kat kaloriferi tesisatı 582 yim008
DESCRIPTION
Kat kaloriferi tesisatı 582 yim008TRANSCRIPT
TCMİLLIcirc EĞİTİM BAKANLIĞI
MEGEP(MESLEKİ EĞİTİM VE OumlĞRETİM SİSTEMİNİN
GUumlCcedilLENDİRİLMESİ PROJESİ)
TESİSAT TEKNOLOJİSİ VEİKLİMLENDİRME
ISITICI MONTAJI
ANKARA 2007
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen moduumlller
Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02062006 tarih ve 269 sayılı Kararıile onaylanan Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeliolarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait ccedilerccedileve oumlğretimprogramlarında amaccedillanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya youmlnelikgeliştirilmiş oumlğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır)
Moduumlller bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel oumlğrenmeyerehberlik etmek amacıyla oumlğrenme materyali olarak hazırlanmış denenmekve geliştirilmek uumlzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarındauygulanmaya başlanmıştır
Moduumlller teknolojik gelişmelere paralel olarak amaccedillanan yeterliğikazandırmak koşulu ile eğitim oumlğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılmasıoumlnerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir
Oumlrguumln ve yaygın eğitim kurumları işletmeler ve kendi kendine meslekiyeterlik kazanmak isteyen bireyler moduumlllere internet uumlzerinden ulaşabilirler
Basılmış moduumlller eğitim kurumlarında oumlğrencilere uumlcretsiz olarak dağıtılır
Moduumlller hiccedilbir şekilde ticari amaccedilla kullanılamaz ve uumlcret karşılığında
satılamaz
i
ACcedilIKLAMALAR iiGİRİŞ 1OumlĞRENME FAALİYETİ-1 31 ISITICI MONTAJI3
11 Isıtma Şekilleri 3111 Merkezi Isıtma 3112 Boumllgesel Isıtma 8113 Radyant Isıtma9
12 Isı ve Sıcaklık12121 Isı 12122 Sıcaklık 13123 Basınccedil 14
13 Isı İletimi (Transferi)15131 Isı İletim Ccedileşitleri 15132 Isı Kaybı 16
14 Isıtıcıların Montajı17141 Isıtıcı Montaj Takımlarının Oluşması17142 Dilimli Isıtıcıların Gruplandırılması 24
UYGULAMA FAALİYETİ 26143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi 31144 Değişik Isıtıcı Montajları 37
UYGULAMA FAALİYETİ 44OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME 47PERFORMANS DEĞERLENDİRME 49
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 502 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROL ELEMANLARI 50
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak50211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak 52
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak 53221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak 53222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak 54
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak 55UYGULAMA FAALİYETİ 56OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME 59PERFORMANS DEĞERLENDİRME 61
MODUumlL DEĞERLENDİRME 62CEVAP ANAHTARLARI 64OumlNERİLEN KAYNAKLAR65KAYNAKLAR 66
İCcedilİNDEKİLER
ii
ACcedilIKLAMALARKOD 582YIM008
ALAN Tesisat Teknolojisi ve İklimlendirme
DALMESLEKIsıtma ve Doğalgaz İccedil TesisatıIsıtma ve Sıhhi TesisatIsıtma ve Gaz Yakıcı Cihazlar (Bakım - Onarım) Servisi
MODUumlLUumlN ADI Isıtıcı Montajı
MODUumlLUumlNTANIMI
Isıtma tesisatında kullanılan ısıtıcıları montaja hazır halegetirmek iccedilin gerekli olan bilgilerin yer aldığı oumlğretim materyalidir
SUumlRE 4032
OumlN KOŞULBoru tesisatccedilılığı ve boru kaynakccedilılığı moduumlllerini almış
olmak
YETERLİK Isıtıcı Montajını Yapmak
MODUumlLUumlN AMACI
Genel AmaccedilGerekli ortam sağlandığında (Atoumllyede veya gerccedilek
uygulama ortamında) ısıtıcı montajını standartlara ve tekniğineuygun yapabileceksiniz
Amaccedillar1 Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun ısıtıcı
montajını yapabilecektir2 Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun accedilma
kapama ve kontrol elemanları monte edebileceksinizOrtam Sınıf atoumllye laboratuvar işletme kuumltuumlphane
Internet ortamı ev vb oumlğrencinin kendi kendine veya gruplaccedilalışabileceği tuumlm ortamlar
Sınıf Donanımı Televizyon sınıf kitaplığı VCD DVDtepegoumlz projeksiyon bilgisayar ve donanımları Internet bağlantısıoumlğretim materyalleri vb
EĞİTİM OumlĞRETİMORTAMLARI VEDONANIMLARI
Atoumllye Donanımı Konsol ve kelepccedileler matkap (El breyizi)elmas matkap ucu tornavida duumlbel vida cıvata somun ccedilekiccedilmurccedil keski mala su terazisi ccedilimento kum su uumlstuumlpuuml renklikurşun kalem (Kırmızı) şeritmetre grup (Nipel) anahtarı nipelanahtarı ccedilevirme (Sıkma) kolu ve uzatma borusu ahşap destekrakor anahtarı kurbağacık anahtar allen anahtar ince eğe radyatoumlr(Isıtıcı) ve dilimleri birleştirme parccedilaları (Nipel reduumlksiyon tapaconta) vana puumlrjoumlr kendir (Keten) veya teflon bant sızdırmazlıkelemanı (Suumllyen boya veya bezir yağı) boru anahtarı blok not bilgiişlem sayfası
OumlLCcedilME VEDEĞERLENDİRME
Moduumll de yer alan her faaliyetten sonra moduumllde verilenoumllccedilme araccedilları ile kazandığı bilgi ve becerileri oumllccedilerek kendikendinizi değerlendireceksiniz
Oumlğretmen her moduumll sonunda oumlğrencilere oumllccedilme aracıuygulayarak oumlğrencinin moduumll uygulamaları ile kazandığı bilgi vebecerileri oumllccedilerek değerlendirecektir
ACcedilIKLAMALAR
1
GİRİŞ
Sevgili Oumlğrenci
Gaz ve tesisat teknolojisi alanını severek ve isteyerek tercih etmeniz mesleğinizingereklerini yerine getirirken başarınızı artıracaktır
Isıtma tesisatccedilısı mesleğinin oumlnemini bilmeli ve onunla gurur duymalıdır Bunu dagiyimi tavırları mesleğine goumlsterdiği ilgisi ve teknolojik gelişmeleri yakından takip etmesiile goumlstermelidir Kendisini mesleğinde ccedilağa ayak uyduracak şekilde geliştirmelidir
Isıtma tesisatccedilısı işini konutlarda ve iş yerlerinde yapmaktadır Bu nedenle genelahlacirck iş ahlacirckı duumlruumlstluumlk guumlvenilirlik gibi oumlzelliklere sahip olmalı giyim tavır davranışkonuşma şekli ile guumlven telkin etmelidir
Bu amaccedilla gerekli olan ısıtma tesisatccedilılığı dalındaki ısıtma sistemlerinde buumlyuumlk oumlnemtaşıyan ısıtıcı montajını proje şartlarına uygun estetik ve dengeli olarak yapmalıdır Dengelidağılımı yaparken de ısıtıcıları ısı kaybının en fazla olduğu pencere oumlnlerine yerleştirmekgerekliliğini de yerine getirmelidir
Bu moduumll sayesinde buumltuumln bu bilgileri oumlğrenecek ve başarılı bir ısıtma tesisatccedilısıolarak bu alanda yerinizi alacaksınız
GİRİŞ
2
3
OumlĞRENME FAALİYETİ-1
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak ısıtıcı montajınıyapabileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada merkezi ısıtma nasıl yapılır Araştırınız veinceleyiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan dilimli ısıtıcılar nelerdirAraştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını ve muumlhendislik buumlrolarını dolaşarak araştırma vegoumlzlem yapınız
Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
1 ISITICI MONTAJI
11 Isıtma Şekilleri
111 Merkezi Isıtma
Bir ısıtma merkezinde uumlretilen ısının taşıyıcı bir ortam vasıtasıyla ısıtılması istenenmahallere yerleştirilmiş ısıtıcılara goumlnderilmesi suretiyle gerccedilekleştirilen ısıtmaya merkeziısıtma denir
Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilir Bir kazanda veya sıcak hava uumlretecinde yanma sonucu ortayaccedilıkan reaksiyon (Tepkime) ısısı suya veya havaya verilir Isıtıcı akışkan adı verilen su havaveya herhangi bir akışkan kazanda uumlretilen ısıyı taşır Merkezi ısı uumlreteci ile ısıtılacak hacimarasında ısıtıcı akışkanı dağıtan ve toplayan bir boru veya kanal sistemi vardır Bu sistemyardımı ile ısıtılacak hacime getirilen ısıtıcı akışkan hacim iccedilerisinde uygun yerlerekonulmuş ısıtıcı elemanlara ( Radyatoumlr konvektoumlrfancoil vb) girer Bu ısıtıcı elemanlardaısıtıcı akışkanla merkezden taşınan ısı oda iccedilerisine yayılır Boumlylece bir merkezden uumlretilenısı ile ccedilok sayıda bağımsız hacmin ısıtılması gerccedilekleştirilmiş olur
Genel olarak merkezi ısıtma tesisatını meydana getiren elemanlar şunlardır Kazanlar(Isı uumlreteccedilleri) ısıtıcılar borular vanalar ve diğer tesisat elemanlarıdır
OumlĞRENME FAALİYETİ-1
ARAŞTIRMA
AMACcedil
4
Merkezi ısıtma sistemleri hacimlerin tek tek bağımsız olarak ısıtıldığı muumlnferit ısıtmasistemine goumlre verimliucuz sağlıklı ve modern ısıtma sistemleridir Yanma tek bir merkezdesobalara goumlre daha gelişmiş cihazlarda gerccedilekleştirilir Bunun iccedilin muumlnferit ısıtmada uygunolmayan duumlşuumlk kaliteli yakıtların verimli bir şekilde yakılması muumlmkuumlnduumlr Boumlylece dahaucuz ısınma sağlanır Isıtılacak hacim iccedilinde yanma olmadığından yakıt taşıma kuumll almayanma kontroluuml gibi sorunları yoktur dolayısıyla temiz ve rahat bir ısınma sağlar Isıtıcıyuumlzey sıcaklıkları duumlşuumlk buumltuumln hacimler ısıtıldığından sağlıklı ve dengeli bir ısınma eldeedilir Termostatlarla oda sıcaklıklarını ve yanmayı otomatik olarak kontrol etmekmuumlmkuumlnduumlr Boumlylece yakıt israfı oumlnlenmiş olur
Merkezi ısıtma ısıyı taşıyan akışkanın cinsine goumlre ccedileşitli isimler alır
1111 Sıcak Su ile Isıtma
Bu sistemler ısı taşıyıcısı olarak 90degC rsquoye kadar ısıtılmış suyun kullanıldığısistemlerdir Isıtılmış olan sıcak su ile sistemden doumlnen soğuk suyun oumlzguumll ağırlıklarıarasındaki farktan dolayı tabii olarak yada devreye Pompa ilavesi ile cebri(Zorlamalı) olarakdevamlı sirkuumllasyon (Devir-Daim) yapılır Sıcak su kazanında uumlretilen sıcak su borularlaısıtılacak hacimlere yerleştirilmiş radyatoumlr konvektoumlr sıcak hava apareyifancoil gibi ısıtıcıelemanlara taşınır Burada sisteme giden sıcak su soğuyarak ısısını oda hacmine bırakır vekazana geri doumlner Suyun dolaşımı tabii olarak veya ccediloğu zaman bir sirkuumllasyon pompası ilesağlanır Sistemde mevcut suyun ısınması sırasında artan su hacmi genleşme deposundatoplanır
Yakıt durumuna goumlre atmosfere accedilık veya kapalı genleşme depolu bina mimaridurumuna goumlre de alttan dağıtma alttan toplama uumlstten dağıtma alttan toplama ve uumlsttendağıtma uumlstten toplama olarak kurulup ccedilalıştırılabilir
Şeki 11 Alttan dağıtmalı alttan toplamalı pompalı sıcak sulu ısıtma sistemi
5
Şekil 12 Uumlstten dağıtmalı alttan toplamalı pompalı sıcak sulu ısıtma sistemi
1112 Kızgın (Kaynar) Sulu Isıtma
110 degC ile 190 degC rsquoa kadar ısıtılmış yuumlksek basınccedillı sıcak su sistemlerine kaynar sulu(kızgın sulu) sistemler denir Suyun buharlaşmasını oumlnlemek iccedilin devamlı bir karşı basınccedilmeydana getirilir Bundan oumltuumlruuml tesisatın dış atmosferle bağlantısı yoktur Sistemde kapalıgenleşme deposu (tankı) kullanılır
Kızgın su sanayide fan-coilli bina ısıtma sistemlerinde proses ısıtmasında ve klimasantrallerinde kullanılabilen bir ısıtıcı akışkandır
Şekil 13 Kızgın (Kaynar) sulu ısıtma sistemi Şekil 14 Kapalı genleşme deposu
6
Kızgın sulu ısıtma sisteminde (bk Şekil 15) kızgın su kazanı tamamen su ile doludurve istenen derecede kızgın su elde edilir Kızgın su ısıtıcıları dolaşarak ısısını bırakır vesoğumuş halde kazana geri doumlner Genleşme deposu tesisatın en yuumlksek noktasına veyakazan dairesinde goumlruumllebilecek bir yere konmalıdır
Kapalı genleşme deposunda belli bir seviyeye kadar su bulunur Tesisat ccedilalışmayabaşlayınca ısınan suyun hacmi genişleyeceğinden depo iccedilerisindeki su seviyesi yuumlkselir vehavayı uumlstte sıkıştırır Havanın su uumlzerine yaptığı basınccedil artınca da kaynama noktası yuumlkselirGenleşme deposu basınca dayanıklı olmalı ve uumlzerinde bir emniyet suumlpabı bulunmalıdırDepodaki su seviyesi bir su seviye şamandırası yardımıyla kontrol edilir
1113 Alccedilak Basınccedillı Buharlı Isıtma
Kalorifer kazanından ccedilıkış basıncı 05 atuuml (kgcm2) ve sıcaklığı da en ccedilok 110 degC olanbuharla yapılan ısıtmadır Buharlı tesisatlarda daha ccedilok buumlyuumlk hacimli ve ısının uzakmesafelere taşınması gerektiği yerlerde kullanılır (Hastane askeri kışla fabrikalar gibihellip)
Şekil 15 Buharlı ısıtmada kazan su seviyesi
Buharlı tesisatta su kazanda belirli seviyeye kadardır Tesisat hava ile doludur Buharborusunda buhar ve hava basınccedilları toplamı vardır Kondens (Buharın suya doumlnuumlşmesi)borusundaki su seviyesinden geccediltiği kabul edilen yatay duumlzleme Kazan Basınccedil Seviyesidenir Kazan iccedilerisinde belirli seviyede bulunan su duumlzeyine de kazan su seviyesi denir Busistemde kondens boruları işletme basıncı duumlzleminin uumlstuumlnden geccedilirilirse kuru kondensborulu altından geccedilirilirse ıslak kondens borulu alccedilak basınccedillı buharlı ısıtma adını alır
7
Şekil 16 Kuru kondens borulu alttan dağıtmalı alttan toplamalı alccedilak basınccedillı buharlı ısıtma
Şekil 17 Islak kondens borulu alttan dağıtmalı alttan toplamalı alccedilak basınccedillı buharlı ısıtma
1114 Yuumlksek Basınccedillı Buharlı Isıtma
Kalorifer kazanından ccedilıkış basıncı 05 atuumlrsquoden ve sıcaklığı da 110 degCrsquoden yuumlksekbuharla yapılan ısıtmadır Buhar basıncının yuumlksek olması istenen buumlyuumlk işletmelerdekullanılır Basınccedil yuumlksek olduğu iccedilin sistemde kullanılan malzemeler bu basınca uygunseccedililmelidir
8
1115 Vakumlu (Atmosfer Altı Basınccedilla Ccedilalışan) Buharla Isıtma
Basıncı atmosfer basıncından az olup 025 ile 095 atuuml arasında değişen ve sıcaklığıda en az 65 degC olan buharla yapılan ısıtmadır Kazanda elde edilen buhar boru ve ısıtıcılardadolaşıp yoğunlaştıktan sonra kazana doumlner Doumlnuumlş borusuna bir pompa konularak suyu vehavayı emer suyu kazana havayı da dışarı atar Guumlnuumlmuumlzde kullanılmayan bir sistemdir
1116 Sıcak Hava ile Isıtma
Bu sistemde ısı taşıyıcı olarak hava kullanılır Bir merkezde ısıtılan hava kanallarvasıtasıyla ısıtılması gereken ortama (Oda vb) sevk edilir Bu sistem ancak ısıtma ile beraberhava değişiminin de sağlanmasının gerekli olduğu yerlerde uygulanır
112 Boumllgesel Isıtma
Birden fazla binanın ısı ihtiyacını aynı anda tek merkezden (Isı Merkezi) karşılamakiccedilin tasarlanan sisteme boumllgesel ısıtma sistemi ortak kazan dairesine ise boumllgesel ısıtmasantralı denir Boumllgesel ısıtma sistemleri buumlyuumlk ve geniş alana yayılmış bina grupları(Kışlalar hastaneler uumlniversite kampuumlsleri konut siteleri enduumlstriyel uumlretim tesisleri gibihellip)iccedilin oumlzellikle uygulanır Sistemin başlıca yararları şunlardır
1Her binada ayrı ayrı kalorifer kazanlarına yakıt ve kuumll depolarına kaloriferbacalarına gerek kalmadığı iccedilin inşaat ve tesisatın ilk kuruluş maliyeti azalır Boumlylelikle eldeedilen hacimler başka amaccedillar iccedilin kullanılabilir
2Her binada ayrı ayrı kazan dairesi bulunmayacağı iccedilin yangın ve patlama tehlikeleride ortadan kalkar
3Binalarda ayrı ayrı yakıt ikmali kuumll nakli sorunu ve kazan dairesi işletmeciliği(Uzman kaloriferci ihtiyacı) sorunu ortadan kalkacağı iccedilin işletme giderleri azalır Dumankurum yakıt ve kuumll pisliği ortadan kalkar
4Tek baca olduğundan gerekli filtreleme tesisleri kurularak ccedilevre kirlenmesi asgariyeindirilir
5Boumllge ısıtma santralinde bir ccediloumlp yakma kazanı tesis edilerek ccediloumlplerin imhası veartık ısının tekrar kazanılarak ısıtma şebekesine verilmesi muumlmkuumln olur
6Hem bina ısıtması hem de kullanım sıcak suyu uumlretimi iccedilin gerekli ısıyı daima hazırtutar
9
113 Radyant Isıtma
Radyant ısıtma sistemleri konusunda insanlar iccedilin esin kaynağı yine doğadır Kışaylarında bulutlu bir havada dolaştığınızı ve bir anda guumlneşin bulutların arasından ccedilıktığınıduumlşuumlnuumln nasıl tatlı bir sıcaklık hissedersiniz Hissedilen bu ısınmanın nedeni bir anda 5-10degC hava sıcaklığı artışı değil size ulaşmaya başlayan kızıloumltesi ışınlardır Guumlneş tekrar bulutagirdiğinde bu ısınma ortadan kalkacaktır İşte aynı duumlşuumlnceden yola ccedilıkarak ldquoRadyant IsıtmaSistemlerirdquo tasarlanmıştır Bu sistem aynen doğada olduğu gibi ortam havasının ısıtılmasıyerine kişilerin doğrudan konfor sıcaklığını hissetmelerini sağlamaktadır Radyant ısıtmasistemi uygulamalarında ısıtıcıların uygun yerleşimi ile mekacircn iccedilindeki tuumlm boumllgelerin ya dasadece istenen boumllgelerin ısıtılabilmesi muumlmkuumlnduumlr Radyant ısıtma doğalgaz sıvılaştırılmışpetrol gazı (LPG) ve sıvı yakıtların ışıma enerjisi sağlayan tuumlplerde yakılması sonucu ısınantuumlplerden yayılan kızıl oumltesi ışınların reflektoumlr aracılığı ile direkt nesneleri ısıtma prensibinedayanır
Şekil 18 Radyant ısıtma sistemi
Radyant ısıtma prensip olarak konvansiyonel sıcak hava ile ısıtmadan ccedilok daha farklıgerccedilekleştirilmektedir Bilindiği gibi uumlccedil tuumlr ısı geccedilişi tarif edilmektedir
Bunlar iletim taşınım ve ışınım şeklinde olmaktadır Radyant ısı geccedilişi veya diğerifadeyle Işınımla olan ısı geccedilişi iletimle ve taşımınla olan ısı geccedilişinden tamamen farklı biroumlzelliktedir Işınımla ısı geccedilişinde iletim ve taşınım şekillerindeki gibi ortamın doluolmasına ve maddesel bir temasa gerek yoktur Işınımla ısı geccedilişi cisimler arasında boşlukolması durumunda da vardır Işınımla ısı geccedilişi olayının accedilıklanması genel olarak dalga vekuantum teorileri yardımıyla yapılmaktadır Buna goumlre ışınım belirli bir dalga boyundaki
10
kızıl oumltesi ışınların ccedilarptıkları cisimlerin yuumlzeyindeki molekuumllleri titreştirmeleri boumlyleceoluşan suumlrtuumlnme ile ısınmayı sağlamalarıdır Tuumlm cisimler yuumlzey sıcaklıklarına bağlı olarakışınım yayarlar Ancak yuumlzey sıcaklığı 300 C nin uumlzerinde olan cisimler radyant ısıtmaaccedilısından dikkate alınır Radyant ısıtmada kullanılan cihazlarda yuumlzey sıcaklığı 450 Ccivarındadır Bu yuumlzey sıcaklığına sahip cisimler yuumlzey sıcaklığına da bağlı olarak l - 10 mdalga boyunda ışınım yayarlar
Radyant ısıtma cihazlarında doğalgaz veya doğalgazın ulaşamadığı yerlerdesıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) bir bruumlloumlr vasıtası ile yakılır ve Şekil l de goumlsterilensistemdeki borunun dış yuumlzeyi ısıtılır Radyant tuumlp adı verilen bu borudan yayılan kızıl oumltesiışınların reflektoumlr aracılığı ile direkt nesneleri ısıtma prensibine dayanır
Yuumlksek mekanlarda hava ısıtıldığında ısınan hava yuumlkseleceğinden ısıtılmasıgerekmeyen uumlst kısımlarda (tavanda) sıcaklık 40degCrsquoye ulaşırken doumlşeme seviyesinde havasıcaklığı 12 ndash 13 degC civarındadır Boumlylece tavandan ve hava değişiminden buumlyuumlk enerjikayıpları olmaktadır Radyant ısıtıcılarla ısıtılan yerlerde hava ısıtılmadığı iccedilin hava değişimoranları ve yuumlkseklik artar Boumlylece enerji tasarrufu da yaklaşık 60rsquolara ulaşmaktadır
11
Şekil 19 Ccedileşitli radyant ısıtma sistemleri
Radyant ısıtma sistemleri ile elde edilebilecek enerji tasarrufu dışında sağlanan diğeroumlnemli avantajlar şunlardır
Şekil 110 Kızıl oumltesi ışıl (Radyasyon) ısıtma sistemler
12
Havayı ısıtmadığı iccedilin minimum infiltrasyon kayıplarının (Kaccedilan ve sızanhavalar) olmaması
Ortamda hava hareketi olmadığından dolayı toz probleminin olmaması Homojen ısı dağılımının gerccedilekleşmesi Spot ısıtma yapılması Ccedilalışma sıcaklığına erişmek iccedilin beklemeye gerek olmaması birkaccedil dakika
iccedilinde ısınabilmesi İş guumlcuuml gereksinimi olmaması ve bakım maliyetlerinin ccedilok duumlşuumlk olması Vardiya ccedilalışmalarında boumllgesel ısıtma olanağı sağlaması Ccedilok kısa suumlrede ısıtabilme oumlzelliği nedeniyle muumlkemmel otomatik kontrol
yeteneği olmasıdır Kazan dairesi de gerektirmemesi nedeniyle buna bağlı enerji kayıpları ile yer ve
insan guumlcuuml kayıplarının olmaması da diğer oumlnemli uumlstuumlnluumlğuumlduumlr
Aşağıda sıralanan alanlar bilinen konvansiyonel hava ısıtmalı sistemlerle ısıtılmasıccedilok zor ccedilok pahalı ya da muumlmkuumln olmayan alanlardır
Isının yuumlkselerek kullanılmayan tavan boşluğuna hapsolduğu tuumlm yuumlksektavanlı mekanlar
Hava sirkuumllasyonu ccedilok olan kapıların genelde accedilık kaldığı giriş ve ccedilıkışalanları
Isıtmanın kısa suumlreli ihtiyaccedil duyulduğu alanlar Geniş alan iccedilerisinde ısıtılması istenen nokta ya da boumllgesel alanlar Kenarları accedilık uumlstuuml kapalı alanlar
Bu alanlar iccedilin en iyi ccediloumlzuumlm radyant ısıtmadır En genel anlamda yukarıdasınıflandırdığımız radyant ısıtma uygulamalarını ticari oumlrnekler halinde şoumlyle sıralayabilirizFabrikalar atoumllyeler oto servis ve showroomlar spor salonları camikiliseler depo uccedilakhangarları sera hayvan ccediliftlikleri kaferestoran bahccedileterasaccedilık alan
12 Isı ve Sıcaklık
121 Isı
1211 Isının Tanımı
Karbonlu bileşiklerin oksijenle birleşerek yanması sonucu ortaya ccedilıkan enerjiye ısıdenir yani kısaca ısı bir enerji biccedilimidir Isı enerjisi maddeleri meydana getiren molekuumlllerinhareket etmeleri sonucu oluşur
1212 Isının Birimleri
Isı birimi iş birimi ile aynıdır yani ısı birimi joule (j) olarak tanımlanır Ancak en ccedilokkullanılan ısı oumllccediluuml birimi kalori (cal) veya kilokalori (kcal) olarak kullanılmaktadır 1 kalori
13
1 gram suyun sıcaklığını 145 ordmCrsquoden 155 ordmC rsquoye yuumlkseltmek iccedilin gerekli olan ısımiktarıdır1kalori=4187 joule ve 1kcal=1000 calrsquodir
1213 Isının Oumllccediluumllmesi
Isı ldquoKalorimetrerdquo veya ldquoIsıoumllccedilerrdquo denen oumllccedilme aygıtlarıyla oumllccediluumlluumlr Cisimlerin ccedileşitlietki sonucunda accedilığa ccedilıkardığı ısıların oumllccediluumlmuumlnde karşılaşılan temel guumlccedilluumlk sistemle ccedilevrearasında oluşan parazit ısı alışverişleridir Bu alış verişler yalıtkan destekler kullanılaraksınırlandırılır Muumlmkuumlnse vakumda (Atmosfer altı basınccedilta ve havasız ortamda) ccedilalışılır vedış sistemle aynı sıcaklıkta tutulur(ısı geccedilişlerini oumlnlemek iccedilin)
122 Sıcaklık
1221 Sıcaklığın Tanımı
Sıcaklık ısının oumllccediluumlm tanımlamasını yapan bir birimdir enerji değildir Bir başkadeyişle sıcaklık ortamdaki ortalama molekuumller hareketin bir oumllccediluumlsuumlduumlr Sıcaklık duyularlaalgılanmakta ve genellikle cisimlerin aldığı veya verdiği ısıya goumlre ldquosıcakrdquo veya ldquosoğukrdquokavramlarıylada ifade edilir Sıcak ve soğuk iki cismin birbirine temas ettirilmesi halindesıcak olanın soğuduğunu soğuk olanın da ısındığını belirli bir suumlre temas halindekaldıklarında ise her ikisinin de aynı sıcaklık veya soğukluğa ulaştıklarını biliyoruz Sonuccedilolarak sıcaklık cisimlerin ısı durumlarını oumllccedilmeye yarayan veya ısı alıp veren cisimlerinuumlzerindeki değişimi değerlendirmek iccedilin kullanılan bir terimdir diyebiliriz
1222 Sıcaklığın Birimleri
Sıcaklık birimleri olarak ldquodegC (Celsius)rdquo ve ldquodegF (Fahrenheit)rdquo guumlnluumlk yaşamda yaygın olarakkullanılır ldquodegK (Kelvin) ise teknik bir oumllccediluuml birimidir
Isı ile sıcaklık arasındaki ilişki
Q=mc t
Bağıntısı ile verilebilir Burada
Q= ısım= kuumltlec= oumlz ısı
t= sıcaklık değişimidir
1223 Sıcaklık Oumllccedilme
Sıcaklık termometre ile oumllccediluumlluumlr Bunların hemen hepsi civa alkol gibi maddelerinhacimlerinin ısı ile genleşmesinden yararlanılarak yapılmıştır Uumlccedil ccedileşittir
14
Celsius (degC) derecesi En yaygın kullanılanıdır Suyun donma noktası sıfır kaynamanoktası da 100degC kabul edilmiştir Civalı bir termometre uumlzerinde donma noktası ilekaynama noktası işaretlenmiş bu iki ccedilizgi arası yuumlz eşit parccedilaya boumlluumlnmuumlştuumlr Buboumlluumlmlerden bir tanesine 1 centigrade (santrigrat) derecesi denmiştir (degC) harfi ile goumlsterilirUumllkemizde degC kullanılır
Şekil111 Celsius(degC) ve Fahrenheit(degF) oumllccedileklerinin karşılaştırılması
Fahrenheit(degF) derecesi Suyun donma derecesi +32 kaynama derecesi ise +212derece olarak alınmıştır Suyun donma ile kaynama derecesi arasındaki accedilıklık 180 eşitparccedilaya boumlluumlnmuumlş bunlardan birine (1 Fahrenheit) derecesi denmiştir (degF) harfi ile goumlsterilirAmerika İngiltere gibi bazı uumllkelerde kullanılmaktadır
Kelvin derecesi Suyun donma derecesi -27315degC olarak kabul edilmiştir(1K=1degC)(T ) harfi ile goumlsterilir T= (27315 + tdegC) ( t santigrat derece degC )
123 Basınccedil
1231 Basıncın Tanımı
Birim yuumlzeye dik olarak etki eden kuvvettir Barometre ile oumllccediluumlluumlr Kuvvetinalana boumlluumlnmesiyle hesaplanır ( P) harfi ile goumlsterilir
Şekil112 Basıncın alana etkisi
1232 Basınccedil Birimleri
Bar atuuml(kgcmsup2) torr fiziksel atmosfer basıncı(atm) pascal(pa) mss(metre susuumltunu) milimetre civa basıncı(mmHg) inccedil kareye duumlşen pount(psi)
15
1233 Basınccedil Sıcaklık ve Hacim İlişkisi
Basınccedil sıcaklıkla doğru hacimle ters orantılıdır Sıcaklık artarsa orantılı olarak basınccedilda artar (Hacim sabit) Hacim artarsa basınccedil duumlşer (Sıcaklık sabit)
13 Isı İletimi (Transferi)
Isının iletimi iccedilin bir sıcaklık farkı oluşmalıdır Isı daima yuumlksek sıcakdan duumlşuumlksıcaklığa doğru hava hareketi yapar
131 Isı İletim Ccedileşitleri
Isı iletimi uumlccedil şekilde olur İletimtaşınım ve ışıma
1311 Konduumlksiyon (Conduction İletkenlik) Yoluyla İletim
Isının bir cisim iccedilinde molekuumlller ve elektronlar aracılığı ile veya değme esnasındailetilmesidir Daha ccedilok katı cisimlerde goumlruumlluumlr
Metal bir ccedilubuğun ucunu ateşe tuttuğumuz zaman diğer ucunun da belli bir suumlre sonraısındığını fark edeceğiz Bu konduumlksiyon yoluyla (Temas iletkenlik) ısınmadır
1312 Konveksiyon (ConvectionTaşınım) Yoluyla İletim
Sıvılarda ve gazlarda ısının hareket eden bir ortamla(Taşıyıcı sayesinde) iletilmesidirDolayısıyla ısının konveksiyon şeklinde yayılabilmesi iccedilin ısı kaynağı ile ısıtılacak mahalarasında ısı enerjisi taşıyan taşıyıcıya (Su buhar veya hava) gerek vardır Isı bu taşıyıcıtarafından bir yerden başka bir yere taşınır
Sıcak sulu kaynar sulu buharlı ve havalandırma tesisatlardaki ısı iletimleri bu iletimeoumlrnek verilebilir
1313 Radyasyon (Işıma) Yoluyla İletim
Isının iki cisim arasında iletici bir ortam olmaksızın iletilmesidir Herhangi bir ısıkaynağından elde edilen ısı ışınlarının hava tabakasını geccedilerken havayı ısıtarak uzakta olanbir cisme veya canlı bir varlığa ulaşıp onu ısıtmasına radyasyon (ışıma) yoluyla ısınıniletilmesi denir
Elektrikli kuarts ve hava gazı sobalarındaki ısıtma ve guumlneşin duumlnyamızı ısıtması buısınmaya oumlrnektir
16
132 Isı Kaybı
Binalarda ısı kaybı hesaplarını yapabilmek iccedilin binanın durumu binanın hangi coğrafiboumllgede olduğu youmlnuuml binanın inşasında kullanılan yapı malzemelerinin cinsi hakkındagerekli bilgilere sahip olmak gerekir
Binanın her bir hacmi iki şekilde ısı kaybeder Birincisi yapı malzemelerinden (Kumccedilimento taş briket kireccedil demir ahşap cam vb) geccedilen ısı kayıpları (İletimsel veyatransmisyon) ikincisi pencere ve kapı boşlukları gibi yerlerde meydana gelen ısı kayıplarıdır(İnfiltrasyon)
1321 Duvarlarda Isı Kaybı
Binaların iccedil ve dış duvarlarında ısı kaybı meydana gelir Isı kaybı duvarları oluşturanana malzemelere (Taş tuğla beton briket vb) iccedil ve dış sıva cinslerine varsa ısı yalıtımıcinsine bunların kalınlıkları duvarların boyutları zemin veya bodrum kat duvarlarınıntoprağa bitişik olup olmadığı gibi durumlara bağlı olarak artar veya azalır (Duvarlardayapılacak ısı yalıtımı ısı kaybını azaltacaktır)
1322 Kapı ve Pencerelerden Isı Kaybı
Pencere ve kapıların boyutları yapılış şekli ve cinsi (Tek veya ccedilift cam) malzemelerive accedilılan kısımların boyutları gibi kriterlere bağlı olarak değişir
1323 Doumlşemelerden Isı Kaybı
Doumlşemelerin yapısı malzemeleri kalınlıkları boyutları ve doumlşemenin durumlarına(Zemine oturan toprak temaslı doumlşeme accedilık geccedilit uumlzerindeki dış hava temaslı ara katdoumlşemesi gibi) goumlre ısı kaybı meydana gelir Ayrıca tavanlar da dikkate alınır (Ccedilatıda ısıyalıtımı yapılıp yapılmadığı gibihellip)
1324 İnfiltrasyon Yolu ile Isı Kaybı
Kapatılmış durumda olan pencere ve kapıların accedilılan kanatları ile tam ccedilakışmamaktave arada bir boşluk kalmaktadır Dış hava ile hacmin iccedil havası arasındaki basınccedil farkınedeniyle bu aralıklardan iccedileriye soğuk olan dış hava sızmaktadır Odaya sızan dış havaaynı miktarda ve sıcak olan iccedil havanın dışarı sızmasına neden olmaktadır Bu durumdaodaya sızan soğuk dış havanın oda sıcaklığına kadar ısıtılması gerekmektedir Bu soğuksızıntı havasını ısıtmak iccedilin gereken ısı miktarına hava sızıntısı (İnfiltrasyon) ısı kaybı denirİnfiltrasyon ısı kaybını hesaplamak iccedilin pencere ve kapıların accedilılan kısımlarının ccedilevreuzunlukları oumlnceden hesaplanmalıdır
17
1325 İşletme Ruumlzgacircr ve Youmln Zamları
Binanın işletme durumu(Tesisatın suumlrekli ccedilalışıp ccedilalışmaması ve soumlnduumlruumlluumlş suumlresi)dış kapının doğrudan dış havaya accedilıldığı ortamlar (Duumlkkacircn mağaza banka vs yerler) ısıkaybını oluşturur Hava sızıntısından farklı olarak bir hava değişiminin soumlzkonusu olduğu vebir hacmin ısı kaybının hesaplanmasında dış duvarların youmlnuumlnuumln oumlnemi (Ccediluumlnkuuml kuzey yarımkuumlrede binaların guumlneye bakan odaları guumlneş ışınlarının radyasyonu etkisiyle bir miktarısınır) goumlz oumlnuumlnde bulundurularak ısı kaybı hesaplanır
14 Isıtıcıların Montajı
Şekil 113 Isıtıcı ccedileşitleri
141 Isıtıcı Montaj Takımlarının Oluşması
Isıtıcının istenen konumda tesisata bağlanabilmesi iccedilin kullanılan tesbit ve bağlantıparccedilalarına montaj elemanı ısıtıcı dilimlerinin birleştirilerek grup oluşturulması ve ısıtıcınıntesisata bağlanması iccedilin kullanılan oumlzel takımlara ısıtıcı montaj takımları denir
Konvektoumlr fancoil panel ve levhalı ısıtıcılarda montaj elemanları ıstıcı ile birlikteverilir Montaj bilgileri bir broşuumlr ile anlatılır Bu bilgiler doğrultusunda verilen elemanlarlamonte edilir Diğer ısıtıcılarda oumlzellikle dilimli ısıtıcılarda boumlyle bir olanak yoktur Montajelemanları ayrı ayrı temin edilir Montaj teknik elemanın bilgi ve becerisine bağlıdırGerekli olan takım ve elemanlar aşağıda belirtilmiştir
18
1411 Radyatoumlr Nipeli
Oslash32mm(1frac14) anma ccedilapında ccedilelik malzemedenyapılır Her iki ucuna da birbirinin tersi olan sağ-sol dişaccedilılır Tek youmlnluuml doumlnduumlruumllmesiyle her iki tarafı daccediloumlzer veya sıkar Sağ-sol dişler nipel ortasında birleşirNipel iccedil ccedilapına bırakılan tırnaklar anahtar ağzı goumlrevigoumlruumlr Bazı nipeller dikine biccedilimli kesik olarak uumlretilirNipelin iccedilten anahtarla zorlanması durumunda nipelccedilapı genişleyerek ısıtıcı delik ccedilapını tam kavrar Dilimdişinin sıyırmasını oumlnler
Şekil 114 Radyatoumlr nipeli
1412 Radyatoumlr Tapası
Temper doumlkuumlmden anahtar ağızlı olarak imal edilirSağ veya sol vida ccedilekilir Anma ccedilapı Oslash32mm(1frac14)rsquodir Buoumllccediluuml tapanın diş dibine olan oumllccediluumlsuumlduumlr İşccedililiğindekesinlikle ağzlı anahtarlar kullanılmalıdır Dişli boruanahtarları zorlanmalarda anahtar ağızlarının bozulmasınaneden olur
Şekil 115 Radyatoumlr tapası
1413 Reduumlksiyon
Radyatoumlr reduumlksiyonu tapa gibi temper doumlkuumlmdenaynı oumllccediluumlde ve diş youmlnlerinde anahtar ağızlı olarak yapılırFarklı olarak ortasına sağ dişli Oslash10 Oslash15 Oslash20 ve Oslash25mm oumllccediluumllerinde boru vidaları accedilılmış delik bırakılır Budeliklere radyatoumlr vanası veya puumlrjoumlr bağlanır
Şekil 116 Radyatoumlr reduumlksiyonu
1414 Radyatoumlr Contası
Oslash32 mm iccedil ccedilapında yağlı kağıt fiber sıvı silikon tuumlruuml vekauccediluktan yapılan sızdırmazlık elemanıdır Buharlı tesisatlarda fibercontalar kullanılır Radyatoumlr dilimini soumlkmeden gevşeterek yapılantamiratlarda sıvı conta kullanışlı olur Conta kullanılacak yuumlzey iyitemizlenmelidir Kağıt ve fiber conta yuumlzeylerine suumllyen veya bezirsuumlruumllmelidir
Şekil 117 Radyatoumlr contası
19
1415 Radyatoumlr Konsolu
T demirinden veya doumlkme demirden dilimarasına oturabilecek biccedilimde uumlretilir Duvar doumlşemeve tavan tipi olarak uumlccedil ccedileşit konsol vardır Duvar tipikonsolun duvar iccedilinde kalan ucuna tırnaklar accedilılır Butırnaklar konulan dolgu harcının konsolu tamkavramasını sağlar Tavan ve doumlşeme tipinde ise en az70 mm yuumlksekliğinde tabanı doumlşemeye veya tavankiriş alt yuumlzeyine oturabilecek biccedilimde yapılır
Şekil 118 Radyatoumlr konsolları
Sabit Ayaklı Konsol Ayarlı Ayaklı Konsol Ayarlı Askı Konsolu Sabit Askı Konsolu
Şekil 119 Radyatoumlr konsolu ccedileşitleri
1416 Radyatoumlr Kelepccedilesi
Ccedilelik sacdan radyatoumlr birleşim boğazı ccedilapında biccedilimli olarak yapılır Sac kalınlığınınaz olması durumunda dayanımı artırmak iccedilin kordonlu uumlretilir İki veya uumlccedil parccediladanmeydana gelir Parccedilaları vida veya vida-somunla tutturulur Kelepccedile kuyruğunun ccedilimentoharcını tam kavraması iccedilin enine kordonlu ve ccedilentikli yapılır Kelepccedileler genellikle duvaramontaj edilir Radyatoumlr arkasında 40 mm boşluk bırakılacağından dilim genişliğiyle kelepccedileekseni arasında uygun boşluk bırakılarak montaj edilir Montajında yatay ve dikey terazisigoumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır
20
Şekil 120 Radyatoumlr kelepccedilelerinin goumlruumlnuumlşuuml
1417 Isıtıcı Vanaları
Isıtıcı(Radyatoumlr) vanaları pirinccedil ve bronz malzemeden yapılır Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaakışkan kesici olarak kullanılır Oslash15-Oslash20-Oslash25-mm anma oumllccediluumllerinde bulunur Isıtıcıgenişliğine ve montaj durumuna uyması iccedilin koumlşeli (Koumlşe doumlnuumlşluuml) ve duumlz biccedilimli yapılırİccedilten-dıştan ayarlı dışardan ayarlı iccedilten ayarlı termostatik ve kompakt (Bitişik giriş-ccedilıkışlı)olarak ccedileşitleri vardır
Isıtıcı vanası gerektiğinde tesisat ve ısıtıcıyı birbirinden ayırma goumlrevi de goumlruumlrBunun iccedilin vananın bir ucu iccedil diğer ucu dış dişli yapılır Dış dişe rakor somunu takılırIsıtıcıların kolay soumlkuumllmesi ve soumlkuumlm sırasında tesisat suyunun dışarı akmaması iccedilin vananınrakoru ısıtıcı tarafına gelmelidir Isıtıcı doumlnuumlşlerinde vana yerine rakor parccedilaları dakullanılabilir Bu rakorlar accedilma-kapama yapamaz Sadece ısıtıcı tesisat bağlantısı goumlrevigoumlruumlr Duumlz ve koumlşeli biccedilimlerde yapılır Isıtıcı doumlnuumlşlerine iccedilten ayarlı vanalar da takmakmuumlmkuumlnduumlr Bu vanalara accedilıktan accedilma-kapama yapılamaz Ancak tesisatccedilı tarafından oumlzelallen (goumlmme) anahtarıyla ayar yapılabilir İccedilten ayarlı vanalara ısıtıcı doumlnuumlş vanası da denir
21
22
Şekil 121 Isıtıcı vana ccedileşitleri
23
1418 Isıtıcı Montaj Takımları
Isıtıcı dilimlerinin birleştirilmesinde oumlzel olarak yapılmış nipel anahtarı ve kolukullanılır Oslash18-Oslash20mm yuvarlak dolu ccedilelikten yapılır Ucu 32mm lacircmel yapılarak nipelanahtarı oluşturulur Anahtarın boyu 300 500 800 VE 1000 mm oumllccediluumllerinde olurAnahtarın kolay doumlnduumlruumllmesi iccedilin diğer ucu anahtar kolunu geccedilecek biccedilimde karedikdoumlrtgen veya altıgen biccedilimli yapılır Ccediloğu zaman anahtar ucu dairesel buumlkuumlluumlr Anahtarkolu bu daire iccediline takılarak doumlnduumlruumlluumlr
Anahtar kolu 550-800mm uzunluğunda en az 18-20mm ccedilapında ve ccedilelikmalzemeden yapılır Anahtar takılacak ucu anahtar ucuna uygun biccedilimde işlenir Anahtarkolunun moment kuvvetini arttırmak iccedilin uzatma kol borusu kullanılır Oslash20 mm lik boru buiş iccedilin uygun olur
Anahtarın ısıtıcı dilimli delik ekseni doğrultusunda durması iccedilin altına destekkonulmalıdır Destek ısıtıcı genişliği kadar olmalıdır Uumlzerine ısıtıcının yarım genişliğikadar V accedilılması gerekir Anahtar V iccedilinde kılavuzlanarak doumlnduumlruumlluumlr
Şekil 122 Montaj takımlarının goumlruumlnuumlşleri
Radyatoumlr tapa ve reduumlksiyonlarının sıkılıp soumlkuumllebilmesi iccedilin oumlzel yapılmış ağızlıanahtar veya kurbağacık anahtar kelepccedile vidasını sıkmak iccedilin uzun saplı tornavida kullanılırRadyatoumlr vanası rakorlarını sıkmak iccedilin vana ccedilapına uygun oumlzel yapılmış rakor anahtarıkullanılır Rakor anahtarı rakorun iccedilindeki tırnağı kavrayacak biccedilimde ve rakor ccedilapındaolmalıdır Rakor hiccedilbir zaman başka tuumlr bir anahtarla sıkılıp soumlkuumllmemelidir
24
142 Dilimli Isıtıcıların Gruplandırılması
Birbiriyle yan yana birleştirilebilir biccedilimde yapılan ısıtıcılara dilimli ısıtıcı(Radyatoumlr) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlne de dilim adı verilir Dilimli ısıtıcılardoumlkme demir ccedilelik ve aluumlminyum malzemeden yapılır ve yapıldığı malzemeyleisimlendirilirler Uumlccedil grupta ele alınır
1421 Doumlkme Dilimli Radyatoumlrler
Doumlkme demir ısıtıcılar lacircmelli grafit doumlkme demirden uumlretilir Doumlkuumlm kalıplarındadilimler halinde yapılır Dilimlerin her iki yanında bırakılan vidalı delikler sayesinde birbaşka dilimle birleştirilebilecek şekilde yapılır Dilimlerin bir yuumlzuumlnde Oslash32mm sağ diğeryuumlzuumlnde Oslash32mm sol bağlantı deliğiyle bağlantı yapılır Birleştirmede Oslash32mm sağ-sol ccedileliknipeller kullanılır Dilim genişliği 60mmdir Delik eksenleri arası ve dilim genişliğioumllccediluumlsuumlyle adlandırılır
Kolonlu radyatoumlrler ise ısıtma yuumlzey alanlarını artırmak iccedilin akışkan iletim kanallarıarası boşaltılmış biccedilimde yapılır Dışarıdan bu boşluklar goumlzle goumlruumlluumlr Boşluklarda havasirkuumllasyonu meydana gelir Bu şekilde hava temas alanı artırılır Isı verimi yuumlkseltilir Uumlccedildoumlrt beş altı vs kolonlu olarak uumlretilir
Şekil 123 Doumlkme dilimli radyatoumlr grubu dilim oumllccediluumllendirmesi ve dilim oumllccediluumlleri
25
Soru 1 Doumlkme dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 124 Doumlkme dilimli radyatoumlr gruplandırmak
26
UYGULAMA FAALİYETİ
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Doumlkuumlm radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli radyatoumlr tapası radyatoumlr
reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr dilimlerini duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Doumlkuumlm radyatoumlr dilimi ağızlarını ccedilizmeden eğeyle temizleyiniz3 Bir radyatoumlr diliminin deliklerine nipellerini elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci dilimi birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 maddeleri tekrarlayarak diğer radyatoumlr dilimlerini de birleştiriniz8 Raryatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Dilim aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
UYGULAMA FAALİYETİ
27
1422 Ccedilelik Dilimli Radyatoumlrler
Bu ısıtıcılar presli dilim parccedilalarının oumlzel direnccedil kaynağı yapılması şeklinde uumlretilirYaklaşık 1mm et kalınlığında ccedilelik sac kullanılır Dilimler birbirine direnccedil kaynaklıbirleştirilerek oluşturulur Gerekirse birkaccedil grup ccedilelik nipellerle birleştirilir ve buumlyuumlk gruplarelde edilebilir Genellikle sipariş uumlzerine istenilen dilim sayısında uumlretilir 7 bar testbasıncına tabi tutulduktan sonra piyasaya verilir
Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplarının ilk ve son dilim bağlantı deliklerine oslash32mm vidaaccedilılır Vida youmlnuuml birbirine sağ-sol youmlnuumlndedir Anma oumllccediluumlleri delik eksenleri arası ve dilimgenişliği oumllccediluumlleriyle anılır Buumltuumln ccedilelik dilimli radyatoumlrlerin dilim kalınlığı 50mmdir
Şekil 125 Ccedilelik dilimli radyatoumlruumln goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
28
Soru 2 Ccedilelik dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 126 Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Ccedilelik radyatoumlr (En 5erli 2 adet grup) radyatoumlr nipeli tapası ve reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz bir zemindehazırlayınız
2 Radyatoumlr grubu delik ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 Birinci radyatoumlr grubunun deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci radyatoumlr grubunu birinci grup nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 Radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız8 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız9 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
29
1423 Aluumlminyum Dilimli Radyatoumlrler
Aluumlminyum dilimli radyatoumlrler pres doumlkuumlm youmlntemiyle uumlretilir Estetik (Guumlzel) vepuumlruumlzsuumlz yuumlzeyleri ile dekoratif goumlruumlnuumlr Dilim arasında bırakılan kanatlarla hava temasalanı muumlmkuumln olduğu kadar arttırılmıştır Aluumlminyum malzemeden imal edildiği iccedilinhafiftir Bunun yanında ilk yatırım maliyeti yuumlksektir Korozyon (Paslanma) tehlikesi vardırBu nedenle bazı aliminyum radyatoumlrlerde suyun geccediltiği kanallara ccedilelik boru yerleştirilir Buccedilelik borular aliminyum folyo ile kaplanır Hava tuumlrbuumllansı ve ısı guumlcuumlnuumln yuumlkseltilmesi iccedilinkanatlarla şekillendirilir
Şekil 127 Aluumlminyum radyatoumlrlerin goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
30
Soru 3 Aluumlminyum dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 128 Aluumlminyum dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Aluumlminyum radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli tapası reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Radyatoumlr dilimi ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 1Radyatoumlr diliminin deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 2 Radyatoumlr dilimini birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 işlemleri tekrarlayarak diğer dilimleri de takınız8 Elde edilen radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı
radyatoumlr tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen moduumlller
Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02062006 tarih ve 269 sayılı Kararıile onaylanan Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeliolarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait ccedilerccedileve oumlğretimprogramlarında amaccedillanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya youmlnelikgeliştirilmiş oumlğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır)
Moduumlller bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel oumlğrenmeyerehberlik etmek amacıyla oumlğrenme materyali olarak hazırlanmış denenmekve geliştirilmek uumlzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarındauygulanmaya başlanmıştır
Moduumlller teknolojik gelişmelere paralel olarak amaccedillanan yeterliğikazandırmak koşulu ile eğitim oumlğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılmasıoumlnerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir
Oumlrguumln ve yaygın eğitim kurumları işletmeler ve kendi kendine meslekiyeterlik kazanmak isteyen bireyler moduumlllere internet uumlzerinden ulaşabilirler
Basılmış moduumlller eğitim kurumlarında oumlğrencilere uumlcretsiz olarak dağıtılır
Moduumlller hiccedilbir şekilde ticari amaccedilla kullanılamaz ve uumlcret karşılığında
satılamaz
i
ACcedilIKLAMALAR iiGİRİŞ 1OumlĞRENME FAALİYETİ-1 31 ISITICI MONTAJI3
11 Isıtma Şekilleri 3111 Merkezi Isıtma 3112 Boumllgesel Isıtma 8113 Radyant Isıtma9
12 Isı ve Sıcaklık12121 Isı 12122 Sıcaklık 13123 Basınccedil 14
13 Isı İletimi (Transferi)15131 Isı İletim Ccedileşitleri 15132 Isı Kaybı 16
14 Isıtıcıların Montajı17141 Isıtıcı Montaj Takımlarının Oluşması17142 Dilimli Isıtıcıların Gruplandırılması 24
UYGULAMA FAALİYETİ 26143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi 31144 Değişik Isıtıcı Montajları 37
UYGULAMA FAALİYETİ 44OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME 47PERFORMANS DEĞERLENDİRME 49
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 502 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROL ELEMANLARI 50
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak50211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak 52
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak 53221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak 53222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak 54
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak 55UYGULAMA FAALİYETİ 56OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME 59PERFORMANS DEĞERLENDİRME 61
MODUumlL DEĞERLENDİRME 62CEVAP ANAHTARLARI 64OumlNERİLEN KAYNAKLAR65KAYNAKLAR 66
İCcedilİNDEKİLER
ii
ACcedilIKLAMALARKOD 582YIM008
ALAN Tesisat Teknolojisi ve İklimlendirme
DALMESLEKIsıtma ve Doğalgaz İccedil TesisatıIsıtma ve Sıhhi TesisatIsıtma ve Gaz Yakıcı Cihazlar (Bakım - Onarım) Servisi
MODUumlLUumlN ADI Isıtıcı Montajı
MODUumlLUumlNTANIMI
Isıtma tesisatında kullanılan ısıtıcıları montaja hazır halegetirmek iccedilin gerekli olan bilgilerin yer aldığı oumlğretim materyalidir
SUumlRE 4032
OumlN KOŞULBoru tesisatccedilılığı ve boru kaynakccedilılığı moduumlllerini almış
olmak
YETERLİK Isıtıcı Montajını Yapmak
MODUumlLUumlN AMACI
Genel AmaccedilGerekli ortam sağlandığında (Atoumllyede veya gerccedilek
uygulama ortamında) ısıtıcı montajını standartlara ve tekniğineuygun yapabileceksiniz
Amaccedillar1 Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun ısıtıcı
montajını yapabilecektir2 Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun accedilma
kapama ve kontrol elemanları monte edebileceksinizOrtam Sınıf atoumllye laboratuvar işletme kuumltuumlphane
Internet ortamı ev vb oumlğrencinin kendi kendine veya gruplaccedilalışabileceği tuumlm ortamlar
Sınıf Donanımı Televizyon sınıf kitaplığı VCD DVDtepegoumlz projeksiyon bilgisayar ve donanımları Internet bağlantısıoumlğretim materyalleri vb
EĞİTİM OumlĞRETİMORTAMLARI VEDONANIMLARI
Atoumllye Donanımı Konsol ve kelepccedileler matkap (El breyizi)elmas matkap ucu tornavida duumlbel vida cıvata somun ccedilekiccedilmurccedil keski mala su terazisi ccedilimento kum su uumlstuumlpuuml renklikurşun kalem (Kırmızı) şeritmetre grup (Nipel) anahtarı nipelanahtarı ccedilevirme (Sıkma) kolu ve uzatma borusu ahşap destekrakor anahtarı kurbağacık anahtar allen anahtar ince eğe radyatoumlr(Isıtıcı) ve dilimleri birleştirme parccedilaları (Nipel reduumlksiyon tapaconta) vana puumlrjoumlr kendir (Keten) veya teflon bant sızdırmazlıkelemanı (Suumllyen boya veya bezir yağı) boru anahtarı blok not bilgiişlem sayfası
OumlLCcedilME VEDEĞERLENDİRME
Moduumll de yer alan her faaliyetten sonra moduumllde verilenoumllccedilme araccedilları ile kazandığı bilgi ve becerileri oumllccedilerek kendikendinizi değerlendireceksiniz
Oumlğretmen her moduumll sonunda oumlğrencilere oumllccedilme aracıuygulayarak oumlğrencinin moduumll uygulamaları ile kazandığı bilgi vebecerileri oumllccedilerek değerlendirecektir
ACcedilIKLAMALAR
1
GİRİŞ
Sevgili Oumlğrenci
Gaz ve tesisat teknolojisi alanını severek ve isteyerek tercih etmeniz mesleğinizingereklerini yerine getirirken başarınızı artıracaktır
Isıtma tesisatccedilısı mesleğinin oumlnemini bilmeli ve onunla gurur duymalıdır Bunu dagiyimi tavırları mesleğine goumlsterdiği ilgisi ve teknolojik gelişmeleri yakından takip etmesiile goumlstermelidir Kendisini mesleğinde ccedilağa ayak uyduracak şekilde geliştirmelidir
Isıtma tesisatccedilısı işini konutlarda ve iş yerlerinde yapmaktadır Bu nedenle genelahlacirck iş ahlacirckı duumlruumlstluumlk guumlvenilirlik gibi oumlzelliklere sahip olmalı giyim tavır davranışkonuşma şekli ile guumlven telkin etmelidir
Bu amaccedilla gerekli olan ısıtma tesisatccedilılığı dalındaki ısıtma sistemlerinde buumlyuumlk oumlnemtaşıyan ısıtıcı montajını proje şartlarına uygun estetik ve dengeli olarak yapmalıdır Dengelidağılımı yaparken de ısıtıcıları ısı kaybının en fazla olduğu pencere oumlnlerine yerleştirmekgerekliliğini de yerine getirmelidir
Bu moduumll sayesinde buumltuumln bu bilgileri oumlğrenecek ve başarılı bir ısıtma tesisatccedilısıolarak bu alanda yerinizi alacaksınız
GİRİŞ
2
3
OumlĞRENME FAALİYETİ-1
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak ısıtıcı montajınıyapabileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada merkezi ısıtma nasıl yapılır Araştırınız veinceleyiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan dilimli ısıtıcılar nelerdirAraştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını ve muumlhendislik buumlrolarını dolaşarak araştırma vegoumlzlem yapınız
Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
1 ISITICI MONTAJI
11 Isıtma Şekilleri
111 Merkezi Isıtma
Bir ısıtma merkezinde uumlretilen ısının taşıyıcı bir ortam vasıtasıyla ısıtılması istenenmahallere yerleştirilmiş ısıtıcılara goumlnderilmesi suretiyle gerccedilekleştirilen ısıtmaya merkeziısıtma denir
Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilir Bir kazanda veya sıcak hava uumlretecinde yanma sonucu ortayaccedilıkan reaksiyon (Tepkime) ısısı suya veya havaya verilir Isıtıcı akışkan adı verilen su havaveya herhangi bir akışkan kazanda uumlretilen ısıyı taşır Merkezi ısı uumlreteci ile ısıtılacak hacimarasında ısıtıcı akışkanı dağıtan ve toplayan bir boru veya kanal sistemi vardır Bu sistemyardımı ile ısıtılacak hacime getirilen ısıtıcı akışkan hacim iccedilerisinde uygun yerlerekonulmuş ısıtıcı elemanlara ( Radyatoumlr konvektoumlrfancoil vb) girer Bu ısıtıcı elemanlardaısıtıcı akışkanla merkezden taşınan ısı oda iccedilerisine yayılır Boumlylece bir merkezden uumlretilenısı ile ccedilok sayıda bağımsız hacmin ısıtılması gerccedilekleştirilmiş olur
Genel olarak merkezi ısıtma tesisatını meydana getiren elemanlar şunlardır Kazanlar(Isı uumlreteccedilleri) ısıtıcılar borular vanalar ve diğer tesisat elemanlarıdır
OumlĞRENME FAALİYETİ-1
ARAŞTIRMA
AMACcedil
4
Merkezi ısıtma sistemleri hacimlerin tek tek bağımsız olarak ısıtıldığı muumlnferit ısıtmasistemine goumlre verimliucuz sağlıklı ve modern ısıtma sistemleridir Yanma tek bir merkezdesobalara goumlre daha gelişmiş cihazlarda gerccedilekleştirilir Bunun iccedilin muumlnferit ısıtmada uygunolmayan duumlşuumlk kaliteli yakıtların verimli bir şekilde yakılması muumlmkuumlnduumlr Boumlylece dahaucuz ısınma sağlanır Isıtılacak hacim iccedilinde yanma olmadığından yakıt taşıma kuumll almayanma kontroluuml gibi sorunları yoktur dolayısıyla temiz ve rahat bir ısınma sağlar Isıtıcıyuumlzey sıcaklıkları duumlşuumlk buumltuumln hacimler ısıtıldığından sağlıklı ve dengeli bir ısınma eldeedilir Termostatlarla oda sıcaklıklarını ve yanmayı otomatik olarak kontrol etmekmuumlmkuumlnduumlr Boumlylece yakıt israfı oumlnlenmiş olur
Merkezi ısıtma ısıyı taşıyan akışkanın cinsine goumlre ccedileşitli isimler alır
1111 Sıcak Su ile Isıtma
Bu sistemler ısı taşıyıcısı olarak 90degC rsquoye kadar ısıtılmış suyun kullanıldığısistemlerdir Isıtılmış olan sıcak su ile sistemden doumlnen soğuk suyun oumlzguumll ağırlıklarıarasındaki farktan dolayı tabii olarak yada devreye Pompa ilavesi ile cebri(Zorlamalı) olarakdevamlı sirkuumllasyon (Devir-Daim) yapılır Sıcak su kazanında uumlretilen sıcak su borularlaısıtılacak hacimlere yerleştirilmiş radyatoumlr konvektoumlr sıcak hava apareyifancoil gibi ısıtıcıelemanlara taşınır Burada sisteme giden sıcak su soğuyarak ısısını oda hacmine bırakır vekazana geri doumlner Suyun dolaşımı tabii olarak veya ccediloğu zaman bir sirkuumllasyon pompası ilesağlanır Sistemde mevcut suyun ısınması sırasında artan su hacmi genleşme deposundatoplanır
Yakıt durumuna goumlre atmosfere accedilık veya kapalı genleşme depolu bina mimaridurumuna goumlre de alttan dağıtma alttan toplama uumlstten dağıtma alttan toplama ve uumlsttendağıtma uumlstten toplama olarak kurulup ccedilalıştırılabilir
Şeki 11 Alttan dağıtmalı alttan toplamalı pompalı sıcak sulu ısıtma sistemi
5
Şekil 12 Uumlstten dağıtmalı alttan toplamalı pompalı sıcak sulu ısıtma sistemi
1112 Kızgın (Kaynar) Sulu Isıtma
110 degC ile 190 degC rsquoa kadar ısıtılmış yuumlksek basınccedillı sıcak su sistemlerine kaynar sulu(kızgın sulu) sistemler denir Suyun buharlaşmasını oumlnlemek iccedilin devamlı bir karşı basınccedilmeydana getirilir Bundan oumltuumlruuml tesisatın dış atmosferle bağlantısı yoktur Sistemde kapalıgenleşme deposu (tankı) kullanılır
Kızgın su sanayide fan-coilli bina ısıtma sistemlerinde proses ısıtmasında ve klimasantrallerinde kullanılabilen bir ısıtıcı akışkandır
Şekil 13 Kızgın (Kaynar) sulu ısıtma sistemi Şekil 14 Kapalı genleşme deposu
6
Kızgın sulu ısıtma sisteminde (bk Şekil 15) kızgın su kazanı tamamen su ile doludurve istenen derecede kızgın su elde edilir Kızgın su ısıtıcıları dolaşarak ısısını bırakır vesoğumuş halde kazana geri doumlner Genleşme deposu tesisatın en yuumlksek noktasına veyakazan dairesinde goumlruumllebilecek bir yere konmalıdır
Kapalı genleşme deposunda belli bir seviyeye kadar su bulunur Tesisat ccedilalışmayabaşlayınca ısınan suyun hacmi genişleyeceğinden depo iccedilerisindeki su seviyesi yuumlkselir vehavayı uumlstte sıkıştırır Havanın su uumlzerine yaptığı basınccedil artınca da kaynama noktası yuumlkselirGenleşme deposu basınca dayanıklı olmalı ve uumlzerinde bir emniyet suumlpabı bulunmalıdırDepodaki su seviyesi bir su seviye şamandırası yardımıyla kontrol edilir
1113 Alccedilak Basınccedillı Buharlı Isıtma
Kalorifer kazanından ccedilıkış basıncı 05 atuuml (kgcm2) ve sıcaklığı da en ccedilok 110 degC olanbuharla yapılan ısıtmadır Buharlı tesisatlarda daha ccedilok buumlyuumlk hacimli ve ısının uzakmesafelere taşınması gerektiği yerlerde kullanılır (Hastane askeri kışla fabrikalar gibihellip)
Şekil 15 Buharlı ısıtmada kazan su seviyesi
Buharlı tesisatta su kazanda belirli seviyeye kadardır Tesisat hava ile doludur Buharborusunda buhar ve hava basınccedilları toplamı vardır Kondens (Buharın suya doumlnuumlşmesi)borusundaki su seviyesinden geccediltiği kabul edilen yatay duumlzleme Kazan Basınccedil Seviyesidenir Kazan iccedilerisinde belirli seviyede bulunan su duumlzeyine de kazan su seviyesi denir Busistemde kondens boruları işletme basıncı duumlzleminin uumlstuumlnden geccedilirilirse kuru kondensborulu altından geccedilirilirse ıslak kondens borulu alccedilak basınccedillı buharlı ısıtma adını alır
7
Şekil 16 Kuru kondens borulu alttan dağıtmalı alttan toplamalı alccedilak basınccedillı buharlı ısıtma
Şekil 17 Islak kondens borulu alttan dağıtmalı alttan toplamalı alccedilak basınccedillı buharlı ısıtma
1114 Yuumlksek Basınccedillı Buharlı Isıtma
Kalorifer kazanından ccedilıkış basıncı 05 atuumlrsquoden ve sıcaklığı da 110 degCrsquoden yuumlksekbuharla yapılan ısıtmadır Buhar basıncının yuumlksek olması istenen buumlyuumlk işletmelerdekullanılır Basınccedil yuumlksek olduğu iccedilin sistemde kullanılan malzemeler bu basınca uygunseccedililmelidir
8
1115 Vakumlu (Atmosfer Altı Basınccedilla Ccedilalışan) Buharla Isıtma
Basıncı atmosfer basıncından az olup 025 ile 095 atuuml arasında değişen ve sıcaklığıda en az 65 degC olan buharla yapılan ısıtmadır Kazanda elde edilen buhar boru ve ısıtıcılardadolaşıp yoğunlaştıktan sonra kazana doumlner Doumlnuumlş borusuna bir pompa konularak suyu vehavayı emer suyu kazana havayı da dışarı atar Guumlnuumlmuumlzde kullanılmayan bir sistemdir
1116 Sıcak Hava ile Isıtma
Bu sistemde ısı taşıyıcı olarak hava kullanılır Bir merkezde ısıtılan hava kanallarvasıtasıyla ısıtılması gereken ortama (Oda vb) sevk edilir Bu sistem ancak ısıtma ile beraberhava değişiminin de sağlanmasının gerekli olduğu yerlerde uygulanır
112 Boumllgesel Isıtma
Birden fazla binanın ısı ihtiyacını aynı anda tek merkezden (Isı Merkezi) karşılamakiccedilin tasarlanan sisteme boumllgesel ısıtma sistemi ortak kazan dairesine ise boumllgesel ısıtmasantralı denir Boumllgesel ısıtma sistemleri buumlyuumlk ve geniş alana yayılmış bina grupları(Kışlalar hastaneler uumlniversite kampuumlsleri konut siteleri enduumlstriyel uumlretim tesisleri gibihellip)iccedilin oumlzellikle uygulanır Sistemin başlıca yararları şunlardır
1Her binada ayrı ayrı kalorifer kazanlarına yakıt ve kuumll depolarına kaloriferbacalarına gerek kalmadığı iccedilin inşaat ve tesisatın ilk kuruluş maliyeti azalır Boumlylelikle eldeedilen hacimler başka amaccedillar iccedilin kullanılabilir
2Her binada ayrı ayrı kazan dairesi bulunmayacağı iccedilin yangın ve patlama tehlikeleride ortadan kalkar
3Binalarda ayrı ayrı yakıt ikmali kuumll nakli sorunu ve kazan dairesi işletmeciliği(Uzman kaloriferci ihtiyacı) sorunu ortadan kalkacağı iccedilin işletme giderleri azalır Dumankurum yakıt ve kuumll pisliği ortadan kalkar
4Tek baca olduğundan gerekli filtreleme tesisleri kurularak ccedilevre kirlenmesi asgariyeindirilir
5Boumllge ısıtma santralinde bir ccediloumlp yakma kazanı tesis edilerek ccediloumlplerin imhası veartık ısının tekrar kazanılarak ısıtma şebekesine verilmesi muumlmkuumln olur
6Hem bina ısıtması hem de kullanım sıcak suyu uumlretimi iccedilin gerekli ısıyı daima hazırtutar
9
113 Radyant Isıtma
Radyant ısıtma sistemleri konusunda insanlar iccedilin esin kaynağı yine doğadır Kışaylarında bulutlu bir havada dolaştığınızı ve bir anda guumlneşin bulutların arasından ccedilıktığınıduumlşuumlnuumln nasıl tatlı bir sıcaklık hissedersiniz Hissedilen bu ısınmanın nedeni bir anda 5-10degC hava sıcaklığı artışı değil size ulaşmaya başlayan kızıloumltesi ışınlardır Guumlneş tekrar bulutagirdiğinde bu ısınma ortadan kalkacaktır İşte aynı duumlşuumlnceden yola ccedilıkarak ldquoRadyant IsıtmaSistemlerirdquo tasarlanmıştır Bu sistem aynen doğada olduğu gibi ortam havasının ısıtılmasıyerine kişilerin doğrudan konfor sıcaklığını hissetmelerini sağlamaktadır Radyant ısıtmasistemi uygulamalarında ısıtıcıların uygun yerleşimi ile mekacircn iccedilindeki tuumlm boumllgelerin ya dasadece istenen boumllgelerin ısıtılabilmesi muumlmkuumlnduumlr Radyant ısıtma doğalgaz sıvılaştırılmışpetrol gazı (LPG) ve sıvı yakıtların ışıma enerjisi sağlayan tuumlplerde yakılması sonucu ısınantuumlplerden yayılan kızıl oumltesi ışınların reflektoumlr aracılığı ile direkt nesneleri ısıtma prensibinedayanır
Şekil 18 Radyant ısıtma sistemi
Radyant ısıtma prensip olarak konvansiyonel sıcak hava ile ısıtmadan ccedilok daha farklıgerccedilekleştirilmektedir Bilindiği gibi uumlccedil tuumlr ısı geccedilişi tarif edilmektedir
Bunlar iletim taşınım ve ışınım şeklinde olmaktadır Radyant ısı geccedilişi veya diğerifadeyle Işınımla olan ısı geccedilişi iletimle ve taşımınla olan ısı geccedilişinden tamamen farklı biroumlzelliktedir Işınımla ısı geccedilişinde iletim ve taşınım şekillerindeki gibi ortamın doluolmasına ve maddesel bir temasa gerek yoktur Işınımla ısı geccedilişi cisimler arasında boşlukolması durumunda da vardır Işınımla ısı geccedilişi olayının accedilıklanması genel olarak dalga vekuantum teorileri yardımıyla yapılmaktadır Buna goumlre ışınım belirli bir dalga boyundaki
10
kızıl oumltesi ışınların ccedilarptıkları cisimlerin yuumlzeyindeki molekuumllleri titreştirmeleri boumlyleceoluşan suumlrtuumlnme ile ısınmayı sağlamalarıdır Tuumlm cisimler yuumlzey sıcaklıklarına bağlı olarakışınım yayarlar Ancak yuumlzey sıcaklığı 300 C nin uumlzerinde olan cisimler radyant ısıtmaaccedilısından dikkate alınır Radyant ısıtmada kullanılan cihazlarda yuumlzey sıcaklığı 450 Ccivarındadır Bu yuumlzey sıcaklığına sahip cisimler yuumlzey sıcaklığına da bağlı olarak l - 10 mdalga boyunda ışınım yayarlar
Radyant ısıtma cihazlarında doğalgaz veya doğalgazın ulaşamadığı yerlerdesıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) bir bruumlloumlr vasıtası ile yakılır ve Şekil l de goumlsterilensistemdeki borunun dış yuumlzeyi ısıtılır Radyant tuumlp adı verilen bu borudan yayılan kızıl oumltesiışınların reflektoumlr aracılığı ile direkt nesneleri ısıtma prensibine dayanır
Yuumlksek mekanlarda hava ısıtıldığında ısınan hava yuumlkseleceğinden ısıtılmasıgerekmeyen uumlst kısımlarda (tavanda) sıcaklık 40degCrsquoye ulaşırken doumlşeme seviyesinde havasıcaklığı 12 ndash 13 degC civarındadır Boumlylece tavandan ve hava değişiminden buumlyuumlk enerjikayıpları olmaktadır Radyant ısıtıcılarla ısıtılan yerlerde hava ısıtılmadığı iccedilin hava değişimoranları ve yuumlkseklik artar Boumlylece enerji tasarrufu da yaklaşık 60rsquolara ulaşmaktadır
11
Şekil 19 Ccedileşitli radyant ısıtma sistemleri
Radyant ısıtma sistemleri ile elde edilebilecek enerji tasarrufu dışında sağlanan diğeroumlnemli avantajlar şunlardır
Şekil 110 Kızıl oumltesi ışıl (Radyasyon) ısıtma sistemler
12
Havayı ısıtmadığı iccedilin minimum infiltrasyon kayıplarının (Kaccedilan ve sızanhavalar) olmaması
Ortamda hava hareketi olmadığından dolayı toz probleminin olmaması Homojen ısı dağılımının gerccedilekleşmesi Spot ısıtma yapılması Ccedilalışma sıcaklığına erişmek iccedilin beklemeye gerek olmaması birkaccedil dakika
iccedilinde ısınabilmesi İş guumlcuuml gereksinimi olmaması ve bakım maliyetlerinin ccedilok duumlşuumlk olması Vardiya ccedilalışmalarında boumllgesel ısıtma olanağı sağlaması Ccedilok kısa suumlrede ısıtabilme oumlzelliği nedeniyle muumlkemmel otomatik kontrol
yeteneği olmasıdır Kazan dairesi de gerektirmemesi nedeniyle buna bağlı enerji kayıpları ile yer ve
insan guumlcuuml kayıplarının olmaması da diğer oumlnemli uumlstuumlnluumlğuumlduumlr
Aşağıda sıralanan alanlar bilinen konvansiyonel hava ısıtmalı sistemlerle ısıtılmasıccedilok zor ccedilok pahalı ya da muumlmkuumln olmayan alanlardır
Isının yuumlkselerek kullanılmayan tavan boşluğuna hapsolduğu tuumlm yuumlksektavanlı mekanlar
Hava sirkuumllasyonu ccedilok olan kapıların genelde accedilık kaldığı giriş ve ccedilıkışalanları
Isıtmanın kısa suumlreli ihtiyaccedil duyulduğu alanlar Geniş alan iccedilerisinde ısıtılması istenen nokta ya da boumllgesel alanlar Kenarları accedilık uumlstuuml kapalı alanlar
Bu alanlar iccedilin en iyi ccediloumlzuumlm radyant ısıtmadır En genel anlamda yukarıdasınıflandırdığımız radyant ısıtma uygulamalarını ticari oumlrnekler halinde şoumlyle sıralayabilirizFabrikalar atoumllyeler oto servis ve showroomlar spor salonları camikiliseler depo uccedilakhangarları sera hayvan ccediliftlikleri kaferestoran bahccedileterasaccedilık alan
12 Isı ve Sıcaklık
121 Isı
1211 Isının Tanımı
Karbonlu bileşiklerin oksijenle birleşerek yanması sonucu ortaya ccedilıkan enerjiye ısıdenir yani kısaca ısı bir enerji biccedilimidir Isı enerjisi maddeleri meydana getiren molekuumlllerinhareket etmeleri sonucu oluşur
1212 Isının Birimleri
Isı birimi iş birimi ile aynıdır yani ısı birimi joule (j) olarak tanımlanır Ancak en ccedilokkullanılan ısı oumllccediluuml birimi kalori (cal) veya kilokalori (kcal) olarak kullanılmaktadır 1 kalori
13
1 gram suyun sıcaklığını 145 ordmCrsquoden 155 ordmC rsquoye yuumlkseltmek iccedilin gerekli olan ısımiktarıdır1kalori=4187 joule ve 1kcal=1000 calrsquodir
1213 Isının Oumllccediluumllmesi
Isı ldquoKalorimetrerdquo veya ldquoIsıoumllccedilerrdquo denen oumllccedilme aygıtlarıyla oumllccediluumlluumlr Cisimlerin ccedileşitlietki sonucunda accedilığa ccedilıkardığı ısıların oumllccediluumlmuumlnde karşılaşılan temel guumlccedilluumlk sistemle ccedilevrearasında oluşan parazit ısı alışverişleridir Bu alış verişler yalıtkan destekler kullanılaraksınırlandırılır Muumlmkuumlnse vakumda (Atmosfer altı basınccedilta ve havasız ortamda) ccedilalışılır vedış sistemle aynı sıcaklıkta tutulur(ısı geccedilişlerini oumlnlemek iccedilin)
122 Sıcaklık
1221 Sıcaklığın Tanımı
Sıcaklık ısının oumllccediluumlm tanımlamasını yapan bir birimdir enerji değildir Bir başkadeyişle sıcaklık ortamdaki ortalama molekuumller hareketin bir oumllccediluumlsuumlduumlr Sıcaklık duyularlaalgılanmakta ve genellikle cisimlerin aldığı veya verdiği ısıya goumlre ldquosıcakrdquo veya ldquosoğukrdquokavramlarıylada ifade edilir Sıcak ve soğuk iki cismin birbirine temas ettirilmesi halindesıcak olanın soğuduğunu soğuk olanın da ısındığını belirli bir suumlre temas halindekaldıklarında ise her ikisinin de aynı sıcaklık veya soğukluğa ulaştıklarını biliyoruz Sonuccedilolarak sıcaklık cisimlerin ısı durumlarını oumllccedilmeye yarayan veya ısı alıp veren cisimlerinuumlzerindeki değişimi değerlendirmek iccedilin kullanılan bir terimdir diyebiliriz
1222 Sıcaklığın Birimleri
Sıcaklık birimleri olarak ldquodegC (Celsius)rdquo ve ldquodegF (Fahrenheit)rdquo guumlnluumlk yaşamda yaygın olarakkullanılır ldquodegK (Kelvin) ise teknik bir oumllccediluuml birimidir
Isı ile sıcaklık arasındaki ilişki
Q=mc t
Bağıntısı ile verilebilir Burada
Q= ısım= kuumltlec= oumlz ısı
t= sıcaklık değişimidir
1223 Sıcaklık Oumllccedilme
Sıcaklık termometre ile oumllccediluumlluumlr Bunların hemen hepsi civa alkol gibi maddelerinhacimlerinin ısı ile genleşmesinden yararlanılarak yapılmıştır Uumlccedil ccedileşittir
14
Celsius (degC) derecesi En yaygın kullanılanıdır Suyun donma noktası sıfır kaynamanoktası da 100degC kabul edilmiştir Civalı bir termometre uumlzerinde donma noktası ilekaynama noktası işaretlenmiş bu iki ccedilizgi arası yuumlz eşit parccedilaya boumlluumlnmuumlştuumlr Buboumlluumlmlerden bir tanesine 1 centigrade (santrigrat) derecesi denmiştir (degC) harfi ile goumlsterilirUumllkemizde degC kullanılır
Şekil111 Celsius(degC) ve Fahrenheit(degF) oumllccedileklerinin karşılaştırılması
Fahrenheit(degF) derecesi Suyun donma derecesi +32 kaynama derecesi ise +212derece olarak alınmıştır Suyun donma ile kaynama derecesi arasındaki accedilıklık 180 eşitparccedilaya boumlluumlnmuumlş bunlardan birine (1 Fahrenheit) derecesi denmiştir (degF) harfi ile goumlsterilirAmerika İngiltere gibi bazı uumllkelerde kullanılmaktadır
Kelvin derecesi Suyun donma derecesi -27315degC olarak kabul edilmiştir(1K=1degC)(T ) harfi ile goumlsterilir T= (27315 + tdegC) ( t santigrat derece degC )
123 Basınccedil
1231 Basıncın Tanımı
Birim yuumlzeye dik olarak etki eden kuvvettir Barometre ile oumllccediluumlluumlr Kuvvetinalana boumlluumlnmesiyle hesaplanır ( P) harfi ile goumlsterilir
Şekil112 Basıncın alana etkisi
1232 Basınccedil Birimleri
Bar atuuml(kgcmsup2) torr fiziksel atmosfer basıncı(atm) pascal(pa) mss(metre susuumltunu) milimetre civa basıncı(mmHg) inccedil kareye duumlşen pount(psi)
15
1233 Basınccedil Sıcaklık ve Hacim İlişkisi
Basınccedil sıcaklıkla doğru hacimle ters orantılıdır Sıcaklık artarsa orantılı olarak basınccedilda artar (Hacim sabit) Hacim artarsa basınccedil duumlşer (Sıcaklık sabit)
13 Isı İletimi (Transferi)
Isının iletimi iccedilin bir sıcaklık farkı oluşmalıdır Isı daima yuumlksek sıcakdan duumlşuumlksıcaklığa doğru hava hareketi yapar
131 Isı İletim Ccedileşitleri
Isı iletimi uumlccedil şekilde olur İletimtaşınım ve ışıma
1311 Konduumlksiyon (Conduction İletkenlik) Yoluyla İletim
Isının bir cisim iccedilinde molekuumlller ve elektronlar aracılığı ile veya değme esnasındailetilmesidir Daha ccedilok katı cisimlerde goumlruumlluumlr
Metal bir ccedilubuğun ucunu ateşe tuttuğumuz zaman diğer ucunun da belli bir suumlre sonraısındığını fark edeceğiz Bu konduumlksiyon yoluyla (Temas iletkenlik) ısınmadır
1312 Konveksiyon (ConvectionTaşınım) Yoluyla İletim
Sıvılarda ve gazlarda ısının hareket eden bir ortamla(Taşıyıcı sayesinde) iletilmesidirDolayısıyla ısının konveksiyon şeklinde yayılabilmesi iccedilin ısı kaynağı ile ısıtılacak mahalarasında ısı enerjisi taşıyan taşıyıcıya (Su buhar veya hava) gerek vardır Isı bu taşıyıcıtarafından bir yerden başka bir yere taşınır
Sıcak sulu kaynar sulu buharlı ve havalandırma tesisatlardaki ısı iletimleri bu iletimeoumlrnek verilebilir
1313 Radyasyon (Işıma) Yoluyla İletim
Isının iki cisim arasında iletici bir ortam olmaksızın iletilmesidir Herhangi bir ısıkaynağından elde edilen ısı ışınlarının hava tabakasını geccedilerken havayı ısıtarak uzakta olanbir cisme veya canlı bir varlığa ulaşıp onu ısıtmasına radyasyon (ışıma) yoluyla ısınıniletilmesi denir
Elektrikli kuarts ve hava gazı sobalarındaki ısıtma ve guumlneşin duumlnyamızı ısıtması buısınmaya oumlrnektir
16
132 Isı Kaybı
Binalarda ısı kaybı hesaplarını yapabilmek iccedilin binanın durumu binanın hangi coğrafiboumllgede olduğu youmlnuuml binanın inşasında kullanılan yapı malzemelerinin cinsi hakkındagerekli bilgilere sahip olmak gerekir
Binanın her bir hacmi iki şekilde ısı kaybeder Birincisi yapı malzemelerinden (Kumccedilimento taş briket kireccedil demir ahşap cam vb) geccedilen ısı kayıpları (İletimsel veyatransmisyon) ikincisi pencere ve kapı boşlukları gibi yerlerde meydana gelen ısı kayıplarıdır(İnfiltrasyon)
1321 Duvarlarda Isı Kaybı
Binaların iccedil ve dış duvarlarında ısı kaybı meydana gelir Isı kaybı duvarları oluşturanana malzemelere (Taş tuğla beton briket vb) iccedil ve dış sıva cinslerine varsa ısı yalıtımıcinsine bunların kalınlıkları duvarların boyutları zemin veya bodrum kat duvarlarınıntoprağa bitişik olup olmadığı gibi durumlara bağlı olarak artar veya azalır (Duvarlardayapılacak ısı yalıtımı ısı kaybını azaltacaktır)
1322 Kapı ve Pencerelerden Isı Kaybı
Pencere ve kapıların boyutları yapılış şekli ve cinsi (Tek veya ccedilift cam) malzemelerive accedilılan kısımların boyutları gibi kriterlere bağlı olarak değişir
1323 Doumlşemelerden Isı Kaybı
Doumlşemelerin yapısı malzemeleri kalınlıkları boyutları ve doumlşemenin durumlarına(Zemine oturan toprak temaslı doumlşeme accedilık geccedilit uumlzerindeki dış hava temaslı ara katdoumlşemesi gibi) goumlre ısı kaybı meydana gelir Ayrıca tavanlar da dikkate alınır (Ccedilatıda ısıyalıtımı yapılıp yapılmadığı gibihellip)
1324 İnfiltrasyon Yolu ile Isı Kaybı
Kapatılmış durumda olan pencere ve kapıların accedilılan kanatları ile tam ccedilakışmamaktave arada bir boşluk kalmaktadır Dış hava ile hacmin iccedil havası arasındaki basınccedil farkınedeniyle bu aralıklardan iccedileriye soğuk olan dış hava sızmaktadır Odaya sızan dış havaaynı miktarda ve sıcak olan iccedil havanın dışarı sızmasına neden olmaktadır Bu durumdaodaya sızan soğuk dış havanın oda sıcaklığına kadar ısıtılması gerekmektedir Bu soğuksızıntı havasını ısıtmak iccedilin gereken ısı miktarına hava sızıntısı (İnfiltrasyon) ısı kaybı denirİnfiltrasyon ısı kaybını hesaplamak iccedilin pencere ve kapıların accedilılan kısımlarının ccedilevreuzunlukları oumlnceden hesaplanmalıdır
17
1325 İşletme Ruumlzgacircr ve Youmln Zamları
Binanın işletme durumu(Tesisatın suumlrekli ccedilalışıp ccedilalışmaması ve soumlnduumlruumlluumlş suumlresi)dış kapının doğrudan dış havaya accedilıldığı ortamlar (Duumlkkacircn mağaza banka vs yerler) ısıkaybını oluşturur Hava sızıntısından farklı olarak bir hava değişiminin soumlzkonusu olduğu vebir hacmin ısı kaybının hesaplanmasında dış duvarların youmlnuumlnuumln oumlnemi (Ccediluumlnkuuml kuzey yarımkuumlrede binaların guumlneye bakan odaları guumlneş ışınlarının radyasyonu etkisiyle bir miktarısınır) goumlz oumlnuumlnde bulundurularak ısı kaybı hesaplanır
14 Isıtıcıların Montajı
Şekil 113 Isıtıcı ccedileşitleri
141 Isıtıcı Montaj Takımlarının Oluşması
Isıtıcının istenen konumda tesisata bağlanabilmesi iccedilin kullanılan tesbit ve bağlantıparccedilalarına montaj elemanı ısıtıcı dilimlerinin birleştirilerek grup oluşturulması ve ısıtıcınıntesisata bağlanması iccedilin kullanılan oumlzel takımlara ısıtıcı montaj takımları denir
Konvektoumlr fancoil panel ve levhalı ısıtıcılarda montaj elemanları ıstıcı ile birlikteverilir Montaj bilgileri bir broşuumlr ile anlatılır Bu bilgiler doğrultusunda verilen elemanlarlamonte edilir Diğer ısıtıcılarda oumlzellikle dilimli ısıtıcılarda boumlyle bir olanak yoktur Montajelemanları ayrı ayrı temin edilir Montaj teknik elemanın bilgi ve becerisine bağlıdırGerekli olan takım ve elemanlar aşağıda belirtilmiştir
18
1411 Radyatoumlr Nipeli
Oslash32mm(1frac14) anma ccedilapında ccedilelik malzemedenyapılır Her iki ucuna da birbirinin tersi olan sağ-sol dişaccedilılır Tek youmlnluuml doumlnduumlruumllmesiyle her iki tarafı daccediloumlzer veya sıkar Sağ-sol dişler nipel ortasında birleşirNipel iccedil ccedilapına bırakılan tırnaklar anahtar ağzı goumlrevigoumlruumlr Bazı nipeller dikine biccedilimli kesik olarak uumlretilirNipelin iccedilten anahtarla zorlanması durumunda nipelccedilapı genişleyerek ısıtıcı delik ccedilapını tam kavrar Dilimdişinin sıyırmasını oumlnler
Şekil 114 Radyatoumlr nipeli
1412 Radyatoumlr Tapası
Temper doumlkuumlmden anahtar ağızlı olarak imal edilirSağ veya sol vida ccedilekilir Anma ccedilapı Oslash32mm(1frac14)rsquodir Buoumllccediluuml tapanın diş dibine olan oumllccediluumlsuumlduumlr İşccedililiğindekesinlikle ağzlı anahtarlar kullanılmalıdır Dişli boruanahtarları zorlanmalarda anahtar ağızlarının bozulmasınaneden olur
Şekil 115 Radyatoumlr tapası
1413 Reduumlksiyon
Radyatoumlr reduumlksiyonu tapa gibi temper doumlkuumlmdenaynı oumllccediluumlde ve diş youmlnlerinde anahtar ağızlı olarak yapılırFarklı olarak ortasına sağ dişli Oslash10 Oslash15 Oslash20 ve Oslash25mm oumllccediluumllerinde boru vidaları accedilılmış delik bırakılır Budeliklere radyatoumlr vanası veya puumlrjoumlr bağlanır
Şekil 116 Radyatoumlr reduumlksiyonu
1414 Radyatoumlr Contası
Oslash32 mm iccedil ccedilapında yağlı kağıt fiber sıvı silikon tuumlruuml vekauccediluktan yapılan sızdırmazlık elemanıdır Buharlı tesisatlarda fibercontalar kullanılır Radyatoumlr dilimini soumlkmeden gevşeterek yapılantamiratlarda sıvı conta kullanışlı olur Conta kullanılacak yuumlzey iyitemizlenmelidir Kağıt ve fiber conta yuumlzeylerine suumllyen veya bezirsuumlruumllmelidir
Şekil 117 Radyatoumlr contası
19
1415 Radyatoumlr Konsolu
T demirinden veya doumlkme demirden dilimarasına oturabilecek biccedilimde uumlretilir Duvar doumlşemeve tavan tipi olarak uumlccedil ccedileşit konsol vardır Duvar tipikonsolun duvar iccedilinde kalan ucuna tırnaklar accedilılır Butırnaklar konulan dolgu harcının konsolu tamkavramasını sağlar Tavan ve doumlşeme tipinde ise en az70 mm yuumlksekliğinde tabanı doumlşemeye veya tavankiriş alt yuumlzeyine oturabilecek biccedilimde yapılır
Şekil 118 Radyatoumlr konsolları
Sabit Ayaklı Konsol Ayarlı Ayaklı Konsol Ayarlı Askı Konsolu Sabit Askı Konsolu
Şekil 119 Radyatoumlr konsolu ccedileşitleri
1416 Radyatoumlr Kelepccedilesi
Ccedilelik sacdan radyatoumlr birleşim boğazı ccedilapında biccedilimli olarak yapılır Sac kalınlığınınaz olması durumunda dayanımı artırmak iccedilin kordonlu uumlretilir İki veya uumlccedil parccediladanmeydana gelir Parccedilaları vida veya vida-somunla tutturulur Kelepccedile kuyruğunun ccedilimentoharcını tam kavraması iccedilin enine kordonlu ve ccedilentikli yapılır Kelepccedileler genellikle duvaramontaj edilir Radyatoumlr arkasında 40 mm boşluk bırakılacağından dilim genişliğiyle kelepccedileekseni arasında uygun boşluk bırakılarak montaj edilir Montajında yatay ve dikey terazisigoumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır
20
Şekil 120 Radyatoumlr kelepccedilelerinin goumlruumlnuumlşuuml
1417 Isıtıcı Vanaları
Isıtıcı(Radyatoumlr) vanaları pirinccedil ve bronz malzemeden yapılır Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaakışkan kesici olarak kullanılır Oslash15-Oslash20-Oslash25-mm anma oumllccediluumllerinde bulunur Isıtıcıgenişliğine ve montaj durumuna uyması iccedilin koumlşeli (Koumlşe doumlnuumlşluuml) ve duumlz biccedilimli yapılırİccedilten-dıştan ayarlı dışardan ayarlı iccedilten ayarlı termostatik ve kompakt (Bitişik giriş-ccedilıkışlı)olarak ccedileşitleri vardır
Isıtıcı vanası gerektiğinde tesisat ve ısıtıcıyı birbirinden ayırma goumlrevi de goumlruumlrBunun iccedilin vananın bir ucu iccedil diğer ucu dış dişli yapılır Dış dişe rakor somunu takılırIsıtıcıların kolay soumlkuumllmesi ve soumlkuumlm sırasında tesisat suyunun dışarı akmaması iccedilin vananınrakoru ısıtıcı tarafına gelmelidir Isıtıcı doumlnuumlşlerinde vana yerine rakor parccedilaları dakullanılabilir Bu rakorlar accedilma-kapama yapamaz Sadece ısıtıcı tesisat bağlantısı goumlrevigoumlruumlr Duumlz ve koumlşeli biccedilimlerde yapılır Isıtıcı doumlnuumlşlerine iccedilten ayarlı vanalar da takmakmuumlmkuumlnduumlr Bu vanalara accedilıktan accedilma-kapama yapılamaz Ancak tesisatccedilı tarafından oumlzelallen (goumlmme) anahtarıyla ayar yapılabilir İccedilten ayarlı vanalara ısıtıcı doumlnuumlş vanası da denir
21
22
Şekil 121 Isıtıcı vana ccedileşitleri
23
1418 Isıtıcı Montaj Takımları
Isıtıcı dilimlerinin birleştirilmesinde oumlzel olarak yapılmış nipel anahtarı ve kolukullanılır Oslash18-Oslash20mm yuvarlak dolu ccedilelikten yapılır Ucu 32mm lacircmel yapılarak nipelanahtarı oluşturulur Anahtarın boyu 300 500 800 VE 1000 mm oumllccediluumllerinde olurAnahtarın kolay doumlnduumlruumllmesi iccedilin diğer ucu anahtar kolunu geccedilecek biccedilimde karedikdoumlrtgen veya altıgen biccedilimli yapılır Ccediloğu zaman anahtar ucu dairesel buumlkuumlluumlr Anahtarkolu bu daire iccediline takılarak doumlnduumlruumlluumlr
Anahtar kolu 550-800mm uzunluğunda en az 18-20mm ccedilapında ve ccedilelikmalzemeden yapılır Anahtar takılacak ucu anahtar ucuna uygun biccedilimde işlenir Anahtarkolunun moment kuvvetini arttırmak iccedilin uzatma kol borusu kullanılır Oslash20 mm lik boru buiş iccedilin uygun olur
Anahtarın ısıtıcı dilimli delik ekseni doğrultusunda durması iccedilin altına destekkonulmalıdır Destek ısıtıcı genişliği kadar olmalıdır Uumlzerine ısıtıcının yarım genişliğikadar V accedilılması gerekir Anahtar V iccedilinde kılavuzlanarak doumlnduumlruumlluumlr
Şekil 122 Montaj takımlarının goumlruumlnuumlşleri
Radyatoumlr tapa ve reduumlksiyonlarının sıkılıp soumlkuumllebilmesi iccedilin oumlzel yapılmış ağızlıanahtar veya kurbağacık anahtar kelepccedile vidasını sıkmak iccedilin uzun saplı tornavida kullanılırRadyatoumlr vanası rakorlarını sıkmak iccedilin vana ccedilapına uygun oumlzel yapılmış rakor anahtarıkullanılır Rakor anahtarı rakorun iccedilindeki tırnağı kavrayacak biccedilimde ve rakor ccedilapındaolmalıdır Rakor hiccedilbir zaman başka tuumlr bir anahtarla sıkılıp soumlkuumllmemelidir
24
142 Dilimli Isıtıcıların Gruplandırılması
Birbiriyle yan yana birleştirilebilir biccedilimde yapılan ısıtıcılara dilimli ısıtıcı(Radyatoumlr) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlne de dilim adı verilir Dilimli ısıtıcılardoumlkme demir ccedilelik ve aluumlminyum malzemeden yapılır ve yapıldığı malzemeyleisimlendirilirler Uumlccedil grupta ele alınır
1421 Doumlkme Dilimli Radyatoumlrler
Doumlkme demir ısıtıcılar lacircmelli grafit doumlkme demirden uumlretilir Doumlkuumlm kalıplarındadilimler halinde yapılır Dilimlerin her iki yanında bırakılan vidalı delikler sayesinde birbaşka dilimle birleştirilebilecek şekilde yapılır Dilimlerin bir yuumlzuumlnde Oslash32mm sağ diğeryuumlzuumlnde Oslash32mm sol bağlantı deliğiyle bağlantı yapılır Birleştirmede Oslash32mm sağ-sol ccedileliknipeller kullanılır Dilim genişliği 60mmdir Delik eksenleri arası ve dilim genişliğioumllccediluumlsuumlyle adlandırılır
Kolonlu radyatoumlrler ise ısıtma yuumlzey alanlarını artırmak iccedilin akışkan iletim kanallarıarası boşaltılmış biccedilimde yapılır Dışarıdan bu boşluklar goumlzle goumlruumlluumlr Boşluklarda havasirkuumllasyonu meydana gelir Bu şekilde hava temas alanı artırılır Isı verimi yuumlkseltilir Uumlccedildoumlrt beş altı vs kolonlu olarak uumlretilir
Şekil 123 Doumlkme dilimli radyatoumlr grubu dilim oumllccediluumllendirmesi ve dilim oumllccediluumlleri
25
Soru 1 Doumlkme dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 124 Doumlkme dilimli radyatoumlr gruplandırmak
26
UYGULAMA FAALİYETİ
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Doumlkuumlm radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli radyatoumlr tapası radyatoumlr
reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr dilimlerini duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Doumlkuumlm radyatoumlr dilimi ağızlarını ccedilizmeden eğeyle temizleyiniz3 Bir radyatoumlr diliminin deliklerine nipellerini elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci dilimi birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 maddeleri tekrarlayarak diğer radyatoumlr dilimlerini de birleştiriniz8 Raryatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Dilim aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
UYGULAMA FAALİYETİ
27
1422 Ccedilelik Dilimli Radyatoumlrler
Bu ısıtıcılar presli dilim parccedilalarının oumlzel direnccedil kaynağı yapılması şeklinde uumlretilirYaklaşık 1mm et kalınlığında ccedilelik sac kullanılır Dilimler birbirine direnccedil kaynaklıbirleştirilerek oluşturulur Gerekirse birkaccedil grup ccedilelik nipellerle birleştirilir ve buumlyuumlk gruplarelde edilebilir Genellikle sipariş uumlzerine istenilen dilim sayısında uumlretilir 7 bar testbasıncına tabi tutulduktan sonra piyasaya verilir
Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplarının ilk ve son dilim bağlantı deliklerine oslash32mm vidaaccedilılır Vida youmlnuuml birbirine sağ-sol youmlnuumlndedir Anma oumllccediluumlleri delik eksenleri arası ve dilimgenişliği oumllccediluumlleriyle anılır Buumltuumln ccedilelik dilimli radyatoumlrlerin dilim kalınlığı 50mmdir
Şekil 125 Ccedilelik dilimli radyatoumlruumln goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
28
Soru 2 Ccedilelik dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 126 Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Ccedilelik radyatoumlr (En 5erli 2 adet grup) radyatoumlr nipeli tapası ve reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz bir zemindehazırlayınız
2 Radyatoumlr grubu delik ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 Birinci radyatoumlr grubunun deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci radyatoumlr grubunu birinci grup nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 Radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız8 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız9 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
29
1423 Aluumlminyum Dilimli Radyatoumlrler
Aluumlminyum dilimli radyatoumlrler pres doumlkuumlm youmlntemiyle uumlretilir Estetik (Guumlzel) vepuumlruumlzsuumlz yuumlzeyleri ile dekoratif goumlruumlnuumlr Dilim arasında bırakılan kanatlarla hava temasalanı muumlmkuumln olduğu kadar arttırılmıştır Aluumlminyum malzemeden imal edildiği iccedilinhafiftir Bunun yanında ilk yatırım maliyeti yuumlksektir Korozyon (Paslanma) tehlikesi vardırBu nedenle bazı aliminyum radyatoumlrlerde suyun geccediltiği kanallara ccedilelik boru yerleştirilir Buccedilelik borular aliminyum folyo ile kaplanır Hava tuumlrbuumllansı ve ısı guumlcuumlnuumln yuumlkseltilmesi iccedilinkanatlarla şekillendirilir
Şekil 127 Aluumlminyum radyatoumlrlerin goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
30
Soru 3 Aluumlminyum dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 128 Aluumlminyum dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Aluumlminyum radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli tapası reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Radyatoumlr dilimi ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 1Radyatoumlr diliminin deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 2 Radyatoumlr dilimini birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 işlemleri tekrarlayarak diğer dilimleri de takınız8 Elde edilen radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı
radyatoumlr tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
i
ACcedilIKLAMALAR iiGİRİŞ 1OumlĞRENME FAALİYETİ-1 31 ISITICI MONTAJI3
11 Isıtma Şekilleri 3111 Merkezi Isıtma 3112 Boumllgesel Isıtma 8113 Radyant Isıtma9
12 Isı ve Sıcaklık12121 Isı 12122 Sıcaklık 13123 Basınccedil 14
13 Isı İletimi (Transferi)15131 Isı İletim Ccedileşitleri 15132 Isı Kaybı 16
14 Isıtıcıların Montajı17141 Isıtıcı Montaj Takımlarının Oluşması17142 Dilimli Isıtıcıların Gruplandırılması 24
UYGULAMA FAALİYETİ 26143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi 31144 Değişik Isıtıcı Montajları 37
UYGULAMA FAALİYETİ 44OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME 47PERFORMANS DEĞERLENDİRME 49
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 502 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROL ELEMANLARI 50
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak50211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak 52
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak 53221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak 53222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak 54
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak 55UYGULAMA FAALİYETİ 56OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME 59PERFORMANS DEĞERLENDİRME 61
MODUumlL DEĞERLENDİRME 62CEVAP ANAHTARLARI 64OumlNERİLEN KAYNAKLAR65KAYNAKLAR 66
İCcedilİNDEKİLER
ii
ACcedilIKLAMALARKOD 582YIM008
ALAN Tesisat Teknolojisi ve İklimlendirme
DALMESLEKIsıtma ve Doğalgaz İccedil TesisatıIsıtma ve Sıhhi TesisatIsıtma ve Gaz Yakıcı Cihazlar (Bakım - Onarım) Servisi
MODUumlLUumlN ADI Isıtıcı Montajı
MODUumlLUumlNTANIMI
Isıtma tesisatında kullanılan ısıtıcıları montaja hazır halegetirmek iccedilin gerekli olan bilgilerin yer aldığı oumlğretim materyalidir
SUumlRE 4032
OumlN KOŞULBoru tesisatccedilılığı ve boru kaynakccedilılığı moduumlllerini almış
olmak
YETERLİK Isıtıcı Montajını Yapmak
MODUumlLUumlN AMACI
Genel AmaccedilGerekli ortam sağlandığında (Atoumllyede veya gerccedilek
uygulama ortamında) ısıtıcı montajını standartlara ve tekniğineuygun yapabileceksiniz
Amaccedillar1 Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun ısıtıcı
montajını yapabilecektir2 Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun accedilma
kapama ve kontrol elemanları monte edebileceksinizOrtam Sınıf atoumllye laboratuvar işletme kuumltuumlphane
Internet ortamı ev vb oumlğrencinin kendi kendine veya gruplaccedilalışabileceği tuumlm ortamlar
Sınıf Donanımı Televizyon sınıf kitaplığı VCD DVDtepegoumlz projeksiyon bilgisayar ve donanımları Internet bağlantısıoumlğretim materyalleri vb
EĞİTİM OumlĞRETİMORTAMLARI VEDONANIMLARI
Atoumllye Donanımı Konsol ve kelepccedileler matkap (El breyizi)elmas matkap ucu tornavida duumlbel vida cıvata somun ccedilekiccedilmurccedil keski mala su terazisi ccedilimento kum su uumlstuumlpuuml renklikurşun kalem (Kırmızı) şeritmetre grup (Nipel) anahtarı nipelanahtarı ccedilevirme (Sıkma) kolu ve uzatma borusu ahşap destekrakor anahtarı kurbağacık anahtar allen anahtar ince eğe radyatoumlr(Isıtıcı) ve dilimleri birleştirme parccedilaları (Nipel reduumlksiyon tapaconta) vana puumlrjoumlr kendir (Keten) veya teflon bant sızdırmazlıkelemanı (Suumllyen boya veya bezir yağı) boru anahtarı blok not bilgiişlem sayfası
OumlLCcedilME VEDEĞERLENDİRME
Moduumll de yer alan her faaliyetten sonra moduumllde verilenoumllccedilme araccedilları ile kazandığı bilgi ve becerileri oumllccedilerek kendikendinizi değerlendireceksiniz
Oumlğretmen her moduumll sonunda oumlğrencilere oumllccedilme aracıuygulayarak oumlğrencinin moduumll uygulamaları ile kazandığı bilgi vebecerileri oumllccedilerek değerlendirecektir
ACcedilIKLAMALAR
1
GİRİŞ
Sevgili Oumlğrenci
Gaz ve tesisat teknolojisi alanını severek ve isteyerek tercih etmeniz mesleğinizingereklerini yerine getirirken başarınızı artıracaktır
Isıtma tesisatccedilısı mesleğinin oumlnemini bilmeli ve onunla gurur duymalıdır Bunu dagiyimi tavırları mesleğine goumlsterdiği ilgisi ve teknolojik gelişmeleri yakından takip etmesiile goumlstermelidir Kendisini mesleğinde ccedilağa ayak uyduracak şekilde geliştirmelidir
Isıtma tesisatccedilısı işini konutlarda ve iş yerlerinde yapmaktadır Bu nedenle genelahlacirck iş ahlacirckı duumlruumlstluumlk guumlvenilirlik gibi oumlzelliklere sahip olmalı giyim tavır davranışkonuşma şekli ile guumlven telkin etmelidir
Bu amaccedilla gerekli olan ısıtma tesisatccedilılığı dalındaki ısıtma sistemlerinde buumlyuumlk oumlnemtaşıyan ısıtıcı montajını proje şartlarına uygun estetik ve dengeli olarak yapmalıdır Dengelidağılımı yaparken de ısıtıcıları ısı kaybının en fazla olduğu pencere oumlnlerine yerleştirmekgerekliliğini de yerine getirmelidir
Bu moduumll sayesinde buumltuumln bu bilgileri oumlğrenecek ve başarılı bir ısıtma tesisatccedilısıolarak bu alanda yerinizi alacaksınız
GİRİŞ
2
3
OumlĞRENME FAALİYETİ-1
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak ısıtıcı montajınıyapabileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada merkezi ısıtma nasıl yapılır Araştırınız veinceleyiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan dilimli ısıtıcılar nelerdirAraştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını ve muumlhendislik buumlrolarını dolaşarak araştırma vegoumlzlem yapınız
Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
1 ISITICI MONTAJI
11 Isıtma Şekilleri
111 Merkezi Isıtma
