karar alma mekanizmalarında kadınlar
DESCRIPTION
PARLAMENTOLAR ARASI DEĞİŞİM VE DİYALOG CİNSİYET EŞİTLİĞİ SEMPOZYUMU 6-7 KASIM 2012 PARİS-FRANSA PROF. DR.YILDIZ ECEVİT Orta Doğu Teknik Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Anabilim Dalı BaşkanıTRANSCRIPT
KARAR ALMA MEKANİZMALARINDA KADINLAR
PARLAMENTOLAR ARASI DEĞİŞİM VE DİYALOGCİNSİYET EŞİTLİĞİ SEMPOZYUMU
6-7 KASIM PARİS-FRANSA
PROF. DR.YILDIZ ECEVİTOrta Doğu Teknik Üniversitesi
Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Anabilim Dalı Başkanı
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 2
KARAR ALMA MEKANİZMALARINDA TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİNİ ARAMAK İÇİN
NERELERE BAKMALIYIZ?
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 3
PARLAMENTOSEÇİM YILI
MİLLETVEKİLİ SAYISI
KADIN MİLLETVEKİLİ
SAYISI
KADIN MİLL. ORANI
(% )1935 395 18 4.61943 435 16 3.71950 487 3 0.61957 610 8 1.31965 450 8 1.81973 450 6 1.31991 450 8 1.81999 550 22 4.22002 550 24 4.42007 550 50 9.12011 550 79 14,3
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 4
TBMM KOMİSYONLARI
KOMİSYON ADITOPLAM
ÜYE SAYISI
KADIN ÜYE
SAYISI
KADINORANI
(%)
Anayasa Komisyonu 26 6 23,0
Adalet Komisyonu 26 2 7,6
Milli Savunma Komisyonu 26 3 11,5
İç İşleri Komisyonu 26 2 7,6
Dış İşleri Komisyonu 26 1 3,8
Milli Eğitim, Kültür, Gençlik Ve Spor Komisyonu 26 5 19,2
Bayındırlık, İmar, Ulaştırma Ve Turizm Komisyonu 26 5 19,2
Çevre Komisyonu 26 2 7,6
Sağlık, Aile, Çalışma Ve Sosyal İşler Komisyonu 26 6 23,0
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 5
TBMM KOMİSYONLARI
KOMİSYON ADI TOPLAM ÜYE SAYISI
KADIN ÜYE
SAYISI
KADINORANI
(%)
Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi
Ve Teknoloji Komisyonu26 1 3,8
Plan ve Bütçe Komisyonu 40 1 2,5
Kamu İktisadi Teşebbüsleri Komisyonu 35 1 2,8
İnsan Hakları İnceleme Komisyonu 26 3 11,5
Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu 26 20 76,9
Avrupa Birliği Uyum Komisyonu 25 6 24,0
Tarım Orman ve Köyişleri Kom. 26 1 2.8
Dilekçe Komisyonu 12 2 16,6
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 6
BAKANLAR KURULU
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 7
MÜSTEŞAR- GENEL MÜDÜR GENEL MÜDÜR YRD.
ÜNVANI TOPLAM KADIN SAYISI
KADIN ORANI
(%)
MÜSTEŞAR 26 0 0
GENEL MÜDÜR 165 9 5,4
GENEL MÜDÜR YARDIMCISI 460 44 9,5
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 8
ANAYASA MAHKEMESİ
ÜNVANITOPLAM KADIN
SAYISIKADIN
ORANI (%)
Başkan 1 0 0
Başkan Vekili 2 0 0
Üyeler 14 2 14,2
Genel Sekreter 1 0 0
Genel Sekreter Yardımcısı 2 0 0
Raportörler 36 6 16,6
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 9
YARGITAY
ÜNVANI TOPLAM SAYI
KADIN SAYISI
KADIN ORANI (%)
Yargıtay Birinci Başkanı 1 0 0
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı 1 0 0
Yargıtay Birinci Başkan Vekili 2 0 0
Yargıtay Genel Sekreteri 1 0 0
YARGITAY
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 10
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 11
SAYIŞTAY
ÜNVANI
TOPLAM
SAYI
KADIN SAYISI
KADIN ORANI (%)
Başkan 1 0 0
Başkan Yardımcısı 2 0 0
Bölüm Başkanları 8 0 0
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 12
SAYIŞTAY
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 13
DANIŞTAY
ÜNVANI TOPLAMSAYI
KADINSAYISI
KADIN ORANI
(%)
Başkan ( 2013) 1 1 100
Başsavcı 1 0 0
Başkan Vekili 2 1 50
Genel Sekreter 1 0 0
Genel Sekreter Yardımcısı 3 0 0
Daire Başkanı 15 4 26,6
Üyeler 152 37 24,3
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 14
DANIŞTAY
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 15
HAKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU
UNVAN/KURUL
TOPLAM
SAYI
KADIN SAYISI
KADIN ORANI (%)
Başkan 1 0 0
Başkan Vekili 2 0 0
Daire Üyeleri 18 2 11,1
Hakimlerin % 34’ü kadınken...
