j«mhh$ {vvwh$m ‘oidmdm oyz 2019 · j«mhh$ {vvwh$m ‘oidmdm oyz 2019

24

Upload: others

Post on 29-Oct-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019 · J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019
Page 2: J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019 · J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

2

g§ñWoV’}$ Am`mo{OV hmoUmè`m J«mhH$ n§Mm`V noR> CnH«$‘mV§J©V 2019-20 øm Am{W©H$ dfm©V Zoh‘rÀ`m noR>m§~amo~aM àW‘M S>m|{~dbr Am{U Zm{eH$ `oWo Am{U naV EH$Xm nZdob `oWo n§Mm`V noR>m§Mo Am`moOZ H$aÊ`mV `oV Amho. ZmdrÝ`nyU© ñQ>m°ëg~amo~aM ZmdrÝ`nyU© H$ënZm KoD$Z øm n§Mm`V noR>m J«mhH$m§gmR>r g‚m hmoV AmhoV. `m dfu 2 gßQ>|~abm JUnVr-Jm¡arMo AmJ‘Z hmoV§`. øm gUm§gmR>r J«mhH$m§Zm Amdí`H$ Vo gd© gm{hË` XoÊ`mÀ`m à`ËZmV Amåhr AmhmoV. JUnVr- Jm¡arMo Xm{JZo, ‘Ia, gOmdQ> gm{hË`, nyOm gm{hË`mnmgyZ ‘moXH$mÀ`m {nR>mn`ªV gd© H$mhr øm noR>m§V CnbãY Amho. {edm` nwT>o `oUmao ZdamÌ, {XdmirMo gU bjmV KoD$Z Zoh‘rMr XO}Xma CËnmXZo AmnUmgmR>r CnbãY AgVrbM ømMr ImÌr ~miJm.

¶§Xm noR> S>m|{~dcr d Zm{eH$‘ܶohr!- AZwamYm Xoenm§So>

`§Xm øm df©^amV 12 {R>H$mUr J«mhH$ n§Mm`V noR>m§Mo AmnU Am`moOZ H$arV AmhmoV. S>m|{~dbr Am{U Zm{eH$ `oWo àW‘M n§Mm`V noR>oMo Am`moOZ hmoV AgyZ nZdob `oWohr {S>g|~a ‘Ü`o n§Mm`V noR> g§nÞ hmoB©b. Zm{eH$ `oWo noR>oMo Am`moOZ ho EH$ YmS>gr nmD$b Amho. ‘w§~B© J«mhH$ n§Mm`VrMm EH$hr g^mgX ZgVm§Zm ho ZdrZ AmìhmZ Amnë`m n§Mm`V noR> g{‘VrZo ñdrH$mabo Amho. S>m|{~dbr `oWo noR>oMo Am`moOZ åhUOo H$ë`mU, H$O©VnmgyZ Vo {Q>Q>dmim-~Xbmnya `oWrb Amnë`m gXñ`m§Zm IaoXrMr nd©UrM. g§nyU© n§Mm`V noR>m§Mo doimnÌH$ gmo~V XoV AmhmoV. noR>m§À`m øm Am`moOZmV g§ñWoÀ`m g^mgXm§Mr ‘hÎdmMr ^y{‘H$m àMma, àgmamMr! Vr AmnU Z¸$sM nyUmªemZo nma nmS>mb, hr ImÌr Amho.`§Xm n§Mm`V noR>oMo {Z`mo{OV doimnÌH$ Ago Amho-

222222

nmbKa 11 Am°JñQ> Vo 18 Am°JñQ> 2019 A§Yoar 21 Am°JñQ> Vo 27 Am°JñQ> 2019

XmXa 14 gßQ>|~a Vo 22 gßQ>|~a 2019 R>mUo 23 gßQ>|~a Vo 30 gßQ>|~a 2019

S>m|{~dbr 1 Am°ŠQ>mo~a Vo 6 Am°ŠQ>mo~a 2019 dgB© 7 Am°ŠQ>mo~a Vo 13 Am°ŠQ>mo~a 2019

~moardbr 14 Am°ŠQ>mo~a Vo 22 Am°ŠQ>mo~a 2019 nZdob 13 {S>g|~a Vo 18 {S>g|~a 2019

Zm{eH$ 21 {S>g|~a Vo 26 {S>g|~a 2019 nwUo 10 OmZodmar Vo 16 OmZodmar 2020

Xmnmobr 24 OmZodmar Vo 29 OmZodmar 2020

Page 3: J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019 · J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

3

J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm1 OyZ 2019

d¡emI/Á¶oð>> 1941{dídñV ‘§S>i

àm. S>m°. am‘Xmg O. JwOamWrS>m°. ~mi ’$m|S>Ho$b{bVm Hw$bH$UuaqdÐ ‘hmOZAZwamYm Jmoao

AÜ`jàm. S>m°. am‘Xmg O. JwOamWr

CnmÜ`jS>m°. ~mi ’$m|S>Ho$

H$m`©H$mar ‘§S>iA°S>. {earf Xoenm§So> (ñdrH¥$V H$m`m©Ü`j)

AZwamYm Xoenm§So> (H$m`m}nmÜ`j)à^mH$a JdmUo (H$m`m}nmÜ`j)A{ZVm ImZmobH$a (H$m`©dmh){dZm¶H$ gmo‘U (H$m`©dmh)

erbm XodioH$a (à^mar I{OZXma)

g^mgX{Z{eH$m§V JwO©a, Á¶moVr ‘moS>H$

A^¶ XmVma (ñdrH¥$V)amO|Ð amUo, ew^Xm Mm¡H$a,

AZKm AmMaoH$a, {dZ¶m ZJaH$a, JOmZZ dV©H$, {‘qcX gmZo, AmcmoH$ hS>uH$a (ñdrH¥$V){dO¶ dJi (ñdrH¥$V)

XrnH$ ^§S>margwYra Vmdao

{Z‘§{ÌV · lr. H$‘bmH$a n|S>go · lr‘. g{dVm Xm|Xo· AÜ`j, IaoXr g{‘Vr· {ejU {d^mJ à‘wI· g‘Ýd¶H$ n¶m©daU {d^mJ

`m A§H$mV à{gÕ Pmboë`m ‘Vm§er g¨nmXH$/ g¨KQ>Zm gh‘V AgVrbM Ago Zmhr.

Printed & Published by NISHIKANT VINAYAK GURJAR on behalf of Mumbai Grahak Panchayat, Printed at India Printing Works, 42 G. D. Ambekar Marg, Wadala, Mumbai - 400 031 and Published at Mumbai Grahak Panchayat, Grahak Bhawan, Sant Dnyaneshwar Marg, JVPD Scheme, Juhu, Vile Parle (West), Mumbai - 400 056 Ph.: 26288624, 26281832, Fax : 26250916. • Email : [email protected] • Vitaran Email : [email protected] • Website: mumbaigrahakpanchayat.org • Editor : Shubhada Chaukar

¶§Xm noR> S>m|{~dcr d Zm{eH$‘ܶohr! 2J«mhH$ ì¶mgnrR> 4g§nmXH$s¶ 5{S>{OQ>b `wJmÀ`m A§Var Agmdm J«mhH$ 6EH$M bú`, EH$ bj 9nmUr H$qQ>J 10Ob h¡ Vmo H$b h¡! 11Am‘Mmhr ImarMm dmQ>m 12A°S>-dm°M 13IV ~mñHo$Q> H$er dmnamb? 15{d^mJr¶ ‘oimdo 17dmMy AmZ§Xo 18Additional benches for MAHARERA... 19Mission Possible! 21Consumers At The Heart of Digital Innovation 23One Aim – One Lakh! 24

g§nmXH$ …- ew^Xm Mm¡H$a g„mJma …- S>m°. am‘Xmg JwOamWr, A°S>. {earf Xoenm§S>o, dg§wYam XodYa ‘wIn¥ð> :- amO|Ð amUoAjaOwiUr d aMZm, H$bm d ‘wÐU …- B§{S>¶m qàqQ>J d³g©, dS>mim, ‘w§~B©

AZwH«$‘{UH$m‘§w~B© J«mhH$ n§Mm¶V

OmJ{VH$ n¶m©daU {XZm{Z{‘Îm Img ñnYm© "‘mPr n¶m©daUr¶ H¥$Vr'

n`m©daUmMo ajU ìhmdo åhUyZ Vwåhr H$moUVr Jmoï> Zo‘mZo H$aVm?nmÊ`mMm dmna, ßbmpñQ>H$ {neì`m§Zm ZH$ma, H$Mè`mMo ì`dñWmnZ, {dOoMm {d{Z`moJ, d¥jbmJdS> Aer Or Or H¥$Vr Vwåhr AmJ«hmZo H$aVm, Ë`m~Ôb Amåhmbm {bhÿZ H$idm. EH$mnojm OmñV H¥$Vr H$aUmè`m§Zr 1, 2, 3 Ago AmH$So> KmbyZ {bhmdo. Vr H¥$Vr Vwåhr H$YrnmgyZ, H$em arVrZo H$aV AmhmV, Vohr {bhmdo. OmñVrV OmñV 150 eãXm§V {bhmdo. ñnY}Mr A§{V‘ VmarI - 30 Owb¡ 2019 {dOoË`m§Zm {‘iob Img ~jrg Am{U Amnë`m ‘m{gH$mV à{gÕr.

- àdo{eH$m nmR>{dVmZm nwT>rb Jmoï>r {bhm -Vw‘Mo Zmd, Vw‘Mo d`, g§K H«$‘m§H$, g^mgX H«$‘m§H$, g§nH©$ H«$‘m§H$.Vw‘Mo boIZ J«mhH$ ^dZÀ`m OwhÿÀ`m nÎ`mda nmR>dy eH$Vm qH$dm B‘ob H$ê$ eH$Vm. qH$dm ìhm°Q>gA°nÛmao nmR>dy eH$Vm.

B‘ob… [email protected] (subject- competition)ìhm°Q>gA°ngmR>r ’$moZ H«$. 8097519114/9869269208

bdH$amV bdH$a nmR>dm!

Page 4: J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019 · J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

4

J«mhH$ ì¶mgnrR>

ñHy$Q>a nmqgJ - EH$ AZw^d

‘r ‘mPr ~OmO MoVH$ ñHy$Q>a Jobr AZoH$ df} dmnaV Amho. AmVm OwZr Pmë`m‘wio {VMo A§Yoar

`oWrb àmXo{eH$ n[adhZ H$m`m©b`mV (RTO) OmD$Z nmqgJ H$aUo JaOoMo Pmbo hmoVo. dmT>Ë`m d`mo‘mZm‘wio EH$Q>çmZo OmD$Z gd© H$mJXnÌmMr nyV©Vm B. H$aUo eŠ` ZìhVo åhUyZ ‘r EH$m XbmbmMr ‘XV KoVbr. Ë`mZo ‘mPo gd© H$mJXnÌ A§Yoar `oWrb àm.n. H$m`m©b`mV O‘m Ho$bo. WmoSo> {Xdgm§Zr Ë`mZo ‘bm gm§{JVbo H$s Vw‘À`m ñHy$Q>ada 2015 gmbr {g¾b Opån§JMr Ho$g Zm|Xdbr Amho d Vwåhmbm X§S> a¸$‘ é.2000/- dmhVyH$ nmobrg ‘w»`mb` dair `oWo OmD$Z ^amdr bmJob. Ë`mZ§Va Vw‘À`m ñHy$Q>aMo nmqgJ hmoB©b. ho EoHy$Z ‘mPo AdgmZM Jimbo. EH§$XarV àH$ma bjmV Ambm. ‘r 2004 gmbmnmgyZ JmoaoJmd `oWo ñWbm§V[aV Pmbmo,na§Vw ‘mÂ`m ñHy$Q>aÀ`m Zm|XUr nwpñVHo$da (R.C.Book) gm§VmH«w$PMm nÎmm Agë`mZo ~hþVoH$ X§S>mMo MbZ gm§VmH«w$PÀ`m nÎ`mda Jobo Agmdo. AmVm H$m` H$amdo Agm àý ‘bm nS>bm. ‘bm Amnbo H$m`©H$V} CX` {MVio `m§Mr AmR>dU Pmbr, H$maU Ë`m§Mm dmhVyH$ {d^mJmMo àý gmoS>dÊ`mV ~amM gh^mJ AgVmo. {MVio ‘bm åhUmbo, H$miOr H$ê$ ZH$m, ‘r ~KVmo H$m` H$aVm `oB©b Vo.

{MVio `m§Zr A§Yoar `oWrb CnàmXo{eH$ n[adhZ A{YH$mar Ë`m§À`mer g§nH©$ gmYyZ ‘mPr ì`Wm ‘m§S>br, na§Vw gXa ‘o‘mo 2015 gmbMm Agë`mZo dair nmobrg ‘w»`mb`mV Ë`mMr àV CnbãY hmoUo H$R>rU Agë`mMo Ë`m A{YH$mè`mZo H$i{dbo. {MVio `m§Zr naV àmXo{eH$ n[adhZ A{YH$mè`m§Zm JmR>bo d Mm¡H$er Ho$br, Ë`mVyZ Aer ‘m{hVr {‘imbr H$s Vmo ‘o‘mo MwH$sZo ‘mÂ`m dmhZmda Zm|Xbm Jobm hmoVm. àmXo{eH$ n[adhZ H$m`m©b`mVrb g§~§{YV H$‘©Mmè`m§Zm àmXo{eH$ n[adhZ A{YH$mè`m§Zr VmËH$mi gyMZm XoD$Z ‘mPr X§S> a¸$‘ Xo` Zgë`mMo H$idbo Am{U ‘mÂ`m ñHy$Q>a nmqgJÀ`m H$m‘mbm MmbZm {‘imbr. ‘mPo H$m‘ Pmbo.

MM}Xaå`mZ g§~§{YV A{YH$mè`m§Zr ‘m{hVr {Xbr H$s ‘w§~B© Q´°{’$H$ nmobrg `m§Mo AmnU Amnë`m ‘mo~mB©bda S>mD$ZbmoS> H$am d Ë`mV df© 2016 nmgyZ gd© dmhZm§da XmIb Pmbobo IQ>bo nmhVm `oVrb.

Amnë`m J«mhH$ n§Mm`VrÀ`m gd© H$m`©H$Ë`mªZr d g^mgXm§Zr Amnë`m ‘mo~mB©bda S>mD$ZbmoS> Ho$ë`mg Kar ~gyZM Amnë`m dmhZmda Amnë`m ZH$iV H$moUË`m JwÝømMr Zm|X Pmbr H$s H$m` ho nmhVm `oB©b. A{Ve` Cn`wº$ Ago ho A°n AmnU gdmªZr dmnaë`mg ‘bm Omo ‘Z…ñVmn Pmbm, Vmo Q>miVm `oB©b.

