KARDIOLOGIJA

Kardiovaskularni sistem sastoji se od:

srca

arterija

vena

kapilara

Zid srca se sastoji iz tri sloja:

mioendokard – unutrašnji sloj

kard – srednji sloj

epikard – spoljašnji sloj

KARDIOLOGIJA

Patološki proces može da zahvati celo srce ili da bude lokalizovan

na pojedinim slojevima srčanog zida:

√ bolesti endokarda – endokarditisi

√ bolesti perikarda – perikarditisi

√ bolesti miokarda – miokarditisi

√ bolesti arterija

KARDIOLOGIJA

Glavni i najčešći faktori rizika koji dovode do pojave kardiovaskularnih bolesti su: Arterioskleroza Hiperholesterolemija Arterijska hipertenzija Gojaznost Šećerna bolest (diabetes mellitus) Duvan (pušenje) Fizička neaktivnost Stres Nasledni faktori Pol

Prerana menopauza Starost

KARDIOLOGIJA

Najčešće stanja kod kardioloških bolesnika: Kolaps Nagli prestanak perifernog krvotoka koja je praćena gubitkom svesti naziva se kolaps. Znaci i simptomi kolapsa: malaksalost, slaboist, gubitak svesti, koža bleda oblivena hladnim znojem, ubrzan puls (filiforni), široke zenice, izražena hipotenzija, ubrzano disanje i površno, ne retko javlja se i cijanoza. Nega i pomoć obolelom podrazumeva: staviti bolesnika u Trendelenburg-ov položaj, osloboditi grudni koš, vrat i glavu okrenuti na stranu zbog mogućeg povraćanja, utopliti bolesnika i omogućiti pravilno disanje. Nega je usmerena na prevenciji nastanka šoka.

KARDIOLOGIJA

Šok (akutna cirkulatorna insuficijencija) Šok je težak oblik smanjenog perifernog krvotoka, praćen padom vitalnih funkcija organizma. Znaci i simptomi šoka: osoba je uplašena, bleda, orošena hladnim znojem, bolan izraz lica, slabost, malaksalost, pospana, somnolentna, konfuzna, slabo orijentisana sa nepravilnim pulsom. Srce radi ubrzano, a pritisak je nizak. Bolesnik je dehidriran, diureza je mala, ugrožena je funkcija svih organa, padaju vitalne funkcije i bolesnik može da umre. Lečenje: odnosi se na lečenje uzroka šoka i nadoknada krvi (transfuzija). Kod šoka koji je nastao zbog tamponade srca, radi se evakuaciona punkcija iz perikarda. U rešavanju glavnog problema (šok) i svih ostalih problema koji prate stanje šoka sestra kao član tima aktivno učestvuje u rešavanju istih. Odgovorna je za zdravstvenu negu obolelog koji je na nivou intenzivne nege.

KARDIOLOGIJA

Obeležja zdravstvene nege kardioloških bolesnika Sestra kod kardioloških bolesnika uočava i identifikuje: 1.Subjektivni iskaz •Nesvestica, sopor, omaglice, uznemirenost, slabost, nedostatak vazduha, glavobolja, nesanica •Palpitacija •Stenokardičan bol 2.Vitalni znaci •Puls: tahikardija, bradikardija, aritmija, bigeminija •Krvni pritisak: hipertenzija, hipotenzija •Disanje: ortopneja, dispneja, noćna dispnea, Cheyne-Stokseono disanje Znaci - cijanoza, edemi, vene na vratu, batičasti prsti 3.Izlučevine •Urin: oligurija, nikturija, veća specifična tećina (zamućen urin) •Stolica: opstipacija •Kašalj: nadražajni

KARDIOLOGIJA

Cijanoza se može ispoljiti kao: 1.Centralni tip cijanoze – niska zasićenost arterijske krvi kiseonikom gde je lividna koža i sluzokoža. 2.Periferni tip cijanoze – posledica usporene cirkulacije kroz periferne krvne sudove (ugroženi su periferni delovi tela – uši, nos, prsti). Sam znak cijanoze je uznemiravajući za obolelog pa bi sestra trebala da uradi sledeće: •da obezbedi mirovanje obolelom •da obolelom sugeriše sedeći položaj •da smiri obolelog ako je uznemiren •da primeni blagu masažu isturenih delova tela kod periferne cijanoze •da primeni predloženu terapiju za poboljšanje cirkulacije