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 16
BAROLAR BİRLİĞİ
UNVAN/KURUL
TOPLAM
SAYI
KADIN SAYISI
KADIN ORANI (%)
Barolar Birliği Başkanı 1 0 0Barolar Birliği Başkan Yardımcısı 2 1 50
Yönetim Kurulu 8 2 25
Disiplin Kurulu 7 0 0
Denetleme Kurulu 3 0 0
Baro Başkanları 78 4 5,1
Avukat Sayısı (Aralık 2010 rakamları) 70332 26035 37
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 17
ÜST KURULLAR
BDDK
UNVAN TOPLAM SAYI
KADIN SAYISI
KADIN ORANI
%
Başkan 1 0 0
İkinci Başkan 1 0 0
Kurul Üyeleri 4 0 0
RTÜK
UNVAN/KURUL
TOPLAM
SAYI
KADIN SAYISI
KADIN ORANI
(%)
Başkan 1 0 0
Başkan Vekili 1 0 0
Kurul Üyeleri 7 1 14,2
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 19
YEREL YÖNETİMLERERKEK
SAYI
KADIN
SAYI
TOPLAM
SAYI
KADIN ORANI (%)
Belediye Başkanı 2.924 26 2.950 %0,8
Belediye Meclis Üyesi 30.450 1.340 31.790 %4,2
İl Genel Meclis Üyesi 3.269 110 3.379 %3,2
Köy Muhtarı 34.210 65 34.275 %0,2
Köy İhtiyar Meclis Üyesi 137.848 329 138.177 %0,2
Mahalle Muhtarı 18.178 429 18.607 %2,3
Mahalle İhtiyar Heyeti Üyesi 71.174 1.409 72.583 %1,9
TOPLAM 298.053 3.708 301.761 %1,2
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 20
26 KADIN BELEDİYE BAŞKANININ DAĞILIMI
• 2 İL ( Aydın ve Tunceli)
• 17 İLÇE • 7 BELDE
• HİÇ KADIN BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANI YOK !!!• 16 BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANININ TÜMÜ
ERKEK!!!
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 21
İŞÇİ-İŞVEREN KONFEDERASYONLARI
KONFEDERASYON(İşçi/İşveren)
BAŞKAN YÖNETİM KURULU
Toplam KadınKadın Oranı
% Toplam Kadın
KadınOranı %
DİSK 1 1 100 8 0 0
HAK-İŞ 1 0 0 5 0 0
TÜRK-İŞ 1 0 0 5 0 0
TİSK 1 0 0 25 2 8
T O P L A M 4 1 0 48 2 4,6
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 24
MEMUR KONFEDERASYONLARI
KONFEDERASYON(Kamu Görevlileri)
Başkan Yönetim Kurulu
Toplam KadınKadın
Oranı % Toplam Kadın
Kadın Oranı
%
KAMU-SEN 1 0 0 9 0 0
KESK 1 0 0 6 1 16,6
MEMUR-SEN 1 0 0 6 0 0
BASK 1 0 0 9 2 22,2
HAK-SEN 1 0 0 8 1 12,5
TOPLAM 5 0 0 38 4 10,5
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 26
İŞVEREN ÖRGÜTLERİ
TÜSİAD
UNVAN TOPLAM SAYI
KADIN SAYISI
KADIN ORANI
(%)
Başkan 1 1 100
Başkan Yardımcısı
3 0 0
Yönetim Kurulu Üyeler
7 2 28,5
MÜSİAD
UNVAN TOPLAM SAYI
KADIN SAYISI
KADIN ORANI
(%)
Başkan 1 0 0
Başkan Yardımcısı
5 0 0
Yönetim Kurulu Üyeler
15 0 0
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 27
MESLEK ÖRGÜTLERİ
TOBB
UNVAN TOPLAM SAYI
KADIN SAYISI
KADIN ORANI
(%)
Başkan 1 0 0
Başkan Yardımcısı
5 0 0
Yönetim Kurulu Üyeler
9 0 0
TESK
UNVAN TOPLAM SAYI
KADIN SAYISI
KADIN ORANI
(%)
Başkan 1 0 0
Başkan Vekilleri 2 0 0
Yönetim Kurulu Üyeler
12 0 0
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 28
TBMM’DE TEMSİL EDİLEN PARTİLERİN KARAR ORGANLARINDA KADIN
ORANLARI
SİYASİ
PARTİ
MERKEZ YÜRÜTME
KURULU
MERKEZ KARAR
KURULU
YÜKSEK
DİSİPLİN
KURULU
Kadın
