kajakiem przez pradolinę wieprza - przewodnik kajakowy

P r z e w o d n i k d l a k a j a k a r z y :

Baranów – Kośmin – DęBlin

Kajakiem przez Pradolinę Wieprza

P r z e w o d n i k d l a k a j a k a r z y :

Baranów – Kośmin – DęBlin

Kajakiem przez Pradolinę Wieprza

SyStem oznakowania Szlaku kajakowego na rzece wieprz

Znaki związane z turystyką kajakową na rzece Wieprz składają się

z tablic informacyjnych oraz znaków informacyjnych, które

informują kajakarzy o miejscach wodowania, postojowych,

możliwości uzupełnienia zapasów, kilometrażu pozostałego

do ujścia rzeki czy zagrożeń na rzece.

4 5

K aja K i e m P r z e z P ra d o l i n ę W i e P r z a

WstęP

Przewodnik jest zaproszeniem na Lubelszczyznę, na spływy kajako-we dolnym odcinkiem rzeki Wieprz na długości blisko 40 km, od miejscowości Baranów do Dęblina. Tutaj rzeka płynie przez obszary o unikatowych walorach przyrodniczych i kulturowych, tj. przez te-reny objęte ochroną Natura 2000 i Obszar Chronionego Krajobrazu „Pradolina Wieprza”.

Spływy kajakowe na dolnym Wieprzu, przy normalnym stanie poziomu rzeki, są nie-

zwykle bezpieczne, łatwe i sprawiają turystom wiele przyjemności. Szerokość koryta rzeki

wynosi co najmniej kilkanaście metrów. Nie ma tu przeszkód hydrotechnicznych (betono-

wych progów, jazów itp.) i nie musimy przenosić kajaków, co jest dużym udogodnieniem.

Uczestnikami spływów mogą być osoby w każdym wieku.

Podczas wypraw kajakiem niezwykłe wrażenie robią liczne meandry rzeki oraz urocza

przyroda z bogatą roślinnością i licznym ptactwem. To dlatego tutaj wyznaczono Obszar

Chronionego Krajobrazu „Pra-

dolina Wieprza” a część dorzecza

Wieprza (tzw. „Dolny Wieprz”)

objęta jest programem Natura

2000. Podróż kajakiem umożliwia

także poznanie wielu ciekawych

miejsc i miejscowości – ich historii

i cennych zabytków.

Na proponowanym odcinku

dolnego Wieprza (Baranów – Boro-

wa/Dęblin) możecie zaplanować

wyprawy jedno- lub dwudniowe

(np. z noclegiem w Kośminie).

Podane w przewodniku orientacyjne czasy spływu nie obejmują czasu potrzebnego

na zwiedzenie wymienionych w tekście miejscowości i atrakcji turystycznych.

Na kajakowym szlaku są miejsca, gdzie turysta może się zatrzymać, wysiąść z kajaka,

odpocząć, wybrać się na spacer po okolicy i zwiedzić zabytki. A romantycy przed powro-

tem do codzienności mogą zebrać myśli i siły w ciszy zachodów słońca i zapachu nadwie-

przańskich łąk.

Spływy kajakowe ułatwiają zna-

ki informacyjne i ostrzegawcze oraz

tablice informacyjne zamontowane

nad brzegiem rzeki w miejscach odpo-

czynku i wodowania kajaków. Należy

sądzić, że stan infrastruktury kajakowej

na dolnym Wieprzu będzie się popra-

wiał z każdym rokiem. Przewiduje się

powstanie kolejnych przystani kajako-

wych, pól biwakowych i noclegów.

Mamy nadzieję, że ten Przewodnik,

zachęci turystów do aktywnego wypo-

czynku na Lubelszczyźnie a firmy świad-

czące spływy kajakowe zainspiruje do

przygotowania kompleksowych pakie-

tów pobytowych.

Na stronie internetowej www.kajakiempowieprzu.pl znajdziecie więcej informacji na

temat turystyki kajakowej na Wieprzu.

Zapraszamy na szlak i życzymy udanego wypoczynku.

Przewodnik powstał w ramach projektu pn. „Wydanie materiałów informacyjnych dotyczących sieciowych produktów turystycznych na obszarze Trójkąta Turystycznego Kazimierz Dolny – Nałęczów – Puławy” zrealizowanego przez Społeczne Towarzystwo Oświatowo – Kulturalne Gmi-ny Żyrzyn. Projekt jest współfinansowany przez Szwajcarię w ramach Szwajcarskiego Programu Współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej.

6

o d c i n e K : Ba ra n óW – st r zyżoW i c e – Koś m i n

7


Strzyżowice

kośmin

niebrzegów

bobrowniki

skoki

Borowa

Muzeum Sił PowietrznychTwierdza

Deblin

SĘDOWICE

SARNY

Punkt wodowania kajaków

Informacja turystyczna

Tablica ze szlakami turystycznymi

Miejsce odpoczynku

Obiekt zabytkowy

Kościół

WARSZAWARYKI

SKRUDKI

WieprzWieprz

Wieprz

Wieprz

Wisła

CEZARYN

PARAFIANKA

OSMOLICE

PODWIERZBIE

NIECIECZ

BOREK

ZAJEZIERZE

GŁUSIEC

OBŁAPY

WILCZANKA

POGONÓW

MOTOGA

baranów

17

e372

LUBLIN

48

dęblin




Miejsce odpoczynku

Obiekt zabytkowy

Kościół

L e g e n d a

Obszar Chronionego Krajobrazu

„Pradolina Wieprza”

8 9


informacje o rzece WiePrz

Wieprz to rzeka o łącznej długości 303 km. Jest prawostronnym dopływem Wisły o powierzchni dorzecza – 10 415 km2. Wypływa na Roztoczu Środkowym, na wysokości 273 m n.p.m., wśród bagni-stych łąk, z Jeziora Wieprzowego w Wieprzowie Tarnawackim (re-zerwat - Tarnawatka Tartak), około 5 km na północ od Tomaszowa Lubelskiego.

