MLFNewslettero jrefrmEkdifiHarG;jrLa&;vkyfief;tzGJ YcsKyf\ESKwfcGef;qufpum;

A[kdtvkyftrSKaqmiftzGJ Y\

အမတ (၂) ဇလ ငလ၊ ၂၀၁၈ ခႏစ

P r o d u c t i v i t y – P r o f i t a b i l i t y – S u s t a i n a b i l i t y

jrefrmEk difiHarG;jrLa&;vkyfief;tzGJ YcsKyf owif;vTm

rmwdum

ျမမမမႏ ငင မ ျမ လေငမ

အဖ ြ ႔ခ ေ၏ ဆမင ြခ ြ သတငမ မ

ျမမမမ႔႔ြြမ ျမ ဖ ႔ ျဖ တ တြမအတ ြ လ အေခ ြမ မ

အသမစမ႔ြြမ မ၏ ႔ြ ထ မႏမြ စမင႔ ႔ြ႔ လ႔လမျခင

႔ြြမ မ၏ အသြ လမ ႔ြမင မေရမ မထ မခ ေ အတ ြ ႔ြြငြတေြ မေရြမြ ြဆႏင ႔ လျေ မ မငြမြ ြဆတ ႔ ေတ ြအသ ခ ျခင၏ အြ ြ ဇ လ႔လမခ ြ

ႏ ႔စမႏ မျခ မ မတ င ထမ မ႔ မတတမမတ မမ မ

ဝြမ ျမ ႏင ႔ ေ ဘ ငအ တစ၊ ေ ဘ ငအ တစမ မ

မ ျမ ဝရးမ မ တဆြ - KPI ဆ သမမ

မ ျမ ထမတြ႔ဝြတ ြဥေရစဖ ႔

ဗ င ေစအမ အစမတ ြ သ ဖ ႔လ သလမ။

ျမမမမႏ ငင မ ျမ လေငမ အဖ ြ ႔ခ ေ (မႏေလတ င သ႔ြ )

ျမမမမ႔မ ျမ သမမမ မအတ ြ အခမြ႔ ျဖမ႔ဝေရသ။

ျမမမမႏ ငင မ ျမ လေငမအဖ ြ႔ခ ေ သတငလ မ အမတ (၂) ြ မ ျမ ထတလေသမ မထ အ မြ ေ ႔ဆမင င မေၤလမေရ း ႏတခ မဆြသအေေရသ။ ျမမမမႏ ငင ၏ အဓ ြစ ေ မ ြကမမ စ ြေ မ ျမ (Agriculture) ျဖစျေ မ ျမ (Livestock) သလ စ ြေ မ ျမ ြက႔ြ တစခလ ၏ အ ေရသမ အစ တအေ ငတစခ ျဖစေရသ။ ျမမမမ႔မ ျမ လေငမမ မ ဖ ႔ျဖ တ တြမြ တ ငသျေသမမ မ စမမေ ြၡမဖလ မ စ ၊ တစမ သမလ ြ မမမ ႔ြ ႔ခ င တ ႔အတ ြ အလ မအ ေရသလ ၊ ြ လြမျေသလထ အလေအြ ငအခ င႔အလမ ၊ ဝငင တ ႔အတ ြ အထမြအြျေလ ြ ေရသ။ မ ျမ လေငမသ သြ ဇမတထတြသ စ ြမ မေရ သလမြ ျေတ ငစမသ မအျေင ျေေတငေ ႔ မငခ ႏ င မအထ အလမအလမြမငမ မ သမ စ ေ မ ြက တစ ေလ ျဖစေရသ။ ထ သ ႔ အခ င႔အလမြမငမ မ သြြ႔သ ႔ စ မခခမမ မလ အျမမြအမ မ မဆြ ျဖစေရသ။ ြမငမ မစ မ စ မ ခမ႔ခ ြႏ ငမဆ ေရြ စ မခခမမ မသလ အခ င႔အလမမ မေင ျဖစေရသ။ ျမမမမ႔ မ ျမ သမမမ မအမျဖင႔ ႔ြ တ ႔မ သမ စ မခခမမ မအမ စမစတြ ြ ငတ ြြမ အခ င႔အလမမ မ အျဖစ ျေမငလြအသ ခ ႏ င မ အလ မအ ႔ြ ေရသ။ ထ သ ႔ အသ ခ ႏ င မအတ ြ မ ျမ ြကအတ င ြကခ ြမ မ၊ လေငမမ မ၊ မ ျမ သမ မအမျဖင႔ အခ ငခ င ြဥျေ ငမျခငထြ ေေရငဆမင ြမြ ဖမ ဆမငႏ င႔ြ မ အထလ အေေရသ။ တျေ ငမြတတ င မ ျမ ြကအတ င လ႔စ မအမအ ငအျမစ ဖ ႔ျဖ ၊ မေမဗးသတမ မ ျမင႔တငႏ င တ ႔အတ ြ အစဥတစ ြလ႔လမအမထတမ႔ြ မလ လ အေေရသ။ ျမမမမႏ ငင မ ျမ လေငမအဖ ြ႔ခ ေ သတငလ မသ ျမမမမ႔မ ျမ ြကဖ ႔ျဖ တ တြ ဆ င မ လ အေခ ြျမမြမ မစ မထြမ တစခ ျဖစသး ြဆမ ေရသ။ လစဥထတသတငလ မမသ ေ မ ြမငမ မ ျေ႔စ သမ မ ျမ သတငအခ ြအလြအ ငအျမစအျဖစ ဖ ႔ျဖ တ တြလမစ အတ ြလ ႔ြ စ အမထတ ႔ြ ေမမမျဖစေရသ။

ျမမမမႏ ငင မ ျမ လေငမ အဖ ြ႔ခ ေ

MLF Activities EGm;Edk Yt&nftaoG;ppfaq;jcif;ESifY Ekd YxGufypönf;rsm;jyKjyifxkwfvkyfjcif;oifwef;

ျမမမမႏ ငင မ ျမ လေငမအဖ ြ႔ခ ေဝင အသငတစသငျဖစသမ ျမမမမႏ ငင ႏ ႔လေ

ငမအသငြ ျမမမမ႔ႏ ႔စမႏ မမ ျမ သမ မ၊ မ ျမ ႏင႔ြသ ဥ စ မမ ဝမထမမ မ၊ ႏ ႔ႏင႔

ႏ ႔ထ ြေစထတလေသမ မအတ ြ ႏ မႏ ႔အ အသ စစဆျခငႏင႔ ႏ ႔ထ ြေစ အမ

မ ျေျေငထတလေျခငသငတမြ ၂၀၁၈ ခႏစ ဇ မလ (၂၇) ြမ (၃၀) ြ အထ ဖ င႔လစေ ႔

ခ ခြ႔သ။ သငတမအမ ထ ငႏ ငင မ ႏ ႔ႏင႔ ႏ ႔ထ ြေစထတလေ ေမ င (၅) ဥ ြ သင

႔ြမေ ႔ခ ေခြ႔ျခငျဖစြမ စမတ ႔သမမြ လြတ ႔လေငမမ မေရ ေ ႔ခ ေခြ႔သ။ ျမမမမႏ ငင

အတ င ႏ ႔စမႏ မမ ျမ သမ မႏင႔ ႏ ႔ႏင႔ႏ ႔ထ ြေစထတလေသမ မအမျဖင႔ အ အသ

ျမင႔ ထတြမမ မ တ ခ ြ႔ထတလေြမ ဝငင တ တြ စ မႏင႔ စမသ သမ မအတ ြ ဘ

ြငလ ျခ သ႔ ႏ ႔ထ ြေစမ မထတလေႏ င အတ ြ ြငသငတမြ အထမြအြ

မ မစ မ ျေႏ ငမျဖစသ။ ျမမမမႏ ငင ႏ ႔လေငမအသငအမျဖင႔ ဇ မလ (၂၈) ြြလ ႏ ႔

ႏင႔ႏ ႔ထ ြေစအ အသ ဆ င မ သတငစမ ငလငေ ြတစ ေြ ြ ငေခြ႔သသ။

၂၀၁၆ ခႏစမ စတငြမ ျမမမမႏ ငင မ ျမ လေငမအဖ ြ႔ခ ေ (မႏေလတ င သ

႔ြ ) ၏ ေ ႔ေ ြ မျဖင႔ င ေငလြ မ ြမြ ြ ငေခြ႔သ႔ မႏေလႏ ငင တြမမ ျမ ႏင႔

စ ြေ ျေေ ြ ြ တတ ြ အ႔ြ မအျဖစ ၂၀၁၈ ခႏစ ဇ မလ (၂၃) ြမ (၂၅) ြအထ

မႏေလျမ ႔တမခမမတ င ြ ငေခြ႔သ။ ြခတစ႔ြ မတ င ျမမမမႏ ငင ငရလေငမအဖ ြ႔ခ ေ (မႏေ

လတ င သ႔ြ )၊ ျမမမမႏ ငင ဆ စြလေငမ င မ မအသင (မႏေလတ င သ႔ြ )

အစ သ႔ မ တဘြ အဖ ြ႔အစမ မြလေေရငေရဝငခြ႔႔ြသ။ ျေေ ြတ င ႏ ငင ေရင

(၁၁) ႏ ငင မ ြမၸဏ ႏင႔ အဖ ြ႔အစေရင (၅၀) ခမ႔ြ ျေခမေရင (၇၈)ခမြ ခငြ င

ျေသခြ႔ျေ အမြအမြအ ေ ေမ စ ြေ မ ျမ သ (၁၆၀၀) ဥ ခမ႔ လမ မြလ႔ လမခြ႔႔ြ

သ။ ျေေ ြအတ င ဘမသမ ေဆ င မစမတမဖတေ ြမ မအျေင အသစမႏင႔အလတစမ

႔ြြမ ျမ လေငမမ မ ေတႏ င ဆ ႏ ေ ြြ ထ႔သ ငြ ငေခြ႔သ။

ျမမမမႏ ငင အလြေ င သသ စ ြေ မ ျမ အတ ြ ခ ျမခ ြမငမ မ

မျေ တဖြတ ငလ စ ြေ မ ျမ လေငမမ မ ဖ ႔ျဖ တ တြ အတ ြ မေမ၊

စ ြ ြ၊ ခတမ သ ငအမစမ မ လ အေလ ြ မ ြခြြ႔သ ႔ စ ြေ မ ျမ ျေေ ြမ မ ြ င

ေေျခငျဖင႔ ျမမမမ႔စ ြေ မ ျမ သမ မ လ အေလ ြ သမ ြ ြလေြ တစတေတစအမ

ျဖ႔ဆေျခငေင ျဖစသ။

wwd,tMudrf rEåav;EkdifiHwumarG;jrLa&;ESifYpdkufysdK;a&;jyyGJ usif;y

၂

MuufarG;jrLa&;vkyfief;zGH YjzdK;wdk;wufa&;twGuf jyifOD;vGifwGifaqG;aEG;

ျမမမမႏ ငင မ ျမ လေငမအဖ ြ႔ခ ေ (မႏေလတ င သ႔ြ )ြ ႔ြ မ ၍ ျေငဥ လ င ျမ ႔မြအတ င ဥစမ႔ြြမ ျမ သမ မ တ ႔ဆ ဆ ႏ ေ ြြ ျေငဥ လ ငျမ ႔၊ ျမမမတမး တြ တ င ဇ မလ ၁၂ ြြ ြ ငေခြ႔သ။ ြငဆ ႏ ေ ြတ င ႔ြြ မေရမ မထ မခ ေႏ င ႏင႔ ေတဝမြ ငအမ ႔အသြျေ မမမ မ ျဖ င တ ႔ြ အဓ ြထမ ဆ ႏ ခြ႔႔ြသ။ ဆ ႏ ေ ြ လ မ မအျဖစ ႔ြြ မေရထ မခ ေ အတ ြ (၁) မေရမဝငစ ႔ြ တငြမြ ြလေဆမင မ၊ (၂) အသတလ ြအဝငအထ ြစမစျေမငလြႏ င မ၊ (၃) မ စေ မအေစတအခ ငခ ငေ ငေ ငလငလငေေရငဖမထတျဖျင မ၊ (၃) ႔ြြသမ မြ စမစတြ ျမေႏ မ၊ (၄) ႔ြြဥြ မ မြ ႔ြြၿခ အဝငတ ငစမစတြ ေ သတ မ၊ (၄) ႔ြြဥ ႔ြြစမေတြ တငဆမငျခငျမငျမ မ၊ (၅) ျေငေမ ႔ြြဥြ မ မႏင႔ ႔ြြ တ ြ ြမထ တ ႔ စ စ မ ခမ႔ခ ြ မ၊ (၆) မေရျမဖ ဓမတခြ ခမမ မေရအမ အစမဖမထတေႏ င တငျေ မ၊ (၇) ႔ြြငြတေ ြ အေ မစမ (H9N2) အတ ြ ြမြ ြဆ တ မဝင အ သ ျေႏ င တငျေ မတ ႔ ဆ ျဖတခြ႔႔ြသ။… (စမမ ြႏမ ၁၂ သ ႔…)

၃

Reflection jrefrmYMuufarG;jrLa&;zGHYjzdK;wdk;wufrSKtwGuf tMuHjyKcsufrsm;

ျမမမမ႔မ ျမ လမြ ဖ ႔ျဖ တ တြ အတ ြ ျမမမမႏ ငင မ

ျမ လေငမ အဖ ြ႔ခ ေ၏ ဆမင ြခ ြ၊ သဘမထမ ေတခ ြႏင႔ ဝ

ဖမအ႔ြ ျေခ ြမ မြ ထငးေ ဖမျေႏ င မအတ ြ ၂၀၁၈ ခႏစ၊ ဇလ ငလ

ထတ ျမမမမႏ ငင မ ျမ လေငမ အဖ ြ႔ခ ေ သတင လ မ အမတ (၂) မ စတင

ြမ အဖ ြ႔ခ ေ တမဝမ သမ မႏင႔ တ ႔ဆ မျမမ ခ ြမ မြ Reflection ြက

အျဖစ ထ႔သ င ဖမျေသ မမ ျဖစေရသ။ ြခလတ င ျမမမမႏ ငင မ ျမ

လေငမ အဖ ြ႔ခ ေ ဥြ (၁) ရြတမြ မထငႏင႔ တ ႔ဆ ြမ ျမမမမ႔

႔ြြ မ ျမ ဖ ႔ျဖ တ တြမဆ င မမ မြ မျမမ ဆ ႏ ထမေရသ။

ေထမဆ အမမြ႔ လြ ျမမမမ႔႔ြြ မ ျမ လေငမ အေခသ သေ ေေရ။

ျမမမမ႔မ ျမ ြကအသ သ အမြမမ ႔ြြမ ျမ လေငမးမ ျေ ခြ႔

တြ႔ ဆြစႏစတ အတ ငမမ အတ တြဆ ြက ျဖစတြလ ႔ ျေမလ ႔ ေရ

တြ။ ႔ြြမ ျမ ြ တစႏစထြတစႏစ တ တြမေရတြ။ မ ျမ တြ႔

မစမစေ င၊ ထတလေမအေ ငတ မမလ အမဆ ြ သတ ငႏ ငင တ

ြ မမ သဘဆ သ႔တ င အ မအးမျမင႔ျေ ႔ြ စမမြဆ င အခ မတ

အတ ငမမ အမ လ ြႏ ငမြ႔ အျခအမ ေရတြ။ သ ႔သမလ တစဖြမမ

တမ႔ စ မခခမတ ြ မဆြ ျဖစေရတြ။

႔ြြ မ ျမ ဖ ႔ျဖ လမဖ ႔အတ ြ စ မ ခခမတ ြ ဘမတ ျဖစမလြ ခငဗ မ။

အဓ ြအမျဖင႔ စ မခခမတ ြ အေစ (၂) စခ ြျေ ျေမလ ႔ ေရတြ။ ေထမ

တစခြ ႔ြြငြတေြ လ မေရဘြတ ျဖစေရတြ။ အ မအးမ မြ႔

ဖ ႔ျဖ လမမတြ႔ ျမမမမ႔႔ြြမ ျမ းမ ႔ြြငြတေြ မေရ တစ

ခ ြဝငလ ြတမမြ႔ ခ ြခ ငမမြျေမ မြသ မ တြ႔ အျခအမမ ဘြ

ႏစေ ငတ မမ ဆြတ ြဆ သလ ႔ြ မ ေရတြ။ တ ြ စ မခခမတစခြ

တမ႔ မ ျမ မစမစေ ငြ အဆင႔ျမင႔တငႏ ငဖ ႔ လ အေခ ြတ ျဖစေရ

တြ။ ႔ြြမ ျမ လေငမ ငသမဖ ႔ဆ င လြ မ ျမ မ

စမစတ မြ႔ ဆြသ မဖ ႔ အလ မခြခြေရလ မ႔မြ။ ဇ ဝလ ျခ ေ ြမငတြ႔ မ

ျမ မစမစျဖစဖ ႔၊ ျေငထမတြ႔ မသ ဥတအျခအမတ ြ အ တႏ ငတြ႔ မ

ျမ မစမစျဖစဖ ႔၊ ေတဝမြ ငမြ႔ လမအဝမအဝ ငအတ ြ ဘထ ြဆ

ြ မတြ႔ မ ျမ မစမစျဖစဖ ႔၊ သဘမဝဘအႏေ မြ႔ြ တ တြ႔အခရ ဆ

လလ င႔မ မတြ႔မ ျမ မစမစျဖစဖ ႔ လ အေေရတြ။ အြ စ မခခမတ

ြ သမ ငဆ ငျဖ ငႏ ငမြဆ င ျမမမမ႔ ႔ြြမ ျမ ြကးမ အမဆ

ြ သတ ငြ အျခမသမႏ ငင တ မြ႔ ငဘမငတမႏ ငတြ႔ အမအထမြ

အခ မတ တ င မြ ႏ ငမမ ျဖစေရတြ။

ေထမစ မ ခခမျဖစတြ႔ မေရတ မြ႔ေတသြျေ ဘမတ ဆမင ြသင႔သလြ

ဆ တမလြ အ႔ြ ျေေေရဥ ခငဗ မ။

မေရထ မခ ေ အေ ငြတမ႔ တစဥ တစြမြတ ဆမင ြလ ႔မ

ေရဘ။ မ ျမ သတ မ၊ ြ မတမတ ႔ ျမမမမႏ ငင မ ျမ လေငမအဖ ြ႔ခ ေ

မ၊ သြဆ င မ ဝမ႔ြ မမ၊ ဥ စ မမတ မ၊ တ စမၦမဆြဆ မဝမ

တ အေရအဝင ေေၢလ ြြကြေရ ဝ ငဝမဆမင ြ မမ ျဖစေရတြ။ မ

ျမ သတ ြ ဇ ဝလ ျခ ြ ေ စ ြဖ ႔၊ လ အေတြ႔ မေရြမြ ြဆတ ြ

လ လ လမြလမြ တ ြြ ထ ႏ ေဖ ႔၊ ၊ မေရြစြမလ မ႔မစ

တြ႔ မ ျမ မစမစ တ ြ င႔သ ဖ ႔ စတမတ ြ အဓ ြထမ ဆမင ြသင႔ေရ

တြ။ ြ မတမတ ႔ ျမမမမႏ ငင မ ျမ လေငမအဖ ြ႔ခ ေအမမြ႔လ လ

အေတြ႔ သတငအခ ြအလြတ မ ျမ သမမတ ထ မြ ႏ ငဖ ႔႔ြ

စမမသလ ၊ လ အေတြ႔ သ ငအမစတ အလ ြတြမြ႔ စ ႏမသြသြ

သမသမ ႏ င အတ ြ သ ြဝ ြသမမမြ႔ ဆမင ြေ တမတ

ေရတြ။ တဖြမမလႏ ငင တမအေ ငြမ လြတ ႔ြ တြ႔ မေရထ မ

ခ ေ မဝရ မြ႔ မစမစတ ခ မတေဖ ႔၊ မေရ မဖ စမသေစစ ဆ

တ ြ အခထြေ မ တ ျမင႔ဆမင ြေဖ ႔ စတမတ ြ ဆမင ြေဖ ႔

လ အေမမ ျဖစေရတြ။ ေေၢလ ြြကမမ ငႏ ျမေႏ မ႔ြတြ႔ မ ျမ မြ႔

ဆြစေြမၸဏ ႔ြ တ အမမြ႔လ မ ျမ လမြ ငသမ အတ ြ

လ အေတြ႔ မေရ မဖ စမသေစစ ဆမ အြအ တ ြ ေ ႔ေ ြ ေဖ ႔ လ

အေမမ ျဖစေရတြ။ ရမသမ မ ျမ သတ အသြ ခ မငသလ ၊ ငႏ ျမေႏ

သတ အတ ြလ ေ မ အြ ျဖစထ မစမြ။ win-win ေရ႔လ။

မေရ မဖ မြ႔ ေတသြျေ လ အေခ ြ လတ ြ ဥေမမလေလ ႔

မလမခငဗ ။

လြ မမြ ေြ ဥစမ႔ြြတ မမ မေရျဖစေ မတမ႔ြမင႔ ဆ လလ င႔မ

တ အတမလျဖစမတြလ ႔ ြ မတမတ ႔႔ြမသ မ တြ။ ႔ြြမ

ျမ းမ ျမမမမႏ ငင ြ႔ အဖ ႔ျဖ ဆ မ ျမ ြကခ ြတစ ေ ျဖစတြလ ႔ ဆ

သ႔တ ငအမင မေရ မဖ အေ ငမမတမ႔ အတမ႔ြ အမမမသ

တမ တ ႔ ေရတြ။ မေရတစချဖစေ မ င ဘမ မေရလြ ဆ တမြ တ ြ တြ႔

အျဖထတေႏ ငတမမ ဖ ႔လ အေသလ ၊ အြ အျဖြ လ ျမမျမမဆမဆမ

ထတေႏ ငတြ႔ အမအထမျဖစမဖ ႔ လ အေေရတြ။ ႔ြြ မေရအ႔ြမင

ျေမ႔ြတြ႔အခရ ႔ြြငြတေြ မေရြ ေြ အမ စ ြ႔ြတမလ ြ မ

တမ႔အျမငအ မမေရတြ။ မေရ မဖ ၊ စစမထမြလမ တ မမ

႔ြြငြတေြ မေရအတ ြ တြတြ႔ြ ႔ြ ဆမင ြလ ြ ႔ြေ

မြ႔ တြြ႔လြတ ႔မမ မ ျမ သတ ြ စ ေ မ အ ဆ မ ျဖစစတြ႔

အျခမ မေရတ အမ မ႔ြ ေရတြ။ ဥေမမဆ င အ ငဘ (လျေ မ မင)

