<> 9< زهستاى/ درش ا هدلای راطاختی/ سال ضطن/ ضوار بیست

استرسدر رابطه انحرافیرفتارهای )جبرانی( پیشگیریکارکرد

با فرسودگی هیجانی شغلی

2سازففی هحغي ،*1پزر هحغي گل

چكید

اای وا تااوى پاضؼ اگیشتزیي رفتارا زر هحیو واار غاتس رفتارای احزافی اس تحث

زر راتيرفتارای احزافی مؼ ایي پضؼ تا سف تزرعی ا اجام ؽس اعت.سیازی راجع ت آى

یاه عااسهاى فا تی زر افافاى واروااى اس هیااى . ؽساجزا تا فزعزگی یجای ؽغلیاعتزط

احزافیای رفتارای پزعؾاه تا زرذاعت گززیس تا اس آى فز اتراب فتاز فتزیغت

(DBQ)، ؽغلی اعتزط (JSQ )فزعزگی یجای (EEQ ) تایج. سزپاعد تایي ؾااى زاز وا

اعتزط ؽغلی فزعزگی یجای تا رفتارای احزافی ه يف ت افزاز عااسهاى تایي اعاتزط

رفتاراای ؽغلی فزعزگی یجای راتي ه ازاری جاز زارز. ونایي تاایج ؾااى زاز وا

تا وس.جای ت سیل هیفزعزگی یتا ؽغلی رااعتزط راتي ه يف ت افزاز عاسهاى احزافی

اعاتزط ؽاغلی تایي رفتارای احزافی ه يف ت افازاز عااسهاى تاتعات، ایي ه ی و لتی

. لی لتی رفتارای احزافی ه يف ت افزاز عاسهاى جز زارز م یفیراتي فزعزگی یجای

زر هجوع تایج جز زارز. یزهستزیؽغلی فزعزگی یجای راتي اعتزط تیي پاییي اعت،

ت عااى یاه س تاهی رفتارای احزافی ه يف ت افزاز عاسهاىزس و ایي پضؼ ؾاى هی

.سو عولؽغلی فزعزگی یجای اعتزط تیي راتي زر (جثزایوس )پیؾگیزیعاهل

یجایفزعزگی جثزاى، ، رفتارای احزافی، ؽغلی اعتزط :یكلیدی ا اش

ؽاعی فا تی عااسهای، زاؾاىس راى ؽاعای علام تزتیتای، زاؾاگا آساز اعادهی، اناس افافاى زاؾیار، گز راى -1

)ذراعگاى(، وارؽاعی ارؽس راى ؽاعی ف تی عاسهای، گز راى ؽاعی ف تی عاسهای، زاؾىس راى ؽاعای علام تزتیتای -2

زاؾگا آساز اعدهی، انس اففاى )ذراعگاى( drmgolparvar@gmail.com یغس هغل همال: -*

كاركرد پیطگیری )جبرای( رفتارای احرافی در رابط استرض ضغلی با فرسدگی یجای 8=

هقده

اای واار غاتس، وا ذیال ع این اگیشتزیي رفتارا زر هحایو اس چالؼ 1رفتارای احزافی

وؾاس. ایاي رفتاراا ت زثال ذز یسن هی زر چس ز گذؽت تاوىپززاسی را پضؼ زی

ؽاس، غب هیا هح( تريی اس لاعس همزرات رعوی عاسهاى1زارای چس هدن افلی غتس:

ای لاتل تجی ا ؽس شیرعای ت افزاز عاسهاى( هجة آعیة3( هایت عوسی زارس 2

تازی، ااش ) واس ای عاسهای تحویل های تز ام)تزآرزا زر نس چس فس تیلیى زتر اعت(

گل؛ 2012وی پؾه، ؛ 2000تت راتیغى، ؛ 2007عاوت، . اس (2014هاساز، پزر، زمااى

ای ودهی غیزودهای، پزذاؽگزی رعای ت اهال عاسهاى،تاى ت آعیةفتارا هیرتارستزیي ایي

اای ؽرقای اس ، زسزی اس عاسهاى افزاز اعاتفاز گیزا(، افزهایغیثت، تاذیز )رفتارای وار

گاای تا فارت افازازی گاای تا عایل اهىاات عاسهاى اؽار وزز. هجوع ایي رفتاراا

؛ واهی، 2005ویاسل، ) ؽاس ای واار اجاام های فرت جو ی گزی تعو افزاز زر هحیو

اای لثال تاا تا اهازس، عاهال ای زر ذر عتایؼ پضؾگزاى زتدػ .(2010؛ لیي، 2013

س. اعی ی را ت عاى عاهل وثغت تا رفتارای احزافی ه زفی وز

اػ (،2006؛ جاا،، لای پاایي ریا ، 2014پازر وىااراى، گل) 2ؽرقیتی اییضگی

ولای، ) 4عاسالتی عااسهای (، تای 2012یاا یاى، ؛ 2013تی، وازین الاسیي، تی) 3یجای

-(، عثه2013قزالسیي، انوس رسالی، ؛ 2007چاراػ هلز، وي؛ 2009فزاغیظ تارلی ،

ؽزایو ناون تز (، 2005زاتل، ؛ 2009تپز، وارر، تزوظ، گیسر، وىار، ف رثزی )ای هرتل

؛ 2014وازی، اعاویتی اجتواعی فزگای ) (، عاهل2011راعسی، آلیاط هاسعاسهاى ) فنای

ذشائلای، اقاری، هالىی، هشرع عازب ) 7رمایت ؽغلی 6ای نزف 5(، ت س عاسهای2012تایلز،

؛ ى یارعالس، الىاز اعاىارلیىی، 2009؛ رازل جاا،، 2010عادهی، ) 8اعتزط ؽغلی (،2013

)وي، پتز 9انغاط گاآهازگی ، (2007فاس، زر گلزیای هسیزیت ت ارك )(، عثه2010

؛ 2007واالر، ؛ 2012تاىظ، لپلای، ا ؽایي، ) 10 فزعازگی یجاای (،2013پتز تراى،

1. deviant behaviors 2. personality characteristics 3. emotional intelligence 4. organizational injustice 5. organizational commitment 6. professional 7. job satisfaction 8. job stress 9. guilt proneness 10. emotional exhaustion

8= 9< زهستاى/ درش ا هدلای راطاختی/ سال ضطن/ ضوار بیست

گاشارػ زر ارتثاهغتس و تا رفتارای احزافی هتغیزایی( تا ترؾی اس 2007لیا غی،

اس. ؽس

ؽغلی فزعزگی اعتزط تاى گفت و ا اؽار ؽس تمزیثا هیاس هیاى عاهلی و زر تات ت آى

اس. ت لحا تااریری زر زتاات ه زفی ؽس یرفتارای احزافهن یجای وار اس پیؾایسای

)آزاهاش تاان، زر ز ز ه ای هحزن پاعد اعتفاز ؽس اعات اعتزط ،ای هرتلف پضؼ

اتغت ت هل یت )ؽغل وار(، ز عاهلی اعات اعتزط ؽغلی ت عاى ؽىلی اس اعتزط .(2010

ای ، ت ی تحویل ؽس هجة پاعداآىفزاتز اس هاتع اهىاات زر زعتزط ؽغل افزازو زر

، اتاام 1را هی تاى ت ارك ماؼ اعتزط ؽغلیهوتزیي ات از ؽز. یشیلصیه رای زر فزز هیف

، عسم نوایت اس ىزف وىاراى عزپزعت ت ارك تا وىاراى عزپزعت 3، گزاثاری مؼ2مؼ

(2009؛ تاتاواط، یاااط آؽایل، 2011)آلزوى، عزپزعت تزؽوزز ای وا . هوتازیي وثغات

)چیپااط ؽغلی ه زفی ؽس، فزعزگی یجای اعتاعتزط یات پشؼ ا تزای تاوى زر ز

. (2013؛ گاتاى یهي، 2011وا، هه

فزعزگی ؽغلی ای هيزح زر نس یىی اس زیسگا ای هغالؼ جىغاى زیسگا عا هلفا

عا هلفا زااس وا اس ( فزعزگی ؽغلی را ؾاگای هی1981(اعت. هغلؼ جىغى )1981)

