karta - amf.gov.al« _drejtave/karta e të drejtave të konsumatorit dhe...2. e drejta për...

e të drejtave

të konsumatorit dhe

investitorit për

tregjet nën

mbikëqyrjen e

AMF-së

KARTA

Karta e të drejtave të konsumatorit

dhe investitorit për tregjet nën

mbikëqyrjen e AMF-së

Kjo Kartë përcakton të drejtat themelore që gëzon

konsumatori dhe investitori në marrjen e shërbimeve

në tregun financiar jobankar, në përputhje me

legjislacionin që rregullon veprimtarinë e Autoritetit të

Mbikëqyrjes Financiare:

Ligji nr. 9572, datë 03.07.2006 “Për Autoritetin e

Mbikëqyrjes Financiare” (i ndryshuar), si edhe ligjeve

specifike, të cilat rregullojnë secilin treg financiar

jobankar.

(Ligji nr. 52 datë 02.05.2014 “Për veprimtarinë e

sigurimit dhe risigurimit”, Ligji nr. 10 076, datë

12.02.2009 “Për Sigurimin e Detyrueshëm në Sektorin

2 Karta e të drejtave të konsumatorit dhe investitorit për tregjet nën mbikëqyrjen e AMF-së

e Transportit”, Ligji nr. 62/2020 “Për tregjet e kapitalit”,

Ligji nr. 56/2020 “Për sipërmarrjet e investimeve

kolektive”, si dhe Ligji nr. 10 197, datë 10.12.2009 “Për

fondet e pensionit vullnetar”).

Ky dokument paraqet informacion të përmbledhur

dhe të qartë, në funksion të mbrojtjes së të drejtave të

konsumatorit dhe investitorit në tregjet financiare nën

mbikëqyrjen e AMF-së.

Të drejtat e konsumatorit dhe investitorit të

shprehura në këtë Kartë burojnë si rezultat i detyrimit

për zbatim nga të gjitha subjektet e licencuara nga

Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare që ushtrojnë

veprimtarinë në tregjet financiare jobankare.

Informacioni i siguruar në këtë dokument është i

arritshëm në faqen zyrtare “Web” të AMF-së. Informacion

mbi të drejtat e konsumatorit dhe investitorit gjendet

edhe në faqet e subjekteve nën mbikëqyrje.


Kjo Kartë përmban:

1 TË DREJTAT E KONSUMATORIT/TË SIGURUARIT NË TREGUN E SIGURIMEVE

2 TË DREJTAT E INVESTITORIT NË TREGJET E KAPITALIT

TË DREJTAT E INVESTITORIT NË

SIPËRMARRJET E INVESTIMEVE KOLEKTIVE

TË DREJTAT E ANËTARIT NË

FONDET E PENSIONIT

rta e të drejtave të konsuma 4

Ka torit dhe investitorit për tregjet nën mbikëqyrjen e AMF-së

3

4

I. TË DREJTAT E

KONSUMATORIT/ TË SIGURUARIT


1. E drejta për informim dhe ndihmë aktive gjatë procesit të marrjes së sigurimit


Konsumatori, përpara nënshkrimit të kontratës,

informohet nga shoqëria e sigurimit, agjenti apo brokeri

në lidhje me subjektin e sigurimit, mbulimin në sigurim,

si për periudhën para nënshkrimit të kontratës dhe

gjatë periudhës së vlefshmërisë së saj.

Konsumatori merr me shkrim çdo informacion nga

shoqëria e sigurimit apo ndërmjetësi, lidhur me:

• Llojin përkatës të sigurimit;

• Emrin e shoqërisë;

• Adresën e degës qendrore të shoqërisë dhe selinë e degës ku do të nënshkruhet kontrata;

• Procedurën e trajtimit të kërkesave për dëmshpërblim dhe strukturën përgjegjëse për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve;

• Mundësitë për ndryshimin e kontratës dhe afatet e përfundimit të saj;

• Metodën e llogaritjes së primit, afatet dhe mënyrën e pagesës së tij;

• Kërkesën dhe afatet për pagesën e dëmshpërblimit;

• Procedurat jashtëgjyqësore për zgjidhjen

e mosmarrëveshjeve;

• Përfundimin e njëanshëm të kontratës;

• Të dhënat mbi taksa/tatime dhe komisione mbi

kontratën e sigurimit.