(Toplam)
Kadın (%) Kadın
(Toplam)
Kadın (%) Kadın
( Toplam)
Kadın
(%)
AKP 1/12 8.3 12/50 24 3/11 27.3
CHP 4/18 22.2 20/60 33.3 5/15 33.3
MHP 1/14 7.1 4/75 5.3 0/9 0
BDP 6/19 31.6 24/79 30.4 3/6 50
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 29
ÜNİVERSİTELERDE DURUM • Kadın öğretim elemanı oranı: % 41.5• Profesörler içinde kadın oranı: % 27.4• Doçentler içinde kadın oranı: % 31.6• Öğretim görevlileri içinde % 38.5
ÜST DÜZEY• Kadın rektör oranı: %5,2• Kadın dekan oranı : %15,3
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 30
ÖZEL SEKTÖRDE KADIN YÖNETİCİLER
DÜZEY ERKEK %
KADIN %
ÜST ( GENEL MÜDÜR)
77 23
ORTA ( MÜDÜR) 78 22
ALT ( ŞEF) 79 21
• ÜST DÜZEY KADIN
• DEVLET:% 7
• ÖZEL SEKTÖR: • % 31
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 31
ÖZEL S.ÜST DÜZEY KADIN YÖNETİCİLER
DÜNYA ORTALAMASININ ÜZERİNDE
Özel sektör işletmelerinde, üst düzey kadın yönetici oranı % 31 ( 2011: % 25)
Türkiye, bu oran ile 40 ülke arasında 8. sırada;
DÜNYA ORTALAMASI : % 21
• Grant Thornton'un Araştırması ( 2012, 40 Ülke, 6 Bin Cevaplayıcı)
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 33
KADIN CEO LAR DÜNYA ORTALAMASININ ÜZERİNDE
Türkiye’de CEO pozisyonundaki kadın oranı:% 12 Dünya ortalaması % 5!Birinci ülke Finlandiya ( % 13) Türkiye bu oranla dünyada ilk beş ülke
arasında!!!Akademisyenlerden sonra ikinci bilmece...
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 34
ÖZEL SEKTÖRDE KADIN TEŞVİKİ
T. Boyner Grup A.Ş., • En İyi işverenler 2013 Yarışması :Fırsat Eşitliği ve Kadınların Desteklenmesi özel ödülünü almaya hak kazandı.
Yönetim kurullarında kadın oranı % 5 i bile bulmuyor. Yönetim Kurullarında Daha Çok Kadın İçin Şirketlerarası Mentorluk Programı
başlatıldı.
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 36
YASAL DÜZENLEMELER Mİ YETERSİZ?
KADIN-ERKEK EŞİTLİĞİ YASALARLA GÜÇLENDİRİLDİ.
Anayasa’nın 10. Maddesine ‘Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür ’ eklendi. Anayasa’nın 41. Maddesine ‘Aile Türk toplumunun temelidir’ ifadesinin arkasına ‘ve eşler arasında eşitliğe dayanır’ hükmü eklendi. Anayasa’nın 90. Maddesine eklenen hükümle CEDAW Sözleşmesi ulusal düzenlemeler karşısında üstün konuma getirildi. Anayasanın 10. Maddesine “bu eşitliği sağlamak maksadıyla alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı olarak yorumlanamaz” hükmü eklenmiştir.
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 37
YASAL DÜZENLEMELER Mİ YETERSİZ?
• 1985: Türkiye CEDAW Sözleşmesini onayladı.• 1998: 4320 Ailenin korunmasına Dair Kanun • 2002: Türk Medeni Kanunu• 2003: Aile Mahkemeleri • 2004: TCK• 2007: Aileyi koruma Kan. Kapsamının genişletilmesi• 2009: KEFEK• 2011: İstanbul Sözleşmesi • 2012: 6284 Ailenin Korunması ve Kadına Karşı
Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 38
O HALDE NEDEN? KAPSAMLI BİR SOSYOLOJİK ANALİZ GEREKTİRSE DE...