ؾىیل ؽس اعت. اس هیااى عا هلفا 5، فزعزگی یجای افت وارایی ؽرقی4هغد ؽرقیت

انغااط ،فزعزگی ؽغلی هرز اؽار، فزعزگی یجای تا تاویسی و تاز تاار یجاای آى ؽاس

اگیاش ؽاز. انغااط تای ترلی یز یجاى تسم تزای اجام تىالیف ظایف واری هحغب هی

زى، ساؽتي ازصی، عسم توایل ت ننر تز عز وار، فمساى وؾؼ یجاای عااىفی غاثت تا ت

هرالش، پیز، -گشالظ) ا عدین هيزح زر فزعزگی یجای غتسظاتف ؽغلی و اس ؽاذـ

. زر هيال اات هت اسزی وا تااوى (2006هلىی، جاراهیل لوسر، ؛ 2012رزریگش تدیغی،

زاتل، ؛ 2012راتزتاش، ؽغلی تا رفتارای احزافای ) اعتزط ؽس، ت فرتی واهد تىزاری تیي اجام

-؛ زعىیظ، ری ، پاروز تس2012پزر، واهىار جازیاى، گل؛ 2012ؽشاز هحوز، ؛ 2005

؛ زری، 2010وازای، چاا اعاویتی ( تیي فزعزگی یجای تا رفتارای احزافی )2012هي،

( راتي هثثت گشارػ ؽس اعت. 2013؛ ویزط، ویغلز عیلا، 2011الؼ گئغت،

1. role conflict 2. role ambiguity 3. role overload 4. depersonalization 5. reduced personal accomplishment

كاركرد پیطگیری )جبرای( رفتارای احرافی در رابط استرض ضغلی با فرسدگی یجای 8=

اعتزط ؽغلیاس تا چزایی چگگی ارتثاه هیاى ریىززای زی هرتلفی یش تدػ وزز

عااسی )هتااسى 1وتازل -را تا رفتارای احزافی تمیح زس. زر زی تااسى فزعزگی یجای

، ز عاهلی و اعتای هرتلف رفتارای هجزها زر هحیو هزته تو (1995) تایتلی وتزل(

ای زیگز، ت فزز فؾار ارز وس هجاة ؽاز تاا اس جاة هحیو اىزاف، تاتذـ اس جاة اغاى

تاس ت ىر تالم هجة ، هیزاوتزلؼ تز ذز، زیگزاى ؽزایو ت هراىز افت وس فزز انغاط

ای زر تاب رفتارای . زی تاسى وتزل، زی(2010)فشیگز، رفتارای احزافی ؽزگزایؼ ت

اای ا اعت تاوى زر ووتز پضؾی ت ىر ذاؿ زر هحیواحزافی ذاؿ زر راتو تیي اغاى

( اعت و تااسن 2001آگی ) 2وار هرز تزرعی لزار گزفت اعت. زی زیگز، زی فؾار عوهی

زر فارت اعاتزط ؽاغلی ای عوهی زر تار رفتارای احزافی اعت. تز اعاط ایاي زیا، زی

( 2( زر فرتی و اعازتا تاؽاس، 1تاس هجز ت رفتارای احزافی ؽز: زاؽتي چار یضگی هی

زاػ ( پاا 4( تا وتزل اجتواعی پاییي راتي زاؽات تاؽاس، 3اس ز ؽست، هیشاى آى سیاز تاؽس،

ؽاغلی زر نالات اعاتزط پیاهسای هثثتی تزای فزز ت وزا آرز. تز اعاط ایي ریىزز، لتای

ای فزز تاؽس، یز ؽزایو تسم را تاز اعااط تز آى فزعزگی یجای فزاتز اس تاى هماتلپیؾزفت

تز اعاط هجة ؽز. آرز تا اس ایي ىزیك رفتارای احزافی راای چارگا تات ت زعت هیهدن

ؽغلی ت اعتزط (، 2001) ، اعپىتر هایلظوظاف 3تلیسرفتارای مس -یجاى -اعتزطریىزز

ای هفی اس جول ذؾن آسرزگی را زر افزاز ف ال عاسز تاس یجاىفرتی واهد تالم پیا هی

تلف ری آرس. ت ایي تزتیة تاعث ؽز تا افزاز ت رفتارای مس تلیس هر

فزعزگی یجاای تاا رفتاراای اعتزط ؽغلیزر نس راتي تیي چارهثي ریىزز زی

ؽغلی تاى تالم اعتزط اعت. تز اعاط ایي ریىزز، 4جثزاى -اهت ازلی -اعتزطریىزز ،احزافی

عااسز. ایاي عاسم تاتیی زارز تا افزاز را اس نالت ت ازل یجای، عاىفی، ؽاذتی رفتااری ذاار،

گازفتي راثززاا زارز تا تاا زر پایؼ ت ازل هایت اگیشؽی زارز. ت ایي هفم و افزاز را ا هی

؛ گال 1393پازر، اقمای اؽاجع، )گل رفت ذز را تاسیاتی وست ازل اس زعت ،رفتارای هرتلف

، تاز ان ذارزى ت اازل تاا جثزاى -اهت ازلی - اعتزط. تز اعاط ریىزز (2012پزر وىاراى،

تسیس تماء زارای راتي اعت ت ویي زلیل زارای هایت اگیشؽای اعات. تااتزایي لتای افازاز

ا ؽس )زر ریىازز ن ذرزى ت ازل رای جغوی آىهجة تز اعتزط ؽغلیوس و انغاط

هت ازلی زر افازاز تفغایز ت عاى وزای ا یجایجثزاى عدین فزعزگی -اهت ازلی -اعتزط

1. control balance theory 2. general strain theory 3. stress-emotion-counterproductive behaviors approach 4. stress-non-equilibrium–compensation approach

8= 9< زهستاى/ درش ا هدلای راطاختی/ سال ضطن/ ضوار بیست

پازر وىااراى، )گال اا رفتاراای احزافای ذااس تاز ای رفتاری آىؽز(، یىی اس گشیهی

2012.)

ؽز هيال ات هت سز زیات گاگی زر هرز چزایای چگاگی ىر و هدن هیواى

زارز. ایاي تاع ازات تاا رفتاراای احزافای جاز یجای فزعزگی اعتزط ؽغلیراتي

ای گا هؾات گا هتفات تا یىاسیگز، تااتذـ زر اترااب ریىززاای رغن تثییيهيال ات علی

ا، پضؾگزاى را هلشم ت اتراب زثاال واززى ریىازز یاا ریىززاای زی پای تزای پضؼ

تا وایي . ؽسار وذاؽت هیریىززای زیگز وزر چیي ؽزایيی اگشیز وایس.هی زی ذاؿ

ایی زر هرز علال لتی هيال ات هت سز هثتی تز زیات ه یي السام ت ارائ ؽاس تثییي زلیل

-هی)هثل راتي اعتزط ؽغلی فزعزگی یجای تا رفتارای احزافی( ا چگگی لع پسیس

-های تاجی تت زی عولی زیگز وان ا، ت انتواوس، زیگز تا هحزس ؽسى راتو هیاى پسیس

تزذی اهر تسیی هغلن فزك ؽس هوىي اعت ،ال یت آى اعت و تا تغییز ریىزز زی. ؽز

تز ویي اعاط زر ایاي پاضؼ تاز اعااط هفزماات آر تاؽس. ای تغییز وایس و ت جةت گ

ي فزك عاز و رفتارای احزافی را جثزاى، تا زر ز گزفتي ای -اهت ازلی -اعتزط ؽغلیریىزز

تاى اس مي ز رفتارای جثزای، رفتارایی تزای پیؾگیزی یا تزگؾت اهت اازلی نافال اس هی

این وا آیاا افازاز زر ز گزفت، ایي عال را هيزح وز ت هحه آسهى گذاؽت اعتزط ؽغلی

س وا زر ؽازف فزعازگی یجاای لازار وؽس انغاط هیهاج هی اعتزط ؽغلیلتی تا

وس یا هییجای ذز زارس تا اجام رفتارای احزافی، ع ی زر جثزاى یا پیؾگیزی اس فزعزگی

را زر سیز هزر ذاین وزز. ریىززذیز؟. تزذی ؽاس نوایت وس اس

س افلی تازای ؽغلی پیؾایاعتزط زس زر زرج ال ؽاس سیازی زر زعت اعت و ؾاى هی

فزعازگی یجاای اعاتزط ؽاغلی فزعزگی یجای اعت. زر هيال ات هت سزی تاوى تایي

راتي هثثت گشارػ ؽس زیاات فازیح آؽاىاری یاش زر نوایات اس ایاي راتيا جاز زارز

زر هجوع هيال ات هت اسزی یاش ونیي . (2013؛ گاتاى یهي، 2011وا، چیپاط هه)