မေရ မ ြ ြတ အမ မ႔ြ တြလ ႔ ြ မတမတ ႔သ ထမေမြ႔ ျမမမမႏ င

င မမ ဘြလ မ ြ ြတ ျဖစေ မမတြဆ တမြ ြ မတမတ ႔ မ ျမ သ

မမတ မသ ေရဘ။ အြ အတ ြ စစမထမြလမမတ လေမတြဆ

တမမ လ မ႔ြမ ေရဘ။ ရ႔ြမင႔ ျမမမမႏ ငင မမ ျဖစေ မမတြ႔ အ ငဘ ဗ င

ေစမြ႔ ြ ြ မြ႔ ြမြ ြဆြ မ ခ ြႏ ငေြ စ ြ ြမမ ဝြြ

တြ႔ ြမြ ြဆတ ြ ေြ အမြ မ ေရတြ။ ရြ မေရထ မခ ေ ထ

မြမအတ ြ မခ မထတစ မျဖစေရတြ။ တမ႔ ျေမခ ေျေ ျေမ င

႔ြြ မေရတ မြ႔ ေတသြျေ မေရတစချဖစတြ႔အခရ ဘမ မေရလြ သသ

ခ မခ မ ဖမထတႏ ငမြ႔ စမစတစခ ဖ ႔မြ႔၊ ဘမ မေရလြဆ တမြ သ ျေ မမြ

မမလ မေရထ မခ ေ အတ ြ ေ မ တ ြ တြ႔ သတငအခ ြအလြတ

ြ ဖ ႔ လ အေေရတြ။ လေငမတ ြ ႏ ငင တမအေ ငြ ဆမင ြေ

မမ ျဖစေရတြ။ ရ႔ြမင႔ ျမမမမႏ ငင မ ျမ လေငမအဖ ြ႔ခ ေအမမြ႔တမ႔

တ ြ ြဆမင ြႏ ငျခင မ ေရဘ။ ရေမြ႔ ႏ ငင တမအမမြ႔ လ စမစ

တ ြ အြမငအထဖမမြဆ င ြ မတမတ ႔ ျမမမမႏ ငင မ ျမ

လေငမအဖ ြ႔ခ ေြ တတစ မသမ ေေရငေရဝငြ ဆမင ြဖ ႔ အဆငသင႔

ေြ ျဖစေရတြ။

မေရ မဖ မြ႔ ေတသြတြ႔ လ အေခ ြြ ဥေမမေ င ျေသ မတမ အ

တမ႔ြ ျေ႔စ ေရတြခငဗ ။ သြဆ င မြလ လ အ႔ြ ျေခ ြ တ ြ

႔ြမသ လြခ ျေ ထ မြတြ႔အျေမင အလြ တ ြ ဖမဆမငႏ ငလ မ႔မြ

လ ႔ ြ ႔ြ မ မလင႔မ ေရတြ။ တစဆြတ မမ ထ မြတြ႔ မေရထ မ

ခ ေ မြ႔ ေတသြလ ႔ အ အ႔ြ ဆ အစ တအေ င ြ ျေမျေေေရဥ ခငဗ ။

မေရထ မခ ေ ဆ မမမ ျေတ ငမမ မႏင႔ျေ သမ မေရတ ြ ထ မ

ခ ေဖ ႔ြတမ႔ ျေမခြ႔သလ ႏ ငင တမအေ ငြ မေရ မဖ လေငမြ ေ မ

ထ မြအမင ဆမင ြသင႔သလ ၊ မ ျမ သတ ဘြြလ ဇ ဝလ ျခ

ျမင႔တငႏ ငဖ ႔၊ လြ မ ျမ မစမစြမ အလ ေ တမ ျမ စမစြ

တြလမဖ ႔၊ စတမတ လ အေေရတြ။ ရ႔အျေင ြမြ ြဆမြ႔ ထ မခ ေလ ႔

တြ႔ မေရတ ြ ြမြ ြဆအသ ျေျေ ထ မခ ေႏ ငဖ ႔အတ ြ ဆမစစ

လ႔လမမတ ၊ မဝရ ေ င ျဖလ မ႔မတ လေဆမငေဖ ႔ ႏ ငင တမမြ႔ သြ

ဆ င မ မမတ ြ တ ြတ မျေမ႔ြမလ ေရတြ။

ရ႔အျေင ျေငေြ မေရေ မ မတ မဝင မြလမအမင တမဆ ြမြ ြ

လေငမတ ြ လ ထ ထ မြ မြ ဆမင ြေစလ ေရတြ။ အ မ

မ ခ ငႏ ငင တ ြ မ ျမ တ စမၦမတ ၊ တ စမၦမထ ြေစတ တ မမ

ဝင ဝင မြမမြ ထ မခ ေဖ ႔ ႏ ငင တမအေ ငြ အမထ႔ဆမင ြဖ ႔

လ မြလ ႔ ျမငေရတြ။ လ ဆမင ြႏ ငဖ ႔ ဥေ တ လ ျေ ျဖစတမမ ႔

အစ အဖ ြ႔အစအတ င ေရငစေ ႏ ငဆမင ြမတ ဆမင ြေ

မြ႔ တ မမဝငတငသ ငမတ ြ ထ မခ ေႏ ငလ မ႔မြလ ႔ ျမငေရတြ။ ျေေ

ြမ အြ လ မ ျမ ထ ြြမတ တ မမဝငတငသ ငမတြဆ တမ

ႏ ငင တမအဆင႔ ဇ ဝလ ျခ ြ ေရြမေြ ျဖစေရတြ။ ျခ တစျခ ခ င စ မမ ဇ ဝ

လ ျခ အဆင႔ျမင႔တငဆမင ြဖ ႔ လ အေသလ ၊ ႏ ငင တမအဆင႔ ဇ ဝလ ျခ

ြ ျေ႔ျေ႔ဝဝဆမင ြႏ ငမ တတ ႔တြ႔ ဖ ႔ျဖ တ တြမြ

မ မလင႔ႏ ငေရလ မ႔မြ။

Reflection

၄

ျေေြမ တ မမဝငတငသ ငတမတ ြ မေရတ ြ တငသ ငသလ ျဖစ

မ သမမြေရဘ။ တျခမ မလ လမအေတြ႔ ဆ ြ တ လ ျဖစ ေခစေရ

တြ။ ႏ ငင တမအတ ြ အခ မဘကမဆ သလ ျေတ ငမ ျမ ြက

ြ႔ ြဥျေ ငႏ ငစ မြ လ မ႔မစေရတြ။ အြ ဆြြတမ႔ ျေတ ငြ

industry ြ သလ ဆြစေလေငမတ မမေရ အႏတလြၡဏမသြ မြ

မတ ျဖစေခစေရတြ။ အြ ထြမမ အလေအြ ငအခ င႔အလမ ဆ မဆ

တမလ ေရေရတြ။

တ မမဝငတငသ င တြ႔မ ျမ ထတြမ တ ထ မ ခ ေႏ ငဖ ႔ အ ႔ြ တြ

ဆ င တခရတ ႔ြမ လ႔ တြ႔ ႔ြြသမြ ျေေြ တ မဝငတငသ င ဖ ႔

စ စဥတမတ မြ႔ ေတသြျေ တမ႔ မ ဘြလ မတခ ြျေခ ငေရသလြ။

တြြတမ႔ ျမမမမႏ ငင ြ စ ြေ မ ျမ ြ အျခခ တြ႔ ႏ ငင ျဖစေရတြ။

ရ႔ြမင႔ စ ြေ မ ျမ ထတြမတ ြ ျေေြ ဝြြတငသ ငတြ

ဆ တမြ ေ မမမးတတြ႔အျခအမတစ ေ ျဖစတြလ ႔ ျမငေရတြ။ ျေသ

လထအတ ြ လ လမြအမင မထတလေေႏ ငဘဆ င လ လမြတြ႔

ထ ထတလေႏ ငဖ ႔ ႔ြ စမ ေရမြ။ ေ ႔ေ ြ ေရမြ။ ျေတ ငထတြမြ

ျေေြတငသ ငတမထြ စ ေ ႔ြ မတြဆ ငတမင ျေတ င ြမ

ျမ သမမတ ထတလေမစ တလ မ႔ခ ႏ ငမြ႔ မလမြ မဖ ေ

မမ ျဖစေရတြ။ ျေတ ငမမ ထတြမတ စ ြ သ မအမင ျေေြမ

တငသ ငျေ စ ႏမခ တြဆ တမြ စြသ ဆ လ ျေတ ငထတလေမ မ

တြ႔ ထတြမတ အတ ြတမ႔ မမြမငမမေရလ မ႔မြ။ ျေတ ငမမထတ

လေမတြ႔ ထတြမတ ြ ျေေြ တငသ ငျေ စ ႏမြ အမငလေတမ

ြ တ မမ အြ ေမြ႔၊ မမ ျေတ ငလေငမတ ျေ လြျေ စ

ႏမြ ေ မ ျမင႔မမလမစသလ ၊ ျေေြ ေ မ မ ခ လမ မမ ျဖစေရတြ။

စ မ ခခမ တ ြအေစြ မ ျမ မ စမစ ျေမင လြဖ ႔လ ႔ ဆ မျေမခြ႔တြ။

ဘြလ ျေမင လြမလြခငဗ ။

အဓ ြြတမ႔ အခမ မတြ႔ open house စမစြမ အအေအလ ေ တ

စမစြ ျေမငလြႏ ငဖ ႔ အဓ ြြ တြလ ႔ ျမငေရတြ။ အဓ ြတမ႔ အ ႔မမ

ျေမခြ႔တြ႔ မေရြ မြမ လ မ႔မသြသမစဖ ႔ေရ။ အလ ေ တစမစြ

ဇ ဝလ ျခ အတ ြ ေ စ တခ တြ။ ရ႔အျေင အထြမမျေမခြ႔တြ႔ အျခမအ

ြ ြ ဇတ လ ႏ ငတြလ။

းတြြ႔။ ရျဖင႔ အြ စမစြ ျေမင လြဖ ႔အတ ြ ငဆ င မ တြ႔ စ မ ခခမတ

ြ လ င ျေေေရဥ ။

ေ မ ြမငမ မတြ႔ မ ျမ မစမစ တ ြ ျေမငလြြ င႔သ ႏ ငဖ ႔ဆ တမြ ဝ

ဖမဆမစစ႔ြ႔ င စ မခခမတ အမ မ႔ြ တ ႔ ႏ ငေရတြ။ မ ျမ စမစ

ျေမငဖ ႔ လ လမြတြ႔ င ေငင ငမြ႔ မ မထ ငခင လ အေေရတြ။ ြ မ

တမတ ႔ဆ မမ အြ အခ ြတ အမလ ြ ခြခြမတြ။ ဥေမမျေမ င

လြ မ ျမ မ႔ြတြ႔ ႔ြြျခ တ အမ မစးမ ဝရမြ႔ဆမြလေျေ ဇ ဝလ ျခ

စမစ လ ဝြ ေရြမတြ႔ ျခ တ မ မေရတြ။ မေရေ မ မတ အခ မမ

လ ြလ ြြြဝင မြႏ ငတြ႔ ျခ တ ေရ။ လ ဏ မ ဏလ မခ ႏ င

လ ႔ ျေ လ ြ၊ ေ ြလ ြအမအထမလ ျဖစေရတြ။ ႔ြြတ ႔ြ ြႏစ

သြတြ႔ ေတဝမြ ငအျခအမြ ထ မ မေႏ ငတမမ ႔ ထတလေမြ

အသစမမ ျမ သ တ အမမြ႔ လ ႏ ငင တြမအဆင႔မ မ ျမ မ စမစ တ ြ ျေမင လြႏ ငဖ ႔ ဘမတ အ႔ြ ျေလ ေရသလြ။