- e{eH$m§V gmidr, H$m`m©Ü`j, JmoaoJmd {d^mJ

MGP noR> ‘r H$m`©H$Vm© åhUyZ n{hë`m§XmM AZw^dbr. àm‘m{UH$ {dH«o$Vm d J«mhH$ `m§À`mVrb ZmVo {H$Vr N>mZ hmoVo! `mVrb H$mhr {dH«o$Ë`m§Mr eyÝ`mnmgyZ Vo `eñdr {dH«o$Vm åhUyZ OrdZ`mÌmhr nmhm`bm {‘imbr.

`mo½` {Z`moOZmÀ`m Omoamda IaoXr-{dH«$sMm {heo~ H$gm AMyH$ hmoD$ eH$Vmo, Amnbo H$m`©H$V} ho H$m‘ {H$Vr g‘W©nUo hmVmiy eH$VmV>, ho hr nmhÊ`mg {‘imbo.

ñdV…bm {dgê$Z H$m‘mV a‘dUmar MGP åhUOo EH$ emóewÕ Silent Healer Aer g§ñWm Amho. `m‘Ü`o ‘bm ‘mPo `moJXmZ XoVm Ambo, EH$ doJio {ejU {‘imbo. hm Xwhoar bm^ ‘bm JmoaoJm§d {d^mJmMo AÜ`j gmidr ga `m§Zr {‘idyZ {Xbm, Ë`m~Ôb Ë`m§Mo d gd© ghH$m`mªMo ‘Z…nyd©H$ Am^ma. - gwf‘m {‘ór, JmoaoJmd {d^mJ

AZw^dbobr n{hbr noR> ‘o 2019 dmQ>nmVrb ZdrZ g¨K1. ‘w§~B© lr JUoe 21685 BO

2. ‘w§~B© amo‘ob Eåàog 21740 BO

3. ‘w§~B© `moJoe g¨K 241602 BO

4. R>mUo {Z{ham 15607 TN

5. R>mUo ñdJ`bmB©Z 15608 TN

6. nmbKa ghobr 16292 PO

7. nmbKa n[aM` 16293 PO

8. nmbKa {edg‘W© 16294 PO

9. nmbKa ‘hmbú‘r 16540 PO

Page 5: J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019 · J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

5

‘mPr MGP ‘hmZ!

H§$Â`w‘g© B§Q>aZ°eZb Am`mo{OV nmoVw©Jb `oWrb OmJ{VH$ J«mhH$ n[afXoV gh^mJr hmoD$Z ZwH$VmM naVbmo.

Putting Consumer at the Heart of Digital Innovation ho `m n[afXoMo gyÌ hmoVo. Mma {Xdgm§À`m `m n[afXoV {S>{OQ>b CÚmoJm§Vrb Google, Alibaba, Internet Society, Booking.com, Vodafone B. {X½JOm§er ~mobÊ`mMr g§Yr {‘imbr. VgoM UNCT AD À`m à{V{ZYt~amo~aMo Amnbo g§~§Y Va Jobr 4-5 df} A{YH$m{YH$ ÑT> hmoV MmbboV. A‘o[aH$m, `wamon, ~«m{Pb, Am°ñQ´o{b`m, hm±JH$m±J, ‘bo{e`m `oWrb ~S>çm J«mhH$ g§ñWm§À`m CEOs ~amo~a gwÕm Jobr H$mhr df} Amnbm Mm§Jbm n[aM` AmhoM.

‘r `m n[afXogmR>r 87 Xoem§VyZ Amboë`m OdiOdi 150hÿZ A{YH$ J«mhH$ g§ñWm§‘Ü`o ñd`§godr nÕVrZo H$m`©H$Ë`mªÀ`m nmR>~imda H$m‘ H$aUmar Am{U Am{W©H$ÑîQ>çm ñd`§nyU© Aer J«mhH$ g§ñWm {XgVo` H$m, åhUyZ emoY KoV hmoVmo. nU Aer EH$hr g§ñWm (MGP Mm AndmX dJiVm) ‘bm `m JXuV gmnS>br Zmhr.

da C„oIboë`m àJV Xoem§Vrb ~S>çm J«mhH$ g§ñWm Am{W©H$ÑîQ>çm {Z{üVM ñd`§nyU© AmhoV. `m g§ñWm MmbdUmar gd© ‘§S>ir ^anya nJma KoD$Z J«mhH$ g§ñWm MmbdVmV. Ë`m§À`mH$So> ñd`§godr H$m`©H$Ë`mªZr J«mhH$ g§ñWm qH$dm J«mhH$ Midi Mmbdm`Mr hr H$ënZmM ApñVËdmV Zmhr Ag§ {XgV§. ^maVmgh àJ{Verb d AàJV Xoem§Vrb ~hþg§»` NGOs ‘Yrb ‘§S>irgwÕm nJma KoD$ZM J«mhH$ g§ñWm MmbdV AgVmV. Ë`m‘wio Vo H$m`©H$V} ZmhrV Va nJmar ZmoH$a AgVmV. Donors, Funding gencies d Amnmnë`m gaH$maH$Sy>Z Am{W©H$ gmhmæ` KoVmV. Ë`m aH$‘oVyZ nJma KoD$Z ‘J Caboë`m n¡em§VyZ N>moQ>o, ‘moR>o J«mhH$àH$ën am~dV AgVmV. `m ‘§S>itH$So> Vw‘À`m-Am‘À`mgmaIo ñd`§godr H$m`©H$V} ZgVmV. Donors, Funding Agencies d gaH$maZo `m§Zm ’§$S> ZmH$mabo Va `m§Mo ApñVËdM YmoŠ`mV `oVo.

`m nmœ©^y‘rda `m n[afXobm CnpñWV Agboë`m ^maVmVrbM Mma ~S>çm J«mhH$ g§KQ>Zm§À`m CƒnXñW

A{YH$mè`m§H$Sy>Z H$ibo, H$s Joë`m dfu `m Mma-nmM ~S>çm J«mhH$ g§ñWm§Zm H|$Ðr` J«mhH$ H$ë`mU {ZYrVyZ EH$ n¡emMohr AZwXmZ gaH$maZo {Xbo Zmhr. Ë`m‘wio hr ‘§S>ir IynM AñdñW d ZmamO {XgV hmoVr.

AemM EH$m Zm‘m§{H$V ^maVr` J«mhH$ g§ñWoZo H|$Ðr` J«mhH$ ‘§Ìmb`mVrb EH$m CƒnXñW A{YH$mè`mbm `m n[afXoV MhmnmZmÀ`m doir AJXr H$mHw$iVrZo gm§{JVbo, gmho~, "`§XmÀ`m dfu Var Amåhmbm J«mhH$ H$ë`mU {ZYrVyZ n¡gm CnbãY H$ê$Z Úm, Am‘À`m ApñVdmMm àý Amho.' Ë`m A{YH$mè`mZo VËnaVoZo ‘mÂ`mH$So> ~moQ> XmIdyZ åhQ>bo, "øm MGPH$So> ~Km. gaH$maH$So> EH$ n¡gm H$Yr ‘mJV ZmhrV hr ‘§S>ir, nU Ë`m§M§ H$m‘ AmO amï´>r`M Zmhr Va Am§Vaamï´>r` ñVamdahr JmOV§`.'

XwgarH$So>, ^maVmVrb d ^maVm~mhoahr ñd`§godr H$m`©H$Ë`mªÀ`m Omoamda Á`m H$mhr J«mhH$ g§ñWm H$m`©aV AmhoV, Ë`m§Zm MidirMo H$m‘ H$aÊ`mgmR>r nwaogm n¡gmM Zmhr. Ë`m‘wio hr ‘§S>ir amï´>r` d Am§Vaamï´>r` ñVamda J«mhH$ MidirMo R>mog Ago H$m‘ C^oM H$ê$ eH$V Zmhr`oV.

`m nmœ©^y‘rda ‘r Amnë`m gdmªÀ`m MGPH$So> ~KVmo, Amnë`m gd© H$m`©H$Ë`mªH$So>, J«mhH$ g§K à‘wIm§H$So> ~KVmo Am{U A{^‘mZmZo D$a ^ê$Z `oVmo. `m Am‘À`m Ag§»` H$m`©H$Ë`mªZm Amåhr H$mhrhr Z XoVm hr ‘§S>ir {Z…ñdmWu godm^mdr d ñd`§godr d¥ÎmrZo J«mhH$ n§Mm`VrMo åhUOoM n`m©`mZo J«mhH$ MidirMo H$m‘ ‘moR>çm CËgmhmZo d AmZ§XmZo Jobr 44 df} H$aV Ambr AmhoV.

MGPMr Am{W©H$ AmË‘{Z^©aVm Am{U ñd`§godr d {Z…ñdmWu H$m`©H$Ë`mªMo ‘mohmoi `m Omoamda Joë`m 44 dfmªV ñWm{ZH$ ñVamnmgyZ Vo OmJ{VH$ ñVamn`ªV (M¸$ UN n`ªV) AmnU JmR>bobr ‘Ob nmhVm EH$M gwIX Am{U A{^‘mZmñnX {dMma ‘ZmV `oVmo… "‘mPr MGP ‘hmZ.'

`m {Z{‘ÎmmZo Vwåhm gd© H$m`©H$Ë`mªZm, 33 hOma Hw$Qw>§~ gXñ`m§Zm ‘Z…nyd©H$ YÝ`dmX.

You are simply Great and that's why MGP is Greater still!

- A°S>. {earf Xoenm§S>o

g¨nmXH$s`

Page 6: J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019 · J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

6

Xa Mma dfmªZr hmoUmar H§$Â`w‘g© B§Q>aZ°eZb (CI)Mr OmJ{VH$ n[afX 29 E{àb Vo 2 ‘o `m H$mbmdYrV

nmoVw©Jb‘Yrb {bñ~ZOdirb BñQ>moarb `m g‘wÐ{H$Zmar

dgboë`m gw§Xaem ehamV g§nÞ Pmbr. Á`m doJmZo {S>{OQ>b

H«$m§VrMr ËgwZm‘r Amnë`m gdmªÀ`m Xmar `oD$Z WS>H$bo`,

Ë`mMm doY d Ë`mVyZ ~moY KoÊ`mgmR>r Am{U Ë`mVyZ J«mhH$m§Mo

gdmªJmZo g§ajU H$aÊ`mgmR>r J«mhH$ g§ñWm§Zr VËH$mi nmdbo

CMbmdrV, `mM CÔoemZo `m OmJ{VH$ n[afXoMo Am`moOZ

Ho$bo hmoVo. `m n[afXoMo gyÌM "Putting Consumer at the Heart of Digital Innovation', Ago hmoVo.

{S>{OQ>b V§ÌkmZmMm dmna H$ê$Z Am°ZbmB©Z ~±qH$J,

Am°ZbmB©Z IaoXr, Am°ZbmB©Z àdmg d hm°Q>ob AmajU Ago

g~Hw$N> Am°ZbmB©Z hmoV Mmbboë`m ~mOmanoR>oV dmdaVmZm

AmOMm J«mhH$ AOyZhr WmoS>m ~hþV ~mdMibobm,

Jm|Yibobm, H$mhrgm Agwa{jV Agm {XgyZ `oVmo. AmO

Am‘Mr VéUmB© Kar dm Am°{’$g‘Yo ~gë`m~gë`m

‘mo~mB©bÛmao nQ>H$Z Am°S©>a XoVo Am{U MQ>H$Z Amåhmbm hdr

Voìhm, hdr Vr dñVy Kar `oD$Z nmoMVogwÕm. {~ZMohè`mÀ`m

`m {S>{OQ>b ì`mgnrR>mdê$Z Ho$boë`m IaoXrV gmo` Amho,

doioMr ~MV Amho, àdmgmMr, JXuMr H$Q>H$Q> Zmhr,

‘m°b‘Yë`m IaoXrgmaIo n¡g¡ XoÊ`mgmR>r am§JoV C^o ahm`Mo

H$ï>hr ZmhrV. Aem `m IaoXrV VH«$ma CX²^dbr Va H$m`

H$am`M§, Hw$R>o Om`M§? ~è`mM H§$nÝ`m Aem VH«$margwÕm

{VVŠ`mM VËnaVoZo gmoS>dVmVhr. Á`m J«mhH$m§À`m Am°ZbmB©Z

IaoXrÀ`m VH«$matMo {ZdmaU hmoV Zmhr Ë`m§Mo H$m`? ‘wimVM

ho ì`dhma {H$VnV nmaXeu Am{U {H$VnV {dœmgmh©?

{S>{OQ>b `wJmÀ`m A§Var Agmdm J«mhH$- A°S>. {earf Xoenm§So>

AmOMo ho {S>{OQ>b `wJ, `mV Amnbr ‘m{hVr ho

`m gd© {S>{OQ>b H§$nÝ`m§M§ ^m§S>db. ho ^m§S>db Vo Vw‘Mr

nadmZJr KoD$Z, dm Z KoVmhr ì`mnmar CÔoemZo ~»Ii Z’$m

H$‘mdÊ`mgmR>r dmnaV AgVmV. ‘mPr d¡`{º$H$ ‘m{hVr,

‘mP§ d`, ‘mPm nÎmm, ‘mPr AmdS>{ZdS> B. gd© Jmoï>tZm

`m {S>{OQ>b `wJmV ’$ma ‘mob Amho Am{U Ë`mMr dmQ>ob

Vr qH$‘V ‘moOm`bmhr ~mOmamV ‘§S>ir V`ma AmhoV. `m

‘m{hVrMm ’$ma ‘moR>çm à‘mUmda Y§Xm ‘moR>‘moR>çm H§$nÝ`m

H$aV AmhoV. dada Ë`mV Amnbm H$mhr VmoQ>m {XgV Zgbm

Var EH$ ‘mÌ Ia§ H$s Amnbr d¡`{º$H$ ‘m{hVr, ’$moQ>mo hr

Amnbr ImOJr ~m~ Amho. Ë`mMm ì`mnmamgmR>r Cn`moJ

Amnë`m nadmZJr{dZm hmoU§ ho {Z{üVM `mo½` Zmhr.

Ë`mhrnwT>o OmD$Z {S>{OQ>b H«$m§Vr‘wio Á`m ghOVoZo

AmnU Amnbo n¡go ñ‘mQ>©’$moZÛmao OJmVë`m Xwgè`m Q>moH$mbm

Agboë`m ì`º$sbm nmoMVo H$ê$ eH$Vmo, Ë`mMà‘mUo `mM

V§ÌkmZm‘wio EH$m amÌrV Amnë`m ~±Ho$À`m ImË`mVrb a¸$‘

{VVŠ`mM {eVm’$sZo Jm`~hr hmoD$ eH$Vo. Ë`m‘wio àý

{Z‘m©U hmoVmo Vmo `m ì`dhmamVrb gwa{jVVoMm.

