1This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation

This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

ေကာၾကားလာျခငး……………စနခလဘရေငြ

စေငြေခးအသငး၏လထအေရာငးဆင

ထငးႏငငအႏ႕ျပန႔ႏ႕

suikjp[i’,er,qJ,n·er.enH.suikj\Kcj,qvj s.,sr.quielH.cjT.,qvj<enr.\fsjqvj

နယစပေဒသစကပးေမြးျမေရးပြေတာ

စတမငစားၾကသမားအတြက

အခြငေကာငးတစချဖစေသာ . . . ျပညသ႔စားနပရကၡာ

This project is funded by

the European Union (EU)

This project is implemented

by Pattanarak Foundation

This project is co-supported by

Hard Rock /WhyHunger

AEC ဖြငလစျခငး

ႏငအတဖတထနာရတအသငျဖစျခငး

This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation2This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

นกปราชญทานกลาวไววาถาเราอยากจะมความสขสก3ชวโมงใหตงวงกนเหลาอยากมความ

สขสก3วนใหใสเสอผาใหมอยากสข3เดอนใหมแฟนใหมอยากสข3ปใหสรางบานใหมแตถา

อยากสขทกวนและสขตลอดไปใหท�าเกษตรผสมผสาน เพราะจะมทงอาหารและรายไดกลบสเจาของ

ทกวนและเมอท�าอยางตอเนองกจะมเงนเกบเพอความมนคงของครอบครว

เพอสนบสนนใหพนองกลมเปาหมายของเรามความสขกนทกวนมลนธพฒนรกษจงสนบสนนกจกรรมการ

ผลตอาหารและการเกษตรมาอยางตอเนองในระยะ2ปทผานมามมากกวา1,000ครอบครวทเขา

รวมกจกรรมและไดรบการสนบสนนอปกรณการผลตอาหารจากโครงการในลกษณะทงฝกทงสนบสนน

กนเลยทเดยว

ในจดหมายขาวฉบบนมเนอหาทเขมขนเกยวกบการจดงานเกษตรแฟรชวงปลายป2555ทผานมารวมทง

ความกาวหนาเกยวกบงานพฒนาของโครงการเชนรานคาชมชนทด�าเนนการไดอยางกาวหนากองทน

ฌาปนกจคนชายขอบทเปนหลกประกนใหกบญาตพนองยามสมาชกในครอบครวมอนเปนไปทศนะของ

ทปรกษาโครงการจากวทยาลยเกษตรและเทคโนโลยกาญจนบรและทไมอยากใหพลาดคอเนอหาเกยว

กบการลดลงและก�าลงจะหายไปของพชอาหารในพนท

ในโอกาสขนปใหม2556ผมกขออวยพรใหทกทานไมจนไมเจบท�ากจกรรมเกษตรผสมผสานและม

ความสขกนทกๆวนนะครบ

เสร ทองมาก

เลขาธการมลนธพฒนรกษ

อาจารยเส....ทกทาย

3This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation

This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

ဆရာ ေစရ ရ မတဆကစကား

ေရးလၾကးမား၏ ဆရးစကားအရ ၃ နာရေပာခငရင အရကဝငးဖြ႕ပါ ၊ ၃ ရကေပာ

ခငရငအဝတစားအသစ ဝတပါ ၊ ၃ လေပာခငရင ခစသအသစရာပါ ၊ ၃ ႏစေပာ

ခငရင အမအသစေဆာကပါ ၊ တစသကလး ေပာခငရင စကပးေမြးျမေရးလပပါ

သ႕မသာစားစရာေတြ ဖလလာၿပး ေပာရႊငႏငမညျဖစသည။ ညက ေမာငႏမေတြ

အားလးကလညး ေပာရႊငေစခငပါတယ။ ကၽြႏပတ႕ ဖတထနာရတက ေဖာငေဒးရငး

ဟာ စကပးေရး ေမြးျမေရးႏငပတသကသညမားက အဆကမျပတ ေထာကက

ျပေပးလကရေနပါတယ။ လြနခသည ၂ ႏစအတြငး မသားစေပါငး ၁၀၀၀ ခန႕က

စကပးေရးကရယာ အစ နညးမးစျဖင သငတနးမား ပ႕ခစစဥေပးလကရခသည။

ဒစာေစာငဟာစကပးေမြးျမေရးျပပြႏငပတသကၿပးအခကလကအစအလင

တငျပထားပါတယ။ ၿပးခသည 2012 ႏစကနခါနးမာ ေစးဆင ၊ ရနပေငြ ၊ နယစပရ

သာေရးနာေရး ေငြစအဖြ႕မားႏငကနးမာေရး အာမခခကမားစေသာ လမႈ ဖြ႕ျဖးေရး

အစစဥမားတးတကေျပာငးလ ခသည။စကပးေရးဝနၾကးဌာန အရာရ၏ သးသပခက

အရ စားစရာအသးရြကမား မကနေပာကသြား ေစရန၊အစားအေသာကမား ဖလမႈ ရရ

ေစရန ထတေဝခၿပးေသာ အစားအေသာက စာအပမားကဖတရႈၾကၿပးၾကးစားလပကင

ၾကေစခငသည ဟ အၾကျပသည။ လာမည 2013 ႏစသစကးမာ မဆငးရ ၊ မဖားနာပ

ေရာဂါဘယကငးေဝးၿပး စကပးေမြးျမေရး လပငနးမားတစကမတမတလပ ကငႏငၾက

ပါေစ ေၾကာငး ဆေတာငးေပးလကပါတယ။ ေန႕တငးေပာရႊငႏငၾကပါေစ။

This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation4This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

แหลงอาหารชมชน....ของดทคนไมคอยสนใจ“คนแกอยาฆาทง เมลดพนธอยากนใหหมด” เปนค�าสอนของปยาตายาย ทสอนพวกเรากนมาตอน

แรกปากไมคอยเขาใจหรอกวามนหมายความวาอะไร แตเดยวนปาเขาใจแลว กวาปาจะรจะเขาใจพช

อาหารใกลบานเรากหายเกอบหมด”เปนค�าบอกเลาของปานอโคะชาวบานเวยคะดอ�าเภอสงขละบร

เลาใหผมฟงในระหวางการส�ารวจพชทองถนทเคยเปนอาหารหลกของชมชน

ปจจบนปานอโคะอาย53ปเกดในฝงพมาแตยายมาอยในหมบานเวยคะดนานแลวปาเปนผอาวโสใน

หมบานทมความรเกยวกบพชตางๆผานค�าสอนของบรรพบรษ“คนเฒาคนแกบอกวาหวมนเลยงคน

ได3เดอนกลวยเลยงคนได3เดอนหนอไมเลยงคนได3เดอนแตกลอยเลยงคนได3ปคนทกน

พชหวจะอายยนเพราะพชหวในธรรมชาตเตบโตโดยไมใชสารพษ”หรอประสบการณจรงในครอบครว

ของปาทบอกวา“สมยกอนชวงเวลาทขาวไมพอกนชาวบานตองหาเผอกหามนในปานแหละกนเพราะ

ไมรจะไปซอขาวจากทไหนเงนกไมมจะซอปาเลยงลกทกคนมากบเผอกกบกลอยลกปากโตกนดบาง

ครงในชวงทชมชนขาดแคลนอาหารหรอชวงทขาวมนอยไมพอกนเรากจะผสมขาวสาร2กระปอง

กลวย2หวกลอย3กอนมารวมกนแลวกนเปนอาหารหลกกนกนอมทงครอบครว”

5This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation

This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

เมอถามถงการปลกพชอาหารในอดต ปาเลาดวยแววตาทมความสขกอนจะหวนความหลงใหฟงวา

“สมยกอนเวลาชาวบานปลกขาวไรเขาไมไดปลกแตขาวชนดเดยวและอยางเดยวในแปลงปลกทงขาว

เจาขาวเหนยวนอกนนกยงมขาวโพดพรกมะเขอถวฝกยาวแตงเปรยวแตงกวามนส�าปะหลงใกล

บานกมออย เผอกหางบานออกไปใกลปากมกลอยบกมนปา ของกนเยอะแยะเลยสมยกอนเขาไม

หวงรวยแตหวงใหมกนเลยตองปลกหลายชนด”เมอถามตอไปวาแลวการปลกในสมยปจจบนเปน

อยางไร แววตาของปาเปลยนไปในลกษณะทแสดงความกงวลกอนจะกลาววา “สมยนเขาปลกกนเพอ

ความร�ารวยปลกพชทกนไมไดไมมใครท�าไรขาวกนแลวท�าแลวมนไมรวยเขาปลกยางพารากนปลก

กนแตพชทกนไมไดถาจะกนกตองซอชวตมนไมสนกแบบแตกอนแลว”

จากการส�ารวจของมลนธพฒนรกษพชในทองถนจ�านวนมากก�าลงจะสญพนธและไมไดรบความสนใจ

จากทองถนเหมอนแตกอนนนเปนเพราะการเปลยนพนทซงเคยท�าไรขาวมาปลกยางพาราท�าใหความ

หลากหลายของพชทองถนคอยๆหายไปอกทงวฒนธรรมการผลตของชมชนกเปลยนไป เนองเพราะ

ระบบการคาขายทใหบรการอยางทวถงทกหมบานมรถขายกบขาวอาหารสดไปใหบรการอยางทวถง

เชา สาย บาย เยน ผคนในชมชนสะดวกทจะซออาหารเพอการบรโภคมากกวาการผลตทเนนเพอการ

บรโภคเฉกเชนทบรรพบรษเคยสบทอดกนมา

ปานอโคะ เปนเพยงคนแกธรรมดาคนหนงในชมชนทไมมปากมเสยงจะไปเรยกรองอะไรกบใคร ความ

กงวลทปามตอการสญหายของพนธพชทองถนกเปนเรองทคนอนๆเหนเปนเรองไมมความส�าคญอะไรสง

ทปาท�าไดในปจจบนคอพยายามปลกพชตางๆบรเวณบานของตวเอง“อยางนอยกเกบมนไวชวงทปายง

อยพอปาตายมนจะเปนอยางไรปากไมเกยวของแลว”ปากลาวอยางปลงๆกบสงทเกดขน

This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation6This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