Konsumatori ka të drejtë t’i drejtohet Qendrës së

Informacionit pranë Autoritetit të Mbikëqyrjes

Financiare, në mënyrë që të njihet me të dhënat e palëve

në aksident, sipas të drejtës që ka për kompensim, ku

përfshihen: emri i shoqërisë përgjegjëse të siguruesit,

numri i kontratës së sigurimit, emri i shoqërisë së

përfaqësuesit të dëmtuar.

Konsumatori mund të aksesojë qendrën

e informacionit në “Web” faqen e Autoritetit:

https://amf.gov.al/mtpl.asp.


Gjithashtu, para nënshkrimit dhe gjatë periudhës së

vlefshmërisë së kontratës, konsumatori gëzon të drejtën

e marrjes së ndihmës aktive nga shoqëria e sigurimit,

duke u mbështetur në parimin e mirëbesimit, për të

kuptuar aspektet teknike të mbulimit në sigurim dhe

elementet e tjera të kontratës së sigurimit. Kjo ndihmë

konsiston në dhënien e informacionit nga shoqëria e

sigurimit apo ndërmjetësi, me gojë dhe me shkrim, duke

mos vepruar në mënyrë mashtruese dhe çorientuese.


2. E drejta për transparencë Konsumatori informohet nga shoqëria e sigurimit

lidhur me zbatimin e detyrimeve ligjore, e cila publikon,

informon dhe shpjegon politikat, objektivat dhe

procedurat e saj. Ky informacion i jepet konsumatorit i

qartë dhe i mjaftueshëm përpara nënshkrimit të

kontratës.

3. E drejta për t’u siguruar Konsumatori gëzon të drejtën për t’u siguruar dhe

shoqëria e sigurimit nuk mund të refuzojë kërkesën

për të lidhur kontratën e sigurimit, pasi ai ka pranuar

kushtet, sipas të cilave shoqëria e sigurimit e zbaton

këtë sigurim.


4. E drejta për trajtim të barabartë dhe mosdiskriminim

Konsumatori gëzon të drejtën e trajtimit të barabartë

nga shoqëria e sigurimit në ofrimin e shërbimit. Dhënia

e informacionit dhe ofrimi i shërbimit nuk mund të

mohohet për arsye diskriminuese lidhur me: gjininë,

racën, ngjyrën, etninë, gjuhën, identitetin gjinor, bindjet

politike, fetare ose filozofike, gjendjen ekonomike,

arsimore ose shoqërore, shtatzëninë, përkatësinë

prindërore, përgjegjësinë prindërore, moshën, gjendjen

familjare ose martesore, apo çdo shkak tjetër.


5. E drejta për të marrë njoftim për çdo ndryshim të legjislacionit për sigurimet

Siguruesi dhe ndërmjetësit informojnë të siguruarin/

konsumatorin për çdo ndryshim të legjislacionit të

sigurimeve, falimentimit, bashkimit, zotërimit,

likuidimit apo mbylljes së shoqërisë në çdo lloj mënyre,

revokimit të licencës për një klasë të caktuar apo për të

gjitha klasat e sigurimit, si dhe për çdo ndryshim apo

ngjarje tjetër, e cila ndikon në të drejtat dhe detyrimet

e të siguruarit, brenda 10 ditëve kalendarike nga data e

ndodhjes së ngjarjes.

Njoftimi bëhet në gjuhën shqipe dhe përmbajtja e

njoftimit, shprehet në mënyrë të qartë dhe të saktë.


6. E drejta për zgjidhjen e kontratës


Konsumatori ka të drejtë të zgjidhë kontratën dhe të

kërkojë dëmshpërblim për dëmin e shkaktuar nëse

shoqëria e sigurimit ose ndërmjetësi nuk përmbush

detyrimin për informim, jep informacion të natyrës

mashtruese dhe çorientuese, nuk jep informacionin e

duhur, ose informacioni i dhënë është në kundërshtim

me faktet e ndodhura përpara nënshkrimit apo gjatë

periudhës së vlefshmërisë së kontratës, si dhe nëse ky

informacion ka ndikuar në vendimmarrjen e

konsumatorit.

7.E drejta për dëmshpërblim • Bazuar në kushtet e policës së sigurimit, pala

e dëmtuar ka të drejtë të paraqesë kërkesë për

dëmshpërblim me shkrim ose në rrugë elektronike tek

shoqëria e sigurimit.

• Lidhur me rastet e sigurimit të detyrueshëm

motorik, palët e dëmtuara kanë të drejtë të paraqesin

kërkesë për dëmshpërblim me shkrim ose në rrugë

elektronike për dëmet pasurore dhe jopasurore te

shoqëria e sigurimit, ku është siguruar mjeti me të cilin

është shkaktuar aksidenti.

