kdd y3
TRANSCRIPT
UNG THƯ DẠ DÀYUNG THƯ DẠ DÀY
TS TrÞnh TuÊn DòngTS TrÞnh TuÊn Dòng
néi dungnéi dung
1. Më ®Çu1. Më ®Çu 2. DÞch tÔ häc 2. DÞch tÔ häc 3. BÖnh nguyªn & bÖnh 3. BÖnh nguyªn & bÖnh sinhsinh 4. H×nh th¸i häc 4. H×nh th¸i häc - §¹i thÓ- §¹i thÓ - Vi thÓ - Vi thÓ 5. TiÕn triÓn 5. TiÕn triÓn 6. Liªn hÖ l©m sµng 6. Liªn hÖ l©m sµng
1. më ®Çu1. më ®Çu
Phân chia các
vùng của dạ
dày
C: PhÇn ba trªn
M: PhÇn ba gi÷a
A: PhÇn ba d íi
E: Thùc qu¶n
D: T¸ trµng
BCN: Bê cong nhá
BCL: Bê cong lín
1.Më ®Çu (tiÕp)
CÊu tróc cña thµnh d¹ dµy
1. MëMë ®Çu ®Çu (tiÕp)(tiÕp)
-- U ë DD chñ yÕu ph¸t triÓn tõ U ë DD chñ yÕu ph¸t triÓn tõ
thµnh phÇn biÓu m«, trong ®ã K chiÕm thµnh phÇn biÓu m«, trong ®ã K chiÕm
®a sè. U biÓu m« lµnh tÝnh & u cña c¸c ®a sè. U biÓu m« lµnh tÝnh & u cña c¸c
thµnh phÇn kh¸c Ýt gÆp.thµnh phÇn kh¸c Ýt gÆp.
- Trong c¸c lo¹i K ở - Trong c¸c lo¹i K ở DDDD th thìì KBM lµ hay KBM lµ hay
gÆp nhÊt, chiÕm 90-95% (c¸c lo¹i kh¸c gÆp nhÊt, chiÕm 90-95% (c¸c lo¹i kh¸c
Ýt gÆp)Ýt gÆp)
- Bµi nµy ch- Bµi nµy chỉỉ giíi thiÖu vgiíi thiÖu về KBMề KBMDD. DD.
2. DÞch tÔ häc2. DÞch tÔ häc- KDD chiÕm 10% c¸c lo¹i K nãi - KDD chiÕm 10% c¸c lo¹i K nãi
chung & chiÕm 60-70% c¸c K ® chung & chiÕm 60-70% c¸c K ®
êng tiªu ho¸. Nh÷ng n¨m gÇn êng tiªu ho¸. Nh÷ng n¨m gÇn
®©y, tû lÖ KDD & tö vong do ®©y, tû lÖ KDD & tö vong do
KDD ®ang cã xu h íng gi¶m song KDD ®ang cã xu h íng gi¶m song
hiÖn vÉn lµ 1 trong nh÷ng lo¹i K hiÖn vÉn lµ 1 trong nh÷ng lo¹i K
g©y tö vong hµng ®Çu.g©y tö vong hµng ®Çu.
2. DÞch tÔ häc 2. DÞch tÔ häc (tiÕp)(tiÕp)
- Trªn thÕ giíi, tû lÖ m¾c KDD kh¸c - Trªn thÕ giíi, tû lÖ m¾c KDD kh¸c
nhau tuú khu vùc:nhau tuú khu vùc:
+ RÊt cao ë NhËt B¶n, Chile, + RÊt cao ë NhËt B¶n, Chile,
Costarica, Colombia, Trung Quèc, Costarica, Colombia, Trung Quèc,
PhÇn Lan, Scotland...PhÇn Lan, Scotland...
+ Mü, Canada, Hy L¹p, Nam T ...cã tû + Mü, Canada, Hy L¹p, Nam T ...cã tû
lÖ m¾c bÖnh thÊp. lÖ m¾c bÖnh thÊp.
+ TÇn suÊt m¾c bÖnh / 100.000 d©n + TÇn suÊt m¾c bÖnh / 100.000 d©n
t¹i NhËt lµ 46,6; Canada: 12,1; Mü: t¹i NhËt lµ 46,6; Canada: 12,1; Mü:
7,2 (< gÇn 7 lÇn NhËt; M7,2 (< gÇn 7 lÇn NhËt; Mỹ da trắng < ỹ da trắng <
gần 20 lần Nhật)gần 20 lần Nhật)..