လအ မသတပစန႔ မးေစ အကနမစားပစန႔

ဆေသာ ဆရးစကားရပါတယ။ ငယစဥခါက

ဘးဘြားေတြ သငလာၾကစဥက အစကေတာ

အႀကးလညးဘာကဆလမနးနားမလညခပါ

ဘး။ခေတာလညးေဒသခသစဥသစဖမားျပ

နး တးစျပလာၿပ။ရြာသားတ႔၏အဓကမခ

ရာစားသးသးႏျဖစေသာေဒသခ သစဥသစဖ

မား၏ေအာငျမငပက ကေနာအားေျပာျပေန

ေသာ ယခဒးရြာမေဒၚေနာခး၏အေျဖျဖစ

သည။

ေဒၚေနာခးသညယခအခါ အသက ၅၃ ႏစရ

ၿပးေရးလႀကးသမေတြသြနသငဆးမမႈျဖင

သစဥသစဖႏငပါတသကေသာဗဟသတ

ႏငျပညစေသာလႀကးတစေယာကျဖစသည။

ေဒၚေနာခးက လႀကးေတြက ပေလာပနက

လက ၃ လ၊ ငကေပာက ၃ လ၊ မစက ၃

လ၊ ဥကေတာ ၃ႏစေမြးႏငတယ၊သစဥသစဖ

ေတြကဓါတဓါတေျမၾသဇာမသးပသဘာအ

တငးႀကးထြားနငတယ၊ လ႔ ေျပာၾကပါတယ။

ေတြ႔ၾကလာဖးတာကေတာ အရငကဆ

ဆနစားဖ႔မေလာကတအခါေတြမာ ပနးဥ၊

ေမာကဥ၊ပေလာဥေတြေတာမာရာစားၾကရ

တယ။ဆနဘယမာသြားယစားရမနးလ

မသ။ယစရာပကဆလမရ။အႀကးကေလးေ

တြက သစဥသစဖေတြပေကၽြးၿပးေမြးလာရ

တာ။ တခါတခါ ရြာမာဆနထြကတာနညးလ႔

စားမေလာကတအခါ၊စားနပရကၡာျပတတအ

ခါမးမာ ဆနက ၂ ဗး၊ ငကေပာက ၂ ဖး၊

ေမာကဥက ၃ တးေရာၿပး ခကစားၾကတယ။

မသားတစစလးလလ ေလာကေလာက

စားႏငၾကတယ။

အရငကစားသးသးႏစကပးၾကတနးက

မကလးလညးေကာငးတယ။ စပါးစကရင

ေျပာငး၊ ငရပ၊ ခရမး၊ ပေတာငရည၊သခြါးခဥ၊

သခြါးသး၊ ပေလာေတြေရာစကတာ။အမနား

မာဆ ပနး၊ ၾက တ႔ရတယ။

အမန႔ခပလမးလမးမာဆရငေတာေကၽြးဥ၊

ပေလာရငး၊ဥတ႔စားလ႔ရတာေတြအမား

ႀကးပရတယ။ ဟအရငကဆ လေတြက

ခမးသာဖ႔မမနးၾကဘး။စားေလာကဖ႔ပေမာ

လငၾကတယ။ ဒါေၾကာငအမးမးအဖဖ

မစကၾကဘး။အခေခတကေလးေတြကေတာ

ခမးသာဖ႔စကၾကတယေလ။ စားမရတသစဥ

သစဖေတြစကတယ။စပါးစကတသမရေတာ

ဘး။ လပၿပးေတာလမခမးသာပါဘး။

ေရာဘာစကၾကတယ။သစဥသစဖေတြစားဖ႔

လတအခါေတာယစားၾကေနရၿပေလ။

ဖတထနာရတေဖာငေဒးရငးရ႕ေအာငၿမငမႈမ

ေဒသခသစဥသစဖေတြအေရအတြကတးပြါး

လာပါသည။ ေဒသခမား၏အရငကေလာက

စတငစားမႈမရတာေတြ႕ရပ မးလးျပနး

လျဖစေနပါၿပ။ ဒါဟာစပါးစကခ ဖးရာမရာ

ဘာေျပညငး လစကပးတ အတြကပါပ။

ေဒသခသစဥသစဖေတြရ႕ အဓကအေရး

ပါငမႈေတြဟာ ေပာကကြယစျပေနပါသည။

ျပညသေတြရ႕ရးရာဓေလကနထတလပမႈေ

တြလညး ေျပာငးလ လာပါသည။ အေရာငး

အယေနရာအႏ႔ခရးေရာကေစေသာစနစ

ေၾကာငဟငးလေရာငးေသာကားရြာတငး

တြငရသည။ သားစမးငါးစမးေနရာအႏ႔

မနက၊ ေန႔လည၊ မြနးလြ၊ ညေန ထေရာငး

ခပါသည။ရပရြာသရြာသားေတြ မမစကပး

လအ မသတပစန႔ မးေစ အကနမစားပစန႔

ဆေသာ ဆရးစကားရပါတယ။ ငယစဥခါက

ဘးဘြားေတြ သငလာၾကစဥက အစကေတာ

အႀကးလညးဘာကဆလမနးနားမလညခပါ

ဘး။ခေတာလညးေဒသခသစဥသစဖမားျပ

နး တးစျပလာၿပ။ရြာသားတ႔၏အဓကမခ

ရာစားသးသးႏျဖစေသာေဒသခ သစဥသစဖ

မား၏ေအာငျမငပက ကေနာအားေျပာျပေန

ေသာ ယခဒးရြာမေဒၚေနာခး၏အေျဖျဖစ

သည။

ေဒၚေနာခးသညယခအခါ အသက ၅၃ ႏစရ

ၿပးေရးလႀကးသမေတြသြနသငဆးမမႈျဖင

သစဥသစဖႏငပါတသကေသာဗဟသတ

ႏငျပညစေသာလႀကးတစေယာကျဖစသည။

ေဒၚေနာခးက လႀကးေတြက ပေလာပနက

လက ၃ လ၊ ငကေပာက ၃ လ၊ မစက ၃

လ၊ ဥကေတာ ၃ႏစေမြးႏငတယ၊သစဥသစဖ

ေတြကဓါတဓါတေျမၾသဇာမသးပသဘာအ

တငးႀကးထြားနငတယ၊ လ႔ ေျပာၾကပါတယ။

ေတြ႔ၾကလာဖးတာကေတာ အရငကဆ

ဆနစားဖ႔မေလာကတအခါေတြမာ ပနးဥ၊

ေမာကဥ၊ပေလာဥေတြေတာမာရာစားၾကရ

တယ။ဆနဘယမာသြားယစားရမနးလ

မသ။ယစရာပကဆလမရ။အႀကးကေလးေ

တြက သစဥသစဖေတြပေကၽြးၿပးေမြးလာရ

တာ။ တခါတခါ ရြာမာဆနထြကတာနညးလ႔

စားမေလာကတအခါ၊စားနပရကၡာျပတတအ

ခါမးမာ ဆနက ၂ ဗး၊ ငကေပာက ၂ ဖး၊

ေမာကဥက ၃ တးေရာၿပး ခကစားၾကတယ။

မသားတစစလးလလ ေလာကေလာက

စားႏငၾကတယ။

အရငကစားသးသးႏစကပးၾကတနးက

မကလးလညးေကာငးတယ။ စပါးစကရင

ေျပာငး၊ ငရပ၊ ခရမး၊ ပေတာငရည၊သခြါးခဥ၊

သခြါးသး၊ ပေလာေတြေရာစကတာ။အမနား

မာဆ ပနး၊ ၾက တ႔ရတယ။

အမန႔ခပလမးလမးမာဆရငေတာေကၽြးဥ၊

ပေလာရငး၊ဥတ႔စားလ႔ရတာေတြအမား

ႀကးပရတယ။ ဟအရငကဆ လေတြက

ခမးသာဖ႔မမနးၾကဘး။စားေလာကဖ႔ပေမာ

လငၾကတယ။ ဒါေၾကာငအမးမးအဖဖ

မစကၾကဘး။အခေခတကေလးေတြကေတာ

ခမးသာဖ႔စကၾကတယေလ။ စားမရတသစဥ

သစဖေတြစကတယ။စပါးစကတသမရေတာ

ဘး။ လပၿပးေတာလမခမးသာပါဘး။

ေရာဘာစကၾကတယ။သစဥသစဖေတြစားဖ႔

လတအခါေတာယစားၾကေနရၿပေလ။

ဖတထနာရတေဖာငေဒးရငးရ႕ေအာငၿမငမႈမ

ေဒသခသစဥသစဖေတြအေရအတြကတးပြါး

လာပါသည။ ေဒသခမား၏အရငကေလာက

စတငစားမႈမရတာေတြ႕ရပ မးလးျပနး

လျဖစေနပါၿပ။ ဒါဟာစပါးစကခ ဖးရာမရာ

ဘာေျပညငး လစကပးတ အတြကပါပ။

ေဒသခသစဥသစဖေတြရ႕ အဓကအေရး

ပါငမႈေတြဟာ ေပာကကြယစျပေနပါသည။

ျပညသေတြရ႕ရးရာဓေလကနထတလပမႈေ

တြလညး ေျပာငးလ လာပါသည။ အေရာငး

အယေနရာအႏ႔ခရးေရာကေစေသာစနစ

ေၾကာငဟငးလေရာငးေသာကားရြာတငး

တြငရသည။ သားစမးငါးစမးေနရာအႏ႔

မနက၊ ေန႔လည၊ မြနးလြ၊ ညေန ထေရာငး

ခပါသည။ရပရြာသရြာသားေတြ မမစကပး

7This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation

This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

လအ မသတပစန႔ မးေစ အကနမစားပစန႔

ဆေသာ ဆရးစကားရပါတယ။ ငယစဥခါက

ဘးဘြားေတြ သငလာၾကစဥက အစကေတာ

အႀကးလညးဘာကဆလမနးနားမလညခပါ

ဘး။ခေတာလညးေဒသခသစဥသစဖမားျပ

နး တးစျပလာၿပ။ရြာသားတ႔၏အဓကမခ

ရာစားသးသးႏျဖစေသာေဒသခ သစဥသစဖ

မား၏ေအာငျမငပက ကေနာအားေျပာျပေန

ေသာ ယခဒးရြာမေဒၚေနာခး၏အေျဖျဖစ

သည။

ေဒၚေနာခးသညယခအခါ အသက ၅၃ ႏစရ

ၿပးေရးလႀကးသမေတြသြနသငဆးမမႈျဖင

သစဥသစဖႏငပါတသကေသာဗဟသတ

ႏငျပညစေသာလႀကးတစေယာကျဖစသည။

ေဒၚေနာခးက လႀကးေတြက ပေလာပနက

လက ၃ လ၊ ငကေပာက ၃ လ၊ မစက ၃

လ၊ ဥကေတာ ၃ႏစေမြးႏငတယ၊သစဥသစဖ

ေတြကဓါတဓါတေျမၾသဇာမသးပသဘာအ

တငးႀကးထြားနငတယ၊ လ႔ ေျပာၾကပါတယ။

ေတြ႔ၾကလာဖးတာကေတာ အရငကဆ

ဆနစားဖ႔မေလာကတအခါေတြမာ ပနးဥ၊

ေမာကဥ၊ပေလာဥေတြေတာမာရာစားၾကရ

တယ။ဆနဘယမာသြားယစားရမနးလ

မသ။ယစရာပကဆလမရ။အႀကးကေလးေ

တြက သစဥသစဖေတြပေကၽြးၿပးေမြးလာရ

တာ။ တခါတခါ ရြာမာဆနထြကတာနညးလ႔

စားမေလာကတအခါ၊စားနပရကၡာျပတတအ

ခါမးမာ ဆနက ၂ ဗး၊ ငကေပာက ၂ ဖး၊

ေမာကဥက ၃ တးေရာၿပး ခကစားၾကတယ။

မသားတစစလးလလ ေလာကေလာက

စားႏငၾကတယ။

အရငကစားသးသးႏစကပးၾကတနးက

မကလးလညးေကာငးတယ။ စပါးစကရင

ေျပာငး၊ ငရပ၊ ခရမး၊ ပေတာငရည၊သခြါးခဥ၊

သခြါးသး၊ ပေလာေတြေရာစကတာ။အမနား

မာဆ ပနး၊ ၾက တ႔ရတယ။

အမန႔ခပလမးလမးမာဆရငေတာေကၽြးဥ၊

ပေလာရငး၊ဥတ႔စားလ႔ရတာေတြအမား

ႀကးပရတယ။ ဟအရငကဆ လေတြက

ခမးသာဖ႔မမနးၾကဘး။စားေလာကဖ႔ပေမာ

လငၾကတယ။ ဒါေၾကာငအမးမးအဖဖ

မစကၾကဘး။အခေခတကေလးေတြကေတာ

ခမးသာဖ႔စကၾကတယေလ။ စားမရတသစဥ

သစဖေတြစကတယ။စပါးစကတသမရေတာ

ဘး။ လပၿပးေတာလမခမးသာပါဘး။

ေရာဘာစကၾကတယ။သစဥသစဖေတြစားဖ႔

လတအခါေတာယစားၾကေနရၿပေလ။

ဖတထနာရတေဖာငေဒးရငးရ႕ေအာငၿမငမႈမ

ေဒသခသစဥသစဖေတြအေရအတြကတးပြါး

လာပါသည။ ေဒသခမား၏အရငကေလာက

စတငစားမႈမရတာေတြ႕ရပ မးလးျပနး

လျဖစေနပါၿပ။ ဒါဟာစပါးစကခ ဖးရာမရာ

ဘာေျပညငး လစကပးတ အတြကပါပ။

ေဒသခသစဥသစဖေတြရ႕ အဓကအေရး

ပါငမႈေတြဟာ ေပာကကြယစျပေနပါသည။

ျပညသေတြရ႕ရးရာဓေလကနထတလပမႈေ

တြလညး ေျပာငးလ လာပါသည။ အေရာငး

အယေနရာအႏ႔ခရးေရာကေစေသာစနစ

ေၾကာငဟငးလေရာငးေသာကားရြာတငး

တြငရသည။ သားစမးငါးစမးေနရာအႏ႔

မနက၊ ေန႔လည၊ မြနးလြ၊ ညေန ထေရာငး

ခပါသည။ရပရြာသရြာသားေတြ မမစကပး

လအ မသတပစန႔ မးေစ အကနမစားပစန႔

ဆေသာ ဆရးစကားရပါတယ။ ငယစဥခါက

ဘးဘြားေတြ သငလာၾကစဥက အစကေတာ

အႀကးလညးဘာကဆလမနးနားမလညခပါ

ဘး။ခေတာလညးေဒသခသစဥသစဖမားျပ

နး တးစျပလာၿပ။ရြာသားတ႔၏အဓကမခ

ရာစားသးသးႏျဖစေသာေဒသခ သစဥသစဖ

မား၏ေအာငျမငပက ကေနာအားေျပာျပေန

ေသာ ယခဒးရြာမေဒၚေနာခး၏အေျဖျဖစ

သည။

ေဒၚေနာခးသညယခအခါ အသက ၅၃ ႏစရ

ၿပးေရးလႀကးသမေတြသြနသငဆးမမႈျဖင

သစဥသစဖႏငပါတသကေသာဗဟသတ

ႏငျပညစေသာလႀကးတစေယာကျဖစသည။

ေဒၚေနာခးက လႀကးေတြက ပေလာပနက

လက ၃ လ၊ ငကေပာက ၃ လ၊ မစက ၃

လ၊ ဥကေတာ ၃ႏစေမြးႏငတယ၊သစဥသစဖ

ေတြကဓါတဓါတေျမၾသဇာမသးပသဘာအ

တငးႀကးထြားနငတယ၊ လ႔ ေျပာၾကပါတယ။

ေတြ႔ၾကလာဖးတာကေတာ အရငကဆ

ဆနစားဖ႔မေလာကတအခါေတြမာ ပနးဥ၊

ေမာကဥ၊ပေလာဥေတြေတာမာရာစားၾကရ

တယ။ဆနဘယမာသြားယစားရမနးလ

မသ။ယစရာပကဆလမရ။အႀကးကေလးေ

တြက သစဥသစဖေတြပေကၽြးၿပးေမြးလာရ

တာ။ တခါတခါ ရြာမာဆနထြကတာနညးလ႔

စားမေလာကတအခါ၊စားနပရကၡာျပတတအ

ခါမးမာ ဆနက ၂ ဗး၊ ငကေပာက ၂ ဖး၊

ေမာကဥက ၃ တးေရာၿပး ခကစားၾကတယ။

မသားတစစလးလလ ေလာကေလာက

စားႏငၾကတယ။

အရငကစားသးသးႏစကပးၾကတနးက

မကလးလညးေကာငးတယ။ စပါးစကရင

ေျပာငး၊ ငရပ၊ ခရမး၊ ပေတာငရည၊သခြါးခဥ၊

သခြါးသး၊ ပေလာေတြေရာစကတာ။အမနား

မာဆ ပနး၊ ၾက တ႔ရတယ။

အမန႔ခပလမးလမးမာဆရငေတာေကၽြးဥ၊

ပေလာရငး၊ဥတ႔စားလ႔ရတာေတြအမား

ႀကးပရတယ။ ဟအရငကဆ လေတြက

ခမးသာဖ႔မမနးၾကဘး။စားေလာကဖ႔ပေမာ

လငၾကတယ။ ဒါေၾကာငအမးမးအဖဖ

မစကၾကဘး။အခေခတကေလးေတြကေတာ

ခမးသာဖ႔စကၾကတယေလ။ စားမရတသစဥ

သစဖေတြစကတယ။စပါးစကတသမရေတာ

ဘး။ လပၿပးေတာလမခမးသာပါဘး။

ေရာဘာစကၾကတယ။သစဥသစဖေတြစားဖ႔

လတအခါေတာယစားၾကေနရၿပေလ။

ဖတထနာရတေဖာငေဒးရငးရ႕ေအာငၿမငမႈမ

ေဒသခသစဥသစဖေတြအေရအတြကတးပြါး

လာပါသည။ ေဒသခမား၏အရငကေလာက

စတငစားမႈမရတာေတြ႕ရပ မးလးျပနး

လျဖစေနပါၿပ။ ဒါဟာစပါးစကခ ဖးရာမရာ

ဘာေျပညငး လစကပးတ အတြကပါပ။

ေဒသခသစဥသစဖေတြရ႕ အဓကအေရး

ပါငမႈေတြဟာ ေပာကကြယစျပေနပါသည။

ျပညသေတြရ႕ရးရာဓေလကနထတလပမႈေ

တြလညး ေျပာငးလ လာပါသည။ အေရာငး

အယေနရာအႏ႔ခရးေရာကေစေသာစနစ

ေၾကာငဟငးလေရာငးေသာကားရြာတငး

တြငရသည။ သားစမးငါးစမးေနရာအႏ႔

မနက၊ ေန႔လည၊ မြနးလြ၊ ညေန ထေရာငး

ခပါသည။ရပရြာသရြာသားေတြ မမစကပး

ထတလပတာထက ယယစားသးရတာ

ပမေခာေမာလြယကပါသည။ အႀကးက သာ

မာနရြာသားတစေယာကပမ႔ ဘယမတငႏင

ၾကားႏငတအငအားမရပါဘး။အၾကးစးရမပပ

နေနတေဒသခသစဥသစဖေတြမးျပနးစျပ

ေနတာဟာ အျခားသေတြအတြကေတာ

ဘာမအေရးႀကးလတာမဟတပါဘး။အခအ

ႀကးလပႏငတာကေတာအမနးပါတနးကင

မာတတႏငကမျပနးစျပေနတသစဥသစဖ

ေတြကျပနလညစကပးတာပ။“အႀကးအသ

ကရငေနစဥေတာႏငသေလာကစကသြားတ

ာေပါ။ကယေသဆးသြားေတာလညးဘာမမ

ဆငေတာပါဘး။↔ဟအႀကးေနာခးကျဖစပ

ကေနတအေျခအေနေပၚမာစတဓါတကဆငး

စြာေျပာဆလကပါသည။

This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation8This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

พฒนรกษพรอมแลวกบการเปด AECการเปดชมชนเศรษฐกจอาเซยน เปนประเดนดงทมการพดคยกนอยางกวางขวางนนเปนเพราะวาตาม

ขอตกลงท 10 ประเทศสมาชกไดตกลงรวมกนวาตนป 2558 จะเปดเสรดานการลงทน ยกเลกก�าแพง

ภาษและเปดเสรเรองแรงงานบางประเภทเชนหมอพยาบาลทนตะวศวะสถาปนกนกบญชและ

นกส�ารวจอนจะท�าใหแรงงานจากประเทศหนงไหลไปสประเทศทมความตองการแรงงานและพรอมจะ

จายคาแรงและสวสดการทสงไดงายขนแตสงทคนทวไปยงไมเขาใจกคอคดวาเมอเปดชมชนเศรษฐกจ

อาเซยนแลวแรงงานไรฝมอจะสามารถขามแดนไปท�างานในประเทศสมาชกไดอยางเสร

ความรวมมอระหวางประเทศอาจจะเนนหนกดานการพฒนาการคาและการลงทนแตทกประเทศจะตอง

เนนการพฒนาคณภาพชวตของผคนเคยงคกนไปดวยในประเดนนนายประจกษสวรรณภกดประธานท

ปรกษามลนธพฒนรกษไดกลาวเนนวาความเปนหนงของอาเซยนจะตองเนนเรองคณภาพชวตของราษฎร

ในประเทศสมาชกทผานมามลนธพฒนรกษไดมงเนนการท�างานพฒนาคณภาพชวตของคนดอยโอกาส

ทเขาไมถงบรการของรฐเรากหวงวาเมอเปดเสรอาเชยนแลวจะมหนวยงานทใหความส�าคญกบคนเหลา

นมากขนพฒนรกษพรอมทจะรวมมอกบหนวยงานตางๆทงในและระหวางประเทศเพอใหเกดงานท

เปนรปธรรมมากยงขน ทผานมาเราไดตอนรบหนวยงานหลายหนวยงานทสนใจการพฒนาคณภาพชวต

ของประชากรตามแนวชายแดนหลายองคกรเชนองคการอนามยโลกหนวยงานดานพฒนาของกอง

9This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation

This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

ทพไทยหนวยงานดานการพฒนาระหวางประเทศท

ด�าเนนการอยในประเทศพมาเครอขายงานพฒนาใน

รฐมอญทวายและมอกหลายหนวยงานจากประเทศ

ลาวกมพชาประสานทจะเขามารวมแลกเปลยน

นายเสรทองมากเลขาธการมลนธพฒนรกษกลาว

วาอยาไปสนใจมากวาเมอเปดชมชนเศรษฐกจ

อาเซยนในอกสองปแลวจะเกดอะไรขนแตใหสนใจ

วาปจจบนเราไดท�าอะไรทเกยวของกบการพฒนา

คณภาพชวตของประชากรเปาหมายบางผมอยาก

เหนการท�างานทตอเนองจะมากจะนอยกใหท�าและ

มนจะดกวาเอาแตประชมกนพดกน แตสดทายไมม

กจกรรมอะไรเกดขน สงทมลนธพฒนรกษด�าเนน

การมาจนถงปจจบนอาจจะไมใชค�าตอบสดทายแต

เราเชอวาเปนทางเลอกหนงทจะเกดประโยชนกบ

ประชาชนทดอยโอกาส และเรากอยากเหนหนวย

งานตางๆประสานความรวมมอกนชวยเหลอกนถา

การเปดเสรอาเซยนหมายถงความรวมมอเพอใหเกด

การท�างานทมประสทธภาพและเกดประโยชนกบพ

นองประชาชนคนดอยโอกาสอยางแทจรง“พวกเรา

พรอมแลวครบส�าหรบงานทาทายเชนน”เลขาธการ

มลนธพฒนรกษกลาว

This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation10This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