Ważniejsze dopływy Wieprza to: Tyśmienica (75 km), Bystrzyca (70,3 km), świnka

(39,5 km), Giełczew (44,8 km), wolica (41,6 km), Łabuńka (35,4 km) i Pór (52,6 km).

Koryto rzeki Wieprz zachowało naturalny, silnie meandrujący charakter. Towarzy-

szą mu liczne starorzecza i zastoiska. W dolinie rzeki położonych jest kilka kompleksów

stawów. W dnie doliny dominują rozległe ekstensywnie użytkowane łąki o zmiennym

uwilgoceniu. Lokalnie występują płaty łęgów

i zakrzaczeń wierzbiowych oraz płaty muraw na-

piaskowych.

Północna część zlewni Wieprza pokryta jest

utworami czwartorzędowymi pochodzenia lo-

dowcowego (gliny zwałowe, piaski wodnolodow-

cowe, utwory zastoiskowe), tworzącymi ciągłą

pokrywę. W dolinie rzeki i dolinach jej dopływów

wzystępują holoceńskie zastoiskowe, fluwialne

i organiczne utwory.

Część dorzecza Wieprza (tzw. Dolny Wieprz)

objęta jest programem natura 2000. Jest to obszar

położony na terenie gmin: Baranów, Firlej, Jezio-

rzany, Kock, Michów, Puławy, Ryki, Żyrzyn i obejmuje powierzchnię 8 182,3 ha. To obszar

specjalnej ochrony siedlisk występującego tu ptactwa migrującego.

Naturalna dolina Wieprza to najlepszy przykład „półnaturalnego krajobrazu du-

żej doliny rzecznej” w tej części Polski. Dolina pełni funkcję korytarza ekologicznego

o randze krajowej. Jest ważną ostoją sie-

dlisk podmokłych i okresowo zalewanych

łąk. Stwierdzono występowanie 7 rodza-

jów siedlisk przyrodniczych zajmujących

łącznie 37% obszaru. W ostoi znajduje się

jedyne istniejące w Polsce, stanowisko

zastępcze marsylii czterolistnej. Ponadto

występuje tu 7 gatunków chronionego

ptactwa (uszatka błotna, trzmielojad,

błotniak łąkowy, błotniak stawowy, bo-

cian czarny, bielik i bączek), jak również

10 11


takie chronione rośliny, jak: łęg

wierzbowy, łęg topolowy, łęg

olszowo-jesionowy i kwietne

murawy kserotermiczne. Wśród

roślin wodnych na uwagę za-

sługują: woliffia bezkorzenio-

wa, salwina pływająca, gałążel

żółty i rosiczka okrągło listna.

W dolinie zamieszkują też bo-

bry i wydry, co jest wyraźnie

widoczne w nadbrzeżnym

krajobrazie – żeremia i nory

spotyka się tutaj powszechnie.

W czystych wodach Wieprza zwraca uwagę obfitość ryb. Spotyka się tutaj zarów-

no gatunki pospolite, jak i odmiany szlachetne. Występowania dorodnych okazów

szczupaka, sandacza czy suma potwierdzają coraz liczniejsi wędkarze. Dolny Wieprz

jest też ważną ostoją ptaków wodno - błotnych. Rozległy, otwarty teren ma bardzo

duże walory krajobrazowe.

12 13


Strzyżowice

kośmin

niebrzegów

bobrowniki

skoki

Borowa


Deblin

SĘDOWICE

SARNY




Miejsce odpoczynku

Obiekt zabytkowy

Kościół

WARSZAWARYKI

SKRUDKI

WieprzWieprz

Wieprz

Wieprz

Wisła

CEZARYN

PARAFIANKA

OSMOLICE

PODWIERZBIE

NIECIECZ

BOREK

ZAJEZIERZE

GŁUSIEC

OBŁAPY

WILCZANKA

POGONÓW

MOTOGA

baranów

17

e372

LUBLIN

48

dęblin

Początek tego odcinka, czyli miej-

sce do wodowania kajaków, znajduje

się w Baranowie, około 1,5 km od

centrum miejscowości (ul. Rynek wraz

z parkingiem). Można do niego doje-

chać kierując się od ulicy Rynek na pół-

noc ulicą Błotną. Następnie za stawami

skręcamy w lewo na drogę utwardzo-

ną kruszywem. Stąd jedziemy kilkaset

metrów nad brzeg rzeki Wieprz gdzie

znajduje się tablica informacyjna z mapą

i znakiem wskazującym miejsce do wo-

dowania kajaków. Tutaj możemy rozpo-

cząć wyprawę. Przed słońcem koniecz-

nie zalecamy nakrycie na głowę.

