Kaynak: TCMB, TSKB Ekonomik Araştırmalar

Aralık 2018 döneminde cari işlemler açığı bir önceki yılın aynı ayına göre 6,3 milyar dolar azalarak 1,4 milyar dolar olarak gerçekleşti. Böylece

2018 yılı sonunda cari işlemler açığı 2017 yıl sonuna kıyasla 19,7 milyar dolar azalarak 27,6 milyar dolara geriledi. Milli gelire oran olarak bakıldı-

ğında, bir sene içerisinde cari açık %5,6 seviyesinden %3,5 seviyelerine gerilemiş oldu (TSKB tahminidir). Ekonomik aktivitede yavaşlama ve TL'de

yaşanan değer kaybı sonucu ithalattaki sert daralmanın etkisiyle Ağustos—Kasım döneminde ödemeler dengesi fazla vermişti. Aralık ayında 3,9

milyar dolarlık enerji ve 0,5 milyar dolarlık altın ithalatı neticesinde cari fazla dönemi sona ermiş oldu. Altın ve enerji hariç cari işlemler hesabı ise

bir önceki yılın Aralık ayında 2,5 milyar dolar açık vermişken, Aralık 2018’de 2,5 milyar dolar fazla verdi (üst üste yedinci ayda da ‘çekirdek’ cari

denge fazla verdi). Dış ticaret açığı sınırlı talep koşulları neticesinde geçen senenin aynı ayına kıyasla 5,9 milyar dolar azaldı ancak yine de 1,7 mil-

yar dolarlık açıktan kaçamadı. Ticaret Bakanlığı tarafından açıklanan Ocak ayına ilişkin öncü dış ticaret verileri yaklaşık 2,5 milyar dolarlık dış ticaret

açığına işaret ediyor. Bu görünümde Ocak ayında cari denge yine açık verecek ancak bu açık Aralık 2018’de olduğu gibi sınırlı kalacaktır. 2019 yılı

için cari açık tahminimiz 21,9 milyar dolar seviyesinde (GSYH: %2,8) olduğunu hatırlatırız.

Hizmetler dengesi altında seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler Aralık ayında 0,9 milyar dolara yükseldi. Böylece 2018 yılı genelinde

brüt seyahat gelirleri 25,2 milyar dolara yükseldi. Bu rakam bir sene öncesine kıyasla turizm gelirlerinde 2,7 milyar dolarlık artışa işaret ediyor.

TL’deki değer kaybının etkisiyle seyahat giderlerinde ise son bir sene içerisinde toplam 228 milyon dolarlık bir düşüş gerçekleşti. Böylece nette

seyahat gelirleri kalemi 12 ay birikimli cari açığı 3 milyar dolar geriletmiş oldu. 2019’da ise seyahat gelirlerinin 30,0 milyar dolara yükseleceğini

tahmin ediyoruz. Cari işlemler tarafında son olarak, Aralık 2018’de yatırım geliri kaleminden kaynaklanan net çıkışlar 0,9 milyar dolar oldu.

12 ay birikimli bakıldığında, Aralık ayında doğrudan yatırımlar, yurtdışı kaynaklı uzun vadeli kredi ve mevduat kanalıyla 11,7 milyar dolarlık

kaynak sağlandı. Aralık ayı itibarıyla 12 aylık toplamda sadece 2,0 milyar dolarlık kısa vadeli kaynak girişi söz konusu oldu.

Fonlama tarafında doğrudan yatırımlardan kaynaklanan net girişler, bir önceki yılın aynı ayına göre 0,3 milyar dolar artarak 0,8 milyar dolar olarak

gerçekleşti. Portföy yatırımlarında yabancıların DİBS satışları sebebiyle 1,8 milyar dolar tutarında net çıkış kaydedildi ve Kasım ayındaki girişler

nette sıfırlandı. Yabancılar hisse pozisyonlarında alım tarafında kaldılar. Bankalar, tahvillerinden kaynaklanan 0,4 milyar dolarlık net geri ödeme

gerçekleşti. Diğer yatırımlarda 0,5 milyar dolarlık giriş gerçekleşti. Yurtiçi bankaların yurtdışı muhabirlerindeki efektif ve mevduat

varlıkları 2,6 milyar dolar ve yurtdışı bankaların yurtiçindeki mevduatları 1,0 milyar dolar net azalış kaydetti. Yurtdışından sağlanan

kredilerle ilgili olarak, bankalar ve diğer sektörler sırasıyla 2 milyar dolar ve 0,3 milyar dolar net geri ödeme gerçekleştirmiştir. Ban-

kalar uzun vadeli kredilerinde nette 1,3 milyar dolar ile ödeme tarafında kaldılar ve 12 ay birikimli borç çevirme oranı %76’ya geri-

ledi. Resmi rezervlerde ise bu ay 0,9 milyar dolarlık bir artış yaşandı.