Ë`m‘wio `m {S>{OQ>b OJVmV AmYw{ZH$ V§ÌkmZmZo

J«mhH$m§gmR>r OodT>çm gmo`r, gw{dYm AmUë`m VodT>rM

OmoIr‘ d YmoHo$hr dmT>bo. åhUyZ ¶m V§ÌkmZmÀ`m H«$m§VrH$So>

AmnU nmR> {’$adm`Mr H$m? -{Z{üVM Zmhr. {S>{OQ>b

ì`dhmamVrb {dœgZr`Vm d gwa{jVVm ho Iao H$irMo ‘wÔo.

Am{U Zo‘H$m hmM {df¶ ‘Ü`dVu R>oD$Z nmoVw©JbMr hr

OmJ{VH$ J«mhH$ n[afX KoÊ`mV Ambr.

87 Xoem§VyZ Amboë`m J«mhH$ g§ñWm§À`m `m n[afXoV

Amnë`m g§ñWoV’}$ ‘bm EH$m MMm©gÌmV gh^mJr hmoÊ`mgmR>r

{Z‘§{ÌV H$aÊ`mV Ambo hmoVo. {df` hmoVm "Clicks Mortar.' WmoS>Š`mV Am°ZbmB©Z IaoXr d Ë`mVrb YmoHo$ `mdarb

MM}V Booking.com `m OJà{gÕ H§$nZrMo g§MmbH$ d

nmoVw©JbÀ`m J«mhH$ ì`dhma ‘§Ìmb`mÀ`m A{YH$mar VgoM

`m {df`mdarb EH$ g§emoYH$ d ‘r `m§À`m‘Ü`o hr MMm©

a§Jbr. `m MM}Mo {Z{‘Îm gmYyZ EH$ H«$m§{VH$mar H$ënZm

Page 7: J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019 · J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

7

`m OmJ{VH$ ì`mgnrR>mda ‘m§S>br. Vr åhUOo "Global Online Disputes Resolution.' H§$Â`w‘g© B§Q>aZ°eZb d

UNCTA D À`m CnpñWV à{V{ZYtZr `m gyMZoMo ñdmJV

Ho$bo AgyZ Ë`m~ÔbMo EH$ àmén AmnUmg ‘m§S>Ê`mg

gm§JÊ`mV Ambo Amho.

`§XmÀ`m OmJ{VH$ n[afXoMo EH$ C„oIZr` d¡{eîQ>ç

åhUOo `m Mma {Xdgm§Vrb {d{dY MMm©gÌm§V {S>{OQ>b

CÚmoJm§Vrb Google, Internet Society, Booking.com, Alibaba Ago AZoH$ ‘hÎdmMo IoimSy> VgoM

UNCT AD Mo ‘hÎdmMo nXm{YH$mar m§Mm J«mhH$ g§ñWm§À`m

nXm{YH$mè`m§~amo~aMm MM}Vrb gh^mJ. `mnydu H§$Â`w‘g©

B§Q>aZ°eZbÀ`m OmJ{VH$ n[afXm§‘Ü`o J«mhH$ g§ñWm§MoM

Global Online Disputes Resolutiong§ñWoV’}$ EH$ H«$m§{VH$mar àñVmd

Ho$di Amnë`m XoemV H|$Ð gaH$maÀ`m Z°eZb H§$Â`w‘g© hoënbmB©Zda Am°ZbmB©Z IaoXr~m~V 2017-18 ‘Ü`o 76 hOmam§hÿZ OmñV VH«$matMr Zm|X Pmbr, Va 2018-19 ‘Ü`o 96 hOmamhÿZ OmñV VH«$matMr Zm|X AmT>iyZ `oVo. OgOgo Am°ZbmB©Z IaoXrMo ì`dhma dmT>V OmVrb, VgVgo `m VH«$matMo à‘mUhr dmT>Ê`mMr bjUo AmhoV. `mVrb bjUr` ~m~ åhUOo H$mhr jUm§V hmoUmè`m `m Am°ZbmB©Z IaoXr~m~V H$mhr VH«$ma {Z‘m©U Pmbr Am{U `m~m~V `m Am°ZbmB©Z H§$nÝ`m§Zr Ë`mMo {ZamH$aU Ho$bo Zmhr, Va ‘mÌ J«mhH$mbm Am°’$bmB©Z hmoD$Z nma§n[aH$ VH«$ma {ZdmaU `§ÌUoMmM åhUOoM Ý`m`mb`rZ ì`dñWoMm AmYma ¿`mdm bmJVmo. ho H$mhrgo {d{MÌ Amho. jUmV Ho$boë`m IaoXrVyZ CØdboë`m VH«$marMo {ZdmaU H$aÊ`mg ‘mÌ dfm©ZwdfmªMr à{Vjm H$am`Mr? Ë`m‘wio XmoZ-VrZ dfmªnydu g§`wº$ amï´>m§À`m EH$m ~¡R>H$sV AmnU "B©-H$m°‘g© ~amo~aM B©-OñQ>rg' hr g§H$ënZm ‘m§S>br hmoVr. hrM g§H$ënZm nwT>o {dñVm[aV H$aV `§XmÀ`m nmoVw©Jmb `oWrb OmJ{VH$ J«mhH$ n[afXoV AmnU Global Online Disputes ResolutionMr H$ënZm gmXa Ho$br.

Vg§ åhQ>b§ Va Online Disputes Resolution Mr hr H$ënZm AJXr ZdrZ Zmhr. `wamo{n`Z `w{Z`ZZo Ë`m§À`m g‘yhmVrb gd© `wamonr` amï´>m§gmR>r AemM àH$maMr Online Disputes ResolutionMr ì`dñWm 2016 am~{dÊ`mMm à`ËZ Ho$bm Amho. VgoM A‘o[aH$m, H°$ZS>m, ‘opŠgH$mo ho H$mhr Xoe d A°‘oPm°Z, B©~o `mgma»`m Am°ZbmB©Z H§$nÝ`m Ë`m§À`mnwaVr Online Disputes ResolutionMr ì`dñWm Jobr H$mhr df© am~{dVmZm {XgVmV. na§Vw `m gd© VH«$ma `§ÌUm§Zm OmJ{VH$ qH$dm d¡{œH$ ñdê$n Zmhr. AmO B©-H$m°‘g© ‘Yrb Am°ZbmB©Z ì`dhmam§‘Ü`o CËnmXH$, {dH«o$Vm Am{U J«mhH$ ho OJmÀ`m VrZ doJdoJù`m {Xem§Zm Am{U VrZ doJdoJù`m Xoem§V Agy eH$VmV. Aem ì`dhmam§‘Ü`o J«mhH$mMr Am°ZbmB©Z IaoXr~Ôb VH«$ma {Z‘m©U Pmbr Va ^m¡Jmo{bH$ H$m`©H$joMm H$m`Xoera noM {Z‘m©U hmoVmo. hm H$m`Xoera noM gmoS>{dÊ`mgmR>r g§`wº$ amï´>m§À`m N>ÌmImbr Global Online Disputes Resolution hr g§H$ënZm am~{dë`mg OJmVrb gd©M J«mhH$m§Zm Am°ZbmB©Z IaoXr‘YyZ CX²^dUmè`m VH«$mat~m~V {Xbmgm {‘iy eHo$b.

AmZ§XmMr ~m~ åhUOo A°S>. {earf Xoenm§So> `m§Zr hr ‘hÎdmH$m§jr Am{U A{^Zd H$ënZm ‘m§S>ë`mZ§Va Ë`mda CnpñWV UNCT AD d Consumers InternationalÀ`m à{V{ZYtZr Ë`mMo ñdmJV Ho$bo. BVHo$M Zìho Va n[afX AmQ>monë`mZ§Va UNCT AD À`m à{V{ZYtZr {O{Zìhmbm naVë`mda A°S>. {earf Xoenm§So> `m§Zm Img g§Xoe nmR>dyZ `m~m~VMm boIr àñVmd ‘mJdyZ KoVbm Amho. `oË`m Owb¡‘Ü`o UNCTA D À`m hmoUmè`m ~¡R>H$sV VgoM 2020 ‘Ü`o hmoUmè`m n§Mdm{f©H$ J«mhH$ g§ajU n[afXo‘Ü`ohr `m {df`m~m~V MMm© KS>dyZ `m H$ënZobm ‘yV© ñdê$n XoÊ`mMo à`ËZ Ho$bo OmUma AmhoV, Agohr {dœgZr`[aË`m g‘Obo Amho.

-à{V{ZYr

Page 8: J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019 · J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

8

à{V{ZYr J«mhH$m§À`m {d{dY g‘ñ`m§da MMm© H$aV AgV. Ë`m‘wio J«mhH$m§Mm AmdmO CÚmoJ d ì`mnmamVrb d[að>m§n`ªV nmoMVM Zgo. `§Xm `m gd© ‘§S>itZm EH$mM ì`mgnrR>mda AmUyZ Ë`m§Zm J«mhH$m§À`m àým§Mo Jm§^r`© d ì`mnH$Vm g‘OmdyZ gm§JVm Ambr. `§XmÀ`m n[afXoM§ ho Og§ d¡{eîQ>ç Amho Vg§M `ehr Amho.

nmoVw©Jb `oWrb `m Mma {Xdgr` n[afXoV B©-H$m°‘g©, Am°ZbmB©Z IaoXr, {S>{OQ>b AW©ì`dñWm Am{U {S>{OQ>b gmjaVm VgoM Internet of Things (IOT) Am{U d Ë`mMo J«mhH$m§À`m

OrdZe¡brda hmoUmao ~ao-dmB©Q> n[aUm‘ `mdahr doJdoJù`m MMm©gÌm§V MMm© Pmbr.

Xa Mma dfmªZr hmoUmar H§$Â`w‘g© B§Q>aZ°eZbÀ`m Zì`m H$m`©H$m[aUrMr {ZdS>UyH$ `m n[afXoV nma nS>br. `oË`m Mma dfmªgmR>r "H§$Â`w‘g© B§Q>aZ°eZb'Mo AÜ`j åhUyZ ‘bo{e`mMo lr. ‘mar‘wWy `m§Mr {ZdS> Pmbr. VgoM H$m`©H$m[aUrdarb 15 gXñ`m§Mrhr {d{dY Xoem§Vrb J«mhH$ g§ñWm§À`m à{V{ZYt‘YyZ {ZdS> H$aÊ`mV Ambr. Ë`m‘Ü`o ^maVmV’}$ Consumers Action GroupÀ`m g§Mm{bH$m lr‘. gamoOm `m§Mrhr {ZdS> Pmbr.

"Self regulation is the best regulation', Ago åhUV AmVm Am°ZbmB©Z pñH«$qZJ H$aUmè`m (Amo.Q>r.Q>r.) åhUOoM WoQ> àjonU H$aUmè¶m H§$nÝ`m§Zr ñdV…gmR>r {Z`‘m§Mr EH$ Mm¡H$Q> AmIyZ ¿`m`Mo R>a{dbo Amho. H$mimMr nmdbo AmoiIyZ Ë`m§Zm hm n{dÌm ¿`mdm bmJbm Amho.

ZoQ>pâbŠg, A‘oPm°Z àmB‘, hm°Q>ñQ>ma, `yQ>çy~dê$Z do~ gr[aOMo åhUOoM ‘m{bH$m§Mo WoQ> àjonU H$aUmè`m H§$nÝ`m§Mm Img Agm EH$ àojH$dJ© Amho. Ë`mV ‘moR>çm doJmZo dmT> hmoV Amho. hmVmV ñ‘mQ>©’$moZ Ambo Am{U øm do~ ‘m{bH$m§Mm O‘mZm gwê$ Pmbm. EH$m pŠbH$da Vwåhmbm hdr Vr ‘m{bH$m Ho$ìhmhr, Hw$R>ohr ~KÊ`mMr gmo` Pmbr. bhmZWmoa Agm gd© Wam§Vrb àojH$dJ© Agbm Var VéUmB©‘Ü`o do~ ‘m{bH$m OmñV bmoH${à` hmoD$ bmJë`m AmhoV. ¶mVrc H$mhr "~moëS>' AgVmV. b¢{JH$Ñî`m§da ^a XoUmè`m AgVmV.

^maVmV àX{e©V hmoUmè`m {MÌnQ> Am{U Q>r.ìhr. ‘m{bH$m§Zm ^maVr` Xyag§Mma {Z`m‘H$ àm{YH$aUmZo åhUOoM TRA I Zo V`ma Ho$boë`m {Z`‘mdbrMo nmbZ H$amdoM bmJVo. Ago H$moUVohr {Z`‘ do~ gr[aOZm cmJy ZmhrV. gmYmaU 2012 ‘Ü`o Am`.Am`.Q>r. IaJnya `oWrb EH$m VéUmZo Am°ZbmB©Z {S>{OQ>b M°Zob gwê$ Ho$bo. M°Zobdê$Z N>moQ>çm N>moQ>çm 8 Vo 10 mJm§À`m ‘m{bH$m àX{e©V H$aÊ`mV Amë`m Am{U Ë`m§Zm à{VgmXhr MmJ§bmM {‘imbm. gwédmVrbm B§J«Or ‘m{bH$m§Mr MbVr hmoVr. Z§Va qhXr Am{U

do~ gr[aOMo ñd-{Z`‘Z!- Z{bZr Hw$bH$Uu

‘amR>r do~ ‘m{bH$m V`ma hmoD$ bmJë`m. `eamO gma»`m

ZmdmOboë`m ‘moR>çm H§$nÝ`m do~‘m{bH$m§Mr {Z{‘©Vr H$ê$

bmJë`m.

Joë`m dfu EH$m do~ {gar`b‘Ü`o amOH$s` ZoË`m§da

H$mhr Amjonmh© {Q>nUr H$aÊ`mV Ambr hmoVr. Ë`m {déÕ

VH«$ma XmIb Pmbr. dm{hZrbm H$m`Xoera bT>mB©bm Vm|S>

Úmdo bmJbo. øm àg§JmZo do~ dm{hÝ`m gmdY Pmë`m.

gaH$mar {Z`‘m§Mo OmoIS> H$Yrhr ‘mZoda KmVbo OmB©b, ho

Ë`m§À`m bjmV Ambo. Ë`m‘wio ñd{Z`‘Z, ñd`§{eñV bmdyZ

KoÊ`mMr EH$ `moOZm V`ma H$aÊ`mV Ambr. "B§Q>aZoQ> Am{U

‘mo~mB©b Agmo{eEeZ Am°’$ B§{S>`m'Mo AÜ`j gw^mo ao `m§Zr

Aem {Z`‘mdbrMo g§Ho$V {Xbo AmhoV. Ym{‘©H$ ^mdZm§Mm

AZmXa, amï´>ÜdOmMm An‘mZ, AmV§H$dmXmbm àmoËgmhZ

XoUmar Ñí`o, ~moëS> Ñí`o ZH$moV, åhUyZ `m gJù`mbm

à{V~§Y H$aUmar {Z`‘mdbr V`ma hmoV Amho.