• Pala e dëmtuar ka të drejtë të paraqesë kërkesë për

dëmshpërblim pranë Byrosë Shqiptare të Sigurimit

(BSHS) kur:

- Palës së dëmtuar i është shkaktuar dëm nga një

mjet i pasiguruar, apo i paidentifikuar;


mjet motorik, me regjistrim të huaj dhe me dokument

të siguracionit ndërkombëtar;


mjet motorik, me regjistrim të huaj dhe i siguruar nga

shoqëri sigurimi vendase.

Pala e dëmtuar mund të kontaktojë Byronë Shqiptare

të Sigurimit nëpërmjet “Web” faqes zyrtare:

http://www.insurers-al.org, ose nëpërmjet

numrave të telefonit të publikuar në faqe.


http://www.insurers-al.org/http://www.insurers-al.org/http://www.insurers-al.org/http://www.insurers-al.org/http://www.insurers-al.org/http://www.insurers-al.org/http://www.insurers-al.org/http://www.insurers-al.org/http://www.insurers-al.org/http://www.insurers-al.org/

• Për të gjitha llojet e sigurimit, konsumatorit i buron e

drejta për të përfituar dëmshpërblim nëse vepron

sipas kushteve të kontratës së sigurimit, në të kundërt

shoqërisë së sigurimit i lind e drejta të mos paguajë

dëmshpërblimin/shumën e sigurimit.

• Konsumatori humbet të drejtën për t’u

dëmshpërblyer nga shoqëria e sigurimit, nëse kërkesa

për dëmshpërblim është kryer pas afatit 2-vjeçar nga

data e ndodhjes së ngjarjes së sigurimit.


8. E drejta për t’u informuar lidhur me kërkesën për dëmshpërblim


Çdo kërkesë për dëmshpërblim trajtohet nga shoqëria

e sigurimit përgjegjëse dhe në përfundim të saj:

• Pala e dëmtuar njoftohet për masën e

dëmshpërblimit të vlerësuar prej saj, kur është

vërtetuar detyrimi i shoqërisë së sigurimit

përgjegjëse për të paguar dëmshpërblim që rrjedh

nga sigurimi i përgjegjësisë ndaj palëve të treta;

• Pala e dëmtuar njoftohet me shkrim në rast të

refuzimit të kërkesës për dëmshpërblim, si dhe për

shkaqet ligjore për të cilat është refuzuar.

9. Të drejtat në lidhje me afatin e trajtimit të dëmeve


Lidhur me rastet e sigurimit të

detyrueshëm motorik:

- Për dëme jopasurore, pala e dëmtuar njoftohet nga

shoqëria e sigurimit përgjegjëse brenda 90 ditëve nga

data e plotësimit të dokumentacionit që shoqëron

kërkesën për dëmshpërblim.

- Për dëme pasurore, pala e dëmtuar njoftohet nga

shoqëria e sigurimit përgjegjëse brenda 30 ditëve nga

data e marrjes së kërkesës për dëmshpërblim.

Në rast të mosrespektimit të afateve të përcaktuara

më sipër, konsumatorit i lind e drejta të përfitojë

interes të pagueshëm për çdo ditë vonese në shlyerjen

e dëmshpërblimit, duke filluar nga data e paraqitjes së

kërkesës.

Në rast se shoqëria e sigurimit nuk përgjigjet brenda

afateve të përcaktuara me sipër, konsumatori ka të

drejtë të ngrejë padi ndaj saj në gjykatën civile.

10. E drejta për zgjidhje efektive të mosmarrëveshjeve


Konsumatori, si pjesë e kushteve të kontratës së

sigurimit, ka të drejtë të informohet për rregullat e

zgjidhjes jashtëgjyqësore të mosmarrëveshjeve.

Zgjidhja e mosmarrëveshjeve bëhet duke interpretuar

kushtet në favor të të siguruarit kur ato kanë lindur

për shkak të paqartësive të krijuara si rezultat i gjuhës

së përdorur në hartimin e kushteve të kontratës së

sigurimit nga shoqëria e sigurimit.

11.Mbrojtja e të dhënave personale dhe ruajtja e konfidencialitetit

• Konsumatori gëzon të drejtën e ruajtjes dhe

mospërhapjes në mënyrë të paautorizuar dhe pa shkaqe

ligjore të të dhënave të tij të nevojshme për nënshkrimin e

policave të sigurimit dhe zgjidhjen e ankesave, nga

shoqëria e sigurimit dhe ndërmjetësi.