၅

Reflection လ စ မ ထတလေမ မျဖစႏ ငေရဘ။ ရ႔အျေင လေသမလ အေခ ြြလ

မ မေရသတြ။ အြ အစမ evaporated cooling system အသ ျေတြ႔ ႔ြြ

ျခ တစခြ တထမငမြဆ င ဇ ဝလ ျခ ေ မ ျမင႔တငထမႏ ငတမ႔ြမင႔

သေ မြမႏမြ လ မ႔ခ ႏ ငေရတြ။ ရ႔အျေင ေတဝမြ ငမမ မသ ဥတ

ဘြလ အျခအမေြျဖစျဖစ၊ ႔ြြျခ ထြမမ ႔ြြတ ႔ြ ြႏစသြတြ႔ ေတ

ဝမြ ငအမအထမြ ဖမတ ေႏ ငတမမ ႔ ထတလေမလ ေ ြမငေရ

တြ။ လေသမလ အေခ ြြ လ မ႔ခ ႏ ငျေ အျမတအစ မြ ေ မ စႏ ငေရ

တြ။ ရြ အျေမမးတေရဘ။ လြ အြ စမစမြ႔ မ ျမ တြ႔ျခ တ ြ႔ လ

တ အေခမတျေ ျေမတမေရ။

ရေမြ႔ လြ မ ျမ တြ႔စမစြမ အြ စမစြ ျေမငလြဖ ႔ဆ င ေထမဆ

လ ေစစမ ျေ ႔ြြမ ျမ လေြ ငခ င႔ တြ႔ ျမအြ ြအဝမ လ

လ လမြလမြ ဖ ႔ လ အေေရတြ။ လြ အမအထမမမ လြြမျမ

ြ အျခမမမြ႔အသ ျေခ င႔ လ မြထမျေ မ ျမ ျခ တဆမြခ င႔

ႏ ငတြ ဆ ေမြ႔ တြြ႔လြတ ႔မမ ျမြမအသ ျေခ င႔ ဖ ႔၊ တမ

အမျဖင႔ ႔ြြျခ ဆမြခ င႔ တြ႔ ျမ ဖ ႔ အတမ႔ြ ခြခြလေရတြ။ တခရတ

လ မြလ မြ အထြတြလ ြ၊ အမြဆငလ ြမြ႔ေြ ႏစေရြအမင

႔ြမတတေရတြ။ ရြ မ ျမ မစမစျေမငလြဖ ႔အတ ြ အဓ ြျေ မမ

တစ ေေရ။ မ ျမ းမလ စ ြေ မ ျမ ြ႔ ြကခ ြတစချဖစတမမ ႔

မ ျမ အတ ြ ျမြမလ မြထမ မမမ ေ မ ငလ ြြစဖ ႔ ႏ ငင

တမအမမြ႔ ြ ေသင႔ေရတြ။

မမြတစခ ြြတမ႔ င ေင င င ေရ။ မေရေ မ မတ ၊ မသ ဥတျေမင

လြမတ မြ႔ ေတဝမြ ငသမ႔ င တ အတ ြ မ ျမ မစမစြ ျေမင

လြ မြလ ႔ ြ မတမျေမခြ႔ေရတြ။ အထြမမ တငျေခြ႔သလ ဇ ဝလ ျခ ေ

ြမငျေ ထတလေမျမင႔ေႏ ငမြ႔ evaporated cooling system မြ႔ အလ

ေ တအအေ႔ြြျခ တစခ တထမငမြဆ င င ႔ြ ငႏ မြ အ

လ မမ မေရတြ။ အြ အတ ြ မ ျမ သမမတ မမ လ လမြတြ႔ င ေင

င ငမ ႏ ငေရဘ။ အြ အတ ြ ႏ ငင တမြသမလြမင၊ ေေၢလ ြ

ဘဏမ မြသမလြမင ခ င တ ြ သင႔လ မသလ ထတေႏ င

မြဆ င စမစအြအျေမငြ ေ မ လ ြြစမမေရ။ ႏ ငင တမအေ ငြ

စ ြေ မ ျမ ခ င တ ထတေမတြလ ႔ ဆ ေမြ႔ တြြတမမမ

တမ႔ အမမြတြမ ျမ သတ ဖ ႔ ခြခြမဆြေရ။ ျမြမအသ ခ ခ င႔

မမလ ေြ၊ မ မျေမသလမြ ေထ လတြ႔ အဆင႔တ ြ ျဖတသမမ ဆြ မ ႔

အမမတြြမ ျမ လေြ ငသတ အတ ြ ခြခြမဆြျဖစေရတြ။

ျေ မမြ မ ဘြလ ျဖ င ႏ ငမလြ ခငဗ ။ အ႔ြ ျေေေရဥ ။

တြြတမ႔ ျမြမျေ မမမြ႔ ခ င ျေ မမြ ဆြစေမေရတြ။ ခ

င လ မြထမ မမမ ခ ငမမတြ႔ ေ ငဆ ငမ ျေဖ ႔လ အေေရတြ။ ျမြမအသ

ခ ခ င႔ြ င ငလငလငမ တမမ ႔ အခ မ႔ြမမသလမြ၊ ခ င ဖ ႔ဖ ႔ြ

လ ခြခြမတမေရေြ။ ရ႔ြမင႔ ျမြမအသ ခ ခ င႔မမ မ၊ ခ င ြ စတ

မမေရ ျဖလ မ႔မတ ဆမင ြ ေစခ ငေရတြ။ ဥေမမ ေ စ (၇) မ သ

သ႔တ င၊ အျခမမအသ ျေခ င႔အတ ြ အဆင႔တစဆင႔အထ ခ င႔ျေျေ ျေ ဆ

င ခ င အတ ြ စဥစမေတမမ ေရ။ မမြထေဥေမမ ထေျေ ေ င အ

အေအလ ေ တစမစ မ ျမ ျခ ြ တဆမြဖ ႔ မ ျမ သမမြ

၅၀% ြ ခ ႏ ငျေ ဆ င ဘဏတ ြမ ြ မတြ႔ ၅၀% ြ င ထတခ ျေ တ

ျဖျဖျေမဆေ စတြ႔ မမ လ စဥစမ႔ြ႔သင႔ေရတြ။

ြမတ ၊ တ ြခမ တ ြ အ စြ စမစမြ႔ မင ခ ေသလ လမ ခငဗ မ။

းတေရတြ။ အြ သဘမေရေြ။ ြမတ ၊ တ ြခမတ ြ တမင ၃၀% dow-

npayment မြ႔ မငခ ေျေ ႏစ ခ င installment မြ႔ မငခ ေတမ

မ လေႏ င င၊ ဝငင မမ သခ မတြ႔ ႏ ငင တြမအဆင႔မ မ ျမ စမစ အ

တ ြ င ေငင ငြ စ ြထတေဖ ႔ သင႔တြလ ႔ ြဆေရတြ။ ြ မတမ

အချေမမတမြ မ ျမ မြ႔ တ စမၦမတ အတ ြ စ ြထတဖ ႔ ျေမမတမ

မးတေရဘ။ ျခ အတ ြြ ေြ ဘဏြ ခ င မြ႔ ခဏ ဝငခေဖ ႔ျဖစေရတြ။

မ ျမ ြ အ ေခ င တမင ျခ ြ အတ ငေြ ြ မမမေရ။ ဆ သ မစ မ မ

ေရဘ။ မမြျေ အြ ႏ ငင တြမအဆင႔မ ႔ြြျခ တ ြ အမမခ လ ထမ

လ ႔ တြခငဗ ။ ြ မတမတ ႔ မႏေလြ ခတမ ႔ြြျခ တ မမ မ အမမခ

ထမ႔ြတြ။ ရြလ အမသမခ ြတစခေရ႔လ။

မမြတစဆြတမမ အြ လ ျမြမအသ ခ ခ င႔မြ႔ ခ င စမစတ မမ

သမမမျေသတ ၊ မ ျမ သမမ တ မမလျေ ြ ြတ ငဆမင ြ

ႏ ငတြ႔အထ လ ြြ ငသ မအမင ဆမင ြေဖ ႔ အ႔ြ ျေလ ေရတြ။

ရျဖင႔ အြ မ ျမ စမစအတ ြ Supplier တ အမမြ႔လ ဘဏ တ မြ႔ ခ တ

ဆြျေ Installment မြ႔ မင ခ ေတြ႔စမစမ ျဖစႏ ငေရသလမ ခငဗ ။

ျဖစႏ ငေရတြ။ ျေမခြ႔သလ ေြ ြမတ ၊ တ ြခမတ ြ လ လ ေြ ဘဏ

တ မြ႔ ခ တဆြျေ အ စြ မငခ တမမ တမမ ႔၊ မ ျမ လေငမမမ

လ လ အမအထမတ ျဖစ အမင ႔ြ စမ မမေရ။ အမလ ေေရင

အျဖ မ႔ြဖ ႔လ ေရတြ။

အသစမမ ျမ သ တ အမမြ႔ လ ႏ ငင တြမအဆင႔မ မ ျမ မ စမစ တ

ြ ျေမင လြႏ ငဖ ႔ ဘမတ အ႔ြ ျေလ ေရသလြ။

မမတမ႔ ႔ြြမ ျမ ြ႔ ေ စ ြ အသစမမ ျမ သတ ေတဖ ႔

ခြခြလမဖ ႔ ေရတြ။ စ ေ မျဖစ႔ြြမ ျမ လေငမြ Industrialize လေ

ြ လေ မြ႔ အျခအမျဖစလမမတြ။ အြ အတ ြ အသစမမ ျမ သ

တ စေရငျေ ျခ ႔ြ အတ အျဖစ ျေမငလြဖ ႔ြ စဥစမသင႔တြလ ႔ အ႔ြ႔

ျေလ ေရတြ။ ြ မတမတ ႔အတ ႔အ႔ြ အ အဆင႔ျမင႔ အလ ေ တ ဥစမ႔ြြ

ျခ တစျခ းမ ႔ြြအြမင ၄၀၀၀၀ သမငလမြမြ႔စတငဖ ႔လ တြ။ ြ မ

တမတ ႔ဆ င မ ျမ သမမ ၄၀ စေရငျေ ျခ ြ တထမငထမတြ။

အသမစမ႔ြြဆ ငတမ႔ အ ငအႏ ြ ေ မႏ ငေရတြ။ မ ျမ သတ

ဘြြ အြ လ စေရငလေဆမင႔ြမြ၊ ႏ ငင တမအေ ငြ ျမြမမြ႔ ခ

င အေ ငတ ြ ြ မြဆ င အသစမ႔ြြမ ျမ သတ လ ဆြ

လြ ငသမႏ ငသလ ၊ ႏ ငင တမအတ ြလ အြ မမ သခ မေရတြ။

ျမမမမႏ ငင မ ျမ လေငမ အဖ ြ႔ခ ေ ြ႔ ႔ြြ မ ျမ ဖ ႔ျဖ တ တြမမြ႔ ေတ သြတြ႔ အျမငသဘမထမတ ြ ထငးေ ဖမျေေခြ႔တြ႔အတ ြ ြ ဇ တငေရတြ။ ျမမမမ႔မ ျမ လမြအတ ြ အမမတြြလ အေတြ႔ အ႔ြ ျေခ ြ တ လ ေရဝငတမမ ႔ မ ျမ သမမတ ၊ သြဆ င မမမတ မြ႔ ျမမမမႏ ငင မ ျမ လေငမ အဖ ြ႔ခ ေတ ႔ လြ တ ႔ အြမငအထ ဖမ ဆမင ြတြ႔ အဆင႔ြ တြလမ အမငျမငႏ ငေရစလ ႔ ဆႏၵျေေရတြ။

၆

အသမစမ႔ြြမ မ မ ထတလေေမသ႔ Avigean ြမၸဏ ႔ြ

ြ မ ျမ သမ မအမျဖင႔ မ မ တ ႔မ ျမ ထမသ႔ အသမစမ႔ြြမ မ

အသြ ၂၁ ြသမ ခ မမ စတငြမ အေတစဥ ႔ြြအလခ မြ တ င

တမမတတမတင မ တ ြတ မသ။

ဘမ႔ြမင႔ ႔ြြတစ ြမငခ င အလခ မြ တ င တမသင႔သလြ။ အသမစမ႔ြြမ မ၏ သြတမ ၂၁ ြမ စတငြမ အေတစဥ

႔ြြအလခ မြ တ ငတမျခငအမျဖင႔ ႔ြြတစြမငခ ငစ ၏ ေ မမ

အလခ မြ မမြမတ ြ စ မ ခမ႔မမႏ ငမ ျဖစသ။ လ အမျဖင႔ -

(၁) ႔ြြမ မ မငထတ မ႔အခ မြ မမြမတ ြ စ မ ဆ ျဖတႏ ငမ။

(၂) ႔ြြအေအတ င ႔ြြအမ မစ၏ အလခ မသ မငတမဝင

အမအထမတ င မ သ ႏ င မအတ ြ ႔ြြတစြမငခ ငစ ၏

ေ မမ ြ ြအလခ မြ မျခမခ ြ (coefficient of variation – CV%)

ြ တ ငတမႏ ငမ။

အလခ မတ င တမသ႔ မ စမစ

႔ြြြ ငတ ြျခင ႔ြြမ မ၏ ြ ြအလခ မတ ငတမ မတ င ႔ြြမ မအမ ြ မ

ြ ငစ မ ြ ငတ ြတတသြသမ ဆမင ြသင႔သ။ ႔ြြမ မ လမ႔မသ မ

စ မ အထေ ျေ မ။ တ စမၦမသြသမခ မငခ ဆ သ႔အခ ြြ

အခ မတ င သတ ြေထမ မ လ အေသ။

လ အေသ႔ ေစ ြ ြမမ မ

(၁) ႔ြြမ မ၏ ြ ြအလခ မြ ခ မတ ြ မအတ ြ အမြေရသတ

မတခ ြမ မႏင႔ ျေ႔စ သ႔ ခ မခ င လ အေေရသ။

tom;pm;Muufrsm;\ MuD;xGm;ESKef;udk

apmifYMunfYavYvmjcif;

How to individually weight broilers from 21 – 28 Days Onward

- Increments မမ ၁၀ ေ မ (၀.၀၂ ေရင) ထြ မေ ေရ။ Increments

ဆ သမမ ခ မခ ငြ အလခ မြ မျေ မတ င ေဏမ တစခႏင႔

တစခ႔ြမ အမ မဆ ြ မျခမခ င႔ျေသ႔ အလခ မေမမဏျဖစေရ

သ။ ခ မခ ငတ င ဖမျေထမသ႔ အလခ မအမတအသမမ မ

သ တစခႏင႔ တစခ ၁၀ ေ မထြ မေ ေ။

- အမဆ ခ မတ ြႏ ငသ႔ အလခ မေမမဏ (minimum capa-

city) မမ ၅ြ လ ေ မ (၁၁ ေရင) မ။

- အလခ မမမြမတ ြ မ (Accuracy) မမ +/- ၂၀ ေ မ မ ျဖစ

သ။ ဆ လ သမမ ႔ြြတစြမငြ ခ မတ ြလ ြတ င အ

မမတြြအလခ မႏင႔ ြ မျခမခ ြ ၂၀ ေ မသမ မ။

(၂) အလခ မမ မ မတသမ မ ခြတ သ ႔မးတ ဘမေင

(၃) အလခ မမတတမေ စ

(၄) အသ ျေသ႔ ခ မခ ငမမ ေ စတြမးတေရြ လ အေသလ အလခ မ

ြမစမ မြ ျေမငလြတ ြခ ြ မ ေဏမတ ြစြ

အခ ြအလြအ ငအျမစ AVIAGEN

Management

၇

Management ဆမင ြေ မ စမစ

အလခ မ ခ မတ ြသ႔ လေငမြ အေတစဥ ြတစ ြြ

ခ ြသတမတြမ ေ မမဆမင ြသင႔သ။ (ဥေမမ စမမ႔တ င) တစ

ေတႏင႔ တစေတ ဆမင ြသ႔ ြမတ ေရြ အျဖမမ ႏ င မခြခြ

မ။

အဆင႔ (၁)

ခ မခ ငြ ႔ြြျခ အတ င စ တခ သ႔မ မ (ျေတမြ ႏ ငသ႔

မ မ) တ င ခ တဆ ြေရ။ ခ မတ ြအသ ျေ မ လ ြြသ႔မ မ

လျဖစ မလ အေေရသ။ ႔ြြခ တမ႔ ခ တြ ခ မခ ငတ ငခ တ

ဆ ြေရ။ ထ ႔မမြ ခ မခ င၏ ေဏမ သ ႔မးတ ျမမြ သ တ င ထမ

ေရ။

အဆင႔ (၂)

ျခ အတ င ႔ြြအမလ ၏ ၁ မခ ငႏမ ြ တစြမငခ ငခ မ

တ ြ မတတမတငေရ။ ၁ မခ ငႏမး ဆ သမလ အမဆ

အ ြမင ၁၀၀ ေရမ။ တ ြခ ြမအ ၁ မခ ငႏမမမ ၁၀၀

အမြလ မ႔မမေရြလ အြမင ၁၀၀ ြ ခ မတ ြ

ေရမ။

႔ြြျခ အတ င အမဆ မ မ (၃) မ မခ ြျခမြမ ႔ြြမ မြ

ဖမြခ မတ ြေရ။ ထ မ မ (၃) မ မသ တ ခရေရြႏင႔ မ မ မ

အမ တ င မျဖစသင႔ေရ။

အဆင႔ (၃)

တစ႔ြ မတ င ႔ြြတစြမငသမ ဖမြေရ။ ထ ႔မမြ ႔ြြျခ

ထမြမ မြ ခ မခ င ခ တတ င သခ မစ မ ခ တဆ ြေရ။ ခ တဆ ြ

ထမသ႔ ႔ြြ လလ မ႔မမတမ႔ေြ ျင မသ မသအထ စမင႔ျေ မ

ခ မခ ငတ င အလခ မြ ဖတေရ။ ေ စတြ မးတသ႔ ခ မခ င

မ မတ င အလခ မြ အတ အြ မဖတႏ ငေရြ အမ စေဆ အမတ

အသမြ မတတမတငေရ။

အဆင႔ (၄)

အလခ မြ မတတမတငျေ မမြ ႔ြြြ ျဖငျငငသမစ မ

ျေမလ တေရ။

မတတမမတ မမ မသ အမြေရတ ႔ြ တ ြခ ြ မျဖစသ။

အလခ မတ ငတမသ႔ ႔ြြအြမင

တစြမငခ ငစ ၏ေ မမ အလခ မ (႔ြြအမလ ၏ အလ

ခ မစစေရင/အလခ မတ ငတမသ႔ ႔ြြအ ြမင )

အမဆ အလခ မႏင႔ အမ မဆ အလခ မ

Coefficient of Variation (CV%)

အဆင႔ (၅)

အလခ မ ခ မတ ြမြ အြမင အမလ စ သအထ ဆြ

လြဆမင ြေရ။ အြမငတ ငြ မတတမတငေရ။

အဆင႔ (၆)

ခ မတ ြသ႔ ႔ြြအြမငတ ငအတ ြ အလခ မ ျေ ေရြ

႔ြြတစြမငခ ငစ ၏ ေ မမ အလခ မႏင႔ CV% ြ တ ြခ ြ

ေရ။ အခ ႔သမ ေ စတြခ မခ ငမ မတ င CV% ြ အလ အလ မြ

တ ြခ ြႏ ငေရသ။ ေ စတြခ မခ ငမးတေရြ အလခ မမ မ

အတ ြ CV% ြ တ ြခ ြ မ ေဏမတ ြစြြ အသ ျေႏ ငသ

လ ြ မေ တမျဖင႔လ တ ြခ ြႏ ငေရသ။ CV% တ ြခ ြ မ

အတ ြ ေထမဥ စ မ Standard Diviation (SD) ြ တ ြခ ြ မ

ျဖစေရသ။ SD ြ အျခခ ြမ CV% ြ အမြေရဖမျမ လမျဖင႔

တ ြထတြႏ ငေရသ။

CV% = (SD/ေ မ မ အလခ မ) x ၁၀၀

ဥေမမ

SD = ၀.၂၄၈ ြ လ ေ မ (၀.၅၄၇ ေရင)

ေ မမ အလခ မ = ၂.၄၇၁ ြ လ ေ မ (၅.၄၄၈ ေရင)

CV% = ၁၀.၂

အဆင႔ (၇)

တ ြခ ြ သ႔ ေ မမ အလခ မႏင႔ CV% ြ ေ ေဖေခတ င

အစြခ မတသမျေ သတမတထမသ႔ စ ႏမ (target) ျေ႔မ ျခင

၊ မ စစဆေရ။ စ ႏမႏင႔ ြ မျခမခ ြမ မြ အျခခ ြမ ႔ြြျခ

စ မ ခမ႔ခ ြမတ င ျေျေင မ႔ အခ ြမ မြ မဖ ႏ ငမ ျဖစသ။

စ ႏမေ ေဖ (Target graph) ြ ဖမျေထမေရသ။

ဖမျေေရဆမင ေရသ Aviagen ြမၸဏ ၏ How to individually weigh broilers from 21 – 28 days onwards မ ေမေ လမ ြမ စမစမငအမ ဆ လ မ အမင ဘမသမျေမဆ ၍ MLF Newsletter ြ တငဆြျခင ျဖစေရသ။ အခ ြအလြမ မမမ Aviagen ြမၸဏ ၏ ႔ြြမ မ မအတ ြ ြြမ ျေစထမ ျခင ျဖစ သမလ အသမစမ႔ြြ မ ျမ သမ မ အတြ ဆမင ြႏ င စ မ ြြမ တငဆြျခင ျဖစေရသ။ ြခ ဆမင ေရေရ ဖမျေခ ြမ မႏင႔ ေတ သြ၍ ဝဖမအ႔ြ ျေခ ြမ မြ လ MLF Newsletter စမတ အဖ ြ႔မ ဝမ ျမမြဝမ သမ ႔ြ ဆ လ ြ ေရသ။

Management

trSwf (7-D/E) ? 10-vrf; ta&SUxdyf? &ef-ref;vrf; ta&SUbufjcrf;? uGsJqnfuef?

csrf;jrom,m&yfuGuf? rEÅav;jrdKY/ zkef; 09-91024522 ? 09-6500433 ? 09-2151007

ywåjrm;vrf;? axmufMuHUwdk;csJU (1)? r*Fvm'HkjrdKYe,f? &efukefjrdKU/

zkef; 09-428633444? 09-73239118

Email: kyawtharaphu@gmail.com

၈

၉

Research Muufrsm;\ touf&SLvrf;aMumif;a&m*grsm;xdef;csKyfa&;twGuf

MuufiSufwkyfauG;a&m*gumuG,faq;ESifY

avjyGefa&mifa&m*gumuG,faq; yl;wGJtoHk;csjcif;\ tusdK;aus;Zl;

avYvmcsuf

Study shows vaccination programmes containing both AI and IB vaccines are

most effective to prevent respiratory diseases

T. RAWI, S. LEMIERE, M. ELHOUADFI and S. FELLAHI

မမ ြ ႏ ငင တ င ေထမဆ အ႔ြ မ ႔ြြငြတေြ မေရ ဗ င

ေစေ (H9N2) ြ စတငတ ႔ အစ ငခ ခြ႔ခ မမစ၍ ြမ႔အထ ႔ြြမ ျမ

ျခ မ မတ င အသြ လမ႔ြမင မေရထ မခ ေ မမ တျဖျဖ ေ

မ ခြခြလမ႔ြမင တ ႔ သ။ အဓ ြအ႔ြမငအ ငမမ ႔ြြငြတေ

ြ မေရဗ င ေစ H9N2 (AIV H9N2) ႏင႔ လျေ မ မင မေရဗ င ေစ

(IBV) မ ြ ြမ မ ေေရငဝင မြလမျခင႔ြမင႔ ျဖစသ။

ြခသတသမ၏ အဓ ြ ြခ ြမမ AIV H9N2 ႏင႔ IBV မ မ

ေရဝငသ႔ ြမြ ြဆထ အစ အစဥ (၃) မ ၏ အသြ လမ႔ြမင မ

ေရမ မအမ ြမြ ြႏ ငစ မြ တ ငတမ မ ျဖစသ။

စမ သေခ ြ သတသမအတ င လလ မ မေရြမြ ြဆ inactivated bi-

valent ND ႏင႔ AIV H9N2 vaccine တ ႔ြ အသ ျေခြ႔ျေ ။ ြငတ ႔ႏင႔ တ ြဖြ

အျဖစ လျေ မ မင မေရ ြမြ ြဆ IBV mass type H120 ႏင႔ IBV

variant 793B type CR88 live vaccines တ ႔ြ အသ ျေခြ႔သ။ ြသမ

႔ြြေရြ အြမင (၈၀) ြ အေစ (၄) စခ ြြမ စမသေခြ႔ျခင ျဖစသ။

အေစ (A), (B), (C) ႏင႔ (D) း၍ အေစ (၄) စခ ြြမ ြမြ ြဆထ

အစ အစဥမ မြ အမြေရအတ င ဆမင ြခြ႔သ။ အေစ (A), (B), (C)