အာစယလထစးပြါးေရးလမးေၾကာငးဖြငလစမႈသညကယေျပာေသာေဆြးေႏြးေျပာဆမႈတစချဖစပါ

သည။ဒါဟာသေဘာတ 10 ႏငင အတြငး 2015 ခႏစတြင အေကာကခြျငမးလြတလပစြာရငး

ႏးႁမႈတႏခြငလြတလပစြာေရာငးယေဖါကကားခြငေပးမညဟသေဘာတညခကေၾကာငျဖစပါ

သည။ ေရႊ႕ေျပာငး အလပသမားမားအေရးမာမ ေဆးပညာရင၊ သနာျပ၊ သြားဆရာဝန၊

အငဂငနယာ၊ ဗသကာ၊ ေငြစာရငးႏငသေတသနပညာ ရငမားသည လအပေသာႏငငမားအ

တြငး အာစယလထစးပြါးေရးလမးေၾကာငးဖြငလစ ၿပး ေနာကပငးေလာကထားလပပငခြငရၿပး

သငတငေသာစခနမလပအားခႏငတကြ ရပငခြငမားကလညး ရရေစမာျဖစပါသည။ အရည

အေသြးရေသာလကမႈပညာရငမားသညလညးအာစယလထစးပြါးေရးလမးေၾကာငးဖြငလစၿပး

ေနာကပငး အဖြ႕ငႏငငမားတြင လြပလပစြာေလာကထားလပကငပငခြငရလမမညဟ ယၾကည

ပါသည။အေရာငးအယႏငရငးႏးႁမႈတႏမႈတြငႏငငမားအတြငးပးေပါငးေဆာငရြကမႈမာခငမာႏင

မညျဖစေသာလညးႏငငအသသးကမမႏငငသားမား၏အရညအေသြးတးျမငေရးကအာရစကစြမး

ေဆာငရမာျဖစပါသည။ သညအေရးတြငဖတထနာရတ၏အၾကေပးအရာရအဖြ႕ သဘာပတႀကး

ႏငပရကတ စမဖတဒ ကအာစယတစစတစစညးတညးျဖစေစဖ႔မာအဖြ႕ ငႏငငမား၏

အစးရမားအရညအေသြး တးျမငေရးကလညး ခငခငမာမာ စြမးေဆာငရန လပါသညဟေျပာ

ဆခ႔ပါသည။ဖတထနာရတအဖြ႕အစညးသညအစးရေထာကပ႕မႈမေရာကရေသာအခြငအေရး

ရပငခြငနညးပါးသတ႕၏ဘအေျခအေနတးတကေရးအတြကအထးအဓက အေလးထားလပ

ေဆာင ေပးေနရာတြငအာစယလထစးပြါးေရးလမးေၾကာငးဖြငလစသည အခါအဆပါလထကအ

ေရးထားေသာအဖြ႕အစညးမားတးပြါးလာမညဟ ေမာလငမပါသည။

ဖတထနာရတအဖြ႕အစညးသညလပေဆာငမႈ၏ရပလးေဖာျပႏငဖ႕ရနအတြကျပညတြငးသာမက

အျပညျပညဆငရာအဖြ႕အစညးမားႏငပါလကတြရနအသငျဖစေနပါၿပ။ျဖနသနးလာေသာကာလ

တြငကမ ၻာျပညသ႔ကနးမာေရးအဖြ႕၊ ထငးတပမေတာတးျမငေရးဌာန၊ ျမနမာႏငငျပညတြငးတြင

လပေဆာင ေနေသာႏစႏငငတးတကဖြ႕ၿဖးေရးအဖြ႕၊မြန-ထားယတးတကေရးအစးရ အဖြ႕ႏင

လာအ ကေမာၻဒးယား ႏငငမားမ အဖြ႕အစညးမား စေသာနယစပေဒသေနလထ၏ဘတးျမင

ေရးကစတငစားေသာအဖြ႕အစညးမားစြာကႀကဆခရပါသည။ဖတထနာရတအဖြ႕အစညး၏အ

တြငးေရးမးႏငေစရ ေထာငမာ ကအာစယလထစးပြါးေရးလမးေၾကာငးဖြငလစၿပးေနာကပငးဘာ

ေတြ ျဖစလာမယဆတာစတမငစားပါန႔။ဒါေပမယအခကေနာတ႔ရညရြယထားတလထရ႕ဘ

အေျခအေန တးတကေရးအတြကဘာလပနငမလဆတာကအာရထားၾကပါဟ ေျပာဆ ပါသည။

ကေနာေတာအလပက စဥဆကမျပတ လပေဆာငတာေတြ႕ခငပါတယ။အစညးအေးေတ ြလပ

ၿပးေနာကဆးဘာမမျဖစလာတာမး မျဖစေစခငပါဘး။ကေနာတ႔ဖတထနာရတအဖြ႕အစညးသည

အခြငအေရးရပငခြငနညးပါးသတ႕အတြကအကးစးပြါးျဖစထြနးေစႏငေၾကာငးယၾကညမပါသည။

အာစယလထစးပြါးေရးလမးေၾကာငးဖြငလစေသာအခါအဖြ႕အစညးမားအသးသးအခငးခငးရငး

ပငးကညပးေပါငးေဆာင ရြကၾကၿပး အခြငအေရး ရပငခြင နညးပါးသ ညအစကေမာငႏမတ႕အ

တြကအကးစးပြါး ျဖစထြနးေစေသာအရညအေသြးရသညလပေဆာငမႈမားေပၚထြနးလာေစရန

အတြက ကေနာတ႔အသငျဖစေနပါၿပခငဗာ။

AEC ဖြငလစျခငး

ႏငအတဖတထနာရတအသငျဖစျခငး

အာစယလထစးပြါးေရးလမးေၾကာငးဖြငလစမႈသညကယေျပာေသာေဆြးေႏြးေျပာဆမႈတစချဖစပါ

သည။ဒါဟာသေဘာတ 10 ႏငင အတြငး 2015 ခႏစတြင အေကာကခြျငမးလြတလပစြာရငး

ႏးႁမႈတႏခြငလြတလပစြာေရာငးယေဖါကကားခြငေပးမညဟသေဘာတညခကေၾကာငျဖစပါ

သည။ ေရႊ႕ေျပာငး အလပသမားမားအေရးမာမ ေဆးပညာရင၊ သနာျပ၊ သြားဆရာဝန၊

အငဂငနယာ၊ ဗသကာ၊ ေငြစာရငးႏငသေတသနပညာ ရငမားသည လအပေသာႏငငမားအ

တြငး အာစယလထစးပြါးေရးလမးေၾကာငးဖြငလစ ၿပး ေနာကပငးေလာကထားလပပငခြငရၿပး

သငတငေသာစခနမလပအားခႏငတကြ ရပငခြငမားကလညး ရရေစမာျဖစပါသည။ အရည

အေသြးရေသာလကမႈပညာရငမားသညလညးအာစယလထစးပြါးေရးလမးေၾကာငးဖြငလစၿပး

ေနာကပငး အဖြ႕ငႏငငမားတြင လြပလပစြာေလာကထားလပကငပငခြငရလမမညဟ ယၾကည

ပါသည။အေရာငးအယႏငရငးႏးႁမႈတႏမႈတြငႏငငမားအတြငးပးေပါငးေဆာငရြကမႈမာခငမာႏင

မညျဖစေသာလညးႏငငအသသးကမမႏငငသားမား၏အရညအေသြးတးျမငေရးကအာရစကစြမး

ေဆာငရမာျဖစပါသည။ သညအေရးတြငဖတထနာရတ၏အၾကေပးအရာရအဖြ႕ သဘာပတႀကး

ႏငပရကတ စမဖတဒ ကအာစယတစစတစစညးတညးျဖစေစဖ႔မာအဖြ႕ ငႏငငမား၏

အစးရမားအရညအေသြး တးျမငေရးကလညး ခငခငမာမာ စြမးေဆာငရန လပါသညဟေျပာ

ဆခ႔ပါသည။ဖတထနာရတအဖြ႕အစညးသညအစးရေထာကပ႕မႈမေရာကရေသာအခြငအေရး

ရပငခြငနညးပါးသတ႕၏ဘအေျခအေနတးတကေရးအတြကအထးအဓက အေလးထားလပ

ေဆာင ေပးေနရာတြငအာစယလထစးပြါးေရးလမးေၾကာငးဖြငလစသည အခါအဆပါလထကအ

ေရးထားေသာအဖြ႕အစညးမားတးပြါးလာမညဟ ေမာလငမပါသည။

ဖတထနာရတအဖြ႕အစညးသညလပေဆာငမႈ၏ရပလးေဖာျပႏငဖ႕ရနအတြကျပညတြငးသာမက

အျပညျပညဆငရာအဖြ႕အစညးမားႏငပါလကတြရနအသငျဖစေနပါၿပ။ျဖနသနးလာေသာကာလ

တြငကမ ၻာျပညသ႔ကနးမာေရးအဖြ႕၊ ထငးတပမေတာတးျမငေရးဌာန၊ ျမနမာႏငငျပညတြငးတြင

လပေဆာင ေနေသာႏစႏငငတးတကဖြ႕ၿဖးေရးအဖြ႕၊မြန-ထားယတးတကေရးအစးရ အဖြ႕ႏင

လာအ ကေမာၻဒးယား ႏငငမားမ အဖြ႕အစညးမား စေသာနယစပေဒသေနလထ၏ဘတးျမင

ေရးကစတငစားေသာအဖြ႕အစညးမားစြာကႀကဆခရပါသည။ဖတထနာရတအဖြ႕အစညး၏အ

တြငးေရးမးႏငေစရ ေထာငမာ ကအာစယလထစးပြါးေရးလမးေၾကာငးဖြငလစၿပးေနာကပငးဘာ

ေတြ ျဖစလာမယဆတာစတမငစားပါန႔။ဒါေပမယအခကေနာတ႔ရညရြယထားတလထရ႕ဘ

အေျခအေန တးတကေရးအတြကဘာလပနငမလဆတာကအာရထားၾကပါဟ ေျပာဆ ပါသည။

ကေနာေတာအလပက စဥဆကမျပတ လပေဆာငတာေတြ႕ခငပါတယ။အစညးအေးေတ ြလပ

ၿပးေနာကဆးဘာမမျဖစလာတာမး မျဖစေစခငပါဘး။ကေနာတ႔ဖတထနာရတအဖြ႕အစညးသည

အခြငအေရးရပငခြငနညးပါးသတ႕အတြကအကးစးပြါးျဖစထြနးေစႏငေၾကာငးယၾကညမပါသည။

အာစယလထစးပြါးေရးလမးေၾကာငးဖြငလစေသာအခါအဖြ႕အစညးမားအသးသးအခငးခငးရငး

ပငးကညပးေပါငးေဆာင ရြကၾကၿပး အခြငအေရး ရပငခြင နညးပါးသ ညအစကေမာငႏမတ႕အ

တြကအကးစးပြါး ျဖစထြနးေစေသာအရညအေသြးရသညလပေဆာငမႈမားေပၚထြနးလာေစရန

အတြက ကေနာတ႔အသငျဖစေနပါၿပခငဗာ။

AEC ဖြငလစျခငး

ႏငအတဖတထနာရတအသငျဖစျခငး

11This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation

This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

အာစယလထစးပြါးေရးလမးေၾကာငးဖြငလစမႈသညကယေျပာေသာေဆြးေႏြးေျပာဆမႈတစချဖစပါ

သည။ဒါဟာသေဘာတ 10 ႏငင အတြငး 2015 ခႏစတြင အေကာကခြျငမးလြတလပစြာရငး

ႏးႁမႈတႏခြငလြတလပစြာေရာငးယေဖါကကားခြငေပးမညဟသေဘာတညခကေၾကာငျဖစပါ

သည။ ေရႊ႕ေျပာငး အလပသမားမားအေရးမာမ ေဆးပညာရင၊ သနာျပ၊ သြားဆရာဝန၊

အငဂငနယာ၊ ဗသကာ၊ ေငြစာရငးႏငသေတသနပညာ ရငမားသည လအပေသာႏငငမားအ

တြငး အာစယလထစးပြါးေရးလမးေၾကာငးဖြငလစ ၿပး ေနာကပငးေလာကထားလပပငခြငရၿပး

သငတငေသာစခနမလပအားခႏငတကြ ရပငခြငမားကလညး ရရေစမာျဖစပါသည။ အရည

အေသြးရေသာလကမႈပညာရငမားသညလညးအာစယလထစးပြါးေရးလမးေၾကာငးဖြငလစၿပး

ေနာကပငး အဖြ႕ငႏငငမားတြင လြပလပစြာေလာကထားလပကငပငခြငရလမမညဟ ယၾကည

ပါသည။အေရာငးအယႏငရငးႏးႁမႈတႏမႈတြငႏငငမားအတြငးပးေပါငးေဆာငရြကမႈမာခငမာႏင

မညျဖစေသာလညးႏငငအသသးကမမႏငငသားမား၏အရညအေသြးတးျမငေရးကအာရစကစြမး

ေဆာငရမာျဖစပါသည။ သညအေရးတြငဖတထနာရတ၏အၾကေပးအရာရအဖြ႕ သဘာပတႀကး

ႏငပရကတ စမဖတဒ ကအာစယတစစတစစညးတညးျဖစေစဖ႔မာအဖြ႕ ငႏငငမား၏

အစးရမားအရညအေသြး တးျမငေရးကလညး ခငခငမာမာ စြမးေဆာငရန လပါသညဟေျပာ

ဆခ႔ပါသည။ဖတထနာရတအဖြ႕အစညးသညအစးရေထာကပ႕မႈမေရာကရေသာအခြငအေရး

ရပငခြငနညးပါးသတ႕၏ဘအေျခအေနတးတကေရးအတြကအထးအဓက အေလးထားလပ

ေဆာင ေပးေနရာတြငအာစယလထစးပြါးေရးလမးေၾကာငးဖြငလစသည အခါအဆပါလထကအ

ေရးထားေသာအဖြ႕အစညးမားတးပြါးလာမညဟ ေမာလငမပါသည။

ဖတထနာရတအဖြ႕အစညးသညလပေဆာငမႈ၏ရပလးေဖာျပႏငဖ႕ရနအတြကျပညတြငးသာမက

အျပညျပညဆငရာအဖြ႕အစညးမားႏငပါလကတြရနအသငျဖစေနပါၿပ။ျဖနသနးလာေသာကာလ

တြငကမ ၻာျပညသ႔ကနးမာေရးအဖြ႕၊ ထငးတပမေတာတးျမငေရးဌာန၊ ျမနမာႏငငျပညတြငးတြင

လပေဆာင ေနေသာႏစႏငငတးတကဖြ႕ၿဖးေရးအဖြ႕၊မြန-ထားယတးတကေရးအစးရ အဖြ႕ႏင

လာအ ကေမာၻဒးယား ႏငငမားမ အဖြ႕အစညးမား စေသာနယစပေဒသေနလထ၏ဘတးျမင

ေရးကစတငစားေသာအဖြ႕အစညးမားစြာကႀကဆခရပါသည။ဖတထနာရတအဖြ႕အစညး၏အ

တြငးေရးမးႏငေစရ ေထာငမာ ကအာစယလထစးပြါးေရးလမးေၾကာငးဖြငလစၿပးေနာကပငးဘာ

ေတြ ျဖစလာမယဆတာစတမငစားပါန႔။ဒါေပမယအခကေနာတ႔ရညရြယထားတလထရ႕ဘ

အေျခအေန တးတကေရးအတြကဘာလပနငမလဆတာကအာရထားၾကပါဟ ေျပာဆ ပါသည။

ကေနာေတာအလပက စဥဆကမျပတ လပေဆာငတာေတြ႕ခငပါတယ။အစညးအေးေတ ြလပ

ၿပးေနာကဆးဘာမမျဖစလာတာမး မျဖစေစခငပါဘး။ကေနာတ႔ဖတထနာရတအဖြ႕အစညးသည

အခြငအေရးရပငခြငနညးပါးသတ႕အတြကအကးစးပြါးျဖစထြနးေစႏငေၾကာငးယၾကညမပါသည။

အာစယလထစးပြါးေရးလမးေၾကာငးဖြငလစေသာအခါအဖြ႕အစညးမားအသးသးအခငးခငးရငး

ပငးကညပးေပါငးေဆာင ရြကၾကၿပး အခြငအေရး ရပငခြင နညးပါးသ ညအစကေမာငႏမတ႕အ

တြကအကးစးပြါး ျဖစထြနးေစေသာအရညအေသြးရသညလပေဆာငမႈမားေပၚထြနးလာေစရန

အတြက ကေနာတ႔အသငျဖစေနပါၿပခငဗာ။

AEC ဖြငလစျခငး

ႏငအတဖတထနာရတအသငျဖစျခငး

This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation12This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

เกษตรแฟร คนชายขอบ ชวงปลายป2555เมอฝนเรมทงชวงอนเปนสญญาณวาฤดฝนก�าลงจะผานไปทมงานของพฒนรกษกเรม

ประชมเพอหาความชดเจนในการเตรยมงานเกษตรแฟรซงจะเปนการจดอยางตอเนองเปนปท3ขอ

จ�ากดเรองพนทรวมทงสาระส�าคญทผมารวมชมงานจะไดรบ เปนประเดนทน�ามาสการพดคยระดม

ความคดเพอหาขอสรปทดทสดส�าหรบการเตรยมงานสดทายเรากไดขอสรปวาเราจะจดงานเพอตอบ

โจทยในหวขอ“เกษตรผสมผสานแหลงอาหารของชมชน”แคเหนชอของงานกพอจะทราบแลวนะครบ

วางานเกษตรแฟรปลายป2555มสาระส�าคญอะไรบาง

ในพนทแค2ไรครง(รวมอาคารสถานท)ถกออกแบบเพอท�ากจกรรมใหไดมากทสดโดยออกแบบกจกรรม

เปนสถานตางๆ เชน สาธตครอบครวตวแบบในการท�าเกษตรผสมผสาน ทตองการสาธตใหเหนวา

ถงแมจะมทนอยแตคนทมความตงใจจรง สามารถท�ากจกรรมการเกษตรทงการปลกพชและการเลยง

สตวไปดวยกนและจะไดทงอาหารและรายไดเขาสครอบครวนวตกรรมการปลกพชเปนการปลกพช

ใสพาชนะตางๆเพอสาธตใหเหนวาเรองพนทไมใชอปสรรคของคนทตงใจจะปลกกจกรรมอกมากมายท

นาสนใจเชนการเลยงสตวหลากหลายประเภทการเพาะเหดและการแปรรปเหดพชทองถนทนบวน

จะสญพนธไปเรอยๆการท�าแกสหงตมจากมลสตวการปลกพชในลองซเมนตการปลกพชโดยไมตอง

ใชดนไมดอกพชสมนไพรเปนตน

13This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation

This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

การจดงานเพอใหกลมเปาหมายจากชมชนตางๆ

เขาเยยมไดก�าหนดเปนทางการระหวางวนท 5-9

ธนวาคม 2555 แตในบายของวนท 4 ธนวาคม

ประธานทปรกษาของมลนธพฒนรกษคอทานอดต

ผวาประจกษ สวรรณภกด ไดใหเกยรตไปเยยมให

ก�าลงใจกบทมงาน โดยมหวหนาหนวยงานตางๆ

ทงจากภาครฐ ในระดบอ�าเภอ จงหวด และหนวย

งานเอกชนเขารวมกนอยางอบอน เปนบรรยากาศ

ทสะทอนใหเหนวาการท�างานพฒนาจะตองมการ

ประสานทกๆหนวยงานเพอการขบเคลอนภาระกจ

ส�าคญๆไปดวยกน

นอกจากเจาหนาทมลนธพฒนรกษจะเปนก�าลงหลก

ของงานแลว เรายงมนองๆนกศกษาจากวทยาลย

เกษตรและเทคโนโลยกาญจนบร เขารวมกจกรรม

รบผดชอบตามจดตางๆผลจากการเขารวมกจกรรม

ครงนนองนกศกษาไดฝกทกษะในการอธบายและ

การมปฏสมพนธกบกลมเปาหมายบางคนตดใจขอก

ลบมาฝกงานกบมลนธในชวงฤดรอนเพอเพมทกษะ

การท�างานกบชมชนกอนทจะจบออกไปท�างานใน

บทบาทของนกการเกษตรของชาตในอนาคต

เปนทนาดใจวาในการจดงานครงนเรามภาคจาก

หลายหนวยงานมารวมจดกจกรรมกบเราเชนมลนธ

สงแวดลอมศกษาเพอการพฒนาอยางยงยนมาจด

นทรรศการเกยวกบงานอนรกษทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอม ศนย ค มครองสทธผ บรโภค