Bir ısıtma merkezinde uumlretilen ısının taşıyıcı bir ortam vasıtasıyla ısıtılması istenenmahallere yerleştirilmiş ısıtıcılara goumlnderilmesi suretiyle gerccedilekleştirilen ısıtmaya merkeziısıtma denir
Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilir Bir kazanda veya sıcak hava uumlretecinde yanma sonucu ortayaccedilıkan reaksiyon (Tepkime) ısısı suya veya havaya verilir Isıtıcı akışkan adı verilen su havaveya herhangi bir akışkan kazanda uumlretilen ısıyı taşır Merkezi ısı uumlreteci ile ısıtılacak hacimarasında ısıtıcı akışkanı dağıtan ve toplayan bir boru veya kanal sistemi vardır Bu sistemyardımı ile ısıtılacak hacime getirilen ısıtıcı akışkan hacim iccedilerisinde uygun yerlerekonulmuş ısıtıcı elemanlara ( Radyatoumlr konvektoumlrfancoil vb) girer Bu ısıtıcı elemanlardaısıtıcı akışkanla merkezden taşınan ısı oda iccedilerisine yayılır Boumlylece bir merkezden uumlretilenısı ile ccedilok sayıda bağımsız hacmin ısıtılması gerccedilekleştirilmiş olur
Genel olarak merkezi ısıtma tesisatını meydana getiren elemanlar şunlardır Kazanlar(Isı uumlreteccedilleri) ısıtıcılar borular vanalar ve diğer tesisat elemanlarıdır
OumlĞRENME FAALİYETİ-1
ARAŞTIRMA
AMACcedil
4
Merkezi ısıtma sistemleri hacimlerin tek tek bağımsız olarak ısıtıldığı muumlnferit ısıtmasistemine goumlre verimliucuz sağlıklı ve modern ısıtma sistemleridir Yanma tek bir merkezdesobalara goumlre daha gelişmiş cihazlarda gerccedilekleştirilir Bunun iccedilin muumlnferit ısıtmada uygunolmayan duumlşuumlk kaliteli yakıtların verimli bir şekilde yakılması muumlmkuumlnduumlr Boumlylece dahaucuz ısınma sağlanır Isıtılacak hacim iccedilinde yanma olmadığından yakıt taşıma kuumll almayanma kontroluuml gibi sorunları yoktur dolayısıyla temiz ve rahat bir ısınma sağlar Isıtıcıyuumlzey sıcaklıkları duumlşuumlk buumltuumln hacimler ısıtıldığından sağlıklı ve dengeli bir ısınma eldeedilir Termostatlarla oda sıcaklıklarını ve yanmayı otomatik olarak kontrol etmekmuumlmkuumlnduumlr Boumlylece yakıt israfı oumlnlenmiş olur
Merkezi ısıtma ısıyı taşıyan akışkanın cinsine goumlre ccedileşitli isimler alır
1111 Sıcak Su ile Isıtma
Bu sistemler ısı taşıyıcısı olarak 90degC rsquoye kadar ısıtılmış suyun kullanıldığısistemlerdir Isıtılmış olan sıcak su ile sistemden doumlnen soğuk suyun oumlzguumll ağırlıklarıarasındaki farktan dolayı tabii olarak yada devreye Pompa ilavesi ile cebri(Zorlamalı) olarakdevamlı sirkuumllasyon (Devir-Daim) yapılır Sıcak su kazanında uumlretilen sıcak su borularlaısıtılacak hacimlere yerleştirilmiş radyatoumlr konvektoumlr sıcak hava apareyifancoil gibi ısıtıcıelemanlara taşınır Burada sisteme giden sıcak su soğuyarak ısısını oda hacmine bırakır vekazana geri doumlner Suyun dolaşımı tabii olarak veya ccediloğu zaman bir sirkuumllasyon pompası ilesağlanır Sistemde mevcut suyun ısınması sırasında artan su hacmi genleşme deposundatoplanır
Yakıt durumuna goumlre atmosfere accedilık veya kapalı genleşme depolu bina mimaridurumuna goumlre de alttan dağıtma alttan toplama uumlstten dağıtma alttan toplama ve uumlsttendağıtma uumlstten toplama olarak kurulup ccedilalıştırılabilir
Şeki 11 Alttan dağıtmalı alttan toplamalı pompalı sıcak sulu ısıtma sistemi
5
Şekil 12 Uumlstten dağıtmalı alttan toplamalı pompalı sıcak sulu ısıtma sistemi
1112 Kızgın (Kaynar) Sulu Isıtma
110 degC ile 190 degC rsquoa kadar ısıtılmış yuumlksek basınccedillı sıcak su sistemlerine kaynar sulu(kızgın sulu) sistemler denir Suyun buharlaşmasını oumlnlemek iccedilin devamlı bir karşı basınccedilmeydana getirilir Bundan oumltuumlruuml tesisatın dış atmosferle bağlantısı yoktur Sistemde kapalıgenleşme deposu (tankı) kullanılır
Kızgın su sanayide fan-coilli bina ısıtma sistemlerinde proses ısıtmasında ve klimasantrallerinde kullanılabilen bir ısıtıcı akışkandır
Şekil 13 Kızgın (Kaynar) sulu ısıtma sistemi Şekil 14 Kapalı genleşme deposu
6
Kızgın sulu ısıtma sisteminde (bk Şekil 15) kızgın su kazanı tamamen su ile doludurve istenen derecede kızgın su elde edilir Kızgın su ısıtıcıları dolaşarak ısısını bırakır vesoğumuş halde kazana geri doumlner Genleşme deposu tesisatın en yuumlksek noktasına veyakazan dairesinde goumlruumllebilecek bir yere konmalıdır
Kapalı genleşme deposunda belli bir seviyeye kadar su bulunur Tesisat ccedilalışmayabaşlayınca ısınan suyun hacmi genişleyeceğinden depo iccedilerisindeki su seviyesi yuumlkselir vehavayı uumlstte sıkıştırır Havanın su uumlzerine yaptığı basınccedil artınca da kaynama noktası yuumlkselirGenleşme deposu basınca dayanıklı olmalı ve uumlzerinde bir emniyet suumlpabı bulunmalıdırDepodaki su seviyesi bir su seviye şamandırası yardımıyla kontrol edilir
1113 Alccedilak Basınccedillı Buharlı Isıtma
Kalorifer kazanından ccedilıkış basıncı 05 atuuml (kgcm2) ve sıcaklığı da en ccedilok 110 degC olanbuharla yapılan ısıtmadır Buharlı tesisatlarda daha ccedilok buumlyuumlk hacimli ve ısının uzakmesafelere taşınması gerektiği yerlerde kullanılır (Hastane askeri kışla fabrikalar gibihellip)
Şekil 15 Buharlı ısıtmada kazan su seviyesi
Buharlı tesisatta su kazanda belirli seviyeye kadardır Tesisat hava ile doludur Buharborusunda buhar ve hava basınccedilları toplamı vardır Kondens (Buharın suya doumlnuumlşmesi)borusundaki su seviyesinden geccediltiği kabul edilen yatay duumlzleme Kazan Basınccedil Seviyesidenir Kazan iccedilerisinde belirli seviyede bulunan su duumlzeyine de kazan su seviyesi denir Busistemde kondens boruları işletme basıncı duumlzleminin uumlstuumlnden geccedilirilirse kuru kondensborulu altından geccedilirilirse ıslak kondens borulu alccedilak basınccedillı buharlı ısıtma adını alır
7
Şekil 16 Kuru kondens borulu alttan dağıtmalı alttan toplamalı alccedilak basınccedillı buharlı ısıtma
Şekil 17 Islak kondens borulu alttan dağıtmalı alttan toplamalı alccedilak basınccedillı buharlı ısıtma
1114 Yuumlksek Basınccedillı Buharlı Isıtma
Kalorifer kazanından ccedilıkış basıncı 05 atuumlrsquoden ve sıcaklığı da 110 degCrsquoden yuumlksekbuharla yapılan ısıtmadır Buhar basıncının yuumlksek olması istenen buumlyuumlk işletmelerdekullanılır Basınccedil yuumlksek olduğu iccedilin sistemde kullanılan malzemeler bu basınca uygunseccedililmelidir
8
1115 Vakumlu (Atmosfer Altı Basınccedilla Ccedilalışan) Buharla Isıtma
Basıncı atmosfer basıncından az olup 025 ile 095 atuuml arasında değişen ve sıcaklığıda en az 65 degC olan buharla yapılan ısıtmadır Kazanda elde edilen buhar boru ve ısıtıcılardadolaşıp yoğunlaştıktan sonra kazana doumlner Doumlnuumlş borusuna bir pompa konularak suyu vehavayı emer suyu kazana havayı da dışarı atar Guumlnuumlmuumlzde kullanılmayan bir sistemdir
1116 Sıcak Hava ile Isıtma
Bu sistemde ısı taşıyıcı olarak hava kullanılır Bir merkezde ısıtılan hava kanallarvasıtasıyla ısıtılması gereken ortama (Oda vb) sevk edilir Bu sistem ancak ısıtma ile beraberhava değişiminin de sağlanmasının gerekli olduğu yerlerde uygulanır
112 Boumllgesel Isıtma
Birden fazla binanın ısı ihtiyacını aynı anda tek merkezden (Isı Merkezi) karşılamakiccedilin tasarlanan sisteme boumllgesel ısıtma sistemi ortak kazan dairesine ise boumllgesel ısıtmasantralı denir Boumllgesel ısıtma sistemleri buumlyuumlk ve geniş alana yayılmış bina grupları(Kışlalar hastaneler uumlniversite kampuumlsleri konut siteleri enduumlstriyel uumlretim tesisleri gibihellip)iccedilin oumlzellikle uygulanır Sistemin başlıca yararları şunlardır
1Her binada ayrı ayrı kalorifer kazanlarına yakıt ve kuumll depolarına kaloriferbacalarına gerek kalmadığı iccedilin inşaat ve tesisatın ilk kuruluş maliyeti azalır Boumlylelikle eldeedilen hacimler başka amaccedillar iccedilin kullanılabilir
2Her binada ayrı ayrı kazan dairesi bulunmayacağı iccedilin yangın ve patlama tehlikeleride ortadan kalkar
3Binalarda ayrı ayrı yakıt ikmali kuumll nakli sorunu ve kazan dairesi işletmeciliği(Uzman kaloriferci ihtiyacı) sorunu ortadan kalkacağı iccedilin işletme giderleri azalır Dumankurum yakıt ve kuumll pisliği ortadan kalkar
4Tek baca olduğundan gerekli filtreleme tesisleri kurularak ccedilevre kirlenmesi asgariyeindirilir
5Boumllge ısıtma santralinde bir ccediloumlp yakma kazanı tesis edilerek ccediloumlplerin imhası veartık ısının tekrar kazanılarak ısıtma şebekesine verilmesi muumlmkuumln olur
6Hem bina ısıtması hem de kullanım sıcak suyu uumlretimi iccedilin gerekli ısıyı daima hazırtutar
9
113 Radyant Isıtma
Radyant ısıtma sistemleri konusunda insanlar iccedilin esin kaynağı yine doğadır Kışaylarında bulutlu bir havada dolaştığınızı ve bir anda guumlneşin bulutların arasından ccedilıktığınıduumlşuumlnuumln nasıl tatlı bir sıcaklık hissedersiniz Hissedilen bu ısınmanın nedeni bir anda 5-10degC hava sıcaklığı artışı değil size ulaşmaya başlayan kızıloumltesi ışınlardır Guumlneş tekrar bulutagirdiğinde bu ısınma ortadan kalkacaktır İşte aynı duumlşuumlnceden yola ccedilıkarak ldquoRadyant IsıtmaSistemlerirdquo tasarlanmıştır Bu sistem aynen doğada olduğu gibi ortam havasının ısıtılmasıyerine kişilerin doğrudan konfor sıcaklığını hissetmelerini sağlamaktadır Radyant ısıtmasistemi uygulamalarında ısıtıcıların uygun yerleşimi ile mekacircn iccedilindeki tuumlm boumllgelerin ya dasadece istenen boumllgelerin ısıtılabilmesi muumlmkuumlnduumlr Radyant ısıtma doğalgaz sıvılaştırılmışpetrol gazı (LPG) ve sıvı yakıtların ışıma enerjisi sağlayan tuumlplerde yakılması sonucu ısınantuumlplerden yayılan kızıl oumltesi ışınların reflektoumlr aracılığı ile direkt nesneleri ısıtma prensibinedayanır
Şekil 18 Radyant ısıtma sistemi
Radyant ısıtma prensip olarak konvansiyonel sıcak hava ile ısıtmadan ccedilok daha farklıgerccedilekleştirilmektedir Bilindiği gibi uumlccedil tuumlr ısı geccedilişi tarif edilmektedir
Bunlar iletim taşınım ve ışınım şeklinde olmaktadır Radyant ısı geccedilişi veya diğerifadeyle Işınımla olan ısı geccedilişi iletimle ve taşımınla olan ısı geccedilişinden tamamen farklı biroumlzelliktedir Işınımla ısı geccedilişinde iletim ve taşınım şekillerindeki gibi ortamın doluolmasına ve maddesel bir temasa gerek yoktur Işınımla ısı geccedilişi cisimler arasında boşlukolması durumunda da vardır Işınımla ısı geccedilişi olayının accedilıklanması genel olarak dalga vekuantum teorileri yardımıyla yapılmaktadır Buna goumlre ışınım belirli bir dalga boyundaki
10
kızıl oumltesi ışınların ccedilarptıkları cisimlerin yuumlzeyindeki molekuumllleri titreştirmeleri boumlyleceoluşan suumlrtuumlnme ile ısınmayı sağlamalarıdır Tuumlm cisimler yuumlzey sıcaklıklarına bağlı olarakışınım yayarlar Ancak yuumlzey sıcaklığı 300 C nin uumlzerinde olan cisimler radyant ısıtmaaccedilısından dikkate alınır Radyant ısıtmada kullanılan cihazlarda yuumlzey sıcaklığı 450 Ccivarındadır Bu yuumlzey sıcaklığına sahip cisimler yuumlzey sıcaklığına da bağlı olarak l - 10 mdalga boyunda ışınım yayarlar
Radyant ısıtma cihazlarında doğalgaz veya doğalgazın ulaşamadığı yerlerdesıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) bir bruumlloumlr vasıtası ile yakılır ve Şekil l de goumlsterilensistemdeki borunun dış yuumlzeyi ısıtılır Radyant tuumlp adı verilen bu borudan yayılan kızıl oumltesiışınların reflektoumlr aracılığı ile direkt nesneleri ısıtma prensibine dayanır
Yuumlksek mekanlarda hava ısıtıldığında ısınan hava yuumlkseleceğinden ısıtılmasıgerekmeyen uumlst kısımlarda (tavanda) sıcaklık 40degCrsquoye ulaşırken doumlşeme seviyesinde havasıcaklığı 12 ndash 13 degC civarındadır Boumlylece tavandan ve hava değişiminden buumlyuumlk enerjikayıpları olmaktadır Radyant ısıtıcılarla ısıtılan yerlerde hava ısıtılmadığı iccedilin hava değişimoranları ve yuumlkseklik artar Boumlylece enerji tasarrufu da yaklaşık 60rsquolara ulaşmaktadır
11
Şekil 19 Ccedileşitli radyant ısıtma sistemleri
Radyant ısıtma sistemleri ile elde edilebilecek enerji tasarrufu dışında sağlanan diğeroumlnemli avantajlar şunlardır
Şekil 110 Kızıl oumltesi ışıl (Radyasyon) ısıtma sistemler
12
Havayı ısıtmadığı iccedilin minimum infiltrasyon kayıplarının (Kaccedilan ve sızanhavalar) olmaması
Ortamda hava hareketi olmadığından dolayı toz probleminin olmaması Homojen ısı dağılımının gerccedilekleşmesi Spot ısıtma yapılması Ccedilalışma sıcaklığına erişmek iccedilin beklemeye gerek olmaması birkaccedil dakika
iccedilinde ısınabilmesi İş guumlcuuml gereksinimi olmaması ve bakım maliyetlerinin ccedilok duumlşuumlk olması Vardiya ccedilalışmalarında boumllgesel ısıtma olanağı sağlaması Ccedilok kısa suumlrede ısıtabilme oumlzelliği nedeniyle muumlkemmel otomatik kontrol
yeteneği olmasıdır Kazan dairesi de gerektirmemesi nedeniyle buna bağlı enerji kayıpları ile yer ve
insan guumlcuuml kayıplarının olmaması da diğer oumlnemli uumlstuumlnluumlğuumlduumlr
Aşağıda sıralanan alanlar bilinen konvansiyonel hava ısıtmalı sistemlerle ısıtılmasıccedilok zor ccedilok pahalı ya da muumlmkuumln olmayan alanlardır
Isının yuumlkselerek kullanılmayan tavan boşluğuna hapsolduğu tuumlm yuumlksektavanlı mekanlar
Hava sirkuumllasyonu ccedilok olan kapıların genelde accedilık kaldığı giriş ve ccedilıkışalanları
Isıtmanın kısa suumlreli ihtiyaccedil duyulduğu alanlar Geniş alan iccedilerisinde ısıtılması istenen nokta ya da boumllgesel alanlar Kenarları accedilık uumlstuuml kapalı alanlar
Bu alanlar iccedilin en iyi ccediloumlzuumlm radyant ısıtmadır En genel anlamda yukarıdasınıflandırdığımız radyant ısıtma uygulamalarını ticari oumlrnekler halinde şoumlyle sıralayabilirizFabrikalar atoumllyeler oto servis ve showroomlar spor salonları camikiliseler depo uccedilakhangarları sera hayvan ccediliftlikleri kaferestoran bahccedileterasaccedilık alan
12 Isı ve Sıcaklık
121 Isı
1211 Isının Tanımı
Karbonlu bileşiklerin oksijenle birleşerek yanması sonucu ortaya ccedilıkan enerjiye ısıdenir yani kısaca ısı bir enerji biccedilimidir Isı enerjisi maddeleri meydana getiren molekuumlllerinhareket etmeleri sonucu oluşur
1212 Isının Birimleri
Isı birimi iş birimi ile aynıdır yani ısı birimi joule (j) olarak tanımlanır Ancak en ccedilokkullanılan ısı oumllccediluuml birimi kalori (cal) veya kilokalori (kcal) olarak kullanılmaktadır 1 kalori
13
1 gram suyun sıcaklığını 145 ordmCrsquoden 155 ordmC rsquoye yuumlkseltmek iccedilin gerekli olan ısımiktarıdır1kalori=4187 joule ve 1kcal=1000 calrsquodir
1213 Isının Oumllccediluumllmesi
Isı ldquoKalorimetrerdquo veya ldquoIsıoumllccedilerrdquo denen oumllccedilme aygıtlarıyla oumllccediluumlluumlr Cisimlerin ccedileşitlietki sonucunda accedilığa ccedilıkardığı ısıların oumllccediluumlmuumlnde karşılaşılan temel guumlccedilluumlk sistemle ccedilevrearasında oluşan parazit ısı alışverişleridir Bu alış verişler yalıtkan destekler kullanılaraksınırlandırılır Muumlmkuumlnse vakumda (Atmosfer altı basınccedilta ve havasız ortamda) ccedilalışılır vedış sistemle aynı sıcaklıkta tutulur(ısı geccedilişlerini oumlnlemek iccedilin)
122 Sıcaklık
1221 Sıcaklığın Tanımı
Sıcaklık ısının oumllccediluumlm tanımlamasını yapan bir birimdir enerji değildir Bir başkadeyişle sıcaklık ortamdaki ortalama molekuumller hareketin bir oumllccediluumlsuumlduumlr Sıcaklık duyularlaalgılanmakta ve genellikle cisimlerin aldığı veya verdiği ısıya goumlre ldquosıcakrdquo veya ldquosoğukrdquokavramlarıylada ifade edilir Sıcak ve soğuk iki cismin birbirine temas ettirilmesi halindesıcak olanın soğuduğunu soğuk olanın da ısındığını belirli bir suumlre temas halindekaldıklarında ise her ikisinin de aynı sıcaklık veya soğukluğa ulaştıklarını biliyoruz Sonuccedilolarak sıcaklık cisimlerin ısı durumlarını oumllccedilmeye yarayan veya ısı alıp veren cisimlerinuumlzerindeki değişimi değerlendirmek iccedilin kullanılan bir terimdir diyebiliriz
1222 Sıcaklığın Birimleri
Sıcaklık birimleri olarak ldquodegC (Celsius)rdquo ve ldquodegF (Fahrenheit)rdquo guumlnluumlk yaşamda yaygın olarakkullanılır ldquodegK (Kelvin) ise teknik bir oumllccediluuml birimidir
Isı ile sıcaklık arasındaki ilişki
Q=mc t
Bağıntısı ile verilebilir Burada
Q= ısım= kuumltlec= oumlz ısı
t= sıcaklık değişimidir
1223 Sıcaklık Oumllccedilme
Sıcaklık termometre ile oumllccediluumlluumlr Bunların hemen hepsi civa alkol gibi maddelerinhacimlerinin ısı ile genleşmesinden yararlanılarak yapılmıştır Uumlccedil ccedileşittir
14
Celsius (degC) derecesi En yaygın kullanılanıdır Suyun donma noktası sıfır kaynamanoktası da 100degC kabul edilmiştir Civalı bir termometre uumlzerinde donma noktası ilekaynama noktası işaretlenmiş bu iki ccedilizgi arası yuumlz eşit parccedilaya boumlluumlnmuumlştuumlr Buboumlluumlmlerden bir tanesine 1 centigrade (santrigrat) derecesi denmiştir (degC) harfi ile goumlsterilirUumllkemizde degC kullanılır
Şekil111 Celsius(degC) ve Fahrenheit(degF) oumllccedileklerinin karşılaştırılması
Fahrenheit(degF) derecesi Suyun donma derecesi +32 kaynama derecesi ise +212derece olarak alınmıştır Suyun donma ile kaynama derecesi arasındaki accedilıklık 180 eşitparccedilaya boumlluumlnmuumlş bunlardan birine (1 Fahrenheit) derecesi denmiştir (degF) harfi ile goumlsterilirAmerika İngiltere gibi bazı uumllkelerde kullanılmaktadır
Kelvin derecesi Suyun donma derecesi -27315degC olarak kabul edilmiştir(1K=1degC)(T ) harfi ile goumlsterilir T= (27315 + tdegC) ( t santigrat derece degC )
123 Basınccedil
1231 Basıncın Tanımı
Birim yuumlzeye dik olarak etki eden kuvvettir Barometre ile oumllccediluumlluumlr Kuvvetinalana boumlluumlnmesiyle hesaplanır ( P) harfi ile goumlsterilir
Şekil112 Basıncın alana etkisi
1232 Basınccedil Birimleri
Bar atuuml(kgcmsup2) torr fiziksel atmosfer basıncı(atm) pascal(pa) mss(metre susuumltunu) milimetre civa basıncı(mmHg) inccedil kareye duumlşen pount(psi)
15
1233 Basınccedil Sıcaklık ve Hacim İlişkisi
Basınccedil sıcaklıkla doğru hacimle ters orantılıdır Sıcaklık artarsa orantılı olarak basınccedilda artar (Hacim sabit) Hacim artarsa basınccedil duumlşer (Sıcaklık sabit)
13 Isı İletimi (Transferi)
Isının iletimi iccedilin bir sıcaklık farkı oluşmalıdır Isı daima yuumlksek sıcakdan duumlşuumlksıcaklığa doğru hava hareketi yapar
131 Isı İletim Ccedileşitleri
Isı iletimi uumlccedil şekilde olur İletimtaşınım ve ışıma
1311 Konduumlksiyon (Conduction İletkenlik) Yoluyla İletim
Isının bir cisim iccedilinde molekuumlller ve elektronlar aracılığı ile veya değme esnasındailetilmesidir Daha ccedilok katı cisimlerde goumlruumlluumlr
Metal bir ccedilubuğun ucunu ateşe tuttuğumuz zaman diğer ucunun da belli bir suumlre sonraısındığını fark edeceğiz Bu konduumlksiyon yoluyla (Temas iletkenlik) ısınmadır
1312 Konveksiyon (ConvectionTaşınım) Yoluyla İletim
Sıvılarda ve gazlarda ısının hareket eden bir ortamla(Taşıyıcı sayesinde) iletilmesidirDolayısıyla ısının konveksiyon şeklinde yayılabilmesi iccedilin ısı kaynağı ile ısıtılacak mahalarasında ısı enerjisi taşıyan taşıyıcıya (Su buhar veya hava) gerek vardır Isı bu taşıyıcıtarafından bir yerden başka bir yere taşınır
Sıcak sulu kaynar sulu buharlı ve havalandırma tesisatlardaki ısı iletimleri bu iletimeoumlrnek verilebilir
1313 Radyasyon (Işıma) Yoluyla İletim
Isının iki cisim arasında iletici bir ortam olmaksızın iletilmesidir Herhangi bir ısıkaynağından elde edilen ısı ışınlarının hava tabakasını geccedilerken havayı ısıtarak uzakta olanbir cisme veya canlı bir varlığa ulaşıp onu ısıtmasına radyasyon (ışıma) yoluyla ısınıniletilmesi denir
Elektrikli kuarts ve hava gazı sobalarındaki ısıtma ve guumlneşin duumlnyamızı ısıtması buısınmaya oumlrnektir
16
132 Isı Kaybı
Binalarda ısı kaybı hesaplarını yapabilmek iccedilin binanın durumu binanın hangi coğrafiboumllgede olduğu youmlnuuml binanın inşasında kullanılan yapı malzemelerinin cinsi hakkındagerekli bilgilere sahip olmak gerekir
Binanın her bir hacmi iki şekilde ısı kaybeder Birincisi yapı malzemelerinden (Kumccedilimento taş briket kireccedil demir ahşap cam vb) geccedilen ısı kayıpları (İletimsel veyatransmisyon) ikincisi pencere ve kapı boşlukları gibi yerlerde meydana gelen ısı kayıplarıdır(İnfiltrasyon)
1321 Duvarlarda Isı Kaybı
Binaların iccedil ve dış duvarlarında ısı kaybı meydana gelir Isı kaybı duvarları oluşturanana malzemelere (Taş tuğla beton briket vb) iccedil ve dış sıva cinslerine varsa ısı yalıtımıcinsine bunların kalınlıkları duvarların boyutları zemin veya bodrum kat duvarlarınıntoprağa bitişik olup olmadığı gibi durumlara bağlı olarak artar veya azalır (Duvarlardayapılacak ısı yalıtımı ısı kaybını azaltacaktır)
1322 Kapı ve Pencerelerden Isı Kaybı
Pencere ve kapıların boyutları yapılış şekli ve cinsi (Tek veya ccedilift cam) malzemelerive accedilılan kısımların boyutları gibi kriterlere bağlı olarak değişir
1323 Doumlşemelerden Isı Kaybı
Doumlşemelerin yapısı malzemeleri kalınlıkları boyutları ve doumlşemenin durumlarına(Zemine oturan toprak temaslı doumlşeme accedilık geccedilit uumlzerindeki dış hava temaslı ara katdoumlşemesi gibi) goumlre ısı kaybı meydana gelir Ayrıca tavanlar da dikkate alınır (Ccedilatıda ısıyalıtımı yapılıp yapılmadığı gibihellip)
1324 İnfiltrasyon Yolu ile Isı Kaybı
Kapatılmış durumda olan pencere ve kapıların accedilılan kanatları ile tam ccedilakışmamaktave arada bir boşluk kalmaktadır Dış hava ile hacmin iccedil havası arasındaki basınccedil farkınedeniyle bu aralıklardan iccedileriye soğuk olan dış hava sızmaktadır Odaya sızan dış havaaynı miktarda ve sıcak olan iccedil havanın dışarı sızmasına neden olmaktadır Bu durumdaodaya sızan soğuk dış havanın oda sıcaklığına kadar ısıtılması gerekmektedir Bu soğuksızıntı havasını ısıtmak iccedilin gereken ısı miktarına hava sızıntısı (İnfiltrasyon) ısı kaybı denirİnfiltrasyon ısı kaybını hesaplamak iccedilin pencere ve kapıların accedilılan kısımlarının ccedilevreuzunlukları oumlnceden hesaplanmalıdır
17
1325 İşletme Ruumlzgacircr ve Youmln Zamları
Binanın işletme durumu(Tesisatın suumlrekli ccedilalışıp ccedilalışmaması ve soumlnduumlruumlluumlş suumlresi)dış kapının doğrudan dış havaya accedilıldığı ortamlar (Duumlkkacircn mağaza banka vs yerler) ısıkaybını oluşturur Hava sızıntısından farklı olarak bir hava değişiminin soumlzkonusu olduğu vebir hacmin ısı kaybının hesaplanmasında dış duvarların youmlnuumlnuumln oumlnemi (Ccediluumlnkuuml kuzey yarımkuumlrede binaların guumlneye bakan odaları guumlneş ışınlarının radyasyonu etkisiyle bir miktarısınır) goumlz oumlnuumlnde bulundurularak ısı kaybı hesaplanır
14 Isıtıcıların Montajı
Şekil 113 Isıtıcı ccedileşitleri
141 Isıtıcı Montaj Takımlarının Oluşması
Isıtıcının istenen konumda tesisata bağlanabilmesi iccedilin kullanılan tesbit ve bağlantıparccedilalarına montaj elemanı ısıtıcı dilimlerinin birleştirilerek grup oluşturulması ve ısıtıcınıntesisata bağlanması iccedilin kullanılan oumlzel takımlara ısıtıcı montaj takımları denir
Konvektoumlr fancoil panel ve levhalı ısıtıcılarda montaj elemanları ıstıcı ile birlikteverilir Montaj bilgileri bir broşuumlr ile anlatılır Bu bilgiler doğrultusunda verilen elemanlarlamonte edilir Diğer ısıtıcılarda oumlzellikle dilimli ısıtıcılarda boumlyle bir olanak yoktur Montajelemanları ayrı ayrı temin edilir Montaj teknik elemanın bilgi ve becerisine bağlıdırGerekli olan takım ve elemanlar aşağıda belirtilmiştir
18
1411 Radyatoumlr Nipeli
Oslash32mm(1frac14) anma ccedilapında ccedilelik malzemedenyapılır Her iki ucuna da birbirinin tersi olan sağ-sol dişaccedilılır Tek youmlnluuml doumlnduumlruumllmesiyle her iki tarafı daccediloumlzer veya sıkar Sağ-sol dişler nipel ortasında birleşirNipel iccedil ccedilapına bırakılan tırnaklar anahtar ağzı goumlrevigoumlruumlr Bazı nipeller dikine biccedilimli kesik olarak uumlretilirNipelin iccedilten anahtarla zorlanması durumunda nipelccedilapı genişleyerek ısıtıcı delik ccedilapını tam kavrar Dilimdişinin sıyırmasını oumlnler
Şekil 114 Radyatoumlr nipeli
1412 Radyatoumlr Tapası
Temper doumlkuumlmden anahtar ağızlı olarak imal edilirSağ veya sol vida ccedilekilir Anma ccedilapı Oslash32mm(1frac14)rsquodir Buoumllccediluuml tapanın diş dibine olan oumllccediluumlsuumlduumlr İşccedililiğindekesinlikle ağzlı anahtarlar kullanılmalıdır Dişli boruanahtarları zorlanmalarda anahtar ağızlarının bozulmasınaneden olur
Şekil 115 Radyatoumlr tapası
1413 Reduumlksiyon
Radyatoumlr reduumlksiyonu tapa gibi temper doumlkuumlmdenaynı oumllccediluumlde ve diş youmlnlerinde anahtar ağızlı olarak yapılırFarklı olarak ortasına sağ dişli Oslash10 Oslash15 Oslash20 ve Oslash25mm oumllccediluumllerinde boru vidaları accedilılmış delik bırakılır Budeliklere radyatoumlr vanası veya puumlrjoumlr bağlanır
Şekil 116 Radyatoumlr reduumlksiyonu
1414 Radyatoumlr Contası
Oslash32 mm iccedil ccedilapında yağlı kağıt fiber sıvı silikon tuumlruuml vekauccediluktan yapılan sızdırmazlık elemanıdır Buharlı tesisatlarda fibercontalar kullanılır Radyatoumlr dilimini soumlkmeden gevşeterek yapılantamiratlarda sıvı conta kullanışlı olur Conta kullanılacak yuumlzey iyitemizlenmelidir Kağıt ve fiber conta yuumlzeylerine suumllyen veya bezirsuumlruumllmelidir
Şekil 117 Radyatoumlr contası
19
1415 Radyatoumlr Konsolu
T demirinden veya doumlkme demirden dilimarasına oturabilecek biccedilimde uumlretilir Duvar doumlşemeve tavan tipi olarak uumlccedil ccedileşit konsol vardır Duvar tipikonsolun duvar iccedilinde kalan ucuna tırnaklar accedilılır Butırnaklar konulan dolgu harcının konsolu tamkavramasını sağlar Tavan ve doumlşeme tipinde ise en az70 mm yuumlksekliğinde tabanı doumlşemeye veya tavankiriş alt yuumlzeyine oturabilecek biccedilimde yapılır
Şekil 118 Radyatoumlr konsolları
Sabit Ayaklı Konsol Ayarlı Ayaklı Konsol Ayarlı Askı Konsolu Sabit Askı Konsolu
Şekil 119 Radyatoumlr konsolu ccedileşitleri
1416 Radyatoumlr Kelepccedilesi
Ccedilelik sacdan radyatoumlr birleşim boğazı ccedilapında biccedilimli olarak yapılır Sac kalınlığınınaz olması durumunda dayanımı artırmak iccedilin kordonlu uumlretilir İki veya uumlccedil parccediladanmeydana gelir Parccedilaları vida veya vida-somunla tutturulur Kelepccedile kuyruğunun ccedilimentoharcını tam kavraması iccedilin enine kordonlu ve ccedilentikli yapılır Kelepccedileler genellikle duvaramontaj edilir Radyatoumlr arkasında 40 mm boşluk bırakılacağından dilim genişliğiyle kelepccedileekseni arasında uygun boşluk bırakılarak montaj edilir Montajında yatay ve dikey terazisigoumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır
20
Şekil 120 Radyatoumlr kelepccedilelerinin goumlruumlnuumlşuuml
1417 Isıtıcı Vanaları
Isıtıcı(Radyatoumlr) vanaları pirinccedil ve bronz malzemeden yapılır Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaakışkan kesici olarak kullanılır Oslash15-Oslash20-Oslash25-mm anma oumllccediluumllerinde bulunur Isıtıcıgenişliğine ve montaj durumuna uyması iccedilin koumlşeli (Koumlşe doumlnuumlşluuml) ve duumlz biccedilimli yapılırİccedilten-dıştan ayarlı dışardan ayarlı iccedilten ayarlı termostatik ve kompakt (Bitişik giriş-ccedilıkışlı)olarak ccedileşitleri vardır
Isıtıcı vanası gerektiğinde tesisat ve ısıtıcıyı birbirinden ayırma goumlrevi de goumlruumlrBunun iccedilin vananın bir ucu iccedil diğer ucu dış dişli yapılır Dış dişe rakor somunu takılırIsıtıcıların kolay soumlkuumllmesi ve soumlkuumlm sırasında tesisat suyunun dışarı akmaması iccedilin vananınrakoru ısıtıcı tarafına gelmelidir Isıtıcı doumlnuumlşlerinde vana yerine rakor parccedilaları dakullanılabilir Bu rakorlar accedilma-kapama yapamaz Sadece ısıtıcı tesisat bağlantısı goumlrevigoumlruumlr Duumlz ve koumlşeli biccedilimlerde yapılır Isıtıcı doumlnuumlşlerine iccedilten ayarlı vanalar da takmakmuumlmkuumlnduumlr Bu vanalara accedilıktan accedilma-kapama yapılamaz Ancak tesisatccedilı tarafından oumlzelallen (goumlmme) anahtarıyla ayar yapılabilir İccedilten ayarlı vanalara ısıtıcı doumlnuumlş vanası da denir
21
22
Şekil 121 Isıtıcı vana ccedileşitleri
23
1418 Isıtıcı Montaj Takımları
Isıtıcı dilimlerinin birleştirilmesinde oumlzel olarak yapılmış nipel anahtarı ve kolukullanılır Oslash18-Oslash20mm yuvarlak dolu ccedilelikten yapılır Ucu 32mm lacircmel yapılarak nipelanahtarı oluşturulur Anahtarın boyu 300 500 800 VE 1000 mm oumllccediluumllerinde olurAnahtarın kolay doumlnduumlruumllmesi iccedilin diğer ucu anahtar kolunu geccedilecek biccedilimde karedikdoumlrtgen veya altıgen biccedilimli yapılır Ccediloğu zaman anahtar ucu dairesel buumlkuumlluumlr Anahtarkolu bu daire iccediline takılarak doumlnduumlruumlluumlr
Anahtar kolu 550-800mm uzunluğunda en az 18-20mm ccedilapında ve ccedilelikmalzemeden yapılır Anahtar takılacak ucu anahtar ucuna uygun biccedilimde işlenir Anahtarkolunun moment kuvvetini arttırmak iccedilin uzatma kol borusu kullanılır Oslash20 mm lik boru buiş iccedilin uygun olur
Anahtarın ısıtıcı dilimli delik ekseni doğrultusunda durması iccedilin altına destekkonulmalıdır Destek ısıtıcı genişliği kadar olmalıdır Uumlzerine ısıtıcının yarım genişliğikadar V accedilılması gerekir Anahtar V iccedilinde kılavuzlanarak doumlnduumlruumlluumlr
Şekil 122 Montaj takımlarının goumlruumlnuumlşleri
Radyatoumlr tapa ve reduumlksiyonlarının sıkılıp soumlkuumllebilmesi iccedilin oumlzel yapılmış ağızlıanahtar veya kurbağacık anahtar kelepccedile vidasını sıkmak iccedilin uzun saplı tornavida kullanılırRadyatoumlr vanası rakorlarını sıkmak iccedilin vana ccedilapına uygun oumlzel yapılmış rakor anahtarıkullanılır Rakor anahtarı rakorun iccedilindeki tırnağı kavrayacak biccedilimde ve rakor ccedilapındaolmalıdır Rakor hiccedilbir zaman başka tuumlr bir anahtarla sıkılıp soumlkuumllmemelidir
24
142 Dilimli Isıtıcıların Gruplandırılması
Birbiriyle yan yana birleştirilebilir biccedilimde yapılan ısıtıcılara dilimli ısıtıcı(Radyatoumlr) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlne de dilim adı verilir Dilimli ısıtıcılardoumlkme demir ccedilelik ve aluumlminyum malzemeden yapılır ve yapıldığı malzemeyleisimlendirilirler Uumlccedil grupta ele alınır
1421 Doumlkme Dilimli Radyatoumlrler
Doumlkme demir ısıtıcılar lacircmelli grafit doumlkme demirden uumlretilir Doumlkuumlm kalıplarındadilimler halinde yapılır Dilimlerin her iki yanında bırakılan vidalı delikler sayesinde birbaşka dilimle birleştirilebilecek şekilde yapılır Dilimlerin bir yuumlzuumlnde Oslash32mm sağ diğeryuumlzuumlnde Oslash32mm sol bağlantı deliğiyle bağlantı yapılır Birleştirmede Oslash32mm sağ-sol ccedileliknipeller kullanılır Dilim genişliği 60mmdir Delik eksenleri arası ve dilim genişliğioumllccediluumlsuumlyle adlandırılır
Kolonlu radyatoumlrler ise ısıtma yuumlzey alanlarını artırmak iccedilin akışkan iletim kanallarıarası boşaltılmış biccedilimde yapılır Dışarıdan bu boşluklar goumlzle goumlruumlluumlr Boşluklarda havasirkuumllasyonu meydana gelir Bu şekilde hava temas alanı artırılır Isı verimi yuumlkseltilir Uumlccedildoumlrt beş altı vs kolonlu olarak uumlretilir
Şekil 123 Doumlkme dilimli radyatoumlr grubu dilim oumllccediluumllendirmesi ve dilim oumllccediluumlleri
25
Soru 1 Doumlkme dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 124 Doumlkme dilimli radyatoumlr gruplandırmak
26
UYGULAMA FAALİYETİ
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Doumlkuumlm radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli radyatoumlr tapası radyatoumlr
reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr dilimlerini duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Doumlkuumlm radyatoumlr dilimi ağızlarını ccedilizmeden eğeyle temizleyiniz3 Bir radyatoumlr diliminin deliklerine nipellerini elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci dilimi birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 maddeleri tekrarlayarak diğer radyatoumlr dilimlerini de birleştiriniz8 Raryatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Dilim aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
UYGULAMA FAALİYETİ
27
1422 Ccedilelik Dilimli Radyatoumlrler
Bu ısıtıcılar presli dilim parccedilalarının oumlzel direnccedil kaynağı yapılması şeklinde uumlretilirYaklaşık 1mm et kalınlığında ccedilelik sac kullanılır Dilimler birbirine direnccedil kaynaklıbirleştirilerek oluşturulur Gerekirse birkaccedil grup ccedilelik nipellerle birleştirilir ve buumlyuumlk gruplarelde edilebilir Genellikle sipariş uumlzerine istenilen dilim sayısında uumlretilir 7 bar testbasıncına tabi tutulduktan sonra piyasaya verilir
Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplarının ilk ve son dilim bağlantı deliklerine oslash32mm vidaaccedilılır Vida youmlnuuml birbirine sağ-sol youmlnuumlndedir Anma oumllccediluumlleri delik eksenleri arası ve dilimgenişliği oumllccediluumlleriyle anılır Buumltuumln ccedilelik dilimli radyatoumlrlerin dilim kalınlığı 50mmdir
Şekil 125 Ccedilelik dilimli radyatoumlruumln goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
28
Soru 2 Ccedilelik dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 126 Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Ccedilelik radyatoumlr (En 5erli 2 adet grup) radyatoumlr nipeli tapası ve reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz bir zemindehazırlayınız
2 Radyatoumlr grubu delik ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 Birinci radyatoumlr grubunun deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci radyatoumlr grubunu birinci grup nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 Radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız8 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız9 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
29
1423 Aluumlminyum Dilimli Radyatoumlrler
Aluumlminyum dilimli radyatoumlrler pres doumlkuumlm youmlntemiyle uumlretilir Estetik (Guumlzel) vepuumlruumlzsuumlz yuumlzeyleri ile dekoratif goumlruumlnuumlr Dilim arasında bırakılan kanatlarla hava temasalanı muumlmkuumln olduğu kadar arttırılmıştır Aluumlminyum malzemeden imal edildiği iccedilinhafiftir Bunun yanında ilk yatırım maliyeti yuumlksektir Korozyon (Paslanma) tehlikesi vardırBu nedenle bazı aliminyum radyatoumlrlerde suyun geccediltiği kanallara ccedilelik boru yerleştirilir Buccedilelik borular aliminyum folyo ile kaplanır Hava tuumlrbuumllansı ve ısı guumlcuumlnuumln yuumlkseltilmesi iccedilinkanatlarla şekillendirilir
Şekil 127 Aluumlminyum radyatoumlrlerin goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
30
Soru 3 Aluumlminyum dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 128 Aluumlminyum dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Aluumlminyum radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli tapası reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Radyatoumlr dilimi ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 1Radyatoumlr diliminin deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 2 Radyatoumlr dilimini birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 işlemleri tekrarlayarak diğer dilimleri de takınız8 Elde edilen radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı
radyatoumlr tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
ii
ACcedilIKLAMALARKOD 582YIM008
ALAN Tesisat Teknolojisi ve İklimlendirme
DALMESLEKIsıtma ve Doğalgaz İccedil TesisatıIsıtma ve Sıhhi TesisatIsıtma ve Gaz Yakıcı Cihazlar (Bakım - Onarım) Servisi
MODUumlLUumlN ADI Isıtıcı Montajı
MODUumlLUumlNTANIMI
Isıtma tesisatında kullanılan ısıtıcıları montaja hazır halegetirmek iccedilin gerekli olan bilgilerin yer aldığı oumlğretim materyalidir
SUumlRE 4032
OumlN KOŞULBoru tesisatccedilılığı ve boru kaynakccedilılığı moduumlllerini almış
olmak
YETERLİK Isıtıcı Montajını Yapmak
MODUumlLUumlN AMACI
Genel AmaccedilGerekli ortam sağlandığında (Atoumllyede veya gerccedilek
uygulama ortamında) ısıtıcı montajını standartlara ve tekniğineuygun yapabileceksiniz
Amaccedillar1 Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun ısıtıcı
montajını yapabilecektir2 Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun accedilma
kapama ve kontrol elemanları monte edebileceksinizOrtam Sınıf atoumllye laboratuvar işletme kuumltuumlphane
Internet ortamı ev vb oumlğrencinin kendi kendine veya gruplaccedilalışabileceği tuumlm ortamlar
Sınıf Donanımı Televizyon sınıf kitaplığı VCD DVDtepegoumlz projeksiyon bilgisayar ve donanımları Internet bağlantısıoumlğretim materyalleri vb
EĞİTİM OumlĞRETİMORTAMLARI VEDONANIMLARI
Atoumllye Donanımı Konsol ve kelepccedileler matkap (El breyizi)elmas matkap ucu tornavida duumlbel vida cıvata somun ccedilekiccedilmurccedil keski mala su terazisi ccedilimento kum su uumlstuumlpuuml renklikurşun kalem (Kırmızı) şeritmetre grup (Nipel) anahtarı nipelanahtarı ccedilevirme (Sıkma) kolu ve uzatma borusu ahşap destekrakor anahtarı kurbağacık anahtar allen anahtar ince eğe radyatoumlr(Isıtıcı) ve dilimleri birleştirme parccedilaları (Nipel reduumlksiyon tapaconta) vana puumlrjoumlr kendir (Keten) veya teflon bant sızdırmazlıkelemanı (Suumllyen boya veya bezir yağı) boru anahtarı blok not bilgiişlem sayfası
OumlLCcedilME VEDEĞERLENDİRME
Moduumll de yer alan her faaliyetten sonra moduumllde verilenoumllccedilme araccedilları ile kazandığı bilgi ve becerileri oumllccedilerek kendikendinizi değerlendireceksiniz
Oumlğretmen her moduumll sonunda oumlğrencilere oumllccedilme aracıuygulayarak oumlğrencinin moduumll uygulamaları ile kazandığı bilgi vebecerileri oumllccedilerek değerlendirecektir
ACcedilIKLAMALAR
1
GİRİŞ
Sevgili Oumlğrenci
Gaz ve tesisat teknolojisi alanını severek ve isteyerek tercih etmeniz mesleğinizingereklerini yerine getirirken başarınızı artıracaktır
Isıtma tesisatccedilısı mesleğinin oumlnemini bilmeli ve onunla gurur duymalıdır Bunu dagiyimi tavırları mesleğine goumlsterdiği ilgisi ve teknolojik gelişmeleri yakından takip etmesiile goumlstermelidir Kendisini mesleğinde ccedilağa ayak uyduracak şekilde geliştirmelidir
Isıtma tesisatccedilısı işini konutlarda ve iş yerlerinde yapmaktadır Bu nedenle genelahlacirck iş ahlacirckı duumlruumlstluumlk guumlvenilirlik gibi oumlzelliklere sahip olmalı giyim tavır davranışkonuşma şekli ile guumlven telkin etmelidir
Bu amaccedilla gerekli olan ısıtma tesisatccedilılığı dalındaki ısıtma sistemlerinde buumlyuumlk oumlnemtaşıyan ısıtıcı montajını proje şartlarına uygun estetik ve dengeli olarak yapmalıdır Dengelidağılımı yaparken de ısıtıcıları ısı kaybının en fazla olduğu pencere oumlnlerine yerleştirmekgerekliliğini de yerine getirmelidir
Bu moduumll sayesinde buumltuumln bu bilgileri oumlğrenecek ve başarılı bir ısıtma tesisatccedilısıolarak bu alanda yerinizi alacaksınız
GİRİŞ
2
3
OumlĞRENME FAALİYETİ-1
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak ısıtıcı montajınıyapabileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada merkezi ısıtma nasıl yapılır Araştırınız veinceleyiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan dilimli ısıtıcılar nelerdirAraştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını ve muumlhendislik buumlrolarını dolaşarak araştırma vegoumlzlem yapınız
Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
1 ISITICI MONTAJI
11 Isıtma Şekilleri
111 Merkezi Isıtma
Bir ısıtma merkezinde uumlretilen ısının taşıyıcı bir ortam vasıtasıyla ısıtılması istenenmahallere yerleştirilmiş ısıtıcılara goumlnderilmesi suretiyle gerccedilekleştirilen ısıtmaya merkeziısıtma denir
Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilir Bir kazanda veya sıcak hava uumlretecinde yanma sonucu ortayaccedilıkan reaksiyon (Tepkime) ısısı suya veya havaya verilir Isıtıcı akışkan adı verilen su havaveya herhangi bir akışkan kazanda uumlretilen ısıyı taşır Merkezi ısı uumlreteci ile ısıtılacak hacimarasında ısıtıcı akışkanı dağıtan ve toplayan bir boru veya kanal sistemi vardır Bu sistemyardımı ile ısıtılacak hacime getirilen ısıtıcı akışkan hacim iccedilerisinde uygun yerlerekonulmuş ısıtıcı elemanlara ( Radyatoumlr konvektoumlrfancoil vb) girer Bu ısıtıcı elemanlardaısıtıcı akışkanla merkezden taşınan ısı oda iccedilerisine yayılır Boumlylece bir merkezden uumlretilenısı ile ccedilok sayıda bağımsız hacmin ısıtılması gerccedilekleştirilmiş olur
Genel olarak merkezi ısıtma tesisatını meydana getiren elemanlar şunlardır Kazanlar(Isı uumlreteccedilleri) ısıtıcılar borular vanalar ve diğer tesisat elemanlarıdır
OumlĞRENME FAALİYETİ-1
ARAŞTIRMA
AMACcedil
4
Merkezi ısıtma sistemleri hacimlerin tek tek bağımsız olarak ısıtıldığı muumlnferit ısıtmasistemine goumlre verimliucuz sağlıklı ve modern ısıtma sistemleridir Yanma tek bir merkezdesobalara goumlre daha gelişmiş cihazlarda gerccedilekleştirilir Bunun iccedilin muumlnferit ısıtmada uygunolmayan duumlşuumlk kaliteli yakıtların verimli bir şekilde yakılması muumlmkuumlnduumlr Boumlylece dahaucuz ısınma sağlanır Isıtılacak hacim iccedilinde yanma olmadığından yakıt taşıma kuumll almayanma kontroluuml gibi sorunları yoktur dolayısıyla temiz ve rahat bir ısınma sağlar Isıtıcıyuumlzey sıcaklıkları duumlşuumlk buumltuumln hacimler ısıtıldığından sağlıklı ve dengeli bir ısınma eldeedilir Termostatlarla oda sıcaklıklarını ve yanmayı otomatik olarak kontrol etmekmuumlmkuumlnduumlr Boumlylece yakıt israfı oumlnlenmiş olur
Merkezi ısıtma ısıyı taşıyan akışkanın cinsine goumlre ccedileşitli isimler alır
1111 Sıcak Su ile Isıtma
Bu sistemler ısı taşıyıcısı olarak 90degC rsquoye kadar ısıtılmış suyun kullanıldığısistemlerdir Isıtılmış olan sıcak su ile sistemden doumlnen soğuk suyun oumlzguumll ağırlıklarıarasındaki farktan dolayı tabii olarak yada devreye Pompa ilavesi ile cebri(Zorlamalı) olarakdevamlı sirkuumllasyon (Devir-Daim) yapılır Sıcak su kazanında uumlretilen sıcak su borularlaısıtılacak hacimlere yerleştirilmiş radyatoumlr konvektoumlr sıcak hava apareyifancoil gibi ısıtıcıelemanlara taşınır Burada sisteme giden sıcak su soğuyarak ısısını oda hacmine bırakır vekazana geri doumlner Suyun dolaşımı tabii olarak veya ccediloğu zaman bir sirkuumllasyon pompası ilesağlanır Sistemde mevcut suyun ısınması sırasında artan su hacmi genleşme deposundatoplanır
Yakıt durumuna goumlre atmosfere accedilık veya kapalı genleşme depolu bina mimaridurumuna goumlre de alttan dağıtma alttan toplama uumlstten dağıtma alttan toplama ve uumlsttendağıtma uumlstten toplama olarak kurulup ccedilalıştırılabilir
Şeki 11 Alttan dağıtmalı alttan toplamalı pompalı sıcak sulu ısıtma sistemi
5
Şekil 12 Uumlstten dağıtmalı alttan toplamalı pompalı sıcak sulu ısıtma sistemi
1112 Kızgın (Kaynar) Sulu Isıtma
110 degC ile 190 degC rsquoa kadar ısıtılmış yuumlksek basınccedillı sıcak su sistemlerine kaynar sulu(kızgın sulu) sistemler denir Suyun buharlaşmasını oumlnlemek iccedilin devamlı bir karşı basınccedilmeydana getirilir Bundan oumltuumlruuml tesisatın dış atmosferle bağlantısı yoktur Sistemde kapalıgenleşme deposu (tankı) kullanılır
Kızgın su sanayide fan-coilli bina ısıtma sistemlerinde proses ısıtmasında ve klimasantrallerinde kullanılabilen bir ısıtıcı akışkandır
Şekil 13 Kızgın (Kaynar) sulu ısıtma sistemi Şekil 14 Kapalı genleşme deposu
6
Kızgın sulu ısıtma sisteminde (bk Şekil 15) kızgın su kazanı tamamen su ile doludurve istenen derecede kızgın su elde edilir Kızgın su ısıtıcıları dolaşarak ısısını bırakır vesoğumuş halde kazana geri doumlner Genleşme deposu tesisatın en yuumlksek noktasına veyakazan dairesinde goumlruumllebilecek bir yere konmalıdır
Kapalı genleşme deposunda belli bir seviyeye kadar su bulunur Tesisat ccedilalışmayabaşlayınca ısınan suyun hacmi genişleyeceğinden depo iccedilerisindeki su seviyesi yuumlkselir vehavayı uumlstte sıkıştırır Havanın su uumlzerine yaptığı basınccedil artınca da kaynama noktası yuumlkselirGenleşme deposu basınca dayanıklı olmalı ve uumlzerinde bir emniyet suumlpabı bulunmalıdırDepodaki su seviyesi bir su seviye şamandırası yardımıyla kontrol edilir
1113 Alccedilak Basınccedillı Buharlı Isıtma
Kalorifer kazanından ccedilıkış basıncı 05 atuuml (kgcm2) ve sıcaklığı da en ccedilok 110 degC olanbuharla yapılan ısıtmadır Buharlı tesisatlarda daha ccedilok buumlyuumlk hacimli ve ısının uzakmesafelere taşınması gerektiği yerlerde kullanılır (Hastane askeri kışla fabrikalar gibihellip)
Şekil 15 Buharlı ısıtmada kazan su seviyesi
Buharlı tesisatta su kazanda belirli seviyeye kadardır Tesisat hava ile doludur Buharborusunda buhar ve hava basınccedilları toplamı vardır Kondens (Buharın suya doumlnuumlşmesi)borusundaki su seviyesinden geccediltiği kabul edilen yatay duumlzleme Kazan Basınccedil Seviyesidenir Kazan iccedilerisinde belirli seviyede bulunan su duumlzeyine de kazan su seviyesi denir Busistemde kondens boruları işletme basıncı duumlzleminin uumlstuumlnden geccedilirilirse kuru kondensborulu altından geccedilirilirse ıslak kondens borulu alccedilak basınccedillı buharlı ısıtma adını alır
7
Şekil 16 Kuru kondens borulu alttan dağıtmalı alttan toplamalı alccedilak basınccedillı buharlı ısıtma
Şekil 17 Islak kondens borulu alttan dağıtmalı alttan toplamalı alccedilak basınccedillı buharlı ısıtma
1114 Yuumlksek Basınccedillı Buharlı Isıtma
Kalorifer kazanından ccedilıkış basıncı 05 atuumlrsquoden ve sıcaklığı da 110 degCrsquoden yuumlksekbuharla yapılan ısıtmadır Buhar basıncının yuumlksek olması istenen buumlyuumlk işletmelerdekullanılır Basınccedil yuumlksek olduğu iccedilin sistemde kullanılan malzemeler bu basınca uygunseccedililmelidir
8
1115 Vakumlu (Atmosfer Altı Basınccedilla Ccedilalışan) Buharla Isıtma
Basıncı atmosfer basıncından az olup 025 ile 095 atuuml arasında değişen ve sıcaklığıda en az 65 degC olan buharla yapılan ısıtmadır Kazanda elde edilen buhar boru ve ısıtıcılardadolaşıp yoğunlaştıktan sonra kazana doumlner Doumlnuumlş borusuna bir pompa konularak suyu vehavayı emer suyu kazana havayı da dışarı atar Guumlnuumlmuumlzde kullanılmayan bir sistemdir
1116 Sıcak Hava ile Isıtma
Bu sistemde ısı taşıyıcı olarak hava kullanılır Bir merkezde ısıtılan hava kanallarvasıtasıyla ısıtılması gereken ortama (Oda vb) sevk edilir Bu sistem ancak ısıtma ile beraberhava değişiminin de sağlanmasının gerekli olduğu yerlerde uygulanır
112 Boumllgesel Isıtma
Birden fazla binanın ısı ihtiyacını aynı anda tek merkezden (Isı Merkezi) karşılamakiccedilin tasarlanan sisteme boumllgesel ısıtma sistemi ortak kazan dairesine ise boumllgesel ısıtmasantralı denir Boumllgesel ısıtma sistemleri buumlyuumlk ve geniş alana yayılmış bina grupları(Kışlalar hastaneler uumlniversite kampuumlsleri konut siteleri enduumlstriyel uumlretim tesisleri gibihellip)iccedilin oumlzellikle uygulanır Sistemin başlıca yararları şunlardır
1Her binada ayrı ayrı kalorifer kazanlarına yakıt ve kuumll depolarına kaloriferbacalarına gerek kalmadığı iccedilin inşaat ve tesisatın ilk kuruluş maliyeti azalır Boumlylelikle eldeedilen hacimler başka amaccedillar iccedilin kullanılabilir
2Her binada ayrı ayrı kazan dairesi bulunmayacağı iccedilin yangın ve patlama tehlikeleride ortadan kalkar
3Binalarda ayrı ayrı yakıt ikmali kuumll nakli sorunu ve kazan dairesi işletmeciliği(Uzman kaloriferci ihtiyacı) sorunu ortadan kalkacağı iccedilin işletme giderleri azalır Dumankurum yakıt ve kuumll pisliği ortadan kalkar
4Tek baca olduğundan gerekli filtreleme tesisleri kurularak ccedilevre kirlenmesi asgariyeindirilir
5Boumllge ısıtma santralinde bir ccediloumlp yakma kazanı tesis edilerek ccediloumlplerin imhası veartık ısının tekrar kazanılarak ısıtma şebekesine verilmesi muumlmkuumln olur
6Hem bina ısıtması hem de kullanım sıcak suyu uumlretimi iccedilin gerekli ısıyı daima hazırtutar
9
113 Radyant Isıtma
Radyant ısıtma sistemleri konusunda insanlar iccedilin esin kaynağı yine doğadır Kışaylarında bulutlu bir havada dolaştığınızı ve bir anda guumlneşin bulutların arasından ccedilıktığınıduumlşuumlnuumln nasıl tatlı bir sıcaklık hissedersiniz Hissedilen bu ısınmanın nedeni bir anda 5-10degC hava sıcaklığı artışı değil size ulaşmaya başlayan kızıloumltesi ışınlardır Guumlneş tekrar bulutagirdiğinde bu ısınma ortadan kalkacaktır İşte aynı duumlşuumlnceden yola ccedilıkarak ldquoRadyant IsıtmaSistemlerirdquo tasarlanmıştır Bu sistem aynen doğada olduğu gibi ortam havasının ısıtılmasıyerine kişilerin doğrudan konfor sıcaklığını hissetmelerini sağlamaktadır Radyant ısıtmasistemi uygulamalarında ısıtıcıların uygun yerleşimi ile mekacircn iccedilindeki tuumlm boumllgelerin ya dasadece istenen boumllgelerin ısıtılabilmesi muumlmkuumlnduumlr Radyant ısıtma doğalgaz sıvılaştırılmışpetrol gazı (LPG) ve sıvı yakıtların ışıma enerjisi sağlayan tuumlplerde yakılması sonucu ısınantuumlplerden yayılan kızıl oumltesi ışınların reflektoumlr aracılığı ile direkt nesneleri ısıtma prensibinedayanır
Şekil 18 Radyant ısıtma sistemi
Radyant ısıtma prensip olarak konvansiyonel sıcak hava ile ısıtmadan ccedilok daha farklıgerccedilekleştirilmektedir Bilindiği gibi uumlccedil tuumlr ısı geccedilişi tarif edilmektedir
Bunlar iletim taşınım ve ışınım şeklinde olmaktadır Radyant ısı geccedilişi veya diğerifadeyle Işınımla olan ısı geccedilişi iletimle ve taşımınla olan ısı geccedilişinden tamamen farklı biroumlzelliktedir Işınımla ısı geccedilişinde iletim ve taşınım şekillerindeki gibi ortamın doluolmasına ve maddesel bir temasa gerek yoktur Işınımla ısı geccedilişi cisimler arasında boşlukolması durumunda da vardır Işınımla ısı geccedilişi olayının accedilıklanması genel olarak dalga vekuantum teorileri yardımıyla yapılmaktadır Buna goumlre ışınım belirli bir dalga boyundaki
10
kızıl oumltesi ışınların ccedilarptıkları cisimlerin yuumlzeyindeki molekuumllleri titreştirmeleri boumlyleceoluşan suumlrtuumlnme ile ısınmayı sağlamalarıdır Tuumlm cisimler yuumlzey sıcaklıklarına bağlı olarakışınım yayarlar Ancak yuumlzey sıcaklığı 300 C nin uumlzerinde olan cisimler radyant ısıtmaaccedilısından dikkate alınır Radyant ısıtmada kullanılan cihazlarda yuumlzey sıcaklığı 450 Ccivarındadır Bu yuumlzey sıcaklığına sahip cisimler yuumlzey sıcaklığına da bağlı olarak l - 10 mdalga boyunda ışınım yayarlar
Radyant ısıtma cihazlarında doğalgaz veya doğalgazın ulaşamadığı yerlerdesıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) bir bruumlloumlr vasıtası ile yakılır ve Şekil l de goumlsterilensistemdeki borunun dış yuumlzeyi ısıtılır Radyant tuumlp adı verilen bu borudan yayılan kızıl oumltesiışınların reflektoumlr aracılığı ile direkt nesneleri ısıtma prensibine dayanır
Yuumlksek mekanlarda hava ısıtıldığında ısınan hava yuumlkseleceğinden ısıtılmasıgerekmeyen uumlst kısımlarda (tavanda) sıcaklık 40degCrsquoye ulaşırken doumlşeme seviyesinde havasıcaklığı 12 ndash 13 degC civarındadır Boumlylece tavandan ve hava değişiminden buumlyuumlk enerjikayıpları olmaktadır Radyant ısıtıcılarla ısıtılan yerlerde hava ısıtılmadığı iccedilin hava değişimoranları ve yuumlkseklik artar Boumlylece enerji tasarrufu da yaklaşık 60rsquolara ulaşmaktadır
11
Şekil 19 Ccedileşitli radyant ısıtma sistemleri
Radyant ısıtma sistemleri ile elde edilebilecek enerji tasarrufu dışında sağlanan diğeroumlnemli avantajlar şunlardır
Şekil 110 Kızıl oumltesi ışıl (Radyasyon) ısıtma sistemler
12
Havayı ısıtmadığı iccedilin minimum infiltrasyon kayıplarının (Kaccedilan ve sızanhavalar) olmaması
Ortamda hava hareketi olmadığından dolayı toz probleminin olmaması Homojen ısı dağılımının gerccedilekleşmesi Spot ısıtma yapılması Ccedilalışma sıcaklığına erişmek iccedilin beklemeye gerek olmaması birkaccedil dakika
iccedilinde ısınabilmesi İş guumlcuuml gereksinimi olmaması ve bakım maliyetlerinin ccedilok duumlşuumlk olması Vardiya ccedilalışmalarında boumllgesel ısıtma olanağı sağlaması Ccedilok kısa suumlrede ısıtabilme oumlzelliği nedeniyle muumlkemmel otomatik kontrol
yeteneği olmasıdır Kazan dairesi de gerektirmemesi nedeniyle buna bağlı enerji kayıpları ile yer ve
insan guumlcuuml kayıplarının olmaması da diğer oumlnemli uumlstuumlnluumlğuumlduumlr
Aşağıda sıralanan alanlar bilinen konvansiyonel hava ısıtmalı sistemlerle ısıtılmasıccedilok zor ccedilok pahalı ya da muumlmkuumln olmayan alanlardır
Isının yuumlkselerek kullanılmayan tavan boşluğuna hapsolduğu tuumlm yuumlksektavanlı mekanlar
Hava sirkuumllasyonu ccedilok olan kapıların genelde accedilık kaldığı giriş ve ccedilıkışalanları
Isıtmanın kısa suumlreli ihtiyaccedil duyulduğu alanlar Geniş alan iccedilerisinde ısıtılması istenen nokta ya da boumllgesel alanlar Kenarları accedilık uumlstuuml kapalı alanlar
Bu alanlar iccedilin en iyi ccediloumlzuumlm radyant ısıtmadır En genel anlamda yukarıdasınıflandırdığımız radyant ısıtma uygulamalarını ticari oumlrnekler halinde şoumlyle sıralayabilirizFabrikalar atoumllyeler oto servis ve showroomlar spor salonları camikiliseler depo uccedilakhangarları sera hayvan ccediliftlikleri kaferestoran bahccedileterasaccedilık alan
12 Isı ve Sıcaklık
121 Isı
1211 Isının Tanımı
Karbonlu bileşiklerin oksijenle birleşerek yanması sonucu ortaya ccedilıkan enerjiye ısıdenir yani kısaca ısı bir enerji biccedilimidir Isı enerjisi maddeleri meydana getiren molekuumlllerinhareket etmeleri sonucu oluşur
1212 Isının Birimleri
Isı birimi iş birimi ile aynıdır yani ısı birimi joule (j) olarak tanımlanır Ancak en ccedilokkullanılan ısı oumllccediluuml birimi kalori (cal) veya kilokalori (kcal) olarak kullanılmaktadır 1 kalori
13
1 gram suyun sıcaklığını 145 ordmCrsquoden 155 ordmC rsquoye yuumlkseltmek iccedilin gerekli olan ısımiktarıdır1kalori=4187 joule ve 1kcal=1000 calrsquodir
1213 Isının Oumllccediluumllmesi
Isı ldquoKalorimetrerdquo veya ldquoIsıoumllccedilerrdquo denen oumllccedilme aygıtlarıyla oumllccediluumlluumlr Cisimlerin ccedileşitlietki sonucunda accedilığa ccedilıkardığı ısıların oumllccediluumlmuumlnde karşılaşılan temel guumlccedilluumlk sistemle ccedilevrearasında oluşan parazit ısı alışverişleridir Bu alış verişler yalıtkan destekler kullanılaraksınırlandırılır Muumlmkuumlnse vakumda (Atmosfer altı basınccedilta ve havasız ortamda) ccedilalışılır vedış sistemle aynı sıcaklıkta tutulur(ısı geccedilişlerini oumlnlemek iccedilin)
122 Sıcaklık
1221 Sıcaklığın Tanımı
Sıcaklık ısının oumllccediluumlm tanımlamasını yapan bir birimdir enerji değildir Bir başkadeyişle sıcaklık ortamdaki ortalama molekuumller hareketin bir oumllccediluumlsuumlduumlr Sıcaklık duyularlaalgılanmakta ve genellikle cisimlerin aldığı veya verdiği ısıya goumlre ldquosıcakrdquo veya ldquosoğukrdquokavramlarıylada ifade edilir Sıcak ve soğuk iki cismin birbirine temas ettirilmesi halindesıcak olanın soğuduğunu soğuk olanın da ısındığını belirli bir suumlre temas halindekaldıklarında ise her ikisinin de aynı sıcaklık veya soğukluğa ulaştıklarını biliyoruz Sonuccedilolarak sıcaklık cisimlerin ısı durumlarını oumllccedilmeye yarayan veya ısı alıp veren cisimlerinuumlzerindeki değişimi değerlendirmek iccedilin kullanılan bir terimdir diyebiliriz
1222 Sıcaklığın Birimleri
Sıcaklık birimleri olarak ldquodegC (Celsius)rdquo ve ldquodegF (Fahrenheit)rdquo guumlnluumlk yaşamda yaygın olarakkullanılır ldquodegK (Kelvin) ise teknik bir oumllccediluuml birimidir
Isı ile sıcaklık arasındaki ilişki
Q=mc t
Bağıntısı ile verilebilir Burada
Q= ısım= kuumltlec= oumlz ısı
t= sıcaklık değişimidir
1223 Sıcaklık Oumllccedilme
Sıcaklık termometre ile oumllccediluumlluumlr Bunların hemen hepsi civa alkol gibi maddelerinhacimlerinin ısı ile genleşmesinden yararlanılarak yapılmıştır Uumlccedil ccedileşittir
14
Celsius (degC) derecesi En yaygın kullanılanıdır Suyun donma noktası sıfır kaynamanoktası da 100degC kabul edilmiştir Civalı bir termometre uumlzerinde donma noktası ilekaynama noktası işaretlenmiş bu iki ccedilizgi arası yuumlz eşit parccedilaya boumlluumlnmuumlştuumlr Buboumlluumlmlerden bir tanesine 1 centigrade (santrigrat) derecesi denmiştir (degC) harfi ile goumlsterilirUumllkemizde degC kullanılır
Şekil111 Celsius(degC) ve Fahrenheit(degF) oumllccedileklerinin karşılaştırılması
Fahrenheit(degF) derecesi Suyun donma derecesi +32 kaynama derecesi ise +212derece olarak alınmıştır Suyun donma ile kaynama derecesi arasındaki accedilıklık 180 eşitparccedilaya boumlluumlnmuumlş bunlardan birine (1 Fahrenheit) derecesi denmiştir (degF) harfi ile goumlsterilirAmerika İngiltere gibi bazı uumllkelerde kullanılmaktadır
Kelvin derecesi Suyun donma derecesi -27315degC olarak kabul edilmiştir(1K=1degC)(T ) harfi ile goumlsterilir T= (27315 + tdegC) ( t santigrat derece degC )
123 Basınccedil
1231 Basıncın Tanımı
Birim yuumlzeye dik olarak etki eden kuvvettir Barometre ile oumllccediluumlluumlr Kuvvetinalana boumlluumlnmesiyle hesaplanır ( P) harfi ile goumlsterilir
Şekil112 Basıncın alana etkisi
1232 Basınccedil Birimleri
Bar atuuml(kgcmsup2) torr fiziksel atmosfer basıncı(atm) pascal(pa) mss(metre susuumltunu) milimetre civa basıncı(mmHg) inccedil kareye duumlşen pount(psi)
15
1233 Basınccedil Sıcaklık ve Hacim İlişkisi
Basınccedil sıcaklıkla doğru hacimle ters orantılıdır Sıcaklık artarsa orantılı olarak basınccedilda artar (Hacim sabit) Hacim artarsa basınccedil duumlşer (Sıcaklık sabit)
13 Isı İletimi (Transferi)
Isının iletimi iccedilin bir sıcaklık farkı oluşmalıdır Isı daima yuumlksek sıcakdan duumlşuumlksıcaklığa doğru hava hareketi yapar
131 Isı İletim Ccedileşitleri
Isı iletimi uumlccedil şekilde olur İletimtaşınım ve ışıma
1311 Konduumlksiyon (Conduction İletkenlik) Yoluyla İletim
Isının bir cisim iccedilinde molekuumlller ve elektronlar aracılığı ile veya değme esnasındailetilmesidir Daha ccedilok katı cisimlerde goumlruumlluumlr
Metal bir ccedilubuğun ucunu ateşe tuttuğumuz zaman diğer ucunun da belli bir suumlre sonraısındığını fark edeceğiz Bu konduumlksiyon yoluyla (Temas iletkenlik) ısınmadır
1312 Konveksiyon (ConvectionTaşınım) Yoluyla İletim
Sıvılarda ve gazlarda ısının hareket eden bir ortamla(Taşıyıcı sayesinde) iletilmesidirDolayısıyla ısının konveksiyon şeklinde yayılabilmesi iccedilin ısı kaynağı ile ısıtılacak mahalarasında ısı enerjisi taşıyan taşıyıcıya (Su buhar veya hava) gerek vardır Isı bu taşıyıcıtarafından bir yerden başka bir yere taşınır
Sıcak sulu kaynar sulu buharlı ve havalandırma tesisatlardaki ısı iletimleri bu iletimeoumlrnek verilebilir
1313 Radyasyon (Işıma) Yoluyla İletim
Isının iki cisim arasında iletici bir ortam olmaksızın iletilmesidir Herhangi bir ısıkaynağından elde edilen ısı ışınlarının hava tabakasını geccedilerken havayı ısıtarak uzakta olanbir cisme veya canlı bir varlığa ulaşıp onu ısıtmasına radyasyon (ışıma) yoluyla ısınıniletilmesi denir
Elektrikli kuarts ve hava gazı sobalarındaki ısıtma ve guumlneşin duumlnyamızı ısıtması buısınmaya oumlrnektir
16
132 Isı Kaybı
Binalarda ısı kaybı hesaplarını yapabilmek iccedilin binanın durumu binanın hangi coğrafiboumllgede olduğu youmlnuuml binanın inşasında kullanılan yapı malzemelerinin cinsi hakkındagerekli bilgilere sahip olmak gerekir
Binanın her bir hacmi iki şekilde ısı kaybeder Birincisi yapı malzemelerinden (Kumccedilimento taş briket kireccedil demir ahşap cam vb) geccedilen ısı kayıpları (İletimsel veyatransmisyon) ikincisi pencere ve kapı boşlukları gibi yerlerde meydana gelen ısı kayıplarıdır(İnfiltrasyon)
1321 Duvarlarda Isı Kaybı
Binaların iccedil ve dış duvarlarında ısı kaybı meydana gelir Isı kaybı duvarları oluşturanana malzemelere (Taş tuğla beton briket vb) iccedil ve dış sıva cinslerine varsa ısı yalıtımıcinsine bunların kalınlıkları duvarların boyutları zemin veya bodrum kat duvarlarınıntoprağa bitişik olup olmadığı gibi durumlara bağlı olarak artar veya azalır (Duvarlardayapılacak ısı yalıtımı ısı kaybını azaltacaktır)
1322 Kapı ve Pencerelerden Isı Kaybı
Pencere ve kapıların boyutları yapılış şekli ve cinsi (Tek veya ccedilift cam) malzemelerive accedilılan kısımların boyutları gibi kriterlere bağlı olarak değişir
1323 Doumlşemelerden Isı Kaybı
Doumlşemelerin yapısı malzemeleri kalınlıkları boyutları ve doumlşemenin durumlarına(Zemine oturan toprak temaslı doumlşeme accedilık geccedilit uumlzerindeki dış hava temaslı ara katdoumlşemesi gibi) goumlre ısı kaybı meydana gelir Ayrıca tavanlar da dikkate alınır (Ccedilatıda ısıyalıtımı yapılıp yapılmadığı gibihellip)
1324 İnfiltrasyon Yolu ile Isı Kaybı
Kapatılmış durumda olan pencere ve kapıların accedilılan kanatları ile tam ccedilakışmamaktave arada bir boşluk kalmaktadır Dış hava ile hacmin iccedil havası arasındaki basınccedil farkınedeniyle bu aralıklardan iccedileriye soğuk olan dış hava sızmaktadır Odaya sızan dış havaaynı miktarda ve sıcak olan iccedil havanın dışarı sızmasına neden olmaktadır Bu durumdaodaya sızan soğuk dış havanın oda sıcaklığına kadar ısıtılması gerekmektedir Bu soğuksızıntı havasını ısıtmak iccedilin gereken ısı miktarına hava sızıntısı (İnfiltrasyon) ısı kaybı denirİnfiltrasyon ısı kaybını hesaplamak iccedilin pencere ve kapıların accedilılan kısımlarının ccedilevreuzunlukları oumlnceden hesaplanmalıdır
17
1325 İşletme Ruumlzgacircr ve Youmln Zamları
Binanın işletme durumu(Tesisatın suumlrekli ccedilalışıp ccedilalışmaması ve soumlnduumlruumlluumlş suumlresi)dış kapının doğrudan dış havaya accedilıldığı ortamlar (Duumlkkacircn mağaza banka vs yerler) ısıkaybını oluşturur Hava sızıntısından farklı olarak bir hava değişiminin soumlzkonusu olduğu vebir hacmin ısı kaybının hesaplanmasında dış duvarların youmlnuumlnuumln oumlnemi (Ccediluumlnkuuml kuzey yarımkuumlrede binaların guumlneye bakan odaları guumlneş ışınlarının radyasyonu etkisiyle bir miktarısınır) goumlz oumlnuumlnde bulundurularak ısı kaybı hesaplanır
14 Isıtıcıların Montajı
Şekil 113 Isıtıcı ccedileşitleri
141 Isıtıcı Montaj Takımlarının Oluşması
Isıtıcının istenen konumda tesisata bağlanabilmesi iccedilin kullanılan tesbit ve bağlantıparccedilalarına montaj elemanı ısıtıcı dilimlerinin birleştirilerek grup oluşturulması ve ısıtıcınıntesisata bağlanması iccedilin kullanılan oumlzel takımlara ısıtıcı montaj takımları denir
Konvektoumlr fancoil panel ve levhalı ısıtıcılarda montaj elemanları ıstıcı ile birlikteverilir Montaj bilgileri bir broşuumlr ile anlatılır Bu bilgiler doğrultusunda verilen elemanlarlamonte edilir Diğer ısıtıcılarda oumlzellikle dilimli ısıtıcılarda boumlyle bir olanak yoktur Montajelemanları ayrı ayrı temin edilir Montaj teknik elemanın bilgi ve becerisine bağlıdırGerekli olan takım ve elemanlar aşağıda belirtilmiştir
18
1411 Radyatoumlr Nipeli
Oslash32mm(1frac14) anma ccedilapında ccedilelik malzemedenyapılır Her iki ucuna da birbirinin tersi olan sağ-sol dişaccedilılır Tek youmlnluuml doumlnduumlruumllmesiyle her iki tarafı daccediloumlzer veya sıkar Sağ-sol dişler nipel ortasında birleşirNipel iccedil ccedilapına bırakılan tırnaklar anahtar ağzı goumlrevigoumlruumlr Bazı nipeller dikine biccedilimli kesik olarak uumlretilirNipelin iccedilten anahtarla zorlanması durumunda nipelccedilapı genişleyerek ısıtıcı delik ccedilapını tam kavrar Dilimdişinin sıyırmasını oumlnler
Şekil 114 Radyatoumlr nipeli
1412 Radyatoumlr Tapası
Temper doumlkuumlmden anahtar ağızlı olarak imal edilirSağ veya sol vida ccedilekilir Anma ccedilapı Oslash32mm(1frac14)rsquodir Buoumllccediluuml tapanın diş dibine olan oumllccediluumlsuumlduumlr İşccedililiğindekesinlikle ağzlı anahtarlar kullanılmalıdır Dişli boruanahtarları zorlanmalarda anahtar ağızlarının bozulmasınaneden olur
Şekil 115 Radyatoumlr tapası
1413 Reduumlksiyon
Radyatoumlr reduumlksiyonu tapa gibi temper doumlkuumlmdenaynı oumllccediluumlde ve diş youmlnlerinde anahtar ağızlı olarak yapılırFarklı olarak ortasına sağ dişli Oslash10 Oslash15 Oslash20 ve Oslash25mm oumllccediluumllerinde boru vidaları accedilılmış delik bırakılır Budeliklere radyatoumlr vanası veya puumlrjoumlr bağlanır
Şekil 116 Radyatoumlr reduumlksiyonu
1414 Radyatoumlr Contası
Oslash32 mm iccedil ccedilapında yağlı kağıt fiber sıvı silikon tuumlruuml vekauccediluktan yapılan sızdırmazlık elemanıdır Buharlı tesisatlarda fibercontalar kullanılır Radyatoumlr dilimini soumlkmeden gevşeterek yapılantamiratlarda sıvı conta kullanışlı olur Conta kullanılacak yuumlzey iyitemizlenmelidir Kağıt ve fiber conta yuumlzeylerine suumllyen veya bezirsuumlruumllmelidir
Şekil 117 Radyatoumlr contası
19
1415 Radyatoumlr Konsolu
T demirinden veya doumlkme demirden dilimarasına oturabilecek biccedilimde uumlretilir Duvar doumlşemeve tavan tipi olarak uumlccedil ccedileşit konsol vardır Duvar tipikonsolun duvar iccedilinde kalan ucuna tırnaklar accedilılır Butırnaklar konulan dolgu harcının konsolu tamkavramasını sağlar Tavan ve doumlşeme tipinde ise en az70 mm yuumlksekliğinde tabanı doumlşemeye veya tavankiriş alt yuumlzeyine oturabilecek biccedilimde yapılır
Şekil 118 Radyatoumlr konsolları
Sabit Ayaklı Konsol Ayarlı Ayaklı Konsol Ayarlı Askı Konsolu Sabit Askı Konsolu
Şekil 119 Radyatoumlr konsolu ccedileşitleri
1416 Radyatoumlr Kelepccedilesi
Ccedilelik sacdan radyatoumlr birleşim boğazı ccedilapında biccedilimli olarak yapılır Sac kalınlığınınaz olması durumunda dayanımı artırmak iccedilin kordonlu uumlretilir İki veya uumlccedil parccediladanmeydana gelir Parccedilaları vida veya vida-somunla tutturulur Kelepccedile kuyruğunun ccedilimentoharcını tam kavraması iccedilin enine kordonlu ve ccedilentikli yapılır Kelepccedileler genellikle duvaramontaj edilir Radyatoumlr arkasında 40 mm boşluk bırakılacağından dilim genişliğiyle kelepccedileekseni arasında uygun boşluk bırakılarak montaj edilir Montajında yatay ve dikey terazisigoumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır
20
Şekil 120 Radyatoumlr kelepccedilelerinin goumlruumlnuumlşuuml
1417 Isıtıcı Vanaları
Isıtıcı(Radyatoumlr) vanaları pirinccedil ve bronz malzemeden yapılır Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaakışkan kesici olarak kullanılır Oslash15-Oslash20-Oslash25-mm anma oumllccediluumllerinde bulunur Isıtıcıgenişliğine ve montaj durumuna uyması iccedilin koumlşeli (Koumlşe doumlnuumlşluuml) ve duumlz biccedilimli yapılırİccedilten-dıştan ayarlı dışardan ayarlı iccedilten ayarlı termostatik ve kompakt (Bitişik giriş-ccedilıkışlı)olarak ccedileşitleri vardır
Isıtıcı vanası gerektiğinde tesisat ve ısıtıcıyı birbirinden ayırma goumlrevi de goumlruumlrBunun iccedilin vananın bir ucu iccedil diğer ucu dış dişli yapılır Dış dişe rakor somunu takılırIsıtıcıların kolay soumlkuumllmesi ve soumlkuumlm sırasında tesisat suyunun dışarı akmaması iccedilin vananınrakoru ısıtıcı tarafına gelmelidir Isıtıcı doumlnuumlşlerinde vana yerine rakor parccedilaları dakullanılabilir Bu rakorlar accedilma-kapama yapamaz Sadece ısıtıcı tesisat bağlantısı goumlrevigoumlruumlr Duumlz ve koumlşeli biccedilimlerde yapılır Isıtıcı doumlnuumlşlerine iccedilten ayarlı vanalar da takmakmuumlmkuumlnduumlr Bu vanalara accedilıktan accedilma-kapama yapılamaz Ancak tesisatccedilı tarafından oumlzelallen (goumlmme) anahtarıyla ayar yapılabilir İccedilten ayarlı vanalara ısıtıcı doumlnuumlş vanası da denir
21
22
Şekil 121 Isıtıcı vana ccedileşitleri
23
1418 Isıtıcı Montaj Takımları
Isıtıcı dilimlerinin birleştirilmesinde oumlzel olarak yapılmış nipel anahtarı ve kolukullanılır Oslash18-Oslash20mm yuvarlak dolu ccedilelikten yapılır Ucu 32mm lacircmel yapılarak nipelanahtarı oluşturulur Anahtarın boyu 300 500 800 VE 1000 mm oumllccediluumllerinde olurAnahtarın kolay doumlnduumlruumllmesi iccedilin diğer ucu anahtar kolunu geccedilecek biccedilimde karedikdoumlrtgen veya altıgen biccedilimli yapılır Ccediloğu zaman anahtar ucu dairesel buumlkuumlluumlr Anahtarkolu bu daire iccediline takılarak doumlnduumlruumlluumlr
Anahtar kolu 550-800mm uzunluğunda en az 18-20mm ccedilapında ve ccedilelikmalzemeden yapılır Anahtar takılacak ucu anahtar ucuna uygun biccedilimde işlenir Anahtarkolunun moment kuvvetini arttırmak iccedilin uzatma kol borusu kullanılır Oslash20 mm lik boru buiş iccedilin uygun olur
Anahtarın ısıtıcı dilimli delik ekseni doğrultusunda durması iccedilin altına destekkonulmalıdır Destek ısıtıcı genişliği kadar olmalıdır Uumlzerine ısıtıcının yarım genişliğikadar V accedilılması gerekir Anahtar V iccedilinde kılavuzlanarak doumlnduumlruumlluumlr
Şekil 122 Montaj takımlarının goumlruumlnuumlşleri
Radyatoumlr tapa ve reduumlksiyonlarının sıkılıp soumlkuumllebilmesi iccedilin oumlzel yapılmış ağızlıanahtar veya kurbağacık anahtar kelepccedile vidasını sıkmak iccedilin uzun saplı tornavida kullanılırRadyatoumlr vanası rakorlarını sıkmak iccedilin vana ccedilapına uygun oumlzel yapılmış rakor anahtarıkullanılır Rakor anahtarı rakorun iccedilindeki tırnağı kavrayacak biccedilimde ve rakor ccedilapındaolmalıdır Rakor hiccedilbir zaman başka tuumlr bir anahtarla sıkılıp soumlkuumllmemelidir
24
142 Dilimli Isıtıcıların Gruplandırılması
Birbiriyle yan yana birleştirilebilir biccedilimde yapılan ısıtıcılara dilimli ısıtıcı(Radyatoumlr) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlne de dilim adı verilir Dilimli ısıtıcılardoumlkme demir ccedilelik ve aluumlminyum malzemeden yapılır ve yapıldığı malzemeyleisimlendirilirler Uumlccedil grupta ele alınır
1421 Doumlkme Dilimli Radyatoumlrler
Doumlkme demir ısıtıcılar lacircmelli grafit doumlkme demirden uumlretilir Doumlkuumlm kalıplarındadilimler halinde yapılır Dilimlerin her iki yanında bırakılan vidalı delikler sayesinde birbaşka dilimle birleştirilebilecek şekilde yapılır Dilimlerin bir yuumlzuumlnde Oslash32mm sağ diğeryuumlzuumlnde Oslash32mm sol bağlantı deliğiyle bağlantı yapılır Birleştirmede Oslash32mm sağ-sol ccedileliknipeller kullanılır Dilim genişliği 60mmdir Delik eksenleri arası ve dilim genişliğioumllccediluumlsuumlyle adlandırılır
Kolonlu radyatoumlrler ise ısıtma yuumlzey alanlarını artırmak iccedilin akışkan iletim kanallarıarası boşaltılmış biccedilimde yapılır Dışarıdan bu boşluklar goumlzle goumlruumlluumlr Boşluklarda havasirkuumllasyonu meydana gelir Bu şekilde hava temas alanı artırılır Isı verimi yuumlkseltilir Uumlccedildoumlrt beş altı vs kolonlu olarak uumlretilir
Şekil 123 Doumlkme dilimli radyatoumlr grubu dilim oumllccediluumllendirmesi ve dilim oumllccediluumlleri
25
Soru 1 Doumlkme dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 124 Doumlkme dilimli radyatoumlr gruplandırmak
26
UYGULAMA FAALİYETİ
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Doumlkuumlm radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli radyatoumlr tapası radyatoumlr
reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr dilimlerini duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Doumlkuumlm radyatoumlr dilimi ağızlarını ccedilizmeden eğeyle temizleyiniz3 Bir radyatoumlr diliminin deliklerine nipellerini elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci dilimi birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 maddeleri tekrarlayarak diğer radyatoumlr dilimlerini de birleştiriniz8 Raryatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Dilim aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
UYGULAMA FAALİYETİ
27
1422 Ccedilelik Dilimli Radyatoumlrler
Bu ısıtıcılar presli dilim parccedilalarının oumlzel direnccedil kaynağı yapılması şeklinde uumlretilirYaklaşık 1mm et kalınlığında ccedilelik sac kullanılır Dilimler birbirine direnccedil kaynaklıbirleştirilerek oluşturulur Gerekirse birkaccedil grup ccedilelik nipellerle birleştirilir ve buumlyuumlk gruplarelde edilebilir Genellikle sipariş uumlzerine istenilen dilim sayısında uumlretilir 7 bar testbasıncına tabi tutulduktan sonra piyasaya verilir
Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplarının ilk ve son dilim bağlantı deliklerine oslash32mm vidaaccedilılır Vida youmlnuuml birbirine sağ-sol youmlnuumlndedir Anma oumllccediluumlleri delik eksenleri arası ve dilimgenişliği oumllccediluumlleriyle anılır Buumltuumln ccedilelik dilimli radyatoumlrlerin dilim kalınlığı 50mmdir
Şekil 125 Ccedilelik dilimli radyatoumlruumln goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
28
Soru 2 Ccedilelik dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 126 Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Ccedilelik radyatoumlr (En 5erli 2 adet grup) radyatoumlr nipeli tapası ve reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz bir zemindehazırlayınız
2 Radyatoumlr grubu delik ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 Birinci radyatoumlr grubunun deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci radyatoumlr grubunu birinci grup nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 Radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız8 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız9 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
29
1423 Aluumlminyum Dilimli Radyatoumlrler
Aluumlminyum dilimli radyatoumlrler pres doumlkuumlm youmlntemiyle uumlretilir Estetik (Guumlzel) vepuumlruumlzsuumlz yuumlzeyleri ile dekoratif goumlruumlnuumlr Dilim arasında bırakılan kanatlarla hava temasalanı muumlmkuumln olduğu kadar arttırılmıştır Aluumlminyum malzemeden imal edildiği iccedilinhafiftir Bunun yanında ilk yatırım maliyeti yuumlksektir Korozyon (Paslanma) tehlikesi vardırBu nedenle bazı aliminyum radyatoumlrlerde suyun geccediltiği kanallara ccedilelik boru yerleştirilir Buccedilelik borular aliminyum folyo ile kaplanır Hava tuumlrbuumllansı ve ısı guumlcuumlnuumln yuumlkseltilmesi iccedilinkanatlarla şekillendirilir
Şekil 127 Aluumlminyum radyatoumlrlerin goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
30
Soru 3 Aluumlminyum dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 128 Aluumlminyum dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Aluumlminyum radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli tapası reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Radyatoumlr dilimi ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 1Radyatoumlr diliminin deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 2 Radyatoumlr dilimini birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 işlemleri tekrarlayarak diğer dilimleri de takınız8 Elde edilen radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı
radyatoumlr tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
1
GİRİŞ
Sevgili Oumlğrenci
Gaz ve tesisat teknolojisi alanını severek ve isteyerek tercih etmeniz mesleğinizingereklerini yerine getirirken başarınızı artıracaktır
Isıtma tesisatccedilısı mesleğinin oumlnemini bilmeli ve onunla gurur duymalıdır Bunu dagiyimi tavırları mesleğine goumlsterdiği ilgisi ve teknolojik gelişmeleri yakından takip etmesiile goumlstermelidir Kendisini mesleğinde ccedilağa ayak uyduracak şekilde geliştirmelidir
Isıtma tesisatccedilısı işini konutlarda ve iş yerlerinde yapmaktadır Bu nedenle genelahlacirck iş ahlacirckı duumlruumlstluumlk guumlvenilirlik gibi oumlzelliklere sahip olmalı giyim tavır davranışkonuşma şekli ile guumlven telkin etmelidir
Bu amaccedilla gerekli olan ısıtma tesisatccedilılığı dalındaki ısıtma sistemlerinde buumlyuumlk oumlnemtaşıyan ısıtıcı montajını proje şartlarına uygun estetik ve dengeli olarak yapmalıdır Dengelidağılımı yaparken de ısıtıcıları ısı kaybının en fazla olduğu pencere oumlnlerine yerleştirmekgerekliliğini de yerine getirmelidir
Bu moduumll sayesinde buumltuumln bu bilgileri oumlğrenecek ve başarılı bir ısıtma tesisatccedilısıolarak bu alanda yerinizi alacaksınız
GİRİŞ
2
3
OumlĞRENME FAALİYETİ-1
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak ısıtıcı montajınıyapabileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada merkezi ısıtma nasıl yapılır Araştırınız veinceleyiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan dilimli ısıtıcılar nelerdirAraştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını ve muumlhendislik buumlrolarını dolaşarak araştırma vegoumlzlem yapınız
Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
1 ISITICI MONTAJI
11 Isıtma Şekilleri
111 Merkezi Isıtma
Bir ısıtma merkezinde uumlretilen ısının taşıyıcı bir ortam vasıtasıyla ısıtılması istenenmahallere yerleştirilmiş ısıtıcılara goumlnderilmesi suretiyle gerccedilekleştirilen ısıtmaya merkeziısıtma denir
Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilir Bir kazanda veya sıcak hava uumlretecinde yanma sonucu ortayaccedilıkan reaksiyon (Tepkime) ısısı suya veya havaya verilir Isıtıcı akışkan adı verilen su havaveya herhangi bir akışkan kazanda uumlretilen ısıyı taşır Merkezi ısı uumlreteci ile ısıtılacak hacimarasında ısıtıcı akışkanı dağıtan ve toplayan bir boru veya kanal sistemi vardır Bu sistemyardımı ile ısıtılacak hacime getirilen ısıtıcı akışkan hacim iccedilerisinde uygun yerlerekonulmuş ısıtıcı elemanlara ( Radyatoumlr konvektoumlrfancoil vb) girer Bu ısıtıcı elemanlardaısıtıcı akışkanla merkezden taşınan ısı oda iccedilerisine yayılır Boumlylece bir merkezden uumlretilenısı ile ccedilok sayıda bağımsız hacmin ısıtılması gerccedilekleştirilmiş olur
Genel olarak merkezi ısıtma tesisatını meydana getiren elemanlar şunlardır Kazanlar(Isı uumlreteccedilleri) ısıtıcılar borular vanalar ve diğer tesisat elemanlarıdır
OumlĞRENME FAALİYETİ-1
ARAŞTIRMA
AMACcedil
4
Merkezi ısıtma sistemleri hacimlerin tek tek bağımsız olarak ısıtıldığı muumlnferit ısıtmasistemine goumlre verimliucuz sağlıklı ve modern ısıtma sistemleridir Yanma tek bir merkezdesobalara goumlre daha gelişmiş cihazlarda gerccedilekleştirilir Bunun iccedilin muumlnferit ısıtmada uygunolmayan duumlşuumlk kaliteli yakıtların verimli bir şekilde yakılması muumlmkuumlnduumlr Boumlylece dahaucuz ısınma sağlanır Isıtılacak hacim iccedilinde yanma olmadığından yakıt taşıma kuumll almayanma kontroluuml gibi sorunları yoktur dolayısıyla temiz ve rahat bir ısınma sağlar Isıtıcıyuumlzey sıcaklıkları duumlşuumlk buumltuumln hacimler ısıtıldığından sağlıklı ve dengeli bir ısınma eldeedilir Termostatlarla oda sıcaklıklarını ve yanmayı otomatik olarak kontrol etmekmuumlmkuumlnduumlr Boumlylece yakıt israfı oumlnlenmiş olur
Merkezi ısıtma ısıyı taşıyan akışkanın cinsine goumlre ccedileşitli isimler alır
1111 Sıcak Su ile Isıtma
Bu sistemler ısı taşıyıcısı olarak 90degC rsquoye kadar ısıtılmış suyun kullanıldığısistemlerdir Isıtılmış olan sıcak su ile sistemden doumlnen soğuk suyun oumlzguumll ağırlıklarıarasındaki farktan dolayı tabii olarak yada devreye Pompa ilavesi ile cebri(Zorlamalı) olarakdevamlı sirkuumllasyon (Devir-Daim) yapılır Sıcak su kazanında uumlretilen sıcak su borularlaısıtılacak hacimlere yerleştirilmiş radyatoumlr konvektoumlr sıcak hava apareyifancoil gibi ısıtıcıelemanlara taşınır Burada sisteme giden sıcak su soğuyarak ısısını oda hacmine bırakır vekazana geri doumlner Suyun dolaşımı tabii olarak veya ccediloğu zaman bir sirkuumllasyon pompası ilesağlanır Sistemde mevcut suyun ısınması sırasında artan su hacmi genleşme deposundatoplanır
Yakıt durumuna goumlre atmosfere accedilık veya kapalı genleşme depolu bina mimaridurumuna goumlre de alttan dağıtma alttan toplama uumlstten dağıtma alttan toplama ve uumlsttendağıtma uumlstten toplama olarak kurulup ccedilalıştırılabilir
Şeki 11 Alttan dağıtmalı alttan toplamalı pompalı sıcak sulu ısıtma sistemi
5
Şekil 12 Uumlstten dağıtmalı alttan toplamalı pompalı sıcak sulu ısıtma sistemi
1112 Kızgın (Kaynar) Sulu Isıtma
110 degC ile 190 degC rsquoa kadar ısıtılmış yuumlksek basınccedillı sıcak su sistemlerine kaynar sulu(kızgın sulu) sistemler denir Suyun buharlaşmasını oumlnlemek iccedilin devamlı bir karşı basınccedilmeydana getirilir Bundan oumltuumlruuml tesisatın dış atmosferle bağlantısı yoktur Sistemde kapalıgenleşme deposu (tankı) kullanılır
Kızgın su sanayide fan-coilli bina ısıtma sistemlerinde proses ısıtmasında ve klimasantrallerinde kullanılabilen bir ısıtıcı akışkandır
Şekil 13 Kızgın (Kaynar) sulu ısıtma sistemi Şekil 14 Kapalı genleşme deposu
6
Kızgın sulu ısıtma sisteminde (bk Şekil 15) kızgın su kazanı tamamen su ile doludurve istenen derecede kızgın su elde edilir Kızgın su ısıtıcıları dolaşarak ısısını bırakır vesoğumuş halde kazana geri doumlner Genleşme deposu tesisatın en yuumlksek noktasına veyakazan dairesinde goumlruumllebilecek bir yere konmalıdır
Kapalı genleşme deposunda belli bir seviyeye kadar su bulunur Tesisat ccedilalışmayabaşlayınca ısınan suyun hacmi genişleyeceğinden depo iccedilerisindeki su seviyesi yuumlkselir vehavayı uumlstte sıkıştırır Havanın su uumlzerine yaptığı basınccedil artınca da kaynama noktası yuumlkselirGenleşme deposu basınca dayanıklı olmalı ve uumlzerinde bir emniyet suumlpabı bulunmalıdırDepodaki su seviyesi bir su seviye şamandırası yardımıyla kontrol edilir
1113 Alccedilak Basınccedillı Buharlı Isıtma
Kalorifer kazanından ccedilıkış basıncı 05 atuuml (kgcm2) ve sıcaklığı da en ccedilok 110 degC olanbuharla yapılan ısıtmadır Buharlı tesisatlarda daha ccedilok buumlyuumlk hacimli ve ısının uzakmesafelere taşınması gerektiği yerlerde kullanılır (Hastane askeri kışla fabrikalar gibihellip)
Şekil 15 Buharlı ısıtmada kazan su seviyesi
Buharlı tesisatta su kazanda belirli seviyeye kadardır Tesisat hava ile doludur Buharborusunda buhar ve hava basınccedilları toplamı vardır Kondens (Buharın suya doumlnuumlşmesi)borusundaki su seviyesinden geccediltiği kabul edilen yatay duumlzleme Kazan Basınccedil Seviyesidenir Kazan iccedilerisinde belirli seviyede bulunan su duumlzeyine de kazan su seviyesi denir Busistemde kondens boruları işletme basıncı duumlzleminin uumlstuumlnden geccedilirilirse kuru kondensborulu altından geccedilirilirse ıslak kondens borulu alccedilak basınccedillı buharlı ısıtma adını alır
7
Şekil 16 Kuru kondens borulu alttan dağıtmalı alttan toplamalı alccedilak basınccedillı buharlı ısıtma
Şekil 17 Islak kondens borulu alttan dağıtmalı alttan toplamalı alccedilak basınccedillı buharlı ısıtma
1114 Yuumlksek Basınccedillı Buharlı Isıtma
Kalorifer kazanından ccedilıkış basıncı 05 atuumlrsquoden ve sıcaklığı da 110 degCrsquoden yuumlksekbuharla yapılan ısıtmadır Buhar basıncının yuumlksek olması istenen buumlyuumlk işletmelerdekullanılır Basınccedil yuumlksek olduğu iccedilin sistemde kullanılan malzemeler bu basınca uygunseccedililmelidir
8
1115 Vakumlu (Atmosfer Altı Basınccedilla Ccedilalışan) Buharla Isıtma
Basıncı atmosfer basıncından az olup 025 ile 095 atuuml arasında değişen ve sıcaklığıda en az 65 degC olan buharla yapılan ısıtmadır Kazanda elde edilen buhar boru ve ısıtıcılardadolaşıp yoğunlaştıktan sonra kazana doumlner Doumlnuumlş borusuna bir pompa konularak suyu vehavayı emer suyu kazana havayı da dışarı atar Guumlnuumlmuumlzde kullanılmayan bir sistemdir
1116 Sıcak Hava ile Isıtma
Bu sistemde ısı taşıyıcı olarak hava kullanılır Bir merkezde ısıtılan hava kanallarvasıtasıyla ısıtılması gereken ortama (Oda vb) sevk edilir Bu sistem ancak ısıtma ile beraberhava değişiminin de sağlanmasının gerekli olduğu yerlerde uygulanır
112 Boumllgesel Isıtma
Birden fazla binanın ısı ihtiyacını aynı anda tek merkezden (Isı Merkezi) karşılamakiccedilin tasarlanan sisteme boumllgesel ısıtma sistemi ortak kazan dairesine ise boumllgesel ısıtmasantralı denir Boumllgesel ısıtma sistemleri buumlyuumlk ve geniş alana yayılmış bina grupları(Kışlalar hastaneler uumlniversite kampuumlsleri konut siteleri enduumlstriyel uumlretim tesisleri gibihellip)iccedilin oumlzellikle uygulanır Sistemin başlıca yararları şunlardır
1Her binada ayrı ayrı kalorifer kazanlarına yakıt ve kuumll depolarına kaloriferbacalarına gerek kalmadığı iccedilin inşaat ve tesisatın ilk kuruluş maliyeti azalır Boumlylelikle eldeedilen hacimler başka amaccedillar iccedilin kullanılabilir
2Her binada ayrı ayrı kazan dairesi bulunmayacağı iccedilin yangın ve patlama tehlikeleride ortadan kalkar
3Binalarda ayrı ayrı yakıt ikmali kuumll nakli sorunu ve kazan dairesi işletmeciliği(Uzman kaloriferci ihtiyacı) sorunu ortadan kalkacağı iccedilin işletme giderleri azalır Dumankurum yakıt ve kuumll pisliği ortadan kalkar
4Tek baca olduğundan gerekli filtreleme tesisleri kurularak ccedilevre kirlenmesi asgariyeindirilir
5Boumllge ısıtma santralinde bir ccediloumlp yakma kazanı tesis edilerek ccediloumlplerin imhası veartık ısının tekrar kazanılarak ısıtma şebekesine verilmesi muumlmkuumln olur
6Hem bina ısıtması hem de kullanım sıcak suyu uumlretimi iccedilin gerekli ısıyı daima hazırtutar
9
113 Radyant Isıtma
Radyant ısıtma sistemleri konusunda insanlar iccedilin esin kaynağı yine doğadır Kışaylarında bulutlu bir havada dolaştığınızı ve bir anda guumlneşin bulutların arasından ccedilıktığınıduumlşuumlnuumln nasıl tatlı bir sıcaklık hissedersiniz Hissedilen bu ısınmanın nedeni bir anda 5-10degC hava sıcaklığı artışı değil size ulaşmaya başlayan kızıloumltesi ışınlardır Guumlneş tekrar bulutagirdiğinde bu ısınma ortadan kalkacaktır İşte aynı duumlşuumlnceden yola ccedilıkarak ldquoRadyant IsıtmaSistemlerirdquo tasarlanmıştır Bu sistem aynen doğada olduğu gibi ortam havasının ısıtılmasıyerine kişilerin doğrudan konfor sıcaklığını hissetmelerini sağlamaktadır Radyant ısıtmasistemi uygulamalarında ısıtıcıların uygun yerleşimi ile mekacircn iccedilindeki tuumlm boumllgelerin ya dasadece istenen boumllgelerin ısıtılabilmesi muumlmkuumlnduumlr Radyant ısıtma doğalgaz sıvılaştırılmışpetrol gazı (LPG) ve sıvı yakıtların ışıma enerjisi sağlayan tuumlplerde yakılması sonucu ısınantuumlplerden yayılan kızıl oumltesi ışınların reflektoumlr aracılığı ile direkt nesneleri ısıtma prensibinedayanır
Şekil 18 Radyant ısıtma sistemi
Radyant ısıtma prensip olarak konvansiyonel sıcak hava ile ısıtmadan ccedilok daha farklıgerccedilekleştirilmektedir Bilindiği gibi uumlccedil tuumlr ısı geccedilişi tarif edilmektedir
Bunlar iletim taşınım ve ışınım şeklinde olmaktadır Radyant ısı geccedilişi veya diğerifadeyle Işınımla olan ısı geccedilişi iletimle ve taşımınla olan ısı geccedilişinden tamamen farklı biroumlzelliktedir Işınımla ısı geccedilişinde iletim ve taşınım şekillerindeki gibi ortamın doluolmasına ve maddesel bir temasa gerek yoktur Işınımla ısı geccedilişi cisimler arasında boşlukolması durumunda da vardır Işınımla ısı geccedilişi olayının accedilıklanması genel olarak dalga vekuantum teorileri yardımıyla yapılmaktadır Buna goumlre ışınım belirli bir dalga boyundaki
10
kızıl oumltesi ışınların ccedilarptıkları cisimlerin yuumlzeyindeki molekuumllleri titreştirmeleri boumlyleceoluşan suumlrtuumlnme ile ısınmayı sağlamalarıdır Tuumlm cisimler yuumlzey sıcaklıklarına bağlı olarakışınım yayarlar Ancak yuumlzey sıcaklığı 300 C nin uumlzerinde olan cisimler radyant ısıtmaaccedilısından dikkate alınır Radyant ısıtmada kullanılan cihazlarda yuumlzey sıcaklığı 450 Ccivarındadır Bu yuumlzey sıcaklığına sahip cisimler yuumlzey sıcaklığına da bağlı olarak l - 10 mdalga boyunda ışınım yayarlar
Radyant ısıtma cihazlarında doğalgaz veya doğalgazın ulaşamadığı yerlerdesıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) bir bruumlloumlr vasıtası ile yakılır ve Şekil l de goumlsterilensistemdeki borunun dış yuumlzeyi ısıtılır Radyant tuumlp adı verilen bu borudan yayılan kızıl oumltesiışınların reflektoumlr aracılığı ile direkt nesneleri ısıtma prensibine dayanır
Yuumlksek mekanlarda hava ısıtıldığında ısınan hava yuumlkseleceğinden ısıtılmasıgerekmeyen uumlst kısımlarda (tavanda) sıcaklık 40degCrsquoye ulaşırken doumlşeme seviyesinde havasıcaklığı 12 ndash 13 degC civarındadır Boumlylece tavandan ve hava değişiminden buumlyuumlk enerjikayıpları olmaktadır Radyant ısıtıcılarla ısıtılan yerlerde hava ısıtılmadığı iccedilin hava değişimoranları ve yuumlkseklik artar Boumlylece enerji tasarrufu da yaklaşık 60rsquolara ulaşmaktadır
11
Şekil 19 Ccedileşitli radyant ısıtma sistemleri
Radyant ısıtma sistemleri ile elde edilebilecek enerji tasarrufu dışında sağlanan diğeroumlnemli avantajlar şunlardır
Şekil 110 Kızıl oumltesi ışıl (Radyasyon) ısıtma sistemler
12
Havayı ısıtmadığı iccedilin minimum infiltrasyon kayıplarının (Kaccedilan ve sızanhavalar) olmaması
Ortamda hava hareketi olmadığından dolayı toz probleminin olmaması Homojen ısı dağılımının gerccedilekleşmesi Spot ısıtma yapılması Ccedilalışma sıcaklığına erişmek iccedilin beklemeye gerek olmaması birkaccedil dakika
iccedilinde ısınabilmesi İş guumlcuuml gereksinimi olmaması ve bakım maliyetlerinin ccedilok duumlşuumlk olması Vardiya ccedilalışmalarında boumllgesel ısıtma olanağı sağlaması Ccedilok kısa suumlrede ısıtabilme oumlzelliği nedeniyle muumlkemmel otomatik kontrol
yeteneği olmasıdır Kazan dairesi de gerektirmemesi nedeniyle buna bağlı enerji kayıpları ile yer ve
insan guumlcuuml kayıplarının olmaması da diğer oumlnemli uumlstuumlnluumlğuumlduumlr
Aşağıda sıralanan alanlar bilinen konvansiyonel hava ısıtmalı sistemlerle ısıtılmasıccedilok zor ccedilok pahalı ya da muumlmkuumln olmayan alanlardır
Isının yuumlkselerek kullanılmayan tavan boşluğuna hapsolduğu tuumlm yuumlksektavanlı mekanlar
Hava sirkuumllasyonu ccedilok olan kapıların genelde accedilık kaldığı giriş ve ccedilıkışalanları
Isıtmanın kısa suumlreli ihtiyaccedil duyulduğu alanlar Geniş alan iccedilerisinde ısıtılması istenen nokta ya da boumllgesel alanlar Kenarları accedilık uumlstuuml kapalı alanlar