တ ႔မမ ြမြ ြဆမ မ ထ ႏ ႔ေ ထမျေ အေစ (D) မမ မ ြမြ ြဆ

အသ မျေထမသမ အေစျဖစသ။

ထ ႔မမြ ၂၈ ြအ႔ြမတ င ြင ႔ြြအေစ (၄) ခစလ အမ

႔ြြငြတေြ ဗ င ေစ (virulent Moroccan isolates of AIV H9N2 ) ြ

ႏင႔ လျေ မ မငဗ င ေစ (IBV variant IT02) တ ႔ြ ြစြစခြ႔သ။ ြင

ဗ င ေစႏစမ စလ မမ ၂၀၁၇ ခႏစအတ င မမ ြ ႏ ငင အတ င မေရျဖစေ မ

မမ မမ ထမသ႔ ဗ င ေစအမ အစမမ မ ျဖစ႔ြသ။ မေရြစြစ

ခြ႔သမ ဗ င ေစမ မ၏ ျေငအမမမ ႔ြြငြတေြ မေရအတ ြ 107

EID 50/ml ႏင႔ လျေ မ မင မေရအတ ြ 103 EID 50/ml ျဖစျေ ဗ င ေစ

ႏစမ စလ ြ မ ြလ ႏင႔ ႏမခရငမ အစြခ သ႔မ (oculo-nasal rout)

ျဖင႔ ြစြစခြ႔ျခငျဖစသ။

ြငစမသေခ ြ႔ြမင႔ လျေ မင မေရြမြ ြဆ ႏစမ

(IBV mass type H120 + IBV variant 793B type CR88 live) မ မႏင႔ ႔ြြ

ငြတေြ မေရြမြ ြဆ (inactivated H9N2) အသ ျေျခင႔ြမင႔

လမမ႔ အြ ြ ဇႏင႔ လျေ မ မင မေရြမြ ြဆ (IBV mass

type H120) တစမ တြ ႔ြြငြတေြ မေရြမြ ြဆ ႏင႔ တ ြ

ဖြအသ ျေျခငျဖင႔ လမမ႔ အြ ြ ဇတ ႔ြ တ ငတမႏ ငမျဖစ

သ။

႔ြြမ မအမလ ြ မေရြစြစျေ ၁၀ ြ႔ြမသအထ

အသြ လမ႔ြမင မေရလြၡဏမမ မ ျဖစေခလမျခင မ ၊ အသြ

သ႔အခရ ခ ြသ မ မ မ ြ တစြမငခ င စမင႔႔ြေလ႔လမခြ႔႔ြသ။

တ ႔ ခ ြမ မြ အမတေစမစတစချဖင႔ မတတမတင႔ြသ။ မေရ

လြၡဏမလ ဝမျေေရြ (၀)၊ ခ ြသ မ႔ြမမ ေြ အသြ ခြခြသြ တ ႔

ေရြ (၁)၊ ခ ြသ အမငြ႔ြမ ေရြ (၂)၊ ခ ြသ ျေငျေင ႔ြမ ေရြ (၃)၊ ခ ြ

သ ျေငထမသ႔အျေင ႔ြြငြတေြ သ ႔မးတ လျေ မ မင မေရ လ

ြၡဏမမ မ တ ႔ ေရြ (၄) း၍ သတမတြမ မတတမတင႔ြျခင ျဖစသ။

အေစ (A) (B) (C) တ ႔မ ႔ြြ (၅) ြမငစ ြ လ မေရြစြ

ျေ (၅) ြတ ငလြမင၊ (၁၀) ြတ ငလြမင သတျဖတြမ

ခႏၶမြ ြအစ တအေ ငမ မအတ င မေရလြၡဏမမ မ ျဖစေခလမမြ လ႔

လမ႔ြသ။

မေရြစြစျေ မမြ (၃)၊ (၅)၊ (၇)၊ (၉) ြျမမြမ႔မ မ

တ င ႔ြြမ မအမလ ၏ ေရစေမ မေရမမမမေစ (Oral Swab) မ မ ြျေ

၁၀

Research ႔ြြငြတေြ မေရႏင႔ လျေ မ မင မေရဗ င ေစေ မ မ၏ RNA ေရဝင

မြ real time reverse transcription– polymerase chain reaction (qRT-

PCR) မျဖင႔ စစဆသ။

တ ႔ ခ ြ မေရလြၡဏမတ ႔ ခ ြ

မေရႏစမ ြစြစျေ မမြ ၁၀ ြအတ င အေစ (A) မ

႔ြြမ မတ င အသြ လမ႔ြမင မေရလြၡဏမ အေ မ႔စမတ ႔ သမ

လ ခ ြထသ႔အသ ြ မ႔ြမ ေ။

(၃) ြႏင႔ (၇) ြ႔ြမတ င အေစ (B) ႏင႔ (C) တ ႔သ အသြ

လမ႔ြမင မေရလြၡဏမမ မ ျေငျေငထမထမျေသျေ အသြ မတ င

ခ ြသ ြ လ ျေငျေငထမထမ႔ြမ သြြ႔သ ႔ အသြ ခြခြသြ လ

တ ႔ သ။

အေစ (D) တ ငမ မေရလြၡဏမမ မ လ ဝမတ ႔ ေ။

ြလ စမေ ငခ ြစ တစစဆမတ ႔ ခ ြ

မေရြစြစျေ မမြ (၅) ြတ င တစ႔ြ မ၊ (၁၀) ြတ င

တစ႔ြ မ ႔ြြ (၅) ြမငစ ြ သတြမ အတ ငြလ စမမ မအတ ြ မေရ

လြၡဏမမ မျဖစေခမြ စစဆ မတ င အေစ (A) သ ျေငထမသ႔

လြၡဏမမ မမတ ႔ ေ။ တစခတသမ လြၡဏမမမ လအ တ (air sac)

မ မ ထထြမျခင ျဖစသ။

အေစ (B) ႏင႔ အေစ (C) တ ငမ လအ တမ မ ေ ြစ ျခင (fibrinous

aerosacculitis)၊ အဆတ မင မျခင (pneumonia)၊ လျေ မမ႔ြ မင

မျခင (tracheitis) ႏင႔ အသြ လမ႔ြမငအေခေ ငတ င မင မျခင

(sinusitis) မ မြ တ ႔ သ။

အေစ D တ င မေရ လြၡဏမမ မ လ ဝ မတ ႔ ေ။

Proper water pressure, volume essential to good flock performance

မေရေ စ မ႔ထတမ

Swab ျဖင႔ အသြ လမ႔ြမငမ မမမမေစ ြြမ လျေ မ

မင မေရဗ င ေစ (IBV) ၏ RNA ြ မဖ ႔ြ႔ မတ င အေစ (A)

သ မေရေ စ မ႔ထတမ အမဆ အေစ ျဖစသြ တ ႔ သ။ မေရေ

ြစြစျေ (၃) ြအ႔ြမတ င အေစ (A) အတ င ႔ြြအမလ ၏ (၇၀)

မခ ငႏမသမ မေရေ ြ စ မ႔ထတမ႔ြမင တ ႔ သ။ (၅) ြ အ႔ြမ

တ င မေရေ စ မ႔ထတသ႔ ေမမဏမမ (၅၀) မခ ငႏမသ ႔ လ မ႔ြ သ မသ

ြ တ ႔ သ။

အေစ (B) ႏင႔ (C) တ င မေရေ ြစြျေ (၉) ြ႔ြမသအထ

လျေ မ မင မေရဗ င ေစမ မ စ မ႔ထတမသ႔ြမင တ ႔ သ။

အေစ (D) တ ငမ လျေ မ မင မေရေ ြ လ ဝမတ ႔ ေ။

၁၁

လ မ႔ြ သ မသြ တ ႔ သ။ အေစ (A) တ င တ ႔ သ႔ ေမမဏမမ

အေစ (B) ႏင႔ (C) တ ႔ထြ သ သ သမသမလ မ႔မသြ တ ႔ မ ျဖစ

သ။ Control အေစျဖစသမ အေစ (D) တ င ဗ င ေစ၏ RNA ြ မတ ႔

ေရ။

Research

႔ြြငြတေြ မေရဗ င ေစေ အမ ႔ြြမ မအမ စ မ႔ထတေ

ြ RT-PCR ျဖင႔ စမသေလ႔လမ႔ြ႔ မတ င အေစ (B) ႏင႔ (C) တ ႔တ င မ

ေရြစြခ ျေ (၃) ြအ႔ြမတ င ႔ြြအြမင အမလ (၁၀၀%) ြ

႔ြြငြတေြ ဗ င ေစြ စ မ႔ထတမျေ (၅) ြအ႔ြမတ င အေစ (B)

ြ ၈၀% သ ႔လြမင၊ အေစ (C) ြ ၇၀% သ ႔လြမင လ မ႔ြ

သ မသြ တ ႔ သ။

အေစ (A) သ မေရြစြခ ျေ (၃) ြအ႔ြမတ င ႔ြြငြ

တေြ ဗ င ေစ စ မ႔ထတမ ၇၀% မမ (၅) ြအ႔ြမတ င ၁၀% သ ႔

ဆ ႏ ခ ြ လ႔လမတ ႔ ခ ြမ မြ ျခ င လ႔လမ႔ြ႔ေရြ လျေ မ မင မ

ေရ ြမြ ြဆႏစမ ႏင႔ ႔ြြငြတေြ မေရြမြ ြဆ တ ႔ ေတ ြ

ထမသ႔ ြမြ ြဆထ အစ အစဥ (live IB type Mass (H120) + live

IBV variant 793B type CR88 and an inactivated H9N2 vaccine) ြ င႔သ

သ႔ အေစ (A) သ လျေ မ မင မေရြမြ ြဆ တစမ တစ ႏင႔

႔ြြငြတေြ မေရ ြမြ ြဆ တ ႔ ေတ ြအသ ျေသ႔ အေစ (B) ႏင႔

(C) တ ႔ထြ မေရႏစမ ေရင (႔ြြငြတေြ ႏင႔ လျေ မ မင မေရ)

ဝင မြမြ ေ မ ြမငမ မစ မ ြမြ ြတမဆ ႏ င႔ြမင တ ႔ မ

ျဖစသ။ အေစ (A) တ င မေရလြၡဏမမ မ၊ အတ ငြလ စမ ထ ခ ြမမ မ

အျေင မေရေ အမ စ မ႔ထတမမတ ငေရ အျခမအေစမ မထြ သ သမထင မ

စ မ လ မ႔မ႔ြမင လ႔လမတ ႔ မ ျဖစသ။

လျေ မ မင မေရြမြ ြဆႏစမ ြ ေတ ြအသ ျေျခငအမ

ျဖင႔ လျေ မ မင မေရ (IT02 strain) ြစြသ႔အခရ ေ မ ထ မြစ မ

ြမြ ြေႏ င႔ြမင အျခမသတသမတစ ေြ (Massi et al, 2009;

Ganapathy et al, 2009) ြ အျဖထတခြ႔ျေ ျဖစသ။ ြခသတသမအ

ြငသ ႔ လျေ မ မင မေရြမြ ြဆႏစခေရငအျေင ႔ြြငြတေ

ြ ြမြ ြဆြ ေရ ထ႔သ ငအသ ျေျခငျဖင႔ ( မေရႏစမ ေတ ြဝင

မြမခ မတ င) မေရြမြ ြ ြ ေ မ ထ မြသ မစသ။

သ ႔ မတ င ြခတ ႔ ခ ြမမ (Mahvash et al. 2010) ၏ တ ႔ ခ ြ

ႏင႔ ြ ြလ ြမ မသ။ ၄ငတ ႔၏ သတသမအ ႔ြြငြတေြ မေရ

(H9N2) မသ႔ ေတဝမြ ငတ င လျေ မ မင မေရ ြမြ ြဆ (IB)

တ ြြ ျခငြ မေရြ မြျဖစေ မမြ ေ မ ဆ မစသး ြမြ

ခ ြဆ ြခြ႔သ။ .

မသ ႔ေငဆ စြမမ ြခ သတသမ၏ တ ႔ ခ ြမ မအ မေရ

လျေ မ မင မေရ၏ classical strain ႏင႔ variant ႏစခစလ ြ မြျဖစ

ေ မလ႔ ျေ ၊ ႔ြြငြတေ ြ မေရႏင႔ ေေရငဝင မြလ႔ သ႔

သမ မတ င Mass (H120) + live IBV variant 793B type CR88 and

inactivated H9N2 ြမြ ြဆအတ ြြ အသ ျေ မ တ ြတ မ႔ြသ။

၁၂

Research ြ ြမခ ြမ မ [1] El Houadfi M, Fellahi S, Nassik S, Guérin JL, Ducatez MF. First outbreaks and phylogenetic analyses of avian influenza H9N2 viruses isolated from poultry flocks in Morocco. Virology Journal. 2016. 15;13(1):140. [2] S. Fellahi, M. Ducatez, M. El Harrak, J. Guérin, N. Touil, G. Sebbar, E. Bouaiti, K. khataby, M. Ennaji & M. ElHouadfi (2015) Prevalence and molecular characterization of avian infectious bronchitis virus in poultry flocks in Morocco from 2010 to 2014 and first detection of Italy 02 in Africa, Avian Pathology, 44:4, 287-295, DOI: 10.1080/03079457.2015.1044422 [3] Massi et al. Experimental infection with the IT-02 strain of avian infectious bronchitis virus in commercial broilers vaccinated with different vaccination programs using live attenuated vaccines, 16th WVPAC, Marrakesh, 2009 [4]Ganapathy et al. Immune response in chicks after single or dual vaccination with live infectious bronchitis Massachussets and variant vaccines, 16th WVPAC, Marrakesh, 2009 [5] Karimi, Mahvash & Ansari-Lari, Maryam & Asasi, Kramat & Hassan, Nili. (2010). Risk factors for detection of bronchial casts, most frequently seen in endemic H9N2 avian influenza infection, in poultry flocks in Iran. Preventive veterinary medicine. 95. 275-80. 10.1016/j.prevetmed.2010.03.010.

ဖမျေေရဆမငေရသ Poultry Poultry Site မေၢဇင၏ အငတမမြစမမ ြ

ႏမ၏ Feture articles ြကတ င ၂၀၁၈ ခႏစ ဇ မလ ၄ ြြ စတငလ င႔တင

ခြ႔သ႔ Study shows vaccination programmes containing both AI and

IB vaccines are most effective to prevent respiratory diseases အမ

ဆ လ မ အမင ဘမသမျေမဆ ၍ MLF Newsletter ြ

တငဆြျခင ျဖစေရ သ။

ြငသတသမြ မမ ြ ႏ ငင MCI Santé Animale, Mohammedia မ T.

RAWI ၊ ျေငသစႏ ငင Boehringer Ingelheim Animal Health မ S. LEMIERE

ႏင႔ မမ ြ ႏ ငင Institut Agronomique et Vétérinaire Hassan မ M.

ELHOUADFI တ ႔ ေေရငဆမင ြခြ႔ျခငျဖစေရသ။

ြခဆမငေရေရ ဖမျေခ ြမ မႏင႔ ေတသြ၍ ျေတ င တ စမၦမ မေရ

ထ မခ ေ ေမ ငမ မ၊ မ ျမ သမ မ၏ သဘမထမမတခ ြမ မ၊ ဝဖမ

အ႔ြ ျေခ ြမ မ၊ သ သေျေငဆငခ ြမ မအမ MLF Newsletter ြ ထငးေ

ဖမျေႏ င မအတ ြ ဆြသ ြအ႔ြ ျေႏ င႔ြေရ မ မတေမ ေခ အေေရသ။

MuufarG;jrLa&;vkyfief;zGH YjzdK;wdk;wufa&;twGuf jyifOD;vGifwGifaqG;aEG;

(စမမ ြႏမ ၂ မ အဆြ)

႔ြြျခ မ မ မ မျေမလမျေ ႔ြြခ ၊ ြငြမငႏင ႔ အမ အသြ မ မ႔ြမင ႔ ေတဝမြ ငအမ မထ ခ ြစ အတ ြ ဆ ႏ ႏ င အျဖ မ မတ င (၁) ႔ြြၿခ မ မ သမ႔ျငမ စ အတ ြ အစမ၊ ၊ မ မထ ငခငြမငအမငလေဆမင မ၊ (၂) မေရြစြမလ မြ ႏင ႔ ြငြမင၊ အမ အသြမ မလ မခ အတ ြ ႔ြြခ ျငလင မ၊ (၃) ႔ြြခ ြ သင တမသမလမျဖင ႔ ဇ ဝျမ႔သဇမျေလေြမ၊ အမ အသြ ႏင ႔ ြငြမင လ မ႔ခ ႏ င မ၊ (၄) မ စေ မအစအဖြ အလ ြ တၿေ ငတြငြမငတမဆ ြေတအစ အစဥျဖင ျေလေ မ၊ (၅) တတႏ င သမ မ အမ ျဖင ႔ အလ ေ တအအေစမစသ ြျေမင မ ဆ ႏ ဆ ျဖတခြ ႔ ႔ြသ။ ျမမမမႏ င င မ ျမ လေငမအဖ ြ ႔ခ ေ (မႏေလတ င သ႔ြ ) အ

မျဖင ႔ မ ျမ ျေ မမမ မအမ အတတြ ျဖ ငႏ င အတ ြ အလမ

တ ဆ ႏ ေ ြမ မြ အလ ငသင႔သလ ဆမင ြသ မမျဖစသ။

(၁) မ ျမ ျခ ၊ ၊ လ ေစစမ ၊

လမေမဆြသ ြ အစ သ႔ အျခခ

အဆမြအအ မ မ ြ တမဝမြ ေရမ။

(၂) မ ျမ သ႔ ႔ြြြမင ႏင႔

အမ အစမေခမတ၍ စ ခ မစ မမ မအ

လ အေသ႔ အစမခ ြ၊ ခ ြ၊ ျခ ဆစြမ မ

အစ သ႔ မ ျမ ျခ အသ အဆမငေစမ မ

ထမ ေ ေရမ။

(၃) မ ျမ ထမသ႔႔ြြမ မအမ စမစတြ ႔ြ႔

စမင႔ မြႏ ငျေ ဇ ဝလ ျခ အစ အမ မ မြ

စမစတြ လ ြမမႏ ငသ႔ ဝမထမ မ မြ အလ

အလမြခမ႔ထမေ ေရမ။

aeol&def arG;jrLa&;vkyfief;pk

rdwfbufarG;jrLa&;vkyfief;&Sifrsm; zdwfac:jcif;

ျမမမမႏ ငင ၏ မ ျမ လေငမသ အ မအးမျဖင႔ စတငဖ ႔ျဖ တမ႔မ႔ အခ မအခရသ ႔ မြ မျေ ျဖစ႔ြမင

aeol&def arG;jrLa&;vkyfief;pk ြ ြ ႔ြေရသ။

လြ တ င မ ျမ လေငမ မ မြ အမငျမငစ မ လေတလေြ ငမျေ

ဆြလြ လမတမ႔မ႔ မ ျမ လေငမဆ င မ အမငျမငမအခ င႔အလမမ မြ လ

မ တဘြ မ ျမ လေငမ င႔ြ မ မ ႏင႔လြတ ြျေ ဆြလြ ြသ မ မ စ တအမထြသမလ ြ ေရသ။

ထ ႔႔ြမင႔ aeol&def arG;jrLa&;vkyfief;pk ၏ rdwfbufarG;jrLa&;pepf ြ မ တဆြ င

ေေရင ဆမင ြလ သ႔ မ တဘြ မ ျမ လေငမ ငမ မ ြ ဖ တခခအေေရသ။

aeol&def arG;jrLa&;vkyfief;pk \vkyfief;aqmifwmrsm;

