1. NSZ Elinizdeki bu kitap 2. Basks tkenen KAPTANIN KILAVUZUNUN yenilenmi, modern ve gncelkonularla geniletilmi 3. basmdr. Kaptann Klavuzunun ilk kan basksnda henz ilkokul rencisi olan olum Frat, bu gn TDenizcilik Fakltesini gen bir Gverte Zabiti olarak bitirirken bu kitabn da geliiminin canl birgstergesini iaret ediyor. Gerekten de, aradan geen yllar mesleimize yzlerce denizci kazandrrkenbunun gibi eserlerden yararlanm olmalar yazarn en byk kvancn oluturmaktadr. . Denizciliimiz, gemi yllarn karlatrlmasn yaptmzda ba dndrc bir ivme kazanmgrnmektedir. Baba Sgen ile Oul Sgen denizciler arasnda sanki bir a fark olumu gibidir.Y.D.O.dan mezun olduum 1967 ylnn yazn kap kap i aramakla geirdiimiz gnler ile oulSgenin daha mezun olmadan alaca onlarca iin olmas bu meslein nereye ulatn gstermesiasndan nemli bir iarettir. Bu kutsal meslek binlerce yldan beri sevenlerin hem maddi hem de manevien yksek tatmine ulamalarn salamaktadr. Denizcilik, yle grnyor ki, daha onlarca seneTrkiyemizin en verimli ve bereketli i alanlarndan birini oluturacaktr. Gen gverte zabiti olarakyaama atldmz yllarda bizim iin yegane hedef bir i bulmak ve yllar sonra da bir gemininkaptanln yapmakt. Denizcilik iletmelerinde enspektr grevine ulamak denizin mahrumiyetinekatlanamayanlar iin bir baka nemli ykselim adm saylyordu. Yllar sonra, bu gn denizciliimizin ulat yere baknca mtevaz Y.D.O. mezunumeslektalarmzn filolarnda yer alan ticaret gemilerinin sahibi olarak armatr, iletmeci, broker, sigor-tac, surveyor, kumanyac, iadam, retim yesi olarak ok eitli yerlerde izliyoruz. Bu yndendenizcilik lkemizde son eyrek yzyln en nemli i alanlarndan birini oluturmaktadr. phesiz, birgkdelen gibi bulutlarn zerine uzanan bu oluumun temelini yllardan beri filoyu ycelten fedakarlklar,zveriler ve aln terleri ile almakta olan deniz emekileri meydana getirmektedir. Baz srelerdedenetimsiz ve babo kalan hrslarn neden olduu talihsiz deniz kazalarnda canlarn kaybetmidenizcilerimizin de isimlerini sayg ile anmsamamz gerekir. Ekonomik ve teknolojik alanlarda dev admlarla ilerleyen denizcilik gnmzn eitim veuygulama koullarnda artk bilgisayar an yakalamtr. Yzylmza damgasn vuran tm yeniliklerdenizcilik alannda uygulanma frsat bulmutur. Altml yllarda okyanus ar bir sefer ardndansevdiklerimizden alacamz bir mektuba kavumay iple eken denizciler, Inmarsat telefon, faks veteleksi ile dnyann her yeriyle iliki iindedir. Elindeki sekstant ile gnein kl yznn bulutlarardndan grnmesini sabrla bekleyen denizci GPS aygtnn ekrannda istedii her saniye mevkisinielde etmektedir. Gemi arivlerini dolduran ynla evrak, dosya ve ,dokmanlarn yerini bilgisayardisketleri almtr. Evet, denizciliimizin eyrek yzylda eritii yer, bir zamanlar Jules Verneineserlerinde anlatlanlarn an insanlarna gzkt grkemli ve inanlmaz boyutlar andrmaktadr.Yine de, tm bunlarn yeterli saylmamas ve daha yksek hedeflere yelken amay dnmemizgerektiini aklamak istiyorum. Bu hedefe yrrken bu kitap ve benzerlerinin de yararl olacandnmek yazarn en byk kvancn oluturmaktadr. Kitabn hazrlanmasnda ekilleri izerek byk emei geen eim Jale Sgene, ayrca tmalmalarmda. beni desteklemesi ve bitmeyen enerjisi ile her konuda yardmc olmas nedeniylegnlden teekkr ederim.UBUKLU, STANBUL KAPTAN YCEL SGEN1 Temmuz 1995 1

2. Kaptan YCEL SGEN 19 Mart 1945 Ylnda stanbulda domutur. Florya lkokulu, Yeilky Ortaokulu ve BakrkyLisesinin ardndan Yksek Denizcilik Okulu, Gverte blmnden 1967 ylnda mezun olmutur. Bir sreD.B. Yolcu gemilerinde ve Deniz Nakliyatnn yk gemilerinde Gverte zabiti 0larak almtr. 1972 ylndan itibaren Kaptanlk yapan yazar, Panama, Liberya ve Singapur bandral gemilerdegrev yapmtr. 1978 ylnda Yksek Denizcilik Okulunda retim yesi olmutur. Bu grevdebulunurken D.B. Klavuzluk letmesine giren Ycel Sgen, stanbul limannda klavuz kaptan olarakhizmet vermitir. 1981 Ylnda gemi orta olarak deniz ticaretine giren Ycel Sgen. YDO ve Klavuzluk -letmesindeki grevlerinden ayrlmtr. Bu yllar iinde yaynlanan GEMCLK (2 cilt) ve DENZCNNKILAVUZU isimli eserleri byk beeni toplamtr. Yazarn, serbest alt yllarda yaymlananKAPTANIN KILAVUZU isimli meslek kitab, ASTROLOJ konusunda kitaplar ve iki romanbulunmaktadr. Eserlerinde denizcilerin yaamn ve denizcilik evrelerinde geen olaylaryorumlamaktadr. Evli ve iki ocuk sahibi olan Ycel Sgen halen serbest olarak almaktadr. Yln bir blmnok sevdii denizlerde geirmekte, Astroloji bilgisayar programlar gelitirmekte ve edebi almalarnilerletmektedir. NDEKLER GEMCLKBRNC BLM: GENEL DENZCLK TERMLERGemi ve Gemicilik - Bir gemiyi tanmlayan terimlerKNC BLM: GEM TEKNES VE KISIMLARIGemi teknesinin tarihsel geliimi - Gemi teknesinin yaps - Gemi teknesinin snflandrlmas - LloydKurulular - Lloyds Klass kontrolleri Gemi Sicili - Lloyds Gemi ndeksi - Yk markalar ve Kana rakamlarTonaj lmleri - Tonaj lmlerinde kullanlan sistem - Ykleme tonu - Yk gemilerinin genel yaps -Gladoral gemiler- Barnak gverteli gemi - Tankerler - Teknenin yapm - Omurga - Postalar - Kemere -Gverteler - Blme perdeleri - Tanklar - Dekler - Kaplama salar - Sintine - Ba bodoslama - Kpete- Ambar azlar - Ambar kapaklar K bodoslama - Pervane - Dmen - Su geirmez kapaklar - skandilborusu - Makineler - Gverte palamar yaplar - Direkler ve Serenler - konvansiyonel bir gemi direi -Bumbalar - Gemi teknesini etkileyen zorlarNC BLM: GEMLERN TPLERTanm - Gemilerin genel snflandrlmas - Ticaret gemileri - Hizmet gemileri - Harp gemileri - Trampiletmecilii - Muntazam hat iletmecilii - Kmr gemileri - Kontenyer gemileri - Ro-Ro gemileri Meyvetayclar - Aba gemiler - Souk ambarl gemiler - Yolcu gemileri - Balk gemileriDRDNCBLM:YELKENL TEKNELERTanm - Teknenin yaps - Filikann ksmlar - Yelkenler - Yelkenli teknelerin donanmlar - alopa - kutter- Ke - Trhandil - Uskuna - Kik Dingi - Tam armal gemiler - Barko - Brik - Gulet - Brigantin - Barko pes -Kotra ve Yat tekneleri - ki direkli Gabya yelkenli Uskuna teknenin donanm - Bir teknenin yapm -Teknenin biimi - Yardmc dzlemlerBENC BLM: YELKENLE SEYRTanm - Yelken seyrinde kullanlan terimler - Yelken seyri teorisi Denge noktalar - Yelken seyrinebalamak - Yelkenle seyrederken kumanda etmek - Rzgar uygun kullanmak - Yelkene kmadan nceson tler - Arna yelkenli bir tekneyi hazrlamak - Yelkenle seyir ve zel1ikleri - Yelkenleri camadanavurmak - Armal yelkenle tramala etmek - Orsa seyir - Pupa seyir - Yelken indirerek yanamak - Yelkenkul1anlmasnda neriler - Yelkenli teknede salma omurga - yelkenli bir tekneden denize adam dmesi -Kendiliinden dmen tutabilen donanmlar - Donanmda i grmek - Yelkenli teknelerin yedeklemeilemleri - Denize alacak teknelerde bulunmas gerekli donatm 2

3. ALTINCI BLM: HALATLAR VE HALAT LERTanm - Bitkisel halatlar - Bitkisel halatlarn cinsleri - Bitkisel halatlarn lm ve gc - Bitkisel halatlarntrleri - Sentetik halatlar - elik tel halatlar - Tel halatlarn lm ve gleri - Tel halatlarn korunmas -elik tel halatlarn kullanlmas - Tel halatlarn ellelenmesi - Tamburun alabilecei halat boyunu bulmak- Tel halat tambura doru sarmak - Tel halattan sapan yaplmas ve kullanlmas - Tel halatlarn karla-trma tablosu - Bir boy halat kesmekYEDNC BLM: BAGLAR VE DKLER HALATLARIN KULLANILMASIBitkisel halatlarn ilenmesi - Halatlar ilemlere hazrlamak - Roda yapmak ve amak - Halat sekizeklinde roda etmek - Balamak (Volta etmek) - Bir kangal halat ko boynuzuna asmak - El incesi Yenibir rodann almas - Halatlarn korunmas - Emniyet kurallar - Halat ilerinde kullanlan kumandalar veterimler - Balar ve Dikiler - Piyanyapmak - Ceviz yapmak - Trk balar - Bitkisel halat dikileri - Halatlarn diki yntemleri - Kasa dikii -Kol bastrma dikii - Kanal yrtmek, klflamak ve Fauna etmek - Tel halat dikileri - Halat malarnilemekSEKZNC BLM: HAREKETL GEM DONANIMLARITanm - Makam ve Palangalar - Palangalarn eitleri - Palangaya uygulanacak kuvveti bulmak -Ykleme donanmlar - Alavere donanm Ar yk donanm yapmak - Farrel donanm - Tek bumbasistemleri Ar Bumbalar - Yk donanmnn oluturulmas - Zincirler ve Kilitler Zincirlerin krlma gleri -Demir ve demirleme ilemleri - Demir tantma markas - Demir ve zincirlerin kontrol - Demirlemek vekullanlmas terimler - Bir geminin demirlemesi - Kk teknelerde kullanlacak demirleme donanm -Demiri vira etmek - ifte demir atmak Adi ifte demir atmak - Yollu ifte demir atmak - Karamusalvurmak ~ Dolam demirlerin neta edilmesi - Demire dolanan maddelerden neta edilmesi - Demiriasmak - Demiri rgatsz vira etmek - Demirin taramasDOKUZUNCU BLM: GEM MANEVRASIGemi kumandas - Manevraya etki eden unsurlar - Pervane merkezi etkisi - Pervane enine etkisi - Dmentesiri - Devir dairesi - denize adam dmesi - Rzgar tesiri - Aknt veya gc1git tesiri - Yerel tesirler - PratikManevralar - Palamar halatlar - El incesi - Basa - Palamar halatlarnn volta edilmesi - Manevra hazrl- Manevra kumandalar - Dmen kumandalar - Makine kumandalar - Palamar kumandalar - Manevradakullanlan ngilizce palamar kumandalar - ngilizce dmen kumandalar - ngilizce makine kumandalar -Dar bir alanda dnmek - skele bordadan yanamak - Sancak bardadan yanamak - Gemiyi sahildenak balamak - ift demirle ktan kara olmak - Tek demirle bordadan kara olmak - skele bordadanayrlmak (avara) - Sancak bordadan ayrlmak ki amandra arasna balamak ve ayrlmakONUNCU BLM: GEMNN HAVUZLANMASIHavuzlama - Havuzlama ncesi yaplacak hazrlklar - Havuza girdikten sonraki ilemler - Karinede hasarbulunmas - Metal anmas - Karinenin boyanmas - Karine boyalar - Faa boyalar - borda boyalar -st yap ve gverte boyalar - Kullanlacak boya miktarnn bulunmas - Boya tekniinde son gelimeler -Geminin herhangi bir yerinin boyanmas- Aa yzeylerin boyanmas - Boyann inceltilmesi - Artanboyalarn saklanmas - Boya yaparken fray kullanma teknii - boya fralarnn bakm - Geminin tmboyanmas ve boya harmannn yaplmas - Kk teknelerin boya ve cila ileri Fiberglas tekneler -Alminyum tekneler - Gemi planlarONBRNC BLM: KPR ST DONATIMIKpr st -skandil - EI iskandili - Derin su el iskandili - Patentli iskandil aygt - Elektrikli iskandil aygt -Parakete - Salvolu parakete Elektrikli parakete - Makine telgraf - Hidrometre - Radar - Radyotelefon -RDF Radyo kerteriz bulucu - Manyetik pusla - Cayro pusla - Oto pilot - Kpr stnde bulunan aletler -Sekstant - Drbn - Stopva - EI lambas - Kronometre - Barometre - Termometre - Aldiz lambas - Yalpamiri - Ik ve ses iaret aletleriONKNC BLM: DENZDE OLAANST DURUMLARKuvvetli rzgar ve ar denizler - Frtna iindeki manevradan aciz gemi - Yedekleme ile yardm - Bir 3