• Konsumatori gëzon të drejtën e ruajtjes së

konfidencialitetit përsa i përket të dhënave, fakteve dhe

rrethanave të tij dhe të çdo informacioni të klasifikuar si

“jopublik që shoqëria e sigurimit ose ndërmjetësi merr

dhe përpunon gjatë ushtrimit të veprimtarisë së saj/tij.


12. E drejta për të paraqitur ankesë

Konsumatori ka të drejtë të ankohet kundër çdo

veprimi pranë shoqërisë së sigurimit nëse konstaton

se nuk janë përmbushur kushtet e vendosura në

kontratën e sigurimit. Konsumatori ka të drejtën e

marrjes së përgjigjes së ankesës me shkrim ose në

formë elektronike dhe të çdo informacioni të kërkuar

që ka lidhje me kontratën e sigurimit, brenda 15 ditëve

pune nga data e marrjes së ankesës.

Konsumatori ka të drejtë t’i drejtohet Autoritetit të

Mbikëqyrjes Financiare për çdo pakënaqësi në lidhje

me trajtimin e ankesës nga shoqëria e sigurimit.

Ankimi mund të kryhet në format e mëposhtme:

- Me shkrim e depozituar në zyrën e protokollit të

Autoritetit ose e depozituar në rrugë elektronike në

adresën: [email protected] ose [email protected];

- Me telefon në numrat e publikuar në “Web”

faqen zyrtare të Autoritetit: https://amf.gov.al/.


mailto:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]

II. TË DREJTAT E INVESTITORIT NË

TREGJET E KAPITALIT


1. E drejta për informim • Investitori gëzon të drejtën për t’u informuar qartë

për natyrën e investimit, detyrimet, kostot dhe rreziqet

që lidhen me investimet individuale dhe portofolin e tij

të përgjithshëm, përpara se të ndërmarrë investimin,

në mënyrë që të marrë një vendim të mirëinformuar;

• Investitori gëzon të drejtën për t’u informuar për

rregullat dhe procedurat e subjektit të licencuar, mbi

mënyrën e ekzekutimit të urdhrave;

• Investitori gëzon të drejtën për t’u informuar në

mënyrë të qartë në lidhje me rrezikun e humbjes pjesore

apo të plotë të kapitalit që do të investojë, veçanërisht

në rastet kur investon në instrumentet komplekse, siç

është borxhi i varur;

• Investitori gëzon të drejtën për t’u informuar mbi

rrezikun që mbart tregtimi në platformën e tregtimit;

• Investitori gëzon të drejtën e informimit nga

emetuesi, lidhur me një proces të përcaktuar qartë për

ngritjen dhe zgjidhjen e një ankese.


2. E drejta për këshillim në investime


• Investitori gëzon të drejtën e këshillimit nga një

profesionist i investimeve, sipas zgjedhjes së tij, i cili e

ndihmon në qartësimin e qëllimeve të investimit dhe

tolerancën ndaj riskut, si dhe në arritjen e objektivit të

caktuar.

• Investitori gëzon të drejtën e pajisjes me

rekomandime mbi alternativa të arsyeshme

investimesh, të dizajnuara për të përmbushur

objektivat e tij të investimit, përfshirë: horizontin

kohor, tolerancën ndaj riskut, përfitimet, kostot, dhe

çdo objektiv tjetër apo kufizim të përcaktuar prej tij;

• Investitori gëzon të drejtën e marrjes së

shpjegimeve në mënyrë të përshtatshme të kuptimit të

çdo rekomandimi të bërë nga ofruesi i rekomandimeve.

3. E drejta për transparencë


• Investitori ka të drejtë të informohet qartë nga

shoqëria që ofron shërbime investimi për të gjitha

tarifat/kostot që lidhen me shërbimin në investime që

ai do të ndërmarrë;

• Investitori ka të drejtë të informohet mbi identitetin e

agjentit dhe shoqërinë e brokerimit në emër të së cilës

agjenti është duke vepruar;

• Investitori ka të drejtë të informohet mbi identitetin

e ofruesit të rekomandimit në rast të dhënies së

rekomandimit nga palët e treta;

• Investitori ka të drejtë të informohet për interesat

dhe konfliktet e interesit lidhur me ofruesin e

rekomandimit dhe mënyrën e menaxhimit të pasojave

negative të çdo rasti që përbën konflikt interesi;

• Investitori ka të drejtë të marrë përshkrime të qarta

dhe të sakta për të gjitha transaksionet e tij, si dhe

deklarata dhe komunikime të tjera nga shoqëria e tij e

shërbimeve financiare;

• Investitori ka të drejtë të ketë një kopje të të gjitha

kontratave origjinale ose dokumenteve të tjera për

transaksionet e kryera në emër të tij, menjëherë pas

përgatitjes së këtyre dokumenteve ose pas marrjes së

tyre.