OmUH$mam§À`m ‘Vo 2020 n`ªV Odinmg 65 H$moQ>r

bmoH$m§À`m hmVmV ñ‘mQ>©’$moZ Agob, åhUOo do~ ‘m{bH$m§Mm

àojH$dJ©hr ‘moR>çm à‘mUmV dmT>bobm Agob.

Aem `m AënmdYrV bmoH${à` Pmboë`m {S>{OQ>b

dm{hÝ`m§Zr ñd`§{eñVrMo CMbbobo nmD$b {Z{üVM

ñdmJVmh© åhUmdo bmJob.

Page 9: J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019 · J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

9

g§ñWoZo Ho$bobo g^mgXdmT>rMo AmdmhZ Amnë`m ‘wInÌmVyZ gd© g^mgXm§n ªV nmohmoMbo Am{U Ë`mbm à{VgmX {‘iÊ`mg gwédmVhr Pmbr. ‘mÌ `m AmdmhZm‘Ü o dma§dma C„oI hmoUmè`m gh`moJr g^mgXËdm~m~V g^mgXm§‘Ü o H$mhr g§ «‘ Agë`mMo OmUdë`mZo Ë`m{df`r IwbmemMm hm à`ËZ.

g§ñWoÀ`m KQ>Zo‘Ü`o gXñ`ËdmMo VrZ àH$ma Zm|Xbobo AmhoV.

1. J«mhH$ g§K g^mgXñ`Ëd- Oo Amnë`m AZmo»`m, emœV OrdZe¡brMm A§{JH$ma H$aÊ`mg àmoËgmhZ XoUmμa`m ‘m{gH$ {dVaU ì`dñWo‘Ü`o gh^mJr hmoVmV. m g^mgXm§Zm XO}Xma dñVy, `mo½` dOZ‘mnm‘Ü`o, amñV qH$‘VrV CnbãY hmoÊ`mgmo~VM g§ñWoMo ‘wInÌ J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm Xa ‘{hÝ`mbm CnbãY hmoVo.

2. gh`moJr g^mgXñ`Ëd- H$mhr ì`º$s¨Zm ‘m{gH$ {dVaU ì`dñWo‘Ü`o gh^mJr hmoUo H$mhr H$maUmñVd eŠ` ZgVo, AWdm Hw$Qw>§~mVrb EH$ ì`º$s {dVaU ì`dñWo‘Ü`o gh^mJr Agë`mZo J«mhH$ g§K g^mgX hmoVm `oV Zmhr. Aem ì`º$s¨Zm g§ñWoÀ`m H$m‘m§{df`r, AmXa, AmnwbH$s dmQ>V AgVo. g§ñWoÀ`m H$m‘m§‘Ü`o gh^mJr hmoÊ`mMr BÀN>m

EH$M bú`, EH$ bj- A{ZVm ImZmobH$a

AgVo. Aem gdmªZm g§ñWoMo "gh`moJr g^mgX' hmoVm `oVo. gh`moJr g^mgXm§Zm g§ñWoMo ‘wInÌ "J«mhH$ {VVwH$m

‘oidmdm' Xa ‘{hÝ`mbm KanmoM nmR>dbo OmVo. gdm©V ‘hÎdmMo åhUOo gh`moJr g^mgX g§ñWoÀ`m {d{dY H$m`©H$mar {d^mJm§V AWdm {d{dY ñVam§darb g§ñWoÀ`m g{‘Ë`m§‘Ü`o H$m`©H$Vm© åhUyZ gh^mJr hmoD$ eH$VmV.

3. gÝ‘mZZr` g^mgXñ`Ëd- g§ñWoMr ‘Ü`dVu H$m`©H$m[aUr Ho$di {ZdS>H$ gÝ‘mZZr` ì`º$s¨Zm ho g^mgXËd ~hmb H$ê$ eH$Vo.

gh`moJr g^mgXËdmgmR>r Ho$di EH$ N>moQ>mgm AO© ^ê$Z é. 240 dm{f©H$ ewëH$ Am{U é. 2 àdoe ’$s ^ê$Z g^mgX hmoVm `oVo. ho AO© g§ñWoÀ`m ‘Ü`dVu H$m`m©b`mV (J«mhH$ ^dZ) VgoM {d{dY {R>H$mUr MmbUmè`m VH«$ma ‘mJ©Xe©Z H|$Ðm‘Ü`o CnbãY AmhoV. g§ñWoÀ`m do~gmB©Q>daXoIrb ho AO© CnbãY AmhoV.

gd© g^mgX ~§Yw ^{JZtZm {dZ§Vr Amho H$s Amnë`m g§nH$m©Vrb ‘§S>itZm Amnë`m g§ñWoMo H$m`©, Ë`mMo ‘hÎd g‘OmdyZ gm§Jmdo Am{U nwT>rb 2 ‘{hÝ`m§‘Ü`o àË`oH$s {H$‘mZ 3 g^mgX g§ñWoer OmoSy>Z ¿`mdoV.

‘w§~B© J«mhH$ n§Mm`V g§ñWMo CnmÜ`j d AÜ`j à{gÕ emók d {dkmZboIH$, Amnë`m g§ñWoMo CnmÜ`j S>m°. ~mi ’$m|S>Ho$ `m§À`m d`mbm 22 E{àb amoOr 80 df} nyU© Pmbr, `m{Z{‘Îm XmXa-‘m{h‘-dm§Ðo {d^mJmVrc H$m¶©H$˶mªZr 8 ‘o À`m g§Ü`mH$mir ’$m|S>Ho$ gam§À`m~amo~a ‘moH$ionUr Jßnm ‘maÊ`mMm AmZ§X KoVbm. Ë`mVyZ gam§Mo ì`{º$‘Ëd CbJS>V Jobo. ’$m|S>Ho$ gam§Mo embo` {ejU gmobmnwamV d Z§VaMo {ejU ‘w§~B©V Pmbo. Ë`m§Zr Theoretical Physics ‘Ü`o nXdr àmá Ho$br, nU nXì`wÎma nXdr Immunology ‘Ü`o KoVbr. Ë`mZ§Va Ë`m§Zr Á`m Á`m {R>H$mUr H$m‘ Ho$bo Ë`m àË`oH$ {R>H$mUr Amnë`m H$m‘mMr N>mn nmS>br, ‘J Vo ~r.E.Ama.gr.‘Yrb g§emoYZmMo H$m‘ Agmo H$s "Q>mBåg Am°’$ B§{S>`m'Vrb nÌH$m[aVm Agmo, H$s ‘wbm§À`mgmR>r gm`Ýg {df`mda {b{hbobr nwñVHo$ Agmo. àË`oH$ H$m‘

Vo Amnbr g§emoYH$ d¥Îmr, {M{H$ËgH$ ZOa, H$m‘mdaMr {Zð>m, doioMm H$mQ>oH$moanUm øm‘wio `eñdr H$ê$ eH$bo. gÜ`m ^maV gaH$maÀ`m science and techanology darb ‘hÎdnyU© Aä`mg àH$ënm‘Ü`o ’$m|S>Ho$ gam§Mm ‘moR>m gh^mJ Amho. nhmQ>o Mma dmOVm Ë`m§Mm {Xdg gwê$ hmoVmo. gmpËdH$ Amhma, gVV dmMZ, Aä`mg, boIZ `m§V Ë`m§Mm {Xdg OmVmo. Ë`m§Zm Ë`m§À`m H$m‘mV ì`Ë`` ZH$mo åhUyZ KaMr gJir O~m~Xmar Ë`m§Mr nËZr gm§^miVo. EH$m Wmoa ì`{º$‘ËdmMm ghdmg gJù`m§Zm ‘Zñdr AmZ§X XoD$Z Jobm.

- S>m°. AmaVr ~moaH$a, IT J«wn H$m`©H$Vu

S>m°. ~mi ’$m|S>Ho$ gam§er Jßnm

Page 10: J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019 · J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

10

‘Ü`§Var Indian ExpressÀ`m gmB©Q>da EH$ ~mV‘r

dmMbr Am{U pìhS>rAmo nm{hbm- Á`m Ana d¡VaUm

YaUmVyZ ‘w§~B©H$am§Zm nmUrnwadR>m hmoVmo, Ë`m OmJonmgyZ XmoZ

{H$.‘r. A§Vamdarb JmdmVrb ‘{hbm nmUr ^aÊ`mgmR>r

60 ’y$Q> Imbr CVaVmV.

Ajae: a°pßb¨J Ho$ë`mgma»`m!

‘Ü`amÌr CR>VmV. ñdV:À`m

EImÚm gmS>rMm ‘O~yV amon

V`ma H$aVmV Am{U EH$‘oH$s¨À`m

‘XVrZo {d{harÀ`m q^VrV nm`

amodV, PnmPn Imbr CVaVmV.

dê$Z XmoarZo ~mbXr gmoS>VmV.

Vimer Joboë`m nmÊ`mZo ~mbXr

^aVmV Am{U nwÝhm VemM da

`oVmV. EH$OU Imbr CVaVo

Voìhm Xwgar Q>m°M© Yê$Z àH$me

XoVo. {Vgar amon KÅ> YaVo. Aer

Ë`m§Mr H$gaV åhUo E{àbnmgyZ

gwê$ Pmbr Amho.

åhUOo Amnë`mbm Á¶m

n[agamVyZ nmUr `oVo, 120

{H$‘r àdmg H$ê$Z {VWbo nmB©n Amnë`mbm nmUrnwadR>m

H$aVmV Am{U Ë`m JmdH$è`m§Zm XmoZ {H$‘r A§Vamda XoIrb

nmUr {‘iV Zmhr. Vo Ë`mgmR>r 60 ’y$Q> Vimer OmÊ`mMo

gmhgr H$ï> H$aVmV. ^`§H$a pñWVr Amho hr!

bmVya‘Ü`o Va gÜ`m nmÊ`mgmR>r bmoH$m§À`m hmbAnoï>m

gwê$ AmhoV. ‘Ü`§Var bmVya ehamVrb kmZàH$me emioMr

H$mhr ‘wbo oQ>br hmoVr. Vr gm§JV hmoVr, H$s Ë`m§À`m emioMo

g§MmbH$ gVre Zahao Am{U ‘w»`mÜ`m{nH$m g{dVm Zahao

`m§Zr {dÚmÏ`mªZm Ho$di 4 {bQ>a nmÊ`mV ñdÀN> Am§Kmoi

H$er H$amdr, ho {eH$dbo. ‘wbo Vo AZwgê$ bmJbr, {edm`

Ë`m H$ënZoMm àgma ehamV {’$ê$Z H$ê$ bmJbr.

‘Ü`§Var Amnbo H$mhr H$m`©H$V} nmUr ’$mD$§So>eZÀ`m

nmUr H$qQ>J

l‘XmZ CnH«$‘mV gh^mJr hmoD$Z Ambo. nmUr gmR>dÊ`mgmR>r

Ma IUÊ`mMo H$ï> CngyZ Amë`mda `m§À`m Mohè`mda

{dbgUmao g‘mYmZ Ë`m§Zm nmUr àýmMo Zdo ^mZ XoUmao

hmoVo. XmXaMr AZKm, JmoaoJmdMo H$mUo `m§Zm dmQy>Z Jobo,

{VWo AZoH$ OU Amnmnbm J«wn

KoD$Z Ambo hmoVo, Vgm Amnbm

‘w§~B© J«mhH$ n§Mm`mVrMmhr J«wn

hdm hmoVm!

nmÊ`mgmR>r BVHo$ H$m‘

Mmbbo` Am{U BWo AmnU

amoO gH$mir ~o{gZMm Zi gwê$

R>oD$Z ~«e H$aVmo. hr gd` H$Yr

‘moS>Uma Amnbr?

½bmg^a nmUr KoD$Z

Ë`mVbo AY} VgoM Q>mH$Vmo!

Mhm H$qQ>J {nVmo, Vgo

"nmUr H$qQ>J' ß`m`Mr gd`

H$Yr bmJUma Amnë`mbm?

Amnë`m XmXa, ‘m{h‘,

dm§Ðo {d^mJmZo "nmUr - ‘mPr

O~m~Xmar' hr ‘mohr‘ hmVr

KoVbr Amho. hm°Q>ob‘Ü`o ½bmg‘YyZ {Xbobo nmUr ~è`mMXm

’w$H$Q> OmV AgVo. J«mhH$m§Zr Amdí`H$ VodT>oM nmUr noë`mV

¿`mdo qH$dm doQ>aZo AYm© nobm ^ê$Z nmUr Úmdo Am{U

AmUIr hdo Agë`mg naV Úmdo, hr nÕV éOdÊ`mMm

à`ËZ Amnbo H$m`©H$V} H$aV AmhoV. Aer gyMH$ nmoñQ>g©

hm°Q>ob‘Ü`o bmdbr OmV AmhoV. hm°Q>ob ì`mdgm{`H$m§À`m

"Amhma' m g§ñWoer VgoM XmXa n[agamVrb H$mhr bmoH${à`

hm°Q>ob ‘mbH$m§Mr ^oQ> KoD$Z Ë`m§Zr ho AmdmhZ Ho$bo Amho.

emœV OrdZe¡brMm A§JrH$ma ho Amnë`m g§ñWoMo

d¡{eï²>` Amho. nmÊ`mMm H$‘rV H$‘r dmna Am{U eyÝ`

ZmgmS>r, ho àË`oH$mMo ~«rX Agbo nm{hOo.

- ew^Xm Mm¡H$a

Page 11: J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019 · J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

11

nmUr... Á`mbm a§J Zmhr, ê$n Zmhr, Md Zmhr, AmH$ma Zmhr nU n{dÌ Amho åhUyZM Agob H$Xm{MV {ZamH$ma na‘oœambm àgmX MT>dVmZm hmVmdê$Z nmUr gmoS>VmV d VrW© åhUyZ àmeZ H$aVmV.

nmUr... H$Yr MwëømdaÀ`m Vm§XimMo erV ~ZdyZ ^yH$ ^mJdVo Va H$Yr Am|OirVyZ AmoR>mbm bmJyZ V¥îUm ^mJdVo, Va H$Yr ‘¡bm dmhÿZ ZoD$Z OrdZ Amamo½` g§nÞ ~ZdVo.

nmUr... H$Yr J§Jm‘¡`mÀ`m ê$nmV Va H$Yr H¥$îUm‘mB©À`m ê$nmV dmQ> H$mT>V H$mT>V dmhV OmD$Z gmJamV gm‘mdVo d naV Am^mimVyZ nmdgmÀ`m gatVyZ Amnë`mgmR>r ~agVo.

