jl-kelma - melitensiawth.commelitensiawth.com/incoming/index/il-malti/il-malti....

3
jL-KELMA " „hda ℏsieb !i mmaqdar il-fehmiet ta' L , MinnR ?\ i fnisel u t-.ifsir tal-kelma (jewiA 8 «"f n Se. ;i rfula.-deherli li bhal wiehed ,i j da «n Msm 'J ,. Mil ¦ t j" (minnghajr ma naqtagℏha g ha , 1 fit-" ¦ l a gℏal fiM ^ X ''II ouddienrigℏidilna xi haġa aℏjar) nista'„iflj Kwni fehmiet u n/.id xi ℏa ġa minn t.egħi wkoll. A L-ewwel ma qanqal fuq in-nisel ta' Ħàl kien G V Settembru li ℏare ġ. D a n fi ftit kliem mℏàl (post, lok) ℏier ġa 311 ^ J«/ (= bi ℏàl) fi]. malti Ma jaℏsebx bℏal ma ii^/ hrbto mil!-kelma sℏiℏa mi fstàt) l i h i 1 -istess ta S ^ x i + ℏàl + ek) fil-gℏarbi. basru ℏafna (fosthom Vassalli u Falzun) li Ħal hija s-sura m q % U' r d W Ràhal gℏandha 1 -aċċent fuq 1 -ewwel taqsima ma jiġrix ℏafif ℏafif !i teℏles minnha u ssir ℏàl D a n h u ¦ j ma ℏaseb u qalilna G . V . Issa, jekk tassew ℏàl hi biċċa minn mℏàl, dil-kelma t ℏier ġa minn gℏerq ta' verb (radice verbale) ℏàl !i jati n-noj (mimmato di luogo. di strumento etc). mℏàl, (fil-gℏarbi mài Cfr: Maqàm, manàni) jew mℏdla fejn ta' ℏàl qiegℏda flokj, Cfr: Ħàl = haweL Mita \ à tal-verb qiegℏda flok /. Cfr: m sajad, 1 -isem jieℏu s-sura ta' Msid, msida. (Cfr: fil-gℏarti, Mash, mafid.) Gℏalhekk 1 -isem mimmàt ta' Ħdl għandna nobsm li hu tnℏàl jew mℏàla. I!-verb ewlieni ℏàl bin-nom ml mℏàla ma jidhirx fil-malti. Naℏseb li ℏawwel, kif w e r a I- Micallef, hija t-tieni sura (forma) imnissla minnu. Fil-gℏarbi jinsab il-verb ℏàl bis-sura mnissla ℏawwd. Da il-verb ifisser fost ℏwejje ġ oℏra : biddel, gℏadda minn ieℏor,ġarr (bniedem), biddel ℏaġa f'oℏra, ġarr ℏaġa u qt$k fpostietwr (A,- a u qabbel Belot u Hava). In-nomi li jagM minnu huma : Aℏàla (tibdil) Ħàl (stat) Ħawàl (self, tibdil);«* 1 -ebda )sem li jfisser hk bis-sura ta' mℏàl, mℏàla majidherp 1 -inqas fil-gℏarbi. Verb ieℏor fil-gℏarbi jatina xaqq ta' dawl wisqiijdg u fuq d a k l i jrid igℏid G . V . u warajh l-avukat M* Dan hu J i q dak H fl - aℏℏar itarrfiina r - R e V : ^ T Freyu^ Tt m H kif wera r " Rev: DeSS0Ula ^ eyUg u ' k,f s»btjien minn Belot u Hava, ifisser 57 r r ta' : Millaif) (quartier, sejour, peTpf tℏàll (endroit, lieu, place (Syrie) reunion P at^lt H-kelnia *«a*d// (u mℏux Wfl ^/ kif jaℏseb G V U f K * baqgℏet fil-malti fil-kelma mqassra ta' /fr/ ^ " ^ Eer il -0* kemm in-mes jew il-ġm^a ta' 1 -ewwel ràssTJS f ℏammru M o k . C fr: fit-tripoHn MUll ( p 0 st) ^ 2 Eemmija rntnn kittieba taljam fuq Tripli, ez: "Mehalladi Sert" Setgℏet ll-kelma raℏal tqassret u saret^a/.? G.V. qalilna iktarx le. Tassew li k i f q al hu qajla fil-malti taqa' sillaba mgℏobbija bl-aċċent fil-kelma li tiqsar. Fil-malti nistgℏu nsibu 'l hawn u '1 hinn kliem imqassar b'ittri u aċċenti tagℏhom imwaqqgℏin u mwarrbin fuq is-sillabi ta' wara li drabi jieℏdu wkoll il-ℏoss ta' aċcent imkarkar. Cfr : mill-gℏarbi: àkal, àℏad (verb) àirax, il-kliem: Malti: kiel, ℏà(d) t tràx. Cfr. fil-gℏarbi ta' Mogℏreb fejn il-passàt tal-verb tilef 1 -aċċent tal-gℏarbi letterarju. Cfr: minn qàsam, qsem, minn ràfa\ rfà 1 fejn il-kelmiet inxorbu f'sillaba waℏda. Setgℏetx il-kelma ràℏal qsaret f'sillaba waℏda ta' rℏàt li nbagℏad saret ℏàl bℏal ma ġara fi kliem ieℏor f'ilsna oℏra ta' ġebbieda waℏda, 1 -iktar mita fkelma iż-zewġ sillabi ta' wara xidxin gℏandhom sew fil-bidu kemm fit-tarf żewġ konsonanti li jixxiebhu ? (Ellipse de syllable par haplologie. Gram. Comp: des langues Semitique. B R O C K E L M A N N ) . Xi ℏadd ℏaseb li 1 -kelma raℏal imqassra Vℏal ma gℏandhiex it-tifsirta' w^i//(halte, endroit, lieu, place. BELOT). Jekk mhux sew sew tifsir wieℏed xi ℏa ġa li j e r s a q l e j h ℏafna. Cfr: fil-gℏarbi tas-Surija : Ràℏl, plur. Arℏilf nℏàl = (lieu ou l'on fait halte. BELOT . Dweliing. H A V A ) Naℏseb gℏalhekk li ladarba l-kelma raℏal fil-gℏarbi tas-Surija u fil-malti beqgℏei tfisser dak h f pajjm tal-Lvant iktarx jitfisser bil-kelma MhàU ftit jew xejn ma hemm fejn wieℏed jintilef. L-iktar ℏa ġa li iħasbek h i d m : setgnet n- kelma Raħal issir Ħal ? n Vassalli u Falzun qatgħuha li Ħal hija w m R àℏal u Stumme, minngℏajr ma qagℏad jaℏs.bha darbtqn . V ta ghha 1 -istess. (Cfr: Maltesische Studien. S T U M M E paġ. 1 *4 ^ -**lràℏal Arab: RaℏL) m G V - c 2) T. Z . fil-«Malti" ta' Diċembru gℏadda m.era t » h m kliem q a l l i Raℏal ġejja miU-gℏarbija A U W 8 i

