Kadında Dizüriye

Yaklaşım

Doç. Dr. Selçuk Mıstık

Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi

Aile Hekimliği AD

Dizüri

Ağrılı ya da zor işeme, bu işemede yanmayı da

kapsar, mesane ve perinede de ağrı olabilir,

kadınlarda çok sık görülen bir semptomdur, herhangi

bir yaşta olabilir

En sık idrar yollarının bakteryel enfeksiyon nedeniyle

olur (mesanenin enflamasyonu (sistit %50) ya da

böbreğin enflamasyonu (piyelonefrit)

Kadınlarda, dizüri vajina ya da vulvanın

enflamasyonunu yansıtabilir (vajinit ya da vulvit).

Patofizyoloji

Mesane trigonunun ya da üretranın irritasyonu ile oluşur

Üretranın enflamasyon ya da darlığı işemeye başlamada güçlük ve işerken yanmaya neden olur

Trigonun irritasyonu mesanede kasılmaya neden olur ki bu da sık ve ağrılı işemeye neden olur

Dizüri en sık alt üriner sistemde enfeksiyon nedeniyle oluşur, fakat aynı zamanda üst üriner sistem enfeksiyonu ile de ilişkili olabilir

Etiyoloji

Dizüri tipik olarak üretra ya da mesane irritasyonu

sonucu oluşurken, perineal enfeksiyonlarda da

olabilir

En sık nedeni sistit ve üretrittir (CYBH)

ANCAK…

Etiyoloji

Bisiklet ve ata binme gibi fiziksel

aktiviteler

Cinsel ilişki

Etiyoloji

Akut abakteryel sistit

Akut sistit

Akut intermitan porfiri

Akut piyelonefrit

Akut üretrit

Adenin fosforiboziltrans eksikliği

Apandisit

Arsenik trioksit

Arsenikler

Atrofik vajinit

Mesane kanseri

Mesane taşı

Etiyoloji

Kimyasal irritanlar

Konjenital dev megaüreter

Sistit

Sistosel

Dehidratasyon

Ektopik gebelik

Eozinofilik sistit

Fallop tüpü durumları

Fonksiyonel bozukluklar

Genital herpes

Overin granüloza hücreli tümörü

Hunner ülseri

Hydatid kist

Interstisyel sistit

Etiyoloji

Neisseria gonorrhoea

Nefrolitiazis

Pelvik lipomatozis

Postoperatif septisemi

Pyelonefrit

Rektovezikal fistül

Reiter sendromu

Schistosoma haematobium

Etiyoloji

Trichomoniazis

Uretral kanser

Uretral karünkül

Uretral kateterizasyon

Uretral sendrom

Uretrit

Uriner obstrüksiyon

İdrar yolu enfeksiyonu

İdrar yolu malformasyonu

Vajinit

Vezikovajinal fistül

X-e bağlı alfa talasemi mental retardasyon sendromu (ATR-X)

Ksantik ürolitiazis

Ksantin oksidaz eksikliği

Değerlendirme

Hikaye:

Semptom süresi ve geçmişte olup olmadığı

Eşlik eden ateş, böğür ağrısı

Üretral ya da vajinal akıntı

Frequency, urgency

İdrarın rengi, kokusu

Korunmasız cinsel ilişki

Perineye irritan uygulanması

Sistoskopi, kateterizasyon, cerrahi

Gebelik

Üriner sistem anomalisi

Değerlendirme

Fizik muayene

Vital bulgular-Ateş

Cilt, mukoza ve eklemler-reaktif artrit

Böğürde hassasiyet, mesane üzerinde hassasiyet

Perine enflamasyonu ya da lezyon, vajinal ya da servikal akıntı

Kırmızı işaretler:

Ateş

Böğür ağrısı ya da hassasiyet

Kateter vb uygulamalar

İmmunyetmezlikli hasta

Rekürren dönemler

Bilinen idrar yolu anomalisi

İYE’na tanısal yaklaşım

Bulguların yorumu

Genç sağlıklı kadında dizüri ve mesane irritasyonu-sistit

Görülen üretral ya da vajinal akıntı-CYBH (kalın pürülan materyal-gonokokal, ince sulu akıntı-nongonokokal)

Herpes simplex virus enfeksiyonunun vajinit ve ülseratif lezyonları inspeksiyonda tipik olarak görülür

Ateş, böğür ağrısı-piyelonefrit

Sık İYE-altta yatan anatomik anomali, immunyetmezlik

Hastaneye yatış ve instrumentasyon-atipik, dirençli patojen

Testler

Tek bir yaklaşım yok

Çoğu klinisyen-direk antibiyotik (testsiz, TİT bile yapmadan), genç dizüri, frequency ve urgencysi olup kırmızı işaretleri olmayanlarda

Bazıları TİT ve ortaakım kültürü

Bazıları TİT’te beyaz küre varsa kültür

Doğurganlık çagında gebelik testi (gebelikte İYE-preterm doğum ve preterm membran rüptürü riskinde artış.

Vajinal akıntı-servikal eksüdada STD testi (gonokok ve klamidya kültürü ya da PCR)

> 105 bakteri (CFU) unite/mL enfeksiyonu düşündürür (semptomatik hastalarda 102, 103 de olabilir

TİT’te beyaz küre olup kültür steril çıkarsa CYBH, vulvovajinit, TB, tümör ve diğer nedenler olabilir

TİT’te eritrosit mevcut olup beyaz küre yoksa ve kültür steril ise, kanser, taş yabancı cisim, glomerüler anomaliler ya da yakın zamanda cihaz nedenli olabilir

Antibiyotiğe cevap yoksa, rekürren semptomlar , enfeksiyon olmadan hematüri varsa-obstrüksiyon, anatomik anomali kanser ve diğer problemler için Sistostomi ve üriner sistem görüntülemesi gerekebilir

Dizürili kadında İYE için tanı

testleri

Tedavi

Nedene yöneliktir

TİT normal ve kırmızı işaretler yoksa, çoğu hekim tedavi vermez

Tedaviye karar verilirse, TMP-SMX, ya da florokinolon

Key Points

Dizüri her zaman mesane enfeksiyonu sonucu oluşmaz

CYBH değerlendirilmeli

Gebelikte İYE

Sık görülür ve nedeni en sık Escherichia coli

Asemptomatik bakteriüri sistit ya da piyelonefrite neden olabilir

Tüm gebeler bakteriüri açısından taranmalı ve oral nitrofurantoin ya da sefaleksin ile tedavi edilmelidir

Ampisilin yüksek direnç nedeniyle kullanılmamalıdır

Reküren enfeksiyonlarda profilaktik tedavi gerekir

Gebelikte İYE

Tarama

The American College of Obstetrics and Gynecology

ilk prenatal muayenede idrar kültürü yapılmasını

öneriyor

Bütün gebelik boyunca steril kalınamayacağından 3.

trimasterde tekrarı öneriliyor

U.S. Preventative Services Task Force 12. ile 16.

haftalar arasında bir idrar kültürü öneriyor

Gebede İYE’nin Advers Etkileri

Kadınlarda İYE

Kadınlarda bir yıl içerisinde üçten fazla kültürle

gösterilmiş İYE olması durumunda aşağıdaki üç

korunma stratejisinden birisi kullanılır:

Kendi kendine üç günlük standart tedavi

Postkoital proflaksi- eğer İYE koitusla ilişkiliyse

6 ay boyunca günlük proflaksi-nitrofurantoin, 50-100

mg/gün, norfloksasin 200mg/gün, sefaleksin

250mg/gün

TEŞEKKÜRLER…