Zanim jednak wyruszymy z nurtem

rzeki warto zwiedzić Baranów albo na-

wet zatrzymać się na dłużej niż jeden

dzień i zobaczyć także okolice tej miej-

scowości. Zachęca do tego jej ciekawa

historia, zabytki, szlaki turystyczne (pie-

sze, rowerowe, konne, ornitologiczne)

oraz coraz dynamiczniej rozwijająca się

baza noclegowa.

Spacer po Baranowie polecamy

szlakiem questu (wyprawy odkryw-

Wyprawa kajakiem po rzece Wieprz z Baranowa do Kośmina dostar-cza turystom wielu niezapomnianych wrażeń. Na tym dystansie rze-ka silnie meandruje co sprawia, że płynąc wielokrotnie zmieniamy kierunek podróży. Spływ w otoczeniu pięknej przyrody jest niezwy-kle przyjemny.

o d c i n e K : BaranóW – strzyżoWice – Kośmin

c z as s P ły W u : oKoło 4 h 30 min

dysta n s : 20,5 Km

Początek spływu w Baranowie

Obszar Chronionego Krajobrazu

„Pradolina Wieprza”

14


15


ców) pn. „Baranów – podróż w czasie”.

Instrukcję do questu można pobrać ze

strony www.zielonypierscien.pl a następnie

wydrukować w formie ulotki. Na stronie

www.krainarowerowa.pl znajdziecie

także link do pobrania bezpłatnej aplika-

cji mobilnej na smartfona lub iphona pn.

„Questy w Krainie rowerowej”, w któ-

rej znajduje się quest po Baranowie. Szlak

prowadzi przez najciekawsze miejsca Ba-

ranowa i umożliwia aktywne poznawanie

miejscowości przez rozwiązywanie różnych

zadań.

Historia tej nadwieprzańskiej miejsco-

wości datuje się od 13 listopada 1544 r.

kiedy Piotr Firlej, wojewoda lubelski i ruski,

wydał dokument lokacyjny dla miasta Bara-

nów, które powstało na miejscu wsi Lasko-

wice, przy trakcie prowadzącym z Lublina

przez Kurów do przeprawy promowej na

Wieprzu. Baranów otrzymał wówczas pra-

wa magdeburskie. Nowe miasto stało się

ważnym ośrodkiem targowym dzięki przy-

wilejom królewskim nadanym w 1553 r.

Od tego czasu targi odbywały się co tydzień

w poniedziałki a jarmarki trzy razy do roku,

co przyczyniło się do rozwoju gospodar-

czego miejscowości.

W 1549 r. z fundacji Piotra Firleja po-

wstał drewniany kościół parafialny p.w.

Najświętszej Marii Panny i św. Jana Chrzci-

ciela. Jego syn Mikołaj (protestant) na pra-

wie 40 lat zmienił parafię katolicką na zbór

kalwiński. Jednak brak wsparcia ze strony

właścicieli miasta spowodował zniszczenie

obiektu i jednocześnie upadek innowier-

stwa w Baranowie. W 1591 r. zrujnowany

obiekt odbudowali następni właściciele

miasteczka: Andrzej i Mikołaj Ponętowscy.

Konsekracja odrestaurowanej parafii odby-

ła się w 1612 r. za sprawą biskupa Andrzeja

Próchnickiego.

Obecny kościół p.w. św. Jana Chrzcicie-

la wraz z dzwonnicą i murem z czterema ka-

pliczkami wybudowano w okresie późne-

go baroku w latach 1764-1781 na miejscu

dawnej drewnianej świątyni, prawdopo-

dobnie według projektu Józefa Gringenber-

ga. Świątynia jest budowlą jednonawową,

późnobarokową o półkolistym sklepieniu.

Przy prezbiterium znajdują się dwie zakry-

stie. Co ciekawe, wystrój wnętrza zacho-

wał się z okresu budowy. Umieszczono

tu siedem ołtarzy barokowych. W ołtarzu

głównym znajduje się obraz Matki Boskiej

Częstochowskiej z Dzieciątkiem oraz wize-

runek św. Jana Chrzciciela. Po lewej stronie

nawy w ołtarzach bocznych umieszczono

obrazy Matki Bożej, św. Antoniego i św.

Pawła Apostoła, a po prawej – Najświęt-

szego Serca z figurą i z obrazami Ofiarowa-

nia Pana Jezusa oraz św. Piotra Apostoła.

Dzięki wykonanym ostatnio pracom re-

nowacyjnym kościół odzyskał swój dawny

Kościół barokowy w Baranowie

Na spływie w Baranowie

16


17


blask. Warto go zwiedzić będąc w Barano-

wie. Świątynia znajduje się w centrum,

przy ul. Rynek.

W pierwszej połowie XVII w. w Bara-

nowie widoczny był napływ dużych grup

ludności żydowskiej. W tym czasie po-

wstała synagoga i kirkut oraz, obok istnie-

jącej szkoły parafialnej, szkoła żydowska.

W drugiej połowie XIX w. miasteczko traci

rangę ośrodka handlowego. W wyniku

represji carskich po powstaniu stycznio-

wym w 1870 r. Baranów utracił prawa

miejskie. Po I Wojnie Światowej pogłębia

się proces ubożenia rodzin i migracji do

miast młodszego pokolenia w poszuki-

waniu pracy. Okres II Wojny Światowej

zaznaczył się w Baranowie masową eks-

terminacją ludności żydowskiej.