กาญจนบร จดกจกรรมใหขอมลเกยวกบสทธขน

พนฐานทเราสมควรจะไดรบ สถานเกษตรทสง

กาญจนบรจดนทรรศการเกยวกบการแปรรปกาแฟ

และบกซงเปนพชในพนทซงมศกยภาพทางการตลาด

สงเครอขายกลมออมทรพยใหขอมลเกยวกบราย

This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation14This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

ละเอยดของกจกรรมออมทรพย

ในระหวางงานเรามทงนกขาวโทรทศนวทยหนงสอพมพมาท�าขาวเพอการประชาสมพนธงานเกษตร

แฟรและกจกรรมของมลนธพฒนรกษใหคนทวไปไดรบร โดยเฉพาะการท�ารายการสาระคดเพอออก

รายการทางโทรทศนชองส�านกขาวคมชดลกทไดท�าสารคดรวม4ตอนดวยกนคอรายละเอยดและ

การน�าเทยวภายในงานเกษตรแฟรการพดคยเกยวกบความพรอมในการเปดประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

ความกาวหนาและความส�าเรจของเครอขายกลมออมทรพยและกจกรรมของกลมไมกวาดบานหวยกบ

ผลจากการประชาสมพนธผานสอดานตางๆท�าใหมประชาชนโทรศพทเขามาถามขอมลเกยวกบโครงการ

ดวยความสนใจซงจะสงผลตอการแสวงหาความรวมมอในการด�าเนนงานตอไปในอนาคต

ทกวนของการจดงานเกษตรแฟรมผคนเขาชมงานอยางไมขาดระยะเจาหนาทอาสาสมครและนองๆ

นกศกษาท�างานกนอยางเขมแขง อาจจะเหนอยแตเมอเหนความสนใจและความตงใจของผเขารวมทก

คนกหายเหนอยผลสรปของการด�าเนนงานเกษตรแฟรมผเขารวมชมงานมากกวา2,000คนซงมทง

กลมประชากรเปาหมายจากชมชนตางในพนทชายแดน กลมประชากรจากคายพกพงชวคราวบานตน

ยาง ประชากรจากชมชนในรฐมอญ เดกนกเรยนจากโรงเรยนในพนทอ�าเภอสงขละบร หนวยงานท

ท�างานอยในพนท รวมทงประชาชนทวไปทกคนทมาเยยมชมงานชนชมตอกจกรรมตางๆทเหนและ

ถามถงกจกรรมทจะเกดขนในปตอไปเพอจะไดกลบมาชมอก

กจกรรมเสรมในการจดงานเกษตรนอกจากจะมผคนมาดกจกรรมดานการเกษตรแลวเรายงมกลมทมา

แลกเปลยนขอมลและประสบการณในงานพฒนาอกหลายทมเชนเครอขายกลมออมทรพยจากชมชน

เปาหมายในพนทอ�าเภอทองผาภม กลมนกพฒนาและผน�าชมชนจากรฐมอญ กลมนกพฒนาจากเขต

พนททวายและองคกรทท�างานดานสงคมในประเทศไทยอกหลายหนวยงานทไดมาเยยมแลกเปลยน

ขอมลใหก�าลงใจคนท�างานหาจงหวะและโอกาสทจะรวมท�างาเพอการพฒนาคณภาพชวตผคนในพนท

ชายขอบรวมกนในอนาคต

15This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation

This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation16This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

၀ဿ၀ ေႏာငးပငး မးကနလအခနတြင ဖတထနာရတအဖြ႔သားမားသည ၁ ႏစဆကတက

ကငးပခ႔ျပးျဖစေသာစကပးေမြးျမေရးျပပြအတြကျပငဆငရနအစညးအေးစတငကငးပခ႔သည။

ထ အစညးအေး တြင အေကာငးဆးအတညျပခကမားကရာေဖြနငရန ေနရာဌာနမအစ အေရး

ပါေသာ က႑ျဖစသည တကေ၇ာကလာမည သမား ရရနငမည႔အကး ရလဒမားကပါေဆြးေႏြး

တငပငခ႔သည။ ေရာေႏာသးႏစကပး ျခငးသည ျပညသလထစားနပရကၡာ၏အငအားျဖစသညဟ

ေသာေဆာငပဒက အေျဖေဖာထတနငရန အတြက ပြေတာက ကငးပမညဟေနာကဆးအတည

ျပခကက အစညးအေးမ ခမတခ႔သည။ ပြေတာ၏နာမညက ျမငရ ႏင႔ ၀ဿ၀ စကပးေမြးျမ

ေရးပြေတာမာ ဘာအေရးၾကးတာေတြပါမယဆတာ သႏငၾကမာေပါ႔…….. ေျမေနရာ ၀.၃ ရင

ေလာကန႔ လပရားမ ေတြ က အခနးက႑အမးမးျဖင႔ ပေဖာထားျပး ျပသထားပါသည။ ဥပမာ

အားျဖင႔ မသားစ တႏငစကပးေမြးျမေရးတြငးေျမေနရာကဥ းေျမာငးပါေစ ကယသာစတပါမယ

ဆရင အဒေျမေလးေပၚမာ စကပးေရး ေရာ ေမြးျမေရးကပါ ေဆာငရြကနငျပး မမမသားစ

စားသးနငရ သာမကမသားစအပ ငေငြလညးရရနငပါသည။နညးစနစအသစမားျဖင႔စကပးျခငး

တြငးစကပးရနစတပါငစားသမားအဖ႔ ေနရာထငခငးသည အဓက အခကအခ မဟတေၾကာငး

ထငရားစြာ ရပလးေဖာနငရနအတြက ထညစရာ အမးမးျဖင႔စကပးျခငး။

မႈမးေဖာကျခငးႏင႔မးပြားျခငး၊ တစစတစစ မးတနးစျပေနေသာေဒသခစားသးသးႏမား၊

ကေခးမ မးဖသးဂကစ ထတလပျခငး၊ ေျမမသးပ စားသးပငစကပးနညး၊ ပနးပင

ပရေဆးပငမား စကပးနညးမား ပါငပါသည။ ၀ဿ၀ ဒဇငဘာ ၃ ေန႔ မ ၉ ရကေန႔ အထလ႔

အဖြ႔အစညးအမးမးမ ရညးရြယးသတမတထားေသာ အပစမား အတြက ျပပြက လာေရာက

နငရနစစဥထားပါသည။ ဒဇငဘာလ ၂ရကေန႔တြင ၿပညးနယးအပးခပးေရမ အေဟာငး

ဖတးထနာရတး၏ အၾကေပအရာရ သဘာပတႀက ႏငးပရကပး စမးဖတးဒက ျပညးနယးႏငးၿမ ႕နယး

အဆငး အစရဌာနဆငးရာႏငး အစရမဟတးေသာအဖြ႕အစညး အသသမ အရာရမာႏငးအတ

ဖတးထနာရတးအဖြ႕သာမာက ေႏြ ေထြ စြာလာေရာကးအာေပခပါသညး။ ဤျပပြကေဒသဆငရာ

တးတကဖြျဖးေရးမာ အေရးပါေသာ ဥးတညခကက အငးအာျမင႔တငေပးရာတြငး အဖြ႕အစညး

မားအားလးပးေပါငးပါငေဆာငရြကသင႔ေၾကာငးကထငရားျမငသာေအာငးရပးလေဖားျပႏငးခ႔

ေသာလႈပရားမႈတစခ ပါသည။ ဒါအျပငး ဖတးထနာရတးအဖြ႕သာမာကျပပြ၏အဓကအငးအာ

စမာျဖစးရမမက စကးပေရႏငးနညးပညာ တကသလးမ ေကာငးသာေမာငးငယးညမငယးေလ

ေတြက တစးစတးတစးပငးငးနးတာနးယၾကပါသညး။ ထသ႔လာေရာကး စေပါငးပါငးရာမ

တက သလးေကာငးသာေကာငးသမာလညး အရညးအခငးမာက ေလကငးခြငးရၿပ ရညးရြယး

သတမတထားေသာ အပစမားႏငးဆကးဆေဆြ ေႏြ ခြငး၊ ရငးျပခြငးရႏငးပါသညး။ အခ႕မာႏစးသကး

သေဘာကၿပ ေႏြေကာငးပတးခနးတြငး ေကာငးၿပလ႔တငးျပညး၏အနာဂတးအတြကးစကးပေမြ ျမ

ေရအရာရအျဖစးတာနးမထမးေဆာငးမ အရညးအခငးမာကေလကငးရနး အဖြ႕တြငးလာေရာကး

ျပနးလာ၍အလပးသငးယၾကပါသညး။ကေနားတ႔ယခႏစးမာျပပြက အဖြ႕အစညးအေတားမာမာက

နယစပေဒသစကပးေမြးျမေရးပြေတာ

17This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation

This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

၀ဿ၀ ေႏာငးပငး မးကနလအခနတြင ဖတထနာရတအဖြ႔သားမားသည ၁ ႏစဆကတက

ကငးပခ႔ျပးျဖစေသာစကပးေမြးျမေရးျပပြအတြကျပငဆငရနအစညးအေးစတငကငးပခ႔သည။

ထ အစညးအေး တြင အေကာငးဆးအတညျပခကမားကရာေဖြနငရန ေနရာဌာနမအစ အေရး

ပါေသာ က႑ျဖစသည တကေ၇ာကလာမည သမား ရရနငမည႔အကး ရလဒမားကပါေဆြးေႏြး

တငပငခ႔သည။ ေရာေႏာသးႏစကပး ျခငးသည ျပညသလထစားနပရကၡာ၏အငအားျဖစသညဟ

ေသာေဆာငပဒက အေျဖေဖာထတနငရန အတြက ပြေတာက ကငးပမညဟေနာကဆးအတည

ျပခကက အစညးအေးမ ခမတခ႔သည။ ပြေတာ၏နာမညက ျမငရ ႏင႔ ၀ဿ၀ စကပးေမြးျမ

ေရးပြေတာမာ ဘာအေရးၾကးတာေတြပါမယဆတာ သႏငၾကမာေပါ႔…….. ေျမေနရာ ၀.၃ ရင

ေလာကန႔ လပရားမ ေတြ က အခနးက႑အမးမးျဖင႔ ပေဖာထားျပး ျပသထားပါသည။ ဥပမာ

အားျဖင႔ မသားစ တႏငစကပးေမြးျမေရးတြငးေျမေနရာကဥ းေျမာငးပါေစ ကယသာစတပါမယ

ဆရင အဒေျမေလးေပၚမာ စကပးေရး ေရာ ေမြးျမေရးကပါ ေဆာငရြကနငျပး မမမသားစ

စားသးနငရ သာမကမသားစအပ ငေငြလညးရရနငပါသည။နညးစနစအသစမားျဖင႔စကပးျခငး

တြငးစကပးရနစတပါငစားသမားအဖ႔ ေနရာထငခငးသည အဓက အခကအခ မဟတေၾကာငး

ထငရားစြာ ရပလးေဖာနငရနအတြက ထညစရာ အမးမးျဖင႔စကပးျခငး။

မႈမးေဖာကျခငးႏင႔မးပြားျခငး၊ တစစတစစ မးတနးစျပေနေသာေဒသခစားသးသးႏမား၊

ကေခးမ မးဖသးဂကစ ထတလပျခငး၊ ေျမမသးပ စားသးပငစကပးနညး၊ ပနးပင

ပရေဆးပငမား စကပးနညးမား ပါငပါသည။ ၀ဿ၀ ဒဇငဘာ ၃ ေန႔ မ ၉ ရကေန႔ အထလ႔

အဖြ႔အစညးအမးမးမ ရညးရြယးသတမတထားေသာ အပစမား အတြက ျပပြက လာေရာက

နငရနစစဥထားပါသည။ ဒဇငဘာလ ၂ရကေန႔တြင ၿပညးနယးအပးခပးေရမ အေဟာငး

ဖတးထနာရတး၏ အၾကေပအရာရ သဘာပတႀက ႏငးပရကပး စမးဖတးဒက ျပညးနယးႏငးၿမ ႕နယး

အဆငး အစရဌာနဆငးရာႏငး အစရမဟတးေသာအဖြ႕အစညး အသသမ အရာရမာႏငးအတ

ဖတးထနာရတးအဖြ႕သာမာက ေႏြ ေထြ စြာလာေရာကးအာေပခပါသညး။ ဤျပပြကေဒသဆငရာ

တးတကဖြျဖးေရးမာ အေရးပါေသာ ဥးတညခကက အငးအာျမင႔တငေပးရာတြငး အဖြ႕အစညး

မားအားလးပးေပါငးပါငေဆာငရြကသင႔ေၾကာငးကထငရားျမငသာေအာငးရပးလေဖားျပႏငးခ႔

ေသာလႈပရားမႈတစခ ပါသည။ ဒါအျပငး ဖတးထနာရတးအဖြ႕သာမာကျပပြ၏အဓကအငးအာ

စမာျဖစးရမမက စကးပေရႏငးနညးပညာ တကသလးမ ေကာငးသာေမာငးငယးညမငယးေလ

ေတြက တစးစတးတစးပငးငးနးတာနးယၾကပါသညး။ ထသ႔လာေရာကး စေပါငးပါငးရာမ

တက သလးေကာငးသာေကာငးသမာလညး အရညးအခငးမာက ေလကငးခြငးရၿပ ရညးရြယး

သတမတထားေသာ အပစမားႏငးဆကးဆေဆြ ေႏြ ခြငး၊ ရငးျပခြငးရႏငးပါသညး။ အခ႕မာႏစးသကး

သေဘာကၿပ ေႏြေကာငးပတးခနးတြငး ေကာငးၿပလ႔တငးျပညး၏အနာဂတးအတြကးစကးပေမြ ျမ

ေရအရာရအျဖစးတာနးမထမးေဆာငးမ အရညးအခငးမာကေလကငးရနး အဖြ႕တြငးလာေရာကး

ျပနးလာ၍အလပးသငးယၾကပါသညး။ကေနားတ႔ယခႏစးမာျပပြက အဖြ႕အစညးအေတားမာမာက

This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation18This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

