jvb nask1 t4h11 uitwerkingen
TRANSCRIPT
5/9/2018 JvB NASK1 T4H11 Uitwerkingen - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/jvb-nask1-t4h11-uitwerkingen 1/12
Pulsar nask 1 vmbo-kgt 4 uitwerkingen © 2008 Noordhoff Uitgevers bv 71
11 Verkeer en veiligheid
11.1 Bewegingen waarnemen
1 B Er wordt gebruik gemaakt van radar, net zoals bij schepen en
vliegtuigen.
2 a Voorbeeld van een goed antwoord: kogel, trillende
gitaarsnaar, vallende regendruppel.
b Voorbeeld van een goed antwoord: de groei van een plant of
dier, haargroei, gletsjer.
3
ligt vast moet je zelf meten
hulpmiddel tijd afstand tijd afstand
stroboscoopfoto × ×
twee draden over de weg × ×
video-opname × ×
4 geluidssnelheid = 343 m/s (BINAS tabel1)
geluidssnelheid = afstand / tijd
343 = afstand / 9
afstand = 9 × 343 = 3087
Het onweer is ongeveer 3 km van jou vandaan.
5 De afstand tussen zeven paaltjes is 600 m.| 100 m | 100 m | 100 m | 100 m | 100 m | 100 m |
1 t = 20 s
2 s = 6 × 100 = 600 m
3 v gem = s / t
4 v gem = 600 / 20
5 De gemiddelde snelheid is 30 m/s.
(De gemiddelde snelheid is 30 × 3,6 = 108 km/h.)
6 a Gekleurde blokken:
videocamera, stroboscoop, computer, liniaal
bde beweging van de ballen op een biljart
het optrekken van een auto bij het stoplicht
een vallende druppel uit een kraan ×
een kogel doorboort een appel ×
het groeien van een plant
de beweging van de maan rond de aarde
een pijl die uit een boog afgevuurd wordt ×
de start van een schaatser tijdens een wedstrijd ×
een ballon die wegvliegt terwijl hij leegloopt ×
5/9/2018 JvB NASK1 T4H11 Uitwerkingen - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/jvb-nask1-t4h11-uitwerkingen 2/12
Pulsar nask 1 vmbo-kgt 4 uitwerkingen © 2008 Noordhoff Uitgevers bv 72
7 3 m komt overeen met 1,5 cm: 1 cm = 2 m
De auto verplaatst tussen de eerste en de vierde foto 0,4 cm.
Dit komt overeen met 0,8 m.
De tijdsduur tussen twee foto’s is 1 / 25 = 0,04 s.
De tijdsduur tussen de eerste en de vierde foto is 3 × 0,04 = 0,12 s.
v gem = s / t v gem =0,8 / 0,12 = 6,7 m/s
8 a D
b B, C
c C
d B
e A, D
9 a De valversnelling op aarde is 10 m/s2
b De valversnelling op de maan is 1,6 m/s2
c De valversnelling op Pluto is 0,77 m/s2
d De valversnelling op Jupiter is 24,9 m/s2
10 a De afstand tussen de beelden van het balletje wordt steeds groter.
b De tijd tussen twee flitsen is 1/10 = 0,1 s.
De beweging duurt 7 × 0,1 = 0,7 s.
11 De valsnelheid bereken je met de formule v t = v o + g × t
12 1 t = 10 s
2 g = 10 m/s2
3 v 0 = 0 m/s
4 v t = v 0 + g × t 5 v 10 = 0 + 10 × 10
6 v 10 = 100 m/s
7 100 × 3,6 = 360 km/h
13
hemellichaam valtijd (s) valversnelling (m/s2 ) snelheid (m/s) snelheid (km/h)
aarde 10 10 100 360
maan 10 1,6 16 57,6
Jupiter 10 24,9 249 896,4
Pluto 10 0,77 7,7 27,7
11.1 Test jezelf
1 Afgelegde afstand = 5 × 100 = 500 m.
Tijd = 1 min 40 sec = 100 s.
v gem = s / t = 500 / 100 = 5 m/s.