Upload: truongliem

Post on 15-Feb-2019

237 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: jL-KELMA - melitensiawth.commelitensiawth.com/incoming/Index/Il-Malti/Il-Malti. 002(1926)2/08s.pdf · gℏonq it-triq Sàq.. min" n fejfil-malti ntnisse it-tifsi ta 'raℏhàlrl (raġel

j L - K E L M A "

„hda ℏsieb !i mmaqdar il-fehmiet ta' L ,

M i n n R ?\ i fnisel u t-.ifsir tal-kelma ( j e w i A

8 « " f n S e . ; i rfula.-deherli li bhal wiehed ,i j

da«n M s m ' J , . M i l ¦ t j " (minnghajr ma naqtagℏha g h a , 1

fit-" ¦ l a

gℏa l

fiM^X''II ouddienrigℏidilna xi h aġa a ℏ j a r ) nista'„iflj

K w n i fehmiet u n/.id xi ℏ a ġ a minn t .egħi wkol l .

A L - e w w e l m a q a n q a l f u q i n - n i s e l t a ' Ħàl k i e n G V

S e t t e m b r u l i ℏ a r e ġ . D a n fi f t i t k l i e m

mℏàl ( p o s t , l o k ) ℏ ierġa 3 1 1^ J « / ( = b i ℏàl) fi].malti

M a j a ℏ s e b x b ℏ a l ma

i i ^ / h r b t o m i l ! - k e l m a s ℏ i ℏ a

mi fstàt) l i h i 1-istess t a S ^ x i + ℏàl + e k ) fil-gℏarbi.

b a s r u ℏ a f n a ( f o s t h o m V a s s a l l i u F a l z u n ) l i Ħal h i j a s-sura m q %

U ' r d W Ràhal g ℏ a n d h a 1 -a ċ ċ en t f u q 1 - e w w e l t a q s i m a

m a j i ġ r i x ℏ a f i f ℏ a f i f ! i t e ℏ l e s m i n n h a u s s i r ℏàl D a n h u ¦ j

m a ℏaseb u q a l i l n a G . V .