4. gemiyi kurtarmak amacyla oturtmak - Geminin oturmas - Dmenin hasarlanmas veya kopmas -atma - atmadan sonraki onarmlar - Terk edilen geminin personelini kurtarmak - Yardmc dmendonanm - Gemide yangn - Yangn sndrme yntemleri - Yk ambarlarnda oluan yangnlar - Makine blm yangnlar - Elektrik yangnlarONNC BLM: DENZDE CANKURTARMACan kurtarma aralar - Tehlikede bulunan bir geminin verecei iaretler - Kaptann salahiyeti - Acelelikiareti - Emniyet mesajlar - Kaptann grevi - Sahilden yardm almak - Gemiyi terk etmek - Mataforalar -Adi matafora - Rubudaire matafora - Sabit matafora - Beikli matafora - Filikann denize mayna edilmesi,Can sallar - Temel cankurtaran malzemesi Frtnal denizde ve tehlikeli sahilde bulunmak - Role talimleriONDRDNC BLM: DENZDE LK YARDIMDenizde ilk yardm - Tbbi yardm istemek - lk yardm dolab - lk yardm dolabnda bulunacak bakamalzemeler - lalarn saklanma ve kullanma sreleri - Ba ars - Baygnlk - Gne arpmas - Suniteneffs - Zehirlenmek - ne yapmak - Akan kan kesmek - Koma Kramp Omuz. kol ve dirsekte kklarene kemiinin kaymas - Yanmalar Deniz tutmasONBENC BLM: DENZDE HABERLEME YNTEMLERTanm - Haberleme yntemleri - Grerek haberleme - Duyarak haberleme - Mors alfabesi -Uluslararas aret Kod kitab - Can kurtarma iaretleri - Radyotelefon ilemleri - Ildakla haberleme -Sancakla haberleme - Radyotelefon haberlemesi - Simaforla haberleme - El bayraklar yardmylaMors haberlemesi - Haberlemenin btn yntemlerinde kullanlan iaretlerONALTINCI BLM: GMDSS SSTEMKresel deniz tehlike ve gvenlik sistemi-Sefer blgeleri - Navtex - Sart - Epirp- DSC Sistemi. - TelsizTelex EGC Aygt - Ses Gemi yer istasyonuONYEDNC BLM: INMARSAT NTELERTanm - Genel prensipler - Sistemi altran tular - Balatma ilemleri - Bellekte mesaj hazrlanmas -Sat com Telefon - Teleks - Faks Ksaltmalar-Inmarsat C sistemi-Tehlike ve gvenlik servisleri-Yardmars gnderme prosedrONSEKZNC BLM : DENZDE ATIMAYI NLEME KURALLARIatma olay nedir? - atma konusunda etkin faktrler - atma tehlikesi - Kuvvetle yrtlen gemilerinfenerleri - Kuvvetle yrtlen gemilerin seyir kurallar - Manevra ve uyarma iaretleri - Yol verme problemi- Yelkenli tekneler iin kurallar - Radarn kullanlmasONDOKUZUNCU BLM:KONTEYNER VE KONTEYNER TAIMACILIIKonteyner nedir?-Kullanlan terimler-Sigorta ynnden Konteynercilik-Geminin yaps vedonanm-Konteyner ve zellikleri-Soutmal (reefer) konteyner-Sefer denetimleri-Konteyneryklenmesi-Konteyner balanmas-Tipik konteyner hasarlar-Load Master GEMNN DENGES (SHIP STABILTY)Dengenin tanm - Aklamalar, formller ve zmler - Su younluunun draft zerinde etkisi - Alan vehacim hesaplanmas - Orta kesit narinlik katsays - Su hatt narinlik katsays - Tekne narinlik katsaysPrizmatik katsay - Kuvvet ve moment - Bir geminin arlk merkezinin bulunmas - Atalet momenti -Arlk merkezinin (G) yer deitirmesi Sephiye merkezi - Yzme merkezi - Metesentr. GM ve dorultmakolu - eitli denge durumlar - Duru dengesi - Balang dengesi ve Dengesinin - Bir geminin baylmas- Durgun dengeyi etkileyen unsurlar Serbest yzey etkisi - Blml tanklarn serbest yzey etkisi -Dinamik denge - Boyuna denge - Bir santim batrma tonu (T.P.C.) - Trimi bir santim deitirme momenti(M.CTL.e) - Boyuna yer deitiren arlklar - Draft Survey - Yzme merkezine konulan arln etkisi -Yzme merkezinden uzak konulan byk arlklar - stenen Trimi elde etmek iin arlk yklemek - Kdraft deitirmeyecek bir arln yerini bulmak - Bir blme su dolmas ve geirgenlik - Denge erilerive lekleri - Deplasman erileri ve tekiler - Dedveyt lei - Durgunluk dengesi erisi - apraz eriler -apraz eriler iin dzeltim cetveli - Metasentrik diyagram - Gemide denge uygulamalar - Bir gemininyklenmesi ve GM bulunmas - Kompter kullanarak Denge (Stabilite) hesaplar ykleme ve denge 4

5. hesaplar zerine bir uygulama - zel aklamalar GEM LETMES (RECOMMENDATIONS TO MASTERS)BRNC BLM: GVENLKDenizde gvenlii salamak iin yaplan Uluslararas almalar - Deniz kazalarnn nedenleri - Gvenlikuygulamalar - Oluan zarar kim deyecektir?KNC BLM: DENZ SGORTALARIDeniz sigortas nedir? - Donatan - Tazminat talebi (Claim) - Kaptan protestolar - Deniz raporu - KulpSigortalar - Kuvertrn kapsam Omnibus Rule - P and I Kulplerin sunduklar dier hizmetlerNC BLM: TEKNE MAKNE VE DONATIMDA OLUAN HASARSeyir halindeki gemiler arasnda atma - neriler - Onarm acil olmayan atma hasarlar - Karayaoturma, Kurtarma, Umumi Avarya - Gemide yangn - Makine veya dmen hasarlar - Stivedorun sebepolduu hasarlar - Ar hava hasar, Buz hasar, Yaslanma hasar, Pervane hasar - Balyken seyredenbir geminin atmas - Bal duran gemi ile atmak.DRDNC BLM: KULB SGORTASINI LGLENDREN SORUNLARYklerin hasarlanmas - Yklerin istiflenmesi - Hasar - Yk teslimi Yklerin bceklenmesi - Delil toplamak- Gemide hasta personel - Rotadan sapmalar - Kaak yolcu bulunmas -Liman amelesinin gemide kazageirmesi - Gemiye el konulmasBENC BLM: GENEL DENZ TCARET UYGULAMALARIGenel uygulama ve ilemler - Haberleme - ETA - ETS - NOR - Gvenli limanlar ve iskeleler - Ge1gitetkisindeki limanlar - Denize elverililik - Gtr FIOS art ile gverte yk - Temel prensipler - stisnalarTeslim Ordinosu - Deer drc kayt - Yklemede yklerde grnen eitli hasarlar - Konimentonunmzalanmas - Navlunu pein denmi Konimento - Yklerin saymnda farkllk olmas - Yklerinambalaj zellikleri - Konimento tarihi - Stivedor hasarlar - Yklerin bceklenmesi - Seferlik kiralanmgemi - Hazrlk mektubu - Olgular tutana zaman izelgesi - Limanda kal sresini azaltmak - Srezerine kiralanm gemi - Sefer hakknda bilgi vermek - Gemiyi geri teslimALTINCI BLM: YEDEKLEME LEMLERNN HUKUK SORUNLARIRmorkr - Hukuki sorunlar nedir? - U.K. Towage Contract metnine gre kiralk Romorkaj standartartlarYEDNC BLM: SEFERE VE GEMYE AT BELGELER VE DKMANLARBir geminin seferine ait belgeler - Gemiye ait belgeler - Gemi Tasdiknamesi - l belgesi - Denizeelverililik belgesi - Emniyet belgesi - Emniyet tehizat belgesi - Telsiz telgraf emniyet belgesi - TelsizTelefon emniyet belgesi - Muafiyet (Baklk) belgesi - Fribord belgesi - Liman resimleri makbuzu -Yolcu says belgesi - Geici belge - Role cetveli ve belgesi - Demirba defteri - Patent - Yola elverililikbelgesi Gmrk ve Polis izin belgesi - Gemi jurnali - Bir geminin personeline ait belgeler - Yeterlilikbelgeleri - Can filikacs belgesi - A katlar szlemesi, Personel deklere listesi - Yke ait belge vedokmanlar Tama szlemesi - Konimento ManifestoSEKZNC BLM: ETL DENZ RAPORU VE PROTESTO MEKTUPLARI DENZ NGLZCESDenizci dili-Yntemin aklanmas-Yantlar-Acil mesajlar-eitli terimler-Tekrar etmek- Mevki- Rotalar-Kerterizler-Nispi kerterizler-Mesafe- Srat- Saylar- Zaman- Szlk- Deniz ingilizcesinde kullanlan eitlideyimler- Demirlemek- Var, yanamak ve hareket- Su ekimi ve ykseklik- Kanal ve havuz ilemleri-Manevra klavuzluk- Seyir ile alakal ikazlar- Gelgit ve derinlik- Rmorkr- Hava- Balklk- Gemininkimlii- Sertifikalar GEM SURVEY KILAVUZUHavuz surveyi - Pervane aft surveyi - Gvenlik donanm surveyi Draft Survey - Genel durum surveyi SEFER PLANLAMASIGemiye katlma - Uluslararas anlamalar - IMO - STCW - Yola hazrlk - Kpr st manevra kaytlar -Klavuz iin donanmlar-Sefer srasndaki ilemler ve uygulamalar-Zaman belirlemeleri- Ticari 5

6. ykmllkler- Gemi dzeni ve denizci psikolojisi DENZ KRLLNN NLENMES(MARPOL 73/78)Marpol Kurallar-Marpol ve ISM kodunun gerekleri-Deniz ve evre kirliliinin nlenmesi- Denize yaktkarlmas- Denizin kirlenmesi durumunda gereken kantlar- Gemiden deniz kirlenmesine neden olanolaylar NAVIGASYON (SEYR BLM)BRNC BLM: NAVIGASYON VE AMACITanm - SnflandrmaKNC BLM: SEYR COGRAFY ASIYerin ekli - Yerin kutuplar - Koordinatlar - Yerin yarapNC BLM: YN VE KONUMYn - Haritayla Ynleme - Konum - Enlem - BoylamDRDNC BLM: DENZDE KULLANILAN LLERHz ls - Mesafe ls - Yn ve a lleri - zaman lleri . 424 - 432BENC BLM: DENZ HARTALARISeyir haritalar - Yardmc haritalar - Harita lei - Portolonda lek Markator Haritalar - Mevkikonumlandrlmas - Mesafe lm - Seyir haritasndaki bilgiler - Bir harita nasl okunur - Harita kullanmALTINCI BLM: FENERLER: SABT SEYR ALAMETLERFenerin k tr - Ik rengi - Fener periyodu - Fener ykseklii - Grnme uzakl - Fenerlerin haritagsterilmesi - tlerYEDNC BLM: AMANDIRALAR: YZER SEYR ALAMETLERamandralama sistemleri - Birrnek amandralama - Yanla amandralama - Ynle sistem - 1977 birrnek sistemiSEKZNC BLM: MANYETK PUSLA VE ROTA DZELTMLERMknatsiyet nedir - Manyetik pusla - Pusulalarn ksmlar - Pusulaya etki eden kuvvetler - Tabii sapma -Arzi sapma - Rota Dzeltimleri - SIA AklamalarDOKUZUNCU BLM: DENZ AKINTILARI, AKINTI SEYR VE DMEAdi aknt - Gelgit aknts - Aknt elemanlar - Akntlarn haritada gsterilmesi - Aknt seyri DmeONUNCU BLM: GELGTGelgit olay - Gelgit trleri - Gelgit elemanlar HesaplamalarONBRNC BLM: RADAR PLOTLAMASIBasit plotlama - Gerek plotlama - Karlatrma - Hz manevras - Her hangi bir geminin manevrasnplotlamaONKNC BLM: HARTADA SEYR LEMLER Rota izme - Mesafe lme - Konumlama - Mevki trleri - Bir noktann enlem ve boylamnn bulunmas- apraz kerterizle mevki - Bir kerteriz ve mesafeyle mevki - kaydrlm kerterizle mevki GKSEL SEYR (NAUTICAL ASTRONOMY)BRNC BLM: GKSEL SEYR ZMNDE KULLANILAN ELEMANLAR VE KURALLARGksel Seyir nedir? Gksel seyirde kullanlan simgeler - Gksel seyir zmnde kullanlan ksaltmalar -Kresel gen zmleri - Byk daire ve kresel genler - Dik al kresel genin zm - Haversi-nes - eitli kresel gen zmleriKNC BLM: KRESEL SEYR GENEvrenin tanm - Eit Ykseklik Dairesi - Gk cisminin ykseklii ve GP ile konum kavram - Seyir geni- Kresel seyir geninin kenarlar - Colatitude - Polar Distance - Co Altitude - Kresel genin alarSaat As (HA) - Semt As (AZ)NC BLM: GKKRES VE KOORDNATLARKoordinatlarn tanm - Gkkresinin temel elemanlar Gkcisminin konumunu belirleyen elemanlarDRDNC BLM: GKSEL SEYR ZMLERNDE ZDMLER 6

