kdgh yd rx. l,dj - nienie.lk/pdffiles/tg/s13tim22.pdf · iii fmrjok ksmqk;d mdol úihud,dj mdi,a...
TRANSCRIPT
kdgH yd rx. l,dj
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
w'fmd'i' W'fm<&
^2010 j¾Ifha isg l%shd;aul fõ'&
13 jk fY%aKsh
fi!kao¾h wOHdmk fomd¾;fïka;=j
NdId" udkj Ydia;% yd iudc úoHd mSGh
cd;sl wOHdmk wdh;kh
uyr.u
2010
kdgH yd rx. l,djw'fmd'i' Wiia fm<&
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ISBN -
© cd;sl wOHdmk wdh;kh
m%:u uqøKh 2010
fi!kao¾h wOHdmk fomd¾;fïka;=jcd;sl wOHdmk wdh;khuyr.u'
uqøKh (
ii
iii
fmrjok
ksmqK;d mdol úIhud,dj mdi,a moaO;shg y÷kajd §fï ld¾hh 13 jk fYa%Ksfha .=re
ud¾f.damfoaY ix.%y y÷kajd§u;a iuÕ iïmq¾K fõ' 12 jk yd 13 jk fYa%Ksj, isiq
isiqúhka úYaj úoHd, m%fõYh i|yd mj;sk oeä ;r.hg f.dÿre ùu ksid ksrka;rj u hï
;rul mSvkhlg hg;a fõ' kj úIhud,dj m%:u j;djg w'fmd'i' ^Wiia fm<& i|yd
fhdod .efkk úg fuu mSvkh ;j;a oeä fõ' tjeks wjia:djl Tn w;g m;ajk .=re
ud¾f.damfoaY ix.%yh" úIh ks¾foaY ;rug u .=rejrekg jeo.;a jkafka h' fuys uq,slj
u .=rejrhd ie,ls,a,g .; hq;= me;s ;=kla we;' tkï .=re ud¾f.damfoaY úIh ks¾foaYh
yd mq¾K j .e<mS ;sîu" úIhud,dfõ wfmalaIs; ksmqK;d mdolj úIhud,dfõ o¾Ykh
yd oelau uq,afldg f.k ilid ;sîu yd 12 - 13 fYa%Ksj, orejdf.ka wfmalaIs; idOk
uÜgu fufkys fldg ilid ;sîu' tfyhska fuh fyd¢ka mßYS,kh lsÍu .=rejrhdg
w;HjYH ld¾hhla yd j.lSula jkafka h'
cd;sl wOHdmk wdh;kh by; lS lreKq ;=k u Tnf.a wjOdkhg f.k tau i|yd
13 jk fYa%Ksj, b.ekaùï lrk ish¨u .=rejrekg ta i|yd wjYH mqyqKqùï ,nd §u i|yd
o ls%hd;aul ù isà' ksrka;r j meje;afjk fuu mqyqKq ieisj,g wod< .=rejreka iyNd.s
ùu w;sYhska u wjYH lreKla jkafka fuys oelafjk bf.kqï-b.ekaùï uQ, O¾u yd
ls%hdodu jgyd .ekSug mqyqKqj fnfyúka bjy,a jk ksid h' úfYaIfhka u mdi,a mdol
we.hSï ls%hd" ksmqK;d j¾Okh i|yd bjy,a lr .ekSu wfmalaId flf¾' úIh lreKqj,g
muKla b.ekaùu hg;aùug fkd§ isiqkf.a l=i,;d Tm .ekaùfï wNs,dIh bgqlr§ug fï
ish¨ ueÈy;aùï wjYH nj wOHdmk yd we.hSï ld¾hfha kshef,k wm ish¨ u fokd
jgyd .; hq;= fõ'
.=re ud¾f.damfoaY ms<sfh, lsÍfï w;sYh fjfyildÍ ld¾hh bgqlr,Sug ueÈy;a jq
cd;sl wOHdmk wdh;kfha ish¨u Ydia;S%h wxYj, ks,OdÍka we;=¿ ld¾h uKav, yd ndysr
j ta i|yd odhl jq úoaj;a yeu fokdg u o udf.a úfYaI ia;+;sh ysñ fõ'
