های چالش و پزشکی تاریخ در اتانازی پیشینه بررسی مقاله: عنوانرو پیش

چکیده و است پزشکی دردانش خاص اصطالح یک « امروزهEuthanasia : »اتانازیوهدف سابقه خاص« است. بحث شرایط ودردمنددر بیمارالعالج به وراحت خوب مرگ »اعطای آن کلی مفهوم اواخر از واخالق و دین منظر از ویژه به گوناگون ازجهات مساله این نادرستی یا درستی درمورد

و اخالق درحوزه برانگیز چالش مباحث از یکی به زمان گذشت با و گرفت اوج درغرب نوزدهم قرن جهان و غرب پزشکی درتاریخ اتانازی پیشینه بررسی مقاله این شد. هدف تبدیل پزشکی حقوق.باشد می اسالم

مقاالت و کتب به اطالعات آوری جمع برای مروری پژوهش این درها: روش و مواد ,قبیل: از رسانی اطالع مختلف های پایگاه به چنین هم و وداخل درخارج منتشرشده

Blackwell ,Noormags ,Oxford Euthanasia.com ,Hawzeh.net , elm.ac.ir Iran Medex , ISI,

Irandoc, است. هشد مراجعه این ورود اما است طوالنی بسیار غرب جهان در اتانازی عملی و علمی سابقه : اگرچهها یافته

قرن در و گردد می بر میالدی شانزدهم قرن به اصطالح، یک عنوان به پزشکی دانش حوزه به واژه در زیادی مقاالت و کتب و شده تبدیل پزشکی حقوق و اخالق در برانگیز چالش مساله یک به بیستم

ندارد. چندانی سابقه اسالم جهان در مساله است. این شده نوشته موضوع این پرسش و نیاز گوی پاسخ اسالم درجهان اتانازی مساله در شده انجام های : پژوهشاستنتاج

اخالقی و قانونی شرعی، مسایل تبیین مورد در جامعه، عموم و پزشکان ، بیماران روزافزون های ایران، ویژه به جهان علمی مراکز که شود می پیشنهاد رو این نیست. از مساله این به مربوطدهند. قرار خود تحقیقاتی اولویت در را آن درمورد پژوهش

ها چالش و تاریخی زمینه پزشکی، اخالق پزشکی، تاریخ : اتانازی،کلیدی واژگان

Sturdy of Euthanasia in medical history and its future challenges

Abstract

Background and purpose: "Euthanasia» originally is a Greek word. It means good death or dying comfortable. But now it is a medical term. It`s common sense is the " Act or method of causing death painlessly, so as to end suffering as a way to deal with persons dying of incurable, Painful disease. In the West, talk about being right or wrong on this issue, especially from the perspective of religion and ethics, has been increased in the late nineteenth century. Over time, it became one of the most important and questionable challenges in the field of medical ethics and rights. Clearly, understanding of the nature and provisions of the matter, need to know it`s historical and scientific background. Therefore, this paper reviews the history and scientific challenges and movements that so far has been done for the legalization of the issue.

Materials and Methods: This is a review study. To collect information To gather information on this study, referred to the external and internal books and papers, as well as websites such as:, Blackwell, Noormags, Oxford, Euthanasia.com, Hawzeh.net, elm.ac.ir ,Iran Medex ,ISI, Irandoc, and visit other sites was searched.

Results: Although the practice of euthanasia has a long history in the West, but its entry into the medical science as a term refers to the sixteenth century,. Since then it has been discussed. In the twentieth centurymany Books and articles have been written on this issue.

Conclusions:. While growing patients, and society demands to give answers their religious, moral and legal questions relating to this issue,The Islamic Studies in Islamic countries are not too enough to answer thire questions. So Islamic universities and religious schools should do more researches about it.

Key words: Euthanasia, Medical history, Medical ethics, Challenges ,

مقدمه

» و « راحت » خوب،معنی به «EUبخش» دو از « مرکب Euthanasia»اتانازی یونانی واژهThanasiaاز» برگرفته مرگ معنی « بهThanatosکلمه مجموع . دراست مرگ« الهه «

Euthanasiaآن برابر درراحت« است. »مرگ مرگی« یا »خوش معنی « به (Eudaimoneia) به (. 1) دارد قراری« زیست »به زیستی« یا »خوش معنی

با لیو انگلیسی تلفظ همان اب را واژه این گاه عرب، و زبان فارسی مترجمان و مولفان کاربرده هب ، آن مانند و االوتانازی ، االثنیزیا ، یوتانازی اتانازی، مانند: عربی یا فارسی الخط رسم

مرگ شیرین، مرگ هومرگی، مرگی، خوش مرگی، هب آسان، مرگمانند: هایی معادل گاه و اند و... الرحیم القتل الرحمه، القتل الهین، الموت و فارسی(، زبان )در آمیز ترحم قتل ، داوطلبانه easy death ,mercyعبارات ترجمه ها معادل این راکثاند. قرارداده برابرآن در ،عربی( را )درزبان

killing,(.2است) آمده واژه این معنی بیان برای ها غربی لغت فرهنگ در كه است

یک عنوان به . بلکهراحت« نیست يا خوب »مرگ معناى به صرفا واژه این حاضر درحال و سريع روشى با دردمند العالج بیمار زندگی به دادن »پایان معنی به ، پزشکی دانش در اصطالح

برای محققان، امروزه که اقسامی . البتهدرد« است از او بخشیدن رهایی قصد به درد بدون دامنه ،(اجبارى و غيرداوطلبانه و داوطلبانه غيرفعال، فعال، اتانازى )مانندکنند. می ذکر اتانازی. کند می تر گسترده بسیار را اصطالح این معنایی

و نام بی گردد. اما می بر شانزدهم قرن به پزشکی دانش به اتانازی اصطالحی ورود اگرچه در تالیفات و بحثها بیستم قرن از و دارد طوالنی بسیار عملی و علمی پیشینه غرب جهان در نشان

وحقوق اخالق درحوزه برانگیز چالش و مهم مباحث از یکی نیز اکنون گیرد. هم می اوج زمینه این بدیناست. مساله این تاریخی و علمی سوابق بررسی مقاله این هدفاست. درجهان پزشکی بررسی و بحث مورد اسالم جهان در سپس درغرب، مساله تاریخی و علمی سابقه ابتدا منظور

شد. داده قرار

شود: می معلوم زیر نکات به توجه با پژوهش این ضرورت در پزشکی حقوق و اخالق درحوزه برانگیز چالش و مهم مباحث از یکی مساله این امروزهأ(

به رو آن اهمیت ، اسالم جهان در ویژه به افزون روز نیاز دلیل به و دنیاست، سراسراست. افزایش

.سازد می تر هموار را آینده های پژوهش راه مساله سوابق از آگاهی ب(

نیست. پذیر امکان آن وتحوالت علمی سابقه بدون آن واقسام مساله ماهیت شناختت( جهان در ویژه )به شده انجام های پژوهش و تحقیقات آیا که سوال این به پاسخ لزومث(