KARDIOLOGIJA

Kardijalni edemi: Klinička slika kardijalnih edema: •Anasarka – generalizovani edem (celo telo) •Ascites – trbušna šupljina (zastoj cirkulacije u portalnom krvotoku) •Edemi na nogama – potkolenice, zglobovi (najčešći su kardijalni edemi)

KARDIOLOGIJA

Zdravstvena nega za bolesnika sa kardijalnim edemima podrazumeva: •merenje telesne težine (TT) i telesne visine (TV) dva puta dnevno (ujutru i uveče) u isto vreme •merenje obima ekstremiteta (nogu) i trbuha •održavanje lične higijene •negu kože (blaga masaža hranljivim kremama) •predohrana dekubitisa •kontrola unete i izlučene (dijareza) tečnosti •davanje na vreme propisane terapije (diuretici, kardiotonici) •uzimanje uzoraka krvi zbog kontrole elektrolita •nadoknada kalijuma, ako je potrebno, uz mere predostrožnosti •pomoć obolelom da zauzme najudobniji položaj (sedeći, ležeči) •sprovodjenje dijetetskog režima za kardiološkog bolesnika (manje masnih jedinica, soli) •postizanje idealne telesne težine, što podrazumeva eliminaciju nagomilane tečnosti iz organizma (u organizmu može biti nagomilana tečnost i do više litara, a da se ne uočavaju edemi).

KARDIOLOGIJA

Edem pluća

Postupak sa bolesnikom sa edemom pluća

hitan prijem bez procedure redovnog prijema

visok Fovlerov položaj

timski pristup

rad sestre po nalogu

kontinuitana identifikacija promene zdravstvenog

stanja ugroženog i saradnja sa drugim članovima tima

KARDIOLOGIJA

Položaj i mobilnost bolesnika u krevetu

Teška arterijska insuficijencija donjih ekstremiteta zahteva strogo mirovanje u krevetu koji omogućuje položaj bolesnika da nožni palac bude ispod nivoa srca.

Popuštanje srca i plućni edem zahteva mirovanje i to polusedeći ili visoki Fovlerov položaj

bolesnika - sedeći sa spuštenim nogama. Nesvestica i šok zahtevaju Trendeliburgov položaj

(autotransfuzijski položaj), donji ekstremiteti u položaju elevacije.

Duboka venska trombnoza donjih ekstremiteta zahteva strogo mirovanje, dok se oboleli ekstremitet postavlja u povišeni položaj sa oblogama.

KARDIOLOGIJA

Dijagnostičke procedure u kardiologiji

Standardne dijagnostičke procedure

Anamneza

Objektivni pregled

Palpaciju pulsa

Inspekciju

Auskulutacija srca

Merenje arterijskog pritiska

KARDIOLOGIJA

Biohemijske (laboratoriske) analize √ elektrolite Na i K (Srčani mišić je osetljiv na promene nivoa kalijuma u

ekstracelularnoj tečnosti. Kalijum se u organizmu može pojaviti u obliku hiperkalemije i hipokolemije. I u jednom i u drugom slučaju trpi srčani mišić, a oboleli je u velikom riziku)

povećane vrednosti K (hiperkolemija) može da izazove fibrilaciju i prestanak rada srca

smanjene vrednosti K (hipokomija) izaziva umor, slabost mišića, ekstrasistole, zastoj rada srca

√ glikemiju – povećane vrednosti kod infarkta miokarda u prvih 24 č. √ ukupni holesterol (HDL, LDL, trigliceridi) √ acidobazno stanje – odnos kiseonika i ugljen dioksida u arterijskoj krvi √ kardijalni enzimi (CPK, LDH)

KARDIOLOGIJA

Hematološke analize u kardiologiji √ vreme koagulacije √ trombociti √ vreme krvarenja √ protrombinsko vreme √ aktivirano parcijalno tromboplastinsko vreme kod bolesnika

koji su na terapiji heparina √ KKS √ SE Mikrobiološke analize – hemokultura Serološke analize – antistreptolizinski titar (AST),

KARDIOLOGIJA

Elektrokardiografija

Kolaborativna dijagnostička procedura

Elektrode se postavljaju u obliku trougla, ili po principu Einthovenovog trougla.