یي همع اؽار ؽس و انغاط تحت لؾار تزى انغااط فزعازگی یجاای، انغاعاات ت ا

. (1393)گل پازر وىااراى، وساذؽایسی غتس و افزاز را آسار زاز ازار ت اوؼ هی

اای هماتلا وارآهاس هثثات زس ؽای زر زرج زم ؽاس لاتل تجی جز زارز و ؾاى هی

، ؽازایو را تتاز هاسیزیت اعتزط ؽاغلی س ت افزاز ووه وس تا زر گام هاج ؽسى تا تاهی

-اعاتزط تاز اعااط ریىازز . (2009)لایي عااگز، وس زچاار فزعازگی یجاای ؾاس

اعتزط ؽاغلی تاس هجز ت ت سیل واؼ ای هماتل وارآهس هیجثزاى، چى رػ -اهت ازلی

ت زثاال آى اس لاع رفتاراای احزافای ت ازلی ذاس تزها ی تزای ایجاز تیؽس، تاتزایي

كاركرد پیطگیری )جبرای( رفتارای احرافی در رابط استرض ضغلی با فرسدگی یجای 9=

اهىااى اعاتفاز اس اعاتزط ؽاغلی هاجا تاا . لی هوىي اعت افزاز زر لح وسجلگیزی هی

ای وارآهس را ساؽت تاؽس. زر چیي هال ی اعت و افزاز ت رفتاراای احزافای ای هماتلهارت

تااى اس جثزاى، رفتاراای احزافای را های -اهت ازلی -اعتزط ؽغلیآرس. اس گا ریىزز یری ه

و زیاسگا ه زفای ؽاس زر هؾرـ ذاس ؽسای )زر ازاه گزایا، رفتارایی هماتلگای اغاى

پای ؛ 1980ای لثلی هتفات اعت، تزای ایي ه ر ت آلي گزیي تزگاز، ایي پضؼ تا زیسگا

اا رجع ویس( زر ز گزفت و اجام آى 2010، ت مل اس وزینز، پی اتز، 2007 اعپىتر،

ای جش اجام ایي وس چارؽس زر ؽزایيی اعت و فزز زر لح انغاط هیاؽی اس تسیس ازران

هغاولیت . ىثی ی اعت ایاي ریىازز تا زثاال عالة (2013)ایب، ااى تدل، رفتارا سارز

اذتیار ؽرقی اس افزاز تزای اجام ایي رفتارا یغت. تلى سف ایي ریىزز ایي اعات تاا تازذدف

ای زیگز اس رفتارای احزافی را و زر ووتز پضؾی ت آى تج ؽس ارائا ای گذؽت، چزگا

ا زر هحایو واار اس ىازف غاىای ت هلع، ت اگیزیوایس ایي سهی را فزان وس تا تا تقوین

ا ووه ؽز تا ووتز هجثر ت اجام رفتارای احزافی ؽاس. زر اى هسیزاى زر عاسهاىیوارفزها

ای زر از تات اؽار ؽس و زر ووتز پضؾی رفتارای احزافی ت عاى ؽىلی اس رفتارای هماتل

ای هىزر فزفا ز هيال زر اذتیار لزار گزفت. اس. زر نوایت اس ایي ز، زر پیگیزیگزفت ؽس

تلیس تا عااى عاثه هماتلا ( تا ه زفی رفتارای مس2010ای وزینز وىاراى )زر هيال

یجای زر هیاى زیغت ز پج فز اس افزاز ؽاغل زر آهزیىا )اتراب ؽس اس هیاى از پاج

ؾاى زازاس وا رفتاراای یك اتتزت ؽزوت زاؽتس( ذو اس ىزشار فزی و زر یه پیوایؼ تز

-احزافی ه يف ت تلیس راتي عسالت تسی ی تا فزعزگی یجای را رفتارای احزافای واار

ای را تا فزعزگی یجای ت اسیل های ریعسالت گیزا راتي عسالت تسی ی اای واس. یافتا

زر رفتارای احزافی ه يف ت تلیس تات تیي عسالت تسی ی زس وتز ایي هيال ؾاى هیجشیی

تا فزعزگی یجای راتي ه ازاری جز سارز، لی زر رفتارای احزافی ه يف ت تلیس پااییي

گیزاا زر راتيا ایي راتي ه ازار اعت. ایي م یت ت ىر غثی تزای رفتارای احزافای واار

ای تا فزعزگی یجای یش جز زاؽت اعت. توایش افلی پاضؼ وزیناز عسالت تسی ی ری

اعاتزط ( تا پضؼ نامز زر ایي اعت و زر ایي پضؼ تا ىار هغاتمین تاز 2010وىاراى )

( مؼ ت اهلی تستیی عااسهای 2013) وىاراى ؽغلی توزوش ؽس اعت. زر پضؼ زیگزی ایب

ای فاتع تاىی زر پجاب توایل ت تزن ذسهت زر هیاى وارواى نزففززی را تز تسرفتاری تیي

پاوغتاى هرز تزرعی لزار زازس. تایج ایي پضؼ )زر ؽىلی ولی تسى اؽار زلیك ت جشئیاات

تااس تاز توایال تا تازن تا تستیی عااسهای های زر ت اهل زر هتي همال( ؾاى زاز و تسرفتاری

ذسهت هقز تاؽس.

:= 9< زهستاى/ درش ا هدلای راطاختی/ سال ضطن/ ضوار بیست

تاى گفت و پاضؼ ناماز زر ذقاؿ راتيا تایي تا اؽار ت ایي ؽاس زر زعتزط هی

اایی ؽغلی فزعزگی یجای تا تج ت مؼ رفتارای احزافی اس سهز الیي پاضؼ اعتزط

جثزاى زر ایزاى ىزانای، اجازا تاایج آى گاشارػ -اهت ازلی -اعتزطاعت و تز اعاط ریىزز

اعتزط جایی و ای زی و هثای ایي پضؼ تز ت ایي ؽزح اعت. اس آىتییؽز. پیؼهی

تااس تغتزعااس توایال افازاز تا های تااتزایي تاس ت فزعزگی یجای هتای ؽاز، ؽغلی هی

ی احزافای جثزاى اگز ال ا رفتاراا –اهت ازلی –اعتزطرفتارای احزافی ؽز. تز اعاط ریىزز

اعاتزط تااس زر آى زذالات واس، راتيا ذاز ایی و هیزای زارس، یىی اس عزفهایت جث

زر رفتاراای احزافای تاات ؽاز وا تیی هیپیؼتا فزعزگی یجای اعت. ت ایي تزتیة ؽغلی

ؽس تاا )چى ایي رفتارا هایت جثزای زارس اس ؽست تسم یش تزذرزار غتس، هاع اس آى هی

ؽغلی تا فزعزگی یجای راتي اعتزط تیؾتز لزار گیزز(، ثایس تیي اعتزط ؽغلیزر ه زك فزز

جز زاؽت تاؽس. زر هماتل زر عيح رفتاراای احزافای پااییي، چاى ایاي رفتاراای یزهسی

اعتزط افتس، تایس تیي ثغتس عود جثزای اتفاق وی اعتزط ؽغلیجثزای چساى لازر ت تغییز

ا اس ىزیك تییجز زاؽت تاؽس. ایي هجوع پیؼ یزهستزیؽغلی تا فزعزگی یجای راتي

اس. اجزا ارائ تاایج ایاي پاضؼ تازای هيال زر ایي پضؼ ت هحه آسهى گذاؽت ؽس ایي

ایاي وا تاایج زاؼ اهزس زر نس رفتارای احزافی یه مزرت تام اعت. هوتزیي مزرت ایي

پضؼ زاؼ هجز زر هرز واروززای رفتارای احزافی را گغتزػ ذاس زاز اس ىزف زیگز

تز رفتارای احزافای گزایاافتي راىارایی عولی تزای هسیزیت اغاىیسهی را تزای اسیؾیسى

ای هيزح زر عپظ فزمی ( زی تیاز)تز پای آى چ تیاى ؽس هسل افلی فزان ذاس وز.

تاؽس. هی 1پضؼ نامز ت ؽزح ؽىل

فرسدگی ضغلی با استرض رفتارای احرافی در رابط قص پصص در هرد ظری هدل ?8ضكل

یجای

پصصای فرضی

ه ازار جز زارز. ثثتراتي ه فزعزگی یجایتا ؽغلیاعتزط ي تی فرضی ال?