4. E drejta e trajtimit në mënyrë profesionale • Investitori gëzon të drejtën që të trajtohet në

mënyrë të drejtë, etike në të gjitha bashkëveprimet me

një shoqëri të shërbimeve financiare, punonjësit e saj

dhe bashkëpunëtorët;

• Investitori gëzon të drejtën që të përfitojë një

shërbim, ku subjekti i licencuar mban përgjegjësi

përpara klientëve për çdo shërbim investimi dhe/ose

shërbime ndihmëse që ka kryer ose propozuar të kryejë,

për çdo pakujdesi, mashtrim ose gabim, si edhe për çdo

mosveprim nga ana e tij ose nga ana e punonjësve të tij,

agjentëve të tij të lidhur dhe/ose çdo palë tjetër që ai

ka kontraktuar për ofrimin e shërbimeve ndihmëse për

veprimtarinë e vet tregtare;

• Investitori ka të drejtë të njoftohet menjëherë dhe

pa vonesë nga emetuesi, lidhur me rrethana apo ngjarje,

të cilat përbëjnë fakte me rëndësi materiale që ndikojnë

në çmimin e titujve në treg;

• Investitori ka të drejtë të njoftohet nga subjekti i

licencuar për marrjen/ndryshimin apo anulimin e

urdhrit të tij, jo më vonë se dita e parë e punës pas

marrjes së urdhrit.

5.E drejta e mbrojtjes së interesit


shërbim nga subjekti i licencuar në përputhje me

interesin më të mirë të investitorit, me ndershmëri e

profesionalizëm në zbatim të rregullave profesionale,

praktikën më të mirë tregtare dhe aktet ligjore në fuqi

në Republikën e Shqipërisë;


shërbim, ku transaksionet e kryera në emër të tij janë

kryer me kushtet më të mira të mundshme.



shërbim, ku ofruesi i rekomandimit dallon qartë faktet

nga interpretimet, vlerësimet, opinionet dhe llojet e

tjera të informacioneve jofaktike, përdor burime të

besueshme ose, kur ka ndonjë dyshim lidhur me

besueshmërinë e ndonjë burimi, e tregon në mënyrë të

qartë.

6. E drejta e ruajtjes së konfidencialitetit • Investitori gëzon të drejtën e ruajtjes së sekretit

lidhur me informacionin e tij, gjendjen dhe veprimet e

llogarisë së tij, si edhe çdo informacion tjetër për të

cilin, subjekti i licencuar apo të punësuarit e tjerë, kanë

marrë dijeni gjatë ofrimit të shërbimeve të investimit.




Investitori ka të drejtë të depozitojë ankesë kundër

një subjekti, vetëm për veprimtari, të cilat janë të

rregulluara dhe të mbikëqyrura në zbatim të Ligji nr.

62/2020 “Për tregjet e kapitalit”. Fillimisht, të gjitha

ankesat i drejtohen drejtpërdrejt subjektit të licencuar

në fjalë.

Ankimuesi ka të drejtën t’i drejtohet Autoritetit të

Mbikëqyrjes Financiare lidhur me një veprim ose

mosveprim tësubjektittë licencuar, vetëm pas shterimit

të rrugëve të tjera të zgjidhjes së mosmarrëveshjes.




adresën: [email protected] ose [email protected].

al;

- Me telefon në numrat e publikuar në faqen zyrtare

të Autoritetit: https://amf.gov.al/.

mailto:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]

III. TË DREJTAT E INVESTITORIT NË SIPËRMARRJET E

INVESTIMEVE KOLEKTIVE


1. E drejta për informim parakontraktual

Personi i interesuar për të investuar në sipërmarrjet e

investimevekolektive, përparanënshkrimittëaksioneve

ose kuotave të sipërmarrjes së investimeve kolektive

me ofertë publike ose të nënfondit, ka të drejtë t’i vihet

në dispozicion pa pagesë nga shoqëria administruese,

prospekti i SIK në lidhje me çdo sipërmarrje të veçantë

të investimeve kolektive me ofertë publike dhe çdo

nënfond, në formë të shtypur në letër, në format

elektronik nëpërmjet një mjeti të qëndrueshëm

komunikimi, si dhe vendoset për t’u shkarkuar në faqen

e internetit të shoqërisë administruese.