De snelheid is 5 × 3,6 = 18 km/h.
2 Er zijn 28 beeldjes. De tijdsduur tussen twee beeldjes is 1 / 20 = 0,05 s.
De opname heeft 27 × 0,05 = 1,35 s geduurd.
5/9/2018 JvB NASK1 T4H11 Uitwerkingen - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/jvb-nask1-t4h11-uitwerkingen 3/12
Pulsar nask 1 vmbo-kgt 4 uitwerkingen © 2008 Noordhoff Uitgevers bv 73
3
interval
tussentijd (s) afgelegde weg (m) snelheid (m/s)
1 en 2
0,1 0,17 0,17 / 0,1 = 1,7
2 en 3 0,2 0,4 (0,4-0,17) / (0,2-0,1) = 2,3
3 en 4 0,3 0,69 (0,70-0,4) / (0,3-0,2) = 3,0
4 en 5 0,4 1,04 (1,04-0,69) / (0,4-0,3) = 3,5
5 en 6 0,5 1,44 (1,44-1,04) / (0,5-0,4) = 4,0
6 en 7 0,6 1,89 (1,89-1,44) / (0,6-0,5) = 4,5
7 en 8 0,7 2,39 (2,39-1,89) / (0,7-0,6) = 5,0
11.2 Versnellen en vertragen
1 C ongeveer 0,1 seconde
2 a = (v e – v b) / t
3 1 a = (v e – v b) / t
2 beginpunt = (0,0); eindpunt = (6,30)
3 v b = 0 m/s, v e = 30 m/s
4 tijdsverschil = t = 6-0 = 6 s
5 a = (30-0) / 6 = 5 m/s2
6 De versnelling is 5 m/s2
4 a Hiernaast wordt een versnelde beweging afgebeeld.
5 a a = (v e – v b) / t = (5 – 0) / 1 = 5 m/s2
b a = (v e – v b) / t = (80 – 10) / 4 = 17,5 m/s2
c a = (v e – v b) / t = (100 – 80) / 4 = 5 m/s2
6 a a = (v e – v b) / t = (0 – 10) / 2,5 = - 4 m/s2
b 18 km/h = 5 m/s
a = (v e – v b) / t = (0 – 5) / 2 = - 2,5 m/s2
5/9/2018 JvB NASK1 T4H11 Uitwerkingen - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/jvb-nask1-t4h11-uitwerkingen 4/12
Pulsar nask 1 vmbo-kgt 4 uitwerkingen © 2008 Noordhoff Uitgevers bv 74
7 1 t = 3 s
2 a = 1,5 m/s2
3 v 0 = 4 m/s
4 v t = v 0 + a × t
5 v t = 4 + 1,5 × 3 = 8,5
6 De eindsnelheid is 8,5 m/s.
8 v 0 = 25 km/h = 6,94 m/s
v t = v 0 + a × t = 6,94 + 0,75 × 5 = 10,69
Eindsnelheid in m/s: 10,7 m/s
Eindsnelheid in km/h: 10,7 × 3,6 = 38,5 km/h
9 v 0 = 80 km/h = 22,22 m/s
v t = v 0 + a·t = 22,22 + 3 × 4,5 = 35,72
De eindsnelheid is 35,7 m/s = 128,6 km/h.
10 F = m × a
11 1 m = 70 kg
2 a = 2,5 m/s2
3 F = m × a
4 F = 70 × 2,5
5 F = 175 N
12 Bij de kogel van 5 kg, omdat voor dezelfde vertraging bij een
grotere massa een grotere kracht nodig is.
Dit blijkt uit de formule F = m × a.
13 C 170 N
14 a F = m × a
m = 4000 kg
F = 7 kN = 7000 N
7000 = 4000 × a
a = 7000 / 4000 = 1,75 m/s2
b v e = 72 km/h = 20 m/s
v b = 0 m/s
v t = v 0 + a × t
20 = 0 + 1,75 × t
t = 20 / 1,75 = 11,4 sHet duurt 11,4 s voordat de vrachtwagen een snelheid van 72 km/h heeft.