KARDIOLOGIJA

EKG se sastoji od 12 odvoda i oni su podeljeni u 3 grupe:

Prva grupa – standardni (bipolarni) odvodi označeni su kao DI, DII, DIII.

Druga grupa su tzv. unipolarni odvodi: a VR, a VL, a VF

Treću grupu čine prekordijalni odvodi.

Položaj prekordijalnih elektroda

KARDIOLOGIJA

Sestrinske akcije i intervencije: priprema aparata u skladu sa fabričkim uputstvom (uzemljenje) kontrola EKG aparata (ispravnost) bandažiranje aparata – visina kompleksa koji treba da bude 1 sm priprema bolesnika za izvodjenje procedure fizička (slobodni delovi tela, čista koža, obrijana mesta gde se stavljaju elektrode i dr.) psihička (saradnja sa obolelim pre i za vreme izvodjenja EKG, ako to dozvoljava njegovo

aktuelno zdravstveno stanje, odnosno ako oboleli nije u stanju hitnosti) provera brzine kretanja papira (25mm/sek) primena sprovodnika izmedju kože i elektrode (voda, gel. pasta) postavljanje bolesnika u pravilan položaj (kako bi se maksimalno opustio) objasniti bolesniku proceduru snimiti sve odvode EKG ako se uoče greške, EKG ponoviti pre skidanja elektroda – svaki EKG zapis treba da je

obeležen tako da sadrži: sve odvode pojedinačno ime i prezime bolesnika datum i vreme kada je procedura izvedena

KARDIOLOGIJA

Kontinuirano registrovanje elektrokardiograma

(Holter monitoring)

Cilj: Kontinuirano praćenje srčanog rada 24 časa

Priprema bolesnika:

fizička (čista koža, obrijana mesta na kojima se postavljaju elektrode i čišćenje istih pilig pastom)

psihička (razgovor sa bolesnikom pre postavljanja aparata u cilju motivacije da aktivno učestvuje u izvodjenju ove dijagnostičke procedure)

edukativna (sadržaj razgovora u vezi postavljanja i nošenja aparata)

KARDIOLOGIJA Neinvazivne dijagnostičke procedure

Fonokardiografija Podrazumeva prikazivanje čujnih vibracija srca i velikih krvnih sudova.

Ergometrija Test fizičkog opterećenja je značajna dijagnostička metoda za identifikaciju ishemiske bolesti srca. Sadržaj sestrinskog rada u procesu pripreme i izvođenja ergometrijskog testa: sestra zakazuje vreme izvođenja ergometrijskog testa sestra fizički priprema bolesnika (odeća, obuća) sestra priprema dokumentaciju bolesnika sestra obezbeđuje pratnju bolesniku sestra objašnjava bolesniku proceduru testa sestra predočava bolesniku pojavu mogućih komplikacija u toku testa (bol, dispneja, vrtoglavica, nesvestica,

zamor i dr.) sestra proverava da li je bolesnik pod terapijom, da li je prestao da uzima terapiju i kada sestra u kabinetu proverava aparaturu, opremu, terapiju Test se prekida i to kod pojave:

bola u grudima znaka cerebralne insuficijencije pada TA ili enormni skok TA patoloških promena na EKG nedostatka vazduha

KARDIOLOGIJA

Ehokardiografija (UZ) Sadržaj sestrinskog rada u proceduri ehokardiografije:

- upoznavanje bolesnika sa pregledom

- priprema medicinske dokumentacije

- registrovanje dobijenih nalaza

- pomaže bolesniku da oslobodi regiju koja treba da se pregleda

- pomaže bolesniku da zauzme odgovarajući položaj

- prisustvo sestre u toku pregleda

- zbrinjavanje bolesnika – asistencija nakon pregleda

- specifična priprema bolesnika za ehokardiografiju nije potrebna

KARDIOLOGIJA

Neinvazivne dijagnostičke procedure Dopler dijagnostika procenjivati strepen i intenzitet stenoza Stres ehokardiografija Testom se određuje prisustvo nepravilnih pokreta i promene u

zadebljanju pojedinih segmenta zida leve komore koje su uslovljene miokardnom ishemijom.

