kategorizimi i rrugëve urbane, menaxhimi i parkimit dhe ... · ‣ qasja në format e tjera të...

Kategorizimi i rrugëve urbane, menaxhimi i parkimit dhe

rivitalizimi i hapësirës publike

prof. Dirk Lauwers, Ghent University - AMRP/ [email protected]

Gjurmimi i agjendes për mobilitet të qendrueshëm urban në Kosovë

Prishtinë, 31 Mars 2010

MOBKOS: URBAN MOBILITY IN KOSOVO – 31 MARCH 2010

- Njëri nga institucionet më të rëndësishme të edukimit të lartë dhe hulumtimeve në regjionin ku flitet holandishtja në Evropë

- Traditë solide: themeluar në vitin 1817- I zotuar për shoqëri dhe pluralist

- Të gjitha diciplinat akademike – 11 fakultete- mbi 30.000 studentë (2200 të huaj nga BE dhe nga jashtë BE-së)

I vendosur në Ghent, zemer kulturore de ekonomike e Evropes

E paraqitur nga prof. Dirk LauwersQendra për mobilitet dhe planifikim hapësinor, fakulteti i inxhinierisë, Universiteti Ghent

Çeshtjet: kategorizimi i rrugëve dhe menaxhimi i parkimit si instrumente kryesore në politikën e mobilitetit urban

Përspektiva EvropianeQasja Flamane Relevanca për axhenden e Kosovës, bazuar në rastin e Pejës

Qendra Unversitare Ghent për Mobilitet dhe Planifikim Hapësinor si promoter për ndërtimin e kapacitetit në COE

Qendra „Mobiliteti dhe Planifikimi Hapësinor‟ AMRP ka elaboruar disa projekte të suksesshme Evopiane në të kaluaren në Evropen Qendrore dhe Lindore. Fokusimi në Baltik, regjionin e Detit të Zi dhe në vendet e Ballkanit.

Peja

Politika e sotme Evropiane

„Qytetet në tërë Evropen ballafaqohen me problemet e ngjashme (tollovinë, sigurinë rrugore, sigurinë,ndotjen, ndryshimin e klimes për shkak të emetimit të CO2) dhe

këto probleme janë duke u rritur vazhdimisht‟

Flandri – Kosovë shkëmbimi i ekspertizës

Është e qartë se ka dallim në kulturen e mobilitetit dhe dizajnin e rrugëve ndërmjet Flandrisë dhe Kosovës.

Megjithatë ne prap mund të mësojmë nga njëri tjetri...

Flandri – Kosovë shkëmbimi i ekspertizës

Por qytetet nga Flandria dhe Kosova ballafaqohen me problemet e njëjta(tollovinë, sigurinë rrugore, sigurinë,ndotjen, ndryshimin e klimes për shkak

të emetimit të CO2) dhe… këto probleme janë duke u rritur vazhdimisht

A është kjo e ardhmja jonë?


Vlerësimi ynë për situatën në Pejë

1. Problemet e trafikut mund të zgjidhen si duhet vetem duke u bazuar në të dhënat e trafikut

2. Është e mundshme të optimizohen disa rreth rrotullime dhe të lehtësohen disa proleme të fyteve të ngushta

3. POR: Analiza tregon gjithashtu se problemet janë më të vështira dhe komplekse se sa pritet...


Drejt strategjisë së mobilitetit urban për Pejen

Sensi i urgjences: kërcënimi i vertet që tollovia e trafikut do ia zë frymën jetes ekonomike dhe komerciale në zemren e qytetit => sulm në zemer

Si të merremi me të? (bazuar në përvojen tonë në Flandri dhe vendet tjera të COE)

Kombinimi i zgjidhjeve dhe projekteve afat shkurtëra me qasje strukturore të problemeve

Qasja strukturore: elementet kryesore janë: Kategorizimi i rrugëve Politika e parkimit



Pjesa 1: kategorizimi i rrugëve


Pse kategorizimi i rrugëve?

= Lidhja ndërmjet planifikimit hapësinor dhe planifikimit të mobilitetit

= Korniza për planifikimin e trafikut Dizajnimi i rrugëve



= Lidhja ndërmjet planifikimit hapësinor dhe planifikimit të mobilitetit

Zhvillimet hapësinore jo në përputhje me kapacitetin e rrjetit shpiejnë ka tollovia, problemet e sigurisë në trafik dhe problemet e mjedisit

Planifikimi dhe dizajnimi i rrjetit duhet të lidh hapësirat e ndryshme në qytet në mënyrë të duhur

Rezervimet/ kufizimet hapësinore për zhvillimet anash rrugës (hapësira jo aedificandi – qasja)



= Korniza për planifikimin e trafikut dhe dizajnin rrugor

Drejtimi i trafikut nëpër rrjet Standardet e dizajnit / imixhi rrugor, konceptet duhet të rezultojnë nga

rrugët dhe rrugicat e qarta Dhënia secilës formë të transportit hapësirë për qarkullim të sigurt

dhe të rrjedhshem



= Korniza për planifikimin e trafikut dhe dizajnin e rrugëve “Planifikimi i trafikut nuk ka të bëj (vetem) me ndërtimin e rrugëve por

gjithashtu me organizimin e rrjeteve të rrugëve”

-> Kategorizimi i rrugëve obligon për të menduar në lidhje me rrjetin:-> Për kënd po e ndërtojmë këtë rrugë?-> Sa ka trafik? Çfarë lloji i trafikut? Cilat forma të transportit?-> Çka presin shfrytëzuesit e rrugëve?-> Prioritet për shpëjtësi? Siguria? Besueshmeria? Transporti Publik?