2. DÞch tÔ häc 2. DÞch tÔ häc (tiÕp)(tiÕp)
- T¹i VN: c¸c sè liÖu T.kª cho thÊy KDD - T¹i VN: c¸c sè liÖu T.kª cho thÊy KDD
lµ 1 trong nh÷ng lo¹i K hay gÆp nhÊt. lµ 1 trong nh÷ng lo¹i K hay gÆp nhÊt.
Ghi nhËn t¹i BV K (1993): ở HN KDD Ghi nhËn t¹i BV K (1993): ở HN KDD
chiÕm 17% c¸c lo¹i K; c¸c tØnh miÒn chiÕm 17% c¸c lo¹i K; c¸c tØnh miÒn
Trung: 14%; TP HCM: chØ 2,2%. BV ViÖt Trung: 14%; TP HCM: chØ 2,2%. BV ViÖt
§øc trong 23 n¨m (1970-1992) ®· mæ §øc trong 23 n¨m (1970-1992) ®· mæ
1908 KDD, trung b×nh gÇn100 ca / n¨m. 1908 KDD, trung b×nh gÇn100 ca / n¨m.
2. DÞch tÔ häc 2. DÞch tÔ häc (tiÕp)(tiÕp)
- Tuæi:- Tuæi: KDD th êng gÆp ë tuæi > 50. KDD th êng gÆp ë tuæi > 50.
Tuy nhiªn, Guttman ®· mæ cho nhiÒu Tuy nhiªn, Guttman ®· mæ cho nhiÒu
BN < 25 tuæi, cã BN chØ míi 14 tuæi.BN < 25 tuæi, cã BN chØ míi 14 tuæi.
- Giíi:- Giíi: Nam nhiÒu gÊp 1,5-2 lÇn n÷. Nam nhiÒu gÊp 1,5-2 lÇn n÷.
NÕu tÝnh trªn 100.000 d©n th×:NÕu tÝnh trªn 100.000 d©n th×:
T¹i TQ:T¹i TQ: t tỷ lệ bệnh ở ỷ lệ bệnh ở nam: 51,7 / n÷: 21,3nam: 51,7 / n÷: 21,3
Chile:Chile: 11,8 / 6,0; 11,8 / 6,0; BV K Hµ Néi (2004):BV K Hµ Néi (2004):
29,0 / 16,7 29,0 / 16,7
HuÕ: HuÕ: 13,3 / 6,6; 13,3 / 6,6; CÇn th¬:CÇn th¬: 17,0 / 6,0 17,0 / 6,0
BV ViÖt §øc:BV ViÖt §øc: trong sè 1908 BN KDD ®· trong sè 1908 BN KDD ®·
mæ cã 1256 BN nam & 652 n÷ (tû lÖ mæ cã 1256 BN nam & 652 n÷ (tû lÖ
nam / n÷ = 2/1) nam / n÷ = 2/1)
3. BÖnh nguyªn & bÖnh 3. BÖnh nguyªn & bÖnh
sinhsinh3.1. YÕu tè ®Þa d , m«i tr êng & ¨n uèng:3.1. YÕu tè ®Þa d , m«i tr êng & ¨n uèng:
- YÕu tè ®Þa dư & m«i tr êng ® îc coi lµ - YÕu tè ®Þa dư & m«i tr êng ® îc coi lµ
quan träng hµng ®Çu: Cã vïng bÞ KDD quan träng hµng ®Çu: Cã vïng bÞ KDD
nhiÒu cã khu vùc Ýt bÞ hơn. Khi di c nhiÒu cã khu vùc Ýt bÞ hơn. Khi di c
dÕn khu vùc míi th× tû lÖ bÞ KDD còng dÕn khu vùc míi th× tû lÖ bÞ KDD còng
gièng nh÷ng ng êi ë vïng ®ã.gièng nh÷ng ng êi ë vïng ®ã.
- ChÕ ®ộ ¨n lµ thñ ph¹m chñ yÕu: C¸c - ChÕ ®ộ ¨n lµ thñ ph¹m chñ yÕu: C¸c
thøc ¨n giµu chÊt nitrite, Ýt rau qu¶ t ¬i thøc ¨n giµu chÊt nitrite, Ýt rau qu¶ t ¬i
lµm t¨ng nguy c¬ g©y KDD, vµ ng îc l¹i.lµm t¨ng nguy c¬ g©y KDD, vµ ng îc l¹i.