Baranów słynie z tradycji garncarskich

sięgających XVI w. Rozwojowi rzemiosła

w tym miejscu towarzyszył odpowiedni

surowiec – glina, której pokłady znajdo-

wały się w Baranowie i najbliższej okolicy.

Do końca XX w. garncarstwem zajmowali

się tu spadkobiercy dawnych rodzinnych

tradycji wykonywania tego rzemiosła.

Tworzyli oni m.in.: dzbany, donice, gar-

nuszki, skarbonki, dwojaczki, flakony oraz

zabawki dla dzieci – kogutki i piszczałki.

Z historią garncarstwa w Baranowie moż-

na zapoznać się odwiedzając izbę Tradycji

utworzoną przy Gminnym Centrum

Kultury w Baranowie przy ul. Rynek

(tel. kontaktowy: 81 883-40-27). Znajdują

się w niej zbiory dawnych mistrzów, do-

kumenty, cenne pamiątki oraz fotografie

Tradycje garncarskie w Baranowie

18


19


przekazane przez rodziny garncarzy. Or-

ganizowane są tu także warsztaty garn-

carskie dla dzieci i dorosłych. Obecnie

tradycje garncarskie kontynuuje lokalny

mistrz, władysław Jerzy maśny.

Przez Baranów i jego okolice przebie-

ga sieć oznakowanych pętli rowerowych

jako fragment Krainy rowerowej (sieć

szlaków rowerowych o długości ponad

500 km, więcej informacji na www.kra-

inarowerowa.pl). Do dyspozycji turystów

są także szlaki konne i ornitologiczne.

O mapy i przewodniki turystyczne oraz

informacje dotyczące wypożyczalni kajaków

i miejsc noclegowych w okolicach Barano-

wa można zapytać w Punkcie informacji

Turystycznej w Kośminie nad wieprzem

(dworek Kossaków, tel. 81 50 16 140).

Na wysokości Baranowa, po prawej

stronie Wieprza (około 5 km od mostu na

rzece) położona jest miejscowość Ułęż.

Jeśli macie czas warto ją odwiedzić, aby

zobaczyć chociażby klasycystyczny pałac

z początku XIX w. (obecnie jest tam sie-

dziba gminy), który jest miniaturą war-

szawskiego Belwederu.

Z miejsca, w którym rozpoczynamy

spływ kajakowy w Baranowie, możemy

podziwiać niezwykły krajobraz na rozle-

głe łąki i pastwiska. Tereny te znajdują się

w sieci Natura 2000 i w Obszarze Chro-

nionego Krajobrazu „Pradolina Wieprza”.

Rzeka na tym odcinku płynie doliną, której

szerokość osiąga nawet 6 km.

Charakterystycznym elementem krajo-

brazu są starorzecza, zakola i meandry, do

których przylegają łąki, pastwiska i nad-

rzeczne zarośla. Bardziej strome brzegi rzeki

porastają zarośla wiklinowe, łęgi wierzbo-

wo-topolowe oraz olsy. Tutaj można zoba-

czyć wiele roślin i zwierząt objętych ochro-

ną gatunkową.

Co roku wiosną Wieprz zalewa niemal

całą dolinę. Powstają wtedy wspaniałe wa-

runki dla migrujących tędy ptaków blasz-

kodziobych i siewkowych. Można tutaj

spotkać liczne stada gęsi, kaczek i ptaków

brodzących. Stanowiska lęgowe mają tu

m.in. brodziec piskliwy, łabędź niemy, per-

koz dwuczuby, sieweczka rzeczna i obrożna,

bąk, gągoł, nurogęś oraz kaczki. A urwiste,

piaszczyste brzegi rzeki, które podczas spły-

wu będziecie widzieć, zamieszkują w wyko-

panych przez siebie norach - zimorodki i ja-

skółki brzegówki. Przy okolicznych stawach

swoje miejsca do gniazdowania mają gęsi,

krzyżówki, łyski, kokoszki i głowienki. A szu-

wary są schronieniem dla perkozów, które

wiosną możemy podziwiać podczas wido-

wiskowych tańców godowych. W zwartych

kompleksach olsów gnieździ się największa

z naszych sów – puchacz.

Na całym odcinku spływu, zwłaszcza

wiosną i w czasie wakacji, towarzyszyć

wam będą ptasie koncerty. Częstym wi-

dokiem są także kaczki lub łabędzie nieme

płynące rzeką w bezpiecznej odległości od

kajakarzy.

Spływając Wieprzem zachowajmy

szczególną ostrożność i zdrowy rozsądek.

Na rzece spotkamy mielizny a tuż obok nich

nawet kilkumetrowe głębiny. Zalecamy

20


21


zatem odpoczynek we wskaza-

nych oznakowaniem miejscach.

Pierwsze z nich znajduje się na

wysokości miejscowości Białki

Dolne – osmolice, na prawym

brzegu rzeki, po pokonaniu

około 9 km od startu w Baranowie.

Następny odpoczynek można za-

planować w STrzyżowiCaCh, na

lewym brzegu Wieprza, około 3 km

przed docelową przystanią w Kośminie.