Këmbësorët?


Çfarë lloji i kategorizimit rrugor?

1. FunksionalFunksioni i rrjetit: qualitativ -> cili është funksioni i disa rrugëve në rrjetin

e trafikutFunksioni i trafikut: kuantitativ: numri i veturave, numri i shiritave =>

qarkullimi i trafikut

2. Koncepti i dizajnitKonceptet e trafikut: rreth rrotullimet, semaforët, rrugët dy shiritëshe,

shtigjet për biçikleta….Konceptet e dizajnit Urban: rrugët e shopingut, bulevardet, shiriti i

parkimit…


Çfarë lloji i kategorizimit rrugor?

Praktika e kategorizimit rrugor (Flandri)

Praktika Flamane: tri funksione të rrugës kryesore

1. Funksioni i lidhjes

2. Funksioni mbledhës

3. Dhënia e qasjes

Funksioni mund të ekzekutohet në nivele shkallësh të ndryshme = kierarkia e rrugëve

Kierarkia ka tendencë të jetë më dominante se sa funksioni

Praktika për kategorizimin rrugor (Flandria)

Tri nivele kierarkike të funksioneve rrugore

1. Ndërkombëtare = rrugët kryesore main roads2. Flamane (nacionale)= rrugët primare 3. (tej) lokale = rrugët sekundare dhe lokale

Nyjet dhe pikat e lidhjes

1. Nyjet: ndryshimi ndërmjet rrugëve të nivelit të njëjtë 2. Pikat e lidhjes: ndryshimi ndërmjet rrugëve të nivelit të ndryshëm

Konceptet për kategorizimin e rrugëve në Pejë

Klasët rrugore funksionale të propozuara për Pejën:

- Lidhjet regjionale- Lidhjet ndër lokale - Mbledhësit urban = arteriet e qytetit - Mbledhësit e distriktit

– Hapësirat e banuara / zonat industriale– Hapësira qendrore e qytetit (funksionet publike)

- Rrugët e qasjes lokale (banuese dhe të tjera)


Implementimi funksional i kategorizimit rrugor

Konceptet e qarkullimit të trafikut:unazat rrugore

sistemi i lakesave rrugoreRrugët njëkahëshe… apo anësore

example : Leuven (Flanders)


Implementimi i kategorizimit funksional të rrugëve

)

Në Flandri: Nuk ka norma strikte për dizajnin e rrugëve vetem udhëzime të

dizajnit.

“kualiteti” i trafikut në korespondencë me kategorinë:

Shpejtësia, prioriteti, niveli i shërbimit, Gjasa për tollovi në komunikacion, …

Dizajni i udhezuar nga kualiteti i trafikut DHE mjedisi lokal


Implementimi i kategorizimit të klasit të dizajnit rrugor

Konceptet e dizajnit urban =Që synojnë shfrytëzimin e rrugëve duke supozuar që sjellja e trafikut të përshtatet me jeten urbane…

ders)



Pjesa 2: politika e parkimit

Ridefinimi i “problemit të parkimit”

Tri palë kryesore me interesa të ndryshme

--- shfrytëzuesit--- politikë bërësit e qytetit --- Banorët e qytetit (dhe pronarët e shitoreve, kompanitë, …)

Definicioni i problemit të parkimit duhet të përfshijë interesat e palëve të ndryshme


Çka është “problemi i parkimit” për shfrytëzuesin?

---Të paturit e vendit për parkim të vetures së tij/ saj---Por gjithashtu ai/ ajo kërkon kualitetet e mëposhtme:

‣ Gjetja e menyres për një vend të lirë – që është më i konvenueshmi vend (distanca deri në destinacion – rregullativa për kohen e parkimit- çmimi…)

‣ Rahatia për të manovruar në parkim ‣ Rahatia për të ecur nga infrastruktura e parkimit ‣ Distanca dhe kualiteti i ecjes deri në destinacion ‣ Siguria për person dhe veturë“produkti” i parkimit që ofrohet duhet të konsiderohet si shërbim (I

plotë) për klientin


Çka është “problemi i parkimit” për banorin?

