jeotermal enerjİ- musa doĞan

8/3/2019 JEOTERMAL ENERJ- MUSA DOAN

1/40

Jeotermal Enerji

Musa DOAN

08153049

Danman

Yrd. Do. Dr. Zbeyde HATPOLU BACI


2/40

Jeotermal enerjinin oluumu

Jeotermal enerjiyi oluturan parametreler

Jeotermal kuaklar Jeotermal enerjinin aranmas iin yaplan

almalar

Jeotermal enerjinin kullanm alanlar Jeotermal enerji potansiyeli

Jeotermal enerjinin evreye etkisi

KAPSAM


3/40

Jeotermal enerjiYerkabuunun eitli

derinliklerinde birikmi snnoluturduu, krk ve atlaklarvastasyla, yeryzne kan ve

scakl 20Cnin zerinde olan,evresindeki normal yer alt veyerst sularna gre daha fazlaerimi madde, tuz ve gaz ieren

scak su veya buhar olaraktanmlanmaktadr.


4/40

Jeotermal enerji oluum modeli


5/40

Jeotermal enerji yzeyde grnm ekilleri


6/40

Jeotermal enerjiyi oluturan ana parametreler

Is kayna

Isy tayan akkan

Rezervuar

rt kaya


7/40

Is kayna

Magma veya rettii volkanik aktiviteler,

Kabuk ierisine manto sokulumlar,

Radyoaktif maddelerin bozunmas,

Jeotermal gradyan


8/40

Isy Tayan Akkan

Meteorik kkenli yamur sular atlakl zonlardan szlerekderinlerdeki s anomalisi etkisi ile snm kayalardaki syyzeye, s derinliklere tar.

Jeotermal akkan tipik olarak NaCl ,KCl, CaCl2 az miktarda borierir. Ayrca karbondioksit ve hidrojenslfr gibi gazlar dabulunur.


9/40

Rezarvuar

Krk, atlak ve boluklu litolojik birimler rezervuarolutururlar.

rt KayaDerindeki rezervuarda bulunan akkan ve snnyeryzne boalmn nleyen, geirimsiz litolojik

birimlerdir.


10/40

Dnyada corafi olarak sadece yaklak %5lik bir alandajeotermal kaynak vardr. Jeotermal uzmanlar bu kuaAte

Halkasolarak adlandrmaktadrlar.

Jeotermal enerji oluumunu salayan gen tektonizma vemagmatik faaliyete bal olarak oluan bu halka olduka

zengin jeotermal enerji potansiyeli yaratmaktadr. Trkiye, buatehalkas zerinde yer almaktadr.


11/40


12/40

Dnyada jeotermal enerjinin dalm

gsterdii jeotermal kuaklar

And Volkanik Kua

Alp Himalaya KuaDou Afrika Rift Sistemi

Karayip Adalar

Orta Amerika Volkanik Kua


13/40

And Volkanik Kua

ok sayda aktif volkanizmann bulunmas nedeniyleyksek scaklkl jeotermal sistemlerin olduukuaktr.Gney Amerikann bat kysnda bulunan bu kuaktaVenezella, Kolombiya, Ekvator, Peru, Bolivya, ili ve

Arjantin bulunmaktadr.Alp Himalaya Kua

Bu kuak Hindistan plakas ile Avrasya plakasnnarpmas sonucu olumutur. Alp Himalaya kuanda

yer alan lkeler; talya,Yunanistan, Macaristan, Trkiye,ran, Pakistan, Hindistan, Tibet ve indir.


14/40

Dou Afrika Rift Sistemi

Tektonik ve volkanik ynden aktif olan bu sistem zerinde

Tanzanya, Uganda, Kenya, Etopya gibi lkeler bulunur.Karayip Adalar

Burada aktif volkanlarn bulunmas nedeniyle nemlijeotermal alanlar vardr.

Orta Amerika Volkanik Kua

Bu kuak zerinde Guatemala, El Salvador, Kosta Rika vePanama bulunur.

Belirtilen bu byk kuaklar dnda Japonya, FilipinlerEndonezya, Yeni Zelanda, rlanda, Meksika gibi olduka zenginjeotermal kaynaklar olan lkeler vardr


15/40

Jeotermal enerji arama almalarnn amalar

Jeotermal potansiyeli ortaya karmak

Jeotermal sahann tipini belirlemek

retim zonlarnn yerlerini renmek

Jeotermal saha ierisinde retim kuyularndan kan suyun sieriini belirlemek

Gelecekte yaplacak gzlem sonularndaki deiimleribelirlemeye ynelik temel verileri derlemek

evresel hassas parametrelerin ilk lm sonularn eldeetmek

Saha geliimi srasnda herhangi bir probleme sebepolabilecek karakteristik bilgileri elde etmek


16/40

Jeotermal enerji arama almalarnnkapsam

Jeolojik almalar ile; Formasyonlarn litolojik, stratigrafik ,petrografik ve jeolojik yaplar

Jeofizik almalar ile ; Yeralt yapsal jeolojisi

Fotojeolojik almalar ile; Jeolojik, tektonik ve litolojik zellikler Jeokimyasal almalar ile; Su kimyas ve su-kaya ilikileri

Sondaj almalar ile ; Yeralt jeolojisi, hidrotermal alterasyonzonlar, hazne ve rt kayalarn zellikleri formasyonlarn

litolojik-stratigrafik ve hidrolik zellikleri belirlemede yardmcolur.


17/40

Jeotermal enerjinin kullanm

Jeotermal enerji scaklk ieriine gre gruba ayrlr;

Dk Entalpili Sahalar (20-70oC scaklk),

Orta Entalpili Sahalar ( 70 150oC scaklk),Yksek Entalpili Sahalar (150oCden yksek)

Trkiyede bilinen jeotermal alanlarn %95i stmaya ve

kaplca kullanmna dieri de elektrik retimine uygundur.Trkiyenin jeotermal kaynaklarnn genellikle dk ve ortaentalpilidir (Yldrm, 2005).