Bu alanlar iccedilin en iyi ccediloumlzuumlm radyant ısıtmadır En genel anlamda yukarıdasınıflandırdığımız radyant ısıtma uygulamalarını ticari oumlrnekler halinde şoumlyle sıralayabilirizFabrikalar atoumllyeler oto servis ve showroomlar spor salonları camikiliseler depo uccedilakhangarları sera hayvan ccediliftlikleri kaferestoran bahccedileterasaccedilık alan
12 Isı ve Sıcaklık
121 Isı
1211 Isının Tanımı
Karbonlu bileşiklerin oksijenle birleşerek yanması sonucu ortaya ccedilıkan enerjiye ısıdenir yani kısaca ısı bir enerji biccedilimidir Isı enerjisi maddeleri meydana getiren molekuumlllerinhareket etmeleri sonucu oluşur
1212 Isının Birimleri
Isı birimi iş birimi ile aynıdır yani ısı birimi joule (j) olarak tanımlanır Ancak en ccedilokkullanılan ısı oumllccediluuml birimi kalori (cal) veya kilokalori (kcal) olarak kullanılmaktadır 1 kalori
13
1 gram suyun sıcaklığını 145 ordmCrsquoden 155 ordmC rsquoye yuumlkseltmek iccedilin gerekli olan ısımiktarıdır1kalori=4187 joule ve 1kcal=1000 calrsquodir
1213 Isının Oumllccediluumllmesi
Isı ldquoKalorimetrerdquo veya ldquoIsıoumllccedilerrdquo denen oumllccedilme aygıtlarıyla oumllccediluumlluumlr Cisimlerin ccedileşitlietki sonucunda accedilığa ccedilıkardığı ısıların oumllccediluumlmuumlnde karşılaşılan temel guumlccedilluumlk sistemle ccedilevrearasında oluşan parazit ısı alışverişleridir Bu alış verişler yalıtkan destekler kullanılaraksınırlandırılır Muumlmkuumlnse vakumda (Atmosfer altı basınccedilta ve havasız ortamda) ccedilalışılır vedış sistemle aynı sıcaklıkta tutulur(ısı geccedilişlerini oumlnlemek iccedilin)
122 Sıcaklık
1221 Sıcaklığın Tanımı
Sıcaklık ısının oumllccediluumlm tanımlamasını yapan bir birimdir enerji değildir Bir başkadeyişle sıcaklık ortamdaki ortalama molekuumller hareketin bir oumllccediluumlsuumlduumlr Sıcaklık duyularlaalgılanmakta ve genellikle cisimlerin aldığı veya verdiği ısıya goumlre ldquosıcakrdquo veya ldquosoğukrdquokavramlarıylada ifade edilir Sıcak ve soğuk iki cismin birbirine temas ettirilmesi halindesıcak olanın soğuduğunu soğuk olanın da ısındığını belirli bir suumlre temas halindekaldıklarında ise her ikisinin de aynı sıcaklık veya soğukluğa ulaştıklarını biliyoruz Sonuccedilolarak sıcaklık cisimlerin ısı durumlarını oumllccedilmeye yarayan veya ısı alıp veren cisimlerinuumlzerindeki değişimi değerlendirmek iccedilin kullanılan bir terimdir diyebiliriz
1222 Sıcaklığın Birimleri
Sıcaklık birimleri olarak ldquodegC (Celsius)rdquo ve ldquodegF (Fahrenheit)rdquo guumlnluumlk yaşamda yaygın olarakkullanılır ldquodegK (Kelvin) ise teknik bir oumllccediluuml birimidir
Isı ile sıcaklık arasındaki ilişki
Q=mc t
Bağıntısı ile verilebilir Burada
Q= ısım= kuumltlec= oumlz ısı
t= sıcaklık değişimidir
1223 Sıcaklık Oumllccedilme
Sıcaklık termometre ile oumllccediluumlluumlr Bunların hemen hepsi civa alkol gibi maddelerinhacimlerinin ısı ile genleşmesinden yararlanılarak yapılmıştır Uumlccedil ccedileşittir
14
Celsius (degC) derecesi En yaygın kullanılanıdır Suyun donma noktası sıfır kaynamanoktası da 100degC kabul edilmiştir Civalı bir termometre uumlzerinde donma noktası ilekaynama noktası işaretlenmiş bu iki ccedilizgi arası yuumlz eşit parccedilaya boumlluumlnmuumlştuumlr Buboumlluumlmlerden bir tanesine 1 centigrade (santrigrat) derecesi denmiştir (degC) harfi ile goumlsterilirUumllkemizde degC kullanılır
Şekil111 Celsius(degC) ve Fahrenheit(degF) oumllccedileklerinin karşılaştırılması
Fahrenheit(degF) derecesi Suyun donma derecesi +32 kaynama derecesi ise +212derece olarak alınmıştır Suyun donma ile kaynama derecesi arasındaki accedilıklık 180 eşitparccedilaya boumlluumlnmuumlş bunlardan birine (1 Fahrenheit) derecesi denmiştir (degF) harfi ile goumlsterilirAmerika İngiltere gibi bazı uumllkelerde kullanılmaktadır
Kelvin derecesi Suyun donma derecesi -27315degC olarak kabul edilmiştir(1K=1degC)(T ) harfi ile goumlsterilir T= (27315 + tdegC) ( t santigrat derece degC )
123 Basınccedil
1231 Basıncın Tanımı
Birim yuumlzeye dik olarak etki eden kuvvettir Barometre ile oumllccediluumlluumlr Kuvvetinalana boumlluumlnmesiyle hesaplanır ( P) harfi ile goumlsterilir
Şekil112 Basıncın alana etkisi
1232 Basınccedil Birimleri
Bar atuuml(kgcmsup2) torr fiziksel atmosfer basıncı(atm) pascal(pa) mss(metre susuumltunu) milimetre civa basıncı(mmHg) inccedil kareye duumlşen pount(psi)
15
1233 Basınccedil Sıcaklık ve Hacim İlişkisi
Basınccedil sıcaklıkla doğru hacimle ters orantılıdır Sıcaklık artarsa orantılı olarak basınccedilda artar (Hacim sabit) Hacim artarsa basınccedil duumlşer (Sıcaklık sabit)
13 Isı İletimi (Transferi)
Isının iletimi iccedilin bir sıcaklık farkı oluşmalıdır Isı daima yuumlksek sıcakdan duumlşuumlksıcaklığa doğru hava hareketi yapar
131 Isı İletim Ccedileşitleri
Isı iletimi uumlccedil şekilde olur İletimtaşınım ve ışıma
1311 Konduumlksiyon (Conduction İletkenlik) Yoluyla İletim
Isının bir cisim iccedilinde molekuumlller ve elektronlar aracılığı ile veya değme esnasındailetilmesidir Daha ccedilok katı cisimlerde goumlruumlluumlr
Metal bir ccedilubuğun ucunu ateşe tuttuğumuz zaman diğer ucunun da belli bir suumlre sonraısındığını fark edeceğiz Bu konduumlksiyon yoluyla (Temas iletkenlik) ısınmadır
1312 Konveksiyon (ConvectionTaşınım) Yoluyla İletim
Sıvılarda ve gazlarda ısının hareket eden bir ortamla(Taşıyıcı sayesinde) iletilmesidirDolayısıyla ısının konveksiyon şeklinde yayılabilmesi iccedilin ısı kaynağı ile ısıtılacak mahalarasında ısı enerjisi taşıyan taşıyıcıya (Su buhar veya hava) gerek vardır Isı bu taşıyıcıtarafından bir yerden başka bir yere taşınır
Sıcak sulu kaynar sulu buharlı ve havalandırma tesisatlardaki ısı iletimleri bu iletimeoumlrnek verilebilir
1313 Radyasyon (Işıma) Yoluyla İletim
Isının iki cisim arasında iletici bir ortam olmaksızın iletilmesidir Herhangi bir ısıkaynağından elde edilen ısı ışınlarının hava tabakasını geccedilerken havayı ısıtarak uzakta olanbir cisme veya canlı bir varlığa ulaşıp onu ısıtmasına radyasyon (ışıma) yoluyla ısınıniletilmesi denir
Elektrikli kuarts ve hava gazı sobalarındaki ısıtma ve guumlneşin duumlnyamızı ısıtması buısınmaya oumlrnektir
16
132 Isı Kaybı
Binalarda ısı kaybı hesaplarını yapabilmek iccedilin binanın durumu binanın hangi coğrafiboumllgede olduğu youmlnuuml binanın inşasında kullanılan yapı malzemelerinin cinsi hakkındagerekli bilgilere sahip olmak gerekir
Binanın her bir hacmi iki şekilde ısı kaybeder Birincisi yapı malzemelerinden (Kumccedilimento taş briket kireccedil demir ahşap cam vb) geccedilen ısı kayıpları (İletimsel veyatransmisyon) ikincisi pencere ve kapı boşlukları gibi yerlerde meydana gelen ısı kayıplarıdır(İnfiltrasyon)
1321 Duvarlarda Isı Kaybı
Binaların iccedil ve dış duvarlarında ısı kaybı meydana gelir Isı kaybı duvarları oluşturanana malzemelere (Taş tuğla beton briket vb) iccedil ve dış sıva cinslerine varsa ısı yalıtımıcinsine bunların kalınlıkları duvarların boyutları zemin veya bodrum kat duvarlarınıntoprağa bitişik olup olmadığı gibi durumlara bağlı olarak artar veya azalır (Duvarlardayapılacak ısı yalıtımı ısı kaybını azaltacaktır)
1322 Kapı ve Pencerelerden Isı Kaybı
Pencere ve kapıların boyutları yapılış şekli ve cinsi (Tek veya ccedilift cam) malzemelerive accedilılan kısımların boyutları gibi kriterlere bağlı olarak değişir
1323 Doumlşemelerden Isı Kaybı
Doumlşemelerin yapısı malzemeleri kalınlıkları boyutları ve doumlşemenin durumlarına(Zemine oturan toprak temaslı doumlşeme accedilık geccedilit uumlzerindeki dış hava temaslı ara katdoumlşemesi gibi) goumlre ısı kaybı meydana gelir Ayrıca tavanlar da dikkate alınır (Ccedilatıda ısıyalıtımı yapılıp yapılmadığı gibihellip)
1324 İnfiltrasyon Yolu ile Isı Kaybı
Kapatılmış durumda olan pencere ve kapıların accedilılan kanatları ile tam ccedilakışmamaktave arada bir boşluk kalmaktadır Dış hava ile hacmin iccedil havası arasındaki basınccedil farkınedeniyle bu aralıklardan iccedileriye soğuk olan dış hava sızmaktadır Odaya sızan dış havaaynı miktarda ve sıcak olan iccedil havanın dışarı sızmasına neden olmaktadır Bu durumdaodaya sızan soğuk dış havanın oda sıcaklığına kadar ısıtılması gerekmektedir Bu soğuksızıntı havasını ısıtmak iccedilin gereken ısı miktarına hava sızıntısı (İnfiltrasyon) ısı kaybı denirİnfiltrasyon ısı kaybını hesaplamak iccedilin pencere ve kapıların accedilılan kısımlarının ccedilevreuzunlukları oumlnceden hesaplanmalıdır
17
1325 İşletme Ruumlzgacircr ve Youmln Zamları
Binanın işletme durumu(Tesisatın suumlrekli ccedilalışıp ccedilalışmaması ve soumlnduumlruumlluumlş suumlresi)dış kapının doğrudan dış havaya accedilıldığı ortamlar (Duumlkkacircn mağaza banka vs yerler) ısıkaybını oluşturur Hava sızıntısından farklı olarak bir hava değişiminin soumlzkonusu olduğu vebir hacmin ısı kaybının hesaplanmasında dış duvarların youmlnuumlnuumln oumlnemi (Ccediluumlnkuuml kuzey yarımkuumlrede binaların guumlneye bakan odaları guumlneş ışınlarının radyasyonu etkisiyle bir miktarısınır) goumlz oumlnuumlnde bulundurularak ısı kaybı hesaplanır
14 Isıtıcıların Montajı
Şekil 113 Isıtıcı ccedileşitleri
141 Isıtıcı Montaj Takımlarının Oluşması
Isıtıcının istenen konumda tesisata bağlanabilmesi iccedilin kullanılan tesbit ve bağlantıparccedilalarına montaj elemanı ısıtıcı dilimlerinin birleştirilerek grup oluşturulması ve ısıtıcınıntesisata bağlanması iccedilin kullanılan oumlzel takımlara ısıtıcı montaj takımları denir
Konvektoumlr fancoil panel ve levhalı ısıtıcılarda montaj elemanları ıstıcı ile birlikteverilir Montaj bilgileri bir broşuumlr ile anlatılır Bu bilgiler doğrultusunda verilen elemanlarlamonte edilir Diğer ısıtıcılarda oumlzellikle dilimli ısıtıcılarda boumlyle bir olanak yoktur Montajelemanları ayrı ayrı temin edilir Montaj teknik elemanın bilgi ve becerisine bağlıdırGerekli olan takım ve elemanlar aşağıda belirtilmiştir
18
1411 Radyatoumlr Nipeli
Oslash32mm(1frac14) anma ccedilapında ccedilelik malzemedenyapılır Her iki ucuna da birbirinin tersi olan sağ-sol dişaccedilılır Tek youmlnluuml doumlnduumlruumllmesiyle her iki tarafı daccediloumlzer veya sıkar Sağ-sol dişler nipel ortasında birleşirNipel iccedil ccedilapına bırakılan tırnaklar anahtar ağzı goumlrevigoumlruumlr Bazı nipeller dikine biccedilimli kesik olarak uumlretilirNipelin iccedilten anahtarla zorlanması durumunda nipelccedilapı genişleyerek ısıtıcı delik ccedilapını tam kavrar Dilimdişinin sıyırmasını oumlnler
Şekil 114 Radyatoumlr nipeli
1412 Radyatoumlr Tapası
Temper doumlkuumlmden anahtar ağızlı olarak imal edilirSağ veya sol vida ccedilekilir Anma ccedilapı Oslash32mm(1frac14)rsquodir Buoumllccediluuml tapanın diş dibine olan oumllccediluumlsuumlduumlr İşccedililiğindekesinlikle ağzlı anahtarlar kullanılmalıdır Dişli boruanahtarları zorlanmalarda anahtar ağızlarının bozulmasınaneden olur
Şekil 115 Radyatoumlr tapası
1413 Reduumlksiyon
Radyatoumlr reduumlksiyonu tapa gibi temper doumlkuumlmdenaynı oumllccediluumlde ve diş youmlnlerinde anahtar ağızlı olarak yapılırFarklı olarak ortasına sağ dişli Oslash10 Oslash15 Oslash20 ve Oslash25mm oumllccediluumllerinde boru vidaları accedilılmış delik bırakılır Budeliklere radyatoumlr vanası veya puumlrjoumlr bağlanır
Şekil 116 Radyatoumlr reduumlksiyonu
1414 Radyatoumlr Contası
Oslash32 mm iccedil ccedilapında yağlı kağıt fiber sıvı silikon tuumlruuml vekauccediluktan yapılan sızdırmazlık elemanıdır Buharlı tesisatlarda fibercontalar kullanılır Radyatoumlr dilimini soumlkmeden gevşeterek yapılantamiratlarda sıvı conta kullanışlı olur Conta kullanılacak yuumlzey iyitemizlenmelidir Kağıt ve fiber conta yuumlzeylerine suumllyen veya bezirsuumlruumllmelidir
Şekil 117 Radyatoumlr contası
19
1415 Radyatoumlr Konsolu
T demirinden veya doumlkme demirden dilimarasına oturabilecek biccedilimde uumlretilir Duvar doumlşemeve tavan tipi olarak uumlccedil ccedileşit konsol vardır Duvar tipikonsolun duvar iccedilinde kalan ucuna tırnaklar accedilılır Butırnaklar konulan dolgu harcının konsolu tamkavramasını sağlar Tavan ve doumlşeme tipinde ise en az70 mm yuumlksekliğinde tabanı doumlşemeye veya tavankiriş alt yuumlzeyine oturabilecek biccedilimde yapılır
Şekil 118 Radyatoumlr konsolları
Sabit Ayaklı Konsol Ayarlı Ayaklı Konsol Ayarlı Askı Konsolu Sabit Askı Konsolu
Şekil 119 Radyatoumlr konsolu ccedileşitleri
1416 Radyatoumlr Kelepccedilesi
Ccedilelik sacdan radyatoumlr birleşim boğazı ccedilapında biccedilimli olarak yapılır Sac kalınlığınınaz olması durumunda dayanımı artırmak iccedilin kordonlu uumlretilir İki veya uumlccedil parccediladanmeydana gelir Parccedilaları vida veya vida-somunla tutturulur Kelepccedile kuyruğunun ccedilimentoharcını tam kavraması iccedilin enine kordonlu ve ccedilentikli yapılır Kelepccedileler genellikle duvaramontaj edilir Radyatoumlr arkasında 40 mm boşluk bırakılacağından dilim genişliğiyle kelepccedileekseni arasında uygun boşluk bırakılarak montaj edilir Montajında yatay ve dikey terazisigoumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır
20
Şekil 120 Radyatoumlr kelepccedilelerinin goumlruumlnuumlşuuml
1417 Isıtıcı Vanaları
Isıtıcı(Radyatoumlr) vanaları pirinccedil ve bronz malzemeden yapılır Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaakışkan kesici olarak kullanılır Oslash15-Oslash20-Oslash25-mm anma oumllccediluumllerinde bulunur Isıtıcıgenişliğine ve montaj durumuna uyması iccedilin koumlşeli (Koumlşe doumlnuumlşluuml) ve duumlz biccedilimli yapılırİccedilten-dıştan ayarlı dışardan ayarlı iccedilten ayarlı termostatik ve kompakt (Bitişik giriş-ccedilıkışlı)olarak ccedileşitleri vardır
Isıtıcı vanası gerektiğinde tesisat ve ısıtıcıyı birbirinden ayırma goumlrevi de goumlruumlrBunun iccedilin vananın bir ucu iccedil diğer ucu dış dişli yapılır Dış dişe rakor somunu takılırIsıtıcıların kolay soumlkuumllmesi ve soumlkuumlm sırasında tesisat suyunun dışarı akmaması iccedilin vananınrakoru ısıtıcı tarafına gelmelidir Isıtıcı doumlnuumlşlerinde vana yerine rakor parccedilaları dakullanılabilir Bu rakorlar accedilma-kapama yapamaz Sadece ısıtıcı tesisat bağlantısı goumlrevigoumlruumlr Duumlz ve koumlşeli biccedilimlerde yapılır Isıtıcı doumlnuumlşlerine iccedilten ayarlı vanalar da takmakmuumlmkuumlnduumlr Bu vanalara accedilıktan accedilma-kapama yapılamaz Ancak tesisatccedilı tarafından oumlzelallen (goumlmme) anahtarıyla ayar yapılabilir İccedilten ayarlı vanalara ısıtıcı doumlnuumlş vanası da denir
21
22
Şekil 121 Isıtıcı vana ccedileşitleri
23
1418 Isıtıcı Montaj Takımları
Isıtıcı dilimlerinin birleştirilmesinde oumlzel olarak yapılmış nipel anahtarı ve kolukullanılır Oslash18-Oslash20mm yuvarlak dolu ccedilelikten yapılır Ucu 32mm lacircmel yapılarak nipelanahtarı oluşturulur Anahtarın boyu 300 500 800 VE 1000 mm oumllccediluumllerinde olurAnahtarın kolay doumlnduumlruumllmesi iccedilin diğer ucu anahtar kolunu geccedilecek biccedilimde karedikdoumlrtgen veya altıgen biccedilimli yapılır Ccediloğu zaman anahtar ucu dairesel buumlkuumlluumlr Anahtarkolu bu daire iccediline takılarak doumlnduumlruumlluumlr
Anahtar kolu 550-800mm uzunluğunda en az 18-20mm ccedilapında ve ccedilelikmalzemeden yapılır Anahtar takılacak ucu anahtar ucuna uygun biccedilimde işlenir Anahtarkolunun moment kuvvetini arttırmak iccedilin uzatma kol borusu kullanılır Oslash20 mm lik boru buiş iccedilin uygun olur
Anahtarın ısıtıcı dilimli delik ekseni doğrultusunda durması iccedilin altına destekkonulmalıdır Destek ısıtıcı genişliği kadar olmalıdır Uumlzerine ısıtıcının yarım genişliğikadar V accedilılması gerekir Anahtar V iccedilinde kılavuzlanarak doumlnduumlruumlluumlr
Şekil 122 Montaj takımlarının goumlruumlnuumlşleri
Radyatoumlr tapa ve reduumlksiyonlarının sıkılıp soumlkuumllebilmesi iccedilin oumlzel yapılmış ağızlıanahtar veya kurbağacık anahtar kelepccedile vidasını sıkmak iccedilin uzun saplı tornavida kullanılırRadyatoumlr vanası rakorlarını sıkmak iccedilin vana ccedilapına uygun oumlzel yapılmış rakor anahtarıkullanılır Rakor anahtarı rakorun iccedilindeki tırnağı kavrayacak biccedilimde ve rakor ccedilapındaolmalıdır Rakor hiccedilbir zaman başka tuumlr bir anahtarla sıkılıp soumlkuumllmemelidir
24
142 Dilimli Isıtıcıların Gruplandırılması
Birbiriyle yan yana birleştirilebilir biccedilimde yapılan ısıtıcılara dilimli ısıtıcı(Radyatoumlr) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlne de dilim adı verilir Dilimli ısıtıcılardoumlkme demir ccedilelik ve aluumlminyum malzemeden yapılır ve yapıldığı malzemeyleisimlendirilirler Uumlccedil grupta ele alınır
1421 Doumlkme Dilimli Radyatoumlrler
Doumlkme demir ısıtıcılar lacircmelli grafit doumlkme demirden uumlretilir Doumlkuumlm kalıplarındadilimler halinde yapılır Dilimlerin her iki yanında bırakılan vidalı delikler sayesinde birbaşka dilimle birleştirilebilecek şekilde yapılır Dilimlerin bir yuumlzuumlnde Oslash32mm sağ diğeryuumlzuumlnde Oslash32mm sol bağlantı deliğiyle bağlantı yapılır Birleştirmede Oslash32mm sağ-sol ccedileliknipeller kullanılır Dilim genişliği 60mmdir Delik eksenleri arası ve dilim genişliğioumllccediluumlsuumlyle adlandırılır
Kolonlu radyatoumlrler ise ısıtma yuumlzey alanlarını artırmak iccedilin akışkan iletim kanallarıarası boşaltılmış biccedilimde yapılır Dışarıdan bu boşluklar goumlzle goumlruumlluumlr Boşluklarda havasirkuumllasyonu meydana gelir Bu şekilde hava temas alanı artırılır Isı verimi yuumlkseltilir Uumlccedildoumlrt beş altı vs kolonlu olarak uumlretilir
Şekil 123 Doumlkme dilimli radyatoumlr grubu dilim oumllccediluumllendirmesi ve dilim oumllccediluumlleri
25
Soru 1 Doumlkme dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 124 Doumlkme dilimli radyatoumlr gruplandırmak
26
UYGULAMA FAALİYETİ
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Doumlkuumlm radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli radyatoumlr tapası radyatoumlr
reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr dilimlerini duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Doumlkuumlm radyatoumlr dilimi ağızlarını ccedilizmeden eğeyle temizleyiniz3 Bir radyatoumlr diliminin deliklerine nipellerini elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci dilimi birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 maddeleri tekrarlayarak diğer radyatoumlr dilimlerini de birleştiriniz8 Raryatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Dilim aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
UYGULAMA FAALİYETİ
27
1422 Ccedilelik Dilimli Radyatoumlrler
Bu ısıtıcılar presli dilim parccedilalarının oumlzel direnccedil kaynağı yapılması şeklinde uumlretilirYaklaşık 1mm et kalınlığında ccedilelik sac kullanılır Dilimler birbirine direnccedil kaynaklıbirleştirilerek oluşturulur Gerekirse birkaccedil grup ccedilelik nipellerle birleştirilir ve buumlyuumlk gruplarelde edilebilir Genellikle sipariş uumlzerine istenilen dilim sayısında uumlretilir 7 bar testbasıncına tabi tutulduktan sonra piyasaya verilir
Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplarının ilk ve son dilim bağlantı deliklerine oslash32mm vidaaccedilılır Vida youmlnuuml birbirine sağ-sol youmlnuumlndedir Anma oumllccediluumlleri delik eksenleri arası ve dilimgenişliği oumllccediluumlleriyle anılır Buumltuumln ccedilelik dilimli radyatoumlrlerin dilim kalınlığı 50mmdir
Şekil 125 Ccedilelik dilimli radyatoumlruumln goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
28
Soru 2 Ccedilelik dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 126 Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Ccedilelik radyatoumlr (En 5erli 2 adet grup) radyatoumlr nipeli tapası ve reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz bir zemindehazırlayınız
2 Radyatoumlr grubu delik ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 Birinci radyatoumlr grubunun deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci radyatoumlr grubunu birinci grup nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 Radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız8 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız9 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
29
1423 Aluumlminyum Dilimli Radyatoumlrler
Aluumlminyum dilimli radyatoumlrler pres doumlkuumlm youmlntemiyle uumlretilir Estetik (Guumlzel) vepuumlruumlzsuumlz yuumlzeyleri ile dekoratif goumlruumlnuumlr Dilim arasında bırakılan kanatlarla hava temasalanı muumlmkuumln olduğu kadar arttırılmıştır Aluumlminyum malzemeden imal edildiği iccedilinhafiftir Bunun yanında ilk yatırım maliyeti yuumlksektir Korozyon (Paslanma) tehlikesi vardırBu nedenle bazı aliminyum radyatoumlrlerde suyun geccediltiği kanallara ccedilelik boru yerleştirilir Buccedilelik borular aliminyum folyo ile kaplanır Hava tuumlrbuumllansı ve ısı guumlcuumlnuumln yuumlkseltilmesi iccedilinkanatlarla şekillendirilir
Şekil 127 Aluumlminyum radyatoumlrlerin goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
30
Soru 3 Aluumlminyum dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 128 Aluumlminyum dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Aluumlminyum radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli tapası reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Radyatoumlr dilimi ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 1Radyatoumlr diliminin deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 2 Radyatoumlr dilimini birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 işlemleri tekrarlayarak diğer dilimleri de takınız8 Elde edilen radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı
radyatoumlr tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
2
3
OumlĞRENME FAALİYETİ-1
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak ısıtıcı montajınıyapabileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada merkezi ısıtma nasıl yapılır Araştırınız veinceleyiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan dilimli ısıtıcılar nelerdirAraştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını ve muumlhendislik buumlrolarını dolaşarak araştırma vegoumlzlem yapınız
Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
1 ISITICI MONTAJI
11 Isıtma Şekilleri
111 Merkezi Isıtma
Bir ısıtma merkezinde uumlretilen ısının taşıyıcı bir ortam vasıtasıyla ısıtılması istenenmahallere yerleştirilmiş ısıtıcılara goumlnderilmesi suretiyle gerccedilekleştirilen ısıtmaya merkeziısıtma denir
Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilir Bir kazanda veya sıcak hava uumlretecinde yanma sonucu ortayaccedilıkan reaksiyon (Tepkime) ısısı suya veya havaya verilir Isıtıcı akışkan adı verilen su havaveya herhangi bir akışkan kazanda uumlretilen ısıyı taşır Merkezi ısı uumlreteci ile ısıtılacak hacimarasında ısıtıcı akışkanı dağıtan ve toplayan bir boru veya kanal sistemi vardır Bu sistemyardımı ile ısıtılacak hacime getirilen ısıtıcı akışkan hacim iccedilerisinde uygun yerlerekonulmuş ısıtıcı elemanlara ( Radyatoumlr konvektoumlrfancoil vb) girer Bu ısıtıcı elemanlardaısıtıcı akışkanla merkezden taşınan ısı oda iccedilerisine yayılır Boumlylece bir merkezden uumlretilenısı ile ccedilok sayıda bağımsız hacmin ısıtılması gerccedilekleştirilmiş olur
Genel olarak merkezi ısıtma tesisatını meydana getiren elemanlar şunlardır Kazanlar(Isı uumlreteccedilleri) ısıtıcılar borular vanalar ve diğer tesisat elemanlarıdır
OumlĞRENME FAALİYETİ-1
ARAŞTIRMA
AMACcedil
4
Merkezi ısıtma sistemleri hacimlerin tek tek bağımsız olarak ısıtıldığı muumlnferit ısıtmasistemine goumlre verimliucuz sağlıklı ve modern ısıtma sistemleridir Yanma tek bir merkezdesobalara goumlre daha gelişmiş cihazlarda gerccedilekleştirilir Bunun iccedilin muumlnferit ısıtmada uygunolmayan duumlşuumlk kaliteli yakıtların verimli bir şekilde yakılması muumlmkuumlnduumlr Boumlylece dahaucuz ısınma sağlanır Isıtılacak hacim iccedilinde yanma olmadığından yakıt taşıma kuumll almayanma kontroluuml gibi sorunları yoktur dolayısıyla temiz ve rahat bir ısınma sağlar Isıtıcıyuumlzey sıcaklıkları duumlşuumlk buumltuumln hacimler ısıtıldığından sağlıklı ve dengeli bir ısınma eldeedilir Termostatlarla oda sıcaklıklarını ve yanmayı otomatik olarak kontrol etmekmuumlmkuumlnduumlr Boumlylece yakıt israfı oumlnlenmiş olur
Merkezi ısıtma ısıyı taşıyan akışkanın cinsine goumlre ccedileşitli isimler alır
1111 Sıcak Su ile Isıtma
Bu sistemler ısı taşıyıcısı olarak 90degC rsquoye kadar ısıtılmış suyun kullanıldığısistemlerdir Isıtılmış olan sıcak su ile sistemden doumlnen soğuk suyun oumlzguumll ağırlıklarıarasındaki farktan dolayı tabii olarak yada devreye Pompa ilavesi ile cebri(Zorlamalı) olarakdevamlı sirkuumllasyon (Devir-Daim) yapılır Sıcak su kazanında uumlretilen sıcak su borularlaısıtılacak hacimlere yerleştirilmiş radyatoumlr konvektoumlr sıcak hava apareyifancoil gibi ısıtıcıelemanlara taşınır Burada sisteme giden sıcak su soğuyarak ısısını oda hacmine bırakır vekazana geri doumlner Suyun dolaşımı tabii olarak veya ccediloğu zaman bir sirkuumllasyon pompası ilesağlanır Sistemde mevcut suyun ısınması sırasında artan su hacmi genleşme deposundatoplanır
Yakıt durumuna goumlre atmosfere accedilık veya kapalı genleşme depolu bina mimaridurumuna goumlre de alttan dağıtma alttan toplama uumlstten dağıtma alttan toplama ve uumlsttendağıtma uumlstten toplama olarak kurulup ccedilalıştırılabilir
Şeki 11 Alttan dağıtmalı alttan toplamalı pompalı sıcak sulu ısıtma sistemi
5
Şekil 12 Uumlstten dağıtmalı alttan toplamalı pompalı sıcak sulu ısıtma sistemi
1112 Kızgın (Kaynar) Sulu Isıtma
110 degC ile 190 degC rsquoa kadar ısıtılmış yuumlksek basınccedillı sıcak su sistemlerine kaynar sulu(kızgın sulu) sistemler denir Suyun buharlaşmasını oumlnlemek iccedilin devamlı bir karşı basınccedilmeydana getirilir Bundan oumltuumlruuml tesisatın dış atmosferle bağlantısı yoktur Sistemde kapalıgenleşme deposu (tankı) kullanılır
Kızgın su sanayide fan-coilli bina ısıtma sistemlerinde proses ısıtmasında ve klimasantrallerinde kullanılabilen bir ısıtıcı akışkandır
Şekil 13 Kızgın (Kaynar) sulu ısıtma sistemi Şekil 14 Kapalı genleşme deposu
6
Kızgın sulu ısıtma sisteminde (bk Şekil 15) kızgın su kazanı tamamen su ile doludurve istenen derecede kızgın su elde edilir Kızgın su ısıtıcıları dolaşarak ısısını bırakır vesoğumuş halde kazana geri doumlner Genleşme deposu tesisatın en yuumlksek noktasına veyakazan dairesinde goumlruumllebilecek bir yere konmalıdır
Kapalı genleşme deposunda belli bir seviyeye kadar su bulunur Tesisat ccedilalışmayabaşlayınca ısınan suyun hacmi genişleyeceğinden depo iccedilerisindeki su seviyesi yuumlkselir vehavayı uumlstte sıkıştırır Havanın su uumlzerine yaptığı basınccedil artınca da kaynama noktası yuumlkselirGenleşme deposu basınca dayanıklı olmalı ve uumlzerinde bir emniyet suumlpabı bulunmalıdırDepodaki su seviyesi bir su seviye şamandırası yardımıyla kontrol edilir
1113 Alccedilak Basınccedillı Buharlı Isıtma
Kalorifer kazanından ccedilıkış basıncı 05 atuuml (kgcm2) ve sıcaklığı da en ccedilok 110 degC olanbuharla yapılan ısıtmadır Buharlı tesisatlarda daha ccedilok buumlyuumlk hacimli ve ısının uzakmesafelere taşınması gerektiği yerlerde kullanılır (Hastane askeri kışla fabrikalar gibihellip)
Şekil 15 Buharlı ısıtmada kazan su seviyesi
Buharlı tesisatta su kazanda belirli seviyeye kadardır Tesisat hava ile doludur Buharborusunda buhar ve hava basınccedilları toplamı vardır Kondens (Buharın suya doumlnuumlşmesi)borusundaki su seviyesinden geccediltiği kabul edilen yatay duumlzleme Kazan Basınccedil Seviyesidenir Kazan iccedilerisinde belirli seviyede bulunan su duumlzeyine de kazan su seviyesi denir Busistemde kondens boruları işletme basıncı duumlzleminin uumlstuumlnden geccedilirilirse kuru kondensborulu altından geccedilirilirse ıslak kondens borulu alccedilak basınccedillı buharlı ısıtma adını alır
7
Şekil 16 Kuru kondens borulu alttan dağıtmalı alttan toplamalı alccedilak basınccedillı buharlı ısıtma
Şekil 17 Islak kondens borulu alttan dağıtmalı alttan toplamalı alccedilak basınccedillı buharlı ısıtma
1114 Yuumlksek Basınccedillı Buharlı Isıtma
Kalorifer kazanından ccedilıkış basıncı 05 atuumlrsquoden ve sıcaklığı da 110 degCrsquoden yuumlksekbuharla yapılan ısıtmadır Buhar basıncının yuumlksek olması istenen buumlyuumlk işletmelerdekullanılır Basınccedil yuumlksek olduğu iccedilin sistemde kullanılan malzemeler bu basınca uygunseccedililmelidir
8
1115 Vakumlu (Atmosfer Altı Basınccedilla Ccedilalışan) Buharla Isıtma
Basıncı atmosfer basıncından az olup 025 ile 095 atuuml arasında değişen ve sıcaklığıda en az 65 degC olan buharla yapılan ısıtmadır Kazanda elde edilen buhar boru ve ısıtıcılardadolaşıp yoğunlaştıktan sonra kazana doumlner Doumlnuumlş borusuna bir pompa konularak suyu vehavayı emer suyu kazana havayı da dışarı atar Guumlnuumlmuumlzde kullanılmayan bir sistemdir
1116 Sıcak Hava ile Isıtma
Bu sistemde ısı taşıyıcı olarak hava kullanılır Bir merkezde ısıtılan hava kanallarvasıtasıyla ısıtılması gereken ortama (Oda vb) sevk edilir Bu sistem ancak ısıtma ile beraberhava değişiminin de sağlanmasının gerekli olduğu yerlerde uygulanır
112 Boumllgesel Isıtma
Birden fazla binanın ısı ihtiyacını aynı anda tek merkezden (Isı Merkezi) karşılamakiccedilin tasarlanan sisteme boumllgesel ısıtma sistemi ortak kazan dairesine ise boumllgesel ısıtmasantralı denir Boumllgesel ısıtma sistemleri buumlyuumlk ve geniş alana yayılmış bina grupları(Kışlalar hastaneler uumlniversite kampuumlsleri konut siteleri enduumlstriyel uumlretim tesisleri gibihellip)iccedilin oumlzellikle uygulanır Sistemin başlıca yararları şunlardır
1Her binada ayrı ayrı kalorifer kazanlarına yakıt ve kuumll depolarına kaloriferbacalarına gerek kalmadığı iccedilin inşaat ve tesisatın ilk kuruluş maliyeti azalır Boumlylelikle eldeedilen hacimler başka amaccedillar iccedilin kullanılabilir
2Her binada ayrı ayrı kazan dairesi bulunmayacağı iccedilin yangın ve patlama tehlikeleride ortadan kalkar
3Binalarda ayrı ayrı yakıt ikmali kuumll nakli sorunu ve kazan dairesi işletmeciliği(Uzman kaloriferci ihtiyacı) sorunu ortadan kalkacağı iccedilin işletme giderleri azalır Dumankurum yakıt ve kuumll pisliği ortadan kalkar
4Tek baca olduğundan gerekli filtreleme tesisleri kurularak ccedilevre kirlenmesi asgariyeindirilir
5Boumllge ısıtma santralinde bir ccediloumlp yakma kazanı tesis edilerek ccediloumlplerin imhası veartık ısının tekrar kazanılarak ısıtma şebekesine verilmesi muumlmkuumln olur
6Hem bina ısıtması hem de kullanım sıcak suyu uumlretimi iccedilin gerekli ısıyı daima hazırtutar
9
113 Radyant Isıtma
Radyant ısıtma sistemleri konusunda insanlar iccedilin esin kaynağı yine doğadır Kışaylarında bulutlu bir havada dolaştığınızı ve bir anda guumlneşin bulutların arasından ccedilıktığınıduumlşuumlnuumln nasıl tatlı bir sıcaklık hissedersiniz Hissedilen bu ısınmanın nedeni bir anda 5-10degC hava sıcaklığı artışı değil size ulaşmaya başlayan kızıloumltesi ışınlardır Guumlneş tekrar bulutagirdiğinde bu ısınma ortadan kalkacaktır İşte aynı duumlşuumlnceden yola ccedilıkarak ldquoRadyant IsıtmaSistemlerirdquo tasarlanmıştır Bu sistem aynen doğada olduğu gibi ortam havasının ısıtılmasıyerine kişilerin doğrudan konfor sıcaklığını hissetmelerini sağlamaktadır Radyant ısıtmasistemi uygulamalarında ısıtıcıların uygun yerleşimi ile mekacircn iccedilindeki tuumlm boumllgelerin ya dasadece istenen boumllgelerin ısıtılabilmesi muumlmkuumlnduumlr Radyant ısıtma doğalgaz sıvılaştırılmışpetrol gazı (LPG) ve sıvı yakıtların ışıma enerjisi sağlayan tuumlplerde yakılması sonucu ısınantuumlplerden yayılan kızıl oumltesi ışınların reflektoumlr aracılığı ile direkt nesneleri ısıtma prensibinedayanır
Şekil 18 Radyant ısıtma sistemi
Radyant ısıtma prensip olarak konvansiyonel sıcak hava ile ısıtmadan ccedilok daha farklıgerccedilekleştirilmektedir Bilindiği gibi uumlccedil tuumlr ısı geccedilişi tarif edilmektedir
Bunlar iletim taşınım ve ışınım şeklinde olmaktadır Radyant ısı geccedilişi veya diğerifadeyle Işınımla olan ısı geccedilişi iletimle ve taşımınla olan ısı geccedilişinden tamamen farklı biroumlzelliktedir Işınımla ısı geccedilişinde iletim ve taşınım şekillerindeki gibi ortamın doluolmasına ve maddesel bir temasa gerek yoktur Işınımla ısı geccedilişi cisimler arasında boşlukolması durumunda da vardır Işınımla ısı geccedilişi olayının accedilıklanması genel olarak dalga vekuantum teorileri yardımıyla yapılmaktadır Buna goumlre ışınım belirli bir dalga boyundaki
10
kızıl oumltesi ışınların ccedilarptıkları cisimlerin yuumlzeyindeki molekuumllleri titreştirmeleri boumlyleceoluşan suumlrtuumlnme ile ısınmayı sağlamalarıdır Tuumlm cisimler yuumlzey sıcaklıklarına bağlı olarakışınım yayarlar Ancak yuumlzey sıcaklığı 300 C nin uumlzerinde olan cisimler radyant ısıtmaaccedilısından dikkate alınır Radyant ısıtmada kullanılan cihazlarda yuumlzey sıcaklığı 450 Ccivarındadır Bu yuumlzey sıcaklığına sahip cisimler yuumlzey sıcaklığına da bağlı olarak l - 10 mdalga boyunda ışınım yayarlar
Radyant ısıtma cihazlarında doğalgaz veya doğalgazın ulaşamadığı yerlerdesıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) bir bruumlloumlr vasıtası ile yakılır ve Şekil l de goumlsterilensistemdeki borunun dış yuumlzeyi ısıtılır Radyant tuumlp adı verilen bu borudan yayılan kızıl oumltesiışınların reflektoumlr aracılığı ile direkt nesneleri ısıtma prensibine dayanır
Yuumlksek mekanlarda hava ısıtıldığında ısınan hava yuumlkseleceğinden ısıtılmasıgerekmeyen uumlst kısımlarda (tavanda) sıcaklık 40degCrsquoye ulaşırken doumlşeme seviyesinde havasıcaklığı 12 ndash 13 degC civarındadır Boumlylece tavandan ve hava değişiminden buumlyuumlk enerjikayıpları olmaktadır Radyant ısıtıcılarla ısıtılan yerlerde hava ısıtılmadığı iccedilin hava değişimoranları ve yuumlkseklik artar Boumlylece enerji tasarrufu da yaklaşık 60rsquolara ulaşmaktadır
11
Şekil 19 Ccedileşitli radyant ısıtma sistemleri
Radyant ısıtma sistemleri ile elde edilebilecek enerji tasarrufu dışında sağlanan diğeroumlnemli avantajlar şunlardır
Şekil 110 Kızıl oumltesi ışıl (Radyasyon) ısıtma sistemler
12
Havayı ısıtmadığı iccedilin minimum infiltrasyon kayıplarının (Kaccedilan ve sızanhavalar) olmaması
Ortamda hava hareketi olmadığından dolayı toz probleminin olmaması Homojen ısı dağılımının gerccedilekleşmesi Spot ısıtma yapılması Ccedilalışma sıcaklığına erişmek iccedilin beklemeye gerek olmaması birkaccedil dakika
iccedilinde ısınabilmesi İş guumlcuuml gereksinimi olmaması ve bakım maliyetlerinin ccedilok duumlşuumlk olması Vardiya ccedilalışmalarında boumllgesel ısıtma olanağı sağlaması Ccedilok kısa suumlrede ısıtabilme oumlzelliği nedeniyle muumlkemmel otomatik kontrol
yeteneği olmasıdır Kazan dairesi de gerektirmemesi nedeniyle buna bağlı enerji kayıpları ile yer ve
insan guumlcuuml kayıplarının olmaması da diğer oumlnemli uumlstuumlnluumlğuumlduumlr
Aşağıda sıralanan alanlar bilinen konvansiyonel hava ısıtmalı sistemlerle ısıtılmasıccedilok zor ccedilok pahalı ya da muumlmkuumln olmayan alanlardır
Isının yuumlkselerek kullanılmayan tavan boşluğuna hapsolduğu tuumlm yuumlksektavanlı mekanlar
Hava sirkuumllasyonu ccedilok olan kapıların genelde accedilık kaldığı giriş ve ccedilıkışalanları
Isıtmanın kısa suumlreli ihtiyaccedil duyulduğu alanlar Geniş alan iccedilerisinde ısıtılması istenen nokta ya da boumllgesel alanlar Kenarları accedilık uumlstuuml kapalı alanlar
Bu alanlar iccedilin en iyi ccediloumlzuumlm radyant ısıtmadır En genel anlamda yukarıdasınıflandırdığımız radyant ısıtma uygulamalarını ticari oumlrnekler halinde şoumlyle sıralayabilirizFabrikalar atoumllyeler oto servis ve showroomlar spor salonları camikiliseler depo uccedilakhangarları sera hayvan ccediliftlikleri kaferestoran bahccedileterasaccedilık alan
12 Isı ve Sıcaklık
121 Isı
1211 Isının Tanımı
Karbonlu bileşiklerin oksijenle birleşerek yanması sonucu ortaya ccedilıkan enerjiye ısıdenir yani kısaca ısı bir enerji biccedilimidir Isı enerjisi maddeleri meydana getiren molekuumlllerinhareket etmeleri sonucu oluşur
1212 Isının Birimleri
Isı birimi iş birimi ile aynıdır yani ısı birimi joule (j) olarak tanımlanır Ancak en ccedilokkullanılan ısı oumllccediluuml birimi kalori (cal) veya kilokalori (kcal) olarak kullanılmaktadır 1 kalori
13
1 gram suyun sıcaklığını 145 ordmCrsquoden 155 ordmC rsquoye yuumlkseltmek iccedilin gerekli olan ısımiktarıdır1kalori=4187 joule ve 1kcal=1000 calrsquodir
1213 Isının Oumllccediluumllmesi
Isı ldquoKalorimetrerdquo veya ldquoIsıoumllccedilerrdquo denen oumllccedilme aygıtlarıyla oumllccediluumlluumlr Cisimlerin ccedileşitlietki sonucunda accedilığa ccedilıkardığı ısıların oumllccediluumlmuumlnde karşılaşılan temel guumlccedilluumlk sistemle ccedilevrearasında oluşan parazit ısı alışverişleridir Bu alış verişler yalıtkan destekler kullanılaraksınırlandırılır Muumlmkuumlnse vakumda (Atmosfer altı basınccedilta ve havasız ortamda) ccedilalışılır vedış sistemle aynı sıcaklıkta tutulur(ısı geccedilişlerini oumlnlemek iccedilin)
122 Sıcaklık
1221 Sıcaklığın Tanımı
Sıcaklık ısının oumllccediluumlm tanımlamasını yapan bir birimdir enerji değildir Bir başkadeyişle sıcaklık ortamdaki ortalama molekuumller hareketin bir oumllccediluumlsuumlduumlr Sıcaklık duyularlaalgılanmakta ve genellikle cisimlerin aldığı veya verdiği ısıya goumlre ldquosıcakrdquo veya ldquosoğukrdquokavramlarıylada ifade edilir Sıcak ve soğuk iki cismin birbirine temas ettirilmesi halindesıcak olanın soğuduğunu soğuk olanın da ısındığını belirli bir suumlre temas halindekaldıklarında ise her ikisinin de aynı sıcaklık veya soğukluğa ulaştıklarını biliyoruz Sonuccedilolarak sıcaklık cisimlerin ısı durumlarını oumllccedilmeye yarayan veya ısı alıp veren cisimlerinuumlzerindeki değişimi değerlendirmek iccedilin kullanılan bir terimdir diyebiliriz
1222 Sıcaklığın Birimleri
Sıcaklık birimleri olarak ldquodegC (Celsius)rdquo ve ldquodegF (Fahrenheit)rdquo guumlnluumlk yaşamda yaygın olarakkullanılır ldquodegK (Kelvin) ise teknik bir oumllccediluuml birimidir
Isı ile sıcaklık arasındaki ilişki
Q=mc t
Bağıntısı ile verilebilir Burada
Q= ısım= kuumltlec= oumlz ısı
t= sıcaklık değişimidir
1223 Sıcaklık Oumllccedilme
Sıcaklık termometre ile oumllccediluumlluumlr Bunların hemen hepsi civa alkol gibi maddelerinhacimlerinin ısı ile genleşmesinden yararlanılarak yapılmıştır Uumlccedil ccedileşittir
14
Celsius (degC) derecesi En yaygın kullanılanıdır Suyun donma noktası sıfır kaynamanoktası da 100degC kabul edilmiştir Civalı bir termometre uumlzerinde donma noktası ilekaynama noktası işaretlenmiş bu iki ccedilizgi arası yuumlz eşit parccedilaya boumlluumlnmuumlştuumlr Buboumlluumlmlerden bir tanesine 1 centigrade (santrigrat) derecesi denmiştir (degC) harfi ile goumlsterilirUumllkemizde degC kullanılır
Şekil111 Celsius(degC) ve Fahrenheit(degF) oumllccedileklerinin karşılaştırılması
Fahrenheit(degF) derecesi Suyun donma derecesi +32 kaynama derecesi ise +212derece olarak alınmıştır Suyun donma ile kaynama derecesi arasındaki accedilıklık 180 eşitparccedilaya boumlluumlnmuumlş bunlardan birine (1 Fahrenheit) derecesi denmiştir (degF) harfi ile goumlsterilirAmerika İngiltere gibi bazı uumllkelerde kullanılmaktadır
Kelvin derecesi Suyun donma derecesi -27315degC olarak kabul edilmiştir(1K=1degC)(T ) harfi ile goumlsterilir T= (27315 + tdegC) ( t santigrat derece degC )
123 Basınccedil
1231 Basıncın Tanımı
Birim yuumlzeye dik olarak etki eden kuvvettir Barometre ile oumllccediluumlluumlr Kuvvetinalana boumlluumlnmesiyle hesaplanır ( P) harfi ile goumlsterilir
Şekil112 Basıncın alana etkisi
1232 Basınccedil Birimleri
Bar atuuml(kgcmsup2) torr fiziksel atmosfer basıncı(atm) pascal(pa) mss(metre susuumltunu) milimetre civa basıncı(mmHg) inccedil kareye duumlşen pount(psi)
15
1233 Basınccedil Sıcaklık ve Hacim İlişkisi
Basınccedil sıcaklıkla doğru hacimle ters orantılıdır Sıcaklık artarsa orantılı olarak basınccedilda artar (Hacim sabit) Hacim artarsa basınccedil duumlşer (Sıcaklık sabit)
13 Isı İletimi (Transferi)
Isının iletimi iccedilin bir sıcaklık farkı oluşmalıdır Isı daima yuumlksek sıcakdan duumlşuumlksıcaklığa doğru hava hareketi yapar
131 Isı İletim Ccedileşitleri
Isı iletimi uumlccedil şekilde olur İletimtaşınım ve ışıma
1311 Konduumlksiyon (Conduction İletkenlik) Yoluyla İletim
Isının bir cisim iccedilinde molekuumlller ve elektronlar aracılığı ile veya değme esnasındailetilmesidir Daha ccedilok katı cisimlerde goumlruumlluumlr
Metal bir ccedilubuğun ucunu ateşe tuttuğumuz zaman diğer ucunun da belli bir suumlre sonraısındığını fark edeceğiz Bu konduumlksiyon yoluyla (Temas iletkenlik) ısınmadır
1312 Konveksiyon (ConvectionTaşınım) Yoluyla İletim
Sıvılarda ve gazlarda ısının hareket eden bir ortamla(Taşıyıcı sayesinde) iletilmesidirDolayısıyla ısının konveksiyon şeklinde yayılabilmesi iccedilin ısı kaynağı ile ısıtılacak mahalarasında ısı enerjisi taşıyan taşıyıcıya (Su buhar veya hava) gerek vardır Isı bu taşıyıcıtarafından bir yerden başka bir yere taşınır
Sıcak sulu kaynar sulu buharlı ve havalandırma tesisatlardaki ısı iletimleri bu iletimeoumlrnek verilebilir
1313 Radyasyon (Işıma) Yoluyla İletim
Isının iki cisim arasında iletici bir ortam olmaksızın iletilmesidir Herhangi bir ısıkaynağından elde edilen ısı ışınlarının hava tabakasını geccedilerken havayı ısıtarak uzakta olanbir cisme veya canlı bir varlığa ulaşıp onu ısıtmasına radyasyon (ışıma) yoluyla ısınıniletilmesi denir
Elektrikli kuarts ve hava gazı sobalarındaki ısıtma ve guumlneşin duumlnyamızı ısıtması buısınmaya oumlrnektir
16
132 Isı Kaybı
Binalarda ısı kaybı hesaplarını yapabilmek iccedilin binanın durumu binanın hangi coğrafiboumllgede olduğu youmlnuuml binanın inşasında kullanılan yapı malzemelerinin cinsi hakkındagerekli bilgilere sahip olmak gerekir
Binanın her bir hacmi iki şekilde ısı kaybeder Birincisi yapı malzemelerinden (Kumccedilimento taş briket kireccedil demir ahşap cam vb) geccedilen ısı kayıpları (İletimsel veyatransmisyon) ikincisi pencere ve kapı boşlukları gibi yerlerde meydana gelen ısı kayıplarıdır(İnfiltrasyon)
1321 Duvarlarda Isı Kaybı
Binaların iccedil ve dış duvarlarında ısı kaybı meydana gelir Isı kaybı duvarları oluşturanana malzemelere (Taş tuğla beton briket vb) iccedil ve dış sıva cinslerine varsa ısı yalıtımıcinsine bunların kalınlıkları duvarların boyutları zemin veya bodrum kat duvarlarınıntoprağa bitişik olup olmadığı gibi durumlara bağlı olarak artar veya azalır (Duvarlardayapılacak ısı yalıtımı ısı kaybını azaltacaktır)
1322 Kapı ve Pencerelerden Isı Kaybı
Pencere ve kapıların boyutları yapılış şekli ve cinsi (Tek veya ccedilift cam) malzemelerive accedilılan kısımların boyutları gibi kriterlere bağlı olarak değişir
1323 Doumlşemelerden Isı Kaybı
Doumlşemelerin yapısı malzemeleri kalınlıkları boyutları ve doumlşemenin durumlarına(Zemine oturan toprak temaslı doumlşeme accedilık geccedilit uumlzerindeki dış hava temaslı ara katdoumlşemesi gibi) goumlre ısı kaybı meydana gelir Ayrıca tavanlar da dikkate alınır (Ccedilatıda ısıyalıtımı yapılıp yapılmadığı gibihellip)
1324 İnfiltrasyon Yolu ile Isı Kaybı
Kapatılmış durumda olan pencere ve kapıların accedilılan kanatları ile tam ccedilakışmamaktave arada bir boşluk kalmaktadır Dış hava ile hacmin iccedil havası arasındaki basınccedil farkınedeniyle bu aralıklardan iccedileriye soğuk olan dış hava sızmaktadır Odaya sızan dış havaaynı miktarda ve sıcak olan iccedil havanın dışarı sızmasına neden olmaktadır Bu durumdaodaya sızan soğuk dış havanın oda sıcaklığına kadar ısıtılması gerekmektedir Bu soğuksızıntı havasını ısıtmak iccedilin gereken ısı miktarına hava sızıntısı (İnfiltrasyon) ısı kaybı denirİnfiltrasyon ısı kaybını hesaplamak iccedilin pencere ve kapıların accedilılan kısımlarının ccedilevreuzunlukları oumlnceden hesaplanmalıdır
17
1325 İşletme Ruumlzgacircr ve Youmln Zamları
Binanın işletme durumu(Tesisatın suumlrekli ccedilalışıp ccedilalışmaması ve soumlnduumlruumlluumlş suumlresi)dış kapının doğrudan dış havaya accedilıldığı ortamlar (Duumlkkacircn mağaza banka vs yerler) ısıkaybını oluşturur Hava sızıntısından farklı olarak bir hava değişiminin soumlzkonusu olduğu vebir hacmin ısı kaybının hesaplanmasında dış duvarların youmlnuumlnuumln oumlnemi (Ccediluumlnkuuml kuzey yarımkuumlrede binaların guumlneye bakan odaları guumlneş ışınlarının radyasyonu etkisiyle bir miktarısınır) goumlz oumlnuumlnde bulundurularak ısı kaybı hesaplanır
14 Isıtıcıların Montajı
Şekil 113 Isıtıcı ccedileşitleri
141 Isıtıcı Montaj Takımlarının Oluşması
Isıtıcının istenen konumda tesisata bağlanabilmesi iccedilin kullanılan tesbit ve bağlantıparccedilalarına montaj elemanı ısıtıcı dilimlerinin birleştirilerek grup oluşturulması ve ısıtıcınıntesisata bağlanması iccedilin kullanılan oumlzel takımlara ısıtıcı montaj takımları denir
Konvektoumlr fancoil panel ve levhalı ısıtıcılarda montaj elemanları ıstıcı ile birlikteverilir Montaj bilgileri bir broşuumlr ile anlatılır Bu bilgiler doğrultusunda verilen elemanlarlamonte edilir Diğer ısıtıcılarda oumlzellikle dilimli ısıtıcılarda boumlyle bir olanak yoktur Montajelemanları ayrı ayrı temin edilir Montaj teknik elemanın bilgi ve becerisine bağlıdırGerekli olan takım ve elemanlar aşağıda belirtilmiştir
18
1411 Radyatoumlr Nipeli
Oslash32mm(1frac14) anma ccedilapında ccedilelik malzemedenyapılır Her iki ucuna da birbirinin tersi olan sağ-sol dişaccedilılır Tek youmlnluuml doumlnduumlruumllmesiyle her iki tarafı daccediloumlzer veya sıkar Sağ-sol dişler nipel ortasında birleşirNipel iccedil ccedilapına bırakılan tırnaklar anahtar ağzı goumlrevigoumlruumlr Bazı nipeller dikine biccedilimli kesik olarak uumlretilirNipelin iccedilten anahtarla zorlanması durumunda nipelccedilapı genişleyerek ısıtıcı delik ccedilapını tam kavrar Dilimdişinin sıyırmasını oumlnler
Şekil 114 Radyatoumlr nipeli
1412 Radyatoumlr Tapası
Temper doumlkuumlmden anahtar ağızlı olarak imal edilirSağ veya sol vida ccedilekilir Anma ccedilapı Oslash32mm(1frac14)rsquodir Buoumllccediluuml tapanın diş dibine olan oumllccediluumlsuumlduumlr İşccedililiğindekesinlikle ağzlı anahtarlar kullanılmalıdır Dişli boruanahtarları zorlanmalarda anahtar ağızlarının bozulmasınaneden olur
Şekil 115 Radyatoumlr tapası
1413 Reduumlksiyon
Radyatoumlr reduumlksiyonu tapa gibi temper doumlkuumlmdenaynı oumllccediluumlde ve diş youmlnlerinde anahtar ağızlı olarak yapılırFarklı olarak ortasına sağ dişli Oslash10 Oslash15 Oslash20 ve Oslash25mm oumllccediluumllerinde boru vidaları accedilılmış delik bırakılır Budeliklere radyatoumlr vanası veya puumlrjoumlr bağlanır
Şekil 116 Radyatoumlr reduumlksiyonu
1414 Radyatoumlr Contası
Oslash32 mm iccedil ccedilapında yağlı kağıt fiber sıvı silikon tuumlruuml vekauccediluktan yapılan sızdırmazlık elemanıdır Buharlı tesisatlarda fibercontalar kullanılır Radyatoumlr dilimini soumlkmeden gevşeterek yapılantamiratlarda sıvı conta kullanışlı olur Conta kullanılacak yuumlzey iyitemizlenmelidir Kağıt ve fiber conta yuumlzeylerine suumllyen veya bezirsuumlruumllmelidir
Şekil 117 Radyatoumlr contası
19
1415 Radyatoumlr Konsolu
T demirinden veya doumlkme demirden dilimarasına oturabilecek biccedilimde uumlretilir Duvar doumlşemeve tavan tipi olarak uumlccedil ccedileşit konsol vardır Duvar tipikonsolun duvar iccedilinde kalan ucuna tırnaklar accedilılır Butırnaklar konulan dolgu harcının konsolu tamkavramasını sağlar Tavan ve doumlşeme tipinde ise en az70 mm yuumlksekliğinde tabanı doumlşemeye veya tavankiriş alt yuumlzeyine oturabilecek biccedilimde yapılır
Şekil 118 Radyatoumlr konsolları
Sabit Ayaklı Konsol Ayarlı Ayaklı Konsol Ayarlı Askı Konsolu Sabit Askı Konsolu
Şekil 119 Radyatoumlr konsolu ccedileşitleri
1416 Radyatoumlr Kelepccedilesi
Ccedilelik sacdan radyatoumlr birleşim boğazı ccedilapında biccedilimli olarak yapılır Sac kalınlığınınaz olması durumunda dayanımı artırmak iccedilin kordonlu uumlretilir İki veya uumlccedil parccediladanmeydana gelir Parccedilaları vida veya vida-somunla tutturulur Kelepccedile kuyruğunun ccedilimentoharcını tam kavraması iccedilin enine kordonlu ve ccedilentikli yapılır Kelepccedileler genellikle duvaramontaj edilir Radyatoumlr arkasında 40 mm boşluk bırakılacağından dilim genişliğiyle kelepccedileekseni arasında uygun boşluk bırakılarak montaj edilir Montajında yatay ve dikey terazisigoumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır
20
Şekil 120 Radyatoumlr kelepccedilelerinin goumlruumlnuumlşuuml
1417 Isıtıcı Vanaları
Isıtıcı(Radyatoumlr) vanaları pirinccedil ve bronz malzemeden yapılır Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaakışkan kesici olarak kullanılır Oslash15-Oslash20-Oslash25-mm anma oumllccediluumllerinde bulunur Isıtıcıgenişliğine ve montaj durumuna uyması iccedilin koumlşeli (Koumlşe doumlnuumlşluuml) ve duumlz biccedilimli yapılırİccedilten-dıştan ayarlı dışardan ayarlı iccedilten ayarlı termostatik ve kompakt (Bitişik giriş-ccedilıkışlı)olarak ccedileşitleri vardır
Isıtıcı vanası gerektiğinde tesisat ve ısıtıcıyı birbirinden ayırma goumlrevi de goumlruumlrBunun iccedilin vananın bir ucu iccedil diğer ucu dış dişli yapılır Dış dişe rakor somunu takılırIsıtıcıların kolay soumlkuumllmesi ve soumlkuumlm sırasında tesisat suyunun dışarı akmaması iccedilin vananınrakoru ısıtıcı tarafına gelmelidir Isıtıcı doumlnuumlşlerinde vana yerine rakor parccedilaları dakullanılabilir Bu rakorlar accedilma-kapama yapamaz Sadece ısıtıcı tesisat bağlantısı goumlrevigoumlruumlr Duumlz ve koumlşeli biccedilimlerde yapılır Isıtıcı doumlnuumlşlerine iccedilten ayarlı vanalar da takmakmuumlmkuumlnduumlr Bu vanalara accedilıktan accedilma-kapama yapılamaz Ancak tesisatccedilı tarafından oumlzelallen (goumlmme) anahtarıyla ayar yapılabilir İccedilten ayarlı vanalara ısıtıcı doumlnuumlş vanası da denir
21
22
Şekil 121 Isıtıcı vana ccedileşitleri
23
1418 Isıtıcı Montaj Takımları
Isıtıcı dilimlerinin birleştirilmesinde oumlzel olarak yapılmış nipel anahtarı ve kolukullanılır Oslash18-Oslash20mm yuvarlak dolu ccedilelikten yapılır Ucu 32mm lacircmel yapılarak nipelanahtarı oluşturulur Anahtarın boyu 300 500 800 VE 1000 mm oumllccediluumllerinde olurAnahtarın kolay doumlnduumlruumllmesi iccedilin diğer ucu anahtar kolunu geccedilecek biccedilimde karedikdoumlrtgen veya altıgen biccedilimli yapılır Ccediloğu zaman anahtar ucu dairesel buumlkuumlluumlr Anahtarkolu bu daire iccediline takılarak doumlnduumlruumlluumlr
Anahtar kolu 550-800mm uzunluğunda en az 18-20mm ccedilapında ve ccedilelikmalzemeden yapılır Anahtar takılacak ucu anahtar ucuna uygun biccedilimde işlenir Anahtarkolunun moment kuvvetini arttırmak iccedilin uzatma kol borusu kullanılır Oslash20 mm lik boru buiş iccedilin uygun olur
Anahtarın ısıtıcı dilimli delik ekseni doğrultusunda durması iccedilin altına destekkonulmalıdır Destek ısıtıcı genişliği kadar olmalıdır Uumlzerine ısıtıcının yarım genişliğikadar V accedilılması gerekir Anahtar V iccedilinde kılavuzlanarak doumlnduumlruumlluumlr
Şekil 122 Montaj takımlarının goumlruumlnuumlşleri
Radyatoumlr tapa ve reduumlksiyonlarının sıkılıp soumlkuumllebilmesi iccedilin oumlzel yapılmış ağızlıanahtar veya kurbağacık anahtar kelepccedile vidasını sıkmak iccedilin uzun saplı tornavida kullanılırRadyatoumlr vanası rakorlarını sıkmak iccedilin vana ccedilapına uygun oumlzel yapılmış rakor anahtarıkullanılır Rakor anahtarı rakorun iccedilindeki tırnağı kavrayacak biccedilimde ve rakor ccedilapındaolmalıdır Rakor hiccedilbir zaman başka tuumlr bir anahtarla sıkılıp soumlkuumllmemelidir
24
142 Dilimli Isıtıcıların Gruplandırılması
Birbiriyle yan yana birleştirilebilir biccedilimde yapılan ısıtıcılara dilimli ısıtıcı(Radyatoumlr) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlne de dilim adı verilir Dilimli ısıtıcılardoumlkme demir ccedilelik ve aluumlminyum malzemeden yapılır ve yapıldığı malzemeyleisimlendirilirler Uumlccedil grupta ele alınır
1421 Doumlkme Dilimli Radyatoumlrler
Doumlkme demir ısıtıcılar lacircmelli grafit doumlkme demirden uumlretilir Doumlkuumlm kalıplarındadilimler halinde yapılır Dilimlerin her iki yanında bırakılan vidalı delikler sayesinde birbaşka dilimle birleştirilebilecek şekilde yapılır Dilimlerin bir yuumlzuumlnde Oslash32mm sağ diğeryuumlzuumlnde Oslash32mm sol bağlantı deliğiyle bağlantı yapılır Birleştirmede Oslash32mm sağ-sol ccedileliknipeller kullanılır Dilim genişliği 60mmdir Delik eksenleri arası ve dilim genişliğioumllccediluumlsuumlyle adlandırılır
Kolonlu radyatoumlrler ise ısıtma yuumlzey alanlarını artırmak iccedilin akışkan iletim kanallarıarası boşaltılmış biccedilimde yapılır Dışarıdan bu boşluklar goumlzle goumlruumlluumlr Boşluklarda havasirkuumllasyonu meydana gelir Bu şekilde hava temas alanı artırılır Isı verimi yuumlkseltilir Uumlccedildoumlrt beş altı vs kolonlu olarak uumlretilir
Şekil 123 Doumlkme dilimli radyatoumlr grubu dilim oumllccediluumllendirmesi ve dilim oumllccediluumlleri
25
Soru 1 Doumlkme dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 124 Doumlkme dilimli radyatoumlr gruplandırmak
26
UYGULAMA FAALİYETİ
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Doumlkuumlm radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli radyatoumlr tapası radyatoumlr
reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr dilimlerini duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Doumlkuumlm radyatoumlr dilimi ağızlarını ccedilizmeden eğeyle temizleyiniz3 Bir radyatoumlr diliminin deliklerine nipellerini elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci dilimi birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 maddeleri tekrarlayarak diğer radyatoumlr dilimlerini de birleştiriniz8 Raryatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Dilim aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
UYGULAMA FAALİYETİ
27
1422 Ccedilelik Dilimli Radyatoumlrler
Bu ısıtıcılar presli dilim parccedilalarının oumlzel direnccedil kaynağı yapılması şeklinde uumlretilirYaklaşık 1mm et kalınlığında ccedilelik sac kullanılır Dilimler birbirine direnccedil kaynaklıbirleştirilerek oluşturulur Gerekirse birkaccedil grup ccedilelik nipellerle birleştirilir ve buumlyuumlk gruplarelde edilebilir Genellikle sipariş uumlzerine istenilen dilim sayısında uumlretilir 7 bar testbasıncına tabi tutulduktan sonra piyasaya verilir
Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplarının ilk ve son dilim bağlantı deliklerine oslash32mm vidaaccedilılır Vida youmlnuuml birbirine sağ-sol youmlnuumlndedir Anma oumllccediluumlleri delik eksenleri arası ve dilimgenişliği oumllccediluumlleriyle anılır Buumltuumln ccedilelik dilimli radyatoumlrlerin dilim kalınlığı 50mmdir
Şekil 125 Ccedilelik dilimli radyatoumlruumln goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
28
Soru 2 Ccedilelik dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 126 Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Ccedilelik radyatoumlr (En 5erli 2 adet grup) radyatoumlr nipeli tapası ve reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz bir zemindehazırlayınız
2 Radyatoumlr grubu delik ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 Birinci radyatoumlr grubunun deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci radyatoumlr grubunu birinci grup nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 Radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız8 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız9 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
29
1423 Aluumlminyum Dilimli Radyatoumlrler
Aluumlminyum dilimli radyatoumlrler pres doumlkuumlm youmlntemiyle uumlretilir Estetik (Guumlzel) vepuumlruumlzsuumlz yuumlzeyleri ile dekoratif goumlruumlnuumlr Dilim arasında bırakılan kanatlarla hava temasalanı muumlmkuumln olduğu kadar arttırılmıştır Aluumlminyum malzemeden imal edildiği iccedilinhafiftir Bunun yanında ilk yatırım maliyeti yuumlksektir Korozyon (Paslanma) tehlikesi vardırBu nedenle bazı aliminyum radyatoumlrlerde suyun geccediltiği kanallara ccedilelik boru yerleştirilir Buccedilelik borular aliminyum folyo ile kaplanır Hava tuumlrbuumllansı ve ısı guumlcuumlnuumln yuumlkseltilmesi iccedilinkanatlarla şekillendirilir
Şekil 127 Aluumlminyum radyatoumlrlerin goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
30
Soru 3 Aluumlminyum dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 128 Aluumlminyum dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Aluumlminyum radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli tapası reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Radyatoumlr dilimi ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 1Radyatoumlr diliminin deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 2 Radyatoumlr dilimini birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 işlemleri tekrarlayarak diğer dilimleri de takınız8 Elde edilen radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı
radyatoumlr tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
3
OumlĞRENME FAALİYETİ-1
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak ısıtıcı montajınıyapabileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada merkezi ısıtma nasıl yapılır Araştırınız veinceleyiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan dilimli ısıtıcılar nelerdirAraştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını ve muumlhendislik buumlrolarını dolaşarak araştırma vegoumlzlem yapınız
Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
1 ISITICI MONTAJI
11 Isıtma Şekilleri
111 Merkezi Isıtma
Bir ısıtma merkezinde uumlretilen ısının taşıyıcı bir ortam vasıtasıyla ısıtılması istenenmahallere yerleştirilmiş ısıtıcılara goumlnderilmesi suretiyle gerccedilekleştirilen ısıtmaya merkeziısıtma denir
Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilir Bir kazanda veya sıcak hava uumlretecinde yanma sonucu ortayaccedilıkan reaksiyon (Tepkime) ısısı suya veya havaya verilir Isıtıcı akışkan adı verilen su havaveya herhangi bir akışkan kazanda uumlretilen ısıyı taşır Merkezi ısı uumlreteci ile ısıtılacak hacimarasında ısıtıcı akışkanı dağıtan ve toplayan bir boru veya kanal sistemi vardır Bu sistemyardımı ile ısıtılacak hacime getirilen ısıtıcı akışkan hacim iccedilerisinde uygun yerlerekonulmuş ısıtıcı elemanlara ( Radyatoumlr konvektoumlrfancoil vb) girer Bu ısıtıcı elemanlardaısıtıcı akışkanla merkezden taşınan ısı oda iccedilerisine yayılır Boumlylece bir merkezden uumlretilenısı ile ccedilok sayıda bağımsız hacmin ısıtılması gerccedilekleştirilmiş olur
Genel olarak merkezi ısıtma tesisatını meydana getiren elemanlar şunlardır Kazanlar(Isı uumlreteccedilleri) ısıtıcılar borular vanalar ve diğer tesisat elemanlarıdır
OumlĞRENME FAALİYETİ-1
ARAŞTIRMA
AMACcedil
4
Merkezi ısıtma sistemleri hacimlerin tek tek bağımsız olarak ısıtıldığı muumlnferit ısıtmasistemine goumlre verimliucuz sağlıklı ve modern ısıtma sistemleridir Yanma tek bir merkezdesobalara goumlre daha gelişmiş cihazlarda gerccedilekleştirilir Bunun iccedilin muumlnferit ısıtmada uygunolmayan duumlşuumlk kaliteli yakıtların verimli bir şekilde yakılması muumlmkuumlnduumlr Boumlylece dahaucuz ısınma sağlanır Isıtılacak hacim iccedilinde yanma olmadığından yakıt taşıma kuumll almayanma kontroluuml gibi sorunları yoktur dolayısıyla temiz ve rahat bir ısınma sağlar Isıtıcıyuumlzey sıcaklıkları duumlşuumlk buumltuumln hacimler ısıtıldığından sağlıklı ve dengeli bir ısınma eldeedilir Termostatlarla oda sıcaklıklarını ve yanmayı otomatik olarak kontrol etmekmuumlmkuumlnduumlr Boumlylece yakıt israfı oumlnlenmiş olur
Merkezi ısıtma ısıyı taşıyan akışkanın cinsine goumlre ccedileşitli isimler alır
1111 Sıcak Su ile Isıtma
Bu sistemler ısı taşıyıcısı olarak 90degC rsquoye kadar ısıtılmış suyun kullanıldığısistemlerdir Isıtılmış olan sıcak su ile sistemden doumlnen soğuk suyun oumlzguumll ağırlıklarıarasındaki farktan dolayı tabii olarak yada devreye Pompa ilavesi ile cebri(Zorlamalı) olarakdevamlı sirkuumllasyon (Devir-Daim) yapılır Sıcak su kazanında uumlretilen sıcak su borularlaısıtılacak hacimlere yerleştirilmiş radyatoumlr konvektoumlr sıcak hava apareyifancoil gibi ısıtıcıelemanlara taşınır Burada sisteme giden sıcak su soğuyarak ısısını oda hacmine bırakır vekazana geri doumlner Suyun dolaşımı tabii olarak veya ccediloğu zaman bir sirkuumllasyon pompası ilesağlanır Sistemde mevcut suyun ısınması sırasında artan su hacmi genleşme deposundatoplanır
Yakıt durumuna goumlre atmosfere accedilık veya kapalı genleşme depolu bina mimaridurumuna goumlre de alttan dağıtma alttan toplama uumlstten dağıtma alttan toplama ve uumlsttendağıtma uumlstten toplama olarak kurulup ccedilalıştırılabilir
Şeki 11 Alttan dağıtmalı alttan toplamalı pompalı sıcak sulu ısıtma sistemi
5
Şekil 12 Uumlstten dağıtmalı alttan toplamalı pompalı sıcak sulu ısıtma sistemi
1112 Kızgın (Kaynar) Sulu Isıtma
110 degC ile 190 degC rsquoa kadar ısıtılmış yuumlksek basınccedillı sıcak su sistemlerine kaynar sulu(kızgın sulu) sistemler denir Suyun buharlaşmasını oumlnlemek iccedilin devamlı bir karşı basınccedilmeydana getirilir Bundan oumltuumlruuml tesisatın dış atmosferle bağlantısı yoktur Sistemde kapalıgenleşme deposu (tankı) kullanılır
Kızgın su sanayide fan-coilli bina ısıtma sistemlerinde proses ısıtmasında ve klimasantrallerinde kullanılabilen bir ısıtıcı akışkandır
Şekil 13 Kızgın (Kaynar) sulu ısıtma sistemi Şekil 14 Kapalı genleşme deposu
6
Kızgın sulu ısıtma sisteminde (bk Şekil 15) kızgın su kazanı tamamen su ile doludurve istenen derecede kızgın su elde edilir Kızgın su ısıtıcıları dolaşarak ısısını bırakır vesoğumuş halde kazana geri doumlner Genleşme deposu tesisatın en yuumlksek noktasına veyakazan dairesinde goumlruumllebilecek bir yere konmalıdır
Kapalı genleşme deposunda belli bir seviyeye kadar su bulunur Tesisat ccedilalışmayabaşlayınca ısınan suyun hacmi genişleyeceğinden depo iccedilerisindeki su seviyesi yuumlkselir vehavayı uumlstte sıkıştırır Havanın su uumlzerine yaptığı basınccedil artınca da kaynama noktası yuumlkselirGenleşme deposu basınca dayanıklı olmalı ve uumlzerinde bir emniyet suumlpabı bulunmalıdırDepodaki su seviyesi bir su seviye şamandırası yardımıyla kontrol edilir
1113 Alccedilak Basınccedillı Buharlı Isıtma
Kalorifer kazanından ccedilıkış basıncı 05 atuuml (kgcm2) ve sıcaklığı da en ccedilok 110 degC olanbuharla yapılan ısıtmadır Buharlı tesisatlarda daha ccedilok buumlyuumlk hacimli ve ısının uzakmesafelere taşınması gerektiği yerlerde kullanılır (Hastane askeri kışla fabrikalar gibihellip)
Şekil 15 Buharlı ısıtmada kazan su seviyesi
Buharlı tesisatta su kazanda belirli seviyeye kadardır Tesisat hava ile doludur Buharborusunda buhar ve hava basınccedilları toplamı vardır Kondens (Buharın suya doumlnuumlşmesi)borusundaki su seviyesinden geccediltiği kabul edilen yatay duumlzleme Kazan Basınccedil Seviyesidenir Kazan iccedilerisinde belirli seviyede bulunan su duumlzeyine de kazan su seviyesi denir Busistemde kondens boruları işletme basıncı duumlzleminin uumlstuumlnden geccedilirilirse kuru kondensborulu altından geccedilirilirse ıslak kondens borulu alccedilak basınccedillı buharlı ısıtma adını alır
7
Şekil 16 Kuru kondens borulu alttan dağıtmalı alttan toplamalı alccedilak basınccedillı buharlı ısıtma
Şekil 17 Islak kondens borulu alttan dağıtmalı alttan toplamalı alccedilak basınccedillı buharlı ısıtma
1114 Yuumlksek Basınccedillı Buharlı Isıtma
Kalorifer kazanından ccedilıkış basıncı 05 atuumlrsquoden ve sıcaklığı da 110 degCrsquoden yuumlksekbuharla yapılan ısıtmadır Buhar basıncının yuumlksek olması istenen buumlyuumlk işletmelerdekullanılır Basınccedil yuumlksek olduğu iccedilin sistemde kullanılan malzemeler bu basınca uygunseccedililmelidir
8
1115 Vakumlu (Atmosfer Altı Basınccedilla Ccedilalışan) Buharla Isıtma
Basıncı atmosfer basıncından az olup 025 ile 095 atuuml arasında değişen ve sıcaklığıda en az 65 degC olan buharla yapılan ısıtmadır Kazanda elde edilen buhar boru ve ısıtıcılardadolaşıp yoğunlaştıktan sonra kazana doumlner Doumlnuumlş borusuna bir pompa konularak suyu vehavayı emer suyu kazana havayı da dışarı atar Guumlnuumlmuumlzde kullanılmayan bir sistemdir
1116 Sıcak Hava ile Isıtma
Bu sistemde ısı taşıyıcı olarak hava kullanılır Bir merkezde ısıtılan hava kanallarvasıtasıyla ısıtılması gereken ortama (Oda vb) sevk edilir Bu sistem ancak ısıtma ile beraberhava değişiminin de sağlanmasının gerekli olduğu yerlerde uygulanır
112 Boumllgesel Isıtma
Birden fazla binanın ısı ihtiyacını aynı anda tek merkezden (Isı Merkezi) karşılamakiccedilin tasarlanan sisteme boumllgesel ısıtma sistemi ortak kazan dairesine ise boumllgesel ısıtmasantralı denir Boumllgesel ısıtma sistemleri buumlyuumlk ve geniş alana yayılmış bina grupları(Kışlalar hastaneler uumlniversite kampuumlsleri konut siteleri enduumlstriyel uumlretim tesisleri gibihellip)iccedilin oumlzellikle uygulanır Sistemin başlıca yararları şunlardır
1Her binada ayrı ayrı kalorifer kazanlarına yakıt ve kuumll depolarına kaloriferbacalarına gerek kalmadığı iccedilin inşaat ve tesisatın ilk kuruluş maliyeti azalır Boumlylelikle eldeedilen hacimler başka amaccedillar iccedilin kullanılabilir
2Her binada ayrı ayrı kazan dairesi bulunmayacağı iccedilin yangın ve patlama tehlikeleride ortadan kalkar
3Binalarda ayrı ayrı yakıt ikmali kuumll nakli sorunu ve kazan dairesi işletmeciliği(Uzman kaloriferci ihtiyacı) sorunu ortadan kalkacağı iccedilin işletme giderleri azalır Dumankurum yakıt ve kuumll pisliği ortadan kalkar
4Tek baca olduğundan gerekli filtreleme tesisleri kurularak ccedilevre kirlenmesi asgariyeindirilir
5Boumllge ısıtma santralinde bir ccediloumlp yakma kazanı tesis edilerek ccediloumlplerin imhası veartık ısının tekrar kazanılarak ısıtma şebekesine verilmesi muumlmkuumln olur
6Hem bina ısıtması hem de kullanım sıcak suyu uumlretimi iccedilin gerekli ısıyı daima hazırtutar
9
113 Radyant Isıtma
Radyant ısıtma sistemleri konusunda insanlar iccedilin esin kaynağı yine doğadır Kışaylarında bulutlu bir havada dolaştığınızı ve bir anda guumlneşin bulutların arasından ccedilıktığınıduumlşuumlnuumln nasıl tatlı bir sıcaklık hissedersiniz Hissedilen bu ısınmanın nedeni bir anda 5-10degC hava sıcaklığı artışı değil size ulaşmaya başlayan kızıloumltesi ışınlardır Guumlneş tekrar bulutagirdiğinde bu ısınma ortadan kalkacaktır İşte aynı duumlşuumlnceden yola ccedilıkarak ldquoRadyant IsıtmaSistemlerirdquo tasarlanmıştır Bu sistem aynen doğada olduğu gibi ortam havasının ısıtılmasıyerine kişilerin doğrudan konfor sıcaklığını hissetmelerini sağlamaktadır Radyant ısıtmasistemi uygulamalarında ısıtıcıların uygun yerleşimi ile mekacircn iccedilindeki tuumlm boumllgelerin ya dasadece istenen boumllgelerin ısıtılabilmesi muumlmkuumlnduumlr Radyant ısıtma doğalgaz sıvılaştırılmışpetrol gazı (LPG) ve sıvı yakıtların ışıma enerjisi sağlayan tuumlplerde yakılması sonucu ısınantuumlplerden yayılan kızıl oumltesi ışınların reflektoumlr aracılığı ile direkt nesneleri ısıtma prensibinedayanır
Şekil 18 Radyant ısıtma sistemi
Radyant ısıtma prensip olarak konvansiyonel sıcak hava ile ısıtmadan ccedilok daha farklıgerccedilekleştirilmektedir Bilindiği gibi uumlccedil tuumlr ısı geccedilişi tarif edilmektedir
Bunlar iletim taşınım ve ışınım şeklinde olmaktadır Radyant ısı geccedilişi veya diğerifadeyle Işınımla olan ısı geccedilişi iletimle ve taşımınla olan ısı geccedilişinden tamamen farklı biroumlzelliktedir Işınımla ısı geccedilişinde iletim ve taşınım şekillerindeki gibi ortamın doluolmasına ve maddesel bir temasa gerek yoktur Işınımla ısı geccedilişi cisimler arasında boşlukolması durumunda da vardır Işınımla ısı geccedilişi olayının accedilıklanması genel olarak dalga vekuantum teorileri yardımıyla yapılmaktadır Buna goumlre ışınım belirli bir dalga boyundaki
10
kızıl oumltesi ışınların ccedilarptıkları cisimlerin yuumlzeyindeki molekuumllleri titreştirmeleri boumlyleceoluşan suumlrtuumlnme ile ısınmayı sağlamalarıdır Tuumlm cisimler yuumlzey sıcaklıklarına bağlı olarakışınım yayarlar Ancak yuumlzey sıcaklığı 300 C nin uumlzerinde olan cisimler radyant ısıtmaaccedilısından dikkate alınır Radyant ısıtmada kullanılan cihazlarda yuumlzey sıcaklığı 450 Ccivarındadır Bu yuumlzey sıcaklığına sahip cisimler yuumlzey sıcaklığına da bağlı olarak l - 10 mdalga boyunda ışınım yayarlar
Radyant ısıtma cihazlarında doğalgaz veya doğalgazın ulaşamadığı yerlerdesıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) bir bruumlloumlr vasıtası ile yakılır ve Şekil l de goumlsterilensistemdeki borunun dış yuumlzeyi ısıtılır Radyant tuumlp adı verilen bu borudan yayılan kızıl oumltesiışınların reflektoumlr aracılığı ile direkt nesneleri ısıtma prensibine dayanır
Yuumlksek mekanlarda hava ısıtıldığında ısınan hava yuumlkseleceğinden ısıtılmasıgerekmeyen uumlst kısımlarda (tavanda) sıcaklık 40degCrsquoye ulaşırken doumlşeme seviyesinde havasıcaklığı 12 ndash 13 degC civarındadır Boumlylece tavandan ve hava değişiminden buumlyuumlk enerjikayıpları olmaktadır Radyant ısıtıcılarla ısıtılan yerlerde hava ısıtılmadığı iccedilin hava değişimoranları ve yuumlkseklik artar Boumlylece enerji tasarrufu da yaklaşık 60rsquolara ulaşmaktadır
11
Şekil 19 Ccedileşitli radyant ısıtma sistemleri
Radyant ısıtma sistemleri ile elde edilebilecek enerji tasarrufu dışında sağlanan diğeroumlnemli avantajlar şunlardır
Şekil 110 Kızıl oumltesi ışıl (Radyasyon) ısıtma sistemler
12
Havayı ısıtmadığı iccedilin minimum infiltrasyon kayıplarının (Kaccedilan ve sızanhavalar) olmaması
Ortamda hava hareketi olmadığından dolayı toz probleminin olmaması Homojen ısı dağılımının gerccedilekleşmesi Spot ısıtma yapılması Ccedilalışma sıcaklığına erişmek iccedilin beklemeye gerek olmaması birkaccedil dakika
iccedilinde ısınabilmesi İş guumlcuuml gereksinimi olmaması ve bakım maliyetlerinin ccedilok duumlşuumlk olması Vardiya ccedilalışmalarında boumllgesel ısıtma olanağı sağlaması Ccedilok kısa suumlrede ısıtabilme oumlzelliği nedeniyle muumlkemmel otomatik kontrol
yeteneği olmasıdır Kazan dairesi de gerektirmemesi nedeniyle buna bağlı enerji kayıpları ile yer ve
insan guumlcuuml kayıplarının olmaması da diğer oumlnemli uumlstuumlnluumlğuumlduumlr
Aşağıda sıralanan alanlar bilinen konvansiyonel hava ısıtmalı sistemlerle ısıtılmasıccedilok zor ccedilok pahalı ya da muumlmkuumln olmayan alanlardır
Isının yuumlkselerek kullanılmayan tavan boşluğuna hapsolduğu tuumlm yuumlksektavanlı mekanlar
Hava sirkuumllasyonu ccedilok olan kapıların genelde accedilık kaldığı giriş ve ccedilıkışalanları
Isıtmanın kısa suumlreli ihtiyaccedil duyulduğu alanlar Geniş alan iccedilerisinde ısıtılması istenen nokta ya da boumllgesel alanlar Kenarları accedilık uumlstuuml kapalı alanlar
Bu alanlar iccedilin en iyi ccediloumlzuumlm radyant ısıtmadır En genel anlamda yukarıdasınıflandırdığımız radyant ısıtma uygulamalarını ticari oumlrnekler halinde şoumlyle sıralayabilirizFabrikalar atoumllyeler oto servis ve showroomlar spor salonları camikiliseler depo uccedilakhangarları sera hayvan ccediliftlikleri kaferestoran bahccedileterasaccedilık alan
12 Isı ve Sıcaklık
121 Isı
1211 Isının Tanımı
Karbonlu bileşiklerin oksijenle birleşerek yanması sonucu ortaya ccedilıkan enerjiye ısıdenir yani kısaca ısı bir enerji biccedilimidir Isı enerjisi maddeleri meydana getiren molekuumlllerinhareket etmeleri sonucu oluşur
1212 Isının Birimleri
Isı birimi iş birimi ile aynıdır yani ısı birimi joule (j) olarak tanımlanır Ancak en ccedilokkullanılan ısı oumllccediluuml birimi kalori (cal) veya kilokalori (kcal) olarak kullanılmaktadır 1 kalori
13
1 gram suyun sıcaklığını 145 ordmCrsquoden 155 ordmC rsquoye yuumlkseltmek iccedilin gerekli olan ısımiktarıdır1kalori=4187 joule ve 1kcal=1000 calrsquodir
1213 Isının Oumllccediluumllmesi
Isı ldquoKalorimetrerdquo veya ldquoIsıoumllccedilerrdquo denen oumllccedilme aygıtlarıyla oumllccediluumlluumlr Cisimlerin ccedileşitlietki sonucunda accedilığa ccedilıkardığı ısıların oumllccediluumlmuumlnde karşılaşılan temel guumlccedilluumlk sistemle ccedilevrearasında oluşan parazit ısı alışverişleridir Bu alış verişler yalıtkan destekler kullanılaraksınırlandırılır Muumlmkuumlnse vakumda (Atmosfer altı basınccedilta ve havasız ortamda) ccedilalışılır vedış sistemle aynı sıcaklıkta tutulur(ısı geccedilişlerini oumlnlemek iccedilin)
122 Sıcaklık
1221 Sıcaklığın Tanımı
Sıcaklık ısının oumllccediluumlm tanımlamasını yapan bir birimdir enerji değildir Bir başkadeyişle sıcaklık ortamdaki ortalama molekuumller hareketin bir oumllccediluumlsuumlduumlr Sıcaklık duyularlaalgılanmakta ve genellikle cisimlerin aldığı veya verdiği ısıya goumlre ldquosıcakrdquo veya ldquosoğukrdquokavramlarıylada ifade edilir Sıcak ve soğuk iki cismin birbirine temas ettirilmesi halindesıcak olanın soğuduğunu soğuk olanın da ısındığını belirli bir suumlre temas halindekaldıklarında ise her ikisinin de aynı sıcaklık veya soğukluğa ulaştıklarını biliyoruz Sonuccedilolarak sıcaklık cisimlerin ısı durumlarını oumllccedilmeye yarayan veya ısı alıp veren cisimlerinuumlzerindeki değişimi değerlendirmek iccedilin kullanılan bir terimdir diyebiliriz
1222 Sıcaklığın Birimleri
Sıcaklık birimleri olarak ldquodegC (Celsius)rdquo ve ldquodegF (Fahrenheit)rdquo guumlnluumlk yaşamda yaygın olarakkullanılır ldquodegK (Kelvin) ise teknik bir oumllccediluuml birimidir
Isı ile sıcaklık arasındaki ilişki
Q=mc t
Bağıntısı ile verilebilir Burada
Q= ısım= kuumltlec= oumlz ısı
t= sıcaklık değişimidir
1223 Sıcaklık Oumllccedilme
Sıcaklık termometre ile oumllccediluumlluumlr Bunların hemen hepsi civa alkol gibi maddelerinhacimlerinin ısı ile genleşmesinden yararlanılarak yapılmıştır Uumlccedil ccedileşittir
14
Celsius (degC) derecesi En yaygın kullanılanıdır Suyun donma noktası sıfır kaynamanoktası da 100degC kabul edilmiştir Civalı bir termometre uumlzerinde donma noktası ilekaynama noktası işaretlenmiş bu iki ccedilizgi arası yuumlz eşit parccedilaya boumlluumlnmuumlştuumlr Buboumlluumlmlerden bir tanesine 1 centigrade (santrigrat) derecesi denmiştir (degC) harfi ile goumlsterilirUumllkemizde degC kullanılır
Şekil111 Celsius(degC) ve Fahrenheit(degF) oumllccedileklerinin karşılaştırılması
Fahrenheit(degF) derecesi Suyun donma derecesi +32 kaynama derecesi ise +212derece olarak alınmıştır Suyun donma ile kaynama derecesi arasındaki accedilıklık 180 eşitparccedilaya boumlluumlnmuumlş bunlardan birine (1 Fahrenheit) derecesi denmiştir (degF) harfi ile goumlsterilirAmerika İngiltere gibi bazı uumllkelerde kullanılmaktadır
Kelvin derecesi Suyun donma derecesi -27315degC olarak kabul edilmiştir(1K=1degC)(T ) harfi ile goumlsterilir T= (27315 + tdegC) ( t santigrat derece degC )
123 Basınccedil
1231 Basıncın Tanımı
Birim yuumlzeye dik olarak etki eden kuvvettir Barometre ile oumllccediluumlluumlr Kuvvetinalana boumlluumlnmesiyle hesaplanır ( P) harfi ile goumlsterilir
Şekil112 Basıncın alana etkisi
1232 Basınccedil Birimleri
Bar atuuml(kgcmsup2) torr fiziksel atmosfer basıncı(atm) pascal(pa) mss(metre susuumltunu) milimetre civa basıncı(mmHg) inccedil kareye duumlşen pount(psi)
15
1233 Basınccedil Sıcaklık ve Hacim İlişkisi
Basınccedil sıcaklıkla doğru hacimle ters orantılıdır Sıcaklık artarsa orantılı olarak basınccedilda artar (Hacim sabit) Hacim artarsa basınccedil duumlşer (Sıcaklık sabit)
13 Isı İletimi (Transferi)
Isının iletimi iccedilin bir sıcaklık farkı oluşmalıdır Isı daima yuumlksek sıcakdan duumlşuumlksıcaklığa doğru hava hareketi yapar
131 Isı İletim Ccedileşitleri
Isı iletimi uumlccedil şekilde olur İletimtaşınım ve ışıma
1311 Konduumlksiyon (Conduction İletkenlik) Yoluyla İletim
Isının bir cisim iccedilinde molekuumlller ve elektronlar aracılığı ile veya değme esnasındailetilmesidir Daha ccedilok katı cisimlerde goumlruumlluumlr
Metal bir ccedilubuğun ucunu ateşe tuttuğumuz zaman diğer ucunun da belli bir suumlre sonraısındığını fark edeceğiz Bu konduumlksiyon yoluyla (Temas iletkenlik) ısınmadır
1312 Konveksiyon (ConvectionTaşınım) Yoluyla İletim
Sıvılarda ve gazlarda ısının hareket eden bir ortamla(Taşıyıcı sayesinde) iletilmesidirDolayısıyla ısının konveksiyon şeklinde yayılabilmesi iccedilin ısı kaynağı ile ısıtılacak mahalarasında ısı enerjisi taşıyan taşıyıcıya (Su buhar veya hava) gerek vardır Isı bu taşıyıcıtarafından bir yerden başka bir yere taşınır
Sıcak sulu kaynar sulu buharlı ve havalandırma tesisatlardaki ısı iletimleri bu iletimeoumlrnek verilebilir
1313 Radyasyon (Işıma) Yoluyla İletim
Isının iki cisim arasında iletici bir ortam olmaksızın iletilmesidir Herhangi bir ısıkaynağından elde edilen ısı ışınlarının hava tabakasını geccedilerken havayı ısıtarak uzakta olanbir cisme veya canlı bir varlığa ulaşıp onu ısıtmasına radyasyon (ışıma) yoluyla ısınıniletilmesi denir
Elektrikli kuarts ve hava gazı sobalarındaki ısıtma ve guumlneşin duumlnyamızı ısıtması buısınmaya oumlrnektir
16
132 Isı Kaybı
Binalarda ısı kaybı hesaplarını yapabilmek iccedilin binanın durumu binanın hangi coğrafiboumllgede olduğu youmlnuuml binanın inşasında kullanılan yapı malzemelerinin cinsi hakkındagerekli bilgilere sahip olmak gerekir
Binanın her bir hacmi iki şekilde ısı kaybeder Birincisi yapı malzemelerinden (Kumccedilimento taş briket kireccedil demir ahşap cam vb) geccedilen ısı kayıpları (İletimsel veyatransmisyon) ikincisi pencere ve kapı boşlukları gibi yerlerde meydana gelen ısı kayıplarıdır(İnfiltrasyon)
1321 Duvarlarda Isı Kaybı
Binaların iccedil ve dış duvarlarında ısı kaybı meydana gelir Isı kaybı duvarları oluşturanana malzemelere (Taş tuğla beton briket vb) iccedil ve dış sıva cinslerine varsa ısı yalıtımıcinsine bunların kalınlıkları duvarların boyutları zemin veya bodrum kat duvarlarınıntoprağa bitişik olup olmadığı gibi durumlara bağlı olarak artar veya azalır (Duvarlardayapılacak ısı yalıtımı ısı kaybını azaltacaktır)
1322 Kapı ve Pencerelerden Isı Kaybı
Pencere ve kapıların boyutları yapılış şekli ve cinsi (Tek veya ccedilift cam) malzemelerive accedilılan kısımların boyutları gibi kriterlere bağlı olarak değişir
1323 Doumlşemelerden Isı Kaybı
Doumlşemelerin yapısı malzemeleri kalınlıkları boyutları ve doumlşemenin durumlarına(Zemine oturan toprak temaslı doumlşeme accedilık geccedilit uumlzerindeki dış hava temaslı ara katdoumlşemesi gibi) goumlre ısı kaybı meydana gelir Ayrıca tavanlar da dikkate alınır (Ccedilatıda ısıyalıtımı yapılıp yapılmadığı gibihellip)
1324 İnfiltrasyon Yolu ile Isı Kaybı
Kapatılmış durumda olan pencere ve kapıların accedilılan kanatları ile tam ccedilakışmamaktave arada bir boşluk kalmaktadır Dış hava ile hacmin iccedil havası arasındaki basınccedil farkınedeniyle bu aralıklardan iccedileriye soğuk olan dış hava sızmaktadır Odaya sızan dış havaaynı miktarda ve sıcak olan iccedil havanın dışarı sızmasına neden olmaktadır Bu durumdaodaya sızan soğuk dış havanın oda sıcaklığına kadar ısıtılması gerekmektedir Bu soğuksızıntı havasını ısıtmak iccedilin gereken ısı miktarına hava sızıntısı (İnfiltrasyon) ısı kaybı denirİnfiltrasyon ısı kaybını hesaplamak iccedilin pencere ve kapıların accedilılan kısımlarının ccedilevreuzunlukları oumlnceden hesaplanmalıdır
17
1325 İşletme Ruumlzgacircr ve Youmln Zamları
Binanın işletme durumu(Tesisatın suumlrekli ccedilalışıp ccedilalışmaması ve soumlnduumlruumlluumlş suumlresi)dış kapının doğrudan dış havaya accedilıldığı ortamlar (Duumlkkacircn mağaza banka vs yerler) ısıkaybını oluşturur Hava sızıntısından farklı olarak bir hava değişiminin soumlzkonusu olduğu vebir hacmin ısı kaybının hesaplanmasında dış duvarların youmlnuumlnuumln oumlnemi (Ccediluumlnkuuml kuzey yarımkuumlrede binaların guumlneye bakan odaları guumlneş ışınlarının radyasyonu etkisiyle bir miktarısınır) goumlz oumlnuumlnde bulundurularak ısı kaybı hesaplanır
14 Isıtıcıların Montajı
Şekil 113 Isıtıcı ccedileşitleri
141 Isıtıcı Montaj Takımlarının Oluşması
Isıtıcının istenen konumda tesisata bağlanabilmesi iccedilin kullanılan tesbit ve bağlantıparccedilalarına montaj elemanı ısıtıcı dilimlerinin birleştirilerek grup oluşturulması ve ısıtıcınıntesisata bağlanması iccedilin kullanılan oumlzel takımlara ısıtıcı montaj takımları denir
Konvektoumlr fancoil panel ve levhalı ısıtıcılarda montaj elemanları ıstıcı ile birlikteverilir Montaj bilgileri bir broşuumlr ile anlatılır Bu bilgiler doğrultusunda verilen elemanlarlamonte edilir Diğer ısıtıcılarda oumlzellikle dilimli ısıtıcılarda boumlyle bir olanak yoktur Montajelemanları ayrı ayrı temin edilir Montaj teknik elemanın bilgi ve becerisine bağlıdırGerekli olan takım ve elemanlar aşağıda belirtilmiştir
18
1411 Radyatoumlr Nipeli
Oslash32mm(1frac14) anma ccedilapında ccedilelik malzemedenyapılır Her iki ucuna da birbirinin tersi olan sağ-sol dişaccedilılır Tek youmlnluuml doumlnduumlruumllmesiyle her iki tarafı daccediloumlzer veya sıkar Sağ-sol dişler nipel ortasında birleşirNipel iccedil ccedilapına bırakılan tırnaklar anahtar ağzı goumlrevigoumlruumlr Bazı nipeller dikine biccedilimli kesik olarak uumlretilirNipelin iccedilten anahtarla zorlanması durumunda nipelccedilapı genişleyerek ısıtıcı delik ccedilapını tam kavrar Dilimdişinin sıyırmasını oumlnler
Şekil 114 Radyatoumlr nipeli
1412 Radyatoumlr Tapası
Temper doumlkuumlmden anahtar ağızlı olarak imal edilirSağ veya sol vida ccedilekilir Anma ccedilapı Oslash32mm(1frac14)rsquodir Buoumllccediluuml tapanın diş dibine olan oumllccediluumlsuumlduumlr İşccedililiğindekesinlikle ağzlı anahtarlar kullanılmalıdır Dişli boruanahtarları zorlanmalarda anahtar ağızlarının bozulmasınaneden olur
Şekil 115 Radyatoumlr tapası
1413 Reduumlksiyon
Radyatoumlr reduumlksiyonu tapa gibi temper doumlkuumlmdenaynı oumllccediluumlde ve diş youmlnlerinde anahtar ağızlı olarak yapılırFarklı olarak ortasına sağ dişli Oslash10 Oslash15 Oslash20 ve Oslash25mm oumllccediluumllerinde boru vidaları accedilılmış delik bırakılır Budeliklere radyatoumlr vanası veya puumlrjoumlr bağlanır
Şekil 116 Radyatoumlr reduumlksiyonu
1414 Radyatoumlr Contası
Oslash32 mm iccedil ccedilapında yağlı kağıt fiber sıvı silikon tuumlruuml vekauccediluktan yapılan sızdırmazlık elemanıdır Buharlı tesisatlarda fibercontalar kullanılır Radyatoumlr dilimini soumlkmeden gevşeterek yapılantamiratlarda sıvı conta kullanışlı olur Conta kullanılacak yuumlzey iyitemizlenmelidir Kağıt ve fiber conta yuumlzeylerine suumllyen veya bezirsuumlruumllmelidir
Şekil 117 Radyatoumlr contası
19
1415 Radyatoumlr Konsolu
T demirinden veya doumlkme demirden dilimarasına oturabilecek biccedilimde uumlretilir Duvar doumlşemeve tavan tipi olarak uumlccedil ccedileşit konsol vardır Duvar tipikonsolun duvar iccedilinde kalan ucuna tırnaklar accedilılır Butırnaklar konulan dolgu harcının konsolu tamkavramasını sağlar Tavan ve doumlşeme tipinde ise en az70 mm yuumlksekliğinde tabanı doumlşemeye veya tavankiriş alt yuumlzeyine oturabilecek biccedilimde yapılır
Şekil 118 Radyatoumlr konsolları
Sabit Ayaklı Konsol Ayarlı Ayaklı Konsol Ayarlı Askı Konsolu Sabit Askı Konsolu
Şekil 119 Radyatoumlr konsolu ccedileşitleri
1416 Radyatoumlr Kelepccedilesi
Ccedilelik sacdan radyatoumlr birleşim boğazı ccedilapında biccedilimli olarak yapılır Sac kalınlığınınaz olması durumunda dayanımı artırmak iccedilin kordonlu uumlretilir İki veya uumlccedil parccediladanmeydana gelir Parccedilaları vida veya vida-somunla tutturulur Kelepccedile kuyruğunun ccedilimentoharcını tam kavraması iccedilin enine kordonlu ve ccedilentikli yapılır Kelepccedileler genellikle duvaramontaj edilir Radyatoumlr arkasında 40 mm boşluk bırakılacağından dilim genişliğiyle kelepccedileekseni arasında uygun boşluk bırakılarak montaj edilir Montajında yatay ve dikey terazisigoumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır
20
Şekil 120 Radyatoumlr kelepccedilelerinin goumlruumlnuumlşuuml
1417 Isıtıcı Vanaları
Isıtıcı(Radyatoumlr) vanaları pirinccedil ve bronz malzemeden yapılır Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaakışkan kesici olarak kullanılır Oslash15-Oslash20-Oslash25-mm anma oumllccediluumllerinde bulunur Isıtıcıgenişliğine ve montaj durumuna uyması iccedilin koumlşeli (Koumlşe doumlnuumlşluuml) ve duumlz biccedilimli yapılırİccedilten-dıştan ayarlı dışardan ayarlı iccedilten ayarlı termostatik ve kompakt (Bitişik giriş-ccedilıkışlı)olarak ccedileşitleri vardır
Isıtıcı vanası gerektiğinde tesisat ve ısıtıcıyı birbirinden ayırma goumlrevi de goumlruumlrBunun iccedilin vananın bir ucu iccedil diğer ucu dış dişli yapılır Dış dişe rakor somunu takılırIsıtıcıların kolay soumlkuumllmesi ve soumlkuumlm sırasında tesisat suyunun dışarı akmaması iccedilin vananınrakoru ısıtıcı tarafına gelmelidir Isıtıcı doumlnuumlşlerinde vana yerine rakor parccedilaları dakullanılabilir Bu rakorlar accedilma-kapama yapamaz Sadece ısıtıcı tesisat bağlantısı goumlrevigoumlruumlr Duumlz ve koumlşeli biccedilimlerde yapılır Isıtıcı doumlnuumlşlerine iccedilten ayarlı vanalar da takmakmuumlmkuumlnduumlr Bu vanalara accedilıktan accedilma-kapama yapılamaz Ancak tesisatccedilı tarafından oumlzelallen (goumlmme) anahtarıyla ayar yapılabilir İccedilten ayarlı vanalara ısıtıcı doumlnuumlş vanası da denir
21
22
Şekil 121 Isıtıcı vana ccedileşitleri
23
1418 Isıtıcı Montaj Takımları
Isıtıcı dilimlerinin birleştirilmesinde oumlzel olarak yapılmış nipel anahtarı ve kolukullanılır Oslash18-Oslash20mm yuvarlak dolu ccedilelikten yapılır Ucu 32mm lacircmel yapılarak nipelanahtarı oluşturulur Anahtarın boyu 300 500 800 VE 1000 mm oumllccediluumllerinde olurAnahtarın kolay doumlnduumlruumllmesi iccedilin diğer ucu anahtar kolunu geccedilecek biccedilimde karedikdoumlrtgen veya altıgen biccedilimli yapılır Ccediloğu zaman anahtar ucu dairesel buumlkuumlluumlr Anahtarkolu bu daire iccediline takılarak doumlnduumlruumlluumlr
Anahtar kolu 550-800mm uzunluğunda en az 18-20mm ccedilapında ve ccedilelikmalzemeden yapılır Anahtar takılacak ucu anahtar ucuna uygun biccedilimde işlenir Anahtarkolunun moment kuvvetini arttırmak iccedilin uzatma kol borusu kullanılır Oslash20 mm lik boru buiş iccedilin uygun olur
Anahtarın ısıtıcı dilimli delik ekseni doğrultusunda durması iccedilin altına destekkonulmalıdır Destek ısıtıcı genişliği kadar olmalıdır Uumlzerine ısıtıcının yarım genişliğikadar V accedilılması gerekir Anahtar V iccedilinde kılavuzlanarak doumlnduumlruumlluumlr
Şekil 122 Montaj takımlarının goumlruumlnuumlşleri
Radyatoumlr tapa ve reduumlksiyonlarının sıkılıp soumlkuumllebilmesi iccedilin oumlzel yapılmış ağızlıanahtar veya kurbağacık anahtar kelepccedile vidasını sıkmak iccedilin uzun saplı tornavida kullanılırRadyatoumlr vanası rakorlarını sıkmak iccedilin vana ccedilapına uygun oumlzel yapılmış rakor anahtarıkullanılır Rakor anahtarı rakorun iccedilindeki tırnağı kavrayacak biccedilimde ve rakor ccedilapındaolmalıdır Rakor hiccedilbir zaman başka tuumlr bir anahtarla sıkılıp soumlkuumllmemelidir
24
142 Dilimli Isıtıcıların Gruplandırılması
Birbiriyle yan yana birleştirilebilir biccedilimde yapılan ısıtıcılara dilimli ısıtıcı(Radyatoumlr) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlne de dilim adı verilir Dilimli ısıtıcılardoumlkme demir ccedilelik ve aluumlminyum malzemeden yapılır ve yapıldığı malzemeyleisimlendirilirler Uumlccedil grupta ele alınır
1421 Doumlkme Dilimli Radyatoumlrler
Doumlkme demir ısıtıcılar lacircmelli grafit doumlkme demirden uumlretilir Doumlkuumlm kalıplarındadilimler halinde yapılır Dilimlerin her iki yanında bırakılan vidalı delikler sayesinde birbaşka dilimle birleştirilebilecek şekilde yapılır Dilimlerin bir yuumlzuumlnde Oslash32mm sağ diğeryuumlzuumlnde Oslash32mm sol bağlantı deliğiyle bağlantı yapılır Birleştirmede Oslash32mm sağ-sol ccedileliknipeller kullanılır Dilim genişliği 60mmdir Delik eksenleri arası ve dilim genişliğioumllccediluumlsuumlyle adlandırılır
Kolonlu radyatoumlrler ise ısıtma yuumlzey alanlarını artırmak iccedilin akışkan iletim kanallarıarası boşaltılmış biccedilimde yapılır Dışarıdan bu boşluklar goumlzle goumlruumlluumlr Boşluklarda havasirkuumllasyonu meydana gelir Bu şekilde hava temas alanı artırılır Isı verimi yuumlkseltilir Uumlccedildoumlrt beş altı vs kolonlu olarak uumlretilir
Şekil 123 Doumlkme dilimli radyatoumlr grubu dilim oumllccediluumllendirmesi ve dilim oumllccediluumlleri
25
Soru 1 Doumlkme dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 124 Doumlkme dilimli radyatoumlr gruplandırmak
26
UYGULAMA FAALİYETİ
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Doumlkuumlm radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli radyatoumlr tapası radyatoumlr
reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr dilimlerini duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Doumlkuumlm radyatoumlr dilimi ağızlarını ccedilizmeden eğeyle temizleyiniz3 Bir radyatoumlr diliminin deliklerine nipellerini elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci dilimi birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 maddeleri tekrarlayarak diğer radyatoumlr dilimlerini de birleştiriniz8 Raryatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Dilim aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
UYGULAMA FAALİYETİ
27
1422 Ccedilelik Dilimli Radyatoumlrler
Bu ısıtıcılar presli dilim parccedilalarının oumlzel direnccedil kaynağı yapılması şeklinde uumlretilirYaklaşık 1mm et kalınlığında ccedilelik sac kullanılır Dilimler birbirine direnccedil kaynaklıbirleştirilerek oluşturulur Gerekirse birkaccedil grup ccedilelik nipellerle birleştirilir ve buumlyuumlk gruplarelde edilebilir Genellikle sipariş uumlzerine istenilen dilim sayısında uumlretilir 7 bar testbasıncına tabi tutulduktan sonra piyasaya verilir
Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplarının ilk ve son dilim bağlantı deliklerine oslash32mm vidaaccedilılır Vida youmlnuuml birbirine sağ-sol youmlnuumlndedir Anma oumllccediluumlleri delik eksenleri arası ve dilimgenişliği oumllccediluumlleriyle anılır Buumltuumln ccedilelik dilimli radyatoumlrlerin dilim kalınlığı 50mmdir
Şekil 125 Ccedilelik dilimli radyatoumlruumln goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
28
Soru 2 Ccedilelik dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 126 Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Ccedilelik radyatoumlr (En 5erli 2 adet grup) radyatoumlr nipeli tapası ve reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz bir zemindehazırlayınız
2 Radyatoumlr grubu delik ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 Birinci radyatoumlr grubunun deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci radyatoumlr grubunu birinci grup nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 Radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız8 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız9 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
29
1423 Aluumlminyum Dilimli Radyatoumlrler
Aluumlminyum dilimli radyatoumlrler pres doumlkuumlm youmlntemiyle uumlretilir Estetik (Guumlzel) vepuumlruumlzsuumlz yuumlzeyleri ile dekoratif goumlruumlnuumlr Dilim arasında bırakılan kanatlarla hava temasalanı muumlmkuumln olduğu kadar arttırılmıştır Aluumlminyum malzemeden imal edildiği iccedilinhafiftir Bunun yanında ilk yatırım maliyeti yuumlksektir Korozyon (Paslanma) tehlikesi vardırBu nedenle bazı aliminyum radyatoumlrlerde suyun geccediltiği kanallara ccedilelik boru yerleştirilir Buccedilelik borular aliminyum folyo ile kaplanır Hava tuumlrbuumllansı ve ısı guumlcuumlnuumln yuumlkseltilmesi iccedilinkanatlarla şekillendirilir
Şekil 127 Aluumlminyum radyatoumlrlerin goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
30
Soru 3 Aluumlminyum dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 128 Aluumlminyum dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Aluumlminyum radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli tapası reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Radyatoumlr dilimi ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 1Radyatoumlr diliminin deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 2 Radyatoumlr dilimini birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 işlemleri tekrarlayarak diğer dilimleri de takınız8 Elde edilen radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı
radyatoumlr tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
4
Merkezi ısıtma sistemleri hacimlerin tek tek bağımsız olarak ısıtıldığı muumlnferit ısıtmasistemine goumlre verimliucuz sağlıklı ve modern ısıtma sistemleridir Yanma tek bir merkezdesobalara goumlre daha gelişmiş cihazlarda gerccedilekleştirilir Bunun iccedilin muumlnferit ısıtmada uygunolmayan duumlşuumlk kaliteli yakıtların verimli bir şekilde yakılması muumlmkuumlnduumlr Boumlylece dahaucuz ısınma sağlanır Isıtılacak hacim iccedilinde yanma olmadığından yakıt taşıma kuumll almayanma kontroluuml gibi sorunları yoktur dolayısıyla temiz ve rahat bir ısınma sağlar Isıtıcıyuumlzey sıcaklıkları duumlşuumlk buumltuumln hacimler ısıtıldığından sağlıklı ve dengeli bir ısınma eldeedilir Termostatlarla oda sıcaklıklarını ve yanmayı otomatik olarak kontrol etmekmuumlmkuumlnduumlr Boumlylece yakıt israfı oumlnlenmiş olur
Merkezi ısıtma ısıyı taşıyan akışkanın cinsine goumlre ccedileşitli isimler alır
1111 Sıcak Su ile Isıtma
Bu sistemler ısı taşıyıcısı olarak 90degC rsquoye kadar ısıtılmış suyun kullanıldığısistemlerdir Isıtılmış olan sıcak su ile sistemden doumlnen soğuk suyun oumlzguumll ağırlıklarıarasındaki farktan dolayı tabii olarak yada devreye Pompa ilavesi ile cebri(Zorlamalı) olarakdevamlı sirkuumllasyon (Devir-Daim) yapılır Sıcak su kazanında uumlretilen sıcak su borularlaısıtılacak hacimlere yerleştirilmiş radyatoumlr konvektoumlr sıcak hava apareyifancoil gibi ısıtıcıelemanlara taşınır Burada sisteme giden sıcak su soğuyarak ısısını oda hacmine bırakır vekazana geri doumlner Suyun dolaşımı tabii olarak veya ccediloğu zaman bir sirkuumllasyon pompası ilesağlanır Sistemde mevcut suyun ısınması sırasında artan su hacmi genleşme deposundatoplanır
Yakıt durumuna goumlre atmosfere accedilık veya kapalı genleşme depolu bina mimaridurumuna goumlre de alttan dağıtma alttan toplama uumlstten dağıtma alttan toplama ve uumlsttendağıtma uumlstten toplama olarak kurulup ccedilalıştırılabilir
Şeki 11 Alttan dağıtmalı alttan toplamalı pompalı sıcak sulu ısıtma sistemi
5
Şekil 12 Uumlstten dağıtmalı alttan toplamalı pompalı sıcak sulu ısıtma sistemi
1112 Kızgın (Kaynar) Sulu Isıtma
110 degC ile 190 degC rsquoa kadar ısıtılmış yuumlksek basınccedillı sıcak su sistemlerine kaynar sulu(kızgın sulu) sistemler denir Suyun buharlaşmasını oumlnlemek iccedilin devamlı bir karşı basınccedilmeydana getirilir Bundan oumltuumlruuml tesisatın dış atmosferle bağlantısı yoktur Sistemde kapalıgenleşme deposu (tankı) kullanılır
Kızgın su sanayide fan-coilli bina ısıtma sistemlerinde proses ısıtmasında ve klimasantrallerinde kullanılabilen bir ısıtıcı akışkandır
Şekil 13 Kızgın (Kaynar) sulu ısıtma sistemi Şekil 14 Kapalı genleşme deposu
6
Kızgın sulu ısıtma sisteminde (bk Şekil 15) kızgın su kazanı tamamen su ile doludurve istenen derecede kızgın su elde edilir Kızgın su ısıtıcıları dolaşarak ısısını bırakır vesoğumuş halde kazana geri doumlner Genleşme deposu tesisatın en yuumlksek noktasına veyakazan dairesinde goumlruumllebilecek bir yere konmalıdır
Kapalı genleşme deposunda belli bir seviyeye kadar su bulunur Tesisat ccedilalışmayabaşlayınca ısınan suyun hacmi genişleyeceğinden depo iccedilerisindeki su seviyesi yuumlkselir vehavayı uumlstte sıkıştırır Havanın su uumlzerine yaptığı basınccedil artınca da kaynama noktası yuumlkselirGenleşme deposu basınca dayanıklı olmalı ve uumlzerinde bir emniyet suumlpabı bulunmalıdırDepodaki su seviyesi bir su seviye şamandırası yardımıyla kontrol edilir
1113 Alccedilak Basınccedillı Buharlı Isıtma
Kalorifer kazanından ccedilıkış basıncı 05 atuuml (kgcm2) ve sıcaklığı da en ccedilok 110 degC olanbuharla yapılan ısıtmadır Buharlı tesisatlarda daha ccedilok buumlyuumlk hacimli ve ısının uzakmesafelere taşınması gerektiği yerlerde kullanılır (Hastane askeri kışla fabrikalar gibihellip)
Şekil 15 Buharlı ısıtmada kazan su seviyesi
Buharlı tesisatta su kazanda belirli seviyeye kadardır Tesisat hava ile doludur Buharborusunda buhar ve hava basınccedilları toplamı vardır Kondens (Buharın suya doumlnuumlşmesi)borusundaki su seviyesinden geccediltiği kabul edilen yatay duumlzleme Kazan Basınccedil Seviyesidenir Kazan iccedilerisinde belirli seviyede bulunan su duumlzeyine de kazan su seviyesi denir Busistemde kondens boruları işletme basıncı duumlzleminin uumlstuumlnden geccedilirilirse kuru kondensborulu altından geccedilirilirse ıslak kondens borulu alccedilak basınccedillı buharlı ısıtma adını alır
7
Şekil 16 Kuru kondens borulu alttan dağıtmalı alttan toplamalı alccedilak basınccedillı buharlı ısıtma
Şekil 17 Islak kondens borulu alttan dağıtmalı alttan toplamalı alccedilak basınccedillı buharlı ısıtma
1114 Yuumlksek Basınccedillı Buharlı Isıtma
Kalorifer kazanından ccedilıkış basıncı 05 atuumlrsquoden ve sıcaklığı da 110 degCrsquoden yuumlksekbuharla yapılan ısıtmadır Buhar basıncının yuumlksek olması istenen buumlyuumlk işletmelerdekullanılır Basınccedil yuumlksek olduğu iccedilin sistemde kullanılan malzemeler bu basınca uygunseccedililmelidir
8
1115 Vakumlu (Atmosfer Altı Basınccedilla Ccedilalışan) Buharla Isıtma
Basıncı atmosfer basıncından az olup 025 ile 095 atuuml arasında değişen ve sıcaklığıda en az 65 degC olan buharla yapılan ısıtmadır Kazanda elde edilen buhar boru ve ısıtıcılardadolaşıp yoğunlaştıktan sonra kazana doumlner Doumlnuumlş borusuna bir pompa konularak suyu vehavayı emer suyu kazana havayı da dışarı atar Guumlnuumlmuumlzde kullanılmayan bir sistemdir
1116 Sıcak Hava ile Isıtma
Bu sistemde ısı taşıyıcı olarak hava kullanılır Bir merkezde ısıtılan hava kanallarvasıtasıyla ısıtılması gereken ortama (Oda vb) sevk edilir Bu sistem ancak ısıtma ile beraberhava değişiminin de sağlanmasının gerekli olduğu yerlerde uygulanır
112 Boumllgesel Isıtma
Birden fazla binanın ısı ihtiyacını aynı anda tek merkezden (Isı Merkezi) karşılamakiccedilin tasarlanan sisteme boumllgesel ısıtma sistemi ortak kazan dairesine ise boumllgesel ısıtmasantralı denir Boumllgesel ısıtma sistemleri buumlyuumlk ve geniş alana yayılmış bina grupları(Kışlalar hastaneler uumlniversite kampuumlsleri konut siteleri enduumlstriyel uumlretim tesisleri gibihellip)iccedilin oumlzellikle uygulanır Sistemin başlıca yararları şunlardır
1Her binada ayrı ayrı kalorifer kazanlarına yakıt ve kuumll depolarına kaloriferbacalarına gerek kalmadığı iccedilin inşaat ve tesisatın ilk kuruluş maliyeti azalır Boumlylelikle eldeedilen hacimler başka amaccedillar iccedilin kullanılabilir
2Her binada ayrı ayrı kazan dairesi bulunmayacağı iccedilin yangın ve patlama tehlikeleride ortadan kalkar
3Binalarda ayrı ayrı yakıt ikmali kuumll nakli sorunu ve kazan dairesi işletmeciliği(Uzman kaloriferci ihtiyacı) sorunu ortadan kalkacağı iccedilin işletme giderleri azalır Dumankurum yakıt ve kuumll pisliği ortadan kalkar
4Tek baca olduğundan gerekli filtreleme tesisleri kurularak ccedilevre kirlenmesi asgariyeindirilir
5Boumllge ısıtma santralinde bir ccediloumlp yakma kazanı tesis edilerek ccediloumlplerin imhası veartık ısının tekrar kazanılarak ısıtma şebekesine verilmesi muumlmkuumln olur
6Hem bina ısıtması hem de kullanım sıcak suyu uumlretimi iccedilin gerekli ısıyı daima hazırtutar
9
113 Radyant Isıtma
Radyant ısıtma sistemleri konusunda insanlar iccedilin esin kaynağı yine doğadır Kışaylarında bulutlu bir havada dolaştığınızı ve bir anda guumlneşin bulutların arasından ccedilıktığınıduumlşuumlnuumln nasıl tatlı bir sıcaklık hissedersiniz Hissedilen bu ısınmanın nedeni bir anda 5-10degC hava sıcaklığı artışı değil size ulaşmaya başlayan kızıloumltesi ışınlardır Guumlneş tekrar bulutagirdiğinde bu ısınma ortadan kalkacaktır İşte aynı duumlşuumlnceden yola ccedilıkarak ldquoRadyant IsıtmaSistemlerirdquo tasarlanmıştır Bu sistem aynen doğada olduğu gibi ortam havasının ısıtılmasıyerine kişilerin doğrudan konfor sıcaklığını hissetmelerini sağlamaktadır Radyant ısıtmasistemi uygulamalarında ısıtıcıların uygun yerleşimi ile mekacircn iccedilindeki tuumlm boumllgelerin ya dasadece istenen boumllgelerin ısıtılabilmesi muumlmkuumlnduumlr Radyant ısıtma doğalgaz sıvılaştırılmışpetrol gazı (LPG) ve sıvı yakıtların ışıma enerjisi sağlayan tuumlplerde yakılması sonucu ısınantuumlplerden yayılan kızıl oumltesi ışınların reflektoumlr aracılığı ile direkt nesneleri ısıtma prensibinedayanır
Şekil 18 Radyant ısıtma sistemi
Radyant ısıtma prensip olarak konvansiyonel sıcak hava ile ısıtmadan ccedilok daha farklıgerccedilekleştirilmektedir Bilindiği gibi uumlccedil tuumlr ısı geccedilişi tarif edilmektedir
Bunlar iletim taşınım ve ışınım şeklinde olmaktadır Radyant ısı geccedilişi veya diğerifadeyle Işınımla olan ısı geccedilişi iletimle ve taşımınla olan ısı geccedilişinden tamamen farklı biroumlzelliktedir Işınımla ısı geccedilişinde iletim ve taşınım şekillerindeki gibi ortamın doluolmasına ve maddesel bir temasa gerek yoktur Işınımla ısı geccedilişi cisimler arasında boşlukolması durumunda da vardır Işınımla ısı geccedilişi olayının accedilıklanması genel olarak dalga vekuantum teorileri yardımıyla yapılmaktadır Buna goumlre ışınım belirli bir dalga boyundaki
10
kızıl oumltesi ışınların ccedilarptıkları cisimlerin yuumlzeyindeki molekuumllleri titreştirmeleri boumlyleceoluşan suumlrtuumlnme ile ısınmayı sağlamalarıdır Tuumlm cisimler yuumlzey sıcaklıklarına bağlı olarakışınım yayarlar Ancak yuumlzey sıcaklığı 300 C nin uumlzerinde olan cisimler radyant ısıtmaaccedilısından dikkate alınır Radyant ısıtmada kullanılan cihazlarda yuumlzey sıcaklığı 450 Ccivarındadır Bu yuumlzey sıcaklığına sahip cisimler yuumlzey sıcaklığına da bağlı olarak l - 10 mdalga boyunda ışınım yayarlar
Radyant ısıtma cihazlarında doğalgaz veya doğalgazın ulaşamadığı yerlerdesıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) bir bruumlloumlr vasıtası ile yakılır ve Şekil l de goumlsterilensistemdeki borunun dış yuumlzeyi ısıtılır Radyant tuumlp adı verilen bu borudan yayılan kızıl oumltesiışınların reflektoumlr aracılığı ile direkt nesneleri ısıtma prensibine dayanır
Yuumlksek mekanlarda hava ısıtıldığında ısınan hava yuumlkseleceğinden ısıtılmasıgerekmeyen uumlst kısımlarda (tavanda) sıcaklık 40degCrsquoye ulaşırken doumlşeme seviyesinde havasıcaklığı 12 ndash 13 degC civarındadır Boumlylece tavandan ve hava değişiminden buumlyuumlk enerjikayıpları olmaktadır Radyant ısıtıcılarla ısıtılan yerlerde hava ısıtılmadığı iccedilin hava değişimoranları ve yuumlkseklik artar Boumlylece enerji tasarrufu da yaklaşık 60rsquolara ulaşmaktadır
11
Şekil 19 Ccedileşitli radyant ısıtma sistemleri
Radyant ısıtma sistemleri ile elde edilebilecek enerji tasarrufu dışında sağlanan diğeroumlnemli avantajlar şunlardır
Şekil 110 Kızıl oumltesi ışıl (Radyasyon) ısıtma sistemler
12
Havayı ısıtmadığı iccedilin minimum infiltrasyon kayıplarının (Kaccedilan ve sızanhavalar) olmaması
Ortamda hava hareketi olmadığından dolayı toz probleminin olmaması Homojen ısı dağılımının gerccedilekleşmesi Spot ısıtma yapılması Ccedilalışma sıcaklığına erişmek iccedilin beklemeye gerek olmaması birkaccedil dakika
iccedilinde ısınabilmesi İş guumlcuuml gereksinimi olmaması ve bakım maliyetlerinin ccedilok duumlşuumlk olması Vardiya ccedilalışmalarında boumllgesel ısıtma olanağı sağlaması Ccedilok kısa suumlrede ısıtabilme oumlzelliği nedeniyle muumlkemmel otomatik kontrol
yeteneği olmasıdır Kazan dairesi de gerektirmemesi nedeniyle buna bağlı enerji kayıpları ile yer ve
insan guumlcuuml kayıplarının olmaması da diğer oumlnemli uumlstuumlnluumlğuumlduumlr
Aşağıda sıralanan alanlar bilinen konvansiyonel hava ısıtmalı sistemlerle ısıtılmasıccedilok zor ccedilok pahalı ya da muumlmkuumln olmayan alanlardır
Isının yuumlkselerek kullanılmayan tavan boşluğuna hapsolduğu tuumlm yuumlksektavanlı mekanlar
Hava sirkuumllasyonu ccedilok olan kapıların genelde accedilık kaldığı giriş ve ccedilıkışalanları
Isıtmanın kısa suumlreli ihtiyaccedil duyulduğu alanlar Geniş alan iccedilerisinde ısıtılması istenen nokta ya da boumllgesel alanlar Kenarları accedilık uumlstuuml kapalı alanlar
Bu alanlar iccedilin en iyi ccediloumlzuumlm radyant ısıtmadır En genel anlamda yukarıdasınıflandırdığımız radyant ısıtma uygulamalarını ticari oumlrnekler halinde şoumlyle sıralayabilirizFabrikalar atoumllyeler oto servis ve showroomlar spor salonları camikiliseler depo uccedilakhangarları sera hayvan ccediliftlikleri kaferestoran bahccedileterasaccedilık alan
12 Isı ve Sıcaklık
121 Isı
1211 Isının Tanımı
Karbonlu bileşiklerin oksijenle birleşerek yanması sonucu ortaya ccedilıkan enerjiye ısıdenir yani kısaca ısı bir enerji biccedilimidir Isı enerjisi maddeleri meydana getiren molekuumlllerinhareket etmeleri sonucu oluşur
1212 Isının Birimleri
Isı birimi iş birimi ile aynıdır yani ısı birimi joule (j) olarak tanımlanır Ancak en ccedilokkullanılan ısı oumllccediluuml birimi kalori (cal) veya kilokalori (kcal) olarak kullanılmaktadır 1 kalori
13
1 gram suyun sıcaklığını 145 ordmCrsquoden 155 ordmC rsquoye yuumlkseltmek iccedilin gerekli olan ısımiktarıdır1kalori=4187 joule ve 1kcal=1000 calrsquodir
1213 Isının Oumllccediluumllmesi
Isı ldquoKalorimetrerdquo veya ldquoIsıoumllccedilerrdquo denen oumllccedilme aygıtlarıyla oumllccediluumlluumlr Cisimlerin ccedileşitlietki sonucunda accedilığa ccedilıkardığı ısıların oumllccediluumlmuumlnde karşılaşılan temel guumlccedilluumlk sistemle ccedilevrearasında oluşan parazit ısı alışverişleridir Bu alış verişler yalıtkan destekler kullanılaraksınırlandırılır Muumlmkuumlnse vakumda (Atmosfer altı basınccedilta ve havasız ortamda) ccedilalışılır vedış sistemle aynı sıcaklıkta tutulur(ısı geccedilişlerini oumlnlemek iccedilin)
122 Sıcaklık
1221 Sıcaklığın Tanımı
Sıcaklık ısının oumllccediluumlm tanımlamasını yapan bir birimdir enerji değildir Bir başkadeyişle sıcaklık ortamdaki ortalama molekuumller hareketin bir oumllccediluumlsuumlduumlr Sıcaklık duyularlaalgılanmakta ve genellikle cisimlerin aldığı veya verdiği ısıya goumlre ldquosıcakrdquo veya ldquosoğukrdquokavramlarıylada ifade edilir Sıcak ve soğuk iki cismin birbirine temas ettirilmesi halindesıcak olanın soğuduğunu soğuk olanın da ısındığını belirli bir suumlre temas halindekaldıklarında ise her ikisinin de aynı sıcaklık veya soğukluğa ulaştıklarını biliyoruz Sonuccedilolarak sıcaklık cisimlerin ısı durumlarını oumllccedilmeye yarayan veya ısı alıp veren cisimlerinuumlzerindeki değişimi değerlendirmek iccedilin kullanılan bir terimdir diyebiliriz
1222 Sıcaklığın Birimleri
Sıcaklık birimleri olarak ldquodegC (Celsius)rdquo ve ldquodegF (Fahrenheit)rdquo guumlnluumlk yaşamda yaygın olarakkullanılır ldquodegK (Kelvin) ise teknik bir oumllccediluuml birimidir
Isı ile sıcaklık arasındaki ilişki
Q=mc t
Bağıntısı ile verilebilir Burada
Q= ısım= kuumltlec= oumlz ısı
t= sıcaklık değişimidir
1223 Sıcaklık Oumllccedilme
Sıcaklık termometre ile oumllccediluumlluumlr Bunların hemen hepsi civa alkol gibi maddelerinhacimlerinin ısı ile genleşmesinden yararlanılarak yapılmıştır Uumlccedil ccedileşittir
14
Celsius (degC) derecesi En yaygın kullanılanıdır Suyun donma noktası sıfır kaynamanoktası da 100degC kabul edilmiştir Civalı bir termometre uumlzerinde donma noktası ilekaynama noktası işaretlenmiş bu iki ccedilizgi arası yuumlz eşit parccedilaya boumlluumlnmuumlştuumlr Buboumlluumlmlerden bir tanesine 1 centigrade (santrigrat) derecesi denmiştir (degC) harfi ile goumlsterilirUumllkemizde degC kullanılır
Şekil111 Celsius(degC) ve Fahrenheit(degF) oumllccedileklerinin karşılaştırılması
Fahrenheit(degF) derecesi Suyun donma derecesi +32 kaynama derecesi ise +212derece olarak alınmıştır Suyun donma ile kaynama derecesi arasındaki accedilıklık 180 eşitparccedilaya boumlluumlnmuumlş bunlardan birine (1 Fahrenheit) derecesi denmiştir (degF) harfi ile goumlsterilirAmerika İngiltere gibi bazı uumllkelerde kullanılmaktadır
Kelvin derecesi Suyun donma derecesi -27315degC olarak kabul edilmiştir(1K=1degC)(T ) harfi ile goumlsterilir T= (27315 + tdegC) ( t santigrat derece degC )
123 Basınccedil
1231 Basıncın Tanımı
Birim yuumlzeye dik olarak etki eden kuvvettir Barometre ile oumllccediluumlluumlr Kuvvetinalana boumlluumlnmesiyle hesaplanır ( P) harfi ile goumlsterilir
Şekil112 Basıncın alana etkisi
1232 Basınccedil Birimleri
Bar atuuml(kgcmsup2) torr fiziksel atmosfer basıncı(atm) pascal(pa) mss(metre susuumltunu) milimetre civa basıncı(mmHg) inccedil kareye duumlşen pount(psi)
15
1233 Basınccedil Sıcaklık ve Hacim İlişkisi
Basınccedil sıcaklıkla doğru hacimle ters orantılıdır Sıcaklık artarsa orantılı olarak basınccedilda artar (Hacim sabit) Hacim artarsa basınccedil duumlşer (Sıcaklık sabit)
13 Isı İletimi (Transferi)
Isının iletimi iccedilin bir sıcaklık farkı oluşmalıdır Isı daima yuumlksek sıcakdan duumlşuumlksıcaklığa doğru hava hareketi yapar
131 Isı İletim Ccedileşitleri
Isı iletimi uumlccedil şekilde olur İletimtaşınım ve ışıma
1311 Konduumlksiyon (Conduction İletkenlik) Yoluyla İletim
Isının bir cisim iccedilinde molekuumlller ve elektronlar aracılığı ile veya değme esnasındailetilmesidir Daha ccedilok katı cisimlerde goumlruumlluumlr
Metal bir ccedilubuğun ucunu ateşe tuttuğumuz zaman diğer ucunun da belli bir suumlre sonraısındığını fark edeceğiz Bu konduumlksiyon yoluyla (Temas iletkenlik) ısınmadır
1312 Konveksiyon (ConvectionTaşınım) Yoluyla İletim
Sıvılarda ve gazlarda ısının hareket eden bir ortamla(Taşıyıcı sayesinde) iletilmesidirDolayısıyla ısının konveksiyon şeklinde yayılabilmesi iccedilin ısı kaynağı ile ısıtılacak mahalarasında ısı enerjisi taşıyan taşıyıcıya (Su buhar veya hava) gerek vardır Isı bu taşıyıcıtarafından bir yerden başka bir yere taşınır
Sıcak sulu kaynar sulu buharlı ve havalandırma tesisatlardaki ısı iletimleri bu iletimeoumlrnek verilebilir
1313 Radyasyon (Işıma) Yoluyla İletim
Isının iki cisim arasında iletici bir ortam olmaksızın iletilmesidir Herhangi bir ısıkaynağından elde edilen ısı ışınlarının hava tabakasını geccedilerken havayı ısıtarak uzakta olanbir cisme veya canlı bir varlığa ulaşıp onu ısıtmasına radyasyon (ışıma) yoluyla ısınıniletilmesi denir
Elektrikli kuarts ve hava gazı sobalarındaki ısıtma ve guumlneşin duumlnyamızı ısıtması buısınmaya oumlrnektir
16
132 Isı Kaybı
Binalarda ısı kaybı hesaplarını yapabilmek iccedilin binanın durumu binanın hangi coğrafiboumllgede olduğu youmlnuuml binanın inşasında kullanılan yapı malzemelerinin cinsi hakkındagerekli bilgilere sahip olmak gerekir
Binanın her bir hacmi iki şekilde ısı kaybeder Birincisi yapı malzemelerinden (Kumccedilimento taş briket kireccedil demir ahşap cam vb) geccedilen ısı kayıpları (İletimsel veyatransmisyon) ikincisi pencere ve kapı boşlukları gibi yerlerde meydana gelen ısı kayıplarıdır(İnfiltrasyon)
1321 Duvarlarda Isı Kaybı
Binaların iccedil ve dış duvarlarında ısı kaybı meydana gelir Isı kaybı duvarları oluşturanana malzemelere (Taş tuğla beton briket vb) iccedil ve dış sıva cinslerine varsa ısı yalıtımıcinsine bunların kalınlıkları duvarların boyutları zemin veya bodrum kat duvarlarınıntoprağa bitişik olup olmadığı gibi durumlara bağlı olarak artar veya azalır (Duvarlardayapılacak ısı yalıtımı ısı kaybını azaltacaktır)
1322 Kapı ve Pencerelerden Isı Kaybı
Pencere ve kapıların boyutları yapılış şekli ve cinsi (Tek veya ccedilift cam) malzemelerive accedilılan kısımların boyutları gibi kriterlere bağlı olarak değişir
1323 Doumlşemelerden Isı Kaybı
Doumlşemelerin yapısı malzemeleri kalınlıkları boyutları ve doumlşemenin durumlarına(Zemine oturan toprak temaslı doumlşeme accedilık geccedilit uumlzerindeki dış hava temaslı ara katdoumlşemesi gibi) goumlre ısı kaybı meydana gelir Ayrıca tavanlar da dikkate alınır (Ccedilatıda ısıyalıtımı yapılıp yapılmadığı gibihellip)
1324 İnfiltrasyon Yolu ile Isı Kaybı
Kapatılmış durumda olan pencere ve kapıların accedilılan kanatları ile tam ccedilakışmamaktave arada bir boşluk kalmaktadır Dış hava ile hacmin iccedil havası arasındaki basınccedil farkınedeniyle bu aralıklardan iccedileriye soğuk olan dış hava sızmaktadır Odaya sızan dış havaaynı miktarda ve sıcak olan iccedil havanın dışarı sızmasına neden olmaktadır Bu durumdaodaya sızan soğuk dış havanın oda sıcaklığına kadar ısıtılması gerekmektedir Bu soğuksızıntı havasını ısıtmak iccedilin gereken ısı miktarına hava sızıntısı (İnfiltrasyon) ısı kaybı denirİnfiltrasyon ısı kaybını hesaplamak iccedilin pencere ve kapıların accedilılan kısımlarının ccedilevreuzunlukları oumlnceden hesaplanmalıdır
17
1325 İşletme Ruumlzgacircr ve Youmln Zamları
Binanın işletme durumu(Tesisatın suumlrekli ccedilalışıp ccedilalışmaması ve soumlnduumlruumlluumlş suumlresi)dış kapının doğrudan dış havaya accedilıldığı ortamlar (Duumlkkacircn mağaza banka vs yerler) ısıkaybını oluşturur Hava sızıntısından farklı olarak bir hava değişiminin soumlzkonusu olduğu vebir hacmin ısı kaybının hesaplanmasında dış duvarların youmlnuumlnuumln oumlnemi (Ccediluumlnkuuml kuzey yarımkuumlrede binaların guumlneye bakan odaları guumlneş ışınlarının radyasyonu etkisiyle bir miktarısınır) goumlz oumlnuumlnde bulundurularak ısı kaybı hesaplanır
14 Isıtıcıların Montajı
Şekil 113 Isıtıcı ccedileşitleri
141 Isıtıcı Montaj Takımlarının Oluşması
Isıtıcının istenen konumda tesisata bağlanabilmesi iccedilin kullanılan tesbit ve bağlantıparccedilalarına montaj elemanı ısıtıcı dilimlerinin birleştirilerek grup oluşturulması ve ısıtıcınıntesisata bağlanması iccedilin kullanılan oumlzel takımlara ısıtıcı montaj takımları denir
Konvektoumlr fancoil panel ve levhalı ısıtıcılarda montaj elemanları ıstıcı ile birlikteverilir Montaj bilgileri bir broşuumlr ile anlatılır Bu bilgiler doğrultusunda verilen elemanlarlamonte edilir Diğer ısıtıcılarda oumlzellikle dilimli ısıtıcılarda boumlyle bir olanak yoktur Montajelemanları ayrı ayrı temin edilir Montaj teknik elemanın bilgi ve becerisine bağlıdırGerekli olan takım ve elemanlar aşağıda belirtilmiştir
18
1411 Radyatoumlr Nipeli
Oslash32mm(1frac14) anma ccedilapında ccedilelik malzemedenyapılır Her iki ucuna da birbirinin tersi olan sağ-sol dişaccedilılır Tek youmlnluuml doumlnduumlruumllmesiyle her iki tarafı daccediloumlzer veya sıkar Sağ-sol dişler nipel ortasında birleşirNipel iccedil ccedilapına bırakılan tırnaklar anahtar ağzı goumlrevigoumlruumlr Bazı nipeller dikine biccedilimli kesik olarak uumlretilirNipelin iccedilten anahtarla zorlanması durumunda nipelccedilapı genişleyerek ısıtıcı delik ccedilapını tam kavrar Dilimdişinin sıyırmasını oumlnler
Şekil 114 Radyatoumlr nipeli
1412 Radyatoumlr Tapası
Temper doumlkuumlmden anahtar ağızlı olarak imal edilirSağ veya sol vida ccedilekilir Anma ccedilapı Oslash32mm(1frac14)rsquodir Buoumllccediluuml tapanın diş dibine olan oumllccediluumlsuumlduumlr İşccedililiğindekesinlikle ağzlı anahtarlar kullanılmalıdır Dişli boruanahtarları zorlanmalarda anahtar ağızlarının bozulmasınaneden olur
Şekil 115 Radyatoumlr tapası
1413 Reduumlksiyon
Radyatoumlr reduumlksiyonu tapa gibi temper doumlkuumlmdenaynı oumllccediluumlde ve diş youmlnlerinde anahtar ağızlı olarak yapılırFarklı olarak ortasına sağ dişli Oslash10 Oslash15 Oslash20 ve Oslash25mm oumllccediluumllerinde boru vidaları accedilılmış delik bırakılır Budeliklere radyatoumlr vanası veya puumlrjoumlr bağlanır
Şekil 116 Radyatoumlr reduumlksiyonu
1414 Radyatoumlr Contası
Oslash32 mm iccedil ccedilapında yağlı kağıt fiber sıvı silikon tuumlruuml vekauccediluktan yapılan sızdırmazlık elemanıdır Buharlı tesisatlarda fibercontalar kullanılır Radyatoumlr dilimini soumlkmeden gevşeterek yapılantamiratlarda sıvı conta kullanışlı olur Conta kullanılacak yuumlzey iyitemizlenmelidir Kağıt ve fiber conta yuumlzeylerine suumllyen veya bezirsuumlruumllmelidir
Şekil 117 Radyatoumlr contası
19
1415 Radyatoumlr Konsolu
T demirinden veya doumlkme demirden dilimarasına oturabilecek biccedilimde uumlretilir Duvar doumlşemeve tavan tipi olarak uumlccedil ccedileşit konsol vardır Duvar tipikonsolun duvar iccedilinde kalan ucuna tırnaklar accedilılır Butırnaklar konulan dolgu harcının konsolu tamkavramasını sağlar Tavan ve doumlşeme tipinde ise en az70 mm yuumlksekliğinde tabanı doumlşemeye veya tavankiriş alt yuumlzeyine oturabilecek biccedilimde yapılır
Şekil 118 Radyatoumlr konsolları
Sabit Ayaklı Konsol Ayarlı Ayaklı Konsol Ayarlı Askı Konsolu Sabit Askı Konsolu
Şekil 119 Radyatoumlr konsolu ccedileşitleri
1416 Radyatoumlr Kelepccedilesi
Ccedilelik sacdan radyatoumlr birleşim boğazı ccedilapında biccedilimli olarak yapılır Sac kalınlığınınaz olması durumunda dayanımı artırmak iccedilin kordonlu uumlretilir İki veya uumlccedil parccediladanmeydana gelir Parccedilaları vida veya vida-somunla tutturulur Kelepccedile kuyruğunun ccedilimentoharcını tam kavraması iccedilin enine kordonlu ve ccedilentikli yapılır Kelepccedileler genellikle duvaramontaj edilir Radyatoumlr arkasında 40 mm boşluk bırakılacağından dilim genişliğiyle kelepccedileekseni arasında uygun boşluk bırakılarak montaj edilir Montajında yatay ve dikey terazisigoumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır
20
Şekil 120 Radyatoumlr kelepccedilelerinin goumlruumlnuumlşuuml
1417 Isıtıcı Vanaları
Isıtıcı(Radyatoumlr) vanaları pirinccedil ve bronz malzemeden yapılır Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaakışkan kesici olarak kullanılır Oslash15-Oslash20-Oslash25-mm anma oumllccediluumllerinde bulunur Isıtıcıgenişliğine ve montaj durumuna uyması iccedilin koumlşeli (Koumlşe doumlnuumlşluuml) ve duumlz biccedilimli yapılırİccedilten-dıştan ayarlı dışardan ayarlı iccedilten ayarlı termostatik ve kompakt (Bitişik giriş-ccedilıkışlı)olarak ccedileşitleri vardır
Isıtıcı vanası gerektiğinde tesisat ve ısıtıcıyı birbirinden ayırma goumlrevi de goumlruumlrBunun iccedilin vananın bir ucu iccedil diğer ucu dış dişli yapılır Dış dişe rakor somunu takılırIsıtıcıların kolay soumlkuumllmesi ve soumlkuumlm sırasında tesisat suyunun dışarı akmaması iccedilin vananınrakoru ısıtıcı tarafına gelmelidir Isıtıcı doumlnuumlşlerinde vana yerine rakor parccedilaları dakullanılabilir Bu rakorlar accedilma-kapama yapamaz Sadece ısıtıcı tesisat bağlantısı goumlrevigoumlruumlr Duumlz ve koumlşeli biccedilimlerde yapılır Isıtıcı doumlnuumlşlerine iccedilten ayarlı vanalar da takmakmuumlmkuumlnduumlr Bu vanalara accedilıktan accedilma-kapama yapılamaz Ancak tesisatccedilı tarafından oumlzelallen (goumlmme) anahtarıyla ayar yapılabilir İccedilten ayarlı vanalara ısıtıcı doumlnuumlş vanası da denir
21
22
Şekil 121 Isıtıcı vana ccedileşitleri
23
1418 Isıtıcı Montaj Takımları
Isıtıcı dilimlerinin birleştirilmesinde oumlzel olarak yapılmış nipel anahtarı ve kolukullanılır Oslash18-Oslash20mm yuvarlak dolu ccedilelikten yapılır Ucu 32mm lacircmel yapılarak nipelanahtarı oluşturulur Anahtarın boyu 300 500 800 VE 1000 mm oumllccediluumllerinde olurAnahtarın kolay doumlnduumlruumllmesi iccedilin diğer ucu anahtar kolunu geccedilecek biccedilimde karedikdoumlrtgen veya altıgen biccedilimli yapılır Ccediloğu zaman anahtar ucu dairesel buumlkuumlluumlr Anahtarkolu bu daire iccediline takılarak doumlnduumlruumlluumlr
Anahtar kolu 550-800mm uzunluğunda en az 18-20mm ccedilapında ve ccedilelikmalzemeden yapılır Anahtar takılacak ucu anahtar ucuna uygun biccedilimde işlenir Anahtarkolunun moment kuvvetini arttırmak iccedilin uzatma kol borusu kullanılır Oslash20 mm lik boru buiş iccedilin uygun olur
Anahtarın ısıtıcı dilimli delik ekseni doğrultusunda durması iccedilin altına destekkonulmalıdır Destek ısıtıcı genişliği kadar olmalıdır Uumlzerine ısıtıcının yarım genişliğikadar V accedilılması gerekir Anahtar V iccedilinde kılavuzlanarak doumlnduumlruumlluumlr
Şekil 122 Montaj takımlarının goumlruumlnuumlşleri
Radyatoumlr tapa ve reduumlksiyonlarının sıkılıp soumlkuumllebilmesi iccedilin oumlzel yapılmış ağızlıanahtar veya kurbağacık anahtar kelepccedile vidasını sıkmak iccedilin uzun saplı tornavida kullanılırRadyatoumlr vanası rakorlarını sıkmak iccedilin vana ccedilapına uygun oumlzel yapılmış rakor anahtarıkullanılır Rakor anahtarı rakorun iccedilindeki tırnağı kavrayacak biccedilimde ve rakor ccedilapındaolmalıdır Rakor hiccedilbir zaman başka tuumlr bir anahtarla sıkılıp soumlkuumllmemelidir
24
142 Dilimli Isıtıcıların Gruplandırılması
Birbiriyle yan yana birleştirilebilir biccedilimde yapılan ısıtıcılara dilimli ısıtıcı(Radyatoumlr) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlne de dilim adı verilir Dilimli ısıtıcılardoumlkme demir ccedilelik ve aluumlminyum malzemeden yapılır ve yapıldığı malzemeyleisimlendirilirler Uumlccedil grupta ele alınır
1421 Doumlkme Dilimli Radyatoumlrler
Doumlkme demir ısıtıcılar lacircmelli grafit doumlkme demirden uumlretilir Doumlkuumlm kalıplarındadilimler halinde yapılır Dilimlerin her iki yanında bırakılan vidalı delikler sayesinde birbaşka dilimle birleştirilebilecek şekilde yapılır Dilimlerin bir yuumlzuumlnde Oslash32mm sağ diğeryuumlzuumlnde Oslash32mm sol bağlantı deliğiyle bağlantı yapılır Birleştirmede Oslash32mm sağ-sol ccedileliknipeller kullanılır Dilim genişliği 60mmdir Delik eksenleri arası ve dilim genişliğioumllccediluumlsuumlyle adlandırılır
Kolonlu radyatoumlrler ise ısıtma yuumlzey alanlarını artırmak iccedilin akışkan iletim kanallarıarası boşaltılmış biccedilimde yapılır Dışarıdan bu boşluklar goumlzle goumlruumlluumlr Boşluklarda havasirkuumllasyonu meydana gelir Bu şekilde hava temas alanı artırılır Isı verimi yuumlkseltilir Uumlccedildoumlrt beş altı vs kolonlu olarak uumlretilir
Şekil 123 Doumlkme dilimli radyatoumlr grubu dilim oumllccediluumllendirmesi ve dilim oumllccediluumlleri
25
Soru 1 Doumlkme dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 124 Doumlkme dilimli radyatoumlr gruplandırmak
26
UYGULAMA FAALİYETİ
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Doumlkuumlm radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli radyatoumlr tapası radyatoumlr
reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr dilimlerini duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Doumlkuumlm radyatoumlr dilimi ağızlarını ccedilizmeden eğeyle temizleyiniz3 Bir radyatoumlr diliminin deliklerine nipellerini elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci dilimi birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 maddeleri tekrarlayarak diğer radyatoumlr dilimlerini de birleştiriniz8 Raryatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Dilim aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
UYGULAMA FAALİYETİ
27
1422 Ccedilelik Dilimli Radyatoumlrler
Bu ısıtıcılar presli dilim parccedilalarının oumlzel direnccedil kaynağı yapılması şeklinde uumlretilirYaklaşık 1mm et kalınlığında ccedilelik sac kullanılır Dilimler birbirine direnccedil kaynaklıbirleştirilerek oluşturulur Gerekirse birkaccedil grup ccedilelik nipellerle birleştirilir ve buumlyuumlk gruplarelde edilebilir Genellikle sipariş uumlzerine istenilen dilim sayısında uumlretilir 7 bar testbasıncına tabi tutulduktan sonra piyasaya verilir
Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplarının ilk ve son dilim bağlantı deliklerine oslash32mm vidaaccedilılır Vida youmlnuuml birbirine sağ-sol youmlnuumlndedir Anma oumllccediluumlleri delik eksenleri arası ve dilimgenişliği oumllccediluumlleriyle anılır Buumltuumln ccedilelik dilimli radyatoumlrlerin dilim kalınlığı 50mmdir
Şekil 125 Ccedilelik dilimli radyatoumlruumln goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
28
Soru 2 Ccedilelik dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 126 Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Ccedilelik radyatoumlr (En 5erli 2 adet grup) radyatoumlr nipeli tapası ve reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz bir zemindehazırlayınız
2 Radyatoumlr grubu delik ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 Birinci radyatoumlr grubunun deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci radyatoumlr grubunu birinci grup nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 Radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız8 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız9 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
29
1423 Aluumlminyum Dilimli Radyatoumlrler
Aluumlminyum dilimli radyatoumlrler pres doumlkuumlm youmlntemiyle uumlretilir Estetik (Guumlzel) vepuumlruumlzsuumlz yuumlzeyleri ile dekoratif goumlruumlnuumlr Dilim arasında bırakılan kanatlarla hava temasalanı muumlmkuumln olduğu kadar arttırılmıştır Aluumlminyum malzemeden imal edildiği iccedilinhafiftir Bunun yanında ilk yatırım maliyeti yuumlksektir Korozyon (Paslanma) tehlikesi vardırBu nedenle bazı aliminyum radyatoumlrlerde suyun geccediltiği kanallara ccedilelik boru yerleştirilir Buccedilelik borular aliminyum folyo ile kaplanır Hava tuumlrbuumllansı ve ısı guumlcuumlnuumln yuumlkseltilmesi iccedilinkanatlarla şekillendirilir
Şekil 127 Aluumlminyum radyatoumlrlerin goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
30
Soru 3 Aluumlminyum dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 128 Aluumlminyum dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Aluumlminyum radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli tapası reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Radyatoumlr dilimi ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 1Radyatoumlr diliminin deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 2 Radyatoumlr dilimini birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 işlemleri tekrarlayarak diğer dilimleri de takınız8 Elde edilen radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı
radyatoumlr tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
5
Şekil 12 Uumlstten dağıtmalı alttan toplamalı pompalı sıcak sulu ısıtma sistemi
1112 Kızgın (Kaynar) Sulu Isıtma
110 degC ile 190 degC rsquoa kadar ısıtılmış yuumlksek basınccedillı sıcak su sistemlerine kaynar sulu(kızgın sulu) sistemler denir Suyun buharlaşmasını oumlnlemek iccedilin devamlı bir karşı basınccedilmeydana getirilir Bundan oumltuumlruuml tesisatın dış atmosferle bağlantısı yoktur Sistemde kapalıgenleşme deposu (tankı) kullanılır
Kızgın su sanayide fan-coilli bina ısıtma sistemlerinde proses ısıtmasında ve klimasantrallerinde kullanılabilen bir ısıtıcı akışkandır
Şekil 13 Kızgın (Kaynar) sulu ısıtma sistemi Şekil 14 Kapalı genleşme deposu
6
Kızgın sulu ısıtma sisteminde (bk Şekil 15) kızgın su kazanı tamamen su ile doludurve istenen derecede kızgın su elde edilir Kızgın su ısıtıcıları dolaşarak ısısını bırakır vesoğumuş halde kazana geri doumlner Genleşme deposu tesisatın en yuumlksek noktasına veyakazan dairesinde goumlruumllebilecek bir yere konmalıdır
Kapalı genleşme deposunda belli bir seviyeye kadar su bulunur Tesisat ccedilalışmayabaşlayınca ısınan suyun hacmi genişleyeceğinden depo iccedilerisindeki su seviyesi yuumlkselir vehavayı uumlstte sıkıştırır Havanın su uumlzerine yaptığı basınccedil artınca da kaynama noktası yuumlkselirGenleşme deposu basınca dayanıklı olmalı ve uumlzerinde bir emniyet suumlpabı bulunmalıdırDepodaki su seviyesi bir su seviye şamandırası yardımıyla kontrol edilir
1113 Alccedilak Basınccedillı Buharlı Isıtma
Kalorifer kazanından ccedilıkış basıncı 05 atuuml (kgcm2) ve sıcaklığı da en ccedilok 110 degC olanbuharla yapılan ısıtmadır Buharlı tesisatlarda daha ccedilok buumlyuumlk hacimli ve ısının uzakmesafelere taşınması gerektiği yerlerde kullanılır (Hastane askeri kışla fabrikalar gibihellip)
Şekil 15 Buharlı ısıtmada kazan su seviyesi
Buharlı tesisatta su kazanda belirli seviyeye kadardır Tesisat hava ile doludur Buharborusunda buhar ve hava basınccedilları toplamı vardır Kondens (Buharın suya doumlnuumlşmesi)borusundaki su seviyesinden geccediltiği kabul edilen yatay duumlzleme Kazan Basınccedil Seviyesidenir Kazan iccedilerisinde belirli seviyede bulunan su duumlzeyine de kazan su seviyesi denir Busistemde kondens boruları işletme basıncı duumlzleminin uumlstuumlnden geccedilirilirse kuru kondensborulu altından geccedilirilirse ıslak kondens borulu alccedilak basınccedillı buharlı ısıtma adını alır
7
Şekil 16 Kuru kondens borulu alttan dağıtmalı alttan toplamalı alccedilak basınccedillı buharlı ısıtma
Şekil 17 Islak kondens borulu alttan dağıtmalı alttan toplamalı alccedilak basınccedillı buharlı ısıtma
1114 Yuumlksek Basınccedillı Buharlı Isıtma
Kalorifer kazanından ccedilıkış basıncı 05 atuumlrsquoden ve sıcaklığı da 110 degCrsquoden yuumlksekbuharla yapılan ısıtmadır Buhar basıncının yuumlksek olması istenen buumlyuumlk işletmelerdekullanılır Basınccedil yuumlksek olduğu iccedilin sistemde kullanılan malzemeler bu basınca uygunseccedililmelidir
8
1115 Vakumlu (Atmosfer Altı Basınccedilla Ccedilalışan) Buharla Isıtma
Basıncı atmosfer basıncından az olup 025 ile 095 atuuml arasında değişen ve sıcaklığıda en az 65 degC olan buharla yapılan ısıtmadır Kazanda elde edilen buhar boru ve ısıtıcılardadolaşıp yoğunlaştıktan sonra kazana doumlner Doumlnuumlş borusuna bir pompa konularak suyu vehavayı emer suyu kazana havayı da dışarı atar Guumlnuumlmuumlzde kullanılmayan bir sistemdir
1116 Sıcak Hava ile Isıtma
Bu sistemde ısı taşıyıcı olarak hava kullanılır Bir merkezde ısıtılan hava kanallarvasıtasıyla ısıtılması gereken ortama (Oda vb) sevk edilir Bu sistem ancak ısıtma ile beraberhava değişiminin de sağlanmasının gerekli olduğu yerlerde uygulanır
112 Boumllgesel Isıtma
Birden fazla binanın ısı ihtiyacını aynı anda tek merkezden (Isı Merkezi) karşılamakiccedilin tasarlanan sisteme boumllgesel ısıtma sistemi ortak kazan dairesine ise boumllgesel ısıtmasantralı denir Boumllgesel ısıtma sistemleri buumlyuumlk ve geniş alana yayılmış bina grupları(Kışlalar hastaneler uumlniversite kampuumlsleri konut siteleri enduumlstriyel uumlretim tesisleri gibihellip)iccedilin oumlzellikle uygulanır Sistemin başlıca yararları şunlardır
1Her binada ayrı ayrı kalorifer kazanlarına yakıt ve kuumll depolarına kaloriferbacalarına gerek kalmadığı iccedilin inşaat ve tesisatın ilk kuruluş maliyeti azalır Boumlylelikle eldeedilen hacimler başka amaccedillar iccedilin kullanılabilir
2Her binada ayrı ayrı kazan dairesi bulunmayacağı iccedilin yangın ve patlama tehlikeleride ortadan kalkar
3Binalarda ayrı ayrı yakıt ikmali kuumll nakli sorunu ve kazan dairesi işletmeciliği(Uzman kaloriferci ihtiyacı) sorunu ortadan kalkacağı iccedilin işletme giderleri azalır Dumankurum yakıt ve kuumll pisliği ortadan kalkar
4Tek baca olduğundan gerekli filtreleme tesisleri kurularak ccedilevre kirlenmesi asgariyeindirilir
5Boumllge ısıtma santralinde bir ccediloumlp yakma kazanı tesis edilerek ccediloumlplerin imhası veartık ısının tekrar kazanılarak ısıtma şebekesine verilmesi muumlmkuumln olur
6Hem bina ısıtması hem de kullanım sıcak suyu uumlretimi iccedilin gerekli ısıyı daima hazırtutar
9
113 Radyant Isıtma
Radyant ısıtma sistemleri konusunda insanlar iccedilin esin kaynağı yine doğadır Kışaylarında bulutlu bir havada dolaştığınızı ve bir anda guumlneşin bulutların arasından ccedilıktığınıduumlşuumlnuumln nasıl tatlı bir sıcaklık hissedersiniz Hissedilen bu ısınmanın nedeni bir anda 5-10degC hava sıcaklığı artışı değil size ulaşmaya başlayan kızıloumltesi ışınlardır Guumlneş tekrar bulutagirdiğinde bu ısınma ortadan kalkacaktır İşte aynı duumlşuumlnceden yola ccedilıkarak ldquoRadyant IsıtmaSistemlerirdquo tasarlanmıştır Bu sistem aynen doğada olduğu gibi ortam havasının ısıtılmasıyerine kişilerin doğrudan konfor sıcaklığını hissetmelerini sağlamaktadır Radyant ısıtmasistemi uygulamalarında ısıtıcıların uygun yerleşimi ile mekacircn iccedilindeki tuumlm boumllgelerin ya dasadece istenen boumllgelerin ısıtılabilmesi muumlmkuumlnduumlr Radyant ısıtma doğalgaz sıvılaştırılmışpetrol gazı (LPG) ve sıvı yakıtların ışıma enerjisi sağlayan tuumlplerde yakılması sonucu ısınantuumlplerden yayılan kızıl oumltesi ışınların reflektoumlr aracılığı ile direkt nesneleri ısıtma prensibinedayanır
Şekil 18 Radyant ısıtma sistemi
Radyant ısıtma prensip olarak konvansiyonel sıcak hava ile ısıtmadan ccedilok daha farklıgerccedilekleştirilmektedir Bilindiği gibi uumlccedil tuumlr ısı geccedilişi tarif edilmektedir
Bunlar iletim taşınım ve ışınım şeklinde olmaktadır Radyant ısı geccedilişi veya diğerifadeyle Işınımla olan ısı geccedilişi iletimle ve taşımınla olan ısı geccedilişinden tamamen farklı biroumlzelliktedir Işınımla ısı geccedilişinde iletim ve taşınım şekillerindeki gibi ortamın doluolmasına ve maddesel bir temasa gerek yoktur Işınımla ısı geccedilişi cisimler arasında boşlukolması durumunda da vardır Işınımla ısı geccedilişi olayının accedilıklanması genel olarak dalga vekuantum teorileri yardımıyla yapılmaktadır Buna goumlre ışınım belirli bir dalga boyundaki
10
kızıl oumltesi ışınların ccedilarptıkları cisimlerin yuumlzeyindeki molekuumllleri titreştirmeleri boumlyleceoluşan suumlrtuumlnme ile ısınmayı sağlamalarıdır Tuumlm cisimler yuumlzey sıcaklıklarına bağlı olarakışınım yayarlar Ancak yuumlzey sıcaklığı 300 C nin uumlzerinde olan cisimler radyant ısıtmaaccedilısından dikkate alınır Radyant ısıtmada kullanılan cihazlarda yuumlzey sıcaklığı 450 Ccivarındadır Bu yuumlzey sıcaklığına sahip cisimler yuumlzey sıcaklığına da bağlı olarak l - 10 mdalga boyunda ışınım yayarlar
Radyant ısıtma cihazlarında doğalgaz veya doğalgazın ulaşamadığı yerlerdesıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) bir bruumlloumlr vasıtası ile yakılır ve Şekil l de goumlsterilensistemdeki borunun dış yuumlzeyi ısıtılır Radyant tuumlp adı verilen bu borudan yayılan kızıl oumltesiışınların reflektoumlr aracılığı ile direkt nesneleri ısıtma prensibine dayanır
Yuumlksek mekanlarda hava ısıtıldığında ısınan hava yuumlkseleceğinden ısıtılmasıgerekmeyen uumlst kısımlarda (tavanda) sıcaklık 40degCrsquoye ulaşırken doumlşeme seviyesinde havasıcaklığı 12 ndash 13 degC civarındadır Boumlylece tavandan ve hava değişiminden buumlyuumlk enerjikayıpları olmaktadır Radyant ısıtıcılarla ısıtılan yerlerde hava ısıtılmadığı iccedilin hava değişimoranları ve yuumlkseklik artar Boumlylece enerji tasarrufu da yaklaşık 60rsquolara ulaşmaktadır
11
Şekil 19 Ccedileşitli radyant ısıtma sistemleri
Radyant ısıtma sistemleri ile elde edilebilecek enerji tasarrufu dışında sağlanan diğeroumlnemli avantajlar şunlardır
Şekil 110 Kızıl oumltesi ışıl (Radyasyon) ısıtma sistemler
12
Havayı ısıtmadığı iccedilin minimum infiltrasyon kayıplarının (Kaccedilan ve sızanhavalar) olmaması
Ortamda hava hareketi olmadığından dolayı toz probleminin olmaması Homojen ısı dağılımının gerccedilekleşmesi Spot ısıtma yapılması Ccedilalışma sıcaklığına erişmek iccedilin beklemeye gerek olmaması birkaccedil dakika
iccedilinde ısınabilmesi İş guumlcuuml gereksinimi olmaması ve bakım maliyetlerinin ccedilok duumlşuumlk olması Vardiya ccedilalışmalarında boumllgesel ısıtma olanağı sağlaması Ccedilok kısa suumlrede ısıtabilme oumlzelliği nedeniyle muumlkemmel otomatik kontrol
yeteneği olmasıdır Kazan dairesi de gerektirmemesi nedeniyle buna bağlı enerji kayıpları ile yer ve
insan guumlcuuml kayıplarının olmaması da diğer oumlnemli uumlstuumlnluumlğuumlduumlr
Aşağıda sıralanan alanlar bilinen konvansiyonel hava ısıtmalı sistemlerle ısıtılmasıccedilok zor ccedilok pahalı ya da muumlmkuumln olmayan alanlardır
Isının yuumlkselerek kullanılmayan tavan boşluğuna hapsolduğu tuumlm yuumlksektavanlı mekanlar
Hava sirkuumllasyonu ccedilok olan kapıların genelde accedilık kaldığı giriş ve ccedilıkışalanları
Isıtmanın kısa suumlreli ihtiyaccedil duyulduğu alanlar Geniş alan iccedilerisinde ısıtılması istenen nokta ya da boumllgesel alanlar Kenarları accedilık uumlstuuml kapalı alanlar
Bu alanlar iccedilin en iyi ccediloumlzuumlm radyant ısıtmadır En genel anlamda yukarıdasınıflandırdığımız radyant ısıtma uygulamalarını ticari oumlrnekler halinde şoumlyle sıralayabilirizFabrikalar atoumllyeler oto servis ve showroomlar spor salonları camikiliseler depo uccedilakhangarları sera hayvan ccediliftlikleri kaferestoran bahccedileterasaccedilık alan
12 Isı ve Sıcaklık
121 Isı
1211 Isının Tanımı
Karbonlu bileşiklerin oksijenle birleşerek yanması sonucu ortaya ccedilıkan enerjiye ısıdenir yani kısaca ısı bir enerji biccedilimidir Isı enerjisi maddeleri meydana getiren molekuumlllerinhareket etmeleri sonucu oluşur
1212 Isının Birimleri
Isı birimi iş birimi ile aynıdır yani ısı birimi joule (j) olarak tanımlanır Ancak en ccedilokkullanılan ısı oumllccediluuml birimi kalori (cal) veya kilokalori (kcal) olarak kullanılmaktadır 1 kalori
13
1 gram suyun sıcaklığını 145 ordmCrsquoden 155 ordmC rsquoye yuumlkseltmek iccedilin gerekli olan ısımiktarıdır1kalori=4187 joule ve 1kcal=1000 calrsquodir
1213 Isının Oumllccediluumllmesi
Isı ldquoKalorimetrerdquo veya ldquoIsıoumllccedilerrdquo denen oumllccedilme aygıtlarıyla oumllccediluumlluumlr Cisimlerin ccedileşitlietki sonucunda accedilığa ccedilıkardığı ısıların oumllccediluumlmuumlnde karşılaşılan temel guumlccedilluumlk sistemle ccedilevrearasında oluşan parazit ısı alışverişleridir Bu alış verişler yalıtkan destekler kullanılaraksınırlandırılır Muumlmkuumlnse vakumda (Atmosfer altı basınccedilta ve havasız ortamda) ccedilalışılır vedış sistemle aynı sıcaklıkta tutulur(ısı geccedilişlerini oumlnlemek iccedilin)
122 Sıcaklık
1221 Sıcaklığın Tanımı
Sıcaklık ısının oumllccediluumlm tanımlamasını yapan bir birimdir enerji değildir Bir başkadeyişle sıcaklık ortamdaki ortalama molekuumller hareketin bir oumllccediluumlsuumlduumlr Sıcaklık duyularlaalgılanmakta ve genellikle cisimlerin aldığı veya verdiği ısıya goumlre ldquosıcakrdquo veya ldquosoğukrdquokavramlarıylada ifade edilir Sıcak ve soğuk iki cismin birbirine temas ettirilmesi halindesıcak olanın soğuduğunu soğuk olanın da ısındığını belirli bir suumlre temas halindekaldıklarında ise her ikisinin de aynı sıcaklık veya soğukluğa ulaştıklarını biliyoruz Sonuccedilolarak sıcaklık cisimlerin ısı durumlarını oumllccedilmeye yarayan veya ısı alıp veren cisimlerinuumlzerindeki değişimi değerlendirmek iccedilin kullanılan bir terimdir diyebiliriz
1222 Sıcaklığın Birimleri
Sıcaklık birimleri olarak ldquodegC (Celsius)rdquo ve ldquodegF (Fahrenheit)rdquo guumlnluumlk yaşamda yaygın olarakkullanılır ldquodegK (Kelvin) ise teknik bir oumllccediluuml birimidir
Isı ile sıcaklık arasındaki ilişki
Q=mc t
Bağıntısı ile verilebilir Burada
Q= ısım= kuumltlec= oumlz ısı
t= sıcaklık değişimidir
1223 Sıcaklık Oumllccedilme
Sıcaklık termometre ile oumllccediluumlluumlr Bunların hemen hepsi civa alkol gibi maddelerinhacimlerinin ısı ile genleşmesinden yararlanılarak yapılmıştır Uumlccedil ccedileşittir
14
Celsius (degC) derecesi En yaygın kullanılanıdır Suyun donma noktası sıfır kaynamanoktası da 100degC kabul edilmiştir Civalı bir termometre uumlzerinde donma noktası ilekaynama noktası işaretlenmiş bu iki ccedilizgi arası yuumlz eşit parccedilaya boumlluumlnmuumlştuumlr Buboumlluumlmlerden bir tanesine 1 centigrade (santrigrat) derecesi denmiştir (degC) harfi ile goumlsterilirUumllkemizde degC kullanılır
Şekil111 Celsius(degC) ve Fahrenheit(degF) oumllccedileklerinin karşılaştırılması
Fahrenheit(degF) derecesi Suyun donma derecesi +32 kaynama derecesi ise +212derece olarak alınmıştır Suyun donma ile kaynama derecesi arasındaki accedilıklık 180 eşitparccedilaya boumlluumlnmuumlş bunlardan birine (1 Fahrenheit) derecesi denmiştir (degF) harfi ile goumlsterilirAmerika İngiltere gibi bazı uumllkelerde kullanılmaktadır
Kelvin derecesi Suyun donma derecesi -27315degC olarak kabul edilmiştir(1K=1degC)(T ) harfi ile goumlsterilir T= (27315 + tdegC) ( t santigrat derece degC )
123 Basınccedil
1231 Basıncın Tanımı
Birim yuumlzeye dik olarak etki eden kuvvettir Barometre ile oumllccediluumlluumlr Kuvvetinalana boumlluumlnmesiyle hesaplanır ( P) harfi ile goumlsterilir
Şekil112 Basıncın alana etkisi
1232 Basınccedil Birimleri
Bar atuuml(kgcmsup2) torr fiziksel atmosfer basıncı(atm) pascal(pa) mss(metre susuumltunu) milimetre civa basıncı(mmHg) inccedil kareye duumlşen pount(psi)
15
1233 Basınccedil Sıcaklık ve Hacim İlişkisi
Basınccedil sıcaklıkla doğru hacimle ters orantılıdır Sıcaklık artarsa orantılı olarak basınccedilda artar (Hacim sabit) Hacim artarsa basınccedil duumlşer (Sıcaklık sabit)
13 Isı İletimi (Transferi)
Isının iletimi iccedilin bir sıcaklık farkı oluşmalıdır Isı daima yuumlksek sıcakdan duumlşuumlksıcaklığa doğru hava hareketi yapar
131 Isı İletim Ccedileşitleri
Isı iletimi uumlccedil şekilde olur İletimtaşınım ve ışıma
1311 Konduumlksiyon (Conduction İletkenlik) Yoluyla İletim
Isının bir cisim iccedilinde molekuumlller ve elektronlar aracılığı ile veya değme esnasındailetilmesidir Daha ccedilok katı cisimlerde goumlruumlluumlr
Metal bir ccedilubuğun ucunu ateşe tuttuğumuz zaman diğer ucunun da belli bir suumlre sonraısındığını fark edeceğiz Bu konduumlksiyon yoluyla (Temas iletkenlik) ısınmadır
1312 Konveksiyon (ConvectionTaşınım) Yoluyla İletim
Sıvılarda ve gazlarda ısının hareket eden bir ortamla(Taşıyıcı sayesinde) iletilmesidirDolayısıyla ısının konveksiyon şeklinde yayılabilmesi iccedilin ısı kaynağı ile ısıtılacak mahalarasında ısı enerjisi taşıyan taşıyıcıya (Su buhar veya hava) gerek vardır Isı bu taşıyıcıtarafından bir yerden başka bir yere taşınır
Sıcak sulu kaynar sulu buharlı ve havalandırma tesisatlardaki ısı iletimleri bu iletimeoumlrnek verilebilir
1313 Radyasyon (Işıma) Yoluyla İletim
Isının iki cisim arasında iletici bir ortam olmaksızın iletilmesidir Herhangi bir ısıkaynağından elde edilen ısı ışınlarının hava tabakasını geccedilerken havayı ısıtarak uzakta olanbir cisme veya canlı bir varlığa ulaşıp onu ısıtmasına radyasyon (ışıma) yoluyla ısınıniletilmesi denir
Elektrikli kuarts ve hava gazı sobalarındaki ısıtma ve guumlneşin duumlnyamızı ısıtması buısınmaya oumlrnektir
16
132 Isı Kaybı
Binalarda ısı kaybı hesaplarını yapabilmek iccedilin binanın durumu binanın hangi coğrafiboumllgede olduğu youmlnuuml binanın inşasında kullanılan yapı malzemelerinin cinsi hakkındagerekli bilgilere sahip olmak gerekir
Binanın her bir hacmi iki şekilde ısı kaybeder Birincisi yapı malzemelerinden (Kumccedilimento taş briket kireccedil demir ahşap cam vb) geccedilen ısı kayıpları (İletimsel veyatransmisyon) ikincisi pencere ve kapı boşlukları gibi yerlerde meydana gelen ısı kayıplarıdır(İnfiltrasyon)
1321 Duvarlarda Isı Kaybı
Binaların iccedil ve dış duvarlarında ısı kaybı meydana gelir Isı kaybı duvarları oluşturanana malzemelere (Taş tuğla beton briket vb) iccedil ve dış sıva cinslerine varsa ısı yalıtımıcinsine bunların kalınlıkları duvarların boyutları zemin veya bodrum kat duvarlarınıntoprağa bitişik olup olmadığı gibi durumlara bağlı olarak artar veya azalır (Duvarlardayapılacak ısı yalıtımı ısı kaybını azaltacaktır)
1322 Kapı ve Pencerelerden Isı Kaybı
Pencere ve kapıların boyutları yapılış şekli ve cinsi (Tek veya ccedilift cam) malzemelerive accedilılan kısımların boyutları gibi kriterlere bağlı olarak değişir
1323 Doumlşemelerden Isı Kaybı
Doumlşemelerin yapısı malzemeleri kalınlıkları boyutları ve doumlşemenin durumlarına(Zemine oturan toprak temaslı doumlşeme accedilık geccedilit uumlzerindeki dış hava temaslı ara katdoumlşemesi gibi) goumlre ısı kaybı meydana gelir Ayrıca tavanlar da dikkate alınır (Ccedilatıda ısıyalıtımı yapılıp yapılmadığı gibihellip)
1324 İnfiltrasyon Yolu ile Isı Kaybı
Kapatılmış durumda olan pencere ve kapıların accedilılan kanatları ile tam ccedilakışmamaktave arada bir boşluk kalmaktadır Dış hava ile hacmin iccedil havası arasındaki basınccedil farkınedeniyle bu aralıklardan iccedileriye soğuk olan dış hava sızmaktadır Odaya sızan dış havaaynı miktarda ve sıcak olan iccedil havanın dışarı sızmasına neden olmaktadır Bu durumdaodaya sızan soğuk dış havanın oda sıcaklığına kadar ısıtılması gerekmektedir Bu soğuksızıntı havasını ısıtmak iccedilin gereken ısı miktarına hava sızıntısı (İnfiltrasyon) ısı kaybı denirİnfiltrasyon ısı kaybını hesaplamak iccedilin pencere ve kapıların accedilılan kısımlarının ccedilevreuzunlukları oumlnceden hesaplanmalıdır
17
1325 İşletme Ruumlzgacircr ve Youmln Zamları
Binanın işletme durumu(Tesisatın suumlrekli ccedilalışıp ccedilalışmaması ve soumlnduumlruumlluumlş suumlresi)dış kapının doğrudan dış havaya accedilıldığı ortamlar (Duumlkkacircn mağaza banka vs yerler) ısıkaybını oluşturur Hava sızıntısından farklı olarak bir hava değişiminin soumlzkonusu olduğu vebir hacmin ısı kaybının hesaplanmasında dış duvarların youmlnuumlnuumln oumlnemi (Ccediluumlnkuuml kuzey yarımkuumlrede binaların guumlneye bakan odaları guumlneş ışınlarının radyasyonu etkisiyle bir miktarısınır) goumlz oumlnuumlnde bulundurularak ısı kaybı hesaplanır
14 Isıtıcıların Montajı
Şekil 113 Isıtıcı ccedileşitleri
141 Isıtıcı Montaj Takımlarının Oluşması
Isıtıcının istenen konumda tesisata bağlanabilmesi iccedilin kullanılan tesbit ve bağlantıparccedilalarına montaj elemanı ısıtıcı dilimlerinin birleştirilerek grup oluşturulması ve ısıtıcınıntesisata bağlanması iccedilin kullanılan oumlzel takımlara ısıtıcı montaj takımları denir
Konvektoumlr fancoil panel ve levhalı ısıtıcılarda montaj elemanları ıstıcı ile birlikteverilir Montaj bilgileri bir broşuumlr ile anlatılır Bu bilgiler doğrultusunda verilen elemanlarlamonte edilir Diğer ısıtıcılarda oumlzellikle dilimli ısıtıcılarda boumlyle bir olanak yoktur Montajelemanları ayrı ayrı temin edilir Montaj teknik elemanın bilgi ve becerisine bağlıdırGerekli olan takım ve elemanlar aşağıda belirtilmiştir
18
1411 Radyatoumlr Nipeli
Oslash32mm(1frac14) anma ccedilapında ccedilelik malzemedenyapılır Her iki ucuna da birbirinin tersi olan sağ-sol dişaccedilılır Tek youmlnluuml doumlnduumlruumllmesiyle her iki tarafı daccediloumlzer veya sıkar Sağ-sol dişler nipel ortasında birleşirNipel iccedil ccedilapına bırakılan tırnaklar anahtar ağzı goumlrevigoumlruumlr Bazı nipeller dikine biccedilimli kesik olarak uumlretilirNipelin iccedilten anahtarla zorlanması durumunda nipelccedilapı genişleyerek ısıtıcı delik ccedilapını tam kavrar Dilimdişinin sıyırmasını oumlnler
Şekil 114 Radyatoumlr nipeli
1412 Radyatoumlr Tapası
Temper doumlkuumlmden anahtar ağızlı olarak imal edilirSağ veya sol vida ccedilekilir Anma ccedilapı Oslash32mm(1frac14)rsquodir Buoumllccediluuml tapanın diş dibine olan oumllccediluumlsuumlduumlr İşccedililiğindekesinlikle ağzlı anahtarlar kullanılmalıdır Dişli boruanahtarları zorlanmalarda anahtar ağızlarının bozulmasınaneden olur
Şekil 115 Radyatoumlr tapası
1413 Reduumlksiyon
Radyatoumlr reduumlksiyonu tapa gibi temper doumlkuumlmdenaynı oumllccediluumlde ve diş youmlnlerinde anahtar ağızlı olarak yapılırFarklı olarak ortasına sağ dişli Oslash10 Oslash15 Oslash20 ve Oslash25mm oumllccediluumllerinde boru vidaları accedilılmış delik bırakılır Budeliklere radyatoumlr vanası veya puumlrjoumlr bağlanır
Şekil 116 Radyatoumlr reduumlksiyonu
1414 Radyatoumlr Contası
Oslash32 mm iccedil ccedilapında yağlı kağıt fiber sıvı silikon tuumlruuml vekauccediluktan yapılan sızdırmazlık elemanıdır Buharlı tesisatlarda fibercontalar kullanılır Radyatoumlr dilimini soumlkmeden gevşeterek yapılantamiratlarda sıvı conta kullanışlı olur Conta kullanılacak yuumlzey iyitemizlenmelidir Kağıt ve fiber conta yuumlzeylerine suumllyen veya bezirsuumlruumllmelidir
Şekil 117 Radyatoumlr contası
19
1415 Radyatoumlr Konsolu
T demirinden veya doumlkme demirden dilimarasına oturabilecek biccedilimde uumlretilir Duvar doumlşemeve tavan tipi olarak uumlccedil ccedileşit konsol vardır Duvar tipikonsolun duvar iccedilinde kalan ucuna tırnaklar accedilılır Butırnaklar konulan dolgu harcının konsolu tamkavramasını sağlar Tavan ve doumlşeme tipinde ise en az70 mm yuumlksekliğinde tabanı doumlşemeye veya tavankiriş alt yuumlzeyine oturabilecek biccedilimde yapılır
Şekil 118 Radyatoumlr konsolları
Sabit Ayaklı Konsol Ayarlı Ayaklı Konsol Ayarlı Askı Konsolu Sabit Askı Konsolu
Şekil 119 Radyatoumlr konsolu ccedileşitleri
1416 Radyatoumlr Kelepccedilesi
Ccedilelik sacdan radyatoumlr birleşim boğazı ccedilapında biccedilimli olarak yapılır Sac kalınlığınınaz olması durumunda dayanımı artırmak iccedilin kordonlu uumlretilir İki veya uumlccedil parccediladanmeydana gelir Parccedilaları vida veya vida-somunla tutturulur Kelepccedile kuyruğunun ccedilimentoharcını tam kavraması iccedilin enine kordonlu ve ccedilentikli yapılır Kelepccedileler genellikle duvaramontaj edilir Radyatoumlr arkasında 40 mm boşluk bırakılacağından dilim genişliğiyle kelepccedileekseni arasında uygun boşluk bırakılarak montaj edilir Montajında yatay ve dikey terazisigoumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır
20
Şekil 120 Radyatoumlr kelepccedilelerinin goumlruumlnuumlşuuml
1417 Isıtıcı Vanaları
Isıtıcı(Radyatoumlr) vanaları pirinccedil ve bronz malzemeden yapılır Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaakışkan kesici olarak kullanılır Oslash15-Oslash20-Oslash25-mm anma oumllccediluumllerinde bulunur Isıtıcıgenişliğine ve montaj durumuna uyması iccedilin koumlşeli (Koumlşe doumlnuumlşluuml) ve duumlz biccedilimli yapılırİccedilten-dıştan ayarlı dışardan ayarlı iccedilten ayarlı termostatik ve kompakt (Bitişik giriş-ccedilıkışlı)olarak ccedileşitleri vardır
Isıtıcı vanası gerektiğinde tesisat ve ısıtıcıyı birbirinden ayırma goumlrevi de goumlruumlrBunun iccedilin vananın bir ucu iccedil diğer ucu dış dişli yapılır Dış dişe rakor somunu takılırIsıtıcıların kolay soumlkuumllmesi ve soumlkuumlm sırasında tesisat suyunun dışarı akmaması iccedilin vananınrakoru ısıtıcı tarafına gelmelidir Isıtıcı doumlnuumlşlerinde vana yerine rakor parccedilaları dakullanılabilir Bu rakorlar accedilma-kapama yapamaz Sadece ısıtıcı tesisat bağlantısı goumlrevigoumlruumlr Duumlz ve koumlşeli biccedilimlerde yapılır Isıtıcı doumlnuumlşlerine iccedilten ayarlı vanalar da takmakmuumlmkuumlnduumlr Bu vanalara accedilıktan accedilma-kapama yapılamaz Ancak tesisatccedilı tarafından oumlzelallen (goumlmme) anahtarıyla ayar yapılabilir İccedilten ayarlı vanalara ısıtıcı doumlnuumlş vanası da denir
21
22
Şekil 121 Isıtıcı vana ccedileşitleri
23
1418 Isıtıcı Montaj Takımları
Isıtıcı dilimlerinin birleştirilmesinde oumlzel olarak yapılmış nipel anahtarı ve kolukullanılır Oslash18-Oslash20mm yuvarlak dolu ccedilelikten yapılır Ucu 32mm lacircmel yapılarak nipelanahtarı oluşturulur Anahtarın boyu 300 500 800 VE 1000 mm oumllccediluumllerinde olurAnahtarın kolay doumlnduumlruumllmesi iccedilin diğer ucu anahtar kolunu geccedilecek biccedilimde karedikdoumlrtgen veya altıgen biccedilimli yapılır Ccediloğu zaman anahtar ucu dairesel buumlkuumlluumlr Anahtarkolu bu daire iccediline takılarak doumlnduumlruumlluumlr
Anahtar kolu 550-800mm uzunluğunda en az 18-20mm ccedilapında ve ccedilelikmalzemeden yapılır Anahtar takılacak ucu anahtar ucuna uygun biccedilimde işlenir Anahtarkolunun moment kuvvetini arttırmak iccedilin uzatma kol borusu kullanılır Oslash20 mm lik boru buiş iccedilin uygun olur
Anahtarın ısıtıcı dilimli delik ekseni doğrultusunda durması iccedilin altına destekkonulmalıdır Destek ısıtıcı genişliği kadar olmalıdır Uumlzerine ısıtıcının yarım genişliğikadar V accedilılması gerekir Anahtar V iccedilinde kılavuzlanarak doumlnduumlruumlluumlr
Şekil 122 Montaj takımlarının goumlruumlnuumlşleri
Radyatoumlr tapa ve reduumlksiyonlarının sıkılıp soumlkuumllebilmesi iccedilin oumlzel yapılmış ağızlıanahtar veya kurbağacık anahtar kelepccedile vidasını sıkmak iccedilin uzun saplı tornavida kullanılırRadyatoumlr vanası rakorlarını sıkmak iccedilin vana ccedilapına uygun oumlzel yapılmış rakor anahtarıkullanılır Rakor anahtarı rakorun iccedilindeki tırnağı kavrayacak biccedilimde ve rakor ccedilapındaolmalıdır Rakor hiccedilbir zaman başka tuumlr bir anahtarla sıkılıp soumlkuumllmemelidir
24
142 Dilimli Isıtıcıların Gruplandırılması
Birbiriyle yan yana birleştirilebilir biccedilimde yapılan ısıtıcılara dilimli ısıtıcı(Radyatoumlr) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlne de dilim adı verilir Dilimli ısıtıcılardoumlkme demir ccedilelik ve aluumlminyum malzemeden yapılır ve yapıldığı malzemeyleisimlendirilirler Uumlccedil grupta ele alınır
1421 Doumlkme Dilimli Radyatoumlrler
Doumlkme demir ısıtıcılar lacircmelli grafit doumlkme demirden uumlretilir Doumlkuumlm kalıplarındadilimler halinde yapılır Dilimlerin her iki yanında bırakılan vidalı delikler sayesinde birbaşka dilimle birleştirilebilecek şekilde yapılır Dilimlerin bir yuumlzuumlnde Oslash32mm sağ diğeryuumlzuumlnde Oslash32mm sol bağlantı deliğiyle bağlantı yapılır Birleştirmede Oslash32mm sağ-sol ccedileliknipeller kullanılır Dilim genişliği 60mmdir Delik eksenleri arası ve dilim genişliğioumllccediluumlsuumlyle adlandırılır
Kolonlu radyatoumlrler ise ısıtma yuumlzey alanlarını artırmak iccedilin akışkan iletim kanallarıarası boşaltılmış biccedilimde yapılır Dışarıdan bu boşluklar goumlzle goumlruumlluumlr Boşluklarda havasirkuumllasyonu meydana gelir Bu şekilde hava temas alanı artırılır Isı verimi yuumlkseltilir Uumlccedildoumlrt beş altı vs kolonlu olarak uumlretilir
Şekil 123 Doumlkme dilimli radyatoumlr grubu dilim oumllccediluumllendirmesi ve dilim oumllccediluumlleri
25
Soru 1 Doumlkme dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 124 Doumlkme dilimli radyatoumlr gruplandırmak
26
UYGULAMA FAALİYETİ
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Doumlkuumlm radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli radyatoumlr tapası radyatoumlr
reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr dilimlerini duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Doumlkuumlm radyatoumlr dilimi ağızlarını ccedilizmeden eğeyle temizleyiniz3 Bir radyatoumlr diliminin deliklerine nipellerini elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci dilimi birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 maddeleri tekrarlayarak diğer radyatoumlr dilimlerini de birleştiriniz8 Raryatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Dilim aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
UYGULAMA FAALİYETİ
27
1422 Ccedilelik Dilimli Radyatoumlrler
Bu ısıtıcılar presli dilim parccedilalarının oumlzel direnccedil kaynağı yapılması şeklinde uumlretilirYaklaşık 1mm et kalınlığında ccedilelik sac kullanılır Dilimler birbirine direnccedil kaynaklıbirleştirilerek oluşturulur Gerekirse birkaccedil grup ccedilelik nipellerle birleştirilir ve buumlyuumlk gruplarelde edilebilir Genellikle sipariş uumlzerine istenilen dilim sayısında uumlretilir 7 bar testbasıncına tabi tutulduktan sonra piyasaya verilir
Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplarının ilk ve son dilim bağlantı deliklerine oslash32mm vidaaccedilılır Vida youmlnuuml birbirine sağ-sol youmlnuumlndedir Anma oumllccediluumlleri delik eksenleri arası ve dilimgenişliği oumllccediluumlleriyle anılır Buumltuumln ccedilelik dilimli radyatoumlrlerin dilim kalınlığı 50mmdir
Şekil 125 Ccedilelik dilimli radyatoumlruumln goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
28
Soru 2 Ccedilelik dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 126 Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Ccedilelik radyatoumlr (En 5erli 2 adet grup) radyatoumlr nipeli tapası ve reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz bir zemindehazırlayınız
2 Radyatoumlr grubu delik ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 Birinci radyatoumlr grubunun deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci radyatoumlr grubunu birinci grup nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 Radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız8 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız9 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
29
1423 Aluumlminyum Dilimli Radyatoumlrler
Aluumlminyum dilimli radyatoumlrler pres doumlkuumlm youmlntemiyle uumlretilir Estetik (Guumlzel) vepuumlruumlzsuumlz yuumlzeyleri ile dekoratif goumlruumlnuumlr Dilim arasında bırakılan kanatlarla hava temasalanı muumlmkuumln olduğu kadar arttırılmıştır Aluumlminyum malzemeden imal edildiği iccedilinhafiftir Bunun yanında ilk yatırım maliyeti yuumlksektir Korozyon (Paslanma) tehlikesi vardırBu nedenle bazı aliminyum radyatoumlrlerde suyun geccediltiği kanallara ccedilelik boru yerleştirilir Buccedilelik borular aliminyum folyo ile kaplanır Hava tuumlrbuumllansı ve ısı guumlcuumlnuumln yuumlkseltilmesi iccedilinkanatlarla şekillendirilir
Şekil 127 Aluumlminyum radyatoumlrlerin goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
30
Soru 3 Aluumlminyum dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 128 Aluumlminyum dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Aluumlminyum radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli tapası reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Radyatoumlr dilimi ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 1Radyatoumlr diliminin deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 2 Radyatoumlr dilimini birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 işlemleri tekrarlayarak diğer dilimleri de takınız8 Elde edilen radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı
radyatoumlr tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
6
Kızgın sulu ısıtma sisteminde (bk Şekil 15) kızgın su kazanı tamamen su ile doludurve istenen derecede kızgın su elde edilir Kızgın su ısıtıcıları dolaşarak ısısını bırakır vesoğumuş halde kazana geri doumlner Genleşme deposu tesisatın en yuumlksek noktasına veyakazan dairesinde goumlruumllebilecek bir yere konmalıdır
Kapalı genleşme deposunda belli bir seviyeye kadar su bulunur Tesisat ccedilalışmayabaşlayınca ısınan suyun hacmi genişleyeceğinden depo iccedilerisindeki su seviyesi yuumlkselir vehavayı uumlstte sıkıştırır Havanın su uumlzerine yaptığı basınccedil artınca da kaynama noktası yuumlkselirGenleşme deposu basınca dayanıklı olmalı ve uumlzerinde bir emniyet suumlpabı bulunmalıdırDepodaki su seviyesi bir su seviye şamandırası yardımıyla kontrol edilir
1113 Alccedilak Basınccedillı Buharlı Isıtma
Kalorifer kazanından ccedilıkış basıncı 05 atuuml (kgcm2) ve sıcaklığı da en ccedilok 110 degC olanbuharla yapılan ısıtmadır Buharlı tesisatlarda daha ccedilok buumlyuumlk hacimli ve ısının uzakmesafelere taşınması gerektiği yerlerde kullanılır (Hastane askeri kışla fabrikalar gibihellip)
Şekil 15 Buharlı ısıtmada kazan su seviyesi
Buharlı tesisatta su kazanda belirli seviyeye kadardır Tesisat hava ile doludur Buharborusunda buhar ve hava basınccedilları toplamı vardır Kondens (Buharın suya doumlnuumlşmesi)borusundaki su seviyesinden geccediltiği kabul edilen yatay duumlzleme Kazan Basınccedil Seviyesidenir Kazan iccedilerisinde belirli seviyede bulunan su duumlzeyine de kazan su seviyesi denir Busistemde kondens boruları işletme basıncı duumlzleminin uumlstuumlnden geccedilirilirse kuru kondensborulu altından geccedilirilirse ıslak kondens borulu alccedilak basınccedillı buharlı ısıtma adını alır
7
Şekil 16 Kuru kondens borulu alttan dağıtmalı alttan toplamalı alccedilak basınccedillı buharlı ısıtma
Şekil 17 Islak kondens borulu alttan dağıtmalı alttan toplamalı alccedilak basınccedillı buharlı ısıtma
1114 Yuumlksek Basınccedillı Buharlı Isıtma
Kalorifer kazanından ccedilıkış basıncı 05 atuumlrsquoden ve sıcaklığı da 110 degCrsquoden yuumlksekbuharla yapılan ısıtmadır Buhar basıncının yuumlksek olması istenen buumlyuumlk işletmelerdekullanılır Basınccedil yuumlksek olduğu iccedilin sistemde kullanılan malzemeler bu basınca uygunseccedililmelidir
8
1115 Vakumlu (Atmosfer Altı Basınccedilla Ccedilalışan) Buharla Isıtma
Basıncı atmosfer basıncından az olup 025 ile 095 atuuml arasında değişen ve sıcaklığıda en az 65 degC olan buharla yapılan ısıtmadır Kazanda elde edilen buhar boru ve ısıtıcılardadolaşıp yoğunlaştıktan sonra kazana doumlner Doumlnuumlş borusuna bir pompa konularak suyu vehavayı emer suyu kazana havayı da dışarı atar Guumlnuumlmuumlzde kullanılmayan bir sistemdir
1116 Sıcak Hava ile Isıtma
Bu sistemde ısı taşıyıcı olarak hava kullanılır Bir merkezde ısıtılan hava kanallarvasıtasıyla ısıtılması gereken ortama (Oda vb) sevk edilir Bu sistem ancak ısıtma ile beraberhava değişiminin de sağlanmasının gerekli olduğu yerlerde uygulanır
112 Boumllgesel Isıtma
Birden fazla binanın ısı ihtiyacını aynı anda tek merkezden (Isı Merkezi) karşılamakiccedilin tasarlanan sisteme boumllgesel ısıtma sistemi ortak kazan dairesine ise boumllgesel ısıtmasantralı denir Boumllgesel ısıtma sistemleri buumlyuumlk ve geniş alana yayılmış bina grupları(Kışlalar hastaneler uumlniversite kampuumlsleri konut siteleri enduumlstriyel uumlretim tesisleri gibihellip)iccedilin oumlzellikle uygulanır Sistemin başlıca yararları şunlardır
1Her binada ayrı ayrı kalorifer kazanlarına yakıt ve kuumll depolarına kaloriferbacalarına gerek kalmadığı iccedilin inşaat ve tesisatın ilk kuruluş maliyeti azalır Boumlylelikle eldeedilen hacimler başka amaccedillar iccedilin kullanılabilir
2Her binada ayrı ayrı kazan dairesi bulunmayacağı iccedilin yangın ve patlama tehlikeleride ortadan kalkar
3Binalarda ayrı ayrı yakıt ikmali kuumll nakli sorunu ve kazan dairesi işletmeciliği(Uzman kaloriferci ihtiyacı) sorunu ortadan kalkacağı iccedilin işletme giderleri azalır Dumankurum yakıt ve kuumll pisliği ortadan kalkar
4Tek baca olduğundan gerekli filtreleme tesisleri kurularak ccedilevre kirlenmesi asgariyeindirilir
5Boumllge ısıtma santralinde bir ccediloumlp yakma kazanı tesis edilerek ccediloumlplerin imhası veartık ısının tekrar kazanılarak ısıtma şebekesine verilmesi muumlmkuumln olur
6Hem bina ısıtması hem de kullanım sıcak suyu uumlretimi iccedilin gerekli ısıyı daima hazırtutar
9
113 Radyant Isıtma
Radyant ısıtma sistemleri konusunda insanlar iccedilin esin kaynağı yine doğadır Kışaylarında bulutlu bir havada dolaştığınızı ve bir anda guumlneşin bulutların arasından ccedilıktığınıduumlşuumlnuumln nasıl tatlı bir sıcaklık hissedersiniz Hissedilen bu ısınmanın nedeni bir anda 5-10degC hava sıcaklığı artışı değil size ulaşmaya başlayan kızıloumltesi ışınlardır Guumlneş tekrar bulutagirdiğinde bu ısınma ortadan kalkacaktır İşte aynı duumlşuumlnceden yola ccedilıkarak ldquoRadyant IsıtmaSistemlerirdquo tasarlanmıştır Bu sistem aynen doğada olduğu gibi ortam havasının ısıtılmasıyerine kişilerin doğrudan konfor sıcaklığını hissetmelerini sağlamaktadır Radyant ısıtmasistemi uygulamalarında ısıtıcıların uygun yerleşimi ile mekacircn iccedilindeki tuumlm boumllgelerin ya dasadece istenen boumllgelerin ısıtılabilmesi muumlmkuumlnduumlr Radyant ısıtma doğalgaz sıvılaştırılmışpetrol gazı (LPG) ve sıvı yakıtların ışıma enerjisi sağlayan tuumlplerde yakılması sonucu ısınantuumlplerden yayılan kızıl oumltesi ışınların reflektoumlr aracılığı ile direkt nesneleri ısıtma prensibinedayanır
Şekil 18 Radyant ısıtma sistemi
Radyant ısıtma prensip olarak konvansiyonel sıcak hava ile ısıtmadan ccedilok daha farklıgerccedilekleştirilmektedir Bilindiği gibi uumlccedil tuumlr ısı geccedilişi tarif edilmektedir
Bunlar iletim taşınım ve ışınım şeklinde olmaktadır Radyant ısı geccedilişi veya diğerifadeyle Işınımla olan ısı geccedilişi iletimle ve taşımınla olan ısı geccedilişinden tamamen farklı biroumlzelliktedir Işınımla ısı geccedilişinde iletim ve taşınım şekillerindeki gibi ortamın doluolmasına ve maddesel bir temasa gerek yoktur Işınımla ısı geccedilişi cisimler arasında boşlukolması durumunda da vardır Işınımla ısı geccedilişi olayının accedilıklanması genel olarak dalga vekuantum teorileri yardımıyla yapılmaktadır Buna goumlre ışınım belirli bir dalga boyundaki
10
kızıl oumltesi ışınların ccedilarptıkları cisimlerin yuumlzeyindeki molekuumllleri titreştirmeleri boumlyleceoluşan suumlrtuumlnme ile ısınmayı sağlamalarıdır Tuumlm cisimler yuumlzey sıcaklıklarına bağlı olarakışınım yayarlar Ancak yuumlzey sıcaklığı 300 C nin uumlzerinde olan cisimler radyant ısıtmaaccedilısından dikkate alınır Radyant ısıtmada kullanılan cihazlarda yuumlzey sıcaklığı 450 Ccivarındadır Bu yuumlzey sıcaklığına sahip cisimler yuumlzey sıcaklığına da bağlı olarak l - 10 mdalga boyunda ışınım yayarlar
Radyant ısıtma cihazlarında doğalgaz veya doğalgazın ulaşamadığı yerlerdesıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) bir bruumlloumlr vasıtası ile yakılır ve Şekil l de goumlsterilensistemdeki borunun dış yuumlzeyi ısıtılır Radyant tuumlp adı verilen bu borudan yayılan kızıl oumltesiışınların reflektoumlr aracılığı ile direkt nesneleri ısıtma prensibine dayanır
Yuumlksek mekanlarda hava ısıtıldığında ısınan hava yuumlkseleceğinden ısıtılmasıgerekmeyen uumlst kısımlarda (tavanda) sıcaklık 40degCrsquoye ulaşırken doumlşeme seviyesinde havasıcaklığı 12 ndash 13 degC civarındadır Boumlylece tavandan ve hava değişiminden buumlyuumlk enerjikayıpları olmaktadır Radyant ısıtıcılarla ısıtılan yerlerde hava ısıtılmadığı iccedilin hava değişimoranları ve yuumlkseklik artar Boumlylece enerji tasarrufu da yaklaşık 60rsquolara ulaşmaktadır
11
Şekil 19 Ccedileşitli radyant ısıtma sistemleri
Radyant ısıtma sistemleri ile elde edilebilecek enerji tasarrufu dışında sağlanan diğeroumlnemli avantajlar şunlardır
Şekil 110 Kızıl oumltesi ışıl (Radyasyon) ısıtma sistemler
12
Havayı ısıtmadığı iccedilin minimum infiltrasyon kayıplarının (Kaccedilan ve sızanhavalar) olmaması
Ortamda hava hareketi olmadığından dolayı toz probleminin olmaması Homojen ısı dağılımının gerccedilekleşmesi Spot ısıtma yapılması Ccedilalışma sıcaklığına erişmek iccedilin beklemeye gerek olmaması birkaccedil dakika
iccedilinde ısınabilmesi İş guumlcuuml gereksinimi olmaması ve bakım maliyetlerinin ccedilok duumlşuumlk olması Vardiya ccedilalışmalarında boumllgesel ısıtma olanağı sağlaması Ccedilok kısa suumlrede ısıtabilme oumlzelliği nedeniyle muumlkemmel otomatik kontrol
yeteneği olmasıdır Kazan dairesi de gerektirmemesi nedeniyle buna bağlı enerji kayıpları ile yer ve
insan guumlcuuml kayıplarının olmaması da diğer oumlnemli uumlstuumlnluumlğuumlduumlr
Aşağıda sıralanan alanlar bilinen konvansiyonel hava ısıtmalı sistemlerle ısıtılmasıccedilok zor ccedilok pahalı ya da muumlmkuumln olmayan alanlardır
Isının yuumlkselerek kullanılmayan tavan boşluğuna hapsolduğu tuumlm yuumlksektavanlı mekanlar
Hava sirkuumllasyonu ccedilok olan kapıların genelde accedilık kaldığı giriş ve ccedilıkışalanları
Isıtmanın kısa suumlreli ihtiyaccedil duyulduğu alanlar Geniş alan iccedilerisinde ısıtılması istenen nokta ya da boumllgesel alanlar Kenarları accedilık uumlstuuml kapalı alanlar
Bu alanlar iccedilin en iyi ccediloumlzuumlm radyant ısıtmadır En genel anlamda yukarıdasınıflandırdığımız radyant ısıtma uygulamalarını ticari oumlrnekler halinde şoumlyle sıralayabilirizFabrikalar atoumllyeler oto servis ve showroomlar spor salonları camikiliseler depo uccedilakhangarları sera hayvan ccediliftlikleri kaferestoran bahccedileterasaccedilık alan
12 Isı ve Sıcaklık
121 Isı
1211 Isının Tanımı
Karbonlu bileşiklerin oksijenle birleşerek yanması sonucu ortaya ccedilıkan enerjiye ısıdenir yani kısaca ısı bir enerji biccedilimidir Isı enerjisi maddeleri meydana getiren molekuumlllerinhareket etmeleri sonucu oluşur
1212 Isının Birimleri
Isı birimi iş birimi ile aynıdır yani ısı birimi joule (j) olarak tanımlanır Ancak en ccedilokkullanılan ısı oumllccediluuml birimi kalori (cal) veya kilokalori (kcal) olarak kullanılmaktadır 1 kalori
13
1 gram suyun sıcaklığını 145 ordmCrsquoden 155 ordmC rsquoye yuumlkseltmek iccedilin gerekli olan ısımiktarıdır1kalori=4187 joule ve 1kcal=1000 calrsquodir
1213 Isının Oumllccediluumllmesi
Isı ldquoKalorimetrerdquo veya ldquoIsıoumllccedilerrdquo denen oumllccedilme aygıtlarıyla oumllccediluumlluumlr Cisimlerin ccedileşitlietki sonucunda accedilığa ccedilıkardığı ısıların oumllccediluumlmuumlnde karşılaşılan temel guumlccedilluumlk sistemle ccedilevrearasında oluşan parazit ısı alışverişleridir Bu alış verişler yalıtkan destekler kullanılaraksınırlandırılır Muumlmkuumlnse vakumda (Atmosfer altı basınccedilta ve havasız ortamda) ccedilalışılır vedış sistemle aynı sıcaklıkta tutulur(ısı geccedilişlerini oumlnlemek iccedilin)
122 Sıcaklık
1221 Sıcaklığın Tanımı
Sıcaklık ısının oumllccediluumlm tanımlamasını yapan bir birimdir enerji değildir Bir başkadeyişle sıcaklık ortamdaki ortalama molekuumller hareketin bir oumllccediluumlsuumlduumlr Sıcaklık duyularlaalgılanmakta ve genellikle cisimlerin aldığı veya verdiği ısıya goumlre ldquosıcakrdquo veya ldquosoğukrdquokavramlarıylada ifade edilir Sıcak ve soğuk iki cismin birbirine temas ettirilmesi halindesıcak olanın soğuduğunu soğuk olanın da ısındığını belirli bir suumlre temas halindekaldıklarında ise her ikisinin de aynı sıcaklık veya soğukluğa ulaştıklarını biliyoruz Sonuccedilolarak sıcaklık cisimlerin ısı durumlarını oumllccedilmeye yarayan veya ısı alıp veren cisimlerinuumlzerindeki değişimi değerlendirmek iccedilin kullanılan bir terimdir diyebiliriz
1222 Sıcaklığın Birimleri
Sıcaklık birimleri olarak ldquodegC (Celsius)rdquo ve ldquodegF (Fahrenheit)rdquo guumlnluumlk yaşamda yaygın olarakkullanılır ldquodegK (Kelvin) ise teknik bir oumllccediluuml birimidir
Isı ile sıcaklık arasındaki ilişki
Q=mc t
Bağıntısı ile verilebilir Burada
Q= ısım= kuumltlec= oumlz ısı
t= sıcaklık değişimidir
1223 Sıcaklık Oumllccedilme
Sıcaklık termometre ile oumllccediluumlluumlr Bunların hemen hepsi civa alkol gibi maddelerinhacimlerinin ısı ile genleşmesinden yararlanılarak yapılmıştır Uumlccedil ccedileşittir
14
Celsius (degC) derecesi En yaygın kullanılanıdır Suyun donma noktası sıfır kaynamanoktası da 100degC kabul edilmiştir Civalı bir termometre uumlzerinde donma noktası ilekaynama noktası işaretlenmiş bu iki ccedilizgi arası yuumlz eşit parccedilaya boumlluumlnmuumlştuumlr Buboumlluumlmlerden bir tanesine 1 centigrade (santrigrat) derecesi denmiştir (degC) harfi ile goumlsterilirUumllkemizde degC kullanılır
Şekil111 Celsius(degC) ve Fahrenheit(degF) oumllccedileklerinin karşılaştırılması
Fahrenheit(degF) derecesi Suyun donma derecesi +32 kaynama derecesi ise +212derece olarak alınmıştır Suyun donma ile kaynama derecesi arasındaki accedilıklık 180 eşitparccedilaya boumlluumlnmuumlş bunlardan birine (1 Fahrenheit) derecesi denmiştir (degF) harfi ile goumlsterilirAmerika İngiltere gibi bazı uumllkelerde kullanılmaktadır
Kelvin derecesi Suyun donma derecesi -27315degC olarak kabul edilmiştir(1K=1degC)(T ) harfi ile goumlsterilir T= (27315 + tdegC) ( t santigrat derece degC )
123 Basınccedil
1231 Basıncın Tanımı
Birim yuumlzeye dik olarak etki eden kuvvettir Barometre ile oumllccediluumlluumlr Kuvvetinalana boumlluumlnmesiyle hesaplanır ( P) harfi ile goumlsterilir
Şekil112 Basıncın alana etkisi
1232 Basınccedil Birimleri
Bar atuuml(kgcmsup2) torr fiziksel atmosfer basıncı(atm) pascal(pa) mss(metre susuumltunu) milimetre civa basıncı(mmHg) inccedil kareye duumlşen pount(psi)
15
1233 Basınccedil Sıcaklık ve Hacim İlişkisi
Basınccedil sıcaklıkla doğru hacimle ters orantılıdır Sıcaklık artarsa orantılı olarak basınccedilda artar (Hacim sabit) Hacim artarsa basınccedil duumlşer (Sıcaklık sabit)
13 Isı İletimi (Transferi)
Isının iletimi iccedilin bir sıcaklık farkı oluşmalıdır Isı daima yuumlksek sıcakdan duumlşuumlksıcaklığa doğru hava hareketi yapar
131 Isı İletim Ccedileşitleri
Isı iletimi uumlccedil şekilde olur İletimtaşınım ve ışıma
1311 Konduumlksiyon (Conduction İletkenlik) Yoluyla İletim
Isının bir cisim iccedilinde molekuumlller ve elektronlar aracılığı ile veya değme esnasındailetilmesidir Daha ccedilok katı cisimlerde goumlruumlluumlr
Metal bir ccedilubuğun ucunu ateşe tuttuğumuz zaman diğer ucunun da belli bir suumlre sonraısındığını fark edeceğiz Bu konduumlksiyon yoluyla (Temas iletkenlik) ısınmadır
1312 Konveksiyon (ConvectionTaşınım) Yoluyla İletim
Sıvılarda ve gazlarda ısının hareket eden bir ortamla(Taşıyıcı sayesinde) iletilmesidirDolayısıyla ısının konveksiyon şeklinde yayılabilmesi iccedilin ısı kaynağı ile ısıtılacak mahalarasında ısı enerjisi taşıyan taşıyıcıya (Su buhar veya hava) gerek vardır Isı bu taşıyıcıtarafından bir yerden başka bir yere taşınır
Sıcak sulu kaynar sulu buharlı ve havalandırma tesisatlardaki ısı iletimleri bu iletimeoumlrnek verilebilir
1313 Radyasyon (Işıma) Yoluyla İletim
Isının iki cisim arasında iletici bir ortam olmaksızın iletilmesidir Herhangi bir ısıkaynağından elde edilen ısı ışınlarının hava tabakasını geccedilerken havayı ısıtarak uzakta olanbir cisme veya canlı bir varlığa ulaşıp onu ısıtmasına radyasyon (ışıma) yoluyla ısınıniletilmesi denir
Elektrikli kuarts ve hava gazı sobalarındaki ısıtma ve guumlneşin duumlnyamızı ısıtması buısınmaya oumlrnektir
16
132 Isı Kaybı
Binalarda ısı kaybı hesaplarını yapabilmek iccedilin binanın durumu binanın hangi coğrafiboumllgede olduğu youmlnuuml binanın inşasında kullanılan yapı malzemelerinin cinsi hakkındagerekli bilgilere sahip olmak gerekir
Binanın her bir hacmi iki şekilde ısı kaybeder Birincisi yapı malzemelerinden (Kumccedilimento taş briket kireccedil demir ahşap cam vb) geccedilen ısı kayıpları (İletimsel veyatransmisyon) ikincisi pencere ve kapı boşlukları gibi yerlerde meydana gelen ısı kayıplarıdır(İnfiltrasyon)
1321 Duvarlarda Isı Kaybı
Binaların iccedil ve dış duvarlarında ısı kaybı meydana gelir Isı kaybı duvarları oluşturanana malzemelere (Taş tuğla beton briket vb) iccedil ve dış sıva cinslerine varsa ısı yalıtımıcinsine bunların kalınlıkları duvarların boyutları zemin veya bodrum kat duvarlarınıntoprağa bitişik olup olmadığı gibi durumlara bağlı olarak artar veya azalır (Duvarlardayapılacak ısı yalıtımı ısı kaybını azaltacaktır)
1322 Kapı ve Pencerelerden Isı Kaybı
Pencere ve kapıların boyutları yapılış şekli ve cinsi (Tek veya ccedilift cam) malzemelerive accedilılan kısımların boyutları gibi kriterlere bağlı olarak değişir
1323 Doumlşemelerden Isı Kaybı
Doumlşemelerin yapısı malzemeleri kalınlıkları boyutları ve doumlşemenin durumlarına(Zemine oturan toprak temaslı doumlşeme accedilık geccedilit uumlzerindeki dış hava temaslı ara katdoumlşemesi gibi) goumlre ısı kaybı meydana gelir Ayrıca tavanlar da dikkate alınır (Ccedilatıda ısıyalıtımı yapılıp yapılmadığı gibihellip)
1324 İnfiltrasyon Yolu ile Isı Kaybı
Kapatılmış durumda olan pencere ve kapıların accedilılan kanatları ile tam ccedilakışmamaktave arada bir boşluk kalmaktadır Dış hava ile hacmin iccedil havası arasındaki basınccedil farkınedeniyle bu aralıklardan iccedileriye soğuk olan dış hava sızmaktadır Odaya sızan dış havaaynı miktarda ve sıcak olan iccedil havanın dışarı sızmasına neden olmaktadır Bu durumdaodaya sızan soğuk dış havanın oda sıcaklığına kadar ısıtılması gerekmektedir Bu soğuksızıntı havasını ısıtmak iccedilin gereken ısı miktarına hava sızıntısı (İnfiltrasyon) ısı kaybı denirİnfiltrasyon ısı kaybını hesaplamak iccedilin pencere ve kapıların accedilılan kısımlarının ccedilevreuzunlukları oumlnceden hesaplanmalıdır
17
1325 İşletme Ruumlzgacircr ve Youmln Zamları
Binanın işletme durumu(Tesisatın suumlrekli ccedilalışıp ccedilalışmaması ve soumlnduumlruumlluumlş suumlresi)dış kapının doğrudan dış havaya accedilıldığı ortamlar (Duumlkkacircn mağaza banka vs yerler) ısıkaybını oluşturur Hava sızıntısından farklı olarak bir hava değişiminin soumlzkonusu olduğu vebir hacmin ısı kaybının hesaplanmasında dış duvarların youmlnuumlnuumln oumlnemi (Ccediluumlnkuuml kuzey yarımkuumlrede binaların guumlneye bakan odaları guumlneş ışınlarının radyasyonu etkisiyle bir miktarısınır) goumlz oumlnuumlnde bulundurularak ısı kaybı hesaplanır
14 Isıtıcıların Montajı
Şekil 113 Isıtıcı ccedileşitleri
141 Isıtıcı Montaj Takımlarının Oluşması
Isıtıcının istenen konumda tesisata bağlanabilmesi iccedilin kullanılan tesbit ve bağlantıparccedilalarına montaj elemanı ısıtıcı dilimlerinin birleştirilerek grup oluşturulması ve ısıtıcınıntesisata bağlanması iccedilin kullanılan oumlzel takımlara ısıtıcı montaj takımları denir
Konvektoumlr fancoil panel ve levhalı ısıtıcılarda montaj elemanları ıstıcı ile birlikteverilir Montaj bilgileri bir broşuumlr ile anlatılır Bu bilgiler doğrultusunda verilen elemanlarlamonte edilir Diğer ısıtıcılarda oumlzellikle dilimli ısıtıcılarda boumlyle bir olanak yoktur Montajelemanları ayrı ayrı temin edilir Montaj teknik elemanın bilgi ve becerisine bağlıdırGerekli olan takım ve elemanlar aşağıda belirtilmiştir
18
1411 Radyatoumlr Nipeli
Oslash32mm(1frac14) anma ccedilapında ccedilelik malzemedenyapılır Her iki ucuna da birbirinin tersi olan sağ-sol dişaccedilılır Tek youmlnluuml doumlnduumlruumllmesiyle her iki tarafı daccediloumlzer veya sıkar Sağ-sol dişler nipel ortasında birleşirNipel iccedil ccedilapına bırakılan tırnaklar anahtar ağzı goumlrevigoumlruumlr Bazı nipeller dikine biccedilimli kesik olarak uumlretilirNipelin iccedilten anahtarla zorlanması durumunda nipelccedilapı genişleyerek ısıtıcı delik ccedilapını tam kavrar Dilimdişinin sıyırmasını oumlnler
Şekil 114 Radyatoumlr nipeli
1412 Radyatoumlr Tapası