Kaynak: TCMB, TSKB Ekonomik Araştırmalar

-100

-80

-60

-40

-20

0

20

40

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Cari İşlemler Hesabı12 ay birikimli, USD milyar

İkincil Gelir Dengesi Hizmetler Dengesi Birincil Gelir DengesiDış Ticaret Dengesi Cari İşlemler Dengesi

USD 25,2 mr

USD 30,0 mr

15.0

18.0

21.0

24.0

27.0

30.0

33.0

Oca

Şub

Mar Nis

May

Haz

Tem

Ağu

Eyl

Eki

Kas

Ara

Turizm Gelirleri12 ay birikimli, USD milyar

2019'da beklenen turizm geliri artışı: USD 4,8 mr

2016 Gelirleri

2017 Gelirleri

2019 Gelirleri (beklenen)

2018 Gelirleri

2015 Gelirleri

Kaynak: TCMB, TSKB Ekonomik Araştırmalar Kaynak: TCMB, TSKB Ekonomik Araştırmalar

Kaynak: TCMB, TSKB Ekonomik Araştırmalar Kaynak: TCMB, TSKB Ekonomik Araştırmalar

-20

0

20

40

60

80

100

-40

-20

0

20

40

60

80

100

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Cari Açığın Finansmanı12 ay birikimli, USD milyar

Uzun Vadeli Finans. Kısa Vadeli Finans. Cari Denge

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

0

5

10

15

20

25

30

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

20

16

20

17

20

18Doğrudan Sermaye Yatırımları

DY / Cari Açık (sağ eksen)

Doğrudan Yatırımlar (DY, USD mr)

-20

-10

0

10

20

30

40

50

-4

-2

0

2

4

6

8

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

20

16

20

17

20

18

Portföy Hesabı 12 ay birikimli, USD milyar

Hisse senetleri (sol eksen) Borç senetleri (sağ eksen)

0%

50%

100%

150%

200%

250%

0%

100%

200%

300%

400%

500%

600%

700%

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

20

16

20

17

20

18

Uzun Vadeli Borç Döndürme Oranı

Kamu (sağ eksen) Bankalar Özel Sektör (sağ eksen)

Kaynak: TCMB, TSKB Ekonomik Araştırmalar Kaynak: TCMB, TSKB Ekonomik Araştırmalar

-80

-60

-40

-20

0

20

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

20

16

20

17

20

18

Cari Denge12 ay birikimli, USD milyar

Toplam Cari Denge

Altın ve Enerji Hariç Cari Denge

-10%

-8%

-6%

-4%

-2%

0%

2%

4%-10%

-5%

0%

5%

10%

15%

20

00Ç

1

20

01Ç

1

20

02Ç

1

20

03Ç

1

20

04Ç

1

20

05Ç

1

20

06Ç

1

20

07Ç

1

20

08Ç

1

20

09Ç

1

20

10Ç

1

20

11Ç

1

20

12Ç

1

20

13Ç

1

20

14Ç

1

20

15Ç

1

20

16Ç

1

20

17Ç

1

20

18Ç

1

20

19Ç

1

Büyüme ve Cari Denge

Büyüme (sol eksen) Cari Denge (%GSYH, ters, sağ eksen)