7. Meridyen dzlemi zerinde izdm - Ufuk dzlemi zerinde izdm Ekvator dzlemi zerinde izdmBENC BLM: ZAMANGksel seyir zmnde zamann nemi - Zaman zmnde ana.unsurlar - st gei ve alt gei -Gerek Gne zaman - Ortalama Gne zaman - zaman ve Boylam - Greenwich Ortalama Zaman(GMT) - Yerel Ortalama Zaman (LMT) - Blgesel Zaman (ZT) - Blge iaretleri blgesel zaman ile yerelortalama zaman ilikisi - Zaman Deiimi ve Tarih Hatt - Zaman aygtlarnda hatalarALTINCI BLM: SEXTANT VE YKSEKLK LMLERSekstant - Sekstantn ksmlar - sekstant aletinin optik prensibini Sekstant asnn okunmas -Sekstant aletinin hatalar - Dikey hatas - Yan hatas Uzade hatas (IE) - Paralelsizlik hatasYEDNC BLM: DENZ ALMANAI VE KULLANILMASIDeniz Almana - Deniz Almanann kapsam - Gnlk sayfalar - Derecenin zamana evrilmesi -Artmalar ve Dzeltmeler - Gnein GHA ve DEC bulunmas - Yerel Saat asnn (LHA) bulunmas -Ayn GHA ve DEC bulunmas - Gezegenlerin GHA ve DEC bulunmas - Yldzlarn GHA ve DECbulunmasSEKZNC BLM: YILDIZLAR VE YILDIZLARI TANIMAKYldzlar - Gkkresinde yldzlarn yerleri - Byk Ay - Kk Ay Cassiopeia - teki Yldzlarnbulunmas - Orion - Southern Cross - Seyirde gzlem iin en yararl Yldzlar - Burlar - Komptasyonyolu ile Yldzlar tanmakDOKUZUNCU BLM: YKSEKLK DZELTMLERSekstant Ykseklii (Sex.Alt.) - Sekstant Uzade hatas - evren Alalm (Dip.) - Krlma (Ref.) - Yar ap(S.D.) - Gr Ayrl (Par.) - Ykseklik dzeltim ilemleri - Gnein alnan yksekliinin dzeltimi Aynalnan yksekliinin dzeltimi - Yldzlarn alnan yksekliklerinin dzeltimi - Gezegenlerin alnanyksekliklerinin dzeltimiONUNCU BLM: GK CSMLERNN TRANST ZAMANLARITransit zaman nedir? - Gnein transit zamannn bulunmas - Gnein Yerel Saat as - Ayn transitzamannn bulunmas - Gezegenlerin transit zamannn bulunmas - Yldzlarn transit zamannnbulunmasONBRNC BLM: SEYRDEK GEM N TRANST ZAMANLARININ BULUNMASISeyir halindeki gemideki durumONKNC BLM: GK CSMLERNN DOGU VE BATI ZAMANLARIDou ve Bat zamanlar - Gnein dou ve bat zamanlar - Ayn dou ve bat zamanlar - Tan -Adi tan - Denizel tan Astronomik tanONNC BLM: MERDYEN YKSEKL LE ENLEM BULUNMASIMeridyenden gei ykseklii, Gk cisimlerinin meridyen geii ile enlem bulunmasnda hesapmakinesinin kullanlmas - Gzlenecek gk cisminin yksekliinin nceden bulunmas - Alt meridyendengeen gk cisminin ykseklii ile enlem bulunmas - Kutup yldznn (Polaris) ykseklii ile enlembulunmasONDRDNC BLM: MERDYENE YAKIN YKSEKLK LE ENLEM BULUNMASIMeridyene yakn gk cisimleri - Meridyene yakn gzlemler ile mevki hatt - Meridyene yakn gzlem ileenlem bulunurken uygulanan yntemler - st meridyene yakn gzlem ile en km bulunmas - Altmeridyene yakn gzlem ile enlem bulunmasONBENC BLM: GK CSMLERNN YKSEKL LE BOYLAM BULMAKAsal ykseklik dairesi ve boylam - Herhangi bir gzlem ile boylam bulunmas - Elektronik hesap makinesiile zmONALTINCI BLM: GK CSMLERNN SEMTLERSemt - Gk cisminin semtinin llmesi - Komptasyon yolu ile semt asnn bulunmas - Cetveller veDiyagramlar yardm ile semt bulunmas - Burdwoods Tables - Daviss Tables - Daviss Alt. Azimuth Tab-les - Burdwoods Alt. Az Tables - Azimuth of the Sun - Tables of Computed Altitude and Azimuth - Sight 7

8. Reduction Tables for Marine Navigation - Modified Weir Azimuth Diagram - ABC Cetvellerininkullanlmas - Byk Daire Seyri - Gnein dou ve batnda Sia vakti ile pusla hatasONYEDNC BLM: GKSEL SEYR ZMLERTanm - Intercept yntemi - Plotting Sheet - Tek gzlem ile Mevki hattnn bulunmas - Ayn anda birdenfazla gzlem ile konum bulmak Arada seyir yaplarak iki veya daha fazla gzlem ile konum bulmakONSEKZNC BLM: KISA CEDVEL YNTEMLER LE MEVK HATTI BULMAKTanm - Yntemlerin temeli - Mevki hattnn izilmesiONDOKUZUNCU BLM: ETL KISA CETVEL YNTEMLERTanm - HO 214 Ksa Cetvelleri - HO 229 Cetvelleri - HO 211 Cetvelleri - Star Sight Reduction Tables for42 Stars - izelgelere giri - Mevki hattnn izimi - Ksa Cetvel yntemleri ile pratik zmler - Yntemintemeli - kurallar - izim - Aklamalar - Tek Gksel gzlemlerle konum saptamakYRMNC BLM: ELEKRONK HESAP MAKNES LE GKSEL SEYR ZMLERTanm - Temel bilgiler - TAMAYA NC 77 Digital Navigation Computer - Kompter ile Dzlem seyir -Kompter ile Gksel seyir programlar - Notik Almanak ilemleri - Orant yaparak ilemler - Mevki hattbulunmas ve bilinmeyen bir yldzn tannmas - ki ayr gzlem ile hakiki konumun bulunmas - Ayn andadrt gk cisminden alnan gzlemler ile konum - Gnein meridyenden gei ykseklii ile enlem veboylam bulunmas - Sekstant ykseklik DzeltimleriYRMBRNC BLM: ELEKTRONK HESAP MAKNES LE ETL SEYR FORMLLER VEZMLERDerinlikler ve yksekliklerin dnm formlleri - Mesafe, zaman ve srat - Hollanda paraketesihesabyla srat - Dey sekstant as ile mesafe lmek - Yatay sekstant as ile mesafe lmek -Rzgar, (dme), gelgit ve aknt etkisi hesaplar - Gz ykseklii ile mesafe bulmak Borda kerterizi vemesafesiyle mevki bulmak - Hakiki rotay bulmak Mesafeyi bulmak - Paralel seyir hesaplar - Orta enlemseyri hesaplar Belirli bir seyirden sonraki DR konumu bulmak - Rzgar ynnn ve sratini bulmakYRMKNC BLM: SATELLlTE NAVGASYON PROGRAMLAMASIUydu yardm ile seyir - Konumlama sisteminin elemanlar Sistemin kullanlmas ve programlanmas -Sistemin iletmecilikte kullanlmas, GPS - Bilgisayar kullanlmasYRMNC BLM: ELEKTRONK VE HPERBOLK SEYR SSTEMLERRadyo yn bulucu(RDF)-Loran Decca - OmegaYRMDRDNC BLM:YKSEK ENLEMLERDE NAVGASYON KUTUP SEYRTanm - Kutup corafyas - Kutup blgesinde seyir - Kutup blgelerinin zel artlar - Haritalar - Kutuplei - Kutup haritalar zerinde konumlama - Kutupta parakete seyri - Manyetik pusla - Cayro pusla -Buzda mesafe ve yn - Gelgit aknt ve rzgar - Parakete seyri uygulamak - Yksek enlemlerde mevkikoymak - Demir yerleri Elektronik seyir yardmclar - Yksek enlemlerde Gksel SeyirYRMDRDNC BLM: MEVK BLDRME SSTEMLERTanm - Amver sistemi - Sat com haberleme sistemi - Telefonla SOS, Teleksle SOSYRMBENC BLM: MEVK BLDRME SSTEMLERTanm- Amver sistemi- Gemiden gnderilecek rapor-Amver rapor tipleri-Satcom haberleme sistemiYRMALTINCI BLM: OKYANUS GELERNDE ROTASYONTanm - Sefer plan ve Rota seimi - Rota nerileri - OCEAN ROUTE Uygulama Rotasyonun bitimiYRMYEDNC BLM: FLKA SEYRTanm - Acil seyir donanm - Gemiyi terk - Parakete seyri - Gksel seyirYRMSEKZNC BLM:SEFER PLANLAMASITanm-Sefer deerlendirmesi- Planlama-Uygulama-Gzlem-rnek ULUSLAR ARASI GVENLK YNETM(ISM CODE)ISM kodun tanm- DOC , SMC ve SMS nedir?-SMS kurulmas ve iletilmesi-Sistem dosyalar vekapsamlar-Uygulamalar ve Denetimler- Gemiye katlmadan nce ve sonra yaplacak almalar-Geminin SMS sertifikas iin denetimden gemesi-Gncel bir denetim uygulamas 8

9. EKLERUluslar aras iaret flamalar ve sancaklarDenizde atmay nleme tzne gre fenerler ve alametlerManevra kurallarMors iaretlerinin abuk tannmasBir gemi kesiti zerinde yer ve donanmlarn terimleriMetrik haritalarda yeni simgeler ve renkler AMATR DENZCLERE SINAV KILAVUZUGiri - Snav konular - Uygulanan kurallar ve bilgiler - Ticari ve zel yatlarda bulundurulacak donatmBRNC BLM: NAVGASYONSnav sorular ve yantlarKNC BLM: GEMCLKSnav sorular ve yantlarNC BLM: DENZ MEVZUATISnav sorular ve yantlarDRDNC BLM: MAKNESnav sorular ve yantlarBENC BLM: METEOROLOJSnav sorular ve yantlar BRNC BLM GENEL DENZCLK TERMLER1. GEM VE GEMCLK alar boyunca insanln yabancs olmad meslekler vardr. Bunlar bilinli toplum hayatnnbalamasyla ortaya kar ve Ticaret eyleminin olgunlamasyla geliirler. Bu mesleklerin en eskisi vekkls Denizciliktir. Denizcilik incelendiinde, krek devrinden atom ana kadar ilgin bir tablobiimlendii grlr. Bu meslekte klasik uygulamalar -modern a bulgularna ayak uydurmu, en yararlkural, en uygun yntem, en kazanl eylem galip gelmitir. Denizcilik, burada saymay gereksizbulduumuz ok eitli yararlar nedeniyle amzn en ilgin eylemi durumundadr. Gemi ile Gemicilik denince ne anlalmaktadr? Gemi, deniz ulatrmasnda kullanlan bir nitenin(aracn) ismidir. Bununla ilgili teknik ve hukuki tarifler ilerde verilecektir. Bu ara ister yk, ister yolcutamakta kullanlsn, yaplan eylem daima ticari bir amatadr. Bu eylemi oluturan ve bunu kendilerinemeslek edinmi kimselere ksaca Denizci denir. Bununla beraber, Denizci teriminin genel bir anlamnitelediini oysa, Gemici teriminin ticari bir nitede grevli bir eleman belirttii ileri srlebilir. ByleceGemi denen nite zerinde alan bir Denizciye Gemici denecek ve bu eleman Gemicilik denen bireylemi oluturacaktr.Gnmzde yksek verim iin iyi bir retim gereklii prensibini kapsayan btn konularda olduu gibi,Gemi zerindeki tm ilemlerin de bir bilgi yn vardr. te buna Gemicilik Bilimi veya ksaca Gemicilikdemekteyiz. Gemicilik Bilimi, Nazari Gemicilik (reti Gemicilik) ve Pratik Gemicilik (lem Gemicilik) diyeiki blme ayrlr. Nazari gemicilikte konular inceler ve reniriz. Pratik gemicilikte bu konular nitezerinde uygularz.2. BR GEMY TANIMLAYAN TERMLER Bir Gemi balca iki ana blmden meydana gelir: (a) Tekne (hull), (b) Makine (machinery). Bir geminin ana yapsn meydana getiren ve btn blmleri bir kabuk gibi saran yapya Tekne 9