2. E drejta për informim në vazhdimësi


• Investitori në sipërmarrjet e investimeve kolektive

me ofertë publike ka të drejtë të kërkojë dhe t’i vihet

në dispozicion pa pagesë nga shoqëria administruese,

prospekti aktual SIK, dokumenti me informacione

kryesore për investitorin, raportet më të fundit vjetore

dhe të ndërmjetme dhe pasqyrat financiare për secilën

sipërmarrje të veçantë të investimeve kolektive me

ofertë publike dhe për secilin nënfond të sipërmarrjes

ombrellë të investimeve kolektive me ofertë publike që

ka ajo në administrim.

• Në rastin e bashkimit të nënfondeve ose fondeve të

investimeve me ofertë publike, mbajtësit e kuotave në

sipërmarrjet ose nënfondet bashkuese dhe marrëse

informohen për planet e bashkimit pasi është dhënë

miratimi nga Autoriteti për bashkimin dhe të paktën 30

ditë përpara se të përfundojnë të drejtat e shlyerjes apo

këmbimit të kuotave nga mbajtësit. Informacioni që u

vihet në dispozicion mbajtësve të kuotave përfshin:

- Arsyetimin e bashkimit të propozuar;

- Ndikimin e mundshëm financiar tek mbajtësit e

kuotave;

- Një përshkrim të të drejtave të mbajtësve të kuotave

në lidhje me bashkimin;

- Hapat procedurale dhe datën e planifikuar të hyrjes

në fuqi të bashkimit;

- Dokumentet me informacionin kryesor për

investitorin e sipërmarrjes marrëse.

• Në rastin e mbylljes apo likuidimit vullnetar të

fondit/nën-fondit të investimit, mbajtësit e kuotave

informohen lidhur me likuidimin vullnetar pas dhënies

së miratimit nga Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare.

Informacioni që u vihet në dispozicion mbajtësve të

kuotave, përfshin:

- Arsyet e likuidimit;

- Pasojat e mundshme për mbajtësit e kuotave;

- Kostot përkatëse;

- Pasqyrat e aftësisë paguese;

- Datën e planifikuar të përfundimit të likuidimit;

- Datën e pagesës së vlerës së aksioneve /kuotave.


• Në rastin e mbylljes apo likuidimit vullnetar të

fondit/nën-fondit të investimit, mbajtësit të kuotave/

investitorit i dërgohen raporti dhe pasqyrat financiare

përfundimtare të audituara të tij, brenda 4 muajve pas

përfundimit të periudhës kontabël vjetore

përfundimtare ose pas mbylljes së fondit/nën-fondit të

investimeve.

3.E drejta për t’u pajisur me “Certifikatën e Blerjes”

• Investitori në sipërmarrjen e investimeve kolektive

ka të drejtën e marrjes së “Certifikatës së Blerjes”, e

cila lëshohet nga shoqëria administruese me kërkesë

të investitorit brenda 7 ditëve nga data e marrjes së

pagesës së bërë në sipërmarrjen e investimeve kolektive

me ofertë publike.

• Në rastin e shlyerjes së kuotave të fondit me

pjesëmarrje të hapur ose me interval me ofertë publike,

arkëtimet i dërgohen mbajtësit, brenda 7 ditëve


kalendarike pas kryerjes së shlyerjes së kuotave që

bëhet pas marrjes së një urdhri të vlefshëm për shlyerje.

4. E drejta për të këmbyer dhe transferuar kuota

• Pjesëmarrësi në fondin e investimeve me ofertë

publike ka të drejtë t’i transferojë kuotat e mbajtura

në regjistër nëpërmjet një akti transferimi të

pronësisë në çfarëdo lloj forme që miratohet nga

shoqëria administruese, si entitet përgjegjës për

regjistrin.

• Mbajtësi i kuotave të fondit të investimeve me ofertë

publike me pjesëmarrje të hapur ose me intervale ka

të drejtë t’i këmbejë kuotat e veta me kuota të një

fondi tjetër të investimeve me pjesëmarrje të hapur.