2017 2018

Aralık 17 Aralık 18 Ocak - Aralık Ocak - Aralık Aylık % YtD % Aylık YtD

A. Dış Ticaret Dengesi (Net) -7,544 -1,683 -58,955 -41,585 -77.7% -29.5% 5,861 17,370

Toplam Mal İhracatı 14,621 14,320 166,159 174,742 -2.1% 5.2% -301 8,583

Toplam Mal İthalatı 22,165 16,003 225,114 216,327 -27.8% -3.9% -6,162 -8,787

B. Hizmet Dengesi (Net) 683 1,068 19,938 24,770 56.4% 24.2% 385 4,832

Seyahat (net) 780 898 17,655 20,625 15.1% 16.8% 118 2,970

Seyahat Geliri (bilgi için) 1,207 1,200 22,478 25,220 -0.6% 12.2% -7 2,742

C. Birincil Gelir Dengesi (Net) -1,156 -958 -11,044 -11,695 -17.1% 5.9% 198 -651

Yatırım Geliri (net) -1,080 -883 -10,285 -10,743 -18.2% 4.5% 197 -458

Faiz Gideri (bilgi için) 901 850 6,314 7,702 -5.7% 22.0% -51 1,388

D. İkincil Gelir Dengesi (Net) 267 136 2,714 877 -49.1% -67.7% -131 -1,837

I. CARİ İŞLEMLER DENGESİ (A+B+C+D) -7,750 -1,437 -47,347 -27,633 -81.5% -41.6% 6,313 19,714

II. SERMAYE VE FİNANS HESAPLARI (a+b) -8,444 1,378 -46,699 -6,344 -116.3% -86.4% 9,822 40,355

a. SERMAYE HESABI 1 -1 17 58 - 241.2% -2 41

b. FİNANS HESAPLARI -8,445 1,379 -46,716 -6,402 -116.3% -86.3% 9,824 40,314

1. Doğrudan Yatırımlar (net) -506 -803 -8,845 -9,526 58.7% 7.7% -297 -681

- Yurtiçi Yerleşik lerin Yurtdışındak i Doğrudan Yatırımları 342 365 2,701 3,637 6.7% 34.7% 23 936

- Yabancıların Yurtiçine Doğrudan Yatırımları 848 1,168 11,546 13,163 37.7% 14.0% 320 1,617

- Yabancıların Yurtiçinde Gayrimenkul Yatırımları (net, bilgi için) 236 483 4,643 5,915 104.7% 27.4% 247 1,272

2. Portföy Yatırımları (net) -510 1,840 -24,476 3,011 -460.8% -112.3% 2,350 27,487

- Yurtiçi Yerleşik lerin Yabancı Ülkelerdek i Portföy Yatırımları 262 862 -394 3,175 229.0% -905.8% 600 3,569

- Yabancıların Türk iye'ye Portföy Yatırımları 772 -978 24,082 164 -226.7% -99.3% -1,750 -23,918

Yabancıların Hisse Senedi Alımı 142 143 3,192 -908 0.7% -128.4% 1 -4,100

Yabancıların DİBS Alımı -266 -672 7,281 -1,014 152.6% -113.9% -406 -8,295

Yabancıların ÖST Alımı 57 -79 179 -347 -238.6% -293.9% -136 -526

Hükümetin Yurtdışı Tahvil İhracı 534 0 5,820 3,936

Banka ve Diğer Şirketlerin Yurtdışı Borç Senetleri İhracı 305 -370 7,610 -1,503 -221.3% -119.8% -675 -9,113

3. Diğer Yatırımlar (net) 1,207 -518 -5,188 10,490 -142.9% -302.2% -1,725 15,678

a. Ticari Krediler (net) -1,092 -1,492 -3,500 -888 36.6% -74.6% -400 2,612

b. Krediler (net) -1,546 2,769 -2,840 10,071 -279.1% -454.6% 4,315 12,911

Merkez Bankası Kredileri 0 0 0 0

Genel Hükümet Kredileri 579 51 917 810 -91.2% -11.7% -528 -107

Banka Kredileri -1,571 2,436 -1,073 15,149 -255.1% -1511.8% 4,007 16,222

Diğer Sektörlerin Kredileri -554 282 -2,684 -5,888 -150.9% 119.4% 836 -3,204

c. Mevduat (net) 3,743 -1,892 1,090 1,281 -150.5% 17.5% -5,635 191

Bankaların Yurtdışı Mevduatı (eksi ise yurtiçine giriştir) 3,780 -2,585 5,624 7,171 -168.4% 27.5% -6,365 1,547

Yurtiçi Yerleşik lerin Yurtdışı Mevduatı (eksi ise yurtiçine giriştir) -54 -298 -2,041 1,264 451.9% -161.9% -244 3,305

Yabancıların Yurtiçindek i Mevduatı -531 -488 1,980 2,879 -8.1% 45.4% 43 899

TCMB'de Tutulan Mevduat (KMDTH ve SDTH) 514 -503 513 4,275 -197.9% 733.3% -1,017 3,762

d. Diğer Varlıklar ve Yükümlülükler 102 97 62 26 -4.9% -58.1% -5 -36

e. Özel Çekme Hakları, SDR (net yükümlülükler) 0 0 0 0

4. Rezerv Varlıklar -8,636 860 -8,207 -10,377 -110.0% 26.4% 9,496 -2,170

IMF Nezdindek i Rezervler 0 0 0 0

Resmi Rezervler -8,636 860 -8,207 -10,377 -110.0% 26.4% 9,496 -2,170

III. NET HATA NOKSAN -696 2,817 614 21,173 -504.7% 3348.4% 3,513 20,559

Ödemeler Dengesi Tablosu milyon ABD DolarıDeğişim

Kaynak: TCMB, TSKB Ekonomik Araştırmalar

TSKB Ekonomik Araştırmalar

arastirma@tskb.com.tr

MECLISI MEBUSAN CAD. NO 81

FINDIKLI ISTANBUL 34427, TÜRKİYE

(90) 212 334 50 50 faks: (90) 212 334 52 34