10. denir. Bunu yrtecek kuvveti oluturan makine blm olmasa da, Tekne ksm bir geminin yapsaleklini belirtir. ek. 1 de bir geminin tekne terimleri gsterilmitir. a) Teknenin ksmlar iin terimler: Bir geminin teknesi uzunluuna olmak zere ksma blnmtr: Ba ksm(pruva: forepart), Orta kasara (vasat: amidship) ve K ksm (pupa: afterpart). Gemi teknesine perspektif bir grnten bakarsak; Ba ksm, Ba bodoslama (Stern) da, Kksm K bodoslama (Stern) da son bulur. Tekne iindeki herhangi bir blm veya yeri tarif edebilmekiin, ba bodoslama ynnde olanlar iin Ba tarafta, k bodoslama ynnde olanlar iin K taraftaterimleri kullanlr. rnein, teknenin kpr stnde duran bir Gemici iin, zincirlik geminin batarafndadr, baca geminin k tarafndadr. Gemi teknesi boyunca uzatlan herhangi bir doru hat,ba-k ynnde (fare and aft) diye anlr. Geminin bodoslamalarn birletiren doru izgiye de Pruvapupa hatt (fare and aft midship line) denir. Gemi planlarnda bu izgiyi gsteren doruya "Merkezhatt" (Centre line) ad verilir.Pruva-pupa hatt tekneyi boylamasna iki eit paraya bler. Ba bodoslamaya doru baktmzdnrsek; sa tarafta kalan ksm Sancak (starboard), sol tarafta kalan ve teki yarm parayoluturan taraf ise, skele (Port) adn alr. lerde kolaylk salamak amacyla geminin sancak tarafndabulunan cisimler tek numaralarla ve iskele tarafnda bulunan cisimler ift numaralarla belirtilir. ek. 2. debir Yk gemisinin sancak bardadan grn ve ksmlar gsterilmitir.No. ADI NGLZCES 1 Fribord Free board 2 Draft Draught 3 Pruva pervanesi Bow thruster 4 Zincirlik Chain locker 5 Demir Anchor 6 Gverte maazas Deck store 7 Ba kasara Forecastle 8 Ba pik tank Fare peak tank 9 Ar bumba Jumbo derrick 10

11. 10 Pruva direi Fore mast11 Bumba Derrick12 RT Anteni Radio aerials13 Kpr st Bridge14 Baca Funnel15 Can filikas Life boat16 Personel kamaras Accomdation17 Telsiz odas Radio room18 aft tmeli Shaft tunnel19 Yakt tank Fuel tank20 Balast tanklar Double bottom ballast tank21 Ambar az Hatch22 Dip tank Deep tank23 Yk vinleri Cargo winches24 K kasara binas Poop deckhouse25 Dmen donanm Steering gear26 K pik tank Aft peak tank27 Tnel akl Tunnel Access28 Dmen yelpazesi Rudder29 Pervane Propeller30 Omurga Keel3l Ana direk Main mast b) Teknenin kullanlmas ile ilgili terimler Bir gemiyi ileriye doru seyrediyorsa, ileri yol (ahead), geriye doru seyrediyorsaTornistan (astern) yapyor denir. Teknenin makine dairesinde bulunan Ana makine (Main engine), gemiyi hareket ettirecek sevkgcn oluturur. Yardmc makine veya jeneratr (genarator) denen ve iki veya daha fazla saydabulunan dizel makineler de aydnlatma, elektrikli cihazlarn almas, havalandrma ve soutma iingerekli olan elektrik gcn temin eder. Son yllarda geminin vasat ksmnda yke elverili bir hacimkazanmak amacyla makine dairesi teknenin k blmne yerletirilmeye balanmtr. Buna ramenpratik olarak makine dairesini geminin orta blmnde kabul edebiliriz. Bir gemi ina ettirecek Armatrn nemli sorunlarndan birini, teknenin Sevk gc (propulsion)seimi oluturacaktr. Pek eitli uygulamalar bulunan buharl makinelerin artk modas gemisaylmaktadr. Bununla beraber buhar trbn byk ve sratli yolcu gemileri ve bir ok sper tanker iinhala sz konusudur. Gemilerin bir ksm da dizel elektrik veya trbo elektrik gc ile almaktadr. Bu gemilerdebulunan g niteleri dorudan doruya pervaneyi dndrmekte deil fakat, pervane aftnn balandbir motoru altran dinamonun elektrik enerjisi retmesini salamaktadr. Bu nitenin eitli yararlarolmasna karlk pahalya mal olmas gibi kusuru bulunmaktadr. Gnmzde buhar gc ile alan gemilerde yakt olarak kmr yerine petrol (Fuel oil veyamotorin) kullanlmas yerlemitir. 1914 ylnda dnya deniz ticaret filosunun % 90n kmrkullanmaktayd. Dizel makinelerin eitli avantajlar salad sylenebilir. Yaktn Double bottomtanklarnda tanmas az hacim tutmasna ve denge sorununa bir are oluturmaktadr. Makinenin ileriyoldan geri yola gemesi daha sratli olmaktadr. Buna ramen vibrasyon (titreim) yapmas ve bakmn(maintenance) daha pahal olmas da kusurlardr. Bir geminin sevk gcnn seiminde rol oynayan faktrler vardr. Bunlar; kurulu maliyeti, istenensrat, kullanlacak yaktn maliyeti ve bulunma olanaklar, istenen yk tama kapasitesi, yolculuunuzunluu ve sresi, iletme masraflar ve gerekli personel teminidir. 11

12. Gelecein gemi sevk gc olarak atom enerjisine balanan niteler henz istenen neticeyigetirememitir. Bunun yannda. atom enerjisinden buhar elde etmekte kullanlmas ve buharn bir trbinmakinede kullanlmas dolayl bir sevk gcn ortaya koymaktadr. Gemilerin bacalar bal olduklar denizcilik irketlerinin forslar ile sslenir ve makine dairesininzerinde yer alr. Bu yapnn grevi, makineden gelen yanm gaz ve duman uzaa gndermektir. Geminin su iinde yol almas Pervane ile salanr. Pervane geminin k tarafndan ve pervaneaftnn ucunda bulunur. aftn teki ucu da ana makineye birletirilmitir. Pervane aft dip ambardangeen bir aft tneli iinde dner. Geminin demirlenmesinde ve rhtma yanamasnda halatlar skmakta kullanlan Irgatlar(windlass) teknenin pruvasnda, ba kasara zerinde konumlandrlmtr. Geminin manevras iin kkasara zerinde de yatay veya dikey dnen rgat bulunur. Son yllarda ina edilen ve daha seri manevra yapmas gereken gemilerde, pruvann su altkesiminde, geminin bordas ynnden hareketini salayan pervaneler konulmaktadr. Bundan ama, darsularda manevra gcn oaltmak ve limanlarda rmorkr gereini ortadan kaldrmaktr. Bupervanelere Pruva pervanesi (Bow-thruster) denir ve elektrik gc ile alrlar. Gemi seyrederken rotasn deitirmekte kullanlan dmen (Rudder), teknenin kbodoslamasnda bulunur. Yine geminin k tarafnda bulunan kapal bir yerde dmen makinesi vedonanm elektrik gc ile alr. Seri manevra yapmas gereken baz gemilerde pruvada da bir dmenbulunur. Yine seri manevra yapmas gerekli gemilerde pitch control (pi kontrol) bulunur. Bunlarn anamakineleri belirli bir devirde devaml alr. Pervane kanatlarnn ald durum tesiriyle bota (etkisiz),ileriye ve geriye hareket elde edilir. Modern yolcu gemilerinde ar denizlerde yalpalarn azaltmak amacyla bir baln yzgelerinebenzer biimde salma omurgalar yerletirilmektedir. Bunlar sancak ve iskelede olmak zere ift dizaynedilmekte; teknenin vasatnda ve ykleme markasnn (Load line) altnda kalmaktadr. Yine son yllarda grlen ve gemilerin balarnda ileriye doru balk kafas biiminde knt yapanbalp bodoslama (bulbous bow), geminin ar denizlerde ba-k vurmasn (pitching) azaltmakta vezellikle balastl seyreden tankerlerde sratin artmasn salamaktadr. Ykleme-boaltma ilemlerinde (cargo handling) az zamanda ok i baarmak amacyla,mmkn olduu kadar yzeyleri dz prizmatik ambarlar. geni ambar azlar, sratli alp kapananhareketli ambar kapaklar ve donanm kolay ve kullanl yk bumbalar gelitirilmitir. Gemilerin hakiki yaplar ve gverte saylar, alacaklar ticaret ekline baldr. Kmr veyamaden tayan bir Tramp gemisi, ykleme-boaltma kolaylklar oluturmak zere engelsiz bykambarlar ile tek gverteli (singIe decker) olmaldr. Krkambar yk (general cargo) tayan bir ykhat gemisi (cargo liner) ise, ykleme ve istif koIaylkIar salamak zere Gladoral (tweendecker)olmaldr.Bunun gibi yksekStova faktrl (Stowage factor) yk tayacak bir gemide elter gverte (shelter Deck) 4 li olmaldr. Gnmzde yk ellelenmesi, konveyr kaylarnn, paletlerin ve konteynerlerin kullanlmasylaolduka abuklatrlmtr. Modern yk gemilerinin ambar ve gladoralar da bu ekilde yk ellelenmeyeuygun olacak biimde ina edilmektedir. Dz gverteli (flush Deck) gladoralar, forkliftlerin ambarilerinde almasna olanak vermektedir.Teknenin ba tarafnda kalan yzeylerin ba bodoslamaya doru bkeylendii yerden bititikleri yerekadar olan ksmlardan sancak taraftakilere, Sancak Ba Omuzluk (starboard bow) ve iskeletaraftakine, iskele ba omuzluk (Port bow) denir. Ayn ekilde bu yzeylerin k taraftaki k tarafakalan ksmlarna da Sancak k omuzluk (starboard quarter) denir. Tramp: Karl ve iine gelen yk nereye olursa, gtren gemi. General cargo: Arlka hafif, hacim olarak fazla, kark yk. Stowage factor: stif eleman. Bir hacmine ka ton yk konacan veren rakam.4 Shelter Deck: Ana gverte zerinde olup, Gross tonaja girmeyen kapal gverte. 12

13. Gemi teknesinde devaml yatay yzeylere Gverte (Deck) denir. Bunlarn devaml olmayanlar Yarmgverte veya Havuz gverte olarak isimlendirilir. zeri ak olan gverteye, Ak gverte (weatherDeck) denir.c) Tekneye ait terimlerFribord (Free board): En yukarda bulunan devaml su geirmez gverte (freeboard Deck) ile su hatt(W.L.) arasnda kalan ve tekne ortasnda llen mesafedir.Tam boy (length overall): Gemi teknesinin ba ve ktaki son noktalar arasnda kalan mesafedir.Tam genilik (Beam): Bir geminin enine olarak llen en geni yeridir.Draft (Draught): Teknenin herhangi bir yerinde, omurga hizasndan su hattna kadar olan deymesafedir.iyer (Sheer): Borda alm olarak da bilinir. Bir gemi teknesinin ortasndan bakldnda ba ve ktarafa doru gvertenin ykselmesiyle oluan i bkeyliktir.Sehim (Camber): Teknenin gvertesinin ortadan itibaren alabandalara doru yapt kamburluktur. Bueim sebebiyle sularn kenarlara doru akmas salanr.Karina (Bottom): Teknenin bordalarn birletiren ve su altnda kalan yzeydir. Bu yzeyin ierde kalanblmne Sintine (Bilge) denir. Normal biimde ina edilen teknelerin karina salar bordalara bkmlolarak birletirilir ve teknenin bu yerine Sintine dnm denir. Eer teknenin bardalar su hattnnzerinden itibaren ieriye doru eiliyorsa bu tip tekne Bask borda (Tumble home) olarak isimlendirilir.Eer borda salar su hattndan itibaren da doru eiliyorsa, bu tekneye iik borda (flared) denir.Bir geminin en stteki gvertesi ba taraftan k tarafa doru bir engel bulunmadan uzanyorsa, bu tipgemiye Dz gverteli gemi (flush decker) denir.Bir geminin batan ka kadar devam eden su geirmez gvertesine Ana gverte (Main Deck) denir.Gverteler yerlerine ve grevlerine gre isim alrlar. rnein, st gverte (Upper Deck), Filikagvertesi (boat Deck), Kasara gvertesi (Forecastle Deck), Alt gverte (Lower Deck) gibi. d) Gemicilikle ilgili terimler: Gemiciler gnlk ilemlerinde Ba taraf, K taraf, gverte ve donanmla ilgili konum ve ilerden 13