I s s a , j e k k t a s s e w ℏàl h i b i ċ ċ a m i n n mℏàl, dil-kelma t

ℏ i e r ġ a m i n n g ℏ e r q t a ' v e r b ( r a d i c e v e r b a l e ) ℏàl ! i j a t i n-noj

( m i m m a t o d i l u o g o . d i s t r u m e n t o e t c ) . mℏàl, ( f i l - g ℏ a r b i mài

C f r : Maqàm, manàni) j e w mℏdla f e j n Yà t a ' ℏàl q i e g ℏ d a flokj,

C f r : Ħàl = haweL M i t a \ à t a l - v e r b q i e g ℏ d a flok /. C f r : m

sajad, 1-isem j i e ℏ u s - s u r a t a ' M s i d , m s i d a . ( C f r : fil-gℏarti,

M a s h , mafid.) G ℏ a l h e k k 1- i sem mimmàt t a ' Ħdl g ħ a n d n a nobsm

l i h u tnℏàl j e w mℏàla. I ! - v e r b e w l i e n i ℏàl b i n - n o m ml

mℏàla m a j i d h i r x fil-malti. N a ℏ s e b l i ℏ a w w e l , k i f w e r a I-

M i c a l l e f , h i j a t - t i e n i s u r a ( f o r m a ) i m n i s s l a m i n n u .

F i l - g ℏ a r b i j i n s a b i l - v e r b ℏàl b i s - s u r a m n i s s l a ℏawwd. Da

i l - v e r b i f i s s e r f o s t ℏ w e j j e ġ o ℏ r a : b i d d e l , gℏadda minn

ieℏor,ġarr ( b n i e d e m ) , biddel ℏaġa f'oℏra, ġ a r r ℏaġa u qt$k

fpostietwr ( A , - a u q a b b e l B e l o t u H a v a ) . I n - n o m i l i j a g M

m i n n u h u m a : Aℏàla ( t i b d i l ) Ħàl ( s t a t ) Ħawàl ( s e l f , tibdil);«*

1-ebda ) s e m l i j f i s s e r h k b i s - s u r a t a ' mℏàl, mℏàla m a j i d h e r p

1- inqas fil-gℏarbi.

V e r b i e ℏ o r fil-gℏarbi j a t i n a x a q q t a ' d a w l w i s q i i j d g

u J» f u q d a k l i j r i d i g ℏ i d G . V . u w a r a j h l - a v u k a t M *

D a n h u J i q d a k H fl-aℏℏar i t a r r f i i n a r - R e V : ^ T F r e y u ^ Tt m H kif wera r"Rev: DeSS0Ula^ e y U g u ' k , f s»b t j i en m i n n B e l o t u H a v a , i f i s s e r

5 7

r r t a ' : Millaif) ( q u a r t i e r , s e j o u r , peTpf

tℏàll ( e n d r o i t , l i e u , p l a c e ( S y r i e ) r e u n i o n P a t ^ l t

H - k e l n i a *«a*d// ( u m ℏ u x W f l ^ / kif j a ℏ s e b G V U f K *

b a q g ℏ e t fil-malti fil-kelma m q a s s r a t a ' / f r / ̂ " ^

E e r i l - 0 * k e m m in-mes j e w i l - ġ m ^ a t a ' 1 - e w w e l ràssTJS f ℏ a m m r u M o k . C f r : fit-tripoHn MUll ( p 0 s t ) ^ 2

Eemmija rntnn k i t t i e b a t a l j a m f u q T r i p l i , e z : "Mehalladi

Sert" S e t g ℏ e t l l - k e l m a raℏal t q a s s r e t u s a r e t ^ a / . ? G . V . q a l i l n a

i k t a r x l e .