• Në rastin e bashkimit të nënfondeve ose fondeve të

investimeve me ofertë publike, deri në 5 ditë pune

përpara datës së hyrjes në fuqi të tij, mbajtësi i kuotave

të sipërmarrjeve bashkuese dhe marrëse ka të drejtë

t’i shlyejë kuotat e tij pa pagesë ose t’i këmbejë kuotat

e sipërmarrjes që do të bashkohet me kuota të një

sipërmarrjeje tjetër me natyrë të ngjashme investimi, e

cila administrohet nga e njëjta shoqëri administruese.

• Në rastin e likuidimit vullnetar të sipërmarrjes ose

nënfondit, mbajtësi i kuotave ka të drejtë të përfitojë

marrjen e kuotave nëpërmjet shpërndarjeve të

ndërmjetme dhe përfundimtare të tyre nga depozitari,

në mënyrë përpjesëtimore me të drejtën e kuotave

përkatëse të mbajtësit.




Investitori në sipërmarrjen e investimeve kolektive

ka të drejtë të depozitojë ankesë kundër një pale tjetër,

vetëm për veprimtari, të cilat janë të rregulluara dhe të

mbikëqyrura në zbatim të Ligjit nr. 56/2020 “Për

sipërmarrjet e investimeve kolektive”. Fillimisht, të

gjitha ankesat i drejtohen drejtpërdrejt subjektit të

licencuar në fjalë.



mosveprim të subjektit të licencuar, vetëm pas shterimit









IV. TË DREJTAT E ANËTARIT NË

FONDET E PENSIONIT


1. E drejta për informim parakontraktual


• Individi, i cili dëshiron të bëhet anëtar në fondin e

pensionit, ka të drejtë të informohet hollësisht nga

shoqëria administruese mbi rreziqet që lidhen me

investimin në fondin e pensionit, riskun e agjencisë,

riskun e kredisë, riskun e tregut dhe çdo risk tjetër.

• Individi, i cili është i interesuar të bëhet anëtar në

fondin e pensionit, para se të lidhë kontratë fondi të

pensionit, ka të drejtë t’i vihet në dispozicion nga

shoqëria administruese apo agjentët efondittë pensionit

një kopje e prospektit, i cili i bashkëlidhet kontratës së

fondit të pensionit.

• Individi, i cili është i interesuar të bëhet anëtar në

fondin e pensionit, ka të drejtë që t’i bëhen të njohura

të gjitha tarifat e zbatuara nga shoqëria administruese

në kontratën e fondit të pensionit.

2. E drejta për informim në vazhdimësi


• Anëtari në fondin e pensionit ka të drejtë të

informohet nga shoqëria administruese për çdo rritje

të tarifave të zbatuara, të paktën, dymbëdhjetë muaj

para se ato të hyjnë në fuqi.


informohet, të paktën çdo 30 ditë, nga shoqëria

administruese, mbi vlerësimin e vlerës neto të aseteve

në llogarinë e anëtarit, datat e kontributeve dhe

transferimet e aseteve të bëra nga ose në emër të tij

gjatë periudhës përkatëse, si dhe shndërrimin e këtyre

kontributeve e të aseteve në kuota pensioni.


informohet mbi vlerën neto të aseteve dhe vlerën neto

të kuotës së fondit në ditën e vlerësimit nëpërmjet

publikimit në faqen “Web” të shoqërisë administruese

të fondit të pensionit.

• Para përfundimit të veprimtarisë së saj, anëtari në

fondin e pensionit ka të drejtë të informohet nga

shoqëria administruese që pushon së ekzistuari për

mbylljen e veprimtarisë dhe në lidhje me të drejtat apo

detyrimet që lindin në këtë rast, si pasojë e bashkimit

me një shoqëri tjetër administruese.

3. E drejta për t’u anëtarësuar në një fond pensioni

• Çdo individ ka të drejtën që të bëhet anëtar në një

fond pensioni, vetëm pasi të ketë lidhur një kontratë

fondi pensioni me shoqërinë administruese.


• Në rastin e pensionit profesional, çdo punëmarrës

ka të drejtë:

- Të mos diskriminohet për t’u anëtarësuar në një

fond pensioni;

- Të mos detyrohet të marrë pjesë apo të vazhdojë të

marrë pjesë në kontratën e planit të pensionit

profesional si kusht për t’u punësuar ose për ndonjë

qëllim tjetër;

- Të mos i bëhet asnjë zbritje nga paga për kontributet

në fondin e pensionit pa miratimin me shkrim të tij.

