Jest to dostarczenie każdej żywej komórce organizmu takich substancji, jakich potrzebuje organizm do wzrostu i

rozwoju.

Piramida zdrowego żywienia

mięso

nabiał

owoce

warzywa

Pieczywo, produkty zbożowe, pełnoziarniste

Składniki pokarmowe Składniki pokarmowe potrzebne potrzebne organizmowi :organizmowi :-Białka

- Cukry

- Tłuszcze

- Witaminy i sole mineralne

To skomplikowany związek chemiczny, stanowiący przestrzenne „układanki”, złożone z aminokwasów. Nasz organizm nie potrafi ich sobie sam wytworzyć. Wykorzystywane są przede wszystkim do budowy komórek.

Aminokwas Aminokwas Aminokwas AminokwasAmino- kwas

Dużą ilość białka zawierają produkty mięsne i nabiał Np. sery, jajka, kurczak.

Związki chemiczne zbudowane z identycznych części, które są głównym źródłem energii dla organizmu. Organizm bezpośrednio wykorzystuje jedynie glukozę. Glukoza odkładana jest w mięśniach i wątrobie jako glikogen.

GlukozaGlukoza GlukozaGlukoza GlukozaGlukoza GlukozaGlukoza

Najpowszechniejszym cukrem jest skrobia która występuje w Np. makaronach, pieczywie , kaszach i roślinach strączkowatych.

Są to związki chemiczne inaczej nazywane zapasowym materiałem energetycznym. Nasz organizm wykorzystuje go dopiero w czasie intensywnej pracy fizycznej. Zbudowane są z długich łańcuchów – kwasów tłuszczowych „spiętych” po trzy cząsteczki glicerolu.

glicerol

Kwas tłuszczowy 1

Kwas tłuszczowy 2

Kwas tłuszczowy 3

glicerol

Kwas tłuszczowy 1

Kwas tłuszczowy 2

Kwas tłuszczowy 3

Dużą zawartość tłuszczu mają Np. oleje, orzechy, kukurydza.

Związki chemiczne o działaniu regulującym, niezbędne dla prawidłowego przebiegu procesów życiowych . Witaminy musimy przyjmować z pokarmem, ponieważ organizm sam ich nie wytwarza.

Wyróżniamy następujące witaminy:

A, D, E, K, B1, B2, B6, B 12, PP, C, H, B9 (Kwas foliowy).

Każda witamina pełni inną funkcję i ma inną budowę.

Odpowiada za prawidłowe widzenie i prawidłowy stan skóry. Dzieci z niedoborem witaminy A rosną nieprawidłowo. Znajduje się między innymi w marchwi, mleku i pomidorach.

Jej funkcja to wchłanianie wapnia, przyspieszenie metabolizmu tkanki kostnej. Znajduje się Np. w maśle i jajach.

Jest to główny antyoksydant chroniący komórki przed utleniaczami, chroni czerwone krwinki przed przedwczesnym rozpadem. Używana w leczeniu zaburzeń mięśniowych, miażdżycy oraz chorób serca. Znajduje się między innymi w migdałach i orzechach włoskich.

Jej funkcja to pomoc w krzepnięciu krwi.

Znajduje się w jarzynach i oleju sojowym.

Dba o prawidłowy stan tkanki nerwowej, szybki metabolizm cukrów i lipidów. Znajduje się w owocach, chlebie razowym groszku itp.

Jej funkcja to przemiana białek i węglowodanów, bierze udział w biochemicznych przemianach w siatkówce ocznej. Znajduje się w Np. jarzynach, mleku czy drożdżach.

Funkcja to przemiany aminokwasów, procesy krwiotwórcze. Znajduje się w owocach awokado, bananach czy jajkach.

Jej funkcja to procesy krwiotwórcze. Choroba powstająca poprzez niedobór Wit. B12 to niedokrwistość.

Funkcja tej witaminy to utlenianie biologiczne.

Dba o prawidłowy stan tkanki łącznej, poprawia odporność i przyspiesza okres gojenia ran. Znajduje się w cytrusach, zielonej papryce i czarnych jagodach.

Uczestniczy w syntezie aminokwasów, cukrów, białek i kwasów tłuszczowych, wspomaganiu funkcji tarczycy, uczestniczy w przemianie dwutlenku węgla, wpływa na właściwe funkcjonowanie skóry i włosów, uczestniczy z witaminą K w syntezie protrombiny (odpowiedzialnej za krzepliwość krwi). Znajduje się w grzybach.

Jest niezbędna do syntezy kwasów nukleinowych. Odpowiada za prawidłowy rozwój płodu. Znajduje się w ziarnach zbóż i warzywach liściastych.

Są ważnym składnikiem diety człowieka. Spełniają rolę budulcową oraz regulatorową.

W skład soli mineralnych wchodzą:

~ makroskładniki – występują w większych ilościach w organizmie

Np. azot, tlen, wapń, węgiel.

~ mikroskładniki – jest ich mniej w organizmie, jednak są niezbędne do

prawidłowego funkcjonowania organizmu Np. jod,

fluor, mangan.

- W wartości energetycznej dziennej racji pokarmowej powinny znajdować się około 15% białek, 55% cukrów i 30% tłuszczów.

- Śniadanie powinno zapewniać ok.. 30% całkowitego dziennego zapotrzebowania organizmu na energię, drugie śniadanie – 10% , obiad – 40% , a kolacja – 20%.

- Jedz od 3 do 5 małych posiłków dzienni.

- Staraj się aby waga jednego posiłku nie przekraczał 600 g.

- Jedz dużo owoców i warzyw.

- Po każdym posiłku odpoczywaj.

- Pij dużo wody mineralnej.