T a s s e w l i k i f q a l h u q a j l a fil-malti t a q a ' s i l l a b a m g ℏ o b b i j a

bl-aċċent fil-kelma l i t i q s a r . F i l - m a l t i n i s t g ℏ u n s i b u ' l h a w n u

'1 h i n n k l i e m i m q a s s a r b ' i t t r i u a ċ ċ e n t i t a g ℏ h o m i m w a q q g ℏ i n u

m w a r r b i n f u q i s - s i l l a b i t a ' w a r a l i d r a b i j i e ℏ d u w k o l l i l-ℏoss t a '

aċcent i m k a r k a r . C f r : m i l l - g ℏ a r b i : àkal, àℏad ( v e r b ) àirax,

i l - k l i e m : M a l t i : kiel, ℏà(d)t tràx. C f r . f i l - g ℏ a r b i t a ' M o g ℏ r e b

f e j n il-passàt t a l - v e r b t i l e f 1-aċ ċen t t a l - g ℏ a r b i letterarju. C f r : m i n n

qàsam, qsem, m i n n ràfa\ rfà1 f e j n i l - k e l m i e t i n x o r b u f ' s i l l a b a

w a ℏ d a . S e t g ℏ e t x i l - k e l m a ràℏal q s a r e t f ' s i l l a b a w a ℏ d a t a ' rℏàt

l i n b a g ℏ a d s a r e t ℏàl b ℏ a l m a ġ a r a fi k l i e m i e ℏ o r f ' i l s n a o ℏ r a

t a ' ġ e b b i e d a w a ℏ d a , 1 - i k t a r mita fkelma iż-zewġ sillabi ta' wara

xidxin gℏandhom sew fil-bidu kemm fit-tarf żewġ konsonanti li

jixxiebhu ? ( E l l i p s e d e s y l l a b l e p a r h a p l o l o g i e . G r a m . C o m p :

des l a n g u e s S e m i t i q u e . B R O C K E L M A N N ) .

X i ℏ a d d ℏ a s e b l i 1 - k e l m a raℏal i m q a s s r a Vℏal m a g ℏ a n d h i e x

i t - t i f s i r t a ' w ^ i / / ( h a l t e , e n d r o i t , l i e u , p l a c e . B E L O T ) . J e k k m h u x

sew s e w t i f s i r w i e ℏ e d x i ℏ a ġ a l i j e r s a q l e j h ℏ a f n a . C f r : fil-gℏarbi

t a s - S u r i j a : Ràℏl, p l u r . Arℏilf nℏàl = ( l i e u o u l ' o n f a i t h a l t e .

B E L O T . D w e l i i n g . H A V A ) N a ℏ s e b g ℏ a l h e k k l i l a d a r b a l - k e l m a

raℏal fil-gℏarbi t a s - S u r i j a u fil-malti b e q g ℏ e i t f i s s e r d a k h f p a j j m

t a l - L v a n t i k t a r x j i t f i s s e r b i l - k e l m a MhàU f t i t j e w x e j n m a h e m m

fejn w i e ℏ e d j i n t i l e f . L - i k t a r ℏ a ġ a l i i ħ a s b e k h i d m : s e t g n e t n-

k e l m a Raħal i s s i r Ħal ?

n V a s s a l l i u F a l z u n q a t g ħ u h a l i Ħal h i j a w m ≪ Ràℏal u S t u m m e , m i n n g ℏ a j r m a q a g ℏ a d j a ℏ s . b h a d a r b t q n . V t a g h h a 1 - i s t e s s . ( C f r : M a l t e s i s c h e S t u d i e n . S T U M M E paġ . 1*4 ^

-**l̃ràℏal̶ A r a b : R a ℏ L ) m G V-

c 2) T . Z . fil-«Malti" t a ' D i ċ e m b r u 1« g ℏ a d d a m . e r a t •

» h m k l i e m q a l l i R a ℏ a l ġ e j j a m i U - g ℏ a r b i j a A U W 8

i

Page 2: jL-KELMA - melitensiawth.commelitensiawth.com/incoming/Index/Il-Malti/Il-Malti. 002(1926)2/08s.pdf · gℏonq it-triq Sàq.. min" n fejfil-malti ntnisse it-tifsi ta 'raℏhàlrl (raġel

5≪

,1 S C W r a ħ a l k e m m Ħal t n i s s l u " m i n n k e ,

q r a b a , ġ i r , e n • B I ^ K . u ' q r a b a , ġ i n e n . « q , d .