Temper doumlkuumlmden anahtar ağızlı olarak imal edilirSağ veya sol vida ccedilekilir Anma ccedilapı Oslash32mm(1frac14)rsquodir Buoumllccediluuml tapanın diş dibine olan oumllccediluumlsuumlduumlr İşccedililiğindekesinlikle ağzlı anahtarlar kullanılmalıdır Dişli boruanahtarları zorlanmalarda anahtar ağızlarının bozulmasınaneden olur
Şekil 115 Radyatoumlr tapası
1413 Reduumlksiyon
Radyatoumlr reduumlksiyonu tapa gibi temper doumlkuumlmdenaynı oumllccediluumlde ve diş youmlnlerinde anahtar ağızlı olarak yapılırFarklı olarak ortasına sağ dişli Oslash10 Oslash15 Oslash20 ve Oslash25mm oumllccediluumllerinde boru vidaları accedilılmış delik bırakılır Budeliklere radyatoumlr vanası veya puumlrjoumlr bağlanır
Şekil 116 Radyatoumlr reduumlksiyonu
1414 Radyatoumlr Contası
Oslash32 mm iccedil ccedilapında yağlı kağıt fiber sıvı silikon tuumlruuml vekauccediluktan yapılan sızdırmazlık elemanıdır Buharlı tesisatlarda fibercontalar kullanılır Radyatoumlr dilimini soumlkmeden gevşeterek yapılantamiratlarda sıvı conta kullanışlı olur Conta kullanılacak yuumlzey iyitemizlenmelidir Kağıt ve fiber conta yuumlzeylerine suumllyen veya bezirsuumlruumllmelidir
Şekil 117 Radyatoumlr contası
19
1415 Radyatoumlr Konsolu
T demirinden veya doumlkme demirden dilimarasına oturabilecek biccedilimde uumlretilir Duvar doumlşemeve tavan tipi olarak uumlccedil ccedileşit konsol vardır Duvar tipikonsolun duvar iccedilinde kalan ucuna tırnaklar accedilılır Butırnaklar konulan dolgu harcının konsolu tamkavramasını sağlar Tavan ve doumlşeme tipinde ise en az70 mm yuumlksekliğinde tabanı doumlşemeye veya tavankiriş alt yuumlzeyine oturabilecek biccedilimde yapılır
Şekil 118 Radyatoumlr konsolları
Sabit Ayaklı Konsol Ayarlı Ayaklı Konsol Ayarlı Askı Konsolu Sabit Askı Konsolu
Şekil 119 Radyatoumlr konsolu ccedileşitleri
1416 Radyatoumlr Kelepccedilesi
Ccedilelik sacdan radyatoumlr birleşim boğazı ccedilapında biccedilimli olarak yapılır Sac kalınlığınınaz olması durumunda dayanımı artırmak iccedilin kordonlu uumlretilir İki veya uumlccedil parccediladanmeydana gelir Parccedilaları vida veya vida-somunla tutturulur Kelepccedile kuyruğunun ccedilimentoharcını tam kavraması iccedilin enine kordonlu ve ccedilentikli yapılır Kelepccedileler genellikle duvaramontaj edilir Radyatoumlr arkasında 40 mm boşluk bırakılacağından dilim genişliğiyle kelepccedileekseni arasında uygun boşluk bırakılarak montaj edilir Montajında yatay ve dikey terazisigoumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır
20
Şekil 120 Radyatoumlr kelepccedilelerinin goumlruumlnuumlşuuml
1417 Isıtıcı Vanaları
Isıtıcı(Radyatoumlr) vanaları pirinccedil ve bronz malzemeden yapılır Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaakışkan kesici olarak kullanılır Oslash15-Oslash20-Oslash25-mm anma oumllccediluumllerinde bulunur Isıtıcıgenişliğine ve montaj durumuna uyması iccedilin koumlşeli (Koumlşe doumlnuumlşluuml) ve duumlz biccedilimli yapılırİccedilten-dıştan ayarlı dışardan ayarlı iccedilten ayarlı termostatik ve kompakt (Bitişik giriş-ccedilıkışlı)olarak ccedileşitleri vardır
Isıtıcı vanası gerektiğinde tesisat ve ısıtıcıyı birbirinden ayırma goumlrevi de goumlruumlrBunun iccedilin vananın bir ucu iccedil diğer ucu dış dişli yapılır Dış dişe rakor somunu takılırIsıtıcıların kolay soumlkuumllmesi ve soumlkuumlm sırasında tesisat suyunun dışarı akmaması iccedilin vananınrakoru ısıtıcı tarafına gelmelidir Isıtıcı doumlnuumlşlerinde vana yerine rakor parccedilaları dakullanılabilir Bu rakorlar accedilma-kapama yapamaz Sadece ısıtıcı tesisat bağlantısı goumlrevigoumlruumlr Duumlz ve koumlşeli biccedilimlerde yapılır Isıtıcı doumlnuumlşlerine iccedilten ayarlı vanalar da takmakmuumlmkuumlnduumlr Bu vanalara accedilıktan accedilma-kapama yapılamaz Ancak tesisatccedilı tarafından oumlzelallen (goumlmme) anahtarıyla ayar yapılabilir İccedilten ayarlı vanalara ısıtıcı doumlnuumlş vanası da denir
21
22
Şekil 121 Isıtıcı vana ccedileşitleri
23
1418 Isıtıcı Montaj Takımları
Isıtıcı dilimlerinin birleştirilmesinde oumlzel olarak yapılmış nipel anahtarı ve kolukullanılır Oslash18-Oslash20mm yuvarlak dolu ccedilelikten yapılır Ucu 32mm lacircmel yapılarak nipelanahtarı oluşturulur Anahtarın boyu 300 500 800 VE 1000 mm oumllccediluumllerinde olurAnahtarın kolay doumlnduumlruumllmesi iccedilin diğer ucu anahtar kolunu geccedilecek biccedilimde karedikdoumlrtgen veya altıgen biccedilimli yapılır Ccediloğu zaman anahtar ucu dairesel buumlkuumlluumlr Anahtarkolu bu daire iccediline takılarak doumlnduumlruumlluumlr
Anahtar kolu 550-800mm uzunluğunda en az 18-20mm ccedilapında ve ccedilelikmalzemeden yapılır Anahtar takılacak ucu anahtar ucuna uygun biccedilimde işlenir Anahtarkolunun moment kuvvetini arttırmak iccedilin uzatma kol borusu kullanılır Oslash20 mm lik boru buiş iccedilin uygun olur
Anahtarın ısıtıcı dilimli delik ekseni doğrultusunda durması iccedilin altına destekkonulmalıdır Destek ısıtıcı genişliği kadar olmalıdır Uumlzerine ısıtıcının yarım genişliğikadar V accedilılması gerekir Anahtar V iccedilinde kılavuzlanarak doumlnduumlruumlluumlr
Şekil 122 Montaj takımlarının goumlruumlnuumlşleri
Radyatoumlr tapa ve reduumlksiyonlarının sıkılıp soumlkuumllebilmesi iccedilin oumlzel yapılmış ağızlıanahtar veya kurbağacık anahtar kelepccedile vidasını sıkmak iccedilin uzun saplı tornavida kullanılırRadyatoumlr vanası rakorlarını sıkmak iccedilin vana ccedilapına uygun oumlzel yapılmış rakor anahtarıkullanılır Rakor anahtarı rakorun iccedilindeki tırnağı kavrayacak biccedilimde ve rakor ccedilapındaolmalıdır Rakor hiccedilbir zaman başka tuumlr bir anahtarla sıkılıp soumlkuumllmemelidir
24
142 Dilimli Isıtıcıların Gruplandırılması
Birbiriyle yan yana birleştirilebilir biccedilimde yapılan ısıtıcılara dilimli ısıtıcı(Radyatoumlr) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlne de dilim adı verilir Dilimli ısıtıcılardoumlkme demir ccedilelik ve aluumlminyum malzemeden yapılır ve yapıldığı malzemeyleisimlendirilirler Uumlccedil grupta ele alınır
1421 Doumlkme Dilimli Radyatoumlrler
Doumlkme demir ısıtıcılar lacircmelli grafit doumlkme demirden uumlretilir Doumlkuumlm kalıplarındadilimler halinde yapılır Dilimlerin her iki yanında bırakılan vidalı delikler sayesinde birbaşka dilimle birleştirilebilecek şekilde yapılır Dilimlerin bir yuumlzuumlnde Oslash32mm sağ diğeryuumlzuumlnde Oslash32mm sol bağlantı deliğiyle bağlantı yapılır Birleştirmede Oslash32mm sağ-sol ccedileliknipeller kullanılır Dilim genişliği 60mmdir Delik eksenleri arası ve dilim genişliğioumllccediluumlsuumlyle adlandırılır
Kolonlu radyatoumlrler ise ısıtma yuumlzey alanlarını artırmak iccedilin akışkan iletim kanallarıarası boşaltılmış biccedilimde yapılır Dışarıdan bu boşluklar goumlzle goumlruumlluumlr Boşluklarda havasirkuumllasyonu meydana gelir Bu şekilde hava temas alanı artırılır Isı verimi yuumlkseltilir Uumlccedildoumlrt beş altı vs kolonlu olarak uumlretilir
Şekil 123 Doumlkme dilimli radyatoumlr grubu dilim oumllccediluumllendirmesi ve dilim oumllccediluumlleri
25
Soru 1 Doumlkme dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 124 Doumlkme dilimli radyatoumlr gruplandırmak
26
UYGULAMA FAALİYETİ
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Doumlkuumlm radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli radyatoumlr tapası radyatoumlr
reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr dilimlerini duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Doumlkuumlm radyatoumlr dilimi ağızlarını ccedilizmeden eğeyle temizleyiniz3 Bir radyatoumlr diliminin deliklerine nipellerini elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci dilimi birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 maddeleri tekrarlayarak diğer radyatoumlr dilimlerini de birleştiriniz8 Raryatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Dilim aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
UYGULAMA FAALİYETİ
27
1422 Ccedilelik Dilimli Radyatoumlrler
Bu ısıtıcılar presli dilim parccedilalarının oumlzel direnccedil kaynağı yapılması şeklinde uumlretilirYaklaşık 1mm et kalınlığında ccedilelik sac kullanılır Dilimler birbirine direnccedil kaynaklıbirleştirilerek oluşturulur Gerekirse birkaccedil grup ccedilelik nipellerle birleştirilir ve buumlyuumlk gruplarelde edilebilir Genellikle sipariş uumlzerine istenilen dilim sayısında uumlretilir 7 bar testbasıncına tabi tutulduktan sonra piyasaya verilir
Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplarının ilk ve son dilim bağlantı deliklerine oslash32mm vidaaccedilılır Vida youmlnuuml birbirine sağ-sol youmlnuumlndedir Anma oumllccediluumlleri delik eksenleri arası ve dilimgenişliği oumllccediluumlleriyle anılır Buumltuumln ccedilelik dilimli radyatoumlrlerin dilim kalınlığı 50mmdir
Şekil 125 Ccedilelik dilimli radyatoumlruumln goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
28
Soru 2 Ccedilelik dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 126 Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Ccedilelik radyatoumlr (En 5erli 2 adet grup) radyatoumlr nipeli tapası ve reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz bir zemindehazırlayınız
2 Radyatoumlr grubu delik ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 Birinci radyatoumlr grubunun deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci radyatoumlr grubunu birinci grup nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 Radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız8 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız9 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
29
1423 Aluumlminyum Dilimli Radyatoumlrler
Aluumlminyum dilimli radyatoumlrler pres doumlkuumlm youmlntemiyle uumlretilir Estetik (Guumlzel) vepuumlruumlzsuumlz yuumlzeyleri ile dekoratif goumlruumlnuumlr Dilim arasında bırakılan kanatlarla hava temasalanı muumlmkuumln olduğu kadar arttırılmıştır Aluumlminyum malzemeden imal edildiği iccedilinhafiftir Bunun yanında ilk yatırım maliyeti yuumlksektir Korozyon (Paslanma) tehlikesi vardırBu nedenle bazı aliminyum radyatoumlrlerde suyun geccediltiği kanallara ccedilelik boru yerleştirilir Buccedilelik borular aliminyum folyo ile kaplanır Hava tuumlrbuumllansı ve ısı guumlcuumlnuumln yuumlkseltilmesi iccedilinkanatlarla şekillendirilir
Şekil 127 Aluumlminyum radyatoumlrlerin goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
30
Soru 3 Aluumlminyum dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 128 Aluumlminyum dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Aluumlminyum radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli tapası reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Radyatoumlr dilimi ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 1Radyatoumlr diliminin deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 2 Radyatoumlr dilimini birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 işlemleri tekrarlayarak diğer dilimleri de takınız8 Elde edilen radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı
radyatoumlr tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
7
Şekil 16 Kuru kondens borulu alttan dağıtmalı alttan toplamalı alccedilak basınccedillı buharlı ısıtma
Şekil 17 Islak kondens borulu alttan dağıtmalı alttan toplamalı alccedilak basınccedillı buharlı ısıtma
1114 Yuumlksek Basınccedillı Buharlı Isıtma
Kalorifer kazanından ccedilıkış basıncı 05 atuumlrsquoden ve sıcaklığı da 110 degCrsquoden yuumlksekbuharla yapılan ısıtmadır Buhar basıncının yuumlksek olması istenen buumlyuumlk işletmelerdekullanılır Basınccedil yuumlksek olduğu iccedilin sistemde kullanılan malzemeler bu basınca uygunseccedililmelidir
8
1115 Vakumlu (Atmosfer Altı Basınccedilla Ccedilalışan) Buharla Isıtma
Basıncı atmosfer basıncından az olup 025 ile 095 atuuml arasında değişen ve sıcaklığıda en az 65 degC olan buharla yapılan ısıtmadır Kazanda elde edilen buhar boru ve ısıtıcılardadolaşıp yoğunlaştıktan sonra kazana doumlner Doumlnuumlş borusuna bir pompa konularak suyu vehavayı emer suyu kazana havayı da dışarı atar Guumlnuumlmuumlzde kullanılmayan bir sistemdir
1116 Sıcak Hava ile Isıtma
Bu sistemde ısı taşıyıcı olarak hava kullanılır Bir merkezde ısıtılan hava kanallarvasıtasıyla ısıtılması gereken ortama (Oda vb) sevk edilir Bu sistem ancak ısıtma ile beraberhava değişiminin de sağlanmasının gerekli olduğu yerlerde uygulanır
112 Boumllgesel Isıtma
Birden fazla binanın ısı ihtiyacını aynı anda tek merkezden (Isı Merkezi) karşılamakiccedilin tasarlanan sisteme boumllgesel ısıtma sistemi ortak kazan dairesine ise boumllgesel ısıtmasantralı denir Boumllgesel ısıtma sistemleri buumlyuumlk ve geniş alana yayılmış bina grupları(Kışlalar hastaneler uumlniversite kampuumlsleri konut siteleri enduumlstriyel uumlretim tesisleri gibihellip)iccedilin oumlzellikle uygulanır Sistemin başlıca yararları şunlardır
1Her binada ayrı ayrı kalorifer kazanlarına yakıt ve kuumll depolarına kaloriferbacalarına gerek kalmadığı iccedilin inşaat ve tesisatın ilk kuruluş maliyeti azalır Boumlylelikle eldeedilen hacimler başka amaccedillar iccedilin kullanılabilir
2Her binada ayrı ayrı kazan dairesi bulunmayacağı iccedilin yangın ve patlama tehlikeleride ortadan kalkar
3Binalarda ayrı ayrı yakıt ikmali kuumll nakli sorunu ve kazan dairesi işletmeciliği(Uzman kaloriferci ihtiyacı) sorunu ortadan kalkacağı iccedilin işletme giderleri azalır Dumankurum yakıt ve kuumll pisliği ortadan kalkar
4Tek baca olduğundan gerekli filtreleme tesisleri kurularak ccedilevre kirlenmesi asgariyeindirilir
5Boumllge ısıtma santralinde bir ccediloumlp yakma kazanı tesis edilerek ccediloumlplerin imhası veartık ısının tekrar kazanılarak ısıtma şebekesine verilmesi muumlmkuumln olur
6Hem bina ısıtması hem de kullanım sıcak suyu uumlretimi iccedilin gerekli ısıyı daima hazırtutar
9
113 Radyant Isıtma
Radyant ısıtma sistemleri konusunda insanlar iccedilin esin kaynağı yine doğadır Kışaylarında bulutlu bir havada dolaştığınızı ve bir anda guumlneşin bulutların arasından ccedilıktığınıduumlşuumlnuumln nasıl tatlı bir sıcaklık hissedersiniz Hissedilen bu ısınmanın nedeni bir anda 5-10degC hava sıcaklığı artışı değil size ulaşmaya başlayan kızıloumltesi ışınlardır Guumlneş tekrar bulutagirdiğinde bu ısınma ortadan kalkacaktır İşte aynı duumlşuumlnceden yola ccedilıkarak ldquoRadyant IsıtmaSistemlerirdquo tasarlanmıştır Bu sistem aynen doğada olduğu gibi ortam havasının ısıtılmasıyerine kişilerin doğrudan konfor sıcaklığını hissetmelerini sağlamaktadır Radyant ısıtmasistemi uygulamalarında ısıtıcıların uygun yerleşimi ile mekacircn iccedilindeki tuumlm boumllgelerin ya dasadece istenen boumllgelerin ısıtılabilmesi muumlmkuumlnduumlr Radyant ısıtma doğalgaz sıvılaştırılmışpetrol gazı (LPG) ve sıvı yakıtların ışıma enerjisi sağlayan tuumlplerde yakılması sonucu ısınantuumlplerden yayılan kızıl oumltesi ışınların reflektoumlr aracılığı ile direkt nesneleri ısıtma prensibinedayanır
Şekil 18 Radyant ısıtma sistemi
Radyant ısıtma prensip olarak konvansiyonel sıcak hava ile ısıtmadan ccedilok daha farklıgerccedilekleştirilmektedir Bilindiği gibi uumlccedil tuumlr ısı geccedilişi tarif edilmektedir
Bunlar iletim taşınım ve ışınım şeklinde olmaktadır Radyant ısı geccedilişi veya diğerifadeyle Işınımla olan ısı geccedilişi iletimle ve taşımınla olan ısı geccedilişinden tamamen farklı biroumlzelliktedir Işınımla ısı geccedilişinde iletim ve taşınım şekillerindeki gibi ortamın doluolmasına ve maddesel bir temasa gerek yoktur Işınımla ısı geccedilişi cisimler arasında boşlukolması durumunda da vardır Işınımla ısı geccedilişi olayının accedilıklanması genel olarak dalga vekuantum teorileri yardımıyla yapılmaktadır Buna goumlre ışınım belirli bir dalga boyundaki
10
kızıl oumltesi ışınların ccedilarptıkları cisimlerin yuumlzeyindeki molekuumllleri titreştirmeleri boumlyleceoluşan suumlrtuumlnme ile ısınmayı sağlamalarıdır Tuumlm cisimler yuumlzey sıcaklıklarına bağlı olarakışınım yayarlar Ancak yuumlzey sıcaklığı 300 C nin uumlzerinde olan cisimler radyant ısıtmaaccedilısından dikkate alınır Radyant ısıtmada kullanılan cihazlarda yuumlzey sıcaklığı 450 Ccivarındadır Bu yuumlzey sıcaklığına sahip cisimler yuumlzey sıcaklığına da bağlı olarak l - 10 mdalga boyunda ışınım yayarlar
Radyant ısıtma cihazlarında doğalgaz veya doğalgazın ulaşamadığı yerlerdesıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) bir bruumlloumlr vasıtası ile yakılır ve Şekil l de goumlsterilensistemdeki borunun dış yuumlzeyi ısıtılır Radyant tuumlp adı verilen bu borudan yayılan kızıl oumltesiışınların reflektoumlr aracılığı ile direkt nesneleri ısıtma prensibine dayanır
Yuumlksek mekanlarda hava ısıtıldığında ısınan hava yuumlkseleceğinden ısıtılmasıgerekmeyen uumlst kısımlarda (tavanda) sıcaklık 40degCrsquoye ulaşırken doumlşeme seviyesinde havasıcaklığı 12 ndash 13 degC civarındadır Boumlylece tavandan ve hava değişiminden buumlyuumlk enerjikayıpları olmaktadır Radyant ısıtıcılarla ısıtılan yerlerde hava ısıtılmadığı iccedilin hava değişimoranları ve yuumlkseklik artar Boumlylece enerji tasarrufu da yaklaşık 60rsquolara ulaşmaktadır
11
Şekil 19 Ccedileşitli radyant ısıtma sistemleri
Radyant ısıtma sistemleri ile elde edilebilecek enerji tasarrufu dışında sağlanan diğeroumlnemli avantajlar şunlardır
Şekil 110 Kızıl oumltesi ışıl (Radyasyon) ısıtma sistemler
12
Havayı ısıtmadığı iccedilin minimum infiltrasyon kayıplarının (Kaccedilan ve sızanhavalar) olmaması
Ortamda hava hareketi olmadığından dolayı toz probleminin olmaması Homojen ısı dağılımının gerccedilekleşmesi Spot ısıtma yapılması Ccedilalışma sıcaklığına erişmek iccedilin beklemeye gerek olmaması birkaccedil dakika
iccedilinde ısınabilmesi İş guumlcuuml gereksinimi olmaması ve bakım maliyetlerinin ccedilok duumlşuumlk olması Vardiya ccedilalışmalarında boumllgesel ısıtma olanağı sağlaması Ccedilok kısa suumlrede ısıtabilme oumlzelliği nedeniyle muumlkemmel otomatik kontrol
yeteneği olmasıdır Kazan dairesi de gerektirmemesi nedeniyle buna bağlı enerji kayıpları ile yer ve
insan guumlcuuml kayıplarının olmaması da diğer oumlnemli uumlstuumlnluumlğuumlduumlr
Aşağıda sıralanan alanlar bilinen konvansiyonel hava ısıtmalı sistemlerle ısıtılmasıccedilok zor ccedilok pahalı ya da muumlmkuumln olmayan alanlardır
Isının yuumlkselerek kullanılmayan tavan boşluğuna hapsolduğu tuumlm yuumlksektavanlı mekanlar
Hava sirkuumllasyonu ccedilok olan kapıların genelde accedilık kaldığı giriş ve ccedilıkışalanları
Isıtmanın kısa suumlreli ihtiyaccedil duyulduğu alanlar Geniş alan iccedilerisinde ısıtılması istenen nokta ya da boumllgesel alanlar Kenarları accedilık uumlstuuml kapalı alanlar
Bu alanlar iccedilin en iyi ccediloumlzuumlm radyant ısıtmadır En genel anlamda yukarıdasınıflandırdığımız radyant ısıtma uygulamalarını ticari oumlrnekler halinde şoumlyle sıralayabilirizFabrikalar atoumllyeler oto servis ve showroomlar spor salonları camikiliseler depo uccedilakhangarları sera hayvan ccediliftlikleri kaferestoran bahccedileterasaccedilık alan
12 Isı ve Sıcaklık
121 Isı
1211 Isının Tanımı
Karbonlu bileşiklerin oksijenle birleşerek yanması sonucu ortaya ccedilıkan enerjiye ısıdenir yani kısaca ısı bir enerji biccedilimidir Isı enerjisi maddeleri meydana getiren molekuumlllerinhareket etmeleri sonucu oluşur
1212 Isının Birimleri
Isı birimi iş birimi ile aynıdır yani ısı birimi joule (j) olarak tanımlanır Ancak en ccedilokkullanılan ısı oumllccediluuml birimi kalori (cal) veya kilokalori (kcal) olarak kullanılmaktadır 1 kalori
13
1 gram suyun sıcaklığını 145 ordmCrsquoden 155 ordmC rsquoye yuumlkseltmek iccedilin gerekli olan ısımiktarıdır1kalori=4187 joule ve 1kcal=1000 calrsquodir
1213 Isının Oumllccediluumllmesi
Isı ldquoKalorimetrerdquo veya ldquoIsıoumllccedilerrdquo denen oumllccedilme aygıtlarıyla oumllccediluumlluumlr Cisimlerin ccedileşitlietki sonucunda accedilığa ccedilıkardığı ısıların oumllccediluumlmuumlnde karşılaşılan temel guumlccedilluumlk sistemle ccedilevrearasında oluşan parazit ısı alışverişleridir Bu alış verişler yalıtkan destekler kullanılaraksınırlandırılır Muumlmkuumlnse vakumda (Atmosfer altı basınccedilta ve havasız ortamda) ccedilalışılır vedış sistemle aynı sıcaklıkta tutulur(ısı geccedilişlerini oumlnlemek iccedilin)
122 Sıcaklık
1221 Sıcaklığın Tanımı
Sıcaklık ısının oumllccediluumlm tanımlamasını yapan bir birimdir enerji değildir Bir başkadeyişle sıcaklık ortamdaki ortalama molekuumller hareketin bir oumllccediluumlsuumlduumlr Sıcaklık duyularlaalgılanmakta ve genellikle cisimlerin aldığı veya verdiği ısıya goumlre ldquosıcakrdquo veya ldquosoğukrdquokavramlarıylada ifade edilir Sıcak ve soğuk iki cismin birbirine temas ettirilmesi halindesıcak olanın soğuduğunu soğuk olanın da ısındığını belirli bir suumlre temas halindekaldıklarında ise her ikisinin de aynı sıcaklık veya soğukluğa ulaştıklarını biliyoruz Sonuccedilolarak sıcaklık cisimlerin ısı durumlarını oumllccedilmeye yarayan veya ısı alıp veren cisimlerinuumlzerindeki değişimi değerlendirmek iccedilin kullanılan bir terimdir diyebiliriz
1222 Sıcaklığın Birimleri
Sıcaklık birimleri olarak ldquodegC (Celsius)rdquo ve ldquodegF (Fahrenheit)rdquo guumlnluumlk yaşamda yaygın olarakkullanılır ldquodegK (Kelvin) ise teknik bir oumllccediluuml birimidir
Isı ile sıcaklık arasındaki ilişki
Q=mc t
Bağıntısı ile verilebilir Burada
Q= ısım= kuumltlec= oumlz ısı
t= sıcaklık değişimidir
1223 Sıcaklık Oumllccedilme
Sıcaklık termometre ile oumllccediluumlluumlr Bunların hemen hepsi civa alkol gibi maddelerinhacimlerinin ısı ile genleşmesinden yararlanılarak yapılmıştır Uumlccedil ccedileşittir
14
Celsius (degC) derecesi En yaygın kullanılanıdır Suyun donma noktası sıfır kaynamanoktası da 100degC kabul edilmiştir Civalı bir termometre uumlzerinde donma noktası ilekaynama noktası işaretlenmiş bu iki ccedilizgi arası yuumlz eşit parccedilaya boumlluumlnmuumlştuumlr Buboumlluumlmlerden bir tanesine 1 centigrade (santrigrat) derecesi denmiştir (degC) harfi ile goumlsterilirUumllkemizde degC kullanılır
Şekil111 Celsius(degC) ve Fahrenheit(degF) oumllccedileklerinin karşılaştırılması
Fahrenheit(degF) derecesi Suyun donma derecesi +32 kaynama derecesi ise +212derece olarak alınmıştır Suyun donma ile kaynama derecesi arasındaki accedilıklık 180 eşitparccedilaya boumlluumlnmuumlş bunlardan birine (1 Fahrenheit) derecesi denmiştir (degF) harfi ile goumlsterilirAmerika İngiltere gibi bazı uumllkelerde kullanılmaktadır
Kelvin derecesi Suyun donma derecesi -27315degC olarak kabul edilmiştir(1K=1degC)(T ) harfi ile goumlsterilir T= (27315 + tdegC) ( t santigrat derece degC )
123 Basınccedil
1231 Basıncın Tanımı
Birim yuumlzeye dik olarak etki eden kuvvettir Barometre ile oumllccediluumlluumlr Kuvvetinalana boumlluumlnmesiyle hesaplanır ( P) harfi ile goumlsterilir
Şekil112 Basıncın alana etkisi
1232 Basınccedil Birimleri
Bar atuuml(kgcmsup2) torr fiziksel atmosfer basıncı(atm) pascal(pa) mss(metre susuumltunu) milimetre civa basıncı(mmHg) inccedil kareye duumlşen pount(psi)
15
1233 Basınccedil Sıcaklık ve Hacim İlişkisi
Basınccedil sıcaklıkla doğru hacimle ters orantılıdır Sıcaklık artarsa orantılı olarak basınccedilda artar (Hacim sabit) Hacim artarsa basınccedil duumlşer (Sıcaklık sabit)
13 Isı İletimi (Transferi)
Isının iletimi iccedilin bir sıcaklık farkı oluşmalıdır Isı daima yuumlksek sıcakdan duumlşuumlksıcaklığa doğru hava hareketi yapar
131 Isı İletim Ccedileşitleri
Isı iletimi uumlccedil şekilde olur İletimtaşınım ve ışıma
1311 Konduumlksiyon (Conduction İletkenlik) Yoluyla İletim
Isının bir cisim iccedilinde molekuumlller ve elektronlar aracılığı ile veya değme esnasındailetilmesidir Daha ccedilok katı cisimlerde goumlruumlluumlr
Metal bir ccedilubuğun ucunu ateşe tuttuğumuz zaman diğer ucunun da belli bir suumlre sonraısındığını fark edeceğiz Bu konduumlksiyon yoluyla (Temas iletkenlik) ısınmadır
1312 Konveksiyon (ConvectionTaşınım) Yoluyla İletim
Sıvılarda ve gazlarda ısının hareket eden bir ortamla(Taşıyıcı sayesinde) iletilmesidirDolayısıyla ısının konveksiyon şeklinde yayılabilmesi iccedilin ısı kaynağı ile ısıtılacak mahalarasında ısı enerjisi taşıyan taşıyıcıya (Su buhar veya hava) gerek vardır Isı bu taşıyıcıtarafından bir yerden başka bir yere taşınır
Sıcak sulu kaynar sulu buharlı ve havalandırma tesisatlardaki ısı iletimleri bu iletimeoumlrnek verilebilir
1313 Radyasyon (Işıma) Yoluyla İletim
Isının iki cisim arasında iletici bir ortam olmaksızın iletilmesidir Herhangi bir ısıkaynağından elde edilen ısı ışınlarının hava tabakasını geccedilerken havayı ısıtarak uzakta olanbir cisme veya canlı bir varlığa ulaşıp onu ısıtmasına radyasyon (ışıma) yoluyla ısınıniletilmesi denir
Elektrikli kuarts ve hava gazı sobalarındaki ısıtma ve guumlneşin duumlnyamızı ısıtması buısınmaya oumlrnektir
16
132 Isı Kaybı
Binalarda ısı kaybı hesaplarını yapabilmek iccedilin binanın durumu binanın hangi coğrafiboumllgede olduğu youmlnuuml binanın inşasında kullanılan yapı malzemelerinin cinsi hakkındagerekli bilgilere sahip olmak gerekir
Binanın her bir hacmi iki şekilde ısı kaybeder Birincisi yapı malzemelerinden (Kumccedilimento taş briket kireccedil demir ahşap cam vb) geccedilen ısı kayıpları (İletimsel veyatransmisyon) ikincisi pencere ve kapı boşlukları gibi yerlerde meydana gelen ısı kayıplarıdır(İnfiltrasyon)
1321 Duvarlarda Isı Kaybı
Binaların iccedil ve dış duvarlarında ısı kaybı meydana gelir Isı kaybı duvarları oluşturanana malzemelere (Taş tuğla beton briket vb) iccedil ve dış sıva cinslerine varsa ısı yalıtımıcinsine bunların kalınlıkları duvarların boyutları zemin veya bodrum kat duvarlarınıntoprağa bitişik olup olmadığı gibi durumlara bağlı olarak artar veya azalır (Duvarlardayapılacak ısı yalıtımı ısı kaybını azaltacaktır)
1322 Kapı ve Pencerelerden Isı Kaybı
Pencere ve kapıların boyutları yapılış şekli ve cinsi (Tek veya ccedilift cam) malzemelerive accedilılan kısımların boyutları gibi kriterlere bağlı olarak değişir
1323 Doumlşemelerden Isı Kaybı
Doumlşemelerin yapısı malzemeleri kalınlıkları boyutları ve doumlşemenin durumlarına(Zemine oturan toprak temaslı doumlşeme accedilık geccedilit uumlzerindeki dış hava temaslı ara katdoumlşemesi gibi) goumlre ısı kaybı meydana gelir Ayrıca tavanlar da dikkate alınır (Ccedilatıda ısıyalıtımı yapılıp yapılmadığı gibihellip)
1324 İnfiltrasyon Yolu ile Isı Kaybı
Kapatılmış durumda olan pencere ve kapıların accedilılan kanatları ile tam ccedilakışmamaktave arada bir boşluk kalmaktadır Dış hava ile hacmin iccedil havası arasındaki basınccedil farkınedeniyle bu aralıklardan iccedileriye soğuk olan dış hava sızmaktadır Odaya sızan dış havaaynı miktarda ve sıcak olan iccedil havanın dışarı sızmasına neden olmaktadır Bu durumdaodaya sızan soğuk dış havanın oda sıcaklığına kadar ısıtılması gerekmektedir Bu soğuksızıntı havasını ısıtmak iccedilin gereken ısı miktarına hava sızıntısı (İnfiltrasyon) ısı kaybı denirİnfiltrasyon ısı kaybını hesaplamak iccedilin pencere ve kapıların accedilılan kısımlarının ccedilevreuzunlukları oumlnceden hesaplanmalıdır
17
1325 İşletme Ruumlzgacircr ve Youmln Zamları
Binanın işletme durumu(Tesisatın suumlrekli ccedilalışıp ccedilalışmaması ve soumlnduumlruumlluumlş suumlresi)dış kapının doğrudan dış havaya accedilıldığı ortamlar (Duumlkkacircn mağaza banka vs yerler) ısıkaybını oluşturur Hava sızıntısından farklı olarak bir hava değişiminin soumlzkonusu olduğu vebir hacmin ısı kaybının hesaplanmasında dış duvarların youmlnuumlnuumln oumlnemi (Ccediluumlnkuuml kuzey yarımkuumlrede binaların guumlneye bakan odaları guumlneş ışınlarının radyasyonu etkisiyle bir miktarısınır) goumlz oumlnuumlnde bulundurularak ısı kaybı hesaplanır
14 Isıtıcıların Montajı
Şekil 113 Isıtıcı ccedileşitleri
141 Isıtıcı Montaj Takımlarının Oluşması
Isıtıcının istenen konumda tesisata bağlanabilmesi iccedilin kullanılan tesbit ve bağlantıparccedilalarına montaj elemanı ısıtıcı dilimlerinin birleştirilerek grup oluşturulması ve ısıtıcınıntesisata bağlanması iccedilin kullanılan oumlzel takımlara ısıtıcı montaj takımları denir
Konvektoumlr fancoil panel ve levhalı ısıtıcılarda montaj elemanları ıstıcı ile birlikteverilir Montaj bilgileri bir broşuumlr ile anlatılır Bu bilgiler doğrultusunda verilen elemanlarlamonte edilir Diğer ısıtıcılarda oumlzellikle dilimli ısıtıcılarda boumlyle bir olanak yoktur Montajelemanları ayrı ayrı temin edilir Montaj teknik elemanın bilgi ve becerisine bağlıdırGerekli olan takım ve elemanlar aşağıda belirtilmiştir
18
1411 Radyatoumlr Nipeli
Oslash32mm(1frac14) anma ccedilapında ccedilelik malzemedenyapılır Her iki ucuna da birbirinin tersi olan sağ-sol dişaccedilılır Tek youmlnluuml doumlnduumlruumllmesiyle her iki tarafı daccediloumlzer veya sıkar Sağ-sol dişler nipel ortasında birleşirNipel iccedil ccedilapına bırakılan tırnaklar anahtar ağzı goumlrevigoumlruumlr Bazı nipeller dikine biccedilimli kesik olarak uumlretilirNipelin iccedilten anahtarla zorlanması durumunda nipelccedilapı genişleyerek ısıtıcı delik ccedilapını tam kavrar Dilimdişinin sıyırmasını oumlnler
Şekil 114 Radyatoumlr nipeli
1412 Radyatoumlr Tapası
Temper doumlkuumlmden anahtar ağızlı olarak imal edilirSağ veya sol vida ccedilekilir Anma ccedilapı Oslash32mm(1frac14)rsquodir Buoumllccediluuml tapanın diş dibine olan oumllccediluumlsuumlduumlr İşccedililiğindekesinlikle ağzlı anahtarlar kullanılmalıdır Dişli boruanahtarları zorlanmalarda anahtar ağızlarının bozulmasınaneden olur
Şekil 115 Radyatoumlr tapası
1413 Reduumlksiyon
Radyatoumlr reduumlksiyonu tapa gibi temper doumlkuumlmdenaynı oumllccediluumlde ve diş youmlnlerinde anahtar ağızlı olarak yapılırFarklı olarak ortasına sağ dişli Oslash10 Oslash15 Oslash20 ve Oslash25mm oumllccediluumllerinde boru vidaları accedilılmış delik bırakılır Budeliklere radyatoumlr vanası veya puumlrjoumlr bağlanır
Şekil 116 Radyatoumlr reduumlksiyonu
1414 Radyatoumlr Contası
Oslash32 mm iccedil ccedilapında yağlı kağıt fiber sıvı silikon tuumlruuml vekauccediluktan yapılan sızdırmazlık elemanıdır Buharlı tesisatlarda fibercontalar kullanılır Radyatoumlr dilimini soumlkmeden gevşeterek yapılantamiratlarda sıvı conta kullanışlı olur Conta kullanılacak yuumlzey iyitemizlenmelidir Kağıt ve fiber conta yuumlzeylerine suumllyen veya bezirsuumlruumllmelidir
Şekil 117 Radyatoumlr contası
19
1415 Radyatoumlr Konsolu
T demirinden veya doumlkme demirden dilimarasına oturabilecek biccedilimde uumlretilir Duvar doumlşemeve tavan tipi olarak uumlccedil ccedileşit konsol vardır Duvar tipikonsolun duvar iccedilinde kalan ucuna tırnaklar accedilılır Butırnaklar konulan dolgu harcının konsolu tamkavramasını sağlar Tavan ve doumlşeme tipinde ise en az70 mm yuumlksekliğinde tabanı doumlşemeye veya tavankiriş alt yuumlzeyine oturabilecek biccedilimde yapılır
Şekil 118 Radyatoumlr konsolları
Sabit Ayaklı Konsol Ayarlı Ayaklı Konsol Ayarlı Askı Konsolu Sabit Askı Konsolu
Şekil 119 Radyatoumlr konsolu ccedileşitleri
1416 Radyatoumlr Kelepccedilesi
Ccedilelik sacdan radyatoumlr birleşim boğazı ccedilapında biccedilimli olarak yapılır Sac kalınlığınınaz olması durumunda dayanımı artırmak iccedilin kordonlu uumlretilir İki veya uumlccedil parccediladanmeydana gelir Parccedilaları vida veya vida-somunla tutturulur Kelepccedile kuyruğunun ccedilimentoharcını tam kavraması iccedilin enine kordonlu ve ccedilentikli yapılır Kelepccedileler genellikle duvaramontaj edilir Radyatoumlr arkasında 40 mm boşluk bırakılacağından dilim genişliğiyle kelepccedileekseni arasında uygun boşluk bırakılarak montaj edilir Montajında yatay ve dikey terazisigoumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır
20
Şekil 120 Radyatoumlr kelepccedilelerinin goumlruumlnuumlşuuml
1417 Isıtıcı Vanaları
Isıtıcı(Radyatoumlr) vanaları pirinccedil ve bronz malzemeden yapılır Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaakışkan kesici olarak kullanılır Oslash15-Oslash20-Oslash25-mm anma oumllccediluumllerinde bulunur Isıtıcıgenişliğine ve montaj durumuna uyması iccedilin koumlşeli (Koumlşe doumlnuumlşluuml) ve duumlz biccedilimli yapılırİccedilten-dıştan ayarlı dışardan ayarlı iccedilten ayarlı termostatik ve kompakt (Bitişik giriş-ccedilıkışlı)olarak ccedileşitleri vardır
Isıtıcı vanası gerektiğinde tesisat ve ısıtıcıyı birbirinden ayırma goumlrevi de goumlruumlrBunun iccedilin vananın bir ucu iccedil diğer ucu dış dişli yapılır Dış dişe rakor somunu takılırIsıtıcıların kolay soumlkuumllmesi ve soumlkuumlm sırasında tesisat suyunun dışarı akmaması iccedilin vananınrakoru ısıtıcı tarafına gelmelidir Isıtıcı doumlnuumlşlerinde vana yerine rakor parccedilaları dakullanılabilir Bu rakorlar accedilma-kapama yapamaz Sadece ısıtıcı tesisat bağlantısı goumlrevigoumlruumlr Duumlz ve koumlşeli biccedilimlerde yapılır Isıtıcı doumlnuumlşlerine iccedilten ayarlı vanalar da takmakmuumlmkuumlnduumlr Bu vanalara accedilıktan accedilma-kapama yapılamaz Ancak tesisatccedilı tarafından oumlzelallen (goumlmme) anahtarıyla ayar yapılabilir İccedilten ayarlı vanalara ısıtıcı doumlnuumlş vanası da denir
21
22
Şekil 121 Isıtıcı vana ccedileşitleri
23
1418 Isıtıcı Montaj Takımları
Isıtıcı dilimlerinin birleştirilmesinde oumlzel olarak yapılmış nipel anahtarı ve kolukullanılır Oslash18-Oslash20mm yuvarlak dolu ccedilelikten yapılır Ucu 32mm lacircmel yapılarak nipelanahtarı oluşturulur Anahtarın boyu 300 500 800 VE 1000 mm oumllccediluumllerinde olurAnahtarın kolay doumlnduumlruumllmesi iccedilin diğer ucu anahtar kolunu geccedilecek biccedilimde karedikdoumlrtgen veya altıgen biccedilimli yapılır Ccediloğu zaman anahtar ucu dairesel buumlkuumlluumlr Anahtarkolu bu daire iccediline takılarak doumlnduumlruumlluumlr
Anahtar kolu 550-800mm uzunluğunda en az 18-20mm ccedilapında ve ccedilelikmalzemeden yapılır Anahtar takılacak ucu anahtar ucuna uygun biccedilimde işlenir Anahtarkolunun moment kuvvetini arttırmak iccedilin uzatma kol borusu kullanılır Oslash20 mm lik boru buiş iccedilin uygun olur
Anahtarın ısıtıcı dilimli delik ekseni doğrultusunda durması iccedilin altına destekkonulmalıdır Destek ısıtıcı genişliği kadar olmalıdır Uumlzerine ısıtıcının yarım genişliğikadar V accedilılması gerekir Anahtar V iccedilinde kılavuzlanarak doumlnduumlruumlluumlr
Şekil 122 Montaj takımlarının goumlruumlnuumlşleri
Radyatoumlr tapa ve reduumlksiyonlarının sıkılıp soumlkuumllebilmesi iccedilin oumlzel yapılmış ağızlıanahtar veya kurbağacık anahtar kelepccedile vidasını sıkmak iccedilin uzun saplı tornavida kullanılırRadyatoumlr vanası rakorlarını sıkmak iccedilin vana ccedilapına uygun oumlzel yapılmış rakor anahtarıkullanılır Rakor anahtarı rakorun iccedilindeki tırnağı kavrayacak biccedilimde ve rakor ccedilapındaolmalıdır Rakor hiccedilbir zaman başka tuumlr bir anahtarla sıkılıp soumlkuumllmemelidir
24
142 Dilimli Isıtıcıların Gruplandırılması
Birbiriyle yan yana birleştirilebilir biccedilimde yapılan ısıtıcılara dilimli ısıtıcı(Radyatoumlr) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlne de dilim adı verilir Dilimli ısıtıcılardoumlkme demir ccedilelik ve aluumlminyum malzemeden yapılır ve yapıldığı malzemeyleisimlendirilirler Uumlccedil grupta ele alınır
1421 Doumlkme Dilimli Radyatoumlrler
Doumlkme demir ısıtıcılar lacircmelli grafit doumlkme demirden uumlretilir Doumlkuumlm kalıplarındadilimler halinde yapılır Dilimlerin her iki yanında bırakılan vidalı delikler sayesinde birbaşka dilimle birleştirilebilecek şekilde yapılır Dilimlerin bir yuumlzuumlnde Oslash32mm sağ diğeryuumlzuumlnde Oslash32mm sol bağlantı deliğiyle bağlantı yapılır Birleştirmede Oslash32mm sağ-sol ccedileliknipeller kullanılır Dilim genişliği 60mmdir Delik eksenleri arası ve dilim genişliğioumllccediluumlsuumlyle adlandırılır
Kolonlu radyatoumlrler ise ısıtma yuumlzey alanlarını artırmak iccedilin akışkan iletim kanallarıarası boşaltılmış biccedilimde yapılır Dışarıdan bu boşluklar goumlzle goumlruumlluumlr Boşluklarda havasirkuumllasyonu meydana gelir Bu şekilde hava temas alanı artırılır Isı verimi yuumlkseltilir Uumlccedildoumlrt beş altı vs kolonlu olarak uumlretilir
Şekil 123 Doumlkme dilimli radyatoumlr grubu dilim oumllccediluumllendirmesi ve dilim oumllccediluumlleri
25
Soru 1 Doumlkme dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 124 Doumlkme dilimli radyatoumlr gruplandırmak
26
UYGULAMA FAALİYETİ
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Doumlkuumlm radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli radyatoumlr tapası radyatoumlr
reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr dilimlerini duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Doumlkuumlm radyatoumlr dilimi ağızlarını ccedilizmeden eğeyle temizleyiniz3 Bir radyatoumlr diliminin deliklerine nipellerini elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci dilimi birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 maddeleri tekrarlayarak diğer radyatoumlr dilimlerini de birleştiriniz8 Raryatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Dilim aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
UYGULAMA FAALİYETİ
27
1422 Ccedilelik Dilimli Radyatoumlrler
Bu ısıtıcılar presli dilim parccedilalarının oumlzel direnccedil kaynağı yapılması şeklinde uumlretilirYaklaşık 1mm et kalınlığında ccedilelik sac kullanılır Dilimler birbirine direnccedil kaynaklıbirleştirilerek oluşturulur Gerekirse birkaccedil grup ccedilelik nipellerle birleştirilir ve buumlyuumlk gruplarelde edilebilir Genellikle sipariş uumlzerine istenilen dilim sayısında uumlretilir 7 bar testbasıncına tabi tutulduktan sonra piyasaya verilir
Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplarının ilk ve son dilim bağlantı deliklerine oslash32mm vidaaccedilılır Vida youmlnuuml birbirine sağ-sol youmlnuumlndedir Anma oumllccediluumlleri delik eksenleri arası ve dilimgenişliği oumllccediluumlleriyle anılır Buumltuumln ccedilelik dilimli radyatoumlrlerin dilim kalınlığı 50mmdir
Şekil 125 Ccedilelik dilimli radyatoumlruumln goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
28
Soru 2 Ccedilelik dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 126 Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Ccedilelik radyatoumlr (En 5erli 2 adet grup) radyatoumlr nipeli tapası ve reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz bir zemindehazırlayınız
2 Radyatoumlr grubu delik ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 Birinci radyatoumlr grubunun deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci radyatoumlr grubunu birinci grup nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 Radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız8 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız9 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
29
1423 Aluumlminyum Dilimli Radyatoumlrler
Aluumlminyum dilimli radyatoumlrler pres doumlkuumlm youmlntemiyle uumlretilir Estetik (Guumlzel) vepuumlruumlzsuumlz yuumlzeyleri ile dekoratif goumlruumlnuumlr Dilim arasında bırakılan kanatlarla hava temasalanı muumlmkuumln olduğu kadar arttırılmıştır Aluumlminyum malzemeden imal edildiği iccedilinhafiftir Bunun yanında ilk yatırım maliyeti yuumlksektir Korozyon (Paslanma) tehlikesi vardırBu nedenle bazı aliminyum radyatoumlrlerde suyun geccediltiği kanallara ccedilelik boru yerleştirilir Buccedilelik borular aliminyum folyo ile kaplanır Hava tuumlrbuumllansı ve ısı guumlcuumlnuumln yuumlkseltilmesi iccedilinkanatlarla şekillendirilir
Şekil 127 Aluumlminyum radyatoumlrlerin goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
30
Soru 3 Aluumlminyum dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 128 Aluumlminyum dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Aluumlminyum radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli tapası reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Radyatoumlr dilimi ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 1Radyatoumlr diliminin deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 2 Radyatoumlr dilimini birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 işlemleri tekrarlayarak diğer dilimleri de takınız8 Elde edilen radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı
radyatoumlr tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
8
1115 Vakumlu (Atmosfer Altı Basınccedilla Ccedilalışan) Buharla Isıtma
Basıncı atmosfer basıncından az olup 025 ile 095 atuuml arasında değişen ve sıcaklığıda en az 65 degC olan buharla yapılan ısıtmadır Kazanda elde edilen buhar boru ve ısıtıcılardadolaşıp yoğunlaştıktan sonra kazana doumlner Doumlnuumlş borusuna bir pompa konularak suyu vehavayı emer suyu kazana havayı da dışarı atar Guumlnuumlmuumlzde kullanılmayan bir sistemdir
1116 Sıcak Hava ile Isıtma
Bu sistemde ısı taşıyıcı olarak hava kullanılır Bir merkezde ısıtılan hava kanallarvasıtasıyla ısıtılması gereken ortama (Oda vb) sevk edilir Bu sistem ancak ısıtma ile beraberhava değişiminin de sağlanmasının gerekli olduğu yerlerde uygulanır
112 Boumllgesel Isıtma
Birden fazla binanın ısı ihtiyacını aynı anda tek merkezden (Isı Merkezi) karşılamakiccedilin tasarlanan sisteme boumllgesel ısıtma sistemi ortak kazan dairesine ise boumllgesel ısıtmasantralı denir Boumllgesel ısıtma sistemleri buumlyuumlk ve geniş alana yayılmış bina grupları(Kışlalar hastaneler uumlniversite kampuumlsleri konut siteleri enduumlstriyel uumlretim tesisleri gibihellip)iccedilin oumlzellikle uygulanır Sistemin başlıca yararları şunlardır
1Her binada ayrı ayrı kalorifer kazanlarına yakıt ve kuumll depolarına kaloriferbacalarına gerek kalmadığı iccedilin inşaat ve tesisatın ilk kuruluş maliyeti azalır Boumlylelikle eldeedilen hacimler başka amaccedillar iccedilin kullanılabilir
2Her binada ayrı ayrı kazan dairesi bulunmayacağı iccedilin yangın ve patlama tehlikeleride ortadan kalkar
3Binalarda ayrı ayrı yakıt ikmali kuumll nakli sorunu ve kazan dairesi işletmeciliği(Uzman kaloriferci ihtiyacı) sorunu ortadan kalkacağı iccedilin işletme giderleri azalır Dumankurum yakıt ve kuumll pisliği ortadan kalkar
4Tek baca olduğundan gerekli filtreleme tesisleri kurularak ccedilevre kirlenmesi asgariyeindirilir
5Boumllge ısıtma santralinde bir ccediloumlp yakma kazanı tesis edilerek ccediloumlplerin imhası veartık ısının tekrar kazanılarak ısıtma şebekesine verilmesi muumlmkuumln olur
6Hem bina ısıtması hem de kullanım sıcak suyu uumlretimi iccedilin gerekli ısıyı daima hazırtutar
9
113 Radyant Isıtma
Radyant ısıtma sistemleri konusunda insanlar iccedilin esin kaynağı yine doğadır Kışaylarında bulutlu bir havada dolaştığınızı ve bir anda guumlneşin bulutların arasından ccedilıktığınıduumlşuumlnuumln nasıl tatlı bir sıcaklık hissedersiniz Hissedilen bu ısınmanın nedeni bir anda 5-10degC hava sıcaklığı artışı değil size ulaşmaya başlayan kızıloumltesi ışınlardır Guumlneş tekrar bulutagirdiğinde bu ısınma ortadan kalkacaktır İşte aynı duumlşuumlnceden yola ccedilıkarak ldquoRadyant IsıtmaSistemlerirdquo tasarlanmıştır Bu sistem aynen doğada olduğu gibi ortam havasının ısıtılmasıyerine kişilerin doğrudan konfor sıcaklığını hissetmelerini sağlamaktadır Radyant ısıtmasistemi uygulamalarında ısıtıcıların uygun yerleşimi ile mekacircn iccedilindeki tuumlm boumllgelerin ya dasadece istenen boumllgelerin ısıtılabilmesi muumlmkuumlnduumlr Radyant ısıtma doğalgaz sıvılaştırılmışpetrol gazı (LPG) ve sıvı yakıtların ışıma enerjisi sağlayan tuumlplerde yakılması sonucu ısınantuumlplerden yayılan kızıl oumltesi ışınların reflektoumlr aracılığı ile direkt nesneleri ısıtma prensibinedayanır
Şekil 18 Radyant ısıtma sistemi
Radyant ısıtma prensip olarak konvansiyonel sıcak hava ile ısıtmadan ccedilok daha farklıgerccedilekleştirilmektedir Bilindiği gibi uumlccedil tuumlr ısı geccedilişi tarif edilmektedir
Bunlar iletim taşınım ve ışınım şeklinde olmaktadır Radyant ısı geccedilişi veya diğerifadeyle Işınımla olan ısı geccedilişi iletimle ve taşımınla olan ısı geccedilişinden tamamen farklı biroumlzelliktedir Işınımla ısı geccedilişinde iletim ve taşınım şekillerindeki gibi ortamın doluolmasına ve maddesel bir temasa gerek yoktur Işınımla ısı geccedilişi cisimler arasında boşlukolması durumunda da vardır Işınımla ısı geccedilişi olayının accedilıklanması genel olarak dalga vekuantum teorileri yardımıyla yapılmaktadır Buna goumlre ışınım belirli bir dalga boyundaki
10
kızıl oumltesi ışınların ccedilarptıkları cisimlerin yuumlzeyindeki molekuumllleri titreştirmeleri boumlyleceoluşan suumlrtuumlnme ile ısınmayı sağlamalarıdır Tuumlm cisimler yuumlzey sıcaklıklarına bağlı olarakışınım yayarlar Ancak yuumlzey sıcaklığı 300 C nin uumlzerinde olan cisimler radyant ısıtmaaccedilısından dikkate alınır Radyant ısıtmada kullanılan cihazlarda yuumlzey sıcaklığı 450 Ccivarındadır Bu yuumlzey sıcaklığına sahip cisimler yuumlzey sıcaklığına da bağlı olarak l - 10 mdalga boyunda ışınım yayarlar
Radyant ısıtma cihazlarında doğalgaz veya doğalgazın ulaşamadığı yerlerdesıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) bir bruumlloumlr vasıtası ile yakılır ve Şekil l de goumlsterilensistemdeki borunun dış yuumlzeyi ısıtılır Radyant tuumlp adı verilen bu borudan yayılan kızıl oumltesiışınların reflektoumlr aracılığı ile direkt nesneleri ısıtma prensibine dayanır
Yuumlksek mekanlarda hava ısıtıldığında ısınan hava yuumlkseleceğinden ısıtılmasıgerekmeyen uumlst kısımlarda (tavanda) sıcaklık 40degCrsquoye ulaşırken doumlşeme seviyesinde havasıcaklığı 12 ndash 13 degC civarındadır Boumlylece tavandan ve hava değişiminden buumlyuumlk enerjikayıpları olmaktadır Radyant ısıtıcılarla ısıtılan yerlerde hava ısıtılmadığı iccedilin hava değişimoranları ve yuumlkseklik artar Boumlylece enerji tasarrufu da yaklaşık 60rsquolara ulaşmaktadır
11
Şekil 19 Ccedileşitli radyant ısıtma sistemleri
Radyant ısıtma sistemleri ile elde edilebilecek enerji tasarrufu dışında sağlanan diğeroumlnemli avantajlar şunlardır
Şekil 110 Kızıl oumltesi ışıl (Radyasyon) ısıtma sistemler
12
Havayı ısıtmadığı iccedilin minimum infiltrasyon kayıplarının (Kaccedilan ve sızanhavalar) olmaması
Ortamda hava hareketi olmadığından dolayı toz probleminin olmaması Homojen ısı dağılımının gerccedilekleşmesi Spot ısıtma yapılması Ccedilalışma sıcaklığına erişmek iccedilin beklemeye gerek olmaması birkaccedil dakika
iccedilinde ısınabilmesi İş guumlcuuml gereksinimi olmaması ve bakım maliyetlerinin ccedilok duumlşuumlk olması Vardiya ccedilalışmalarında boumllgesel ısıtma olanağı sağlaması Ccedilok kısa suumlrede ısıtabilme oumlzelliği nedeniyle muumlkemmel otomatik kontrol
yeteneği olmasıdır Kazan dairesi de gerektirmemesi nedeniyle buna bağlı enerji kayıpları ile yer ve
insan guumlcuuml kayıplarının olmaması da diğer oumlnemli uumlstuumlnluumlğuumlduumlr
Aşağıda sıralanan alanlar bilinen konvansiyonel hava ısıtmalı sistemlerle ısıtılmasıccedilok zor ccedilok pahalı ya da muumlmkuumln olmayan alanlardır
Isının yuumlkselerek kullanılmayan tavan boşluğuna hapsolduğu tuumlm yuumlksektavanlı mekanlar
Hava sirkuumllasyonu ccedilok olan kapıların genelde accedilık kaldığı giriş ve ccedilıkışalanları
Isıtmanın kısa suumlreli ihtiyaccedil duyulduğu alanlar Geniş alan iccedilerisinde ısıtılması istenen nokta ya da boumllgesel alanlar Kenarları accedilık uumlstuuml kapalı alanlar
Bu alanlar iccedilin en iyi ccediloumlzuumlm radyant ısıtmadır En genel anlamda yukarıdasınıflandırdığımız radyant ısıtma uygulamalarını ticari oumlrnekler halinde şoumlyle sıralayabilirizFabrikalar atoumllyeler oto servis ve showroomlar spor salonları camikiliseler depo uccedilakhangarları sera hayvan ccediliftlikleri kaferestoran bahccedileterasaccedilık alan
12 Isı ve Sıcaklık
121 Isı
1211 Isının Tanımı
Karbonlu bileşiklerin oksijenle birleşerek yanması sonucu ortaya ccedilıkan enerjiye ısıdenir yani kısaca ısı bir enerji biccedilimidir Isı enerjisi maddeleri meydana getiren molekuumlllerinhareket etmeleri sonucu oluşur
1212 Isının Birimleri
Isı birimi iş birimi ile aynıdır yani ısı birimi joule (j) olarak tanımlanır Ancak en ccedilokkullanılan ısı oumllccediluuml birimi kalori (cal) veya kilokalori (kcal) olarak kullanılmaktadır 1 kalori
13
1 gram suyun sıcaklığını 145 ordmCrsquoden 155 ordmC rsquoye yuumlkseltmek iccedilin gerekli olan ısımiktarıdır1kalori=4187 joule ve 1kcal=1000 calrsquodir
1213 Isının Oumllccediluumllmesi
Isı ldquoKalorimetrerdquo veya ldquoIsıoumllccedilerrdquo denen oumllccedilme aygıtlarıyla oumllccediluumlluumlr Cisimlerin ccedileşitlietki sonucunda accedilığa ccedilıkardığı ısıların oumllccediluumlmuumlnde karşılaşılan temel guumlccedilluumlk sistemle ccedilevrearasında oluşan parazit ısı alışverişleridir Bu alış verişler yalıtkan destekler kullanılaraksınırlandırılır Muumlmkuumlnse vakumda (Atmosfer altı basınccedilta ve havasız ortamda) ccedilalışılır vedış sistemle aynı sıcaklıkta tutulur(ısı geccedilişlerini oumlnlemek iccedilin)
122 Sıcaklık
1221 Sıcaklığın Tanımı
Sıcaklık ısının oumllccediluumlm tanımlamasını yapan bir birimdir enerji değildir Bir başkadeyişle sıcaklık ortamdaki ortalama molekuumller hareketin bir oumllccediluumlsuumlduumlr Sıcaklık duyularlaalgılanmakta ve genellikle cisimlerin aldığı veya verdiği ısıya goumlre ldquosıcakrdquo veya ldquosoğukrdquokavramlarıylada ifade edilir Sıcak ve soğuk iki cismin birbirine temas ettirilmesi halindesıcak olanın soğuduğunu soğuk olanın da ısındığını belirli bir suumlre temas halindekaldıklarında ise her ikisinin de aynı sıcaklık veya soğukluğa ulaştıklarını biliyoruz Sonuccedilolarak sıcaklık cisimlerin ısı durumlarını oumllccedilmeye yarayan veya ısı alıp veren cisimlerinuumlzerindeki değişimi değerlendirmek iccedilin kullanılan bir terimdir diyebiliriz
1222 Sıcaklığın Birimleri
Sıcaklık birimleri olarak ldquodegC (Celsius)rdquo ve ldquodegF (Fahrenheit)rdquo guumlnluumlk yaşamda yaygın olarakkullanılır ldquodegK (Kelvin) ise teknik bir oumllccediluuml birimidir
Isı ile sıcaklık arasındaki ilişki
Q=mc t
Bağıntısı ile verilebilir Burada
Q= ısım= kuumltlec= oumlz ısı
t= sıcaklık değişimidir
1223 Sıcaklık Oumllccedilme
Sıcaklık termometre ile oumllccediluumlluumlr Bunların hemen hepsi civa alkol gibi maddelerinhacimlerinin ısı ile genleşmesinden yararlanılarak yapılmıştır Uumlccedil ccedileşittir
14
Celsius (degC) derecesi En yaygın kullanılanıdır Suyun donma noktası sıfır kaynamanoktası da 100degC kabul edilmiştir Civalı bir termometre uumlzerinde donma noktası ilekaynama noktası işaretlenmiş bu iki ccedilizgi arası yuumlz eşit parccedilaya boumlluumlnmuumlştuumlr Buboumlluumlmlerden bir tanesine 1 centigrade (santrigrat) derecesi denmiştir (degC) harfi ile goumlsterilirUumllkemizde degC kullanılır
Şekil111 Celsius(degC) ve Fahrenheit(degF) oumllccedileklerinin karşılaştırılması
Fahrenheit(degF) derecesi Suyun donma derecesi +32 kaynama derecesi ise +212derece olarak alınmıştır Suyun donma ile kaynama derecesi arasındaki accedilıklık 180 eşitparccedilaya boumlluumlnmuumlş bunlardan birine (1 Fahrenheit) derecesi denmiştir (degF) harfi ile goumlsterilirAmerika İngiltere gibi bazı uumllkelerde kullanılmaktadır
Kelvin derecesi Suyun donma derecesi -27315degC olarak kabul edilmiştir(1K=1degC)(T ) harfi ile goumlsterilir T= (27315 + tdegC) ( t santigrat derece degC )
123 Basınccedil
1231 Basıncın Tanımı
Birim yuumlzeye dik olarak etki eden kuvvettir Barometre ile oumllccediluumlluumlr Kuvvetinalana boumlluumlnmesiyle hesaplanır ( P) harfi ile goumlsterilir
Şekil112 Basıncın alana etkisi
1232 Basınccedil Birimleri
Bar atuuml(kgcmsup2) torr fiziksel atmosfer basıncı(atm) pascal(pa) mss(metre susuumltunu) milimetre civa basıncı(mmHg) inccedil kareye duumlşen pount(psi)
15
1233 Basınccedil Sıcaklık ve Hacim İlişkisi
Basınccedil sıcaklıkla doğru hacimle ters orantılıdır Sıcaklık artarsa orantılı olarak basınccedilda artar (Hacim sabit) Hacim artarsa basınccedil duumlşer (Sıcaklık sabit)
13 Isı İletimi (Transferi)
Isının iletimi iccedilin bir sıcaklık farkı oluşmalıdır Isı daima yuumlksek sıcakdan duumlşuumlksıcaklığa doğru hava hareketi yapar
131 Isı İletim Ccedileşitleri
Isı iletimi uumlccedil şekilde olur İletimtaşınım ve ışıma
1311 Konduumlksiyon (Conduction İletkenlik) Yoluyla İletim
Isının bir cisim iccedilinde molekuumlller ve elektronlar aracılığı ile veya değme esnasındailetilmesidir Daha ccedilok katı cisimlerde goumlruumlluumlr
Metal bir ccedilubuğun ucunu ateşe tuttuğumuz zaman diğer ucunun da belli bir suumlre sonraısındığını fark edeceğiz Bu konduumlksiyon yoluyla (Temas iletkenlik) ısınmadır
1312 Konveksiyon (ConvectionTaşınım) Yoluyla İletim
Sıvılarda ve gazlarda ısının hareket eden bir ortamla(Taşıyıcı sayesinde) iletilmesidirDolayısıyla ısının konveksiyon şeklinde yayılabilmesi iccedilin ısı kaynağı ile ısıtılacak mahalarasında ısı enerjisi taşıyan taşıyıcıya (Su buhar veya hava) gerek vardır Isı bu taşıyıcıtarafından bir yerden başka bir yere taşınır
Sıcak sulu kaynar sulu buharlı ve havalandırma tesisatlardaki ısı iletimleri bu iletimeoumlrnek verilebilir
1313 Radyasyon (Işıma) Yoluyla İletim
Isının iki cisim arasında iletici bir ortam olmaksızın iletilmesidir Herhangi bir ısıkaynağından elde edilen ısı ışınlarının hava tabakasını geccedilerken havayı ısıtarak uzakta olanbir cisme veya canlı bir varlığa ulaşıp onu ısıtmasına radyasyon (ışıma) yoluyla ısınıniletilmesi denir
Elektrikli kuarts ve hava gazı sobalarındaki ısıtma ve guumlneşin duumlnyamızı ısıtması buısınmaya oumlrnektir
16
132 Isı Kaybı
Binalarda ısı kaybı hesaplarını yapabilmek iccedilin binanın durumu binanın hangi coğrafiboumllgede olduğu youmlnuuml binanın inşasında kullanılan yapı malzemelerinin cinsi hakkındagerekli bilgilere sahip olmak gerekir
Binanın her bir hacmi iki şekilde ısı kaybeder Birincisi yapı malzemelerinden (Kumccedilimento taş briket kireccedil demir ahşap cam vb) geccedilen ısı kayıpları (İletimsel veyatransmisyon) ikincisi pencere ve kapı boşlukları gibi yerlerde meydana gelen ısı kayıplarıdır(İnfiltrasyon)
1321 Duvarlarda Isı Kaybı
Binaların iccedil ve dış duvarlarında ısı kaybı meydana gelir Isı kaybı duvarları oluşturanana malzemelere (Taş tuğla beton briket vb) iccedil ve dış sıva cinslerine varsa ısı yalıtımıcinsine bunların kalınlıkları duvarların boyutları zemin veya bodrum kat duvarlarınıntoprağa bitişik olup olmadığı gibi durumlara bağlı olarak artar veya azalır (Duvarlardayapılacak ısı yalıtımı ısı kaybını azaltacaktır)
1322 Kapı ve Pencerelerden Isı Kaybı
Pencere ve kapıların boyutları yapılış şekli ve cinsi (Tek veya ccedilift cam) malzemelerive accedilılan kısımların boyutları gibi kriterlere bağlı olarak değişir
1323 Doumlşemelerden Isı Kaybı
Doumlşemelerin yapısı malzemeleri kalınlıkları boyutları ve doumlşemenin durumlarına(Zemine oturan toprak temaslı doumlşeme accedilık geccedilit uumlzerindeki dış hava temaslı ara katdoumlşemesi gibi) goumlre ısı kaybı meydana gelir Ayrıca tavanlar da dikkate alınır (Ccedilatıda ısıyalıtımı yapılıp yapılmadığı gibihellip)
1324 İnfiltrasyon Yolu ile Isı Kaybı
Kapatılmış durumda olan pencere ve kapıların accedilılan kanatları ile tam ccedilakışmamaktave arada bir boşluk kalmaktadır Dış hava ile hacmin iccedil havası arasındaki basınccedil farkınedeniyle bu aralıklardan iccedileriye soğuk olan dış hava sızmaktadır Odaya sızan dış havaaynı miktarda ve sıcak olan iccedil havanın dışarı sızmasına neden olmaktadır Bu durumdaodaya sızan soğuk dış havanın oda sıcaklığına kadar ısıtılması gerekmektedir Bu soğuksızıntı havasını ısıtmak iccedilin gereken ısı miktarına hava sızıntısı (İnfiltrasyon) ısı kaybı denirİnfiltrasyon ısı kaybını hesaplamak iccedilin pencere ve kapıların accedilılan kısımlarının ccedilevreuzunlukları oumlnceden hesaplanmalıdır
17
1325 İşletme Ruumlzgacircr ve Youmln Zamları
Binanın işletme durumu(Tesisatın suumlrekli ccedilalışıp ccedilalışmaması ve soumlnduumlruumlluumlş suumlresi)dış kapının doğrudan dış havaya accedilıldığı ortamlar (Duumlkkacircn mağaza banka vs yerler) ısıkaybını oluşturur Hava sızıntısından farklı olarak bir hava değişiminin soumlzkonusu olduğu vebir hacmin ısı kaybının hesaplanmasında dış duvarların youmlnuumlnuumln oumlnemi (Ccediluumlnkuuml kuzey yarımkuumlrede binaların guumlneye bakan odaları guumlneş ışınlarının radyasyonu etkisiyle bir miktarısınır) goumlz oumlnuumlnde bulundurularak ısı kaybı hesaplanır
14 Isıtıcıların Montajı
Şekil 113 Isıtıcı ccedileşitleri
141 Isıtıcı Montaj Takımlarının Oluşması
Isıtıcının istenen konumda tesisata bağlanabilmesi iccedilin kullanılan tesbit ve bağlantıparccedilalarına montaj elemanı ısıtıcı dilimlerinin birleştirilerek grup oluşturulması ve ısıtıcınıntesisata bağlanması iccedilin kullanılan oumlzel takımlara ısıtıcı montaj takımları denir
Konvektoumlr fancoil panel ve levhalı ısıtıcılarda montaj elemanları ıstıcı ile birlikteverilir Montaj bilgileri bir broşuumlr ile anlatılır Bu bilgiler doğrultusunda verilen elemanlarlamonte edilir Diğer ısıtıcılarda oumlzellikle dilimli ısıtıcılarda boumlyle bir olanak yoktur Montajelemanları ayrı ayrı temin edilir Montaj teknik elemanın bilgi ve becerisine bağlıdırGerekli olan takım ve elemanlar aşağıda belirtilmiştir
18
1411 Radyatoumlr Nipeli
Oslash32mm(1frac14) anma ccedilapında ccedilelik malzemedenyapılır Her iki ucuna da birbirinin tersi olan sağ-sol dişaccedilılır Tek youmlnluuml doumlnduumlruumllmesiyle her iki tarafı daccediloumlzer veya sıkar Sağ-sol dişler nipel ortasında birleşirNipel iccedil ccedilapına bırakılan tırnaklar anahtar ağzı goumlrevigoumlruumlr Bazı nipeller dikine biccedilimli kesik olarak uumlretilirNipelin iccedilten anahtarla zorlanması durumunda nipelccedilapı genişleyerek ısıtıcı delik ccedilapını tam kavrar Dilimdişinin sıyırmasını oumlnler
Şekil 114 Radyatoumlr nipeli
1412 Radyatoumlr Tapası
Temper doumlkuumlmden anahtar ağızlı olarak imal edilirSağ veya sol vida ccedilekilir Anma ccedilapı Oslash32mm(1frac14)rsquodir Buoumllccediluuml tapanın diş dibine olan oumllccediluumlsuumlduumlr İşccedililiğindekesinlikle ağzlı anahtarlar kullanılmalıdır Dişli boruanahtarları zorlanmalarda anahtar ağızlarının bozulmasınaneden olur
Şekil 115 Radyatoumlr tapası
1413 Reduumlksiyon
Radyatoumlr reduumlksiyonu tapa gibi temper doumlkuumlmdenaynı oumllccediluumlde ve diş youmlnlerinde anahtar ağızlı olarak yapılırFarklı olarak ortasına sağ dişli Oslash10 Oslash15 Oslash20 ve Oslash25mm oumllccediluumllerinde boru vidaları accedilılmış delik bırakılır Budeliklere radyatoumlr vanası veya puumlrjoumlr bağlanır
Şekil 116 Radyatoumlr reduumlksiyonu
1414 Radyatoumlr Contası
Oslash32 mm iccedil ccedilapında yağlı kağıt fiber sıvı silikon tuumlruuml vekauccediluktan yapılan sızdırmazlık elemanıdır Buharlı tesisatlarda fibercontalar kullanılır Radyatoumlr dilimini soumlkmeden gevşeterek yapılantamiratlarda sıvı conta kullanışlı olur Conta kullanılacak yuumlzey iyitemizlenmelidir Kağıt ve fiber conta yuumlzeylerine suumllyen veya bezirsuumlruumllmelidir
Şekil 117 Radyatoumlr contası
19
1415 Radyatoumlr Konsolu
T demirinden veya doumlkme demirden dilimarasına oturabilecek biccedilimde uumlretilir Duvar doumlşemeve tavan tipi olarak uumlccedil ccedileşit konsol vardır Duvar tipikonsolun duvar iccedilinde kalan ucuna tırnaklar accedilılır Butırnaklar konulan dolgu harcının konsolu tamkavramasını sağlar Tavan ve doumlşeme tipinde ise en az70 mm yuumlksekliğinde tabanı doumlşemeye veya tavankiriş alt yuumlzeyine oturabilecek biccedilimde yapılır
Şekil 118 Radyatoumlr konsolları
Sabit Ayaklı Konsol Ayarlı Ayaklı Konsol Ayarlı Askı Konsolu Sabit Askı Konsolu
Şekil 119 Radyatoumlr konsolu ccedileşitleri
1416 Radyatoumlr Kelepccedilesi
Ccedilelik sacdan radyatoumlr birleşim boğazı ccedilapında biccedilimli olarak yapılır Sac kalınlığınınaz olması durumunda dayanımı artırmak iccedilin kordonlu uumlretilir İki veya uumlccedil parccediladanmeydana gelir Parccedilaları vida veya vida-somunla tutturulur Kelepccedile kuyruğunun ccedilimentoharcını tam kavraması iccedilin enine kordonlu ve ccedilentikli yapılır Kelepccedileler genellikle duvaramontaj edilir Radyatoumlr arkasında 40 mm boşluk bırakılacağından dilim genişliğiyle kelepccedileekseni arasında uygun boşluk bırakılarak montaj edilir Montajında yatay ve dikey terazisigoumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır
20
Şekil 120 Radyatoumlr kelepccedilelerinin goumlruumlnuumlşuuml
1417 Isıtıcı Vanaları
Isıtıcı(Radyatoumlr) vanaları pirinccedil ve bronz malzemeden yapılır Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaakışkan kesici olarak kullanılır Oslash15-Oslash20-Oslash25-mm anma oumllccediluumllerinde bulunur Isıtıcıgenişliğine ve montaj durumuna uyması iccedilin koumlşeli (Koumlşe doumlnuumlşluuml) ve duumlz biccedilimli yapılırİccedilten-dıştan ayarlı dışardan ayarlı iccedilten ayarlı termostatik ve kompakt (Bitişik giriş-ccedilıkışlı)olarak ccedileşitleri vardır
Isıtıcı vanası gerektiğinde tesisat ve ısıtıcıyı birbirinden ayırma goumlrevi de goumlruumlrBunun iccedilin vananın bir ucu iccedil diğer ucu dış dişli yapılır Dış dişe rakor somunu takılırIsıtıcıların kolay soumlkuumllmesi ve soumlkuumlm sırasında tesisat suyunun dışarı akmaması iccedilin vananınrakoru ısıtıcı tarafına gelmelidir Isıtıcı doumlnuumlşlerinde vana yerine rakor parccedilaları dakullanılabilir Bu rakorlar accedilma-kapama yapamaz Sadece ısıtıcı tesisat bağlantısı goumlrevigoumlruumlr Duumlz ve koumlşeli biccedilimlerde yapılır Isıtıcı doumlnuumlşlerine iccedilten ayarlı vanalar da takmakmuumlmkuumlnduumlr Bu vanalara accedilıktan accedilma-kapama yapılamaz Ancak tesisatccedilı tarafından oumlzelallen (goumlmme) anahtarıyla ayar yapılabilir İccedilten ayarlı vanalara ısıtıcı doumlnuumlş vanası da denir
21
22
Şekil 121 Isıtıcı vana ccedileşitleri
23
1418 Isıtıcı Montaj Takımları
Isıtıcı dilimlerinin birleştirilmesinde oumlzel olarak yapılmış nipel anahtarı ve kolukullanılır Oslash18-Oslash20mm yuvarlak dolu ccedilelikten yapılır Ucu 32mm lacircmel yapılarak nipelanahtarı oluşturulur Anahtarın boyu 300 500 800 VE 1000 mm oumllccediluumllerinde olurAnahtarın kolay doumlnduumlruumllmesi iccedilin diğer ucu anahtar kolunu geccedilecek biccedilimde karedikdoumlrtgen veya altıgen biccedilimli yapılır Ccediloğu zaman anahtar ucu dairesel buumlkuumlluumlr Anahtarkolu bu daire iccediline takılarak doumlnduumlruumlluumlr
Anahtar kolu 550-800mm uzunluğunda en az 18-20mm ccedilapında ve ccedilelikmalzemeden yapılır Anahtar takılacak ucu anahtar ucuna uygun biccedilimde işlenir Anahtarkolunun moment kuvvetini arttırmak iccedilin uzatma kol borusu kullanılır Oslash20 mm lik boru buiş iccedilin uygun olur
Anahtarın ısıtıcı dilimli delik ekseni doğrultusunda durması iccedilin altına destekkonulmalıdır Destek ısıtıcı genişliği kadar olmalıdır Uumlzerine ısıtıcının yarım genişliğikadar V accedilılması gerekir Anahtar V iccedilinde kılavuzlanarak doumlnduumlruumlluumlr
Şekil 122 Montaj takımlarının goumlruumlnuumlşleri
Radyatoumlr tapa ve reduumlksiyonlarının sıkılıp soumlkuumllebilmesi iccedilin oumlzel yapılmış ağızlıanahtar veya kurbağacık anahtar kelepccedile vidasını sıkmak iccedilin uzun saplı tornavida kullanılırRadyatoumlr vanası rakorlarını sıkmak iccedilin vana ccedilapına uygun oumlzel yapılmış rakor anahtarıkullanılır Rakor anahtarı rakorun iccedilindeki tırnağı kavrayacak biccedilimde ve rakor ccedilapındaolmalıdır Rakor hiccedilbir zaman başka tuumlr bir anahtarla sıkılıp soumlkuumllmemelidir
24
142 Dilimli Isıtıcıların Gruplandırılması
Birbiriyle yan yana birleştirilebilir biccedilimde yapılan ısıtıcılara dilimli ısıtıcı(Radyatoumlr) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlne de dilim adı verilir Dilimli ısıtıcılardoumlkme demir ccedilelik ve aluumlminyum malzemeden yapılır ve yapıldığı malzemeyleisimlendirilirler Uumlccedil grupta ele alınır
1421 Doumlkme Dilimli Radyatoumlrler
Doumlkme demir ısıtıcılar lacircmelli grafit doumlkme demirden uumlretilir Doumlkuumlm kalıplarındadilimler halinde yapılır Dilimlerin her iki yanında bırakılan vidalı delikler sayesinde birbaşka dilimle birleştirilebilecek şekilde yapılır Dilimlerin bir yuumlzuumlnde Oslash32mm sağ diğeryuumlzuumlnde Oslash32mm sol bağlantı deliğiyle bağlantı yapılır Birleştirmede Oslash32mm sağ-sol ccedileliknipeller kullanılır Dilim genişliği 60mmdir Delik eksenleri arası ve dilim genişliğioumllccediluumlsuumlyle adlandırılır
Kolonlu radyatoumlrler ise ısıtma yuumlzey alanlarını artırmak iccedilin akışkan iletim kanallarıarası boşaltılmış biccedilimde yapılır Dışarıdan bu boşluklar goumlzle goumlruumlluumlr Boşluklarda havasirkuumllasyonu meydana gelir Bu şekilde hava temas alanı artırılır Isı verimi yuumlkseltilir Uumlccedildoumlrt beş altı vs kolonlu olarak uumlretilir
Şekil 123 Doumlkme dilimli radyatoumlr grubu dilim oumllccediluumllendirmesi ve dilim oumllccediluumlleri
25
Soru 1 Doumlkme dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 124 Doumlkme dilimli radyatoumlr gruplandırmak
26
UYGULAMA FAALİYETİ
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Doumlkuumlm radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli radyatoumlr tapası radyatoumlr
reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr dilimlerini duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Doumlkuumlm radyatoumlr dilimi ağızlarını ccedilizmeden eğeyle temizleyiniz3 Bir radyatoumlr diliminin deliklerine nipellerini elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci dilimi birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 maddeleri tekrarlayarak diğer radyatoumlr dilimlerini de birleştiriniz8 Raryatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Dilim aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
UYGULAMA FAALİYETİ
27
1422 Ccedilelik Dilimli Radyatoumlrler
Bu ısıtıcılar presli dilim parccedilalarının oumlzel direnccedil kaynağı yapılması şeklinde uumlretilirYaklaşık 1mm et kalınlığında ccedilelik sac kullanılır Dilimler birbirine direnccedil kaynaklıbirleştirilerek oluşturulur Gerekirse birkaccedil grup ccedilelik nipellerle birleştirilir ve buumlyuumlk gruplarelde edilebilir Genellikle sipariş uumlzerine istenilen dilim sayısında uumlretilir 7 bar testbasıncına tabi tutulduktan sonra piyasaya verilir
Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplarının ilk ve son dilim bağlantı deliklerine oslash32mm vidaaccedilılır Vida youmlnuuml birbirine sağ-sol youmlnuumlndedir Anma oumllccediluumlleri delik eksenleri arası ve dilimgenişliği oumllccediluumlleriyle anılır Buumltuumln ccedilelik dilimli radyatoumlrlerin dilim kalınlığı 50mmdir
Şekil 125 Ccedilelik dilimli radyatoumlruumln goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
28
Soru 2 Ccedilelik dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 126 Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Ccedilelik radyatoumlr (En 5erli 2 adet grup) radyatoumlr nipeli tapası ve reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz bir zemindehazırlayınız
2 Radyatoumlr grubu delik ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 Birinci radyatoumlr grubunun deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci radyatoumlr grubunu birinci grup nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 Radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız8 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız9 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
29
1423 Aluumlminyum Dilimli Radyatoumlrler
Aluumlminyum dilimli radyatoumlrler pres doumlkuumlm youmlntemiyle uumlretilir Estetik (Guumlzel) vepuumlruumlzsuumlz yuumlzeyleri ile dekoratif goumlruumlnuumlr Dilim arasında bırakılan kanatlarla hava temasalanı muumlmkuumln olduğu kadar arttırılmıştır Aluumlminyum malzemeden imal edildiği iccedilinhafiftir Bunun yanında ilk yatırım maliyeti yuumlksektir Korozyon (Paslanma) tehlikesi vardırBu nedenle bazı aliminyum radyatoumlrlerde suyun geccediltiği kanallara ccedilelik boru yerleştirilir Buccedilelik borular aliminyum folyo ile kaplanır Hava tuumlrbuumllansı ve ısı guumlcuumlnuumln yuumlkseltilmesi iccedilinkanatlarla şekillendirilir
Şekil 127 Aluumlminyum radyatoumlrlerin goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
30
Soru 3 Aluumlminyum dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 128 Aluumlminyum dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Aluumlminyum radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli tapası reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Radyatoumlr dilimi ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 1Radyatoumlr diliminin deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 2 Radyatoumlr dilimini birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 işlemleri tekrarlayarak diğer dilimleri de takınız8 Elde edilen radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı
radyatoumlr tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
9
113 Radyant Isıtma
Radyant ısıtma sistemleri konusunda insanlar iccedilin esin kaynağı yine doğadır Kışaylarında bulutlu bir havada dolaştığınızı ve bir anda guumlneşin bulutların arasından ccedilıktığınıduumlşuumlnuumln nasıl tatlı bir sıcaklık hissedersiniz Hissedilen bu ısınmanın nedeni bir anda 5-10degC hava sıcaklığı artışı değil size ulaşmaya başlayan kızıloumltesi ışınlardır Guumlneş tekrar bulutagirdiğinde bu ısınma ortadan kalkacaktır İşte aynı duumlşuumlnceden yola ccedilıkarak ldquoRadyant IsıtmaSistemlerirdquo tasarlanmıştır Bu sistem aynen doğada olduğu gibi ortam havasının ısıtılmasıyerine kişilerin doğrudan konfor sıcaklığını hissetmelerini sağlamaktadır Radyant ısıtmasistemi uygulamalarında ısıtıcıların uygun yerleşimi ile mekacircn iccedilindeki tuumlm boumllgelerin ya dasadece istenen boumllgelerin ısıtılabilmesi muumlmkuumlnduumlr Radyant ısıtma doğalgaz sıvılaştırılmışpetrol gazı (LPG) ve sıvı yakıtların ışıma enerjisi sağlayan tuumlplerde yakılması sonucu ısınantuumlplerden yayılan kızıl oumltesi ışınların reflektoumlr aracılığı ile direkt nesneleri ısıtma prensibinedayanır
Şekil 18 Radyant ısıtma sistemi
Radyant ısıtma prensip olarak konvansiyonel sıcak hava ile ısıtmadan ccedilok daha farklıgerccedilekleştirilmektedir Bilindiği gibi uumlccedil tuumlr ısı geccedilişi tarif edilmektedir
Bunlar iletim taşınım ve ışınım şeklinde olmaktadır Radyant ısı geccedilişi veya diğerifadeyle Işınımla olan ısı geccedilişi iletimle ve taşımınla olan ısı geccedilişinden tamamen farklı biroumlzelliktedir Işınımla ısı geccedilişinde iletim ve taşınım şekillerindeki gibi ortamın doluolmasına ve maddesel bir temasa gerek yoktur Işınımla ısı geccedilişi cisimler arasında boşlukolması durumunda da vardır Işınımla ısı geccedilişi olayının accedilıklanması genel olarak dalga vekuantum teorileri yardımıyla yapılmaktadır Buna goumlre ışınım belirli bir dalga boyundaki
10
kızıl oumltesi ışınların ccedilarptıkları cisimlerin yuumlzeyindeki molekuumllleri titreştirmeleri boumlyleceoluşan suumlrtuumlnme ile ısınmayı sağlamalarıdır Tuumlm cisimler yuumlzey sıcaklıklarına bağlı olarakışınım yayarlar Ancak yuumlzey sıcaklığı 300 C nin uumlzerinde olan cisimler radyant ısıtmaaccedilısından dikkate alınır Radyant ısıtmada kullanılan cihazlarda yuumlzey sıcaklığı 450 Ccivarındadır Bu yuumlzey sıcaklığına sahip cisimler yuumlzey sıcaklığına da bağlı olarak l - 10 mdalga boyunda ışınım yayarlar
Radyant ısıtma cihazlarında doğalgaz veya doğalgazın ulaşamadığı yerlerdesıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) bir bruumlloumlr vasıtası ile yakılır ve Şekil l de goumlsterilensistemdeki borunun dış yuumlzeyi ısıtılır Radyant tuumlp adı verilen bu borudan yayılan kızıl oumltesiışınların reflektoumlr aracılığı ile direkt nesneleri ısıtma prensibine dayanır
Yuumlksek mekanlarda hava ısıtıldığında ısınan hava yuumlkseleceğinden ısıtılmasıgerekmeyen uumlst kısımlarda (tavanda) sıcaklık 40degCrsquoye ulaşırken doumlşeme seviyesinde havasıcaklığı 12 ndash 13 degC civarındadır Boumlylece tavandan ve hava değişiminden buumlyuumlk enerjikayıpları olmaktadır Radyant ısıtıcılarla ısıtılan yerlerde hava ısıtılmadığı iccedilin hava değişimoranları ve yuumlkseklik artar Boumlylece enerji tasarrufu da yaklaşık 60rsquolara ulaşmaktadır
11
Şekil 19 Ccedileşitli radyant ısıtma sistemleri
Radyant ısıtma sistemleri ile elde edilebilecek enerji tasarrufu dışında sağlanan diğeroumlnemli avantajlar şunlardır
Şekil 110 Kızıl oumltesi ışıl (Radyasyon) ısıtma sistemler
12
Havayı ısıtmadığı iccedilin minimum infiltrasyon kayıplarının (Kaccedilan ve sızanhavalar) olmaması
Ortamda hava hareketi olmadığından dolayı toz probleminin olmaması Homojen ısı dağılımının gerccedilekleşmesi Spot ısıtma yapılması Ccedilalışma sıcaklığına erişmek iccedilin beklemeye gerek olmaması birkaccedil dakika
iccedilinde ısınabilmesi İş guumlcuuml gereksinimi olmaması ve bakım maliyetlerinin ccedilok duumlşuumlk olması Vardiya ccedilalışmalarında boumllgesel ısıtma olanağı sağlaması Ccedilok kısa suumlrede ısıtabilme oumlzelliği nedeniyle muumlkemmel otomatik kontrol
yeteneği olmasıdır Kazan dairesi de gerektirmemesi nedeniyle buna bağlı enerji kayıpları ile yer ve
insan guumlcuuml kayıplarının olmaması da diğer oumlnemli uumlstuumlnluumlğuumlduumlr
Aşağıda sıralanan alanlar bilinen konvansiyonel hava ısıtmalı sistemlerle ısıtılmasıccedilok zor ccedilok pahalı ya da muumlmkuumln olmayan alanlardır
Isının yuumlkselerek kullanılmayan tavan boşluğuna hapsolduğu tuumlm yuumlksektavanlı mekanlar
Hava sirkuumllasyonu ccedilok olan kapıların genelde accedilık kaldığı giriş ve ccedilıkışalanları
Isıtmanın kısa suumlreli ihtiyaccedil duyulduğu alanlar Geniş alan iccedilerisinde ısıtılması istenen nokta ya da boumllgesel alanlar Kenarları accedilık uumlstuuml kapalı alanlar
Bu alanlar iccedilin en iyi ccediloumlzuumlm radyant ısıtmadır En genel anlamda yukarıdasınıflandırdığımız radyant ısıtma uygulamalarını ticari oumlrnekler halinde şoumlyle sıralayabilirizFabrikalar atoumllyeler oto servis ve showroomlar spor salonları camikiliseler depo uccedilakhangarları sera hayvan ccediliftlikleri kaferestoran bahccedileterasaccedilık alan
12 Isı ve Sıcaklık
121 Isı
1211 Isının Tanımı
Karbonlu bileşiklerin oksijenle birleşerek yanması sonucu ortaya ccedilıkan enerjiye ısıdenir yani kısaca ısı bir enerji biccedilimidir Isı enerjisi maddeleri meydana getiren molekuumlllerinhareket etmeleri sonucu oluşur
1212 Isının Birimleri
Isı birimi iş birimi ile aynıdır yani ısı birimi joule (j) olarak tanımlanır Ancak en ccedilokkullanılan ısı oumllccediluuml birimi kalori (cal) veya kilokalori (kcal) olarak kullanılmaktadır 1 kalori
13
1 gram suyun sıcaklığını 145 ordmCrsquoden 155 ordmC rsquoye yuumlkseltmek iccedilin gerekli olan ısımiktarıdır1kalori=4187 joule ve 1kcal=1000 calrsquodir
1213 Isının Oumllccediluumllmesi
Isı ldquoKalorimetrerdquo veya ldquoIsıoumllccedilerrdquo denen oumllccedilme aygıtlarıyla oumllccediluumlluumlr Cisimlerin ccedileşitlietki sonucunda accedilığa ccedilıkardığı ısıların oumllccediluumlmuumlnde karşılaşılan temel guumlccedilluumlk sistemle ccedilevrearasında oluşan parazit ısı alışverişleridir Bu alış verişler yalıtkan destekler kullanılaraksınırlandırılır Muumlmkuumlnse vakumda (Atmosfer altı basınccedilta ve havasız ortamda) ccedilalışılır vedış sistemle aynı sıcaklıkta tutulur(ısı geccedilişlerini oumlnlemek iccedilin)
122 Sıcaklık
1221 Sıcaklığın Tanımı
Sıcaklık ısının oumllccediluumlm tanımlamasını yapan bir birimdir enerji değildir Bir başkadeyişle sıcaklık ortamdaki ortalama molekuumller hareketin bir oumllccediluumlsuumlduumlr Sıcaklık duyularlaalgılanmakta ve genellikle cisimlerin aldığı veya verdiği ısıya goumlre ldquosıcakrdquo veya ldquosoğukrdquokavramlarıylada ifade edilir Sıcak ve soğuk iki cismin birbirine temas ettirilmesi halindesıcak olanın soğuduğunu soğuk olanın da ısındığını belirli bir suumlre temas halindekaldıklarında ise her ikisinin de aynı sıcaklık veya soğukluğa ulaştıklarını biliyoruz Sonuccedilolarak sıcaklık cisimlerin ısı durumlarını oumllccedilmeye yarayan veya ısı alıp veren cisimlerinuumlzerindeki değişimi değerlendirmek iccedilin kullanılan bir terimdir diyebiliriz
1222 Sıcaklığın Birimleri
Sıcaklık birimleri olarak ldquodegC (Celsius)rdquo ve ldquodegF (Fahrenheit)rdquo guumlnluumlk yaşamda yaygın olarakkullanılır ldquodegK (Kelvin) ise teknik bir oumllccediluuml birimidir
Isı ile sıcaklık arasındaki ilişki
Q=mc t
Bağıntısı ile verilebilir Burada
Q= ısım= kuumltlec= oumlz ısı
t= sıcaklık değişimidir
1223 Sıcaklık Oumllccedilme
Sıcaklık termometre ile oumllccediluumlluumlr Bunların hemen hepsi civa alkol gibi maddelerinhacimlerinin ısı ile genleşmesinden yararlanılarak yapılmıştır Uumlccedil ccedileşittir
14
Celsius (degC) derecesi En yaygın kullanılanıdır Suyun donma noktası sıfır kaynamanoktası da 100degC kabul edilmiştir Civalı bir termometre uumlzerinde donma noktası ilekaynama noktası işaretlenmiş bu iki ccedilizgi arası yuumlz eşit parccedilaya boumlluumlnmuumlştuumlr Buboumlluumlmlerden bir tanesine 1 centigrade (santrigrat) derecesi denmiştir (degC) harfi ile goumlsterilirUumllkemizde degC kullanılır
Şekil111 Celsius(degC) ve Fahrenheit(degF) oumllccedileklerinin karşılaştırılması
Fahrenheit(degF) derecesi Suyun donma derecesi +32 kaynama derecesi ise +212derece olarak alınmıştır Suyun donma ile kaynama derecesi arasındaki accedilıklık 180 eşitparccedilaya boumlluumlnmuumlş bunlardan birine (1 Fahrenheit) derecesi denmiştir (degF) harfi ile goumlsterilirAmerika İngiltere gibi bazı uumllkelerde kullanılmaktadır
Kelvin derecesi Suyun donma derecesi -27315degC olarak kabul edilmiştir(1K=1degC)(T ) harfi ile goumlsterilir T= (27315 + tdegC) ( t santigrat derece degC )
123 Basınccedil
1231 Basıncın Tanımı
Birim yuumlzeye dik olarak etki eden kuvvettir Barometre ile oumllccediluumlluumlr Kuvvetinalana boumlluumlnmesiyle hesaplanır ( P) harfi ile goumlsterilir
Şekil112 Basıncın alana etkisi
1232 Basınccedil Birimleri
Bar atuuml(kgcmsup2) torr fiziksel atmosfer basıncı(atm) pascal(pa) mss(metre susuumltunu) milimetre civa basıncı(mmHg) inccedil kareye duumlşen pount(psi)
15
1233 Basınccedil Sıcaklık ve Hacim İlişkisi
Basınccedil sıcaklıkla doğru hacimle ters orantılıdır Sıcaklık artarsa orantılı olarak basınccedilda artar (Hacim sabit) Hacim artarsa basınccedil duumlşer (Sıcaklık sabit)
13 Isı İletimi (Transferi)
Isının iletimi iccedilin bir sıcaklık farkı oluşmalıdır Isı daima yuumlksek sıcakdan duumlşuumlksıcaklığa doğru hava hareketi yapar
131 Isı İletim Ccedileşitleri
Isı iletimi uumlccedil şekilde olur İletimtaşınım ve ışıma
1311 Konduumlksiyon (Conduction İletkenlik) Yoluyla İletim
Isının bir cisim iccedilinde molekuumlller ve elektronlar aracılığı ile veya değme esnasındailetilmesidir Daha ccedilok katı cisimlerde goumlruumlluumlr
Metal bir ccedilubuğun ucunu ateşe tuttuğumuz zaman diğer ucunun da belli bir suumlre sonraısındığını fark edeceğiz Bu konduumlksiyon yoluyla (Temas iletkenlik) ısınmadır
1312 Konveksiyon (ConvectionTaşınım) Yoluyla İletim
Sıvılarda ve gazlarda ısının hareket eden bir ortamla(Taşıyıcı sayesinde) iletilmesidirDolayısıyla ısının konveksiyon şeklinde yayılabilmesi iccedilin ısı kaynağı ile ısıtılacak mahalarasında ısı enerjisi taşıyan taşıyıcıya (Su buhar veya hava) gerek vardır Isı bu taşıyıcıtarafından bir yerden başka bir yere taşınır
Sıcak sulu kaynar sulu buharlı ve havalandırma tesisatlardaki ısı iletimleri bu iletimeoumlrnek verilebilir
1313 Radyasyon (Işıma) Yoluyla İletim
Isının iki cisim arasında iletici bir ortam olmaksızın iletilmesidir Herhangi bir ısıkaynağından elde edilen ısı ışınlarının hava tabakasını geccedilerken havayı ısıtarak uzakta olanbir cisme veya canlı bir varlığa ulaşıp onu ısıtmasına radyasyon (ışıma) yoluyla ısınıniletilmesi denir
Elektrikli kuarts ve hava gazı sobalarındaki ısıtma ve guumlneşin duumlnyamızı ısıtması buısınmaya oumlrnektir
16
132 Isı Kaybı
Binalarda ısı kaybı hesaplarını yapabilmek iccedilin binanın durumu binanın hangi coğrafiboumllgede olduğu youmlnuuml binanın inşasında kullanılan yapı malzemelerinin cinsi hakkındagerekli bilgilere sahip olmak gerekir
Binanın her bir hacmi iki şekilde ısı kaybeder Birincisi yapı malzemelerinden (Kumccedilimento taş briket kireccedil demir ahşap cam vb) geccedilen ısı kayıpları (İletimsel veyatransmisyon) ikincisi pencere ve kapı boşlukları gibi yerlerde meydana gelen ısı kayıplarıdır(İnfiltrasyon)
1321 Duvarlarda Isı Kaybı
Binaların iccedil ve dış duvarlarında ısı kaybı meydana gelir Isı kaybı duvarları oluşturanana malzemelere (Taş tuğla beton briket vb) iccedil ve dış sıva cinslerine varsa ısı yalıtımıcinsine bunların kalınlıkları duvarların boyutları zemin veya bodrum kat duvarlarınıntoprağa bitişik olup olmadığı gibi durumlara bağlı olarak artar veya azalır (Duvarlardayapılacak ısı yalıtımı ısı kaybını azaltacaktır)
1322 Kapı ve Pencerelerden Isı Kaybı
Pencere ve kapıların boyutları yapılış şekli ve cinsi (Tek veya ccedilift cam) malzemelerive accedilılan kısımların boyutları gibi kriterlere bağlı olarak değişir
1323 Doumlşemelerden Isı Kaybı
Doumlşemelerin yapısı malzemeleri kalınlıkları boyutları ve doumlşemenin durumlarına(Zemine oturan toprak temaslı doumlşeme accedilık geccedilit uumlzerindeki dış hava temaslı ara katdoumlşemesi gibi) goumlre ısı kaybı meydana gelir Ayrıca tavanlar da dikkate alınır (Ccedilatıda ısıyalıtımı yapılıp yapılmadığı gibihellip)
1324 İnfiltrasyon Yolu ile Isı Kaybı
Kapatılmış durumda olan pencere ve kapıların accedilılan kanatları ile tam ccedilakışmamaktave arada bir boşluk kalmaktadır Dış hava ile hacmin iccedil havası arasındaki basınccedil farkınedeniyle bu aralıklardan iccedileriye soğuk olan dış hava sızmaktadır Odaya sızan dış havaaynı miktarda ve sıcak olan iccedil havanın dışarı sızmasına neden olmaktadır Bu durumdaodaya sızan soğuk dış havanın oda sıcaklığına kadar ısıtılması gerekmektedir Bu soğuksızıntı havasını ısıtmak iccedilin gereken ısı miktarına hava sızıntısı (İnfiltrasyon) ısı kaybı denirİnfiltrasyon ısı kaybını hesaplamak iccedilin pencere ve kapıların accedilılan kısımlarının ccedilevreuzunlukları oumlnceden hesaplanmalıdır
17
1325 İşletme Ruumlzgacircr ve Youmln Zamları
Binanın işletme durumu(Tesisatın suumlrekli ccedilalışıp ccedilalışmaması ve soumlnduumlruumlluumlş suumlresi)dış kapının doğrudan dış havaya accedilıldığı ortamlar (Duumlkkacircn mağaza banka vs yerler) ısıkaybını oluşturur Hava sızıntısından farklı olarak bir hava değişiminin soumlzkonusu olduğu vebir hacmin ısı kaybının hesaplanmasında dış duvarların youmlnuumlnuumln oumlnemi (Ccediluumlnkuuml kuzey yarımkuumlrede binaların guumlneye bakan odaları guumlneş ışınlarının radyasyonu etkisiyle bir miktarısınır) goumlz oumlnuumlnde bulundurularak ısı kaybı hesaplanır
14 Isıtıcıların Montajı
Şekil 113 Isıtıcı ccedileşitleri
141 Isıtıcı Montaj Takımlarının Oluşması
Isıtıcının istenen konumda tesisata bağlanabilmesi iccedilin kullanılan tesbit ve bağlantıparccedilalarına montaj elemanı ısıtıcı dilimlerinin birleştirilerek grup oluşturulması ve ısıtıcınıntesisata bağlanması iccedilin kullanılan oumlzel takımlara ısıtıcı montaj takımları denir
Konvektoumlr fancoil panel ve levhalı ısıtıcılarda montaj elemanları ıstıcı ile birlikteverilir Montaj bilgileri bir broşuumlr ile anlatılır Bu bilgiler doğrultusunda verilen elemanlarlamonte edilir Diğer ısıtıcılarda oumlzellikle dilimli ısıtıcılarda boumlyle bir olanak yoktur Montajelemanları ayrı ayrı temin edilir Montaj teknik elemanın bilgi ve becerisine bağlıdırGerekli olan takım ve elemanlar aşağıda belirtilmiştir
18
1411 Radyatoumlr Nipeli
Oslash32mm(1frac14) anma ccedilapında ccedilelik malzemedenyapılır Her iki ucuna da birbirinin tersi olan sağ-sol dişaccedilılır Tek youmlnluuml doumlnduumlruumllmesiyle her iki tarafı daccediloumlzer veya sıkar Sağ-sol dişler nipel ortasında birleşirNipel iccedil ccedilapına bırakılan tırnaklar anahtar ağzı goumlrevigoumlruumlr Bazı nipeller dikine biccedilimli kesik olarak uumlretilirNipelin iccedilten anahtarla zorlanması durumunda nipelccedilapı genişleyerek ısıtıcı delik ccedilapını tam kavrar Dilimdişinin sıyırmasını oumlnler
Şekil 114 Radyatoumlr nipeli
1412 Radyatoumlr Tapası
Temper doumlkuumlmden anahtar ağızlı olarak imal edilirSağ veya sol vida ccedilekilir Anma ccedilapı Oslash32mm(1frac14)rsquodir Buoumllccediluuml tapanın diş dibine olan oumllccediluumlsuumlduumlr İşccedililiğindekesinlikle ağzlı anahtarlar kullanılmalıdır Dişli boruanahtarları zorlanmalarda anahtar ağızlarının bozulmasınaneden olur
Şekil 115 Radyatoumlr tapası
1413 Reduumlksiyon
Radyatoumlr reduumlksiyonu tapa gibi temper doumlkuumlmdenaynı oumllccediluumlde ve diş youmlnlerinde anahtar ağızlı olarak yapılırFarklı olarak ortasına sağ dişli Oslash10 Oslash15 Oslash20 ve Oslash25mm oumllccediluumllerinde boru vidaları accedilılmış delik bırakılır Budeliklere radyatoumlr vanası veya puumlrjoumlr bağlanır
Şekil 116 Radyatoumlr reduumlksiyonu
1414 Radyatoumlr Contası
Oslash32 mm iccedil ccedilapında yağlı kağıt fiber sıvı silikon tuumlruuml vekauccediluktan yapılan sızdırmazlık elemanıdır Buharlı tesisatlarda fibercontalar kullanılır Radyatoumlr dilimini soumlkmeden gevşeterek yapılantamiratlarda sıvı conta kullanışlı olur Conta kullanılacak yuumlzey iyitemizlenmelidir Kağıt ve fiber conta yuumlzeylerine suumllyen veya bezirsuumlruumllmelidir
Şekil 117 Radyatoumlr contası
19
1415 Radyatoumlr Konsolu
T demirinden veya doumlkme demirden dilimarasına oturabilecek biccedilimde uumlretilir Duvar doumlşemeve tavan tipi olarak uumlccedil ccedileşit konsol vardır Duvar tipikonsolun duvar iccedilinde kalan ucuna tırnaklar accedilılır Butırnaklar konulan dolgu harcının konsolu tamkavramasını sağlar Tavan ve doumlşeme tipinde ise en az70 mm yuumlksekliğinde tabanı doumlşemeye veya tavankiriş alt yuumlzeyine oturabilecek biccedilimde yapılır
Şekil 118 Radyatoumlr konsolları
Sabit Ayaklı Konsol Ayarlı Ayaklı Konsol Ayarlı Askı Konsolu Sabit Askı Konsolu
Şekil 119 Radyatoumlr konsolu ccedileşitleri
1416 Radyatoumlr Kelepccedilesi
Ccedilelik sacdan radyatoumlr birleşim boğazı ccedilapında biccedilimli olarak yapılır Sac kalınlığınınaz olması durumunda dayanımı artırmak iccedilin kordonlu uumlretilir İki veya uumlccedil parccediladanmeydana gelir Parccedilaları vida veya vida-somunla tutturulur Kelepccedile kuyruğunun ccedilimentoharcını tam kavraması iccedilin enine kordonlu ve ccedilentikli yapılır Kelepccedileler genellikle duvaramontaj edilir Radyatoumlr arkasında 40 mm boşluk bırakılacağından dilim genişliğiyle kelepccedileekseni arasında uygun boşluk bırakılarak montaj edilir Montajında yatay ve dikey terazisigoumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır
20
Şekil 120 Radyatoumlr kelepccedilelerinin goumlruumlnuumlşuuml
1417 Isıtıcı Vanaları
Isıtıcı(Radyatoumlr) vanaları pirinccedil ve bronz malzemeden yapılır Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaakışkan kesici olarak kullanılır Oslash15-Oslash20-Oslash25-mm anma oumllccediluumllerinde bulunur Isıtıcıgenişliğine ve montaj durumuna uyması iccedilin koumlşeli (Koumlşe doumlnuumlşluuml) ve duumlz biccedilimli yapılırİccedilten-dıştan ayarlı dışardan ayarlı iccedilten ayarlı termostatik ve kompakt (Bitişik giriş-ccedilıkışlı)olarak ccedileşitleri vardır
Isıtıcı vanası gerektiğinde tesisat ve ısıtıcıyı birbirinden ayırma goumlrevi de goumlruumlrBunun iccedilin vananın bir ucu iccedil diğer ucu dış dişli yapılır Dış dişe rakor somunu takılırIsıtıcıların kolay soumlkuumllmesi ve soumlkuumlm sırasında tesisat suyunun dışarı akmaması iccedilin vananınrakoru ısıtıcı tarafına gelmelidir Isıtıcı doumlnuumlşlerinde vana yerine rakor parccedilaları dakullanılabilir Bu rakorlar accedilma-kapama yapamaz Sadece ısıtıcı tesisat bağlantısı goumlrevigoumlruumlr Duumlz ve koumlşeli biccedilimlerde yapılır Isıtıcı doumlnuumlşlerine iccedilten ayarlı vanalar da takmakmuumlmkuumlnduumlr Bu vanalara accedilıktan accedilma-kapama yapılamaz Ancak tesisatccedilı tarafından oumlzelallen (goumlmme) anahtarıyla ayar yapılabilir İccedilten ayarlı vanalara ısıtıcı doumlnuumlş vanası da denir
21
22
Şekil 121 Isıtıcı vana ccedileşitleri
23
1418 Isıtıcı Montaj Takımları
Isıtıcı dilimlerinin birleştirilmesinde oumlzel olarak yapılmış nipel anahtarı ve kolukullanılır Oslash18-Oslash20mm yuvarlak dolu ccedilelikten yapılır Ucu 32mm lacircmel yapılarak nipelanahtarı oluşturulur Anahtarın boyu 300 500 800 VE 1000 mm oumllccediluumllerinde olurAnahtarın kolay doumlnduumlruumllmesi iccedilin diğer ucu anahtar kolunu geccedilecek biccedilimde karedikdoumlrtgen veya altıgen biccedilimli yapılır Ccediloğu zaman anahtar ucu dairesel buumlkuumlluumlr Anahtarkolu bu daire iccediline takılarak doumlnduumlruumlluumlr
