Değerli dostumuz,

Küba doğa, tarım ve kültür gezimizde sizinle birlikte olmaktan mutluluk duyuyoruz. Gezimiz esnasında Küba insanı, doğası, kül-

türü ve Küba sosyalizmiyle tanışma şansı yakalayacağız. Çeşitli kurum ve kuruluşlarla bilgi alışverişinde bulunacak, Ada tarihinin

farklı kesitlerine tanıklık edeceğiz. Türkiye’ye çok hoş anılarla döneceğinizi biliyor ve keyifli seyahatlar diliyoruz.

Antillerin incisine hoşgeldiniz!

José Martí Küba Dostluk Derneği

Eski Havana’da bulunan Almacenes San José, eskiden antrepo olarak kullanılan yüzlerce

metrekarelik bir alanın, Kübalı sanatçı ve zanaatkârların eserlerini sergileyip satabilmeleri

için yeniden düzenlenmesiyle Havana’nın en önemli resim ve hediyelik eşya pazarlarından

biri haline gelmiştir.

devrim öncesinde Diktatör Batista tarafından Başkanlık Sarayı olarak kullanıl-

mıştır. 1920 yılında inşa edilen bina, mimari açıdan neoklasik unsurlar içermektedir. Müzede ağırlıklı

olarak, 1950’li yıllarda sürdürülen devrimci mücadele tarihinden kalan çeşitli öğelerin (örneğin, Fidel

ve arkadaşlarının devrim yolculuğuna çıktıkları Granma yatı) yanı sıra ülkenin devrim sonrası tarihine

ilişkin öğeler (örneğin, füze krizinde casusluk yaparken düşürülen ABD menşeli Lockheed U2 uçağının

motoru, Küba Beşlisi adına üretilen sanat eserleri) sergilenmektedir.

Çocukların gelişimini sa-

nat aracılığıyla destekle-

mek, onları kolektif çalış-

maya teşvik etmek, hayal

güçlerini ve yaratıcılıkları-

nı geliştirmek, topluma

etkin bireyler olarak katı-

lımlarını desteklemek amacıyla yola çıkan proje,

ülkenin değişik kentlerine yayılan topluluklarıyla

binlerce çocuğa erişmiş durumda. Çocukların ka-

tılımını herhangi bir sınav veya yetenek şartına

bağlamayan, isteyen her çocuğun katılımına açık

olan La Colmenita, “star” yaratmayı değil, daya-

nışmayı öne çıkaran felsefesiyle tüm dünyaya

örnek olmaya devam ediyor. UNESCO’nun iyi

niyet elçisi unvanını da taşıyan kolektif, Türki-

ye’nin de aralarında bulunduğu onlarca ülkede

sayısız gösteri düzenlemiştir.

Küba Devrimi’nin kritik bütün dönemeçlerinde Fidel’in ve devrimin diğer önderlerinin halkla buluşma yeri olan tarihi Devrim Meydanı, her yıl 1 Mayıs’ta

dolup taşan coşkulu mitingleriyle de zihinlere kazınmış durumda.

Devrim öncesinde “Kent Meydanı” olarak anılan meydan, şu anki ismini 1959 yılında gerçekleşen devrimle birlikte almıştır. Meydan, kenti kuşbakışı

izlemek için tepesine de çıkılabilen 109 metrelik José Martí Anıtı, José Martí Müzesi, Halk İktidarı Ulusal Meclisi binası, Ulusal Kütüphane, Ulusal Tiyat-

ro ve duvarında Che’nin siluetini taşıyan İçişleri Bakanlığı binası gibi pek çok önemli yapıyla çevrelenmiştir.

Devrimden önce zengin bir şeker kamışı üreticisine ait olan bu muazzam köşk, büyük ve hüzünlü bir aşk hikayesine sahne olduktan sonra sahibi tarafın-

dan terk edilmiş ve devrimden sonra Küba hükümeti tarafından ICAP’a (Küba Dünya Halklarıyla Dayanışma Enstitüsü) armağan edilerek Casa de la

Amistad (Dostluk Evi) adı altında kullanıma açılmıştır.

Havana Körfezi’ne bakan kale, kolonyal dönemde “Antiller’in İncisi” sayılan Küba’nın korsan saldırıla-

rından korunması amacıyla 1563-1630 yılları arasında inşa edilmiştir. Kaleden bakanlar, körfezin ve Ha-

vana kentinin muhteşem panoramik manzarasına tanık olmaktadır.

1965 yılında Küba ile Demokratik Almanya Cumhuriyeti arasında imzalanan bir antlaşmayla kurulan Alejandro de

Humboldt Temel Tropik Tarım Araştırmaları Enstitüsü (INIFAT), Küba’nın tropik ve tropik altı iklim koşullarında ta-

rım ürünleri alanında araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin yürütülmesi amacıyla kurulmuştur.