.1*4/, ġ a b r i ) , .• fi«irt f t i t g h a n d i x i nżid. T 7 , , W A R K K

dt s s a w r e t ' b ' x e b h m a l - k e l m a , ahℏ% * S J

' f S i f f i ℏ e n t a ' l - i s t e s s żewġ k o n s o n a n t i / / ^ b ' f ' b n h r a W - ( P e r , d ' s s , m i l ^ ' o n e d i C o „ .

^SSJtmr-rMℏal. s a t a ^ l m m a " g ℏ i d

1 k ' ? i U t e s ^ ℏ i n donnu r i e d j u r i n a l i ràℏal, raℏℏàl, r a h l i

F " K h o m t a l - g ℏ e r q ràℏel fil-qawl r f e / / / a m a \ »k% ^ u ' t - m a t t i l i r t a ' « * / ( a h e l ) = ràℏal j e w ^ a <

; r f l o k ' g ℏ a q d a t a ' n i e s ġ e b b i e d a w a ℏ d a " . - N i s t S ' >

SUriettVk ^ / ( a h e l ) h i x l - t s t e s s g ℏ e r q i . - k e l m a ^ k

M s t e s s e h e r q i l - k e l m a t a raℏal, j e k k m m x u fUq hWġ

^ e f m i e U e ż.gur T a ' M M l m a j i s t a x i k u n V k}J

j i e „ 8 m a t i n s a b x l a fil-malt. u a n q a s fil-gℏarb. bit-ti fs ir1 / 4 * , / > l i j a t i T . Z . b l i - k e l m a a A r / ( a h e l ) T a M ℏ a l l ] a n q a , J t a ' / f ^ / g ℏ a n d h a 1- e g ℏ r u q t a g ℏ h a m a g ℏ m u h n m i n n t l i e t k 0 l K ,

h u m a 7 f ( A l e f hamża), /4 d g ℏ a j f a j e w ℏ a f i f a u /, w a q t l j u- J

, t a " * u / / ) x i m i n n d a q q i e t m i n n a l e f ℏ am ża ( A ℏ a l l ) i m m a

i e ℏ o r , m i n n # q a w w i j a ( e n f a t i c a ) u m i n n / i m t e n n i j a .

I l - k e l m a àhel g ℏ a n d n a g ℏ a l h e c c i n q i s u h a b ℏ a l k e l m a gfof

h a u j e k k b ℏ a l m a j a ℏ s e b T . Z . s a r e t r a ℏ a l ( v i l l a g g i o ) [

q u d d i e m 1- i s m i j i e t t a ' r ℏ u l a t q a s s r e t VĦàl, h i j a k e l m a g h a l

l i x e j n m a g ℏ a n d n a n ℏ a l l t u h a b ℏ a l a b i ċ ċ a m i l l - k l i e m 1-ieℏor,

t a ' raℏal, k e m m t a ' m ℏ a l l fil-gℏarbi.

L - a v u k a t M i c a l l e f , i s - s u r G . V . u x i f t i t u k o l l i r - R e v : De

s o u l a v y , f u q d a k l i fissrinna T . Z . flok d a k k o l l u l i merewk

j i d h i r l i l i k e l l h o m j i f l u u k i e n i k u n biż-żejjed: —

( i ) J e k k h u x t a s s e w l i 1 - k e l m a g ℏ a r b i j a A h e l (ġemgli

b i j a 1-ke lma m q a s s r a Ħal q u d d i e m x i i s m i j i e t t a ' rħula .

( i t ) J e k k àhel s e t g ℏ e t x i s s i r r a ℏ a l J m i n n raℏal, ℏàl

( i i i ) J e k k ℏ t a ' Ħal t a q b e l x m a ' 1 - i s t e s s k o n s : fil-kel≫

l e ħ e n ) j e l < k s e t g ħ e t x fil"malti t i d b i d d e l ( t i t q a w w a i

( i v ) J e k k q u d d i e m x i i s m i j i e t t a ' r ħ u l a j e w għaqdiet B

o j a r , m , s - S u r . j a s a l - M a r o k k t i n s a b x i l - k e l m a A h e l .

i ≫ i s s e f ) n L ? V ^ a t G - M i c a l l e f S ^ d u r a ġ u n i g ℏ i d l i H«*J SSfK ' K ° d d a e t C - h u ™ i s s e l m i n n v e r b , g ℏ a l k e ̶ K¦

J k u n ġ e j m t n n i s e m i e ℏ o r . C f r : masġar.

