katar - info z msz
TRANSCRIPT
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH
Informator ekonomiczny o krajach świata
Państwo Kataru
1
1. Informacje ogólne
1.1. Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, języki urzędowe.
Państwo Kataru (Dawlat Qatar) położone jest we wschodniej części Półwyspu
Arabskiego nad Zatoką Perską. Graniczy z Arabią Saudyjską. Powierzchnia państwa jest
nizinna (wysokość 50–100 m), pokryta pustyniami (pustynia piaszczysto-kamienista), w
części północno-wschodniej zabagniona. Brak wód lądowych (jezior). Odsolona woda morska
stanowi podstawę zaopatrzenia ludności w wodę. Roślinność pustynna. Linia brzegowa
dobrze rozwinięta. Liczne przybrzeżne rafy koralowe.
Ludność: Populacja Kataru wynosi 1,69 mln1, z czego jedynie 20% to rdzenni
mieszkańcy.
Pozostałe narodowości:
Arabowie 40% (z uwzględnieniem Katarczyków, Egipcjan i Palestyńczyków);
Pakistańczycy 18%;
Hindusi 18%;
Irańczycy 10%;
Inne narodowości 14%.
Katar jest państwem słabo zaludnionym, o gęstości zaludnienia szacowanej na ok. 47
mieszkańców na km². Większość mieszkańców osiedlona jest w stolicy Doha.
Obszar: Powierzchnia wynosi: 11 427 km². Kraj rozciąga się na 160 km długości
i 80 km szerokości. Linia brzegowa wynosi 563 km.
Stolica: Doha (25°18′N, 51°31′E)
Języki urzędowe: arabski, angielski (powszechnie używany, szczególnie w handlu
i biznesie)
Czas: GMT + 3 godziny; kod telefoniczny: +974
1.2. Warunki klimatyczne.
Klimat zwrotnikowy wybitnie suchy. Średnia temperatura miesięczna od 22°C
w styczniu do 38–50°C w sierpniu. Średnia roczna suma opadów ok. 80 mm. Epizodyczne
ulewne deszcze w okresie od grudnia do lutego.
1.3. Bogactwa naturalne.
Ropa naftowa i gaz naturalny.
1 Według Qatar Statistic Authority dane na czerwiec 2010 r.
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH
Informator ekonomiczny o krajach świata
Państwo Kataru
2
1.4. System walutowy, kurs i wymiana.
1 rijal katarski (QR) = 100 dirhamów; 1 USD=3,64 QAR (kurs stały)
1.5. Religia.
Islam (95%) – sunnici.
1.6. Infrastruktura transportowa.
Stan dróg jest na ogół dobry. Prędkość ograniczona jest do 120 km/h na drogach
szybkiego ruchu, oraz do 50/100 km/h w aglomeracjach miejskich.
Katar posiada jedno międzynarodowe lotnisko, port morski w Doha i Al-Wakhra.
1.7. Obowiązek wizowy.
Obywatele polscy mają obowiązek posiadania wizy na przejazd i pobyt. Nie ma
możliwości otrzymania wizy na granicy bez uprzedniego uzyskania promesy wizy. Paszport
osoby ubiegającej się o wizę musi być ważny co najmniej 6 miesięcy. Generalnie obowiązuje
tzw. zasada sponsorowania wiz. Sponsorem wizy może być obywatel Kataru lub
cudzoziemiec przebywający w Katarze ze statusem rezydenta z prawem do pracy (dotyczy
najbliższej rodziny). Sponsorem krótkoterminowej wizy turystycznej mogą być także hotele.
Szczegółowe informacje dotyczące możliwości uzyskania wizy przez obywatela RP można
otrzymać w Urzędzie Imigracyjnym w Doha (Directorate of Immigration, Naturalisation and
Residence: http://www.mofa.gov.qa/) oraz w uruchomionej w 2008 roku Ambasadzie
Państwa Kataru w Warszawie. Placówka mieści się na ulicy Książęcej 15,
telefon: +4822 6222288.
Ważne: wprowadzany w Katarze elektroniczny system odczytywania paszportów
powoduje, że paszport może być dokumentem podróży tylko dla jednej osoby, na którą został
wystawiony. Osoby towarzyszące wpisane do paszportu nie będą mogły przekroczyć granicy
Kataru na podstawie tego dokumentu.
1.8. Święta państwowe.
18 grudnia (Dzień objęcia władzy przez rodzinę Al-Thani).
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH
Informator ekonomiczny o krajach świata
Państwo Kataru
1
2. System administracyjny
2.1. Ustrój polityczny.
Katar jest tradycyjną monarchią. Głową państwa jest Emir, szejk Hamad Bin Khalifa
Al-Thani, który w 1995 roku objął władzę w warunkach kryzysu gospodarczego i konfliktów
na tle religijnym, odsuwając od władzy ojca. W 2003 roku powołał na następcę tronu swego
czwartego syna, szejka Tamima Bin Hamada Bin Khalifa Al-Thani (system władzy
w Katarze jest dziedziczny w ramach rodu Al-Thani). Funkcję premiera i ministra spraw
zagranicznych pełni od kwietnia 2007 roku szejk Hamad Bin Jassim Bin Jabr Al-Thani
(kuzyn Emira, charyzmatyczny i wpływowy polityk).
2.2. Władza ustawodawcza i wykonawcza.
Szejk Hamad ustabilizował sytuację w kraju i rozpoczął wprowadzanie reform
demokratycznych. W wyniku powszechnego referendum w 2003 roku przyjęto nową
konstytucję Państwa Kataru (96 % poparcia), która weszła w życie w czerwcu 2005 roku
Dzieli ona władzę na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą.
Konstytucja gwarantuje:
równość obywateli wobec prawa;
pełne prawa wyborcze dla kobiet;
wolność stowarzyszeń;
swobodę praktyk religijnych.
Pochodzące z nominacji Emira Zgromadzenie Doradcze (Shura Council, 35
członków) pełni funkcję parlamentu.
Planowane jest powołanie Zgromadzenia Doradczego, w którym zasiądzie 45
deputowanych (15 mianowanych przez Emira, pozostali wybierani w wyborach
powszechnych na 4-letnią kadencję). Jego zadaniem będzie uchwalanie aktów prawnych,
budżetu państwa oraz kontrola prac rządu.
Od listopada 2007 roku parlamentowi przewodniczy Mohammed Bin Mubarak
Al-Kholaifi. W 1999 roku odbyły się pierwsze w historii kraju wybory samorządowe,
w wyniku których w Doha powołano 29-osobową Centralną Radę Municypalną.
W wyborach w 2003 roku i 2007 roku wybrano do jej składu jedną kobietę.
Pomimo liberalnej polityki Emira, działalność partii politycznych pozostaje nielegalna,
a opozycja nie funkcjonuje.
2.3. Struktura administracji gospodarczej.
W skład rządu katarskiego wchodzą m. in. następujące ministerstwa: gospodarki
i finansów; ds. miejskich i planowania; biznesu i handlu, ds. energii i przemysłu oraz
ministerstwo pracy. Głównym państwowym organem gospodarczym jest Najwyższa Rada
ds. Ekonomicznych i Inwestycji – Supreme Council for Economic Affairs and Investment.
Prowadzi ona politykę gospodarczą, finansową i energetyczną kraju. Razem z Qatar
Investment Authority odpowiada inwestycje rządowe, krajowe i zagraniczne.
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH
Informator ekonomiczny o krajach świata
Państwo Kataru
2
Dodatkowo rząd powołał organizacje wspomagające takie jak:
- Katarska Izba Handlu i Przemysłowa – Qatar Chamber of Commerce and
Industry, która reprezentuje prywatny i państwowy sektor, odpowiada między
innymi za udostępnianie informacji, statystyk z dziedziny handlu, przemysłu
i rolnictwa, promuje inwestycje w kraju, jak i za granicą.
- Katarska Izba Nadzoru ds. Standardów i Metodologii – Qatar Authority for
Standards and Methodology, odpowiedzialna za wdrażanie nowych
technologii.
- Centralny Bank Kataru – Qatar Central Bank.
- Katarskie Centrum Finansowe – Qatar Financial Centre, odpowiedzialne
między innymi za wydawanie licencji handlowych, w jego ramach od 2007
roku działa niezawisły sąd handlowy i cywilny.
Podział administracyjny.
Katar podzielony jest na 10 prowincji (baladiyah):
1. Al-Dawhah,
2. Al-Ghuwariyah,
3. Al-Jumaliyah,
4. Al-Khawr,
5. Al-Wakrah,
6. Al-Rayyan
7. Jariyan Al-Batnah,
8. Ash Shamal,
9. Umm Salal,
10. Mesaieed.
2.4. Sądownictwo gospodarcze.
Katarski system prawny opiera się na elementach prawa cywilnego i prawa
islamskiego (szariatu). W obydwu systemach działają trzy instancje: sąd pierwszej instancji,
sąd apelacyjny i sąd kasacyjny.