خیر؟ یا باشد اسالمی جامعه افزون روز نیازهای گوی پاسخ تواند اسالم( می

جمع است. برای شده انجام ای کتابخانه و مروری شیوه به هشپژو اینها: روش و مواد مختلف پایگاه های به چنین هم و داخل و خارج در شده منتشر مقاالت و کتب به اطالعات آوری ,Blackwell, Noormags, Oxford,Euthanasia.com, Hawzeh.net, elm.ac.ir,قبیل: از رسانی اطالع

Iran Medex, ISI, Irandoc,مانند واژه هایی ازکلید استفاده با و شد مراجعه های پایگاه سایر و : Easyآسان مرگ ،Mercy killing آمیز ترحم قتل ترحمی، قتل ترحمی، مرگ ،Euthanasia اتانازی،

death، شد. برداری فیش و آوری جمع نیاز مورد و... اطالعات بهمرگی شیرین، مرگ برای اسالمی، اصلی منابع در عنوان این نبود و اسالم جهان در مساله بودن جدید به توجه با

مباحث و محترمه نفس انقاذ انتحار، نفس، قتل مانند: دیگر عناوین ناچار اطالعات آوری جمع .قرارگرفت جستجو و.. مورد)درمان(تداوی لزوم و مریض کشتنقبیل: از آنها به مربوط

ها یافته

درغرب . اتانازی1

محققان، است. اغلب پیموده امروز به تا را طوالنی نسبتا راهی « درغرب اتانازی» این که دانند می کسی اولین را(شانزدهم قرن طبیب و فیلسوفFrancis Bacon( بیکن فرانسیس

از پیش ها قرن که است آن از حاکی تاریخی اسناد کرد. اما پزشکی دانش عرصه وارد را واژه باستان دوران طبیبان بین در هایی بحث بیمار، زندگی به دادن پایان جواز عدم یا جواز درمورد این،

نبود. مصطلح زمان درآن امروزی معنای »اتانازی« به عنوان داشت. اگرچه وجود دلیل هر به را مارانیب کردن مسموم خود، مشهور سوگند در پزشک بقراط باستان یونان در

یرمایب مورد در افالطون . اماشمرد یم مردود را کشی خود نوع هر نیز ارسطوبود. کرده ممنوع ها ستیکوریاپدانست. می مجاز اهدای»مرگ«را د،ونب بیمار ماندن زنده به دیام که طوالنی یها کننده دیناام و دردناک طیشرا ماریب که مواردی در را« اهدای»مرگ و خودکشی نیز ونیرواق و

یم افتاده ازکار و فینح ،کهولت و یماریب لیدل به فرد که زمانی یحت یا و کردند یم دییتا داشت،(.3)دانستند یم زیجا را عمل نیا شد،

توماس و( ۴۳۰-۳۵۴ قدیس آگوستين به )معروف اوگوستینوس زنی وسطی قرون در و بیمارکشی نیز کاتوليک قدیسان دیگر و (۱۲۷۴-۱۲۲۵ آسمانی حکیم به معروف) آکویناس

.مي کردند محکوم شدیدا و دانستند می نادرست را خودکشي

توماسکردند. مطرح را مساله این نیز دیگری افرادی ،« »بیکن از غیر شانزدهم قرن در بود. افراد این از یکی معتقد بسیار کاتولیک و انگلیسی فیلسوف(Thomas More ۱۴۷۸- ۱۵۳۵ر)مو ،ندردک می تحمل را فرسا طاقت رنجی که العالج انبیمار برای را مرگ زمینه کردن فراهم او

بیمارانی چنین به )آرمانشهر( وی آرمانی جامعه طرح « Utopia » اتوپیا دردانست. می ضروری کرد. حمایت و قیتشو کار این انجام در را بایدآنها بلکه ،شود داده خودکشی اجازه باید تنها نه

اند. یکی کرده بحث موضوع این در نیز دیگر پزشک دو مور بر عالوه دوران همین در که(بود خود زمان فرانسوي پزشکان مشهورترين از ميالدي1641- 1565)«فرانکوييزرانچين»

که بود(.م1681-1601 )«بودوينز مايکل» دیگری و ،داد ارايه ترحمی مرگ پيرامون بحث هايي را مرگ مي تواند پزشک »آيا که داد اختصاص سوال اين پیرامون بحث به را خود رساله از بخشي

(.4 )کند؟ لتسهي درد، از رهايي منظور به نبود. بحث برانگیز چالش و جدی « چندان اتانازی» مورد در بحث بیستم قرن تا حال این با

با هیتلر شکست و جهانی دوم جنگ از پس و شد آغاز، بیستم قرن اوایل از جنجالی و اساسی های امحای تجویز» نام با کتابي آلمان در1920درسالیافت. ادامه دنبال شدت به تحول و تطور کمی

Alfred Hoche »آلفردهوک کتاب این نویسندگانندارند« منتشرشد. زيستن ارزش که زندگي هايي

دانشگاه حقوق استاد «Karl Binding بیندینگ »کارل و فرایبورگ دانشگاه روانپزشکی استاد « کمک بلکه است، جامعه افراد حق تنها نه داوطلبانه مرگ کردندکه استدالل کتاب این در الیپزیک،

کنترل دقیقا شرایط یک در هستند مردن برای کمک دنبال به که را کسانی است. باید وظیفه آن به(.5کرد) شایانی کمک هیتلر اجباری اتانازی به کتاب آورند. این بدست را آن تا کرد کمک شده

کاتولیک کشیشو الهی فیلسوفJoseph Francis Fletcher( 1905-1991 فلچر فرانسیس جوزف پزشکی« و »اخالق ،درکتاب(دانند می زیستی اخالق و پزشکی اخالق گذار بنیان را او برخی که

.(6،7کرد) مطرح اتانازی مورد در را مباحثی ،شد نتشرم سال1954 در که خود نوشته»اتانازی« موضوع در زیادی های ابتک ها سال این در که افرادی پرکارترین یکی

اولین در است. او(نگار روزنامه و نویسنده1930 متولد)« Derek Humphrey همفری رکد»،است اتانازی ماجرای شرح به شد، منتشر1978 درسال « کهJean's Way جین راه» عنوان با خود کتاب

شدت از و شد سرطان دچار او با زندگی سال22از پس پردازد. همسر»درک« که می همسرش یاری درمردن را وی کشنده داروی با تا خواست شوهرش از بود آمده ستوه به بیماری درد و رنج استقبالشد. ترجمه دنیا دهنز های اکثرزبان به کتاب داد. این انجام را کار این نیز د. درککن

Hemlock ییمریکاا همالک جامعه »1980 سال در»درک« شدکه باعث کتاب این از گسترده

Society USA »کردن قانونی و همالک تشکیل برای هایش تالش جزییات . ویکند اندازی راه را بخو مرگ خوب، عنوان»زندگی با خود ديگر کتاب دوم بخش در را پزشک کمک به خودکشی

Good Life, Good Death » ینهای خروج»کتاب1991 سال در همفری است. داده توضيح Final Exit

کتاب ترین فروش پر به ماه 6 مدت ظرف و شد ترجمه زبان دوازده به کتاب این نوشت. را« است کشیده تحریر رشته به زمینه این در کتاب15 کم دست سال، چهل طیدرک« » .شد تبدیل

(8).