فرسودگی هیجانی استرس شغلی

رفتارهای انحرافی

كاركرد پیطگیری )جبرای( رفتارای احرافی در رابط استرض ضغلی با فرسدگی یجای ;=

تاا ؽاغلی اعاتزط ؽاغلی احزافای )ه ياف تا عااسهاى افازاز( راتيا رفتارای م?دفرضی

رفتاراای احزافای ت ایي ه ی و زر عيح پااییي تااتی .وست سیل هیرا فزعزگی یجای

تا یىسیگز هتفات اعت. فزعزگی یجایتا ؽغلی اعتزط، راتي )ه يف ت عاسهاى افزاز(

رش

جاه آهاری پضؼ، وارواى یه هجوعا فا تی زر ؽاز گیوثغترػ ایي پضؼ

ت ؽای ؾتاز فززیغت ، ااس هیاى آىفز تزس و 500ت ت ساز 1392 سهغتاىاففاى زر

ؽی هزاج ت اعنای و ت ایي فرت تاز وا پاظ اس هؾارـ اتراب ؽسس. الفلعل

ا، تمایحات هزتاه تا ا هزاج پظ اس جلة هافمت آىؽسى ز یه اس اعنای و، ت آى

اای پاضؼ زر اذتیاار گززیس. عپظ پزعؾاها ارائ هیح پاعرگیی ت عاتت پزعؾاه

زی پاعد زس. گزفت تا ت فرت ذزگشارػا لزار هیآى اا، پاظ اس تاسگؾات پزعؾااه عا

زرفس( اس پضؼ وار رفت، وا پاضؼ 1ى )ه ازل پزعؾاه ت زلیل الـ پاعد زاز ؽس

فتااز زرفس(. نجن و زیغت 99فز واؼ یافت )زخ تاسگؾت فتاز فتزیغت ت

ای هيزح ؽس زرتاار نجان وا زر هيال اات تحلیال رگزعایى فزی تزاعاط تفی فت

(.1991اس )آیىي عت، اتراب ؽسعلغل هزاتثی

سجص ابسار

ؽغلی اس پزعؾاه پج عالی وا اعتزط تزای عجؼ ?(JSQ)8ضغلیاسترض پرسطاه

2012پزر وىاراى )تعو گل تاا 1ای )زگاش; ( ه زفی ؽس تا همیاط پاعرگیی پج زرجا

اه ( رایی عاس ایي پزعؾا 2012پزر وىاراى )اعتفاز ؽس. گل ؽزپاعد زاز هی( 5ویؾ;

را تازای آى گاشارػ 7/0را تز اعاط تحلیل عاهلی اوتؾافی هغتس عاذت آلفای وزثاخ تزاتز تا

اس ز رایی عاس اس ىزیك تحلیل عااهلی اوتؾاافی هارز زر ایي پضؼ ایي پزعؾاه اس.وز

آهس.ت زعت 7/0تزاتز تا آىآلفای وزثاخ تزرعی هجسز لزار گزفت تاییس گززیس

عاالی وا اس پزعؾاه فزعزگی یجایتزای ?(EEQ)8فرسدگی یجایپرسطاه

( ارائ ؽس، اعتفاز ؽس. همیاط پاعرگیی هرز اعاتفاز زر ایاي 2006) وىاراى هلىیتعو

ایاي پزعؾااه وا عايح ( تاز. 5تا ویؾ; 1زگش;ای )زرجپج زعؾاهپضؼ تزای ایي پ

عجس، تزاعاط گاشارػ هالىی وىااراى عزگی یجای وارواى را زر نیي وار هیانغاط فز

یض تحلیل عاهلی تأییسی، ؾاى زاز و ( اس ؽاس رایی پایائی هيلتی تزذرزار اعت. ت2006)

ر گل پاز .یه عاهل زر ز گزفت 89/0تا آلفای وزثاخ تزاتز تا تاى عؤال ایي پزعؾاه را هی

1. Job Stress Questionnaire 2. Emotional Exhaustion Questionaire

>= 9< زهستاى/ درش ا هدلای راطاختی/ سال ضطن/ ضوار بیست

ااس رایای ای اس ایي پزعؾاه را زر ایزاى تزجو آهاز اجزا واز ( و غر1387 وىاراى )

ای افلی چزذؼ اس ع عاس ایي پزعؾاه را تز اعاط تحلیل عاهلی اوتؾافی هثتی تز هلف

1اریواوظ )تاعج ویشر، هیز الىیي(KMO) ه اازار 2، آسهاى وزیات تارتلات 91/0تزاتاز تاا

(001/0p< تزاتز تا )82/0تا 69/0، تارای عاهلی 39/2241 ) آلفاای وزثااخ هغاتس عااذت

اس. آلفای وزثاخ پزعؾاه فزعازگی یجااى را تزای ایي پزعؾاه گشارػ وز 91/0تا تزاتز

ت زعت آهس. 74/0زر ایي پشؼ تزاتز تا

تزای عجؼ رفتارای احزافی زر ایي پضؼ اس ?(DBQ)8رفتارای احرافیپرسطاه

( و رفتارای احزافی ه يف ت عاسهاى )ؾات 2000عؤالی تت راتیغى ) پزعؾاه پاشز

( 1389پزر، علیوززای آلایی ) زس گل عال( وىاراى )فت عال( را هرز عجؼ لزار هی

ااس، اعاتفاز ؽاس. ایاي پزعؾااه زر ایاي عجی واز ائیعجی پای لثد آى را زر ایزاى رایی

( پاعد زاز ؽس اس رایی پایایی هيلتی 6تا ویؾ; 1ای )زگش; پضؼ تز همیاط ؽؼ زرج

( تاا اعاتفاز اس تحلیال عااهلی 1389پازر وىااراى ) زر ایزاى تزذرزار اعت. تازای وا گال

ااس. زر را تزای آى گشارػ واز 85/0اذت آلفای وزثاخ اوتؾافی، رایی عاس آى را هغتس ع

ایي پضؼ پظ اس اجزای تحلیل عاهلی اوتؾافی و ت ه ر تزرعی رایی عااس ایاي پزعؾااه

ای احزافی ه يف ت عاسهاى وىااراى همیاط رفتاراجام گزفت، آلفای وزثاخ تزای ز ذزز

ت زعت آهس. 77/0 8/0ت تزتیة تزاتز تا

ای پضؼ تا اعتفاز اس مزیة وثغتگی پیزعى تحلیل رگزعیى علغل هزاتثای تاا زاز

تحلیال گززیاس. هفزماات غار جاس ( SPSS) 4افشار آهاری تزای علم اجتوااعی اعتفاز اس زم

ا، تزرعای ا، اساس هىفی نجن وتزى راتي هتغیزتحلیل رگزعیى علغل هزاتثی یز ذيی

ای وجی وؾیسگی وگی زر ایي ع تحلیل زر از گزفتا ؽاس ؽاذـ افتاز، ای زرزاز

(. 1991)آیىي عت، اعت

ا يافت

123 زرفاس( 70فز هزز )ه اازل 194زرفس( 30فز سى )ه ازل 83اس ول اعنای و

زرفاس( تزاس. اوثزیات اعناای 6/55 اازل فز هتأال )ه 154زرفس( 4/44فز هجزز )ه ازل

فاز 110 زیاپلن لیغااظ فاق زرفاس( زارای تحقایدت 4/60ه اازل )فز 167و، ی ی

تزس. هیاگیي عي تا زیپلن زرفس( زارای تحقیدت 6/39)ه ازل 72/31تزاتاز تاا اعناای وا

1. Kaiser- Meyer- Olkin measure 2. Barteltt's test of sphericity 3. Deviant Behaviors Questionnaire 4. Statistical Package for Social Science

كاركرد پیطگیری )جبرای( رفتارای احرافی در رابط استرض ضغلی با فرسدگی یجای ==

( تز. 35/4عال )تا احزاف ه یار 38/7ز تا ( هیاگیي عاتم ؽغلی تزات72/4عال )تا احزاف ه یار