Od niedawna Katar, jako jedno z najważniejszych centrów finansjery światowej może
również poszczycić się odpowiednim dla swej pozycji systemem prawnym w zakresie
sądownictwa gospodarczego. W 2007 roku powołano do życia, w ramach Qatar Financial
Center – QFC niezależny system sądowniczy, wzorowany na Londyńskim Trybunale,
składający się z dwóch filarów: sądownictwa cywilnego i handlowego.
Ponadto, w ramach samorządu gospodarczego – Katarskiej Izby Handlu i Przemysłu, istnieje
możliwość rozwiązywania sporów w oparciu o koncyliację i arbitraż poza systemem
sądowym.
W 2010 roku po raz pierwszy w Katarze powołano do korpusu sądowego kobietę. 11
marca 2010 roku nominację na asystenta sadowego przyjęła szejka Maha Mansour Jassim
Salman Al-Thani.
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH Informator ekonomiczny o krajach świata
Państwo Kataru
1
3. Gospodarka.
3.1. Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej.
Państwo Kataru realizuje od 1995 roku, to jest od czasu przejęcia władzy przez
obecnego Emira, szejka Hamada Bin Khalifa Al-Thani, politykę całościowej modernizacji
kraju. Od 2008 roku jest ona wdrażana w oparciu o program – Qatar Natioanal Vision 2030.
Jednym z jego podstawowych celów jest dywersyfikacja gospodarki, tak aby przekształcić
państwo z całkowicie zależnego od wydobycia i eksportu surowców naturalnych (gaz ziemny,
ropa naftowa) w państwo – społeczeństwo rozwijające się w oparciu o wiedzę. Władze dążą
do tego, aby Katar stał się regionalnym centrum nowoczesnych badań i technologii, w oparciu
o które rozwijać się będą inne gałęzie przemysłu. Za możliwością realizacji tego planu
przemawiają bardzo znaczące zasoby finansowe Kataru oraz bardzo silne więzy kapitałowe
z największymi koncernami na świecie. Jednym z elementów tych założeń jest dynamiczny
rozwój szkolnictwa oraz badań, w tym poprzez zakrojoną na szeroką skalę współpracę
z wybranymi zachodnimi instytucjami naukowymi.
Rozwinięciem programu Qatar National Vision 2030 jest zainicjowana w marcu
2011 r. Pierwsza Narodowa Strategia Rozwoju Kataru 2011-2016 (Qatar First National
Development Strategy 2011-2016 – NDS). Określa ona priorytety i kierunki, jakie mają zostać
wykorzystane w ramach realizacji planów Qatar National Vision 2030. NDS 2011-2016
przekłada dyrektywy QNV2030 na konkretne działania i cele, które stanowią pierwszą fazę
zmian, rozpoczynających kolejny rozdział katarskiej transformacji.
NDS wyznacza programy i środki do osiągnięcia zrównoważonego i trwałego rozwoju
przy odpowiedzialnym wykorzystaniu zasobów. Zgodnie z QNV 2030, zakłada
dywersyfikację gospodarki i stworzenie większych możliwości dla młodzieży Państwa Kataru
(kwestia ta jest wielokrotnie akcentowana i powtarzana w całym dokumencie). Strategia ma
dążyć do uzyskania równowagi pomiędzy kulturą arabską i nowoczesnością, stoi na straży
wartości i tradycji kraju promując inwestycje w sektorach edukacji i opieki zdrowotnej.
Strategia uwzględnia potrzeby przyszłych pokoleń, obejmujące wszystkie aspekty
działalności człowieka: społeczną, ekonomiczną i oddziaływania na środowisko.
Publikacja NDS zbiegła się z toczącymi się procesami politycznymi i społeczno –
ekonomicznymi w regionie Bliskiego Wschodu. Katar pozostaje jednym z nielicznych państw
regionu, w którym nie dochodzi obecnie do prób dokonania „gwałtownych” przemian.
Program Qatar National Vision 2030 oraz strategia NDS, przy realizowanym – aczkolwiek
powoli - programie reform politycznych, przyczyniają się do stabilnego rozwoju tego
państwa, przy zachowaniu istniejącego w nim porządku społecznego.
W NDS akcentuje się, że polityka zarządzania węglowodorami w dalszym ciągu
będzie dążyć do zapewnienia wysokich standardów życia społeczeństwa, jednak to nie może
być jej jedynym celem. NDS ma na celu zrównoważenie pięciu głównych założeń,
zdefiniowanych w QNV 2030, tzn. prowadzić modernizację, przy jednoczesnym zachowaniu
katarskiej kultury i tradycji, zrównoważyć potrzeby tego pokolenia z potrzebami przyszłych,
zarządzać wzrostem i mieć pieczę nad niekontrowaną ekspansją, kontrolować rozmiar
i jakość siły roboczej z zewnątrz, w imię wybranej drogi rozwoju, jednocześnie
dostosowując ekonomiczny wzrost do rozwoju społecznego i rozwoju środowiska.
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH Informator ekonomiczny o krajach świata
Państwo Kataru
2
NDS 2011-2016 jest wynikiem szeroko zakrojonych konsultacji zainteresowanych
stron, dialogu i analizy. Proces konsultacyjny rozpoczął się na poziomie ministerialnym wraz
z czołowymi przedstawicielami sektora prywatnego i społeczeństwa obywatelskiego.
W dokumencie NDS wskazuje się, że Państwo Kataru przygotowało solidne
fundamenty pod wdrożenie tej strategii. Szybki wzrost gospodarczy w ostatnich latach dał
Katarowi najwyższy na świecie przychód na mieszkańca . Wysokie nadwyżki z obu
sektorów: prywatnego i państwowego przyczyniły się do stworzenia znaczących aktywów
w walutach obcych. Aby sprostać nowym potrzebom zróżnicowanej gospodarki, Państwo
Kataru rozpoczęło różnorakie reformy. Mają one zapewniać większą przewidywalność
dla sektora prywatnego i społeczeństwa obywatelskiego, prowadząc do dalszego wyrównania
poziomu życia obywateli Kataru.
Znaczącym elementem reform w Katarze są zmiany wprowadzane w ministerstwach
i agencjach rządowych. Mają one na celu promowanie polityki spójności, poprawy
świadczenia usług, zwiększenie roli sektora publicznego, z jednoczesnym zwiększeniem jego
odpowiedzialności i wydajności.
Katarski system finansowy doświadczył szybkiego wzrostu służąc potrzebom
rozrastającej się kompleksowej gospodarki tego kraju. Prowadzone w całym kraju projekty
infrastrukturalne zmieniły w sposób znaczący oblicze kraju. Kontynuowany będzie proces
inwestowania w rozwój służby zdrowia. Inwestycje w kształcenie i szkolenia odgrywają
znaczącą rolę. Dostrzegając braki w systemie edukacji Państwo Kataru zainwestowało
znaczące środki w kształcenie. Rządowe wydatki na edukację stale zwiększają się (w 2008 r.
do około 5% PKB).
NDS ma na celu zrównoważenie pięciu głównych wyzwań określonych w QV2030.
Pierwszym z nich jest prowadzenie modernizacji przy zachowaniu kultury i tradycji
katarskiej. Drugim jest bilansowanie potrzeb tego pokolenia z przyszłymi pokoleniami.
Trzecim, zarządzanie wzrostem gospodarczym. Czwartym, dopasowanie wielkości i jakości
rynku pracy do nowych jakościowo potrzeb. Piątym, wzajemne dostosowanie wzrostu
gospodarczego, rozwoju społecznego i ochrony środowiska. NDS opisuje następujące
dziedziny: zdrowia; edukacji i szkoleń; ludności, siły roboczej i zatrudnienia Kataru, poprawy
ochrony socjalnej, spójności rodziny i wzmocnienia pozycji kobiet, ochrony i bezpieczeństwa
publicznego, promowanie sportu, podtrzymywanie kultury, zarządzania środowiskiem,
zarządzania gospodarczego, dywersyfikacji gospodarczej oraz rozwoju sektora prywatnego;
zarządzania zasobami naturalnymi, infrastruktury gospodarczej oraz rozwój instytucjonalny
i modernizacji. Poszczególne strategie sektorowe wyznaczają odpowiednie zasoby niezbędne
do każdego programu i projektu - identyfikują główne podmioty w ramach projektów,
zagrożenia i środki zaradcze niezbędne do pomyślnej realizacji. Każda strategia określa
mechanizmy do monitorowania i oceny.
Perspektywy gospodarcze Państwa Kataru na najbliższe pięć lat oceniane są
pozytywnie. Dalszy rozwój, ale jakościowy, sektora węglowodorów bazować będzie na
osiągnięciach ostatnich dwudziestu lat i posiadanych mocach produkcyjnych LNG, tj. 77 min
ton rocznie. Dopuszcza się możliwość zniesienia moratorium na nową eksploatację Pola
Północnego, ale dopiero po 2015 r. W 2016 r. należy spodziewać się spadku w produkcji ropy
naftowej, choć wciąż trwają próby aby temu zapobiec.