بایو تحقیقات مرکز رئیس استرالیایی سینگر، پیتر و آالباما دانشگاه استاد« راشلز جیمز» که هستند دوران این غربی فیلسوف دوآمریکا. پرینستون دانشگاه پزشکی اخالق و مدیکال

کتاب در راشلزاند. داشته وتالیف تالش نیز زمینه این در اخالق فلسفه در تالیفاتشان بر عالوه ضمن مخالفان، و موافقان ادله نقل از پس «اخالق و حیات: اتانازی پایان» نام به خود معروف

اتانازی رد در ،مندی سود اصل ، شفقت و : مهرورزیقبیل از مدافعان دالیل از برخی دانستن مهم کشیدن رنج گوید: شاید می برد. او می ( نام خدا فرمان و )خواست زرین قاعدهمانند: دالیلی از

غیرقابل امری اتانازی پس دانیم نمی را ان حکمت مادقیقا که خداست اراده از یشبخ بیماران ممنوعیت لزوم بر دیگری دلیل را گونه اعجاز و غیرمنتظره شفای امکان همچنین او . است توجیه

تغییر و رشد در روز هر پزشکی امور به مربوط واقعیات که است معتقد داند. راشلز می اتانازی نیز آن با مرتبط علوم و پزشکی نیستند. دانش بینی پیش قابل امور از بسیاری ما برای و است

نمی راکسی پزشکی علوم کشفیات آینده. است پیشرفت حال در و پویا و بالنده بسیار دانشی معنا بدان سخن این کرد. البته تجویز را اتانازی ناامیدی روی از و بود امید نا توان نمی پس داند

دینسانبدهند. تشخیص را بیماری یک قطعی بودن العالج توانند نمی گاه هیچ پزشکان که نیست آسا معجزه و ناگهانی شفای به افراطی امیدواری ، بیماران کردن امید نا از دادن پرهیز ضمن او .داند می مجاز مشروط را آن خاص موارد در اتانازی، اصل رد ضمن کند. بنابراین می رد نیز را

و زندگی مورد در بازاندیشی» ،«عملی اخالق» ،« کاربردی اخالق» کتابهای در پیترسینگر اما علم اخالق یک دارد،« جدید اخالق» یک تاسیس به نیاز امروز بشر که است معتقد اساسا « مرگ

عرضه شود می خوانده« ناموجه قتل» امروز انچه برای تری مقبول دالیل بتواند احتماال که گرا بسیار را«سنتی خالق»ا و است جدید علم برپایه نوین اخالقی نظام یک تاسیس خواستار کند. او انتقاد اتانازی با مخالفت در کاتولیک کلیسای موضع از صریحا رو این ازداند. می نارسا و ناقص

یاری مردن در را بیمار تشخیص، صورت در توانند می پزشکان که کند می اعالم آشکارا و کند می و رنج محو و درد حذف زیرا اخالق، با نه و دارد تضادی آنان حرفه و بارسالت نه این و رسانند است! درمان روش نوعی خود حتی و است پزشک وظایف از جزئی نیز حاصل بی مشقت

داشته وجود امکان این باید – پزشک خود تشخیص به یاحتی – خواست بیمار و بود الزم اگرزمانی در توان باشد. نمی داشته باید کس هر که است حقی این و شود رسانده یاری او مرگ به که باشد

زنده بیهوده را العالج بیمار نتیجه بی و هزینه پر دردناک، درمانی های باشیوه تیح شرایطی هر و جدی مخالفتهای با غربی جوامع در او افکار او ! است پزشکی صداقت برخالف این داشت نگه

و عرفی اخالقی خالف مسایل طرح در را او پروایی بی منتقدان و است شده روبرو ای گسترده. (9)اند داده قرار حمله مورد شدت به سنتی

و یافته بیشتری رونق روز به روز بیستم قرن در غرب در اتانازی درمورد بحث هرحال به حق مانند آن فلسفی و حقوقی مسایل پیرامون مباحثات عمده.آورد پدید را بیشتری مناقشات

آیا که است این سر بر بحث اکنون شود. می مطرح مرگ ابزار و شیوه مردن، چگونه مردن، جمله حیات« از »حق همانند(( مردن ))حق آیا ؟کند اتخاذ را مرگ تصمیم دارد حق بیمار خود

نوع و شیوه انتخاب ،(( مرگ انتخاب ))حق بشر(( شامل ))حقوق آیا ؟ است انسان طبیعی حقوق توان عدم صورت در و شود؟ می ... ( هم و کیفیت ، مکان ، زمان مثل جزئیات دیگر ) و مردن می... و جامعه ، بیمارستان مسئوالن ، ،پزشک خانواده مانند؛ اندیگر آیا گیری تصمیم در بیمار پدید بسیاری اخالقی و الهیاتی های مناقشه که اینجاست ؟کنند گیری تصمیم آن باره این در توانند .است کشیده چالش میدان رابه اخالق فیلسوفان و الهیات عالمان که آمده

اتانازی شدن عملی تاریخی . شواهد2

تئوری یک صورت »اتانازی« به اینکه از پیش ها قرن که است این نشانگر تاریخی های نگاشته جوامع در ونشان نام بی اما عملی بصورت بگذارد، وجود عرصه به پا شده تعریف و یافته سامان ورگ به زنده ای خفه مترح یرو از را سخت مارانیب بدوی، ازجوامع شد. برخی می اجرا مختلف

ریجزا لیقبا از یبعض نیب در ها روش نیا زین حاضر حال درد. سوزاندن یم یا و کردند یم می باره دراین دورانت ویلاست. جیرا یجنوب یکایآمر و قایآفر از ییبخشها و آرام انوسیقا

ازدستشان یباشندوکار شدهریپ سخت که یهنگام را جوان،پدرومادرخود یموهایاسکنویسد: » ۀ�فیوظ گوئی که است چنان ند،ز سرباز کار نیا از که یکس.کشند یم خود دست با د،یایبرن

ای و ماریب ناقص، که یصورت در را طفل کشتنل،یقبا از یاست. بعض نداده انجام را یفرزند (.3«)دانند یمجازم بدهد، ازدست را شرماد ،والدت امگنه آنکه ای باشد زنازاده

عادی مردم بین در نیز قدیم اروپای در بود یمخصوص سم سخت، یهایرمایب یبرا معموال بيمار نزديک اقوام گاهي دادند. یم خاتمه او رنج و ردردپ اتیح به ماریب به آن خوراندن با که

نواحي از بسياري در شود. بيمارخفه تا مي نشستند آن روي و مي گذاشتند وي صورت روي بالشي را مرگ حال در بيماران رو این از نمي ميرد، خود تخت در بيمار که داشت وجود باور اين اروپا، به شدن آويخته از بعد مرگ، به محکوم اقوام انگلستان در د.نبمير تا ادندد مي رقرا زمين روي

از اي نمونه شانزدهم، قرن جراح « یکپار آمبريوس. »بميرد سريع تر تا مي کشيدند را او ،پايردا سه جنگ زده، شهري به ورود هنگام است.وي کرده بيان آميز ترحم کشتن از را خود مشاهدات