(၁) ႔ြြေရြ၊ ႔ြြစမ၊ ဆဝရႏင႔

အထ ထ ြမြ စ တမ မြ

႔ြ တငစ ြထတထမေေရမ။

(၂) မ ျမ ထမသမ ႔ြြမ မ၏

ြ မမမ စမင႔ မြမအတ ြ

တ စမၦမဆြဆ မဝမမ မြ

႔ြ ႔ြေဆမင ြ ေေရမ။

(၃) မ တဘြ မ ျမ ျခ မ ထတလေလ ြသမ

႔ြြဥ၊ ႔ြြသမမ မြ စ ြ ြေရြစ

အတ ငျေမလ ဝြြေေရမ။

50%

ရြတမမသ မ

အမတ (၁၀၈)၊ ၃၉ လမ၊ ၈၄ x ၈၅ လမ႔ြမ

မးမအမငျမျမ ႔မြ၊ မႏေလျမ ႔။

၀၉- ၂၀ ၁၈၁၈၂ ၊ ၀၉ ၈၉၆၈၀၂၃၁၆

EdkYpm;EGm;jcHrsm;wGif xm;&Sd&rnfY rSwfwrf;rSwf&mrsm; Record Keeping in Dairy Farms

သတငအခ ြအလြအ ငအျမစ FARMER-TO-FARMER PROGRAM

ႏ ႔စမႏ မမ ျမ ျခ တစျခ အမ အမငျမငစ မစ မ ခမခ ြႏ င မအတ ြ

မတတမမတ မမ မ ထမ အသ ျေသ မ မ ျဖစေရ သ။ အဓ ြအမျဖင

မတတမ(၂)မ ထမ ေရမ။ ၄ငတ ႔မမ (၁) င ႔ြမတတမ (Financial

Record) ႏင (၂) စ မ ခမခ ြမမတတမ (Cow Management Record) တ ႔ျဖစေရ

သ။ င ႔ြမတတမသ မ မ အမျဖင မသမ မမ ဝင င လမ

သ၊ မသ ႔သ စ ြသ၊ မသအေ ငြ အျမတအစ မျဖစစသတ ႔ြ

ဖမျေေႏ ငေရသ။ စ မ ခမခ ြမ မတတမထမ ျခငျဖင မ မ ျခ တ စမၦမမ မ

အမမသ ႔ြမငမ မစ မ စမင မြထမသ၊ ထ သ ႔ျေစစမင မြ မ

တ င မသအေ ငြ ေ မ ြမငမ မအမင ျမငတငဆမင ြႏ ငမ

စသ႔ အခ ြမ မအမ ဖမျေေႏ င ေရသ။

မတတမမတ မြမငတစခသ အမြေရအခ ြမ မမင

ျေစ ေရမ -

(၁) မတတမမတ မမ မသ အမမတြြ အသ ဝငမ ေရမ။ မ ျမ

ျခ စ မ ခမ႔ခ ြမႏင႔ လ ဝ ေတသြျခငမ သမ အခ ြအလြမ မြ

မတသမထမျခငသ လေငမတ တြ အတ ြ အသ မဝငႏ ငေရ။

၁၄

Record Keeping

အမမတြြ အသ တ႔ျေ ၊ အသ ျေမ အခ ြအလြမ မြ သမ

မတတမ တ င သ င သငေရသ။

(၂) အခ ြအလြမ မသ မတတမတ င သမဖမျေ မႏင႔ ျေမလ

အသ ခ မတ င လ ြြစ မ မမလႏ င မအတ ြ ၊ လ ြြ င လင

သင႔ေရသ။

(၃) အခ ြအလြမ မသ ျေစ ျေ တ ြ မမြမမ ေရမ။ ဥေမမ ႏ မ

မ တစြမငအမ သမစေသ မတတမြ သ င မတ င သမ

စေသ ြစ ြြ တ တ ြ ြ မတတမတငထမမသမ သမြ မ ြ

ြ ခမမမႏ ငေရမ။ သမစေသႏ မမသ မသႏ မမျဖစသ

ြ ေင တ ြ ငလငစ မ မတတမမတင ထမေရြ ေ မ ဆ မမ ျဖစေရ

သ။

မတတမမတ မျေစသ မလမ ေရသ။ ျဖစ ေတစခခ ငစ

အ တ ြ အခ ြအလြမ မအမ ြမြ မတတမ သ င ေရမ။ ထ သ ႔

ြမြ မတတမမ မ သ ငႏ င မအတ ြ အ တဆမငစမအေငြႏင႔ ခြတ

သ ႔မးတ ဘမလေငတ ႔ြ မ ျမ ျခ တ င အလ ြတြထမ ေရမ။

၁၅

ႏ မမ ျမ ငလမျခင၊ ဆဝရြသေျခင၊ ႏ မငြလမ ဖ မျခင၊

ႏင အျခမသမျဖစ ေမ မအမ ျဖစလ ငျဖစခ င မတတမတငႏ ငမျဖစေရ

သ။ အဆ ေရြမြ မတတမမ မအမ မတတမစမအေ႔ြ တ င အသ

စ တ သ င ေရမ။ ထ ႔ျေင ြမြ မတတမြ လ ဆြလြထ မသ မ

ထမသင႔ေရသ။

မမြဆ တ င မတတမစမအေ႔ြ ြ ႏ စမႏ မျခ စ မ ခမခ ြမအတ ြ

သတငအခ ြအလြမ မ မ အသ ျေႏ င မျဖစေရသ။ အဆ ေရ မတ

တမမ မြ ြ ျေမတစခခ ငစ ျဖငလြမင၊ မတစစမအေျဖငလ

ြမင၊ ြ မေ တမျဖငလြမင၊ အျခမမလမမ မျဖငလြမင

ထ မသ မထမ မ ငေရသ။ မတတမမတ မမ မြ ျေစမတတမ တငထမ

ျဖင႔ အသ မဝငေရ။ အဆ ေရမတတမမ သတငအခ ြအလြမ မြ ျေမလ

ထတႏတအသ ခ ႏ ငမသမလ င အမမတြြ အသ ဝငလမမျဖစေရသ။

ဥေမမ၊ ႏ မမတစ ြမင၏ တစမ႔ႏ ႔ထ ြႏမြ သ သဆ ေရစ ႔။ ထ သ ႔

တစ ြစမြ သ ျဖင အသ မဝငသခ ။ အဆ ေရႏ မမ၏ ြခငမ႔ြ ႏ ႔

ထ ြႏမႏင ႏ ငြဥ႔ြျခင၊ အျခမႏ မမမ မ၏ ႏ ႔ထ ြႏမမ မႏင

ႏ ငြဥ႔ြျခင၊ စသတ ႔ြ ျေလေမသမ ႏ မမ၏ အျခအမအ ေ ေြ

ခမမမသ သေလမ ႏ ငမျဖစြမ မတတမမမ ေ မ အသ ဝငလမမျဖစေရ

သ။

င ႔ြမတတမ (Financial Records)

ႏ ႔စမႏ မျခ အတ ြ ဝြြ သမ အမလ ြ မတတမတင ေရမ။

အလေသမမမ မအတ ြ မ႔စမခ၊ လခမ မြ ေရ ထသ င မတတမ တင

ေရမ။ ဝြြ သေစအမ အစမအေစအလ ြ သ ျခမစမအေမ မ၊

ဖ ငမ မ ထမ ၍ မတတမတငႏ ငေရသ။ သ ႔သမ မမြဆ တ င စမ င

အမလ ြ စေရင၍ စမ ငခ ေတစခ ဆ ြ မျဖစေရသ။

ႏ မႏ ႔ မငခ ျခင၊ တ စမၦမမ မ မငခ ျခင စသျဖင သမ

ဝငင အမလ ြ လ မတတမတငထမ ေရမ။ ဝငင လမတစခခ င

စ ၏ ဝငင ႏငထ ြင ြ ႏ ငြဥလလမျခငျဖင မသအေ ငြ အလ

ေ ဆမင ြသငသြ သ လမမျဖစေရသ။

အလေသမမစ တမတတမတ င အလေသမမတစဥ ခ ငစ အတ ြ

သ သမ႔ မတတမထမ သငေရသ။ အဆ ေရ သ သမမတတမတ ငမ႔စ ြ၊

အလေခ မ၊ ေင ၊ ခ ငြသ ြ စသတ ႔ြ သ င ေရမ။ ထ ႔ျေင

အလေသမမ တစဥ စ အတ ြ သတမတထမသမ အလေတမဝမမ မ (ဥေမမ

- ႏ မႏ ႔စသ လေငမအဆငဆင၊ ျခ သမ င ဆမင ြေ ၊ အစမြ

မ သ႔မလမ) အမ မသ ႔ဆမင ြ မြ သမဖမျေထမ

သင႔ေရသ။ ထ သ ႔ ဖမျေထမမသမ အလေသမမတစဥ ခ ငစ သ မ မ တ ႔

လေဆမင မလေငမမ မြ သခ မစ မမမလသဘမေရြမျဖစျေ

စမစတြ လေြ ငဆမင ြႏ ငမျဖစေရသ။

စ မ ခမခ ြမမတတမ (Management Records)

ႏ ႔စမႏ မမ ျမ လေငမတ င မတတမမတ မထမ မာ၌ ႏ မမ

တစြမငခ ငစ ၏ မတတမြ ျေစထမ ေရသ။ ဆ လ သမမ ႏ မ

ငြလတစြမင မ မ ျခ တ င မ လမေရြ အဆ ေရႏ မငြလ မ ခရစမ

ျခ မ မငထတလ ြခ မ၊ (သ ႔) သဆ သ မခ မအထ မတတမထမ မ။

(၁) ႏ မငြမတတမ

ႏ မငြအမမ ဖ မသ ြစ ြ၊ မ ဘမ မ၊ ထင မသအမတအ

သမ (သ မးတ) မ ေရတ (သ မးတ) မမမ၊ ႏ မငြဘဝတ င ႔ြ တ ႔

ခြ႔ သ႔ မေရမ မ၊ တ ြြ သ ႏ ႔ေမမဏ၊ ြ မ သအစမေမမဏ၊

သမခ ြသ ြစ ြ၊ ႏ မငြသြတမတလ မြ ခႏၶမြ ြအလခ မ

ျမငတြလမမ၊ စသအခ ြမ မေရဝင ေရမ။

(၂) ြ မ မမ မတတမ

ႏ မမတစြမငခ ငစ တ င ျဖစေ မခြ႔ဖသမ မေရမ မ၊ ဏ မအ

မမတ မ မ၊ ြသမမ မ၊ ြသမအေခတမျေမမ မ မအမ ြစ ြမ မႏင

တြ မတတမတင ေရမ။ ႏ မမအမလ ၏ တစြမငခ ငစ ြ မမမ

မတတမမ မအမ ျေမလ ျခ င သ သေျခငျဖင ႏ ႔အ မငျခင၊ အစမျခ

လမ႔ြမငတ ငျေ မမျဖစျခင၊ အခ ငြေျခငစသ မေရမ မ၊ အျခမ

အလေသငသ ြ မမမ ျေ မမမ မြ ေရ သ လမမျဖစေရသ။

(၃) ျမ ငႏငသမစေမတတမ

ျမ ငလမ ြ၊ သမစေ ြတ ႔ြ မတတမတင မအလ မအ ႔ြ ေရ

သ။ ဤအခ ြသ တစသမႏငတစသမ ႔ြမအခ မြမလ (Calving

interval) ြ လ မခ မအထမြအြျဖစစေရသ။ သမစေသ ႏ မ

သ ြ လ မတသမထမျခငျဖင မ ႏ မသ ခ ြ မတ င အထမြ

အြျေစေရသ။ သမအမင မအတ ြအ႔ြ မ မမ သမစေ သြ

သ ျခငျဖင ႏ မမ၏သမအ မႏငမ ေ မလမ႔ြမင၏ ြ မမမ အျခအ

မြ သ မ ငမအျေင မထမမြ႔ သမစေျခငတ င ျေ မမ ေရြလ အ

လ ြတြသ ႏ ငမျဖစေရသ။

(၄) သမစေျခင ႏင ႏ မလမ ဖ မျခင မတတမ

ႏ မမတ ငသမအမင၊ မအမငြ ဇ စမျေ ေရြ ႏ မမအမ မ

သ႔အခ မတ င ႏ ႔ျဖတမ (dry off)၊ မသ အခ မတ င မ ဖ မမတ ႔

ြ တ ြခ ြႏ ငေရသ။ မ ဖ မသအခ မသ ေရြ မမြတစ႔ြ မသမစေ

မ မသအခ မတ င ျမ ငလမမလမ စမင႔ြ မ တ ႔ြ သ ႏ ငသ။

(၅) အစမြ မ ျခင ႏင ထတလေမမတတမ

ႏ ႔မမ ထတလေသြ သ ျခငျဖင ႏ မမအမမ ျမ သင၊ မသင႔

ြ ဆ ျဖတႏ ငေရသ။ အစမေမမဏ ႏငအစမအမ အစမြ မတတမ

တငထမျခငျဖင အစမြ ေ မ ြ သငသ၊ လ မြ သငသ၊ ေ မမအ

တ င ဆြလြြ မ မ စသတ ႔ြ ဆ ျဖတႏ ငေရသ။

(၆) အြ ဥ ခ ေ (Summary Sheets)

အထြတ င ဖမျေခြ႔သမ မတတမမတ မမ မမ သမ

အခ ြအလြမ မြ စေရင၍ မတတမ အြ ဥခ ေ တစခထမ ေရမ။

အဆ ေရအြ ဥခ ေမတတမတ င - ႏ ႔အ မငျခင၊ အခ ငြေျခင၊ ႏ ႔ထတ

လေမ၊ ြ မ သ အစမႏေမမဏ၊ သမတစ႔ြ မအမင မအတ ြ သမ

စေ သအ႔ြ မအ အတ ြ၊ တစသမႏငတစသမ႔ြမ အခ မ ြမလ၊

စသတ ႔ြ ဖမျေထမျခငျဖင ႏ မမ၏ အျခအမြ ျခ င မမလႏ ငမ။

Record Keeping

၁၆

EdkYpm;EGm;jcHrsm;wGif xm;&Sd&rnfY rSwfwrf;rSwf&m erlemyHkpHrsm;

ဖမျေေရ မတတမ မမမမေ စ မ မသ မ ျမ သမမမ မအသ ျေႏ င မအတ ြ ဥေမမအျဖစ ဖမျေျခင သမ ျဖစေရသ။ မ မ ၏မ ျမ ျခ တ င အသ

ျေႏ င မအတ ြ လ အေသလ ျေမလျေျေင တ ျဖတႏ ငေရသ။ အ႔ြ ဥမဏ မ မ ြလ ေရြ MLF Newsletter သ ႔ ဆြသ ြ မျမမ ႏ ငေရသ။

(၁) ႏ မငြ လမတတမ (မမမမေ စ )

ႏ မငြလမ ေရတ ႏ မမတေ တငအမတ၊ မ ဖ မသ ြ

ႏ မသ (ဖခင) ထ /မ ြ ြအလခ မ အခြအခြ

ႏ မမ (မ ခင) မ အ မႏ ထ ြ မ အ မ အဆ %

ြမြ ြဆထ ႏ မ ြစ ြ ဝမသ မျခင မငခ သ ြစ ြ

မတခ ြ

ႏ မငြလေ

မတခ ြ - သမခ ြသ ြစ ြ၊ ႔ြ ထ မမ၊ ဝမသ မျခင၊ ေထမဆ အ႔ြ မ ျမ ငလမသ ြ စသျဖင အျခမ အခ ြအလြမ မ ထသ င ႏ ငေရသ။

(၂) ြ မ မမ မတတမ (မမမမေ စ )

ႏ မမအမတစဥ မ ဖ မသ ြစ ြ

ြစ ြ မေရလြၡဏမ၊ ဏ မ၊ စစဆမ ြသမ လ ြမြ စ တ

မတခ ြ - ြ မမမ ျေ မမအမလ ြ ဖမျေႏ ငေရသ။ အေတစဥ၊ လစဥ ျေလေသမ California Mastitis Test အျဖမ မြ လ ဤမတတမတ င

လြမင၊ ထတလေမမတတမတ ငလြမင ထသ ငမတတမတငႏ ငေရ သ။

(၃) ျမ ငႏငသမစေမတတမ (မမမမေ စ )

ႏ မမအမတစဥ

မ ဖ မသ ြ သမြ သအ႔ြ မ

ြစ ြ ျမ င

ေထမ တ ြ တတ ြ စတတ ေဥမ ဆမ သတေမ အမ

ႏ မသ

မတခ ြ - ဤမတတမြ သမြ သအ႔ြ မတ ငအတ ြ ဇြမတစခစ အသ ျေႏ ငေရသ။ ြခငအ႔ြ မြ သမြ ြြ ေရ ဖမျေေသငေရသ။ ြင

သ ႔ဖမျေေျခငျဖင သမြ ြႏင မမြတစ႔ြ မသမအမင ြ႔ြမြမလြ သ ႏ ငေရသ။

(၄) သမစေျခင ႏင ႏ မလမ ဖ မျခင မတတမ (မမမမေ စ )

ႏ မမအမတစဥ မ ဖ မသ ြစ ြ ႏ မသ (ဖခင)

သမြ အ႔ြ မ သမစေ ြ သမတငသႏ မသ သမစမသ ြ မ ဖ မမ ြ

သမြ သ ြ အသြ ႏ မမအလခ မ မ ဖ မျေ စစဆခ ြ မမြတစ႔ြ မသမစေ ြ

ြစ ြ လ

ႏ မငြလ

အမတစဥ

ထ /မ ႏ မြလ

အလခ မ

မ ဖ မစဥအခြအခြ မ ဖ မစအျခအမ မငခ သ ြစ ြ

မတခ ြ

မတခ ြ - သမတစ႔ြ မြ လ င ဇြမတစခသ မျဖစေရသ။ မ ဖ မစဥ၊ သမစေစဥႏင မမြတစ႔ြ မ မ ဖ မစဥ ႏ မမ၏ ခႏၶမြ ြ အမအထမ (Body

Condition Score) ြ လ ထသ ငဖမျေသငေရသ။

Record Keeping

၁၇

Record Keeping (၅) အစမြ မ ျခင ႏင ထတလေမမတတမ

ႏ မမအမတစဥ မ ဖ မသ ြ သမြ အ႔ြ မ အလခ မ

ြစ ြ အစမႏ အစမ႔ြမ စမြ ြျေျေငခ သတေဓမတ အမဆ

စစေရင ထတလေမ ဝငင SCC

ေရင ြ ေ ေရင ြ ေ ေရင ြ ေ ေရင ြ ေ ေရင ြ ေ ေရင အဆ အသမ

မတခ ြ - ဤမတတမသ ႏ မမ၏ ထတလေမြ လြမင၊ ထတလေမြမငစ မအတ ြ လ အေမအစမ တ ႔ြ မျေ ေႏ ငေရသ။

ႏ ႔ေမစဥႏင ႏ ႔ျဖတထမစဥအတ င ႏ မမ၏ ြ ြအလခ မႏင BCS တ ႔ြ ထသ ငဖမျေသငေရသ။ SCC အစမ CMT ြ ျေမငလြအသ ျေႏ ငေရသ။

SCC – Somatic Cell Count; CMT – California Mastitis Test

(၆) အြ ဥ ခ ေ (Summary Sheets)

အထြတ င ဖမျေခြ႔သမ မတတမမတ မမ မမ သမ အခ ြအလြမ မြ စေရင၍ မတတမ အြ ဥခ ေ တစခထမ ေရမ။ ျဖစႏ ငေရြ