wdpd¾h Wmd,s tï' fiaorwOHlaI ckrd,acd;sl wOHdmk wdh;kh
iv
ix{dmkhix{dmkhix{dmkhix{dmkhix{dmkh
fuu .=re ud¾f.damfoaY ix.%yh 2010 j¾Ifha isg 13 jk fY%aKsh i|yd bf.kqï -b.ekaùï l%shdj,sh ixúOdkh lr .ekSu i|yd .=re Nj;=kayg m%fhdackj;a fõ'
fuu fmd; iïmdokh lsÍug mdol lr.;a úIh ks¾foaYh fuf;la mej;s úIhks¾foaYj,g jvd fjkia jQjls' tu fjki y÷kd .ekSug fhduqjk Tng th ksmqK;dmdol úIh ks¾foaYhla nj oelsh yels h' tfy;a ksmqK;d uÜgï yd tla tla ksmqK;duÜgï hgf;a oelafjk bf.kqï M, tu fY%aKsh ;=<§ u w;am;a lr .; hq;= fõ' tneúkaTng fY%aKshg wod< mdvï ie,iqï lr .ekSfï § tu ksmqK;d uÜgï yd bf.kqï M,fnfyúka m%fhdackj;a fõ' fuu bf.kqïM, bf.kqï - b.ekaùï l%shdj,sfha § tla tlawruqKq ilid .ekSug fukau mka;s ldurfha § isÿ flfrk we.hSï WmlrK ilia lr.ekSfï § ks¾Kdhl f,i fhdod .ekSu flfrys Tnf.a wjOdkh fhduq lsÍu wfmalaIdflf¾' fuu úIh yeoEÍfï § mßYS,kh l< hq;= w;sf¾l fmd;a m;a fuka u fjí wvúmss<sn| isiqka oekqj;a lsÍug o fuu .=re ud¾f.damfoaYh Tng m%fhdackj;a fõ'
fuys fhdað; l%shdldrlï Tn ks¾udKYS,s .=rejrfhl= jYfhka l%shd lsßfï wfmalaIdiys;j wdo¾Yj;a f,i bÈßm;a l< tajd jYfhka i,lkak' tysoS .=re flakaøSh mka;s ldurl%shdj,sh fjkia lr YsIH flakaøSh njla we;s lsÍu úfYaIfhka wfmalaId flf¾' tneúkaisiqka úúO fmd;am;a mßYS,kh wka;¾cd, Ndú;h jeks .fõIKhg fhduq flfrkbf.kqï wjia:d yels yeuúg u Wod l< hq;= fõ' b.ekaùfï § iïm%odhsl f,i igykabÈßm;a lsÍu fjkqjg wdl¾IKSh f,i kj oekqu uQ,O¾u wdÈh bÈßm;a l< hq;= fõ' tai|yd ;dlaIKh yels;dla ÿrg fhdod.;a ikaksfõok Wml%u ks¾udKYS,S j Ndú; lsÍugkj mka;sldurh ;=< § Wkkaÿ úh hq;= fõ'
13 jk fY%aKsfha § fuu úIh b.ekaùu wrUk Tnf.a isiqkag úIh ks¾foaY ukdjmeyeÈ,s lr fokak' j¾Ih mqrd l%shd;aul lrk Tnf.a b.ekaùfï ie,eiau y÷kajd fokafkakï th isiqka ;=< fm<Uùula jkq we;' uq¿ úIh ks¾foaYh wdjrKh lr .ekSug mdi,fj; isiqka wdl¾IKh fõ' fuu úIhud,d m%;sixialrK rgg oefkk mka;s ldurbf.kqï - be.kaùï l%shdj,sfha fjkila we;s lrkq i|yd wod< úIh ks¾foaYh fuka ufuys fhdað; l%shdj,s weiqfrka Tnf.a ks¾udKYS,s yelshd mqnqÿjd .kakd fuka b,a,ñ'
fuu ud¾f.damfoaY ieliSfï § odhl jQ úoaj;a ieug" .=reNj;=kag iy cd;sl wOHdmkwdh;kfha ks,Odßkag udf.a ia;=;sh ysñ fõ' fï ld¾hh i|yd u`. fmkajQ wOHlaIckrd,a wdpd¾h Wmd,s tï' fiaor ue;s÷ka fuka u uqøK lghq;= isÿ lr mdi,aj,g ,nd§fïj.lSu Ndrf.k lghq;= l< wOHdmk m%ldYk flduidßia ckrd,a we;=¿ ld¾hh uKav,hguf.a úfYaI ia;=;sh mqo lrñ' fuys we;=<;a lreKq ms<sn| j ixj¾Okd;aul fhdackdwef;d;a ud fj; ,nd fokafka kï lD;{ fõ'