بودند. افتاده زمين روي شده کشته سرباز چهار کنار که کرد مشاهده را زخمي شدت به سرباز

این منفي، جواب متعاقب ؟دارد وجود زنده سربازان براي درماني آيا پرسيد«پار» از زسربا يک م.1711سال در آلماني لنتيليوس،پزشك روزينوس كشت. را زخمي سرباز سه چاقو با زسربا دخترك صورت در برود. مجاور روستاي به كودكي مالقات به شد خواسته وي از که کند می نقل

درد تومور بود. شده بزرگ شسر بقيه اندازه به هفته دو مدت در كه داشت وجود توموري ممکن آن برداشتن که بود بزرگ حدي به و شده جدا شانه با آن تماس محل پوست اما نداشت،

به است بهتر کرد پيشنهاد محلي جراح بعد هفته چهار نداشت. وجود نيز درمان امكان و نبود . (4)پذيرد پايان وي رنج تا شود داده خاتمه او زندگی

معاصر دوران در . اتانازی3

و محدود بسیار آلمان در ها نازی و هیتلر رسیدن قدرت به از قبل تا ترحمی مرگ اهدای حال این با نژادی، سازی پاک بهانه به ،نازی حزب رد غالب گرایانه قدرت و نژادپرستانه دیدگاه بود. اما اندک

به ۱۹۳۵ سال دردند. مي ش تصور بي ارزش و ضعیف كه شد زندگي هايي نابودی و محو موجب ظحف برای «Marriage Health law ازدواج بهداشت» دستورالعمل نازی،اجرای سران و هیتلر دستور

ناتوان نوزادان زندگی ادامه از بایست می العمل دستور این اساس . برشد الزامی ژرمن نژاد این گزارش به ملزم پزشکان و شود جلوگیری ،کنند می آلوده را جامعه که افرادی تمام و مادرزاد

اجباری یاتاناز »برنامهمیالدی۱۹۳۹سال در که بود دولتی اولین نازی دولت شدند. دولت به مواردEuthanasia Program » انبيمار و روانی و جسمی انمعلول ،انسالمند زندگی به دادن پایان برای را

طور به را برنامه این تا د،شدن انتخاب دولتمردان و پزشکان از گروهي. نمود طراحی ،العالج ابتدا طرح این در .کنند اجرا « T-4- Action تی-فور »عملیات عنوان تحت غیرداوطلبانه و اجباری ،بودند جسمی اساسی ناتوانی یا عضو نقص یا ذهنی ماندگی عقب دارای که سال ۳زیر کودکان

بعد مرحله شدند. در طرح این مشمولنیز بزرگساالن و بزرگتر کودکان سپسشدند. کشته دامنه نهایت در شدند. منتقل مرگ های اردوگاه به اتریش و آلمان تیمارستان های روانی بیماران

بشدت که زندانیانیشد. کشیده جنگی نرایاس بازداشتگاه های و کار اردوگاه های به عملیات این از شدكه تاسيس اتانازي مرکز شش1940سال در .گرفتند قرار برنامه این در ،بودند بیمار

اهداء شد، کشتار اين به که اعتراضاتي از بعد مي كردند. استفاده بيماران كشتن براي گاز اتاق هاي11گرديد. آغاز گرسنگي يا کشنده باداروي مرگ

اخالقي کد تدوين به بود داده رخ نازي آلمان در که فجايعي افشاي جنگ، پایان از پسشد) تدوین بودکه جديدعصر در پژوهش در اخالق بين المللي کد اولين اینمنجرشد. نورنبرگ10،11 .) و هیتلر عملکرد و برنامه از جهان تنفر و نازیسم و یسمفاش افکار گسترده محکومیت با مرگ درباره بحث به را خود جای و شد متوقفاجباری« فعال مرگ درباره»اهداء بحث وی، حزب

بیماران به داوطلبانه مرگ »اهداء مفهوم »اتانازی« به پس اين ازداد. غیرفعال و داوطلبانه

عنوان بهعزت« با »مرگ « ومرگ حق» بحث آن دنبال به و قرارگرفت توجه « مورد العالج کردن قانونی برای نیز هایی حرکت زمان هم و شد کشانده میان به آن حقوقی مشروعیت مبنای

سال در انجمن شد. این تشکیل امریکا آمیز« در ترحم قتل »انجمن1930سال در.گردید آغاز آن با مرگ انتخاب در انسان »حق به بعدها مرگ« و انتخاب در انسان طرفدارحق »جمعیت به1970

همالک یا شوکران جامعه »1980 سال در همفری درک که کردیم اشاره داد. قبال نام وقار« تغییر که است شوکران زهر معنی به همالکد.رک اندازی راه را« Hemlock Society U.S.A ییمریکاا

همانند وضعیتی در که کسانی به کمک - 1:بود چیز دو همالک هدف د.نوشی ازآن اجبار به سقراط برای اجازه کسب جهت در قوانین اصالح در - تالش2گیرند. می قرار»درک« همسر وضعیت

سازمان این.دش تبدیل جهانی سازمان یک به مدتی از «بعدهمالک. »پزشک کمک به خودکشی و ها سازمان زمان مرور . بهیافت نام تغییر« نهایی خروج شبکه مشورتی هیئت» به بعدها

مخالف آمریکائیان بودند-مانند: »انجمن موافق اختیاری ترحمی مرگ انجام با که دیگری تشکیالتنوامبر در و شدند اضافه آن «بهAmerican Association Against Human Suffering انسان آالم

به «Humane and Dignified Death Act وقار با و انسانی مرگ »اهدا قانون تصویب برای1988 مانند؛ مخالف، های تشکل برابر در ها آن کردند. اما تالش کشنده، امراض به مبتال بیماران مواجه شکست با موافق رای کسب کالیفرنیا«،در پزشکی »انجمن کالیفرنیا«و پرستاران »انجمن

و داده تشکیل را خود گردهمایی اولین1936 سال ترحمی« در مرگ »انجمن بریتانیا در شدند. کمیته1946سال درشد. رد اما فرستاد، لردها مجلس به مساله این کردن قانونی برای را ای الیحه

»حق1970دهه شد. در تشکیل امریکا در داوطلبانه اتانازی شدن طرفدارقانونی پزشکان از متشکل ای 1974سال قرارگرفت. در پذیرش پزشکان« مورد مختارانه خود تصمیمات برابر در درمان رد بر بیماران . باداد انجام راستا این در را هایی فعالیت سالها درطول انجمن اینشد. مردن« تاسیس حق »انجمن ابتدا در که معنی یافت. بدین توسعه پیشگیری به درمان از ها، انجمن و ها جمعیت این اهداف زمان، گذشت

بعد، های سال در شد. اما می حمایت العالج بیماران درد به دادن پایان برای ابزاری عنوان از»اتانازی«بهدر مانده عقب اطفال کشتن کردن قانونی برای جهانی و گسترده سطح در تشکیالتی و جمعی های حرکت

مرگ» مساله طرح با ،اروپا و کایآمر در فراتر گامی در و داشتند بر پیش به زندگی،گامی اول ساعت72 کردند. استدالل فراهمفعال« ترحمی از»مرگ زدایی جرم برای ینیقوان بیتصو یبرا را نهیزم ی«،عیطب