14. sz eder. Bu konumalarda gemi ile ilgili baz deniz terimleri kullanlr. Bu szcklerle bir cismin teknezerinde durumunu veya eylemini anlatr. Gemicinin szlnde bununla ilgili yzlerce terim bulunur.rnein aadaki terimleri vereceiz. Vira: demir rgatn veya bir vinci evirmek, iletmek, demir almak. Fora: Bir halat veya yelkeni zmek, yerinden ayrmak. Salya: Zincir veya bir cismi uzunluu ynnde ekmek. Gemici dilini oluturan ve konularn aklamasnda gerekli olan terimler ilerledike verilecektir. e) Bir geminin eylemini belirten terimler: Bir gemi bir yere bal olmadan bir konumdan baka bir konuma doru yol alyorsa Seyir halinde(underway) denir. Geminin su iinde hareketini ifade etmek iin Yol (way) terimi kullanlr. Eer gemininhz son gcne ykselmise, "Makineler tam yolda" diye tanmlanr. Tekne ileriye doru hareket ettiizaman leri yol veya tornayt (ahead), geriye doru hareket ettii zaman Geri yol veya tornistan(Stern) yapyor denir. Gemi, su iinde makine gc ile hareket ettikten sonra zamanla dmen dinlemesratine eriir. Gemi sadece dmen kumandas ile rotasn deitirecek sratle eritii zaman, bu hznadmen dinleme srati (steerage way) denir. Bordas ynnde (sancak veya iskele) seyreden bir geminin bu durumuna, eer tekne rzgarveya aknt sebebiyle yol alyorsa Dme (leaway) denir. Bununla beraber, pruva pervanesi veya iftpervane bulunan gemiler istediklerinde borda ynnde yol alabilirler. Ka byle? (Pruva ka?) sorusunun anlam, geminin pruva ynnn dmenci pusulas veyaCayro pusla ile ka dereceyi iaret ettiidir. Rota (course), geminin izledii yolun pusla derece terimleriile aklanma eklidir. Bu terim, ufuk dairesini tanmlayan pusla kartnn 000 den 360 ye kadar blnmesaylarn kapsar. Rzgar st (weather Side), rzgarn estii yne ak olan gemi bordasdr. Rzgar alt (LeeSide) ise, rzgarn estii yne kapal olan gemi bordasdr. Baka bir deyile, rzgar ynnn terstarafndan olan bordadr. Bir gemi demirli olmakszn ve makineleri almazken geliigzel rzgar veya aknt tesiriyleseyrediyorsa, srklenen veya boanm gemi (adrift) denir. Bu terimler, ayn sebepler yzndenbabo yzen. baka cisimler iin de kullanlr. zellikle mevkilerinden kopan amandralar iinkullanlr. f) Geminin dndaki maddelerin konumunu belirten terimler: Bir gemin teknesinin dnda bulunan maddeler baz denizci terimleri kullanlarak bildirilir. Buradanemli olan husus, maddenin bulunduu yerin geminin seyir durumuna gre nitelenmesidir. Geminindnda bulunan maddelerin konumu Hakiki veya Nispi kerterizler ile belirtilir. Gemi dndaki birmaddenin Nispi kerterizi (relative bearing); gemi merkezi ile maddeyi birletiren hattn gemi pruvasylayapt adr. ek. 4. de gsterilen maddelerin Nispi kerterizlerini pruvadan itibaren belirtelim. MADDE AISAL KERTERZ TERMLE KERTERZ A 000 pruvada B 045 Sancak ba omuzlukta 14

15. C Sancak 090 Sancak bordada D 135 Sancak k omuzlukta E 180 Pupada F 135 skele k omuzlukta G skele 090 skele bordada H 045 skele ba omuzlukta Yukardaki ekilden de anlald gibi, gemi pruvas 000 kabul edilerek alnan kerterizlere NispiKerteriz denmektedir. Yeryznn 000 olarak belirlenen kuzey (North) yn esas alnarak saptanankerterizlere de Hakiki kerteriz (True bearing) denir. Nispi kerterizi haritaya izebilmek iin Hakikikerterize evirmek gerekir. Bunun iin genel bir kural vardr. Sancakta alnan nispi kerterizler rota iletoplanr, iskelede alnan nispi kerterizler rotadan kartlr. Bunu ek. 5. de belirtilen bir rnek ile akla-yalm. ek. 5. de gsterilen (A) maddesinin nispi kerterizi = 130, (B) maddesinin nispi kerterizi = 050(iskelede) olduuna gre; gemi pruvas 320 ise,(A) Maddesinin hakiki kerterizi = 320 + 130 = 450 - 360 = 090(B) Maddesinin hakiki kerterizi = 320 - 050 = 270 bulunur.ek. 4. de grld gibi, ufak pruvadan itibaren sancak ve iskele tarafnda olmak zere 180 yeblnmtr. Bir maddenin Nispi kerterizi, "pruvadan 30 sancakta" eklinde de belirtilir. Pusula Kerterizleri: Gemide mevcut Mknats pusla ile alnan ve pusla kart blm esas olan 000 den 360 ye kadaralnan kerterizlerdir. Pusla kerterizini haritaya izebilmek iin Hakiki kerterize evirmek gerekir. Magnetikpusla ile alnan kerterizler Arzi sapma (Deviation) ve Tabii sapma (Variation) Dzeltimleri uygulanphakiki kerterize evrilir. Bu konuda yararl bir kural vardr: Hakiki Kerteriz = Pusula Kerterizi + Arzi sapma (D) + Tabii sapma (V)Bunu bir rnekle alayalm. Matapan feneri pusla ile 137 de kerteriz edilmitir. Blgeye ait Tabii sapma (Variation) 2 E vegemi pruvasnn bulunduu rotada Arzi sapma (Deviation) 7 W olduuna gre hakiki kerterizi bulunuz? Hakiki kerteriz = 137 - 7 + 2 = 132 bulunur. Bu zmde dikkat edilecek husus, bat (W) = (-), Dou (E) = (+) olmasdr. Deerler yerlerinekonduktan sonra cebirsel zm yaplr. KNC BLM GEM TEKNES VE KISIMLARI1. GEM TEKNESNN TARHSEL GELM: Gnmzde ulatrmann en nemli arac Gemidir. Deniz ar iki yer arasnda bir 15

16. defada tonlarca yk ve binlerce yolcu tamas ynnden Ulatrmann en yksek kapasiteli aracdr.Denizcilik konularnn ve biliminin her ynetimi bu ulam vastalarnn zerinde uygulanm vegelitirilmitir. Gemicilik bilgisi ynnden aklmza o kadar ok konu ve sorun gelebilir ki, bunlar birkapsam altnda toplamak olanakszdr. Btn bilimlerde olduu gibi, her eyin nasl balad vegelitirildii bilinirse, karmak sistemlerin anlalmas kolaylar.Suyun tama gcn gren eski insanlar bundan yararlanma yoluna gitmilerdi. Denize den bir aagvdesi batmad gibi, zerinde bulunan insan da tayordu. nsanlarn ilek zekas, iri bir ktnniinin boaltldnda daha gvenli ve rahat bir ara salanacan tasarladnda ilk kayk modelibulunmu olur. lk kayk biiminden balayarak gnmze kadar uzanan gemi teknesinin genel yapsnda bykdeiiklikler donanm ve kullan yerlerinde olmutur. Hareket gcnn incelenmesinde, krek, yelken,buhar ve dizel makinelerinin geliimini grmekteyiz. Teknelerin yapl tarznda gze arpan baka bir deiim, yap malzemesi olarak aacn eliksa levhaya ve perinin de yerini kaynakla birletirme yntemine brakmas olmutur. Gze arpannemli bir yenilik de, gemi tonajnn giderek bymesi ve yz binleri aan tonaj kapasitesine ulamasdr.2. GEM TEKNESNN YAPISI: Bir gemi teknesinin yaps ve ksmlar hizmet edecei amaca bal olarak farkl grnte vedzendedir. Kark yk tayacak bir gemi ile sv yk tayacak bir tanker teknesi yapl ynndenbenzer zellikler gsterse de ayr amalarn oluturduu dizayn farklar vardr. Aadaki blmlerde birgemi teknesinin her zaman karlalan zellikleri ile yapsal genel ksmlar aklanmtr. Gemiyi meydana getiren ve btn ,gerekli donanmlarn yer ald yapya tekne demitik. eliktenyapl bir gemi teknesi, kaburga sistemini andran ve omurgaya birleen elik postalar zerine elik salevhalarn rtlmesi yntemiyle ina edilmitir. Bir geminin teknesi yaplrken en nemli parasn omurga (Keel) denen, batan k tarafauzanan kaln, btn ve direnli bir para meydana getirir. Omurgann bitim yerlerine eklenen paralaraba bodoslama ve k bodoslama denir. Bir ular omurgaya birleen postalar (frames) tekneninformunu oluturur ve ana gverteye birleirler. Postalarn zeri kaplama levhalar (platking) ile rtlrve birbirlerine perin veya kaynakla birletirilir. Eer postalar batan k tarafa, omurgaya paraleluzanyorsa, boyuna posta (longitudinal framing) sistemi, postalar omurgaya dik birleiyorsa enineveya tulani posta sistemi denir. Gnmzde gemi yapmnda nceden hazrlanm paralarn birletirilmesi yntemiuygulanmaktadr. Bu ekilde lkeler aras ibirlii yapan tersaneler vardr. Yeni bir gemi yaptrmak isteyen armatr tersane kuruluuna bavurarak yaptraca gemininDedveyt, draft ve ticari zellikleri hakknda bilgi verir. Karlkl grmelerden sonra geminin yapm planizilir.3. GEM TEKNESNN SINIFLANDIRILMASI: Balca denizci milletler ticaret gemilerini snflayan ve bunlarn zelliklerini srekli kontrol altndatutan resmi organlar kurmulardr. Belirli zaman aralarnda teknenin yapsal ve ticari zelliklerini,donanmlarn, can kurtarma aralarn ve teki makine vb, ksmlarn srvey (Survey)3 heyetlerivastasyla kontrol ettirecek bir snflama (classification) dzenlemesi yaparlar. Lloyd kurulular:Dnya zerinde gemilerin snflanmas ve sigorta ileriyle alakadar olmak zere kurulmu ve Lloyd4 ismiile anlan ilk kurulu 18. asr balarnda ngilterede grlmtr. Gemiler henz plan dnemindenitibaren Lloyd kurulularnn gverte, makine ve gemi ina uzmanlarnn denetimi altnda Dizayn (Desing): Bir geminin tekne ve ksmlarnn grn ve ileyi tertibi. dzeni. Teknenin formu: Gemi teknesinin gze grnen biimi.3 Survey: Bir uzman tarafndan yaplan inceleme, kontrol. 4 Lloyd: ilk kez Londrada bir kahvehane ileten Edward Lloyd tarafndan gerekletirilen ve sonradan uluslararas bir sigorta pazar olan kurulu. 16

17. Tutulur .Tekne yapmyla birlikte, bu kurulularn belirledii zelliklerine uygun olduu takdirde "A" snfdenen I. snf altna alnr. Buna "A. I Classification" denir. Byle bir snfta (klasta) bulunan bir gemisigorta irketleri tarafndan kk bir prim denmek suretiyle sigorta edilir. Gemiler bu kurulularn denetimi altnda belirli zamanlarda kontrol ve tamirden gemek zorundadr. Yaplan bu kontroller balca iki ksmda toplanr: (a) Tekne kontrol (Hull Survey), (b) Makinekontrol (machinery Survey), Tekne ve makine ksmlar da deiik kontrol blmlerine ayrlr, rnein"Yk donanm kontrol" (cargo gear Survey) gibi. Bu eit kontrollerin ksaca neler olduunu grelim. aa) Senelik kontrol (annual Survey): 12 kiiden fazla yolcu tayan gemiler bir senelik aralklarlahavuza alnarak kontrol edilirler. Bu kontroln kapsam SOLASIN1 zorunlu kld konular zerinde olur. bb) Ara kontroller (Intermediate surveys): Bir geminin ara kontrol, bal olduu snfn zelliine gre 2 veya bir buuk senede bir yaplr. Ara kontroln kapsamnda bulunan iler, gemi teknesinin kuru havuzda kontrol, makine ve elektrik donatmnn kontrol. can kurtarma donanmlarnn kontrol eklindedir. cc) Gemi teknesinin snf yenileme kontrol (Class renewall surveys of the Shipss hull):Gemiler yapm tarihinden sonra drt yl getiinde esasl bir kontrolde geirilir. Bu ekildeki kontrollersekiz yanda ve oniki yanda iken tekrarlanr. Bu kontroller srasnda geminin kapsamas gerekenzelliklerden kaybedilmi olanlar tersanelerde onarlr veya yenilenir. rnein, gverte salar gereklikalnlktan aa dm olan yerlerde deitirilmesi istenir. Bu kontroller gemi havuzda veya kzaktaiken yaplr. dd) Mekanik ksmlarn zel kontrol ve testleri (Special surveys and Tests of mechanicalequipment): Pervane aft gibi, mekanik paralarn belirli zamanlarda elden geirilmesi ve durumuntetkikidir. Pervane aft her drt senede bir kez yerinden ekilerek gerekli mekanik ller alnr. ee) Snf uzatma kontrol (Class Extension Surveys): Geminin kontrol zamann uzatmak iinbavurulan bir denetimdir. Eer; tekne havuzda iken bavurulur ise, geminin snf kontrol sresi bir senedaha uzatlabilir. ff) Srekli snf yenileme kontrol (Continous Class renewall Survey): Gemisini srekli olarakbakm altnda tutan bir armatr iin en yararl ilem, srekli snf yenileme kontrol yaptrmasdr. Bununiin gemide tekne ve makine iin zel kayt defterleri tutulur. Armatr, rnein ana makinede bir onarmiine bavurunca ilgili Lloyd kuruluundan surveyor arr. Onarlan ksm iin kayt tutulur ve o tarihtenitibaren kredi ad verilen bir zaman almaya halar. gg) Hasar ve onarm kontrolleri (Damage and Repair Surveys): Gemi teknesi, donanmveya makinesi zerinde bir hasar meydana gelince yaplan kontroldr. Hasar onarldktan sonra buhlm iin yeniden Survey yaplr ve snf onaylanr (Klas onaylanr), Snflandrmadan baka kontroller: Yukarda saydklarmzn dnda kalan ve yaplmas armatrn arzusuna bal baz kontrol(Survey) eitleri vardr. Bunlar iinde, "Ykleme liman kontrol", (Loading Port Survey), "zelanlamalara bal kontrol" (Surveys according to Special Agreements), saylabilir. Lloyd kurulular tarafndan denetlenen yukardaki eitli kontrollerin yaplmas, armatr gemisinidevaml bakml tutmaya mecbur edeceinden, mal ve can gvenlii de salanm olacaktr. Gemilerinbu amala senede bir kez alnd byk tamir ve havuzlama iine overhol (overhaul) denir. Gemilerinboyutlarn, tonajlarn, ambar saylarn, donanmlarn bildiren Gemi ahadetnamesi (Registercertificate) denen vesikada her geminin senelik tamir ve bakmnn hangi tarihte yapld yazldr. Busre geminin balama liman dndayken biterse, gemi bu limana dner dnmez overhol denetiminealnr. I. snf (Klas) zelliklerini kaybeden yalanm gemiler II. veya III. snflara (b ve c) alnrlar ki, bu Bu denetim. kurulularn tespit ettikleri hkmleri kapsayan "Rules and Regulations for the Construction and Classification of steel ships" seri kitaplarndan elde edilir. Sigorta primi: Sigorta edilen deere gre belirlenen ve sigorta irketi tarafndan tahsil edilen para. 17