Tryb życia Kcal/dzień (kJ/ dzień) Mężczyźni 18-35 lat

Kobiety 18-55 lat

Nieaktywny 2500 (10 450)

1900 (7 940)

Aktywny 3000 (12 540)

2150 (8 990)

Bardzo aktywny

3500 (14 630)

2500 (10 450)

ŚREDNIE DOBOWE ŚREDNIE DOBOWE ZAPOTRZEBOWANIE ZAPOTRZEBOWANIE

ENERGETYCZNEENERGETYCZNE

-Jeżdżąc przez godzinę na rowerze – 300 kcal (1250 kJ)

- Pływając przez godzinę – 500 kcal (2090 kJ)

- Biegając przez godzinę – 400 kcal (1670 kJ)

- Grając w tenisa przez godzinę – 650 kcal (2720 kJ)

- Śpiąc przez godzinę – 65 kcal (270 kJ)

- Śpiewanie przez godzinę – 126 kcal

- Gra w siatkówkę przez godzinę – 600 kcal

- Spacer szybki przez godzinę – 300 kcal

Przyczyny chorób układu pokarmowego :

- Nieregularne jedzenie posiłków

- Jedzenie w pośpiechu

- Jedzenie posiłków w nocy

- Jedzenie zbyt dużych ilości słodyczy i fast foodów

- Jedzenie zbyt gorących lub zimnych potraw

Rak żołądka jej to choroba układu pokarmowego, która niestety bardzo często przebiega bezobjawowo, aż do momentu, kiedy na operację jest już za późno. Jest to choroba śmiertelna.

Przyjmuje się, że jej występowaniu sprzyja spożywanie solonych i wędzonych pokarmów. Początkowo (a trwa to wiele lat) chory nie odczuwa objawów lub są one bardzo niespecyficzne i przebiegają pod postacią ucisku w nadbrzuszu lub jako niesprecyzowane uczucie "pełności" w tej okolicy. Później pojawić się może wstręt do mięsa, ogólny brak apetytu, chudnięcie oraz powiększenie węzłów chłonnych, a wreszcie ciągły ból.

Aby rozpoznać raka żołądka, niezbędna jest gastroskopia (wziernikowanie żołądka) z pobraniem w trakcie badania wycinków "podejrzanych" zmian. Jeśli wykryje się tę chorobę odpowiednio wcześnie, to jest ona w 90-100% uleczalna. Później wartości te zmniejszają się do 5-10%. Leczenie jest oczywiście chirurgiczne.

Rak jelita grubego jest w krajach rozwiniętych drugim (po raku płuc) nowotworem złośliwym u mężczyzn, a trzecim u kobiet pod względem częstości występowania. Podobnie jak w przypadku raka żołądka, objawy mogą być przez długi czas nieznaczne. Później pojawia się krwawienie z odbytu, zaparcia na przemian z biegunkami, chudnięcie, stany podgorączkowe, niedokrwistość i inne objawy.

Rozwojowi tej choroby sprzyja ubogoresztkowa dieta, charakterystyczna dla rozwiniętych krajów kultury zachodniej. Niestety, z racji podstępnego charakteru choroba rozpoznawana jest najczęściej dopiero wtedy, kiedy na operację jest za późno. Oprócz leczenia chirurgicznego polegającego na wycięciu guza wraz z odpowiednio dużą częścią okrężnicy lub odbytnicy stosuje się chemioterapię i radioterapię (z niewielkim efektem).

Z racji tych faktów, ważne są badania przesiewowe w kierunku raka jelita grubego. Idealnym uzupełnieniem tych badań byłaby kolonoskopia (co 3 lata). Kolonoskopię wykonuje się częściej u osób szczególnie zagrożonych rozwojem raka.

Rak trzustki występuje częściej u mężczyzn i pojawia się zwykle po 60 roku życia. Przyczyny są nieznane. Wiadomo, że sprzyja jej palenie tytoniu i picie kawy. Jego objawy przypominają przewlekłe zapalenie trzustki: pojawiają się bóle w nadbrzuszu, utrata apetytu, spadek masy ciała.

Rak trzustki jest bardzo podstępną chorobą. W momencie rozpoznania choroba jest zwykle nieoperacyjna. Najlepiej wykorzystać w diagnostyce wszystkie możliwe nowoczesne metody: ultrasonografię, tomografię komputerową, metody endoskopowe i rentgenowskie, biopsję oraz oznaczanie tzw. markerów nowotworowych. Dopiero łączne użycie tych wszystkich sposobów zapewnia znaczny odsetek prawidłowych rozpoznań. Nierzadko kończy się jednak na tzw. próbnej laparotomii.

Jeśli rak jest mało zaawansowany, to częściowe wycięcie trzustki (tzw. resekcja Whipple'a) może uratować do 30% chorych (o "uratowaniu", czyli wyleczeniu mówimy, jeśli przeżyją 5 lat). Niestety dzieje się tak w małej liczbie przypadków tej choroby.

-Mrożone owoce i warzywa są zdrowe.

- Składniki zawarte w grejpfrutach mogą kolidować z różnymi lekami.

- Marchew chroni przed nowotworami, zapobiega starzeniu się skóry i zmniejsza cholesterol.

- Orzechy zapobiegają chorobom serca i chorobie wieńcowej.

- Truskawki są niskokaloryczne i mają dużo witaminy C. Chronią tętnice przed miażdżycą.

- Temperatura około 100°C "zabija" witaminy, a powyżej 47°C czynne biologicznie enzymy.

- Skorupki jaj są jednym z najlepszych źródeł wapnia, który jest przyswajalny przez organizm w ok. 90%. Oprócz wapnia w skorupce zawarte są wszystkie niezbędne dla organizmu mikroelementy: cynk, żelazo, fluor, siarka, krzem, molibden.