လာေရာကးပေပါငးေဆာငးရြကးၾကတာက ေတြ႕ရတာအေတာက စတးခမးသာစရာျဖစးပါတယး။

သဘာပတးနးကငးထနးသမးေရပညာေပေရ အဖြ႕အစညးမေရရညးတတကးဖြ႕ၿဖေရ

အတြကး သဘာပါတးနးကငးႏငး သစးေတာထနးသမးေရဆငးရာျပပြကလာေရာကးကငးပပါ

သညး။ ကနးခနပရ ရငးႏႁမႈတးႏသအခြငးအေရကာကြယးေရဗဟ ဌာနမကေနားတ႔ရသငးရထကး

ေသာအေျခခအခြငးအေရမာက ကနးခနဘရဗဟစကးပေရဌာနမ ေကားဖ ထတးလပးပႏငးေစ

ကြကးေကာငးေသာဥစကးပေရအဆငးဆငးျပပြကကငးပပါသညး။ ေငြစေငြေခ အသငး ကြနး

ယကးမာက ေငြစေငြေခအသငး၏လႈပးရာမႈအေသစတး အခကးအလကးမာက ရငးျပေပပါ

သညး။ ျပပြအခနးအတြငး ဖနး ၊ ေရဒယ၊ သတငးစာဌာနမာမျပနးလညးထနးသမးေစာငး ေရာကး

ေရ ႏငးဖြ႕ျဖတတကးေရေဖာငးေဒရငး၏လႈပးရာမႈႏငး စကးပေမြ ျမေရျပပြဧညးခႀက

ဆဆကးဆေရအတြကး သတငးေထာကးမာလညး တကးေရာကးၾကပါသညး။ အထသျဖငး

အနာဂတးတြငးပေပါငးေဆာငးရြကးႏငးရနးအကဆကးျဖစးေစေသာျပပြတြငးဖတးေခၚလညးလညး

ၾကညးရႈျခငးႏငးအေသစတး၊ အာစယစပြါေရလ႔အဖြ႕အစညး ဖြငးလစးျခငးအတြကးအသငးျဖစး

ေစျခငးႏငးပတးသကးေသာေဆြ ေႏြ ေျပာဆျခငး၊ ေငြစေငြေခကြနးယကး အသငး၏အေရ႕

အနာဂါတး ခရႏငးေအာငးျမငးမႈ၊ ေဟြ႕ကပးရြာမ တျမကးစညးထပးလပးေရဟေသာ သတငးဇာတး

လမးတြ ၄ ပဒး က နကးရႈငးျပတးသာ သတငးစကာ သတငးဌာနအစအစဥးမ ရပးျမငးသၾကာ

အစအစဥးတြငးတငးျပရနးအတြကး စစဥးထာပါသညး။ ျပပြတြငးေန႔စဥးလာေရာကးၾကညးရႈသမာစဥး

ဆကးမျပတးရေနၿပ ဖတးထနာရတးအဖြ႕ သာမာ၊ လပးအာေပၾကသမာႏငး ေကာငးသေကာငး

သာမာ ေမာပနးၾကေသားလညး လာေရာကး ၾကညးရႈသမာ၏ စတးငးစာမႈကေတြ႕ရရေသာအခါ

အေမာေျပမၾကပါသညး။ ျပပြတြငး နယးစပးေဒသမ ရညးရြယးသတမတထားေသာလ႔အဖြ႔အစညးမား၊

ရာဘာပငး(ဘနးသြနးယနး) ဒကၡသညးစခနးတြငး ေခတမခေနထငးေနေသာ လ႔အဖြ႔အစညးမား၊

မြနးအစရနယးမလ႔အဖြ႔အစညးမား၊ စမးခလဘရ စာသငးေကာငးမာမေကာငးသေကာငးသာ

မာ၊ ေဒသခအဖြ႕အစညးမာႏငး ေဒသခ ျပညးသမာပါ အာလ ၂ ေကားခနး႕ပါငးၾက

ပါသညး။ လာေရာကးသမာအာလက ျပပြအေပၚ ခမြမးၾကၿပ ေနာငးႏစးခါတြငးလာေရာကး

ဆငးႏႊၾကမညးအေၾကာငး စကာေခၚၾကပါသညး။ ျပပြတြငးလႈပးရာမႈကလာေရာကးၾကညးရႈသမာ

အျပငး တတကးေျပာငးလေရလပးငနးက အခကးအလကး ႏငးအေတြ႕အၾကလ လယးေသာ အဖြ႕

မာ၊အသငးမာစြာလာေရာကးၾကပါသညး။ ေထာငးဖာဖမးျမ႕နယးမ ေငြစေငြေခကြနးယကးအသငး

မာ၊ တတကးေရအဖြ႕ႏငးမြနးအစရနယးမလ႔အဖြ႔အစညးမား၊ တတကးေရအဖြ႕ႏငးထာယး

အစရနယးမလ႔အဖြ႔အစညးမားႏငး ထငးႏငးငတြငးလမႈေရဆငးရာ နးေဆာငး ေသာအဖြ႕အစညး

မာစြာ အနာဂတးတြငးနယးစပးေဒသမလထ၏ဘအရညးအေသြ တျမငးေရအတြကးပေပါငး

ေဆာငးရြကးရနးအခြငးလမးေကာငးရာေဖြရငးလာေရာကးၿပ အေတြ႕အၾကလလယးၾက ပါသညး။

19This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation

This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

လာေရာကးပေပါငးေဆာငးရြကးၾကတာက ေတြ႕ရတာအေတာက စတးခမးသာစရာျဖစးပါတယး။

သဘာပတးနးကငးထနးသမးေရပညာေပေရ အဖြ႕အစညးမေရရညးတတကးဖြ႕ၿဖေရ

အတြကး သဘာပါတးနးကငးႏငး သစးေတာထနးသမးေရဆငးရာျပပြကလာေရာကးကငးပပါ

သညး။ ကနးခနပရ ရငးႏႁမႈတးႏသအခြငးအေရကာကြယးေရဗဟ ဌာနမကေနားတ႔ရသငးရထကး

ေသာအေျခခအခြငးအေရမာက ကနးခနဘရဗဟစကးပေရဌာနမ ေကားဖ ထတးလပးပႏငးေစ

ကြကးေကာငးေသာဥစကးပေရအဆငးဆငးျပပြကကငးပပါသညး။ ေငြစေငြေခ အသငး ကြနး

ယကးမာက ေငြစေငြေခအသငး၏လႈပးရာမႈအေသစတး အခကးအလကးမာက ရငးျပေပပါ

သညး။ ျပပြအခနးအတြငး ဖနး ၊ ေရဒယ၊ သတငးစာဌာနမာမျပနးလညးထနးသမးေစာငး ေရာကး

ေရ ႏငးဖြ႕ျဖတတကးေရေဖာငးေဒရငး၏လႈပးရာမႈႏငး စကးပေမြ ျမေရျပပြဧညးခႀက

ဆဆကးဆေရအတြကး သတငးေထာကးမာလညး တကးေရာကးၾကပါသညး။ အထသျဖငး

အနာဂတးတြငးပေပါငးေဆာငးရြကးႏငးရနးအကဆကးျဖစးေစေသာျပပြတြငးဖတးေခၚလညးလညး

ၾကညးရႈျခငးႏငးအေသစတး၊ အာစယစပြါေရလ႔အဖြ႕အစညး ဖြငးလစးျခငးအတြကးအသငးျဖစး

ေစျခငးႏငးပတးသကးေသာေဆြ ေႏြ ေျပာဆျခငး၊ ေငြစေငြေခကြနးယကး အသငး၏အေရ႕

အနာဂါတး ခရႏငးေအာငးျမငးမႈ၊ ေဟြ႕ကပးရြာမ တျမကးစညးထပးလပးေရဟေသာ သတငးဇာတး

လမးတြ ၄ ပဒး က နကးရႈငးျပတးသာ သတငးစကာ သတငးဌာနအစအစဥးမ ရပးျမငးသၾကာ

အစအစဥးတြငးတငးျပရနးအတြကး စစဥးထာပါသညး။ ျပပြတြငးေန႔စဥးလာေရာကးၾကညးရႈသမာစဥး

ဆကးမျပတးရေနၿပ ဖတးထနာရတးအဖြ႕ သာမာ၊ လပးအာေပၾကသမာႏငး ေကာငးသေကာငး

သာမာ ေမာပနးၾကေသားလညး လာေရာကး ၾကညးရႈသမာ၏ စတးငးစာမႈကေတြ႕ရရေသာအခါ

အေမာေျပမၾကပါသညး။ ျပပြတြငး နယးစပးေဒသမ ရညးရြယးသတမတထားေသာလ႔အဖြ႔အစညးမား၊

ရာဘာပငး(ဘနးသြနးယနး) ဒကၡသညးစခနးတြငး ေခတမခေနထငးေနေသာ လ႔အဖြ႔အစညးမား၊

မြနးအစရနယးမလ႔အဖြ႔အစညးမား၊ စမးခလဘရ စာသငးေကာငးမာမေကာငးသေကာငးသာ

မာ၊ ေဒသခအဖြ႕အစညးမာႏငး ေဒသခ ျပညးသမာပါ အာလ ၂ ေကားခနး႕ပါငးၾက

ပါသညး။ လာေရာကးသမာအာလက ျပပြအေပၚ ခမြမးၾကၿပ ေနာငးႏစးခါတြငးလာေရာကး

ဆငးႏႊၾကမညးအေၾကာငး စကာေခၚၾကပါသညး။ ျပပြတြငးလႈပးရာမႈကလာေရာကးၾကညးရႈသမာ

အျပငး တတကးေျပာငးလေရလပးငနးက အခကးအလကး ႏငးအေတြ႕အၾကလ လယးေသာ အဖြ႕

မာ၊အသငးမာစြာလာေရာကးၾကပါသညး။ ေထာငးဖာဖမးျမ႕နယးမ ေငြစေငြေခကြနးယကးအသငး

မာ၊ တတကးေရအဖြ႕ႏငးမြနးအစရနယးမလ႔အဖြ႔အစညးမား၊ တတကးေရအဖြ႕ႏငးထာယး

အစရနယးမလ႔အဖြ႔အစညးမားႏငး ထငးႏငးငတြငးလမႈေရဆငးရာ နးေဆာငး ေသာအဖြ႕အစညး

မာစြာ အနာဂတးတြငးနယးစပးေဒသမလထ၏ဘအရညးအေသြ တျမငးေရအတြကးပေပါငး

ေဆာငးရြကးရနးအခြငးလမးေကာငးရာေဖြရငးလာေရာကးၿပ အေတြ႕အၾကလလယးၾက ပါသညး။

This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation20This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

รานคาเครอขายกลมออมทรพย ออกทวทวประเทศ ดงอกแลว...

การกอตงรานคาชมชนเครอขายกลมออมทรพยสงขละบร เมอเดอนกรกฎาคม 2554 กอตงขนดวย

วตถประสงค3ขอคอเพอใหสมาชกและคนในพนททวไปเขาถงอาหารสตวราคาถกเพอสรางเวทเรยน

รเกยวกบการคาการขาย และเพอสรางความสามคคระหวางสมาชก และคนในพนททวไป จากความ

มงมนทอยากจะเหนกจกรรมการพฒนาทเกดประโยชนกบคนในชมชนรวมทงการด�าเนนการทตอเนอง

จวบจนถงปจจบนคาดงกลาวด�าเนนการมาแลวเปนเวลาปครงและมผลการด�าเนนการทเกดประโยชน

กบคนในชมชนเปนอยางยง

เดมรานคาชมชนเปดด�าเนนการทมลนธพฒนรกษ กอนจะยายมาด�าเนนการตอทหมบานเวยคะดตงแต

เดอนสงหาคม2554เปนตนมาสนคาทขายกจะเนนใหสมาชกและชาวบานทวไปเขาถงอาหารสตวไม

วาจะเปน อาหารหม อาหารไก อาหารปลา ปลายขาว และร�า ตอมาในปท 2 เรมมการขายอปกรณ

การเกษตร เชน หวเชออเอม กากน�าตาล ยาและเวชภณฑส�าหรบสตวเพม และทพเศษกคอมการขาย

อาหารคนคอขาวสารซงปจจบนเปนสนคาหนงทขายดอยางไมนาเชอเฉพาะเดอนแรกทวางขายมยอด

ขายถง1200กโลกรมทเดยวเหตผลหลกทสนคาในรานไดรบความนยมจากสมาชกเนองจากสนคา

21This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation

This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

ทขายในรานคาเนนสนคาคณภาพด ขายในราคา

ทต�ากวาทองตลาดทวไปรานคาเปนของสมาชก

รวมทงผลประโยชนทเกดขนกจะปนผลกลบส

สมาชกทกป

จากการด�าเนนกจการของรานคาชมชนพบวาย

อดการซอขายสนคาแตละชนดเพมขนเรอยๆ ม

สมาชก และคนในพนทใชบรการอยางตอเนอง

ยอดขายเฉลยประมาณเดอนละ 161,440 บาท

มก�าไรทหกคาใชจายแลวเฉลยเดอนละ 17,880

บาทเลยทเดยว(ขอมลม.ค.–ธ.ค.55)ปจจบน

มสมาชกรายบคคลจาก13ชมชนและกลมออม

ทรพย14กลมถอหนรวมกน1,500หนรวม

เงนทน 150,000 บาท โดยจะมการปนผลและ

เปดใหถอนหรอเพมหนปละ1ครง ในชวงเดอน

มกราคมของทกป

ในชวงงานเกษตรแฟรทผ านมานกขาวจาก

ส�านกขาว คมชดลก จงลงมาท�าขาวเจาะลกถง

ความส�าเรจของรานคานและน�าไปออกขาวทง

หนงสอพมพและโทรทศน โดยมทงผบรหารของ

มลนธพฒนรกษเจาหนาทและกรรมการรานคา

เปนผใหขอมลซงท�าใหมผคนไดรบรขาวสารนไป

ทวไปทวประเทศถอเปนความภาคภมใจของคน

ท�างาน ทไดน�าเสนอรปแบบกจกรรมทประสบ

ความส�าเรจทยนยนไดเปนอยางดวาเปนกจกรรม

ทปทางไปสการพฒนาทยงยนของชมชนชายขอบ

จรงๆ

This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation22This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