- NghiÖn thuèc l¸ lµm t¨ng nguy c¬ KDD - NghiÖn thuèc l¸ lµm t¨ng nguy c¬ KDD
2-6 lÇn2-6 lÇn
3.2. C¸c yÕu tè vÒ vËt chñ:3.2. C¸c yÕu tè vÒ vËt chñ: (quan träng (quan träng
thø 2)thø 2)
- Viªm d¹ dµy m¹n (VDDM):- Viªm d¹ dµy m¹n (VDDM): VDDM teo VDDM teo
vïng HV lµm t¨ng nguy c¬ KDD 18 lÇn, vïng HV lµm t¨ng nguy c¬ KDD 18 lÇn,
viªm teo NM th©n vÞ & thiÕu m¸u ¸c viªm teo NM th©n vÞ & thiÕu m¸u ¸c
tÝnh còng lµm lµm t¨ng nguy c¬ KDD 3 tÝnh còng lµm lµm t¨ng nguy c¬ KDD 3
lÇn. VDDM th êng cã DSR & LS lµ nh÷ng lÇn. VDDM th êng cã DSR & LS lµ nh÷ng
tæn th ¬ng tiÒn K. Theo dâi nh÷ng BN tæn th ¬ng tiÒn K. Theo dâi nh÷ng BN
cã DSR 8-25 n¨m thÊy 10% tiÕn triÓn cã DSR 8-25 n¨m thÊy 10% tiÕn triÓn
thµnh KDD. LS cã nguy c¬ rÊt cao tiÕn thµnh KDD. LS cã nguy c¬ rÊt cao tiÕn
triÓn thµnh KDD. Nh÷ng LS nÆng hÇu triÓn thµnh KDD. Nh÷ng LS nÆng hÇu
nh ®Òu ph¸t triÓn thµnh KDD trong nh ®Òu ph¸t triÓn thµnh KDD trong
vßng 1-2 n¨m.vßng 1-2 n¨m.
- LoÐt d¹ dµy (LDD):- LoÐt d¹ dµy (LDD): Nh÷ng LDD m¹n Nh÷ng LDD m¹n
tÝnh kÐo dµi l©u n¨m, nhÊt lµ ë BCN & tÝnh kÐo dµi l©u n¨m, nhÊt lµ ë BCN &
loÐt x¬ chai cã kh¶ n¨ng ¸c tÝnh ho¸ loÐt x¬ chai cã kh¶ n¨ng ¸c tÝnh ho¸
cao (kho¶ng 7-10%).cao (kho¶ng 7-10%).
- Sau c¾t DD:- Sau c¾t DD: tû lÖ K mám côt DD tõ 1- tû lÖ K mám côt DD tõ 1-
16%, t¨ng dÇn theo thêi gian sèng cña 16%, t¨ng dÇn theo thêi gian sèng cña
BN sau mæ. Trµo ng îc TT-BN sau mæ. Trµo ng îc TT-DDDD lµ yÕu tè lµ yÕu tè
quan träng nhÊt g©y viªm teo NMquan träng nhÊt g©y viªm teo NMDDDD, ,
DSR & LS. Sau c¾t ®o¹n DD cßn g©y DSR & LS. Sau c¾t ®o¹n DD cßn g©y
gi¶m toan, vi khuÈn t¹i chç ph¸t triÓn, gi¶m toan, vi khuÈn t¹i chç ph¸t triÓn,
t¹o §K ®Ó chÊt nitrite trong thøc ¨n t¹o §K ®Ó chÊt nitrite trong thøc ¨n
chuyÓn thµnh nitrosamin lµ chÊt g©y chuyÓn thµnh nitrosamin lµ chÊt g©y
K.K.
- Polyp u tuyÕn:- Polyp u tuyÕn: Kh¶ n¨ng ph¸t triÓn Kh¶ n¨ng ph¸t triÓn
thµnh KDD cña polyp u tuyÕn rÊt cao thµnh KDD cña polyp u tuyÕn rÊt cao
(30-40%).(30-40%).
- Vai trß cña vi khuÈn Helicobacter - Vai trß cña vi khuÈn Helicobacter
pylori (HP):pylori (HP): N¨m 1994, TCYTTG ®· xÕp N¨m 1994, TCYTTG ®· xÕp
HP vµo nhãm I c¸c yÕu tè g©y KDD. HP vµo nhãm I c¸c yÕu tè g©y KDD.