Ago ho n{dÌ, {Z‘©i, ‘m¡ë`dmZ, Á`mbm CXH$, Ob, no`, OrdZ d nmUr Ago åhUVmV!

Amnë`mbm ZimVyZ {‘iUmao ho nmUr `mMo AmnU H$go {Z`moOZ H$aVmo?

nmUr Q>§MmB© hm `oUmè`m H$mimV ‘moR>`m à‘mUmV {Z‘m©U hmoUmam àý bjmV KoD$Z `m~m~V OmJê$H$Vm {Z‘m©U H$aÊ`mgmR>r XmXa ‘m{h‘ dm§Ðo {d^mJmZo "nmUr-‘mPr O~m~Xmar' hr ‘mo{h‘ hmVr KoVbr. Ë`m AZwf§JmZo g^mgXm§Mr EH$ {‘qQ>J KoD$Z Ë`m~m~V H$m` H$aVm `oB©b, `mda MMm© Ho$br. MM}VyZ Ago R>abo H$s J¥{hUtZm Ë`m nmÊ`mMo H$go {Z`moOZ H$aVmV qH$dm Ë`m§Mo H$m` {dMma AmhoV Vo Ë`m§Zr boIZmVyZ ‘m§S>mdo. VgoM embo` ‘wbm§Zr {MÌH$boVyZ ì`º$ ìhmdo, Ago AmdmhZ Ho$bo. Ë`mbmhr à{VgmX {‘imbm.

hm°Q>ob‘Yo OmUmè`m J«mhH$m§H$Sy>Z ½bmg‘YyZ {Xbobo nmUr ~è`mMXm Z {në`m‘wio ’w$H$Q> OmV AgVo. J«mhH$m§Zr Amdí`H$ VodT>oM nmUr noë`mV ¿`mdo qH$dm doQ>aZo noë`mV AmoVmdo mgmR>r J«mhH$m§Mr d doQ>aMr ‘mZ{gH$Vm ~XbÊ`mMr

Ob h¡ Vmo H$b h¡!

JaO Amho. Ver gyMH$ AW© Xe©{dUmar nmoñQ>g© hm°Q>ob‘Ü`o bmdÊ`mgmR>r à`ËZ H$aÊ`mMo {d^mJmZo R>adbo. `mgmR>r

"Amhma' m g§ñWoMr oQ> KoD$Z Ë`m§Mo ghH$m`© KoVbo. Amhma g§ñWoZohr hm ‘wÔm CMbyZ Yabm. hr nmoñQ>g© ~ZdÊ`mgmR>r {d^mJmZo "ga Oo. Oo. B§pñQ>Q>çyQ> Am°’$ AßbmBS> AmQ>©'

`m H$m°boO‘Yrb {dÚmÏ`mªMr ‘XV KoVbr. [aÕr nmQ>rb, VÝdr JmoIbo d VÝdr XodéIH$a `m {dÚm{W©ZtZr gwaoI nmoñQ>g© ~Zdbr. "hm°Q>ob

ì`dgm{`H$m§À`m Amhma' `m g§ñWoZo nmoñQ>g© XmXa d gm`Z `oWrb hm°Q>ob‘Ü`o bmdbr.

Amåhr H$mhr H$m`©H$Ë`mªZr {‘iyZ XmXa‘Yrb àH$me, gwOmVm, JmoëS> ae, Anyd© d hmo‘ eo’$ `m à{gÕ hm°Q>obZm ^oQ> {Xbr. VoWrb ì`dñWmnH$ VgoM doQ>g©erhr

g§dmX gmYbm. ½bmg‘YyZ nmUr XoVmZm, gm’$g’$mB©gmR>r nmUr dmnaVmZm H$er ~MV H$ê$ eH$Vm `m~m~V à~moYZ Ho$bo. hm°Q>ob‘Ü`o Amboë`m H$mhr J«mhH$m§erhr g§dmX gmYbm. Amnë`m g§ñWoMr ‘m{hVrhr gm§{JVbr. gJirH$So> gH$mamË‘H$ à{VgmX {‘imbm.

"Am` ßboO Qw> goìh dm°Q>a' Ago ~°Mog ~ZdyZ {d^mJmZo {d^mJr` ‘oimì`mV g^mgXm§Zm {Xbo. Ago ~°Mog bmdyZ Amåhr ~mhoa OmVmo Voìhm BVam§er g§dmX gmYVm§Zm Ë`mMm à^md Mm§Jbm nS>Vmo, Agm Am‘Mm AZw^d Amho.

- a§OZm ‘§Ìr, XmXa-‘m{h‘-dm§Ðo {d^mJ

`m H$mb‘Xn

nì`d

"Am` ßboO Qw> goìh dm°Q>a' Ago ~°Mog bmdyZ Amnbo XmXa-‘m{h‘-dm§Ðo {d^mJmMo H$m`©H$V} ZoQ>mZo nmUr~MVrMm g§Xoe XoV AmhoV.

Page 12: J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019 · J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

12

`m dfu ‘hmamï´>mVrb H$mhr Jmdm§V XwîH$mir n[apñWVr

{Z‘m©U Pmbr Amho. E{àb ‘{hÝ`mV Pr ‘amR>r dm{hZrdarb

"nmUr ’$mD$§So>eZ'Mm "Vw’$mZ Amb§`m' hm H$m`©H«$‘ ‘mÂ`m

nmhÊ`mV Ambm Am{U VËjUr R>adbo H$s AmnU Amnë`m

narZo H$mhr `moJXmZ H$amdo. bJoM ‘r d ‘mPo nVr Amerf

`m§Zr a{OñQ´oeZ Ho$bo. Ë`mZ§Va 26 E{àbbm "nmUr

’$mD$§So>eZ'H$Sy>Z H$idbo Jobo H$s 1 ‘o amoOr "CXmMr dmS>r'

`m JmdmV ‘hml‘XmZ H$aÊ`mgmR>r Om`Mo Amho.

CXmMr dmS>r ho Jmd {VÝhr ~mOy§Zr S>m|JamZo doT>bobo

Amho, nU nmUr Q>§MmB©Zo J«mgbobo Amho. JmdmVrb H$mhr

VéU ‘§S>ir VgoM H$mhr bhmZ ‘wbohr `m XwîH$mimer

XmoZ hmV H$aÊ`mg nwT>o gagmdbr. JmdmV gÜ`m Q>±H$aZo

nmUrnwadR>m hmoV Amho.

Amåhr 30 E{àbbm g¨Ü`mH$mir 7.30 bm

nmohmoMbmo. JmdmVrb H$mhr KamV ‘{hbm§Mr amhÊ`mMr

gmo` d JmdmVë`m àmW{‘H$ emioV nwéfm§Mr gmo` H$aÊ`mV

Am‘Mmhr ImarMm dmQ>m

"nmUr ’$mD$§So>eZ'À`m l‘XmZ CnH«$‘mV gh^mJr hmoÊ`mMm AZw d doJio g‘mYmZ XoUmam hmoVm. XwîH$mimÀ`m ~mVå`m AmnU dmMVmo, nU Ë`mgmR>r Amnbm ImarMm dmQ>m {Xbm H$s Ë`m ~mVå`m Amnë`mbm A{YH$M {^S>VmV.

Ambr hmoVr. Am‘Mr amÌrMr OodUmMr hr gmo` Ho$br hmoVr, Ë`mZ§Va Amåhm gJù`m§Mr EH$ ‘rqQ>J KoVbr Ë`mV EH$ ‘o bm H$go H$m‘ H$am`Mo, `mMr MMm© d ‘mJ©Xe©Z Ho$bo.

Amåhr gd© {d{dY eham§VyZ, Jmdm§VyZ Ambobo gd©OU EH$ ‘o bm gH$mir nmM dmOVmM H$m‘mÀ`m {R>H$mUr Iyn CËgmhmV hOa hmoVmo. VoWrb H$m`©H$Ë`mªZr AmYrM H$m‘mMr ì`dpñWV AmIUr Ho$br hmoVr. H$m‘mgmR>r bmJUmar AdOma§ AmXë`m {XderM AmUyZ R>odbr hmoVr. ho nmhÿZ Amåhr W¸$ Pmbmo. ‘hml‘XmZmgmR>r EHy$U 3000 bmoH$ Ambo hmoVo. H$mhr JmdH$arhr `mV gm‘rb Pmbo hmoVo. 8-8 OUm§Mo J«wn ~Zdbo Jobo. àË`oH$ J«wnbm EH$ Hw$Xi, EH$ ’$mdS>o d XmoZ K‘obr {Xbr hmoVr. H$m`©H$V} àË`oH$ J«wnbm gyMZm XoV hmoVo. Amåhr gH$mir 5.30 bm ImoXH$m‘ H$am`bm gwédmV Ho$br. gdmªÀ`m ‘ZmV EH$ {dMma `m JmdVrb XwîH$mibm naVyZ bmdm`Mo. ‘mPm A{U AmerfMm J«wn doJdoJim hmoVm. ‘mÂ`m J«wn‘Ü`o 78 dfmªÀ`m ~mB© ~moardbrhÿZ Amë`m hmoË`m, XwîH$mimbm {T>eŠ`m±d H$am`bm.

‘mÂ`m J«wnZo 10 ‘rQ>a x 0.60 ‘rQ>a x 0.45 ‘rQ>a åhUOo 2.7 KZ‘rQ>aMo XmoZ Ma IUbo åhUOo 2700 brQ>a nmUr EH$m nmdgmV gmR>ob A{U Ago 10 nmD$g Pmbo Va 27000 brQ>a nmÊ`mMm gmR>m hmoB©b åhUOo OdiOdi 3 Q>±H$aEdT>o nmUr!

‘r Am`wî`mV n{hë`m§Xm Hw$Xi, ’$mdSo> hmVmV KoVbo. `m l‘mMm AmZ§X doJimM hmoVm. AOyZ nwT>o XmoZ AmR>dSo>

Ago ho H$m‘ Mmby amhrb. amoO H$mhr bmoH$ `oD$Z l‘XmZ H$aV AmhoV.

{VWo H$mhr OU Amnmnbo J«wn KoD$Z Ambo hmoVo. ‘ZmV Ambo, Amnë`mhr g¨ñWoMm J«wn Agm`bm hdm hmoVm.

- AZKm AmMaoH$an§Mm`V noR> g{‘Vr gXñ` d XmXa {d^mJ H$m`©H$Vu

Page 13: J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019 · J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

13

A°S>-dm°M

Joë`m H$mhr dfmªnmgyZ g§nyU© OJ^a n`m©daU g§ajUmMr

Midi Omoa YaV Amho. m MidirVyZ emœV OrdZe¡brMm

åhUOoM n`m©daUñZohr CËnmXZm§Mr {Z{‘©Vr d dmna VgoM

Cn^moJmda g§`‘, nwZdm©na, nwZ…à{H«$`m `m gyÌm§Mm àMma d

àgma Ho$bm OmV Amho. AmO OmJ{VH$ ~mOmanoR>oV {d{dY

àH$maÀ`m CËnmXZm§Mr ‘w~bH$Vm Amho. n`m©daUmMo ajU,

OVZ d g§dY©Z `m ‘wÔ`m§da AmYm[aV CËnmXZm§Mr {Z{‘©Vr

d {dVaU AmO AZoH$ H§$nÝ`m H$arV AmhoV. EH$sH$So> hr

Jmoï> ñdmJVmh© Agbr Var àË`jmV AZoH$ ‘moR>çm H§$nÝ`m

Amnë`m CËnmXZm§Zm "h[aVVoMm' ‘wbm‘m XoD$Z J«mhH$m§Mr

‘moR>çm à‘mUmV ’$gdUyH$ H$arV AmhoV, Ago AmT>iyZ

`oV Amho.

A‘o[aHo$Vrb "Q¯>W BZ AS²ìhQ>m©BqPJ' (tina.org) hr g§ñWm Om{hamVt‘Yrb gË` emoYUo Am{U J«mhH$

g§ajUmgmR>r bT>m XoÊ`mMo H$m‘ H$arV Amho. Ë`m§À`m

gd}jUmZwgma OJ^a AZoH$ ~hþamï´>r` Zm‘m§{H$V H§$nÝ`m

Amnë`m CËnmXZm§Zm "n`m©daUñZohr' Agë`mMo ^mgdyZ

J«mhH$m§Mr Kmoa ’$gdUyH$ H$arV AmhoV. `m CËnmXZm§‘Ü`o

{Q>eynona nmgyZ Vo ‘hmJS>çm JmS>çm§n`ªV AZoH${dY Jmoï>tMm

g‘mdoe Amho.

’$moŠgd°JZ hr O‘©Z H§$nZr gd© OJmV Cƒ^«y dJm©gmR>r

JmS>çm ~Z{dUmar H§$nZr åhUyZ gwà{gÕ Amho. øm H§$nZrZo

2009 Vo 2015 m H$mbmdYrV gw‘mao EH$ H$moQ>r MmaMmH$s

dmhZo "ŠbrZ {S>Pob Am°Q>mo' `m erf©H$mA§VJ©V ~mOmamV

AmUcr. øm JmS>çm§‘Ü`o H§$nZrZo Ago EH$ gm°âQ>doAa

~g{dbo hmoVo Oo àXyfU MmMUrbm MH$dy eH$V hmoVo,

J«rZ, ŠbrZ eãXM ImoQ>o!