15
waar niet
waar
De Porsche kan sneller remmen dan optrekken. ×
Bij 160 km/h is de versnelling 4,2 m/s2. ×
Van 200 km/h naar 0 km/h duurt 5,3 s. ×
5/9/2018 JvB NASK1 T4H11 Uitwerkingen - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/jvb-nask1-t4h11-uitwerkingen 5/12
Pulsar nask 1 vmbo-kgt 4 uitwerkingen © 2008 Noordhoff Uitgevers bv 75
16
V
S E C O N D E
N R
N E W T O N T T
L R IJ
H A F S T A N D
E U G
F I E T S I
D O N
G
11.2 Test jezelf
1 Links: a = (v e – v b) / t = (16 – 4) / 5 = 2,4 m/s2
Midden: a = (v e – v b) / t = (0 – 20) / 5 = - 4 m/s2
Rechts: a = (v e – v b) / t = (5 – 16) / 5 = - 2,2 m/s2
2 a 22,2 m/s
b a = (v e – v b) / t
- 5 = (0 – 22,2) / t
t = - 22,2 / - 5 = 4,4 s
Het remmen duurde 4,4 s.
De gemiddelde snelheid van de auto tijdens het remmen
was (22,2 + 0) / 2 = 11,1 m/s.
v gem = s / t
11,1 = s / 4,4s = 11,1 × 4,4 = 48,9 m
3 Je kunt de volgende formules gebruiken:
a = (v e – v b) / t
v t = v 0 + a·t
F = m·a
beginsnelheid
( m/s )
eindsnelheid
( m/s )
tijd
(s )
massa
(kg)
versnelling
( m/s2 )
kracht
( N )
0 5 2 100 2,5 250
17,5 25 5 600 1,5 900
10 17,5 0,5 0,75 15 11,25
20 15 0,5 15 -10 -150
3 27 120 100 0,20 20
30 0 1,8 600 -16,67 -10 000
11.3 Bewegen en energie
1 B De airbag wordt opgeblazen als een sensor een te grote
vertraging van de auto meet.
2 snelheid, massa
5/9/2018 JvB NASK1 T4H11 Uitwerkingen - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/jvb-nask1-t4h11-uitwerkingen 6/12
Pulsar nask 1 vmbo-kgt 4 uitwerkingen © 2008 Noordhoff Uitgevers bv 76
3 kinetische energie
4 E k = ½ · m · v 2
5 1 m = 1100 kg
2 v = 120 km/h3 120 / 3,6 = 33,33 m/s
4 E k = ½ · m · v 2
5 E k = ½ × 1100 × 33,332
6 E k = 611111 J = 611 kJ
6 E k = ½ · m · v 2
½ × 950 × 302 = 427500 J = 427,5 kJ
7 B twee keer zo groot
8 E k (J) m (kg) v (m/s)
1960 80 7
225000 72 25
1250 50 7,07
9 A E k wordt geheel omgezet in warmte.
10 a De bewegingsenergie is omgezet in warmte en vervorming.
b De vervorming zou een stuk groter zijn geweest.
11
12 E k = ½ · m · v 2
13 1 m = 25 000 kg
2 v = 80 km/h
3 80 / 3,6 = 22,22 m/s
4 E k = ½ · m · v 2
5 Ek = ½ × 25000 × 22,222
6 6172839 J = 6173 kJ
bewegingsenergievan het racket
bewegingsenergievan
de bal
vervormingvan
het racket
vervormingvan
de bal
bewegingsenergievan
het racket
5/9/2018 JvB NASK1 T4H11 Uitwerkingen - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/jvb-nask1-t4h11-uitwerkingen 7/12
Pulsar nask 1 vmbo-kgt 4 uitwerkingen © 2008 Noordhoff Uitgevers bv 77
14 280 km/h = 77,78 m/s
m = 600 kg
E k = ½ · m · v 2
½ × 600 × 77,772
= 1814815 J
De banden moeten 1815 kJ energie opnemen om de auto tot stilstand te brengen.