INIFAT, esasen kent tarımının geliştirilmesi ve fitogenetik kaynaklarının korunması ve yönetilmesi alanında faaliyet

göstermektedir. Küba Tarım Bakanlığı’nın Genel Tarımsal Yayım Sistemi kapsamında Kent ve Banliyö Tarımı Prog-

ramı’na öncülük eden kurum, 208 Belediye Tohum Çiftliği’nden oluşan yaygın bir ağla işbirliği içinde çalışmaktadır.

Enstitü, program kapsamında Temel Kooperatif Üretim Birimleri’ne (UBPC) de teknik destek sunmaktadır. Kü-

ba’daki 168 belediyenin 156’sı Kent ve Banliyö Tarımı Programı kapsamında yürütülen tarımsal yayım faaliyetlere

katılmaktadır.

Merkez, aynı zamanda çeşitli endemik ve egzotik bitki türlerini kapsayan bir ormana sahiptir ve ekosistemin korunmasına yönelik araştırmalar yürüt-

mektedir. Araştırmalar kapsamında bitki hastalıklarıyla biyolojik mücadeleye yönelik çalışmalar yapılmakta ve doğal kaynaklı biyopestisit geliştirme faa-

liyetleri yürütülmektedir. Bunun başlıca örneklerinden birini, NIM isimli ağacın yaygın şekilde dikilmesi oluşturmaktadır. Söz konusu ağacın kentsel ta-

rım alanlarına dikilmesi sayesinde permakültür alanlarındaki çevresel koşullar belirgin bir biçimde daha elverişli hale getirilmiştir. 2009 yılında INIFAT

bünyesinde Kent ve Banliyö Tarımı Yüksek Okulu kurulmuştur. Yerli ve yabancı öğrencilerin eğitim gördükleri okul, şimdiye dek 249 binden fazla üretici-

ye kurs düzenlemiştir.

Küba, 1990’lar öncesinde Sovyetler Birliği’ne şeker ve narenciye ihraç edip bu ülkeden

petrol, makine, gübre ve pestisit ithal ediyordu. 1991’de Sovyetler Birliği’nin yıkılışının ar-

dından ABD ablukasının da sıkılaşmasıyla birlikte Küba’da “Özel Dönem” olarak adlandırı-

lan süreç başlamış ve ülke tarımsal kendine yeterlilik adına organik üretime ve permakül-

türe yönelmiştir. Adanın tüm kentlerinde oluşturulan kentsel tarım alanları halen üretime

devam etmekte olup Küba’nın sürdürülebilir tarım adına eşsiz bir örnek haline gelmesini

sağlamıştır.

Havana’nın en büyük ve en başarılı kentsel tarım alanlarından biri olan Vivero Permakül-

tür Çiftliği (Organopónico Vivero Alamar), faaliyetlerini Kooperatif Üretim Temel Birimle-

ri’ne (UBPC) bağlı olarak sürdürmektedir. On bir hektarlık alanı kapsayan bu permakültür çiftliğinde taze sebze, meyve, süs bitkileri, fidan ve tıbbi bitki

yetiştiriciliği gerçekleştirilmekte, aynı zamanda kooperatif eliyle baharat, sos, turşu, kompost, solucan kompostu, substrat, keçi ve tavşan eti ile mikori-

zal fungus üretimi yapılmaktadır. Organik tarım üzerine çeşitli atölye ve eğitimlerin de düzenlendiği çiftlikte elde edilen ürünler, yine kooperatif eliyle

doğrudan yerel halka ve restoranlara satılmaktadır.

Wim Wenders tarafından çekilen belgesel sonrasında dünya çapında tanınan

ve pek çok kez Türkiye’ye de konser vermeye gelen Buena Vista Social Club,

zengin kadrosuyla her akşam Havana’nın mütevazı salonlarında program

yapmaya devam etmektedir. Eski Havana’da bulunan eski bir kulüpte bu dün-

yaca ünlü grubun konserini canlı olarak dinleme ve hayat dolu Küba müziği

eşliğinde dans etme fırsatını yakalayacağız.

Havana’nın Lawton bölgesinde 2001 yılında başlatılan proje, Küba’nın mahalle tabanlı

kültür sanat projelerinin en güzel örneklerinden birini oluşturmaktadır.

