KADENCE

KADENCE

Kadenca je zavretak kompozicije ili nekog njenog dijela.

Potie od italijanske rijei cadere=padati; cadenza=pad, zavretak

Postoje sljedee vrste kadenci:

Autentina

Plagalna

Polukadenca

Varljiva

Autentina (nepotpuna) kadenca sastoji se iz veze dominanta-tonika (V-I).

Potpuna autentina kadenca sadri sve tri funkcije: subdominanta, dominanta, tonika. Ove kadence su najubjedljivije kada je zavrni kvintakord (tonika) u oktavnom poloaju na metriki naglaenom dijelu takta, a prethodi mu osnovni oblik dominante. Tada se kadenca naziva savrena autentina kadenca, za raliku od nesavrene, kod koje tonini trozvuk moe da bude u tercnom ili kvintnom poloaju, na lakom dijelu takta, ili da mu prethodi neki obrtaj dominante, pa u basu nedostaje energini kvartni ili kvintni skok D-T. Dominanta se najee pojavljuje kao dominantni septakord.

Plagalna kadenca predstavlja harmonsku vezu subdominanta tonika (IV-I).

Savrena je ako je zavrni akord na naglaenom dijelu takta i u oktavnom poloaju, a prethodi mu kvartni ili kvintni skok u basu, iz subdominante.

Polukadenca se moe nai na kraju muzike reenice, ali ne i na kraju vee formalne cjeline. Najea je na kraju prve reenice u periodu. Predstavlja vezu I-V ili IV-V (odnosno II-IV), rijetko I-IV. Prema tome polukadenca je zastoj na dominanti, za kojim slijedi dalji muziki tok.

Na kraju muzike reenice iza dominante ili subdominante ponekad se nalazi tonini sekstakord to je oslabljena autentina kadenca. Veza V-VI na mjestu gdje se oekuje kadenca predstavlja varljivu kadencu.

KADENCIRAJUI KVARTSEKSTAKORD

Autentina kadenca i polukadenca esto imaju zadrini ili kadencirajui kvartsekstakord na dominanti, neposredno prije pojave kvintakorda ili septakorda. To je sazvuje koje ima tonove toninog sekstakorda, a nastupa istovremeno sa osnovnim tonom dominante u basu. Funkcija basovog tona preovladava pa se, kvarta i seksta doivljavaju kao zadrice koje tee da se razrijee u tonove dominantnog akorda: seksta u kvintu, a kvarta u tercu dominante, dok bas ostaje da lei ili ima oktavni skok. Ova situacija se obiljeava sa V 6-5/4-3 ili K6/4 D. Ukoliko nastupa dominanti septakord dodaje se broj 7 ili 8-7.

U kadencirajuem kvartsekstakordu po pravilu udvaja se basov ton.Pored pravilnog rjenja, gdje seksta i kvarta postupno silaze, kadencirajui kvartsekstakord ima i slobodno rjeenje. Ono moe da se ostvari na tri naina: uzlaznim pokretom svih gornjih glasova do najbliih tonova dominante; skokom sekste u tercu, dok kvarta preuzima kvintu, skokom udvojenog basovog tona u kvintu dominante i kretanjem sekste navie, u osnovni ton dominante ili septimu.