Anahtar kolu 550-800mm uzunluğunda en az 18-20mm ccedilapında ve ccedilelikmalzemeden yapılır Anahtar takılacak ucu anahtar ucuna uygun biccedilimde işlenir Anahtarkolunun moment kuvvetini arttırmak iccedilin uzatma kol borusu kullanılır Oslash20 mm lik boru buiş iccedilin uygun olur
Anahtarın ısıtıcı dilimli delik ekseni doğrultusunda durması iccedilin altına destekkonulmalıdır Destek ısıtıcı genişliği kadar olmalıdır Uumlzerine ısıtıcının yarım genişliğikadar V accedilılması gerekir Anahtar V iccedilinde kılavuzlanarak doumlnduumlruumlluumlr
Şekil 122 Montaj takımlarının goumlruumlnuumlşleri
Radyatoumlr tapa ve reduumlksiyonlarının sıkılıp soumlkuumllebilmesi iccedilin oumlzel yapılmış ağızlıanahtar veya kurbağacık anahtar kelepccedile vidasını sıkmak iccedilin uzun saplı tornavida kullanılırRadyatoumlr vanası rakorlarını sıkmak iccedilin vana ccedilapına uygun oumlzel yapılmış rakor anahtarıkullanılır Rakor anahtarı rakorun iccedilindeki tırnağı kavrayacak biccedilimde ve rakor ccedilapındaolmalıdır Rakor hiccedilbir zaman başka tuumlr bir anahtarla sıkılıp soumlkuumllmemelidir
24
142 Dilimli Isıtıcıların Gruplandırılması
Birbiriyle yan yana birleştirilebilir biccedilimde yapılan ısıtıcılara dilimli ısıtıcı(Radyatoumlr) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlne de dilim adı verilir Dilimli ısıtıcılardoumlkme demir ccedilelik ve aluumlminyum malzemeden yapılır ve yapıldığı malzemeyleisimlendirilirler Uumlccedil grupta ele alınır
1421 Doumlkme Dilimli Radyatoumlrler
Doumlkme demir ısıtıcılar lacircmelli grafit doumlkme demirden uumlretilir Doumlkuumlm kalıplarındadilimler halinde yapılır Dilimlerin her iki yanında bırakılan vidalı delikler sayesinde birbaşka dilimle birleştirilebilecek şekilde yapılır Dilimlerin bir yuumlzuumlnde Oslash32mm sağ diğeryuumlzuumlnde Oslash32mm sol bağlantı deliğiyle bağlantı yapılır Birleştirmede Oslash32mm sağ-sol ccedileliknipeller kullanılır Dilim genişliği 60mmdir Delik eksenleri arası ve dilim genişliğioumllccediluumlsuumlyle adlandırılır
Kolonlu radyatoumlrler ise ısıtma yuumlzey alanlarını artırmak iccedilin akışkan iletim kanallarıarası boşaltılmış biccedilimde yapılır Dışarıdan bu boşluklar goumlzle goumlruumlluumlr Boşluklarda havasirkuumllasyonu meydana gelir Bu şekilde hava temas alanı artırılır Isı verimi yuumlkseltilir Uumlccedildoumlrt beş altı vs kolonlu olarak uumlretilir
Şekil 123 Doumlkme dilimli radyatoumlr grubu dilim oumllccediluumllendirmesi ve dilim oumllccediluumlleri
25
Soru 1 Doumlkme dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 124 Doumlkme dilimli radyatoumlr gruplandırmak
26
UYGULAMA FAALİYETİ
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Doumlkuumlm radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli radyatoumlr tapası radyatoumlr
reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr dilimlerini duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Doumlkuumlm radyatoumlr dilimi ağızlarını ccedilizmeden eğeyle temizleyiniz3 Bir radyatoumlr diliminin deliklerine nipellerini elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci dilimi birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 maddeleri tekrarlayarak diğer radyatoumlr dilimlerini de birleştiriniz8 Raryatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Dilim aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
UYGULAMA FAALİYETİ
27
1422 Ccedilelik Dilimli Radyatoumlrler
Bu ısıtıcılar presli dilim parccedilalarının oumlzel direnccedil kaynağı yapılması şeklinde uumlretilirYaklaşık 1mm et kalınlığında ccedilelik sac kullanılır Dilimler birbirine direnccedil kaynaklıbirleştirilerek oluşturulur Gerekirse birkaccedil grup ccedilelik nipellerle birleştirilir ve buumlyuumlk gruplarelde edilebilir Genellikle sipariş uumlzerine istenilen dilim sayısında uumlretilir 7 bar testbasıncına tabi tutulduktan sonra piyasaya verilir
Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplarının ilk ve son dilim bağlantı deliklerine oslash32mm vidaaccedilılır Vida youmlnuuml birbirine sağ-sol youmlnuumlndedir Anma oumllccediluumlleri delik eksenleri arası ve dilimgenişliği oumllccediluumlleriyle anılır Buumltuumln ccedilelik dilimli radyatoumlrlerin dilim kalınlığı 50mmdir
Şekil 125 Ccedilelik dilimli radyatoumlruumln goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
28
Soru 2 Ccedilelik dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 126 Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Ccedilelik radyatoumlr (En 5erli 2 adet grup) radyatoumlr nipeli tapası ve reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz bir zemindehazırlayınız
2 Radyatoumlr grubu delik ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 Birinci radyatoumlr grubunun deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci radyatoumlr grubunu birinci grup nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 Radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız8 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız9 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
29
1423 Aluumlminyum Dilimli Radyatoumlrler
Aluumlminyum dilimli radyatoumlrler pres doumlkuumlm youmlntemiyle uumlretilir Estetik (Guumlzel) vepuumlruumlzsuumlz yuumlzeyleri ile dekoratif goumlruumlnuumlr Dilim arasında bırakılan kanatlarla hava temasalanı muumlmkuumln olduğu kadar arttırılmıştır Aluumlminyum malzemeden imal edildiği iccedilinhafiftir Bunun yanında ilk yatırım maliyeti yuumlksektir Korozyon (Paslanma) tehlikesi vardırBu nedenle bazı aliminyum radyatoumlrlerde suyun geccediltiği kanallara ccedilelik boru yerleştirilir Buccedilelik borular aliminyum folyo ile kaplanır Hava tuumlrbuumllansı ve ısı guumlcuumlnuumln yuumlkseltilmesi iccedilinkanatlarla şekillendirilir
Şekil 127 Aluumlminyum radyatoumlrlerin goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
30
Soru 3 Aluumlminyum dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 128 Aluumlminyum dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Aluumlminyum radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli tapası reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Radyatoumlr dilimi ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 1Radyatoumlr diliminin deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 2 Radyatoumlr dilimini birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 işlemleri tekrarlayarak diğer dilimleri de takınız8 Elde edilen radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı
radyatoumlr tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
10
kızıl oumltesi ışınların ccedilarptıkları cisimlerin yuumlzeyindeki molekuumllleri titreştirmeleri boumlyleceoluşan suumlrtuumlnme ile ısınmayı sağlamalarıdır Tuumlm cisimler yuumlzey sıcaklıklarına bağlı olarakışınım yayarlar Ancak yuumlzey sıcaklığı 300 C nin uumlzerinde olan cisimler radyant ısıtmaaccedilısından dikkate alınır Radyant ısıtmada kullanılan cihazlarda yuumlzey sıcaklığı 450 Ccivarındadır Bu yuumlzey sıcaklığına sahip cisimler yuumlzey sıcaklığına da bağlı olarak l - 10 mdalga boyunda ışınım yayarlar
Radyant ısıtma cihazlarında doğalgaz veya doğalgazın ulaşamadığı yerlerdesıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) bir bruumlloumlr vasıtası ile yakılır ve Şekil l de goumlsterilensistemdeki borunun dış yuumlzeyi ısıtılır Radyant tuumlp adı verilen bu borudan yayılan kızıl oumltesiışınların reflektoumlr aracılığı ile direkt nesneleri ısıtma prensibine dayanır
Yuumlksek mekanlarda hava ısıtıldığında ısınan hava yuumlkseleceğinden ısıtılmasıgerekmeyen uumlst kısımlarda (tavanda) sıcaklık 40degCrsquoye ulaşırken doumlşeme seviyesinde havasıcaklığı 12 ndash 13 degC civarındadır Boumlylece tavandan ve hava değişiminden buumlyuumlk enerjikayıpları olmaktadır Radyant ısıtıcılarla ısıtılan yerlerde hava ısıtılmadığı iccedilin hava değişimoranları ve yuumlkseklik artar Boumlylece enerji tasarrufu da yaklaşık 60rsquolara ulaşmaktadır
11
Şekil 19 Ccedileşitli radyant ısıtma sistemleri
Radyant ısıtma sistemleri ile elde edilebilecek enerji tasarrufu dışında sağlanan diğeroumlnemli avantajlar şunlardır
Şekil 110 Kızıl oumltesi ışıl (Radyasyon) ısıtma sistemler
12
Havayı ısıtmadığı iccedilin minimum infiltrasyon kayıplarının (Kaccedilan ve sızanhavalar) olmaması
Ortamda hava hareketi olmadığından dolayı toz probleminin olmaması Homojen ısı dağılımının gerccedilekleşmesi Spot ısıtma yapılması Ccedilalışma sıcaklığına erişmek iccedilin beklemeye gerek olmaması birkaccedil dakika
iccedilinde ısınabilmesi İş guumlcuuml gereksinimi olmaması ve bakım maliyetlerinin ccedilok duumlşuumlk olması Vardiya ccedilalışmalarında boumllgesel ısıtma olanağı sağlaması Ccedilok kısa suumlrede ısıtabilme oumlzelliği nedeniyle muumlkemmel otomatik kontrol
yeteneği olmasıdır Kazan dairesi de gerektirmemesi nedeniyle buna bağlı enerji kayıpları ile yer ve
insan guumlcuuml kayıplarının olmaması da diğer oumlnemli uumlstuumlnluumlğuumlduumlr
Aşağıda sıralanan alanlar bilinen konvansiyonel hava ısıtmalı sistemlerle ısıtılmasıccedilok zor ccedilok pahalı ya da muumlmkuumln olmayan alanlardır
Isının yuumlkselerek kullanılmayan tavan boşluğuna hapsolduğu tuumlm yuumlksektavanlı mekanlar
Hava sirkuumllasyonu ccedilok olan kapıların genelde accedilık kaldığı giriş ve ccedilıkışalanları
Isıtmanın kısa suumlreli ihtiyaccedil duyulduğu alanlar Geniş alan iccedilerisinde ısıtılması istenen nokta ya da boumllgesel alanlar Kenarları accedilık uumlstuuml kapalı alanlar
Bu alanlar iccedilin en iyi ccediloumlzuumlm radyant ısıtmadır En genel anlamda yukarıdasınıflandırdığımız radyant ısıtma uygulamalarını ticari oumlrnekler halinde şoumlyle sıralayabilirizFabrikalar atoumllyeler oto servis ve showroomlar spor salonları camikiliseler depo uccedilakhangarları sera hayvan ccediliftlikleri kaferestoran bahccedileterasaccedilık alan
12 Isı ve Sıcaklık
121 Isı
1211 Isının Tanımı
Karbonlu bileşiklerin oksijenle birleşerek yanması sonucu ortaya ccedilıkan enerjiye ısıdenir yani kısaca ısı bir enerji biccedilimidir Isı enerjisi maddeleri meydana getiren molekuumlllerinhareket etmeleri sonucu oluşur
1212 Isının Birimleri
Isı birimi iş birimi ile aynıdır yani ısı birimi joule (j) olarak tanımlanır Ancak en ccedilokkullanılan ısı oumllccediluuml birimi kalori (cal) veya kilokalori (kcal) olarak kullanılmaktadır 1 kalori
13
1 gram suyun sıcaklığını 145 ordmCrsquoden 155 ordmC rsquoye yuumlkseltmek iccedilin gerekli olan ısımiktarıdır1kalori=4187 joule ve 1kcal=1000 calrsquodir
1213 Isının Oumllccediluumllmesi
Isı ldquoKalorimetrerdquo veya ldquoIsıoumllccedilerrdquo denen oumllccedilme aygıtlarıyla oumllccediluumlluumlr Cisimlerin ccedileşitlietki sonucunda accedilığa ccedilıkardığı ısıların oumllccediluumlmuumlnde karşılaşılan temel guumlccedilluumlk sistemle ccedilevrearasında oluşan parazit ısı alışverişleridir Bu alış verişler yalıtkan destekler kullanılaraksınırlandırılır Muumlmkuumlnse vakumda (Atmosfer altı basınccedilta ve havasız ortamda) ccedilalışılır vedış sistemle aynı sıcaklıkta tutulur(ısı geccedilişlerini oumlnlemek iccedilin)
122 Sıcaklık
1221 Sıcaklığın Tanımı
Sıcaklık ısının oumllccediluumlm tanımlamasını yapan bir birimdir enerji değildir Bir başkadeyişle sıcaklık ortamdaki ortalama molekuumller hareketin bir oumllccediluumlsuumlduumlr Sıcaklık duyularlaalgılanmakta ve genellikle cisimlerin aldığı veya verdiği ısıya goumlre ldquosıcakrdquo veya ldquosoğukrdquokavramlarıylada ifade edilir Sıcak ve soğuk iki cismin birbirine temas ettirilmesi halindesıcak olanın soğuduğunu soğuk olanın da ısındığını belirli bir suumlre temas halindekaldıklarında ise her ikisinin de aynı sıcaklık veya soğukluğa ulaştıklarını biliyoruz Sonuccedilolarak sıcaklık cisimlerin ısı durumlarını oumllccedilmeye yarayan veya ısı alıp veren cisimlerinuumlzerindeki değişimi değerlendirmek iccedilin kullanılan bir terimdir diyebiliriz
1222 Sıcaklığın Birimleri
Sıcaklık birimleri olarak ldquodegC (Celsius)rdquo ve ldquodegF (Fahrenheit)rdquo guumlnluumlk yaşamda yaygın olarakkullanılır ldquodegK (Kelvin) ise teknik bir oumllccediluuml birimidir
Isı ile sıcaklık arasındaki ilişki
Q=mc t
Bağıntısı ile verilebilir Burada
Q= ısım= kuumltlec= oumlz ısı
t= sıcaklık değişimidir
1223 Sıcaklık Oumllccedilme
Sıcaklık termometre ile oumllccediluumlluumlr Bunların hemen hepsi civa alkol gibi maddelerinhacimlerinin ısı ile genleşmesinden yararlanılarak yapılmıştır Uumlccedil ccedileşittir
14
Celsius (degC) derecesi En yaygın kullanılanıdır Suyun donma noktası sıfır kaynamanoktası da 100degC kabul edilmiştir Civalı bir termometre uumlzerinde donma noktası ilekaynama noktası işaretlenmiş bu iki ccedilizgi arası yuumlz eşit parccedilaya boumlluumlnmuumlştuumlr Buboumlluumlmlerden bir tanesine 1 centigrade (santrigrat) derecesi denmiştir (degC) harfi ile goumlsterilirUumllkemizde degC kullanılır
Şekil111 Celsius(degC) ve Fahrenheit(degF) oumllccedileklerinin karşılaştırılması
Fahrenheit(degF) derecesi Suyun donma derecesi +32 kaynama derecesi ise +212derece olarak alınmıştır Suyun donma ile kaynama derecesi arasındaki accedilıklık 180 eşitparccedilaya boumlluumlnmuumlş bunlardan birine (1 Fahrenheit) derecesi denmiştir (degF) harfi ile goumlsterilirAmerika İngiltere gibi bazı uumllkelerde kullanılmaktadır
Kelvin derecesi Suyun donma derecesi -27315degC olarak kabul edilmiştir(1K=1degC)(T ) harfi ile goumlsterilir T= (27315 + tdegC) ( t santigrat derece degC )
123 Basınccedil
1231 Basıncın Tanımı
Birim yuumlzeye dik olarak etki eden kuvvettir Barometre ile oumllccediluumlluumlr Kuvvetinalana boumlluumlnmesiyle hesaplanır ( P) harfi ile goumlsterilir
Şekil112 Basıncın alana etkisi
1232 Basınccedil Birimleri
Bar atuuml(kgcmsup2) torr fiziksel atmosfer basıncı(atm) pascal(pa) mss(metre susuumltunu) milimetre civa basıncı(mmHg) inccedil kareye duumlşen pount(psi)
15
1233 Basınccedil Sıcaklık ve Hacim İlişkisi
Basınccedil sıcaklıkla doğru hacimle ters orantılıdır Sıcaklık artarsa orantılı olarak basınccedilda artar (Hacim sabit) Hacim artarsa basınccedil duumlşer (Sıcaklık sabit)
13 Isı İletimi (Transferi)
Isının iletimi iccedilin bir sıcaklık farkı oluşmalıdır Isı daima yuumlksek sıcakdan duumlşuumlksıcaklığa doğru hava hareketi yapar
131 Isı İletim Ccedileşitleri
Isı iletimi uumlccedil şekilde olur İletimtaşınım ve ışıma
1311 Konduumlksiyon (Conduction İletkenlik) Yoluyla İletim
Isının bir cisim iccedilinde molekuumlller ve elektronlar aracılığı ile veya değme esnasındailetilmesidir Daha ccedilok katı cisimlerde goumlruumlluumlr
Metal bir ccedilubuğun ucunu ateşe tuttuğumuz zaman diğer ucunun da belli bir suumlre sonraısındığını fark edeceğiz Bu konduumlksiyon yoluyla (Temas iletkenlik) ısınmadır
1312 Konveksiyon (ConvectionTaşınım) Yoluyla İletim
Sıvılarda ve gazlarda ısının hareket eden bir ortamla(Taşıyıcı sayesinde) iletilmesidirDolayısıyla ısının konveksiyon şeklinde yayılabilmesi iccedilin ısı kaynağı ile ısıtılacak mahalarasında ısı enerjisi taşıyan taşıyıcıya (Su buhar veya hava) gerek vardır Isı bu taşıyıcıtarafından bir yerden başka bir yere taşınır
Sıcak sulu kaynar sulu buharlı ve havalandırma tesisatlardaki ısı iletimleri bu iletimeoumlrnek verilebilir
1313 Radyasyon (Işıma) Yoluyla İletim
Isının iki cisim arasında iletici bir ortam olmaksızın iletilmesidir Herhangi bir ısıkaynağından elde edilen ısı ışınlarının hava tabakasını geccedilerken havayı ısıtarak uzakta olanbir cisme veya canlı bir varlığa ulaşıp onu ısıtmasına radyasyon (ışıma) yoluyla ısınıniletilmesi denir
Elektrikli kuarts ve hava gazı sobalarındaki ısıtma ve guumlneşin duumlnyamızı ısıtması buısınmaya oumlrnektir
16
132 Isı Kaybı
Binalarda ısı kaybı hesaplarını yapabilmek iccedilin binanın durumu binanın hangi coğrafiboumllgede olduğu youmlnuuml binanın inşasında kullanılan yapı malzemelerinin cinsi hakkındagerekli bilgilere sahip olmak gerekir
Binanın her bir hacmi iki şekilde ısı kaybeder Birincisi yapı malzemelerinden (Kumccedilimento taş briket kireccedil demir ahşap cam vb) geccedilen ısı kayıpları (İletimsel veyatransmisyon) ikincisi pencere ve kapı boşlukları gibi yerlerde meydana gelen ısı kayıplarıdır(İnfiltrasyon)
1321 Duvarlarda Isı Kaybı
Binaların iccedil ve dış duvarlarında ısı kaybı meydana gelir Isı kaybı duvarları oluşturanana malzemelere (Taş tuğla beton briket vb) iccedil ve dış sıva cinslerine varsa ısı yalıtımıcinsine bunların kalınlıkları duvarların boyutları zemin veya bodrum kat duvarlarınıntoprağa bitişik olup olmadığı gibi durumlara bağlı olarak artar veya azalır (Duvarlardayapılacak ısı yalıtımı ısı kaybını azaltacaktır)
1322 Kapı ve Pencerelerden Isı Kaybı
Pencere ve kapıların boyutları yapılış şekli ve cinsi (Tek veya ccedilift cam) malzemelerive accedilılan kısımların boyutları gibi kriterlere bağlı olarak değişir
1323 Doumlşemelerden Isı Kaybı
Doumlşemelerin yapısı malzemeleri kalınlıkları boyutları ve doumlşemenin durumlarına(Zemine oturan toprak temaslı doumlşeme accedilık geccedilit uumlzerindeki dış hava temaslı ara katdoumlşemesi gibi) goumlre ısı kaybı meydana gelir Ayrıca tavanlar da dikkate alınır (Ccedilatıda ısıyalıtımı yapılıp yapılmadığı gibihellip)
1324 İnfiltrasyon Yolu ile Isı Kaybı
Kapatılmış durumda olan pencere ve kapıların accedilılan kanatları ile tam ccedilakışmamaktave arada bir boşluk kalmaktadır Dış hava ile hacmin iccedil havası arasındaki basınccedil farkınedeniyle bu aralıklardan iccedileriye soğuk olan dış hava sızmaktadır Odaya sızan dış havaaynı miktarda ve sıcak olan iccedil havanın dışarı sızmasına neden olmaktadır Bu durumdaodaya sızan soğuk dış havanın oda sıcaklığına kadar ısıtılması gerekmektedir Bu soğuksızıntı havasını ısıtmak iccedilin gereken ısı miktarına hava sızıntısı (İnfiltrasyon) ısı kaybı denirİnfiltrasyon ısı kaybını hesaplamak iccedilin pencere ve kapıların accedilılan kısımlarının ccedilevreuzunlukları oumlnceden hesaplanmalıdır
17
1325 İşletme Ruumlzgacircr ve Youmln Zamları
Binanın işletme durumu(Tesisatın suumlrekli ccedilalışıp ccedilalışmaması ve soumlnduumlruumlluumlş suumlresi)dış kapının doğrudan dış havaya accedilıldığı ortamlar (Duumlkkacircn mağaza banka vs yerler) ısıkaybını oluşturur Hava sızıntısından farklı olarak bir hava değişiminin soumlzkonusu olduğu vebir hacmin ısı kaybının hesaplanmasında dış duvarların youmlnuumlnuumln oumlnemi (Ccediluumlnkuuml kuzey yarımkuumlrede binaların guumlneye bakan odaları guumlneş ışınlarının radyasyonu etkisiyle bir miktarısınır) goumlz oumlnuumlnde bulundurularak ısı kaybı hesaplanır
14 Isıtıcıların Montajı
Şekil 113 Isıtıcı ccedileşitleri
141 Isıtıcı Montaj Takımlarının Oluşması
Isıtıcının istenen konumda tesisata bağlanabilmesi iccedilin kullanılan tesbit ve bağlantıparccedilalarına montaj elemanı ısıtıcı dilimlerinin birleştirilerek grup oluşturulması ve ısıtıcınıntesisata bağlanması iccedilin kullanılan oumlzel takımlara ısıtıcı montaj takımları denir
Konvektoumlr fancoil panel ve levhalı ısıtıcılarda montaj elemanları ıstıcı ile birlikteverilir Montaj bilgileri bir broşuumlr ile anlatılır Bu bilgiler doğrultusunda verilen elemanlarlamonte edilir Diğer ısıtıcılarda oumlzellikle dilimli ısıtıcılarda boumlyle bir olanak yoktur Montajelemanları ayrı ayrı temin edilir Montaj teknik elemanın bilgi ve becerisine bağlıdırGerekli olan takım ve elemanlar aşağıda belirtilmiştir
18
1411 Radyatoumlr Nipeli
Oslash32mm(1frac14) anma ccedilapında ccedilelik malzemedenyapılır Her iki ucuna da birbirinin tersi olan sağ-sol dişaccedilılır Tek youmlnluuml doumlnduumlruumllmesiyle her iki tarafı daccediloumlzer veya sıkar Sağ-sol dişler nipel ortasında birleşirNipel iccedil ccedilapına bırakılan tırnaklar anahtar ağzı goumlrevigoumlruumlr Bazı nipeller dikine biccedilimli kesik olarak uumlretilirNipelin iccedilten anahtarla zorlanması durumunda nipelccedilapı genişleyerek ısıtıcı delik ccedilapını tam kavrar Dilimdişinin sıyırmasını oumlnler
Şekil 114 Radyatoumlr nipeli
1412 Radyatoumlr Tapası
Temper doumlkuumlmden anahtar ağızlı olarak imal edilirSağ veya sol vida ccedilekilir Anma ccedilapı Oslash32mm(1frac14)rsquodir Buoumllccediluuml tapanın diş dibine olan oumllccediluumlsuumlduumlr İşccedililiğindekesinlikle ağzlı anahtarlar kullanılmalıdır Dişli boruanahtarları zorlanmalarda anahtar ağızlarının bozulmasınaneden olur
Şekil 115 Radyatoumlr tapası
1413 Reduumlksiyon
Radyatoumlr reduumlksiyonu tapa gibi temper doumlkuumlmdenaynı oumllccediluumlde ve diş youmlnlerinde anahtar ağızlı olarak yapılırFarklı olarak ortasına sağ dişli Oslash10 Oslash15 Oslash20 ve Oslash25mm oumllccediluumllerinde boru vidaları accedilılmış delik bırakılır Budeliklere radyatoumlr vanası veya puumlrjoumlr bağlanır
Şekil 116 Radyatoumlr reduumlksiyonu
1414 Radyatoumlr Contası
Oslash32 mm iccedil ccedilapında yağlı kağıt fiber sıvı silikon tuumlruuml vekauccediluktan yapılan sızdırmazlık elemanıdır Buharlı tesisatlarda fibercontalar kullanılır Radyatoumlr dilimini soumlkmeden gevşeterek yapılantamiratlarda sıvı conta kullanışlı olur Conta kullanılacak yuumlzey iyitemizlenmelidir Kağıt ve fiber conta yuumlzeylerine suumllyen veya bezirsuumlruumllmelidir
Şekil 117 Radyatoumlr contası
19
1415 Radyatoumlr Konsolu
T demirinden veya doumlkme demirden dilimarasına oturabilecek biccedilimde uumlretilir Duvar doumlşemeve tavan tipi olarak uumlccedil ccedileşit konsol vardır Duvar tipikonsolun duvar iccedilinde kalan ucuna tırnaklar accedilılır Butırnaklar konulan dolgu harcının konsolu tamkavramasını sağlar Tavan ve doumlşeme tipinde ise en az70 mm yuumlksekliğinde tabanı doumlşemeye veya tavankiriş alt yuumlzeyine oturabilecek biccedilimde yapılır
Şekil 118 Radyatoumlr konsolları
Sabit Ayaklı Konsol Ayarlı Ayaklı Konsol Ayarlı Askı Konsolu Sabit Askı Konsolu
Şekil 119 Radyatoumlr konsolu ccedileşitleri
1416 Radyatoumlr Kelepccedilesi
Ccedilelik sacdan radyatoumlr birleşim boğazı ccedilapında biccedilimli olarak yapılır Sac kalınlığınınaz olması durumunda dayanımı artırmak iccedilin kordonlu uumlretilir İki veya uumlccedil parccediladanmeydana gelir Parccedilaları vida veya vida-somunla tutturulur Kelepccedile kuyruğunun ccedilimentoharcını tam kavraması iccedilin enine kordonlu ve ccedilentikli yapılır Kelepccedileler genellikle duvaramontaj edilir Radyatoumlr arkasında 40 mm boşluk bırakılacağından dilim genişliğiyle kelepccedileekseni arasında uygun boşluk bırakılarak montaj edilir Montajında yatay ve dikey terazisigoumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır
20
Şekil 120 Radyatoumlr kelepccedilelerinin goumlruumlnuumlşuuml
1417 Isıtıcı Vanaları
Isıtıcı(Radyatoumlr) vanaları pirinccedil ve bronz malzemeden yapılır Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaakışkan kesici olarak kullanılır Oslash15-Oslash20-Oslash25-mm anma oumllccediluumllerinde bulunur Isıtıcıgenişliğine ve montaj durumuna uyması iccedilin koumlşeli (Koumlşe doumlnuumlşluuml) ve duumlz biccedilimli yapılırİccedilten-dıştan ayarlı dışardan ayarlı iccedilten ayarlı termostatik ve kompakt (Bitişik giriş-ccedilıkışlı)olarak ccedileşitleri vardır
Isıtıcı vanası gerektiğinde tesisat ve ısıtıcıyı birbirinden ayırma goumlrevi de goumlruumlrBunun iccedilin vananın bir ucu iccedil diğer ucu dış dişli yapılır Dış dişe rakor somunu takılırIsıtıcıların kolay soumlkuumllmesi ve soumlkuumlm sırasında tesisat suyunun dışarı akmaması iccedilin vananınrakoru ısıtıcı tarafına gelmelidir Isıtıcı doumlnuumlşlerinde vana yerine rakor parccedilaları dakullanılabilir Bu rakorlar accedilma-kapama yapamaz Sadece ısıtıcı tesisat bağlantısı goumlrevigoumlruumlr Duumlz ve koumlşeli biccedilimlerde yapılır Isıtıcı doumlnuumlşlerine iccedilten ayarlı vanalar da takmakmuumlmkuumlnduumlr Bu vanalara accedilıktan accedilma-kapama yapılamaz Ancak tesisatccedilı tarafından oumlzelallen (goumlmme) anahtarıyla ayar yapılabilir İccedilten ayarlı vanalara ısıtıcı doumlnuumlş vanası da denir
21
22
Şekil 121 Isıtıcı vana ccedileşitleri
23
1418 Isıtıcı Montaj Takımları
Isıtıcı dilimlerinin birleştirilmesinde oumlzel olarak yapılmış nipel anahtarı ve kolukullanılır Oslash18-Oslash20mm yuvarlak dolu ccedilelikten yapılır Ucu 32mm lacircmel yapılarak nipelanahtarı oluşturulur Anahtarın boyu 300 500 800 VE 1000 mm oumllccediluumllerinde olurAnahtarın kolay doumlnduumlruumllmesi iccedilin diğer ucu anahtar kolunu geccedilecek biccedilimde karedikdoumlrtgen veya altıgen biccedilimli yapılır Ccediloğu zaman anahtar ucu dairesel buumlkuumlluumlr Anahtarkolu bu daire iccediline takılarak doumlnduumlruumlluumlr
Anahtar kolu 550-800mm uzunluğunda en az 18-20mm ccedilapında ve ccedilelikmalzemeden yapılır Anahtar takılacak ucu anahtar ucuna uygun biccedilimde işlenir Anahtarkolunun moment kuvvetini arttırmak iccedilin uzatma kol borusu kullanılır Oslash20 mm lik boru buiş iccedilin uygun olur
Anahtarın ısıtıcı dilimli delik ekseni doğrultusunda durması iccedilin altına destekkonulmalıdır Destek ısıtıcı genişliği kadar olmalıdır Uumlzerine ısıtıcının yarım genişliğikadar V accedilılması gerekir Anahtar V iccedilinde kılavuzlanarak doumlnduumlruumlluumlr
Şekil 122 Montaj takımlarının goumlruumlnuumlşleri
Radyatoumlr tapa ve reduumlksiyonlarının sıkılıp soumlkuumllebilmesi iccedilin oumlzel yapılmış ağızlıanahtar veya kurbağacık anahtar kelepccedile vidasını sıkmak iccedilin uzun saplı tornavida kullanılırRadyatoumlr vanası rakorlarını sıkmak iccedilin vana ccedilapına uygun oumlzel yapılmış rakor anahtarıkullanılır Rakor anahtarı rakorun iccedilindeki tırnağı kavrayacak biccedilimde ve rakor ccedilapındaolmalıdır Rakor hiccedilbir zaman başka tuumlr bir anahtarla sıkılıp soumlkuumllmemelidir
24
142 Dilimli Isıtıcıların Gruplandırılması
Birbiriyle yan yana birleştirilebilir biccedilimde yapılan ısıtıcılara dilimli ısıtıcı(Radyatoumlr) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlne de dilim adı verilir Dilimli ısıtıcılardoumlkme demir ccedilelik ve aluumlminyum malzemeden yapılır ve yapıldığı malzemeyleisimlendirilirler Uumlccedil grupta ele alınır
1421 Doumlkme Dilimli Radyatoumlrler
Doumlkme demir ısıtıcılar lacircmelli grafit doumlkme demirden uumlretilir Doumlkuumlm kalıplarındadilimler halinde yapılır Dilimlerin her iki yanında bırakılan vidalı delikler sayesinde birbaşka dilimle birleştirilebilecek şekilde yapılır Dilimlerin bir yuumlzuumlnde Oslash32mm sağ diğeryuumlzuumlnde Oslash32mm sol bağlantı deliğiyle bağlantı yapılır Birleştirmede Oslash32mm sağ-sol ccedileliknipeller kullanılır Dilim genişliği 60mmdir Delik eksenleri arası ve dilim genişliğioumllccediluumlsuumlyle adlandırılır
Kolonlu radyatoumlrler ise ısıtma yuumlzey alanlarını artırmak iccedilin akışkan iletim kanallarıarası boşaltılmış biccedilimde yapılır Dışarıdan bu boşluklar goumlzle goumlruumlluumlr Boşluklarda havasirkuumllasyonu meydana gelir Bu şekilde hava temas alanı artırılır Isı verimi yuumlkseltilir Uumlccedildoumlrt beş altı vs kolonlu olarak uumlretilir
Şekil 123 Doumlkme dilimli radyatoumlr grubu dilim oumllccediluumllendirmesi ve dilim oumllccediluumlleri
25
Soru 1 Doumlkme dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 124 Doumlkme dilimli radyatoumlr gruplandırmak
26
UYGULAMA FAALİYETİ
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Doumlkuumlm radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli radyatoumlr tapası radyatoumlr
reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr dilimlerini duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Doumlkuumlm radyatoumlr dilimi ağızlarını ccedilizmeden eğeyle temizleyiniz3 Bir radyatoumlr diliminin deliklerine nipellerini elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci dilimi birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 maddeleri tekrarlayarak diğer radyatoumlr dilimlerini de birleştiriniz8 Raryatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Dilim aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
UYGULAMA FAALİYETİ
27
1422 Ccedilelik Dilimli Radyatoumlrler
Bu ısıtıcılar presli dilim parccedilalarının oumlzel direnccedil kaynağı yapılması şeklinde uumlretilirYaklaşık 1mm et kalınlığında ccedilelik sac kullanılır Dilimler birbirine direnccedil kaynaklıbirleştirilerek oluşturulur Gerekirse birkaccedil grup ccedilelik nipellerle birleştirilir ve buumlyuumlk gruplarelde edilebilir Genellikle sipariş uumlzerine istenilen dilim sayısında uumlretilir 7 bar testbasıncına tabi tutulduktan sonra piyasaya verilir
Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplarının ilk ve son dilim bağlantı deliklerine oslash32mm vidaaccedilılır Vida youmlnuuml birbirine sağ-sol youmlnuumlndedir Anma oumllccediluumlleri delik eksenleri arası ve dilimgenişliği oumllccediluumlleriyle anılır Buumltuumln ccedilelik dilimli radyatoumlrlerin dilim kalınlığı 50mmdir
Şekil 125 Ccedilelik dilimli radyatoumlruumln goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
28
Soru 2 Ccedilelik dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 126 Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Ccedilelik radyatoumlr (En 5erli 2 adet grup) radyatoumlr nipeli tapası ve reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz bir zemindehazırlayınız
2 Radyatoumlr grubu delik ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 Birinci radyatoumlr grubunun deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci radyatoumlr grubunu birinci grup nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 Radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız8 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız9 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
29
1423 Aluumlminyum Dilimli Radyatoumlrler
Aluumlminyum dilimli radyatoumlrler pres doumlkuumlm youmlntemiyle uumlretilir Estetik (Guumlzel) vepuumlruumlzsuumlz yuumlzeyleri ile dekoratif goumlruumlnuumlr Dilim arasında bırakılan kanatlarla hava temasalanı muumlmkuumln olduğu kadar arttırılmıştır Aluumlminyum malzemeden imal edildiği iccedilinhafiftir Bunun yanında ilk yatırım maliyeti yuumlksektir Korozyon (Paslanma) tehlikesi vardırBu nedenle bazı aliminyum radyatoumlrlerde suyun geccediltiği kanallara ccedilelik boru yerleştirilir Buccedilelik borular aliminyum folyo ile kaplanır Hava tuumlrbuumllansı ve ısı guumlcuumlnuumln yuumlkseltilmesi iccedilinkanatlarla şekillendirilir
Şekil 127 Aluumlminyum radyatoumlrlerin goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
30
Soru 3 Aluumlminyum dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 128 Aluumlminyum dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Aluumlminyum radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli tapası reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Radyatoumlr dilimi ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 1Radyatoumlr diliminin deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 2 Radyatoumlr dilimini birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 işlemleri tekrarlayarak diğer dilimleri de takınız8 Elde edilen radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı
radyatoumlr tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
11
Şekil 19 Ccedileşitli radyant ısıtma sistemleri
Radyant ısıtma sistemleri ile elde edilebilecek enerji tasarrufu dışında sağlanan diğeroumlnemli avantajlar şunlardır
Şekil 110 Kızıl oumltesi ışıl (Radyasyon) ısıtma sistemler
12
Havayı ısıtmadığı iccedilin minimum infiltrasyon kayıplarının (Kaccedilan ve sızanhavalar) olmaması
Ortamda hava hareketi olmadığından dolayı toz probleminin olmaması Homojen ısı dağılımının gerccedilekleşmesi Spot ısıtma yapılması Ccedilalışma sıcaklığına erişmek iccedilin beklemeye gerek olmaması birkaccedil dakika
iccedilinde ısınabilmesi İş guumlcuuml gereksinimi olmaması ve bakım maliyetlerinin ccedilok duumlşuumlk olması Vardiya ccedilalışmalarında boumllgesel ısıtma olanağı sağlaması Ccedilok kısa suumlrede ısıtabilme oumlzelliği nedeniyle muumlkemmel otomatik kontrol
yeteneği olmasıdır Kazan dairesi de gerektirmemesi nedeniyle buna bağlı enerji kayıpları ile yer ve
insan guumlcuuml kayıplarının olmaması da diğer oumlnemli uumlstuumlnluumlğuumlduumlr
Aşağıda sıralanan alanlar bilinen konvansiyonel hava ısıtmalı sistemlerle ısıtılmasıccedilok zor ccedilok pahalı ya da muumlmkuumln olmayan alanlardır
Isının yuumlkselerek kullanılmayan tavan boşluğuna hapsolduğu tuumlm yuumlksektavanlı mekanlar
Hava sirkuumllasyonu ccedilok olan kapıların genelde accedilık kaldığı giriş ve ccedilıkışalanları
Isıtmanın kısa suumlreli ihtiyaccedil duyulduğu alanlar Geniş alan iccedilerisinde ısıtılması istenen nokta ya da boumllgesel alanlar Kenarları accedilık uumlstuuml kapalı alanlar
Bu alanlar iccedilin en iyi ccediloumlzuumlm radyant ısıtmadır En genel anlamda yukarıdasınıflandırdığımız radyant ısıtma uygulamalarını ticari oumlrnekler halinde şoumlyle sıralayabilirizFabrikalar atoumllyeler oto servis ve showroomlar spor salonları camikiliseler depo uccedilakhangarları sera hayvan ccediliftlikleri kaferestoran bahccedileterasaccedilık alan
12 Isı ve Sıcaklık
121 Isı
1211 Isının Tanımı
Karbonlu bileşiklerin oksijenle birleşerek yanması sonucu ortaya ccedilıkan enerjiye ısıdenir yani kısaca ısı bir enerji biccedilimidir Isı enerjisi maddeleri meydana getiren molekuumlllerinhareket etmeleri sonucu oluşur
1212 Isının Birimleri
Isı birimi iş birimi ile aynıdır yani ısı birimi joule (j) olarak tanımlanır Ancak en ccedilokkullanılan ısı oumllccediluuml birimi kalori (cal) veya kilokalori (kcal) olarak kullanılmaktadır 1 kalori
13
1 gram suyun sıcaklığını 145 ordmCrsquoden 155 ordmC rsquoye yuumlkseltmek iccedilin gerekli olan ısımiktarıdır1kalori=4187 joule ve 1kcal=1000 calrsquodir
1213 Isının Oumllccediluumllmesi
Isı ldquoKalorimetrerdquo veya ldquoIsıoumllccedilerrdquo denen oumllccedilme aygıtlarıyla oumllccediluumlluumlr Cisimlerin ccedileşitlietki sonucunda accedilığa ccedilıkardığı ısıların oumllccediluumlmuumlnde karşılaşılan temel guumlccedilluumlk sistemle ccedilevrearasında oluşan parazit ısı alışverişleridir Bu alış verişler yalıtkan destekler kullanılaraksınırlandırılır Muumlmkuumlnse vakumda (Atmosfer altı basınccedilta ve havasız ortamda) ccedilalışılır vedış sistemle aynı sıcaklıkta tutulur(ısı geccedilişlerini oumlnlemek iccedilin)
122 Sıcaklık
1221 Sıcaklığın Tanımı
Sıcaklık ısının oumllccediluumlm tanımlamasını yapan bir birimdir enerji değildir Bir başkadeyişle sıcaklık ortamdaki ortalama molekuumller hareketin bir oumllccediluumlsuumlduumlr Sıcaklık duyularlaalgılanmakta ve genellikle cisimlerin aldığı veya verdiği ısıya goumlre ldquosıcakrdquo veya ldquosoğukrdquokavramlarıylada ifade edilir Sıcak ve soğuk iki cismin birbirine temas ettirilmesi halindesıcak olanın soğuduğunu soğuk olanın da ısındığını belirli bir suumlre temas halindekaldıklarında ise her ikisinin de aynı sıcaklık veya soğukluğa ulaştıklarını biliyoruz Sonuccedilolarak sıcaklık cisimlerin ısı durumlarını oumllccedilmeye yarayan veya ısı alıp veren cisimlerinuumlzerindeki değişimi değerlendirmek iccedilin kullanılan bir terimdir diyebiliriz
1222 Sıcaklığın Birimleri
Sıcaklık birimleri olarak ldquodegC (Celsius)rdquo ve ldquodegF (Fahrenheit)rdquo guumlnluumlk yaşamda yaygın olarakkullanılır ldquodegK (Kelvin) ise teknik bir oumllccediluuml birimidir
Isı ile sıcaklık arasındaki ilişki
Q=mc t
Bağıntısı ile verilebilir Burada
Q= ısım= kuumltlec= oumlz ısı
t= sıcaklık değişimidir
1223 Sıcaklık Oumllccedilme
Sıcaklık termometre ile oumllccediluumlluumlr Bunların hemen hepsi civa alkol gibi maddelerinhacimlerinin ısı ile genleşmesinden yararlanılarak yapılmıştır Uumlccedil ccedileşittir
14
Celsius (degC) derecesi En yaygın kullanılanıdır Suyun donma noktası sıfır kaynamanoktası da 100degC kabul edilmiştir Civalı bir termometre uumlzerinde donma noktası ilekaynama noktası işaretlenmiş bu iki ccedilizgi arası yuumlz eşit parccedilaya boumlluumlnmuumlştuumlr Buboumlluumlmlerden bir tanesine 1 centigrade (santrigrat) derecesi denmiştir (degC) harfi ile goumlsterilirUumllkemizde degC kullanılır
Şekil111 Celsius(degC) ve Fahrenheit(degF) oumllccedileklerinin karşılaştırılması
Fahrenheit(degF) derecesi Suyun donma derecesi +32 kaynama derecesi ise +212derece olarak alınmıştır Suyun donma ile kaynama derecesi arasındaki accedilıklık 180 eşitparccedilaya boumlluumlnmuumlş bunlardan birine (1 Fahrenheit) derecesi denmiştir (degF) harfi ile goumlsterilirAmerika İngiltere gibi bazı uumllkelerde kullanılmaktadır
Kelvin derecesi Suyun donma derecesi -27315degC olarak kabul edilmiştir(1K=1degC)(T ) harfi ile goumlsterilir T= (27315 + tdegC) ( t santigrat derece degC )
123 Basınccedil
1231 Basıncın Tanımı
Birim yuumlzeye dik olarak etki eden kuvvettir Barometre ile oumllccediluumlluumlr Kuvvetinalana boumlluumlnmesiyle hesaplanır ( P) harfi ile goumlsterilir
Şekil112 Basıncın alana etkisi
1232 Basınccedil Birimleri
Bar atuuml(kgcmsup2) torr fiziksel atmosfer basıncı(atm) pascal(pa) mss(metre susuumltunu) milimetre civa basıncı(mmHg) inccedil kareye duumlşen pount(psi)
15
1233 Basınccedil Sıcaklık ve Hacim İlişkisi
Basınccedil sıcaklıkla doğru hacimle ters orantılıdır Sıcaklık artarsa orantılı olarak basınccedilda artar (Hacim sabit) Hacim artarsa basınccedil duumlşer (Sıcaklık sabit)
13 Isı İletimi (Transferi)
Isının iletimi iccedilin bir sıcaklık farkı oluşmalıdır Isı daima yuumlksek sıcakdan duumlşuumlksıcaklığa doğru hava hareketi yapar
131 Isı İletim Ccedileşitleri
Isı iletimi uumlccedil şekilde olur İletimtaşınım ve ışıma
1311 Konduumlksiyon (Conduction İletkenlik) Yoluyla İletim
Isının bir cisim iccedilinde molekuumlller ve elektronlar aracılığı ile veya değme esnasındailetilmesidir Daha ccedilok katı cisimlerde goumlruumlluumlr
Metal bir ccedilubuğun ucunu ateşe tuttuğumuz zaman diğer ucunun da belli bir suumlre sonraısındığını fark edeceğiz Bu konduumlksiyon yoluyla (Temas iletkenlik) ısınmadır
1312 Konveksiyon (ConvectionTaşınım) Yoluyla İletim
Sıvılarda ve gazlarda ısının hareket eden bir ortamla(Taşıyıcı sayesinde) iletilmesidirDolayısıyla ısının konveksiyon şeklinde yayılabilmesi iccedilin ısı kaynağı ile ısıtılacak mahalarasında ısı enerjisi taşıyan taşıyıcıya (Su buhar veya hava) gerek vardır Isı bu taşıyıcıtarafından bir yerden başka bir yere taşınır
Sıcak sulu kaynar sulu buharlı ve havalandırma tesisatlardaki ısı iletimleri bu iletimeoumlrnek verilebilir
1313 Radyasyon (Işıma) Yoluyla İletim
Isının iki cisim arasında iletici bir ortam olmaksızın iletilmesidir Herhangi bir ısıkaynağından elde edilen ısı ışınlarının hava tabakasını geccedilerken havayı ısıtarak uzakta olanbir cisme veya canlı bir varlığa ulaşıp onu ısıtmasına radyasyon (ışıma) yoluyla ısınıniletilmesi denir
Elektrikli kuarts ve hava gazı sobalarındaki ısıtma ve guumlneşin duumlnyamızı ısıtması buısınmaya oumlrnektir
16
132 Isı Kaybı
Binalarda ısı kaybı hesaplarını yapabilmek iccedilin binanın durumu binanın hangi coğrafiboumllgede olduğu youmlnuuml binanın inşasında kullanılan yapı malzemelerinin cinsi hakkındagerekli bilgilere sahip olmak gerekir
Binanın her bir hacmi iki şekilde ısı kaybeder Birincisi yapı malzemelerinden (Kumccedilimento taş briket kireccedil demir ahşap cam vb) geccedilen ısı kayıpları (İletimsel veyatransmisyon) ikincisi pencere ve kapı boşlukları gibi yerlerde meydana gelen ısı kayıplarıdır(İnfiltrasyon)
1321 Duvarlarda Isı Kaybı
Binaların iccedil ve dış duvarlarında ısı kaybı meydana gelir Isı kaybı duvarları oluşturanana malzemelere (Taş tuğla beton briket vb) iccedil ve dış sıva cinslerine varsa ısı yalıtımıcinsine bunların kalınlıkları duvarların boyutları zemin veya bodrum kat duvarlarınıntoprağa bitişik olup olmadığı gibi durumlara bağlı olarak artar veya azalır (Duvarlardayapılacak ısı yalıtımı ısı kaybını azaltacaktır)
1322 Kapı ve Pencerelerden Isı Kaybı
Pencere ve kapıların boyutları yapılış şekli ve cinsi (Tek veya ccedilift cam) malzemelerive accedilılan kısımların boyutları gibi kriterlere bağlı olarak değişir
1323 Doumlşemelerden Isı Kaybı
Doumlşemelerin yapısı malzemeleri kalınlıkları boyutları ve doumlşemenin durumlarına(Zemine oturan toprak temaslı doumlşeme accedilık geccedilit uumlzerindeki dış hava temaslı ara katdoumlşemesi gibi) goumlre ısı kaybı meydana gelir Ayrıca tavanlar da dikkate alınır (Ccedilatıda ısıyalıtımı yapılıp yapılmadığı gibihellip)
1324 İnfiltrasyon Yolu ile Isı Kaybı
Kapatılmış durumda olan pencere ve kapıların accedilılan kanatları ile tam ccedilakışmamaktave arada bir boşluk kalmaktadır Dış hava ile hacmin iccedil havası arasındaki basınccedil farkınedeniyle bu aralıklardan iccedileriye soğuk olan dış hava sızmaktadır Odaya sızan dış havaaynı miktarda ve sıcak olan iccedil havanın dışarı sızmasına neden olmaktadır Bu durumdaodaya sızan soğuk dış havanın oda sıcaklığına kadar ısıtılması gerekmektedir Bu soğuksızıntı havasını ısıtmak iccedilin gereken ısı miktarına hava sızıntısı (İnfiltrasyon) ısı kaybı denirİnfiltrasyon ısı kaybını hesaplamak iccedilin pencere ve kapıların accedilılan kısımlarının ccedilevreuzunlukları oumlnceden hesaplanmalıdır
17
1325 İşletme Ruumlzgacircr ve Youmln Zamları
Binanın işletme durumu(Tesisatın suumlrekli ccedilalışıp ccedilalışmaması ve soumlnduumlruumlluumlş suumlresi)dış kapının doğrudan dış havaya accedilıldığı ortamlar (Duumlkkacircn mağaza banka vs yerler) ısıkaybını oluşturur Hava sızıntısından farklı olarak bir hava değişiminin soumlzkonusu olduğu vebir hacmin ısı kaybının hesaplanmasında dış duvarların youmlnuumlnuumln oumlnemi (Ccediluumlnkuuml kuzey yarımkuumlrede binaların guumlneye bakan odaları guumlneş ışınlarının radyasyonu etkisiyle bir miktarısınır) goumlz oumlnuumlnde bulundurularak ısı kaybı hesaplanır
14 Isıtıcıların Montajı
Şekil 113 Isıtıcı ccedileşitleri
141 Isıtıcı Montaj Takımlarının Oluşması
Isıtıcının istenen konumda tesisata bağlanabilmesi iccedilin kullanılan tesbit ve bağlantıparccedilalarına montaj elemanı ısıtıcı dilimlerinin birleştirilerek grup oluşturulması ve ısıtıcınıntesisata bağlanması iccedilin kullanılan oumlzel takımlara ısıtıcı montaj takımları denir
Konvektoumlr fancoil panel ve levhalı ısıtıcılarda montaj elemanları ıstıcı ile birlikteverilir Montaj bilgileri bir broşuumlr ile anlatılır Bu bilgiler doğrultusunda verilen elemanlarlamonte edilir Diğer ısıtıcılarda oumlzellikle dilimli ısıtıcılarda boumlyle bir olanak yoktur Montajelemanları ayrı ayrı temin edilir Montaj teknik elemanın bilgi ve becerisine bağlıdırGerekli olan takım ve elemanlar aşağıda belirtilmiştir
18
1411 Radyatoumlr Nipeli
Oslash32mm(1frac14) anma ccedilapında ccedilelik malzemedenyapılır Her iki ucuna da birbirinin tersi olan sağ-sol dişaccedilılır Tek youmlnluuml doumlnduumlruumllmesiyle her iki tarafı daccediloumlzer veya sıkar Sağ-sol dişler nipel ortasında birleşirNipel iccedil ccedilapına bırakılan tırnaklar anahtar ağzı goumlrevigoumlruumlr Bazı nipeller dikine biccedilimli kesik olarak uumlretilirNipelin iccedilten anahtarla zorlanması durumunda nipelccedilapı genişleyerek ısıtıcı delik ccedilapını tam kavrar Dilimdişinin sıyırmasını oumlnler
Şekil 114 Radyatoumlr nipeli
1412 Radyatoumlr Tapası
Temper doumlkuumlmden anahtar ağızlı olarak imal edilirSağ veya sol vida ccedilekilir Anma ccedilapı Oslash32mm(1frac14)rsquodir Buoumllccediluuml tapanın diş dibine olan oumllccediluumlsuumlduumlr İşccedililiğindekesinlikle ağzlı anahtarlar kullanılmalıdır Dişli boruanahtarları zorlanmalarda anahtar ağızlarının bozulmasınaneden olur
Şekil 115 Radyatoumlr tapası
1413 Reduumlksiyon
Radyatoumlr reduumlksiyonu tapa gibi temper doumlkuumlmdenaynı oumllccediluumlde ve diş youmlnlerinde anahtar ağızlı olarak yapılırFarklı olarak ortasına sağ dişli Oslash10 Oslash15 Oslash20 ve Oslash25mm oumllccediluumllerinde boru vidaları accedilılmış delik bırakılır Budeliklere radyatoumlr vanası veya puumlrjoumlr bağlanır
Şekil 116 Radyatoumlr reduumlksiyonu
1414 Radyatoumlr Contası
Oslash32 mm iccedil ccedilapında yağlı kağıt fiber sıvı silikon tuumlruuml vekauccediluktan yapılan sızdırmazlık elemanıdır Buharlı tesisatlarda fibercontalar kullanılır Radyatoumlr dilimini soumlkmeden gevşeterek yapılantamiratlarda sıvı conta kullanışlı olur Conta kullanılacak yuumlzey iyitemizlenmelidir Kağıt ve fiber conta yuumlzeylerine suumllyen veya bezirsuumlruumllmelidir
Şekil 117 Radyatoumlr contası
19
1415 Radyatoumlr Konsolu
T demirinden veya doumlkme demirden dilimarasına oturabilecek biccedilimde uumlretilir Duvar doumlşemeve tavan tipi olarak uumlccedil ccedileşit konsol vardır Duvar tipikonsolun duvar iccedilinde kalan ucuna tırnaklar accedilılır Butırnaklar konulan dolgu harcının konsolu tamkavramasını sağlar Tavan ve doumlşeme tipinde ise en az70 mm yuumlksekliğinde tabanı doumlşemeye veya tavankiriş alt yuumlzeyine oturabilecek biccedilimde yapılır
Şekil 118 Radyatoumlr konsolları
Sabit Ayaklı Konsol Ayarlı Ayaklı Konsol Ayarlı Askı Konsolu Sabit Askı Konsolu
Şekil 119 Radyatoumlr konsolu ccedileşitleri
1416 Radyatoumlr Kelepccedilesi
Ccedilelik sacdan radyatoumlr birleşim boğazı ccedilapında biccedilimli olarak yapılır Sac kalınlığınınaz olması durumunda dayanımı artırmak iccedilin kordonlu uumlretilir İki veya uumlccedil parccediladanmeydana gelir Parccedilaları vida veya vida-somunla tutturulur Kelepccedile kuyruğunun ccedilimentoharcını tam kavraması iccedilin enine kordonlu ve ccedilentikli yapılır Kelepccedileler genellikle duvaramontaj edilir Radyatoumlr arkasında 40 mm boşluk bırakılacağından dilim genişliğiyle kelepccedileekseni arasında uygun boşluk bırakılarak montaj edilir Montajında yatay ve dikey terazisigoumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır
20
Şekil 120 Radyatoumlr kelepccedilelerinin goumlruumlnuumlşuuml
1417 Isıtıcı Vanaları
Isıtıcı(Radyatoumlr) vanaları pirinccedil ve bronz malzemeden yapılır Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaakışkan kesici olarak kullanılır Oslash15-Oslash20-Oslash25-mm anma oumllccediluumllerinde bulunur Isıtıcıgenişliğine ve montaj durumuna uyması iccedilin koumlşeli (Koumlşe doumlnuumlşluuml) ve duumlz biccedilimli yapılırİccedilten-dıştan ayarlı dışardan ayarlı iccedilten ayarlı termostatik ve kompakt (Bitişik giriş-ccedilıkışlı)olarak ccedileşitleri vardır
Isıtıcı vanası gerektiğinde tesisat ve ısıtıcıyı birbirinden ayırma goumlrevi de goumlruumlrBunun iccedilin vananın bir ucu iccedil diğer ucu dış dişli yapılır Dış dişe rakor somunu takılırIsıtıcıların kolay soumlkuumllmesi ve soumlkuumlm sırasında tesisat suyunun dışarı akmaması iccedilin vananınrakoru ısıtıcı tarafına gelmelidir Isıtıcı doumlnuumlşlerinde vana yerine rakor parccedilaları dakullanılabilir Bu rakorlar accedilma-kapama yapamaz Sadece ısıtıcı tesisat bağlantısı goumlrevigoumlruumlr Duumlz ve koumlşeli biccedilimlerde yapılır Isıtıcı doumlnuumlşlerine iccedilten ayarlı vanalar da takmakmuumlmkuumlnduumlr Bu vanalara accedilıktan accedilma-kapama yapılamaz Ancak tesisatccedilı tarafından oumlzelallen (goumlmme) anahtarıyla ayar yapılabilir İccedilten ayarlı vanalara ısıtıcı doumlnuumlş vanası da denir
21
22
Şekil 121 Isıtıcı vana ccedileşitleri
23
1418 Isıtıcı Montaj Takımları
Isıtıcı dilimlerinin birleştirilmesinde oumlzel olarak yapılmış nipel anahtarı ve kolukullanılır Oslash18-Oslash20mm yuvarlak dolu ccedilelikten yapılır Ucu 32mm lacircmel yapılarak nipelanahtarı oluşturulur Anahtarın boyu 300 500 800 VE 1000 mm oumllccediluumllerinde olurAnahtarın kolay doumlnduumlruumllmesi iccedilin diğer ucu anahtar kolunu geccedilecek biccedilimde karedikdoumlrtgen veya altıgen biccedilimli yapılır Ccediloğu zaman anahtar ucu dairesel buumlkuumlluumlr Anahtarkolu bu daire iccediline takılarak doumlnduumlruumlluumlr
Anahtar kolu 550-800mm uzunluğunda en az 18-20mm ccedilapında ve ccedilelikmalzemeden yapılır Anahtar takılacak ucu anahtar ucuna uygun biccedilimde işlenir Anahtarkolunun moment kuvvetini arttırmak iccedilin uzatma kol borusu kullanılır Oslash20 mm lik boru buiş iccedilin uygun olur
Anahtarın ısıtıcı dilimli delik ekseni doğrultusunda durması iccedilin altına destekkonulmalıdır Destek ısıtıcı genişliği kadar olmalıdır Uumlzerine ısıtıcının yarım genişliğikadar V accedilılması gerekir Anahtar V iccedilinde kılavuzlanarak doumlnduumlruumlluumlr
Şekil 122 Montaj takımlarının goumlruumlnuumlşleri
Radyatoumlr tapa ve reduumlksiyonlarının sıkılıp soumlkuumllebilmesi iccedilin oumlzel yapılmış ağızlıanahtar veya kurbağacık anahtar kelepccedile vidasını sıkmak iccedilin uzun saplı tornavida kullanılırRadyatoumlr vanası rakorlarını sıkmak iccedilin vana ccedilapına uygun oumlzel yapılmış rakor anahtarıkullanılır Rakor anahtarı rakorun iccedilindeki tırnağı kavrayacak biccedilimde ve rakor ccedilapındaolmalıdır Rakor hiccedilbir zaman başka tuumlr bir anahtarla sıkılıp soumlkuumllmemelidir
24
142 Dilimli Isıtıcıların Gruplandırılması
Birbiriyle yan yana birleştirilebilir biccedilimde yapılan ısıtıcılara dilimli ısıtıcı(Radyatoumlr) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlne de dilim adı verilir Dilimli ısıtıcılardoumlkme demir ccedilelik ve aluumlminyum malzemeden yapılır ve yapıldığı malzemeyleisimlendirilirler Uumlccedil grupta ele alınır
1421 Doumlkme Dilimli Radyatoumlrler
Doumlkme demir ısıtıcılar lacircmelli grafit doumlkme demirden uumlretilir Doumlkuumlm kalıplarındadilimler halinde yapılır Dilimlerin her iki yanında bırakılan vidalı delikler sayesinde birbaşka dilimle birleştirilebilecek şekilde yapılır Dilimlerin bir yuumlzuumlnde Oslash32mm sağ diğeryuumlzuumlnde Oslash32mm sol bağlantı deliğiyle bağlantı yapılır Birleştirmede Oslash32mm sağ-sol ccedileliknipeller kullanılır Dilim genişliği 60mmdir Delik eksenleri arası ve dilim genişliğioumllccediluumlsuumlyle adlandırılır
Kolonlu radyatoumlrler ise ısıtma yuumlzey alanlarını artırmak iccedilin akışkan iletim kanallarıarası boşaltılmış biccedilimde yapılır Dışarıdan bu boşluklar goumlzle goumlruumlluumlr Boşluklarda havasirkuumllasyonu meydana gelir Bu şekilde hava temas alanı artırılır Isı verimi yuumlkseltilir Uumlccedildoumlrt beş altı vs kolonlu olarak uumlretilir
Şekil 123 Doumlkme dilimli radyatoumlr grubu dilim oumllccediluumllendirmesi ve dilim oumllccediluumlleri
25
Soru 1 Doumlkme dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 124 Doumlkme dilimli radyatoumlr gruplandırmak
26
UYGULAMA FAALİYETİ
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Doumlkuumlm radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli radyatoumlr tapası radyatoumlr
reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr dilimlerini duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Doumlkuumlm radyatoumlr dilimi ağızlarını ccedilizmeden eğeyle temizleyiniz3 Bir radyatoumlr diliminin deliklerine nipellerini elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci dilimi birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 maddeleri tekrarlayarak diğer radyatoumlr dilimlerini de birleştiriniz8 Raryatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Dilim aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
UYGULAMA FAALİYETİ
27
1422 Ccedilelik Dilimli Radyatoumlrler
Bu ısıtıcılar presli dilim parccedilalarının oumlzel direnccedil kaynağı yapılması şeklinde uumlretilirYaklaşık 1mm et kalınlığında ccedilelik sac kullanılır Dilimler birbirine direnccedil kaynaklıbirleştirilerek oluşturulur Gerekirse birkaccedil grup ccedilelik nipellerle birleştirilir ve buumlyuumlk gruplarelde edilebilir Genellikle sipariş uumlzerine istenilen dilim sayısında uumlretilir 7 bar testbasıncına tabi tutulduktan sonra piyasaya verilir
Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplarının ilk ve son dilim bağlantı deliklerine oslash32mm vidaaccedilılır Vida youmlnuuml birbirine sağ-sol youmlnuumlndedir Anma oumllccediluumlleri delik eksenleri arası ve dilimgenişliği oumllccediluumlleriyle anılır Buumltuumln ccedilelik dilimli radyatoumlrlerin dilim kalınlığı 50mmdir
Şekil 125 Ccedilelik dilimli radyatoumlruumln goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
28
Soru 2 Ccedilelik dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 126 Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Ccedilelik radyatoumlr (En 5erli 2 adet grup) radyatoumlr nipeli tapası ve reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz bir zemindehazırlayınız
2 Radyatoumlr grubu delik ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 Birinci radyatoumlr grubunun deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci radyatoumlr grubunu birinci grup nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 Radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız8 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız9 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
29
1423 Aluumlminyum Dilimli Radyatoumlrler
Aluumlminyum dilimli radyatoumlrler pres doumlkuumlm youmlntemiyle uumlretilir Estetik (Guumlzel) vepuumlruumlzsuumlz yuumlzeyleri ile dekoratif goumlruumlnuumlr Dilim arasında bırakılan kanatlarla hava temasalanı muumlmkuumln olduğu kadar arttırılmıştır Aluumlminyum malzemeden imal edildiği iccedilinhafiftir Bunun yanında ilk yatırım maliyeti yuumlksektir Korozyon (Paslanma) tehlikesi vardırBu nedenle bazı aliminyum radyatoumlrlerde suyun geccediltiği kanallara ccedilelik boru yerleştirilir Buccedilelik borular aliminyum folyo ile kaplanır Hava tuumlrbuumllansı ve ısı guumlcuumlnuumln yuumlkseltilmesi iccedilinkanatlarla şekillendirilir
Şekil 127 Aluumlminyum radyatoumlrlerin goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
30
Soru 3 Aluumlminyum dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 128 Aluumlminyum dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Aluumlminyum radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli tapası reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Radyatoumlr dilimi ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 1Radyatoumlr diliminin deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 2 Radyatoumlr dilimini birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 işlemleri tekrarlayarak diğer dilimleri de takınız8 Elde edilen radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı
radyatoumlr tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
12
Havayı ısıtmadığı iccedilin minimum infiltrasyon kayıplarının (Kaccedilan ve sızanhavalar) olmaması
Ortamda hava hareketi olmadığından dolayı toz probleminin olmaması Homojen ısı dağılımının gerccedilekleşmesi Spot ısıtma yapılması Ccedilalışma sıcaklığına erişmek iccedilin beklemeye gerek olmaması birkaccedil dakika
iccedilinde ısınabilmesi İş guumlcuuml gereksinimi olmaması ve bakım maliyetlerinin ccedilok duumlşuumlk olması Vardiya ccedilalışmalarında boumllgesel ısıtma olanağı sağlaması Ccedilok kısa suumlrede ısıtabilme oumlzelliği nedeniyle muumlkemmel otomatik kontrol
yeteneği olmasıdır Kazan dairesi de gerektirmemesi nedeniyle buna bağlı enerji kayıpları ile yer ve
insan guumlcuuml kayıplarının olmaması da diğer oumlnemli uumlstuumlnluumlğuumlduumlr
Aşağıda sıralanan alanlar bilinen konvansiyonel hava ısıtmalı sistemlerle ısıtılmasıccedilok zor ccedilok pahalı ya da muumlmkuumln olmayan alanlardır
Isının yuumlkselerek kullanılmayan tavan boşluğuna hapsolduğu tuumlm yuumlksektavanlı mekanlar
Hava sirkuumllasyonu ccedilok olan kapıların genelde accedilık kaldığı giriş ve ccedilıkışalanları
Isıtmanın kısa suumlreli ihtiyaccedil duyulduğu alanlar Geniş alan iccedilerisinde ısıtılması istenen nokta ya da boumllgesel alanlar Kenarları accedilık uumlstuuml kapalı alanlar
Bu alanlar iccedilin en iyi ccediloumlzuumlm radyant ısıtmadır En genel anlamda yukarıdasınıflandırdığımız radyant ısıtma uygulamalarını ticari oumlrnekler halinde şoumlyle sıralayabilirizFabrikalar atoumllyeler oto servis ve showroomlar spor salonları camikiliseler depo uccedilakhangarları sera hayvan ccediliftlikleri kaferestoran bahccedileterasaccedilık alan
12 Isı ve Sıcaklık
121 Isı
1211 Isının Tanımı
Karbonlu bileşiklerin oksijenle birleşerek yanması sonucu ortaya ccedilıkan enerjiye ısıdenir yani kısaca ısı bir enerji biccedilimidir Isı enerjisi maddeleri meydana getiren molekuumlllerinhareket etmeleri sonucu oluşur
1212 Isının Birimleri
Isı birimi iş birimi ile aynıdır yani ısı birimi joule (j) olarak tanımlanır Ancak en ccedilokkullanılan ısı oumllccediluuml birimi kalori (cal) veya kilokalori (kcal) olarak kullanılmaktadır 1 kalori
13
1 gram suyun sıcaklığını 145 ordmCrsquoden 155 ordmC rsquoye yuumlkseltmek iccedilin gerekli olan ısımiktarıdır1kalori=4187 joule ve 1kcal=1000 calrsquodir
1213 Isının Oumllccediluumllmesi
Isı ldquoKalorimetrerdquo veya ldquoIsıoumllccedilerrdquo denen oumllccedilme aygıtlarıyla oumllccediluumlluumlr Cisimlerin ccedileşitlietki sonucunda accedilığa ccedilıkardığı ısıların oumllccediluumlmuumlnde karşılaşılan temel guumlccedilluumlk sistemle ccedilevrearasında oluşan parazit ısı alışverişleridir Bu alış verişler yalıtkan destekler kullanılaraksınırlandırılır Muumlmkuumlnse vakumda (Atmosfer altı basınccedilta ve havasız ortamda) ccedilalışılır vedış sistemle aynı sıcaklıkta tutulur(ısı geccedilişlerini oumlnlemek iccedilin)
122 Sıcaklık
1221 Sıcaklığın Tanımı
Sıcaklık ısının oumllccediluumlm tanımlamasını yapan bir birimdir enerji değildir Bir başkadeyişle sıcaklık ortamdaki ortalama molekuumller hareketin bir oumllccediluumlsuumlduumlr Sıcaklık duyularlaalgılanmakta ve genellikle cisimlerin aldığı veya verdiği ısıya goumlre ldquosıcakrdquo veya ldquosoğukrdquokavramlarıylada ifade edilir Sıcak ve soğuk iki cismin birbirine temas ettirilmesi halindesıcak olanın soğuduğunu soğuk olanın da ısındığını belirli bir suumlre temas halindekaldıklarında ise her ikisinin de aynı sıcaklık veya soğukluğa ulaştıklarını biliyoruz Sonuccedilolarak sıcaklık cisimlerin ısı durumlarını oumllccedilmeye yarayan veya ısı alıp veren cisimlerinuumlzerindeki değişimi değerlendirmek iccedilin kullanılan bir terimdir diyebiliriz
1222 Sıcaklığın Birimleri
Sıcaklık birimleri olarak ldquodegC (Celsius)rdquo ve ldquodegF (Fahrenheit)rdquo guumlnluumlk yaşamda yaygın olarakkullanılır ldquodegK (Kelvin) ise teknik bir oumllccediluuml birimidir
Isı ile sıcaklık arasındaki ilişki
Q=mc t
Bağıntısı ile verilebilir Burada
Q= ısım= kuumltlec= oumlz ısı
t= sıcaklık değişimidir
1223 Sıcaklık Oumllccedilme
Sıcaklık termometre ile oumllccediluumlluumlr Bunların hemen hepsi civa alkol gibi maddelerinhacimlerinin ısı ile genleşmesinden yararlanılarak yapılmıştır Uumlccedil ccedileşittir
14
Celsius (degC) derecesi En yaygın kullanılanıdır Suyun donma noktası sıfır kaynamanoktası da 100degC kabul edilmiştir Civalı bir termometre uumlzerinde donma noktası ilekaynama noktası işaretlenmiş bu iki ccedilizgi arası yuumlz eşit parccedilaya boumlluumlnmuumlştuumlr Buboumlluumlmlerden bir tanesine 1 centigrade (santrigrat) derecesi denmiştir (degC) harfi ile goumlsterilirUumllkemizde degC kullanılır
Şekil111 Celsius(degC) ve Fahrenheit(degF) oumllccedileklerinin karşılaştırılması
Fahrenheit(degF) derecesi Suyun donma derecesi +32 kaynama derecesi ise +212derece olarak alınmıştır Suyun donma ile kaynama derecesi arasındaki accedilıklık 180 eşitparccedilaya boumlluumlnmuumlş bunlardan birine (1 Fahrenheit) derecesi denmiştir (degF) harfi ile goumlsterilirAmerika İngiltere gibi bazı uumllkelerde kullanılmaktadır
Kelvin derecesi Suyun donma derecesi -27315degC olarak kabul edilmiştir(1K=1degC)(T ) harfi ile goumlsterilir T= (27315 + tdegC) ( t santigrat derece degC )
123 Basınccedil
1231 Basıncın Tanımı
Birim yuumlzeye dik olarak etki eden kuvvettir Barometre ile oumllccediluumlluumlr Kuvvetinalana boumlluumlnmesiyle hesaplanır ( P) harfi ile goumlsterilir
Şekil112 Basıncın alana etkisi
1232 Basınccedil Birimleri
Bar atuuml(kgcmsup2) torr fiziksel atmosfer basıncı(atm) pascal(pa) mss(metre susuumltunu) milimetre civa basıncı(mmHg) inccedil kareye duumlşen pount(psi)
15
1233 Basınccedil Sıcaklık ve Hacim İlişkisi
Basınccedil sıcaklıkla doğru hacimle ters orantılıdır Sıcaklık artarsa orantılı olarak basınccedilda artar (Hacim sabit) Hacim artarsa basınccedil duumlşer (Sıcaklık sabit)
13 Isı İletimi (Transferi)
Isının iletimi iccedilin bir sıcaklık farkı oluşmalıdır Isı daima yuumlksek sıcakdan duumlşuumlksıcaklığa doğru hava hareketi yapar
131 Isı İletim Ccedileşitleri
Isı iletimi uumlccedil şekilde olur İletimtaşınım ve ışıma
1311 Konduumlksiyon (Conduction İletkenlik) Yoluyla İletim
Isının bir cisim iccedilinde molekuumlller ve elektronlar aracılığı ile veya değme esnasındailetilmesidir Daha ccedilok katı cisimlerde goumlruumlluumlr
Metal bir ccedilubuğun ucunu ateşe tuttuğumuz zaman diğer ucunun da belli bir suumlre sonraısındığını fark edeceğiz Bu konduumlksiyon yoluyla (Temas iletkenlik) ısınmadır
1312 Konveksiyon (ConvectionTaşınım) Yoluyla İletim
Sıvılarda ve gazlarda ısının hareket eden bir ortamla(Taşıyıcı sayesinde) iletilmesidirDolayısıyla ısının konveksiyon şeklinde yayılabilmesi iccedilin ısı kaynağı ile ısıtılacak mahalarasında ısı enerjisi taşıyan taşıyıcıya (Su buhar veya hava) gerek vardır Isı bu taşıyıcıtarafından bir yerden başka bir yere taşınır
Sıcak sulu kaynar sulu buharlı ve havalandırma tesisatlardaki ısı iletimleri bu iletimeoumlrnek verilebilir
1313 Radyasyon (Işıma) Yoluyla İletim
Isının iki cisim arasında iletici bir ortam olmaksızın iletilmesidir Herhangi bir ısıkaynağından elde edilen ısı ışınlarının hava tabakasını geccedilerken havayı ısıtarak uzakta olanbir cisme veya canlı bir varlığa ulaşıp onu ısıtmasına radyasyon (ışıma) yoluyla ısınıniletilmesi denir
Elektrikli kuarts ve hava gazı sobalarındaki ısıtma ve guumlneşin duumlnyamızı ısıtması buısınmaya oumlrnektir
16
132 Isı Kaybı
Binalarda ısı kaybı hesaplarını yapabilmek iccedilin binanın durumu binanın hangi coğrafiboumllgede olduğu youmlnuuml binanın inşasında kullanılan yapı malzemelerinin cinsi hakkındagerekli bilgilere sahip olmak gerekir
Binanın her bir hacmi iki şekilde ısı kaybeder Birincisi yapı malzemelerinden (Kumccedilimento taş briket kireccedil demir ahşap cam vb) geccedilen ısı kayıpları (İletimsel veyatransmisyon) ikincisi pencere ve kapı boşlukları gibi yerlerde meydana gelen ısı kayıplarıdır(İnfiltrasyon)
1321 Duvarlarda Isı Kaybı
Binaların iccedil ve dış duvarlarında ısı kaybı meydana gelir Isı kaybı duvarları oluşturanana malzemelere (Taş tuğla beton briket vb) iccedil ve dış sıva cinslerine varsa ısı yalıtımıcinsine bunların kalınlıkları duvarların boyutları zemin veya bodrum kat duvarlarınıntoprağa bitişik olup olmadığı gibi durumlara bağlı olarak artar veya azalır (Duvarlardayapılacak ısı yalıtımı ısı kaybını azaltacaktır)
1322 Kapı ve Pencerelerden Isı Kaybı
Pencere ve kapıların boyutları yapılış şekli ve cinsi (Tek veya ccedilift cam) malzemelerive accedilılan kısımların boyutları gibi kriterlere bağlı olarak değişir
1323 Doumlşemelerden Isı Kaybı
Doumlşemelerin yapısı malzemeleri kalınlıkları boyutları ve doumlşemenin durumlarına(Zemine oturan toprak temaslı doumlşeme accedilık geccedilit uumlzerindeki dış hava temaslı ara katdoumlşemesi gibi) goumlre ısı kaybı meydana gelir Ayrıca tavanlar da dikkate alınır (Ccedilatıda ısıyalıtımı yapılıp yapılmadığı gibihellip)
1324 İnfiltrasyon Yolu ile Isı Kaybı
Kapatılmış durumda olan pencere ve kapıların accedilılan kanatları ile tam ccedilakışmamaktave arada bir boşluk kalmaktadır Dış hava ile hacmin iccedil havası arasındaki basınccedil farkınedeniyle bu aralıklardan iccedileriye soğuk olan dış hava sızmaktadır Odaya sızan dış havaaynı miktarda ve sıcak olan iccedil havanın dışarı sızmasına neden olmaktadır Bu durumdaodaya sızan soğuk dış havanın oda sıcaklığına kadar ısıtılması gerekmektedir Bu soğuksızıntı havasını ısıtmak iccedilin gereken ısı miktarına hava sızıntısı (İnfiltrasyon) ısı kaybı denirİnfiltrasyon ısı kaybını hesaplamak iccedilin pencere ve kapıların accedilılan kısımlarının ccedilevreuzunlukları oumlnceden hesaplanmalıdır
17
1325 İşletme Ruumlzgacircr ve Youmln Zamları
Binanın işletme durumu(Tesisatın suumlrekli ccedilalışıp ccedilalışmaması ve soumlnduumlruumlluumlş suumlresi)dış kapının doğrudan dış havaya accedilıldığı ortamlar (Duumlkkacircn mağaza banka vs yerler) ısıkaybını oluşturur Hava sızıntısından farklı olarak bir hava değişiminin soumlzkonusu olduğu vebir hacmin ısı kaybının hesaplanmasında dış duvarların youmlnuumlnuumln oumlnemi (Ccediluumlnkuuml kuzey yarımkuumlrede binaların guumlneye bakan odaları guumlneş ışınlarının radyasyonu etkisiyle bir miktarısınır) goumlz oumlnuumlnde bulundurularak ısı kaybı hesaplanır
14 Isıtıcıların Montajı
Şekil 113 Isıtıcı ccedileşitleri
141 Isıtıcı Montaj Takımlarının Oluşması
Isıtıcının istenen konumda tesisata bağlanabilmesi iccedilin kullanılan tesbit ve bağlantıparccedilalarına montaj elemanı ısıtıcı dilimlerinin birleştirilerek grup oluşturulması ve ısıtıcınıntesisata bağlanması iccedilin kullanılan oumlzel takımlara ısıtıcı montaj takımları denir
Konvektoumlr fancoil panel ve levhalı ısıtıcılarda montaj elemanları ıstıcı ile birlikteverilir Montaj bilgileri bir broşuumlr ile anlatılır Bu bilgiler doğrultusunda verilen elemanlarlamonte edilir Diğer ısıtıcılarda oumlzellikle dilimli ısıtıcılarda boumlyle bir olanak yoktur Montajelemanları ayrı ayrı temin edilir Montaj teknik elemanın bilgi ve becerisine bağlıdırGerekli olan takım ve elemanlar aşağıda belirtilmiştir
18
1411 Radyatoumlr Nipeli
Oslash32mm(1frac14) anma ccedilapında ccedilelik malzemedenyapılır Her iki ucuna da birbirinin tersi olan sağ-sol dişaccedilılır Tek youmlnluuml doumlnduumlruumllmesiyle her iki tarafı daccediloumlzer veya sıkar Sağ-sol dişler nipel ortasında birleşirNipel iccedil ccedilapına bırakılan tırnaklar anahtar ağzı goumlrevigoumlruumlr Bazı nipeller dikine biccedilimli kesik olarak uumlretilirNipelin iccedilten anahtarla zorlanması durumunda nipelccedilapı genişleyerek ısıtıcı delik ccedilapını tam kavrar Dilimdişinin sıyırmasını oumlnler
Şekil 114 Radyatoumlr nipeli
1412 Radyatoumlr Tapası
Temper doumlkuumlmden anahtar ağızlı olarak imal edilirSağ veya sol vida ccedilekilir Anma ccedilapı Oslash32mm(1frac14)rsquodir Buoumllccediluuml tapanın diş dibine olan oumllccediluumlsuumlduumlr İşccedililiğindekesinlikle ağzlı anahtarlar kullanılmalıdır Dişli boruanahtarları zorlanmalarda anahtar ağızlarının bozulmasınaneden olur
Şekil 115 Radyatoumlr tapası
1413 Reduumlksiyon
Radyatoumlr reduumlksiyonu tapa gibi temper doumlkuumlmdenaynı oumllccediluumlde ve diş youmlnlerinde anahtar ağızlı olarak yapılırFarklı olarak ortasına sağ dişli Oslash10 Oslash15 Oslash20 ve Oslash25mm oumllccediluumllerinde boru vidaları accedilılmış delik bırakılır Budeliklere radyatoumlr vanası veya puumlrjoumlr bağlanır
Şekil 116 Radyatoumlr reduumlksiyonu
1414 Radyatoumlr Contası
Oslash32 mm iccedil ccedilapında yağlı kağıt fiber sıvı silikon tuumlruuml vekauccediluktan yapılan sızdırmazlık elemanıdır Buharlı tesisatlarda fibercontalar kullanılır Radyatoumlr dilimini soumlkmeden gevşeterek yapılantamiratlarda sıvı conta kullanışlı olur Conta kullanılacak yuumlzey iyitemizlenmelidir Kağıt ve fiber conta yuumlzeylerine suumllyen veya bezirsuumlruumllmelidir
Şekil 117 Radyatoumlr contası
19
1415 Radyatoumlr Konsolu
T demirinden veya doumlkme demirden dilimarasına oturabilecek biccedilimde uumlretilir Duvar doumlşemeve tavan tipi olarak uumlccedil ccedileşit konsol vardır Duvar tipikonsolun duvar iccedilinde kalan ucuna tırnaklar accedilılır Butırnaklar konulan dolgu harcının konsolu tamkavramasını sağlar Tavan ve doumlşeme tipinde ise en az70 mm yuumlksekliğinde tabanı doumlşemeye veya tavankiriş alt yuumlzeyine oturabilecek biccedilimde yapılır
Şekil 118 Radyatoumlr konsolları
Sabit Ayaklı Konsol Ayarlı Ayaklı Konsol Ayarlı Askı Konsolu Sabit Askı Konsolu
Şekil 119 Radyatoumlr konsolu ccedileşitleri
1416 Radyatoumlr Kelepccedilesi
Ccedilelik sacdan radyatoumlr birleşim boğazı ccedilapında biccedilimli olarak yapılır Sac kalınlığınınaz olması durumunda dayanımı artırmak iccedilin kordonlu uumlretilir İki veya uumlccedil parccediladanmeydana gelir Parccedilaları vida veya vida-somunla tutturulur Kelepccedile kuyruğunun ccedilimentoharcını tam kavraması iccedilin enine kordonlu ve ccedilentikli yapılır Kelepccedileler genellikle duvaramontaj edilir Radyatoumlr arkasında 40 mm boşluk bırakılacağından dilim genişliğiyle kelepccedileekseni arasında uygun boşluk bırakılarak montaj edilir Montajında yatay ve dikey terazisigoumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır
20
Şekil 120 Radyatoumlr kelepccedilelerinin goumlruumlnuumlşuuml
1417 Isıtıcı Vanaları
Isıtıcı(Radyatoumlr) vanaları pirinccedil ve bronz malzemeden yapılır Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaakışkan kesici olarak kullanılır Oslash15-Oslash20-Oslash25-mm anma oumllccediluumllerinde bulunur Isıtıcıgenişliğine ve montaj durumuna uyması iccedilin koumlşeli (Koumlşe doumlnuumlşluuml) ve duumlz biccedilimli yapılırİccedilten-dıştan ayarlı dışardan ayarlı iccedilten ayarlı termostatik ve kompakt (Bitişik giriş-ccedilıkışlı)olarak ccedileşitleri vardır
Isıtıcı vanası gerektiğinde tesisat ve ısıtıcıyı birbirinden ayırma goumlrevi de goumlruumlrBunun iccedilin vananın bir ucu iccedil diğer ucu dış dişli yapılır Dış dişe rakor somunu takılırIsıtıcıların kolay soumlkuumllmesi ve soumlkuumlm sırasında tesisat suyunun dışarı akmaması iccedilin vananınrakoru ısıtıcı tarafına gelmelidir Isıtıcı doumlnuumlşlerinde vana yerine rakor parccedilaları dakullanılabilir Bu rakorlar accedilma-kapama yapamaz Sadece ısıtıcı tesisat bağlantısı goumlrevigoumlruumlr Duumlz ve koumlşeli biccedilimlerde yapılır Isıtıcı doumlnuumlşlerine iccedilten ayarlı vanalar da takmakmuumlmkuumlnduumlr Bu vanalara accedilıktan accedilma-kapama yapılamaz Ancak tesisatccedilı tarafından oumlzelallen (goumlmme) anahtarıyla ayar yapılabilir İccedilten ayarlı vanalara ısıtıcı doumlnuumlş vanası da denir
21
22
Şekil 121 Isıtıcı vana ccedileşitleri
23
1418 Isıtıcı Montaj Takımları
Isıtıcı dilimlerinin birleştirilmesinde oumlzel olarak yapılmış nipel anahtarı ve kolukullanılır Oslash18-Oslash20mm yuvarlak dolu ccedilelikten yapılır Ucu 32mm lacircmel yapılarak nipelanahtarı oluşturulur Anahtarın boyu 300 500 800 VE 1000 mm oumllccediluumllerinde olurAnahtarın kolay doumlnduumlruumllmesi iccedilin diğer ucu anahtar kolunu geccedilecek biccedilimde karedikdoumlrtgen veya altıgen biccedilimli yapılır Ccediloğu zaman anahtar ucu dairesel buumlkuumlluumlr Anahtarkolu bu daire iccediline takılarak doumlnduumlruumlluumlr
Anahtar kolu 550-800mm uzunluğunda en az 18-20mm ccedilapında ve ccedilelikmalzemeden yapılır Anahtar takılacak ucu anahtar ucuna uygun biccedilimde işlenir Anahtarkolunun moment kuvvetini arttırmak iccedilin uzatma kol borusu kullanılır Oslash20 mm lik boru buiş iccedilin uygun olur
Anahtarın ısıtıcı dilimli delik ekseni doğrultusunda durması iccedilin altına destekkonulmalıdır Destek ısıtıcı genişliği kadar olmalıdır Uumlzerine ısıtıcının yarım genişliğikadar V accedilılması gerekir Anahtar V iccedilinde kılavuzlanarak doumlnduumlruumlluumlr
Şekil 122 Montaj takımlarının goumlruumlnuumlşleri
Radyatoumlr tapa ve reduumlksiyonlarının sıkılıp soumlkuumllebilmesi iccedilin oumlzel yapılmış ağızlıanahtar veya kurbağacık anahtar kelepccedile vidasını sıkmak iccedilin uzun saplı tornavida kullanılırRadyatoumlr vanası rakorlarını sıkmak iccedilin vana ccedilapına uygun oumlzel yapılmış rakor anahtarıkullanılır Rakor anahtarı rakorun iccedilindeki tırnağı kavrayacak biccedilimde ve rakor ccedilapındaolmalıdır Rakor hiccedilbir zaman başka tuumlr bir anahtarla sıkılıp soumlkuumllmemelidir
24
142 Dilimli Isıtıcıların Gruplandırılması
Birbiriyle yan yana birleştirilebilir biccedilimde yapılan ısıtıcılara dilimli ısıtıcı(Radyatoumlr) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlne de dilim adı verilir Dilimli ısıtıcılardoumlkme demir ccedilelik ve aluumlminyum malzemeden yapılır ve yapıldığı malzemeyleisimlendirilirler Uumlccedil grupta ele alınır
1421 Doumlkme Dilimli Radyatoumlrler
Doumlkme demir ısıtıcılar lacircmelli grafit doumlkme demirden uumlretilir Doumlkuumlm kalıplarındadilimler halinde yapılır Dilimlerin her iki yanında bırakılan vidalı delikler sayesinde birbaşka dilimle birleştirilebilecek şekilde yapılır Dilimlerin bir yuumlzuumlnde Oslash32mm sağ diğeryuumlzuumlnde Oslash32mm sol bağlantı deliğiyle bağlantı yapılır Birleştirmede Oslash32mm sağ-sol ccedileliknipeller kullanılır Dilim genişliği 60mmdir Delik eksenleri arası ve dilim genişliğioumllccediluumlsuumlyle adlandırılır
Kolonlu radyatoumlrler ise ısıtma yuumlzey alanlarını artırmak iccedilin akışkan iletim kanallarıarası boşaltılmış biccedilimde yapılır Dışarıdan bu boşluklar goumlzle goumlruumlluumlr Boşluklarda havasirkuumllasyonu meydana gelir Bu şekilde hava temas alanı artırılır Isı verimi yuumlkseltilir Uumlccedildoumlrt beş altı vs kolonlu olarak uumlretilir
Şekil 123 Doumlkme dilimli radyatoumlr grubu dilim oumllccediluumllendirmesi ve dilim oumllccediluumlleri
25
Soru 1 Doumlkme dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 124 Doumlkme dilimli radyatoumlr gruplandırmak
26
UYGULAMA FAALİYETİ
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Doumlkuumlm radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli radyatoumlr tapası radyatoumlr
reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr dilimlerini duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Doumlkuumlm radyatoumlr dilimi ağızlarını ccedilizmeden eğeyle temizleyiniz3 Bir radyatoumlr diliminin deliklerine nipellerini elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci dilimi birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 maddeleri tekrarlayarak diğer radyatoumlr dilimlerini de birleştiriniz8 Raryatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Dilim aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
UYGULAMA FAALİYETİ
27
1422 Ccedilelik Dilimli Radyatoumlrler
Bu ısıtıcılar presli dilim parccedilalarının oumlzel direnccedil kaynağı yapılması şeklinde uumlretilirYaklaşık 1mm et kalınlığında ccedilelik sac kullanılır Dilimler birbirine direnccedil kaynaklıbirleştirilerek oluşturulur Gerekirse birkaccedil grup ccedilelik nipellerle birleştirilir ve buumlyuumlk gruplarelde edilebilir Genellikle sipariş uumlzerine istenilen dilim sayısında uumlretilir 7 bar testbasıncına tabi tutulduktan sonra piyasaya verilir
Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplarının ilk ve son dilim bağlantı deliklerine oslash32mm vidaaccedilılır Vida youmlnuuml birbirine sağ-sol youmlnuumlndedir Anma oumllccediluumlleri delik eksenleri arası ve dilimgenişliği oumllccediluumlleriyle anılır Buumltuumln ccedilelik dilimli radyatoumlrlerin dilim kalınlığı 50mmdir
Şekil 125 Ccedilelik dilimli radyatoumlruumln goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
28
Soru 2 Ccedilelik dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 126 Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Ccedilelik radyatoumlr (En 5erli 2 adet grup) radyatoumlr nipeli tapası ve reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz bir zemindehazırlayınız
2 Radyatoumlr grubu delik ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 Birinci radyatoumlr grubunun deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci radyatoumlr grubunu birinci grup nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 Radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız8 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız9 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
29
1423 Aluumlminyum Dilimli Radyatoumlrler
Aluumlminyum dilimli radyatoumlrler pres doumlkuumlm youmlntemiyle uumlretilir Estetik (Guumlzel) vepuumlruumlzsuumlz yuumlzeyleri ile dekoratif goumlruumlnuumlr Dilim arasında bırakılan kanatlarla hava temasalanı muumlmkuumln olduğu kadar arttırılmıştır Aluumlminyum malzemeden imal edildiği iccedilinhafiftir Bunun yanında ilk yatırım maliyeti yuumlksektir Korozyon (Paslanma) tehlikesi vardırBu nedenle bazı aliminyum radyatoumlrlerde suyun geccediltiği kanallara ccedilelik boru yerleştirilir Buccedilelik borular aliminyum folyo ile kaplanır Hava tuumlrbuumllansı ve ısı guumlcuumlnuumln yuumlkseltilmesi iccedilinkanatlarla şekillendirilir
Şekil 127 Aluumlminyum radyatoumlrlerin goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
30
Soru 3 Aluumlminyum dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 128 Aluumlminyum dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Aluumlminyum radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli tapası reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Radyatoumlr dilimi ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 1Radyatoumlr diliminin deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 2 Radyatoumlr dilimini birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 işlemleri tekrarlayarak diğer dilimleri de takınız8 Elde edilen radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı
radyatoumlr tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
13
1 gram suyun sıcaklığını 145 ordmCrsquoden 155 ordmC rsquoye yuumlkseltmek iccedilin gerekli olan ısımiktarıdır1kalori=4187 joule ve 1kcal=1000 calrsquodir
1213 Isının Oumllccediluumllmesi
Isı ldquoKalorimetrerdquo veya ldquoIsıoumllccedilerrdquo denen oumllccedilme aygıtlarıyla oumllccediluumlluumlr Cisimlerin ccedileşitlietki sonucunda accedilığa ccedilıkardığı ısıların oumllccediluumlmuumlnde karşılaşılan temel guumlccedilluumlk sistemle ccedilevrearasında oluşan parazit ısı alışverişleridir Bu alış verişler yalıtkan destekler kullanılaraksınırlandırılır Muumlmkuumlnse vakumda (Atmosfer altı basınccedilta ve havasız ortamda) ccedilalışılır vedış sistemle aynı sıcaklıkta tutulur(ısı geccedilişlerini oumlnlemek iccedilin)
122 Sıcaklık
1221 Sıcaklığın Tanımı
Sıcaklık ısının oumllccediluumlm tanımlamasını yapan bir birimdir enerji değildir Bir başkadeyişle sıcaklık ortamdaki ortalama molekuumller hareketin bir oumllccediluumlsuumlduumlr Sıcaklık duyularlaalgılanmakta ve genellikle cisimlerin aldığı veya verdiği ısıya goumlre ldquosıcakrdquo veya ldquosoğukrdquokavramlarıylada ifade edilir Sıcak ve soğuk iki cismin birbirine temas ettirilmesi halindesıcak olanın soğuduğunu soğuk olanın da ısındığını belirli bir suumlre temas halindekaldıklarında ise her ikisinin de aynı sıcaklık veya soğukluğa ulaştıklarını biliyoruz Sonuccedilolarak sıcaklık cisimlerin ısı durumlarını oumllccedilmeye yarayan veya ısı alıp veren cisimlerinuumlzerindeki değişimi değerlendirmek iccedilin kullanılan bir terimdir diyebiliriz
1222 Sıcaklığın Birimleri
Sıcaklık birimleri olarak ldquodegC (Celsius)rdquo ve ldquodegF (Fahrenheit)rdquo guumlnluumlk yaşamda yaygın olarakkullanılır ldquodegK (Kelvin) ise teknik bir oumllccediluuml birimidir
Isı ile sıcaklık arasındaki ilişki
Q=mc t
Bağıntısı ile verilebilir Burada
Q= ısım= kuumltlec= oumlz ısı
t= sıcaklık değişimidir
1223 Sıcaklık Oumllccedilme
Sıcaklık termometre ile oumllccediluumlluumlr Bunların hemen hepsi civa alkol gibi maddelerinhacimlerinin ısı ile genleşmesinden yararlanılarak yapılmıştır Uumlccedil ccedileşittir
14
Celsius (degC) derecesi En yaygın kullanılanıdır Suyun donma noktası sıfır kaynamanoktası da 100degC kabul edilmiştir Civalı bir termometre uumlzerinde donma noktası ilekaynama noktası işaretlenmiş bu iki ccedilizgi arası yuumlz eşit parccedilaya boumlluumlnmuumlştuumlr Buboumlluumlmlerden bir tanesine 1 centigrade (santrigrat) derecesi denmiştir (degC) harfi ile goumlsterilirUumllkemizde degC kullanılır
Şekil111 Celsius(degC) ve Fahrenheit(degF) oumllccedileklerinin karşılaştırılması
Fahrenheit(degF) derecesi Suyun donma derecesi +32 kaynama derecesi ise +212derece olarak alınmıştır Suyun donma ile kaynama derecesi arasındaki accedilıklık 180 eşitparccedilaya boumlluumlnmuumlş bunlardan birine (1 Fahrenheit) derecesi denmiştir (degF) harfi ile goumlsterilirAmerika İngiltere gibi bazı uumllkelerde kullanılmaktadır
Kelvin derecesi Suyun donma derecesi -27315degC olarak kabul edilmiştir(1K=1degC)(T ) harfi ile goumlsterilir T= (27315 + tdegC) ( t santigrat derece degC )
123 Basınccedil
1231 Basıncın Tanımı
Birim yuumlzeye dik olarak etki eden kuvvettir Barometre ile oumllccediluumlluumlr Kuvvetinalana boumlluumlnmesiyle hesaplanır ( P) harfi ile goumlsterilir
Şekil112 Basıncın alana etkisi
1232 Basınccedil Birimleri
Bar atuuml(kgcmsup2) torr fiziksel atmosfer basıncı(atm) pascal(pa) mss(metre susuumltunu) milimetre civa basıncı(mmHg) inccedil kareye duumlşen pount(psi)
15
1233 Basınccedil Sıcaklık ve Hacim İlişkisi
Basınccedil sıcaklıkla doğru hacimle ters orantılıdır Sıcaklık artarsa orantılı olarak basınccedilda artar (Hacim sabit) Hacim artarsa basınccedil duumlşer (Sıcaklık sabit)
13 Isı İletimi (Transferi)
Isının iletimi iccedilin bir sıcaklık farkı oluşmalıdır Isı daima yuumlksek sıcakdan duumlşuumlksıcaklığa doğru hava hareketi yapar
131 Isı İletim Ccedileşitleri
Isı iletimi uumlccedil şekilde olur İletimtaşınım ve ışıma
1311 Konduumlksiyon (Conduction İletkenlik) Yoluyla İletim
Isının bir cisim iccedilinde molekuumlller ve elektronlar aracılığı ile veya değme esnasındailetilmesidir Daha ccedilok katı cisimlerde goumlruumlluumlr
Metal bir ccedilubuğun ucunu ateşe tuttuğumuz zaman diğer ucunun da belli bir suumlre sonraısındığını fark edeceğiz Bu konduumlksiyon yoluyla (Temas iletkenlik) ısınmadır
1312 Konveksiyon (ConvectionTaşınım) Yoluyla İletim
Sıvılarda ve gazlarda ısının hareket eden bir ortamla(Taşıyıcı sayesinde) iletilmesidirDolayısıyla ısının konveksiyon şeklinde yayılabilmesi iccedilin ısı kaynağı ile ısıtılacak mahalarasında ısı enerjisi taşıyan taşıyıcıya (Su buhar veya hava) gerek vardır Isı bu taşıyıcıtarafından bir yerden başka bir yere taşınır
Sıcak sulu kaynar sulu buharlı ve havalandırma tesisatlardaki ısı iletimleri bu iletimeoumlrnek verilebilir
1313 Radyasyon (Işıma) Yoluyla İletim
Isının iki cisim arasında iletici bir ortam olmaksızın iletilmesidir Herhangi bir ısıkaynağından elde edilen ısı ışınlarının hava tabakasını geccedilerken havayı ısıtarak uzakta olanbir cisme veya canlı bir varlığa ulaşıp onu ısıtmasına radyasyon (ışıma) yoluyla ısınıniletilmesi denir
Elektrikli kuarts ve hava gazı sobalarındaki ısıtma ve guumlneşin duumlnyamızı ısıtması buısınmaya oumlrnektir
16
132 Isı Kaybı
Binalarda ısı kaybı hesaplarını yapabilmek iccedilin binanın durumu binanın hangi coğrafiboumllgede olduğu youmlnuuml binanın inşasında kullanılan yapı malzemelerinin cinsi hakkındagerekli bilgilere sahip olmak gerekir
Binanın her bir hacmi iki şekilde ısı kaybeder Birincisi yapı malzemelerinden (Kumccedilimento taş briket kireccedil demir ahşap cam vb) geccedilen ısı kayıpları (İletimsel veyatransmisyon) ikincisi pencere ve kapı boşlukları gibi yerlerde meydana gelen ısı kayıplarıdır(İnfiltrasyon)
1321 Duvarlarda Isı Kaybı
Binaların iccedil ve dış duvarlarında ısı kaybı meydana gelir Isı kaybı duvarları oluşturanana malzemelere (Taş tuğla beton briket vb) iccedil ve dış sıva cinslerine varsa ısı yalıtımıcinsine bunların kalınlıkları duvarların boyutları zemin veya bodrum kat duvarlarınıntoprağa bitişik olup olmadığı gibi durumlara bağlı olarak artar veya azalır (Duvarlardayapılacak ısı yalıtımı ısı kaybını azaltacaktır)
1322 Kapı ve Pencerelerden Isı Kaybı
Pencere ve kapıların boyutları yapılış şekli ve cinsi (Tek veya ccedilift cam) malzemelerive accedilılan kısımların boyutları gibi kriterlere bağlı olarak değişir
1323 Doumlşemelerden Isı Kaybı
Doumlşemelerin yapısı malzemeleri kalınlıkları boyutları ve doumlşemenin durumlarına(Zemine oturan toprak temaslı doumlşeme accedilık geccedilit uumlzerindeki dış hava temaslı ara katdoumlşemesi gibi) goumlre ısı kaybı meydana gelir Ayrıca tavanlar da dikkate alınır (Ccedilatıda ısıyalıtımı yapılıp yapılmadığı gibihellip)
1324 İnfiltrasyon Yolu ile Isı Kaybı
Kapatılmış durumda olan pencere ve kapıların accedilılan kanatları ile tam ccedilakışmamaktave arada bir boşluk kalmaktadır Dış hava ile hacmin iccedil havası arasındaki basınccedil farkınedeniyle bu aralıklardan iccedileriye soğuk olan dış hava sızmaktadır Odaya sızan dış havaaynı miktarda ve sıcak olan iccedil havanın dışarı sızmasına neden olmaktadır Bu durumdaodaya sızan soğuk dış havanın oda sıcaklığına kadar ısıtılması gerekmektedir Bu soğuksızıntı havasını ısıtmak iccedilin gereken ısı miktarına hava sızıntısı (İnfiltrasyon) ısı kaybı denirİnfiltrasyon ısı kaybını hesaplamak iccedilin pencere ve kapıların accedilılan kısımlarının ccedilevreuzunlukları oumlnceden hesaplanmalıdır
17
1325 İşletme Ruumlzgacircr ve Youmln Zamları
Binanın işletme durumu(Tesisatın suumlrekli ccedilalışıp ccedilalışmaması ve soumlnduumlruumlluumlş suumlresi)dış kapının doğrudan dış havaya accedilıldığı ortamlar (Duumlkkacircn mağaza banka vs yerler) ısıkaybını oluşturur Hava sızıntısından farklı olarak bir hava değişiminin soumlzkonusu olduğu vebir hacmin ısı kaybının hesaplanmasında dış duvarların youmlnuumlnuumln oumlnemi (Ccediluumlnkuuml kuzey yarımkuumlrede binaların guumlneye bakan odaları guumlneş ışınlarının radyasyonu etkisiyle bir miktarısınır) goumlz oumlnuumlnde bulundurularak ısı kaybı hesaplanır
14 Isıtıcıların Montajı
Şekil 113 Isıtıcı ccedileşitleri
141 Isıtıcı Montaj Takımlarının Oluşması
Isıtıcının istenen konumda tesisata bağlanabilmesi iccedilin kullanılan tesbit ve bağlantıparccedilalarına montaj elemanı ısıtıcı dilimlerinin birleştirilerek grup oluşturulması ve ısıtıcınıntesisata bağlanması iccedilin kullanılan oumlzel takımlara ısıtıcı montaj takımları denir
Konvektoumlr fancoil panel ve levhalı ısıtıcılarda montaj elemanları ıstıcı ile birlikteverilir Montaj bilgileri bir broşuumlr ile anlatılır Bu bilgiler doğrultusunda verilen elemanlarlamonte edilir Diğer ısıtıcılarda oumlzellikle dilimli ısıtıcılarda boumlyle bir olanak yoktur Montajelemanları ayrı ayrı temin edilir Montaj teknik elemanın bilgi ve becerisine bağlıdırGerekli olan takım ve elemanlar aşağıda belirtilmiştir
18
1411 Radyatoumlr Nipeli
Oslash32mm(1frac14) anma ccedilapında ccedilelik malzemedenyapılır Her iki ucuna da birbirinin tersi olan sağ-sol dişaccedilılır Tek youmlnluuml doumlnduumlruumllmesiyle her iki tarafı daccediloumlzer veya sıkar Sağ-sol dişler nipel ortasında birleşirNipel iccedil ccedilapına bırakılan tırnaklar anahtar ağzı goumlrevigoumlruumlr Bazı nipeller dikine biccedilimli kesik olarak uumlretilirNipelin iccedilten anahtarla zorlanması durumunda nipelccedilapı genişleyerek ısıtıcı delik ccedilapını tam kavrar Dilimdişinin sıyırmasını oumlnler
Şekil 114 Radyatoumlr nipeli
1412 Radyatoumlr Tapası
Temper doumlkuumlmden anahtar ağızlı olarak imal edilirSağ veya sol vida ccedilekilir Anma ccedilapı Oslash32mm(1frac14)rsquodir Buoumllccediluuml tapanın diş dibine olan oumllccediluumlsuumlduumlr İşccedililiğindekesinlikle ağzlı anahtarlar kullanılmalıdır Dişli boruanahtarları zorlanmalarda anahtar ağızlarının bozulmasınaneden olur
Şekil 115 Radyatoumlr tapası
1413 Reduumlksiyon
Radyatoumlr reduumlksiyonu tapa gibi temper doumlkuumlmdenaynı oumllccediluumlde ve diş youmlnlerinde anahtar ağızlı olarak yapılırFarklı olarak ortasına sağ dişli Oslash10 Oslash15 Oslash20 ve Oslash25mm oumllccediluumllerinde boru vidaları accedilılmış delik bırakılır Budeliklere radyatoumlr vanası veya puumlrjoumlr bağlanır
Şekil 116 Radyatoumlr reduumlksiyonu
1414 Radyatoumlr Contası
Oslash32 mm iccedil ccedilapında yağlı kağıt fiber sıvı silikon tuumlruuml vekauccediluktan yapılan sızdırmazlık elemanıdır Buharlı tesisatlarda fibercontalar kullanılır Radyatoumlr dilimini soumlkmeden gevşeterek yapılantamiratlarda sıvı conta kullanışlı olur Conta kullanılacak yuumlzey iyitemizlenmelidir Kağıt ve fiber conta yuumlzeylerine suumllyen veya bezirsuumlruumllmelidir
Şekil 117 Radyatoumlr contası
19
1415 Radyatoumlr Konsolu
T demirinden veya doumlkme demirden dilimarasına oturabilecek biccedilimde uumlretilir Duvar doumlşemeve tavan tipi olarak uumlccedil ccedileşit konsol vardır Duvar tipikonsolun duvar iccedilinde kalan ucuna tırnaklar accedilılır Butırnaklar konulan dolgu harcının konsolu tamkavramasını sağlar Tavan ve doumlşeme tipinde ise en az70 mm yuumlksekliğinde tabanı doumlşemeye veya tavankiriş alt yuumlzeyine oturabilecek biccedilimde yapılır
Şekil 118 Radyatoumlr konsolları
Sabit Ayaklı Konsol Ayarlı Ayaklı Konsol Ayarlı Askı Konsolu Sabit Askı Konsolu
Şekil 119 Radyatoumlr konsolu ccedileşitleri