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH Informator ekonomiczny o krajach świata
Państwo Kataru
3
W latach 2012-2016 wzrost gospodarczy będzie niższy aniżeli w poprzednich latach,
przy jednoczesnym zachowaniu wysokich dochodów Tempo ekspansji sektora poza
węglowodorowego pomoże wesprzeć wzrost PKB. Zakłada się dynamiczny rozwój sektorów:
transportu i łączności, bankowego i usług finansowych. Budownictwo utrzyma wysoki
poziom rozwoju. Przewiduje się poprawę wydajności produkcji.
Nadal jednak ceny węglowodorów będą decydującym czynnikiem wzrostu.
W 2011-2016, całkowity poziom inwestycji krajowych ma wynosić QR 820 mld (225 mld
USD), z czego połowa ma pochodzić z dochodów sektora poza-węglowodorowego.
Inwestycje w sektorze publicznym szacowane są na poziomie QR 347 mld (95 mld
USD). Rozpocznie się cykl inwestycyjny związany z przygotowaniami do Mistrzostw Świata
w Piłce Nożnej – Doha 2022.
Zakłada się powolny wzrost liczby ludności Kataru. W okresie 2011-2016 ma
ona wzrastać średnio o około 2,1% rocznie – z 1,64 mln w 2010 roku do 1,9 mln w 2016
roku. Zgodnie z założeniami narodowej strategii nie należy spodziewać się gwałtownego
wzrostu liczby ludności, nawet przy znaczącym wzroście produkcji. Strategia zakłada
zmniejszenie zatrudnienia w przeliczeniu na jednostkę produkcji przy znaczącej poprawie
kwalifikacji siły roboczej. Zachętą dla wykwalifikowanych zagranicznych (czytaj
zachodnich) pracowników ma być przyznawanie tzw. stałej karty pobytu (a nie tymczasowej,
jak to jest obecnie).
Katar pozostaje jednym z najbardziej dynamicznie rozwijających się państw
na świecie. W latach 2005 – 2009 przeciętny roczny wzrost realnego PKB wynosił 17,4%.
W 2010 roku wyniósł on 14%, w 2011 roku ma wynieść około 11%, podczas, gdy inne
państwa regionu wchodzące w skład Rady Współpracy Państw Zatoki (RWPZ) nie
zanotowały wzrostu. Głównymi czynnikami rozwoju Kataru pozostają produkcja i eksport
węglowodorów (w pierwszej kolejności gaz skroplony – LNG – Katar ma trzecie największe
w świecie pokłady tego surowca i zajmuje pierwsze miejsce na liście jego eksporterów).
Sektor gazu wytworzył w 2010 roku 27% PKB, a ropy naftowej 20%.
Wzrost gospodarczy stymulowany jest także przez program wydatków państwowych –
zwiększane wydatki na projekty infrastrukturalne, powodują wzrost popytu i redukują
zewnętrzne skutki kryzysu światowego.
Polityka monetarna Państwa Kataru, także przez okres kryzysu światowego, pozostaje
stabilna. Odzwierciedleniem pozytywnych ocen międzynarodowych instytucji finansowych
jest utrzymujące się niskie ryzyko kredytowe (według Standard and Poor’s – AA), co jest
najwyższą oceną wśród państw RWPZ.
Wspierając własne przedsiębiorstwa, rząd Kataru realizuje jednocześnie politykę
liberalizacji gospodarki. W pierwszej kolejności prowadzi działania na rzecz stymulowania
rozwoju prywatnej przedsiębiorczości – małych i średnich firm, w tym rodzimych podmiotów
gospodarczych. Jednocześnie nie zapomina o tworzeniu nowych warunków, aby przyciągać
inwestycje zagraniczne. m.in. zmienione zostały przepisy podatkowe oraz otwarto nowe
sektory gospodarki dla kapitału obcego.
Światowy kryzys gospodarczy miał ograniczony wpływ na sytuację ekonomiczną
Państwa Kataru w 2009 roku. Najbardziej był odczuwalny w budownictwie i na giełdzie.
Rząd tego państwa przeciwdziałał jego skutkom poprzez realizację polityki rozwoju sektora
węglowodorów oraz podjęcie szeregu działań stymulujących gospodarkę. W efekcie, wzrost
gospodarczy Kataru w 2009 roku wyniósł 8,7 %. Pozytywny trend rozwoju gospodarczego
tego państwa utrzymał się w 2010 roku i wyniósł 14 %. Najbliższe lata charakteryzować się
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH Informator ekonomiczny o krajach świata
Państwo Kataru
4
mają przyspieszoną faza rozwoju ze względu na projekty infrastrukturalne związane
z organizacją Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej Katar 2022. W sektorze gazu nastąpiła
stabilizacja wraz z uzyskaniem z końcem roku 2010 mocy produkcyjnej – 77 mln ton rocznie.
Następujące czynniki odgrywają najbardziej znaczącą rolę w kształtowaniu
gospodarki Kataru:
Katar pozostanie największym producentem i eksporterem LNG na świecie.
13 grudnia 2010 roku osiągnął on zakładaną moc produkcyjną 77 mln ton rocznie;
uzyskane nadwyżki w bilansie handlowym i w budżecie w roku budżetowym
2010/2011 oraz zakładane w 2011/2012 będą wykorzystywane do utrzymania
tempa wzrostu. Pochodzą one w pierwszej kolejności z eksportu LNG i innych
produktów sektora węglowodorów. Kontynuowany będzie przy tym program
rozwoju i dywersyfikacji gospodarki;
rząd utrzyma swoja politykę stymulującą gospodarkę. Podjęte w 2009 roku
działania w pełni sprawdziły się, przyczyniając do stabilizacji sektorów:
finansowego i nieruchomości.
Wyzwaniem dla Kataru będą:
zmieniające się trendy w zużyciu ropy i gazu na świecie. Stąd też władze tego
państwa przewidują możliwość zwiększenia swoich dostaw LNG na rynek
azjatycki, do 20 mln ton rocznie, „zabierając go” z rynku amerykańskiego
(planowane jest utrzymanie eksportu wielkości 6 mln ton rocznie);
stale spadająca cena LNG;
zmieniająca się podaż LNG na świecie, m. in. poprzez zaktywizowany rozwój
wydobycia złóż w Australii.
Pozytywem dla Kataru jest fakt, że koszty produkcji LNG w tym państwie są poniżej
średniej światowej, co daje mi „przewagę” przy zawieranych kontraktach kupna i sprzedaży.
Wzrost innych sektorów gospodarki w 2010 roku wyniósł 14%. Największy udział
miały tutaj: sektor finansowy i nieruchomości – 23%. Zgodnie z przewidywaniami ekspertów
w 2010 roku Katar doświadczył osłabienia tempa inwestycji w budownictwie, szczególnie
tych wykorzystywanych na biura, gdzie wystąpiła nadwyżka podaży. Sytuacja ma ulec
zmianie w kolejnych latach w związku z przewidzianym projektami w ramach przygotowań
Kataru do organizacji Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej Katar 2022.
W roku budżetowym 2011/2012, rząd Kataru zabezpieczył środki na wydatki rzędu
139,93 mld QR, tj. 25% więcej niż w poprzednim budżecie. Szacowane dochody mają
wynosić 162,47mld QR. Nadwyżka wynosić ma więc 22,5 mld QR. Budżet został
opracowany w oparciu o ceny ropy na poziomie 55 USD za baryłkę. Przewidziano
następujące wydatki: 57,99 mld QR na projekty publiczne, 19,3 mld QR na edukację, 8,8 mld
QR na zdrowie.
Szacowana inflacja ma wynieść -2,4% w 2011 roku. Ten stan rzeczy pozwoli rządowi
na prowadzenie bardziej elastycznej polityki monetarnej. Rząd rozważa kontynuacją
wspierania sektora finansowego, tak aby ułatwiać dostęp do kredytów, zarówno
konsumpcyjnych, jak też na rozwój produkcji.
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH Informator ekonomiczny o krajach świata
Państwo Kataru
5
Według danych Międzynarodowego Funduszu Walutowego eksport Kataru osiągnął
w 2010 roku wartość 60 mld USD. Import ukształtował się na poziomie 23 mld USD.
Nadwyżka w handlu wyniosła 37 mld USD. Główne towary importowe to: maszyny,
żywność, chemikalia i urządzenia transportowe. Towarem eksportowym w 90% był gaz
ziemny LNG, ropa naftowa i produkty ropopochodne, pozostałe to stal i nawozy sztuczne.
Główni partnerzy handlowi Kataru w 2010 roku.