NhiÔm HP g©y viªm teo NMDD, DSR, NhiÔm HP g©y viªm teo NMDD, DSR,
LS & cuèi cïng dÉn tíi KDD. Tuy nhiªn, LS & cuèi cïng dÉn tíi KDD. Tuy nhiªn,
chØ 1 sè týp HP g©y KDD chø ko ph¶i chØ 1 sè týp HP g©y KDD chø ko ph¶i
lµ tÊt c¶.lµ tÊt c¶.
3. BÖnh nguyªn & bÖnh 3. BÖnh nguyªn & bÖnh
sinhsinh
- YÕu tè di truyÒn:- YÕu tè di truyÒn: Cã 1 sè chñng téc Cã 1 sè chñng téc
cã tû lÖ KDD cao & ng îc l¹i. Ng êi cã cã tû lÖ KDD cao & ng îc l¹i. Ng êi cã
nhãm m¸u A cã nguy c¬ bÞ KDD cao nhãm m¸u A cã nguy c¬ bÞ KDD cao
h¬n c¸c nhãm m¸u kh¸c. Nh÷ng ng êi hä h¬n c¸c nhãm m¸u kh¸c. Nh÷ng ng êi hä
hµng gÇn cña BN KDD cã nguy c¬ KDD hµng gÇn cña BN KDD cã nguy c¬ KDD
cao h¬n nh÷ng ng êi kh¸c.cao h¬n nh÷ng ng êi kh¸c.
4. H×nh th¸i häc KDD4. H×nh th¸i häc KDD
Phân chia các
vùng của dạ
dày
C: PhÇn 3 trªn
M: PhÇn 3 gi÷a
A: phÇn 3 d íi
E: Thùc qu¶n
D: t¸ trµng
BCN: Bê cong nhá
BCL: Bê cong lín
4. H×nh th¸i häc KDD4. H×nh th¸i häc KDD (tiếp)(tiếp)- - Mäi vÞ trÝ cña DD ®Òu cã thÓ ph¸t
sinh KDD nh ng cã nh÷ng vÞ trÝ hay
gÆp h¬n nh : HV (50-60%), phÇn ®øng
BCN (20-30%), t©m vÞ (10-20%), BCL
(2-5%). Ýt gÆp K ë ®¸y vÞ, mÆt tr íc &
mÆt sau DD. K thÓ x©m nhËp lan to¶
toµn bé DD chiÕm kho¶ng 4-10%.
- §a sè KDD chØ cã 1 khèi. Cã 1-8% sè
BN cã > 1 khèi, th êng cã d¹ng polyp &
cã liªn quan nhiÒu tíi bÖnh ®a polyp,
®Æc biÖt lµ bÖnh ®a polyp gia ®×nh.
4.1. §¹i thÓ
- Cã nhiÒu ph©n lo¹i vÒ h×nh th¸i ®¹i
thÓ KDD ®· ® îc sö dông & theo thêi
gian ngµy cµng ® îc bæ sung & hoµn
thiÖn h¬n.
- Trªn c¬ së nh÷ng ph©n lo¹i tr íc ®©y
& tõ kinh nghiÖm trùc tÕ, n¨m 1995
HiÖp héi nghiªn cøu KDD NhËt B¶n ®·
® a ra 1 b¶ng ph©n lo¹i gåm 6 týp ®¹i
thÓ (tõ týp 0-V), trong ®ã týp 0 lµ KDD
sím, c¸c týp cßn l¹i lµ KDD muén. B¶ng
ph©n lo¹i nµy ®· ® îc quèc tÕ c«ng
nhËn & ¸p dông réng r·i.
4.1.1. KDD sím
- Là nh÷ng khèi KDD với KT < 3 cm &
chØ giíi h¹n ë líp niªm m¹c hay h¹ niªm
m¹c.
- KDD sím th êng ch a di c¨n nh ng còng
cã 1 sè tr êng hîp ®· cã di c¨n.
- Mét ®Æc ®iÓm ®¹i thÓ cña KDD sím
lµ t ¬ng ®èi mÒm nªn khã ph¸t hiÖn
b»ng sê n¾n khi bÖnh phÈm cßn t ¬i,
nh ng sau khi cè ®Þnh tæn th ¬ng th
êng lé kh¸ râ & dÔ dµng nhËn biÕt
h¬n.