ارائ ؽس اعت. ، هیاگیي، احزاف ه یار وثغتگی تیي هتغیزای پضؼ1زر جسل

هیاگیي، احراف هعیار وبستگی دری بیي هتغیرای پصص ?8جدل M SD 1 2 3 هتغیزای پضؼ رزیف

- 03/1 /72 رفتارای احزافی ه يف ت عاسهاى 1

- 87/0** 99/0 65/2 رفتارای احزافی ه يف ت افزاز 2

- 35/0** 32/0** 87/0 28/3 اعتزط ؽغلی 3

42/0** 71/0** 69/0** 88/0 95/2 فزعزگی یجای 4

*p< 05/0 **p< 01/0

احزافی ه يف ت عاسهاى افازاز از ز تاا ای ؽز، رفتار هؾاس هی 1و زر جسل چاى

غاتس. ونایي (>01/0p) زارای راتيا هفای ه اازار فزعزگی یجاای اعتزط ؽغلی

3 2زر جاسل .(>01/0p) یش تا فزعزگی یجای زارای راتي ه اازاری اعات اعتزط ؽغلی

هزاتثی آرز ؽس اعت.تایج تحلیل رگزعیى علغل

از طريق فرسدگی یجایبیی تايج تحلیل رگرسیى سلسل هراتبی برای پیص ?8 جدل

رفتارای احرافی هعطف ب سازهاى ضغلیاسترض

تیيی پیؼاهتغیز رزیفاقزات افلی

1تلن

اقزات افلی

2تلن

اقزات افلی + ت اهل

تحول 3تلن ترم

اریاظ

33/1 75/0 18/0** 22/0** 42/0** اعتزط ؽغلی 1

حزافی ه يف ت عاسهاى 2 ای ا 12/1 89/0 61/0** 62/0** - رفتار

3 × ؽغلی اعتزط حزافی ه يف تا ای ا رفتار

عاسهاى- -

09/0- 8/0 25/1

4 2R 17/0 34/0 007/0 - -

5 F **7/57

**34/193 72/3 - -

*p< 05/0 **p< 01/0

تیای تازای پایؼ اعاتزط ؽاغلی وا الؽاز، زر تلان هؾاس های 2و زر جسل چاى

17، 42/0تا مزیة تتای اعاتاسارز تزاتاز تاا تاغتتیي ؽس، ارز ه ازل پیؼ فزعزگی یجای

زر تلان زم وا تا جاز آرز. فزعازگی یجاای تیی زرفس اریاظ تثییي ؽس تزای پیؼ

فزعازگی یجاای تیای ؽغلی تزای پایؼ اعتزط زر وار حزافی ه يف ت عاسهاىرفتارای ا

زرفس اریاظ افشز ه اازار تازای 34، 62/0اماف ؽس، تاغت تا مزیة تتای اعتاسارز تزاتز تا

پظ اس افشز ؽسى ا( )اقزات افلی + ت اهل عمزر تلن پسیس آرز. فزعزگی یجایتیی پیؼ

<= 9< زهستاى/ درش ا هدلای راطاختی/ سال ضطن/ ضوار بیست

ت اهال تاا مازایة تتاای ایاي ،ؽغلیاعتزط رفتارای احزافی ه يف ت عاسهاى ت اهلی راتي

-09/0 تزاتز تا اعتاسارز اریااظ زرفاس 7/0 ،(p;055/0زر ناس هارصیاال ) ( p;055/0) تاغات

وا عايح رغان ایاي علای پسیاس آرز. فزعزگی یجایتیی پیؼافشز تثییي ؽس ه ازار تزای

اعت، 05/0ؽغلی تا رفتارای احزافی ه يف ت عاسهاى تشرگتز اس عيح اعتزط ری ت اهل ه ازا

تزای اىویاى، تحلیل رگزعیى تفىیىی )رفتارای احزافی ه يف ت عاسهاى پاییي تات( اجاام

هؾاس ویس. 2گزفت و هی تایس تایج آى را زر وزار

0

1

2

3

4

-1SD +1SD

استرس شغلی

فرسودگی هیجانی

با فرسدگی یجای با رفتارای احرافی هعطف ب سازهاى استرض ضغلیودار رابط ?8كل ض

پايیي باال

، =59/0pتاات ) عاسهاىهؾاس هی ؽز، زر رفتارای احزافی ه يف ت 2و زر ؽىل چاى

09/0 ;β پااییي عااسهاى رفتارای احزافی ه ياف تا ( غثت ت (008/0p= ،32/0 ;β تایي )

تزی جز زارز.م یفتغیارؽغلی تا فزعزگی یجای راتي هثثت اعتزط

از طريق بیی فرسدگی یجای تايج تحلیل رگرسیى سلسل هراتبی برای پیص ?8جدل

استرض ضغلی رفتارای احرافی هعطف ب افراد

تیيی پیؼاهتغیز رزیفاقزات افلی

1تلن

اقزات افلی

2تلن

قزات افلی + ا

ت اهل

3تلن ترم اریاظ تحول

38/1 72/0 14/0** 19/0** 42/0** اعتزط ؽغلی 6

حزافی ه يف ت افزاز 7 ای ا 14/1 87/0 64/0** 64/0** - رفتار

8 حزافای ه ياف × اعتزط ؽغلی رفتاراای ا

ت افزاز- -

*11/0- 8/0 24/1

9 2R 173/0 357/0 009/0 - -

10 F **7/57

**64/208 *52/5 - -

*p< 05/0 **p< 01/0

پایینبه سازمان رفتارهای انحرافی معطوف باال به سازمان معطوف رفتارهای انحرافی

كاركرد پیطگیری )جبرای( رفتارای احرافی در رابط استرض ضغلی با فرسدگی یجای 8<

تیای تازای پایؼ اعاتزط ؽاغلی ؽاز، زر تلان ال وا هؾاس های 3و زر جسل چاى

3/17، 42/0تیي ؽس، تاغت تا مزیة تتای اعتاسارز تزاتز تاا ارز ه ازل پیؼ فزعزگی یجای

تا جاز آرز. زر تلان زم وا فزعازگی یجاای تیی ظ تثییي ؽس تزای پیؼزرفس اریا

امااف فزعزگی یجایتیی ؽغلی تزای پیؼاعتزط زر وار رفتارای احزافی ه يف ت افزاز

زرفس 7/35، 64/0تاغت تا مزیة تتای اعتاسارز تزاتز تا رفتارای احزافی ه يف ت افزاز ؽس،

پسیس آرز. زر تلن عم )اقزات افالی + فزعزگی یجایتیی افشز ه ازار تزای پیؼ اریاظ

ؽغلی، ایاي اعتزط رفتارای احزافی ه يف ت افزازا( پظ اس افشز ؽسى راتي ت اهلی ت اهل

اریاظ افاشز زرفس( 9/0)زرفس 1نسز تاغت -11/0ت اهل تا مزایة تتای اعتاسارز تزاتز تا

ه ازار تا ایاي ه ای پسیس آرز. ایي ت اهل فزعزگی یجایتیی تثییي ؽس ه ازار تزای پیؼ

تاا ؽاغلی اعتزط راتي انغاط رفتارای احزافی ه يف ت افزازاعت و زر عيح تات پاییي

ؽاغلی تاا تزط اعا تحلیل عاز ؽایة ذاو )راتيا 3هتفات اعت. زر وزار فزعزگی یجای

ویس. تات پائیي را هؾاس هی ه يف ت افزاز رفتارای احزافی( زر فزعزگی یجای

0

1

2

3

4

-1SD +1SD

استرس شغلی

فرسودگی هیجانی

با رفتارای احرافی هعطف ب افراد ضغلی با فرسدگی یجایاسترض ودار رابط ?8ضكل

پايیي باال ،=7/0pتاات ) رفتاراای احزافای ه ياف تا افازاز ؽاز، زر هؾااس های 3و زر ؽاىل چاى

07/0 ;β رفتارای احزافی ه يف ت افزاز پاییي( غثت ت (067/0p= ،21/0 ;β تایي ) اعاتزط

زر هجوع تز اعاط تایج ارائ ؽس جز زارز. تزیهثثت م یفراتي فزعزگی یجایتا ؽغلی

ه ازار جز ثثتراتي ه ؽغلی تا فزعزگی یجایط اعتزتیي ، فزمی ال )3تا 1زر جسال

ؽغلی تاا اعتزط رفتارای احزافی )ه يف ت عاسهاى افزاز( راتي زم پضؼ )فزمی ( زارز

گیزز. هرز تاییس لزار هی ،(وسرفتارای احزافی را ت سیل هی

پایینبه افراد معطوف رفتارهای انحرافی باال به افراد معطوف رفتارهای انحرافی

8< 9< زهستاى/ درش ا هدلای راطاختی/ سال ضطن/ ضوار بیست

گیری تیج بحث

اعاتزط ای اجام ؽس زر ریىزز تییاتك تا پیؼتایج نافل اس ایي هيال ؾاى زاز و هي

ؽغلی تاا فزعازگی اعتزط جثزاى، لتی رفتارای احزافی زر نس تاتیی اعت، تیي -اهت ازلی –

تا فزعازگی اعتزط ؽغلیپاییي تیي ، لی زر رفتارای احزافیم یفی جز زارزیجای راتي

ؽاس، تز لتی رفتارای احزافی ون اجام هیه ایی زلیك. ت اغلة یزهستز اعتیجای راتي

اعاتزط ؽز، لی زر رفتارای احزافای تاات، زیگاز ؽغلی هجز ت فزعزگی یجای هیاعتزط

ؽز. ایي یافت وا وا زیگازی تازای آى زر فزعزگی یجای هجز ویآى ؽست ت ؽغلی ت

زارای تلیحاات هوای اعات. وزیناز وىااراى ای گذؽت زر زعاتزط لازار گزفات پضؼ

گیزاا ای ذز رفتارای احزافی ه يف ت تلیس رفتارای احزافی وار( تز پای یافت2010)