KRAJ wartość mln USD
EXPORT JAPONIA 14,28
KOREA PŁD. 9,32
SINGAPUR 4,15
UE 27 3,99
IMPORT UE 27 8,07
USA 2,98
KOREA PŁD. 1,83
JAPONIA 1,76
Źródło: Katarski Urząd Statystyczny
W 2009 roku nastąpił wzrost napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ)
do Kataru. W 2008 roku wyniosły one: 6,7 mld USD, natomiast w 2009 roku: 8,7 mld USD.
Wzrost uwarunkowany był szybko rozwijającym się sektorem petrochemicznym
w kraju.
Dzięki rozwijającej się szybko gospodarce Katar, utrzymuje wciąż niski poziom
bezrobocia - 0,5 % w 2010 roku. Z każdym rokiem wzrasta liczba aktywnych zawodowo
mieszkańców. Dla porównania w 2004 roku wynosiła ona 437,561, w 2009 r.: 1,262,263.
Wciąż niestety zauważalny jest mały odsetek kobiet – 123, 883, czyli jedynie 9,8 % całej
populacji. Rząd kontynuuje nadal tzw. proces kataryzacji rynku pracy by zwiększyć
zatrudnienie lokalnych obywateli. Nie jest to jednak łatwe: Pomimo intensywnego wdrażania
programu Qatar National Vision 2030 znacząca część młodzieży wciąż w sposób
niewystarczający przygotowana jest do wymagań nowoczesnej gospodarki. Z każdym rokiem
pojawiają się w Doha kolejne filie renomowanych zagranicznych uczelni to jednak na
wykształcenie wykwalifikowanych kadr dla realizacji projektów trzeba będzie jeszcze
poczekać. Uzupełnianie braków siły roboczej poprzez wykorzystanie pracowników
zagranicznych w najbliższym czasie będzie wciąż niezbędne.
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH Informator ekonomiczny o krajach świata
Państwo Kataru
6
3.2. Wskaźniki makroekonomiczne
2009 2010 2011
PKB nominalny (w mld USD)
128.2 150.5 182.591
PKB realny (w mld USD)
98.3 129.485 bd
PKB wartość na 1 mieszkańca w USD
59.9 76.167 109.881
Tempo wzrostu PKB
8.7% 14% 11%
Relacja nadwyżki finansów publicznych do PKB w
%
7,4% bd bd
Relacja całkowitego długu publicznego do PKB w %
15.7% bd bd
Stopa inflacji (indeks cen konsumpcyjnych CPI)
-4,9% -2,4% 4,2%
Stopa bezrobocia
0,5% 0,5 % 0,5 %
Wartość obrotów handlu zagranicznego, mld USD
62,59 83 bd
Wartość eksportu, mld USD
40,62 60 bd
Wartość importu, mld USD
21,97 23 bd
Relacja nadwyżki na rachunku obrotów bieżących
bilansu płatniczego do PKB w %
bd bd bd
Wartość rocznego napływu zagranicznych inwestycji
bezpośrednich, mld USD
8,7 bd bd
Wartość rocznego odpływu zagranicznych inwestycji
bezpośrednich, mld USD
bd bd bd
Skumulowana wartość zagranicznych inwestycji
bezpośrednich (inward) mld USD
bd bd bd
Skumulowana wartość zagranicznych inwestycji
bezpośrednich Kataru za granicą (outward)
bd bd bd
Źródło: Międzynarodowy Fundusz Walutowy
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH Informator ekonomiczny o krajach świata
Państwo Kataru
7
3.3. Główne sektory gospodarki.
Priorytetowe znaczenie sektora surowców energetycznych dla państwa znajduje
odzwierciedlenie w środkach przeznaczanych na jego rozwój. Katar jest obecnie największym
światowym eksporterem skroplonego gazu ziemnego LNG, jego rezerwy szacuje się na 14,41
mld metrów sześciennych1. Według Qatar Petroleum jego produkcja na czerwiec 2010 rok
wyniosła około 61 mln ton rocznie. W związku z zakończeniem projektów budowy ostatnich
linii produkcyjnych, Katar osiągnął z grudniem 2010 roku moc produkcyjną LNG – 77 mln
ton (uroczyste zakończenie inauguracja potencjalnych możliwości produkcyjnych nastąpiła
w grudniu 2010 roku, fizycznie pełna moc produkcyjna osiągnięta ma zostać w 2011 roku).
Wzrost produkcji LNG odzwierciedla poniższy wykres. Według Międzynarodowego
Funduszu Walutowego, w ciągu najbliższych trzech lat dochody tego państwa z sektora
gazowego wzrosną do ponad 153 mld USD.
20
40
60
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Produkcja gazu 2005-2010
Rozwój potencjału produkcyjnego idzie w parze z rozwojem zaplecza transportowego.
Wraz z dostawą ostatniego zamówionego statku w 2010 roku, katarska flota (58 tankowców)
stanowi 25 % możliwości światowej żeglugi w zakresie transportu LNG. Jednak opóźnienia
w budowie terminali do rozładunku gazu nie pozwalają na natychmiastowe pełne
wykorzystanie nowych tankowców. Niektórzy eksperci sądzą, że do uruchomienia nowych
instalacji nowe jednostki mogą być wykorzystywane do składowania płynnego gazu.
1 Dane według OPEC na 2007 rok.
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH Informator ekonomiczny o krajach świata
Państwo Kataru
8
Najważniejsi odbiorcy LNG z Kataru.
Źródło: Qatar Petroleum
Strategiczne znaczenie dla gospodarki katarskiej ma również ropa. Katarskie złoża
ropy wynoszą 15,2 mld baryłek. Katar pozostaje ważnym dostawcą ropy naftowej na
światowych rynkach, choć jest jej najmniejszym producentem wśród krajów OPEC. Będąc
w posiadaniu znaczących złóż ropy, podejmuje od lat wszelkie wysiłki, mające na celu
utrzymanie na podobnym poziomie produkcji tego surowca. W 2000 roku produkcja wynosiła
573 000 b/d, z czego na export przeznaczano 554 000 b/d. Przez kolejne lata produkcja tego
surowca wzrastała stopniowo, dane z czerwca 2010 roku podają jej wzrost do 790 b/d.
Wydobycie obrazuje poniższy wykres.
KRAJ
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Wielkość dostaw w mln ton rocznie
Japonia
Qatargas 1
6.3 6.4 6.6 6.6 6.6 6.6 6.7 6.7 6.7 6.7 6.7
Korea Poł.
RasGas 1
8.8 8.8 8.8 8.7 7.0 7.0 7.0 7.0 7.0 7.0 7.0
Indie
RasGas 2
3.8 5.0 5.0 5.0 5.6 7.5 7.5 7.5 7.5 7.5 7.5
Włochy
RasGas 2
4.7 4.7 4.7 4.7 4.7 4.7 4.7
UK
Qatargas 2
3.0 6.5 7.6 8.0 8.0 8.0 8.0
USA
Qatargas 3
6.0 7.0 7.5 7.7 7.7
USA
RasGas 3
2.1 8.5 8.5 8.5 8.5 8.5 8.5
USA
Qatargas 4
1.5 5.3 4.5 1.0 1.8 1.8
Japonia
Qatargas 4
6 0.9 0.9 0.9 0.9
Polska Qatargas 4
1 1
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH Informator ekonomiczny o krajach świata
Państwo Kataru
9
7988
39
779
810 837
790
500
600
700
800
900
1000
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09
20
10
Produkcja ropy 2005-2010
Dzięki wsparciu władz oraz sprzyjającemu zapleczu dynamicznie rozwija się również
sektor petrochemiczny. Z oficjalnych zapowiedzi wynika, że do 2012 roku Państwo Kataru
będzie wytwarzać 18 milionów ton produktów petrochemicznych.
3.4. Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze
ekonomicznym.
Współpraca instytucjonalna z UE – wątki ekonomiczne (kraje pozaunijne).
Katar, współpracuje z państwami członkowskimi Unii Europejskiej w ramach spotkań
Rady Współpracy Państw Zatoki (GCC). Od dwudziestu lat toczą się negocjacje pomiędzy
Unią a sześcioma państwami z Bliskiego Wschodu tworzącymi GCC (Arabia Saudyjska,
Bahrajn, Katar, Kuwejt, Oman i Zjednoczone Emiraty Arabskie) w sprawie umowy o wolnym
handlu. W grudniu 2008 roku rozmowy te zostały przez GCC zawieszone.
Unia Europejska jest jednym z najważniejszych partnerów gospodarczych Kataru
i współpraca ta szybko się rozwija. W 2009 roku na UE przypadał największy odsetek
katarskiego importu (dalsze miejsce zajęły Japonia, USA i Arabia Saudyjska). Na liście
największych odbiorców katarskiego eksportu rynek Unii Europejskiej zajmował czwarte
miejsce, natomiast Katar zajął 34 miejsce na liście odbiorców produktów Unii.