Priprema bolesnika - upoznavanje pacijenta sa svrhom testa - ukazati bolesniku na bitnost njegove saradnje - objasniti bolesniku da na dan pre dolaska na test ne uzima beta

blokatore koji usporavaju srčanu frekvenciju - na sam dan testa uzima svu antihipertenzivnu terapiju kako bi se test

uradio do kraja - objasniti bolesniku da test nije bolan, da je potrebna maksimalna

opuštenost i da bilo kakve smetnje odmah treba da prijavi

KARDIOLOGIJA

Neinvazivne dijagnostičke procedure Farmakološki test Bolesnicima kojima nije moguće uraditi ehokardiografsjki stres test

fizičkim opterećenjem, mogu se primeniti farmakološki agensi, kao što su dobutamin i dipiridamol.

Oscilografija Metoda se izvodi na sledeći način: - bolesnik se postavlja u ležeći položaj - koriste se simetrične tačke ekstremiteta - postavljaju se manžetne na: nadlaktici podlaktici potkolenici (srednja) potkolenici (donja)

KARDIOLOGIJA

Neinvazivne dijagnostičke procedure

Kompjuterska tomografija (CT)

Nuklearna magnetna rezonanca (NMR)

Vektorkardiografija

Pletizmografija

Schellingov test

Radioizotopska ispitivanja u kardiologiji

- Nuklearna angiokardiografija

- Prikazivanje akutnog infarkta miokarda

- Prikazivanje miokarda

KARDIOLOGIJA

Invazivne dijagnostičke procedure

Dijagnostičko terapiske procedure su:

- aterotomija

- balon diletacija

- uvođenje pejs mekera

- postavljanje «Stenta»

- interkoronarno davanje leka

KARDIOLOGIJA

Sestrinske aktivnosti pre intervencije

- oboleli ne sme da jede 12 sati pre intervencije

- uspostavlja mu se venski put i uzimaju uzorci krvi za analize, krvnu grupu i Rh faktor

- oboleli se upozorava da mokri pre intervencije ili ga kateterizirati, ako je vitalno ugrožen

- dati obolelom premedikaciju iz terapijskog plana transportovati bolesnika u salu za intervencije

KARDIOLOGIJA

Sestrinske aktivnosti posle intervencije - snimanje EKG - monitoring vitalnih funkcija (kontrola na 15 minuta, a

kasnije na 2-4 sata) - kontrola ubodnog mesta - osigurati mirovanje obolelog 24 sata (polusedeći položaj) - osigurati 1,5 l tečnosti da oboleli popije u roku od 8 sati - hraniti, pojiti, pomoći u ličnoj higijeni i pri eliminaciji

kontrasta iz organizma - pratiti bolesnikovo stanje i u slučaju promena reagovati

adekvatno

KARDIOLOGIJA

Metode invazivne dijagnostike u kardiologiji su:

- Kataterizacija srca

- Angiokardiografija

- Hiseografija

- Mikrokatetarizacija srca

- Endomiokardna biopsija

KARDIOLOGIJA

Kabinet za invazivnu dijagnostiku Oprema i kadrovi: - kateteri - oprema za perkutani i hiruški pristup krvnom sudu kroz koji se uvodi

kateter - rengenska oprema - defribrilator - pribor za endotrahealnu intubaciju - ambu maska - privremeni pejs meker - foto i kinefotolaboratorija - kontrasna sredstva - oksimetrija - oprema za zbrinjavanje urgentnih stanja - osoblje (lekari, sestre, rengen tehničari, laboranti i dr.)

KARDIOLOGIJA

Zadaci sestre:

- priprema sale i materijala

- priprema bolesnika

- asistencija u toku procedure

- zbrinjavanje bolesnika posle završene intervencije

- raspremanje upotrebljenog materijala

KARDIOLOGIJA

Centralni venski pritisak (CVP) Normalne vrednosti CVP su od 8-14 mm H2O. stuba.

Zadaci sestre pri pravilnom održavanju CVK-a (Centralni venski pritisak): - Promena sistema za infuziju na 24 časa - Registrovanje vrednosti CVP-a - Kontinuirano praćenje ubodnog mesta katetera (krvarenja, zapaljenski

proces – oprez) - Higijena ubodnog mesta pod aseptičkim uslovima (sterilan materijal za

obradu) svakodnevno Komplikacije – Kateter se vadi bolesniku ako je došlo do:

infekcije i gnojenja zapaljenskog procesa nepoznatog uzroka bakterijemije limfadenitisa visoke temperature, jeze, drhtavice