رعاس وا زر الثتا تا از های ااس. را ت عاى رفتارایی تا هایت هماتل یجای تفیف وز

تتااى ؽاىلی اس ( 2010ياتك تا زیسگا وزیناز وىااراى ) تغیاری ؽزایو رفتارای احزافی را ه

-ای یجای اغلة وای تز اعاط اىدعات زر زعتزط، هماتلاها ،هسار زر ز گزفتیجاى هماتل

تىس. جسی تاس ت رفع هغول یا نل جسی هؾىدت ووه

حزافای تا عااى هماتلا ای نافل اس ایي پضؼ تلمای وازى رفتاراای ا هياتك تا یافت

ؽغلی تا فزعزگی یجای چساى هيمی یغت. زلیال ایاي اهاز آى اعتزط زر راتي هسار یجاى

ؽغلی فزعزگی یجای، رفتار احزافای وااروزز پیؾاگیزا زارز. اعتزط اعت و زر راتي تیي

یاي اعات وا اس انغااط زاس، وااروززػ ا لتی فزز رفتارای احزافی را زر نس تاتیی اجام هی

-اهت اازلی -اعاتزط وس. ت وایي زلیال یاش زر ریىازز پیؾگیزی هیذز فزعزگی یجای

جثزاى، ت جای اص هماتل اس اص جثزاى اعتفاز ؽس اعت. اس ز لغای، اص جثازاى تا ه اای

وااؼ آعایة اؽای اس اجام واری یا چیشی تزای فزان عاذتي تاسى یا اجام واری ت ه ار

-(. ایي ت زیف تز ذدف هماتلا یجااى 1996اعت )فز لغات آوغفرز، تزذی ؽزایو پسیس

چ و زر ایي پضؼ ت زعت آهس ورای تاتیی زارز. تا ایاي هفام وا افازاز زر هسار، تا آى

ا تازای پیؾاگیزی اس زاس تاا ؽازایو ر ، رفتارای احزافای را اجاام های اعتزط ؽغلیهاج تا

فزان آرس. اعتزط ؽغلیای انتوالی اهت ازلی آعیة

س اس لاع ا تااوى تسم اعت ت ایي تحث پززاذت ؽز و چگ رفتارای احزافی تات هی

رفتارای احزافی پیؾگیزی وایس. رفتارای احزافی زر ایي پضؼ، ت فرت رفتارای احزافی

-افزاز عاسهاى هرز عجؼ لزار گزفتس. ىیف رفتارای هرز عاجؼ ؽااهل ذیاال ه يف ت

تجی ت ای واری، توارك ت تیواری، تیپززاسی وززى ت جای وار، اجام اهر غیزواری زر سهاى

زعترات عزپزعت، آغت وار وززى، تزن وززى هحل وار سزتز اس هعس همزر، زیز آهسى تاز عاز

كاركرد پیطگیری )جبرای( رفتارای احرافی در رابط استرض ضغلی با فرسدگی یجای 8<

عاسی هغائل ذقفی وىاراى شز زیگزاى، هغرز وززى وىاراى تاز ار، فاػهنایموار، تدػ

ستاى سزى ت وىاراى، تززاؽتي اهال وىاراى ای رویه تا وىاراى، سذناقز اؽتثا، اجام ؽذی

تسى اجاس، ت ذيز اساذتي وىاراى ذؾوگیي وزى وىاراى زر هحیو وار تز اعت. گای

زس و ز یه اس ایي رفتارا ت اؽاىال فتارای احزافی هرز عجؼ ذز ت ذتی ؾاى هیتز ر

عپظ فزعزگی یجاای ؽاس. تازای فزز اعتزط ؽغلیتاس هجة واؼ عيح هرتلف هی

واس، اس زعاترات عزپزعات تز وار هیتاس آغتو فززی و عوسا زر هحل وار اس آى چ هی

ؽاغلی ذاز را اعتزط گیزز، عود ت ایي ؽی عيح ا را ازیس هیوس یا آىنی هیذز عزپی

ا تا فارت وس زائن ت آىوس. یا تزای و وغی و وىاراى ذز را هغرز هیهسیزیت هی

وس، عود هوىي اعت تا ایي رفتاراا تادػ واس تاا ذاز را اس ودهی غیزودهی پزذاؽگزی هی

ؽاغلی اعاتزط ؽغلی زر عاسز. تاتزایي هيمای اعات وا زر ایاي ؽازایو تایي اعتزطز تزات

ت زعت یایس. یزهسیفزعزگی یجای راتي

اهت ازلی -اعتزط ای هيزح ؽس زر ریىزز تییزر هجوع تایج ایي هيال وغ تا پیؼ

تااس زارای وااروزز اای جثزاای های جثزاى، ؾاى زاز و رفتارای احزافی تا عااى رفتار -

ؽغلی تاؽس. زرعت اعت وا ىیاف هيال اات اعتزط پیؾگیزی اس لع فزعزگی یجای زر اقز

اا عاىاف هفای زر هجة ایجاز یجاى اعتزط ؽغلیگغتزز ارسؽوس لثلی ؾاى زاز و

زاس تارای احزافای عاق های ؽز ت ایي تزتیة وارواى را زر هحیو وار ت عی رفافزاز هی

ا زیاات لثلای یغات، . لی تایج ایي پضؼ اگز چ الل تثییي(2001)فاوظ وىاراى،

اساری زیگز زر هارز رفتاراای احزافای ای رؽي فزیحی را اس چؾنلی زر عيح ذز تثییي

جثازاى -اهت اازلی - اعاتزط ز وس. گا رفتار جثزای تا رفتاراای احزافای زر ریىاز ارائ هی

ای هيزح زر هرز غثت ت تغیاری اس زیسگا ریىززتزذاعت اس زیسگا تفىزی هتفات زر ایي

ای هت ارف ت رفتارای احزافی، ایي رفتارا را رفتارایی عواسی رفتارای احزافی اعت. زر گا

-ؽاز، های عاسهاى افزاز آى آعایة ارز های س ت ؽو زر آى لاعس عاسهاى ازیس گزفت هی

جثزاى زگش ت زثال آى ثز یغت تا رفتارای احزافی را -اهت ازلی -اعتزط -گزس. ریىزز

رفتارایی هفیس هثثت ه زفی وس. تلى ایي ریىزز تا اعتفاز اس اص رفتارای جثزای تزای ایاي

اساس وی را غثت ت ایي رفتارا ) یز هال ی وا اسوی چؾن رفتارا فمو ت زثال آى اعت تا

واس وا زر اقاز فؾاار سیااز زر ناال تجزتا لزار زارس انغااط های اعتزط ؽغلیافزاز تحت

فزعزگی غتس( تغو گغتزػ زس.

ط ؽغلیاعتزگ تفغیز وزز و لتی تاى تایج ایي پضؼ را ایياس مي ز هماتل یش هی

ؽغلی فزعزگی یجای ذز رفتاراای اعتزطافزاز واؼ زاز ؽز، وغای و تزای هسیزیت

8< 9< زهستاى/ درش ا هدلای راطاختی/ سال ضطن/ ضوار بیست

زس زیگز ت اجام ایي رفتارا السام راس وزز. تاتزایي تاز اعااط ریىازز اجام هی احزافی را

ؽاغلی تاا اعاتزط ي جثزاى، واروزز پیؾگیزا رفتارای احزافی زر راتي تی -اهت ازلی - اعتزط

اای واار عاد تاز فزعزگی یجای ت عازگی لاتل هاسیزیت اعات. زر فارتی وا زر هحایو

رعاای ؽغلی یاری اعتزطای ای پیؾگیزی اس رفتارای احزافی، عیاعت عجؼ زرعیاعت

ی تاا واروااى گ السام سرهساراا تثیا ت هلع ت وارواى ت هزنل اجزا زر آیس، پیؼ اس ز

واروااى پزذاؽاگز، تاسرفتار، اعتزط ؽاغلی تاى تزاه ت سیل تزای ارتىاب رفتارای احزافی، هی

