Kadın Erkek Eşitliği ve Toplumsal Cinsiyet

Psikolog Yasemin Taşkın

Plan:

• Toplumsal Cinsiyet

• Kadın Erkek Eşitliği

Kadın Erkek Eşitliği ???

BM İnsani Gelişmişlik Raporu(2011)• Anne ölüm oranı• Adölesan doğurganlık oranı• Parlamentodaki kadın milletvekili oramı• En az ortaokul mezunu kadın nüfus

oranı• Kadın nüfusun iş gücüne katılım oranı• Doğum kontrol yöntemlerini kullanma

yaygınlığı• Doğum öncesi bakım hizmeti alma oranı• Profesyonel destekle gerçekleştirilen

doğum oranları

BM İnsani Gelişmişlik Raporu(2011)• 138 ülke içinde Türkiye 77.

sırada

• Ekonomik büyüklük: 169 ülke içinde 17. sırada

Cinsiyet Nedir?

Kişinin kadın ya da erkek olarak gösterdiği genetik, fizyolojik ve biyolojik özellikleri ifade eder.

• Biyolojik Cinsiyet: Kişinin kadın ya da erkek olarak gösterdiği genetik, fizyolojik ve biyolojik özelliklerİ ifade eder.

• Toplumsal Cinsiyet: Kadınların ve erkeklerin sosyal ortamlarında, bulundukları kültür içinde öğrendikleri, toplumsal yapılarla ilişki içinde belirlenen kadın ve erkek olmaya dair rollerine, sorumluluklarına ve sınırlılıklarına işaret eder.

Toplumsal Cinsiyet Nedir?• Toplumun verdiği roller, görev

ve sorumluluklar, toplumun bireyi nasıl gördüğü, algıladığı, beklentileri ile ilgilidir.

• Toplumsal cinsiyet kavramı kız ya da oğlan bebekler olarak dünyaya gelen insanların yaşamlarında başlarına gelen pek çok olay sonucu kadın ve erkeğe dönüşmesidir.

Biyolojik Biyolojik CinsiyetCinsiyet (SEX)(SEX)

Toplumsal Toplumsal CinsiyetCinsiyet (GENDER)(GENDER)

Biyolojiktir.Toplumsal olarak belirlenir.

Evrenseldir.Kültürün içinde öğrenilir.

Değişmez.Zaman ve mekana bağlı olarak değişiklik gösterir.Değiştirilebilir.

Biyolojik Cinsiyet mi?Toplumsal Cinsiyet mi?

• Kadınlar çocuk doğurur ve emzirir; erkekler doğurmaz, ancak biberonla besleyebilirler.

• Kadınlar bir gün boyunca hane halkı bakımına ortalama 5.5 saatlerini ayırırken, hobileri için sadece 50 dakika ayırmaktadır.

• İnşaat sektöründe çalışanların çoğu erkektir.• 224 değişik kültüre sahip topluluklarla

yapılan bir araştırmanın sonuçlarına göre bunların sadece 5’inde yemekler her zaman erkekler tarafından hazırlanıyor, 6’sında ise evler kadınlar tarafından inşa ediliyor.

Sizce NEDEN?

Kızların okullaşma oranı erkeklerden düşük…

Kadın istihdamı düşük… Öğretmenlik ve hemşirelik kadın

mesleğiolarak görülüyor…Kadın yönetici sayısı az…Erkeklerin ağlaması makbul değil…Evi geçindirmek asıl olarak erkeğin

sorumluluğu…

• Cinsiyetler arasındaki farklılıklar güzeldir, ancak cinsiyet rolleriyle farklılaşmaların eşitsizliğe dönüşmesi kabul edilemez.

• Dünya Sağlı Örgütü(WHO) toplumsal cinsiyette eşitliği karar verme, seçme, fırsatları kullanma, kaynakların ayrılması, kullanılması ve hizmetleri elde etmede cinsiyete bağlı ayrımcılık yapılmaması olarak tanımlamaktadır.

• Toplumsal cinsiyete bağlı eşitsizlikten daha fazla etkilenen cinsiyet KADINdır.

• Bu eşitsizlik dünyanın farklı yerlerinde farklı şekilde karşımıza çıkmaktadır.

Dünyanın farklı yerlerinde;• Cinsiyetinden dolayı fetüs kürete

edilmekte• Yeni doğan kız çocukları

öldürülmekte• Genetik mutilasyon/ sünnet• Bir genç kız tecavüz sonucunda

oluşan gebeliğini ailesinin dini inanışları nedeniyle sürdürmek zorunda kalmakta

•Kadın ve erkek olmayı nasıl öğreniyoruz?

Aile…

Sokak…

Deyimler ve atasözlerinde kadın ve erkek klişeleri• Elinin hamuru ile erkek işine karışma. • Ağustostan sonra ekilen darıdan,

kocasından sonra kalkan kadından hayır gelmez.

• Oğlan babadan öğrenir sohbet ile gezmeyi,

kız anadan öğrenir sofra dizmeyi.• Erkek adam ağlamaz!• Sakalım olsa sözüm geçerdi!• Saçı uzun aklı kısa

Okul…

(Atlıhan, A. vd. (2006).İlköğretim Hayat Bilgisi 3 Ders Kitabı (s.88), İstanbul: MEB Yayınları)

21

Medya…

Kadınlar asıl olarak aile ve ev işlerinden sorumludur.

• Eşlerinin ve çocuklarının bakımıyla ilgilenirler.

• Halkla ilişkiler uzmanıdırlar.• Psikologdurlar. • Diplomattırlar. • Piyasa araştırmacılarıdır.

Kadınlar ne tür işler yaparlar?

• Son derece rutin, kendini tekrarlayan işlerdir.

• Sosyo-ekonomik konumlarını güçlendirmeye katkı sağlamaz.

• Toplumda bir statü ve saygınlık yaratmaz.

• Kazanımları maneviyata dayalıdır.

Kadınların yaptıkları işlerin özellikleri nelerdir ?

KADININ GÖRÜNMEYEN

EMEĞİ(Yapıldığında

değil yapılmadığınd

a değeri anlaşılır)

GÜNDÜZ İŞ YERİNDE

AYNI İŞİ YAPARKEN;

AKŞAMAKŞAMEVDE !??.....EVDE !??.....

Çalışma yaşamı

• Asıl olarak hanenin geçimini sağlamakla yükümlü görülürler ve ev dışında, ücret karşılığı çalışırlar.

• Tekrara dayanmayan, bilimsel bilgi ve teknoloji kullanımına uygun ya da fiziksel güç gerektiren işler yaparlar.

• Toplumsal bir kimlik ve statü edinirler. (İşçi, memur ya da esnaf olarak sendika, meslek örgütü türünden örgütlere katılırlar.)

Erkekler ne tür işler yaparlar?

Yapılan işlerin ve kazanımların farklılığı nasıl sonuçlar doğurur?

Kadınlar için?

Erkekler için?

FARKIN EŞİTSİZLİĞE DÖNÜŞMESİ

Eşitsizliğin Erkekler Üzerinde Yarattığı Olumsuzluklar•Güçlü olma zorunluluğu•Aile ile ilgili tüm kararları

verme sorumluluğu•Aileyi geçindirme

sorumluluğu•Duygularını gösterememe,

bastırma

Eşitliğin Toplum Açısından Yararları

•Sağlıklı, mutlu ve refah seviyesi yüksek birey, aile ve toplum

•Daha gelişmiş ve kalkınmış bir toplum

•Daha güçlü bir devlet•Uluslararası yükümlülüklerini

yerine getirmiş bir toplum