18. durumda denecek sigorta primler oalm olur. Yk sahibinin de deyecei prim bydnden bylebir geminin i bulma olanaklar da kstlanr. Lloyd Kurulularnn eitleri:Dnya denizciliinde resmen kurulan (1871 Londra) ilk Lloyds kuruluu bugn ngiliz Loydu olaraktanmlanan "Llyods Register of Shipping" gemi snflama kuruluudur, Her snflama kuruluunu1SOLAS: Denizde can gvenlii tz. (Safety of life at sea).simgeleyen bir ksaltma vardr. ngiliz Loydu (LR) ksaltmas ile tannr. Bu kurulu bamsz olarakalr ve gemilerin yapm ve bakm iin teknik kurallar kapsayan kitaplar yaynlanr. Kurulu hkmetler namna freeboard tayini yapmaya ve Denizde can gvenliini korumak iinUluslararas Konvansiyon " hkmlerine uygun olarak dier kontrol ilemlerini yrtmeye yetkilidir. Thecnical Rules for the Construction and maintenanes of ships. International Convention for the safety life at sea 18

19. Ayrca Dnyada mevcut 100 Gros tondan yukar btn tekneleri kapsayan bir Tescil Kitabn(Register Book) senelik ve aylk blmler halinde yaynlanr. Bu kitaplardan yararlanarak, gemininarmatr, nitelikleri, ticari biimi, geirdii kontroller ve merkez cihaz ve donanmlar hakknda bilgi alrz. ngiliz Lloyds kuruluunun ardndan deiik lkelerde eitli Sigorta ve Snflama sosyetelerikurulmutur. Bunlarn amalar ve yaptklar lemler yukarda saydklarmzdan farkl deildir. Bukurululardan belli bal olanlar srasyla yazalm: Kurulu Ad Sembol Tarihi Milliyeti American Bureau AB 1862 Amerika Bureau Veritas BV 1828 Fransz Germanischer Lloyd GL 1867 Almanya Det Norske Veritas DNV 1864 Norve Nippon Kaiji Kyokai NK 1899 Japon Registro Italiano Navale RL 1861 talyan Trk Loydu TL 1962 Trk Gemi Sicili (Register of Ships): BR geminin nitelikleri rnein, yapm yl ve yeri, cinsi, armatr, tonaj lmleri, seyir aygtlar, makine ve yk donanm vb. bilgileri bir araya toplayan ve Gemi ad ile alfabetikolarak hazrlanm yaynlardr. Aadaki ekilde, Register of Ships 1 .cildinden bir para grlmektedir.1.den 7.ye kadar balk ksmnda blmlerde hangi bilgilerin yer ald aklanmaktadr.rnein 1.incikolonun ilk bilgisi kayttaki geminin LR (Lloyd Register) numarasdr. Bunun altnda geminin armaiareti, altnda Resmi numaras ve bunun da altnda, gemide bulunan Seyir aygtlar yer almaktadr.rnek olarak "Df aretinin Radyo Kerteriz bulucu (Radio direction finder) ve Rdr iaretinin Radar aygtngsterdiini belirtelim. 2. numaral kolonda birinci bilgi geminin ad (yayn tarihindeki) ve altnda dageminin daha nceki adlar bulunmaktadr. 3. kolonda ise geminin Gross, Net ve Dedveyt tonajlar yeralmaktadr. Gemi sicili ciltlerinden yararlanarak bir gemi hakknda tafsilatl bilgi edinmek mmkndr. Lloyd Gemi ndeksi (Llyods Shipping Index): Ticaret gemilerinin en son hareketlerini ve durumlarn ieren bilgilerle yaynlanan bir LloydRegister yaymdr. Bu brorden yararlanarak bir geminin zellikleri hakknda ksa bilgi ile geminin yaynzamanndaki pozisyonunu elde ederiz. Aadaki ekilde yayndan alnm bir ksm grlmektedir.Burada sayfa banda yer alan kolon balklar hangi bilginin verildiini gstermektedir. rnein, birincikolon geminin ad ve cinsi ile armatr (Vessel / owner / Mgr) ve srasyla Bayra (Flag), Sicili (Reg),Yapm yl (Built), Gros tonaj (Gross), Net tonaj (Net). Dedveyt tonaj (Dwt) geldii Liman (From) GittiiLiman (For) ve Gemiden alnan son durum raporu (Latest Report) bulunmaktadr. 4. YK MARKALARI VE KANA RAKAMLARI: Ticari amala kullanlacak bir gemi teknesinin gvenle tayaca yk arlnn belirtilmesigerekmektedir. Fazla yk tamak ve daha ok kazanmak isteyen armatr denetlemek iin daima gznnde duran bir simge, bir kontrol gstergesi bulunmaldr. te bu sebepten gemilerin her iki bordasnave ba-k taraflarna baz iaret ve rakamlar yazlr. Bu iaretler her zaman grnecek ve okunacakekildedir. a) Ykleme Markalar (Plimsol Markalar). Sigorta markalar da denen bu tr iaretler Uluslararas tzklerle 80 Reg. tondan yukar btngemilere uygulanmas zorunlu olan, gemilerin bordalarna gsterilen biimde ilenen ve ticaretgemilerinin her trl artlar altnda emniyetle seyretmesini salamak amacn gden simgelerdir Bumarkalara. tantcs olan Samuel Plimsollun hatrasna hrmeten Plimsol markalar da denir. 19

20. 80 Register tondan yukar btn gemilerde uygulanmas zorunlu olan Ykleme Hatt (Load Line) markasbaz teknelerde zorunlu deildir. Bunlar arasnda Klavuz teknelerini, Gezinti yatlarn, Limantarayclarn sayabiliriz. Ykleme hatt markalarnn her biri geminin sancak ve iskele bordas zerine, salardansilinmeyecek. bozulmayacak biimde 32 mm derinlikte zmba ile ilenir. Gemilerin onarm srasnda bumarkann bulunduu salar deitirilirse, Lloyd kurumlarnn gnderecei uzmanlar denetiminde yenidenzmbalama ii yaplr. Genellikle koyu renkli zemin, zerine ak renk boya ile boyanan hat!arn boylar22.86 cm ve aralklar 5 .08 cm.dir. ek. 7 .(a) da gsteri1dii gibi, yuvarlak dairenin ortasnda bulunanyatay hat zerinde Lloyd kurumunun tannma harfleri bulunur. Bu hat ayn zamanda Yaz Ykleme hattnoluturur. Ykleme hatlarnda gverte hattndan itibaren ilenmi markalarn anlam aadagsterilmitir: ek. 7 .(a) Gemilerin teknesinde belirtilmesi zorunlu olan markalar. (a) Geminin ba omuzluklar ve k tarafna yazlacak Gemi Ad ve Balama liman. (b) Ba ve k tarafna iaretlenen Draft markalar. (c) Sancak ve iskele bordasna iaretlenen Ykleme Markas. TF : Tropik tatl su tama hatt (Tropical fresh water Load line ) F : Tatl su tama hatt (Fresh water Load line) T : Tropik tama hatt (Tropical Load line) S : Yaz ykleme hatt 20

21. (Summer Load line) W : K ykleme hatt (Vinter Load line) WNA : Kuzey Atlantik k ykleme hatt (Vinter North Atlantik Load line) Ykleme yapan bir gemi sefer blgesine ve bulunduu mevsime uygun den bir ykleme hattnakadar yk alabilecektir .rnein, bir gemi Ocak ay iinde Kanadadan ngiltere iin buday yklemekistiyorsa; gemi ykn, yaktn, suyunu ve kumanyasn ald zaman, bordadaki bu seviyesinin WNAhattn gememesi gereklidir. Bunu aarsa, Liman idaresi geminin seferine msaade vermez ve bylegemiye Ar ykl( overload) denir . b) Kana rakamlar (Draft rakamlar): Kana rakamlar veya Draft markalar bir gemi teknesinin ne kadar su ektii (suya batt) gsterirler .Kana rakamlar genellikle teknenin her iki bordasnda olmak zere ba, k vevasat blmlerinde yazlrlar. Gemi teknesi zerinde Kana rakamlar elik zerine oyularak veyazmbalanarak yazlr ve koyu bir renk ile boyanrlar. Kana rakamlar, geminin sancak bordasnda Romenrakamlar ile, iskele bordasnda Latin rakamlar ile yazlr. Romen rakamlarnn dizilii ngiliz lsisteminde, Latin rakamlarnn dizilii ise, metrik sistemde yaplr. Bir geminin ba tarafta 22 ft ve ktarafta 22 ft 9 in su ektiini farz edelim. ek. 8. de gsterildii gibi kanalar incelenirse bata su hattnnXXLL seviyesinde, kta ise XXII ile XXlll rakamlar arasndaki mesafenin ortasnn iaretledii grlr. Denizcilikte metrik sistemi uygulayan lkelerde ina edilen gemilerde Kana Rakamlar ve lmmetre olarak yaplr ve gsterilir. Uygulamada lm sistemleri arasnda dnm yaplmas gerekebilir.rnein, geminin draft metrik sisteme gre bilinmekte, yanalacak rhtmdaki su derinlii haritadangiliz sistemine gre, verilmektedir. Bu nedenle lm sistemlerini dntrmek ska uygulanan birdurumdur. Kullanlan dier aretler: Sigorta markas yannda kullanlan sivri ucu aaya bakan gen iaret, gemilerin istenenartlar gerekletirdiklerinde bir miktar daha yk ykleyebilmeleri iin yaplmtr. Bu gen iareti,yapm biimi baz takviyelerle daha kuvvetlendirilmi barnak gverteli (shelter Deck) gemilerinde biravantaj salar. Kereste ykleme hatlar: Bu iaretler gemilerin bordasna, normal ykleme hatlarnn yapldyere fakat k tarafnda kalacak ekilde yaplr. Bu markalarn amac, gvertelerinde kereste yktayacak gemilerin ykleme snrlarn gstermektir. Buna bir rnek verirsek, LS: Yaz kereste yklemehatt olup normal yaz ykleme hattnn (S) biraz yukarsndadr. Buna gre yklemi olan bir gemi gverteykn kaybederse yine normal yaz ykleme hattna gelecektir. 5. TONAJ LMLER Bir geminin tonaj arlk veya hacim lm ile belirtilen kapasitesidir. l birimi arlk 21

22. ynnden belirtilirse, ngiliz sistemine gre 1 ton = 2240 pounddur. Hacim ynnden belirtilirse, niteolan 1 ton 100 ft3 lk bir hacim tanmlar. Buna gayri safi ton da denir Bir geminin tayaca yk, verecei resimleri , deyecei vergiyi ve gereksinimi olan personelsay ve niteliini tayin etmek zere baz kapasite lmlerine ve bunlarn uluslararas kabul edilmi resmianlamlarna ihtiya vardr. te bu lmlerin genel ifadesi tonaj (tonage) terimi ile belirtilir ve eitli tonajlm ve terimi vardr. Gnmze dek bir geminin hacmi Moorsom ynetimi ile llmektedir. Buna gre 1 Register ton(veya kayt tonu) 100 ft3 eittir. bunu metrik sistemle ifade edersek 2.83 m3 hacim ifade eder. Registertonu tespit etmek zere geminin gz nne alnacak blmleri devletlerin kanunlarnda bazen farklolarak belirtilmitir. a) Gros tonaj (Gross tonnage): Bir geminin tm kapal yerlerinin hacminin, baz istisnalar hariolmak zere kadem kp olarak toplamnn 1OOe blnmesiyle elde edilen hacim lsdr. stisnaolarak tuvaletler, banyolar, dek altlar gibi yerleri gsterebiliriz. 8 Nisan 1966 tarihli 12260 sayl resmigazeteye gre Gros tonilato: (aa) Tonilato gvertesi altndaki hacmin, (bb ) Tonilato gvertesi zerindekigverteler arasndaki hacmin, (cc) st gvertede bulunan, yk veya malzeme koymaya, yolcu yahutmrettebatn yatmasna veya oturmasna elverili sabit kapal mahallerin hacimlerinin, (dd) Ambareikleri fazlalnn toplamna denir. b) Net tonaj (Net Register tonnage): Bir geminin Gros tonajndan, yaama ve seyir yerleri, portu,safra ve tatl su tanklar, tankerlerde pompa dairesi, donki ve kazan daireleri, yrtc yerler ve yelkenmaazas gibi hacimler kartldktan sonra elde edilen tonaj deeridir. Baka bir deyimle, gemininkazan salamakta kullanlan kapal yerlerinin hacmidir. c) Dedveyt tonaj (Deadweight tonnage): Bir gemi yk, yolcu, personel, kumanya, yakt ve tatl suile tam olarak yklendii zaman tuzlu suda yaz draftna kadar battnda, 2240 librelik ton olarak tadarlktr. Bu tonajn nemi, gemi arlk olarak tayabilecei yklerin konulmasnda ortaya kar.Armatrler gemilerine mmkn olduu kadar fazla yklemek isterler. Buna olanak hazrlamak iingemiye yolculuuna yetecek kadar yakt ve tatl su alrlar. Geminin tuzlu suda ve tatl suda ne kadarbatacan anlamak iin Dedveyt leine (Deadweight scale) baklr. Bu tabloda ortalama draft ile(mean Draught) girilerek geminin dedveyti bulunur.Resim: Bir geminin yararland eitli hizmetler karl resmi makamlara demek zorunda olduu para, liman hizmetleriresmi gibi. ek. 9 Gemilerin tonaj lmleri 22