15 E z = m · g · h
16 formule: E z = m · g · h
ingevulde formule: E z = 1,3 × 10 × 2,2
berekening: E z = 28,6 J
17 1 kg ≡ 10 N
m = 3000 N / 10 = 300 kg
E z = m · g · h = 300 × 10 × 13 = 39000 J
18 E z = E k m · g · h = ½ · m · v 2
19 De valsnelheid van een voorwerp hangt af van de massa van het voorwerp. fout
De valsnelheid van een voorwerp hangt af van de hoogte van de val. goed
20 1 E z = E k
2 m · g · h = ½ ·m · v 2
3 g · h = ½ · v 2
4 g = 10 m/s2
5 h = 2,2 m
6 10 × 2,2 = ½ · v 2
7 v = 6,6 m/s (inklemmen!)
8 6,6 × 3,6 = 23,8 km/h
21 a Zwaarte-energie wordt omgezet in bewegingsenergie (E z = E k).
b E z = E k m · g · h = ½ · m · v 2
De massa kun je nu wegdelen: g · h = ½ · v 2
(De massa van de voertuigen doet er niet toe!)
10 × 20 = ½ × v 2
v = 20 m/s = 72 km/h
De snelheid waarmee de auto en de scooter in het water
terechtkomen, is 72 km/h.
22 a Zwaarte-energie wordt omgezet in bewegingsenergie.b De bewegingsenergie wordt dan weer omgezet in zwaarte-energie.
c De karretjes kunnen niet zonder hulpmiddel meer zwaarte-energie
krijgen dan ze in het begin al hadden. De maximale hoogte is 100 m
23 a E z = E k m · g · h = ½ · m · v 2 g · h = ½ · v 2
10 × 100 = ½ × v 2
v = 44,7 m/s = 161 km/h
De snelheid van de karretjes in het laagste punt is 161 km/h.
b v = 108 km/h = 30 m/s
E z = E k m · g · h = ½ · m · v 2 g · h = ½ · v 2
10×
h = ½×
30
2
h = ½ × 302
/ 10 = 45 m
De karretjes kunnen maximaal 45 m hoog komen.
5/9/2018 JvB NASK1 T4H11 Uitwerkingen - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/jvb-nask1-t4h11-uitwerkingen 8/12
Pulsar nask 1 vmbo-kgt 4 uitwerkingen © 2008 Noordhoff Uitgevers bv 78
11.3 Test jezelf
1 Een rijdende auto heeft bewegingsenergie.
De hoeveelheid energie is afhankelijk van de massa en de
snelheid van de auto.
Tijdens het remmen wordt deze energie omgezet in warmte.Wanneer de auto botst, wordt er ook energie gebruikt voor de
vervorming van de auto.
Een vallend voorwerp verliest zwaarte-energie.
Daardoor krijgt het voorwerp bewegingsenergie.
2 a E z = m · g · h = 800 × 10 × 25 = 200 000 J
b E z = m · g · h = 800 × 10 × 2,5 = 20 000 J
3 a E z = E k m · g · h = ½ · m · v 2 g · h = ½ · v
2
10 × 20 = ½ × v 2 v = 20 m/s = 72 km/h
De snelheid waarmee de bal de grond raakt, is 72 km/h.
b E k was dus eerst: E k = ½ · m · v 2 = ½ × 1,5 × 202 = 300 J
E k is nu: 300 / 2 = 150 J
E k = ½ · m · v 2
150 = ½ × 1,5 × v 2
v = 14,1 m/s = 51 km/h
4 C De appel heeft evenveel energie als op 6 meter hoogte.
11.4 Veilig? Reken maar!
1 A Bij het landen vliegen de vliegtuigen tegen een paar vangkabels
die over het dek gespannen zijn.
2 a Bijvoorbeeld:
De kracht waarmee de dummy tegen de veiligheidsgordels duwt.