اای عجؾای ت اسیلی وار هتوارك را اجزا وز. تسى تززیس ت وارگیزی چایي عیاعات ون

گزایا ذز عاهلی جسی تزای عسم اجام رفتارای احزافی ذاس ؽس.اغاى

یج نافل اس ایي پضؼ زر هجوع مؾی هن زر ت ییي تزذی یاسای پضؾی زر آیس تا

اای آیاس راتيا زر پاضؼ تاا وس. زر نس پضؾی تسم اعت تزذی تلیحات زی ایفاء هی

چالؾای اعتزط ؽغلی یز اتام، گزاثاری ت ارك مؼ ونیي اعتزط ؽغلیاؽىال ذاؿ

تن یف وس تا فزعزگی یجای زر عيح پاییي تاتی رفتارای احزافی تا اعتزط ؽغلی

س. ایي ع فرت جساگا ولی )ه يف ت افزاز، عاسهاى ت فرت ولی( هرز تزرعی لزار گیز

یاه اس تاس راتي وسامهيال ات هؾرـ ذاس وز و وسام یه اس اؽىال رفتارای احزافی هی

را تا فزعزگی یجای ت ستل وایس. ونایي هفیاس اعات وا زر هيال اات عتزط ؽغلیاااع

واری، رفتاراای پزذاؽاگزا آیس رفتارای احزافی ت ؽىل ذاؿ جساگا )هاس زسزی، ون

تا فزعزگی یجای هرز تزررعای لازار گیزاس. ایاي اعتزط ؽغلی( زر راتي هیاى ااع اهثال آى

تز زر نس واروززای رفتارای احزافی ذاؿ ووه تسی زی زلیكال ات یش ت فرتع هي

تاس زثال واس، هس هیؽایاى تجی ذاس وزز. هغیز پضؾی زیگزی و پضؾگزاى عدل

ؽغلی تا اعتزطتلیس زر راتي تیي وس رفتارای احزافی، پزذاؽگزا مستزرعی مؼ ت سیل

ای اعت. ایي هيال ات یش هؾرـ ذاس وز و آیا رفتاراای ا ازراوات ؽغلی نزفگزػ

تاؽاس اعتزط ؽاغلی تاس زارای واروزز هحاف ت گزؽی ازراوی زر تزاتز احزافی هرزب هی

یا ذیز؟

زاای اس لحا زی یش تایج ایي پضؼ زر زرج ال ؾاى زاز وا تسم اعات وااروزز جث

فزعزگی یجای اعتزط ؽغلیای وار زر راتي زر هحیو وسگی رفتارای احزافیهحاف ت

اای آیاس و تسم اعات زر پاضؼ تیؼ اس گذؽت هرز تج لزار گیزز. تلیح زی ت سی ایي

اس عاجؼ رفتارای احزافی ت فرت نسالل ه يف ت افزاز عاسهاى هرز تزرعی لزار گیزس

وا لع اقز پؽیسگی ایي اجتاب هجز ت پیؾگیزی اس ولی رفتارای احزافی ولی اجتاب ؽز.

ؽز. لع ایي ( هی2012پزر وىاراى، زر هيال ات نس رفتارای احزافی ت تاییس رعیس )گل

كاركرد پیطگیری )جبرای( رفتارای احرافی در رابط استرض ضغلی با فرسدگی یجای 9<

ؾگزاى اسیؾاوساى تاس هجز ت پؽیس هاسى ترؾی اس ال یت اس زیس پضاقز زر هيال ات هی

وا زر تغایاری اس گززز. تلیح عم و زر عيح وارتززی اس اویت سیاازی تزذارزار اعات، ایاي

اعاتزط ؽاغلی ای هرتلف ت سیل عپظ اجزای تزاه اعتزط ؽغلیای عجؼ زرا عاسهاى

گزایا زل اغاىپیؼ اس ز تزاه زیگزی مزرت زارز. ایي اهز هی تاس زر عيح عولی هجة وت

ا ؽز. زر پایاى یش تسم اعت تج ؽز و تایج ارائ ؽاس رفتارای احزافی زر وارواى عاسهاى

زر ایاي هيال ا سزیت ای آى هرز تج لازار زاین. حزر ایي هيال را تایس زر عای تج ت ه

عات وا تاایج نافال اس ایاي ااس. ایاي انتواال هيازح ا اوثزیت اعنای و هززاى هتال تز

هتال تیؾتز فحیح تاؽس تا ساى یا افزاز هجزز. تااتزایي تسم اعات زر تحمیمات زر هرز هززاى

ؽاغلی فزعازگی اعاتزط وسگی رفتارای احزافی زر راتي تایي تحمیمات آیس مؼ ت سیل

اای ا تفاات آى اس ز ؽثات یجای ت ىر هغتمل زر هیاى ساى افزاز هجزز اجام تایج

و تایج نافل اس ایاي هيال ا هرز تحلیل لزار گیزز. هحسزیت ت سی ایي تا ایي پضؼ انتوالی

ت زلیل هایت رػ پضؼ )ىزح وثغاتگی( وا غیزآسهایؾای تاز، اهىااى تززاؽات علات

عااسز. پاذیز وای اهىااى ار گ و اس ىزیك هيال اات آسهایؾای ىالی هیغاز اعات ه للی آى

الفل اعت و اعتفاز ؽس اعت. ایي گیزی علهحسزیت عم زر ایي پضؼ، هزته ت و

-ایی اعت و ت فرت تقازفی اتراب های گیزی فالس ت وین پذیزی جاهع هاس وع و

رز. ة تات هیگیزی عل الفل انتوال افشایؼ اقز زاىلؽس. زر الع زر و

:< 9< زهستاى/ درش ا هدلای راطاختی/ سال ضطن/ ضوار بیست

هابع

ای ج اذدلای عااسهاى مؼ هؤلف (.1389. )فغز.، آلایی، اوی.، علیوززای، عحغيپزر، ه گل

زهایي ا. تیی ا عاسهای: تزذی پارازوغا پیؼ تز رفتارای احزافی رفتارای هسیاى، افافاى، زاؾاگا آساز اعادهی وگز زعاات راؾاعای فا تی عااسهای ایاز

.1389اعفسها 4 3ذراعگاى،

تثیایي راتيا اعاتزط ؽاغلی تاا تیگااگی (. 1393. )آرس، اؽجعپزر، هحغي.، اقمی، سزا.، گل

ز . وسگی اعاز ؽاذتی ت علل اعتزطؽغلی رفتارای احزافی تز اعاط مؼ ت سیل

. 71-82(، 1)9، ؽاعی ه افزراىفقلاه Adams, G.A., & Buck, J. (2010). Social stressors and strain among police

officers: It’s not just the bad guys. Criminal Justice and Behavior,

37(9), 1030-1040.

Agnew, R. (2001). Building on the foundation of general strain theory:

Specifying the types of strain most likely to lead to crime and

delinquency. Journal of Research in Crime and Delinquency,

38(4), 319-361. Aiken, L. S., & West, S. G. (1991). Multiple regression: Testing and

interpreting interactions. Newbury Park: Sage. Alarcon, G.M. (2011). A meta-analysis of burnout with job demands,

resources, and attitudes. Journal of Vocational Behavior, 79(2),

549-562.

Alias, M., & Mohd Rasdi, R. (2011). Towards developing a theoretical

model on the determinants of workplace deviance among support

personnel in the Malaysian public service organizations. 12th

International Conference on Human Resource Development

Research and Practice across Europe, the University of

Gloucestershire, Cheltenham, England, 2011, 23-48. Ansari, M. E., Maleki, S., Mazraeh, S., & Arab-Khazaeli, H. (2013).

Individual, job, and organizational predictors of counterproductive

كاركرد پیطگیری )جبرای( رفتارای احرافی در رابط استرض ضغلی با فرسدگی یجای ;<

work behavior. Journal of Basic and Applied Scientific Research,

3(4), 74-86.

Ayyub,S., Awan, A., & Bilal, M. (2013). Interactive effect of

organizational cynicism and interpersonal mistreatment on turnover

intentions. Proceedings of International Conference on Business

Management & Information Systems, 2(2013), 211-218.

Babakus, E., Yavas, U., & Ashill, N. J. (2009). The role of customer

orientation as a moderator of the job-demand- burnout-

performance relationship's surface- level trait perspective. Journal

of Retailing, 85(41), 480-492. Banks, G. C., Whelpley, C. E., Oh, I., & Shin, K. (2012). (How) are

emotionally exhausted employees harmful? International Journal of

Stress Management, 19(3), 198-216. Bennett, R.J., & Robinson, S.L (2000). Development of a measure of

workplace deviance. Journal of Applied Psychology, 85(3), 349-

360.

Berry, C.M., Ones, D.S., & Sackett, P.R. (2007). Interpersonal deviance,

organizational deviance, and their common correlates: A review

and meta-analysis. Journal of Applied Psychology, 92(2), 410-424.