Od 2007 roku funkcjonuje instrument, ułatwiający finansowanie kooperacji Unii
Europejskiej z krajami rozwiniętymi i legitymującymi się wysokimi dochodami
(Industrialised and High - Income Countries Instrument). Dotyczy on również współpracy
z krajami Zatoki Perskiej, w tym z Katarem. Zgodnie z założeniami za jego pomocą można
finansować działania zmierzające do wprowadzenia w życie postanowień umowy
o współpracy GCC-EU z 1988 roku. Mogą one dotyczyć takich zagadnień jak promocja
współpracy, partnerstwa i wspólnych przedsięwzięć pomiędzy instytucjami gospodarczymi,
naukowymi i akademickimi, stymulacji handlu, inwestycji i partnerstwa ekonomicznego,
promocji dialogu pomiędzy politycznymi, gospodarczymi i społecznymi bytami
oraz organizacjami pozarządowymi z odpowiednich sektorów, promocji wymiany
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH Informator ekonomiczny o krajach świata
Państwo Kataru
10
intelektualnej, programów edukacyjnych szkoleniowych oraz łączności międzyludzkiej
i wreszcie promocji projektów związanych ze współpracą w obszarach takich jak badania,
nauka, technologia, energia, transport, ochrona środowiska, kwestie finansowe i celne.
Zaangażowanie kraju w prace OECD oraz negocjacje na forum WTO.
Katar nie jest członkiem OECD, jednakże z rosnąca intensywnością uczestniczy
w pracach tej organizacji. Od 1996 roku należy do WTO. W listopadzie 2001 roku w Doha
odbyła się konferencja ministerialna WTO.
Działania i inicjatywy kraju związane z uczestnictwem w innych organizacjach
i ugrupowaniach regionalnych o charakterze ekonomicznym.
Katar należy między innymi do Rady Współpracy Państw Zatoki (GCC)
i aktywnie uczestniczy w jej działaniach. Opowiada się za wprowadzeniem wspólnej waluty;
jest członkiem Unii Celnej i tworzącego się wspólnego rynku.
Należy również do Ligii Państw Arabskich, OAPEC, Organizacji Konferencji
Islamskiej i OPEC. Katar jest również członkiem Gas Exporting Countries Forum – GEFC
(Forum Państw Eksporterów Gazu). Siedziba GECF znajduje się w Doha. Członkowie Forum
dysponują około 75% światowych zasobów gazu. Katar posiada 15 % światowych zasobów.
Katar odgrywa coraz bardziej aktywną rolę na forum GECF. Nie można wykluczyć,
że GECF, że będzie odgrywać rolę zbliżoną do OPEC, czego silnie obawiają się kraje
importujące gaz i czemu równie silnie zaprzeczają członkowie Forum. Zwolennicy forum
podkreślają, że ceny gazu, sprzedawanego w większości na mocy długoterminowych
kontraktów, są znacznie bardziej sztywne od cen ropy. Przeciwnicy zwracają uwagę na fakt,
że coraz większy odsetek gazu będzie eksportowany w formie płynnej, co umożliwi również
zawieranie szybkich, jednorazowych transakcji, a to będzie sprzyjać swobodniejszemu
kształtowaniu cen gazu.
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH
Informator ekonomiczny o krajach świata
Państwo Kataru
1
5. Dostęp do rynku
5.1. Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług.
Generalnie firmy zainteresowane działalnością na rynku katarskim muszą wcześniej
znaleźć tu lokalnych partnerów, nadal istnieje, bowiem w większości sektorów wymóg
większościowego udziału Katarczyków w działających na tutejszym obszarze firmach.
W październiku 2000 roku, rząd nieznacznie złagodził przepisy uchwalając ustawę nr
13, zezwalającą na 100 % udział kapitału zagranicznego w takich sektorach jak: rolnictwo,
produkcja, zdrowie, edukacja, turystyka. Kolejna ustawa (nr 17), tym razem z 2004 roku
uchwaliła zgodę na inwestycje zagraniczne w sektorach bankowości i ubezpieczeń, agencji
handlowych lub agencji nieruchomości. Pozwala ona na maksymalnie 25 % udział kapitału
zagranicznego w katarskich pakietach akcyjnych spółek, notowanych na giełdzie papierów
wartościowych w Doha.
Jeśli chodzi o handel i przywóz towarów do Kataru, to jest on regulowany przez ustawę
celną nr 5 z 1988 roku. Firmy zajmujące się sprowadzaniem towarów z zagranicy, muszą być
zarejestrowane w rejestrze importerów i uzyskać licencję z Katarskiej Izby Handlowej i
Przemysłowej. Indywidualni importerzy muszą posiadać katarskie obywatelstwo, a
właścicielami firm-importerów mogą być tylko Katarczycy. Prawo jest jednak nie zawsze
precyzyjne, a kompetencje instytucji nadzorujących import nakładają się na siebie.
W przypadku importu np. żywności instytucjami odpowiedzialnymi byłyby zarówno
ministerstwo zdrowia jak i rolnictwa. Warto dodać, że informacja gospodarcza w Katarze nie
spełnia oczekiwań i biznesmeni mają sporo problemów z uzyskaniem wiedzy, która
w warunkach europejskich jest łatwo dostępna. Na przykład nie są publikowane orzeczenia
tutejszego sądu gospodarczego, co nie pozwala firmom na podejmowanie decyzji zgodnych
z orzecznictwem.
Utrudnieniem jest fakt, że choć teoretycznie kraje Zatoki Perskiej zostały połączone
Unią Celną i mają wspólny rynek, de facto istnieją cały czas rozbieżności
w przepisach celnych poszczególnych państw i brak jest przepisów, które nadałyby
wspólnemu rynkowi ostateczny kształt. Nie dziwi w tej sytuacji, że w ubiegłym roku Bank
Światowy i Międzynarodowy Fundusz Walutowy stwierdziły, że biznesmeni w regionie
Zatoki Perskiej mają szczególne trudności w tak kluczowych sprawach jak otwieranie
przedsiębiorstw, ochrona inwestycji i realizacja umów. Ocena ta dotyczyła także
przedsiębiorców lokalnych.
Przy tych wszystkich zastrzeżeniach należy podkreślić, że Katar jest atrakcyjnym rynkiem
dla budownictwa, hotelarstwa, producentów maszyn i urządzeń.
5.2. Formy działalności biznesowej.
Do założenia lokalnego biura niezbędna jest tzw. Rejestracja Handlowa (Commercial
Registration) z tutejszego Ministerstwa Biznesu i Handlu. Wszelkie zapytania dotyczące
procesu jej uzyskiwania powinny być kierowane do Dyrektora Spraw Handlowych (Director
of Commercial Affaires). Poszczególne rodzaje działalności gospodarczej wymagają
uzyskania jeszcze innych licznych pozwoleń i rejestracji.
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH
Informator ekonomiczny o krajach świata
Państwo Kataru
2
W Katarze funkcjonują następujące formy przedsiębiorstw:
- Firma prywatna z ograniczoną odpowiedzialnością - ma ona kapitał nie
mniejszy niż 200 000 katarskich riali i od dwóch do 30 udziałowców, których
odpowiedzialność ograniczona jest do wysokości wniesionych udziałów.
Założenie firmy tego typu trwa na ogół od trzech do czterech miesięcy.
Przedsiębiorstwa nie mogą zajmować się ubezpieczeniami, usługami bankowymi
ani inwestycyjnymi.
- Spółka kapitałowa – tworzona jest na mocy dekretu Emira a jej kapitał wynosi
minimum 500 000 riali. Generalnie udziały w takich firmach posiadać mogą tylko
Katarczycy lub obywatele innych państw Rady Współpracy Państw Zatoki
Perskiej (GCC), chyba, że dekret Emira stanowi inaczej. Zgromadzenie
udziałowców musi odbywać się przynajmniej raz do roku by mianować
dyrektorów, audytorów oraz zatwierdzać sprawozdania finansowe.
Firmy obu powyższych form muszą w ciągu dziesięciu dni od przyjęcia przez zgromadzenie
udziałowców (General Assembly) przedstawić wyniki audytu finansowego Kontrolerowi
Firm (Controller of Companies) w resorcie Biznesu i Handlu. Przedsiębiorstwa, które nie
zostały zwolnione z podatków, muszą do końca września przedstawić zaudytowane
dokumenty finansowe Wydziałowi Podatków.
- Firmy joint venture - umowy tego typu mogą być zawierane dla
przeprowadzenia indywidualnej transakcji, ale nie jest to odrębna forma prawna
przedsiębiorstwa.
- Oddziały firm zagranicznych – zasady tworzenia regulowane są przez ustawę
nr 25 z 1990 roku. Generalnie oddziały takie mogą powstawać wyłącznie na okres
wykonywania konkretnego kontraktu, dla którego były utworzone i zostały
licencjonowane mocą dekretu wydanego przez Ministerstwo Biznesu i Handlu.