စနးခလဘရေငျစေငျေခအသငး၏လထအေရာငးဆငးတညးေထာငးမႈသညးအဖျ႕ငးမာႏြငး

လထအေနဖငးေမျမ၍ရေသာတရစၧာနးအစာမာက ေစႏႈနးခသာစျာ ယးယနငးရနးေရာငး

ေရယးေရဗဟသတနညးပညာမာသငးယႏငးရနး၊ အဖျ႕ငးမာအခငးခငးႏြငး ေဒသ

တျငးရြလထႏြငး ရငးႏြစညးလညညျတးမႈတညးေဆာကးရနး ဟေသာ ဥတညးခကး၃ရပးဖငး 2011

တျငး တညးေထာငးခပါသညး။ ဆကးတကးစျမးေဆာငးလာခ႔ေသာလထအကဖစးထျနးေစေသာဖျ႔ၿဖ

တတကးေရလပးေဆာငးမႈမာကမငး ေတျ႕လရာမြ ယေန႔တငးေအာငးစျမးေဆာငးလာခ႔သညး

မြာတစးႏြစးချၾကာၿပဖစးၿပ လပးေဆာငးမႈမာမြ လထအကမာစျာဖစးထျနးေစပါသညး။ 2011 ခႏြစး

ၾသဂတးလ ကတညးက ဖတးထနာရတးအဖျ႕မြ မတညးထာေသာ မလအေရာငးဆငးအေဟာငးက

ခဒေကရျာသ႔စတငးေရႊ႕ေပာငးလာခ႔ပါသညး။ အေရာငးကနးမာမြာ အဖျ႕ငးမာႏြငးလထ

ကဥစာေပေရာငးခေပရာမြာ ကး၊ ၾကကး၊ ငါ၊ အစာစေသာ တရစ ၧာနးအစာမာ အထ ဒတယ

ႏြစးတျငးစကးပေရဆငးရာအသအေဆာငးပစ ၥညးမာဖစးေသာ EM၊ သၾကာဂ၊ ေမျ မေရ

တရစ ၧာနးမပျါေဆါမာႏြငး အထသဖငးလတ႔၏စာသကနးဖစးေသာဆနးက လညးေရာငး

ခေပပါသညး။ ပထမအစလမ႔ 1200 ကလဂရမးတပငးတညးသာေရာငးခေပေသာေၾကာငး

ေရာငးေကာငးေသားလညးယးယရနးအခနးေကာငးမဟတးေသေသာ ေရာငးကနးတစး

ခဖစးပါသညး။ အဖျ႕သာမာအတျငးအေရာငးဆငးမြေရာငးကနးမာေခတးစာေသာအေၾကာငး

ရငးမြာ အေရာငးဆငးမြ ေရာငးကနးမာသညး အရညးအေသျ ေကာငးမျနးရမြသာမကေစႏႈနး

လညးခသာပါသညး။ စေငျအဖျ႕သာမာ၏အေရာငးဆငးမ႔ စေငျအဖျ႕ငးမာကႏြစးစဥးပနးလညး

အက ေကဇဖစးထျနးေစ ပါသညး။ အေရာငးဆငးအဖျ႕သာမာ၏လပး ေဆာငးမႈ မာမြေတျ႕

ရြခကးအရ ေရာငးကနးအမအစာမာ ႏြစးစဥးတပျါလာၿပ ေဒသခမာမြ အဖျ႕ငး မာလညး

တပျါလာပါသညး။ လစဥးအေရာငးအာေငျ 161440 ဘတးခနး႔ အသစရတးေလြာၿပ အမတး

ေငျလစဥး 17880 ဘတးခနး႔ (ဇနးနါရ - ဒဇငးဘာလ 2012 အခကးအလကး မာအရ) ယေန႔လကး

ရြ 13 ရပးကျကးမြ ေငျစေငျေခအဖျ႕ 14 ဖျ႕တျငး ရြယးယာစစေပါငး အေရအတျကး 1500 ေငျရငး

ႏြမႈေပါငး 150000 ဘတးရြပါသညး။ ႏြစးစဥး ဇနးနါရလ တျငးအကအမတး အစရြယးယာချချငး၊

ငးချငး၊ ထျကးချငး ေပပါသညး။လျနးခေသာစကးပေမျမေရပပျတျငး ခမးခတးလစး သတငးဌာနမြ

သတငးေထာကးမာဆငးလာၿပ အေရာငးဆငး၏ ေအာငးမငးမႈကသတငးစာႏြငးရပးမငးသၾကာတျငး

ဖတးထနာရတးအဖျ႕စမခနး႔ချေရအရာရြႏြငး အေရာငးဆငးႀကၾကပးေရေကားမတတ႔ကအခကးအ

လကးမာကမြ ေေပၿပ ထငးႏငးငအႏြ႔ လအမာစက သညးသတငးကလကးခရရြချငး ရလကးပါ

သညး။ အလပးလပးသမာအတျကးနယးစပးေဒသမြလထတတကးဖျ႕ဖေရအတျကးအသပ

ႏငးေသာ ေရရြညး ေအာငးမငးသညးလႈပးရြာမႈတစးခအေနႏြငး မးေမာကးဂဏးယစရာဖစးေပသညး။

ေကားၾကာလာခငး ……… စနးခလဘရေငျစေငျေခ

အသငး၏လထအေရာငးဆငး ထငးႏငးငအႏြ႕ပနး႔ႏြ႕

စနးခလဘရေငျစေငျေခအသငး၏လထအေရာငးဆငးတညးေထာငးမႈသညးအဖျ႕ငးမာႏြငး

လထအေနဖငးေမျမ၍ရေသာတရစၧာနးအစာမာက ေစႏႈနးခသာစျာ ယးယနငးရနးေရာငး

ေရယးေရဗဟသတနညးပညာမာသငးယႏငးရနး၊ အဖျ႕ငးမာအခငးခငးႏြငး ေဒသ

တျငးရြလထႏြငး ရငးႏြစညးလညညျတးမႈတညးေဆာကးရနး ဟေသာ ဥတညးခကး၃ရပးဖငး 2011

တျငး တညးေထာငးခပါသညး။ ဆကးတကးစျမးေဆာငးလာခ႔ေသာလထအကဖစးထျနးေစေသာဖျ႔ၿဖ

တတကးေရလပးေဆာငးမႈမာကမငး ေတျ႕လရာမြ ယေန႔တငးေအာငးစျမးေဆာငးလာခ႔သညး

မြာတစးႏြစးချၾကာၿပဖစးၿပ လပးေဆာငးမႈမာမြ လထအကမာစျာဖစးထျနးေစပါသညး။ 2011 ခႏြစး

ၾသဂတးလ ကတညးက ဖတးထနာရတးအဖျ႕မြ မတညးထာေသာ မလအေရာငးဆငးအေဟာငးက

ခဒေကရျာသ႔စတငးေရႊ႕ေပာငးလာခ႔ပါသညး။ အေရာငးကနးမာမြာ အဖျ႕ငးမာႏြငးလထ

ကဥစာေပေရာငးခေပရာမြာ ကး၊ ၾကကး၊ ငါ၊ အစာစေသာ တရစ ၧာနးအစာမာ အထ ဒတယ

ႏြစးတျငးစကးပေရဆငးရာအသအေဆာငးပစ ၥညးမာဖစးေသာ EM၊ သၾကာဂ၊ ေမျ မေရ

တရစ ၧာနးမပျါေဆါမာႏြငး အထသဖငးလတ႔၏စာသကနးဖစးေသာဆနးက လညးေရာငး

ခေပပါသညး။ ပထမအစလမ႔ 1200 ကလဂရမးတပငးတညးသာေရာငးခေပေသာေၾကာငး

ေရာငးေကာငးေသားလညးယးယရနးအခနးေကာငးမဟတးေသေသာ ေရာငးကနးတစး

ခဖစးပါသညး။ အဖျ႕သာမာအတျငးအေရာငးဆငးမြေရာငးကနးမာေခတးစာေသာအေၾကာငး

ရငးမြာ အေရာငးဆငးမြ ေရာငးကနးမာသညး အရညးအေသျ ေကာငးမျနးရမြသာမကေစႏႈနး

လညးခသာပါသညး။ စေငျအဖျ႕သာမာ၏အေရာငးဆငးမ႔ စေငျအဖျ႕ငးမာကႏြစးစဥးပနးလညး

အက ေကဇဖစးထျနးေစ ပါသညး။ အေရာငးဆငးအဖျ႕သာမာ၏လပး ေဆာငးမႈ မာမြေတျ႕

ရြခကးအရ ေရာငးကနးအမအစာမာ ႏြစးစဥးတပျါလာၿပ ေဒသခမာမြ အဖျ႕ငး မာလညး

တပျါလာပါသညး။ လစဥးအေရာငးအာေငျ 161440 ဘတးခနး႔ အသစရတးေလြာၿပ အမတး

ေငျလစဥး 17880 ဘတးခနး႔ (ဇနးနါရ - ဒဇငးဘာလ 2012 အခကးအလကး မာအရ) ယေန႔လကး

ရြ 13 ရပးကျကးမြ ေငျစေငျေခအဖျ႕ 14 ဖျ႕တျငး ရြယးယာစစေပါငး အေရအတျကး 1500 ေငျရငး

ႏြမႈေပါငး 150000 ဘတးရြပါသညး။ ႏြစးစဥး ဇနးနါရလ တျငးအကအမတး အစရြယးယာချချငး၊

ငးချငး၊ ထျကးချငး ေပပါသညး။လျနးခေသာစကးပေမျမေရပပျတျငး ခမးခတးလစး သတငးဌာနမြ

သတငးေထာကးမာဆငးလာၿပ အေရာငးဆငး၏ ေအာငးမငးမႈကသတငးစာႏြငးရပးမငးသၾကာတျငး

ဖတးထနာရတးအဖျ႕စမခနး႔ချေရအရာရြႏြငး အေရာငးဆငးႀကၾကပးေရေကားမတတ႔ကအခကးအ

လကးမာကမြ ေေပၿပ ထငးႏငးငအႏြ႔ လအမာစက သညးသတငးကလကးခရရြချငး ရလကးပါ

သညး။ အလပးလပးသမာအတျကးနယးစပးေဒသမြလထတတကးဖျ႕ဖေရအတျကးအသပ

ႏငးေသာ ေရရြညး ေအာငးမငးသညးလႈပးရြာမႈတစးခအေနႏြငး မးေမာကးဂဏးယစရာဖစးေပသညး။

ေကားၾကာလာခငး ……… စနးခလဘရေငျစေငျေခ

အသငး၏လထအေရာငးဆငး ထငးႏငးငအႏြ႕ပနး႔ႏြ႕

23This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation

This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

စနးခလဘရေငျစေငျေခအသငး၏လထအေရာငးဆငးတညးေထာငးမႈသညးအဖျ႕ငးမာႏြငး

လထအေနဖငးေမျမ၍ရေသာတရစၧာနးအစာမာက ေစႏႈနးခသာစျာ ယးယနငးရနးေရာငး

ေရယးေရဗဟသတနညးပညာမာသငးယႏငးရနး၊ အဖျ႕ငးမာအခငးခငးႏြငး ေဒသ

တျငးရြလထႏြငး ရငးႏြစညးလညညျတးမႈတညးေဆာကးရနး ဟေသာ ဥတညးခကး၃ရပးဖငး 2011

တျငး တညးေထာငးခပါသညး။ ဆကးတကးစျမးေဆာငးလာခ႔ေသာလထအကဖစးထျနးေစေသာဖျ႔ၿဖ

တတကးေရလပးေဆာငးမႈမာကမငး ေတျ႕လရာမြ ယေန႔တငးေအာငးစျမးေဆာငးလာခ႔သညး

မြာတစးႏြစးချၾကာၿပဖစးၿပ လပးေဆာငးမႈမာမြ လထအကမာစျာဖစးထျနးေစပါသညး။ 2011 ခႏြစး

ၾသဂတးလ ကတညးက ဖတးထနာရတးအဖျ႕မြ မတညးထာေသာ မလအေရာငးဆငးအေဟာငးက

ခဒေကရျာသ႔စတငးေရႊ႕ေပာငးလာခ႔ပါသညး။ အေရာငးကနးမာမြာ အဖျ႕ငးမာႏြငးလထ

ကဥစာေပေရာငးခေပရာမြာ ကး၊ ၾကကး၊ ငါ၊ အစာစေသာ တရစ ၧာနးအစာမာ အထ ဒတယ

ႏြစးတျငးစကးပေရဆငးရာအသအေဆာငးပစ ၥညးမာဖစးေသာ EM၊ သၾကာဂ၊ ေမျ မေရ

တရစ ၧာနးမပျါေဆါမာႏြငး အထသဖငးလတ႔၏စာသကနးဖစးေသာဆနးက လညးေရာငး

ခေပပါသညး။ ပထမအစလမ႔ 1200 ကလဂရမးတပငးတညးသာေရာငးခေပေသာေၾကာငး

ေရာငးေကာငးေသားလညးယးယရနးအခနးေကာငးမဟတးေသေသာ ေရာငးကနးတစး

ခဖစးပါသညး။ အဖျ႕သာမာအတျငးအေရာငးဆငးမြေရာငးကနးမာေခတးစာေသာအေၾကာငး

ရငးမြာ အေရာငးဆငးမြ ေရာငးကနးမာသညး အရညးအေသျ ေကာငးမျနးရမြသာမကေစႏႈနး

လညးခသာပါသညး။ စေငျအဖျ႕သာမာ၏အေရာငးဆငးမ႔ စေငျအဖျ႕ငးမာကႏြစးစဥးပနးလညး

အက ေကဇဖစးထျနးေစ ပါသညး။ အေရာငးဆငးအဖျ႕သာမာ၏လပး ေဆာငးမႈ မာမြေတျ႕

ရြခကးအရ ေရာငးကနးအမအစာမာ ႏြစးစဥးတပျါလာၿပ ေဒသခမာမြ အဖျ႕ငး မာလညး

တပျါလာပါသညး။ လစဥးအေရာငးအာေငျ 161440 ဘတးခနး႔ အသစရတးေလြာၿပ အမတး

ေငျလစဥး 17880 ဘတးခနး႔ (ဇနးနါရ - ဒဇငးဘာလ 2012 အခကးအလကး မာအရ) ယေန႔လကး

ရြ 13 ရပးကျကးမြ ေငျစေငျေခအဖျ႕ 14 ဖျ႕တျငး ရြယးယာစစေပါငး အေရအတျကး 1500 ေငျရငး

ႏြမႈေပါငး 150000 ဘတးရြပါသညး။ ႏြစးစဥး ဇနးနါရလ တျငးအကအမတး အစရြယးယာချချငး၊

ငးချငး၊ ထျကးချငး ေပပါသညး။လျနးခေသာစကးပေမျမေရပပျတျငး ခမးခတးလစး သတငးဌာနမြ

သတငးေထာကးမာဆငးလာၿပ အေရာငးဆငး၏ ေအာငးမငးမႈကသတငးစာႏြငးရပးမငးသၾကာတျငး

ဖတးထနာရတးအဖျ႕စမခနး႔ချေရအရာရြႏြငး အေရာငးဆငးႀကၾကပးေရေကားမတတ႔ကအခကးအ

လကးမာကမြ ေေပၿပ ထငးႏငးငအႏြ႔ လအမာစက သညးသတငးကလကးခရရြချငး ရလကးပါ

သညး။ အလပးလပးသမာအတျကးနယးစပးေဒသမြလထတတကးဖျ႕ဖေရအတျကးအသပ

ႏငးေသာ ေရရြညး ေအာငးမငးသညးလႈပးရြာမႈတစးခအေနႏြငး မးေမာကးဂဏးယစရာဖစးေပသညး။

ေကားၾကာလာခငး ……… စနးခလဘရေငျစေငျေခ

အသငး၏လထအေရာငးဆငး ထငးႏငးငအႏြ႕ပနး႔ႏြ႕

This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation24This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

ความกาวหนาการจดตงกองทนฌาปนกจชายขอบ ความส�าเรจในการจดตงกลมออมทรพยคนชายขอบจนกลายเปนเครอขายในหลายชมชนน�ามาสการ

คดหาสวสดการชมชนทเหมาะสมโดยเฉพาะในยามทสมาชกในครอบครวเสยชวต เครอขายกลมออม

ทรพยจงเหนดรวมกนในการจดตงกองทนฌาปนกจใหเปนกจกรรมทด�าเนนการภายใตกลมออมทรพย

เพอใหเปนสวสดการของคนชายขอบในการชวยเหลอกนในกลมสมาชก และเพอเปนเวททชวยพฒนา

คนทมสวนเกยวของโดยแตละกลมไดเรมเปดรบสมครสมาชกในเดอนมถนายน-เดอนกรกฎาคม2555

โดยมสมาชกกลมออมทรพยสมครเปนสมาชกฌาปนกจทงสน1,209คนจากสมาชกทงหมด2,088คน

(ในชวงเวลานน)

ส�าหรบกลไกการบรหารกองทนนน เมอมสมาชกเสยชวต กรรมการกลมออมทรพยจะแจงมายงสวน

กลาง(ส�านกงานโครงการ3อ.)ซงจะมการตรวจสอบขอมลและสงขอมลตอไปยงกลมออมทรพยเครอ

ขายอนๆโดยแตละกลมจะส�ารองเงนส�าหรบคาฌาปนกจลวงหนาใหสมาชกกอนและจะมการจดเกบใน

วนออมทรพย คนละ 20 บาทตอศพ จากขอตกลงระหวางกรรมการและสมาชกเงนฌาปนกจจะถกสง

มอบใหผรบผลประโยชนของผตายภายในไมเกน5วนโดยจะหกคาบรหารจดการรอยละ9เพอเปนคา

ประสานงานของกรรมการเครอขายและเปนเจาภาพในงานศพ1คน

25This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation

This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

หลงจากปดรบสมครเมอวนท20กรกฎาคม2555จนถงปจจบนมสมาชกเสยชวตทงสนจ�านวน10ราย

ยอดเงนฌาปนกจสงเคราะหทชวยเหลอจ�านวน203,662บาทจากการทสมาชกเสยชวตอยางตอเนอง

ท�าใหสมาชกบางสวนลาออก เนองจากไมเขาใจเกยวกบเรองฌาปนกจอยางชดเจน สมาชกทเหลอสวน

ใหญมความเขาใจและเหนประโยชนของกจกรรมฌาปนกจ

จากประสบการณทเกดขนไดมการประชมและหาขอสรปรวมกนของกรรมการเครอขายพบวาในหลาย

ชมชนมสมาชกสนใจเขารวมกจกรรมฌาปนกจอกมากเพราะเหนวาไดเงนจรงไดเงนเรวจ�านวนเงนก

มากพอทจะชวยแกปญหาชวงงานศพได ทางกรรมการเครอขายจงมขอตกลงรวมกนวาจะเปดรบสมคร

สมาชกกองทนฌาปนกจเพมปละ2ครงในเดอนมกราคมและกรกฎาคมของทกปซงผทจะสมครเปน

สมาชกไดนนตองเปนไปตามเงอนไขทก�าหนดไวรวมกนคอ ตองเปนสมาชกกลมออมทรพยอยางนอย 6

เดอนปจจบนมกองทนฌาปนกจคนชายขอบมสมาชกทงหมด1,086คนสนใจรายละเอยดหรอสอบถาม

ขอมลเพมเตมไดทคณะกรรมการกลมออมทรพย-เครอขายฌาปนกจในแตละชมชนหรอทศนยประสาน

งานมลนธพฒนรกษบานเวยคะดอ�าเภอสงขละบร034-688046

This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation26This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