4.1.1. KDD sím (tiÕp):
Cã 5 týp đại thể chÝnh:
- Týp 0 I (låi): u ph¸t triÓn låi lªn trªn
mÆt NMDD, d¹ng polyp. Tû lÖ gÆp týp
nµy kho¶ng 20%.
- Týp 0 II (ph¼ng): ® îc chia thµnh 3
nhãm nhá:
+ Týp 0 II a (ph¼ng gå): tæ chøc u ph¸t
triÓn ë NM t¹o thµnh 1 m¶ng nhá, ranh
giíi râ & chØ h¬i nhô cao h¬n 1 chót so
víi niªm m¹c xung quanh.
4.1.1. KDD sím (tiÕp):
+ Týp 0 II b (ph¼ng dÑt): u ph¸t triÓn ë
NM t¹o thµnh 1 m¶ng nhá hơi ch¾c & t
¬ng ®èi ph¼ng so víi NM lµnh xung
quanh. Lo¹i nµy khã ph¸t hiÖn trªn NS
thường (NS nhuộm màu ph.hiÖn tốt hơn).
+ Týp 0 II c (ph¼ng lâm): Lµ týp hay
gÆp nhÊt (kho¶ng 30-50%). Vïng u chØ
h¬i lâm h¬n so víi NM xung quanh, bÒ
mÆt u cã thÓ bÞ ho¹i tö, ® îc phñ mét líp
máng dÞch phï & t¬ huyÕt.
4.1.1. KDD sím (tiÕp):
- Týp 0 III (loÐt): Lo¹i nµy chiÕm
kho¶ng 20-40% KDD sím. Tæn th ¬ng
loÐt kh¸ s©u & th êng kÕt hîp víi c¸c
ph©n nhãm cña týp 0 II.
C¸c týp ®¹i thÓ KDD sím
1
2
3
4
5
Týp 0 I (låi)
Týp 0 II a (ph¼ng gå)
Týp 0 II b (ph¼ng dÑt)
Týp 0 II c (ph¼ng lâm)
Týp 0 III (loÐt)
KDD sím týp 0 I (låi - d¹ng polyp)
K DD sím týp 0 I (låi - d¹ng
polyp)
K DD sím týp 0 I (låi - d¹ng polyp)
K DD sím týp 0 II a (ph¼ng
gå)
K DD sím týp 0 II a (ph¼ng gå)
K DD sím týp 0 II a (ph¼ng gå)
K DD sím týp 0 II b (ph¼ng dÑt)
K DD sím týp 0 II b (ph¼ng dÑt)
K DD sím týp 0 II c (ph¼ng
lâm)
K DD sím týp 0 II c (ph¼ng lâm)
K DD sím týp 0 III
(loÐt)
K DD sím týp III (loÐt)
K DD sím týp 0 II a - 0 II c (phẳng gồ + phẳng lâm
phèi hîp)
K DD sím týp 0 II a - 0 II c (phẳng gồ + phẳng lâm phèi hîp)
4.1.2. KDD muén
Khèi u th êng cã kÝch th íc lín, ph¸t triÓn
x©m nhËp vµo líp c¬ thµnh DD, cã thÓ
tíi thanh m¹c hoÆc xa h¬n, x©m lÊn
vµo c¸c t¹ng l©n cËn. KDD muén ® îc
chia thµnh 5 týp:
- Týp I (thÓ sïi): Khối u cã giíi h¹n râ,
ph¸t triÓn chñ yÕu låi vµo lßng DD. U cã
d¹ng nh 1 polyp cã cuèng hoÆc tõ 1
polyp ph¸t triÓn thµnh ung th .
- Týp I (thÓ sïi) (tiÕp): BÒ mÆt u cã
nh÷ng nhó nhá, giµu huyÕt qu¶n & cã
thÓ cã nh÷ng chÊm loÐt nhá nªn rÊt
dÔ ch¶y m¸u. Khi u to cã thÓ chiÕm 1
phÇn kh¸ lín bÒ mÆt DD víi nh÷ng
khèi sïi nhiÒu thuú kiÓu sóp l¬, bê
không ®Òu, cã c¸c khe r·nh & chç låi
lâm do qu¸ tr×nh ho¹i tö & ch¶y m¸u
xen kÏ t¹o ra, mïi h«i thèi.