úu,a ishU,df.dvúu,a ishU,df.dvúu,a ishU,df.dvúu,a ishU,df.dvúu,a ishU,df.dviyldr wOHlaI ckrd,aúIhud,d ixj¾Ok mSGhcd;sl wOHdmk wdh;kh'
f,aLl uKav,h
WmfoaYkh ( uydpd¾h ,d,a fmf¾rd uy;dwOHlaI ckrd,a" cd;sl wOHdmk wdh;kh
úu,a ishU,df.dv uy;diyldr wOHlaI ckrd,a" cd;sl wOHdmk wdh;kh
wëlaIKh ( iqo;a iurisxy uy;dwOHlaI - fi!kao¾h wOHdmk fomd¾;fïka;=j"cd;sl wOHdmk wdh;kh
iïnkaëlrKh ( fla'Ô' wð;a rEmfiak uy;djHdmD;s lKavdhï kdhl ^kdgH yd rx. l,dj&fi!kao¾h wOHdmk fomd¾;fïka;=j"cd;sl wOHdmk wdh;kh
úIh ks¾foaY úfYaI{ Wmfoia( uydpd¾h fjda,ag¾ udrisxy uy;dY%S chj¾Okmqr úYaj úoHd,h ^úY%dñl&
uydpd¾h frda,kaâ wfímd, uy;dfld<U úYaj úoHd,h
uydpd¾h fla' isj;ïì uy;dhdmkh úYaj úoHd,h ^úY%dñl&
uydpd¾h tia' fu!k.=re uy;duvl,mqj úYaj úoHd,h
fcHIaG lÒldpd¾h ux.,sld ch;=x. uy;añhle,Ksh úYaj úoHd,h
úchr;ak m;srdc uy;dm%Odk jHdmD;s ks,OdÍ ^úY%dñl&cd;sl wOHdmk wdh;kh
v
vi
f,aLl uKav,h (
wNHka;r ( fla'Ô' wð;a rEmfiak uy;djHdmD;s ks,OdrS" fi!kao¾h wOHdmk fomd¾;fïka;=j'
ndysr ( la,hsõ Ydka; uy;d.=re fiajh" Ydka; wdkd úoHd,h" l=reKe.,'
md,s; f,dl=fmda;d.u uy;d.=re fiajh" úl%uYS,d u'u'ú'" .sßW,a,'
rKisxy wêldÍ uy;dijq;a,kaâia úoHd,h" .d,a,
,,s;d chr;ak uy;añh.=re WmfoaYl fiajh" weô,smsáh l,dmh
ã'mS' iaj¾K,;d uy;añh.=re fiajh" fmdaoaosfj, u'ú'" we,amsáh
iuka lia;=ßr;ak uy;añhY%S iqkkao u'ú'" mdfoKsh
Ô' lreKdj;S uy;añhwOHdmk mßmd,k fiajh"Ydka; mdjq¿ nd,sld ú'" fld<U'
msgljr ks¾udKh ( cS'fla' .uf.a uy;añhiyldr jHdmD;s ks,OdrS";dlaIKsl wOHdmk fomd¾;fïka;=j'cd;sl wOHdmk wdh;kh
Ñ;% ( rùkaø f;akqjr uy;diyldr jHdmD;s ks,OdrS"fi!kao¾h wOHdmk fomd¾;fïka;=j'cd;sl wOHdmk wdh;kh
mß.Kl ieliqu ( ldka;s talkdhl uy;añh;dlaIKsl wOHdmk fomd¾;fïka;=j"cd;sl wOHdmk wdh;kh
fjí wvúh ( www.nie.lk
mgqk
msgqj
fmrjok iii
ix{dmkh iv
f,aLl uKav,h v
ye|skaùu 1
úIhfha wruqKq 2
l%shdldrlï ika;;sh 3
mdi, mokï lr.;a ;lafiarelrKh - ye|skaùu 227
we.hSï 229
vii
ye|skaùu
kj úIhud,d m%;sixialrK Tiafia ksmqK;d mdol wOHdmkhg ux fm;a újr ù we;s
j;auka wOHdmk lafIa;%h ;=< mka;sldur b.ekqï-b.ekaùï l%shdj,sfha oS isiqkag fuka u