ေ ေဖမ မ ဆ ြဖမျေသငေရသ။ ေ ေဖမ မသ ြ မေဏမ မ မအမ ဇြမြ ြျဖငဖမျေျခငထြ အျခအမြ ေ မ ငလငလ ြြစ မဖမျေေႏ ငျေ

စ တြသစမ မ စ မျဖစေရသ။

၁၉

Feed and Nutrition

မ ငဆမငေရ င Dr Fausto Solis de los Santos

သတေဝရမ မ၏ အစမျခလမ႔ြမငအဖ ြ႔အစ (Gastrointestinal

Tract – GIT) သ ခႏၶမြ ြ၏ အျခမသမ လေငမမ မ အမ မအျေမႏင႔

ခ တဆြမသမ စမစတစချဖစသ။ အစမျခလမ႔ြမငးဆ သမ

လ၊ သ လ႔အဖ ြ႔အစ၊ အမ ႔ြမစမစ၊ းမမမ စစထတ မ မ

ထတေသ႔စမစ၊ ခခ အမစမစတ ႔ႏင႔ေရ ခ တဆြထမသ။ အစမျခလမ

႔ြမင၏ လေငမမ မ မမမမြမြမ ြမငြမငမ မမ မ ဆမင ြႏ င

ျခငြ သတေဝရမ မ၏ ဇ ဝြမၼျဖစစဥတစခလ အေခ အြ သြ မြမ

သလ ၊ ြ မမမ ြမငမ မစဖ ႔၊ ြမင မ မစ မ ငသမ စဖ ႔ အထမြအ

ြျေသ။ အစမျခစမစ ြမင မ မစဖ ႔ဆ လ င အဓ ြ အစ တအေ ငႏစခ

ြ အြအ ေ မ လ အေသ။ ၄ငတ ႔မမ အစမလမ႔ြမင၏ အတ ငမ

ြ ြမြ ြေထမသ႔ အျမေရ (intestinal mucosa) ႏင႔ အစမလမ

႔ြမငအတ င အဏဇ ဝေ မ မမ မ (indeginous microflora) မ မျဖစသ။

အစမလမ႔ြမင၏ အတ ငေ ငမ ြ ြမြ ြေထမသ႔ အ

ြ အခ ြအျမေရလမ မတ င လြခ မငြလမ မႏင႔တသ႔ villi မ မ အ

ျေငသ ႔ ခ မထ ြမ႔ြသ။ ြင villi မ မ၏ အျခတ င lamina propria မ မ

တ မသ။ lamina propria ထြတ င peyer’s patches းခခသ႔ အ

ြ ြြလမ မ သ။ ၄ငတ ႔သ အစမလမ႔ြမငအတ င ဗြတ

ြမမ မြ စမင႔႔ြ႔မျေ မေရေ မ မမ မ ေရဝငလမေရြ မေ မမ မလမႏ င

အမင တမဆ ေသ။ အြြ၍ ၄ငအလ မြ ဗြတ ြမမ မ

ြ မျဖတလမေရြ သ ႔ြမအတ င dendritic ဆြလမ မြ ဖမစမဆြလ

(macrophages) မ မြ လ ႔ဆမ႔ြသ။ ထ အခရ ြငဖမစမဆြလမ မြ

ထ ဗြတ ြမြ ဖမစမလ ြမျဖစသ။ ထ ျဖစစဥ႔ြမင႔ ခႏၶမြ ြ၏

ခခ အမစမစမ ေဋ ေစမ မ (အထသျဖင႔ IgA) ထတလေလမစသ။

Villi မ မတ င goblet ဆြလမ မ ထတလေေႏ ငသ႔ ခ င႔ (crypts)

မ မလ ေရဝငသ။ goblet ဆြလမ မသ အစမလမ႔ြမငတ င အြ

အခ ြ (mucous) မ မ ထ ြ အမင ဆမင ြေသ။ အစမလမ႔ြမင

မ တ င အြ အခ ြ မ မထ ြ မျခငျဖင႔ မေရေ မ မမ မ အမ ြ ျဖတြမ

သ ႔ြမထြသ ႔ ဝင မြမသ မႏ ငအမင ဖမထမႏ ငသ။ ထ ႔ျေင ၄ငတ ႔

ြ ခႏၶမြ ြြ အြ ျေသ႔ အဏဇ ဝေ မ မမ မ မထ င မအတ ြလ

မ မေထမသ။ ဝြမ မ၏ အသ မေ င goblet ဆြလမ မသ sialic

အြဆစေရဝငသ႔ သဘမဝအြ အခ ြမ မြ ထတလေေသ။ ြငအြ

ဆစသ ဗြတ ြမမ မ လေငမဆမင ြ မတ င အြအ ေသ။

ဝြတစြမင၏ အစမလမ႔ြမငထြတ င ဗြတ ြမ မ စ တ

ေရင ၄၀၀ ြ မ မျေ ေမမဏအမျဖင႔ 109CFU/g ခမ႔ သ။ ြငတ ႔အ

မြ တစဝြခမ႔မမ Lactobacillus ႏင႔ bifidobacterial တ ႔ြြ႔သ ႔ အြ ျေ

ဗြတ ြမမ မျဖစြမ ြ မတစဝြမမ မေရေ မ မမ မ ျဖစသ။ ဝြ

မ မ၏ ြ မမမ ႏင႔ ထတလေမြ အစမလမ႔ြမငမတဆင႔ ျမင႔တငလ

ေရြ တငျေခြ႔သမ အစမလမ႔ြမင မ ၏ တဆမြေ ြ ထ မသ မြမ

ြ ြျေ အစမလမ႔ြမငအတ င အဏဇ ဝေ မ မမ မ၏မ ျခြ ထ မ

ႏ ငမ႔ အစမြ မ မေ စ ႏင႔ အစမဖမျမ လမတ ႔ လ အေသ။

အျခမတစဖြတ ငလ ဝြမ မ၏ မေရမ မြ ြသ မတ င အ

သ ျေသ႔ ေဋ ဇ ဝဆဝရမ မသ လသမတ ႔စမသ မ႔ ဝြသမမ မတ င

ဆ႔ြ င (residues) မ မအျဖစ ေရဝငလမႏ ငျခင၊ ဗြတ ြမမ မြ ေဋ

ဇ ဝဆဝရမ မအမ ြဥေရလမႏ ငျခငတ ႔႔ြမင႔ ၄ငေဋ ဇ ဝဆဝရမ မြ အ

စမထ ႏ ငမ႔ ေ ဘ ငအ တစ (Prebiotic)၊ ေ ဘ ငအ တစ (Probiotic) ြြ႔သ ႔

သမ အ မမ မြ တ ထ င႔ြ ဆလမ႔ြသ။

ေ ဘ ငအ တစမ မြ အစမလမ ႔ြမင ြ ဘြလ ြ သလြ။

ေ ဘ ငအ တစမ မမမ ခ ဖ ြ၍မ ႏ ငသ႔ အစမအမြမ မ (non-

digestible feed ingredients) မ မ ျဖစ႔ြသ။ အစမလမ႔ြမင အမြ

ေ င မြလမသ႔အခရ ၄ငတ ႔အမ ဗြတ ြမမ မြ အခ ဥဖမြ႔ြ

သ။ အခ ဥဖမြသ႔ျဖစစဥ (Fermentation) ႔ြမင႔ Volatile Fatty

Acid မ မ (အထသျဖင႔ acetic, propionic ႏင႔ butyric) ထ ြေခလမသ။

၄ငအြစစဓမတမ မြ အစမလမ႔ြမငအတ င တ စမၦမြ မေရျဖစ စ

သ႔ ဗြတ ြမမ မ (ဥေမမ Salmonella, E.coli, Clostridium) မေ မ

မ မႏ ငအမင တမဆ ေ႔ြသ။ ထ ႔ျေင butyric အြဆစြ အစမလမ

႔ြမင၏ အေခြ လ မဆြလမ မ ေ မမ မျခငြ လ ႔ဆမေသ။ ထ သ ႔

ဆြလမ မ ေ မမ မလမျခငျဖင႔ တ စမၦမ၏ အစမလမ႔ြမငမ အစမအမးမ

မ မ စေြႏ ငမြ ျမင႔တငေသ။ တခ မတတ င ထ အြဆစမ မြ တ

စမၦမအတ ြ စ မအငဓမတ (Energy) ြ လ စသ။

ေ ဘ ငအ တစမ မတ င Mannan-oligosaccharides (MOS), Fruto-

oligosaccharides (FOS), Galacto-oligosaccharides (GOS), Chito-

Oligosaccharide (COS), Isomalto-oligosaccharides (IMO), Pectic-

oligosaccharides (POS), and Xylo-oligosaccharides (XOS) စသျဖင႔ အ

မ အစမမ မ ြ ြျေမစ မ ေရဝင႔ြသ။

ဝြငြမ မ သမခ ြခ မတ င ေတဝမြ ငအမအထမ ျေမငလြ

ျခင၊ ဝြအေအတ င ႔ြ ႏ ငငြ ငျဖစစဥ စတငျဖစ ေချခင၊ အစမ ျေမင

လြျခင စသ႔ ဏျဖစ စသ႔ အခ ြအလြ (stressors) မ မစ မႏင႔ ႔ြ

တ ႔ သ။ ထ အခ ြမ မြ အမ villi မ မြ သငြ႔ြ လ သ မ စသ

လ ၊ အငဇ ငမ မ ထတလေမြ လ ျေမင လြ စသ။ ထ ႔ျေင TNF- α ၊ IL-

1β ႏင႔ IL-6 အစ သ႔ ဝြ၏ အသ မအတ င မင မမျဖစေခလမ

စသ႔ အ မမ မြ ထ ြေခလမစသ။ ၄ငတ ႔ထ ြေခလမျခင ြ

အစမစမႏမြ လ မ႔ြ သ မစျေ ဝမေ ြဝမလ မ မေရြ ျဖစေခစ

သ။ အြ ဆြအမျဖင႔ ခႏၶမြ ြအလခ မလ မ႔ြ ျခင၊ ႔ြ ထ မႏမ

လ မ႔မျခငမ မ ျဖစေခစေရသ။ ထ အျခအမမ တ င အစမလမ

႔ြမငအတ င လြတစအြဆစထတလေေႏ ငသ႔ ဗြတ ြမ

မ မ အ အတ ြလ မ႔ြ သ မစျေ မေရျဖစစသမ ဗြတ ြမမ မ

ေရြေ မမြ တ ျမင႔စသ။ ေ ဘ ငအ တစမ မ သ ခႏၶမြ ြခခ အမ

စမစြ လ ထ မ ေႏ ငျေ အစမတ င ထ႔သ ငြ မ ေရ ြ မင မ

သ႔ျဖစစဥ (inflammation) ြ လ မ႔ြ စသ။

တ စမၦမမ မ ႔ြ ထ မႏမြမငမ မစ မအတ ြ အစမမ မတ င

ေဋ ဇ ဝဆဝရမ မ ထ႔သ ငြ မ ျခင၏ မမြခ အ႔ြမငအ ငတစ

ေမမ ခႏၶမြ ြအတ င မင မျခငျဖစစဥမ မအမ လ မ႔ခ ႏ င မအတ ြ

ျဖစသ။ (Niewold, 2007) ေ ဘ ငအ တစမ မသလ မင မျခငြ

လ မ႔ခ ႏ ငသျဖင႔ ေဋ ဇ ဝဆဝရမ မြြ႔သ ႔ေင ႔ြ ထ မႏမြမငမ မစ

ြ အထမြအြျေႏ ငသ။ (Casey et al., 2004)

Inulin သ ခ ြ (ြမဖ ႏင႔တသမအေင) မ သ႔ Fructo-

oligosaccharides အမ အစမ ေ ဘ ငအ တစ တစမ ျဖစြမ Lactobacillus ႏင႔ Bifidobacterium ဗြတ ြမမ မြ မ မျေမလမစ႔ြမင ၊ သမခ ြခရစ

ဝြငြြလမ မ၏ ြ မမမ အျခအမြမငြ ထ မသ မထမေ

ႏ င႔ြမင Tran et al., 2016 ြ သြသျေခြ႔သ။ အလမတေင Galacto-

oligosaccharides အမ အစမ ေ ဘ ငအ တစမ မသလ အသမတ ဝြ

မ မတ င Lactobacillus ဗြတ ြမမ မြ သ သ သမသမတ ျမင႔စ႔ြမင

(McDonnell et al., 2016) ြ လ႔လမတ ႔ ျေ ျဖစသ။ Lactobacillus မ မ တ ျမင႔လမျခငြ ဝြမ မတ င တ ြဖ ြ မေရျဖစစသ႔ ဆြလမ မြလမ

ေ တစမ ျဖစသမ S. Typhimurium အ အတ ြြ လ မ႔ြ စသး

သမ သတသမတ ႔ ခ ြြ (Casey et al., 2004) ြတငျေခြ႔သ။

လ႔လမမအတမမ မမ မတ င ေ ဘ ငအ တစမ မြ ဝြ၏ အစမ

လမ႔ြမငအတ င ဗြတ ြမအ အတ ြြ လ မ႔ြ စျေ ဗြတ

ြမအသစမ မ ေရြေ မမြ တမဆ ႏ ငြမ အလမ႔ြမငအတ င

မေရ ေ မ မမ မ ဝင မြလမမြ တမဆ ေႏ င႔ြမင တ ႔ သ။

ေ ဘ ငအ တစမ မြ ဝြမ မ၏ အစမလမ ႔ြမင ြ ဘြလ ြ သလြ။

ေ ဘ ငအ တစဆ သမမ တ စမၦမမ မအမ ဘအႏေ မြမေေြ

လ လမြသ႔ ေမမဏ ေရြ တ စမၦမ၏ ြ မမမ ြ အထမြအြ

ျေစႏ ငသ႔ အဏဇ ဝေ မ မမ မြ ခခ ဆ ျခင ျဖစသ။ ေ ဘ ငအ တစ

မ မြ တ စမၦမမ မအမ မသ ႔ ြ ႔ြသ ဆ သ႔အခ ြႏင႔ ေတသြ

၍ အမ မလြခ ထမသ႔ အြအဆမ မမမ အမြေရအတ ငျဖစသ။

Feed and Nutrition

၂၀

ေ ဘ ငအ တစမ မသ (၁) အစမလမ႔ြမငအတ င ခ ဥင ႏမ

(pH) ြ လ မ႔ြ စြမ မေရေ မ မမ မ မေ မမ ႔သမ ေတဝမြ ငြ ဖမ

တ ေသ။ (၂) အစမလမ႔ြမင မ ြႏမျေငတ င တ ြြေ မျခငျဖင႔

မေရေ မ မမ မ မ မြမလမႏ င အမင တမဆ ေသ။ (၃) မေရေ မ မ

မ မ အသ ျေမ႔ အမးမ မ မြ လြစမသ ျခငျဖင႔ မေရေ မ မမ မ ေ မ

မ မလမမြ ႏမင႔ြြေသ။ (၄) မေရေ မ မမ မြ အးမ႔အတမျဖစ

စသ႔ organic acids, hydrogen peroxide ႏင႔ bacteriocins စသ႔ ျ ေ

ေစမ မ ထတလေေသ။ (၅) ခႏၶမြ ြ၏ ခခ အမစမစြ လ ႔ဆမေ

သ။

စ ြ ြထြတ င ဝြြ ႏ ငသ႔ ေ ဘ ငအ တစမ မြ အေစ

(၃) ခ ခ ြျခမလ႔လမႏ ငသ။ ၄ငတ ႔မမ (၁) Bacillus (Gram-positive spore

forming bacteria)၊ (၂) lactic acid – producing bacteria (Lactobacillus, Bifidobacterium, Enterococcus) ႏင႔ yeast တ ႔ျဖစ႔ြသ။ (NRC, 2012)

လြတစအြဆစထတလေသ႔ ဗြတ ြမမ မြ အျခခ

သ႔ ေ ဘ ငအ တစ (lactic acid – producing bacteria) သ အစမလမ

႔ြမငအတ င ြမင မ မစ မ ငသမေ မမ မႏ ငျေ ၄ငတ ႔ အသြ ငသမမ

သမ အစမလမ႔ြမငြ ြမြ ြေသ။ သ ႔ မတ င ၄င ဗြတ ြမ

အေစမမ အေခ မျမင႔မမသ႔ ဏြ မခ ႏ ငသျဖင႔ အစမတမင႔ထတလေ မ

တ င ထ႔သ ငအသ ျေေရြ ေ ြစ သ မမ ျဖစသ။ ၄ငတ ႔ြ အသ ျေ

မဆ ေရြ အစမမမ႔မ မတ င ထ႔သ ငအသ ျေႏ ငသ။ အစမတမင႔တ င

အသ ျေေရြ အစမတမင႔ျဖစျေ မ အ ျဖမသ႔စမစ Post Pelleting

Liquid Application (PPLA) system ျဖင႔ အသ ျေ မ။

Bacillus subtilis ေရဝငသ႔ ေ ဘ ငအ တစမ မမမမ အေခ မ ၂၀၅

ေ ဖမ ငး ြ အထ ခ ႏ င သျဖင႔ အစမတမင႔ထတလေ မတ င ထ႔

သ ငအသ ျေလ႔ ႔ြသ။ ြင ဗြတ ြမ၏ ႔ ြ ြမမ အစမလမ

႔ြမငအတ င ေ မမ မႏ ငစ မ မျေ ဝြမ ျမ ထမသ႔ ြမလေတလ

အစမတ င ထ႔သ ငေ မ လ အေျခင ျဖစသ။

ေ မမအမျဖင႔ ေ ဘ ငအ တစမ မ၏ ထ မြမြ အစမျခစမစအ

တ င အြ ျေဗြတ ြမမ မ မမ ျမင႔မမလမသ ဆ သ႔ အခ ြႏင႔

တ ငတမ႔ြသ။ Bacillus subtilis ေ ဘ ငအ တစြ ဝြစမတ င

ထ႔သ င ြ မ ျခငျဖင႔ Lactobacillus ေမမဏ 7.39 log10 cfu/g မ 7.49

log10 cfu/g သ ႔ တ ျမင႔လမစ႔ြမင Upadhaya et al. (2016) ၏ သတ

သမြ ဆ သ။ ေ ဘ ငအ တစ ဗြတ ြမမ မြ အစမလမ႔ြမငအ

တ င အမြဆ ေ ငမ မြ အသ ျေလ ြျခငျဖင႔ အစမလမ႔ြမငအတ င

လမြ႔ေတဝမြ င (anaerobic) ျဖစေခလမြမ မေရျဖစေ မစသမ ဗြ

တ ြမမ မြ သြ ေ ြစ စြမ ြငအျခအမြ ခ ႏ င သ႔

အြ ျေ ဗြတ ြမမ မ ေ မ ေရြေ မလမျခငျဖစသး ြဆ႔ြသ။

သမခ ြ ဝြငြမ မအမ ၃-၄ ေတ႔ြမအမင Saccharomyces cerevisiae ssp. boulardii တဆြ အျခခ သ႔ ေ ဘ ငအ တစ (Yeast

probiotics) မ မြ မ ေျခငျဖင႔ အစမလမ႔ြမင villi မ မြ ေ မ

ထ ြလမစ႔ြမင၊ အစမလမ႔ြမင အေခြ လ မဆြလမ မ ေ မ ေ မမ မ

လမ႔ြမင၊ အသ မ၏ မ မအႏ ႔အျေမတ င ဖမစမဆြလမ မ အ အတ ြ

ေ မ မ မျေမလမ႔ြမင (Baker et al., 2013) ၏ သတသမတ င တ ႔

ခြ႔ သ။ ြငအခ ြမ မြ သမခ ြခ မမမြေ င ဝြငြမ မ၏ ႔ြ

ထ မႏမျမင႔မမ စ အတ ြ အထမြအြျေစသ။

ေ ဘ ငအ တစမ မြ မ ဝြမမ မ၏ အစမထြတ င ထ႔သ ငြ

မ ျခငျဖင႔ မ ဖ မခရစ ဝြငြြလမ မတ င မေရေ မ မ ဝင မြမြ

လ မ႔ခ ႏ င႔ြမင၊ ဝြငြြလမ မ၏ အစမလမ႔ြမငတ င Lacto- bacillus ြြ႔သ ႔သမ အြ ျေဗြတ ြမမ မြ ေ မ လ ငျမမစ မ မြ