- Týp II (thÓ loÐt): Hay gÆp nhÊt,
chiÕm > 50% c¸c tr êng hîp, gåm c¸c
d¹ng sau:
+ Ung th loÐt ho¸: U th êng lín, h×nh
®Üa, §K cã thÓ tíi 8-10 cm. LoÐt ë
trung t©m do u kÐm ® îc nu«i d ìng bÞ
ho¹i tö t¹o nªn. Bê æ loÐt lµ tæ chøc K
næi gå cao, ch¾c. §¸y loÐt K x©m
nhËp vµo thµnh DD, cã thÓ tíi thanh
m¹c, mËt ®é ch¾c. Tæn th ¬ng loÐt th
êng réng, hay cã ch¶y m¸u & béi
nhiÔm viªm nªn mïi h«i thèi.
- Týp II (thÓ loÐt) (tiÕp):
+ LoÐt ung th ho¸: K ph¸t triÓn trªn
c¬ së 1 LDD m¹n tÝnh, nhÊt lµ nh÷ng
æ loÐt lín, loÐt x¬ chai. Do ®ã, ngoµi
tæn th ¬ng u cßn cã nh÷ng ®Æc
®iÓm cña LDD m¹n tÝnh. Bê loÐt gå
ghÒ, sÇn sïi & cã nh÷ng côc nhá mµu
tr¾ng x¸m, mËt ®é ch¾c. M« K
chiÕm 1 phÇn hay bao quanh toµn bé
æ loÐt.
- Týp III (thÓ loÐt - th©m nhiÔm):
Khèi K ®ång thêi võa cã loÐt võa
th©m nhiÔm. LoÐt kh«ng cã giíi h¹n
râ, bê loÐt lÉn víi niªm m¹c vïng kÕ
cËn. §¸y loÐt x©m lÊn vµo thµnh DD
lµm cho c¶ 1 vïng réng trë nªn r¾n
ch¾c, mÊt nhu ®éng. Lo¹i nµy th êng
cã di c¨n sím, tiªn l îng xÊu.
- Týp IV (thÓ x¬ ®Ðt):
Khi míi ph¸t triÓn: cã c¶m gi¸c nh mäi
líp cña v¸ch DD vÉn nguyªn vÑn, chØ
dµy lªn nh viªm x¬ ho¸.
Khi K ph¸t triÓn muén h¬n: v¸ch DD
dÇy lªn nh b×a, cã khi tíi 2-3 cm,
ch¾c nh mo cau, lµm cho 1 phÇn lín
hay toµn bé DD bÞ co l¹i, cã khi thu
nhá nh h×nh 1 chiÕc chai hay h×nh
bÝt tÊt ng¾n. Cã thÓ cã nh÷ng vïng
sïi d¹ng polyp.
- Týp IV (thÓ x¬ ®Ðt) (tiÕp):
H×nh th¸i x©m nhËp Ýt khi chØ khu
tró ë 1 ®o¹n ng¾n cña DD.
Qua mÆt c¾t cßn ph©n biÖt ® îc c¸c
líp nh ng dµy, x¬ ho¸, mµu tr¾ng
®Æc biÖt. X©m nhËp thanh m¹c biÓu
hiÖn b»ng c¸c h¹t nhá & cã thÓ g©y
dÝnh nhiÒu vµo c¸c c¬ quan kÕ cËn.
- Týp V (kh«ng thuéc c¸c lo¹i trªn):
Trong 1 sè tr êng hîp, khèi u cã h×nh
d¹ng không thÓ xÕp vµo týp nµo nh ®·
m« t¶ trªn.
ë vïng t©m vÞ, K thÓ sïi cã thÓ ph¸t
triÓn lªn TQ. ë HV th êng gÆp thÓ x©m
nhËp hay thÓ loÐt & tæ chøc u h×nh
nh bÞ chÆn l¹i ë lç MV, n¬i b¾t ®Çu
NM TT. ë BCN hay gÆp thÓ loÐt, cßn ë
2 mÆt & nhÊt lµ BCL hay gÆp thÓ sïi.