AbrH$So> AZoH$ CËnmXZm§Zm "J«rZ', "n`m©daUñZohr' Ago bo~b bmdbo OmVo. AZoH$Xm ho Xmdo ’$gdo AgVmV. 5 OyZ n`m©daU {XZm{Z{‘Îm hm boI dmMm Am{U Xmì`m§Mm ’$mobnUm H$gm AgVmo Vo g‘OyZ ¿`m-

åhUOo Oa JmS>rMr àXyfU MmMUr H|$ÐmV ZoD$Z (EH$mOmJr

C^r H$ê$Z) VnmgUr Ho$br Va àXyfUmMr nmVir hr d¡Y

‘`m©XoV Amho Ago Xe©{dbo Om`Mo. àË`jmV VrM JmS>r

añË`mda YmdV AgVmZm ‘mÌ d¡Y ‘`m©Xonojm 40 nQ>rZo

A{YH$ àXyfU H$arV hmoVr. A‘oarHo$À`m n`m©daU g§ajU

g{‘VrZo `mMr Ëd[aV XIb KoV H§$nZrda H$m`Xoera

H$madmB© Ho$br. Ë`m‘wio `m H§$nZrbm nmM bmI JmS>çm naV

KoD$Z Ë`mV gwYm[aV V§ÌkmZ ~gdmdo bmJbo. EdT>oM Zmhr

Va AZw{MV ì`mnmar àWm d ’$gì`m Om{hamVtgmR>r 150

H$moQ>tMr ZwH$gmZ^anmB© Úmdr bmJbr. ‘{g©{S>P ~|PMr

"n¥ÏdrñZohr' ‘m°So>ëg Zm`Q´moOZ Am°ŠgmB©S> m KmVH$ dm`yMr

d¡Y ‘`m©Xonojm 65 nQ> OmñV CËgO©Z H$aV hmoVr. 2015-

16 gmbMr nmoe}/Am°S>r `m JmS>çm§Mr ‘m°So>ëggwÕm d¡Y

‘`m©Xonojm 9 nQ>rZo OmñV àXyfU H$aV hmoVr. ^maVm‘Ü`o

gwÕm ’$moŠgd°JZ H§$nZrbm amï´>r` h[aV bdmXmZo àXyfU

‘`m©XoÀ`m C„§KZmgmR>r 500 H$moQ>r én`m§Mm X§S> R>moR>mdbm

hmoVm. Vo àH$aU gdm}ƒ Ý`m`mb`mV àb§{~V Amho. VmËn`©-

ŠbrZ {S>Pob, eyÝ` àXyfU Aem Om{hamVtZm J«mhH$m§Zr

~ir nSy> Z`o.

Amnë`m X¡Z§{XZ OrdZmMm A{d^mÁ` KQ>H$ Agbobr

EH$ Jmoï> åhUOo H$m°’$s. gd© OJ^amV Xa {Xdgmbm 225

H$moQ>r H$n H$m°’$s ß`m`br OmVo. àJV Xoem§‘Ü o EH$mdoiÀ`m

dmnamgmR>r "H$m°’$s nm°S²g' {‘iVmV. hm H$m°’$sMm Ðdê$nmVrb

AH©$ Aë w{‘{ZA‘, ßb°pñQ>H$ qH$dm Ë`m§À`m EH${ÌV

{‘lUmnmgyZ ~Z{dboë`m nm°S²g‘Ü o CnbãY AgVmo. H$mD$B©

- ‘‘Vm AmR>ë`o, ‘w§~B© J«mhH$ n§Mm`V

Page 14: J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019 · J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

14

`m H$m°’$s H§$nZrZo Amnbo nm°S²g 100% n`m©daUñZohr Agë`m‘wio H$m°’$s {nVmZm n`m©daUmMm {dMma H$aÊ`mMr JaO Zmhr, Aer Om{hamV Ho$br hmoVr. àË`jmV `m nm°S²gMr KaJwVr H$Mè`mV {dëhodmQ> bmdUo n`m©daUmgmR>r KmVH$ R>aUmao hmoVo. Vo O‘m H$ê$Z `mo½` Vr nwZà©{H«$`m hmoUo Amdí`H$ hmoVo. hohr `m g§ñWoZo XmIdyZ {Xbo.

Xwgar amoOÀ`m dmnamVrb Jmoï> åhUOo {d{dY àH$maMo {Q>eyO qH$dm dmB©ßg. àm°ŠQ>a A±S> J°å~b m H§$nZrZo "Mm‘uZ ’«o$e‘|Q²g' `m ~«±S>Imbr ~mOmamV CnbãY Ho$boë`m "doQ> dmB©ßg'da "âbe H$aÊ`mg `mo½`' Agm Xmdm Ho$bm hmoVm. àË`jmV ‘mÌ ho dmB©ßg âbe Ho$ë`mda nmUr emofyZ KoD$Z ’w$JVmV. Ë`m§Mo AmH$ma‘mZ dmT>Vo d ~marH$ VwH$S>çm§‘Ü`o Ë`m§Mo {d^mOZhr hmoV Zmhr, Ago AmT>iyZ Ambo. Ë`m‘wio J«mhH$m§Zm S´oZoO Vw§~Ê`mÀ`m g‘ñ`m§Zm Vm|S> Úmdo bmJbo. J«mhH$m§Zr `m ’$gì`m Om{hamVrgmR>r H§$nZr{déÕ Ho$boë`m H$m`Xoera H$madmB©‘wio m H§$nZrbm J«mhH$m§Zm ZwH$gmZ^anmB© Úmdr bmJbr Am{U Vmo Xmdm ‘mJo ¿`mdm bmJbm. IaoVa {Q>eyO qH$dm dmB©ßg dmnamdo H$embm, `mMmhr {dMma H$amdm. é‘mb dmnaÊ`mMr gd` Z¸$sM Mm§Jbr!

"OoWo OmVmo VoWo Vy ‘mPm gm§JmVr' `m JmÊ`mV

MnIb ~gUmar X¡Z§{XZ dmnamVrb dñVy åhUOo ~°Q>ar gob. "bo BboŠQ´m°{ZŠg' `m H§$nZrZo Amnë`m AëH$bmB©Z ~°Q>è`m§da "H$m~©Z Ý`yQ´b' Agm Xmdm Ho$bm hmoVm. Am{U J«mhH$m§Zm AmdmhZ Ho$bo hmoVo H$s Vw‘Mr àË`oH$ IaoXr hr H$m~©Z S>m`Am°ŠgmB©S>Mo àXyfU H$‘r H$aUmar Agë`m‘wio Vmn‘mZmVrb ~Xb {Z`§{ÌV R>odÊ`mgmR>r ‘XV H$aUmar Amho. hm Xmdm AdmOdr d YmXm§V ImoQ>m Agë`mMo AmT>iyZ Ambo. H$m~©Z S>m`Am°ŠgmB©S>Mo CËgO©Z {H$Vr à‘mUmV H$‘r Pmbo qH$dm H$‘r hmoÊ`mg {H$Vr H$mbmdYr bmJob, `m {df`r H$moUVrhr ‘m{hVr H§$nZrZo {Xbobr ZìhVr. H$moUË`mhr ~°Q>arÀ`m {Z{‘©VrgmR>r {b{W`‘, boS>, H°$S>{‘`‘, ‘Š`w©ar Aem {dfmar YmVy§Mm dmna Ho$bm OmVmo. gd© YmVy§Mo ImUrVyZ CËIZZ H$amdo bmJV Agë`mZo O‘rZ, hdm, nmUr `m VrZhr Jmoï>r àXy{fV hmoD$Z n`m©daUmMr hmZr hmoVo. ~°Q>arMo gd©gmYmaU Am`wî` ho XmoZ dfmªMo Agë`mZo Z§Va Ë`m§Mr n`m©daUmbm hmZr nmoMUma Zmhr Aem nÕVrZo {dëhodmQ> H$er bmdm`Mr, hmhr EH$ ‘moR>m J§^ra àý Amho.

J«mhH$mZo H$moUVrhr dñVy dmnaVmZm nmoH$i Xmì`m§Zm Z ^ybVm n`m©daUmÀ`m Ñï>rZo {dMma H$amdm.

A{^Z§XZa{ddmar 19 ‘o 2019 amoOr nwUo `oWo Amnbo Conciliator {earf ‘wioH$a Am{U CRED AI Mo A‘a ‘m§OaoH$a `m§Zr EH$m Conciliation àH$aUr 110 J«mhH$m§Mr ~mOy XmoZ JQ>m§V gH$mir 10.30 Vo 5 n`ªV EoHy$Z gm‘§Oñ` KS>dyZ AmUÊ`mMm à`ËZ Ho$bm. Conciliation à{H«$`oV hr EH$ C„oIZr` KQ>Zm åhUmdr bmJob. {earf ‘wioH$a d A‘a ‘m§OaoH$am§Mo A{^Z§XZ.

AmhmamVyZ Amamo½`mH$So>a{ddma 17 ‘mM© amoOr R>mUo `oWo ‘§{Oar MwZoH$a `m§Mo "AmhmamVyZ Amamo½`mH$So>' `m {df`mda ‘mJ©Xe©Z Pmbo. AmhmamMo Amamo½`mVrb ‘hÎd, Ë`m~ÔbMo g‘O, J¡ag‘O m {df`mda ~mobVmZm ^maVmVrb dmnamV `oUmè`m AÞYmÝ`, Ádmar, ~mOar, ZmMUr `m§Mm AmhmamVrb dmna H$gm Amdí`H$ Amho, ho gmoXmhaU nQ>dyZ {Xbo. ñd`§nmH$KamVrb VobmMm dmna VgoM bmoI§S>mMr ^m§S>r, H$T>B© B. `m{df`r g{dñVa ‘m{hVr {Xbr. H$m`©H«$‘mgmR>r Amboë`m CnpñWVm§Zr `m~Ôb àý {dMmê$Z ‘ZmVrb e§H$m§Mo {ZagZ Ho$bo. 70-75 J«mhH$ `m H$m`©H«$‘mgmR>r CnpñWV hmoVo.

- amo{hUr ^mdo, R>mUo {d^mJ

YÝ`dmX! "‘r Am{U ‘mPr J«mhH$ n§Mm`V' `m ñnY}bm Mm§Jbm à{VgmX {‘imbm Amho. narjUmMo H$m‘ gwê$ Amho. {ZH$mb nwT>À`m ‘{hÝ`mÀ`m ‘m{gH$mV à{gÕ Ho$bm OmB©b.

Page 15: J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019 · J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

15

OyZÀ`m dmQ>nmV Amnë`m mXrV IV ~mñHo$Q> XoÊ`mV Ambr Amho. hr ~mñHo$Q> àË`oH$mZo Z¸$s ¿`mdr. H$mhr g§ñWm hr ~mñHo$Q> 550-600 én`m§Zm {dH$VmV, Vr AmnU n`m©daU XjVm ‘§S>i, R>mUo `m§À`m ghH$m`m©‘wio ’$maM ñdñVmV XoD$ H$aV AmhmoV. `m ~mñHo$Q>‘wio Amnë`m KamVyZ Amobm H$Mam ~mhoa Z OmVm Ë`mMo IV H$aUo gwH$a hmoB©b. hr ~mñHo$Q> H$er dmnam`Mr Ë`mÀ`m gyMZm n`m©daU XjVm ‘§S>i, R>mUo `m§Zr {Xë`m AmhoV. Ë`m g‘OyZ ¿`m-

· gd©àW‘ ~mñHo$Q>À`m Vimer {dQ>m§Mm Mwam AWdm H$moH$mo{nQ>Mm EH$ OS> Wa ngadyZ R>odm.

· Ë`mda CgmÀ`m {MnmS>mMo VwH$So>, {dQ>oMo VwH$So>, ZmaimMm H$mÏ`m, dmiH$s nmZo m§n¡H$s H$mhr ngadyZ Ë`mMm EH$ Wa H$am.

· `m Wamda CnbãY H$ê$Z {Xboë`m O¡{dH$ IVmMm (~m`mo H$ëMa) gmYmaU XrS> Vo XmoZ B§M OmS>rMm Wa ngadyZ R>odmdm.

· `mda ‘J gd© àH$maÀ`m nmbo^mÁ`m Am{U ’$i^mÁ`m {ZdS>ë`mZ§Va Cabobm "Amobm H$Mam', ’$im§À`m gmbr, H$moqW~ra, {‘aÀ`m§Mr XoR>§, MhmMm MmoWm B. àH$maÀ`m H$Mè`mMm EH$ Wa ngadyZ R>odmdm.

· `m Wamda nwÝhm O¡{dH$ IVmMm XrS> Vo XmoZ B§M OmS>rMm Wa ngadyZ R>odmdm.

· AmVm Vw‘Mr ~mñHo$Q> V`ma Pmbr Amho. O¡{dH$ IVmVrb {dKQ>Zerb à{H«$`m H$aUmao {d{eï> àH$maMo OrdmUy (decomposing bacteria) H$m`©aV hmoD$Z Ë`m§À`m nÕVrZo Z¡g{J©H$arË`m Vw‘À`m O¡{dH$ H$Mè`mMo {dKQ>Z H$aÊ`mg gwédmV H$aVmV.

· hr Z¡g{J©H$ à{H«$`m nyU© hmoÊ`mg gmYmaU 21 {Xdg bmJVmV. `m Xaå`mZ eŠ`Vmo ~mñHo$Q>‘Ü`o O¡{dH$ H$Mam Q>mHy$ Z`o. H$maU O¡{dH$ {dKQ>Z hmoÊ`mgmR>r OrdmUy§Mr nwaoer g§»`m Agob Va IVmMr àV (¹$m{bQ>r) CÎm‘ Agob Am{U n{hë`m {XdgmnmgyZ OrdmUy§Mr nwZéËnmXZ à{H«$`m hmoD$Z nwaoer g§»`m {Z‘m©U hmoÊ`mgmR>r Am{U Ë`m OrdmUy§Zm Amnë`m

IV ~mñHo$Q> H$er dmnamb?

H$Mè`mda mo½` à{H«$`m H$aÊ`mgmR>r VodT>m H$mbmdYr bmJVmo ho emór`ÑîQ>çm {gÕ Pmbobo Amho. `m EH$drg {Xdgm§À`m doqQ>J {naoS>‘Yo H$Mè`mM§ H$m` H$am`M§ Agm àý Amnë`mbm nSo>b. Va AmVmn`ªV Á`m nÕVrZo AmnU H$Mè`mMr {dëhodmQ> bmdV hmoVm Ë`mM nÕVrZo ’$º$ nwT>Mo 21 {Xdg Amnë`mbm ho ZmB©bmOmZo H$amdo bmJUma Amho.

· Xwgam EH$ n`m©` Agm Amho H$s ~mñHo$Q> V`ma Pmë`mZ§Va gmYmaU AmR> {Xdgm§Zr Vr CKSy>Z ~Km. Vwåhr Q>mH$bobm ^mOrnmbm, ’$im§À`m gmbr dJ¡ao Oa JS>X Vn{H$ar qH$dm H$minQ> Pmë`m AgVrb Va nwT>o XaamoO O¡{dH$ H$Mam Q>mH$m`bm gwédmV H$ê$ eH$Vm.

· 21 {Xdgm§À`m H$mbmdYrZ§Va Amnë`m ~mñHo$Q>‘Yo AmnU n{hë`m {Xder Q>mH$boë`m {haì`m-{ndù`m a§JmÀ`m H$Mè`mM§ nyU©nUo {dKQ>Z hmoD$Z Ë`mMo MhmÀ`m nmdS>agma»`m {XgUmè`m ‘mVrV énm§Va Pmbobo {Xgob. BVHo$M Zìho, `m ‘mVrbm ‘§X Agm gwJ§Y `oVmo, ho XoIrb Vwåhmbm OmUdob.