KARDIOLOGIJA

Terapijske procedure u kardiologiji Obim i sadržaj sestrinskog rada - aplikacija lekova, I.V., I.M., S.C., infuzije - planira odgovarajuću ishranu - kontroliše doziranu fizičku aktivnost - relaksira obolelog Grupe lekova koji se koriste u kardiologiji Kardiotonici Diuretici Koronarni dilatatori Antihipertenzivi Antiaritmici Antikoagulanti Fibrinolitici Antiagregaciski lekovi Anksiolitici

KARDIOLOGIJA

Trombolitička reperfuziona terapija Sestrinske intervencije: - Stvara uslove da oboleli što bolje podnese trombolitičku terapiju; - Prikuplja podatke o subjektivnim tekobama obolelog (muka, gađenje,

povraćanje, vrtoglavica, gušenje, lokalizacija i intenzitet bola); - Aplikuje simptomatsku terapiju iz terapijskog plana; - Identifikuje na licu obolelog, boju i izgled, kao rezultat hemodinamskih

promena pre, u toku i posle primene streptokinoze; - Kontinuirano prati srčanu frekvenciju (monitor) zbog pojave srčanih

aritmija koje se očekuju u toku terapije, a koje mogu biti vrlo opasne; - Vodi preciznu dokumentaciju o primeni i toku trombolitičke terapije, kao

i stanju obolelog nakon dobijene terapijske doze.

KARDIOLOGIJA

Kardiopulmonalna cerebralna reanimacija (KPCR)

Svrha: - sačuvati mozak od oštećenja - uspostavljanje srčane radnje - sprečavanje komplikacija

Redosled reanimacionih postupaka A. – disajni put – oslobadjanje disajnog puta (procena respiratprne funkcije) B. – disanje – arteficijalna ventilacija C. – arteficijalna cirkulacija

spoljašnja masaža srca prekordijalnžudarac

Elektokardiografski oblici zastoja srca

KARDIOLOGIJA

Terapija kod srčanog zastoja

Primarni lekovi u KPCR

(→ adrenalin; → lidokain; → atropin)

- putevi aplikacije lekova

- komplikacije KPCR

- neurološke posledice

- postreanimacioni tretman

- dužnosti sestre

KARDIOLOGIJA

Invazivne terapijske procedure:

Perkutana transluminalna angioplastika

- balon dilatacije

- ugradnja stenta

Punkcija perikarda

By pas

Aterotomija

Rehabilitacija

KARDIOLOGIJA

Koronarna jedinica

Najčešće komplikacije hospitalizovanih bolesnika u koronarnoj jedinici su:

→ oštećenje kože i sluzokože

→ plućne komplikacije

→ tromboembolije

→ infekcije urinarnog trakta

→ kardiovaskularni poremećaji

→ infekcije od intravenskih katetera

→ psihički poremećaji obolelih

KARDIOLOGIJA

Svaka koronarna jedinica obavezno treba da ima: Specijalne krevete

Monitore

Elektrokardiograf (EKG)

Pokretni rentgenski aparat

intervencije sa defibliratorom

Kolica za hitne

Ehokardiografski aparat

Infuzomat

Centralni kiseonik

Respirator

Aspirator

Aparate za merenje krvnog pritiska (TA)

Setove za uspostavljanje venske linije

KARDIOLOGIJA

Klinički slučajevi i zdravstvena nega u kardiologiji

Obimu i sadržaju sestrinskih intervencija:

- Identifikaciju aktuelnog stanja obolele osobe.

- Participaciju sestre u dijagnostičkim procedurama za kardiovaskularne bolesnike.

- Participaciju sestre u terapijskim procedurama kod kardiovaskularnih bolesnika.

- Pružanje opšte i specijalne zdravstvene nege obolelima od kardiovaskularnog sistema.

- Zadovoljavanje prepoznatih potreba kod obolelih od kardiovaskularnog sistema.

- Zdravstveno vaspitni rad, edukacija obolelog.

- Stvaranje uslova za kvalitetan život obolelog.