23. d) Deplasman tonaj (Displacement tonnage). Bir geminin belirli bir durumda yzerken tarmolduu suyun miktardr. Bu deer ton olarak veya m3 olarak ifade edilir. Ton olarak geminin veiindekilerinin arldr. Metrekp olarak ise, geminin su hattnn aasnda kalan blmnn hacminiifade eder. e) Bo deplasman: (Light Displacement veya Light Weight): Tekne, makine, donanmlar, yedekparalar ve tm bal cihazlar, stimli gemi ise almas iin gerekli olan kazan suyu arlklarnntoplamdr. Bo deplasman tonaj arlk olarak ifade edilir ve Stabilite hesaplarnda bo gemininmomentinin bulunmasnda kullanlr. Bir geminin Ykl deplasman tonaj gemi teknesi ile yknn gerek arl demektir. GemininYkl deplasman tonaj ile bo deplasman tonaj arasndaki fark, bu teknenin alabilecei ykn tanm ileDedveyt tonajnn bir ifadesi olur. Gros tonaj ksa ve z olarak bulmak iin, geminin tm kapal hacmininkbik feet olarak (cu. ft) deerinin 100 saysna blmek yeter. Net tonaj bulmak iin de, yke ayrlan tmkapal yerlerin kbik feet olarak deerini 100e blmekle bulabiliriz. Geminin deplasman tonajnn ticari bir kullanm yoktur. Tankerlerin boyutlar genellikle Dedveyt(DWT) tonaj ile ifade edilir. rnein 250.000 Dwt. luk tanker demek, geminin 250.000 ton arlkta yk,kendi yakaca ve kumanya tayabileceini gsterir. Bununla beraber akaryakt tamasnda arlkifade etmek bazen doru olmayabilir, zellikle ykleme liman ile boaltma liman arasnda 10 derecelikbir s fark varsa. Uzun yllar boyunca gemilerin vergi ve resimlerinin alnmasnda Gros ve Net tonajlar birlm basama saylmtr. Halen de, liman resimleri, kanal geileri veya klavuz creti bunlara grealnmaktadr. Bununla birlikte, kapal hacimlerin lmlerinde yaplan ayarlamalar her yerde kabuledilmemekte, rnein Svey kanal gei vergisi alnrken geminin lm belgesinde ayrca belirtilenGros tonaj kullanlmaktadr. Tonaj lmlerinde kullanlan sistem: Bir geminin Gros tonaj, devaml gvertesinin altnda kalan tm kapal hacmin lmdr. Budevaml gverteye Tonaj gvertesi (tonnage Deck) denir. Bu hacim lmne, ayr tutulan yerlerdnda gverte stnde devaml kapal tutulan yerlerin toplam ayrca ilave edilir. Ayr tutulan kapalyerlere rnek, eer sadece balast suyu almak iin kullanlyorsa dabl botum (D.B). tanklar ve stgverte zerindeki personel kamara ve salonlardr. Net tonaj, Gros tonajdan baz yerlerin hacmi kartldktan sonra bulunur. Bu dlen hacimlerernek, makine dairesi, personel mahalleri, harita odas, telsiz kamaras vb. dir. Eer bir gemi sahibi devaml st gvertesinin zerinde bir Barnak gverte (shelter Deck) yaptrrve zerinde kk bir tonaj akl (tonnage opening) (tonaj kuyusu) brakrsa, st gverte ile barnakgverte arasndaki hacim Gros tonaja ilave edilemez. Byle bir gemi hacim olarak byk arlk olarakkk yklerin tanmasnda kullanlr. Daha az vergi ve resim demek iin uygulanmakta olan bu tipgemilere de Gros tonaj esas alndndan, dnya zerinde uygulanan gemi yapm tonajlar GRT 299,GRT 499 ve GRT 1599 snrlar iinde ayarlanr. rnein GRT 499 bir gemi klavuz almadan limanagirebilir. GRT 1599 veya daha aas bir gemi telsiz memuru bulundurmadan sefere kabilir. Yeni IMCO kurallarna gre Barnak gverteli bir gemi iki Gros ve iki Net tonaj lmbulunduracak, eer ykleme sonunda bordadaki Tonaj markas (tonnage mark) suyun altnda kalrsa,byk Gros ve net tonaj kullanacaktr. Tonajlar arasndaki orant: Bir geminin Gros,net ve Dedveyt tonlar arasnda yaklak bir oran bulunur.Tipik bir ticaret gemisi iin bu oranlar yledir: Net tonaj 1 birim ise, Gros tonaj 1 1/2 birim, Dedveyt tonaj 2 veya 2 1/2 birimdir. Tonajlar arasndaki bu oran eitli tip gemiler iin aada gsterilmitir. IMCO: Uluslararas Denizcilik Danma rgt. 23

24. Kark ykTonajlar Gemisi Konteyner Dkmeci Tanker TankerNet 5.000 8.000 25.000 73.000 7.500Gross 7.500 15.600 36.000 85.000 13.000Deadweight 12.500 17.000 54.000 190.000 20.000Deplasman 18.000 23.000 72.000 220.000 27.000 Yukarda aklanan tonajlar lmlerinden ayr olarak geminin Dkme yk kapasitesi (Grain) veBalya yk kapasitesi (Bale) olmak zere iki ayr ykleme ls bulunur .Dkme yk kapasitesi, geminintm hacmini dolduracak rnein tahl gibi ykler iin hesaplanr. Balya kapasite ise, ambar iindekiyapsal zelliklerden dolay ambar tam dolduramayan rnein balya, uval, palet ykler iindir. Geminindkme yk kapasitesi balya kapasitesinden genel olarak % 7-L 0 kadar daha byktr. Bir geminin belirli bir ykten ka ton ykleyeceini bulmak iin, ykn Stova faktr ilekapasitesini blmek gerekir. rnein Balya kapasitesi 180.000 cu.ft olan bir gemi Stova faktr 55 olanuvall un yknden ka ton ykleyebilir? 180.000 / 55 = 3.272 ton bulunur. Ykleme tonu : Long ton = 2240 pound , Short ton =2000 pound ve metrik ton = 1000 kg.dr. Konimento tonu (Billof lading ton), yklemeden kazanlacak navlunu belirleyen arlktr . Eer ykn 1 tonluk blm 40 cu.ft.den (veya 1 m3 .den) daha byk ise navlun lm arlk yerine hacim zerinden hesaplanr. Eernavlun 25 usd ise ve ykn 1 tonu 1.4 m3 geliyorsa, 25 usd rakam ykn hacim olarak llen rakam ilearplr. rnein, 1000 ton fakat 1400 m3 gelmise, tama iin 1400x25 = 35.000 usd alnr. Konimentotonu 9.802 olan tipik bir layner gemisi gerekte 3.857 ton veya 2.240 pound ykldr. 6. YK GEMLERNN GENEL YAPISI: Bundan nceki blmde gemileri eitli faktrlere gre snflandrmann mmkn olduunubelirtmitik. Bunlarn yannda yk gemilerini, teknenin yapm biimlerine gre snflandrmak imkanvardr. Tek gverteli gemiler (single Deck vessels), devaml tek gverteye sahip olan ve ambarlaryatay olarak blnmemi gemilerdir. Tek gverteli bir geminin sadece ana gvertesi bulunur. Bununzerinde ada (three island) denen gverte binalar bulunur. Bunlar, ba kasara, Kpr st ve kkasaradr. Bundan dolay byle bir gemiye adal veya kasaral gemi tipi de denir. Bununla beraberbtn tek gverteli gemiler kasaral deildir. Gnmz gemi tipinde Kpr st k tarafa yerletirildi-inden, tek gverteli bir gemi ba kasara ile kta kpr stnden oluabilir. kasaral bir gemi, ardenizlerde sular gverteyi sprdnde kereste gibi gverte yklerinin hasarlanmasnn nlemekteyararldr . 24

25. ek. 10. eitli gemi tipleri. (1) Ba kasara-Forecastle, (2) K kasara-Poop, (3) Kpr st-Bridge, (4) Ba pik tank-Fore peak tank, (5) K pik tank-aft peak tank, (6) Alt gladora Iower tweendeck, (7) st gladora-Upper tweendeck, (8) Dip ambar -(Lower hold), (9) Barnak gverte sahas -shelterdeck Space, (10) Tonaj akl-tonnage opening, (11) Barnak gverte-shelterdeck, (12) Ana gverte -Main Deck. Tek gverteli gemilerin gvertelerinden ambarlara en rahat ve kullanl bir geite sahipolduklarndan dkme olarak ar yklerin tanmasna ok elverilidirler. Bu tr gemilerin bir blmnkmr tayclar (colliers) oluturur. Byle bir geminin ambar azlar ok geni olduundan, ykkompartmannn her tarafn doldurmak mmkn olmaktadr. Byle bir gemiye bu olanaktan dolaykendini dzeltici (self trimmers) ad verilir. Bu ekilde ykleme-boaltma masraflar azaltlm ve limandaharcanan zaman ksaltlmtr. Byle bir geminin makine dairesi normal olarak k taraftadr. Bununlaberaber bu gemilerle ilgili bir dezavantaj bulunur tekne baskn olduu zaman daha dar ambar azl, birgemiden fazla deniz sularnn etkisinde kalacandan ayn tonajda fakat ambar azlar dar bir gemidendaha az yklenir. Tek gverteli gemiler iin tanmas en uygun ykler dkme olarak yklenen kmr, tahl vemaden cevheridir. Buna ramen bu tip gemilerde kereste ve benzer yklerin ambar ve gverteyeistiflenerek tand grlr. Geni ve dzgn ambarlar ile kasaral gverte yaps ykn iyiceistiflenmesini ve denizlerden korunmasn salar. Tek gverteli bir gemi yklerin ayrm (seperation) iinuygun olmadndan, bunlarda kark yk veya krkambar yk tanmas elverili deildir. Tek gverteli gemi tiplerinde baz deiik yap biimlerine rastlanabilir. rnein, baz gemilerambar zerine kadar uzanan uzun bir gverte binasna sahip bulunabilir. Ksa bir gverte binasna karnbunun yklere uygun bir hacim salamas yarar vardr. Baz gemilerde de iki kasarann ortasnda bir boalan braklarak gerisi doldurulmaktadr. Byle bir gemiye "havuz gverteli gemi" (well Deck) denir. Bylebir yapda uygun ykler iin ilave bir hacim salamaktadr, Gladoral gemiler (tweendecker), ana gverte altnda btn tekne boyunca devam eden ilaveykleme katlarna sahip teknelerdir. Ana gverte altndaki bu ilave katlara gladora (tweendeck) denir.ngilizce anlam between Deck (gverteler aras) kelimelerinden ksaltlmtr. Layner hattndakigemilerde genellikle birden fazla ilave gverte bulunur. Bunlara st gladora ve alt gladora adlar verilir. Gladoral bir gemi kark ykler (general cargo) iin ok kullanldr. Yk sralarnn ayrlmas,kolayca istiflenmesi yannda stteki yklerin alttaki ykleri ezerek has arlanmasn nlemek gibi yararlarbulunur. Byle bir gemi uvall ve ar yklerin yolunca istiflenmesinde kolaylk salar.Eer gemiye arykler yklenmise, gladoralar vastasyla arln gemi iinde datlmas oluur.Arlklar yukaryadoru kacandan iyi bir denge (stability) durumu salar. Barnak gverteli gemi (shelter Deck Vessel), ana gvertenin (Main Deck) zerinde ilave birgverte bulunan gemi tipidir. Bu ekilde geminin ana gvertesinin zerine de yk konulacak biimdezeri rtlmtr. Barnak (shelter) gvertenin yarar, yklemek iin daha fazla kapal hacim salanmasve geminin Dedveyt kapasitesine yksek bir lm deeri olarak katlmasndandr" Bundan dolay arlkolarak hafif hacim olarak byk olan yklerin tanmasnda kazanl bir uygulamadr. Genel olarakzetlenirse, barnak gverteli ve Gladoral gemiler benzer ykleri tarlar fakat geminin Dedveytkapasitesini oaltan ar ykler sz konusu olunca Gladoral gemi daha uygundur. Barnak gverteli bir geminin salad yarar bir rnekle aklayalm. Barnak gverteli bir kostertip geminin 1200 Dwt ve tm yk konulabilen kapal yerlerinin toplam 114.000 cu.ft. olduunu dnelim.Byle bir geminin Gross tonaj 500den ufak ve net tonaj da 300 civarnda olacaktr. Eer bu gemi istiffaktr (Stowage factor) 55 olan bir yk almak isterse, 114.000 / 55 = 2072 ton yk alabilir ki, hacimynnden bunlarn tamamn ykleyebilse de, arlk olarak Dedveyt kapasitesini atndan, baka birdeyile gemi batmas gerekenden daha ok suya gmleceinden yklemesi olanakszdr. Bullerdeki bir gemi 114,000 / 1200 = 95 istif faktrl ykleri tam kapasite ile ykleyebilir. Yk laynerleri 25