· AmVm Vw‘Mr ~mñHo$Q> amoOMm H$Mam {Oadm`bm g‚m Pmbr Amho. `m ~mñHo$Q>‘Ü`o Vwåhmbm nwÝhm Zì`mZo O¡{dH$ IV Q>mH$Ê`mMr JaO Zmhr.

· AmVm Vw‘Mm amoOMm O¡{dH$ H$Mam `m ~mñHo$Q>‘Ü`o Q>mHy$ eH$Vm. `m{edm` {eio, dm`m Jobobo, Iam~ Pmbobo AÞnXmW© XoIrb Q>mHy$ eH$Vm.

· ho gd© H$aVmZm EH$ H$miOr ¿`m`Mr Amho Vr åhUOo gmYmaU Xa 3-4 {Xdgm§Zr EH$Xm ~mñHo$Q>‘Yrb H$Mam d IVmMo {‘lU Imbrda H$ê$Z WmoSo> T>diyZ H$mT>Uo Amdí`H$ Amho.

· O¡{dH$ H$Mam ~mñHo$Q>‘Ü`o Q>mH$Ê`mnydu eŠ`Vmo Ë`mMo OodT>o ~marH$ VwH$So> H$aVm `oVrb VodT>o H$amdoV. `m‘wio O¡{dH$ {dKQ>ZmMr à{H«$`m A{YH$ doJmZo d CÎm‘ àH$mao hmoVo.

· ‘m§gmhmar AÞmMo Cabobo ^mJ åhUOo hmSo> d VËg‘ nXmW© eŠ`Vmo `m ~mñHo$Q>‘Ü`o Q>mHy$ Z`oV. Q>mH$m`Mo

Page 16: J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019 · J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

16

Agë`mg Ë`m hmS>m§Mm Mwam H$ê$Z Q>mH$ë`mg CÎm‘.

· Vw‘Mr ~mñHo$Q> Aem arVrZo amoOMm H$Mam {Oadm`bm g‚m Pmbr Amho. AmVm nwT>o dfm©Zwdf} hr ~mñHo$Q> Amnë`mbm dmnaVm `oUma Amho.

· `m Xaå`mZ Amnë`m ~mñHo$Q>‘Ü`o EH$ n[anyU© O¡d{d{dYVm Agbobr Aer gOrd n[ag§ñWm ApñVËdmV Ambobr Agob. Ë`m‘wio `m ~mñHo$Q>‘Yrb H$Mè`mV Agboë`m A§J^yV OrdmUy§ì`{V[aº$ BVa {d{dY àH$maMo gOrd `mV AmT>iÊ`mMr eŠ`Vm Amho.

· `m‘Ü`o {deofV… nmdgmù`mÀ`m {Xdgm§V {d{dY àH$maMr ~waer dmT>bobr {Xgob. {d{dY àH$maMo H$sQ>H$ m‘Ü`o AmT>iVrb. H$mhr Aù`m nU H$YrVar AmT>iVrb. `m ~waí`m, H$sQ>H$ Am{U BVa gOrdm§Mr Aer dmT> hmoUo ho ~mñHo$Q>‘Yrb Vw‘À`m H$Mè`mda hmoV Agbobr {dKQ>Z à{H«$`m A{Ve` CÎm‘ àH$mao hmoVo Amho, `mMr nmdVr Amho. Ë`m‘wio Ago gOrd Agbo Var Km~ê$Z OmÊ`mMo H$mhrM H$maU Zmhr. ho gOrd ~mñHo$Q>À`m ~mhoa H$YrM `oUma ZmhrV, `mMr ImÌr ~miJm. Omir ’$mQ>bobr Zmhr Zm ho ~Km.

~mñHo$Q>Mo PmH$U H$m`‘ KÅ> bmdyZ R>odm.

· KamV qH$dm ~mhoa Km|JmdV Agboë`m ‘mí`m, S>mg BVHo$M Zìho, Va ‘w§½`m Am{U PwaiXoIrb m Amnë`m ~mñHo$Q>À`m AmV‘Ü`o Va gmoS>mM, nU Amgnmg XoIrb AmT>iUma ZmhrV. Amnë`mbm `m gd© à{H«$`oXaå`mZ H$mhr e§H$m AWdm

AS>MUr Amë`mg H¥$n`m B©-‘ob AWdm ìhm°Q²gA°nda g§nH©$ H$amdm.

B©-‘ob: [email protected]‘mo~mB©b H«$‘m§H$: - S>m°. g§O` Omoer 8879169187 (ìhm°Q²gA°n) - ew^‘ {ZH$‘ 8879732109 (ìhm°Q²gA°n)

~mñHo$Q>‘Ü`o H$m` Q>mH$mdo d H$m` Q>mHy$ Z`o:

ho Q>mH$mdo ho Q>mHy$ Z`o

H$moqW~ra, nmbH$, ‘mR>, Mdir, ‘oWr, eony, m d Aem gd© àH$maÀ`m nmbo^mÁ`m {ZdS>ë`m Z§Va Cabobr XoR>§ d AÝ` àH$maMm H$Mam.

ßbmpñQ>H$, nona, nwÇ>m, YmVyÀ`m dñVy, Mm‘S>çmÀ`m dñVy, H$mMoÀ`m dñVy, a~a, A§S>çmMr Q>a’$bo m d Aem àH$maÀ`m dñVy

gd© àH$maÀ`m ’$i mÁ`m {ZdSy>Z, {Mê$Z Cabobo mJ/XoR>§.gd© àH$maÀ`m e|Jm mÁ`m {ZdSy>Z, {Mê$Z Cabobo mJ/XoR>§.gd© àH$maÀ`m ’$im§À`m gmbr, Ja/MmoWm, {~`m B.Cabobo {eio AÞ nXmW©

‘m§gmhmar nXmW© CXm. ‘mí`m§Mo Idbo, {MH$Z qH$dm BVa àmÊ`m§Mr hmS§>, ‘m§g B. (ho Oar O¡{dH$ KQ>H$ Agbo, Var Aem KQ>H$m§M§ {dKQ>Z hmoÊ`mg ~amM H$mbmdYr bmJVmo. Am{U `mMm n[aUm‘ IV {Z{‘©Vr à{H«$`oda hmoD$ eH$Vmo.)

Page 17: J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019 · J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

17

{d^mJr¶ ‘oimdo‘mbmS> {d^mJ ‘oimdm

‘mbmS> {d^mJmMm 24 dm dm{f©H$ ‘oimdm 7 E{àb amoOr g§nÞ Pmbm. ‘oimì`mÀ`m AÜ`jñWmZr ‘w§~B© J«mhH$ n§Mm`VrÀ`m H$m`©dmh A{ZVm ImZmobH$a d à‘wI nmhþUo ho‘§V gm‘§V ho CnpñWV hmoVo. JrVm Aæ`a Am{U Hw$. nydm© Ym‘UñH$a `m§À`m B©eñVdZmZo H$m`©H«$‘mMr gwédmV Pmbr. {d^mJmÀ`m H$m`m©Ü`jm ^m½`lr gm‘§V `m§Zr àmñVm{dH$ Ho$bo. H$m`©H«$‘mMo gyÌg§MmbZ d§XZm R>mHy$a `m§Zr Ho$bo.

à‘wI nmhþUo ho‘§V gm‘§V `m§Zr Ad`dXmZm{df`r g{dñVa ‘m{hVr {Xbr. Ad`dXmZ Ho$ë`mZ§Va Vo JaOy§Zm Ë`mMo àË`mamonU hmoB©n`ªV AZoH$ AS>MUtZm gm‘moao Omdo bmJVo. àË`mamonU H$aÊ`mgmR>r bmJUmam Ad`d BpßgV ñWir nmohmoMdUo (Green Corridor) ho A{Ve` OmoI‘rMo H$m‘ Amho. ho‘§V gm‘§V m§Mo m H$m`m©V ‘moR>o moJXmZ Amho.

‘w§~B© J«mhH$ n§Mm`VrÀ`m H$m`©dmh d H$m`©H«$‘mÀ`m AÜ`jm A{ZVm ImZmobH$a `m§Zr "aoam'A§VJ©V ‘w§~B© J«mhH$ n§Mm`V H$aV Agcoë¶m

H$m‘mMr ‘m{hVr {Xbr. `mZ§Va àkm JmoIbo `m§Mm "Z^ CVê$ Amb§' hm

H$dr Zm.Ym|. ‘hmZmoa `m§À`m H${dVm§da AmYm[aV ~hmaXma H$m`©H«$‘ Pmcm.

gm§VmH«w$P {d^mJmMm 30dm dm{f©H$ ‘oimdm‘w§~B© J«mhH$ n§Mm`VrÀ`m gm§VmH«w$P {d^mJmMm 30 dm dm{f©H$ ‘oimdm a{ddma 10 ‘mM© 2019 amoOr g§nÞ Pmbm.

‘oimì`mMo à‘wI nmhþUo S>m°. dg§V eoUm°` `m§Zr Mm°H$boQ>g² VgoM BVa Zm‘d§V H§$nÝ`m§À`m CËnmXZm§‘Ü`o dmnamV `oUmè`m nm‘VobmÀ`m g§^mì` YmoŠ`mnmgyZ CËnÞ hmoUmè`m {dH$mam§Mr åhUOo bÇ>nUm, öX` {dH$ma, ‘Yw‘oh, Cƒ aº$Xm~, ‘mZ{gH$ AmOma, ËdMm amoJ d BVa g§^mì` YmoŠ`mMr CnpñWVm§Zm OmUrd H$ê$Z {Xbr. VgoM øm

~m~VrV ^maVm‘Ü`o OZOmJ¥VrMr Amdí`H$Vm Amho, ømda Omoa {Xbm. VgoM Amnë`m g§ñWo‘m’©$V ømda {Z{üV R>mog H$m`© Ho$bo Omdo, Aer Anojm ì`º$ Ho$br.

‘oimì`mMo à‘wI nmhþUo S>m°. ^aV dmQ>dmUr `m§Zr Üd{Z{MÌ’$sVrÛmao Ë`m§Zr ñWmnZ Ho$boë`m "lÕm ’$mD$§So>eZ'Mr ‘m{hVr {Xbr. añË`mda ^Q>H$Umè`m ‘Zmoé½Um§Zm Ë`m§À`mH$So> AmUÊ`mnmgyZ Vo Ë`m§À`mda CnMma H$ê$Z Ë`m§Mo nwZd©gZ H$aon`ªV g§nyU© O~m~Xmar lÕm ’$mD$§So>eZ CMbVo. Ë`m§À`m Ë`m H$m`m©V Ë`m§Mr nËZr pñ‘Vm dmQ>dmUr øm§Mr ‘mobmMr gmW AgVo.

‘oimì`mMo AÜ`j S>m°. ~mi ’$m|S>Ho$ `m§Zr ‘w§~B© J«mhH$ n§Mm`VrZo C^mabobo H$m`© d J«mhH$ øm{df`r Amnbo {dMma ‘m§S>bo. amoS>mdUmè`m g§Km§Mr g§»`m, n§Mm`VrÀ`m H$m‘mV Agbobm VéUm§Mm A^md øm àým§da VmoS>Jm H$mT>Ê`mÀ`mÑï>rZo ‘mJ©Xe©Z Ho$bo. øm gd© AmìhmZm§Zm nobÊ`mgmR>r Amnë`mbm Amnë`mV Am‘ybmJ« ~Xb H$amdm bmJob ømda Ë`m§Zr {deof ^a {Xbm.

øm Z§Va ‘oimì`mÀ`m AÜ`jm§À`m hñVo {d^mJmZo am~{dboë`m {MÌH$bm, ImÚ ñnYm© VgoM ~m~wOr åhUOo H¡$. gwYra ’$S>Ho$ `m§À`m OÝ‘eVmãXr {Z{‘ÎmmZo KoVboë`m Jm`Z ñnY}À`m {dOoË`m§Zm ~{jgo XoÊ`mV Ambr. ñdê$nm W§nr øm§Zr ~{jg g‘ma§^mMr O~m~Xmar g‘W©nUo nobbr. ømZ§Va ‘‘Vm AmR>ë`o øm§Zr Am^ma àXe©Z Ho$bo.

Xwgè`m gÌmV g‘ra {b‘`o øm§Mo "H$mnm}aoQ> H$sV©Z' hm gm§ñH¥${VH$ H$m`©H«$‘ gmXa H$aÊ`mV Ambm. g‘W©H$mbrZ gwnady‘Z øm {df`mda ho H$sV©Z hmoVo. H$m`©H«$‘mMo gyÌg§MmbZ {ddoH$ R>dmi `m§Zr Ho$bo.

- d¥fmbr R>dmi

H$m ©H«$‘mMo à‘wI nmhþUo S>m°. ^aV dmQ>dmUr, ‘oimì`mMo AÜ`j S>m°. ~mi ’$m|S>Ho$, {d^mJmMo AÜ`j S>m°. dg§V eoUm° , {d^mJmÀ`m H$m`m©Ü`j {dÚm noS>UoH$a, {d^mJmÀ`m H$m ©dmh d¥fmbr R>dmi d H$m ©H$m[aUr gXñ`.

Page 18: J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019 · J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

18

dmMy AmZ§Xo

Am°JñQ> 2019 À`m dmQ>nmVrb nwñVHo$

¶ma XmoñV nwñVH$mMo Zmd JmoëS>m - EH$ Aem§V dmXi

{earf H$UoH$a coIH$/co{IH$m drUm JdmUH$a

ZdM¡Vݶ àH$meH$ B§S>g gmog© ~w³g²

370/- N>mnrc qH$‘V 499/-

243/- dmQ>nmVrc qH$‘V 328/-

¶ma XmoñV{earf H$UoH$am§Zr doimodoir {b{hboë`m ì`{º${MÌm§Mm hm g¨J«h. H$UoH$ar ZOaoZo {Q>nbobo ì`º$s¨Mo JwU {deof H$UoH$ar e¡brVyZ Amnë`mg‘moa CbJS>V OmVmV. Á`oð> a{gH$m§gmR>r hm H$mhrgm ñ‘aUa§OZmË‘H$ AZw^d R>aob, {d{dY joÌmVrb, gm‘mÝ` dmMH$mg ‘mhrV AgUmè`m Am{U ZgUmè`mhr ì`º$s¨À`m {MÌm§Mm hm emo^mXe©H$ Amho.