Oddziały muszą mieć lokalnego partnera (service agent). Podlegają pełnemu
opodatkowaniu (z wyjątkiem udziałów należących do strony katarskiej) chyba,
że zostały zwolnione od opodatkowania.
- Przedstawicielstwa firm – są de facto tylko wizytówkami: mogą promować
w Katarze, produkty i usługi, ale nie mogą prowadzić tu interesów ani zawierać
kontraktów.
- Agencje/dystrybutorzy/franczyza – prawo o agencjach komercyjnych definiuje
agenta jako osobę, która ma wyłączne prawo do dystrybucji/sprzedaży dóbr
i produktów w zamian za udział w zyskach. Agent/agencja musi być Katarczykiem
lub w stu procentach należeć do obywatela Kataru. Definicja agenta/agencji jest
bardzo szeroka i nie ma pewności jak w razie sporu orzeknie sąd (jego wyroki nie
są publikowane), ale można raczej oczekiwać, że werdykty sądu będą odróżniać
agenta/agencję handlową od dystrybutora czy franczyzobiorcy.
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH
Informator ekonomiczny o krajach świata
Państwo Kataru
3
Podatki i zachęty dla biznesu
17 listopada br. następca Emira, szejk Tamim Bin Hamad Al-Thani wydał dekret
ustanawiający nowe prawo podatkowe.
Dotyczy ono:
obniżenia podatku od zagranicznych spółek (roczny przychód powyżej 100
tysięcy QR) do 10 % (poprzednio 35 %);
zniesienia opodatkowania dla osób prywatnych – krajowych i cudzoziemców,
posiadających akcje w tych firmach i spółkach;
zniesienia opodatkowania dla zagranicznych organizacji charytatywnych
i stowarzyszeń non profit.
Firmy, które zostały wcześniej zwolnione od opodatkowania poprzez rządowe decyzje
lub też korzystają z tzw. wakacji podatkowych nie podlegają opodatkowaniu aż do odwołania
tych decyzji.
Dodatkowo wprowadzono nowe zasady rozliczeń podatkowych: sprzedaż akcji przez
spółki, ich dochód z dywidendy, jak również dochód z odsetek bankowych ma zostać
uwzględniana w dochodach. Prezenty, wydatki na produkty luksusowe, rozrywkę lub
żywność nie są traktowane jako koszta uzyskania przychodów
Firma może starać się o zwolnienie od podatków. Zasady przedstawione są w art. 20
i dalszych ustawach, dostępne na: http://www.mof.gov.qa/english/PDF/01.pdf.
Państwo Kataru proponuje biznesmenom szereg zachęt. Związane z tym prawo
nr 13 z 2000 roku (prawo inwestycyjne regulujące udział od 49 – 100% kapitału
zagranicznego w sektorach: przemysłu, służbie zdrowia, edukacji, turystyce, energetyce,
górnictwie) można znaleźć na stronie: http://www.investinqatar.com.qa/files/rule_13e.pdf.
1 lutego 2010 roku wprowadzono dodatkowe regulacje z tym związane (zezwolenie na
posiadanie od 49 – 100 % własności poszerzono o kolejne sektory: usługi doradcze,
technologie informatyczne – IT, usługi związane ze sportem, kulturą i rozrywką, jak również
usługi dystrybucyjne).
5.3. Dostęp do rynku pracy. Świadczenie usług i zatrudnienie obywateli RP.
Katarski rynek pracy jest w znacznym stopniu zależny od zagranicznej siły roboczej,
zarówno w zakresie wykwalifikowanej, specjalistycznej kadry, jak i pracowników
niewykwalifikowanych. Rynek pracy opiera się na systemie „sponsorskim”. Zatrudnienie
pracowników spoza Kataru odbywa się na podstawie kontraktów pracowniczych.
W przypadku podpisania kontraktu firma zatrudniająca (sponsor) występuje o promesę wizy
do tutejszych władz. Nie może tego zrobić sam kandydat na pracownika. Bardzo ważne jest
dokładne przestudiowanie kontraktu i ewentualne negocjowanie jego warunków. W Państwie
Kataru obowiązuje bardzo rygorystyczne prawo pracy, a sponsor ma nad pracownikiem
znacznie szerszą kontrolę niż w Europie. Pisemna zgoda sponsora jest wymagana np. przy
zakładaniu konta, zakupie samochodu, zaciąganiu kredytu bankowego, czasowego wyjazdu
z kraju. Bardzo trudne jest uzyskanie zgody sponsora na zmianę pracodawcy. Jeśli kontrakt
zostanie rozwiązany z przyczyn leżących po stronie zatrudnionego, ma on obowiązek
natychmiastowego opuszczenia Kataru. Obowiązuje go także zakaz podjęcia nowej pracy
w Katarze przez okres dwóch lat.
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH
Informator ekonomiczny o krajach świata
Państwo Kataru
4
5.4. System zamówień publicznych.
Za zamówienia publiczne odpowiedzialna jest rządowa jednostka: Centralny Komitet
ds Zamówień Publicznych. Wyróżnia się trzy typy zamówień:
- zamówienia otwarte dla wszystkich przedsiębiorstw, publikowane w dwóch
lokalnych gazetach;
- zamówienia kierowane jedynie (przeważnie faksem) do ograniczonej ilości
specjalistycznych firm;
- zamówienia bezpośrednie, w przypadku braku czasu na zakończenie projektu
lub spadku wartości projektu.
Więcej informacji na stronie: http://www.ctc.gov.qa/main-en.aspx .
Przepisy regulujące procedurę przetargową dostępne na stronie:
http://www.ctc.gov.qa/law-en.aspx
5.5. Nabywanie i wynajem nieruchomości.
Państwo Katar w odróżnieniu od pozostałych krajów tego regionu otworzyło się na
zagraniczne inwestycje, w szczególności w odniesieniu do nieruchomości i budownictwa.
Impulsem dla tego regionu była kapitalizacja bogactw generowanych przez wzrost cen ropy
naftowej i gazu ziemnego oraz poprawa i rozwój istniejącej infrastruktury oraz
dywersyfikacja gospodarki poza sektorem zasobów. W ten sposób doszło do złagodzenia
ograniczeń posiadania nieruchomości w Katarze w stosunku do obcokrajowców.
- W 2000 roku, Katar uchwalił ustawę nr (13) dotyczącą inwestycji kapitału
zagranicznego we wszystkich sektorach gospodarki z wyjątkiem bankowości,
ubezpieczeń, handlu i nieruchomości (zwanej dalej "Ustawą Inwestycji
Zagranicznych"). W ramach tego prawa, inwestorzy zagraniczni nie byli
w stanie wejść w długoterminową dzierżawę gruntów przeznaczonych na
realizację swoich projektów inwestycyjnych, po pięćdziesięciu latach,
podlegała ona odnowieniu. Inwestorzy zagraniczni byli uprawnieni do
przekazywania tych inwestycji innym inwestorom.
- W następstwie traktatu Rady Współpracy Państw Zatoki (GCC), Katar
uchwalił ustawę nr (2) z 2002 roku, co pozwoliło obywatelom (osobom
fizycznym) państw członkowskich GCC posiadać nie więcej niż trzy
nieruchomości mieszkalne na terytorium Kataru z zaznaczeniem, że łączna
powierzchnia wszystkich nieruchomości mieszkalnych nie może przekraczać
3000 metrów kwadratowych.
- Otwarcie Kataru na inwestycje obcokrajowców spoza strefy GCC
w nieruchomości rozpoczęto w czerwcu 2004, po uchwaleniu ustawy nr (17)
2004. Reguluje ona problem własności i użytkowania nieruchomości
mieszkaniowych i domów przez cudzoziemców. Obecnie, zatem istnieją
w Katarze trzy systemy w odniesieniu do prawa własności: pierwszy odnosi
się do Katarczyków (zazwyczaj jest nieograniczony), drugi do obywateli
państw GCC i trzeci do obcokrajowców.
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH
Informator ekonomiczny o krajach świata
Państwo Kataru
5
5.6. Ochrona własności przemysłowej i intelektualnej.
Patenty są chronione przez system rejestracji na początkowy okres 10 lat i mogą być
zarejestrowane na kolejne pięć lat. Jest to możliwe w przypadku patentów, które mają być
licencjonowane. Znaki towarowe mogą być zarejestrowane na 10 lat i odnawiane na czas
nieograniczony. Rejestracja daje właścicielowi wyłączne prawo do używania znaku
towarowego w odniesieniu do towarów, dla których znak towarowy jest zarejestrowany.
Właściciel może uniemożliwić innym stronom wykorzystanie znaków towarowych
dotyczących produktów konkurencyjnych.