နယစပေဒသေငြစေငြေခးအသငးထေထာငေရး၏ေအာငျမငမႈသည အသငးအငးအမားစ၏

ကြနယကတစချဖစလာပါသည။သငေလာေသာလမႈဖလေရးအစအစဥတစရပအေနျဖငစဥး

စားစရာျဖစလာပါသည။အထးသျဖငမမတ႕မသားစငမားအတြငးအသကဆးပါးသရေသာမသား

စငမားအတြကသကေစာငျဖစေစပါသည။နယစပေဒသနာေရးကညမႈေငြစအသငးထေထာငေရး

က ေငြစေငြေခးအသငး၏ကြနယကတြင တြဖကရန သငေလာေၾကာငးေတြ႔ရရၿပး ေငြစေငြေခးအ

သငး၏ေအာကမလႈပရားမႈတစရပ အေနျဖငတညေထာင ခပါသည။ ေငြစေငြေခး အသငးင

မားအခငးခငးေဖးမကညရာတြင နယစပေနျပညသမား၏လမႈဖလေရးအတြက

ႏင အဖြ႔မား အသးသးတြင သကဆငသမားအားတးၿမငေပးေရးေသာစငျမငျဖစေစရနအတြက

ဇြန - ဇလငလ ၀ဿ၀ တြင ေငြစေငြေခးအသငးငမား နယစပေဒသနာေရးကညမႈေငြစအသငး

ငအသစမားက စတင ေလာကလႊာ ေခၚယလာခပါသည။ ေငြစေငြေခးအသငးငမား ၀၆၆

ဥးမ နယစပေဒသနာေရးကညမႈ ေငြစအသငးင ဿ၀၇ ဥး ပါငလာခပါသည။နညလပကငစနစ

အေနႏငနာေရးကညမႈစေငြကယခကသ႔ စမကြပကပါသည။အဖြ႕သားတစဥးအသကေသ ဆး

ေသာအခါ ၿမ႕နယသးခတြငရေသာေကာမတရးက တငၾကားလာႏငပါသည။ လအပသည

ကေမးျမနးစစေဆးၿပးေသာအခါ အခကအလကမားကအျခားဆကႏြယေနေသာ နာေရးကညမႈ

ေငြစအသငးမားထက ေပးပ႔သြားပါသည။ နာေရးအသငးတစသငးစမနာေရးစရတကႀက

တငထတေပးထားမညျဖစၿပး စေငြေန႔တြငတစဥး ၀ ဘတႏႈနးၿဖငေကာကယပါမည။

ေကာမတႏင နာေရးကာယကရငမသားစအၾကားကေဘာတညမႈေပၚမတညၿပး အသကဆးရႈးၿပး

၃ ရက အတြငးတြင နာေရးကညေငြကမသားစအားအပႏေပးပါသည။ အသငးမ နာေရးကာ လ

တြင တစည ဧညခစရတ တာနယေပးရနႏင အသငးမားၾကားဆကသြယေရး စရတစက

အၿဖစ ဿ ဘတလင ၇ ဘတႏႈနးၿဖင နာေရးကညေငြမ အသငးကႏႈတယပါသည။

၀ဿ၀ ဇလငလ အသငးသားေလာကလႊာေခၚယမႈပတၿပးကာလမ ယေန႔ထ နာေရးကည ေငြ

၀၁ ၄၄၀ ဘတလကခရရၿပျဖစၿပး နာေရး ဿဥးရၿပၿဖစပါသည။ အသငးငမား ေရ႕ဆငေနာက

ဆငဆးပါးမႈက အေၾကာငးျပၿပး နာေရးကညမႈအသငးအား ရငးလငး ျပတသားစြာ နားမလည

ေသာအဖြ႕ငအနညးစ အသငးမႏႈတထြကသြားၿပး အသငးငအမားစသည နာေရးကညမႈ လႈပ

ရားမႈသေဘာတရားကနားလညသေဘာေပါကၿပး အကးခစားရမႈကလညး နားလညသေဘာ

ေပါကၾကသည။ ၾကရေသာအေတြ႕အၾကမားမ ဆကႏြယေနေသာကြနယကေကာမတမားႏင

အစညးအေးမားကငးပၿပး အခကအလကမားကရာေဖြရာတြငအသငးအငးအေတာမားမားက

ေငြကအမနတကယလကခရရသည။ ေငြရရၿမနသည။ေငြပမာဏလညးနာေရးကစၥတြငေျဖရငးႏင

ေလာကေအာင လေလာကမႈရေသာၾကာင ေငြစေငြေခးအသငးအဖြ႔ငမားတးပြါးပါငလာသည

ကေတြ႕ရရၿပး ကြနယကအသငးမားအေနႏင အသငးသားမား၏ သေဘာတညမႈအရ ဇနနါရလ

ႏင ဇလငလမားတြင ႏစစဥ တစႏစတြငႏစႀကမ အသငးငအသစမားေခၚယပါသည။ နာေရးအ

သငးသားတစဥးသည ကြနယကအသငးမား၏ စေပါငးသတမတခကအရေငြစေငြေခးအသငး

သားသကတမး ၄ လ အနညးဆးရရမည။ လကရနာေရးအသငးသားဥးေရသည ဿ၆၄ ဥးရပါ

သည။ အေသးစတ အခကအလကမားက စတငစားသမား နးစပရာရပရြာတြငးရေငြစေငြေခး

အသငး ဘတေကာမတ သ႕မဟတ စမခလဘရၿမ႕နယခဒးေကးရြာရ ဖတနာရတေဖာငေဒးရငး

ဗဟဆကဆေ၅းရး ၁၂ - ၄၆၆၂၄ တြငေမးၿမနးစစမးႏငပါသည။

နယစပေဒသနာေရးကညမႈအသငးထေထာငေရး၏ေရ႕ခရးစဥ

27This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation

This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

နယစပေဒသေငြစေငြေခးအသငးထေထာငေရး၏ေအာငျမငမႈသည အသငးအငးအမားစ၏

ကြနယကတစချဖစလာပါသည။သငေလာေသာလမႈဖလေရးအစအစဥတစရပအေနျဖငစဥး

စားစရာျဖစလာပါသည။အထးသျဖငမမတ႕မသားစငမားအတြငးအသကဆးပါးသရေသာမသား

စငမားအတြကသကေစာငျဖစေစပါသည။နယစပေဒသနာေရးကညမႈေငြစအသငးထေထာငေရး

က ေငြစေငြေခးအသငး၏ကြနယကတြင တြဖကရန သငေလာေၾကာငးေတြ႔ရရၿပး ေငြစေငြေခးအ

သငး၏ေအာကမလႈပရားမႈတစရပ အေနျဖငတညေထာင ခပါသည။ ေငြစေငြေခး အသငးင

မားအခငးခငးေဖးမကညရာတြင နယစပေနျပညသမား၏လမႈဖလေရးအတြက

ႏင အဖြ႔မား အသးသးတြင သကဆငသမားအားတးၿမငေပးေရးေသာစငျမငျဖစေစရနအတြက

ဇြန - ဇလငလ ၀ဿ၀ တြင ေငြစေငြေခးအသငးငမား နယစပေဒသနာေရးကညမႈေငြစအသငး

ငအသစမားက စတင ေလာကလႊာ ေခၚယလာခပါသည။ ေငြစေငြေခးအသငးငမား ၀၆၆

ဥးမ နယစပေဒသနာေရးကညမႈ ေငြစအသငးင ဿ၀၇ ဥး ပါငလာခပါသည။နညလပကငစနစ

အေနႏငနာေရးကညမႈစေငြကယခကသ႔ စမကြပကပါသည။အဖြ႕သားတစဥးအသကေသ ဆး

ေသာအခါ ၿမ႕နယသးခတြငရေသာေကာမတရးက တငၾကားလာႏငပါသည။ လအပသည

ကေမးျမနးစစေဆးၿပးေသာအခါ အခကအလကမားကအျခားဆကႏြယေနေသာ နာေရးကညမႈ

ေငြစအသငးမားထက ေပးပ႔သြားပါသည။ နာေရးအသငးတစသငးစမနာေရးစရတကႀက

တငထတေပးထားမညျဖစၿပး စေငြေန႔တြငတစဥး ၀ ဘတႏႈနးၿဖငေကာကယပါမည။

ေကာမတႏင နာေရးကာယကရငမသားစအၾကားကေဘာတညမႈေပၚမတညၿပး အသကဆးရႈးၿပး

၃ ရက အတြငးတြင နာေရးကညေငြကမသားစအားအပႏေပးပါသည။ အသငးမ နာေရးကာ လ

တြင တစည ဧညခစရတ တာနယေပးရနႏင အသငးမားၾကားဆကသြယေရး စရတစက

အၿဖစ ဿ ဘတလင ၇ ဘတႏႈနးၿဖင နာေရးကညေငြမ အသငးကႏႈတယပါသည။

၀ဿ၀ ဇလငလ အသငးသားေလာကလႊာေခၚယမႈပတၿပးကာလမ ယေန႔ထ နာေရးကည ေငြ

၀၁ ၄၄၀ ဘတလကခရရၿပျဖစၿပး နာေရး ဿဥးရၿပၿဖစပါသည။ အသငးငမား ေရ႕ဆငေနာက

ဆငဆးပါးမႈက အေၾကာငးျပၿပး နာေရးကညမႈအသငးအား ရငးလငး ျပတသားစြာ နားမလည

ေသာအဖြ႕ငအနညးစ အသငးမႏႈတထြကသြားၿပး အသငးငအမားစသည နာေရးကညမႈ လႈပ

ရားမႈသေဘာတရားကနားလညသေဘာေပါကၿပး အကးခစားရမႈကလညး နားလညသေဘာ

ေပါကၾကသည။ ၾကရေသာအေတြ႕အၾကမားမ ဆကႏြယေနေသာကြနယကေကာမတမားႏင

အစညးအေးမားကငးပၿပး အခကအလကမားကရာေဖြရာတြငအသငးအငးအေတာမားမားက

ေငြကအမနတကယလကခရရသည။ ေငြရရၿမနသည။ေငြပမာဏလညးနာေရးကစၥတြငေျဖရငးႏင

ေလာကေအာင လေလာကမႈရေသာၾကာင ေငြစေငြေခးအသငးအဖြ႔ငမားတးပြါးပါငလာသည

ကေတြ႕ရရၿပး ကြနယကအသငးမားအေနႏင အသငးသားမား၏ သေဘာတညမႈအရ ဇနနါရလ

ႏင ဇလငလမားတြင ႏစစဥ တစႏစတြငႏစႀကမ အသငးငအသစမားေခၚယပါသည။ နာေရးအ

သငးသားတစဥးသည ကြနယကအသငးမား၏ စေပါငးသတမတခကအရေငြစေငြေခးအသငး

သားသကတမး ၄ လ အနညးဆးရရမည။ လကရနာေရးအသငးသားဥးေရသည ဿ၆၄ ဥးရပါ

သည။ အေသးစတ အခကအလကမားက စတငစားသမား နးစပရာရပရြာတြငးရေငြစေငြေခး

အသငး ဘတေကာမတ သ႕မဟတ စမခလဘရၿမ႕နယခဒးေကးရြာရ ဖတနာရတေဖာငေဒးရငး

ဗဟဆကဆေ၅းရး ၁၂ - ၄၆၆၂၄ တြငေမးၿမနးစစမးႏငပါသည။

နယစပေဒသေငြစေငြေခးအသငးထေထာငေရး၏ေအာငျမငမႈသည အသငးအငးအမားစ၏

ကြနယကတစချဖစလာပါသည။သငေလာေသာလမႈဖလေရးအစအစဥတစရပအေနျဖငစဥး

စားစရာျဖစလာပါသည။အထးသျဖငမမတ႕မသားစငမားအတြငးအသကဆးပါးသရေသာမသား

စငမားအတြကသကေစာငျဖစေစပါသည။နယစပေဒသနာေရးကညမႈေငြစအသငးထေထာငေရး

က ေငြစေငြေခးအသငး၏ကြနယကတြင တြဖကရန သငေလာေၾကာငးေတြ႔ရရၿပး ေငြစေငြေခးအ

သငး၏ေအာကမလႈပရားမႈတစရပ အေနျဖငတညေထာင ခပါသည။ ေငြစေငြေခး အသငးင

မားအခငးခငးေဖးမကညရာတြင နယစပေနျပညသမား၏လမႈဖလေရးအတြက

ႏင အဖြ႔မား အသးသးတြင သကဆငသမားအားတးၿမငေပးေရးေသာစငျမငျဖစေစရနအတြက

ဇြန - ဇလငလ ၀ဿ၀ တြင ေငြစေငြေခးအသငးငမား နယစပေဒသနာေရးကညမႈေငြစအသငး

ငအသစမားက စတင ေလာကလႊာ ေခၚယလာခပါသည။ ေငြစေငြေခးအသငးငမား ၀၆၆

ဥးမ နယစပေဒသနာေရးကညမႈ ေငြစအသငးင ဿ၀၇ ဥး ပါငလာခပါသည။နညလပကငစနစ

အေနႏငနာေရးကညမႈစေငြကယခကသ႔ စမကြပကပါသည။အဖြ႕သားတစဥးအသကေသ ဆး

ေသာအခါ ၿမ႕နယသးခတြငရေသာေကာမတရးက တငၾကားလာႏငပါသည။ လအပသည

ကေမးျမနးစစေဆးၿပးေသာအခါ အခကအလကမားကအျခားဆကႏြယေနေသာ နာေရးကညမႈ

ေငြစအသငးမားထက ေပးပ႔သြားပါသည။ နာေရးအသငးတစသငးစမနာေရးစရတကႀက

တငထတေပးထားမညျဖစၿပး စေငြေန႔တြငတစဥး ၀ ဘတႏႈနးၿဖငေကာကယပါမည။

ေကာမတႏင နာေရးကာယကရငမသားစအၾကားကေဘာတညမႈေပၚမတညၿပး အသကဆးရႈးၿပး

၃ ရက အတြငးတြင နာေရးကညေငြကမသားစအားအပႏေပးပါသည။ အသငးမ နာေရးကာ လ

တြင တစည ဧညခစရတ တာနယေပးရနႏင အသငးမားၾကားဆကသြယေရး စရတစက

အၿဖစ ဿ ဘတလင ၇ ဘတႏႈနးၿဖင နာေရးကညေငြမ အသငးကႏႈတယပါသည။

၀ဿ၀ ဇလငလ အသငးသားေလာကလႊာေခၚယမႈပတၿပးကာလမ ယေန႔ထ နာေရးကည ေငြ

၀၁ ၄၄၀ ဘတလကခရရၿပျဖစၿပး နာေရး ဿဥးရၿပၿဖစပါသည။ အသငးငမား ေရ႕ဆငေနာက

ဆငဆးပါးမႈက အေၾကာငးျပၿပး နာေရးကညမႈအသငးအား ရငးလငး ျပတသားစြာ နားမလည

ေသာအဖြ႕ငအနညးစ အသငးမႏႈတထြကသြားၿပး အသငးငအမားစသည နာေရးကညမႈ လႈပ

ရားမႈသေဘာတရားကနားလညသေဘာေပါကၿပး အကးခစားရမႈကလညး နားလညသေဘာ

ေပါကၾကသည။ ၾကရေသာအေတြ႕အၾကမားမ ဆကႏြယေနေသာကြနယကေကာမတမားႏင

အစညးအေးမားကငးပၿပး အခကအလကမားကရာေဖြရာတြငအသငးအငးအေတာမားမားက

ေငြကအမနတကယလကခရရသည။ ေငြရရၿမနသည။ေငြပမာဏလညးနာေရးကစၥတြငေျဖရငးႏင

ေလာကေအာင လေလာကမႈရေသာၾကာင ေငြစေငြေခးအသငးအဖြ႔ငမားတးပြါးပါငလာသည

ကေတြ႕ရရၿပး ကြနယကအသငးမားအေနႏင အသငးသားမား၏ သေဘာတညမႈအရ ဇနနါရလ

ႏင ဇလငလမားတြင ႏစစဥ တစႏစတြငႏစႀကမ အသငးငအသစမားေခၚယပါသည။ နာေရးအ

သငးသားတစဥးသည ကြနယကအသငးမား၏ စေပါငးသတမတခကအရေငြစေငြေခးအသငး

သားသကတမး ၄ လ အနညးဆးရရမည။ လကရနာေရးအသငးသားဥးေရသည ဿ၆၄ ဥးရပါ

သည။ အေသးစတ အခကအလကမားက စတငစားသမား နးစပရာရပရြာတြငးရေငြစေငြေခး

အသငး ဘတေကာမတ သ႕မဟတ စမခလဘရၿမ႕နယခဒးေကးရြာရ ဖတနာရတေဖာငေဒးရငး

ဗဟဆကဆေ၅းရး ၁၂ - ၄၆၆၂၄ တြငေမးၿမနးစစမးႏငပါသည။

This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation28This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

อาจารยส�าราญพลอยประดบ

อาจารยวทยาลยเกษตรและเทคโนโลยกาญจนบร

ทปรกษาโครงการ3อ.

ขอประวตของอาจารยแบบยอๆครบ

ผมเปนคนจงหวดนนทบรเรยนจบเกษตรจากเจาคณทหารลาดกระบงแลวมาเปนอาจารยทวทยาลยเกษตรยคบกเบกเลยครบอาจารยคงจะขนมาสงขละบรนานแลวซครบ

ครบผมเรมขนมาท�างานบรการชมชนในพนทตะเขบชายแดนตงแตป2529ครบเปนงานลกษณะไหนครบ

เปนงานฝกอบรมนกเรยนและชาวบานในพนทบรการของโรงเรยนตชด.เกยวกบการปลกพชการขยายพนธพชการเลยงสตวและการปลกไมผลครบในโครงการ 3 อ. อาจารยมบทบาทอะไรบางครบ

ผมกชวยดเกยวกบคณภาพของงานดานการเกษตร และชวยเสนอความคดใหมๆเพอใหมลนธไดสาธต

ขอคดจากทปรกษาโครงการ

29This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation

This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

หรอสงเสรมใหกบกลมเปาหมายไดสอดคลองกบปญหาและความตองการครบอาจารยคดวาโครงการ 3 อ.เรามาถกทางแลวยงครบ

เรามาไมผดทางหรอกครบแตเราตองตระหนกวากลมเปาหมายของเราเปนกลมพเศษจรงๆกจกรรมอาจจะเกดชาเพราะมขอจ�ากดหลายเรองหลายคนเคยไดของฟรจนชนพอเรามาใชกระบวนการพฒนาท�ากจกรรมแบบมเงอนไขกไมอยากท�า มนอาจจะเกดชาแตผมวามนจะยงยนครบ เพราะวาเราก�าลงปรบเปลยนพฤตกรมของคนซงอาจจะตองใชเวลาอาจารยมองความส�าเรจของโครงการอยางไรครบ

ผมวาถากลมเปาหมายเราสกสวนหนง รจกคด รจกท�า และเรมท�ากจกรรมตอเนอง เรากส�าเรจแลวครบ และถามคนกลมนเกดขนในระยะยาวเขาจะตอกนเองเพราะพวกเขากคงจะไมอยากรอแตของฟรอยตลอดเหมอนกน รสกอยางไรครบทเหนลกศษยหลายคนมารวมท�างานอยในโครงการ

ผมดใจมากๆครบ ทเหนพวกเขาไดกลบมาท�างานเพอรบใชทองถน มนเปนไปตามวตถประสงคของวทยาลยครบเราอยากเหนคนจากชนบทไดมาเรยนแลวกลบไปมสวนในการพฒนาชนบทในอนาคตคนกลมนจะเปนผน�าเพอการพฒนาบานเกดของเขาครบมอะไรจะฝากลกศษยทงปจจบนและทจบแลวบางครบ

ผมวาทกคนมความฝนนะครบ ใครทจบแลวจะไปแสวงหาความฝน หาเงน หาประสบการณกไปเถอะครบแตคณอยาลมบานของคณเมอสะสมประสบการณไดสกระยะหรอโอกาสอ�านวยกกลบไปพฒนาบานของตวเองดวย

This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation30This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

ဆရာကယးေရရာဇငးေလနညးနညးေျပာျပပါဆရာ။ ဆရာ စမးရမး ဖလြ ငးပဒတး ဆရာ စကးပေရႏငး နညးပညာတကသလး ၊ ကနးခနဘရ အၾကေပဌာန 3 ေအား ကေနားက ႏြနးထဘရသာပါ။ လကရဘနးကတပးမေတားသာတစးဥပါ။

စကးပေရ တကသလးမာ ဆရာလာျဖစးတာပါ။ ဆရာ စမးခလဘရက တကးလာတာအေတားၾကာၿပေပါေနားဆရာ။ ဟတးက။ ၂၅၂၉ ( 1986 ) ႏစးထက နယးစပးမာေနထငးတျပညးသေတြအတြကးတာနး

ထမး ေဆာငး ေပ လာခတာပါ။

ေအား 3 လစမကနးမာ ဘယးလပတးသကးပါလဆရာ ၊၊ နယးျခာေစာငးရဌာနရ႕ေကာငးကနးေဆာငးမႈေပေနတနယးေျမေတြမာ ေကာငးသာ

ေတြန ျပညးသေတြက သစးပငးန႕စာသသႏပငးစကးပနညး၊ မပြါနညး၊ တရစၦာနးေမြ ျမနညး၊

နညးျပ သငးတနးေတြေပပါတယး။

ဆရာစတးထမာ ေအား ၃ ေအား စမကနးက နညးလမးကတယးလ႔ျမငးပါသလာခငးဗာ။ ကေနားတ႔လမးမလြပါဘခငးဗာ။ဒါေပမယးကေနားတ႔ဥတညးတလစကအငးမတနးထျခာပါ

တယး။ လႈပးရာမႈကအေတားေႏမာပါ။ ဘာေၾကာငးလဆေတာအေၾကာငးအမမရ႕ကနး႔ သတး

ခကးေတြ အမာႀကရလ႔ပါ။ လအေတားမာမာက အလကာရတာမာလ႕အကငးပါကနးပါၿပ။

အခလအႏစသာရ ရတတတကးဖြ႔ၿဖေရလႈပးရာမႈအစအစဥးကသတအခါမာ မစြမးေဆာငး ခငး

ေတာဘ။ ဒေတာ ၾကာေတာ ၾကာမယး။ ဒါေပမယး ေရရညးမာပါ။ဘာလ႔လ ဆေတာ လေတြရ႕

အမအကငးေတြကျပျပငးေျပာငးလရတာ ဆေတာ အခနးယရမာပါခငးဗာ။

ဆရာစမကနးရ႕ေအာငးျမငးမႈကဘယးလျမငးပါလခငးဗာ။ ကေနာအျမငးကေတာ ဥတညးတလစတစးစတးတစးပငး ေတြ တတးလပးတတးၿပ

ဆကးလက လပးေဆာငး စျပၿပဆရငးကေနားတ႕ေအာငးျမငးပါၿပ။ ဒလစရလာၿပဆရငးေရရညးမာ

ဘယးသမဆအလကာ ရတာကပ မေမားေနခငးတာမ႔အလလသ႔ဟာန႔သဆကးၿပျဖစး

တညးသြာမာပါ။

ဆရာတပညးအေတားမာမာ စမကနးထမာလာေရာကးအလပးလပးကငးေနၾကတာေတြ႔ေတာ ဆရာဘယးလ ခစာရပါသလခငးဗာ။

ကေနားစတးခမးသာပါတယးခငးဗာ။စတ႕ေတြရပး႔ြာအတြကးလာေရာကးလပးေဆာငးေပ

ေနၾကတာေတြ႕ရတာတကသလးရ႕ဥတညးခကးပါပ။ရပးရြာကျပညးသေတြလာေရာကးသငးယတာ

ကေတြ႕ျမငးခငးပါတယး။ၿပေတာရပးရြာတတကးဖြ႕ၿဖေရမာတစးစတးတစးပငးပါငးၿပ ေနာငး

တစးေန႕တစးခနးမာ ဒလစဟာ မမေမြ ရပးရြာတတကးဖြ႕ၿဖေရအတြကးဥေဆာငးသ ေတြျဖစး

လာမာပါ။

ပညာသငးယၿပဆသြာတတပညးေတြန႕လကးရတပညးေတြက ဆရာဘာေတြ မာခငးပါလခငးဗာ။ ကေနားေျပာရမယးဆရငး လတငးအပးမကးရ ၾက ပါတယး။ေကာငးျပးလ ဘြ ရႀကတသေတြ