SOMUT DURUM VE KOŞULLAR İşgücüne aktif katılımda düşüklük Kadın işi-erkek işi ayrımı Kadın-erkek ücret eşitsizliği Toplumsal cinsiyet temelli iş bölümü ve ev işleri Bakım hizmetlerinin (yaşlı, hasta, engelli ve çocuk) hem kültürel olarak, hem de sosyal
politikalar bağlamında kadınlar tarafından yüklenilmesi gereken bir sorumluluk olarak anlaşılmasıdır
Çocuklarla ilgili sorumluluklarını paylaşabileceği kişi ve kurumların sınırlılığı Aile ve iş yaşamını uyumlaştırabilme Yapısal ve çevresel nedenler: iş yerinde tanınan fırsatlar ve verilen olanaklar
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 39
O HALDE NEDEN?
2) DEĞERLER/ALGILAR /KANAAT VE YARGILAR
Ataerkillik Toplumda kadınlara atfedilen değer; Kadınların aile ile ilişkilendirilmeleri Kadınların güvenilir işgörenler ve yöneticiler olamayacağına ilişkin egemen
görüşler Doğrudan ayrımcılık /hak yeme! Kurumların erkek egemen yapısı Kadınların yönetici olmayı istemedikleri yaygın kanısı MUHAFAZAKARLAŞMA KADINLARIN /EVCİMENLEŞTİRİLMESİ
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 40
NE YAPILMALI , NASIL YAPILMALI ?
• Kapsamlı bir toplumsal ve kültürel dönüşüm;• Uluslararası standartlarda bir kadın-erkek eşitliğinin
ve kadınların insan hakları politikasının kararlı takipçisi olacak bir siyasi irade;
• Toplumsal cinsiyet eşitliğine elverişli bir ortamın oluşturulması;
• Kurumların toplumsal cinsiyete duyarlı politika, strateji ve programlar geliştirme kapasitesinin artırılması;
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 41
NE YAPILMALI , NASIL YAPILMALI ?
• Kadın-erkek eşitliğini hedefleyen yasal düzenlemelerin uygulamaya aktarılmasını sağlayacak etkin izleme ve denetleme mekanizmaları;
• Kamu kuruluşlarında (atama ve yükseltmelerde haksızlıkları da önleyecek) toplumsal cinsiyet eşitliği birimlerinin kurulması;
• Belediyelerin yerel eşitlik komisyonları kurmalarının zorunlu hale getirilmesi;
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 42
NE YAPILMALI , NASIL YAPILMALI ?
• Toplumsal cinsiyet eşitliği temelli bütçeleme ile kaynakların her iki cins icin de adil kullanımının sağlanması;
• Kadınlar yönelik güçlendirme eğitimleri;
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 43
NE YAPILMALI , NASIL YAPILMALI ?
• Kadınların istihdamını artırmak niyetiyle esnek çalışma biçimlerinin yaygınlaştırılMAMASI
• Özel sektörde kadın yönetici sayılarını artırmak için olumlu ayrımcılık;
• Rol modeller oluşturma, mentorluk ve ağlar kurma;
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 44
NE YAPILMALI? NASIL YAPILMALI?
• Meslek örgütlerinde ve sendikalarda kadın komisyonları;
• Siyasi Partiler Yasasında ve Secim Yasasında kota gibi olumlu ayrımcılık önlemlerine yer verilmesi;
• Parti tüzüklerine cinsiyet kotası konulması;• Başta yerel düzeydeki seçimler olmak üzere her
düzeyde kadın adayların teşvik edilmesi, adaylık ücreti alınmaması;
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit 46
SEÇMEK YETMİYOR, SEÇİLMEK VE YÖNETMEK İSTİYORUZ....
KAMUDA KADIN YÖNETİCİ
POZİSYON %
MÜSTEŞAR % 0
VALİ % 0
HAKİMLER VE SAVCILAR Y. KURULU
% 0
BDDK % 0
KAYMAKAM % 2.0
GENEL MÜDÜR % 5.1
OKUL YÖNETİCİSİ (MEB) % 7
RTÜK % 10
BÜYÜKELÇİ % 10,3
BAŞKONSOLOS % 13.3
DAİRE BAŞKANI % 14.8
POZİSYON %
REKTÖR 9.8
DEKAN 15.5
12.04.2023 Prof. Dr. Yıldız Ecevit