Najnowsza ustawa nr 30 z 2006 roku zapewnia ochronę przedsiębiorców przed
nieupoważnionym korzystaniem z towarów i usług. Aby złożyć wniosek o nadanie znaku
towarowego, patentu lub prawa autorskiego, należy wypełnić formularz zgłoszeniowy
i odesłać go do Ministerstwa Biznesu i Handlu.
Najważniejsze punkty:
Definicja znaku towarowego została rozszerzona na wyłącznie widoczne oznakowania
umożliwiające odróżnianie towarów lub usług jednego przedsiębiorstwa od innych
przedsiębiorstw.
Ochrona dostępu do znanych znaków towarowych. Każdy znak podobny do znaku osoby
trzeciej, wcześniej zarejestrowany w katarskim urzędzie, nie zostanie przyjęty do
rejestracji.
Termin wniesienia sprzeciwu został skrócony z czterech do dwóch miesięcy od
opublikowania. Termin składania odpowiedzi na sprzeciw również został skrócony
z czterech do dwóch miesięcy.
unieważnienie znaku na podstawie nie używania go nie może być dokonywane chyba, że
rejestrujący jest powiadomiony o takich działaniach. Zakładana karencja to jeden miesiąc.
Znak towarowy może być przypisany za zgodą lub bez zgody przedsiębiorstwa.
Wpis do rejestru Ochrony Znaków Towarowych w przypadku, gdy jedna ze stron jest
obcokrajowcem, nie może odbyć się bez zgody Ministra Biznesu i Handlu.
Wpis do rejestru wspólnego znaku nie może być zarejestrowany bez zgody Urzędu
Własności Przemysłowej.
Prawa autorskie oryginalnych dzieł literackich i artystycznych, w tym
oprogramowania komputerowego, kaset audio i wideo są chronione zgodnie z ustawą z 1995
roku. Ustawa zakłada sankcję grzywny w wysokości od 30.000 do 100.000 QR i pozbawienia
wolności od sześciu miesięcy do jednego roku.
5.7. Informacja o aktach prawnych.
Przydatne linki:
- przepisy prawne, dotyczące działalności biznesowej:
http://www.mec.gov.qa/en/mecabout/law.php
- kwestii podatkowych: http://www.mof.gov.qa/english/PDF/01.pdf
- przepisy regulujące procedurę przetargową: http://www.ctc.gov.qa/law-en.aspx
Dodatkowe interesujące linki:
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH
Informator ekonomiczny o krajach świata
Państwo Kataru
6
- Portal rządowy: http://portal.www.gov.qa
- Katarska Izba Przemysłu i Handlu: http://www.qcci.org
- Giełda papierów wartościowych: http://www.qe.com.qa
- Katarskie Stowarzyszenie Biznesmenów: http://www.qataribusinessmen.org
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH Informator ekonomiczny o krajach świata
Państwo Kataru
1
4. Dwustronna współpraca gospodarcza.
4.1. Gospodarcze umowy dwustronne.
W marcu 1996 roku, podczas wizyty w Doha Ministra Przemysłu i Handlu,
K. Ścierskiego omówiono problematykę współpracy dwustronnej w sektorze paliw płynnych
i gazu, perspektywy dostaw do Polski skroplonego gazu z Kataru oraz możliwości polskiego
przemysłu w zakresie inwestycji w infrastrukturze i przemyśle chemicznym. Podpisano
memorandum określające zakres przyszłej współpracy.
Podczas wizyty Ministra Spraw Zagranicznych szejka Hamada Bin Jassima Bin Jabor
Al-Thani w Polsce, w dniach 21-22 kwietnia 1998 roku, dokonał się pierwszy etap tworzenia
infrastruktury prawno - traktatowej stosunków dwustronnych. Podpisano szereg dokumentów:
umowę o cywilnej komunikacji lotniczej, porozumienie o współpracy resortów SZ,
porozumienie o współpracy izb handlowych, Memorandum of Understanding
ws. ustanowienia ambasad.
W dniach 18-19 listopada 2008 roku oficjalną wizytę w Katarze złożył Premier
Donald Tusk wraz z delegacją. Najważniejszym celem wizyty w Katarze było
przeprowadzenie rozmów dotyczących współpracy w sektorze energetycznym pomiędzy obu
krajami, jak również przekazanie konkretnych propozycji włączenia kapitału katarskiego
w proces polskiej prywatyzacji. Podpisano Umowę ws. unikania podwójnego opodatkowania
i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu. Umowa
została ratyfikowana przez stronę katarską 26 stycznia 2009 roku, a polską 31 grudnia 2009
roku.
Najważniejszym wydarzeniem gospodarczym i politycznym w stosunkach
polsko-katarskich w 2009 roku było podpisanie 29 czerwca 2009 roku w Doha Umowy Sales
and Purchase Agreement na dostawy skroplonego gazu ziemnego (LNG) pomiędzy PGNiG
a Qatargas Operating Company Ltd. (Qatargas). Umowa dotyczy zasad, w oparciu o które
będą realizowane długoterminowe dostawy LNG do Polski. PGNiG i Qatargas ustaliły,
iż dostawy LNG będą realizowane od 2014 roku przez okres 20 lat w wysokości 1 mln ton
rocznie (ok. 1,5 mld m3). Dostawy będą realizowane na zasadzie Ex-Ship. Punktem dostaw
będzie terminal LNG w Świnoujściu. Wartość umowy uzależniona jest od cen notowań ropy
naftowej na rynkach światowych. Szacunkowa średnioroczna wartość kontraktu przy
obecnych cenach ropy naftowej wynosi ok. 550 mln USD (ok. 1,8 mld PLN).
4.2. Handel zagraniczny
Dynamika stosunków wymiany handlowej dokonała w 2008 roku gwałtownego skoku.
W ciągu kilku poprzedzających lat Polska odnotowywała systematyczną nadwyżkę handlową,
ale poziom eksportu był skromny – wartość towarów sprzedanych do Państwa Kataru
wynosiła około lub nieco ponad 10 mln USD rocznie.
W 2001 roku było to 11 milionów USD, w 2006 roku – również 11 mln - ten dość
statyczny obraz uległ zmianie w 2007 roku, kiedy to zanotowano wzrost polskiego eksportu
do poziomu 14,5 milionów USD.
Z danych wynika, że eksport z Polski do Państwa Kataru wzrósł z 14 510 156 USD
w 2007 roku, do 114 876 331 USD w 2008 roku.
Kolejne lata charakteryzowały się tendencją spadkową. W roku 2010 obroty wyniosły:
18 812 307 USD, w porównaniu z 2009 rokiem: 26 834 894.
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH Informator ekonomiczny o krajach świata
Państwo Kataru
2
Poniżej tabele porównujące wymianę handlową Polski z krajami regionu.
Analiza obrotów towarowych Polski z krajami RWPZ za okres I-III 2010 r. i 2011 r.
I-III 2011roku [USD] I-III 2010roku [USD]
Nazwa Eksport Import Obroty Saldo Eksport Import Obroty Saldo
ARABIA SAUDYJSKA
47 179 857 61 351 688 108 531 545 -14 171 831 35 848 798 48 467 391 84 316 189 -12 618 593
BAHRAJN 3 421 070 16 262 363 19 683 433 -12 841 293 1 738 412 9 672 166 11 410 578 -7 933 754
JEMEN 2 101 702 184 991 2 286 693 1 916 711 5 333 210 106 656 5 439 866 5 226 554
KATAR 4 704 049 311 432 5 015 481 4 392 617 3 728 803 924 410 4 653 213 2 804 393
KUWEJT 7 603 224 427 099 8 030 323 7 176 125 7 427 749 682 447 8 110 196 6 745 302
OMAN 3 747 198 3 009 403 6 756 601 737 795 3 916 430 2 895 229 6 811 659 1 021 201
ZEA 64 781 833 17 742 359 82 524 192 47 039 474 68 653 225 17 601 346 86 254 571 51 051 879
Analiza obrotów towarowych Polski z krajami RWPZ za 2009 rok i 2010 rok.
2010roku [USD] 2009roku [USD]
Nazwa Eksport Import Obroty Saldo Eksport Import Obroty Saldo
ARABIA SAUDYJSKA
189 781 817 209 822 939 399 604 756 -20 041 122 161 341 771 135 058 537 296 400 308 26 283 234
BAHRAJN 14 446 912 43 065 095 57 512 007 -28 618 183 19 121 116 3 926 671 23 047 787 15 194 445
JEMEN 15 904 677 623 483 16 528 160 15 281 194 15 077 491 896 644 15 974 135 14 180 847
KATAR 15 998 271 2 814 036 18 812 307 13 184 235 25 438 651 1 396 243 26 834 894 24 042 408
KUWEJT 27 617 105 1 597 225 29 214 330 26 019 880 36 373 967 488 858 36 862 825 35 885 109
OMAN 18 959 639 8 485 425 27 445 064 10 474 214 17 100 434 4 161 847 21 262 281 12 938 587
ZEA 244 915 259 69 669 899 314 585 158 175 245 360 476 132 596 44 077 602 520 210 198 432 054 994
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH Informator ekonomiczny o krajach świata
Państwo Kataru
3
Eksport Polski do Państwa Kataru w latach 2000 – 2010
Dominującą rolę w obrotach między Polską a Państwem Kataru wciąż odgrywa
eksport. Dane na cały 2010 rok pokazują znaczny jego spadek – 15 998 mln USD w stosunku
do zarejestrowanego z 2009 roku: 25 438 mln USD.