စသလ အ အတ ြြ လ မ မျေမလမစ႔ြမင၊ ခခ အမစမစြ လ ႔

ဆမြမ၊ မေရေ မ မမ မြ စြခ မြ တမဆ ြမြ ြ ေ႔ြမင

(Baker et al., 2013) ၏ သတသမြ ဆြလြဖမျေခြ႔သ။

ေ ဘ ငအ တစမ မသလ မင မျခငႏင႔ ဆြစေမသ႔

Inflammantory cells မ မျဖစသ႔ TNF ၊ IL-10 တ ႔ ြ လ မ႔ြ စသ။

Bifidobacterium ဗြတ ြမြ အျခခ သ႔ ေ ဘ ငအ တစ

မ မသ သမခ ြဝြမ မတ င Salmonella ႏင႔ enterotoxigenic Escherichia coli (ETEC K88) တ ႔ြ လ မ႔ြ စ႔ြမင (Barba-Vidal et al., 2017) ြ

သတသမျေလေ မဖ တ ႔ ခြ႔႔ြသ။

ဝြငြြလမ မအမ Streptococcus faecium ဗြတ ြမ

အသ ျေထတလေသ႔ ေ ဘ ငအ တစအမ သ သမ႔ ေရစေမ တ ြြ ျေ

မမြ မေရျဖစေ မစႏ ငသ႔ E.coli ေ အမ မ ြစြြမ မေရျဖစေ မ

စသ႔အခရ ဝမေ ြဝမလ မ မေရ၏ ျေငထမမြ လ မ႔ခ ေသ႔ အ

ျေင ခႏၶမြ ြ႔ြ ထ မႏမမမလ ေ ဘ ငအ တစ မြ သမ ဝြငြမ မ

ထြ ေ မ ျမင႔မမ႔ြမင တ ႔ သ။ အဓ ြအ႔ြမငအ ငမမ ေ ဘ ငအ

တစြ မေရေ မ မ အစမလမ႔ြမငအတ င မေရြေ မႏ ငအမင တမဆ

ထမျခင႔ြမင႔ ျဖစသ။ (Shu et al., 2001) ၏ သတသမတ င ဝြစမအ

တ င Bifidobacterium lactis ေ ဘ ငအ တစ ြ ထ႔သ ငြ မ ျခငျဖင႔

ဝမေ ြဝမလ မ မေရြ သြသမစသ႔အျေင ဝြ၏ မစငအတ င

E.coli ႏင႔ Rotavirus စ မ႔ထတမြ လ မ႔ြ စသး တ ႔ သ။

Feed and Nutrition

၂၁

Beneficial bacteria Lactobacillus (http://homeremedieslog.com/natural-

products/bacteria-and-enzymes/lactobacillus/).

အလမတေင (Kyriakis et al., 1999) ၏ သတသမတ ငလ ဝြ

ငြမ မအမ Bacillus toyoi သ ႔မးတ Bacillus licheniformis ဗြတ ြမ

တစမ မ ႏင႔ Saccharomyces cerevisiae ssp. Boulardii တစတ ႔အမ မ

စေြ မ သ႔အခရ ဝမ မေရ၏ ျေငထမမြ လ မ႔ခ ေစႏ ငျေ အစမလမ

႔ြမငအတ င enterococci ဗြတ ြမမ မ၊ coliforms ဗြတ ြမ

မ မ၏ အ အတ ြြ လ မ႔ြ စ႔ြမင တ ႔ ခြ႔ သ။

ေ ဘ ငအ တစမ မြ ဝြမ မ၏ အစမစမႏမြ လ ျမင႔မမလမ

စသ။ ဥေမမ Bifidobacterium ဗြတ ြမ တစမ မ ေရဝငသ႔ ေ

ဘ ငအ တစမ မသ ဆြလမ မြလမေ ြစြခ ထမ သ႔ ဝြမ မတ င အစမ

စမႏမြ ျမင႔မမလမစ႔ြမင (Emili-Barba-Vidal et al., 2017) ြ တင

ျေခြ႔သ။

ေ ဘ ငအ တစမ မအမ ဗြတ ြမႏင႔ တစ မ စ တ အမ မ

ႏင႔ ထတလေထမျေ မ စ တတစမ ခ ငစ တ င စ မဆမငႏ င မ မ မတ

႔ြသြ တ ႔ မ ျဖစသ။ ထ ႔႔ြမင႔ ေ ဘ ငအ တစမ မြ အသ ျေ

မဆ ေရြ တစမ တြ အသ ျေျခငထြ မ စ တအမ မ ေရဝငသမ ေ

ဘ ငအ တစမ မြ ခ ြအသ ျေသင႔သ။

ြ ြမခ ြမ မ 1. Adami, et al., 1999. J. Basic Microbiol. 39:3–9.

2. Baker et al., 2013. J. Anim. Sci. 91:3390–3399

3. Barba Vidal et al.,2017. Front. Microbiol.,

4. Bontempo et al., 2006. Anim. Feed Sci. Technol. 129:224–236.

5. Casey et al 2004. Lett. Appl. Microbiol. 39:431–438.

6. Herfel et al., 2013. J. Anim. Sci. 91:907–913

7. Kyriakis et al., 1999. Res. Vet. Sci. 67:223–228.

8. McDonnell et al., 2016. J. Anim. Sci. 2016.94:153–156

9. Niewold. T. A. 2007. Poultry Science, Volume 86, Issue 4, Pages 605–

609,

10. NRC. 2012. Nutrient requirements of swine. 12th ed.

11. Pierce et al., 2007. Anim. Feed Sci. Technol. 132:267−282.

12. Searle et al., 2009. J. Med. Microbiol. 58, 37–48

13. Silfrani, et al., 2012. Journal of Food Protection 2(2) 352-354.

14. Shu et al., J. Pediatr. Gastroenterol. Nutr. 33:171–177.

15. Stein et al., 2006. Anim. Biotechnol. 17:217–231

16. Tran, H et al., J. Anim. Sci. 2012.90:3049–3059

17. Upadhaya et al., 2016. J. of Anim. Sci., 94: Issue suppl_2, 1 Pages 81.

18. Underdahl et al., 1983. Prog. Food Nutr. Sci. 7:5–12.

Yang et al., 2012. J. Anim. Sci. .90:2671–2676

ဖမျေေရ ဆမငေရသ The Pig Site မေၢဇင၏ အ ငတမမြစမမ ြႏမတ င ၂၀၁၈ ခႏစ ျေ လ ၂ ြ စ တငလ င႔တငထမသ႔ Feature Aricles တစေ ျဖစသမ Prebiotics and probiotics boost pig growth and health ဆမင ေရြ MLF Newsletter ြ ဆ လ မအင ဘမသမျေမဆ ၍ တငျေျခငျဖစေရသ။ မ ငဆမင ေရ ငမမ တ စမၦမအမးမ ဗ ေရ ေ Dr Fausto Solis de los Santos ျဖစသ။ ြခ ဆမငေရေရ အခ ြအလြမ မႏင႔ ေတသြ၍ ဝဖမ ဆ ႏ ၊ အ႔ြ ျေခ ြမ မ ြ newsletter.mlf@gmail သ ႔လြမင www.myanmarlivestock.com မတဆင႔ လြမင ဆြသ ြေေ ႔ႏ ငေရသ။

၂၂

Microbiology

လႏင႔တ စမၦမမ မတ င ြ မြျဖစေ မလ႔ သမ ဗ င ေစ မေရ

မ မအ႔ြမင ျေမဆ မတ င RNA ဗ င ေစႏင႔ DNA ဗ င ေစ း၍ အမ အ

စမခ ြျခမ ဖမျေလ႔ သ။ ထ ႔ျေင single stranded ဗ င ေစ ႏင႔ double

stranded ဗ င ေစး၍ ခ ြျခမ႔ြသ။ enveloped ဗ င ေစႏင႔ non-

enveloped ဗ င ေစး၍လ ခ ြျခမျေမဆ လ႔ သ။ သ ႔ မတ င မ ျမ

သမမမ မအမျဖင႔ မေရတစခအ႔ြမငြ လ႔လမသ႔အခရ မေရလြၡ

ဏမမ မြ သမ အလေ လ႔ ျေ မေရျဖစေ မစသ႔ ဗ င ေစသ မ

သ႔အမ အစမထြတ င ေရဝငသြ မ႔လ မ႔ထမလ႔ သ။ လြတ ႔တ င

ဗ င ေစအမ အစမမ မြ မေရထ မခ ေ အတ ြ အလ မအ ေရသ႔

အခ ြအလြမ မ ျဖစေရသ။

ဗ င ေစ မမလ င လြခ ြမငသတေဝရ၏ ဆြလထြတ ငသမ ေ မမ မ

ႏ ငသ။ ထ သ ႔ ေ မမ မ မတ င ၄ငတ ႔ မ ဗ ဇေစမ မြ လြခ ြမင၏

ဆြလထြတ င ေ မမ မြျခငျဖစသ။ မ ဗ ဇေစဆ သမမ ၄ငဗ င ေစြ

မသ ႔ေ စ စမ၊ မမ အဖ ြျေငအမ မ၊ မမ ခ ႏ င မ

စသတ ႔ြ ဆ ျဖတေသ႔ အ မမ မျဖစသ။ ဗ င ေစမ မ၏ မ ဗ ဇ

ေစမ မြ ႏစမ ခ ြ ျခမႏ ငသ။ deoxyribonucleic acid (DNA) ႏင႔

ribonucleic acid (RNA) တ ႔ ျဖစသ။ ၄ငမ ဗ ဇြ မျခမခ ြေခမတ၍

DNA ဗ င ေစႏင႔ RNA ဗ င ေစ း၍ ခ ြျခမထမျခငျဖစသ။ DNA ဗ င ေစ

မ မသ ၄ငတ ႔၏ မ ဗ ဇေစမ မ ေ မမ မႏ င မအတ ြ အခ ြအလြမ မ

ြ လြခ ြမင၏ DNA ထြသ ႔ ေေ ႔ျေ လြခ ြမငြ ေ မမ မေ သ။

RNA ဗ င ေစမ မမမမ ြငသ ႔ လြခ ြမင၏ DNA ထ အြအ တမင

စ မမလ ေြ ေ မမ မႏ င႔ြသ။ မ မသမအမျဖင႔ DNA ဗ င ေစမ မသ

double stranded ဗ င ေစမ မျဖစျေ RNA ဗ င ေစမ မမမ single stranded

မ မ ျဖစ႔ြသ။ DNA မ မမမ လြခ ြမင၏ ဆြလအတ င nucleus ထြတ င

ေ မမ မလ႔ ြမ RNA ဗ င ေစမ မမမမ cytoplasm ထြတ င ေ မမ မ

လ႔ သ။ DNA ဗ င ေစမ မေ မမ မ မတ င မ ဗ ဇထ မျခင (mutation) ျဖစ

ေခမမသမလ RNA ဗ င ေစမ မမမမ ေ မမ မစဥအတ င mutation

အလ ြတြ ျဖစေခႏ ငသ။ ထ ႔႔ြမင႔ DNA ဗ င ေစမ မတ င ဗ င ေစမ

ြ ြ ထ ြေခလမမ မျေ RNA ဗ င ေစမ မမမမ မ ြ ြမ မ အလ ငအျမမ

ထ ြေခလမြမ ထ မခ ေ မ ခြခြသ။

ဗ င ေစမ မြ ျေငေမ အဆ လ မတစထေႏင႔ ြမ ထမေရြ ၄ငတ ႔

ြ enveloped ဗ င ေစး ခခသ။ အဆ လ မမေရြ non-enveloped း

ခခသ။ enveloped ဗ င ေစမ မမမ အေ ဏြ ခ ႏ င မ သလ သမမမ

ေ သတဆမ မျဖင႔ အလ ြတြ သတသငႏ ငသ။ non-enveloped မ မ

မမမ အေ ဏႏင႔ ေ သတဆအခ ႔ြ ခ ႏ င သ။ enveloped မ မသ

၄ငတ ႔ြ လြခ ြမင၏ ခခ အမစမစြ မတမ သ မေရြ ၄ငတ ႔၏မ ြႏမ

ျေင ေ တငမ မ ြ ျေမငလြႏ ငစ မေ သျဖင႔ မေရတစ႔ြ မဝငျေ လ င

မမြတစခရြ ထေမ ဝင မြႏ ငသ။ Non-enveloped မ မမမမ

တစ႔ြ မသမ ဝင မြႏ ငသ။

၂၃

ဝြမ မတ င ြဥေရသ မမ ႔မမ ေြ ႔ြမတမသ႔ အျေအမမ မ

မျခငြ ဖြ မႏ င မ သတသမမ မြ ဆမင ြခြ႔႔ြသမမ ႏစ(၄၀)

ခမ႔ မျေ ျဖစသမလ ြခအခ မအထ အျဖမမြ မ မတ ႔သေရ။ ႔ြမ

တမသမ အျေအမ (aggression) ဆ သမမ တမဝြမ မတ င သဘမဝအ

တ ႔ သမ အမအြ င႔ျဖစသ။ ၄ငတ ႔တ င ြငအျေအမြ အ မမ

ဝြမ မထြ ေ မ တ ႔ သ။ တမဝြမ မသ အေစဖ ြ႔မထ ငလ႔ ျေ

ဝြအေႏစအေ မသ မသ႔အခရမ တ င အခ ငခ ငတ ြခ ြလ သမ

႔ြမတမသ႔ အမအြ င႔မ မ တျဖျဖေခေရြလမြမ အေစအတ င

ငသမမထ င မ မ မြ မဖ လ႔ သ။ ထ ႔ျေင မ ခရစ ဝြအေြလ

မ မ အသြႏစေတလမြအတ ငတ င အျခမသမ ဝြငြအေမ မႏင႔

တ ႔ဆ သ႔အခရ play-fighting ခခ ဆမ႔ြစမသြြ႔သ ႔ တ ြခ ြ႔ြသ႔

အမအြ င႔ြ လ တမဝြမ မတ င တ ႔ သ။ စ ေ မျဖစဝြမ ျမ

တ ငမ အသြ႔ြ သ႔ ဝြအေမ မြ ေရငေစလ႔ သ ေမ သြြ႔သ ႔၊ ဝြ

ငြြလမ မသလ သမမခ ြခငအထ ေရငေလ႔ မ သမ႔ြမင႔

ြငသဘမဝ အမအြ င႔မ မြ မတ ႔ ျခင ျဖစသ။ ဝြမ မ၏ သဘမဝ

တ ငေင packing order ခခ ႔ြ စဥငြလ ြ အေခ ေသ႔ သဘမဝ ျခင

႔ြမင႔ ြငသ ႔ packing order ျဖစေခ မ ႔ြမတမသ႔ တ ြခ ြမမ မ

မျဖစမမ ေခေရြႏ ငသ။

႔ြမ တမ သ႔အမအြ င႔မ မြ ဘမ႔ြမင႔ မျဖစ ေခစခ ငသလြ။

အေစမတသ႔ ဝြမ မြ မႏမေလ ြေရြ အခ ငခ ငတ ြ

ခ ြ႔ြျေ ဏ (stress) ျဖစေခစသ။ ြငြ ဝြမ မ၏ ခႏၶမြ ြ ခခ

အမစမစအေခ ဆ ြ သြ မြမ ျေ မေရမ မြ ဝင မြ စသ။

ဝြမ မအခ ငခ ငတ ြခ ြ႔ြျခငြ ဏ မအမမတ မ မြ ျဖစ ေခစျေ

arG;jrLxm;wJY0ufawG ,Ofyg;apzdkY Management and breeding strategies to

reduce aggression

မ ငဆမငေရ င SIMON TURNER

အြ ဆြအျဖစ မေရမ မ ြစြျဖစေ မစႏ ငသ။ ထ ႔ျေင တ ြခ ြမ

ြ စ မအငဓမတြ အသ ခ သျဖင႔ ႔ြ ထ မႏမအတ ြ အသ ျေ မ႔ စ မ

အငဓမတမ မ ဆ လလ င႔စသ။ အြ ဆြအမျဖင႔ FCR ခခ အစမမ

အသမသ ႔ျေမငလြႏမ လ မ႔ြ လမြမ မ႔စဥအသမတ ႏမ (DLWG) ြ

လ ြ ဆငစသ။ ြ ြဝမဆမင ဝြမမ မ အခ ငခ ငတ ြခ ြေရြ

သမလ မသမေ ြသအထ ထ ခ ြမ ႏ ငသ။ မ အမငျေ ဝြမတမ

မ မ ြ ြဝမဆမငြမလအတ င ြႏြခ ေရြ၊ သ ႔မးတ တ ြခ ြခ

ေရြ မ လမသမ ြလငြမ မသ႔ သမခ ြျေ မမြေ င DLWG မ

ေရသဆ သမ သတသမတ ႔ ခ ြမ မလ ျေ ျဖစသ။ ထ ႔ျေင တ ြ

ခ ြ မမတတသမ ဝြမအမ မစမမ သမထ မ ႔သမ ဝြမမ မျဖစြမ

ဝြငြြလမ မအမ ျေစစမင႔ မြမ ႔ဖ ငျေ ထတလေမြ ြ

ဆငစသ။

လ႔လမမမ မအ ဝြမ မြ FCR ႏင႔ DLWG ြမငမ မစသ႔

ဗ ဇမ မသ ႔ြမတမသ႔အမအြ င႔ြ ျဖစေခစသမ ဗ ဇမ မႏင႔ ဆြ

စေမသ။ ထ ႔႔ြမင႔ FCR ႏင႔ DLWG ြမငမ မစ မအတ ြ မ ဗ ဇ

ခ ြမ (genetic selection) လေ႔ြ ငေင ႔ြမတမသ႔ အမအြ င႔ြ

ျဖစစသမ မ ဗ ဇြ ေ မ ငသမ ထ မြမလမအမင ဆမင ြမ လ ြ

သမျဖစမတတသ။

စ မ ခမ႔ခ ြမျဖင႔ ျဖ င ျခင ဝြငြြလမ မ ႏ ႔စ ႔အ ြတ င တစအေႏင႔တစအေ မႏမ

ေျခင ြ သမခ ြခ မမမြေ င ႔ြမတမမြ လ မ႔ခ ႏ ငသ။ သ ႔ မတ င

ဝြအေမ မြ မႏမႏ ႔တ ြျခငြ လ ြြသ႔ အလေမးတေ။

ဝြမ မ အစမြ လ ြလင႔တြ စမသမြႏ င အမင စ မ ထမေ

မ။ အစမခ ြ၊ ခ ြမ မြ ေမမဏ မ မမ မ ထ႔သ ငေျေ ဝြအမ

လ တစျေ ြမြတ အစမြ အလ ြတြစမႏ ငေရြ ဝြအေအတ င

တ ြခ ြမြ လ မ႔ခ ႏ ငသ။

အခ ႔ြ အလင မငြ လ မ႔ခ ျေ တ ြခ ြမြ လ မ႔ြ စ မ

႔ြ စမ႔ြ႔႔ြသမလ ထ မြမ မ လေ။

မ မ ဆ (Tranquilisers) မ မြ အခ ႔မ ငင မ မတ င အသ ျေ႔ြ

သ။ သ ႔ မတ င ထ မြမ အလ မမသ။

ဝြျခ အြ ြအဝမ ြ ခ ြ႔ေျခငျဖင႔ တ ြခ ြမြ လ မ႔ခ ႏ င

သ။ သ ႔ မတ င ဝြျခ အတ င ထ႔သ ငမ ျမ ႏ ငသမ ဝြအြမင

လ မ႔မသ မသျဖင႔ စ ေ မ အ တ ြခ ြ ြမြ ထ႔သ ငစဥစမ

သင႔သ။ ဝြျခ ြ ြလ မမေရြ အလ မအသမ မသ ဥတမ မတ င

FCR ႏင႔ DLWG လ မ႔ြ မ ျဖစသ။

မ ဝြမမ မအတ ြ အခမ မ မ ြမ႔ထမေျခင ြ တ ြခ ြမ ြ

တမဆ ေထမႏ ငသ။

အမးမ ဓမတျဖ႔စ ြ ြ မ ျခင မ မ ၏ ဝြျခ တ င ဝြအခ ငခ င တ ြခ ြမမ မ ျဖစေခလမေရြ

အမ ငႏ အြဆစႏင႔ သတေဓမတဆမမ မ ျဖ႔စ ြြ မ သင႔သ။

Genetic and Management

မေၢမ ဆ ြမဓမတြ ျဖ႔စ ြြ မ ျခငျဖင႔ ႔ြမတမသမ အမ

အြ င႔မ မြ လ မ႔ခ ႏ ငသး ဆ သ။ သ ႔ မတ င ြငအခ ြႏင႔ ေတ

သြ၍ အသစ တ ထေမ လ႔လမ မ လ အေသသ။

အမ ငႏ အြဆစ တစမ ျဖစသ႔ ထ စတ ဖမ (Tryptophan) ြ

ဝြအေမ မမ မႏမမ အစမတ င ထ႔သ ငြ မ ျခငျဖင႔ အခ ငခ င

တ ြခ ြမြ လ မ႔မစသ။ ထ စတ ဖမသ ဆ တ မင (serotonin)