Ressam Manuel Diaz Baldrich’nın koordinasyonu altında yürüyen proje, mahallenin du-

varlarına duvar resimleri çizilmesiyle başlamış, başta çocuklar olmak üzere mahalle sa-

kinlerine yönelik resim atölyeleri düzenlenerek kolektif sanat kültürünün geliştirilmesi

amaçlanmıştır. Daha sonra Küba’dan ve yurt dışından onlarca sanatçının da sürece ka-

tılmasıyla proje, seramikten tiyatroya, danstan müziğe kadar her alanda faaliyet göste-

ren bir sanat kolektifine dönüşmüştür.

Karayiplere has ananas, okaliptüs, sedir, maun ağaçlarıyla dolu zengin ormanlık bölge-

nin henüz kırk yıl önce yarı çölden ibaret olduğuna inanmak çok güç olsa da, Las Terra-

zas, Küba’nın doğaya verdiği önemin çarpıcı bir göstergesi.

İspanyol sömürgesi altında dört yüz yıl boyunca ormanların yok edilmesi nedeniyle ge-

çen yüz yılın ortalarında yarı çölden ibaret olan bölgenin kurtarılması amacıyla 1968 yı-

lında başlatılan proje kapsamında bölgede teraslama yapılmış ve yeniden ağaç dikilmiş-

tir. Şu an Küba’nın en güzel doğa turizmi alanlarından birini oluşturan bölgede aynı za-

manda endemik pek çok kuş türü yaşamaktadır.

Zapata Yarımadası’nın en çok ziyaret edilen yerlerinden biri olan Laguna del Teso-

ro (Hazine Lagünü), ismini bir söylenceden almaktadır. Söylenceye göre İspanyol

işgalcilerden kaçan Taino yerlileri, kaçarken altın dolu torbalarını bu lagüne atmış-

lardır.

Dokuz kilometre karelik alana yayılan lagünde bugüne dek herhangi bir altın dolu

torba bulunamamış olsa da, çeşitli su bitkileri, balık ve sürüngen türleriyle zengin

lagünün kendisi doğal bir hazine sayılmaktadır.

, 300 bin hektarlık alanıyla Karayipler’in

en büyük sulak alan ekosistemidir. Ormanları, yeşil vadileri, gölleri,

lagünleri ve kireç kayalıklarıyla eşsiz bir manzaraya sahip olan yarı-

mada, koruma altına alınan zengin florası ve faunasıyla dünyanın

dört bir yanından gelen doğa sevdalılarının ilgi odağını oluşturmak-

tadır.

Kristof Kolomb’un adaya gelmesi öncesinde Siboney kabilesi yerli-

lerinin yerleşim yeri olan yarımadanın nüfusu sömürgecilik döne-

minde tamamiyle kırıma uğratılmış ve bölge, yüz yıllar boyunca

korsanlara yataklık etmiştir. On dokuzuncu yüzyılın sonlarından

itibaren yoksul madenciler ve balıkçılar tarafından yurt tutulan yarı-

mada, Küba Devrimi’nin ardından çeşitli programlarla rehabilite

edilmiş ve yeniden yerleşime açılmıştır.

Hazine Lagünü’nün yakınlarında kurulan Aldea Taína (Taino Köyü), Küba’nın sömürgecilik dönemi

öncesindeki tarih ve kültürüyle tanışmak için eşsiz bir olanak sunmaktadır.

Köyde, Küba’nın yerli Taino halkının yaşam şekli ve kültürü, kulübeler, kanolar, gündelik eşyalar ve

ünlü Kübalı heykeltıraş Rita Longa tarafından gerçek ölçülere göre yapılmış insan heykelleri aracılı-

ğıyla yeniden canlandırılmıştır.

17 Nisan 1961 tarihinde ABD tarafından gerçekleştirilen Domuzlar Körfezi çıkartma-

sı anısına düzenlenen müzede, üç günlük işgal sırasında verilen mücadeleye tanık-

lık eden çeşitli belge ve materyaller sergilenmektedir. Domuzlar Körfezi çıkartması,

ABD’nin Latin Amerika’da yaşadığı ilk askeri yenilgiyi temsil etmektedir.

1889 yılında, dönemin köle ve şeker zengini ailelerinden Terry ailesi tarafından Tomas

Terry'nin ölümü üzerine onun adına inşa ettirilen Tomas Terry Tiyatrosu, Cienfuegos şehri-

nin en etkileyici binalarından birisidir. Şehrin merkezinde, Jose Marti parkının kuzey tarafın-

da yer alan bina, Lina Sanchez Marmol'un imzasını taşımaktadır. 950 izleyici kapasitesine

sahip tiyatro, yılın tamamı boyunca canlılığını korumakta ve pek çok değişik performansa

ev sahipliği yapmaktadır.

1901 yılında şeker kamışı araştırma merkezi olarak kurulan bu bahçe, sonraki yıl-

larda botanik bahçesine dönüştürülerek doğal çeşitliliğin korunması yönünde

faaliyetler yürütmeye başlamıştır.