KARDIOLOGIJA

Hipertenzija i zdravstvena nega Dijagnostičke procedure

1. anamneza, fizički pregled – rutinski pregled

2. merenje TA po utvrđenom ritmu (24 satni monitoring TA)

3. ultrasonografija

– angiografija primenom NMR;

– angiografija;

– I.V. urografija;

– radionuklearni scintigram

4. EKG

5. pregled očnog dna

6. pregled urina

7. biohemiske analize

KARDIOLOGIJA

Zdravstvena nega za obolelog od hipertenzije Prepoznavanje znaka od strane sestre: - dispnea pri naporu - krvarenje iz nosa - razdražljivost - promena boje kože Prepoznavanje simptoma za hipertenziju: - nesanica - vrtoglavica i omaglica - smetnje vida - stenokardični bol - palpitacija - zujanje u ušima

KARDIOLOGIJA

Hipertenzivna kriza Sestra kod hipertenzivne krize identifikuje sledeće znake i simptome: 1. nagli porast TA (200/100 mmHG stuba) 2. stenokardija (prekordijalni bol) 3. znojenje 4. povraćanje 5. glavobolja i vrtoglavica 6. dezorijentisanost i uznemirenost 7. palpitacije 8. parestezije 9. smetnje u vidnom polju (omaglica) 10. edem pluća 11.zujanje u ušima 12. crvenilo ili bledilo kože lica

KARDIOLOGIJA

Opšte mere: 1. izbegavati fizički i psihički napor (stres) 2. umerena šetnja (svakodnevna) 3. dovoljan odmor 4. kontrola TT 5. pravilna ishrana – umerena ishrana 5 – 6 obroka (dijeta, voće i

povrće u ishrani, unos soli – 3 do 5 gr., smanjiti kafu i čaj) 6. redovna terapija 7. kontrola TA i opšta zdravstvena kontrola 8. život bez rizikofaktora (duvan, alkohol) 9. kontrola šećera u krvi 10. oprez pri upotrebi kontraceptivnih i hormonskih preparata 11. pešačenje, smeh, bavljenje poslom koji osoba voli

KARDIOLOGIJA

Angina pektoris i zdravstvena nega Standard - sestrinske intervencije u napadu angine pektoris - subjektivna procena teskobe i bola - upisati intenzitetg bola na skali - evidentirati neverbalne pokazatelje bola - EKG zapis - kontrola krvnog pritiska i pulsa - aplikacija terapije iz terapijskog plana - registrovati nuz efekte aplikovane terapije(nitroglicerin) - primena O2 preko nazalnog katetera - postavljanje bolesnika u odgovarajući položaj - obezbediti mir obolelom - upoznati obolelog o značaju mirovanja na određeno vreme - edukovati bolesnika o važnosti interpretacije bola

KARDIOLOGIJA

Angina pektoris je po svim parametrima urgentno stanje.

Posle napada angioznog bola sestra treba da:

- proceni spremnost obolelog da preuzme određene aktivnosti

- pomogne u otktivanju rizičnih aktivnosti i savetuje da pre njih uzme nitroglicerin

- pomogne bolesniku u povećanju aktivnosti uz oprez

- edukuje bolesnika da preduzme mere u prevenciji komplikacija

KARDIOLOGIJA

Akutni infarkt miokarda (AIM) i zdravstvena nega Za nastanak koronarne tromboze neophodna su tri faktora: 1. abnormalnost intime koronarnog krvnog suda (ateroskleroza) 2. aktivacija trombotskog sistema 3. provocirajući faktor koji uzrokuje interakciju faktora 1 i 2 Dijagnoza AIM potvrđuje se kroz: 1. Dobijanje anamneznih podataka 2. Elektrokardiografskih nalaza (EKG). U hospiatalizovanim uslovima EKG se

prati na monitoru i kao što je rečeno uočava se elevacija ST segmenta. EKG dijagnostika pokazuje lokalizaciju, dubinu, zahvaćenost i težinu nekrotične lezije.

3. Laboratoriske analize – kod AIM javlja se leukocitoza, povećane vrednosti SE, hiperglikemija, elektrolitski dizbalans, visoke vrednosti transaminaza.