I i d h i r l i l i 1 - a v u k a t M i c a l l e f m a fliex A

j i d h c r m i n n d a k l i g ħ i d t q a b e l .

I l - k e l m a Ħal t a ' T . Z . m h i x W-Mal H

r i e d i g ħ i d T . Z .

i r f w r b e l . W a ħ d a m i n n àhel u l . o ℏ r a m V u k a t M i c a l l e f

S ℏ S f b W d g ℏ a j f a t a ' / U * . W f l ; f ^ V f ' S • W a ℏ d a t f i s s e r ℏaġa u b o ℏ r a ℏag i f ' t ^ ) * b mehmuż (hemżato) A h e l , àhil, u l - o ℏ * a ( k i s

W a , M , a m , " u

S b m o ℏ f i ( c o n c a v o ) . L - a v u k : M i c a l l e f

t a r f b ' i e ℏ o r m . t a q a l 1 . ℏal g e j j a m i n n fa/, ℏ a w f e l ^ h i i

I s s a g ℏ a l l - k e l m a raℏal:̶

G ℏ a n d n a r a * a / , / * > * * / ( v e r b = a«rf f l y t f ) ^ , / ^ u r a M

G l - m a l t i : raja/r, v i l l a g g i o . C f r : F A L Z O N . D I Z : p a g : 3 5 7 E V A S S A W r

L e x : paġ- 5 6 4 ) . / ^ ^ ; . * ℏ a n d u t i f s l r w i s q fil_qrib u

b i e x i n g ℏ i d w i e ℏ e d . V a s s a l h b a r r a m i n n d a k t a ' casak v i l L g h

j a t i h u k o l l i t - t i f s i r t a s t a z i o n e , f e r m a t a . C f r : B E L O T e H A V A u t

s u p r a . I l - v e r b m a l t i r a ℏ a f j i r ℏ a l j a q b e l u k o l l ffia' d a k t a l -

g ℏ a r b i . B e l o t i g i b u fit-tieni u t - t i e t e t s u r a t i e g ℏ u : Raℏℏal {hnt

p a r t i r e t c . ) Ràℏil ( a i d i r q n , à p a r t i r ) . Raℏℏal ( t r a v e l l i n g m u c h .

H A V A ) . D a n i l - v e r b g ℏ a n d u ^ w k o U ^ a / = , ( h e j j a 1-ġemel gℏal l-

g ℏ o n q i t - t r i q . S àq . " m i n n f e j n fil-malti t n i s s e l i t - t i f s i r t a ' raℏhàl

( r a ġ e l l i j s u q i l - b h e j j e m ) u m e r ℏ i a ( g r e g g e ) . T a r ġ a merℏta fil-

g ℏ a r b i g ℏ a n d h a t - t i f s i r t a ' " ġ u r n a t a v j a ġ ġ b i l - m i x i " = " m a w r a

m i n n p o s t g ħ a l i e ħ o r " , k o l l u t i f s i r l i j o q r o b l e j n d a k l i j a t i 1-verb

ĦalL l s s a j e k k i l q a w l m a l t i t ( r ħ i e i k a għaf' h u x ġej m i n n

raℏal k i f d o n n u j r i d i f e h i m n a T . Z . j e w k i f i r i d i g ℏ i d is-sur

M i c a l l e f m i n n reℏa, j a ℏ t i e ġ l i w i e ℏ e d j i f i i a ℏ j a r .

F a l z o n t a ℏ t r a ℏ a i ( v e r b ) i ġ i b i l - q a w l : Rℏielha lejn il-belt.