هگن زنده یادیز مدت تا شرفتهیپ اریبس یآور فن از استفاده با را مرگ درحال فرد اگر که بود نیا شان بر .میا نموده لیتحم او به را زندگی کردن طوالنی و گرفته او از را طبیعی مردن فرصت واقع در ،داریم

و دارد انتخاب حق و نظارت حق خود درمان و یپزشک یمراقبتها یرو ماریبی« عیطب مرگ» طرح اساس درمان اگرمدت یول کند، حفظ کوتاه مدت در را خود اتیح،یپزشک یآور فن از استفاده با تواند یم

و عزت و راحتی با و کند رد را درمان تواند یم یبدن یاهفشار و سختی از اجتناب یبرا ،شود طوالنی صوصخم هدستگا توانند یم ماریب خواست اساس بر یپزشک کادر و پزشک ،طرح نیدرا .ردیبم احترام

اصول رعایت با هستند. البته مبرا مهیجر و هیتنب ای و تیمسؤول ونهگ هراز و ندینما جداماریب از را اتیح حفظ(.13اند) گرفته نظر در آن برای که یطیشرا و اخالقی

قانونی های . چالش4

حاصل قانونی های چالش رفع در چندانی پیشرفت ترحمی، مرگ طرفداران های تالش رغم علی به منجر که اتفاقاتی و حوادث برخی بروز ویکم بیست قرن اوایل و بیستم قرن اواخر نشد. در

را قانونی خالءهای و ها چالش بود، شده ازافراد بعضی در جسمی و روحی بحران و مغزی مرگ گسترده را اتانازی مخالفان و موافقان های فعالیت و ها بحث دامنه نتیجه در و کرد نمایان بیشتر

: است حوادث این از هایی زیرنمونه کرد. موارد تر دچار رانندگی حال در1983ژوئن در امریکایی ساله وپنج بیست کروزان«دختر نانسی( »1 است. بخش آمده در دائم نباتی حالت به او زندگی که کردند اعالم معالج شد. پزشکان سانحه است. رفته بین از کلی به است ادراکات سایر و حافظه شناخت، مسئول که او مغز فوقانی لوله تا کردند تقاضا و شد قطع او کامل حیات برگشت از امیدشان زمان مرور به نانسی والدین او کردند. والدین امتناع کار این از میسوری توانبخشی مرکز مقامات بیاورند. اما بیرون را تغذیه

مایل بود: »هرگز گفته قبال نانسی که دادند شهادت مستمعین حضور در و کردند مراجعه دادگاه به حکم شهادت، این به استناد محلی)بدوی( با دادگاه بماند«. رییس زنده گیاه مانند نیست

که هنگامی مرگ، مصنوعی انداختن تاخیر به از تا دهد می اجازه شخص انتخاب« به کردکه»حق کردن طوالنی و تغذیه لوله کارگذاشتن کند. لذا ندارد،خودداری مغزی تشخیص قوه هیچگونه نانسی والدین به رو است. ازاین او مشروع حقوق ناقض و تحمیلی درمان بیمار، زندگی مصنوعی

اجازه نانسی والدین به و کرد نقض را بدوی دادگاه رای عالی دیوان بردارند. اما را آن تا داد اجازه کرد اعالم و ساخت متمرکز زندگی کیفیت قانون بر را حکم عالی نداد. دادگاه را غذا مجرای قطع

سیستم که دهند نشان شواهد و باشند مجروح یا بیمار، بشدت که اشخاصی به قانون این اگرچه مصنوعی سیستم از کردن صرفنظر اجازه نیست، خواهند می آنچه قادربه حیات، تداوم مصنوعی

هیچگونه دادگاه کند. بنابراين می منع بیماران از را غذا و آب کردن دریغ قانون این دهد. اما می را کنند. پیدا انتخاب را بیمارشان مرگ تا دهد اجازه کروزان خانواده به آن استناد به که قانونی اصل

کرد. نظر تجدید درخواست عالی دیوان از دیگر بار کروزان خانواده مدافع وکیل حال این نکرد. با تغذیه لوله تا داد اجازه عالی دادگاه و شد پذیرفته شهود شهادت فراوان، مباحثات از پس نهایت در بودند بالینش کنار در اش خانواده که حالی در کروزان نانسی1990در بعد روز بردارند. دوازده را

آن، برای اساسی قانون در اصل یک یافتن مرگ« و کسب»حق برای کروزان سپرد. تصمیم جان

کنند.) راحل این همانند دیگر مورد هزاران تا قرارداد ها ایالت اختیار در را جدیدی های فرصت13،12 .) پزشکان. شد مغزي مرگ دچار2005 سال در تصادف پي در ايتاليايي دختر الوانا« یک( »2

او مغز که کردند اعالم کارمي دستگاه کمک به فقط نيز بدنش اعضاي ساير و رفته بين از کامال که تفاوت این با داشت قبلی مورد مانند سرنوشتی هم . اونخواهدآمد هوش به هرگز بنابراین. دکن

را آن جمهور ریسس که بود حکم اجرای در مشکل بلکه نبود دادگاه حکم گرفتن در مشکل بار این را الوانا تغذيه پزشکان ،کشمکش اين درجريان انجام .سر دانست می اساسی قانون مخالف

.(14 ،13)داد ازدست را خود جان روز ازچهار بعد او و کردند قطع حکمشد. مردم ميان در فراوان های بحث موجب قضايي متفاوت حکم دو بريتانيا در( 3

كه را خود فرزند اوشد. یزندان و محکوم فرزند قتل اتهام به « بودکهانگليز. فخانم» علیه اول . حکمبود كشته هروئين تزريق با بود، شده فلج و ديده جدي صدمات سر ناحيه از تصادف اثر در

بود، بیمار سخت که شدختر قتل رایب تالش اتهام از که « بودگيلدرديل.كيخانم» به مربوط دوم، خودكشي به دست ترشپي دوم، مورد فرزند كه بود اين مورد دو اين بين اصلي تفاوت شد. تبرئه بيشتر« بودن سربار و خود توان رفتن تحليل ازکه» بود نوشته خود نامه وصيت در و دوب زده

برای دختر رضایت بر ای نشانه را خودکشی به اقدام و نامه وصیت این دادگاهترسد. مي ازمرگ 115کرد. تبرئه فرزند قتل اتهام از را مادرش و کرد تلقی مردن

ها . 5 قوانين ایجاد ودولت

به وادار را ها دولت سرانجام اجتماعی، و گروهی های حرکت و فلسفی و اخالقی های بحث در پیشگام های دولت از هلند زمینه این کرد. در ترحمی مرگ مورد در قوانین از برخی تصویب اتانازی ۱۹۸۴سال در هلند پزشکان سلطنتی نانجماست. بوده اتانازی جواز برای قوانین صدور

صادر دستورالعملی آن اجرای ونگیگچ مورد در و پذیرفت رسمی بطور را داوطلبانه فعال غیر مقابل در موافق48 اکثریت با هلند مجلس گزاری قانون عالی هیات در دستورالعمل اینکرد. زمزمه با مجلس برابر در مخالفان از نفر هزاران که بود درحالی رسید. این تصویب به مخالف28