De afstand die de dummy naar voren beweegt.
Hoever de gordels worden uitgerekt tijdens de botsing.
De hoek die het hoofd krijgt ten opzichte van het lichaam.
De krachten in de nek van de dummy.
b Tijdens het bekijken van videobeelden kun je de stip
nauwkeurig volgen.
3 Arbeid is hetzelfde als kracht.
De eenheid van arbeid is de newton.
Het symbool van arbeid is W.
Arbeid is kracht keer afstand.
Door arbeid te verrichten verander je de bewegingsenergie .
Hoe meer arbeid je verricht, hoe sneller je stil staat.
4 W = F · s
5/9/2018 JvB NASK1 T4H11 Uitwerkingen - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/jvb-nask1-t4h11-uitwerkingen 9/12
Pulsar nask 1 vmbo-kgt 4 uitwerkingen © 2008 Noordhoff Uitgevers bv 79
5 1 F = 375 N
2 s = 4,50 m
3 W = F · s
4 W = 375 × 4,50
5 W = 1687,5 J
6 W = F · s
F = 800 N, s= 55 m
W = 800 × 55 = 44 000 J
7 W = F · s
W = 500 J, F = 50 N
500 = 50 × s
s = 10
De remweg is 10 m.
8 Een kreukelzone verkleint de kracht van de botsing. waar
Een kreukelzone zorgt dat de botsing langer duurt. waar
Een kreukelzone maakt de remweg langer . waar
Een kreukelzone maakt de vertraging groter. niet waar
9 Groen: valhelm, kreukelzone, airbag, bumper, veiligheidsgordel
10 a Dan wordt de remweg groter, waardoor de kracht op het
lichaam kleiner wordt.
b Anders klapt de passagier met zijn hoofd tegen het dashboard
of de voorruit.
11 B de arbeid
12 W rem = E k F rem · s = ½ · m · v 2
13 1 m = 1250 kg
2 v = 20 m/s
3 s = 35 m
4 F · s = ½ · m · v 2
5 F × 35 = ½ × 1250 × 202
6 F × 35 = 250 000
7 F = 250 000 / 35 = 7143 N
14 a E k = ½ · m · v 2
E k = ½ × 180 × 152 = 20 250 J
b 20 250 J
c W = F · s
20250 = F × 20
F = 1012,5 N
De remkracht is 1012,5 N.
d De remkracht wordt dan twee keer zo groot: 2 × 1012,5 = 2025 N.
5/9/2018 JvB NASK1 T4H11 Uitwerkingen - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/jvb-nask1-t4h11-uitwerkingen 10/12
Pulsar nask 1 vmbo-kgt 4 uitwerkingen © 2008 Noordhoff Uitgevers bv 80
15 a v = 100 km/h = 27,78 m/s
F · s = ½ · m · v 2
F × 96,45 = ½ × 800 × 27,782
F = 3200 N
De remkracht is 3,2 kN.
b a = (v e – v b) / t a = (0 – 27,78) / 7 = – 3,97 m/s2
F = m × a = 800 × –3,97 = –3175 N
De remkracht is 3175 N.
16 D 40 kN
17
18 a 0,8 m
b 0,4 s
c 0,45 m
d 0,25 m
e Bij het stuiteren gaat er energie verloren in de vorm van warmte.
19 F z = 10 × m = 10 × 75 = 750 N
W = F · s = 750 × 350 = 262 500 J
20 250 m3
water heeft een massa van 250 × 1000 = 250 000 kg.
De zwaartekracht op deze hoeveelheid water is F z = 10 × m =
10 × 250 000 = 2 500 000 N
W = F · s = 2 500 000 × 70 = 175 000 000 J
Per seconde wordt er door het vallende water 175 MJ arbeid
verricht.
21 v = 72 km/h = 20 m/s
F · s = ½ · m · v 2
F × 100 = ½ × 10 000 × 202
F = 20 000 N
De remkracht is 20 kN.