Zatrzymamy się w malowniczym zakolu

rzeki gdzie brzeg jest bardzo łagodny

i łatwo można wyciągnąć kajaki. Strzyżo-

wice to wieś, która w XIX w. należała do

dóbr w Kośminie. Pierwsze wzmianki

o tej miejscowości pochodzą z 1375 r.

jako własności Skarbka ze Strzyżowic.

położonego w niezwykle malowniczym

zakolu rzeki. Między dworkiem a Wieprzem

na rozległej polanie w otoczeniu drzew

urządzone jest dla turystów miejsce wy-

poczynkowe. Są tu zadaszone drewniane

wiaty ze stołami i siedziskami oraz kontener

sanitarny z toaletami i prysznicem. W miej-

scowym sklepie możecie uzupełnić pro-

wiant. Jeśli chcecie zatrzymać się tutaj na

dłużej i skorzystać także z innych atrakcji tu-

rystycznych w okolicy, możecie na polanie

rozbić namiot i zanocować. Zarządca tego

terenu, lokalna Grupa Działania

„zielony Pierścień” (tel.: 81 50 16 140;

e-mail: [email protected];

www.zielonypierscien.pl) , planuje

w 2015 r. dodatkowo uruchomić dla tury-

stów kemping z polem namiotowym

i miejscami przystosowanymi dla kam-

perów i przyczep kempingowych.

Za Strzyżowicami po minię-

ciu mostu, który znajduje się na

drodze krajowej nr 17, do Ko-

śmina mamy jeszcze około 15

minut. PrzySTań „Kośmin”

znajdziecie na lewym brzegu

rzeki Wieprz. Tutaj koniecznie trzeba

się zatrzymać. W tym miejscu znajduje

się m.in. dworek wybudowany przez

Kossaków, w którym urodziła się znana

pisarka, Zofia Kossak.

Dobijanie kajakami do brzegu jest

bezpieczne. Przy znaku „Kośmin” należy

płynąć kilkadziesiąt metrów szerokim

rowem do stawu gdzie jest zamonto-

wany wygodny drewniany pomost.

Po wyjściu na brzeg znajdziecie się na

terenie zespołu dworsko-parkowego

Miejsce wodowania kajaków w Strzyżowicach Pikinik w Kośminie

Pomost dla kajakarzy w Kośminie

22


23


Przystań kajakowa w Kośminie znaj-

duje się w obrębie zabytkowego zespołu

dworsko-parkowego o łącznej powierzch-

ni około 4,20 ha, którego historia związana

jest z rodziną Kossaków. W latach 80-tych

XIX w. dwór zbudował Tadeusz Kossak (bliź-

niaczy brat Wojciecha Kossaka, wybitnego

polskiego malarza) wraz z żoną Anną

z Kisielnickich w miejscu wcześniejszych za-

budowań z 1. połowy XIX w. Tutaj w 1889 r.

przyszła na świat ich córka, Zofia Kossak

(1889-1968), wybitna polska powieściopi-

sarska i publicystka katolicka. Od roku 1945

do 2013 w tym obiekcie mieściła się Szkoła

Podstawowa im. Zofii Kossak.

Dwór jest budynkiem parterowym z pię-

trowym ryzalitem środkowym w elewacji

frontowej i ogrodowej. Wewnątrz zachowa-

ne są czytelne ślady pierwotnego rozplano-

wania pomieszczeń i ciągów komunikacyj-

nych. W salonie w górnych partiach trzech

ścian znajduje się dekoracja malarska, któ-

rej autorstwo przypisywane jest Jerzemu

Kossakowi. Są to monochromatyczne

kompozycje malowane na tynku w tech-

nice wapienno-kazeinowej, reprezentują-

ce malarstwo figuratywno-krajobrazowe

w typie romantycznego historyzmu. Obecnie

w obiekcie znajduje się: (1) siedziba stowa-

rzyszenia Lokalna Grupa Działania „Zielony

Pierścień”; (2) punkt informacji turystycznej;

(3) izba produktów lokalnych gdzie można

kupić jako pamiątkę turystyczną lokalne

produkty spożywcze oraz rękodzieło; (4)

izba tradycji wyposażona w domowy

sprzęt, który dawniej używany był na wsi;

(5) salonik pisarki Zofii Kossak; (6) świetli-

ca środowiskowa oraz punkt przedszkol-

ny dla lokalnej społeczności. W 2015 r.

udostępnione dla turystów będą po-

mieszczenia prezentujące dziedzictwo

przyrodniczo-kulturowe Pradoliny Wie-

prza.

W otoczeniu dworu jest park, w

którym zachowały się fragmenty pier-

wotnego drzewostanu. Uzupełniają go

naturalne zadrzewienia nadrzeczne oraz

powojenne nasadzenia – aleja dojazdo-

wa z topoli kanadyjskiej. Park składa się z

dwu wnętrz. Od strony frontowej dworu

znajduje się kolisty podjazd otoczony pa-

sem drzewostanu, zaś od strony ogrodowej

– obszerna polana otwarta ku meandrują-

cej rzece.

W Kośminie możecie korzystać ze szla-

ków rowerowych tworzących sieć tras w

ramach Krainy Rowerowej a także ze szla-

ku konnego i ornitologicznego. W punk-

cie informacji turystycznej w kośmińskim

dworku zapytajcie o mapy i przewodniki

turystyczne.