1416 Radyatoumlr Kelepccedilesi
Ccedilelik sacdan radyatoumlr birleşim boğazı ccedilapında biccedilimli olarak yapılır Sac kalınlığınınaz olması durumunda dayanımı artırmak iccedilin kordonlu uumlretilir İki veya uumlccedil parccediladanmeydana gelir Parccedilaları vida veya vida-somunla tutturulur Kelepccedile kuyruğunun ccedilimentoharcını tam kavraması iccedilin enine kordonlu ve ccedilentikli yapılır Kelepccedileler genellikle duvaramontaj edilir Radyatoumlr arkasında 40 mm boşluk bırakılacağından dilim genişliğiyle kelepccedileekseni arasında uygun boşluk bırakılarak montaj edilir Montajında yatay ve dikey terazisigoumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır
20
Şekil 120 Radyatoumlr kelepccedilelerinin goumlruumlnuumlşuuml
1417 Isıtıcı Vanaları
Isıtıcı(Radyatoumlr) vanaları pirinccedil ve bronz malzemeden yapılır Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaakışkan kesici olarak kullanılır Oslash15-Oslash20-Oslash25-mm anma oumllccediluumllerinde bulunur Isıtıcıgenişliğine ve montaj durumuna uyması iccedilin koumlşeli (Koumlşe doumlnuumlşluuml) ve duumlz biccedilimli yapılırİccedilten-dıştan ayarlı dışardan ayarlı iccedilten ayarlı termostatik ve kompakt (Bitişik giriş-ccedilıkışlı)olarak ccedileşitleri vardır
Isıtıcı vanası gerektiğinde tesisat ve ısıtıcıyı birbirinden ayırma goumlrevi de goumlruumlrBunun iccedilin vananın bir ucu iccedil diğer ucu dış dişli yapılır Dış dişe rakor somunu takılırIsıtıcıların kolay soumlkuumllmesi ve soumlkuumlm sırasında tesisat suyunun dışarı akmaması iccedilin vananınrakoru ısıtıcı tarafına gelmelidir Isıtıcı doumlnuumlşlerinde vana yerine rakor parccedilaları dakullanılabilir Bu rakorlar accedilma-kapama yapamaz Sadece ısıtıcı tesisat bağlantısı goumlrevigoumlruumlr Duumlz ve koumlşeli biccedilimlerde yapılır Isıtıcı doumlnuumlşlerine iccedilten ayarlı vanalar da takmakmuumlmkuumlnduumlr Bu vanalara accedilıktan accedilma-kapama yapılamaz Ancak tesisatccedilı tarafından oumlzelallen (goumlmme) anahtarıyla ayar yapılabilir İccedilten ayarlı vanalara ısıtıcı doumlnuumlş vanası da denir
21
22
Şekil 121 Isıtıcı vana ccedileşitleri
23
1418 Isıtıcı Montaj Takımları
Isıtıcı dilimlerinin birleştirilmesinde oumlzel olarak yapılmış nipel anahtarı ve kolukullanılır Oslash18-Oslash20mm yuvarlak dolu ccedilelikten yapılır Ucu 32mm lacircmel yapılarak nipelanahtarı oluşturulur Anahtarın boyu 300 500 800 VE 1000 mm oumllccediluumllerinde olurAnahtarın kolay doumlnduumlruumllmesi iccedilin diğer ucu anahtar kolunu geccedilecek biccedilimde karedikdoumlrtgen veya altıgen biccedilimli yapılır Ccediloğu zaman anahtar ucu dairesel buumlkuumlluumlr Anahtarkolu bu daire iccediline takılarak doumlnduumlruumlluumlr
Anahtar kolu 550-800mm uzunluğunda en az 18-20mm ccedilapında ve ccedilelikmalzemeden yapılır Anahtar takılacak ucu anahtar ucuna uygun biccedilimde işlenir Anahtarkolunun moment kuvvetini arttırmak iccedilin uzatma kol borusu kullanılır Oslash20 mm lik boru buiş iccedilin uygun olur
Anahtarın ısıtıcı dilimli delik ekseni doğrultusunda durması iccedilin altına destekkonulmalıdır Destek ısıtıcı genişliği kadar olmalıdır Uumlzerine ısıtıcının yarım genişliğikadar V accedilılması gerekir Anahtar V iccedilinde kılavuzlanarak doumlnduumlruumlluumlr
Şekil 122 Montaj takımlarının goumlruumlnuumlşleri
Radyatoumlr tapa ve reduumlksiyonlarının sıkılıp soumlkuumllebilmesi iccedilin oumlzel yapılmış ağızlıanahtar veya kurbağacık anahtar kelepccedile vidasını sıkmak iccedilin uzun saplı tornavida kullanılırRadyatoumlr vanası rakorlarını sıkmak iccedilin vana ccedilapına uygun oumlzel yapılmış rakor anahtarıkullanılır Rakor anahtarı rakorun iccedilindeki tırnağı kavrayacak biccedilimde ve rakor ccedilapındaolmalıdır Rakor hiccedilbir zaman başka tuumlr bir anahtarla sıkılıp soumlkuumllmemelidir
24
142 Dilimli Isıtıcıların Gruplandırılması
Birbiriyle yan yana birleştirilebilir biccedilimde yapılan ısıtıcılara dilimli ısıtıcı(Radyatoumlr) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlne de dilim adı verilir Dilimli ısıtıcılardoumlkme demir ccedilelik ve aluumlminyum malzemeden yapılır ve yapıldığı malzemeyleisimlendirilirler Uumlccedil grupta ele alınır
1421 Doumlkme Dilimli Radyatoumlrler
Doumlkme demir ısıtıcılar lacircmelli grafit doumlkme demirden uumlretilir Doumlkuumlm kalıplarındadilimler halinde yapılır Dilimlerin her iki yanında bırakılan vidalı delikler sayesinde birbaşka dilimle birleştirilebilecek şekilde yapılır Dilimlerin bir yuumlzuumlnde Oslash32mm sağ diğeryuumlzuumlnde Oslash32mm sol bağlantı deliğiyle bağlantı yapılır Birleştirmede Oslash32mm sağ-sol ccedileliknipeller kullanılır Dilim genişliği 60mmdir Delik eksenleri arası ve dilim genişliğioumllccediluumlsuumlyle adlandırılır
Kolonlu radyatoumlrler ise ısıtma yuumlzey alanlarını artırmak iccedilin akışkan iletim kanallarıarası boşaltılmış biccedilimde yapılır Dışarıdan bu boşluklar goumlzle goumlruumlluumlr Boşluklarda havasirkuumllasyonu meydana gelir Bu şekilde hava temas alanı artırılır Isı verimi yuumlkseltilir Uumlccedildoumlrt beş altı vs kolonlu olarak uumlretilir
Şekil 123 Doumlkme dilimli radyatoumlr grubu dilim oumllccediluumllendirmesi ve dilim oumllccediluumlleri
25
Soru 1 Doumlkme dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 124 Doumlkme dilimli radyatoumlr gruplandırmak
26
UYGULAMA FAALİYETİ
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Doumlkuumlm radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli radyatoumlr tapası radyatoumlr
reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr dilimlerini duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Doumlkuumlm radyatoumlr dilimi ağızlarını ccedilizmeden eğeyle temizleyiniz3 Bir radyatoumlr diliminin deliklerine nipellerini elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci dilimi birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 maddeleri tekrarlayarak diğer radyatoumlr dilimlerini de birleştiriniz8 Raryatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Dilim aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
UYGULAMA FAALİYETİ
27
1422 Ccedilelik Dilimli Radyatoumlrler
Bu ısıtıcılar presli dilim parccedilalarının oumlzel direnccedil kaynağı yapılması şeklinde uumlretilirYaklaşık 1mm et kalınlığında ccedilelik sac kullanılır Dilimler birbirine direnccedil kaynaklıbirleştirilerek oluşturulur Gerekirse birkaccedil grup ccedilelik nipellerle birleştirilir ve buumlyuumlk gruplarelde edilebilir Genellikle sipariş uumlzerine istenilen dilim sayısında uumlretilir 7 bar testbasıncına tabi tutulduktan sonra piyasaya verilir
Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplarının ilk ve son dilim bağlantı deliklerine oslash32mm vidaaccedilılır Vida youmlnuuml birbirine sağ-sol youmlnuumlndedir Anma oumllccediluumlleri delik eksenleri arası ve dilimgenişliği oumllccediluumlleriyle anılır Buumltuumln ccedilelik dilimli radyatoumlrlerin dilim kalınlığı 50mmdir
Şekil 125 Ccedilelik dilimli radyatoumlruumln goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
28
Soru 2 Ccedilelik dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 126 Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Ccedilelik radyatoumlr (En 5erli 2 adet grup) radyatoumlr nipeli tapası ve reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz bir zemindehazırlayınız
2 Radyatoumlr grubu delik ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 Birinci radyatoumlr grubunun deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci radyatoumlr grubunu birinci grup nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 Radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız8 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız9 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
29
1423 Aluumlminyum Dilimli Radyatoumlrler
Aluumlminyum dilimli radyatoumlrler pres doumlkuumlm youmlntemiyle uumlretilir Estetik (Guumlzel) vepuumlruumlzsuumlz yuumlzeyleri ile dekoratif goumlruumlnuumlr Dilim arasında bırakılan kanatlarla hava temasalanı muumlmkuumln olduğu kadar arttırılmıştır Aluumlminyum malzemeden imal edildiği iccedilinhafiftir Bunun yanında ilk yatırım maliyeti yuumlksektir Korozyon (Paslanma) tehlikesi vardırBu nedenle bazı aliminyum radyatoumlrlerde suyun geccediltiği kanallara ccedilelik boru yerleştirilir Buccedilelik borular aliminyum folyo ile kaplanır Hava tuumlrbuumllansı ve ısı guumlcuumlnuumln yuumlkseltilmesi iccedilinkanatlarla şekillendirilir
Şekil 127 Aluumlminyum radyatoumlrlerin goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
30
Soru 3 Aluumlminyum dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 128 Aluumlminyum dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Aluumlminyum radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli tapası reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Radyatoumlr dilimi ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 1Radyatoumlr diliminin deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 2 Radyatoumlr dilimini birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 işlemleri tekrarlayarak diğer dilimleri de takınız8 Elde edilen radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı
radyatoumlr tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
14
Celsius (degC) derecesi En yaygın kullanılanıdır Suyun donma noktası sıfır kaynamanoktası da 100degC kabul edilmiştir Civalı bir termometre uumlzerinde donma noktası ilekaynama noktası işaretlenmiş bu iki ccedilizgi arası yuumlz eşit parccedilaya boumlluumlnmuumlştuumlr Buboumlluumlmlerden bir tanesine 1 centigrade (santrigrat) derecesi denmiştir (degC) harfi ile goumlsterilirUumllkemizde degC kullanılır
Şekil111 Celsius(degC) ve Fahrenheit(degF) oumllccedileklerinin karşılaştırılması
Fahrenheit(degF) derecesi Suyun donma derecesi +32 kaynama derecesi ise +212derece olarak alınmıştır Suyun donma ile kaynama derecesi arasındaki accedilıklık 180 eşitparccedilaya boumlluumlnmuumlş bunlardan birine (1 Fahrenheit) derecesi denmiştir (degF) harfi ile goumlsterilirAmerika İngiltere gibi bazı uumllkelerde kullanılmaktadır
Kelvin derecesi Suyun donma derecesi -27315degC olarak kabul edilmiştir(1K=1degC)(T ) harfi ile goumlsterilir T= (27315 + tdegC) ( t santigrat derece degC )
123 Basınccedil
1231 Basıncın Tanımı
Birim yuumlzeye dik olarak etki eden kuvvettir Barometre ile oumllccediluumlluumlr Kuvvetinalana boumlluumlnmesiyle hesaplanır ( P) harfi ile goumlsterilir
Şekil112 Basıncın alana etkisi
1232 Basınccedil Birimleri
Bar atuuml(kgcmsup2) torr fiziksel atmosfer basıncı(atm) pascal(pa) mss(metre susuumltunu) milimetre civa basıncı(mmHg) inccedil kareye duumlşen pount(psi)
15
1233 Basınccedil Sıcaklık ve Hacim İlişkisi
Basınccedil sıcaklıkla doğru hacimle ters orantılıdır Sıcaklık artarsa orantılı olarak basınccedilda artar (Hacim sabit) Hacim artarsa basınccedil duumlşer (Sıcaklık sabit)
13 Isı İletimi (Transferi)
Isının iletimi iccedilin bir sıcaklık farkı oluşmalıdır Isı daima yuumlksek sıcakdan duumlşuumlksıcaklığa doğru hava hareketi yapar
131 Isı İletim Ccedileşitleri
Isı iletimi uumlccedil şekilde olur İletimtaşınım ve ışıma
1311 Konduumlksiyon (Conduction İletkenlik) Yoluyla İletim
Isının bir cisim iccedilinde molekuumlller ve elektronlar aracılığı ile veya değme esnasındailetilmesidir Daha ccedilok katı cisimlerde goumlruumlluumlr
Metal bir ccedilubuğun ucunu ateşe tuttuğumuz zaman diğer ucunun da belli bir suumlre sonraısındığını fark edeceğiz Bu konduumlksiyon yoluyla (Temas iletkenlik) ısınmadır
1312 Konveksiyon (ConvectionTaşınım) Yoluyla İletim
Sıvılarda ve gazlarda ısının hareket eden bir ortamla(Taşıyıcı sayesinde) iletilmesidirDolayısıyla ısının konveksiyon şeklinde yayılabilmesi iccedilin ısı kaynağı ile ısıtılacak mahalarasında ısı enerjisi taşıyan taşıyıcıya (Su buhar veya hava) gerek vardır Isı bu taşıyıcıtarafından bir yerden başka bir yere taşınır
Sıcak sulu kaynar sulu buharlı ve havalandırma tesisatlardaki ısı iletimleri bu iletimeoumlrnek verilebilir
1313 Radyasyon (Işıma) Yoluyla İletim
Isının iki cisim arasında iletici bir ortam olmaksızın iletilmesidir Herhangi bir ısıkaynağından elde edilen ısı ışınlarının hava tabakasını geccedilerken havayı ısıtarak uzakta olanbir cisme veya canlı bir varlığa ulaşıp onu ısıtmasına radyasyon (ışıma) yoluyla ısınıniletilmesi denir
Elektrikli kuarts ve hava gazı sobalarındaki ısıtma ve guumlneşin duumlnyamızı ısıtması buısınmaya oumlrnektir
16
132 Isı Kaybı
Binalarda ısı kaybı hesaplarını yapabilmek iccedilin binanın durumu binanın hangi coğrafiboumllgede olduğu youmlnuuml binanın inşasında kullanılan yapı malzemelerinin cinsi hakkındagerekli bilgilere sahip olmak gerekir
Binanın her bir hacmi iki şekilde ısı kaybeder Birincisi yapı malzemelerinden (Kumccedilimento taş briket kireccedil demir ahşap cam vb) geccedilen ısı kayıpları (İletimsel veyatransmisyon) ikincisi pencere ve kapı boşlukları gibi yerlerde meydana gelen ısı kayıplarıdır(İnfiltrasyon)
1321 Duvarlarda Isı Kaybı
Binaların iccedil ve dış duvarlarında ısı kaybı meydana gelir Isı kaybı duvarları oluşturanana malzemelere (Taş tuğla beton briket vb) iccedil ve dış sıva cinslerine varsa ısı yalıtımıcinsine bunların kalınlıkları duvarların boyutları zemin veya bodrum kat duvarlarınıntoprağa bitişik olup olmadığı gibi durumlara bağlı olarak artar veya azalır (Duvarlardayapılacak ısı yalıtımı ısı kaybını azaltacaktır)
1322 Kapı ve Pencerelerden Isı Kaybı
Pencere ve kapıların boyutları yapılış şekli ve cinsi (Tek veya ccedilift cam) malzemelerive accedilılan kısımların boyutları gibi kriterlere bağlı olarak değişir
1323 Doumlşemelerden Isı Kaybı
Doumlşemelerin yapısı malzemeleri kalınlıkları boyutları ve doumlşemenin durumlarına(Zemine oturan toprak temaslı doumlşeme accedilık geccedilit uumlzerindeki dış hava temaslı ara katdoumlşemesi gibi) goumlre ısı kaybı meydana gelir Ayrıca tavanlar da dikkate alınır (Ccedilatıda ısıyalıtımı yapılıp yapılmadığı gibihellip)
1324 İnfiltrasyon Yolu ile Isı Kaybı
Kapatılmış durumda olan pencere ve kapıların accedilılan kanatları ile tam ccedilakışmamaktave arada bir boşluk kalmaktadır Dış hava ile hacmin iccedil havası arasındaki basınccedil farkınedeniyle bu aralıklardan iccedileriye soğuk olan dış hava sızmaktadır Odaya sızan dış havaaynı miktarda ve sıcak olan iccedil havanın dışarı sızmasına neden olmaktadır Bu durumdaodaya sızan soğuk dış havanın oda sıcaklığına kadar ısıtılması gerekmektedir Bu soğuksızıntı havasını ısıtmak iccedilin gereken ısı miktarına hava sızıntısı (İnfiltrasyon) ısı kaybı denirİnfiltrasyon ısı kaybını hesaplamak iccedilin pencere ve kapıların accedilılan kısımlarının ccedilevreuzunlukları oumlnceden hesaplanmalıdır
17
1325 İşletme Ruumlzgacircr ve Youmln Zamları
Binanın işletme durumu(Tesisatın suumlrekli ccedilalışıp ccedilalışmaması ve soumlnduumlruumlluumlş suumlresi)dış kapının doğrudan dış havaya accedilıldığı ortamlar (Duumlkkacircn mağaza banka vs yerler) ısıkaybını oluşturur Hava sızıntısından farklı olarak bir hava değişiminin soumlzkonusu olduğu vebir hacmin ısı kaybının hesaplanmasında dış duvarların youmlnuumlnuumln oumlnemi (Ccediluumlnkuuml kuzey yarımkuumlrede binaların guumlneye bakan odaları guumlneş ışınlarının radyasyonu etkisiyle bir miktarısınır) goumlz oumlnuumlnde bulundurularak ısı kaybı hesaplanır
14 Isıtıcıların Montajı
Şekil 113 Isıtıcı ccedileşitleri
141 Isıtıcı Montaj Takımlarının Oluşması
Isıtıcının istenen konumda tesisata bağlanabilmesi iccedilin kullanılan tesbit ve bağlantıparccedilalarına montaj elemanı ısıtıcı dilimlerinin birleştirilerek grup oluşturulması ve ısıtıcınıntesisata bağlanması iccedilin kullanılan oumlzel takımlara ısıtıcı montaj takımları denir
Konvektoumlr fancoil panel ve levhalı ısıtıcılarda montaj elemanları ıstıcı ile birlikteverilir Montaj bilgileri bir broşuumlr ile anlatılır Bu bilgiler doğrultusunda verilen elemanlarlamonte edilir Diğer ısıtıcılarda oumlzellikle dilimli ısıtıcılarda boumlyle bir olanak yoktur Montajelemanları ayrı ayrı temin edilir Montaj teknik elemanın bilgi ve becerisine bağlıdırGerekli olan takım ve elemanlar aşağıda belirtilmiştir
18
1411 Radyatoumlr Nipeli
Oslash32mm(1frac14) anma ccedilapında ccedilelik malzemedenyapılır Her iki ucuna da birbirinin tersi olan sağ-sol dişaccedilılır Tek youmlnluuml doumlnduumlruumllmesiyle her iki tarafı daccediloumlzer veya sıkar Sağ-sol dişler nipel ortasında birleşirNipel iccedil ccedilapına bırakılan tırnaklar anahtar ağzı goumlrevigoumlruumlr Bazı nipeller dikine biccedilimli kesik olarak uumlretilirNipelin iccedilten anahtarla zorlanması durumunda nipelccedilapı genişleyerek ısıtıcı delik ccedilapını tam kavrar Dilimdişinin sıyırmasını oumlnler
Şekil 114 Radyatoumlr nipeli
1412 Radyatoumlr Tapası
Temper doumlkuumlmden anahtar ağızlı olarak imal edilirSağ veya sol vida ccedilekilir Anma ccedilapı Oslash32mm(1frac14)rsquodir Buoumllccediluuml tapanın diş dibine olan oumllccediluumlsuumlduumlr İşccedililiğindekesinlikle ağzlı anahtarlar kullanılmalıdır Dişli boruanahtarları zorlanmalarda anahtar ağızlarının bozulmasınaneden olur
Şekil 115 Radyatoumlr tapası
1413 Reduumlksiyon
Radyatoumlr reduumlksiyonu tapa gibi temper doumlkuumlmdenaynı oumllccediluumlde ve diş youmlnlerinde anahtar ağızlı olarak yapılırFarklı olarak ortasına sağ dişli Oslash10 Oslash15 Oslash20 ve Oslash25mm oumllccediluumllerinde boru vidaları accedilılmış delik bırakılır Budeliklere radyatoumlr vanası veya puumlrjoumlr bağlanır
Şekil 116 Radyatoumlr reduumlksiyonu
1414 Radyatoumlr Contası
Oslash32 mm iccedil ccedilapında yağlı kağıt fiber sıvı silikon tuumlruuml vekauccediluktan yapılan sızdırmazlık elemanıdır Buharlı tesisatlarda fibercontalar kullanılır Radyatoumlr dilimini soumlkmeden gevşeterek yapılantamiratlarda sıvı conta kullanışlı olur Conta kullanılacak yuumlzey iyitemizlenmelidir Kağıt ve fiber conta yuumlzeylerine suumllyen veya bezirsuumlruumllmelidir
Şekil 117 Radyatoumlr contası
19
1415 Radyatoumlr Konsolu
T demirinden veya doumlkme demirden dilimarasına oturabilecek biccedilimde uumlretilir Duvar doumlşemeve tavan tipi olarak uumlccedil ccedileşit konsol vardır Duvar tipikonsolun duvar iccedilinde kalan ucuna tırnaklar accedilılır Butırnaklar konulan dolgu harcının konsolu tamkavramasını sağlar Tavan ve doumlşeme tipinde ise en az70 mm yuumlksekliğinde tabanı doumlşemeye veya tavankiriş alt yuumlzeyine oturabilecek biccedilimde yapılır
Şekil 118 Radyatoumlr konsolları
Sabit Ayaklı Konsol Ayarlı Ayaklı Konsol Ayarlı Askı Konsolu Sabit Askı Konsolu
Şekil 119 Radyatoumlr konsolu ccedileşitleri
1416 Radyatoumlr Kelepccedilesi
Ccedilelik sacdan radyatoumlr birleşim boğazı ccedilapında biccedilimli olarak yapılır Sac kalınlığınınaz olması durumunda dayanımı artırmak iccedilin kordonlu uumlretilir İki veya uumlccedil parccediladanmeydana gelir Parccedilaları vida veya vida-somunla tutturulur Kelepccedile kuyruğunun ccedilimentoharcını tam kavraması iccedilin enine kordonlu ve ccedilentikli yapılır Kelepccedileler genellikle duvaramontaj edilir Radyatoumlr arkasında 40 mm boşluk bırakılacağından dilim genişliğiyle kelepccedileekseni arasında uygun boşluk bırakılarak montaj edilir Montajında yatay ve dikey terazisigoumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır
20
Şekil 120 Radyatoumlr kelepccedilelerinin goumlruumlnuumlşuuml
1417 Isıtıcı Vanaları
Isıtıcı(Radyatoumlr) vanaları pirinccedil ve bronz malzemeden yapılır Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaakışkan kesici olarak kullanılır Oslash15-Oslash20-Oslash25-mm anma oumllccediluumllerinde bulunur Isıtıcıgenişliğine ve montaj durumuna uyması iccedilin koumlşeli (Koumlşe doumlnuumlşluuml) ve duumlz biccedilimli yapılırİccedilten-dıştan ayarlı dışardan ayarlı iccedilten ayarlı termostatik ve kompakt (Bitişik giriş-ccedilıkışlı)olarak ccedileşitleri vardır
Isıtıcı vanası gerektiğinde tesisat ve ısıtıcıyı birbirinden ayırma goumlrevi de goumlruumlrBunun iccedilin vananın bir ucu iccedil diğer ucu dış dişli yapılır Dış dişe rakor somunu takılırIsıtıcıların kolay soumlkuumllmesi ve soumlkuumlm sırasında tesisat suyunun dışarı akmaması iccedilin vananınrakoru ısıtıcı tarafına gelmelidir Isıtıcı doumlnuumlşlerinde vana yerine rakor parccedilaları dakullanılabilir Bu rakorlar accedilma-kapama yapamaz Sadece ısıtıcı tesisat bağlantısı goumlrevigoumlruumlr Duumlz ve koumlşeli biccedilimlerde yapılır Isıtıcı doumlnuumlşlerine iccedilten ayarlı vanalar da takmakmuumlmkuumlnduumlr Bu vanalara accedilıktan accedilma-kapama yapılamaz Ancak tesisatccedilı tarafından oumlzelallen (goumlmme) anahtarıyla ayar yapılabilir İccedilten ayarlı vanalara ısıtıcı doumlnuumlş vanası da denir
21
22
Şekil 121 Isıtıcı vana ccedileşitleri
23
1418 Isıtıcı Montaj Takımları
Isıtıcı dilimlerinin birleştirilmesinde oumlzel olarak yapılmış nipel anahtarı ve kolukullanılır Oslash18-Oslash20mm yuvarlak dolu ccedilelikten yapılır Ucu 32mm lacircmel yapılarak nipelanahtarı oluşturulur Anahtarın boyu 300 500 800 VE 1000 mm oumllccediluumllerinde olurAnahtarın kolay doumlnduumlruumllmesi iccedilin diğer ucu anahtar kolunu geccedilecek biccedilimde karedikdoumlrtgen veya altıgen biccedilimli yapılır Ccediloğu zaman anahtar ucu dairesel buumlkuumlluumlr Anahtarkolu bu daire iccediline takılarak doumlnduumlruumlluumlr
Anahtar kolu 550-800mm uzunluğunda en az 18-20mm ccedilapında ve ccedilelikmalzemeden yapılır Anahtar takılacak ucu anahtar ucuna uygun biccedilimde işlenir Anahtarkolunun moment kuvvetini arttırmak iccedilin uzatma kol borusu kullanılır Oslash20 mm lik boru buiş iccedilin uygun olur
Anahtarın ısıtıcı dilimli delik ekseni doğrultusunda durması iccedilin altına destekkonulmalıdır Destek ısıtıcı genişliği kadar olmalıdır Uumlzerine ısıtıcının yarım genişliğikadar V accedilılması gerekir Anahtar V iccedilinde kılavuzlanarak doumlnduumlruumlluumlr
Şekil 122 Montaj takımlarının goumlruumlnuumlşleri
Radyatoumlr tapa ve reduumlksiyonlarının sıkılıp soumlkuumllebilmesi iccedilin oumlzel yapılmış ağızlıanahtar veya kurbağacık anahtar kelepccedile vidasını sıkmak iccedilin uzun saplı tornavida kullanılırRadyatoumlr vanası rakorlarını sıkmak iccedilin vana ccedilapına uygun oumlzel yapılmış rakor anahtarıkullanılır Rakor anahtarı rakorun iccedilindeki tırnağı kavrayacak biccedilimde ve rakor ccedilapındaolmalıdır Rakor hiccedilbir zaman başka tuumlr bir anahtarla sıkılıp soumlkuumllmemelidir
24
142 Dilimli Isıtıcıların Gruplandırılması
Birbiriyle yan yana birleştirilebilir biccedilimde yapılan ısıtıcılara dilimli ısıtıcı(Radyatoumlr) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlne de dilim adı verilir Dilimli ısıtıcılardoumlkme demir ccedilelik ve aluumlminyum malzemeden yapılır ve yapıldığı malzemeyleisimlendirilirler Uumlccedil grupta ele alınır
1421 Doumlkme Dilimli Radyatoumlrler
Doumlkme demir ısıtıcılar lacircmelli grafit doumlkme demirden uumlretilir Doumlkuumlm kalıplarındadilimler halinde yapılır Dilimlerin her iki yanında bırakılan vidalı delikler sayesinde birbaşka dilimle birleştirilebilecek şekilde yapılır Dilimlerin bir yuumlzuumlnde Oslash32mm sağ diğeryuumlzuumlnde Oslash32mm sol bağlantı deliğiyle bağlantı yapılır Birleştirmede Oslash32mm sağ-sol ccedileliknipeller kullanılır Dilim genişliği 60mmdir Delik eksenleri arası ve dilim genişliğioumllccediluumlsuumlyle adlandırılır
Kolonlu radyatoumlrler ise ısıtma yuumlzey alanlarını artırmak iccedilin akışkan iletim kanallarıarası boşaltılmış biccedilimde yapılır Dışarıdan bu boşluklar goumlzle goumlruumlluumlr Boşluklarda havasirkuumllasyonu meydana gelir Bu şekilde hava temas alanı artırılır Isı verimi yuumlkseltilir Uumlccedildoumlrt beş altı vs kolonlu olarak uumlretilir
Şekil 123 Doumlkme dilimli radyatoumlr grubu dilim oumllccediluumllendirmesi ve dilim oumllccediluumlleri
25
Soru 1 Doumlkme dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 124 Doumlkme dilimli radyatoumlr gruplandırmak
26
UYGULAMA FAALİYETİ
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Doumlkuumlm radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli radyatoumlr tapası radyatoumlr
reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr dilimlerini duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Doumlkuumlm radyatoumlr dilimi ağızlarını ccedilizmeden eğeyle temizleyiniz3 Bir radyatoumlr diliminin deliklerine nipellerini elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci dilimi birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 maddeleri tekrarlayarak diğer radyatoumlr dilimlerini de birleştiriniz8 Raryatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Dilim aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
UYGULAMA FAALİYETİ
27
1422 Ccedilelik Dilimli Radyatoumlrler
Bu ısıtıcılar presli dilim parccedilalarının oumlzel direnccedil kaynağı yapılması şeklinde uumlretilirYaklaşık 1mm et kalınlığında ccedilelik sac kullanılır Dilimler birbirine direnccedil kaynaklıbirleştirilerek oluşturulur Gerekirse birkaccedil grup ccedilelik nipellerle birleştirilir ve buumlyuumlk gruplarelde edilebilir Genellikle sipariş uumlzerine istenilen dilim sayısında uumlretilir 7 bar testbasıncına tabi tutulduktan sonra piyasaya verilir
Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplarının ilk ve son dilim bağlantı deliklerine oslash32mm vidaaccedilılır Vida youmlnuuml birbirine sağ-sol youmlnuumlndedir Anma oumllccediluumlleri delik eksenleri arası ve dilimgenişliği oumllccediluumlleriyle anılır Buumltuumln ccedilelik dilimli radyatoumlrlerin dilim kalınlığı 50mmdir
Şekil 125 Ccedilelik dilimli radyatoumlruumln goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
28
Soru 2 Ccedilelik dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 126 Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Ccedilelik radyatoumlr (En 5erli 2 adet grup) radyatoumlr nipeli tapası ve reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz bir zemindehazırlayınız
2 Radyatoumlr grubu delik ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 Birinci radyatoumlr grubunun deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci radyatoumlr grubunu birinci grup nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 Radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız8 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız9 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
29
1423 Aluumlminyum Dilimli Radyatoumlrler
Aluumlminyum dilimli radyatoumlrler pres doumlkuumlm youmlntemiyle uumlretilir Estetik (Guumlzel) vepuumlruumlzsuumlz yuumlzeyleri ile dekoratif goumlruumlnuumlr Dilim arasında bırakılan kanatlarla hava temasalanı muumlmkuumln olduğu kadar arttırılmıştır Aluumlminyum malzemeden imal edildiği iccedilinhafiftir Bunun yanında ilk yatırım maliyeti yuumlksektir Korozyon (Paslanma) tehlikesi vardırBu nedenle bazı aliminyum radyatoumlrlerde suyun geccediltiği kanallara ccedilelik boru yerleştirilir Buccedilelik borular aliminyum folyo ile kaplanır Hava tuumlrbuumllansı ve ısı guumlcuumlnuumln yuumlkseltilmesi iccedilinkanatlarla şekillendirilir
Şekil 127 Aluumlminyum radyatoumlrlerin goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
30
Soru 3 Aluumlminyum dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 128 Aluumlminyum dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Aluumlminyum radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli tapası reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Radyatoumlr dilimi ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 1Radyatoumlr diliminin deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 2 Radyatoumlr dilimini birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 işlemleri tekrarlayarak diğer dilimleri de takınız8 Elde edilen radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı
radyatoumlr tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
15
1233 Basınccedil Sıcaklık ve Hacim İlişkisi
Basınccedil sıcaklıkla doğru hacimle ters orantılıdır Sıcaklık artarsa orantılı olarak basınccedilda artar (Hacim sabit) Hacim artarsa basınccedil duumlşer (Sıcaklık sabit)
13 Isı İletimi (Transferi)
Isının iletimi iccedilin bir sıcaklık farkı oluşmalıdır Isı daima yuumlksek sıcakdan duumlşuumlksıcaklığa doğru hava hareketi yapar
131 Isı İletim Ccedileşitleri
Isı iletimi uumlccedil şekilde olur İletimtaşınım ve ışıma
1311 Konduumlksiyon (Conduction İletkenlik) Yoluyla İletim
Isının bir cisim iccedilinde molekuumlller ve elektronlar aracılığı ile veya değme esnasındailetilmesidir Daha ccedilok katı cisimlerde goumlruumlluumlr
Metal bir ccedilubuğun ucunu ateşe tuttuğumuz zaman diğer ucunun da belli bir suumlre sonraısındığını fark edeceğiz Bu konduumlksiyon yoluyla (Temas iletkenlik) ısınmadır
1312 Konveksiyon (ConvectionTaşınım) Yoluyla İletim
Sıvılarda ve gazlarda ısının hareket eden bir ortamla(Taşıyıcı sayesinde) iletilmesidirDolayısıyla ısının konveksiyon şeklinde yayılabilmesi iccedilin ısı kaynağı ile ısıtılacak mahalarasında ısı enerjisi taşıyan taşıyıcıya (Su buhar veya hava) gerek vardır Isı bu taşıyıcıtarafından bir yerden başka bir yere taşınır
Sıcak sulu kaynar sulu buharlı ve havalandırma tesisatlardaki ısı iletimleri bu iletimeoumlrnek verilebilir
1313 Radyasyon (Işıma) Yoluyla İletim
Isının iki cisim arasında iletici bir ortam olmaksızın iletilmesidir Herhangi bir ısıkaynağından elde edilen ısı ışınlarının hava tabakasını geccedilerken havayı ısıtarak uzakta olanbir cisme veya canlı bir varlığa ulaşıp onu ısıtmasına radyasyon (ışıma) yoluyla ısınıniletilmesi denir
Elektrikli kuarts ve hava gazı sobalarındaki ısıtma ve guumlneşin duumlnyamızı ısıtması buısınmaya oumlrnektir
16
132 Isı Kaybı
Binalarda ısı kaybı hesaplarını yapabilmek iccedilin binanın durumu binanın hangi coğrafiboumllgede olduğu youmlnuuml binanın inşasında kullanılan yapı malzemelerinin cinsi hakkındagerekli bilgilere sahip olmak gerekir
Binanın her bir hacmi iki şekilde ısı kaybeder Birincisi yapı malzemelerinden (Kumccedilimento taş briket kireccedil demir ahşap cam vb) geccedilen ısı kayıpları (İletimsel veyatransmisyon) ikincisi pencere ve kapı boşlukları gibi yerlerde meydana gelen ısı kayıplarıdır(İnfiltrasyon)
1321 Duvarlarda Isı Kaybı
Binaların iccedil ve dış duvarlarında ısı kaybı meydana gelir Isı kaybı duvarları oluşturanana malzemelere (Taş tuğla beton briket vb) iccedil ve dış sıva cinslerine varsa ısı yalıtımıcinsine bunların kalınlıkları duvarların boyutları zemin veya bodrum kat duvarlarınıntoprağa bitişik olup olmadığı gibi durumlara bağlı olarak artar veya azalır (Duvarlardayapılacak ısı yalıtımı ısı kaybını azaltacaktır)
1322 Kapı ve Pencerelerden Isı Kaybı
Pencere ve kapıların boyutları yapılış şekli ve cinsi (Tek veya ccedilift cam) malzemelerive accedilılan kısımların boyutları gibi kriterlere bağlı olarak değişir
1323 Doumlşemelerden Isı Kaybı
Doumlşemelerin yapısı malzemeleri kalınlıkları boyutları ve doumlşemenin durumlarına(Zemine oturan toprak temaslı doumlşeme accedilık geccedilit uumlzerindeki dış hava temaslı ara katdoumlşemesi gibi) goumlre ısı kaybı meydana gelir Ayrıca tavanlar da dikkate alınır (Ccedilatıda ısıyalıtımı yapılıp yapılmadığı gibihellip)
1324 İnfiltrasyon Yolu ile Isı Kaybı
Kapatılmış durumda olan pencere ve kapıların accedilılan kanatları ile tam ccedilakışmamaktave arada bir boşluk kalmaktadır Dış hava ile hacmin iccedil havası arasındaki basınccedil farkınedeniyle bu aralıklardan iccedileriye soğuk olan dış hava sızmaktadır Odaya sızan dış havaaynı miktarda ve sıcak olan iccedil havanın dışarı sızmasına neden olmaktadır Bu durumdaodaya sızan soğuk dış havanın oda sıcaklığına kadar ısıtılması gerekmektedir Bu soğuksızıntı havasını ısıtmak iccedilin gereken ısı miktarına hava sızıntısı (İnfiltrasyon) ısı kaybı denirİnfiltrasyon ısı kaybını hesaplamak iccedilin pencere ve kapıların accedilılan kısımlarının ccedilevreuzunlukları oumlnceden hesaplanmalıdır
17
1325 İşletme Ruumlzgacircr ve Youmln Zamları
Binanın işletme durumu(Tesisatın suumlrekli ccedilalışıp ccedilalışmaması ve soumlnduumlruumlluumlş suumlresi)dış kapının doğrudan dış havaya accedilıldığı ortamlar (Duumlkkacircn mağaza banka vs yerler) ısıkaybını oluşturur Hava sızıntısından farklı olarak bir hava değişiminin soumlzkonusu olduğu vebir hacmin ısı kaybının hesaplanmasında dış duvarların youmlnuumlnuumln oumlnemi (Ccediluumlnkuuml kuzey yarımkuumlrede binaların guumlneye bakan odaları guumlneş ışınlarının radyasyonu etkisiyle bir miktarısınır) goumlz oumlnuumlnde bulundurularak ısı kaybı hesaplanır
14 Isıtıcıların Montajı
Şekil 113 Isıtıcı ccedileşitleri
141 Isıtıcı Montaj Takımlarının Oluşması
Isıtıcının istenen konumda tesisata bağlanabilmesi iccedilin kullanılan tesbit ve bağlantıparccedilalarına montaj elemanı ısıtıcı dilimlerinin birleştirilerek grup oluşturulması ve ısıtıcınıntesisata bağlanması iccedilin kullanılan oumlzel takımlara ısıtıcı montaj takımları denir
Konvektoumlr fancoil panel ve levhalı ısıtıcılarda montaj elemanları ıstıcı ile birlikteverilir Montaj bilgileri bir broşuumlr ile anlatılır Bu bilgiler doğrultusunda verilen elemanlarlamonte edilir Diğer ısıtıcılarda oumlzellikle dilimli ısıtıcılarda boumlyle bir olanak yoktur Montajelemanları ayrı ayrı temin edilir Montaj teknik elemanın bilgi ve becerisine bağlıdırGerekli olan takım ve elemanlar aşağıda belirtilmiştir
18
1411 Radyatoumlr Nipeli
Oslash32mm(1frac14) anma ccedilapında ccedilelik malzemedenyapılır Her iki ucuna da birbirinin tersi olan sağ-sol dişaccedilılır Tek youmlnluuml doumlnduumlruumllmesiyle her iki tarafı daccediloumlzer veya sıkar Sağ-sol dişler nipel ortasında birleşirNipel iccedil ccedilapına bırakılan tırnaklar anahtar ağzı goumlrevigoumlruumlr Bazı nipeller dikine biccedilimli kesik olarak uumlretilirNipelin iccedilten anahtarla zorlanması durumunda nipelccedilapı genişleyerek ısıtıcı delik ccedilapını tam kavrar Dilimdişinin sıyırmasını oumlnler
Şekil 114 Radyatoumlr nipeli
1412 Radyatoumlr Tapası
Temper doumlkuumlmden anahtar ağızlı olarak imal edilirSağ veya sol vida ccedilekilir Anma ccedilapı Oslash32mm(1frac14)rsquodir Buoumllccediluuml tapanın diş dibine olan oumllccediluumlsuumlduumlr İşccedililiğindekesinlikle ağzlı anahtarlar kullanılmalıdır Dişli boruanahtarları zorlanmalarda anahtar ağızlarının bozulmasınaneden olur
Şekil 115 Radyatoumlr tapası
1413 Reduumlksiyon
Radyatoumlr reduumlksiyonu tapa gibi temper doumlkuumlmdenaynı oumllccediluumlde ve diş youmlnlerinde anahtar ağızlı olarak yapılırFarklı olarak ortasına sağ dişli Oslash10 Oslash15 Oslash20 ve Oslash25mm oumllccediluumllerinde boru vidaları accedilılmış delik bırakılır Budeliklere radyatoumlr vanası veya puumlrjoumlr bağlanır
Şekil 116 Radyatoumlr reduumlksiyonu
1414 Radyatoumlr Contası
Oslash32 mm iccedil ccedilapında yağlı kağıt fiber sıvı silikon tuumlruuml vekauccediluktan yapılan sızdırmazlık elemanıdır Buharlı tesisatlarda fibercontalar kullanılır Radyatoumlr dilimini soumlkmeden gevşeterek yapılantamiratlarda sıvı conta kullanışlı olur Conta kullanılacak yuumlzey iyitemizlenmelidir Kağıt ve fiber conta yuumlzeylerine suumllyen veya bezirsuumlruumllmelidir
Şekil 117 Radyatoumlr contası
19
1415 Radyatoumlr Konsolu
T demirinden veya doumlkme demirden dilimarasına oturabilecek biccedilimde uumlretilir Duvar doumlşemeve tavan tipi olarak uumlccedil ccedileşit konsol vardır Duvar tipikonsolun duvar iccedilinde kalan ucuna tırnaklar accedilılır Butırnaklar konulan dolgu harcının konsolu tamkavramasını sağlar Tavan ve doumlşeme tipinde ise en az70 mm yuumlksekliğinde tabanı doumlşemeye veya tavankiriş alt yuumlzeyine oturabilecek biccedilimde yapılır
Şekil 118 Radyatoumlr konsolları
Sabit Ayaklı Konsol Ayarlı Ayaklı Konsol Ayarlı Askı Konsolu Sabit Askı Konsolu
Şekil 119 Radyatoumlr konsolu ccedileşitleri
1416 Radyatoumlr Kelepccedilesi
Ccedilelik sacdan radyatoumlr birleşim boğazı ccedilapında biccedilimli olarak yapılır Sac kalınlığınınaz olması durumunda dayanımı artırmak iccedilin kordonlu uumlretilir İki veya uumlccedil parccediladanmeydana gelir Parccedilaları vida veya vida-somunla tutturulur Kelepccedile kuyruğunun ccedilimentoharcını tam kavraması iccedilin enine kordonlu ve ccedilentikli yapılır Kelepccedileler genellikle duvaramontaj edilir Radyatoumlr arkasında 40 mm boşluk bırakılacağından dilim genişliğiyle kelepccedileekseni arasında uygun boşluk bırakılarak montaj edilir Montajında yatay ve dikey terazisigoumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır
20
Şekil 120 Radyatoumlr kelepccedilelerinin goumlruumlnuumlşuuml
1417 Isıtıcı Vanaları
Isıtıcı(Radyatoumlr) vanaları pirinccedil ve bronz malzemeden yapılır Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaakışkan kesici olarak kullanılır Oslash15-Oslash20-Oslash25-mm anma oumllccediluumllerinde bulunur Isıtıcıgenişliğine ve montaj durumuna uyması iccedilin koumlşeli (Koumlşe doumlnuumlşluuml) ve duumlz biccedilimli yapılırİccedilten-dıştan ayarlı dışardan ayarlı iccedilten ayarlı termostatik ve kompakt (Bitişik giriş-ccedilıkışlı)olarak ccedileşitleri vardır
Isıtıcı vanası gerektiğinde tesisat ve ısıtıcıyı birbirinden ayırma goumlrevi de goumlruumlrBunun iccedilin vananın bir ucu iccedil diğer ucu dış dişli yapılır Dış dişe rakor somunu takılırIsıtıcıların kolay soumlkuumllmesi ve soumlkuumlm sırasında tesisat suyunun dışarı akmaması iccedilin vananınrakoru ısıtıcı tarafına gelmelidir Isıtıcı doumlnuumlşlerinde vana yerine rakor parccedilaları dakullanılabilir Bu rakorlar accedilma-kapama yapamaz Sadece ısıtıcı tesisat bağlantısı goumlrevigoumlruumlr Duumlz ve koumlşeli biccedilimlerde yapılır Isıtıcı doumlnuumlşlerine iccedilten ayarlı vanalar da takmakmuumlmkuumlnduumlr Bu vanalara accedilıktan accedilma-kapama yapılamaz Ancak tesisatccedilı tarafından oumlzelallen (goumlmme) anahtarıyla ayar yapılabilir İccedilten ayarlı vanalara ısıtıcı doumlnuumlş vanası da denir
21
22
Şekil 121 Isıtıcı vana ccedileşitleri
23
1418 Isıtıcı Montaj Takımları
Isıtıcı dilimlerinin birleştirilmesinde oumlzel olarak yapılmış nipel anahtarı ve kolukullanılır Oslash18-Oslash20mm yuvarlak dolu ccedilelikten yapılır Ucu 32mm lacircmel yapılarak nipelanahtarı oluşturulur Anahtarın boyu 300 500 800 VE 1000 mm oumllccediluumllerinde olurAnahtarın kolay doumlnduumlruumllmesi iccedilin diğer ucu anahtar kolunu geccedilecek biccedilimde karedikdoumlrtgen veya altıgen biccedilimli yapılır Ccediloğu zaman anahtar ucu dairesel buumlkuumlluumlr Anahtarkolu bu daire iccediline takılarak doumlnduumlruumlluumlr
Anahtar kolu 550-800mm uzunluğunda en az 18-20mm ccedilapında ve ccedilelikmalzemeden yapılır Anahtar takılacak ucu anahtar ucuna uygun biccedilimde işlenir Anahtarkolunun moment kuvvetini arttırmak iccedilin uzatma kol borusu kullanılır Oslash20 mm lik boru buiş iccedilin uygun olur
Anahtarın ısıtıcı dilimli delik ekseni doğrultusunda durması iccedilin altına destekkonulmalıdır Destek ısıtıcı genişliği kadar olmalıdır Uumlzerine ısıtıcının yarım genişliğikadar V accedilılması gerekir Anahtar V iccedilinde kılavuzlanarak doumlnduumlruumlluumlr
Şekil 122 Montaj takımlarının goumlruumlnuumlşleri
Radyatoumlr tapa ve reduumlksiyonlarının sıkılıp soumlkuumllebilmesi iccedilin oumlzel yapılmış ağızlıanahtar veya kurbağacık anahtar kelepccedile vidasını sıkmak iccedilin uzun saplı tornavida kullanılırRadyatoumlr vanası rakorlarını sıkmak iccedilin vana ccedilapına uygun oumlzel yapılmış rakor anahtarıkullanılır Rakor anahtarı rakorun iccedilindeki tırnağı kavrayacak biccedilimde ve rakor ccedilapındaolmalıdır Rakor hiccedilbir zaman başka tuumlr bir anahtarla sıkılıp soumlkuumllmemelidir
24
142 Dilimli Isıtıcıların Gruplandırılması
Birbiriyle yan yana birleştirilebilir biccedilimde yapılan ısıtıcılara dilimli ısıtıcı(Radyatoumlr) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlne de dilim adı verilir Dilimli ısıtıcılardoumlkme demir ccedilelik ve aluumlminyum malzemeden yapılır ve yapıldığı malzemeyleisimlendirilirler Uumlccedil grupta ele alınır
1421 Doumlkme Dilimli Radyatoumlrler
Doumlkme demir ısıtıcılar lacircmelli grafit doumlkme demirden uumlretilir Doumlkuumlm kalıplarındadilimler halinde yapılır Dilimlerin her iki yanında bırakılan vidalı delikler sayesinde birbaşka dilimle birleştirilebilecek şekilde yapılır Dilimlerin bir yuumlzuumlnde Oslash32mm sağ diğeryuumlzuumlnde Oslash32mm sol bağlantı deliğiyle bağlantı yapılır Birleştirmede Oslash32mm sağ-sol ccedileliknipeller kullanılır Dilim genişliği 60mmdir Delik eksenleri arası ve dilim genişliğioumllccediluumlsuumlyle adlandırılır
Kolonlu radyatoumlrler ise ısıtma yuumlzey alanlarını artırmak iccedilin akışkan iletim kanallarıarası boşaltılmış biccedilimde yapılır Dışarıdan bu boşluklar goumlzle goumlruumlluumlr Boşluklarda havasirkuumllasyonu meydana gelir Bu şekilde hava temas alanı artırılır Isı verimi yuumlkseltilir Uumlccedildoumlrt beş altı vs kolonlu olarak uumlretilir
Şekil 123 Doumlkme dilimli radyatoumlr grubu dilim oumllccediluumllendirmesi ve dilim oumllccediluumlleri
25
Soru 1 Doumlkme dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 124 Doumlkme dilimli radyatoumlr gruplandırmak
26
UYGULAMA FAALİYETİ
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Doumlkuumlm radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli radyatoumlr tapası radyatoumlr
reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr dilimlerini duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Doumlkuumlm radyatoumlr dilimi ağızlarını ccedilizmeden eğeyle temizleyiniz3 Bir radyatoumlr diliminin deliklerine nipellerini elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci dilimi birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 maddeleri tekrarlayarak diğer radyatoumlr dilimlerini de birleştiriniz8 Raryatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Dilim aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
UYGULAMA FAALİYETİ
27
1422 Ccedilelik Dilimli Radyatoumlrler
Bu ısıtıcılar presli dilim parccedilalarının oumlzel direnccedil kaynağı yapılması şeklinde uumlretilirYaklaşık 1mm et kalınlığında ccedilelik sac kullanılır Dilimler birbirine direnccedil kaynaklıbirleştirilerek oluşturulur Gerekirse birkaccedil grup ccedilelik nipellerle birleştirilir ve buumlyuumlk gruplarelde edilebilir Genellikle sipariş uumlzerine istenilen dilim sayısında uumlretilir 7 bar testbasıncına tabi tutulduktan sonra piyasaya verilir
Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplarının ilk ve son dilim bağlantı deliklerine oslash32mm vidaaccedilılır Vida youmlnuuml birbirine sağ-sol youmlnuumlndedir Anma oumllccediluumlleri delik eksenleri arası ve dilimgenişliği oumllccediluumlleriyle anılır Buumltuumln ccedilelik dilimli radyatoumlrlerin dilim kalınlığı 50mmdir
Şekil 125 Ccedilelik dilimli radyatoumlruumln goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
28
Soru 2 Ccedilelik dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 126 Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Ccedilelik radyatoumlr (En 5erli 2 adet grup) radyatoumlr nipeli tapası ve reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz bir zemindehazırlayınız
2 Radyatoumlr grubu delik ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 Birinci radyatoumlr grubunun deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci radyatoumlr grubunu birinci grup nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 Radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız8 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız9 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
29
1423 Aluumlminyum Dilimli Radyatoumlrler
Aluumlminyum dilimli radyatoumlrler pres doumlkuumlm youmlntemiyle uumlretilir Estetik (Guumlzel) vepuumlruumlzsuumlz yuumlzeyleri ile dekoratif goumlruumlnuumlr Dilim arasında bırakılan kanatlarla hava temasalanı muumlmkuumln olduğu kadar arttırılmıştır Aluumlminyum malzemeden imal edildiği iccedilinhafiftir Bunun yanında ilk yatırım maliyeti yuumlksektir Korozyon (Paslanma) tehlikesi vardırBu nedenle bazı aliminyum radyatoumlrlerde suyun geccediltiği kanallara ccedilelik boru yerleştirilir Buccedilelik borular aliminyum folyo ile kaplanır Hava tuumlrbuumllansı ve ısı guumlcuumlnuumln yuumlkseltilmesi iccedilinkanatlarla şekillendirilir
Şekil 127 Aluumlminyum radyatoumlrlerin goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
30
Soru 3 Aluumlminyum dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 128 Aluumlminyum dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Aluumlminyum radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli tapası reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Radyatoumlr dilimi ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 1Radyatoumlr diliminin deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 2 Radyatoumlr dilimini birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 işlemleri tekrarlayarak diğer dilimleri de takınız8 Elde edilen radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı
radyatoumlr tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
16
132 Isı Kaybı
Binalarda ısı kaybı hesaplarını yapabilmek iccedilin binanın durumu binanın hangi coğrafiboumllgede olduğu youmlnuuml binanın inşasında kullanılan yapı malzemelerinin cinsi hakkındagerekli bilgilere sahip olmak gerekir
Binanın her bir hacmi iki şekilde ısı kaybeder Birincisi yapı malzemelerinden (Kumccedilimento taş briket kireccedil demir ahşap cam vb) geccedilen ısı kayıpları (İletimsel veyatransmisyon) ikincisi pencere ve kapı boşlukları gibi yerlerde meydana gelen ısı kayıplarıdır(İnfiltrasyon)
1321 Duvarlarda Isı Kaybı
Binaların iccedil ve dış duvarlarında ısı kaybı meydana gelir Isı kaybı duvarları oluşturanana malzemelere (Taş tuğla beton briket vb) iccedil ve dış sıva cinslerine varsa ısı yalıtımıcinsine bunların kalınlıkları duvarların boyutları zemin veya bodrum kat duvarlarınıntoprağa bitişik olup olmadığı gibi durumlara bağlı olarak artar veya azalır (Duvarlardayapılacak ısı yalıtımı ısı kaybını azaltacaktır)
1322 Kapı ve Pencerelerden Isı Kaybı
Pencere ve kapıların boyutları yapılış şekli ve cinsi (Tek veya ccedilift cam) malzemelerive accedilılan kısımların boyutları gibi kriterlere bağlı olarak değişir
1323 Doumlşemelerden Isı Kaybı
Doumlşemelerin yapısı malzemeleri kalınlıkları boyutları ve doumlşemenin durumlarına(Zemine oturan toprak temaslı doumlşeme accedilık geccedilit uumlzerindeki dış hava temaslı ara katdoumlşemesi gibi) goumlre ısı kaybı meydana gelir Ayrıca tavanlar da dikkate alınır (Ccedilatıda ısıyalıtımı yapılıp yapılmadığı gibihellip)
1324 İnfiltrasyon Yolu ile Isı Kaybı
Kapatılmış durumda olan pencere ve kapıların accedilılan kanatları ile tam ccedilakışmamaktave arada bir boşluk kalmaktadır Dış hava ile hacmin iccedil havası arasındaki basınccedil farkınedeniyle bu aralıklardan iccedileriye soğuk olan dış hava sızmaktadır Odaya sızan dış havaaynı miktarda ve sıcak olan iccedil havanın dışarı sızmasına neden olmaktadır Bu durumdaodaya sızan soğuk dış havanın oda sıcaklığına kadar ısıtılması gerekmektedir Bu soğuksızıntı havasını ısıtmak iccedilin gereken ısı miktarına hava sızıntısı (İnfiltrasyon) ısı kaybı denirİnfiltrasyon ısı kaybını hesaplamak iccedilin pencere ve kapıların accedilılan kısımlarının ccedilevreuzunlukları oumlnceden hesaplanmalıdır
17
1325 İşletme Ruumlzgacircr ve Youmln Zamları
Binanın işletme durumu(Tesisatın suumlrekli ccedilalışıp ccedilalışmaması ve soumlnduumlruumlluumlş suumlresi)dış kapının doğrudan dış havaya accedilıldığı ortamlar (Duumlkkacircn mağaza banka vs yerler) ısıkaybını oluşturur Hava sızıntısından farklı olarak bir hava değişiminin soumlzkonusu olduğu vebir hacmin ısı kaybının hesaplanmasında dış duvarların youmlnuumlnuumln oumlnemi (Ccediluumlnkuuml kuzey yarımkuumlrede binaların guumlneye bakan odaları guumlneş ışınlarının radyasyonu etkisiyle bir miktarısınır) goumlz oumlnuumlnde bulundurularak ısı kaybı hesaplanır
14 Isıtıcıların Montajı
Şekil 113 Isıtıcı ccedileşitleri
141 Isıtıcı Montaj Takımlarının Oluşması
Isıtıcının istenen konumda tesisata bağlanabilmesi iccedilin kullanılan tesbit ve bağlantıparccedilalarına montaj elemanı ısıtıcı dilimlerinin birleştirilerek grup oluşturulması ve ısıtıcınıntesisata bağlanması iccedilin kullanılan oumlzel takımlara ısıtıcı montaj takımları denir
Konvektoumlr fancoil panel ve levhalı ısıtıcılarda montaj elemanları ıstıcı ile birlikteverilir Montaj bilgileri bir broşuumlr ile anlatılır Bu bilgiler doğrultusunda verilen elemanlarlamonte edilir Diğer ısıtıcılarda oumlzellikle dilimli ısıtıcılarda boumlyle bir olanak yoktur Montajelemanları ayrı ayrı temin edilir Montaj teknik elemanın bilgi ve becerisine bağlıdırGerekli olan takım ve elemanlar aşağıda belirtilmiştir
18
1411 Radyatoumlr Nipeli
Oslash32mm(1frac14) anma ccedilapında ccedilelik malzemedenyapılır Her iki ucuna da birbirinin tersi olan sağ-sol dişaccedilılır Tek youmlnluuml doumlnduumlruumllmesiyle her iki tarafı daccediloumlzer veya sıkar Sağ-sol dişler nipel ortasında birleşirNipel iccedil ccedilapına bırakılan tırnaklar anahtar ağzı goumlrevigoumlruumlr Bazı nipeller dikine biccedilimli kesik olarak uumlretilirNipelin iccedilten anahtarla zorlanması durumunda nipelccedilapı genişleyerek ısıtıcı delik ccedilapını tam kavrar Dilimdişinin sıyırmasını oumlnler
Şekil 114 Radyatoumlr nipeli
1412 Radyatoumlr Tapası
Temper doumlkuumlmden anahtar ağızlı olarak imal edilirSağ veya sol vida ccedilekilir Anma ccedilapı Oslash32mm(1frac14)rsquodir Buoumllccediluuml tapanın diş dibine olan oumllccediluumlsuumlduumlr İşccedililiğindekesinlikle ağzlı anahtarlar kullanılmalıdır Dişli boruanahtarları zorlanmalarda anahtar ağızlarının bozulmasınaneden olur
Şekil 115 Radyatoumlr tapası
1413 Reduumlksiyon
Radyatoumlr reduumlksiyonu tapa gibi temper doumlkuumlmdenaynı oumllccediluumlde ve diş youmlnlerinde anahtar ağızlı olarak yapılırFarklı olarak ortasına sağ dişli Oslash10 Oslash15 Oslash20 ve Oslash25mm oumllccediluumllerinde boru vidaları accedilılmış delik bırakılır Budeliklere radyatoumlr vanası veya puumlrjoumlr bağlanır
Şekil 116 Radyatoumlr reduumlksiyonu
1414 Radyatoumlr Contası
Oslash32 mm iccedil ccedilapında yağlı kağıt fiber sıvı silikon tuumlruuml vekauccediluktan yapılan sızdırmazlık elemanıdır Buharlı tesisatlarda fibercontalar kullanılır Radyatoumlr dilimini soumlkmeden gevşeterek yapılantamiratlarda sıvı conta kullanışlı olur Conta kullanılacak yuumlzey iyitemizlenmelidir Kağıt ve fiber conta yuumlzeylerine suumllyen veya bezirsuumlruumllmelidir
Şekil 117 Radyatoumlr contası
19
1415 Radyatoumlr Konsolu
T demirinden veya doumlkme demirden dilimarasına oturabilecek biccedilimde uumlretilir Duvar doumlşemeve tavan tipi olarak uumlccedil ccedileşit konsol vardır Duvar tipikonsolun duvar iccedilinde kalan ucuna tırnaklar accedilılır Butırnaklar konulan dolgu harcının konsolu tamkavramasını sağlar Tavan ve doumlşeme tipinde ise en az70 mm yuumlksekliğinde tabanı doumlşemeye veya tavankiriş alt yuumlzeyine oturabilecek biccedilimde yapılır
Şekil 118 Radyatoumlr konsolları
Sabit Ayaklı Konsol Ayarlı Ayaklı Konsol Ayarlı Askı Konsolu Sabit Askı Konsolu
Şekil 119 Radyatoumlr konsolu ccedileşitleri
1416 Radyatoumlr Kelepccedilesi
Ccedilelik sacdan radyatoumlr birleşim boğazı ccedilapında biccedilimli olarak yapılır Sac kalınlığınınaz olması durumunda dayanımı artırmak iccedilin kordonlu uumlretilir İki veya uumlccedil parccediladanmeydana gelir Parccedilaları vida veya vida-somunla tutturulur Kelepccedile kuyruğunun ccedilimentoharcını tam kavraması iccedilin enine kordonlu ve ccedilentikli yapılır Kelepccedileler genellikle duvaramontaj edilir Radyatoumlr arkasında 40 mm boşluk bırakılacağından dilim genişliğiyle kelepccedileekseni arasında uygun boşluk bırakılarak montaj edilir Montajında yatay ve dikey terazisigoumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır
20
Şekil 120 Radyatoumlr kelepccedilelerinin goumlruumlnuumlşuuml
1417 Isıtıcı Vanaları
Isıtıcı(Radyatoumlr) vanaları pirinccedil ve bronz malzemeden yapılır Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaakışkan kesici olarak kullanılır Oslash15-Oslash20-Oslash25-mm anma oumllccediluumllerinde bulunur Isıtıcıgenişliğine ve montaj durumuna uyması iccedilin koumlşeli (Koumlşe doumlnuumlşluuml) ve duumlz biccedilimli yapılırİccedilten-dıştan ayarlı dışardan ayarlı iccedilten ayarlı termostatik ve kompakt (Bitişik giriş-ccedilıkışlı)olarak ccedileşitleri vardır
Isıtıcı vanası gerektiğinde tesisat ve ısıtıcıyı birbirinden ayırma goumlrevi de goumlruumlrBunun iccedilin vananın bir ucu iccedil diğer ucu dış dişli yapılır Dış dişe rakor somunu takılırIsıtıcıların kolay soumlkuumllmesi ve soumlkuumlm sırasında tesisat suyunun dışarı akmaması iccedilin vananınrakoru ısıtıcı tarafına gelmelidir Isıtıcı doumlnuumlşlerinde vana yerine rakor parccedilaları dakullanılabilir Bu rakorlar accedilma-kapama yapamaz Sadece ısıtıcı tesisat bağlantısı goumlrevigoumlruumlr Duumlz ve koumlşeli biccedilimlerde yapılır Isıtıcı doumlnuumlşlerine iccedilten ayarlı vanalar da takmakmuumlmkuumlnduumlr Bu vanalara accedilıktan accedilma-kapama yapılamaz Ancak tesisatccedilı tarafından oumlzelallen (goumlmme) anahtarıyla ayar yapılabilir İccedilten ayarlı vanalara ısıtıcı doumlnuumlş vanası da denir
21
22
Şekil 121 Isıtıcı vana ccedileşitleri
23
1418 Isıtıcı Montaj Takımları
Isıtıcı dilimlerinin birleştirilmesinde oumlzel olarak yapılmış nipel anahtarı ve kolukullanılır Oslash18-Oslash20mm yuvarlak dolu ccedilelikten yapılır Ucu 32mm lacircmel yapılarak nipelanahtarı oluşturulur Anahtarın boyu 300 500 800 VE 1000 mm oumllccediluumllerinde olurAnahtarın kolay doumlnduumlruumllmesi iccedilin diğer ucu anahtar kolunu geccedilecek biccedilimde karedikdoumlrtgen veya altıgen biccedilimli yapılır Ccediloğu zaman anahtar ucu dairesel buumlkuumlluumlr Anahtarkolu bu daire iccediline takılarak doumlnduumlruumlluumlr
Anahtar kolu 550-800mm uzunluğunda en az 18-20mm ccedilapında ve ccedilelikmalzemeden yapılır Anahtar takılacak ucu anahtar ucuna uygun biccedilimde işlenir Anahtarkolunun moment kuvvetini arttırmak iccedilin uzatma kol borusu kullanılır Oslash20 mm lik boru buiş iccedilin uygun olur
Anahtarın ısıtıcı dilimli delik ekseni doğrultusunda durması iccedilin altına destekkonulmalıdır Destek ısıtıcı genişliği kadar olmalıdır Uumlzerine ısıtıcının yarım genişliğikadar V accedilılması gerekir Anahtar V iccedilinde kılavuzlanarak doumlnduumlruumlluumlr
Şekil 122 Montaj takımlarının goumlruumlnuumlşleri
Radyatoumlr tapa ve reduumlksiyonlarının sıkılıp soumlkuumllebilmesi iccedilin oumlzel yapılmış ağızlıanahtar veya kurbağacık anahtar kelepccedile vidasını sıkmak iccedilin uzun saplı tornavida kullanılırRadyatoumlr vanası rakorlarını sıkmak iccedilin vana ccedilapına uygun oumlzel yapılmış rakor anahtarıkullanılır Rakor anahtarı rakorun iccedilindeki tırnağı kavrayacak biccedilimde ve rakor ccedilapındaolmalıdır Rakor hiccedilbir zaman başka tuumlr bir anahtarla sıkılıp soumlkuumllmemelidir
24
142 Dilimli Isıtıcıların Gruplandırılması
Birbiriyle yan yana birleştirilebilir biccedilimde yapılan ısıtıcılara dilimli ısıtıcı(Radyatoumlr) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlne de dilim adı verilir Dilimli ısıtıcılardoumlkme demir ccedilelik ve aluumlminyum malzemeden yapılır ve yapıldığı malzemeyleisimlendirilirler Uumlccedil grupta ele alınır
1421 Doumlkme Dilimli Radyatoumlrler
Doumlkme demir ısıtıcılar lacircmelli grafit doumlkme demirden uumlretilir Doumlkuumlm kalıplarındadilimler halinde yapılır Dilimlerin her iki yanında bırakılan vidalı delikler sayesinde birbaşka dilimle birleştirilebilecek şekilde yapılır Dilimlerin bir yuumlzuumlnde Oslash32mm sağ diğeryuumlzuumlnde Oslash32mm sol bağlantı deliğiyle bağlantı yapılır Birleştirmede Oslash32mm sağ-sol ccedileliknipeller kullanılır Dilim genişliği 60mmdir Delik eksenleri arası ve dilim genişliğioumllccediluumlsuumlyle adlandırılır
Kolonlu radyatoumlrler ise ısıtma yuumlzey alanlarını artırmak iccedilin akışkan iletim kanallarıarası boşaltılmış biccedilimde yapılır Dışarıdan bu boşluklar goumlzle goumlruumlluumlr Boşluklarda havasirkuumllasyonu meydana gelir Bu şekilde hava temas alanı artırılır Isı verimi yuumlkseltilir Uumlccedildoumlrt beş altı vs kolonlu olarak uumlretilir
Şekil 123 Doumlkme dilimli radyatoumlr grubu dilim oumllccediluumllendirmesi ve dilim oumllccediluumlleri
25
Soru 1 Doumlkme dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 124 Doumlkme dilimli radyatoumlr gruplandırmak
26
UYGULAMA FAALİYETİ
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Doumlkuumlm radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli radyatoumlr tapası radyatoumlr
reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr dilimlerini duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Doumlkuumlm radyatoumlr dilimi ağızlarını ccedilizmeden eğeyle temizleyiniz3 Bir radyatoumlr diliminin deliklerine nipellerini elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci dilimi birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 maddeleri tekrarlayarak diğer radyatoumlr dilimlerini de birleştiriniz8 Raryatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Dilim aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
UYGULAMA FAALİYETİ
27
1422 Ccedilelik Dilimli Radyatoumlrler
Bu ısıtıcılar presli dilim parccedilalarının oumlzel direnccedil kaynağı yapılması şeklinde uumlretilirYaklaşık 1mm et kalınlığında ccedilelik sac kullanılır Dilimler birbirine direnccedil kaynaklıbirleştirilerek oluşturulur Gerekirse birkaccedil grup ccedilelik nipellerle birleştirilir ve buumlyuumlk gruplarelde edilebilir Genellikle sipariş uumlzerine istenilen dilim sayısında uumlretilir 7 bar testbasıncına tabi tutulduktan sonra piyasaya verilir
Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplarının ilk ve son dilim bağlantı deliklerine oslash32mm vidaaccedilılır Vida youmlnuuml birbirine sağ-sol youmlnuumlndedir Anma oumllccediluumlleri delik eksenleri arası ve dilimgenişliği oumllccediluumlleriyle anılır Buumltuumln ccedilelik dilimli radyatoumlrlerin dilim kalınlığı 50mmdir
Şekil 125 Ccedilelik dilimli radyatoumlruumln goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
28
Soru 2 Ccedilelik dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 126 Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Ccedilelik radyatoumlr (En 5erli 2 adet grup) radyatoumlr nipeli tapası ve reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz bir zemindehazırlayınız
2 Radyatoumlr grubu delik ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 Birinci radyatoumlr grubunun deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci radyatoumlr grubunu birinci grup nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 Radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız8 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız9 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
29
1423 Aluumlminyum Dilimli Radyatoumlrler
Aluumlminyum dilimli radyatoumlrler pres doumlkuumlm youmlntemiyle uumlretilir Estetik (Guumlzel) vepuumlruumlzsuumlz yuumlzeyleri ile dekoratif goumlruumlnuumlr Dilim arasında bırakılan kanatlarla hava temasalanı muumlmkuumln olduğu kadar arttırılmıştır Aluumlminyum malzemeden imal edildiği iccedilinhafiftir Bunun yanında ilk yatırım maliyeti yuumlksektir Korozyon (Paslanma) tehlikesi vardırBu nedenle bazı aliminyum radyatoumlrlerde suyun geccediltiği kanallara ccedilelik boru yerleştirilir Buccedilelik borular aliminyum folyo ile kaplanır Hava tuumlrbuumllansı ve ısı guumlcuumlnuumln yuumlkseltilmesi iccedilinkanatlarla şekillendirilir
Şekil 127 Aluumlminyum radyatoumlrlerin goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
30
Soru 3 Aluumlminyum dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 128 Aluumlminyum dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Aluumlminyum radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli tapası reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Radyatoumlr dilimi ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 1Radyatoumlr diliminin deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 2 Radyatoumlr dilimini birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 işlemleri tekrarlayarak diğer dilimleri de takınız8 Elde edilen radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı
radyatoumlr tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
17
1325 İşletme Ruumlzgacircr ve Youmln Zamları
Binanın işletme durumu(Tesisatın suumlrekli ccedilalışıp ccedilalışmaması ve soumlnduumlruumlluumlş suumlresi)dış kapının doğrudan dış havaya accedilıldığı ortamlar (Duumlkkacircn mağaza banka vs yerler) ısıkaybını oluşturur Hava sızıntısından farklı olarak bir hava değişiminin soumlzkonusu olduğu vebir hacmin ısı kaybının hesaplanmasında dış duvarların youmlnuumlnuumln oumlnemi (Ccediluumlnkuuml kuzey yarımkuumlrede binaların guumlneye bakan odaları guumlneş ışınlarının radyasyonu etkisiyle bir miktarısınır) goumlz oumlnuumlnde bulundurularak ısı kaybı hesaplanır
14 Isıtıcıların Montajı
Şekil 113 Isıtıcı ccedileşitleri
141 Isıtıcı Montaj Takımlarının Oluşması
Isıtıcının istenen konumda tesisata bağlanabilmesi iccedilin kullanılan tesbit ve bağlantıparccedilalarına montaj elemanı ısıtıcı dilimlerinin birleştirilerek grup oluşturulması ve ısıtıcınıntesisata bağlanması iccedilin kullanılan oumlzel takımlara ısıtıcı montaj takımları denir
Konvektoumlr fancoil panel ve levhalı ısıtıcılarda montaj elemanları ıstıcı ile birlikteverilir Montaj bilgileri bir broşuumlr ile anlatılır Bu bilgiler doğrultusunda verilen elemanlarlamonte edilir Diğer ısıtıcılarda oumlzellikle dilimli ısıtıcılarda boumlyle bir olanak yoktur Montajelemanları ayrı ayrı temin edilir Montaj teknik elemanın bilgi ve becerisine bağlıdırGerekli olan takım ve elemanlar aşağıda belirtilmiştir
18
1411 Radyatoumlr Nipeli
Oslash32mm(1frac14) anma ccedilapında ccedilelik malzemedenyapılır Her iki ucuna da birbirinin tersi olan sağ-sol dişaccedilılır Tek youmlnluuml doumlnduumlruumllmesiyle her iki tarafı daccediloumlzer veya sıkar Sağ-sol dişler nipel ortasında birleşirNipel iccedil ccedilapına bırakılan tırnaklar anahtar ağzı goumlrevigoumlruumlr Bazı nipeller dikine biccedilimli kesik olarak uumlretilirNipelin iccedilten anahtarla zorlanması durumunda nipelccedilapı genişleyerek ısıtıcı delik ccedilapını tam kavrar Dilimdişinin sıyırmasını oumlnler
Şekil 114 Radyatoumlr nipeli
1412 Radyatoumlr Tapası
Temper doumlkuumlmden anahtar ağızlı olarak imal edilirSağ veya sol vida ccedilekilir Anma ccedilapı Oslash32mm(1frac14)rsquodir Buoumllccediluuml tapanın diş dibine olan oumllccediluumlsuumlduumlr İşccedililiğindekesinlikle ağzlı anahtarlar kullanılmalıdır Dişli boruanahtarları zorlanmalarda anahtar ağızlarının bozulmasınaneden olur
Şekil 115 Radyatoumlr tapası
1413 Reduumlksiyon
Radyatoumlr reduumlksiyonu tapa gibi temper doumlkuumlmdenaynı oumllccediluumlde ve diş youmlnlerinde anahtar ağızlı olarak yapılırFarklı olarak ortasına sağ dişli Oslash10 Oslash15 Oslash20 ve Oslash25mm oumllccediluumllerinde boru vidaları accedilılmış delik bırakılır Budeliklere radyatoumlr vanası veya puumlrjoumlr bağlanır
Şekil 116 Radyatoumlr reduumlksiyonu
1414 Radyatoumlr Contası
Oslash32 mm iccedil ccedilapında yağlı kağıt fiber sıvı silikon tuumlruuml vekauccediluktan yapılan sızdırmazlık elemanıdır Buharlı tesisatlarda fibercontalar kullanılır Radyatoumlr dilimini soumlkmeden gevşeterek yapılantamiratlarda sıvı conta kullanışlı olur Conta kullanılacak yuumlzey iyitemizlenmelidir Kağıt ve fiber conta yuumlzeylerine suumllyen veya bezirsuumlruumllmelidir
Şekil 117 Radyatoumlr contası
19
1415 Radyatoumlr Konsolu
T demirinden veya doumlkme demirden dilimarasına oturabilecek biccedilimde uumlretilir Duvar doumlşemeve tavan tipi olarak uumlccedil ccedileşit konsol vardır Duvar tipikonsolun duvar iccedilinde kalan ucuna tırnaklar accedilılır Butırnaklar konulan dolgu harcının konsolu tamkavramasını sağlar Tavan ve doumlşeme tipinde ise en az70 mm yuumlksekliğinde tabanı doumlşemeye veya tavankiriş alt yuumlzeyine oturabilecek biccedilimde yapılır
Şekil 118 Radyatoumlr konsolları
Sabit Ayaklı Konsol Ayarlı Ayaklı Konsol Ayarlı Askı Konsolu Sabit Askı Konsolu
Şekil 119 Radyatoumlr konsolu ccedileşitleri
1416 Radyatoumlr Kelepccedilesi
Ccedilelik sacdan radyatoumlr birleşim boğazı ccedilapında biccedilimli olarak yapılır Sac kalınlığınınaz olması durumunda dayanımı artırmak iccedilin kordonlu uumlretilir İki veya uumlccedil parccediladanmeydana gelir Parccedilaları vida veya vida-somunla tutturulur Kelepccedile kuyruğunun ccedilimentoharcını tam kavraması iccedilin enine kordonlu ve ccedilentikli yapılır Kelepccedileler genellikle duvaramontaj edilir Radyatoumlr arkasında 40 mm boşluk bırakılacağından dilim genişliğiyle kelepccedileekseni arasında uygun boşluk bırakılarak montaj edilir Montajında yatay ve dikey terazisigoumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır
20
Şekil 120 Radyatoumlr kelepccedilelerinin goumlruumlnuumlşuuml
1417 Isıtıcı Vanaları
Isıtıcı(Radyatoumlr) vanaları pirinccedil ve bronz malzemeden yapılır Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaakışkan kesici olarak kullanılır Oslash15-Oslash20-Oslash25-mm anma oumllccediluumllerinde bulunur Isıtıcıgenişliğine ve montaj durumuna uyması iccedilin koumlşeli (Koumlşe doumlnuumlşluuml) ve duumlz biccedilimli yapılırİccedilten-dıştan ayarlı dışardan ayarlı iccedilten ayarlı termostatik ve kompakt (Bitişik giriş-ccedilıkışlı)olarak ccedileşitleri vardır
Isıtıcı vanası gerektiğinde tesisat ve ısıtıcıyı birbirinden ayırma goumlrevi de goumlruumlrBunun iccedilin vananın bir ucu iccedil diğer ucu dış dişli yapılır Dış dişe rakor somunu takılırIsıtıcıların kolay soumlkuumllmesi ve soumlkuumlm sırasında tesisat suyunun dışarı akmaması iccedilin vananınrakoru ısıtıcı tarafına gelmelidir Isıtıcı doumlnuumlşlerinde vana yerine rakor parccedilaları dakullanılabilir Bu rakorlar accedilma-kapama yapamaz Sadece ısıtıcı tesisat bağlantısı goumlrevigoumlruumlr Duumlz ve koumlşeli biccedilimlerde yapılır Isıtıcı doumlnuumlşlerine iccedilten ayarlı vanalar da takmakmuumlmkuumlnduumlr Bu vanalara accedilıktan accedilma-kapama yapılamaz Ancak tesisatccedilı tarafından oumlzelallen (goumlmme) anahtarıyla ayar yapılabilir İccedilten ayarlı vanalara ısıtıcı doumlnuumlş vanası da denir
21
22
Şekil 121 Isıtıcı vana ccedileşitleri
23
1418 Isıtıcı Montaj Takımları
Isıtıcı dilimlerinin birleştirilmesinde oumlzel olarak yapılmış nipel anahtarı ve kolukullanılır Oslash18-Oslash20mm yuvarlak dolu ccedilelikten yapılır Ucu 32mm lacircmel yapılarak nipelanahtarı oluşturulur Anahtarın boyu 300 500 800 VE 1000 mm oumllccediluumllerinde olurAnahtarın kolay doumlnduumlruumllmesi iccedilin diğer ucu anahtar kolunu geccedilecek biccedilimde karedikdoumlrtgen veya altıgen biccedilimli yapılır Ccediloğu zaman anahtar ucu dairesel buumlkuumlluumlr Anahtarkolu bu daire iccediline takılarak doumlnduumlruumlluumlr
Anahtar kolu 550-800mm uzunluğunda en az 18-20mm ccedilapında ve ccedilelikmalzemeden yapılır Anahtar takılacak ucu anahtar ucuna uygun biccedilimde işlenir Anahtarkolunun moment kuvvetini arttırmak iccedilin uzatma kol borusu kullanılır Oslash20 mm lik boru buiş iccedilin uygun olur
Anahtarın ısıtıcı dilimli delik ekseni doğrultusunda durması iccedilin altına destekkonulmalıdır Destek ısıtıcı genişliği kadar olmalıdır Uumlzerine ısıtıcının yarım genişliğikadar V accedilılması gerekir Anahtar V iccedilinde kılavuzlanarak doumlnduumlruumlluumlr
Şekil 122 Montaj takımlarının goumlruumlnuumlşleri
Radyatoumlr tapa ve reduumlksiyonlarının sıkılıp soumlkuumllebilmesi iccedilin oumlzel yapılmış ağızlıanahtar veya kurbağacık anahtar kelepccedile vidasını sıkmak iccedilin uzun saplı tornavida kullanılırRadyatoumlr vanası rakorlarını sıkmak iccedilin vana ccedilapına uygun oumlzel yapılmış rakor anahtarıkullanılır Rakor anahtarı rakorun iccedilindeki tırnağı kavrayacak biccedilimde ve rakor ccedilapındaolmalıdır Rakor hiccedilbir zaman başka tuumlr bir anahtarla sıkılıp soumlkuumllmemelidir
24
142 Dilimli Isıtıcıların Gruplandırılması
Birbiriyle yan yana birleştirilebilir biccedilimde yapılan ısıtıcılara dilimli ısıtıcı(Radyatoumlr) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlne de dilim adı verilir Dilimli ısıtıcılardoumlkme demir ccedilelik ve aluumlminyum malzemeden yapılır ve yapıldığı malzemeyleisimlendirilirler Uumlccedil grupta ele alınır
1421 Doumlkme Dilimli Radyatoumlrler
Doumlkme demir ısıtıcılar lacircmelli grafit doumlkme demirden uumlretilir Doumlkuumlm kalıplarındadilimler halinde yapılır Dilimlerin her iki yanında bırakılan vidalı delikler sayesinde birbaşka dilimle birleştirilebilecek şekilde yapılır Dilimlerin bir yuumlzuumlnde Oslash32mm sağ diğeryuumlzuumlnde Oslash32mm sol bağlantı deliğiyle bağlantı yapılır Birleştirmede Oslash32mm sağ-sol ccedileliknipeller kullanılır Dilim genişliği 60mmdir Delik eksenleri arası ve dilim genişliğioumllccediluumlsuumlyle adlandırılır
Kolonlu radyatoumlrler ise ısıtma yuumlzey alanlarını artırmak iccedilin akışkan iletim kanallarıarası boşaltılmış biccedilimde yapılır Dışarıdan bu boşluklar goumlzle goumlruumlluumlr Boşluklarda havasirkuumllasyonu meydana gelir Bu şekilde hava temas alanı artırılır Isı verimi yuumlkseltilir Uumlccedildoumlrt beş altı vs kolonlu olarak uumlretilir
Şekil 123 Doumlkme dilimli radyatoumlr grubu dilim oumllccediluumllendirmesi ve dilim oumllccediluumlleri
25
Soru 1 Doumlkme dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 124 Doumlkme dilimli radyatoumlr gruplandırmak
26
UYGULAMA FAALİYETİ
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Doumlkuumlm radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli radyatoumlr tapası radyatoumlr
reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr dilimlerini duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Doumlkuumlm radyatoumlr dilimi ağızlarını ccedilizmeden eğeyle temizleyiniz3 Bir radyatoumlr diliminin deliklerine nipellerini elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci dilimi birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 maddeleri tekrarlayarak diğer radyatoumlr dilimlerini de birleştiriniz8 Raryatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Dilim aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
UYGULAMA FAALİYETİ
27
1422 Ccedilelik Dilimli Radyatoumlrler
Bu ısıtıcılar presli dilim parccedilalarının oumlzel direnccedil kaynağı yapılması şeklinde uumlretilirYaklaşık 1mm et kalınlığında ccedilelik sac kullanılır Dilimler birbirine direnccedil kaynaklıbirleştirilerek oluşturulur Gerekirse birkaccedil grup ccedilelik nipellerle birleştirilir ve buumlyuumlk gruplarelde edilebilir Genellikle sipariş uumlzerine istenilen dilim sayısında uumlretilir 7 bar testbasıncına tabi tutulduktan sonra piyasaya verilir
Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplarının ilk ve son dilim bağlantı deliklerine oslash32mm vidaaccedilılır Vida youmlnuuml birbirine sağ-sol youmlnuumlndedir Anma oumllccediluumlleri delik eksenleri arası ve dilimgenişliği oumllccediluumlleriyle anılır Buumltuumln ccedilelik dilimli radyatoumlrlerin dilim kalınlığı 50mmdir
Şekil 125 Ccedilelik dilimli radyatoumlruumln goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
28
Soru 2 Ccedilelik dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 126 Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Ccedilelik radyatoumlr (En 5erli 2 adet grup) radyatoumlr nipeli tapası ve reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz bir zemindehazırlayınız
2 Radyatoumlr grubu delik ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 Birinci radyatoumlr grubunun deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci radyatoumlr grubunu birinci grup nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 Radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız8 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız9 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
29
1423 Aluumlminyum Dilimli Radyatoumlrler
Aluumlminyum dilimli radyatoumlrler pres doumlkuumlm youmlntemiyle uumlretilir Estetik (Guumlzel) vepuumlruumlzsuumlz yuumlzeyleri ile dekoratif goumlruumlnuumlr Dilim arasında bırakılan kanatlarla hava temasalanı muumlmkuumln olduğu kadar arttırılmıştır Aluumlminyum malzemeden imal edildiği iccedilinhafiftir Bunun yanında ilk yatırım maliyeti yuumlksektir Korozyon (Paslanma) tehlikesi vardırBu nedenle bazı aliminyum radyatoumlrlerde suyun geccediltiği kanallara ccedilelik boru yerleştirilir Buccedilelik borular aliminyum folyo ile kaplanır Hava tuumlrbuumllansı ve ısı guumlcuumlnuumln yuumlkseltilmesi iccedilinkanatlarla şekillendirilir
Şekil 127 Aluumlminyum radyatoumlrlerin goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
30
Soru 3 Aluumlminyum dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 128 Aluumlminyum dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Aluumlminyum radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli tapası reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Radyatoumlr dilimi ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 1Radyatoumlr diliminin deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 2 Radyatoumlr dilimini birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 işlemleri tekrarlayarak diğer dilimleri de takınız8 Elde edilen radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı
radyatoumlr tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
18
1411 Radyatoumlr Nipeli
Oslash32mm(1frac14) anma ccedilapında ccedilelik malzemedenyapılır Her iki ucuna da birbirinin tersi olan sağ-sol dişaccedilılır Tek youmlnluuml doumlnduumlruumllmesiyle her iki tarafı daccediloumlzer veya sıkar Sağ-sol dişler nipel ortasında birleşirNipel iccedil ccedilapına bırakılan tırnaklar anahtar ağzı goumlrevigoumlruumlr Bazı nipeller dikine biccedilimli kesik olarak uumlretilirNipelin iccedilten anahtarla zorlanması durumunda nipelccedilapı genişleyerek ısıtıcı delik ccedilapını tam kavrar Dilimdişinin sıyırmasını oumlnler
Şekil 114 Radyatoumlr nipeli
1412 Radyatoumlr Tapası
Temper doumlkuumlmden anahtar ağızlı olarak imal edilirSağ veya sol vida ccedilekilir Anma ccedilapı Oslash32mm(1frac14)rsquodir Buoumllccediluuml tapanın diş dibine olan oumllccediluumlsuumlduumlr İşccedililiğindekesinlikle ağzlı anahtarlar kullanılmalıdır Dişli boruanahtarları zorlanmalarda anahtar ağızlarının bozulmasınaneden olur
Şekil 115 Radyatoumlr tapası
1413 Reduumlksiyon
Radyatoumlr reduumlksiyonu tapa gibi temper doumlkuumlmdenaynı oumllccediluumlde ve diş youmlnlerinde anahtar ağızlı olarak yapılırFarklı olarak ortasına sağ dişli Oslash10 Oslash15 Oslash20 ve Oslash25mm oumllccediluumllerinde boru vidaları accedilılmış delik bırakılır Budeliklere radyatoumlr vanası veya puumlrjoumlr bağlanır
Şekil 116 Radyatoumlr reduumlksiyonu
1414 Radyatoumlr Contası
Oslash32 mm iccedil ccedilapında yağlı kağıt fiber sıvı silikon tuumlruuml vekauccediluktan yapılan sızdırmazlık elemanıdır Buharlı tesisatlarda fibercontalar kullanılır Radyatoumlr dilimini soumlkmeden gevşeterek yapılantamiratlarda sıvı conta kullanışlı olur Conta kullanılacak yuumlzey iyitemizlenmelidir Kağıt ve fiber conta yuumlzeylerine suumllyen veya bezirsuumlruumllmelidir
Şekil 117 Radyatoumlr contası
19
1415 Radyatoumlr Konsolu
T demirinden veya doumlkme demirden dilimarasına oturabilecek biccedilimde uumlretilir Duvar doumlşemeve tavan tipi olarak uumlccedil ccedileşit konsol vardır Duvar tipikonsolun duvar iccedilinde kalan ucuna tırnaklar accedilılır Butırnaklar konulan dolgu harcının konsolu tamkavramasını sağlar Tavan ve doumlşeme tipinde ise en az70 mm yuumlksekliğinde tabanı doumlşemeye veya tavankiriş alt yuumlzeyine oturabilecek biccedilimde yapılır
Şekil 118 Radyatoumlr konsolları
Sabit Ayaklı Konsol Ayarlı Ayaklı Konsol Ayarlı Askı Konsolu Sabit Askı Konsolu
Şekil 119 Radyatoumlr konsolu ccedileşitleri
1416 Radyatoumlr Kelepccedilesi
Ccedilelik sacdan radyatoumlr birleşim boğazı ccedilapında biccedilimli olarak yapılır Sac kalınlığınınaz olması durumunda dayanımı artırmak iccedilin kordonlu uumlretilir İki veya uumlccedil parccediladanmeydana gelir Parccedilaları vida veya vida-somunla tutturulur Kelepccedile kuyruğunun ccedilimentoharcını tam kavraması iccedilin enine kordonlu ve ccedilentikli yapılır Kelepccedileler genellikle duvaramontaj edilir Radyatoumlr arkasında 40 mm boşluk bırakılacağından dilim genişliğiyle kelepccedileekseni arasında uygun boşluk bırakılarak montaj edilir Montajında yatay ve dikey terazisigoumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır
20
Şekil 120 Radyatoumlr kelepccedilelerinin goumlruumlnuumlşuuml
1417 Isıtıcı Vanaları
Isıtıcı(Radyatoumlr) vanaları pirinccedil ve bronz malzemeden yapılır Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaakışkan kesici olarak kullanılır Oslash15-Oslash20-Oslash25-mm anma oumllccediluumllerinde bulunur Isıtıcıgenişliğine ve montaj durumuna uyması iccedilin koumlşeli (Koumlşe doumlnuumlşluuml) ve duumlz biccedilimli yapılırİccedilten-dıştan ayarlı dışardan ayarlı iccedilten ayarlı termostatik ve kompakt (Bitişik giriş-ccedilıkışlı)olarak ccedileşitleri vardır
Isıtıcı vanası gerektiğinde tesisat ve ısıtıcıyı birbirinden ayırma goumlrevi de goumlruumlrBunun iccedilin vananın bir ucu iccedil diğer ucu dış dişli yapılır Dış dişe rakor somunu takılırIsıtıcıların kolay soumlkuumllmesi ve soumlkuumlm sırasında tesisat suyunun dışarı akmaması iccedilin vananınrakoru ısıtıcı tarafına gelmelidir Isıtıcı doumlnuumlşlerinde vana yerine rakor parccedilaları dakullanılabilir Bu rakorlar accedilma-kapama yapamaz Sadece ısıtıcı tesisat bağlantısı goumlrevigoumlruumlr Duumlz ve koumlşeli biccedilimlerde yapılır Isıtıcı doumlnuumlşlerine iccedilten ayarlı vanalar da takmakmuumlmkuumlnduumlr Bu vanalara accedilıktan accedilma-kapama yapılamaz Ancak tesisatccedilı tarafından oumlzelallen (goumlmme) anahtarıyla ayar yapılabilir İccedilten ayarlı vanalara ısıtıcı doumlnuumlş vanası da denir
21
22
Şekil 121 Isıtıcı vana ccedileşitleri
23
1418 Isıtıcı Montaj Takımları
Isıtıcı dilimlerinin birleştirilmesinde oumlzel olarak yapılmış nipel anahtarı ve kolukullanılır Oslash18-Oslash20mm yuvarlak dolu ccedilelikten yapılır Ucu 32mm lacircmel yapılarak nipelanahtarı oluşturulur Anahtarın boyu 300 500 800 VE 1000 mm oumllccediluumllerinde olurAnahtarın kolay doumlnduumlruumllmesi iccedilin diğer ucu anahtar kolunu geccedilecek biccedilimde karedikdoumlrtgen veya altıgen biccedilimli yapılır Ccediloğu zaman anahtar ucu dairesel buumlkuumlluumlr Anahtarkolu bu daire iccediline takılarak doumlnduumlruumlluumlr
Anahtar kolu 550-800mm uzunluğunda en az 18-20mm ccedilapında ve ccedilelikmalzemeden yapılır Anahtar takılacak ucu anahtar ucuna uygun biccedilimde işlenir Anahtarkolunun moment kuvvetini arttırmak iccedilin uzatma kol borusu kullanılır Oslash20 mm lik boru buiş iccedilin uygun olur
Anahtarın ısıtıcı dilimli delik ekseni doğrultusunda durması iccedilin altına destekkonulmalıdır Destek ısıtıcı genişliği kadar olmalıdır Uumlzerine ısıtıcının yarım genişliğikadar V accedilılması gerekir Anahtar V iccedilinde kılavuzlanarak doumlnduumlruumlluumlr
Şekil 122 Montaj takımlarının goumlruumlnuumlşleri
Radyatoumlr tapa ve reduumlksiyonlarının sıkılıp soumlkuumllebilmesi iccedilin oumlzel yapılmış ağızlıanahtar veya kurbağacık anahtar kelepccedile vidasını sıkmak iccedilin uzun saplı tornavida kullanılırRadyatoumlr vanası rakorlarını sıkmak iccedilin vana ccedilapına uygun oumlzel yapılmış rakor anahtarıkullanılır Rakor anahtarı rakorun iccedilindeki tırnağı kavrayacak biccedilimde ve rakor ccedilapındaolmalıdır Rakor hiccedilbir zaman başka tuumlr bir anahtarla sıkılıp soumlkuumllmemelidir
24
142 Dilimli Isıtıcıların Gruplandırılması
Birbiriyle yan yana birleştirilebilir biccedilimde yapılan ısıtıcılara dilimli ısıtıcı(Radyatoumlr) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlne de dilim adı verilir Dilimli ısıtıcılardoumlkme demir ccedilelik ve aluumlminyum malzemeden yapılır ve yapıldığı malzemeyleisimlendirilirler Uumlccedil grupta ele alınır
1421 Doumlkme Dilimli Radyatoumlrler
Doumlkme demir ısıtıcılar lacircmelli grafit doumlkme demirden uumlretilir Doumlkuumlm kalıplarındadilimler halinde yapılır Dilimlerin her iki yanında bırakılan vidalı delikler sayesinde birbaşka dilimle birleştirilebilecek şekilde yapılır Dilimlerin bir yuumlzuumlnde Oslash32mm sağ diğeryuumlzuumlnde Oslash32mm sol bağlantı deliğiyle bağlantı yapılır Birleştirmede Oslash32mm sağ-sol ccedileliknipeller kullanılır Dilim genişliği 60mmdir Delik eksenleri arası ve dilim genişliğioumllccediluumlsuumlyle adlandırılır
Kolonlu radyatoumlrler ise ısıtma yuumlzey alanlarını artırmak iccedilin akışkan iletim kanallarıarası boşaltılmış biccedilimde yapılır Dışarıdan bu boşluklar goumlzle goumlruumlluumlr Boşluklarda havasirkuumllasyonu meydana gelir Bu şekilde hava temas alanı artırılır Isı verimi yuumlkseltilir Uumlccedildoumlrt beş altı vs kolonlu olarak uumlretilir
Şekil 123 Doumlkme dilimli radyatoumlr grubu dilim oumllccediluumllendirmesi ve dilim oumllccediluumlleri
25
Soru 1 Doumlkme dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 124 Doumlkme dilimli radyatoumlr gruplandırmak
26
UYGULAMA FAALİYETİ
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Doumlkuumlm radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli radyatoumlr tapası radyatoumlr
reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr dilimlerini duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Doumlkuumlm radyatoumlr dilimi ağızlarını ccedilizmeden eğeyle temizleyiniz3 Bir radyatoumlr diliminin deliklerine nipellerini elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci dilimi birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 maddeleri tekrarlayarak diğer radyatoumlr dilimlerini de birleştiriniz8 Raryatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Dilim aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
UYGULAMA FAALİYETİ
27
1422 Ccedilelik Dilimli Radyatoumlrler
Bu ısıtıcılar presli dilim parccedilalarının oumlzel direnccedil kaynağı yapılması şeklinde uumlretilirYaklaşık 1mm et kalınlığında ccedilelik sac kullanılır Dilimler birbirine direnccedil kaynaklıbirleştirilerek oluşturulur Gerekirse birkaccedil grup ccedilelik nipellerle birleştirilir ve buumlyuumlk gruplarelde edilebilir Genellikle sipariş uumlzerine istenilen dilim sayısında uumlretilir 7 bar testbasıncına tabi tutulduktan sonra piyasaya verilir
Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplarının ilk ve son dilim bağlantı deliklerine oslash32mm vidaaccedilılır Vida youmlnuuml birbirine sağ-sol youmlnuumlndedir Anma oumllccediluumlleri delik eksenleri arası ve dilimgenişliği oumllccediluumlleriyle anılır Buumltuumln ccedilelik dilimli radyatoumlrlerin dilim kalınlığı 50mmdir
Şekil 125 Ccedilelik dilimli radyatoumlruumln goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
28
Soru 2 Ccedilelik dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 126 Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Ccedilelik radyatoumlr (En 5erli 2 adet grup) radyatoumlr nipeli tapası ve reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz bir zemindehazırlayınız
2 Radyatoumlr grubu delik ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 Birinci radyatoumlr grubunun deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci radyatoumlr grubunu birinci grup nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 Radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız8 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız9 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
29
1423 Aluumlminyum Dilimli Radyatoumlrler
Aluumlminyum dilimli radyatoumlrler pres doumlkuumlm youmlntemiyle uumlretilir Estetik (Guumlzel) vepuumlruumlzsuumlz yuumlzeyleri ile dekoratif goumlruumlnuumlr Dilim arasında bırakılan kanatlarla hava temasalanı muumlmkuumln olduğu kadar arttırılmıştır Aluumlminyum malzemeden imal edildiği iccedilinhafiftir Bunun yanında ilk yatırım maliyeti yuumlksektir Korozyon (Paslanma) tehlikesi vardırBu nedenle bazı aliminyum radyatoumlrlerde suyun geccediltiği kanallara ccedilelik boru yerleştirilir Buccedilelik borular aliminyum folyo ile kaplanır Hava tuumlrbuumllansı ve ısı guumlcuumlnuumln yuumlkseltilmesi iccedilinkanatlarla şekillendirilir
Şekil 127 Aluumlminyum radyatoumlrlerin goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
30
Soru 3 Aluumlminyum dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 128 Aluumlminyum dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Aluumlminyum radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli tapası reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Radyatoumlr dilimi ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 1Radyatoumlr diliminin deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 2 Radyatoumlr dilimini birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 işlemleri tekrarlayarak diğer dilimleri de takınız8 Elde edilen radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı
radyatoumlr tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
19
1415 Radyatoumlr Konsolu
T demirinden veya doumlkme demirden dilimarasına oturabilecek biccedilimde uumlretilir Duvar doumlşemeve tavan tipi olarak uumlccedil ccedileşit konsol vardır Duvar tipikonsolun duvar iccedilinde kalan ucuna tırnaklar accedilılır Butırnaklar konulan dolgu harcının konsolu tamkavramasını sağlar Tavan ve doumlşeme tipinde ise en az70 mm yuumlksekliğinde tabanı doumlşemeye veya tavankiriş alt yuumlzeyine oturabilecek biccedilimde yapılır
Şekil 118 Radyatoumlr konsolları
Sabit Ayaklı Konsol Ayarlı Ayaklı Konsol Ayarlı Askı Konsolu Sabit Askı Konsolu
Şekil 119 Radyatoumlr konsolu ccedileşitleri
1416 Radyatoumlr Kelepccedilesi
Ccedilelik sacdan radyatoumlr birleşim boğazı ccedilapında biccedilimli olarak yapılır Sac kalınlığınınaz olması durumunda dayanımı artırmak iccedilin kordonlu uumlretilir İki veya uumlccedil parccediladanmeydana gelir Parccedilaları vida veya vida-somunla tutturulur Kelepccedile kuyruğunun ccedilimentoharcını tam kavraması iccedilin enine kordonlu ve ccedilentikli yapılır Kelepccedileler genellikle duvaramontaj edilir Radyatoumlr arkasında 40 mm boşluk bırakılacağından dilim genişliğiyle kelepccedileekseni arasında uygun boşluk bırakılarak montaj edilir Montajında yatay ve dikey terazisigoumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır
20
Şekil 120 Radyatoumlr kelepccedilelerinin goumlruumlnuumlşuuml
1417 Isıtıcı Vanaları
Isıtıcı(Radyatoumlr) vanaları pirinccedil ve bronz malzemeden yapılır Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaakışkan kesici olarak kullanılır Oslash15-Oslash20-Oslash25-mm anma oumllccediluumllerinde bulunur Isıtıcıgenişliğine ve montaj durumuna uyması iccedilin koumlşeli (Koumlşe doumlnuumlşluuml) ve duumlz biccedilimli yapılırİccedilten-dıştan ayarlı dışardan ayarlı iccedilten ayarlı termostatik ve kompakt (Bitişik giriş-ccedilıkışlı)olarak ccedileşitleri vardır
Isıtıcı vanası gerektiğinde tesisat ve ısıtıcıyı birbirinden ayırma goumlrevi de goumlruumlrBunun iccedilin vananın bir ucu iccedil diğer ucu dış dişli yapılır Dış dişe rakor somunu takılırIsıtıcıların kolay soumlkuumllmesi ve soumlkuumlm sırasında tesisat suyunun dışarı akmaması iccedilin vananınrakoru ısıtıcı tarafına gelmelidir Isıtıcı doumlnuumlşlerinde vana yerine rakor parccedilaları dakullanılabilir Bu rakorlar accedilma-kapama yapamaz Sadece ısıtıcı tesisat bağlantısı goumlrevigoumlruumlr Duumlz ve koumlşeli biccedilimlerde yapılır Isıtıcı doumlnuumlşlerine iccedilten ayarlı vanalar da takmakmuumlmkuumlnduumlr Bu vanalara accedilıktan accedilma-kapama yapılamaz Ancak tesisatccedilı tarafından oumlzelallen (goumlmme) anahtarıyla ayar yapılabilir İccedilten ayarlı vanalara ısıtıcı doumlnuumlş vanası da denir
21
22
Şekil 121 Isıtıcı vana ccedileşitleri
23
1418 Isıtıcı Montaj Takımları