26. arasnda hem barnak gverte ile hem de ana gverte altnda gladora ile donatlm gemilere rastlamakmmkndr. Bylece kark yk istifi kolaylk kazanr, ki tr barnak gverteli gemi bulunur: (a) Kapal barnak gverteli gemi (Closed shelter Deck Vessel), (b) Ak barnak gverteli gemi (Open shelter Deck Vessel). Kapal barnak gverteli gemi tipinde su szdrmaz bir blme perdesi, en st gverte olan barnakgvertenin zerine yerletirilmitir, Bu gemi tipi tek Gladoral gemi tipine benzer fakat, ilave gverte anagvertenin stndedir. Ak barnak gverteli bir gemi tipinde su szdrmak blme perdesi atma blme perdesi(collision bulkhead) ayr kalmak zere sadece ana gverte zerine tanmtr. atma blme perdesiana gverte zerinde de devam eder. Bu geminin barnak gvertesi zerinde bir aklk bulunur. Tonajakl (tonnage opening) denen bu tr geit normal olarak geminin k tarafnda yaplr. Kurallara grebu aklk ba-k ynnde en az 4 ft boyunda ve bitiik ambar az eninde olmaldr. Tonaj aklnnetrafndaki erevenin ykseklii 12 inchden fazla olmayacak ve zerinde ko boynuzu veya tekigverte yaplarndan konulmayacaktr. Barnak gverteyi daimi olarak ak tutmakla, barnak gverte sahasnda yk bulunsun veyabulunmasn buradaki hacmin gemi net tonajna (NRT) ilave edilmemesi salanr, Bylece, liman ve kanalresimlerinin net tonaja gre hesapland gz nnde tutulursa, armatr barnak gverte hacminde yktad halde ilave vergi ve demelerden kurtulmu olur. Baz gemiler kapal barnak gverteden ak barnak gverteye geecek biimde yaplmtr.Gemiye arlan ilgili Lloyds kurumunun eleman (surveyor) gerekli ilemleri yaparak istenen sertifikayverir. Eer gemi Ak barnak gverteli ise, kapal barnak gverte tonajna geerken Cargo Vesselsafety equipment sertifikasn almak zorundadr, Baz gemilerde ise, bu ilemler iin geminin yapsndabaz takviyeler yaplmas istenir. rnein derin postalarn oaltlmas, braketler ve kemereler iledonatlmas gibi. Burada unutulmamas gereken nitelik, ana gvertenin yer deitirme durumunda suszdrmazlnn salanmas kouludur. Tankerler , petrol, asit ve kimyasal elemanlar gibi sv yklerin tanmas iin yaplm gemilerdir.Sv yk, boru devreleri vastasyla geminin ambarlarn oluturan tanklara alnrlar. Tanklarn gerektiizamanlarda kontrol edilmesi amacyla su szdrmaz menholler (manholes) ile gverteye balanmtr.Tanklar normal olarak bir merkez tank (central tank) ile iki asma tank (wing tank) ve scak havalardagenleen ykn tamas iin bir imbisat tankna (expansion tank) blnmtr. Tanklarn blmlere ay-rlmas, ar havalarda yalpa yapan geminin denge sorunlarn kolaylatrr ve tanktaki svnn yan tarafabasn yapmasn azaltr Eer kararda pompalama ileri iin bir donanm yoksa, tankerde bulunan pompa dairesi (pump room) ykn gemiden boaltlmasn salar. ek. 11.Bir gemi teknesinin boy , genilik ve derinlik lmleri. Resim (due). Bir hizmetin veya hizmetten yararlanmann karl denen resmi vergi veya cret 26

27. TEKNENN YAPIMI: Bir gemi yaptrmak isteyen armatr u faktrleri gz nnde bulundurur: (a) Tayacaklar ykncinsi, (b) alacaklar iletme tr (c) alacaklar sefer sahas, (d)Maliyet ve fizibilite. Geminin kat zerine izilmesine taslak denir. stenen zellikler salanncaya kadar taslakzerinde deiiklikler yaplr. Baz durumlarda yaplacak geminin bir modeli model havuzlarndaincelenir. Genellikle kk deiikliklerle ayn plandan bir ka gemi birden yaplr. Ayn plandan yaplangemilere karde gemi (sistership) denir. nceden hazrlanan kk lekli resimler endaze hanelerdetam lekle (1/1 ) izilir. Bu izimler gnmzde optik aletlerde salar zerine geirilerek istenen eklivermek zere baka atlyelere gnderilir. Bir tersanede gemi yapmna omurga, ile balanr. Kzaa ince omurga konur. Omurga, gemiskeletinin batan ka uzanan nemli bir parasdr. Omurgadan gverteye kadar uzanan postalargeminin biimini belirtir. Kaplama Levhalarn, gverteleri, st yaplar bu postalar tarlar. Eskiden gemiler, paralar bir araya perinle birletirilerek ina edilirdi. Bu yntem hem fazla alrdhem de pahal olurdu. Gnmzde paralar kaynakla birletirilmekte ve daha ucuz ve abuk olmaktadr. Bu ksmda gemi teknesinin omurgasndan balayarak ksaca, gemiyi oluturan paralargreceiz. a) Omurga: Bir gemi teknesinin ilk paras ve en nemli yeridir. elik, btn ve gemininboyutlarna uygun kalnlkta bir paradan yaplr. b) Yalpa omurgas (bilge Keel): Gemi teknesinin su iinde seyrederken yalpa yapmasnnlemek amacyla sintine dnmne kaynatlan balk yzgecine benzer elik satan paralardr. c) Postalar (frames): Gemi teknesinin kaburga kemiklerini oluturan eimli paralardr Postalarnbir ucu omurgaya kaynatlr ve bedenlerine, gemi formunu oluturacak bir biim verildikten sonragverteye balanrlar. d) Kemere (Beam ): Gverteye birleen postalar karlkl birletiren ve tekne genilii kadarboylar olan elik paralardr. Kemereler zerlerinde gverte salarn tarlar. Karlkl uzanamayan,ambar azlarnda kesilmi kemerelere ksz kemere denir. e) Gverteler (Deck): Gemi teknesinin yatay sa kaplamalardr. Baz yerlerde zeri aa ilekaplanr veya asfalt le rtlr. Gverteler bulunduklar yerlere gre sim alrlar: aa) Ana gverte (Main Deck): Batan ka kadar uzanan ve alt blm tonaja giren gvertedir. bb) Kasara gvertesi ( castledeck) Ba ve k tarafta, ana gverteden yukarda kalan vemanevra iin kullanlan gvertedir. cc) st gverte (Upper Deck): Ana gvertenin zerinde devaml olmayan gvertedir. dd) Alt gverte (Lower Deck): Ana gvertenin altnda kalan gvertedir. ee) Gezinti gvertesi (promenade Deck): Yolcu gemilerinde bulunan ve ana gverteninstnde bulunan gvertedir. ff) Filika gvertesi (Boat Deck): Can filikalarnn asl olduklar mataforalarn bulunduu gverteolup ana gvertenin stndedir. f) Blme perdeleri (bulkhead): Blme perdesi gemi teknesini su geirmez blmlere ayrlmakiin yaplm elik sa perdelerdir. Blme perdeleri teknesi enine keser ve alt tarafta deklerdenbalayarak stte gverteye kadar devam eder. inde tehlikeli bir madde bulunan. rnein yakt tanantanklar arasnda bir boluk brakan perdeler vardr, bunlara koferdam (cofferdam) denir. Bylece tanknbirinde olacak bir tehlikeli durum yandaki tanka gemez. Fizibilite. Bir projenin yaplabilirlik raporu. Burada masraflar ile salanacak gelir ve harcanan zaman gibi faktrler incelenir. Gemi iin ingilizcede 3 nc ahs zamiri olarak dii varlk niteleyen she kullanlr. Sister kelimesi kz karde demektir.Gemi iin bu zamirin kullanlmasna sebep geminin gzel grnmesi iin boyanm olmas daima erkeklerden bir personel ilebirlikte olmas ve en iyisini kazanmak iin herkesin devaml mcadele iinde bulunmasdr 27

28. 28

29. g) Tanklar (tanks): Geminin ya dibinde ya da baka blmlerinde yaplan. yakt ve ime suyu vegerektiinde balast tamak iin yaplan kapal blmelerdir. Karinada bulunan tanklara dabl botum(doublebottom) tanklar denir. Bunlara balast suyu ve yakt alnr. Ba kasara altnda bulunan byktanka ba pik tank (Fore peak tank). ayn biimde k tarafta bulunan tanka k pik tank (aft peak tank)denir. Bunlardan baka makine dairesinde servis tank, pis su tank gibi tanklar bulunur. Ro-Ro tipgemilerde se dzeltme tanklar (anti healling tank) bulunur. Gemi sanca baylrsa otomatik tulumbaalarak iskeledeki dzeltme tankna balast basar ve gemi dorulur. Tanker tip gemiler de tamamen tanklardan meydana gelir. Bu geminin yk tanklarda tanr. h) Dekler (f1oors): Omurgaya birleen postalarn aralar dabl botum tanklarn meydanagetirir. Bu tanklarn st yzeyini meydana getiren saa tank st (tank top) denir. Bu san zeri aa birkaplama ile rtlr. Bu kaplamaya far tahtalar ad verilir. Omurga zerinde dikey uzatlan zeri oyukgeni sa balantlara ise dek denir. Bunlarn aralar tank hacmini oluturur. ) Kaplama salar (plating): Gemi postalarnn zerine kaplanarak gemi formunu oluturan veteknenin yzmesini salayan elik levhalardr. Bunlar yan yana su szdrmayacak ekilde getirilerekperin veya kaynakla birletirilir. Kaplama salarnn geminin baa ve ka doru bordadan daralmasyznden giderek ncelemesine alm denir. Bu darlamann kuaklar zerinde olumasna alma(stealer)denir. Baa doru darlamaya alm denildii gibi ka doru darlamaya kruz denir. i) Sintine (bilge): Gemi teknesinin sancak ve iskele tarafnda postalarn deklere birletiiyerlerde oluan ho blmlerdir. Ambar iinde oluan sular, yamur ve terlemeden meydana gelen sularburaya akarlar. Sintine boluu baz blmlerde far tahtalarnn bulunduu dzeyde bir kapakl kuyudabirleir. Buraya sintine kuyusu denir. Sintine kuyusu bir boru ile makine dairesinde bulunan tulumbayabalanr. Tulumba altrlarak sintine suyu denize baslr. j) Ba bodoslama (Stem): Gemi omurgasnn ba tarafndan eklenen ve yukar doru bklerekykselen kuvvetli ve takviyeli bir elik parasdr. Gemiler ounlukla ba taraflarndan atp, rhtmayasladklarndan ba bodoslamalar olduka kuvvetli yaplr. Ba bodoslama ile ambar arasnda bazblmeler bulunur. Gemi batan atnca yara alsa da, bu blmelere su dolar ve.gemi ambarna sugemez. eitli ba bodoslama tipleri vardr. ek. 12. de bunlar gsterilmitir . k) Kpete (bulwark) ve Vardaveleler (rails): Teknenin gverte kenarlarnda denize alanyerlerine personelin ve yolcularn korunmalar iin yaplm blmelerdir. Bu yaplarn tekne salaml ileilgisi bulunmaz.Bu korunak blmelerin zerinde uzanan, el ile tutunmaya yarayan ve zeri aa veyasala evrilen paraya kpete trizi denir. Kpeteler, ya demir ubuklar halinde kafes biiminde ya dasa perde ile gverteye birleir.Bu birleme yerinde bir kanal eklinde yamur ve ieri giren denizsularnn akmasna yarayan yola yal kt denir.Bu kanaln tekneden dar alan delikli yerlerine deFirengi delii (treing Port) denir. Gverteye gelen sular bu deliklerden denize akar.Ro-Ro gemi (Roll on Roll of): Tekerlek zerinde hareket eder ykleri k, bas veya bordadan attklar rampalardan ykleyengemi tipi.Ambar terlemesi:Ambar iindeki daha scak havann sa yzeylere arparak younlamas ve szlerek aa inmesi. 29

30. l) Ambar azlar (hatchway): Yk tayan gemilerde yklerin alnd ve istif (Stowage) edildiikompartmanlara ambar (hold) denir. Bir gemi ambar gverteye alan yerden balanarak, ambar az(hatchway), gladora (tweendeck) ve dip ambar (Lower hold) blmlerinden meydana gelir. Ambar az,ambarn gverteye alan yerinde, eri sularn girmesini ve personelin dmesini nleyecek kadargverteden yksek bir ereve biiminde hacimdir. Bu korugan ereveye ambar az erevesi (Hatchcoaming) denir. Ambarlarn zerine rtlecek kapaklara desteklik edet1 ve ambar aznn i ksmndakalan yuvalara oturtulan hareketli elik ubuklara mezerna denir. Bunlar, ykleme-boaltma srasndaekilerek ba ve k tarafta istif edilirler.Yerlerine konunca sancak ve iskele taraftaki pimlerle yerlerinekilitlenirler. m) Ambar kapaklar (Hatch covers): Ambar azn rtmek iin kullanlan eitli. sistemlervardr. Bunlarn en basit ve eskisi, mezernalarn zerine konan aa kapaklardr. Kapaklaryerletirildikten sonra ambar az muambas (tarpaulins) rtlerek takozlanr ve seyirde ambara sugirmesi nlenir. Bundan biraz daha gelimi yntem, mezernalarn zerine elik satan yaplm seyyarkapaklarn konulmasdr. Bu kapaklara ponton (ponton) denir. En gelimi sistem ise, mek