22 a 2,5 mb F · s = ½ · m · v 2
valsnelheid F × s = ½ m.v 2
zwaarte-energie E k = ½m.v 2
remarbeid is bewegingsenergie W = F × s
arbeid v t = v 0 + g × t
kracht E Z = m.g.h
bewegingsenergie F = m × a
5/9/2018 JvB NASK1 T4H11 Uitwerkingen - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/jvb-nask1-t4h11-uitwerkingen 11/12
Pulsar nask 1 vmbo-kgt 4 uitwerkingen © 2008 Noordhoff Uitgevers bv 81
F × 2,5 = ½ × 10 000 × 202
F = 800 000 N
De botskracht is 800 kN.
c De bewegingsenergie is dan groter. Hierdoor moet er tijdens
de botsing meer energie worden omgezet, waardoor de
botskracht groter wordt (bij een gelijkblijvende remweg).
23
de remweg wordt
versleten remblokken langer
minder passagiers korter
nat wegdek langer
banden met voldoende profiel korter
een zware aanhanger zonder rem langer
ABS (anti-blokkeersysteem) korter
11.4 Test jezelf
1 a E z = m·g·h
m = 80 kg, g = 10 m/s2, h = 1000 m
80 × 10 × 1000 = 800 000 J = 800 kJ
b 18 kJ + 703 kJ = 721 kJ
Er is 800 kJ – 721 kJ = 79 kJ door wrijving verloren gegaan.
2 a pijl naar links
b Voorbeeld van een antwoord:
c v = 130 km/h = 36,11 m/s
E k = ½ ·m · v 2
E k= ½ × 600 000 × 36,112 = 391 000 000
E k = 391MJ
d W = E k
F·s = 391 000 000 JF = 650 kJ = 650 000 J
650 000 × s = 391 000 000
De remweg is 391 000 000 : 650 000 = 602 m.
e De massa van een auto is veel kleiner dan van een trein.
3 120 km/h = 33,33 m/s
W rem = E k F rem· s = ½ · m · v 2
8000 × s = ½ × 1100 × 33,332
s = 76
De remweg is 76 m.
5/9/2018 JvB NASK1 T4H11 Uitwerkingen - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/jvb-nask1-t4h11-uitwerkingen 12/12
Pulsar nask 1 vmbo-kgt 4 uitwerkingen © 2008 Noordhoff Uitgevers bv 82
EXAMENTRAINING
1 C 0,75 s
2 a = (v e – v b) / t a = (20 – 0) / 1,5 = 13,3 m/s2
3 v b = 0 m/s, v e = 20 m/s
v gem = (20 + 0) / 2 = 10 m/s
De beweging duurt 1,5 seconde, dus t = 1,5 s
v gem = s / t
10 = s / 1,5
s = 10 × 1,5 = 15 m
4 D Een waarde groter dan 1 N.
5 12 mg = 0,012 g = 0,000 012 kg
F z = 10 × m
F z = 10 × 0,000 012 = 0,00012 N = 1,2·10-4 N
6 In de figuur is af te lezen dat de springkracht = 414 × zwaartekracht
springkracht = 414 × 1,2·10-4 = 0,05 N.
7 F = m · a
0,05 = 0,000 012 × a
a = 0,05 / 0,000 012 = 4167 m/s2
8 E z = E k m · g · h = ½ · m · v 2 g · h = ½ · v 2
10 × 0,43 = ½ × v 2
v = 2,9
De startsnelheid van het spuugbeestje is 2,9 m/s.
9 1 / 0,0005 = 2000 beeldjes per seconde.
10 Het spuugbeestje verplaatst tussen de laatste twee beeldjes
1 mm = 0,001 m.
De tijdsduur tussen twee foto’s is 0,5 ms = 0,0005 s.
v gem = s / t
v gem = 0,001 / 0,0005 = 2 m/s
11 A reactieafstand
12 a = (v e – v b) / t
a = (0 – 10) / 1,6 = – 6,25 m/s2
De vertraging tijdens het remmen is 6,25 m/s2.