بخششی زندگی که کردند می تاکید و کرده تظاهرات دعا خواندن و مذهبی سرودهای کردن در که کرد اعالم هلند بهداشت کند. وزیر سلب را آن ندارد حق کس هیچ و است خداوند ازجانب نظر در زیادی شرایط و ها احتیاط و شده اندیشی چاره استفاده سوء از پیشگیری برای قانون .شد خواهند محکوم زندان سال ۱۲ تا مجازات به نکنند مراعات که پزشکانیاست. شده گرفته

1

رضایت باید دکتر که است شده تصریح شد؛ ارائه پارلمان به که ای درالیحه ،فرانسه در دهد خاتمه وی درمان به تا کرده کسب برد می رنج عالج یرقابلغ بیماری یک از که را شخصی

و بیهوشی در که بیمارانی خانواده به همچنین حق این شود. بیمار مرگ به امرمنجر اگراین حتی رنج عالج غیرقابل بیماری یک از فردیاگر الیحه این براساس. شود می داده برند می سر به اغما .کند اجتناب درمان ادامه از بخواهد که زمان هر در تواند می وی خود ،باشد هوش به و ببرد

را خود خواسته این دتوان می رود می غماا حالت به بعد چندی بداند که شرایطی در مچنینه. کند مطرح کتبیبطور

که العالجی بیماران از محافظت در را پزشکان تالش عدم پزشکی نظام قانون دانمارک در را خود تمایل عدم قبال بیمار اگر نگرد. حتی می اغماض دیده با ندارند را خود اراده بیان توان

. باشد نکرده اظهار درمان ادامه به نسبت انجام فعالریغ اتانازی که است شده داده م. اجازه1975 سال از کایآمر االتی از یبعض در

یرسا و یتنفس یایاح یاههاگدست و یمصنوع هیتغذ و سرم دارند حق او میق و ماریب یعنی گیرد، ییتوانا یراحت به ماریب اگر ،االتیا از دیگر یعضب در یول کنند. قطع را ینگهدار و ایاح لیوسا مواردی در رگم ،ردگیب میتصم سرم و غذا قطع مورد در تواند ینم میق باشد، نداشته یرگی میتصم

است. دهوب همین هم ماریب خواست دهد نشان که باشد دسترس در قبول قابل و یکاف مدارک که مصوب احتضار حال در بیماران حقوق به مربوط قانون موجب به استرالیا، شمالی ایالت در

به که احتضاری حال در بیمار به ،آمد در اجرا مرحله به ۱۹۹۶ جوالی اول تاریخ در که۱۹۹۵ سال های کمک از زندگیش به دادن پایان برای تا داد می اجازه ستمبتال تحمل غیرقابل رنج و درد

طرف از که شدیدی اعتراض از پس1998سال در فدرال اماحکومت ؛کند استفاده پزشکی غیر قتل آلمان کرد. در لغو را قانون این شد، می رهبری استرالیا قاره در کلیسا و اصلی ساکنان

پزشکی نظام قانون اینکه کمااست. تشویق مورد آن انجام و شده واقع مطلوب منفعل یا فعال 17 است. پذیرفته آن معروفه شروط با را مستقیم غیر قتل

یبعض و ییاروپا یازکشورها یاریبس در اکنون هم بررسی و بحث ها سال از پس هرحال به این رغم . اماعلیاست دهیرس بیتصو به شروطی با منفعل ترحمی مرگ کایآمر یلتهایاا از

بر مبنی نازی آلمان رژیم فرمان دردناک خاطره غرب جهان خصوص به دنیا هنوز ها پیشرفت به مشروط داوطلبانه و غیرفعال اتانازی تسری از شدت به و نبرده یاد از را انسانها اجباری امحای

رژیم بدست مختلف های نژاد یا و العالج بیماران سالمندان، زندگی آن)محو اجباری و فعال نوع رسمیت به طورمطلق به رامرگ« حق»كشوری ،هیچتاکنون لذااست. هراس در( نژادپرست های

عنوان بهاست. نزده تایید مهر مطلق بطور ترحمی مرگ اهدا جواز بر کشوری هیچ و نشناخته اغماض غیرقابل قانونی لحاظ به فعال« هنوز ترحمی مرگ »اهدا امریکا متحده ایاالت در مثال؛ اکثر در کشی خود در شد. مساعدت خواهد مجازات عمد قتل مرتکب عنوان به فاعل و است

) کورکیان جک دکتر محکومیت آن بارز نمونهداشت. خواهد دنبال به مجازات امریکا های ایالت

Jack Kevorkian)را اتانازی دستگاه اولین۱۹۸۹ سال در که است میشیگان اهل بازنشسته پاتولوژیست بیماران افراد این از بسیاریفرستاد. مرگ کام به را نفر صد از بیش1991سال تا. اودرک اختراع

از ای هنشان هیچ قانونی، پزشک توسط ازمعاینه پس ها ازآن برخی . حتینبودند احتضار حال در ادامه بیشتر خدمات از استفاده صورت در که بودند معلوالنی نآنا از تعدادینداشتند. بیماری سال از و دش شناخته(thanatologist) مرگ متخصص عنوان به دلیل همین به وی. دگزیدن برمی را حیات

با ،زندان در سال8 مدت کردن ازسپری پس و شد محکوم زندان سال25 به میالدی،1999 .شد آزاد تعهد سپردن

۲۰ماده. باشد می جرم کشورها اکثر همانند فعالآمیز ترحم قتل فرانسه، حقوقی نظام در به مکلف پزشک»: رددا می مقرر زمنیه این در کشور این۱۹۹۱سال مصوب پزشکی اخالق کدهای اخالق کدهای ۳۸ ماده«. ببخشد خاتمه بیمار حیات به ندارد حق و باشد بیمارمی سالمتی حفظ

با باید معالج پزشک دارد: مقررمی زمینه ینا رد ،گردید اصالح۱۹۹۷ مه ۲۱در کشورکه این پزشکی کند همراهی زندگی لحظه آخرین تا را وی بیمار، درمان و معالجه نتضمی و کیفی مناسب اقدامات

موجبات عمدا ندارد حق پزشک چنین هم دهد. دلداری را اطرافیانش بیمار، شئونات حفط با و بود، پیشگام زمینه این در که هلند در حتی که است اين توجه قابل نكته آورد. فراهم را بیمار مرگ

مرگ باعث ديگر فرد جدي« و صريح تقاضاي به فردي كه اين كيفري، قانون ۲۹۳ ماده ي موجب به خودكشي به »كمك نه و داوطلبانه« »اتانازي نه حاضر، حال در . بنابرایناست مجر شود، او

آن انجام . لذااست »جرم زدايي« نشده يا و »قانوني« مطلق بطور هلند در پزشك« توسط است.اضطرار ضرورت/ بر مبتني دفاع مستلزم