18/40

Jeotermal enerjinin kullanm alanlar

150oC altndaki scaklklarda jeotermal enerji direkt olaraksera, blgesel stmada, sulu tarm ve endstriyel proseslergibi alanlarda kullanlmaktadr (Yiit, 1994).

150oC stnde elektrik retiminde kullanlmaktadr.


19/40


20/40

Elektrik retimi

Scakl 150C zerindeolan jeotermal kaynaklar,yksek basnl bir buhar

haline geldiinden buharmakinelerini ileterekelektrik enerjisi retecekgce ular.


21/40

Trkiye de jeotermal elektrik retim alanlar

Denizli-Kzldere (200-242C)

Aydn-Germencik (232C)

Manisa Kavakldere (213C)

Manisa-Salihli-Gbekli (182C)

anakkale-Tuzla (173C)

Aydn-Salavatl (171C)

Ktahya-Simav (162C) zmir-Seferihisar (153C)

Manisa-Salihli-Caferbeyli (150C)


22/40

Dnyada jeotermal elektrik retimi


23/40

Istmada kullanm

Binalar ve kentleri merkezisistemle stmada, suyunstlmasnda 40C zerindekiscaklkta bulunan jeotermalakkandan yararlanlmaktadr(Yiit, 1994).


24/40

Trkiye de konut stmaclnda kullanm (MTA, 2011)


25/40

Seraclkta Kullanm

Dnyann eitlilkelerinde seralarn

jeotermal enerji ilestlmas suretiyle sebze,meyve ve iekyetitiricilii yaplmaktadr

(Demirel, 1998).


26/40

Trkiye de jeotermal enerjinin seraclkta kullanm(MTA, 2011)


27/40

Termal tesis stmada kullanm

lkemizde debileri 2-500 lt/snarasnda deien 1300dolaynda termal kaynak

bulunmaktadr.

zmir balova tesisleri


28/40

Trkiyedeki mevcut jeotermal enerji uygulamalarnn yzdedalm


29/40

Trkiye jeotermal enerji potansiyeli

Trkiye jeotermal sistemlerin oluumunusalayanunsurlarnyaygn olmas sonucu jeotermal enerji potansiyeli asndandnyadaki zengin lkeler arasndabulunmaktadr.

Jeotermal potansiyeli bakmndan Avrupann 1nci, Dnyann7nci, lkesi konumundadr. Potansiyel oluturan alanlar BatAnadoludayounlamtr.


30/40

Trkiyede jeotermal enerjinin blgelere gredalm(MTA, 2007)


31/40

Trkiyede 1500 dolaynda scak ve mineralli su kayna vekuyu mevcuttur. Elektrik retimi iin 2010 ylnda toplamkurulu g 100 MWt tr(Serpen vd. 2010)

Scakl 40Cninzerinde olan jeotermal sahalarn says ise170dir


32/40

Trkiye jeotermal kaynaklar dalm ve uygulama haritas(MTA, 2007)


33/40

Trkiye s aks haritas (MTA, 2007)


34/40

Jeotermal enerjinin evreye etkisi

Enerji kayna olarak kullanlan fosil yaktlar yaklma olayndansonra bir miktar kat ve gaz eklinde artklar brakmaktadrlar.

Sahalara gre deiiklik gstermekle beraber en nemli

kirleticilerden biri olan CO2 k en az jeotermal enerjidenolmaktadr.

Jeotermal enerji hem dk karbondioksit emisyon oran ilehava kirlilii yaratmamas ve hem de yenilenebilir olmas

nedeniyle nemli bir alternatif enerji kaynadr.


35/40

Sera etkisi yaratan karbondioksit emisyonu

Kmrde 850 -1300 g/KWh,

Doalgazda 500-1250 g/KWh,

Petrolde 700900 g/KWh

Gne enerjisinde 20 -250 g/KWh,

Rzgar enerjisinde 20-50 g/KWh

Jeotermal enerjide 20 -35 g/KWhdr

(Jeotermal Enerji Stratejilerive Hedefleri yayn, 1998)


36/40

Modern jeotermal santraller, eitli gazlar buharniinden alp, kullanlm jeotermal akkan ile birlikteyeraltna geri verilerek kirletici unsurlarn atmosfere

ulamasn nlemektedir. Bylece evre kirliliinlenir.


37/40

zlanda Reykjavikte jeotermal enerji ncesi ve sonras


38/40

Neden jeotermal enerji

Tkenmez enerji kaynaklarndandr. Tkenilirlikleri kesinolan kmr, petrol, doalgaz, bitml eyl, nkleer enerjikaynaklarna gre ok daha uzun mrldr

Jeotermal enerji dier enerjilere kolaylkla dnr.

Jeotermal enerji dier enerjilerden daha ucuzdur.

Fosil ve nkleer kaynakl enerji retimlerine oranla yokdenecek kadar az lde evre sorunlarna neden

olmaktadr.

Tesislerinin bakm, korunmas kolay ve ucuzdur.


39/40

Genellikle ksa dnemli meteorolojik olaylardan etkilenmez. Jeotermal sondajlar genellikle petrol ve gaz sondajlarna

oranla daha sdr.

Jeotermal enerji iin gerekli yatrm ve masraflar, dier enerji

kaynaklarna oranla daha ucuzdur. Jeotermal akkan, tedavi amal kullanldnda ierdii

minerallerle birok hastaln tedavisinde kullanlr.


40/40

DNLEDNZ N

TEEKKRLER

jeotermal enerjİ- musa doĞan

Documents