.=rejrekag o kj Ôjhlska msreKq m%shukdm mka;s ldurhla ks¾udKh lr .ekSug bv yir
ie,iSu ud yeÕs cd;sl l¾;jHhls'
oy;=kajk fY%aKsh i|yd 2010 j¾Ifha isg l%shd;aul jk mßos ilik ,o kdgH yd
rx. l,dj úIh iïnkaO kj m%;sixialrK hgf;a ieliqKq ".=re ud¾f.damfoaY ix.%yh"
tu úIh yodrK isiqkag fuka u úIh b.ekaùfï fhfok .=re Nj;=kag o uyÕ= w;aje,la
jkq ksiel h'
kj fhdjqka úfha miqjk isiqkaf.a ldhsl yd udkisl iunr nj;a wNsfhda. ch.;
yels mßos ilia úh hq;= fm!reIh;a f.dv ke.Su mrud¾: fldg.;a kdgH yd rx. l,dj"
úIhh ksmqK;d /ila isiqka ;=< f.dv kef.k mßos ilia jQjls' fiiq m%dix.sl l,djka
w;r fuu úIhhg m%uqL ia:dkhla ysñjkafka th rx.h i|yd iDcqj u n,mdk ldjHuh
idys;Hhlska o iÔù rEmKhlska yd rx. Ys,am l%uhlska o hqla; jQ m%n, l,djla jk
fyhsks'
fm%alaIl m%;spdr" úpdr" úfõpk yd riú|Sï kdgH l,dfõ m%.ukhg ,nd fokafka
m%n, odhl;ajhls' id¾:l kdgHhla keröfuka miq fm%alaIlhskaf.a m%Yia; úpdrh;a
kdgHfha wid¾:l;ajh yuqfõ kdgHlrejdg t,a, jk úfõpk;a ú| ord .ekSu i|yd
kdgHlrejd ;=< fndai;ajrhl= i;= Ydka;sjdoS .=K m%.=K lr ;sìh hq;= h'
kdgH yd rx. l,dj úIhh" wOHhk fmdÿ iy;sl m;% W'fm< úIhhla f,i
f;dard.kakd isiqka ;=< o tjeks fndai;a .=K m%.=K lsÍug kï fuu úIh myiqfjka yd
i;=áka yeoEÍug Tjqkag mdi, ;=< bv lv i,id osh hq;= h' fuu úIh m%.=K lsÍfuka
,nk úIh oekqug wu;r fm< rpkh" kdgH ksIamdokh" wdkqIx.sl wx. ks¾udKlrKh"
iunr úpdrlhl= ùu" kdgH ri úkaokh ms<sn| ixfõoS yoj;la we;a;l= ùu" jD;a;Sh
kdgH Ys,amshl= ùu wdoS ksmqK;d /ila fuu.ska isiqyq Ôú;hg w;a lr .ks;s'
kj wOHdmk m%;sixialrK Tiafia mq¿,a mrdihla lrd úysÿjd,Sfï oS fuf;la úIh
lreKqj,g muKla iSud jQ kdgH yd rx. l,dj úIhh" l%shdldß wOHdmkhg fhduq lrkq
jia m%dfhda.sl l%shdldrlï /ilska o hqla; fldg isiqka ;=< ieÕ j we;s ks¾udKYS,S
l=Y,;d yd rx.k l=Y,;d u;= lr.; yels mßos kj wdlD;shlska hq;=j ilia fldg we;'
fï wkqj kdgH yd rx. l,dj úIh yodrk isiqka Y%S ,dxlSh wOHdmk lafIa;%h ;=<
fuka u fõosld kdgH lafIa;%h ;=< o m%n, ks¾udKlrejka jkq fkd wkqudk h'
1
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
úIhfha wruqKq
mßirfha we;s ish¨ u jia;+ka weiqfrka úkaokhla ,nd .ekSfï Yla;sh we;s tlu
i;a;ajhd" ñksid h' ñksid yd ñksid w;r we;s jk úúO .eàï kdgHuh oDIaá fldaKfhka