فعال غیر و فعال بصورت مختلف کشورهای ترحمی« در شد،»مرگ ذکر آنچه رغم علی اما هلند دولت توسط که تحقیقی شود. در می انجام مختلف عناوین تحت غیرداوطلبانه و داوطلبانه و

طلبانه داو یترحم »مرگ اهدا با نفر ۳۶0۰تنها ۱۹۹۵ سال در که دهد می نشان است گرفته انجام حیات به بیمار درخواست بدون که یمورد ۹۰۰شامل تحقیق نای اند، هداد دست از را خود جان «

داروهای مصرفی مقدار پزشکان، آن در که مرگی مورد ۱۹۰۰حدود همچنین و شد هداد خاتمه ها آن .شود نمی ؛بودند داده افزایش بیمار مرگ در تسریع مشخص هدف با را مسکن

۳به ميالدي۲۰۰۴ سال در كشور اين پزشكان که مي دهد نشان نیز انگليس در تحقيق يك نتايج از هکمستند لمیف یک در که است این جالب.بروند ازدنيا آسان مرگ با تا كردند كمك بيمار هزار

بین از هم را خودکشی داوطلب افرادسالم حتی که هلندی پزشکان به شد؛ پخش هلند های رسانه ،است یپزشک شأن با ریمغا نیا و دیا افتهی لقب«انسانها قاتل» به شما که شد گفته بردند، می که میکن یم کمک انسانها به بلکه م،یستنی قاتل تنها نه ما. است یقانون ما کار:فتندگ یم آنان

(.16)میکنمی ااهد« نیریش مرگ» آنها به یعبارت به باشد، راحت مرگشاناسالم جهان در تحقیق . پیشینه6

روایات(و و )آیات اسالمی اصلی منابع ندارد. در چندانی پیشینه اسالم جهان »اتانازی«در عنوان پاسخ حد در نیز معاصر دینی مراجع و شود. فقها نمی یافت عنوان این با چیزی متقدم فقها کلمات

فقیهان اغلب پاسخ اند. بررسی کرده بسنده اتانازی اقسام از برخی احکام بیان به استفتائات به فقیهان که نمایاند می چنین نجف، و قم مراجع از تعدادی با حضوری مباحثه نیز و استفتائات این بهدانند. نمی بحث قابل مفصل و مستقل بطور را مساله این زیر دلیل دو به

که اما- همانطور است متنوع و متعدد اقسام دارای گرچه اتانازی که است این دلیل اولین )میراندن(خوب مرگ »اهدای محققان همه قبول مورد تقریبا عام کردیم- معنای اشاره مقدمه در - اهدای2راحت. یا خوب - مرگ1دارد: وجود اساسی مولفه دو تعریف این راحت« است. در یا و

اثبات قابل سادگی راحت« به یا خوب »مرگ به مرگ گونه این توصیف قتل(. اما )یا مرگ - اسالمی فقه نگاه از مرگ اهدای کند. زیرا نمی ایجاد مساله درحکم اثبات،تفاوتی نیست.برفرض

در که شود می محسوب انسان کشتن باشد؛ که ای انگیزه هر متعدد- با روایات و آیات به توجه با از را آن فقها رو ازایناست. شده نهی آن از شدت معدود( به موارد در )جز اسالمی منابع و قرآن

که روایاتی و آیات عموم مشمول صورت هر در که اند دانسته خودکشی یا نفس قتل مصادیق تعداد نتیجه اند.در کرده عبور بحث آن از سرعت به شود. لذا می اند، کرده نهی را اسان کشتن

سنت اهل بین در رسد می نظر به است. البته اندک بسیار زمینه این در پژوهشی مقاالت و کتب(. 17 ،2است.) شده توجه مساله این به بیشتر اندکی

انواع بیان و مساله تعریف به اول(، طراز فقیهان غیر سطح مولفان)در آثار و مقاالت اغلب چندان رو این از اند کرده بسنده موضوع این در ها غربی دیدگاه نقل و ترجمه و ترحمی مرگ

توجه قابل نسبتا مقاله و كتاب تعدادی زمینه این در شده آثارتدوین میان از نیستند. البته پژوهشیپردازیم: می ها آن معرفی به اختصار به که دارد وجود نیز

مقاالت مقاله این در (: مولف18)امینی ابراهیم ترحم«نوشته ازروی مرگ یا »یوتنازی مقالهأ. داشته بیان آیات از استفاده با خالصه بطور خودکشی و ترحمی مرگ اهدا درباره را اسالم دیدگاه

تحلیل و تجزیه لذا است شده تدوین مردم عموم استفاده برای مقاله این رسد نظرمی است. به نیست. برخوردار چندان اجتهادی

مقاله اين در نویسنده:(19)انصاری محمدعلی نوشته ترحم« روی از »قتل مقالهب. حکم که گیرد می نتیجه مختصر، بحث و مساله، مختلف فروض بیان و موضوع بندی تقسیم از پس

دارای بیمار که زمانی در تنها و است حرمت ،ادله اطالق به توجه با ها فرض این تمامی در تکلیفی

واقع سلبی بطور که صورتی در مغزی مرگ به مبتال بیمار اتانازی ماننداشد)نب مستقر حیات است. تردید قابل حرمت حکم( شود

)عباسی : محمودپزشکی. نوشته وحقوق اخالق روی نوفرا چالشی آمیز ترحم قتل ت.20.)

قرار بررسی مورد را آن شرایط و انواع و آمیز ترحم قتل مفهوم ابتدا، همقال این در ویسندهن از آمیز ترحم قتل تشریح به موضوع، به نسبت ای مقارنه و تطبیقی نگاهی با سپس و دهیم می

. است پرداخته اسالمی فقهای دیدگاهزبان به کتاب یک و فارسی زبان به کتابچه یک و کتاب دو شده، ذکر مقاالت بر كتب: عالوه : است شده منتشر ترحمی مرگ مورد در نیز عربی

(.16) کرمی، خدابخش،وراحت«تالیف: آسان مرگ »اتانازی.1(.21) منش الهی رضا محمد ، تبار اسالمی شهریار،تالیف: آمیز« ترحم »قتل.2 وارد عمیق چندان فقهی بعد در اما اند کرده آوری جمع را خوبی نسبتا مطالب کتاب دو اين

. اند نشده نظر زیر پارساپور رضا علی همتی،احمدرضا، تالیف: اتانازی« پیرامون نوشتاری».3

(.22) باقرالریجانی، از برخی وقوانین اخالقی های نیزدیدگاه و آن واقسام اتانازی به اجمالی نگاهی كتاب اين

است. خصوص این در کشورها 2) ، العلمی امل تالیف:والقانون« منظورالشریعة من الطبی الرحمةوالسلوک »قتل.4

.) است. شده فاس)مغرب( چاپ در1999 سال در بار اولین و است عربی زبان به کتاب این

آیات ذکر با اسالم و ادیان دیدگاه و مساله این در مغرب کشور قوانین بیان به کتاب این در مولفپردازد. می سنت اهل روایات و

ها همایش این های گفتار و مقاالت (: مجموعه23پزشکی«) در اسالم های دیدگاه سمینار دومین» أ. پزشکی گوناگون مسائل درباره معاصر فقهای و پزشکان از برخی نظرات و مباحث حاوی همایش