Stąd możecie wybrać się rowerem, ja-

dąc lasem wzdłuż czarnego szlaku, do Re-

zerwatu Piskory. Następnie dojeżdżając do

niebieskiej pętli rowerowej warto zwiedzić

Dworek Kossaków w Kośminie Punkt Informacji Turystycznej w Kośminie

24


25


Puławy z okazałym zabytkowym zespołem

pałacowo-parkowym Czartoryskich a tak-

że miejscowość Gołąb gdzie znajduje się

zabytkowy kościół w stylu renesansu pół-

nocnego, Dom Loretański oraz Muzeum

Nietypowych Rowerów. Z Gołębia wrócicie

do Kośmina jadąc najpierw żółtym szla-

kiem do Bursztynowego Szlaku Greenways

(w kierunku Dęblina), następnie należy zje-

chać na szlak niebieski i wreszcie czarnym

szlakiem prosto do Kośmina.

Warto udać się także na wycieczkę

rowerową do Ryk oddalonych stąd oko-

ło 7 km na prawym brzegu rzeki Wieprz.

Można tu zobaczyć m.in.: (1) neogotycki

kościół z początku XX wieku (budowa

w latach 1908 - 1914), według projektu

Józefa Dziekońskiego, w którym znajduje

się obraz namalowany przez Leona Wy-

czółkowskiego, czołowego przedstawi-

ciela nurtu Młodej Polski; (2) pałac z dru-

giej połowy XVIII w. wybudowany w stylu

klasycystycznym, który był rezydencją

króla Stanisława Augusta (obecnie mie-

ści się tu miejscowy dom kultury) oraz

(3) zabytkowy cmentarz z końca XVIII w.

gdzie m.in. spoczywają uczestnicy po-

wstania listopadowego i styczniowego,

najbliżsi z rodziny Leona Wyczółkowskie-

go i brat Zofii Kossak - Witold.

26 27

Strzyżowice

kośmin

niebrzegów

bobrowniki

skoki

Borowa


Deblin

SĘDOWICE

SARNY




Miejsce odpoczynku

Obiekt zabytkowy

Kościół

WARSZAWARYKI

SKRUDKI

WieprzWieprz

Wieprz

Wieprz

Wisła

CEZARYN

PARAFIANKA

OSMOLICE

PODWIERZBIE

NIECIECZ

BOREK

ZAJEZIERZE

GŁUSIEC

OBŁAPY

WILCZANKA

POGONÓW

MOTOGA

baranów

17

e372

LUBLIN

48

dęblin

Na tym dystansie rzeka nieco mniej

meandruje, jest więcej prostych odcinków,

ale sam spływ nic nie traci na uroku. Po obu

brzegach cudowna flora i ptactwo oraz ru-

stykalne krajobrazy. Jesteśmy na ostatnim

odcinku dolnego Wieprza, stąd pozostało

tylko nieco ponad 18,5 km do ujścia rzeki

do Wisły. Przed nami także miasto Dęblin

z licznymi zabytkami, które na zakończenie

trzeba odwiedzić.

Po przepłynięciu od Kośmina około

8 km na lewym brzegu rzeki Wieprz tuż

za mostem mamy wioskę nieBrzeGów

gdzie znajduje się oznakowane miejsce od-

poczynku i wodowania kajaków. W pobliżu

jest droga asfaltowa łącząca miejscowości:

Gołąb i Dęblin. Niebrzegów to niewielka

wieś, o której pierwsze wzmianki pocho-

Przy dworku w Kośminie może-my rozpocząć spływ lub konty-nuować, po odpoczynku na ko-śmińskiej przystani, rozpoczętą wcześniej w Baranowie podróż w kierunku Dęblina. Kajaki mo-żemy zwodować przy pomoście na stawie, a następnie dopłynąć szerokim rowem do rzeki.

o d c i n e K : Kośmin – nieBrzegóW – BoBroWniKi – sKoKi – BoroWa – dęBlin

c z as s P ły W u : oKoło 4 godz.

dysta n s : 18,5 Km




Miejsce odpoczynku

Obiekt zabytkowy

Kościół

L e g e n d a

28


29


dzą z 1531 r. Dawniej w tej miejscowości

istniała przeprawa promowa przez rzekę.

Możemy tutaj na rozległej polanie zaplanować

krótki odpoczynek albo piknik z ogniskiem.

Od wiosny do wczesnej jesieni mogą nam

tu także towarzyszyć pasące się konie lub

krowy z okolicznych gospodarstw.

Na prawym brzegu Wieprza oznako-

wanie wskazuje na miejsce odpoczynku

i wodowania kajaków w BoBrowni-

KaCh. W tej miejscowości, około 1 km

od oznakowanego miejsca odpoczynku,

jest sklep spożywczy, w którym może-

cie uzupełnić prowiant. Przez Bobrowniki

biegł przed wiekami szlak bursztynowy.

Rozpoczynał się nad Adriatykiem i prowa-

dził do nadbałtyckich miejscowości han-

dlujących bursztynem. Co ciekawe dzisiaj

przez Bobrowniki poprowadzony został

międzynarodowy szlak rowerowy o nazwie

Bursztynowy Szlak greenways (www.

krainarowerowa.pl), który symbolicznie

nawiązuje do tamtych tradycji. W Bobrow-

nikach moglibyśmy przesiąść się z kajaków

na rowery i dojechać pomarańczowych

szlakiem Greenways do Dęblina oddalo-

nego stąd około 5 km.