ကယအမမကကယ ရာေဖြ ၾက။ ေငြေၾကး ရာေဖြ ၾကပါ။

ဘာပျဖစးျဖစးကယးရပးရြာကေတာမေမၾကပါန႔။ကယးရပးရြာတတကးဖ႔ကၿပနးလညးငးနးလပးကငးေ

ပၾကပါလ႔မာခငးပါတယး။

၃ ေအာ စမကနးရ အၾကေပးဆရာ၏ သျမငခက

31This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation

This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

ဆရာကယးေရရာဇငးေလနညးနညးေျပာျပပါဆရာ။ ဆရာ စမးရမး ဖလြ ငးပဒတး ဆရာ စကးပေရႏငး နညးပညာတကသလး ၊ ကနးခနဘရ အၾကေပဌာန 3 ေအား ကေနားက ႏြနးထဘရသာပါ။ လကရဘနးကတပးမေတားသာတစးဥပါ။

စကးပေရ တကသလးမာ ဆရာလာျဖစးတာပါ။ ဆရာ စမးခလဘရက တကးလာတာအေတားၾကာၿပေပါေနားဆရာ။ ဟတးက။ ၂၅၂၉ ( 1986 ) ႏစးထက နယးစပးမာေနထငးတျပညးသေတြအတြကးတာနး

ထမး ေဆာငး ေပ လာခတာပါ။

ေအား 3 လစမကနးမာ ဘယးလပတးသကးပါလဆရာ ၊၊ နယးျခာေစာငးရဌာနရ႕ေကာငးကနးေဆာငးမႈေပေနတနယးေျမေတြမာ ေကာငးသာ

ေတြန ျပညးသေတြက သစးပငးန႕စာသသႏပငးစကးပနညး၊ မပြါနညး၊ တရစၦာနးေမြ ျမနညး၊

နညးျပ သငးတနးေတြေပပါတယး။

ဆရာစတးထမာ ေအား ၃ ေအား စမကနးက နညးလမးကတယးလ႔ျမငးပါသလာခငးဗာ။ ကေနားတ႔လမးမလြပါဘခငးဗာ။ဒါေပမယးကေနားတ႔ဥတညးတလစကအငးမတနးထျခာပါ

တယး။ လႈပးရာမႈကအေတားေႏမာပါ။ ဘာေၾကာငးလဆေတာအေၾကာငးအမမရ႕ကနး႔ သတး

ခကးေတြ အမာႀကရလ႔ပါ။ လအေတားမာမာက အလကာရတာမာလ႕အကငးပါကနးပါၿပ။

အခလအႏစသာရ ရတတတကးဖြ႔ၿဖေရလႈပးရာမႈအစအစဥးကသတအခါမာ မစြမးေဆာငး ခငး

ေတာဘ။ ဒေတာ ၾကာေတာ ၾကာမယး။ ဒါေပမယး ေရရညးမာပါ။ဘာလ႔လ ဆေတာ လေတြရ႕

အမအကငးေတြကျပျပငးေျပာငးလရတာ ဆေတာ အခနးယရမာပါခငးဗာ။

ဆရာစမကနးရ႕ေအာငးျမငးမႈကဘယးလျမငးပါလခငးဗာ။ ကေနာအျမငးကေတာ ဥတညးတလစတစးစတးတစးပငး ေတြ တတးလပးတတးၿပ

ဆကးလက လပးေဆာငး စျပၿပဆရငးကေနားတ႕ေအာငးျမငးပါၿပ။ ဒလစရလာၿပဆရငးေရရညးမာ

ဘယးသမဆအလကာ ရတာကပ မေမားေနခငးတာမ႔အလလသ႔ဟာန႔သဆကးၿပျဖစး

တညးသြာမာပါ။

ဆရာတပညးအေတားမာမာ စမကနးထမာလာေရာကးအလပးလပးကငးေနၾကတာေတြ႔ေတာ ဆရာဘယးလ ခစာရပါသလခငးဗာ။

ကေနားစတးခမးသာပါတယးခငးဗာ။စတ႕ေတြရပး႔ြာအတြကးလာေရာကးလပးေဆာငးေပ

ေနၾကတာေတြ႕ရတာတကသလးရ႕ဥတညးခကးပါပ။ရပးရြာကျပညးသေတြလာေရာကးသငးယတာ

ကေတြ႕ျမငးခငးပါတယး။ၿပေတာရပးရြာတတကးဖြ႕ၿဖေရမာတစးစတးတစးပငးပါငးၿပ ေနာငး

တစးေန႕တစးခနးမာ ဒလစဟာ မမေမြ ရပးရြာတတကးဖြ႕ၿဖေရအတြကးဥေဆာငးသ ေတြျဖစး

လာမာပါ။

ပညာသငးယၿပဆသြာတတပညးေတြန႕လကးရတပညးေတြက ဆရာဘာေတြ မာခငးပါလခငးဗာ။ ကေနားေျပာရမယးဆရငး လတငးအပးမကးရ ၾက ပါတယး။ေကာငးျပးလ ဘြ ရႀကတသေတြ

ကယအမမကကယ ရာေဖြ ၾက။ ေငြေၾကး ရာေဖြ ၾကပါ။

ဘာပျဖစးျဖစးကယးရပးရြာကေတာမေမၾကပါန႔။ကယးရပးရြာတတကးဖ႔ကၿပနးလညးငးနးလပးကငးေ

ပၾကပါလ႔မာခငးပါတယး။

This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation32This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

เสยงสะทอนจากชมชน

“ ผกทขายตามทองตลาดมแตยาทงนน เราปลกผกเองดกวาเพราะไมมสารเคม ผกทปลกทบานโตดเพราะใสปยหมกอเอมเราไดกนผกทปลกกนกอรอยแถมไดขายมรายไดอกดวย”หญง อาย 59 ป ชาตพนธ กะเหรยง หมบาน เวยคะด

“ส�าหรบคนทไมมทนแลวการเขารวมเปนสมาชกออมทรพยและเขารวมโครงการของพฒนรกษไดชวยเปดโอกาสใหคนในชมชนมความรมชองทางในการท�ามาหากนมงานมรายไดมแหลงอาหารใกลบานไมตองไปหาซอไกลๆ“ชาย อาย 46 ป ชาตพนธ กะเหรยง หมบาน โมรขา

“ตงแตเขาเปนสมาชกกลมออมทรพยท�าใหมเงนเกบถงจะเกบปละไมมากแตกดกวาแตกอนทไมมเงนเกบเลยเผลอๆปหนงมเงนซอหมไดตง1ตว”หญง อาย 38 ป ชาตพนธ ลาว หมบาน นเถะ

33This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation

This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

“กอนมกลมออมทรพยคนในชมชนแทบจะไมมโอกาสไดพบปะพดคยกนขนาดนพอมกลมพวกเราไดเจอกนไดคยกนมากขนไดชวยเหลอสมาชกและชวยเหลอชมชนดวย”หญง อาย 38 ป ชาตพนธ มอญ หมบาน ดงสก

“บางคนปลกผกแลวกลวไมไดกนบางคนบอกวาหาผกในปากไดขอเพอนบานกนกไดจะปลกเองท�าไมหรอไมกซอจากรถกบขาวงายกวา”หญง อาย 33 ป ชาตพนธ กะเหรยง หมบาน ชองล

“สมาชกบางคนทท�างานอาชพไมตงใจท�างานจรงสดทายพอถงเวลาคนทนคนไมไดแลวไปโทษธรรมชาตบางโทษโครงการบางเวลากรรมการไปตดตามกกลายเปนวาไปชวนกนทะเลาะบางคนคนทนไดแตไปหยบยมมาจากทอนมาคนไมใชจากการท�างานอาชพ”ชาย อาย 41ป ชาตพนธ กะเหรยง หมบาน โมรขา

“ สมาชกกลมออมทรพยและกรรมการสวนใหญยงไมเขาใจบทบาทหนาทของตนบางคนไมมาท�างานบางคนมาแตไมรจะท�าอะไร”หญง อาย 31 ป ชาตพนธ กะเหรยง หมบาน ชแหละ

This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation34This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

ေစးမာ ေရာငးတဟငးရြကေတြကေတာ ဓါတေဗဒ

ေဆးဝါးသးစြထားတာပါ။အမမာကယတငစကပးထားတ သစသးဝလေတြမာဆရင ဓါတေဗဒ

ေဆးဝါးသးစြထားျခငးမရပါ။ EM က သးစြထားျခငးေၾကာင ေဘးမရႏငပါ ။

ကယတငစားရငလ အရသာရတယ ၊ ေရာငးရငလ ဝငေငြရႏငပါတယ။

အမKးသမး အသက 59 ႏစ ကရင လမး ဝယာခေဒတ ေကးရြာ

အရငးႏး မရသမားမာ ေငြစေငြေခး အဖြ႕သားႏင ဖတထနာရတက အဖြ႕စညးမာလ ပါဝငႏငသည။

ဖတထရတမ ေဒသခလမးမားကအခြငလမးမားဖြငေပးၿပးနညးလမးသစမားဖြင ေပးလမးညႊန

ေပးသည။ အလပအကငရ၍ ဝငေငြလရရလာေအာင တျခားေနရာေဒသမားမာ သြားေရာကဝယယရန

မလပ စားေသာကဖလလာေအာင နညးမား သငၾကားေပးပါသည။

အမKးသသား အသက 46 ႏစ ကရငလမး ေမာလခါေကးရြာ

ေငြစေငြေခး အဖြ႕သား အျဖစဝငလာၿပးကတညးက ပကဆေတြ စမေဆာငးမျဖစလာသည။ တစႏစ

တစႏစမာ ဘယေလာကမားမားမ မစမပါဘး နညးနညးျဖင ပမနစမလာတယ။တစႏစအတြငး

မာေတာ အနညးဆး ဝကတစေကာငဝယႏငေအာငေတာ စေဆာငးမပါတယ။

အမKးသမး အသက 38 ႏစ ေလာ လမး နေထတေကးရြာ

ေငြစေငြေခး အဖြ႕စညး မရခငအခနတနးက ရြာသ ရြာသားမားဟာ ဒလအေထြေထြ

ဗဟသတမရခပါဘး ဒလေျပာဆၾကဖ႕လ အခြငလမးမရခပါဘး ။ ဒအဖြ႕စညးရလာၿပးတေနာက

တစေယာကႏငတစေယာက ဝငးဝနးကညလာႏငသလ နးစပရာ နးနားရြာမားကလ

လကလနကညလာႏငခတယ။

အမKးသမး အသက 38 ႏစ / မြန လမး / နေထတေကးရြာ

တခ႕အလပသားေတြကေတာ လာၿပးအလပလပၾကေပမ အလပလပခငစတမရၾကဘး။

ေနာကဆးၾကေတာ ယထားတအရငးအႏးေတြက ျပနမေပးႏငေတာတအခါ သဘာဝ

ကအျပစတငၾကတယ ၊ တခါတေလ အဖြ႕စညးကပါ အျပစတငၾကတယ။ အေၾကာငး

မတကဆငတအခါမး ေတြမာဆရငေတာ ရနလျဖစရတယ။ တခ႕လေတြၾကေတာ

ယထားတအရငးအႏးက ျပနေပးႏငတယ ဒါေပမ တျခားေနရာမာ သြားယၿပးျပနလာေပးတာပါ။

အမKးသား အသက ၄၁ ႏစ ကရင လမး ေမာလခါေကးရြာ

တခ႕ ေငြစေငြေခး အဖြ႕သားေတြန႕ ေကာမတဖြ႕သမားက လ႕တာဝနက မားေသာအားျဖင

နားမလညၾကေသးဘး။တခ႕လေတြက အလပလာမလပၾကဘး ၊ တခ႕ကေတာလာတယ

ဘာလပရမယဆတာ မသပါ။

အမKးသမး အသက 31 ႏစ ကရင လမး ခးလေကးရြာ

ရြာသ ရြာသားမားရ ေပာဆျခငေသာအသမား

35This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation

This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

ေစးမာ ေရာငးတဟငးရြကေတြကေတာ ဓါတေဗဒ

ေဆးဝါးသးစြထားတာပါ။အမမာကယတငစကပးထားတ သစသးဝလေတြမာဆရင ဓါတေဗဒ

ေဆးဝါးသးစြထားျခငးမရပါ။ EM က သးစြထားျခငးေၾကာင ေဘးမရႏငပါ ။

ကယတငစားရငလ အရသာရတယ ၊ ေရာငးရငလ ဝငေငြရႏငပါတယ။

အမKးသမး အသက 59 ႏစ ကရင လမး ဝယာခေဒတ ေကးရြာ

အရငးႏး မရသမားမာ ေငြစေငြေခး အဖြ႕သားႏင ဖတထနာရတက အဖြ႕စညးမာလ ပါဝငႏငသည။

ဖတထရတမ ေဒသခလမးမားကအခြငလမးမားဖြငေပးၿပးနညးလမးသစမားဖြင ေပးလမးညႊန

ေပးသည။ အလပအကငရ၍ ဝငေငြလရရလာေအာင တျခားေနရာေဒသမားမာ သြားေရာကဝယယရန

မလပ စားေသာကဖလလာေအာင နညးမား သငၾကားေပးပါသည။

အမKးသသား အသက 46 ႏစ ကရငလမး ေမာလခါေကးရြာ

ေငြစေငြေခး အဖြ႕သား အျဖစဝငလာၿပးကတညးက ပကဆေတြ စမေဆာငးမျဖစလာသည။ တစႏစ

တစႏစမာ ဘယေလာကမားမားမ မစမပါဘး နညးနညးျဖင ပမနစမလာတယ။တစႏစအတြငး

မာေတာ အနညးဆး ဝကတစေကာငဝယႏငေအာငေတာ စေဆာငးမပါတယ။

အမKးသမး အသက 38 ႏစ ေလာ လမး နေထတေကးရြာ

ေငြစေငြေခး အဖြ႕စညး မရခငအခနတနးက ရြာသ ရြာသားမားဟာ ဒလအေထြေထြ

ဗဟသတမရခပါဘး ဒလေျပာဆၾကဖ႕လ အခြငလမးမရခပါဘး ။ ဒအဖြ႕စညးရလာၿပးတေနာက

တစေယာကႏငတစေယာက ဝငးဝနးကညလာႏငသလ နးစပရာ နးနားရြာမားကလ

လကလနကညလာႏငခတယ။

အမKးသမး အသက 38 ႏစ / မြန လမး / နေထတေကးရြာ

တခ႕လေတြကေတာ စကပးၿပးေနာက မစားရမာက ေတြးေၾကာကၾကပါတယ။ တခ႕လေတြကေတာ

ေတာထမာ သြားရာစားလ႕ရတာပလ႕ ေျပာၾကတယ။ တခ႕ေတြကေတာ အမနးနား သငယခငးေတြ

ဆမာ ေတာငးစားလ ရတာပလ႕ေျပာၾကတယ။ တခ႕ကေတာ ေစးကားေတြမာ ဝယစားလ႕ရတာပ

လ႕ေျပာၾကျပနပါတယ။

အမKးသမး အသက 33 ႏစ ကရင လမး ေခာငးလေကးရြာ

တခ႕အလပသားေတြကေတာ လာၿပးအလပလပၾကေပမ အလပလပခငစတမရၾကဘး။

ေနာကဆးၾကေတာ ယထားတအရငးအႏးေတြက ျပနမေပးႏငေတာတအခါ သဘာဝ

ကအျပစတငၾကတယ ၊ တခါတေလ အဖြ႕စညးကပါ အျပစတငၾကတယ။ အေၾကာငး

မတကဆငတအခါမး ေတြမာဆရငေတာ ရနလျဖစရတယ။ တခ႕လေတြၾကေတာ

ယထားတအရငးအႏးက ျပနေပးႏငတယ ဒါေပမ တျခားေနရာမာ သြားယၿပးျပနလာေပးတာပါ။

အမKးသား အသက ၄၁ ႏစ ကရင လမး ေမာလခါေကးရြာ

တခ႕ ေငြစေငြေခး အဖြ႕သားေတြန႕ ေကာမတဖြ႕သမားက လ႕တာဝနက မားေသာအားျဖင

နားမလညၾကေသးဘး။တခ႕လေတြက အလပလာမလပၾကဘး ၊ တခ႕ကေတာလာတယ

ဘာလပရမယဆတာ မသပါ။

အမKးသမး အသက 31 ႏစ ကရင လမး ခးလေကးရြာ

ရြာသ ရြာသားမားရ ေပာဆျခငေသာအသမား

This project is funded by

The European Union

A project implemented by

Pattanarak Foundation36This project is co-supported

by WhyHunger / Hard Rock

คนเฒาคนแกบอกวา

หวมนเลยงคนได 3 เดอน

กลวยเลยงคนได 3 เดอน

หนอไมเลยงคนได 3 เดอน

แตกลอยเลยงคนได 3 ป

คนทกนพชหวจะอายยน

เพราะพชหวในธรรมชาตเตบโตโดยไมใชสารพษ

(ปานอโคะ บานเวยคะด อ�าเภอสงขละบร)

ေရးလႀကးသမေတြသြနသငဆးမ ဆရးစကားရပါတယ

အဥေပါငးမားေတြမာ 3 လလ

ငကေပာက ၃ လ၊

မစက ၃ လ၊

ဒါေပမ ေကääးဥက ၃ နစ

အဥေပါငးစHစားသမားအား အသက႐ညမည

ဘာျဖစလဆေတာအဥေပါငးမားမာဓါတေဗဓါတေဆးန Yကငးသည

(ေဒၚေနာခး ဝခဒးရြာ စနကဘရ ၿမKUနယ)