C¸c týp ®¹i thÓ
KDD mué
n
I
II
III
IV
Sïi
LoÐt
LoÐt - th©m nhiÔm
X¬ ®Ðt
K DD muén týp I (sïi - d¹ng polyp)
K DD muén týp I (sïi - d¹ng
polyp)
K DD muén týp II
(loÐt)
K DD muén týp III (loÐt - th©m nhiÔm)
K DD muộn typ IV (x¬ ®Ðt)
4.2. Vi thÓ: ViÖc x¸c ®Þnh KDD vÒ vi thÓ ko mÊy
khã kh¨n nh ng ph©n lo¹i MBH kh¸
phøc t¹p v× chóng rÊt kh¸c nhau &
®a d¹ng. Cã 3 b¶ng ph©n lo¹i MBH ®
îc sö dông réng r·i h¬n c¶ lµ ph©n
lo¹i cña Lauren (1965) & 2 b¶ng
ph©n lo¹i cña TCYTTG n¨m 1977 &
2000.
• Ph©n lo¹i Lauren: chia KBMDD
thµnh 2 týp: týp ruét & týp lan to¶.
• Ph©n lo¹i cña TCYTTG - 1977 chia 5 týp: - KBM tuyÕn - KBM kh«ng biÖt ho¸ - KBM tuyÕn v¶y - KBM kh«ng xÕp lo¹i - KBM TB v¶y• Ph©n lo¹i cña TCYTTG - 2000 chia 9 týp: - Ung th biÓu m« tuyÕn nhó - Ung th biÓu m« tuyÕn èng nhá
- Ung th biÓu m« tuyÕn nhÇy
- Ung th biÓu m« tÕ bµo nhÉn
- Ung th biÓu m« d¹ng tuyÕn-v¶y
- Ung th biÓu m« tÕ bµo v¶y - Ung th biÓu m« tÕ bµo nhá
- Ung th biÓu m« kh«ng biÖt ho¸ - C¸c lo¹i kh¸c
KBM tuyến nhúKBM tuyến nhú
KBM tuyến èng nhá biệt ho¸ caoKBM tuyến èng nhá biệt ho¸ cao
KBM tuyÕn èng nhá biÖt ho¸ võa
KBM tuyến èng nhá biÖt ho¸ KBM tuyến èng nhá biÖt ho¸ thÊpthÊp
KBM tuyến nhÇyKBM tuyến nhÇy
KBM tế bào nhẫnKBM tế bào nhẫn
KBM tế bào nhẫnKBM tế bào nhẫn
KBM tế bào nhẫnKBM tế bào nhẫn
KBM tuyến - vảyKBM tuyến - vảy
KBM tế KBM tế bµobµo vảy vảy
KBM khôngKBM không biÖt ho¸ tÕ bµo nhábiÖt ho¸ tÕ bµo nhá
5. tiẾN TRIỂN CỦA KDD
Còng như nhiều loại K kh¸c, KDD cã thể tiến triển theo 3 c¸ch:- Lan tại chỗ: trong niªm mạc, x©m lấn xuống hạ niªm mạc; vào lớp cơ, lớp dưới thanh mạc và thanh mạc.- Lan tại khu vùc: theo đường kế cận, x©m lấn vào mạc nối, cuống gan, tuỵ, l¸ch, đại tràng...- Lan toàn th©n: di căn theo đường m¸u và bạch mạch.
Một trường hợp di căn đặc biệt của KDD là u Krukenberg (do Krukenberg m« tả lần đầu tiªn vào năm 1896): KDD di căn tới 1 hoặc cả 2 buồng trứng: U cã vỏ nhẵn, mật độ hơi chắc, mặt cắt cã nhiều màu sắc, cã những ổ hoại tử, chảy m¸u, tho¸i ho¸ nhầy. M« u gồm những TB chế nhầy, nhiều khi cã h×nh nhẫn, đ«i khi cã cấu tróc tuyến.