Bibi, Z., Karim, J., & Ud Din, S. (2013). Workplace incivility and

counterproductive work behavior: Moderating role of emotional

intelligence. Pakistan Journal of Psychological Research, 28(2),

317-334.

Chang, K., & Smithikrai, C. (2010). Counterproductive behavior at work:

An investigation into reduction strategies. The International

Journal of Human Resource Management, 21(8), 1272-1288.

Chipas, A., & McKenna, D. (2011). Stress and burnout in nurse

anesthesia. American Association of Nurse Anesthetists Journal,

79(2), 122-128.

Cohen, T. R., Panter, A. T., & Turan, N. (2013). Predicting

counterproductive work behavior from guilt proneness. Journal of

Business Ethics, 114(1), 45-53.

Cohen-Charash, Y., & Mueller, J. S. (2007). Does perceived unfairness

exacerbate or mitigate interpersonal counterproductive work

behaviors related to envy? Journal of Applied Psychology, 92(3),

666-680.

Culver, M. (2007). Relational aggression and burnout: Fight, hide, or

run? Journal of Women in Educational Leadership, 5(3), 163-182.

>< 9< زهستاى/ درش ا هدلای راطاختی/ سال ضطن/ ضوار بیست

Dalal, R.S. (2005). A meta-analysis of the relationship between

organizational citizenship behavior and counterproductive work

behavior. Journal of Applied Psychology, 90(6), 1241-1255.

De Dreu, C. K. W., & Gelfand, M. J. (2007). Conflict in the workplace:

Sources, dynamics, and functions across multiple levels of analysis.

In C. K.W. De Dreu, & M. J. Gelfand (Eds.), The psychology of

conflict and conflict management in organizations (pp.3-54). New

York: Lawrence Erlbaum.

Deery, S., Walsh, J., & Guest, D. (2011). Workplace aggression: The

effects of harassment on job burnout and turnover intentions. Work

Employment & Society, 25(4), 742-759.

Fox, S., Spector, P. E., & Miles, D. (2001). Counterproductive work

behavior (CWB) in response to job stressors and organizational

justice: Some mediator and moderator tests for autonomy and

emotions. Journal of Vocational Behavior, 59(3), 291–309.

Gallavan, D., & Newman, J. (2013). Predictors of burnout among

correctional mental health professionals. Psychological Services,

10(1), 115-122. Golparvar, M., Dehghan, S., & Mehdad, A. (2014). Relationship between

emotional exhaustion and deviant behaviors: Moderating role of

big five personality traits. International Journal of Scientific

Research in Knowledge, 2(6), 285-296.

Golparvar, M., Kamkar, M., & Javadian, Z. (2012). Moderating effects of

job stress in emotional exhaustion and feeling of energy

relationships with positive and negative behavioral outcomes:

Introducing the job stress multiple functions approach.

International Journal of Psychological Studies, 4(4), 99-112.

Gonzalez-Morales, M.G., Peiró, J.M., Rodriguez, I., & Bliese, P.D.

(2012). Perceived collective burnout: A multilevel explanation of

burnout. Anxiety, Stress and Coping, 25(1), 43-61. Hershcovis, M. S., Reich, T. C., Parker, S K., & Bozeman, J. (2012). The

relationship between workplace aggression and target deviant

behavior: the moderating roles of power and task interdependence.

Work and Stress, 26(1). 1-20.

Judge, T., LePine, J., & Rich, B., (2006) Loving yourself abundantly:

Relationship of the narcissistic personality to self- and other

perceptions of workplace deviance, leadership and task

performance. Journal of Applied Psychology, 91(4), 762-776.

كاركرد پیطگیری )جبرای( رفتارای احرافی در رابط استرض ضغلی با فرسدگی یجای =<

Jung, H. S., & Yoon, H. H. (2012). The effects of emotional intelligence

on counterproductive work behaviors and organizational

citizenship behaviors among food and beverage employees in a

deluxe hotel. International Journal of Hospitality Management,

31(2), 369-378.

Kelloway, E. K., Francis, L., Prosser, M., & Cameron, J. E. (2009).

Counterproductive work behavior as protest. Human Resource

Management Review, 20(1), 18-25.

Kidwell, R. (2005). The prevalence (and ambiguity) of deviant behavior

at work: An overview. In R. Kidwell, & C. L. Martin (Eds.),

Managing organizational deviance. (pp. 1-39). Thousand Oaks,

CA: SAGE Publications, Inc.

Krischer, M. M., Penney, L. M., & Hunter, E. M. (2010). Can

counterproductive work behaviors be productive? CWB as

emotion-focused coping. Journal of Occupational Health

Psychology, 15(2), 154–166.

Kumi, E. (2013). Are demographic variables predictors of work deviant

behavior? International Journal of Management Sciences, 1(1), 1-

10. Levine, E. L. (2010). Emotion and power (as social influence): Their

impact on organizational citizenship and counterproductive

individual and organizational behavior. Human Resource

Management Review, 20(1), 4-17.

Liang, S., & Hsieh, A. (2007). Burnout and workplace deviance among

flight attendants in Taiwan. Psychological Reports, 101(2), 457-

468.

Lewin, J. E., & Sager, J. K. (2009). An investigation of the influence of

coping resources in salespersons emotional exhaustion. Industrial

Marketing Management, 38(7), 798-805.

Maslach, C., & Jackson, S.E. (1981). The measurement of experienced

burnout. Journal of Occupational Behavior, 2(1), 99-113.

Nasurdin, A. M., Ahmad, N. H., & Razalli, A. A. (2012). Politics, justice,

stress, and deviant behavior in organizations: An empirical

analysis. International Journal of Business and Society, 15 (2), 235

– 254.

Nofziger, S. (2010). A gendered perspective on the relationship between

self-control and deviance. Feminist Criminology, 5(1), 29-50.

<< 9< زهستاى/ درش ا هدلای راطاختی/ سال ضطن/ ضوار بیست

Oxford Advance Learner Dictionary. (1995). Oxford advance learner’s

dictionary of current English. International new student’s edition,

Oxford: Oxford University Press. Qiu, T., & Peschek, B. S. (2012). The effect of interpersonal

counterproductive workplace behaviors on the performance of new

product development teams. American Journal of Management,

12(1), 21-33.

Queirós, C., Kaiseler, M., & da Silva, A. L. (2013). Burnout as predictor

of aggressively among police officers. European Journal of

Policing Studies, 1(2), 110-135.

Roberts, S. J. (2012). Application of the stressor-emotion model of

counterproductive work behavior to incivility. Unpublished

Doctoral Dissertation, University of Nebraska at Omaha.

Rodell, J. B., & Judge, T. A. (2009). Can “good” stressors spark “bad”

behaviors? The mediating role of emotions in links of challenge

and hindrance stressors with citizenship and counterproductive

behaviors. Journal of Applied Psychology, 94(6), 1438-1451.

Salami, S. O. (2010). Job stress and counterproductive work behavior:

Negative affectivity as a moderator. The Social Sciences, 5(6), 486-

492.

Shahzad, A., & Mahmood, Z. (2012). The mediating-moderating model

of organizational cynicism and workplace deviant behavior:

Evidence from banking sector in Pakistan. Middle-East Journal of

Scientific Research, 12(5), 580-588.

Smithikrai, C. (2014). Relationship of cultural values to

counterproductive work behavior: The mediating role of job stress.

Asian Journal of Social Psychology, 17(1), 36–43. Taylor, O. A. (2012). The relationship between culture and

counterproductive workplace behaviors: A meta-analysis.

Unpublished Doctoral Dissertation in Psychology, The School of

Graduate and Postdoctoral Studies, The University of Western

Ontario, London, Ontario, Canada. , C. R. (1995). Control

balance: Toward a general theory of deviance. Westview Press,

Boulder, CO. Tepper, B.J., Carr, J.C., Breaux, D.M., Gieder, S., Hu, C., & Hua, W.

(2009). Abusive supervision, intentions to quit and employee’s

workplace deviance. Organizational Behavior and Human

Decision Processes, 109(2), 156-167.

كاركرد پیطگیری )جبرای( رفتارای احرافی در رابط استرض ضغلی با فرسدگی یجای 888

Tittle, C. R. (1995). Control balance: Toward a general theory of

deviance. Westview Press, Boulder, CO. van Jaarsveld, D. D., Walker, D. D., & Skarlicki, D.P. (2010). The role of

job demands and emotional exhaustion in the relationship between

customer and employee incivility. Journal of Management, 38(6),

1486-1504.