KARDIOLOGIJA

Karakteristični EKG znaci akutnog infarkta miokarda:

- Ishemija – depresija ST segmenta, negativan T talas

- Lezija – elevacija ST segmenata (traje nekoliko časova)

- Nekroza – dublji i širi Q zubac formacije QS

KARDIOLOGIJA Lečenje obolelih od AIM Prehospitalno lečenje Hospitalno lečenje Oksigenoterapija Rehabilitacija: Hospitalna faza Posthospitalna faza Ambulantno-poliklinička faza Ishrana za obolele od AIM Preporuke: - hrana treba da je lakovarljiva, kako se ne bi opterećivalo srce - hranu treba uzimati u malim, a češćim obrocima - večera treba da je lagana, kako bi se bolesnik odmorio u toku noći - ne konzumirati masnu i začinjenu hranu - ne uvećavati TT, a ako je potrebno napraviti redukciju (zdravstvena kontrola) - smanjiti količinu soli u ishrani - izbegavati hranu koja nadima

KARDIOLOGIJA Standard - Zdravstvena nega za obolele od AIM sestrinske intervencije - Obezbediti potpunu pasivnost obolelom u prvih 48 sati. - Sprovoditi ličnu higijenu i ishranu u krevetu. - Prevenirati nastanak komplikacija zbog pasivnosti (tromboza, dekubitus, pneumonija i

obstipacija). - Treba kontinuirano pratiti bolesnikovu hemodinamsku stabilnost (EKG,TA, puls). - Kontrola ubodnog mesta braonile i centralnog venskog katetera i priključenih elektroda. - Toaleta anogenitalne regije i higijena urinarnog katetera. - Obezbediti obolelom da fiziološke potrebe obavlja u krevetu. - Kontgrola diureze i unete tečnosti. - Iz dijagnostičkog plana uzimati uzorke krvi za procenu bolesnikovog stanja. - Poštovati sadržaj terapijskog plana i aplikovati terapiju. - Praćenje bolesnika nakon aplikovane terapije. - Registracija sestrinskih intervencija kako bi se izbegli propusti. - Kontrolisati bolesnikovo ponašanje i prepoznavati promene. - Proceniti karakter bola, lokalizaciju, dužinu, faktore koji ga pojačavaju i smanjuju. - Sprovođenje zdravstvene nege profesionalno.

KARDIOLOGIJA

Dekompenzacija srca i zdravstvena nega Znaci i simptomi: - dispnea (ortopnoički položaj u mirovanju) - noćna dispnea - Cheyne-Stokesovo disanje - glad za kiseonikom - uznemirenost i uplašenost - oblivenost hladnim znojem - aritmija i tahikardija - cijanoza - edemi kardijalnog puta iženi na donjim ekstremitetima po sili zemljine teže,

tvrdi na pritisak, a koža bleda, suva, sjajna i generalizovan otok – anasarka - ascites, nabrekle vene na vratu - pasivnost bolesnika, malaksalost - meteorizam

KARDIOLOGIJA

Po iskazanoj simptomatologiji intervencije koje pruža sestra su: - stvaranje uslova za mirovanje obolelog - sprovođenje lične higijene - sprovođenje nege usne duplje - pomoć pri hranjenju - Fovlerov položaj (asistencija bolesniku) - prevencija dekubitisa - toaleta urinarnog katetera - monitoring vitalnih znakova - kontrola balansa tečnosti - otvaranje venskog puta I.V. ili CVK (lekar) - merenje CVP (lekarska inicijativa) - merenje obima trbuha i nogu

KARDIOLOGIJA

Po iskazanoj simptomatologiji intervencije koje pruža sestra su:

- kontrola TT

- prevencija opstipacije

- makroskopska inspekcija izlučevina

- aplikacija ordinirane terapije (kalijum, kardiotonici, diuretici)

- nadoknada tečnosti (infuzija)

- terapija kiseonikom, prepoznavanje neželjenih pojava

- uzimanje uzoraka krvi za analize, priprema bolesnika za dijagnostičke procedure (EKG, UZ, Rtg)

- vođenje dokumentacije o promeni stanja obolelog

- priprema obolelog za otpust (zdravstveno vaspitni rad)

KARDIOLOGIJA

Plućni edem

Znaci i simptomi plućnog edema: - naglo pogoršanje zdravstvenog stanja obolelog

- gušenje, ortopnoja (bolesnik sedi na ivici kreveta)

- tahikardija

- uznemirenost

- koža znojava i hladna

- vene na vratu nabrekle

- uporan kašalj i iskašljavanje penušavog i sukrvičavog ispljuvka

- sedi u krevetu

- cijanoltičan

- krvni pritisak povišen/snižen

- oligurija

KARDIOLOGIJA

Zdravstvena nega - postaviti obolelog u sedeći položaj sa opuštenim nogama - sestra je uz obolelog i daje mu jasna i kratka uputstva - zabranjuje obolelom da govori, jede, pije - kontroliše vitalne funkcije - otvara vensku liniju - aplikuje ordiniranu terapiju (kardiotonici, diuretici,

vazodilatatori) - prati reakciju obolelog na aplikovanu terapiju i moguće

komplikacije - daje oksigeno terapiju (ordinirano 6-8 l/min.) - uzima uzorke krvi za analize - prati balans tečnosti (diureza)