Isıtıcı dilimlerinin birleştirilmesinde oumlzel olarak yapılmış nipel anahtarı ve kolukullanılır Oslash18-Oslash20mm yuvarlak dolu ccedilelikten yapılır Ucu 32mm lacircmel yapılarak nipelanahtarı oluşturulur Anahtarın boyu 300 500 800 VE 1000 mm oumllccediluumllerinde olurAnahtarın kolay doumlnduumlruumllmesi iccedilin diğer ucu anahtar kolunu geccedilecek biccedilimde karedikdoumlrtgen veya altıgen biccedilimli yapılır Ccediloğu zaman anahtar ucu dairesel buumlkuumlluumlr Anahtarkolu bu daire iccediline takılarak doumlnduumlruumlluumlr
Anahtar kolu 550-800mm uzunluğunda en az 18-20mm ccedilapında ve ccedilelikmalzemeden yapılır Anahtar takılacak ucu anahtar ucuna uygun biccedilimde işlenir Anahtarkolunun moment kuvvetini arttırmak iccedilin uzatma kol borusu kullanılır Oslash20 mm lik boru buiş iccedilin uygun olur
Anahtarın ısıtıcı dilimli delik ekseni doğrultusunda durması iccedilin altına destekkonulmalıdır Destek ısıtıcı genişliği kadar olmalıdır Uumlzerine ısıtıcının yarım genişliğikadar V accedilılması gerekir Anahtar V iccedilinde kılavuzlanarak doumlnduumlruumlluumlr
Şekil 122 Montaj takımlarının goumlruumlnuumlşleri
Radyatoumlr tapa ve reduumlksiyonlarının sıkılıp soumlkuumllebilmesi iccedilin oumlzel yapılmış ağızlıanahtar veya kurbağacık anahtar kelepccedile vidasını sıkmak iccedilin uzun saplı tornavida kullanılırRadyatoumlr vanası rakorlarını sıkmak iccedilin vana ccedilapına uygun oumlzel yapılmış rakor anahtarıkullanılır Rakor anahtarı rakorun iccedilindeki tırnağı kavrayacak biccedilimde ve rakor ccedilapındaolmalıdır Rakor hiccedilbir zaman başka tuumlr bir anahtarla sıkılıp soumlkuumllmemelidir
24
142 Dilimli Isıtıcıların Gruplandırılması
Birbiriyle yan yana birleştirilebilir biccedilimde yapılan ısıtıcılara dilimli ısıtıcı(Radyatoumlr) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlne de dilim adı verilir Dilimli ısıtıcılardoumlkme demir ccedilelik ve aluumlminyum malzemeden yapılır ve yapıldığı malzemeyleisimlendirilirler Uumlccedil grupta ele alınır
1421 Doumlkme Dilimli Radyatoumlrler
Doumlkme demir ısıtıcılar lacircmelli grafit doumlkme demirden uumlretilir Doumlkuumlm kalıplarındadilimler halinde yapılır Dilimlerin her iki yanında bırakılan vidalı delikler sayesinde birbaşka dilimle birleştirilebilecek şekilde yapılır Dilimlerin bir yuumlzuumlnde Oslash32mm sağ diğeryuumlzuumlnde Oslash32mm sol bağlantı deliğiyle bağlantı yapılır Birleştirmede Oslash32mm sağ-sol ccedileliknipeller kullanılır Dilim genişliği 60mmdir Delik eksenleri arası ve dilim genişliğioumllccediluumlsuumlyle adlandırılır
Kolonlu radyatoumlrler ise ısıtma yuumlzey alanlarını artırmak iccedilin akışkan iletim kanallarıarası boşaltılmış biccedilimde yapılır Dışarıdan bu boşluklar goumlzle goumlruumlluumlr Boşluklarda havasirkuumllasyonu meydana gelir Bu şekilde hava temas alanı artırılır Isı verimi yuumlkseltilir Uumlccedildoumlrt beş altı vs kolonlu olarak uumlretilir
Şekil 123 Doumlkme dilimli radyatoumlr grubu dilim oumllccediluumllendirmesi ve dilim oumllccediluumlleri
25
Soru 1 Doumlkme dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 124 Doumlkme dilimli radyatoumlr gruplandırmak
26
UYGULAMA FAALİYETİ
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Doumlkuumlm radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli radyatoumlr tapası radyatoumlr
reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr dilimlerini duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Doumlkuumlm radyatoumlr dilimi ağızlarını ccedilizmeden eğeyle temizleyiniz3 Bir radyatoumlr diliminin deliklerine nipellerini elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci dilimi birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 maddeleri tekrarlayarak diğer radyatoumlr dilimlerini de birleştiriniz8 Raryatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Dilim aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
UYGULAMA FAALİYETİ
27
1422 Ccedilelik Dilimli Radyatoumlrler
Bu ısıtıcılar presli dilim parccedilalarının oumlzel direnccedil kaynağı yapılması şeklinde uumlretilirYaklaşık 1mm et kalınlığında ccedilelik sac kullanılır Dilimler birbirine direnccedil kaynaklıbirleştirilerek oluşturulur Gerekirse birkaccedil grup ccedilelik nipellerle birleştirilir ve buumlyuumlk gruplarelde edilebilir Genellikle sipariş uumlzerine istenilen dilim sayısında uumlretilir 7 bar testbasıncına tabi tutulduktan sonra piyasaya verilir
Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplarının ilk ve son dilim bağlantı deliklerine oslash32mm vidaaccedilılır Vida youmlnuuml birbirine sağ-sol youmlnuumlndedir Anma oumllccediluumlleri delik eksenleri arası ve dilimgenişliği oumllccediluumlleriyle anılır Buumltuumln ccedilelik dilimli radyatoumlrlerin dilim kalınlığı 50mmdir
Şekil 125 Ccedilelik dilimli radyatoumlruumln goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
28
Soru 2 Ccedilelik dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 126 Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Ccedilelik radyatoumlr (En 5erli 2 adet grup) radyatoumlr nipeli tapası ve reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz bir zemindehazırlayınız
2 Radyatoumlr grubu delik ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 Birinci radyatoumlr grubunun deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci radyatoumlr grubunu birinci grup nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 Radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız8 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız9 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
29
1423 Aluumlminyum Dilimli Radyatoumlrler
Aluumlminyum dilimli radyatoumlrler pres doumlkuumlm youmlntemiyle uumlretilir Estetik (Guumlzel) vepuumlruumlzsuumlz yuumlzeyleri ile dekoratif goumlruumlnuumlr Dilim arasında bırakılan kanatlarla hava temasalanı muumlmkuumln olduğu kadar arttırılmıştır Aluumlminyum malzemeden imal edildiği iccedilinhafiftir Bunun yanında ilk yatırım maliyeti yuumlksektir Korozyon (Paslanma) tehlikesi vardırBu nedenle bazı aliminyum radyatoumlrlerde suyun geccediltiği kanallara ccedilelik boru yerleştirilir Buccedilelik borular aliminyum folyo ile kaplanır Hava tuumlrbuumllansı ve ısı guumlcuumlnuumln yuumlkseltilmesi iccedilinkanatlarla şekillendirilir
Şekil 127 Aluumlminyum radyatoumlrlerin goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
30
Soru 3 Aluumlminyum dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 128 Aluumlminyum dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Aluumlminyum radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli tapası reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Radyatoumlr dilimi ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 1Radyatoumlr diliminin deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 2 Radyatoumlr dilimini birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 işlemleri tekrarlayarak diğer dilimleri de takınız8 Elde edilen radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı
radyatoumlr tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
20
Şekil 120 Radyatoumlr kelepccedilelerinin goumlruumlnuumlşuuml
1417 Isıtıcı Vanaları
Isıtıcı(Radyatoumlr) vanaları pirinccedil ve bronz malzemeden yapılır Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaakışkan kesici olarak kullanılır Oslash15-Oslash20-Oslash25-mm anma oumllccediluumllerinde bulunur Isıtıcıgenişliğine ve montaj durumuna uyması iccedilin koumlşeli (Koumlşe doumlnuumlşluuml) ve duumlz biccedilimli yapılırİccedilten-dıştan ayarlı dışardan ayarlı iccedilten ayarlı termostatik ve kompakt (Bitişik giriş-ccedilıkışlı)olarak ccedileşitleri vardır
Isıtıcı vanası gerektiğinde tesisat ve ısıtıcıyı birbirinden ayırma goumlrevi de goumlruumlrBunun iccedilin vananın bir ucu iccedil diğer ucu dış dişli yapılır Dış dişe rakor somunu takılırIsıtıcıların kolay soumlkuumllmesi ve soumlkuumlm sırasında tesisat suyunun dışarı akmaması iccedilin vananınrakoru ısıtıcı tarafına gelmelidir Isıtıcı doumlnuumlşlerinde vana yerine rakor parccedilaları dakullanılabilir Bu rakorlar accedilma-kapama yapamaz Sadece ısıtıcı tesisat bağlantısı goumlrevigoumlruumlr Duumlz ve koumlşeli biccedilimlerde yapılır Isıtıcı doumlnuumlşlerine iccedilten ayarlı vanalar da takmakmuumlmkuumlnduumlr Bu vanalara accedilıktan accedilma-kapama yapılamaz Ancak tesisatccedilı tarafından oumlzelallen (goumlmme) anahtarıyla ayar yapılabilir İccedilten ayarlı vanalara ısıtıcı doumlnuumlş vanası da denir
21
22
Şekil 121 Isıtıcı vana ccedileşitleri
23
1418 Isıtıcı Montaj Takımları
Isıtıcı dilimlerinin birleştirilmesinde oumlzel olarak yapılmış nipel anahtarı ve kolukullanılır Oslash18-Oslash20mm yuvarlak dolu ccedilelikten yapılır Ucu 32mm lacircmel yapılarak nipelanahtarı oluşturulur Anahtarın boyu 300 500 800 VE 1000 mm oumllccediluumllerinde olurAnahtarın kolay doumlnduumlruumllmesi iccedilin diğer ucu anahtar kolunu geccedilecek biccedilimde karedikdoumlrtgen veya altıgen biccedilimli yapılır Ccediloğu zaman anahtar ucu dairesel buumlkuumlluumlr Anahtarkolu bu daire iccediline takılarak doumlnduumlruumlluumlr
Anahtar kolu 550-800mm uzunluğunda en az 18-20mm ccedilapında ve ccedilelikmalzemeden yapılır Anahtar takılacak ucu anahtar ucuna uygun biccedilimde işlenir Anahtarkolunun moment kuvvetini arttırmak iccedilin uzatma kol borusu kullanılır Oslash20 mm lik boru buiş iccedilin uygun olur
Anahtarın ısıtıcı dilimli delik ekseni doğrultusunda durması iccedilin altına destekkonulmalıdır Destek ısıtıcı genişliği kadar olmalıdır Uumlzerine ısıtıcının yarım genişliğikadar V accedilılması gerekir Anahtar V iccedilinde kılavuzlanarak doumlnduumlruumlluumlr
Şekil 122 Montaj takımlarının goumlruumlnuumlşleri
Radyatoumlr tapa ve reduumlksiyonlarının sıkılıp soumlkuumllebilmesi iccedilin oumlzel yapılmış ağızlıanahtar veya kurbağacık anahtar kelepccedile vidasını sıkmak iccedilin uzun saplı tornavida kullanılırRadyatoumlr vanası rakorlarını sıkmak iccedilin vana ccedilapına uygun oumlzel yapılmış rakor anahtarıkullanılır Rakor anahtarı rakorun iccedilindeki tırnağı kavrayacak biccedilimde ve rakor ccedilapındaolmalıdır Rakor hiccedilbir zaman başka tuumlr bir anahtarla sıkılıp soumlkuumllmemelidir
24
142 Dilimli Isıtıcıların Gruplandırılması
Birbiriyle yan yana birleştirilebilir biccedilimde yapılan ısıtıcılara dilimli ısıtıcı(Radyatoumlr) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlne de dilim adı verilir Dilimli ısıtıcılardoumlkme demir ccedilelik ve aluumlminyum malzemeden yapılır ve yapıldığı malzemeyleisimlendirilirler Uumlccedil grupta ele alınır
1421 Doumlkme Dilimli Radyatoumlrler
Doumlkme demir ısıtıcılar lacircmelli grafit doumlkme demirden uumlretilir Doumlkuumlm kalıplarındadilimler halinde yapılır Dilimlerin her iki yanında bırakılan vidalı delikler sayesinde birbaşka dilimle birleştirilebilecek şekilde yapılır Dilimlerin bir yuumlzuumlnde Oslash32mm sağ diğeryuumlzuumlnde Oslash32mm sol bağlantı deliğiyle bağlantı yapılır Birleştirmede Oslash32mm sağ-sol ccedileliknipeller kullanılır Dilim genişliği 60mmdir Delik eksenleri arası ve dilim genişliğioumllccediluumlsuumlyle adlandırılır
Kolonlu radyatoumlrler ise ısıtma yuumlzey alanlarını artırmak iccedilin akışkan iletim kanallarıarası boşaltılmış biccedilimde yapılır Dışarıdan bu boşluklar goumlzle goumlruumlluumlr Boşluklarda havasirkuumllasyonu meydana gelir Bu şekilde hava temas alanı artırılır Isı verimi yuumlkseltilir Uumlccedildoumlrt beş altı vs kolonlu olarak uumlretilir
Şekil 123 Doumlkme dilimli radyatoumlr grubu dilim oumllccediluumllendirmesi ve dilim oumllccediluumlleri
25
Soru 1 Doumlkme dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 124 Doumlkme dilimli radyatoumlr gruplandırmak
26
UYGULAMA FAALİYETİ
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Doumlkuumlm radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli radyatoumlr tapası radyatoumlr
reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr dilimlerini duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Doumlkuumlm radyatoumlr dilimi ağızlarını ccedilizmeden eğeyle temizleyiniz3 Bir radyatoumlr diliminin deliklerine nipellerini elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci dilimi birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 maddeleri tekrarlayarak diğer radyatoumlr dilimlerini de birleştiriniz8 Raryatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Dilim aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
UYGULAMA FAALİYETİ
27
1422 Ccedilelik Dilimli Radyatoumlrler
Bu ısıtıcılar presli dilim parccedilalarının oumlzel direnccedil kaynağı yapılması şeklinde uumlretilirYaklaşık 1mm et kalınlığında ccedilelik sac kullanılır Dilimler birbirine direnccedil kaynaklıbirleştirilerek oluşturulur Gerekirse birkaccedil grup ccedilelik nipellerle birleştirilir ve buumlyuumlk gruplarelde edilebilir Genellikle sipariş uumlzerine istenilen dilim sayısında uumlretilir 7 bar testbasıncına tabi tutulduktan sonra piyasaya verilir
Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplarının ilk ve son dilim bağlantı deliklerine oslash32mm vidaaccedilılır Vida youmlnuuml birbirine sağ-sol youmlnuumlndedir Anma oumllccediluumlleri delik eksenleri arası ve dilimgenişliği oumllccediluumlleriyle anılır Buumltuumln ccedilelik dilimli radyatoumlrlerin dilim kalınlığı 50mmdir
Şekil 125 Ccedilelik dilimli radyatoumlruumln goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
28
Soru 2 Ccedilelik dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 126 Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Ccedilelik radyatoumlr (En 5erli 2 adet grup) radyatoumlr nipeli tapası ve reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz bir zemindehazırlayınız
2 Radyatoumlr grubu delik ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 Birinci radyatoumlr grubunun deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci radyatoumlr grubunu birinci grup nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 Radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız8 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız9 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
29
1423 Aluumlminyum Dilimli Radyatoumlrler
Aluumlminyum dilimli radyatoumlrler pres doumlkuumlm youmlntemiyle uumlretilir Estetik (Guumlzel) vepuumlruumlzsuumlz yuumlzeyleri ile dekoratif goumlruumlnuumlr Dilim arasında bırakılan kanatlarla hava temasalanı muumlmkuumln olduğu kadar arttırılmıştır Aluumlminyum malzemeden imal edildiği iccedilinhafiftir Bunun yanında ilk yatırım maliyeti yuumlksektir Korozyon (Paslanma) tehlikesi vardırBu nedenle bazı aliminyum radyatoumlrlerde suyun geccediltiği kanallara ccedilelik boru yerleştirilir Buccedilelik borular aliminyum folyo ile kaplanır Hava tuumlrbuumllansı ve ısı guumlcuumlnuumln yuumlkseltilmesi iccedilinkanatlarla şekillendirilir
Şekil 127 Aluumlminyum radyatoumlrlerin goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
30
Soru 3 Aluumlminyum dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 128 Aluumlminyum dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Aluumlminyum radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli tapası reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Radyatoumlr dilimi ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 1Radyatoumlr diliminin deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 2 Radyatoumlr dilimini birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 işlemleri tekrarlayarak diğer dilimleri de takınız8 Elde edilen radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı
radyatoumlr tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
21
22
Şekil 121 Isıtıcı vana ccedileşitleri
23
1418 Isıtıcı Montaj Takımları
Isıtıcı dilimlerinin birleştirilmesinde oumlzel olarak yapılmış nipel anahtarı ve kolukullanılır Oslash18-Oslash20mm yuvarlak dolu ccedilelikten yapılır Ucu 32mm lacircmel yapılarak nipelanahtarı oluşturulur Anahtarın boyu 300 500 800 VE 1000 mm oumllccediluumllerinde olurAnahtarın kolay doumlnduumlruumllmesi iccedilin diğer ucu anahtar kolunu geccedilecek biccedilimde karedikdoumlrtgen veya altıgen biccedilimli yapılır Ccediloğu zaman anahtar ucu dairesel buumlkuumlluumlr Anahtarkolu bu daire iccediline takılarak doumlnduumlruumlluumlr
Anahtar kolu 550-800mm uzunluğunda en az 18-20mm ccedilapında ve ccedilelikmalzemeden yapılır Anahtar takılacak ucu anahtar ucuna uygun biccedilimde işlenir Anahtarkolunun moment kuvvetini arttırmak iccedilin uzatma kol borusu kullanılır Oslash20 mm lik boru buiş iccedilin uygun olur
Anahtarın ısıtıcı dilimli delik ekseni doğrultusunda durması iccedilin altına destekkonulmalıdır Destek ısıtıcı genişliği kadar olmalıdır Uumlzerine ısıtıcının yarım genişliğikadar V accedilılması gerekir Anahtar V iccedilinde kılavuzlanarak doumlnduumlruumlluumlr
Şekil 122 Montaj takımlarının goumlruumlnuumlşleri
Radyatoumlr tapa ve reduumlksiyonlarının sıkılıp soumlkuumllebilmesi iccedilin oumlzel yapılmış ağızlıanahtar veya kurbağacık anahtar kelepccedile vidasını sıkmak iccedilin uzun saplı tornavida kullanılırRadyatoumlr vanası rakorlarını sıkmak iccedilin vana ccedilapına uygun oumlzel yapılmış rakor anahtarıkullanılır Rakor anahtarı rakorun iccedilindeki tırnağı kavrayacak biccedilimde ve rakor ccedilapındaolmalıdır Rakor hiccedilbir zaman başka tuumlr bir anahtarla sıkılıp soumlkuumllmemelidir
24
142 Dilimli Isıtıcıların Gruplandırılması
Birbiriyle yan yana birleştirilebilir biccedilimde yapılan ısıtıcılara dilimli ısıtıcı(Radyatoumlr) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlne de dilim adı verilir Dilimli ısıtıcılardoumlkme demir ccedilelik ve aluumlminyum malzemeden yapılır ve yapıldığı malzemeyleisimlendirilirler Uumlccedil grupta ele alınır
1421 Doumlkme Dilimli Radyatoumlrler
Doumlkme demir ısıtıcılar lacircmelli grafit doumlkme demirden uumlretilir Doumlkuumlm kalıplarındadilimler halinde yapılır Dilimlerin her iki yanında bırakılan vidalı delikler sayesinde birbaşka dilimle birleştirilebilecek şekilde yapılır Dilimlerin bir yuumlzuumlnde Oslash32mm sağ diğeryuumlzuumlnde Oslash32mm sol bağlantı deliğiyle bağlantı yapılır Birleştirmede Oslash32mm sağ-sol ccedileliknipeller kullanılır Dilim genişliği 60mmdir Delik eksenleri arası ve dilim genişliğioumllccediluumlsuumlyle adlandırılır
Kolonlu radyatoumlrler ise ısıtma yuumlzey alanlarını artırmak iccedilin akışkan iletim kanallarıarası boşaltılmış biccedilimde yapılır Dışarıdan bu boşluklar goumlzle goumlruumlluumlr Boşluklarda havasirkuumllasyonu meydana gelir Bu şekilde hava temas alanı artırılır Isı verimi yuumlkseltilir Uumlccedildoumlrt beş altı vs kolonlu olarak uumlretilir
Şekil 123 Doumlkme dilimli radyatoumlr grubu dilim oumllccediluumllendirmesi ve dilim oumllccediluumlleri
25
Soru 1 Doumlkme dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 124 Doumlkme dilimli radyatoumlr gruplandırmak
26
UYGULAMA FAALİYETİ
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Doumlkuumlm radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli radyatoumlr tapası radyatoumlr
reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr dilimlerini duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Doumlkuumlm radyatoumlr dilimi ağızlarını ccedilizmeden eğeyle temizleyiniz3 Bir radyatoumlr diliminin deliklerine nipellerini elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci dilimi birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 maddeleri tekrarlayarak diğer radyatoumlr dilimlerini de birleştiriniz8 Raryatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Dilim aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
UYGULAMA FAALİYETİ
27
1422 Ccedilelik Dilimli Radyatoumlrler
Bu ısıtıcılar presli dilim parccedilalarının oumlzel direnccedil kaynağı yapılması şeklinde uumlretilirYaklaşık 1mm et kalınlığında ccedilelik sac kullanılır Dilimler birbirine direnccedil kaynaklıbirleştirilerek oluşturulur Gerekirse birkaccedil grup ccedilelik nipellerle birleştirilir ve buumlyuumlk gruplarelde edilebilir Genellikle sipariş uumlzerine istenilen dilim sayısında uumlretilir 7 bar testbasıncına tabi tutulduktan sonra piyasaya verilir
Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplarının ilk ve son dilim bağlantı deliklerine oslash32mm vidaaccedilılır Vida youmlnuuml birbirine sağ-sol youmlnuumlndedir Anma oumllccediluumlleri delik eksenleri arası ve dilimgenişliği oumllccediluumlleriyle anılır Buumltuumln ccedilelik dilimli radyatoumlrlerin dilim kalınlığı 50mmdir
Şekil 125 Ccedilelik dilimli radyatoumlruumln goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
28
Soru 2 Ccedilelik dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 126 Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Ccedilelik radyatoumlr (En 5erli 2 adet grup) radyatoumlr nipeli tapası ve reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz bir zemindehazırlayınız
2 Radyatoumlr grubu delik ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 Birinci radyatoumlr grubunun deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci radyatoumlr grubunu birinci grup nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 Radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız8 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız9 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
29
1423 Aluumlminyum Dilimli Radyatoumlrler
Aluumlminyum dilimli radyatoumlrler pres doumlkuumlm youmlntemiyle uumlretilir Estetik (Guumlzel) vepuumlruumlzsuumlz yuumlzeyleri ile dekoratif goumlruumlnuumlr Dilim arasında bırakılan kanatlarla hava temasalanı muumlmkuumln olduğu kadar arttırılmıştır Aluumlminyum malzemeden imal edildiği iccedilinhafiftir Bunun yanında ilk yatırım maliyeti yuumlksektir Korozyon (Paslanma) tehlikesi vardırBu nedenle bazı aliminyum radyatoumlrlerde suyun geccediltiği kanallara ccedilelik boru yerleştirilir Buccedilelik borular aliminyum folyo ile kaplanır Hava tuumlrbuumllansı ve ısı guumlcuumlnuumln yuumlkseltilmesi iccedilinkanatlarla şekillendirilir
Şekil 127 Aluumlminyum radyatoumlrlerin goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
30
Soru 3 Aluumlminyum dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 128 Aluumlminyum dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Aluumlminyum radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli tapası reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Radyatoumlr dilimi ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 1Radyatoumlr diliminin deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 2 Radyatoumlr dilimini birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 işlemleri tekrarlayarak diğer dilimleri de takınız8 Elde edilen radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı
radyatoumlr tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
22
Şekil 121 Isıtıcı vana ccedileşitleri
23
1418 Isıtıcı Montaj Takımları
Isıtıcı dilimlerinin birleştirilmesinde oumlzel olarak yapılmış nipel anahtarı ve kolukullanılır Oslash18-Oslash20mm yuvarlak dolu ccedilelikten yapılır Ucu 32mm lacircmel yapılarak nipelanahtarı oluşturulur Anahtarın boyu 300 500 800 VE 1000 mm oumllccediluumllerinde olurAnahtarın kolay doumlnduumlruumllmesi iccedilin diğer ucu anahtar kolunu geccedilecek biccedilimde karedikdoumlrtgen veya altıgen biccedilimli yapılır Ccediloğu zaman anahtar ucu dairesel buumlkuumlluumlr Anahtarkolu bu daire iccediline takılarak doumlnduumlruumlluumlr
Anahtar kolu 550-800mm uzunluğunda en az 18-20mm ccedilapında ve ccedilelikmalzemeden yapılır Anahtar takılacak ucu anahtar ucuna uygun biccedilimde işlenir Anahtarkolunun moment kuvvetini arttırmak iccedilin uzatma kol borusu kullanılır Oslash20 mm lik boru buiş iccedilin uygun olur
Anahtarın ısıtıcı dilimli delik ekseni doğrultusunda durması iccedilin altına destekkonulmalıdır Destek ısıtıcı genişliği kadar olmalıdır Uumlzerine ısıtıcının yarım genişliğikadar V accedilılması gerekir Anahtar V iccedilinde kılavuzlanarak doumlnduumlruumlluumlr
Şekil 122 Montaj takımlarının goumlruumlnuumlşleri
Radyatoumlr tapa ve reduumlksiyonlarının sıkılıp soumlkuumllebilmesi iccedilin oumlzel yapılmış ağızlıanahtar veya kurbağacık anahtar kelepccedile vidasını sıkmak iccedilin uzun saplı tornavida kullanılırRadyatoumlr vanası rakorlarını sıkmak iccedilin vana ccedilapına uygun oumlzel yapılmış rakor anahtarıkullanılır Rakor anahtarı rakorun iccedilindeki tırnağı kavrayacak biccedilimde ve rakor ccedilapındaolmalıdır Rakor hiccedilbir zaman başka tuumlr bir anahtarla sıkılıp soumlkuumllmemelidir
24
142 Dilimli Isıtıcıların Gruplandırılması
Birbiriyle yan yana birleştirilebilir biccedilimde yapılan ısıtıcılara dilimli ısıtıcı(Radyatoumlr) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlne de dilim adı verilir Dilimli ısıtıcılardoumlkme demir ccedilelik ve aluumlminyum malzemeden yapılır ve yapıldığı malzemeyleisimlendirilirler Uumlccedil grupta ele alınır
1421 Doumlkme Dilimli Radyatoumlrler
Doumlkme demir ısıtıcılar lacircmelli grafit doumlkme demirden uumlretilir Doumlkuumlm kalıplarındadilimler halinde yapılır Dilimlerin her iki yanında bırakılan vidalı delikler sayesinde birbaşka dilimle birleştirilebilecek şekilde yapılır Dilimlerin bir yuumlzuumlnde Oslash32mm sağ diğeryuumlzuumlnde Oslash32mm sol bağlantı deliğiyle bağlantı yapılır Birleştirmede Oslash32mm sağ-sol ccedileliknipeller kullanılır Dilim genişliği 60mmdir Delik eksenleri arası ve dilim genişliğioumllccediluumlsuumlyle adlandırılır
Kolonlu radyatoumlrler ise ısıtma yuumlzey alanlarını artırmak iccedilin akışkan iletim kanallarıarası boşaltılmış biccedilimde yapılır Dışarıdan bu boşluklar goumlzle goumlruumlluumlr Boşluklarda havasirkuumllasyonu meydana gelir Bu şekilde hava temas alanı artırılır Isı verimi yuumlkseltilir Uumlccedildoumlrt beş altı vs kolonlu olarak uumlretilir
Şekil 123 Doumlkme dilimli radyatoumlr grubu dilim oumllccediluumllendirmesi ve dilim oumllccediluumlleri
25
Soru 1 Doumlkme dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 124 Doumlkme dilimli radyatoumlr gruplandırmak
26
UYGULAMA FAALİYETİ
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Doumlkuumlm radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli radyatoumlr tapası radyatoumlr
reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr dilimlerini duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Doumlkuumlm radyatoumlr dilimi ağızlarını ccedilizmeden eğeyle temizleyiniz3 Bir radyatoumlr diliminin deliklerine nipellerini elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci dilimi birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 maddeleri tekrarlayarak diğer radyatoumlr dilimlerini de birleştiriniz8 Raryatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Dilim aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
UYGULAMA FAALİYETİ
27
1422 Ccedilelik Dilimli Radyatoumlrler
Bu ısıtıcılar presli dilim parccedilalarının oumlzel direnccedil kaynağı yapılması şeklinde uumlretilirYaklaşık 1mm et kalınlığında ccedilelik sac kullanılır Dilimler birbirine direnccedil kaynaklıbirleştirilerek oluşturulur Gerekirse birkaccedil grup ccedilelik nipellerle birleştirilir ve buumlyuumlk gruplarelde edilebilir Genellikle sipariş uumlzerine istenilen dilim sayısında uumlretilir 7 bar testbasıncına tabi tutulduktan sonra piyasaya verilir
Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplarının ilk ve son dilim bağlantı deliklerine oslash32mm vidaaccedilılır Vida youmlnuuml birbirine sağ-sol youmlnuumlndedir Anma oumllccediluumlleri delik eksenleri arası ve dilimgenişliği oumllccediluumlleriyle anılır Buumltuumln ccedilelik dilimli radyatoumlrlerin dilim kalınlığı 50mmdir
Şekil 125 Ccedilelik dilimli radyatoumlruumln goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
28
Soru 2 Ccedilelik dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 126 Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Ccedilelik radyatoumlr (En 5erli 2 adet grup) radyatoumlr nipeli tapası ve reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz bir zemindehazırlayınız
2 Radyatoumlr grubu delik ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 Birinci radyatoumlr grubunun deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci radyatoumlr grubunu birinci grup nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 Radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız8 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız9 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
29
1423 Aluumlminyum Dilimli Radyatoumlrler
Aluumlminyum dilimli radyatoumlrler pres doumlkuumlm youmlntemiyle uumlretilir Estetik (Guumlzel) vepuumlruumlzsuumlz yuumlzeyleri ile dekoratif goumlruumlnuumlr Dilim arasında bırakılan kanatlarla hava temasalanı muumlmkuumln olduğu kadar arttırılmıştır Aluumlminyum malzemeden imal edildiği iccedilinhafiftir Bunun yanında ilk yatırım maliyeti yuumlksektir Korozyon (Paslanma) tehlikesi vardırBu nedenle bazı aliminyum radyatoumlrlerde suyun geccediltiği kanallara ccedilelik boru yerleştirilir Buccedilelik borular aliminyum folyo ile kaplanır Hava tuumlrbuumllansı ve ısı guumlcuumlnuumln yuumlkseltilmesi iccedilinkanatlarla şekillendirilir
Şekil 127 Aluumlminyum radyatoumlrlerin goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
30
Soru 3 Aluumlminyum dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 128 Aluumlminyum dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Aluumlminyum radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli tapası reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Radyatoumlr dilimi ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 1Radyatoumlr diliminin deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 2 Radyatoumlr dilimini birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 işlemleri tekrarlayarak diğer dilimleri de takınız8 Elde edilen radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı
radyatoumlr tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
23
1418 Isıtıcı Montaj Takımları
Isıtıcı dilimlerinin birleştirilmesinde oumlzel olarak yapılmış nipel anahtarı ve kolukullanılır Oslash18-Oslash20mm yuvarlak dolu ccedilelikten yapılır Ucu 32mm lacircmel yapılarak nipelanahtarı oluşturulur Anahtarın boyu 300 500 800 VE 1000 mm oumllccediluumllerinde olurAnahtarın kolay doumlnduumlruumllmesi iccedilin diğer ucu anahtar kolunu geccedilecek biccedilimde karedikdoumlrtgen veya altıgen biccedilimli yapılır Ccediloğu zaman anahtar ucu dairesel buumlkuumlluumlr Anahtarkolu bu daire iccediline takılarak doumlnduumlruumlluumlr
Anahtar kolu 550-800mm uzunluğunda en az 18-20mm ccedilapında ve ccedilelikmalzemeden yapılır Anahtar takılacak ucu anahtar ucuna uygun biccedilimde işlenir Anahtarkolunun moment kuvvetini arttırmak iccedilin uzatma kol borusu kullanılır Oslash20 mm lik boru buiş iccedilin uygun olur
Anahtarın ısıtıcı dilimli delik ekseni doğrultusunda durması iccedilin altına destekkonulmalıdır Destek ısıtıcı genişliği kadar olmalıdır Uumlzerine ısıtıcının yarım genişliğikadar V accedilılması gerekir Anahtar V iccedilinde kılavuzlanarak doumlnduumlruumlluumlr
Şekil 122 Montaj takımlarının goumlruumlnuumlşleri
Radyatoumlr tapa ve reduumlksiyonlarının sıkılıp soumlkuumllebilmesi iccedilin oumlzel yapılmış ağızlıanahtar veya kurbağacık anahtar kelepccedile vidasını sıkmak iccedilin uzun saplı tornavida kullanılırRadyatoumlr vanası rakorlarını sıkmak iccedilin vana ccedilapına uygun oumlzel yapılmış rakor anahtarıkullanılır Rakor anahtarı rakorun iccedilindeki tırnağı kavrayacak biccedilimde ve rakor ccedilapındaolmalıdır Rakor hiccedilbir zaman başka tuumlr bir anahtarla sıkılıp soumlkuumllmemelidir
24
142 Dilimli Isıtıcıların Gruplandırılması
Birbiriyle yan yana birleştirilebilir biccedilimde yapılan ısıtıcılara dilimli ısıtıcı(Radyatoumlr) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlne de dilim adı verilir Dilimli ısıtıcılardoumlkme demir ccedilelik ve aluumlminyum malzemeden yapılır ve yapıldığı malzemeyleisimlendirilirler Uumlccedil grupta ele alınır
1421 Doumlkme Dilimli Radyatoumlrler
Doumlkme demir ısıtıcılar lacircmelli grafit doumlkme demirden uumlretilir Doumlkuumlm kalıplarındadilimler halinde yapılır Dilimlerin her iki yanında bırakılan vidalı delikler sayesinde birbaşka dilimle birleştirilebilecek şekilde yapılır Dilimlerin bir yuumlzuumlnde Oslash32mm sağ diğeryuumlzuumlnde Oslash32mm sol bağlantı deliğiyle bağlantı yapılır Birleştirmede Oslash32mm sağ-sol ccedileliknipeller kullanılır Dilim genişliği 60mmdir Delik eksenleri arası ve dilim genişliğioumllccediluumlsuumlyle adlandırılır
Kolonlu radyatoumlrler ise ısıtma yuumlzey alanlarını artırmak iccedilin akışkan iletim kanallarıarası boşaltılmış biccedilimde yapılır Dışarıdan bu boşluklar goumlzle goumlruumlluumlr Boşluklarda havasirkuumllasyonu meydana gelir Bu şekilde hava temas alanı artırılır Isı verimi yuumlkseltilir Uumlccedildoumlrt beş altı vs kolonlu olarak uumlretilir
Şekil 123 Doumlkme dilimli radyatoumlr grubu dilim oumllccediluumllendirmesi ve dilim oumllccediluumlleri
25
Soru 1 Doumlkme dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 124 Doumlkme dilimli radyatoumlr gruplandırmak
26
UYGULAMA FAALİYETİ
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Doumlkuumlm radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli radyatoumlr tapası radyatoumlr
reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr dilimlerini duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Doumlkuumlm radyatoumlr dilimi ağızlarını ccedilizmeden eğeyle temizleyiniz3 Bir radyatoumlr diliminin deliklerine nipellerini elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci dilimi birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 maddeleri tekrarlayarak diğer radyatoumlr dilimlerini de birleştiriniz8 Raryatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Dilim aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
UYGULAMA FAALİYETİ
27
1422 Ccedilelik Dilimli Radyatoumlrler
Bu ısıtıcılar presli dilim parccedilalarının oumlzel direnccedil kaynağı yapılması şeklinde uumlretilirYaklaşık 1mm et kalınlığında ccedilelik sac kullanılır Dilimler birbirine direnccedil kaynaklıbirleştirilerek oluşturulur Gerekirse birkaccedil grup ccedilelik nipellerle birleştirilir ve buumlyuumlk gruplarelde edilebilir Genellikle sipariş uumlzerine istenilen dilim sayısında uumlretilir 7 bar testbasıncına tabi tutulduktan sonra piyasaya verilir
Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplarının ilk ve son dilim bağlantı deliklerine oslash32mm vidaaccedilılır Vida youmlnuuml birbirine sağ-sol youmlnuumlndedir Anma oumllccediluumlleri delik eksenleri arası ve dilimgenişliği oumllccediluumlleriyle anılır Buumltuumln ccedilelik dilimli radyatoumlrlerin dilim kalınlığı 50mmdir
Şekil 125 Ccedilelik dilimli radyatoumlruumln goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
28
Soru 2 Ccedilelik dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 126 Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Ccedilelik radyatoumlr (En 5erli 2 adet grup) radyatoumlr nipeli tapası ve reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz bir zemindehazırlayınız
2 Radyatoumlr grubu delik ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 Birinci radyatoumlr grubunun deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci radyatoumlr grubunu birinci grup nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 Radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız8 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız9 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
29
1423 Aluumlminyum Dilimli Radyatoumlrler
Aluumlminyum dilimli radyatoumlrler pres doumlkuumlm youmlntemiyle uumlretilir Estetik (Guumlzel) vepuumlruumlzsuumlz yuumlzeyleri ile dekoratif goumlruumlnuumlr Dilim arasında bırakılan kanatlarla hava temasalanı muumlmkuumln olduğu kadar arttırılmıştır Aluumlminyum malzemeden imal edildiği iccedilinhafiftir Bunun yanında ilk yatırım maliyeti yuumlksektir Korozyon (Paslanma) tehlikesi vardırBu nedenle bazı aliminyum radyatoumlrlerde suyun geccediltiği kanallara ccedilelik boru yerleştirilir Buccedilelik borular aliminyum folyo ile kaplanır Hava tuumlrbuumllansı ve ısı guumlcuumlnuumln yuumlkseltilmesi iccedilinkanatlarla şekillendirilir
Şekil 127 Aluumlminyum radyatoumlrlerin goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
30
Soru 3 Aluumlminyum dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 128 Aluumlminyum dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Aluumlminyum radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli tapası reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Radyatoumlr dilimi ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 1Radyatoumlr diliminin deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 2 Radyatoumlr dilimini birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 işlemleri tekrarlayarak diğer dilimleri de takınız8 Elde edilen radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı
radyatoumlr tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
24
142 Dilimli Isıtıcıların Gruplandırılması
Birbiriyle yan yana birleştirilebilir biccedilimde yapılan ısıtıcılara dilimli ısıtıcı(Radyatoumlr) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlne de dilim adı verilir Dilimli ısıtıcılardoumlkme demir ccedilelik ve aluumlminyum malzemeden yapılır ve yapıldığı malzemeyleisimlendirilirler Uumlccedil grupta ele alınır
1421 Doumlkme Dilimli Radyatoumlrler
Doumlkme demir ısıtıcılar lacircmelli grafit doumlkme demirden uumlretilir Doumlkuumlm kalıplarındadilimler halinde yapılır Dilimlerin her iki yanında bırakılan vidalı delikler sayesinde birbaşka dilimle birleştirilebilecek şekilde yapılır Dilimlerin bir yuumlzuumlnde Oslash32mm sağ diğeryuumlzuumlnde Oslash32mm sol bağlantı deliğiyle bağlantı yapılır Birleştirmede Oslash32mm sağ-sol ccedileliknipeller kullanılır Dilim genişliği 60mmdir Delik eksenleri arası ve dilim genişliğioumllccediluumlsuumlyle adlandırılır
Kolonlu radyatoumlrler ise ısıtma yuumlzey alanlarını artırmak iccedilin akışkan iletim kanallarıarası boşaltılmış biccedilimde yapılır Dışarıdan bu boşluklar goumlzle goumlruumlluumlr Boşluklarda havasirkuumllasyonu meydana gelir Bu şekilde hava temas alanı artırılır Isı verimi yuumlkseltilir Uumlccedildoumlrt beş altı vs kolonlu olarak uumlretilir
Şekil 123 Doumlkme dilimli radyatoumlr grubu dilim oumllccediluumllendirmesi ve dilim oumllccediluumlleri
25
Soru 1 Doumlkme dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 124 Doumlkme dilimli radyatoumlr gruplandırmak
26
UYGULAMA FAALİYETİ
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Doumlkuumlm radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli radyatoumlr tapası radyatoumlr
reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr dilimlerini duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Doumlkuumlm radyatoumlr dilimi ağızlarını ccedilizmeden eğeyle temizleyiniz3 Bir radyatoumlr diliminin deliklerine nipellerini elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci dilimi birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 maddeleri tekrarlayarak diğer radyatoumlr dilimlerini de birleştiriniz8 Raryatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Dilim aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
UYGULAMA FAALİYETİ
27
1422 Ccedilelik Dilimli Radyatoumlrler
Bu ısıtıcılar presli dilim parccedilalarının oumlzel direnccedil kaynağı yapılması şeklinde uumlretilirYaklaşık 1mm et kalınlığında ccedilelik sac kullanılır Dilimler birbirine direnccedil kaynaklıbirleştirilerek oluşturulur Gerekirse birkaccedil grup ccedilelik nipellerle birleştirilir ve buumlyuumlk gruplarelde edilebilir Genellikle sipariş uumlzerine istenilen dilim sayısında uumlretilir 7 bar testbasıncına tabi tutulduktan sonra piyasaya verilir
Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplarının ilk ve son dilim bağlantı deliklerine oslash32mm vidaaccedilılır Vida youmlnuuml birbirine sağ-sol youmlnuumlndedir Anma oumllccediluumlleri delik eksenleri arası ve dilimgenişliği oumllccediluumlleriyle anılır Buumltuumln ccedilelik dilimli radyatoumlrlerin dilim kalınlığı 50mmdir
Şekil 125 Ccedilelik dilimli radyatoumlruumln goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
28
Soru 2 Ccedilelik dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 126 Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Ccedilelik radyatoumlr (En 5erli 2 adet grup) radyatoumlr nipeli tapası ve reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz bir zemindehazırlayınız
2 Radyatoumlr grubu delik ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 Birinci radyatoumlr grubunun deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci radyatoumlr grubunu birinci grup nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 Radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız8 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız9 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
29
1423 Aluumlminyum Dilimli Radyatoumlrler
Aluumlminyum dilimli radyatoumlrler pres doumlkuumlm youmlntemiyle uumlretilir Estetik (Guumlzel) vepuumlruumlzsuumlz yuumlzeyleri ile dekoratif goumlruumlnuumlr Dilim arasında bırakılan kanatlarla hava temasalanı muumlmkuumln olduğu kadar arttırılmıştır Aluumlminyum malzemeden imal edildiği iccedilinhafiftir Bunun yanında ilk yatırım maliyeti yuumlksektir Korozyon (Paslanma) tehlikesi vardırBu nedenle bazı aliminyum radyatoumlrlerde suyun geccediltiği kanallara ccedilelik boru yerleştirilir Buccedilelik borular aliminyum folyo ile kaplanır Hava tuumlrbuumllansı ve ısı guumlcuumlnuumln yuumlkseltilmesi iccedilinkanatlarla şekillendirilir
Şekil 127 Aluumlminyum radyatoumlrlerin goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
30
Soru 3 Aluumlminyum dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 128 Aluumlminyum dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Aluumlminyum radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli tapası reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Radyatoumlr dilimi ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 1Radyatoumlr diliminin deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 2 Radyatoumlr dilimini birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 işlemleri tekrarlayarak diğer dilimleri de takınız8 Elde edilen radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı
radyatoumlr tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
25
Soru 1 Doumlkme dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 124 Doumlkme dilimli radyatoumlr gruplandırmak
26
UYGULAMA FAALİYETİ
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Doumlkuumlm radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli radyatoumlr tapası radyatoumlr
reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr dilimlerini duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Doumlkuumlm radyatoumlr dilimi ağızlarını ccedilizmeden eğeyle temizleyiniz3 Bir radyatoumlr diliminin deliklerine nipellerini elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci dilimi birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 maddeleri tekrarlayarak diğer radyatoumlr dilimlerini de birleştiriniz8 Raryatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Dilim aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
UYGULAMA FAALİYETİ
27
1422 Ccedilelik Dilimli Radyatoumlrler
Bu ısıtıcılar presli dilim parccedilalarının oumlzel direnccedil kaynağı yapılması şeklinde uumlretilirYaklaşık 1mm et kalınlığında ccedilelik sac kullanılır Dilimler birbirine direnccedil kaynaklıbirleştirilerek oluşturulur Gerekirse birkaccedil grup ccedilelik nipellerle birleştirilir ve buumlyuumlk gruplarelde edilebilir Genellikle sipariş uumlzerine istenilen dilim sayısında uumlretilir 7 bar testbasıncına tabi tutulduktan sonra piyasaya verilir
Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplarının ilk ve son dilim bağlantı deliklerine oslash32mm vidaaccedilılır Vida youmlnuuml birbirine sağ-sol youmlnuumlndedir Anma oumllccediluumlleri delik eksenleri arası ve dilimgenişliği oumllccediluumlleriyle anılır Buumltuumln ccedilelik dilimli radyatoumlrlerin dilim kalınlığı 50mmdir
Şekil 125 Ccedilelik dilimli radyatoumlruumln goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
28
Soru 2 Ccedilelik dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 126 Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Ccedilelik radyatoumlr (En 5erli 2 adet grup) radyatoumlr nipeli tapası ve reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz bir zemindehazırlayınız
2 Radyatoumlr grubu delik ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 Birinci radyatoumlr grubunun deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci radyatoumlr grubunu birinci grup nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 Radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız8 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız9 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
29
1423 Aluumlminyum Dilimli Radyatoumlrler
Aluumlminyum dilimli radyatoumlrler pres doumlkuumlm youmlntemiyle uumlretilir Estetik (Guumlzel) vepuumlruumlzsuumlz yuumlzeyleri ile dekoratif goumlruumlnuumlr Dilim arasında bırakılan kanatlarla hava temasalanı muumlmkuumln olduğu kadar arttırılmıştır Aluumlminyum malzemeden imal edildiği iccedilinhafiftir Bunun yanında ilk yatırım maliyeti yuumlksektir Korozyon (Paslanma) tehlikesi vardırBu nedenle bazı aliminyum radyatoumlrlerde suyun geccediltiği kanallara ccedilelik boru yerleştirilir Buccedilelik borular aliminyum folyo ile kaplanır Hava tuumlrbuumllansı ve ısı guumlcuumlnuumln yuumlkseltilmesi iccedilinkanatlarla şekillendirilir
Şekil 127 Aluumlminyum radyatoumlrlerin goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
30
Soru 3 Aluumlminyum dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 128 Aluumlminyum dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Aluumlminyum radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli tapası reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Radyatoumlr dilimi ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 1Radyatoumlr diliminin deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 2 Radyatoumlr dilimini birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 işlemleri tekrarlayarak diğer dilimleri de takınız8 Elde edilen radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı
radyatoumlr tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
26
UYGULAMA FAALİYETİ
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Doumlkuumlm radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli radyatoumlr tapası radyatoumlr
reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr dilimlerini duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Doumlkuumlm radyatoumlr dilimi ağızlarını ccedilizmeden eğeyle temizleyiniz3 Bir radyatoumlr diliminin deliklerine nipellerini elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci dilimi birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 maddeleri tekrarlayarak diğer radyatoumlr dilimlerini de birleştiriniz8 Raryatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Dilim aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
UYGULAMA FAALİYETİ
27
1422 Ccedilelik Dilimli Radyatoumlrler
Bu ısıtıcılar presli dilim parccedilalarının oumlzel direnccedil kaynağı yapılması şeklinde uumlretilirYaklaşık 1mm et kalınlığında ccedilelik sac kullanılır Dilimler birbirine direnccedil kaynaklıbirleştirilerek oluşturulur Gerekirse birkaccedil grup ccedilelik nipellerle birleştirilir ve buumlyuumlk gruplarelde edilebilir Genellikle sipariş uumlzerine istenilen dilim sayısında uumlretilir 7 bar testbasıncına tabi tutulduktan sonra piyasaya verilir
Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplarının ilk ve son dilim bağlantı deliklerine oslash32mm vidaaccedilılır Vida youmlnuuml birbirine sağ-sol youmlnuumlndedir Anma oumllccediluumlleri delik eksenleri arası ve dilimgenişliği oumllccediluumlleriyle anılır Buumltuumln ccedilelik dilimli radyatoumlrlerin dilim kalınlığı 50mmdir
Şekil 125 Ccedilelik dilimli radyatoumlruumln goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
28
Soru 2 Ccedilelik dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 126 Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Ccedilelik radyatoumlr (En 5erli 2 adet grup) radyatoumlr nipeli tapası ve reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz bir zemindehazırlayınız
2 Radyatoumlr grubu delik ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 Birinci radyatoumlr grubunun deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci radyatoumlr grubunu birinci grup nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 Radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız8 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız9 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
29
1423 Aluumlminyum Dilimli Radyatoumlrler
Aluumlminyum dilimli radyatoumlrler pres doumlkuumlm youmlntemiyle uumlretilir Estetik (Guumlzel) vepuumlruumlzsuumlz yuumlzeyleri ile dekoratif goumlruumlnuumlr Dilim arasında bırakılan kanatlarla hava temasalanı muumlmkuumln olduğu kadar arttırılmıştır Aluumlminyum malzemeden imal edildiği iccedilinhafiftir Bunun yanında ilk yatırım maliyeti yuumlksektir Korozyon (Paslanma) tehlikesi vardırBu nedenle bazı aliminyum radyatoumlrlerde suyun geccediltiği kanallara ccedilelik boru yerleştirilir Buccedilelik borular aliminyum folyo ile kaplanır Hava tuumlrbuumllansı ve ısı guumlcuumlnuumln yuumlkseltilmesi iccedilinkanatlarla şekillendirilir
Şekil 127 Aluumlminyum radyatoumlrlerin goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
30
Soru 3 Aluumlminyum dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 128 Aluumlminyum dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Aluumlminyum radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli tapası reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Radyatoumlr dilimi ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 1Radyatoumlr diliminin deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 2 Radyatoumlr dilimini birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 işlemleri tekrarlayarak diğer dilimleri de takınız8 Elde edilen radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı
radyatoumlr tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
27
1422 Ccedilelik Dilimli Radyatoumlrler
Bu ısıtıcılar presli dilim parccedilalarının oumlzel direnccedil kaynağı yapılması şeklinde uumlretilirYaklaşık 1mm et kalınlığında ccedilelik sac kullanılır Dilimler birbirine direnccedil kaynaklıbirleştirilerek oluşturulur Gerekirse birkaccedil grup ccedilelik nipellerle birleştirilir ve buumlyuumlk gruplarelde edilebilir Genellikle sipariş uumlzerine istenilen dilim sayısında uumlretilir 7 bar testbasıncına tabi tutulduktan sonra piyasaya verilir
Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplarının ilk ve son dilim bağlantı deliklerine oslash32mm vidaaccedilılır Vida youmlnuuml birbirine sağ-sol youmlnuumlndedir Anma oumllccediluumlleri delik eksenleri arası ve dilimgenişliği oumllccediluumlleriyle anılır Buumltuumln ccedilelik dilimli radyatoumlrlerin dilim kalınlığı 50mmdir
Şekil 125 Ccedilelik dilimli radyatoumlruumln goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
28
Soru 2 Ccedilelik dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 126 Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Ccedilelik radyatoumlr (En 5erli 2 adet grup) radyatoumlr nipeli tapası ve reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz bir zemindehazırlayınız
2 Radyatoumlr grubu delik ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 Birinci radyatoumlr grubunun deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci radyatoumlr grubunu birinci grup nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 Radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız8 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız9 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
29
1423 Aluumlminyum Dilimli Radyatoumlrler
Aluumlminyum dilimli radyatoumlrler pres doumlkuumlm youmlntemiyle uumlretilir Estetik (Guumlzel) vepuumlruumlzsuumlz yuumlzeyleri ile dekoratif goumlruumlnuumlr Dilim arasında bırakılan kanatlarla hava temasalanı muumlmkuumln olduğu kadar arttırılmıştır Aluumlminyum malzemeden imal edildiği iccedilinhafiftir Bunun yanında ilk yatırım maliyeti yuumlksektir Korozyon (Paslanma) tehlikesi vardırBu nedenle bazı aliminyum radyatoumlrlerde suyun geccediltiği kanallara ccedilelik boru yerleştirilir Buccedilelik borular aliminyum folyo ile kaplanır Hava tuumlrbuumllansı ve ısı guumlcuumlnuumln yuumlkseltilmesi iccedilinkanatlarla şekillendirilir
Şekil 127 Aluumlminyum radyatoumlrlerin goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
30
Soru 3 Aluumlminyum dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 128 Aluumlminyum dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Aluumlminyum radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli tapası reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Radyatoumlr dilimi ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 1Radyatoumlr diliminin deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 2 Radyatoumlr dilimini birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 işlemleri tekrarlayarak diğer dilimleri de takınız8 Elde edilen radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı
radyatoumlr tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
28
Soru 2 Ccedilelik dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 126 Ccedilelik dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Ccedilelik radyatoumlr (En 5erli 2 adet grup) radyatoumlr nipeli tapası ve reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz bir zemindehazırlayınız
2 Radyatoumlr grubu delik ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 Birinci radyatoumlr grubunun deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 İkinci radyatoumlr grubunu birinci grup nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 Radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı radyatoumlr
tapalarını takınız8 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız9 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
29
1423 Aluumlminyum Dilimli Radyatoumlrler
Aluumlminyum dilimli radyatoumlrler pres doumlkuumlm youmlntemiyle uumlretilir Estetik (Guumlzel) vepuumlruumlzsuumlz yuumlzeyleri ile dekoratif goumlruumlnuumlr Dilim arasında bırakılan kanatlarla hava temasalanı muumlmkuumln olduğu kadar arttırılmıştır Aluumlminyum malzemeden imal edildiği iccedilinhafiftir Bunun yanında ilk yatırım maliyeti yuumlksektir Korozyon (Paslanma) tehlikesi vardırBu nedenle bazı aliminyum radyatoumlrlerde suyun geccediltiği kanallara ccedilelik boru yerleştirilir Buccedilelik borular aliminyum folyo ile kaplanır Hava tuumlrbuumllansı ve ısı guumlcuumlnuumln yuumlkseltilmesi iccedilinkanatlarla şekillendirilir
Şekil 127 Aluumlminyum radyatoumlrlerin goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
30
Soru 3 Aluumlminyum dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 128 Aluumlminyum dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Aluumlminyum radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli tapası reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Radyatoumlr dilimi ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 1Radyatoumlr diliminin deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 2 Radyatoumlr dilimini birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 işlemleri tekrarlayarak diğer dilimleri de takınız8 Elde edilen radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı
radyatoumlr tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
29
1423 Aluumlminyum Dilimli Radyatoumlrler
Aluumlminyum dilimli radyatoumlrler pres doumlkuumlm youmlntemiyle uumlretilir Estetik (Guumlzel) vepuumlruumlzsuumlz yuumlzeyleri ile dekoratif goumlruumlnuumlr Dilim arasında bırakılan kanatlarla hava temasalanı muumlmkuumln olduğu kadar arttırılmıştır Aluumlminyum malzemeden imal edildiği iccedilinhafiftir Bunun yanında ilk yatırım maliyeti yuumlksektir Korozyon (Paslanma) tehlikesi vardırBu nedenle bazı aliminyum radyatoumlrlerde suyun geccediltiği kanallara ccedilelik boru yerleştirilir Buccedilelik borular aliminyum folyo ile kaplanır Hava tuumlrbuumllansı ve ısı guumlcuumlnuumln yuumlkseltilmesi iccedilinkanatlarla şekillendirilir
Şekil 127 Aluumlminyum radyatoumlrlerin goumlruumlnuumlşuuml ve oumllccediluumlleri
30
Soru 3 Aluumlminyum dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 128 Aluumlminyum dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Aluumlminyum radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli tapası reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Radyatoumlr dilimi ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 1Radyatoumlr diliminin deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 2 Radyatoumlr dilimini birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 işlemleri tekrarlayarak diğer dilimleri de takınız8 Elde edilen radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı
radyatoumlr tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
30
Soru 3 Aluumlminyum dilimli radyatoumlruuml gruplandırınız
Şekil 128 Aluumlminyum dilimli radyatoumlr gruplandırmak
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr montaj takımı kurbağacık anahtar ince eğe Aluumlminyum radyatoumlr(En az 5 dilim) radyatoumlr nipeli tapası reduumlksiyonu Uumlstuumlbuuml conta suumllyen boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr montaj takımlarını montaj malzemelerini ve radyatoumlr gruplarını duumlz birzeminde hazırlayınız
2 Radyatoumlr dilimi ağızlarını eğeyle ccedilizmeden temizleyiniz3 1Radyatoumlr diliminin deliklerine nipelleri elle birer diş tutturunuz4 Contaya suumllyen suumlruumlnuumlz ve nipellere takınız5 2 Radyatoumlr dilimini birinci dilim nipellerine eksenletiniz6 Her iki nipeli de eşit şekilde nipel anahtarıyla sıkınız7 3 4 5 ve 6 işlemleri tekrarlayarak diğer dilimleri de takınız8 Elde edilen radyatoumlr grubunun bir tarafındaki deliklere suumllyenlenmiş conta takılı
radyatoumlr tapalarını takınız9 Radyatoumlr grubunun accedilık olan deliklerine suumllyenlenmiş contalı reduumlksiyonları takınız10 Grup aralarında tapa ve reduumlksiyon birleşimlerinde oluşan suumllyen fazlalarını
uumlstuumlbuumlyle temizleyiniz
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
31
143 Konsol ve Kelepccedilelerin Yerleştirilmesi
1431 Radyatoumlr Bindirme Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 129 Radyatoumlr bindirme konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi (Su duumlzeci) kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun
markalama yapınız2 Konsol konulacak yerlere keski ve ccedilekiccedille dairesel
iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol
kuyruk derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil
elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil
doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları
sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da
yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
32
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma ortamına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1432 Radyatoumlr Asma Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 130 Radyatoumlr asma konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol konulacak marka yerlerini keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille konsol kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Konsol deliklerini suyla ıslatınız6 Birinci konsol deliği iccediline bir miktar harccedil doldurunuz7 Konsol kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Konsol kuyruğunun ccedilevresine taş parccedilaları sıkıştırınız9 Konsolun oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız10 Aynı youmlntemle iki konsol arası oumllccediluumlye dikkat ederek ikinci konsolu da yerleştiriniz11 Konsol diplerini harccedilla doldurunuz12 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
33
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1433 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Şekil 131 Radyatoumlr Kelepccedilesini Yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala Metre su terazisi kalem Radyatoumlr kelepccedilesi ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Kelepccedile konulacak yere keski ve ccedilekiccedille dairesel iz yapınız3 Daire izlerinin iccedilini murccedil ve ccedilekiccedille kelepccedile kuyruğu derinliği kadar deliniz4 Kum ccedilimento ve suyu karıştırarak kıvamlı harccedil elde ediniz5 Kelepccedile deliğini suyla ıslatınız6 Kelepccedile deliğine bir miktar harccedil doldurunuz7 Kelepccedile kuyruğunu delik iccediline yerleştiriniz8 Kelepccedilenin oumllccediluumlsuumlnuuml ve terazisini ayarlayınız9 Kelepccedile dibini harccedilla doldurunuz10 Harccedil yuumlzeyini malayla duvar sıvası seviyesinde duumlzeltiniz ve kurumaya bırakınız
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
34
Not Oumllccediluumller beş dilimli 146500 mm doumlkme dilimli radyatoumlr grubuna goumlreverilmiştir Ccedilalışma şartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1434 Panel Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 132 Panel ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap (Breyiz) elmas matkap ucu tornavida Metre kalem su terazisi Panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
35
Not Oumllccediluumller 5001000 mm PKKP panel radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışma şartlarınagoumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
1435 Aluumlminyum Radyatoumlr Konsolunu Yerleştirmek
Duvara delik delmek Duumlbel ccedilakmak Konsolu vidayla tutturmak
Şekil 133 Aluumlminyum radyatoumlr konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Matkap(breyiz)elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem Aluumlminyum radyatoumlr konsolu ve montaj takımı(vida duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarında konsol delik yerlerini verilen oumllccediluumllere uygun şekilde markalayınız2 Birinci konsolun konulacağı yeri matkapla deliniz3 Deliğe duumlbel takınız4 Konsolu oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Aynı işlemleri tekrarlayarak diğer konsolu da bağlayınız
Not Oumllccediluumller 10 dilimli 106500 mm aluumlminyum radyatoumlre goumlre verilmiştir Ccedilalışmaşartlarına goumlre gerektiğinde oumllccediluumller değiştirilebilir
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
36
1436 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Konsolunu Yerleştirmek
Şekil 134 Duvar tipi fanlı ısıtıcı konsolunu yerleştirmek
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala Su terazisi metre kalem Fanlı ısıtıcı konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına verilen oumllccediluumllere uygun markalama yapınız2 Konsol delik yerlerini duumlzguumln kırınız3 Kıvamlı harccedil karınız4 Konsol deliğini ıslatınız5 Konsolları yerlerine oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz6 Harccedil yuumlzeyini duumlzeltiniz
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
37
144 Değişik Isıtıcı Montajları
1441 Isıtıcı Yeri Tesbiti
Isıtıcı montajına geccedilmeden oumlncelikle ısıtıcının konulacağı yerin tesbit edilmesigerekir Isıtılacak kapalı bir hacimde hacmin konumuna goumlre dış duvar tavan doumlşeme vepencerelerden ısı kaybı olur Isı kaybı oranında ve istenilen sıcaklık değeri kadar odalara ısıverilmesi gerekir Pencerelerden ısı geccedilişi duvarlara goumlre faha fazladır Hava oda iccedilerisindesıcak boumllgelerden soğuk boumllgelere doğru kaccedilış yaparak tabii sirkuumllasyon (Devir-Daim)meydana getirir Pencere ve dış duvar yuumlzeylerine temas ederek ısısını bırakan sıcak havasoğuyarak yer değiştirir Bu nedenle ısıtıcılar dış duvar pencere oumlnleri ve soğuk hava geccedilişiolabilecek kapı yanlarına konur Isıtıcının sıcak yuumlzeylere konulması iccedil ve dış duvar sıcaklıkfarkından meydana gelecek aşırı hava akımı oluşur Halk dilinde Cereyan dediğimiz havaakımı olayı ortaya ccedilıkar Odada bulunan insanların hava akımından dolayırahatsızlanmalarına neden olabilir
Doğru ısıtıcı yerleşiminde sıcaklık Yanlış ısıtıcı yerleşiminde sıcaklıkdağılımı dağılımı
Şekil 135 Isıtıcının koyulduğu yere goumlre hava dolaşımı
Isıtıcının koyulduğu yerin oda hacmini daraltmaması kapı ve pencerelerin ccedilalışmasınıengellememesi gerekir Isıtıcı konulduğu yerde estetik (dekoratif) goumlruumlnmelidir Isıtıcınınuumlstuuml ve yanları kapatılmamalıdır Isıtıcı uumlstuumlne konulabilecek mermer perde ve dolaplarhava akımını engeller Isıtıcıdan istenilen verim elde edilemez Isıtıcılar niş iccediline alınabilirBu durumda ısıtıcıyla niş ve ısıtıcıyla doumlşeme arası oumllccediluumllere dikkat edilmelidir
Isıtıcı oumlnuuml alan sıcaklığıyla ısıtıcı arkası duvar sıcaklığı arasında buumlyuumlk fark vardırDuvar aşırı ısınarak dışarıya ısı geccedilişini hızlandırır Bunu oumlnlemek iccedilin ısıtıcı arkasınayalıtım (izolasyon) yapılması gerekir Yalıtımın ısıtıcı tarafının parlak olması ısıyı yansıtırduvar tarafına gelen ısının ışınım yoluyla oda iccediline doumlnmesini sağlar ve ısı tekrar kullanılırYalıtım malzemesi olarak genellikle aluumlminyum folyolu strafor ve aluumlminyum folyolu camyuumlnuuml kullanılır
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
38
Radyatoumlr arkası yalıtımsız Radyatoumlr arkası yalıtımlı
Şekil 136 Yalıtımın ısı kaybına etkisi
Isıtıcılar projede goumlsterilen tipte sayıda ve oumllccediluumlde temin edilir Varsa projedegoumlsterilen duvar yuumlzeyine yoksa oda iccedilinde en uygun yere ısıtıcı konsol ve kelepccedileleriyerleştirilir Isıtıcı konsol uumlstuumlne konularak kelepccedilesi sıkılır Vanayla rakor bağlantısıyapılarak montaj tamamlanır Bu buumltuumln ısırıcılarda yapılması gereken ortak işlemdir
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
39
1442 Ccedilelik-Doumlkuumlm Dilimli Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 137 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Murccedil keski ccedilekiccedil mala tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ccedilimento kum su
İşlem Basamakları
1 Şekil 142de verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol ve kelepccedile yerlerini accedilınız3 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırlayınız4 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz5 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ediniz6 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek kurumaya bırakınız7 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bindiriniz8 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıkınız
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
40
Not İki konsol arasını doumlkuumlm radyatoumlr iccedilin 360mm ccedilelik radyatoumlr iccedilin 300mmalınız Radyatoumlr grubunu birbirinizle yardımlaşarak kaldırınız
1443 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Şekil 138 Aluumlminyum Radyatoumlr Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 10 dilimli 106500mm aluumlminyum radyatoumlr grubu aluumlminyum radyatoumlr konsolu
ve montaj takımı
İşlem Basamakları
1 Şekil 143te verilen konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markalayınız2 Konsol deliklerinin yerlerini matkapla deliniz3 Deliklere duumlbelleri takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duumlbellere vidalayınız5 Aluumlminyum radyatoumlr grubunu konsollara bindiriniz
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
41
1444 Boru Isıtıcı (havlu pan) Montajını Yapmak
Şekil 139 Boru ısıtıcı (havlu kurutucu) montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı sert matkap ucu tornavida 5mmlik allenanahtarı
Metre su terazisi kalem Boru ısıtıcı boru ısıtıcı konsolu ve montaj takımı(vida
duumlbel)
İşlem Basamakları
1 Konsol montaj yerlerini oumllccediluumlsuumlnde markalayınız2 Markalanmış konsol yerlerini deliniz Isıtıcı konsolu3 Duumlbelleri deliklere ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duvara vidalayınız5 Isıtıcıyı konsollara takınız6 Konsolu 5mmlik allen anahtarla sıkınız
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
42
1445 Konvektoumlr Montajını Yapmak
Şekil 140 Konvektoumlr montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
El matkabı tornavida elmas matkap ucu accedilıkağız anahtar Metre su terazisi kalem Konvektoumlr konvektoumlr konsolu ve montaj takımları(Duumlbel vida somun)
İşlem Basamakları
1 Oumllccediluumlleri temrin duvarına markalayınız2 Delikleri marka yerlerinden el matkabıyla deliniz3 Deliklere duumlbelleri ccedilakınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve goumlnyesinde duvara vidalayınız5 Konvektoumlruuml konsollara bindiriniz6 Konvektoumlruumln montaj civatalarını accedilıkağız anahtarla sıkınız
Not Ccedilalışma ortamına goumlre oumllccediluumller değiştirilebilir
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
43
1446 Duvar Tipi Fanlı Isıtıcı Montajını Yapmak
Şekil 141 Duvar tipi fanlı ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski accedilık ağız anahtar mala Metre su terazisi kalem Duvar tipi fanlı ısıtıcı ısıtıcı konsolu ve montaj takımı (Cıvata somun) kum
ccedilimento su
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj oumllccediluumllerini markalayınız2 Kıvamlı harccedil hazırlayınız3 Konsolu duvara oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde harccedilla tutturunuz Kurumaya bırakınız4 Fanlı ısıtıcıyı civatalara asınız5 Cıvata somunlarını anahtarla sıkınız
Not Temrin ccedilalışması yapıldığı taktirte ısıtıcının yerden yuumlksekliğini daha azalabilirsiniz
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
44
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Isıtıcı yerinin tesbitini yapınız Atoumllyede Ccedilalışmaya başlamadan oumlnce iş
kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz Isıtıcı yerini doğru tesbit ediniz (Bakınız
konu 1441 ve Şekil 139 140) Tesbit edeceğiniz yerin iş guumlvenliği
kurallarına uyup uymadığını kontrol ediniz Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliği tedbirlerine
mutlaka uyunuz Isıtıcı yerinin tesbitinde gerekli olan oumllccedilme
malzemelerini oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerine vekendi mesleğiniz ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
UYGULAMA FAALİYETİ
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
45
Isıtıcı konsol yerinin markalanmasınıyapınız
Markalama iccedilin gerekli araccedil ve gereccedillerioumlğretmeninizden temin ediniz
Markalamayı doğru yapınız (bakınız konu1431-1432-1434-435-436 veşekil 133 134 136 137 138)
İşccedililiği yapılan araccedil ve gereccedillerin hasargoumlrmemesi iccedilin amacına uygun dikkatli veduumlzenli ccedilalışınız
Can guumlvenliğinizi oumln planda tutunuz
Isıtıcı konsollarının montajını yapınız
Isıtıcı konsollarının montajını oumllccediluumlsuumlneuygun yapınız (bakınız konu 1431-1432-1434-1435-1436 ve şekil133 134 136 137 138)
Duvara ısıtıcı konsol yerini accedilarken dikkatediniz
Isıtıcıyı konsollara monte ediniz
Isıtıcıyı konsollara uygun şekilde monteediniz(Bakınız konu 1442-1443-1444-1445-1446-1447 ve Şekil142 143 144 145 146 147)
Konsol ve kelepccedilelerin dolgu harcıkurumadan ısıtıcıyı yerine koymayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
46
2) Aşağıdaki panel ısıtıcı montajını yapınız
Şekil 142 Panel ısıtıcı montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Breyiz(El matkabı) elmas matkap ucu tornavida Metre su terazisi kalem 5001000 mm PKKP ısıtıcı panel ısıtıcı konsolu ve montaj takımları (Duumlbel
vida)
İşlem Basamakları
1 Temrin duvarına konsol montaj delik yerlerini işaretleyiniz2 İşaret noktalarından matkapla deliniz3 Duumlbelleri deliklere takınız4 Konsolları oumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayınız5 Panel ısıtıcıyı konsollara bindiriniz
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
47
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Merkezi ısıtma sistemlerinde ısı uumlretimi genellikle kazan dairesi adı verilen birmerkezde gerccedilekleştirilirA) DoğruB) Yanlış
2 Merkezi ısıtma ile boumllgesel ısıtma arasında kapsam youmlnuumlnden hiccedilbir fark yokturA) DoğruB) Yanlış
3 Isı birim alana dik olarak etki eden kuvvettirA) DoğruB) Yanlış
4 Aşağıdakilerden hangisi ısıtma sistemlerinden birisi değildirA) Radyant ısıtmaB) Merkezi ısıtmaC) Ccedilatıdan ısıtmaD) Boumllgesel ısıtma
5 Sıcaklık ne ile oumllccediluumlluumlrA) Kalorimetre ileB) Termometre ileC) Hidrometre ileD) Barometre ile
6 Aşağıdakilerden hangisi ısı iletimi (Transferi) ccedileşitlerinden değildirA) Radyasyon (Işıma) yoluyla iletimB) Konveksiyon (Hava akımı) yoluyla iletimC) Konduumlksiyon (Temas) yoluyla iletimD) Konsol yoluyla iletim
7 Aşağıdakilerden hangisi dilimli ısıtıcı değildirA) Panel radyatoumlrB) Aluumlminyum radyatoumlrC) Ccedilelik radyatoumlrD) Doumlkme demir radyatoumlr
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
48
8 Isıtıcı ağırlığını taşıyan ve bağlandığı yere (duvara) tutturulmasını sağlayan montajelemanları aşağıdakilerden hangisidirA) Konsol ve kelepccedilelerB) Nipeller ve contalarC) Vanalar ve tapalarD) Konsollar ve reduumlksiyonlar
9 Isıtma tesisatlarında ısıtılması gereken hacimlere ısının yayılmasını sağlayan tesisataraccedillarınahelliphelliphelliphelliphellipdenirA) NipelB) ReduumlksiyonC)PuumlrjoumlrD) Isıtıcı
10 Dilimli ısıtıcılarda (Radyatoumlrlerde) birleştirmeye uygun her ısıtıcı boumlluumlmuumlnehelliphelliphellipadı verilirA) KanatB) ContaC) DilimD) Puumlrjoumlr
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete tekrar doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
49
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Sevgili oumlğrenci bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans DenetimTablosu-1i doldurunuz (Hayır) olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile berabertekrar goumlzden geccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
Goumlzlemlenecek Davranışlar Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Isıtıcı montaj yerini tesbit edebildiniz mi
3Isıtıcı konsol yerlerinin markalanmasını(Temrinduvarına konsol montaj delik yerlerininişaretlenmesini) yapabildiniz mi
4İşaret noktalarından breyizle (El matkabı)delebildiniz mi
5 Duumlbelleri deliklere takabildiniz mi
6Isıtıcı konsollarının montajını yaparken konsollarıoumllccediluumlsuumlnde ve terazisinde duumlbellere vidalayabildinizmi
7Panel ısıtıcıyı konsollara bindirerek montaj işleminitamamlayabildiniz mi
8Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
9Temiz duumlzenli dikkatli ve hassasccedilalışıyormusunuz
10Yapmış olduğunuz panel ısıtıcı montajı sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
50
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
Gerekli donanım kullanılarak standartlara uygun olarak accedilma ve kontrol elemanlarımonte edebileceksiniz
Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan termostatik vana montajı nasılyapılır Araştırınız ve inceleyiniz
2Ccedilalışma hayatında veya piyasada kullanılan puumlrjoumlr radyatoumlre nasıl monteedilir Araştırınız ve inceleyiniz
Tesisat taahhuumlt firmalarını dolaşarak araştırma ve goumlzlem yapınız Internet ortamında araştırma yapınız Araştırma ve goumlzlemlerinizi rapor haline getiriniz Hazırladığınız raporu sınıfta tartışınız
2 ACcedilMA KAPAMA VE KONTROLELEMANLARI
21 Termostatik Vananın Montajını Yapmak
Termostatik radyatoumlr vanası bir termostat ve bu termostat ile ccedilalışan bir vanadanoluşmaktadır Oda sıcaklığı termostat uumlzerindeki skala yardımıyla ayarlanır Termostat odasıcaklığı ayarlanan değere geldiği zaman otomatik olarak vanayı kapatarak veya kısarakradyatoumlruumln gereksiz yere ısı yaymasını oumlnler Dolayısıyla tesisat suyu ısısını ccedilok fazlakaybetmeden geri doumlneceği iccedilin kombi veya kazan gereksiz yere ccedilalışmayacak ve tasarrufsağlanacaktır Mahal oda sıcaklığında sabit olarak tutulduğu iccedilin konforlu bir ortamyaratılmış olacaktır Ayrıca termostat guumlneş ve oda iccedilindeki diğer ısı kaynaklarının yaydığıısıyı hissederek bu ısı kaynaklarından da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesinisağlamaktadır Manuel bir vana ile donatılmış bir radyatoumlrde kullanıcı oda kontrolsuumlz birşekilde fazla ısınacağı iccedilin camı accedilmak ve goumlkyuumlzuumlnuuml ısıtmak zorunda kalacaktır Merkezisistemlerde her kata gerektiği kadar ısı gidecegi iccedilin uumlst katların az ısınması ve kazan suyusıcaklığının boş yere arttırılmasının da oumlnuumlne geccedililecektir Ayrıca limitleme fonksiyonu ilesıcaklığın kullanıcı tarafından belli bir değerin uumlzerine ccedilıkarılması oumlnlenebilir
İstenilen oda sıcaklığı termostatlı elemanın ayar skalası doumlnduumlruumllerek ayarlanabilirElemanın uumlzerindeki ayar değerine denk duumlşen oda sıcaklıkları sıcaklık skalasındangoumlruumllebilir Elde edilen sıcaklık derecesi binanın koşulları gibi ccedilok ccedileşitli etmenlere bağlıolduğu iccedilin bu değerler yalnız klavuz olarak verilmiştir
OumlĞRENME FAALİYETİ-2
ARAŞTIRMA
AMACcedil
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
51
Resim 21 Termostatik vana
Şekil 21 Termostatik vananın montajını yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu termostatik vana kendir suumllyen
İşlem Basamakları
1 Isıtıcı termostatik vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
52
3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru ısıtıcıya elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık anahtarla sıkınız6 Termostatik vanayı rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
211 Termostatik Vananın Isı Ayarını Yapmak
Termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerindeki 0dan 5e kadar rakamlar arzu edilen odasıcaklık seviyelerini goumlstermektedir Oda sıcaklığı kaccedil dereceye ayarlanmak istenirseaşağıdaki değerlerden bakılarak termostatik kafa sıcaklık seccedilici uumlzerinde gerekli ayarlaryapılır
Konum 0 5ordmCDonma koruması 7ordmCKonum 1 11ordmCKonum 2 16ordmCKonum 3 20ordmCKonum 4 24ordmCKonum 5 29ordmC
Resim 22 Termostatik vana goumlvdesi ve kafa sıcaklık seccedilicisi
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
53
22 Radyatoumlr Vanasının Montajını ve İccedil Ayarlarını Yapmak
221 Radyatoumlr Vanasının Montajını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Rakor anahtarı kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu elle kumandalı radyatoumlr
vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası rakorunu soumlkuumlnuumlz2 Rakor kuyruğu dişlerine kendir sarınız3 Kendir uumlstuumlne suumllyen boya suumlruumlnuumlz4 Rakoru radyatoumlre elle bir iki diş tutturunuz5 Rakora rakor anahtarını takarak kurbağacık
anahtarla sıkınız6 Radyatoumlr vanasını rakor somununa elle tutturunuz7 Rakor somununu kurbağacık anahtarla sıkınız
Şekil 22 Radyatoumlr vanasının montajını yapmak
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
54
222 Radyatoumlr Vanasının İccedil Ayarını Yapmak
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar tornavida Radyatoumlr vanası
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr vanası volanı vidasını soumlkuumlnuumlz2 Volanı vana uumlzerinden ccedilekerek ccedilıkartınız3 Salmastra grubu sıkma somununu anahtarla
gevşetiniz4 İccedil ayar kanalını tam accedilık iccedil ayarı konumuna
getiriniz5 Salmastra grubu sıkma somununu sıkınız6 Vananın volanını takarak vidasını sıkınız7 Aynı işlemleri tekrarlayarak tam kapalı iccedil ayarı
yapınız8 Aynı işlemlerle yarım accedilık vana iccedil ayarı yapınız
Şekil 23 Tam accedilık tam kapalı ve yarım accedilık vana iccedil ayarı yapmak
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
55
23 Isıtıcıya Puumlrjoumlr Takmak
Isıtma tesisatı sistemlerinde sistem iccedilerisine sıkışan hava hem guumlruumlltuumlye hem desistemin verimsiz ccedilalışmasına sebebiyet verir Bunun iccedilindir ki sıkışan havanın sistemindışına atılması gerekir İşte sistem iccedilerisindeki havanın ısıtıcılardan dışarı atılmasını sağlayanelemanlara puumlrjoumlr denir
Şekil 24 Isıtıcıya puumlrjoumlr takmak Şekil 25Bir puumlrjoumlruumln kesit goumlruumlnuumlşuuml
Araccedil ve Gereccediller
Kurbağacık anahtar Radyatoumlr grubu veya panel ısıtıcı puumlrjoumlr teflon bant
İşlem Basamakları
1 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sarınız2 Puumlrjoumlruuml rediksiyonlu tapaya elle tutturunuz3 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıkınız
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
56
UYGULAMA FAALİYETİ
1) Aşağıdaki uygulamaları yapınız
İşlem Basamakları Oumlneriler
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatik vana takınız
Atoumllyede ccedilalışmaya başlamadan oumlnce işkıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz
Konu 21- Şekil 22 ve konu 221- Şekil24uuml goumlz oumlnuumlnde bulundurarak radyatoumlreradyatoumlr vanasıtermostatik vanası takınız
Ccedilalışma esnasında iş guumlvenliğitedbirlerine mutlaka uyunuz
Radyatoumlre radyatoumlr vanasıtermostatikvanası takmak iccedilin gerekli araccedil gereccedil vemalzemeleri oumlğretmeninizden teminediniz
İnsan haklarına demokrasinin ilkelerineve kendi mesleği ile ilgili etik kurallarasaygılı olmayı daima kendinize prensipedininiz
Ccedilalışmalarınızda daima dikkatli hassas vetitiz olunuz
Termostatik vananın ısı ayarınıyapınız
Termostatik vananın ısı ayarını yapınız Isı ayarı hassasiyet gerektirdiğinden
dikkatli ccedilalışınız
Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını Radyatoumlr vanalarının iccedil ayarını doğru bir
şekilde goumlrerek yapınız
UYGULAMA FAALİYETİ
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
57
yapınız Ccedilalışmalarınızda dikkatli ve hassasolunuz
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız
Radyatoumlre puumlrjoumlr takınız dikkatli ccedilalışınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
Radyatoumlruuml test ediniz
İşlem basamaklarını takip ederekradyatoumlruuml test ediniz
Ccedilalışmalarınızı iş guumlvenliğine uyarakduumlzenli bir şekilde tamamlayınız
Ccedilalışmalarınızı bitirdikten sonra teslimaldığınız araccedil gereccedil ve malzemelerioumlğretmeninize teslim ediniz
Ccedilalışma ortamınızı temizleyerek tertip veduumlzenini koruyunuz
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
58
2) Aşağıdaki monte edilmiş olan radyatoumlruumln kaccedilak testini yapınız
Şekil 26 Radyatoumlruuml test etmek
Araccedil ve Gereccediller
Radyatoumlr tapası puumlrjoumlr radyatoumlr vanası test pompası (deneme tulumbası) Rakor anahtarı kurbağacık anahtar radyatoumlr dilimi ve grubu kendir suumllyen
boya
İşlem Basamakları
1 Radyatoumlr tapalarını monte ediniz2 Puumlrjoumlr montajını yapınız3 Radyatoumlr doumlnuumlş ağzına (Alt) radyatoumlr vanası monte ediniz4 Radyatoumlr giriş ağzına (Uumlst) test pompasını bağlayınız5 Radyatoumlre basınccedillı su vererek kaccedilak olup olmadığını test ediniz
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
59
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
Bu oumlğrenme faaliyeti ile ilgili oumllccedilme ve değerlendirme sorularını cevaplandırarak bilgiduumlzeyinizi (Davranış değişikliğinizi) test ediniz
1 Oda sıcaklığını sabit tutarak ısı tasarrufu sağlayan radyatoumlr vanası aşağıdakilerdenhangisidirA) Manuel (Elle kumandalı) vanaB) Termostatik vanaC) Puumlrjoumlrluuml vanaD) Koumlşeli vana
2 Sistemin (Tesisatın) iccedilerisinde sıkışan havayı ısıtıcılardan dışarı atan tesisatelemanının adı nedirA) TermostatB) KazanC) PuumlrjoumlrD) Termometre
3 Radyatoumlr niccedilin test edilirA) Kaccedilak (Sızıntı) olup olmadığını anlamak iccedilinB) İşle meşgul olmak iccedilinC) İyi goumlruumlnmesini sağlamak iccedilinD) Hava doldurmak iccedilin
4 Puumlrjoumlr nereye bağlanırA) KazanaB) Termostatik vanayaC) IsıtıcıyaD) Ccedilatıya
5 Radyatoumlr tapasının dişli kısmına iplik sarılarak radyatoumlre bağlantısı yapılırA) DoğruB) Yanlış
6 Radyatoumlr iccedilerisine basınccedillı su verilerek test edilirA) DoğruB) Yanlış
7 Vana ve puumlrjoumlr gibi elemanlara genel olarak accedilma kapama ve kontrol elemanları denirA) DoğruB) Yanlış
OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
60
8 Isıtıcı giriş ve ccedilıkışındaki suyun kontroluumlnuuml (accedilma-kapama) sağlayanelemanahelliphelliphelliphellipdenirA) TapaB) PuumlrjoumlrC) ContaD) Vana
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz
Yanlış cevap verdiğiniz veya cevaplayamadığınız sorularla ilgili eksikliklerinizifaaliyete doumlnerek araştırarak ya da oumlğretmeninizden yardım alarak tamamlayınız
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
61
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Bitirdiğiniz faaliyetin sonunda aşağıdaki Performans Denetim Tablosu-2yidoldurunuz ldquoHayırrdquo olarak işaretlediğiniz işlemleri oumlğretmeniniz ile beraber goumlzdengeccedilirerek gerekli araştırma ve ccedilalışmayı yapınız
KONTROL LİSTESİ
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu
2 Puumlrjoumlr dişlerine teflon bant sardınız mı
3 Puumlrjoumlruuml reduumlksiyonlu tapaya elle tutturdunuz mu
4 Puumlrjoumlruuml kurbağacık anahtarla iyice sıktınız mı
5Uygulamayı verilen suumlre zarfındatamamlayabildiniz mi
6Temiz duumlzenli dikkatli ve hassas ccedilalışıyormusunuz
7Radyatoumlre takmış olduğunuz puumlrjoumlr sağlam vekullanılabilir mi
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
62
MODUumlL DEĞERLENDİRME
Oumlğretmeninizle birlikte belirleyeceğiniz uygun bir alana verilen 10 dilimli 500luumlkccedilelik veye doumlkuumlm radyatoumlr grubunun işlem basamaklarını takip ederek (Bakınız konu1442 ve Şekil 137) montajını yapınız
Araccedil ve Gereccediller
Ccedilekiccedil murccedil keski mala tornavida Metre su terazisi kırmızı kurşun kalem 10 dilimli 500luumlk radyatoumlr grubu radyatoumlr konsolu ve kelepccedilesi Ccedilimento kum su
Şekil 3 Ccedilelik-Doumlkuumlm radyatoumlr montajını yapmak
MODUumlL DEĞERLENDİRME
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
63
GOumlZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
1 İş guumlvenliği kurallarına uydunuz mu2 Araccedil ve gereccedillerinizi seccediltiniz mi3 Konsol ve kelepccedile oumllccediluumllerini temrin duvarına markaladınız mı
4 Konsol ve kelepccedile yerlerini accediltınız mı5 Delikler iccedilin dolgu harcı hazırladınız mı6 Konsolları yerlerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi7 Kelepccedileyi yerine oumllccediluumlluuml ve goumlnyeli monte ettiniz mi8 Konsol ve kelepccedilenin duvar dibini malayla duumlzelterek
kurumaya bıraktınız mı9 Radyatoumlr grubunu konsollar uumlstuumlne bidirdiniz mi
10 Radyatoumlr kelepccedilesinin vidasını sıktınız mı
Moduumll performans denetim listesi sonuccedillarına goumlre sizin moduumll ile ilgili durumunuzoumlğretmeniniz tarafından değerlendirilecektir Bu değerlendirme iccedilin oumlğretmeninizebaşvurunuz
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
64
CEVAP ANAHTARLARI
OumlĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
1 A2 A3 B4 C5 B6 D7 A8 A9 D
10 C
OumlĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI
1 B2 C3 A4 C5 B6 A7 A8 D
CEVAP ANAHTARLARI
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
65
OumlNERİLEN KAYNAKLAR Konu ile İlgili MEB Yayınları Demirdoumlkuumlm veTMMOB Yayınlarının Takip Edilmesi Isısan Yayınları Konu ile İlgili İnternet Siteleri
OumlNERİLEN KAYNAKLAR
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA
66
KAYNAKLAR CcedilİĞDEMOĞLU Macit Isı İletim Prensipleri KUMRAL Sabri Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 10sınıf MEB
Devlet Kitapları Ankara2003 SEVİNCcedil Cemil Sıhhi Tesisat Meslek Resmi-Cilt пMEB Yayınları YILDIRIM Kenan Sıhhi Tesisat Boumlluumlmuuml Meslek Teknolojisi-ш MEB
Yayınları Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları No84 TMMOB
Yayınları Merkezi Isıtma Sistemleri ve Boru Donanımının Tasarımı Demirdoumlkuumlm Isı
Danışma Merkezi Yayınlarındash5 Mimarın Tesisat El Kitabı Isısan Ccedilalışmaları Nu 238 1999 Ccedileşitli Demirdoumlkuumlm ECA Isısan Katalogları httpwwwdiproltdcom wwwobitetgaziedutr wwwfizikders8mcom wwwvoltamcomtr wwwekotermcomtr wwwvalfcomtr wwwstarpancomtr
KAYNAKCcedilA