Sommari : - Editoriau

- Ospitalea - Lo paisatge - La musica

J.ÒC n°3

ESPECIAU CLASSA VERDA 2010classa de CE1-CE2 de la Calandreta paulina

BAT, BI, HIRU, LAU, BOST, SHEI, ZASPI, ZORZI, BEDERATZI, HAMAR!

BAT

Las crampas qu'èran hèra plan ! Que i avè maletas de viatge tà estruçar los vestits. Lo matelàs qu'èra moth e agradiu. Las dochas qu'èran hèra arridolentas . Que i avè un broquet com un micrò ! Que'ns podèvam hicar a dus tà lavà's las dents.Lo broquet deu lavabò qu'èra estranh. Dens los correder, que vedèvam los arrebòts com dens las vielhas construccions. Las crampas qu'èran hèra granas . Lo parquet qu'èra tot lis e qu'eslurrava drin. Que i avè tanben passatges secrets. Desempuish las frinèstas que vedèvam un paisatge hèra beròi.Tà anar minjar a la cantina que calèva drin marchar. Mes que valè lo còp pr'amor los repaishes qu'èran hèra bons.Totun que i avèva hèra de brut quitament si ensajavam de docejar. A la fin deu repaish, la dauna que'ns demandava de lhevar la cadièira lo mei silenciosament qui's posquia. La taula mei silenciosa que ganhava.

Ospitalea qu'ei en Bascoat en lo vilatge d'Irissari. Qu'ei ua maison hèra grana ! Que i a ua sala tà la musica, ua auta taus jòcs e la deu som tà presentar mustras. Ua grana pèça en baish qu'ei la mediatèca . Las muralhas que son com autes còps hèra espessas, hèitas de pèiras.

Ospitalea deu temps deus templièrs e de las crotzadas luenhecas qu'èra ua bòrda. La mediatèca qu'èra l'endret on estruçavan las bèstias e los tractors.Lo purmèr, dusau e tresau solèr qu'èra l'endret on estruçavan las sacas de las recòltas.Aqueras recòltas que servivan a finançar las crotzadas luenhecas on partivan los chevalièrs e los templièrs. BI

Pendent la classa verda qu'avem espiat lo

paisatge. Que hasom fotòs. Que'ns permetó

d'estudiar lo relhèu, las maisons e que comparèm

la vila nosta, la campanha e lo vilatge d'Irissarri.

LLooss ppllaannss ee llaass ccoolloorrss . Qu èram a Irissari en ivèrn au mes de genèr .La color dominanta en pais basco qu'ei lo verd . Quan espiam lo paisatge que vedem en purmèr plan los prats dab chivaus, aulhas...maisons . Au dusau plan, que vedem bosquets d'arbos, d'arbustes e de bruishòcs sus las serras.La vegetacion d'aqueras serras que son pelosas naturalas.Au tresau plan, que vedem montanhas. Lo marron que domina en ivèrn. Que i a arbos e arbustes. Qu'apercebem vaths. Que pensam que los arrius arriban d'aqueras montanhas.Dens lo vilatge, lo blanc e lo roi que dominan. Ospitalea qu'ei un bastiment ancian, color de las pèiras e de la tèrra . Que trobam sus lo davant deus ostaus, gravaduras ancianas qui parlan de'us qui an bastit los ostaus.A Irissari l'activitat umana principau que sembla lo neurrissatge d'aulhas e de chivaus. Que i a chic de bruishòcs. Los paisans que son numerós.La vegetacion qu'ei mei presenta qu' a Pau . La vila qu'ei mei grisa . A Pau, las gravaduras ne son pas ancianas . Los arbos que son presents mes ne son pas sauvatges. Que i a mei d'immubles e de beton. A Irissari, que i a hèra de vegetacion e de maisons . A la vila l'aire qu'ei pollugat e que i a mei de vèituras. A Irissari a còps que senteish maishant mes que son aulors naturalas.Viver a Irissari qu'ei mei calme e agradiu! HIRU

Descubèrta d' intruments : En classa verda que hasom

musica...

LLaass ffaammiillhhaass dd''iinnssttrruummeennttss

Que podem classar los instruments en quate granas familhas:

- los aerofònes que fonccionan dab lo vent, l'aire :

la flabuta, l'acordeon, la boha, la còrna,...

- Los idiofònes que hèn musica en trucar e har retrenir

la mestior de l'instrument : txalaparta e kirikoketa que son

idiofònes.

- Los membranofònes que hèn vibrar ua pèth com lo tbilat e

la pandereta.

- Los cordofònes qu'an còrdas qui tringlan com lo thomthom

e la guitarra.

Que toquèm txalaparta, pandereta e tbilat.

EE ssaabbeettzz qquuiinn jjooggaamm dd''aaqquueetthhss iinnssttrruummeennttss??

Que pensi que non! Lavetz legetz çò qui segueish....

La txalaparta qu'ei hèita de duas pòstas e dus tretèus

tà pausà-las.

Que jogam Txalaparta a 2: un que hè tostemps txakon e

l'aute que hè txan, txakon, txokotxon o otx. A còps que

sembla lo galòp deu chivau pottok.

Lo tbilat qu'ei com un dgembé petit, hèit de 2 tambors, un

petit e un gròs. Que podem har un sarròt de ritmes en causir

de har tac o dom : per exemple qu'accompanham la cançon

nosta dab « tac dom tac tactactac dom tac » .

LLaass ccaannttaass ::

Qu'avem aprés cançons en lenga basco e en lenga berbèra.

Tic tic tic qu'ei ua canta en berbèra e haize goa qu'ei ua canta en basco de miquel Laboa.Que cantèm haizegoa en dançar en espirala...

Baga, biga, higa,laga, boga, sega,

Zai, zoi, bele,harma, tiro, pun!Xirristi-mirristi

gerrena plat,Olio zopa

Kikili salda,Urrup edan edo klik ..

ikimilikiliklik ...Paroles Mikel Laboa

Tic tic tic jaozi sliman tic tic

tic jaoziquan quan tic tic tic

amihali amiotof fraolen mane la la la la la la la la la la la

la la la lacanta berbèra

Haize HegoaHaize Hegoa gau epela

Iliargiaren argiMutxurdiniak lehioetan

Teilatuan katu biBidertzian zenbait kanta

Gauerdiz arnoariArgaineko sorgin zaharra

Keniuka iliargiari

Paroles Mikel Laboa

LAU