BWo qhXr {MÌnQ> g¥ï>rVrb VËH$mbrZ Ì`r amO-{Xbrn-Xod AmhoV, bVm Am{U Amem AmhoV. AmH$medmUr EoH$V ‘moR>o Pmboë`m§Zm n[a{MV Agboë`m, "gwerbmamUr ~m~wamd nQ>ob', `m JwUr Jm{`Ho$À`m ZmdmVbo "~m~wamd nQ>ob' `m§Mr nU Vm|S>-AmoiI hmoB©b. ZmZm nmQ>oH$a,

A{dZme IeuH$a, AVwb naMwao, S>m°. H$m{eZmW KmUoH$a, gwYra Omoer `m§À`m am§JoV BWo {H$emoaHw$‘ma, ZyaOhmZ Am{U Ë`m§À`m nmR>monmR> eHy$ hr KamVbr H$m‘dmbrhr Amho. {edm` Agmhr ~mn ^oQ>ob, Omo ñdV…À`m ‘wbmÀ`m H$[a`aMo {Z`moOZ H$aVmZm åhUVmo`, "‘r Ë`mbm {H$ad§V H$aUma Amho H$m? Va "gm°{bS> n¡gm

Amho `mV. Y§Úmbm ‘aU Zmhr.'' ho dmMë`mda H$Xm{MV Hw$Umbm dmQ>ob, "ho `ma-

XmoñV åhUOo ì`º$s H$s d„r?' Ë`mgmR>r nwñVH$ KoD$Z dmMbo nm{hOo.

- dgw§Yam XodYa

JmoëS>m - EH$ Aem§V dmXiOJmÀ`m ZH$memda "Bòm`b' `m amï´>mbm OÝ‘mbm

KmbÊ`mV {OMm qghmMm dmQ>m Amho, Ë`m JmoëS>mMr, åhUOo

JmoëS>m ‘m`aMr hr H$hmUr. {Vbm hdr hmoVr Á`y§gmR>r h¸$mMr

^y‘r åhUOo amï´>! åhUyZ

{H$emoad`mV {VZo A‘o[aH$m

gmoS>br. n°boñQ>mZOdiÀ`m

{‘imboë`m YwirZo aboë`m,

XbXbrÀ`m àXoemV

{H$dwËgw‘Ü`o dñVrbm Jobr.

VoWo Zm nmoQ>^a AÞ,

amhÊ`mgmR>r YS> Ka Zmhr,

gd©M ~m~VrV Agw{dYm Var

Amnë`m Á`y ~m§Ydmg‘doV

amhÿZ Ë`m§Zm EH${ÌV

AmUÊ`mMo H$m‘ Ë`m H$ê$ bmJë`m. amï´>{Z{‘©VrgmR>r Ë`m§Zr

amOH$maUmV àdoe Ho$bm Am{U EH$m nmR>monmR> A{YH$mamMr

nXo {‘idV Joë¶m. à^mdr ì`{º$‘Îd, H$m‘mÀ`m A’$mQ>

CaH$ Am{U H$V¥©Ëd `m‘wio Am§Vaamï´>r` amOH$maUmV

ñWmZ àmá Pmb§. AWH$ n[al‘mZ§Va 14 ‘o 1948 amoOr

Bòm`b amï´>mMr {Z{‘©Vr Pmbr. n§VàYmZ nXmda ~gUmar

hr OJmVrb {Vgar ór. {VZo d {VÀ`m AmYrÀ`m ZoË`m§Mo

^maVmer Agbobo ‘¡ÌrnyU© g¨~§Y `m~Ôbhr `m nwñVH$mV

dmMm`bm {‘iVo.

ho M[aÌ Vwåhmbm dmMm`bm Z¸$sM AmdSo>b.

- AZwamYm Zagmio

Page 19: J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019 · J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

19

- Sharmila Ranade, MGP Conciliator

Real Estate (Regulation and Development) Act and the Maharashtra Rules framed under it have been a boon the home buyers. Maharashtra Real Estate Regulatory Authority (MahaRERA) boasts of having registered around 65% of the total real estate projects registered in India. This has also resulted into increasing number of disputes between the Developers and the home buyers. Such

Complaints which are heard before the Members of MahaRERA or through the Conciliation Forum where representatives of

Consumers i.e. Mumbai Grahak Panchayat (MGP) and Developers Associations (NAREDCO, MCHI, CREDAI) conduct the Conciliation Process to resolve the dispute. Considering the increasing number of complaints and success of the Conciliation Forum the, MahaRERA has decided to constitute more of such Benches in the existing locations and also constitute new Benches in Nasik, Mira-Bhayandar, Palghar, Kalyan-Dombivili, and Kharghar regions. These new locations are shortlisted considering the increasing number of up-coming and on-

and experience.An in-house training session for the new Conciliators to be appointed on the existing/newly constituted benches in the concurrence with MahaRERA was conducted at Grahak Bhavan on 20th April, 2019.

After the welcome note by Advocate Shirish Deshpande, Chairman MGP,the participants were enlightened with the overview of multiple activities of MGP by Prof. Kamalakar Pendse, one of the most Senior Volunteers and the Invitee Member on the Managing Committee. He narrated the progress of MGP in the last 44 years .

Prof. Pendse emphasised that the importance of the distribution system as it is the foundation of MGP and because of

the last 44 years. He further said that the volunteers need to have information about all the activities of the organisation.He wished well to all participants and advised them to head as high as they can but to keep the feet

Advocate Shirish Deshpande, Chairman narrated the story of the formation of the Real Estate (Regulation and Development) Act, 2016 and Maharashtra Rules framed there under. He apprised the august gathering of the efforts taken by MGP from 2012 to scrap the Maharashtra Housing Regulation

Additional benches for MAHARERA & training for new conciliators

Page 20: J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019 · J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

20

and Development Bill and to get RERA implemented Maharashtra and subsequently to make the law pro consumers by adopting the best provisions of the proposed State law and the then existing provisions. It was Advocate Shirish Deshpande, who pointed out to the Chairman MahaRERA, the provisions of Section 32(g) of RERA providing for dispute resolution mechanism which paved way for the Conciliation Forum. Though the basic

principle of impartiality is side-lined as the Conciliators represent the Consumers and the developers, the system has worked well in the interest of both the home buyers and the Developers resulting into a success ratio of 80%.

Advocate Shirish Deshpande further explained the important provisions of the RERA including the objects of RERA, Important

, Rights and duties of Allottees, provisions relating to Conciliation, etc. In the post lunch session he narrated the process of conciliation and the role of conciliators.

Ms. Sharmila Ranade, MGP Conciliator at MahaRERA took the participants through the website of MahaRERA and provided and

brokers, also the MahaRERA Conciliation

The last session was experience sharing by the existing Conciliators. Mr. Subhas Saudagar, Mr. Prakah Modak, Mr. Ajit Shenoy, Mrs. Anita Khanolkar, Ms. Sharmila Ranade shared their respective experiences, dos and don’ts to be followed by the Conciliators and also narrated some of the cases heard by them.

The participants gave a positive feedback on the training session and felt enlightened and expressed their gratitude to be a part of MGP. The gathering dispersed after a vote of thanks.

Commendable Settlement

by any MahaRERA Conciliation Bench, the developer has been pursuaded to agree to pay to the homebuyer- couple, Rs 16.89 lakhs + Rs 16.89 lakhs + Rs 17 Lakhs by way of interest for the delay from 30 June 2017, besides agreeing to give possession on or before 30 Dec 2019.

The 1st instalment of interest payable on 20/5/19. The 2nd instalment payable by 30/9/19. The 3rd instalment of interest payable, is to be adjusted against balance amount payable by homebuyer according to completion of remaining work. This settlement was reached in 3 sittings.

Fantastic settlement indeed by Smita Jamdar & Niranjan Hiranandani.

The said training was attended by the new Conciliators viz., Prabhakar Gawane, Kaustubh Sule, Advocate Pooja Deshpande, Advocate Anagha Paralikar, Sanjeev Mahajan, Mrudula Chiplunkar, Ravindra Sahastrabuddhe, Uday Pingle. Anita Khanolkar, Secretary MGP and Abhay Datar, Member MGP graced the occasion with their presence.

Page 21: J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019 · J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

21

Every year world environment day is celebrated in various ways, keeping in mindd the local needs of the region. It now is no more just a celebration, but sort of awakening telling that ‘bells toll for us.’ Water and irrigation come at the top, being basic to the life on the planet. We read and get scared as well , about some city declaring that its population will have to go without water… mind well without!

On this backdrop when we read in detail the achievements of Green Thumb working since 2011, a ray of

hope is seen. Nothing is impossible - read how it was made possible.

The Rejuvenation Project of the Khadakvasla dam in Pune, run by the Green Thumb Environment Protection Group, in collaboration with the Naam Foundation, promises to sow the seed for revolutionary changes in the nation’s landscape on several counts. Formed by a few never-say-die retired army men, the Green Thumb has demonstrated at the dam site the unlimited potential of the project to make water scarcity a thing of the past for agriculture, industry and domestic usage alike.

“Having removed 15 lakh trucks of silt, that is, total area desilted is 75 lakh cubic meters from the Khadakvasla dam reservoir so far, and having seen the extremely heartening cascading effects all around us, we

model for a similar, holistic transformation on a national scale, since our water resources are rapidly running dry,” says Col. Suresh Patil, who launched the initiative in March

Mission Possible!

‘Green Thumb’ is an organization working on water and irrigation since 2011. See what they did and a ray of hope is seen.

2011, in the face of stiff resistance from local vested interests.

Green Thumb supplemented its activity with catchment area treatment (CAT),

consisting of tree plantation in the catchment area, to ensure that the silt doesn’t run down back into the reservoir.

“In addition, we distribute the silt, which is as

good as manure, free of cost to the farmers and to the public at large, which is a crucial input for increasing their crop, fruits and vegetable yield and for increasing the green cover for Pune city and district,” beams a pleased Col Patil.

With the commitment, singleness of purpose and discipline that are the hallmark of the armed forces, the project has generated happy and wide-ranging harvests. With the massive tree plantation programme along the reservoir, Green Thumb is enabled to claim carbon credit and reimbursement from international bodies on the investments made.

The Khadakvasla Rejuvenation Project was launched only after making a systematic

Desilting of all dams is the mantra

Page 22: J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019 · J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

22

that can revolutionise agriculture, which contributes 20% to the national GDP and supports 47% of the population. About 60%-70% of crop failure in this country is a result of non-availability of water.

Time taken for desilting was less than four years. The paucity of funds was the main reason for this activity. If funds would have been available, the same work would have been done in two years.

People's participation and CSR funds have been used for this activity.

Shramdaan- Voluntary effort- has been

project.Saving of precious foreign exchange

as silt can be used in place of urea which is imported (no requirement of urea subsidy for farmers)

farming. ’Water grid can be made effective, for

further distribution.The project has retrieved and protected

government land from encroachers while at the same time created possibilities of revenue generation by way of sale of timber in the future, and holds the promise to trigger a green revolution.

The Khadakvasla Rejuvenation Project eliminates the need for building a new dam to meet the needs of Pune city, which is a saving of Rs 500 crore and many, many years of decision making, planning and construction.

investment and manpower required to sustain the project, Col Patil reveals that help in the form of equipment, such as bulldozers and trucks has been generously made available by

from the Pune Municipal Corporation, the

According to Col Patil, 40,000 to 50,000 army men retire every year, which can provide the required workforce to the project, in

Shramdaan during weekends.

“It is a people’s project,” says Col Patil. “The most heart-warming outcome of it is the relief it provides to rural women of the surrounding villages from their domestic chores, who have started coming here in the evenings for a stroll by the reservoir, enjoying the cool breeze and the calm, serene atmosphere. That’s reward enough for me,” he smiles.

Source : Moneylife newsletterCompiled by Vasundhara Deodhar

Page 23: J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019 · J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

23

The Consumers International (CI) Summit 2019 brought together diverse range of perspectives with over 460 representative of Consumers Group, Government, Business

and civil society from 87 countries in Estoril, Portugal from 30th April to 2nd May 2019. This once in a 4 years experience is the only event where Global Consumer Movement comes together to one place. The theme of the summit was "Consumers at the Heart of Digital Innovation."

MGP Chairman Adv. Shirish Deshpande was invited to attend this Summit and participate in a panel discussion on "Clicks & Mortar." While participating in this panel discussion, Adv. Shirish Deshpande pleaded for Global Online Disputes Resolution mechanism. He pointed out that although online transaction does offer considerable

consumers, in case of complaints there could be territorial jurisdictional problems which create obstacle in resolution of such online consumer disputes. He therefore emphasized the need to have a Global Online Disputes Resolution mechanism under the umbrella of United Nations. He further informed the audience that

the European Union has introduce such online disputes resolution for online transactions

to European Countries. Adv. Deshpande’s suggestion of Global ODR was welcomed by representatives of UNCTAD and CI.

The CI Summit 2019 brought together consumer activists and captains of E-Commerce companies including Google, Internet Society, Booking.com, Alibaba, IKEA etc. The Summit discussed wide-ranging issues including Internet of

Data Privacy, Data Protection and Digital

time Cousumers International came out of its silo and engaged in a productive dialogue with E-Commerce companies and made them realize consumers’ concerns and problems.

The CI Summit also included General Body Meeting which elected Mr. Marimuthu from Malaysia as CI’s new President. The General Body also elected its new Council for the next term of 4 years. Mrs. Saroja of Consumer Action Group from Chennai- India was also elected on the CI Council.

Consumers at the heart of Digital Innovation

German Researcher Mr. Tobias Kuttler, studying Mumbai's urban transport mobility, visited Grahak Bhavan and interviewed Chairman Shirish Deshpande with regard to our Uber/Ola perception Survey presented by him at UNCT D in Geneva.

Page 24: J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019 · J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

J«mhH$ {VVwH$m ‘oidmdm OyZ 2019

• Postal registration No. MCN/158/2017-2019 • WPP licencse No. MR/TECH/WPP-137/North/2019 • Licencse to post without prepayment, on 5th & 6th • Vile Parle (W) P.O. Mumbai 400 056 RNI No. MAHBIL/2011/39044

24

Just recently, you must have shared with your friends and relatives the pure, high quality Chilly and Turmeric powders that we brought to you through our distribution system! Why not, with the same affection, invite them to become regular members of Grahak Panchayat?

If it is not possible for your friends and relatives to become regular members, can you at least persuade

them to avail of associate membership? It does not even take a full Rs. 500 currency note to get a two- year membership!

By taking associate membership, your friends will get our magazine at their doorstep every month. Not

ONE AIM – ONE LAKH! Membership Drive!!

only will they enjoy the satisfaction of being associated with this prestigious organization, they will also

have the comfort of being a part of a large union of organized consumers. As more members join, our

Strength will also grow.In this year, the 45th year of our

operation, we aim to increase our membership to one lakh members!

This is the ambitious target we have set for all members!

Can all existing members bring three members each into our fold, or even more?

For more information, call the