اتانازی مورد در ای مقاله هیچ مجموعه این در است. اگرچه اعضا پیوند و مغزی مرگ جمله ازنیست. اتانازی با ارتباط بی آن مباحث از برخی ندارد. اما وجود

چکیده مجموعه بین (: در24 )"ایران پزشکی اخالق المللی بین کنگره دومین"ب. اخالق« فلسفه دیدگاه از عنوان»اتانازی با همتی همایون آقای مقاله چکیده همایش، این مقاالت غربی فالسفه از تن دو نظرات مقایسه و بررسی به عمدتا مقاله این در شد. ایشان مالحظهپردازد. می ترحمی مرگ درباره

منظر از تکنولوژی و اجتماعی تغییرات بستر در مرگ مفهوم المللی»بررسی بین همایشت. دموکراسی و صلح بشر، حقوق کرسی همکاری با همایش این: مسیحیت« و اسالم آموزههای

با مسیحیان روابط مطالعات مرکز و بهشتی شهید دانشگاه حقوق دانشکده به وابسته یونسکو دانشگاه در )بیرمنگام(، المهدی موسسه و انگلستان بیرمنگام دانشگاه به وابسته مسلمانان

از مرگ ماهیت مانند موضوعاتی المللی بین همایش این شد. در برگزار بهشتی شهید یتفاوتها و شباهت نفس، حفظ به تکلیف و حیات حق مسیحیت، و اسالم منظرآموزههای

و فقهی ی،حقوق چالشهای شرافتمندانه، مرگ حق ،اتانازی پیرامون مسیحیت و اسالم دیدگاههای خبری گزارش جز همایش این از.گرفتقرار بررسی و بحث مرگ« مورد »حق با مرتبط اخالقی(. 25نشد) یافت دیگری نوشتهو فقهی و پزشکی اخالق نظر ترحم(از روی از )مرگ اتانازی مورد در تحقیقینامه: » پایان

(. 26«) ۱۳۷۴-۱۳۷۸اخیر سال ۵ در خراسان استان در مستندآن موارد گزارش و ها وخانواده بیماران برای که ناپذیر درمان و مزمن دردناک های بیماری رشد موازات : بهنتیجه مرگ اهدا مساله به ها غربی همانند اسالمی جوامع آوری روی است، پرهزینه و زحمت پر اجتماع اخالقی، کالمی، متعدد سواالت خود همراه به است. و داشته فزاینده رشد « نیز اتانازی» راحت در مساله این به مربوط تالیفات و تحقیقات متاسفانه است. اما کرده مطرح را حقوقی و فقهی های است. پژوهش نبوده برخوردار مناسب رشد از نیاز این به گویی پاسخ برای اسالم جهان

نیستند. به برخوردار فقهی مبنای و اجتهاد از نیز کیفی لحاظ به تعداد، بودن اندک بر عالوه موجود ترجمه اغلب نیز دانشگاهی های اند. نوشته نشده وارد مساله این در جدی طور به فقها دیگر بیان

علمیه های حوزه دارد ضرورت فتواست. بنابراین نقل صرفا یا و هاست غربی های نوشته تکرار و فلسفی های پژوهش و کرده بیشتری تالش نیاز این رفع در اسالمی های کشور های هدانشگا و

نمایند. ارائه را تری عمیق وفقهی

References

1- David B. Guralnik ,editor in chief , Simon and Schuster Webster s New World Dictionary of the English Language, Simon and Schuster, 2nd ed. 1984.

2- Al- Elmi, Amal Qatl-o-al rhmat wa al-Soluk al tebbi men manzur al shariah wa alqanun, Fst. Ed. ,Alfvbrynt )Fass) AlMaghreb)Morocco), 1999 )Arabic): 25-40

3- Durant, W, History of Civilization, translated by Ahmad Aram and colleagues, Vo. 1, 3d.ed., publisher: Islamic Revolution training, Tehran 1370/1992)persian) :67 4- Azizi, M. Ethics and History of Medicine Research Center, "Introduction to the History of

euthanasia at the end of the Second World War", www. sepid Weekly.ir 5- Hoche. Alfred, M.D; Binding K "Permitting the Destruction of Life not Worthy of Life" 1920, Suzeteo Enterprises )December 21, 2012) English,108pages. http://www.euthanasia.com/historyeuthanasia,

6-Fletcher, J. Morals and Medicine : 1954,Princeton University Press

7- Steinfels P " Dr. Joseph F. Fletcher, 86, Dies",Published: October 30, 1991 http://www.nytimes.com

8- Humphry D, Jean's Way, ERGO Bookstore, 2003; Good Life, Good Death, ERGO Bookstore, 2008, 333 pages; Final Exit, Delta Trade Paperback, 2002, 220 pages

9- Hemmati,H. lecture on " Euthanasia in view of ethics " in the Iranian Congress of Medical Ethics 1387/2009 in IRIB International Conference Center . http://www.ensani.ir

10-Robert Jay ,Nazi Doctors: Medical Killing and the Psychology of Genocide, 1986:135 ,Basic Books؛ Michael Burleigh's Death and Deliverance )Cambridge: Cambridge University Press, 1994

11- Friedlander H The Origins of Nazi Genocide: From Euthanasia to the Final Solution Univ of North Carolina Press, Sep 1, 1997 - 421 pages 12-Manson, Ronald, Intervention and Reflection Basic Issues IN Medical Ethics, vol. 2,

first edition, translated by F. Chamani & others Tehran, Center for Medical Ethic`s Research, 1374/1996:20-50

13- http://javanemrooz/news 14- http:// Wikipedia & Mehr News.

15- Brian Ayds, "death certificate", the third article of the book, compassionate killing : 93. 16- Karami, KH, )Euthanasia) Marg asan va rahat, Tehran, Islamic Publications Office, 1st Edition, 1381/2003:20 17- www.http://forum.iransalamat.com 18- http://www.ibrahimamini.ir/index 19- Ansari, MA; Quarterly Persian Shia Islamic jurisprudence, Fiqh Ahl al-Bayt )43) Magazine

)Arabic) "2006- No. 39: 83 - 102 20- Abbasi, Mahmoud, "New challenges facing killing compassionate medical ethics and

rights," the monthly Information Wisdom and knowledge No. 6: 167-17021-Islamitabar, Sh.& Elahimanesh, MR. Euthanasia, Majd Publications, Tehran, 1st Edition,

/2008 .22-Hemmati, AR.& others, writing about euthanasia, Research ethics, medical history, no date 23-Fattahi,M, Collection of the Articles &challenges of the Second Seminar on Islamic views

in Medicine, , Mashhad University of Medical Sciences1997. 24-Abstracts Book of the2nd International Congress of Medical Ethics in Iran, Tehran

university of medical history& Medical Research Ethics 2008. 25-"Death will not die" International Conference of death from the perspective of the teachings

of Islam and Christianity Kheradnameh Journal News No. 38, Khordad /2007http://www.noormags.com/view/Magazine/ViewPages.aspx?ArticleId=113708 26-Sayedy, Mana, , Medical Azad Islami University-Iran –Mshhad.