အျဖစ ျေမငလြျေ ၄င ဆ တ မငြ အမ ႔ြမလေငမမ မတ င ေရဝငဆမင

ြြမ ႔ြမတမမြ လ မ႔ခ ေျခင ျဖစသ။ ဝြအေမ မ မ မႏမမ

ထ စတ ဖမ ေမမဏ မမ ြ မြ မ သတသမျေဆြ ျဖစသ။

မ ဗ ဇ ဝြမ တစခတမမေင ႔ြမတမမႏင႔ေတသြ၍ မ ဗ ဇ ြ မ

ျခမခ ြမ မ မျခငြ မ ဗ ဇေမ ငမ မအတ ြ မ မလင႔ခ ြေင ျဖစ

သ။ တစြမငႏင႔ တစြမင တ ြခ ြမြ မ ဆြခ ႏ ငစ မ (hera-

tibility) အလြအလတတမစမ (၀.၄၃) ျေ ၊ တစြမငႏင႔ တစြမင

အႏ ငြ င႔ျခငြ မ ဆြခ ႏ ငစ မ (၀.၃၁) သ။ ြငအခ ြြ အျခ

ခ ြမ ႔ြမတမသ႔ မ ဗ ဇြ ဖြ မ ငလငႏ ငလ မ႔မး ြဆလ ြ

မ႔ြျေ ၊ တခ လမ သ ေၸ ေမ ငမ မြ ႔ြမတမမမ ေြ ထတလေမြ

လ မထ ခ ြစသ႔ ဝြမ လ င (Line) တစခြ ဖမတ ြမ႔ြသ။

ဝြမ ျမ ြကတ င ြငျေ မမမမ အျဖ မမတ ႔သေြ ေ

မသ႔ အမအထမျဖစသ။ စမသ သမ မဘြြ တ စမၦမမ မ သြသမ

ခ မငခ (Animal welfare) ြ တမငဆ လမခ မတ င ဝြမ မ အခ င

ခ ငတ ြခ ြမသ႔ ေေ မ မြ စမသ သမ မအတ ြ မြ မေစ မျဖစစ

သ။ ထ ႔႔ြမင႔ေင ဝြမ ျမ လမြသမမ မြ ြငျေ မမအတ ြ

အျဖြ မ မ ႔ြ ေမအမထတမ႔ြ သ။ တစဖြတ ငလ စမမေ

ြၡမဖလ ြ အလထမ မျဖစသျဖင႔ FCR ြမငမ မ ြ မ ျမ

အတ ြ အဓ ြြ မျေမသ။ FCR ြမငအမင မ ဗ ဇ ခ ြျခင

ြ စမသ သလြမခ ႏ ငသ႔ ဝြအခ ငခ ငတ ြခ ြမမ မ၊ ႔ြမတမ

သ႔ အမအြ င႔မ မြ ေ မ ျဖစေခစႏ ငသ။

၂၄

ဖမျေေရဆမငေရမမ The Pig Site မေၢဇငတ င ၂၀၁၇ ခႏစ ဇင ဘမလအတ ငြ ဖမျေခြ႔သ႔ Management and breeding strategies to reduce aggression မ ထတႏတဘမသမျေမဆ ထမျခင ျဖစေရသ ။ North Yorkshire Pig Discussion Group တ င Scotland’s Rural College မ Dr Simon Turner တငျေခြ႔သ႔ အ႔ြမငအ မမ မြ စစဖမျေထမသ႔ ဆမငေရျဖစေရသ။

arG;jrLa&;jcHrsm;wGif xm;&Sd&rnfY xkwfvkyfrSKpHESKef;rsm;

Key Performance Indicators (KPIs)

မ ျမ သမ မအမျဖင႔ မ မ တ ႔၏ မ ျမ ျခ မ မသ သင႔ ထ ြ

သ႔ ထတလေမ အမအထမ ၊ မ အျမြမျေတ သ သေမ မ လ အေသ။

ထ သ ႔ သ သေ မတ င ျခ ၏ထတလေမြ တ ငတမ မအတ ြအဓ ြအခ ြ

(Key Performance Indicators – KPIs) မ မအမ စ စစျေ သတမတထမသ႔

စ ႏမ (targets) မ မႏင႔ြ ြ ျခင ၊ မ ႏ ငြဥလ႔လမ မ ျဖစေရသ ။

KPIs မ မြ အသ ျေ မအတ ြ မတတမမတ မထမ (record

keeping) မမလ အလ မအ ႔ြ ေရသ။ မ ျမ ျခ မ မတ င မသ႔

အခ ြအလြမ မြ မတသမထမသင႔သြ လ KPIs ြ လ႔လမျခင

ျဖင႔ သ လမႏ ငေရသ။ KPIs တ ငတ ငတမသ႔ အခ ြအလြမ မသ

မတတမ ထမ မ႔ အခ ြအလြမ မေင ျဖစေရ သ။

KPI တစခခ ငစ ၏ target မ မသ ထတလေမ စမစေခတ င

လြမင၊ မ ျမ ထမသ႔ တ စမၦမ၏ မ ဗ ဇအေခတ ငလြမင

ြ မျခမခ ြမ မ ႏ ငသြ လ သတ ျေသင႔ေရသ။ မ ျမ သမ မအမ

ျဖင႔ မ ဝြြသ႔ ြမၸဏ မ မထ မ မ မ တ ႔ဝြြသ႔ တ စမၦမအတ ြ KPI

မ မ၊ မတတမေ စ မ မြ အခမြ႔ တမငြႏ ငေရသ။

မတတမမတ မမ မမ သမ အခ ြအလြမ မြ KPI တစခ

ခ ငစ အလ ြ သတမတထမသ႔ စ (target) မ မႏင႔ ျေ႔မ ျခင ၊ မ စ စစ

ျေ မျေ႔မ သ႔ KPIs မ မ ေရြ လ အေသမ ျေျေငမမ မြ ဆမင ြႏ င

မ ျဖစသ။ KPIs မ မတ င စ (Target) ြ ဖမျေထမေ သမမြ

ျေျေငမမ မ မျဖစမမဆမင ြ မ႔ အျခအမ (Intervention level)

ြ ေရ ဖမျေထမလ႔ ေရသ။ မ မ ျခ ၏ KPIs သ Intervention Level ြ

မြ လမျေ ဆ ေရြ ြ မြ ငသမ မႏင႔ တ ငေငဆ ႏ ြမ လ အေသမ

ျေျေငျေမငလြမမ မ ဆမင ြ မ ျဖစေရသ။

KPIs မ မြ သ သေလ႔လမသ႔ တစျေ ငမြတတ င KPI တစ

ခခ ငစ အလ ြ စ ေ မ တ ြခ ြ ြမြ လ ထ႔သ ငသ သေ မ အ

႔ြ ျေလ ေရသ။ KPI တစခခတ င target ြ မျေ႔မ ေရြ စ ေ မ အ

ထ ခ ြမမမ သခ မေရြ မျဖစသ။ သ ႔ မတ င တခရတ ၄င target

ျေ႔မ မ ျေျေငျေမငလြမ ျေလေျခငျဖင႔ င ႔ြ ငႏ ျမေႏ မမ မ သ

ြ လ မမ႔သင႔ေ။ ထ ငႏ ျမေႏ မ၏ စ ေ မ တ ြခ ြ ြမြ

လ ထ႔သ ငတ ြခ ြြမ ႏ ငြဥစဥစမသင႔ေရသ။

KPI မ မအမလ သတမတထမသ႔ စ ြ ျေ႔မ မမမ မ ျမ သ

မ မအမျဖင႔ မ မ တ ႔၏ မ ျမ ျခ ြ ြမငမ မသမ စ မ ခမ႔ခ ြမ အလ႔အ

ြ င႔ြမငမ မ (Good Management Practices) ျဖင႔ စ မ ခမ႔ခ ြ မ လ အေေရ

သ။

arG;jrLa&;a0g[m& rdwfquf

Genetic and Management

၂၅

Who we are?

ျမမမမႏ ငင မ ျမ လေငမအဖ ြ႔ခ ေ အမျဖင႔ ျမမမမႏ ငင တဝမ

မ ျမ လေငမမ မ ဖ ႔ျဖ တ တြ ြ ြြမ မျေတမြမင

စ မြျမႏင႔ ျေမြ၊ တ င သ႔ြ မ မတ ငလ အဖ ြ႔ခ ေ၏ အဖ ြ႔ခ ြမ မြ

ဖ ြ႔စထမ ေရသ။ ျမမမမႏ ငင မ ျမ လေငမအဖ ြ႔ခ ေ (မႏေလတ င

သ႔ြ ) သလ တစခအေရအဝငျဖစ မ အဖ ြ႔ခ ေ၏ မဝရ ႏင႔ ြခ ြ

မ မႏင႔အ မႏေလတ င သ႔ြ အတ င မ ျမ ြက ဖ ႔ျဖ တ တြ

လမစ ြ ဥ တ႔ြ ေမလ ြ ေရသ။

မႏေလတ င သ႔ြ သ ျမမမမႏ ငင အလြေ င သ၏ ဗး

ခ ြမမ မျဖစျေ မျေတမ၊ စစြ ငႏင႔ မြ တ င သ႔ြ မ မ၊ မ

ျေမြတ ႔ႏင႔ မြမ မ တထ စေလ ြ ျေ လဥ ၆.၁၆ သမမထ ငလ ြ

သ။ တ င သ႔ြ ၏ ျမ ႔တမျဖစသမ မႏေလျမ ႔သလ ႏ ငင ၏ တ

ြ အ႔ြ ဆ ျမ ႔တမျဖစမျေမသ။ ထ ႔႔ြမင႔ တ င သ႔ြ အတ င စမ

မေ ြၡမဖလ အတ ြ မ ျမ လေငမမ မြ အမထမ သ။ ထ ႔ျေင

မႏေလတ င သ႔ြ သ အျခမသမ ျေမြ၊ တ င သ႔ြ မ မ အ

တ ြ လ အေသ႔ မ ျမ ထတြမမ မ (ဥေမမ သ ၊ ဆ တ၊ ႏ မ) မ မ ျဖ႔

ဆေမသ႔ သတစခလျဖစသ။ ထ ႔႔ြမင႔ တ င သ႔ြ အ

တ င မ ျမ လေငမဖ ႔ျဖ တ တြ မမ ျမမမမႏ ငင တစႏ ငင လ အတ ြ

အ ႔ြ သ႔ အမအထမတစ ေျဖစေရသ။ ြငလ အေခ ြြ ျဖ႔

ဆႏ င မအတ ြ ျမမမမႏ ငင မ ျမ လေငမအဖ ြ႔ခ ေ (မႏေလတ င

သ႔ြ ) ြ ၂၀၀၁ ခႏစ ဇမမဝရ လ ၁၅ ြတ င စတငဖ ြ႔စခြ႔ေရသ။

အဖ ြ႔ခ ေ၏ မဝရ မ မ၊ မမခ ြမ မြ အြမငအထဖမ မ

အလ ႔ငမ ျမမမမႏ ငင မ ျမ လေငမအဖ ြ႔ခ ေ (မႏေလတ င သ႔ြ ) အ

မျဖင႔ mission တစ ေြ ခ မတထမ ေရသ။ ၄ငမမ “တ င သ႔ြ အ

တ င မ ျမ လေငမြက တတ ႔ႏ င ၊ ဖ ႔ျဖ တ တြ တ ႔

ြ ျမင႔တငအမေႏ င မအတ ြ မေမသငတမမ မေ ႔ခ ျခင၊ မ ျမ

ဆ င မ ဗးသတမ မ မ ဝျခင၊ မ ျမ ဆ င မမဝရ ြမငမ မေခထ ြ

လမစ ဆမင ြျခင၊ မ ျမ သမ မႏင႔ ဆြစေလေငမမ မအ႔ြမ ေ

ေရငဆမင ြ ြ ျမင႔တငအမေျခငတ ႔ ဆမင ြသ မ မ” း၍

ျဖစသ။

ျမမမမႏ ငင မ ျမ လေငမအဖ ြ႔ခ ေ (မႏေလတ င သ႔ြ ) အ

မျဖင႔ ျေတ ငျေေအဖ ြ႔အစမ မႏင႔ တ ြဖြြမ မ ျမ သမမမ မ

အတ ြ မေမသငတမမ မ ေ ႔ခ ျခင၊ မ ျမ ဆ င မမဝရ မ မ၊ လေငမ

jrefrmEdkifiHarG;jrLa&;vkyfief;tzGJ YcsKyf (rEåav;wdkif;a'oMuD;)

Myanmar Livestock Federation (Mandalay Region) စဥမ မႏင႔ ေတသြ၍ မ ျမ သမ မဘြမ လ အေခ ြမ မြ တငျေႏ င မ

အတ ြ အလေ ဆ ႏ ေ ြမ မ ြ ငေေျခင၊ မ ျမ ဆ င မ သတင

အခ ြအလြမ မြ လမြ မြြစမမ ြႏမမတဆင႔ မ ျမ သမ မထ

ျဖမ႔ဝေျခင၊ မ ျမ လမြတ င အြ ေအတ၊ အခြအခြမ မ ေခ

ေရြသ႔အခရ ငဆ ငျဖ ငမ႔ မးမဗ းမ၊ မဗ းမမ မ ခ မတြမ

လြတ ႔အြမငအထဖမျဖ ငျခင တ ႔ြ ဆမင ြေလ ြ ေရ

သ။ ထ ႔ျေင သဘမဝဘအႏေ မြမ မြ မြသ႔အခရမ မတ င မ ျမ

လေငမမ မအတ ြ ြြဆြ ၊ ျေမလမ မခ ထမ ႏင႔ ျေမ

လထထမင တ ႔အတ ြလ စမစတြ ဆမင ြလ ြ ေရသ။

တ င သ႔ြ အဆင႔ မမဆ င မမ မ၊ မ ျမ လေငမမ မ၊ ဆြစေလေ

ငမမ မအမ ြ မြြခ တဆြ၍ မ ျမ လမြ ဖ ႔ျဖ တ တြ လေ

ငမမ မြ ြ ြစ မဥမဏစ မ သ၍ ဆမင ြလ ြ ေရသ။

ျမမမမႏ ငင မ ျမ လေငမအဖ ြ႔ခ ေ (မႏေလတ င သ႔ြ ) အ

မျဖင႔ လေငမမ မ ထ မြစ မ လေတဆမင ြႏ င အတ ြ တ င

သ႔ြ အဆင႔ မ ျမ အသငအဖ ြ႔မ မြ လ မမငအသငမ မအ

ျဖစ ဖ ြ႔စဆမင ြလ ြ ေရသ။

ျမမမမႏ ငင မ ျမ လေငမအဖ ြ႔ခ ေ (မႏေလတ င သ႔ြ ) အမျဖင႔ မႏေ လတ င သ႔ြ အတ င အျခခ ေမြ မငမ မတ င ြလငြမ မ အမ ႏ ႔တ ြြ လေငမြ ြမလ႔ြမ စ မ ဆမင ြခြ႔ျေ လြ လ ဆြလြဆမင ြလ ြ ေရသ။

ဆြသ ြ မ ရြတမြ မထင ဥြ ျမမမမႏ ငင မ ျမ လေငမအဖ ြ႔ခ ေ (မႏေလတ င သ႔ြ ) ဖမ ၀၉ ၂၀၀၁၀၅၇ Email: mlfmdy@gmail.com , kyawtharaphu@gmail.com www.myanmarlivestock.com/mlf-mandalay-region

က ယ

MLF Newsletter

ျမမမမ႔မ ျမ ြက၏

ထတလေမျမင႔မမ ၊

အျမတအစ မေ မ ႏင႔

တတ ႔သမ

ဖ ႔ျဖ တ တြမ

တ ႔ြ သမလ ြ

လစဥ အခမြ႔ ျဖမ႔ဝလ ြ သ႔

သတငလ မ ျဖစေရသ။

Myanmar Livestock Federation Newsletter

ျမမမမႏ ငင မ ျမ လေငမအဖ ြ႔ခ ေ တတ ြထေ၊ ျမမမမႏ ငင ငရလေငမအဖ ြ႔ခ ေ အဆမြအဥ ဘ င႔မမငလမမ႔ြ ၊ အငစ မျမ ႔မြ မြမ ဖမ ၀၁ - ၆၄၄၀၄၁၊ ၀၁ - ၆၄၄၈၄၃ ဖြစ - ၀၁ - ၆၄၄၈၄၃ အ မလ - myanmarlivestock@gmail.com www.myanmarlivestock.com

တမဝမခ ထတဝသ

ရြတမြ မထင

တ ြဥြ (၁)

ျမမမမႏ ငင မ ျမ လေငမအဖ ြ႔ခ ေ

စ စဥသ

သြခ င (LivestockInfo)

ဘမသမျေမ

LivestockInfo

စမစ စမ ြႏင႔ အျေငအဆင

Khaing Kyi Thit Publishing

အဖ ြ႔ခ ေသတငစစမ

မ လမလ င

အဖ ြ႔မ

ျမမမမႏ ငင မ ျမ လေငမအဖ ြ႔ခ ေ

႔ြမျငမတမဝမခ

ခ ငခ ငမ မ

၀၉၄၅၀၀၃၄၀၈၈

myanmarlivestock@gmail.com

ျဖမ႔ခ

www.myanmarlivestock.com

www.livestockinfo.net

မ ျမ လေြ ငသမ မ၊

ဆြစေလေငမလေြ ငသမ မအတ ြ

မေမမ မ ျဖမ႔ျဖ ေႏ င မ ြ၍

အခမြ႔ ျဖမ႔ဝသ႔ သတငလ မ ျဖစေရသ။

ဆြသ ြအ႔ြ ျေႏ င မ

ဖမ ၀၉၉၇၅၃၃၅၂၀၆

Email: newsletter.mlf@gmail.com

www.myanmarlivestock.com