S a t a ' t g ℏ a l l e t . H e m m ℏ a ġ a l i m a t u r i x l i ġ e j j a m i n n reℏa

u l i / h i j a t a ' g ℏ e r q i l - k e l m a u m h u x p a r t i ċ e l l a u d a n a fi

q w i e l i e ħ o r b ħ a l : Ħadha għal r a s u , ġibidha ^halt-ghonq it-triq

f e j n / p a r t i c e l l a m a t i d ℏ o l x fil-verbi hadshz) u ġibidQ*): m h u x

hadilha u l a n q a s ġibdilha, b ħ a l rħielha l i k i e k u m i n n r t t e

Ħa ġ a o ℏ r a n b a g ℏ a d l i d o n n h a t u r i l i ġ e j j a roinn reℏa, v e r b

n i e q e s , u m h u x m i n n r a ℏ a f h u w a t - U s w i r l i j i e ℏ d u a-4ej« v*«w

taż-żewġ g ℏ a m l i e t . K a b b e l m x i e l h a ( m i n n mexa) m a r

( m i n n r e ℏ a ) , m x i e ^ ) m a ' r / / / V ( h a ) . T a r ġ a qabadha ™ '*

( m i n n r a ℏ a l ) l i f u q i t - t i s w i r t a ' ^ a ^ r f g ℏ a n d h a t a g ℏ m e i b h a l ^ ^ f / ( h a ) u m h u x r ℏ i e i Q k ^ • A à 4 2 l t 0 „ e t a c -

L - a v u k a t M i c a l l e f x e b b a h i l - v e r b ^fj^&^ c u s t o m e d t o a p l a c e , t o v v e l c o m e . H A V A ) U h a / n o o e

ℏ o u s e , t o w n . H A V A ) , A h a l m a r r y . H A V A ) m a l - v e r b . ,

Page 3: jL-KELMA - melitensiawth.commelitensiawth.com/incoming/Index/Il-Malti/Il-Malti. 002(1926)2/08s.pdf · gℏonq it-triq Sàq.. min" n fejfil-malti ntnisse it-tifsi ta 'raℏhàlrl (raġel

6 o

' lverbi sℏah (^fTJ^f^ 11 j ixbℏ" ri¦.Rℏarbi kemm hl-malti fis.Sl, -

Hekk ukoll w a l a d (Rha ,b i ) ,

( m a l t n . M« J M a f u tajjeb li 1-ittri dgℏa fin a, / u ^ N f r b i d d < 1 ' T / ? l m d ale.t gℏa l iehor u f t i ^ r j »

^ . . f i . k - Z a ma nafx li verb bℏa l ma h „ d j ^ b £ , e 5 S S a ,MiWlk f qal li l«u ' Rℏerq a ℏ l ) ib iddel i l - g ℏ

J ?

. , 1 iàtu l-isem a h i l , mhix l-/r ta w e ℏ e l u r M * a / fi

^ 1 i Vistess gℏerq j insab fil-Gℏarbi. ( C f r : naf7 li l istess gℏerq jmsab ti l-Uℏarbi (Cfr; ;J . " a . m i r e - t o become muddy . H a v a . WeℏeU^

g ^ d t a u l c c a r s i . V A - A L L I ) o g ℏ a l h e kk il-kelma Jjjj ġ e j j a mi l l-gℏerq fl-A-/.

4) Is-sur G. V. biex i saℏℏaℏ il-fehma t iegℏu f u q i n . n i s e l t a

Mal m i n n «•*«/ ġieb li mℏaf ℏal u aℏal gℏandhom b'gℏefn

t a g ℏ o m ℏ-w-I. Minn dak li wrejt dana qa j la nsibuh, I-iktar fit

k e l m i e t ake/, mhall.

Donnu sewwa qal li n-nom imnissel ta ' ℏàl imissu ℏawl. (Cff;

G r a m : dell'Arabo Volgare, paġ : 231-2. S A P E T O ) għalkemm għand-

n a i l - k e l m a Ħàl ta' Wℏàli, b'ℏà/ek, k i f j i d he r , imnissla millverh

ℏàl, ℏawel (Ara dak li gℏidt qabel taℏ t ( 1 ) . ) I m m a tarġa 1-keb

ℏàl m a gℏandhiex it-tifsir ta' lok l i fih igℏammru ?i-nies, imnu

i v a t a ' siàt, kondizzjon; mhux dak Visiat li r i ed j ifhem bih G.V.

u n b a g ℏ a d l-avukat Micallef bit-tifsir t a ' colonia, plantation\ ghax

k i f i l - l u m raġa' kitibli ir-Rev. De s sou l a vy "Pe rhaps one ought

t o n o t e Ar: Ħàl (state, condit ion) and compare it with Angb

F r e n c h "esiate, state. But A r : Ħàl is ( I th ink ) never used in

t h e sense o fa (territorial) es ta te . "