Ülkenin yerel flora rezervinin güçlendirilmesi için çalışmalar yürüten bahçe,

2000’den fazla bitki türünü barındırmaktadır. Bunlar arasında Küba’ya özgü 49

orkide türünü içeren toplam 400 orkide türünün yanı sıra çeşitli egzotik bitki ve

meyve türleri de yer almaktadır.

Geleneksel Halk Dansları Kurumu’nun resmi merkezini de oluşturan bu yer 45 yıldan bu yana pek çok ulusal ve uluslara-

rası kültür faaliyetine ev sahipliği yapmıştır.

Palenque’de her gün gerçekleştirilen geleneksel dans gösterileri ara-

sında Afrika kökenli dans repertuarı önemli bir yer tutmaktadır. Gezi-

miz sırasında yapacağımız ziyarette bizler de kolonyal dönemde Kü-

ba topraklarına ulaşan bu zengin dans kültürünün çeşitli örneklerini

canlı olarak izleme olanağı bulacağız.

Trinidad’ın kolonyal kent merkezinde, neo-klasik bir yapıdır. 1800’lü yılların başlarında Kübalı bir zengin tarafından inşa edilen bina

daha sonra Alman asıllı Cantero tarafından satın alınmış ve ismini ondan almıştır. Bugün Belediye Müzesi olarak da anılan bu ilginç müze, yüksek galeri-

lerden oluşan büyük bir bahçeye açılmakta, binanın kulesinden ise Trinidad şehrinin ve denizin panaromik görüntüsünü izlemek mümkün olmaktadır.

Müzede ayrıca ülkenin kolonyal dönemine ve Bağımsızlık Savaşı’na ait belgeler sergilenmektedir.

Küba’nın Santa Clara kentinde bulunan Ché Guevara Anıt Mezarı, Bolivya dağlarında öldürülen Ché ve 16 yoldaşının me-

zarlarını içermektedir. Ché’nin ve yoldaşlarının mezarları, ölümlerinden 29 yıl sonra Bolivya’da keşfedilerek Küba’ya geti-

rilmiş ve 17 Ekim 1997’de askeri bir törenle bu anıt mezara yerleştirilmiştir.

Çok geniş bir alan üzerinde inşa edilen mozolenin karşısında geniş bir meydan, meydana bakan yaklaşık yedi metre yük-

sekliğinde bronz bir Ché heykeli ve yerin altında Ché’nin hayatını anlatan kapsamlı bir müze bulunmaktadır.

Müzede Ché’nin çok sayıda fotoğrafı ve okul karnelerinden satranç takı-

mına, astım ilaçlarından ve üniformalarına kadar pek çok kişisel eşyası

sergilenmektedir. Müze’de ayrıca, Fidel tarafından Ché anısına yakılan

“Ölümsüz Ateş” yanmaya devam etmektedir.

Anıt Mezar için Santa Clara’nın seçilmesinin nedeni, devrim mücadelesi-

nin en son muharebesi olan Santa Clara muharebesinin 31 Aralık 1958’de

Ché’nin kumandasındaki birlikler tarafından kazanılmış olmasıdır. Muha-

rebenin kazanılmasından bir gün sonra Diktatör Batista ülkeyi terk etmiş-

tir.

Küba’da Ché’ye verilen değeri

billurlaştıran bu anıt mezarı

ziyaretimiz sırasında Fidel’in

yaktığı ateşte Küba halkının

Ché’ye olan sonsuz sevgisini

duyumsayacak, müze ziyareti-

mizde bu büyük kahramanın

hayatını her yönüyle daha ya-

kından tanıma imkânına erişe-

ceğiz.

Havana’nın kordon boyu olan Malecón ile ünlü Paseo caddesinin kesiştiği yerde

bulunan Caz Kafe, aralarında efsanevi piyanist Chucho Valdés, trompetçi Cesar

Lopez, Küba cazının genç dehası Roberto Fonseca’nın da yer aldığı pek çok ünlü

cazcıyı ağırlamıştır.

José Marti Küba Dostluk Derneği olarak

bizler iki ülke halkları arasında ilişkileri geliştirmek

amacıyla hareket ediyor ve sizleri de derneğimizin

üyesi olmaya davet ediyoruz.

İletişim: Ankara Şubesi

kubadostluk@kubadostluk.org +90 549 430 5127

İstanbul Şubesi istanbul@kubadostluk.org

+90 549 430 5226 İzmir Şubesi

izmir@kubadostluk.org +90 549 713 9440

Eskişehir Şubesi eskisehir@kubadostluk.org

+90 505 899 5506