Historia Bobrownik sięga panowania

pierwszych Piastów. W XVI w. miejscowość

ta otrzymała prawa miejskie. W latach 1550-

1650 nastąpił okres szybkiego rozwoju mia-

sta. Dużo na znaczeniu straciły Bobrowniki

w 1840 r. roku, kiedy to w pobliskim Dęblinie

wybudowano twierdzę zwaną Iwanogro-

dem. Spowodowało to odpływ miejscowej

ludności do powstałej tam przyfortecznej

osady, która stała się prężnym ośrodkiem

handlowym, przejmując tę rolę właśnie od

Bobrownik. Wynikiem tej zmiany była utra-

ta praw miejskich, co oficjalnie nastąpiło po

powstaniu styczniowym.

Zabytkiem, którym Bobrowniki mogą

się poszczycić, jest ponad 500-letni kościół

o wystroju barokowym. Do zabytków zalicza

się także cmentarze: parafialny i żydowski.

Kolejną wsią, która mijamy po lewej

stronie po przepłynięciu kolejnych 8 km,

to miejscowość SKoKi. Tutaj w XIV w. był

dwór królewski, w którym kilkakrotnie za-

trzymywał się Władysław Jagiełło w czasie

swoich podróży na Litwę. W tym czasie

odbywały się w tej miejscowości zjazdy

szlachty i rozprawy sądowe pod przewod-

nictwem króla. W Skokach jest oznakowane

miejsce odpoczynku dla kajakarzy na nad-

rzecznej polanie. Możemy tutaj także zapla-

nować zakończenie spływu, ponieważ stąd

jest znacznie łatwiej przetransportować

kajaki niż z Borowej. Następnie po wyjściu

z kajaków koniecznie musicie udać się do

Dęblina oddalonego od Skoków około

3-4 km.

Kościół w Bobrownikach

30


31


Chętnych, którzy chcą pod-

płynąć do ujścia rzeki Wieprz

do Wisły, zachęcamy do dalszej

podróży kajakiem. Zaraz za Sko-

kami, 2 km dalej, ostatnim ozna-

kowanym miejscem dla kajaka-

rzy jest miejscowość Borowa.

Była ona wzmiankowana już

w XVI w. jako wieś szlachecka.

Prawdopodobnie był tutaj także

folwark. Pomiędzy Borową a wsią Skoki

dawniej znajdował się jeden z fortów

twierdzy dęblińskiej. Całkowicie znisz-

czony, nie zachował się do naszych

czasów. Miejsce zakończenia spływu

wskazuje po lewej stronie tablica infor-

macyjna ustawiona na kilkaset metrów

przed ujściem rzeki Wieprz do Wisły. Można

do niego dojechać samochodem po kajaki

(od strony Dęblina) skręcając tuż za mo-

stem w prawo. Dalej kierujemy się polną

drogą w lewo w stronę prowizorycznej

bramy, którą można swobodnie

otworzyć. Jest ona elementem

ogrodzenia okalającego pastwi-

sko dla koni. Od bramy jedziemy

wzdłuż Wisły piaszczystą dróżką

do samego Wieprza gdzie znajdu-

je się wyznakowane miejsce dla

kajakarzy. Po odebraniu kajaków

dalej możemy zaplanować wizytę

w Dęblinie.

Po prawej stronie Wieprza znajduje

się miasto DęBlin, które koniecznie

trzeba zwiedzić po zakończeniu spływu.

Tam można także skorzystać z nocle-

gów, restauracji oraz komunikacji auto-

busowej i kolejowej.

Pierwsze wzmianki o tej miejsco-

wości pochodzą z końca XIV w. Jednak jej

rozwój łączy się z budową twierdzy u ujścia

rzeki Wieprz do Wisły w latach 1838 – 1878

według projektu rosyjskiego generała Iwa-

na Dehna. W 1840 r. car Mikołaj I podarował

dobra dęblińskie Iwanowi Paskiewiczowi,

który stłumił m.in. powstanie listopadowe

w 1831 r. Do 1915 r. miejscowość ta nosi

nazwę Iwanogród. Dęblin uzyskał prawa

miejskie w 1954 r. Będąc w tej miejscowości

warto zobaczyć liczne zabytki, w tym m.in.:

Twierdzę Dęblin, Muzeum Sił Powietrznych,

Zespół Dworca Kolei Nadwiślańskiej czy

cmentarz wojenny Balonna.

Dęblin można zwiedzać korzystając

z wytyczonych w mieście ścieżek rowe-

rowych. Choć dzisiaj miasto znane jest

przede wszystkim z tradycji polskiego lot-

nictwa (w okresie międzywojennym funk-

cjonowała tu Szkoła Podchorążych Lot-

nictwa, a obecnie jest uczelnia lotnicza),

szczególnie zachęcamy do zwiedzenia

Twierdzy Dęblin, która miała decydujący

wpływ na rozwój miejscowości. W związ-

ku z tym, że twierdza nadaj jest obiektem

wojskowym, wcześniej trzeba zamówić

przewodnika i ustalić termin wejścia. Więcej

informacji znajdziecie w punkcie informa-

cji turystycznej w dworku w Kośminie.