KARDIOLOGIJA

Reumatska groznica

Komplikacije na KVS su: endokardititis, miokardititis, perikarditis, srčana insuficijencija

Dijagnostičke procedure u kojima sestra učestvuje su:

- uzimanje brisa grla

- uzimanje uzoraka krvi za ciljane analize (KKS, SE, CRP, ASTO, elektroforeza i dr.)

- kontrola srčanog rada (EKG)

KARDIOLOGIJA

Zbrinjavanje kardioloških bolesnika u akutnoj fazi bolesti

Urgentna stanja kardioloških bolesnika su:

- akutni infarkt miokarda

- kardiogeni šok

-nestabilna angina pektoris

-hipertenzivna kriza

KARDIOLOGIJA

Zadaci sestre u toku transporta hitnog kardiološkog bolesnika su:

- kontrola pulsa (tahikardija, aritmija)

- kontrola disanja (forsirano)

- prati rad srca na monitoru

- meri krvni pritisak

- otvara vensku liniju

- oplakuje lekove na predlog lekara

- daje trombolitičku terapiju (redukcija veličine infarkta)

- smiruje bolesnika

KARDIOLOGIJA

Sadržaj pružene nege kardiološkom bolesniku podrazumevao bi: - Pružanje i održavanje lične higijene; - Postavljanje obolelog u za njega najpovoljniji položaj; - Kontrola količine mokraće u toku dana i noći; - Prevenirati opstipaciju i to pravilnom ishranom, unosom dovoljne

količine tečnosti i blagim pokretima. Upozorenje: ne davati standardne klizme, jaka laksativna sredstva i

smanjiti naprezanje obolelog za vreme defekcije; - Fizička aktivnost kardioloških bolesnika je određena u zavisnosti

od stanja; - Kardiološki bolesnici zahtevaju poseban režim ishrane. - Obezbediti zdravu mikrosredinu. - Vodi razgovore terapeutskog sadržaja.

KARDIOLOGIJA

Zdravstveno vaspitni rad

Ciljevi:

1. Zdravstveno vaspitne intervencije po prepoznatim potrebama obolelog.

2. Osposobljavanje obolelog za samokontrolu, prepoznavanje komplikacija i izgradnja zdravog stila življenja.

3.Zdravstveno vaspitanje je kontinuirani proces za populaciju KVB u prevenciji, lečenju (hospitalizacija) pri otpustu bolesnika, nakon otpusta bolesnika kući, a za neke bolesnike ZV je neophodno doživotno.

KARDIOLOGIJA

Važno za kardiološkog bolesnika - redovna zdravstvena kontrola - redovno uzimanje preporučenih lekova - poštovanje dijetetskog režima - dozirana fizička aktivnost - dovoljno odmora i relaksacije - boravak na otvorenom, ako je moguće - izbegavanje hladnog i vetrovitog vremena - prestanak pušenja - oboleli ne treba predugo da sedi ili stoji - ne konzumirati alkohol i kafu - redovno održavanje stolice i mokrenje - saniranje koronarnih žarišta - bolesnik sa pejsmekerom treba da obavesti zdravstvene radnike pri izvođenju

dijagnostičkih procedura - preventivno se u nekim situacijama daje antibiotska terapija (dijagnostika)

KARDIOLOGIJA

Sestrinske intervencije za minimiziranje straha od ishoda bolesti: - Ublažavanje i uklanjanje somatskih problema pozitivno utiče na

psihičko stanje obolelog. - Važna je prisutnost i pomoć obolelom uz oskudan razgovor kroz

kratka i jasna objašnjenja. - Rad oko bolesnika bez žurbe i panike (stručnost i profesionalnost). - Zadovoljavanje bolesnikovih potreba. - Podsticati bolesnika da verbalizuje emocije, slušati ga (poverenje). - Odgovarati mu na pitanja odmah, iskreno i sa podrškom. - Osigurati komunikaciju bolesnika sa njemu bliskim osobama.