5. tiẾN TRIỂN CỦA KDD (tiếp)5.1. Ph©n lo¹i TNM theo TCYTTG - 2000 5.1.1. Xác định T, N & MT – U nguyªn ph¸tTx: Kh«ng x¸c ®Þnh ® îc u nguyªn ph¸tT0: Kh«ng cã b»ng chøng cña u nguyªn ph¸tTis: KBM t¹i chç: u néi biÓu m« ch a x©m nhËp m« ®Öm ë NMT1: U x©m nhËp m« ®Öm ë NM hoÆc líp h¹ NMT2: U x©m nhËp tíi líp c¬ hoÆc líp d íi thanh m¹cT3: U đã x©m lÊn qua líp thanh m¹c (phóc m¹c t¹ng) nh ng ch a x©m nhËp c¸c cÊu tróc l©n cËnT4: U x©m nhËp vµo c¸c cÊu tróc l©n cËn
N – H¹ch vïng
NX: Kh«ng x¸c ®Þnh ® îc h¹ch vïngN0: Ch a cã di c¨n h¹ch vïngN1: Cã di c¨n vµo 1-6 h¹ch vïngN2: Cã di c¨n vµo 7-15 h¹ch vïng N3: Cã di c¨n vµo >15 h¹ch vïng
M – Di c¨n xa
MX: Kh«ng x¸c ®Þnh ® îc cã di c¨n xaM0: Ch a cã di c¨n xaM1: Cã di c¨n xa
5.1.2. Ph©n chia giai ®o¹n KDD theo 5.1.2. Ph©n chia giai ®o¹n KDD theo
TNM cTNM củaủa WHO 2000WHO 2000Giai ®o¹n 0: Tis N0 M0Giai ®o¹n 0: Tis N0 M0Giai ®o¹n IA: T1 N0 M0Giai ®o¹n IA: T1 N0 M0Giai ®o¹n IB: T1 N1 M0Giai ®o¹n IB: T1 N1 M0 T2 N0 T2 N0 M0M0Giai ®o¹n II: T1 N2 M0Giai ®o¹n II: T1 N2 M0 T2 N1 T2 N1 M0M0 T3 N0 T3 N0 M0M0 Giai ®o¹n IIIA: T2 N2 M0Giai ®o¹n IIIA: T2 N2 M0 T3 N1 T3 N1 M0M0 T4 N0 T4 N0 M0M0Giai ®o¹n IIIB: T3 N2 M0Giai ®o¹n IIIB: T3 N2 M0Giai ®o¹n IV: T4 N1, N2, N3 M0Giai ®o¹n IV: T4 N1, N2, N3 M0 T1, T2, T3 N3 T1, T2, T3 N3 M0M0 T bÊt kú N bÊt kú T bÊt kú N bÊt kú M1 M1
5.2. Ph©n giai ®o¹n KDD theo Gutmann & 5.2. Ph©n giai ®o¹n KDD theo Gutmann & CSCS- - Giai ®o¹n 0: KGiai ®o¹n 0: K tại chỗ tại chỗ- Giai ®o¹n I: K - Giai ®o¹n I: K chỉ ở lchỉ ở lớpớp NMNM- Giai ®o¹n II: K- Giai ®o¹n II: K x xââm lấn tới hạ NMm lấn tới hạ NM- Giai ®o¹n III: K- Giai ®o¹n III: K x xââm lấn tới lớp cơ hoặc m lấn tới lớp cơ hoặc thanh mạc thanh mạc
- Giai ®o¹n IV: K- Giai ®o¹n IV: K đãđã di căn hạchdi căn hạch
5.3. Ph©n giai ®o¹n KDD theo Duk5.3. Ph©n giai ®o¹n KDD theo Dukeses- Dukes A: K- Dukes A: K ở nông trong NM ở nông trong NM- Dukes B: K- Dukes B: K đã xâm nhập vào các lớp sâu đã xâm nhập vào các lớp sâu của thành của thành DDDD- Dukes C: K- Dukes C: K đã di căn hạch đã di căn hạch
6. LIÊN HỆ LÂM SÀNG
- Triệu chứng: Thường thầm lặng. Có thể gặp: gầy sút, đau bụng, chán ăn, nôn, thiếu máu, sờ thấy u...- Chẩn đoán: dựa vào LS, XQ, néi soi (NS thường / NS nhuộm màu), kết hợp chải rửa lấy TB xét nghiệm, tốt nhất là sinh thiết XN m« bÖnh häc (thường kết hợp các phương pháp).- Điều trị: Chủ yếu bằng PT. Với KDD sớm có thể cắt mảng NMDD có K qua NS.- Tiên lượng: Tuỳ thuộc vào:+ Độ sâu xâm lấn của khối u (T) + Tình trạng di căn hạch (N) và di căn xa (M)+ Týp m« bÖnh häc, độ mô học của KDD...Thời gian sống thêm 5 năm sau PT của KDD sớm rất cao ( >90% ), nhưng với KDD muộn chỉ khoảng <10%
Chóc c¶ líp thi giái !Chóc c¶ líp thi giái !