Pałac komendanta w Twierdzy Dęblin Fort Mierzwiączka w Dęblinie

Brama Lubelska w Twierdzy Dęblin

32 33


miejsca noclegoWe:

piotr Białek, „ostoja pod czarną piłą”,

Czołna 54, 24-105 Baranów,

tel. 793-667-949,

email: [email protected]

serwis www: www.twojaostoja.pl

agroturystyka „u Sabci”,

Wola Czołnowska 10, 24-105 Baranów,

tel. 603 059 909

krzysztof wawerek – gospodarstwo agrotu-

rystyczne,

Kozioł 45, 24-105 Baranów,

tel. 693-269-319,

www.agroturystykawawerek.wix.com/home

agroturystyka

„modrzewiowy zdrój” cezary rułka,

Cezaryn gm. Żyrzyn, tel. 607 040 097,


agroturystyka

„kwatera myśliwska” - Barbara rułka,

Cezaryn gm. Żyrzyn,

tel. 665 801 844

deKalog KajaKarza

wsiadaj i wysiadaj z kajaka ustawionego dziobem w górę rzeki.• • •

przybijaj do brzegu zawsze pod prąd.•• •

po wywrotce na głębokiej wodzie holuj kajak do brzegu nie odwracając go.

• • •nigdy nie wypuszczaj wiosła z ręki (zwłaszcza po wywrotce).

• • •rzeczy wożone w kajaku zabezpiecz przed zamoczeniem (włóż w nieprzemakalny worek) i zgubieniem w wodzie

(przywiąż do kajaka).• • •

płynąc po rzece stale kontroluj powierzchnię wody przed dziobem kajaka, zwracając bacznie uwagę na wszelkie zmarszczki, fale i wiry. Są to z reguły sygnały o rożnych

podwodnych przeszkodach, które musisz ominąć.• • •

pilnie obserwuj tendencje zmian pogody.• • •

nigdy nie pij alkoholu w trakcie płynięcia!• • •

zwracaj uwagę na innych i pomagaj im w razie potrzeby.• • •

mierz zamiary według sił, nigdy odwrotnie, nie szarżuj!

firmy i gosPodarstWa WyPożyczające KajaKi:

piotr Białek, „ostoja pod czarną piłą”,

Czołna 54, 24-105 Baranów, tel. 793-667-949,


serwis www: www.twojaostoja.pl

Firma „Skrzat” - andrzej Frycz,

Góra Puławska, ul. Piękna 31, 24-100 Puławy,

tel. 603-655-900, email: [email protected],

serwis www: http://naszlakuwkajaku.pl

„Dziki raj” - robert Brodzik,

Borowa 130, 24-100 Puławy, tel. 517 148 652

lub 517 148 662, e-mail: [email protected],

serwis www: www.dzikiraj.com.pl

Biuro turystyki aktywnej „omega”, agata Łysiak,

Strzyżowice 51, 24-103 Żyrzyn tel. 502 087 600,


wypożyczalnia kajaków i kanu

ka-jak-kamil kamil cieślak,

Kol. Góra Puławska 1 , 24-100 Puławy,

tel.: 604 644 695,

email: [email protected],

serwis www: www.kajakkamil.pl

„Sunrise” – wypożyczalnia sprzętu wodnego,

ul. Zamojska 19a, Gołąb, 24-100 Puławy,

tel. 535 980 951, e-mail: [email protected]

uWagi PraKtyczne

pływanie w kamizelce asekuracyjnej zwiększa bezpieczeństwo osób nie pewnie czujących się na wodzie; w przypadku dzieci

nałożenie kamizelki jest obowiązkowe!

• • •Biwakowanie na terenach leśnych dozwolone jest tylko

na wyznaczonych polach namiotowych, a rozpalanie ognisk jedynie w miejscach do tego przeznaczonych.

• • •Śmieci nie zakopujemy, lecz pakujemy w foliową torbę

i po zakończeniu spływu zostawiamy w miejscu do tego wyznaczonym.

• • •trzeba posiadać szczelnie zapakowaną apteczkę z podstawowymi

środkami opatrunkowymi i przeciwbólowymi, a także kremy przeciw ukąszeniom owadów i zbytniej opaleniźnie.

• • •komórki i cyfrowe aparaty fotograficzne zabieramy

tylko w sprawdzonych opakowaniach wodoszczelnych.

• • •okulary powinny być chronione przy pomocy gumki.

• • •worki nieprzemakalne są absolutnie konieczne;

sporadycznym kajakarzom wystarcza te z grubej folii na śmieci.

• • •linka o przekroju co najmniej 6 mm wystarczy nam jako cumka.

mokre ciuchy tez fajnie na tym wiszą.

• • •pęcherze powstają tylko na dłoniach suchych i rozgrzanych,

dlatego należy je często zanurzać w wodzie, zanim skóra dostatecznie nie zgrubieje.

WyDAWCA:

Społeczne Towarzystwo Oświatowo-Kulturalne Gminy Żyrzyn,

ul. Powstania Styczniowego 15,

24-103 Żyrzyn

ZDJęCIA:

Robert Brodzik,

archiwum Lokalnej Grupy Działania „Zielony Pierścień”,

archiwum Lokalnej Grupy Działania „Dolina Wieprza i Leśnym Szlakiem”

PARTNeRZy PROJeKTU:

Gmina Baranów,

Gmina Puławy,

Gmina Żyrzyn

Żyrzyn 2014

Nakład: 10000 egzemplarzy

egzemplarz bezpłatny

kajakiem przez pradolinę wieprza - przewodnik kajakowy

Documents