• Nëse anëtari, përkohësisht ose përgjithmonë,

pushon së kontribuari në fondin e pensionit, ai mbetet

anëtar në fondin e pensionit dhe ka të njëjtat të drejta

si anëtarët e tjerë të fondit të pensionit.

• Në rastin e pensionit profesional, nëse punëmarrësi

ndërpret marrëdhënien e punës, ai ka të drejtë të mbetet

anëtar në fondin e pensionit duke lidhur një kontratë të

fondit të pensionit me shoqërinë administruese, me të

njëjtat kushte si kontrata e mëparshme që kishte gjatë

kohës që ka qenë i punësuar.


4. E drejta e përfitimit të pagesave të pensionit

Anëtari i fondit të pensionit, në varësi të zgjedhjes

së tij, ka të drejtë të marrë pagesën e menjëhershme të

vlerës neto të aseteve në llogarinë e vet ose pagesat

periodike, në formë pensioni, që i përgjigjen kësaj vlere:

- Kur mbush moshën e

pensionit të parashikuar me ligj

për sistemin e pensionit të

detyrueshëm, që zbatohet për

atë anëtar;

- 5 vjet përpara se të mbushë

moshën e pensionit;

- Kur bëhet i paaftë për punë në

mënyrë të përhershme dhe që

vërtetohet, në përputhje me

legjislacionin në fuqi.

Shoqëria administruese mund t’i propozojë anëtarit

t’i investojë asetet e tij në produkte të tjera financiare,

para se të kryejë pagesën te ky anëtar, por duhet t’i

shpjegojë qartë dhe me shkrim se ai ka të drejtën e


pakushtëzuar për të marrë pagesën e të gjitha aseteve

të veta në fondin e pensionit.

Nëse anëtari vdes para se të marrë pagesën e të gjitha

aseteve të veta, sipas përcaktimeve të mësipërme,

asetet në llogarinë e tij u shpërndahen trashëgimtarëve,

në përputhje me dispozitat ligjore që rregullojnë

trashëgiminë.

5.E drejta për të tërhequr asetet në mënyrë të parakohshme

• Anëtari i fondit të pensionit ka të drejtë të tërheqë

asetet nga llogaria individuale e fondit të pensionit,

para plotësimit të kushteve të përfitimit të pagesave të

pensionit, por kjo tërheqje, e cilësuar si “tërheqje e

parakohshme”, shoqërohet me penalitete, të cilët

llogariten në raport me kohën e përmbushur nga anëtari

nga çasti i kontributit të tij të parë e deri në çastin e

tërheqjes.


• Në rastin e pensionit profesional, anëtari ka të drejtë

të përfundojë, zvogëlojë ose rrisë kontributet në çdo

kohë pa ndikuar në shumën e kredituar në llogarinë e

tij, pavarësisht nëse kjo shumë është krijuar nga

kontributet e bëra nga punëdhënësi apo nga

punëmarrësi.


6. E drejta për të transferuar asetet në një fond pensioni tjetër

Anëtari ka të drejtë që, në çdo kohë, të transferojë

asetet e veta nga një fond pensioni në një tjetër, i cili

administrohet nga e njëjta ose nga një tjetër shoqëri

administruese.

Në rastin e pensionit profesional, punëmarrësi, i cili

ndërpret marrëdhënien e punës me punëdhënësin, ka

të drejtë që t’i transferojë asetet e tij të mbledhura,

sipas planit të pensionit profesional fillestar, te një fond

tjetër pensioni.

Transferimi i aseteve në fondineriduhettë përfundojë

jo më vonë se dita e parë e punës pas dhjetë ditësh pune,

pasi shoqëria administruese e fondit të mëparshëm të

pensionit të ketë marrë njoftimin nga anëtari dhe tarifa

e transferimit është 0.5% e shumës së transferuar.


Anëtari i fondit të pensionit ka të drejtë të depozitojë

ankesë kundër një pale tjetër, vetëm për veprimtari, të

cilat janë të rregulluara dhe të mbikëqyrura në zbatim të


Ligjit nr. 10 197, datë 10.12.2009 “Për fondet e

pensionit vullnetar”. Fillimisht, të gjitha ankesat i

drejtohen drejtpërdrejt subjektit të licencuar në fjalë.



mosveprim të subjektit të licencuar, vetëm pas shterimit










http://www.amf.gov.al/mailto:[email protected]

karta - amf.gov.al« _drejtave/karta e të drejtave të konsumatorit dhe...2. e drejta për...

Documents