M a naℏsebx li gℏax àℏad j a g ℏ m e l fil-malti (kif ukolHt'

t r i p o l i n ) Ħadd, hekk ukoll i l-kelma ahel g ħ andha tagħmel M

u m h u x ℏà! (hàl). Taghme l Ħall mi ta mqassra minn Mhà

5) M a j-dhirlix li wara dan ko l l u li g ℏ i d t gℏandi nifli * k

k o l l u l i kiteb ir-Rev: Dessou lavy li bi ℏ l ewwa liema bℏ*

g ℏ o ġ b u jw . e ġ eb gℏax-xewqa t iegℏ i li j i bgha t l i 1-fehrniet ttff

• J b t i b l i 1 , ma jaqbelx mal-fehma ta ' T Z . fuq in-nisel rf*

7ZA , - If l

r " R e V : D ^ o u l a v y , g ℏ a l k c m m il-malti mhux i l g j

t J l j1 f 1 " i f c e h in-nisel tal-kliem malt i (kif Uld

G ℏ a £ mm l l I k h e ; n m a * 11 Jiena qatt ma bsart bin-nisel ttg

1 i T Z m T V , T X r k ° 1 , 0 X T Z ' 0-ikt.r njeta

61

. halat l Li t tra t iegℏu minn 1-aℏjar u tàna xaan ra' A ,

1 Cnteei ta' / f « / minn A / / ( a ) , ^ / / ( a ) kif

De lsou lavy ma satàx jffli sewwa hija dik li filE lt ^ t d n a

Eiiem qadim, l U u m m i n S l ) imma iktarx jinsab f x i awPelTi

B qu l-iktar flMtat ta' postipet tal-Gżira ^ ^

L l h e k k ma j s eℏℏx dak 1 stqarr hu li 1-kelma aA/ t a l - g a r b

i a setgℏetx iss.r M / , gℏax ma hemmx sura oℏra m i n n h8

a :™

t J nise wieℏed nl-lsien malti. J

sura ta niaci

Ki f kont fissirt ruℏi mar-Rev: Dessoulavy, narġa' ntenni

pfehma t iegħi , ln-nisel tal-kelma Ħal għad trid tfittxija ta

reqqa kbira u fuqha hemm fiex wieħed imieri wieħed lil ieħor.

Minn dan ko l lu li s ' issa ntqal, il-kelma Ħal setgħet, kif

naħseb jien, ġ iet imnissla m'mn dawn it-tlieta: jew minn raℏaj

jew minn ahel (bil-ℏoss ta' aℏel) jew minn ℏatl, bis-sura mqassra

ta' ℏall min-nom mℏall. Minn liema sewwa minnhom gℏad

irridu naraw.

À. Cremona.

OℏOXRIN SENA WARA....

l l-kont i—raġel gℏo l i , wiċċu twil u misbuk, xagℏiu sfiq u

abjad qo t na-qa t t ma fetaℏ qalbu ma' ℏadd. Kien gℏadda d..wn

1-aℏhar gℏoxr in sena medhi biss b' daru, jaℏdem-hl-gonna

u 1-egℏlieqi t i e g ℏ u - m h u x biex jaqla' x'jiekol, ghax gℏana ke u

iżjed milli kel lu r-raℏal kol lu , iżda jaℏdem, ngℏidu aℏna btw

iderri, biex iqatta' ż-żmien, biex jinsa xi ftit l-imBℏoddi U n-me

kienet taℏseb li k ien bniedem hieni: x'jonqsu > kienet g .

fil-gℏaxija, xℏ in jasa l il-ℏin ^f^TZC™" ^' bix-xogℏol, u k ien jara jserraℏx xi fttt W ^ ' e D • . ż o r o q ,

fit-tul imdaqqsa, b 'wiċċ qawwi, ℏaddejn ℏ o™° • ' J u ' ℏ s U : kien

xofltejn qrol l i ja , kienet tidher qnddiemu u t i a j j ^ ^

jistℏajjilha d ieℏ la f 'kamartu u kemm-il darba, g J ^ g ℏ M

mis-sodda biex j i l q a ' '1 martu, iżda martu t s y ^ u

martu kienel i lha mejta; kienet mietet il-bog u m a r i f r a ,

'ati d-dawl lil bintha, mietet bla ma W

Wa ma laℏaq ur iha U hu kien irid jaℏlrnna.