Wśród towarów najbardziej pożądanych w Katarze pozostają:
urządzenia mechaniczne i elektryczne- do rejestracji i odbioru dźwięku: w sumie za 2010
roku: 6 121 mln USD, bardzo widoczny spadek w stosunku do tego samego okresu z 2009
roku – 14 202 mln USD;
W 2010 rok rolę lidera w obrotach stracił przemysł związany z pojazdami, statkami
powietrznymi i jednostkami pływającymi itp. Na drugą pozycję w polskim eksporcie
wysunęły się produkty:
drewno lub z inne materiały celulozowe , papier lub tektura: 2010 roku 2 847 mln USD,
wzrost w stosunku do tego samego okresu z 2009 roku – 1 788 mln USD.
Towarami importowanymi w głównej mierze pozostają:
tworzywa sztuczne i wyroby z nich (kauczuk i wyroby z kauczuku): za 2010 rok :
2 606 mln USD, kolejny rok z tendencją wzrostową , w 2009 roku : 1 251 mln USD.
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH Informator ekonomiczny o krajach świata
Państwo Kataru
4
Struktura towarowa polskiego eksportu i importu do/z kraju urzędowania (dane w USD).
.
Sekcje
2010 roku [USD] 2009 roku [USD]
Eksport Import Obroty Saldo Eksport Import Obroty Saldo
OGÓŁEM KRAJ 15 998 271 2 814 036 18 812 307 13 184 235 25 438 651 1 396 243 26 834 894 24 042 408
I ZWIERZĘTA ŻYWE; PRODUKTY POCHODZENIA
ZWIERZĘCEGO 113 383 0 113 383 113 383 31 152 0 31 152 31 152
II PRODUKTY POCHODZENIA ROSLINNEGO 59 604 0 59 604 59 604 20 366 0 20 366 20 366
III TŁUSZCZE, OLEJE POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO I
ROSLINNEGO; PROD. ICH ROZKŁADU 0 0 0 0 0 0 0 0
IV GOTOWE ARTYKUŁY SPOŻ.; NAPOJE BEZALKOHOL.,
ALKOHOL I OCET; TYTOO 412 856 0 412 856 412 856 323 255 0 323 255 323 255
V PRODUKTY MINERALNE 199 196 0 199 196 199 196 40 706 0 40 706 40 706
VI PRODUKTY PRZEMYSŁU CHEMICZNEGO I
PRZEMYSŁÓW POKREWNYCH 45 241 111 937 157 178 -66 696 361 166 3 365 364 531 357 801
VII TWORZYWA SZTUCZNE I WYROBY Z NICH;
KAUCZUK I WYROBY Z KAUCZUKU 1 574 304 2 606 820 4 181 124 -1 032 516 446 773 1 251 323 1 698 096 -804 550
VIII SKÓRY; WYROBY Z NICH; ART. PODRÓŻNE, TORBY
,POJEMNIKI 786 435 1 221 351 1 063 61 1 124 1 002
IX DREWNO I WYROBY Z NIEGO; WYROBY Z KORKA,
SŁOMY, ESPARTO; WYROKU KOSZYKARSKIE 132 636 0 132 636 132 636 175 637 0 175 637 175 637
X SCIER DRZEWNY LUB Z INNEGO WŁÓKNISTEGO
MAT. CELULOZOWEGO; PAPIER I TEKTURA 2 847 497 0 2 847 497 2 847 497 1 787 602 971 1 788 573 1 786 631
XI MATERIAŁY I WYROBY WŁÓKIENNICZE 38 891 6 759 45 650 32 132 47 439 1 013 48 452 46 426
XII OBUWIE, NAKRYCIA GLOWY, PARASOLE, LASKI,
PIÓRA, SZTUCZNE KWIATY 840 591 1 431 249 1 548 0 1 548 1 548
XIII WYROBY Z KAMIENI GIPSU, CEMENTU, AZBESTU,
MIKI ITP; WYROBY CERAMICZNE, SZKŁO 195 835 50 195 885 195 785 191 979 0 191 979 191 979
XIV PERŁY; METALE I KAMIENIE SZLACHETNE I PÓŁSZLACHETNE; SZTUCZNA BIŻUTERIA
0 0 0 0 0 0 0 0
XV WYROBY NIESZLACHETNE I WYROBY Z METALI
NIESZLACHETNYCH 2 027 180 8 2 027 188 2 027 172 3 220 466 0 3 220 466 3 220 466
XVI URZĄDZENIA MECHANICZNE I ELEKTRYCZNE; DO
REJESTRACJI I ODBIORU DŻWIĘKU 6 121 403 29 280 6 150 683 6 092 123 14 202 578 3 260 14 205 838 14 199 318
XVII POJAZDY, STATKI POWIETRZNE, JEDNOSTKI
PŁYWAJĄCE I WSPÓŁDZIAŁ. URZĄDZENIA 427 464 0 427 464 427 464 4 167 493 6 273 4 173 766 4 161 220
XVIII
PRZYRZĄDY, APARATY OPTYCZNE, KINEMATOGRAF., POMIAROWE, MEDYCZNE,
ZEGARKI I INNE 70 582 58 156 128 738 12 426 50 158 187 50 345 49 971
XIX BROO I AMUNICJA; CZĘSCI I AKCESORIA 0 0 0 0 0 0 0 0
XX WYROBY RÓŻNE 1 729 597 0 1 729 597 1 729 597 368 409 129 790 498 199 238 619
XXI DZIEŁA SZTUKI, PRZEDMIOTY KOLEKCJONERSKIE 976 0 976 976 430 0 430 430
XXII POZOSTAŁE 0 0 0 0 431 0 431 431
XXIII PCN NIEZNANE LUB BŁĘDNE 0 0 0 0 0 0 0 0
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH Informator ekonomiczny o krajach świata
Państwo Kataru
5
4.3. Inwestycje /wzajemne/.
Brak danych.
Według informacji placówki, firmy katarskie nie figurują w strukturach kapitałowych
polskich przedsiębiorstw. Jeśli inwestycje takie były czynione, to działo się to poprzez firmy
trzecie.
4.4. Współpraca regionalna.
Póki co nie zanotowano współpracy regionalnej między Polską a Katarem.
4.5. Współpraca samorządów gospodarczych.
W kwietniu 2007 roku w Doha podczas wizyty delegacji polskiej z udziałem
12 biznesmenów nastąpiło podpisanie Umowy o współpracy pomiędzy Katarską Izbą
Przemysłu i Handlu (QCCI) a Krajową Izbą Gospodarczą.
MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH
Informator ekonomiczny o krajach świata
Państwo Kataru
1
6. Przydatne kontakty i linki
6.1. Administracja gospodarcza:
Oficjalna strona Rządu Kataru: http://portal.www.gov.qa
Ministry of Interior: http://www.moi.gov.qa
Ministry of Business and Trade http://www.mec.gov.qa
Ministry of Energy and Industry: http://www.mei.gov.qa
Ministry of Foreign Affairs: http://www.mofa.gov.qa
Ministry of Justice: http://www.moj.gov.qa
Ministry of Municipal Affairs & Urban Plannig: http://www.baladiya.gov.qa
Ministry of Labor and Social Affairs: http://www.mlsa.gov.qa
Ministry of Environment (ministerstwo obejmuje również sektor rolnictwa):
http://www.moe.gov.qa
The General Secretariat for Planning Development: http://www.gsdp.gov.qa
Qatar Statistics Authority (QSA): http://www.qsa.gov.qa
Customs and Ports General Authority: http://www.customs.gov.qa
Public Works Authority (Ashghal): http://www.ashghal.gov.qa
Qatar Financial Market Authority (QFMA): http://www.qfma.org.qa
Qatar Financial Centre Authority (QFC): http://www.qfc.com.qa
Qatar General Electricity & Water Corporation KAHRAMAA:
http://www.kahramaa.com.qa
6.2. Samorządy gospodarcze:
Qatar Chamber of Commerce and Industry: http://www.qcci.org
Qatari Businessmen Association: http://www.qataribusinessmen.org
6.3. Oficjalna prasa ekonomiczna:
Gulf Times: http://www.gulf-times.com
Qatar Tribune: http://www.qatar-tribune.com
The Peninsula: http://thepeninsulaqatar.com
6.4. Organizatorzy targów i wystaw handlowych:
Qatar Tourism and Exhibitions Authority (QTEA): http://www.qiec.com.qa