--- të paturit e vendit për parkim të vetures së tij/ saj (nese ai/ ajo ka veturë)--- Gjithashtu ai/ ajo kërkon kualitetet që shfrytëzuesit i kërkojnë --- Po ai/ ajo kërkon edhe këto kualitete:

‣ Qasja në format e tjera të transportit që ai/ ajo i shfrytëzon (biçikleta, PT, ..) ‣ Vendi për aktivitete të tjera (parkingjet, sheshet e lojrave…)‣ Dinamika e rrugëve dhe siguria e trafikut ‣ Siguria shoqerore‣ ….Banoret duhet të përfshihen në politikat e parkimit si qytetar me brenga të

ndryshme dhe jo vetem si klient për sistemin e parkimit


Çka është “problemi i parkimit” për politikë bërësin e qytetit?

--- ofrimi i hapësires për kërkesen e parkimit --- Por politika duhet gjithashtu ta marrë parasysh:

‣ Qasjen e qytetit për „shfrytëzuesin‟ e qytetit (vizitorin, banorin,..)‣ Kualiteti i jetes për banorët dhe vizitorët ‣ Zhvillimi ekonomik ‣ Zhvillimet afatshkurtra dhe afatgjata ‣ ….

„politika‟ e parkimit duhet të marrë parasysh qendrueshmerinë e qytetit për treshen : njerzit – Planeti – Profiti


Evoluimi i pronësisë së vetures (Belgj. që nga 1900)–ndarja modale në BE

Problemi i parkimit ka të bëj me shtimin e pronësisë ndaj veturave dhe pozites dominante të vetures në mobilitet

Politika e parkimit në lidhje me shtimin e presionit të mobilitetit Shtimi i numrit të veturave për familje dhe për vendbanim

Brukseli 2008 Sofia 2009

Shtimi i presionit për parkim të banorëve në domenin publik në hapësirat urbane (në Ballkan por gjithashtu edhe në Belgjikë)

Evoluimi i politikës së parkimit

Evoluimi i politikës urbane të parkimit në lidhje me evoluimin e pronesisë së veturave

Skema evolutive e shfrytëzueshme is instrument standard ndërmjet qyteteve

no specific policy

parking organization

limitation parking time

parking for permit holders

differentiation of parking

tariffs

distant parking capacity

mobility management

source: COST action 342 source: CROW

INTEGRATED

STEERING

DEMAND FOLLOWING

Drejt parimeve të reja të mobilitetit Politika e parkimit si lidhje ndërmjet formave të transportit por gjithashtu

ndërmjet mobilitetit dhe zhvillimit urban

Politika e parkimit është pjesë esenciale për politikën e qendrueshme të mobilitetit dhe mund të jetë instrument levash për të

shopping

living

leisure

working

parking A

parking Bparking

&mobility

shopping

working

living leisure

parking C

parking D

FROM TO

car traffic

publictransport

biking

walking

parking

parking&

intermodality

car traffic

publictransport

walking biking

FROM TO

Drejt parimeve të reja të mobilitetitPolitika e parkimit dhe pranimi social

- Faktori kryesor për politikën urbane të parkimit fillon me ndryshimin e mentalitetit- të ndryshimit të sjelljes ndaj mobilitetit („një kulturë e re e mobilitetit”)

- Sjellja e deshiruar e ndryshuar për shfrytëzuesin është më shumë se sa vetem shmangia e kundervajtjeve të parkimit

- Kombinimi i kontrollit- zbatimit të ligjit me komunikimin duket se është më efektive

- Hap pas hapi (pra hapësirë pas hapësire) futja e politikave (te reja) të parkimit duket se ka qenë e suksesshme për shumë qytete

Politika e parkimit është pjesë esenciale e politikës së mobilitetit të qendrueshëm dhe mund të jetë instrument levash për të

Drejt politikës së parkimit mirë të ekuilibruar Ekuilibrim për:

1.shfrytëzuesit/ funskionet e ndryshme në qytet dhe për domenin publik ---Planifikimi dhe menaxhimi kryesor urban

2. Llojet e ndryshme të transportit ---Planifikimi dhe menaxhimi i mobilitetit

3.Shkalla kërkesë – ofrim për parkim---planfikimi dhe menaxhimi i parkimit

Pyetja kryesore politika e parkimit = gjetja e ekuilibrit të mirë

Drejt shkallës mirë të ekuilibruar kërkesë- ofrim Analiza e parkimit është e domosdoshme për marrjen e vendimit - Sa vende për të ofruar në cilin lokacion?- Për cilin grup të synuar vendet janë të synuara (banorët- punëtorët-

pronarët e shitoreve- vizitoret…)?- Cili është kufizimi kohor i duhur?- Cila është tarifa e duhur?

Analiza si bazë për masat politike

Drejt shkallës mirë të ekuilibruar kërkesë- ofrimFillimi me analizen e parkimit në Pejë

Analiza si bazë për masat politike


Ju falemnderit për vemendjen tuaj!

Të mbeturit në kontakt për planifikimin e rrjetit rrugor dhe menaxhimin e parkimitdirk.lauwers @ugent.be

kategorizimi i rrugëve urbane, menaxhimi i parkimit dhe ... · ‣ qasja në format e tjera të...

Documents