y÷kdf.k" tajd úkaokd;aul j .%yKh lr .ekSfï yelshdj YsIHhd ;=< j¾Okh lsÍu
fuys oS wfmalaId flf¾'
² ks¾udKd;aul Yla;s j¾Okh
fi!kao¾h l,djka w;r" kdgHuh ixisoaëka úkaokfha oS fuka u ks¾udKlrKfha
oS o m%n, f;audj,ska hqla; fõ' tosfkod Ôú;fha l%shdldrlï yd ñksia weiqr u.ska
,nk w;aoelSï ks¾udKd;aul j m%ldY lsÍug yels wkqN+;Ska f.dv k.d .ekSfï
yelshdj j¾Okh lsÍu o fuys ;j;a wfmalaIdjls'
² m%dfhda.sl l=Y,;d j¾Okh
kdgHdkqidÍ wNHdi u.ska ks¾udKh jQ;a tfia u tosfkod Ôú;fha ld¾hhka iM,
lr .ekSug iß,kakdjQ;a" iajlSh pd,l yelshdjka fmdaIKh lsÍu i|yd wjYH jk
m%dfhda.sl wjia:d fuys oS ie,iqï flf¾'
² úpdr Yla;s j¾Okh
idys;Huh yd rx.uh jYfhka o" ckikaksfõok udOHhka Tiafia Y%jHuh yd
oDYHuh jYfhka o bosßm;a flfrk kdgHuh ixisoaëka úu¾Ykd;aul j úpdrhg
,la lsÍfï yelshdj j¾Okh lsÍu o fuys uQ,sl wfmalaIdjls'
² úIhdkqnoaO foaYSh yd úfoaYSh wkkH;djka y÷kd .ekSu
bf.kqï ld¾hfha oS fuka u" M,odhS ffoksl Ôú;hlg jeo.;a jk ta ta úIhdkqnoaO
foaYSh wkkH;dj ms<sìUq flfrk ixialD;sl Wreuhka ms<sn|j;a" tu oekqu fmdaIKh
flfrk fjk;a úfoaYSh Wreuhka ms<sn|j;a" ksjeros Ñka;khlska hq;a pß;dhkhla
isiqka ;=< cks; lsÍu wjYH lreKls' Bg wjYH kdgH yd rx. l,d úIhdkqnoaO
oekqu yd tu.ska ukd wdl,am we;s lsÍu o fuu úIh ks¾foaYfhka wfmalaIs; h'
2
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
3
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 01 ( l,dj ms<sn|j úuiñka kdgH yd rx. l,dj wfkl=;al,djka iu. ixikaokh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 1'1 ( kdgH yd rx. l,dj iu. ne|s mdßNdIsl fhÿïj, uQ,sl
ixl,am ms<sn| w¾: ksrEmKh lrhs'
ld,h ( ld,Éfþo 05 hs'
bf.kqï M, (
² wOHlaIKh hk ld¾hh úia;r lrhs'
² úúO kdgH wOHlaIjreka y÷kd .kshs'
² kdgHhl jeo.;a u mqoa.,hd wOHlaI nj ms<s.kshs'
² wOHlaIjrhl= i;= .=Kdx. mqreÿ ùfuka ðjk ld¾hh iM, lr .kshs'
² iqiudys; fm!reIhlska hq;= mqoa., pß; w.h lrhs'
l%shdldrlu ( wOHlaIKh ms<sn| wOHhkh lruq'
ye|skaùu(
² wOHlaIKh hkq iuia; kdgH lD;shu rx.hla njg m;a lsÍug wjYH ie,iqï
ilia lrñka ks¾udKd;aul ld¾hh fufyhjkakd h' tfuka u kdgH fm<
w¾:l:kh lsÍu yd Ôjudk rx.hla njg m;a lsÍu isÿ lrkq ,nk m%Odk
mqoa.,hd f,i o ye|skaúh yels h' ta wkqj kdgH rplhdf.a kdgH msgm;
k¿ks<shka yd wfkl=;a wdkqIx.sl Ys,amSka o iu. tla ù fõosldjg f.k tafï
ld¾hh Tyq úiska lrkq ,nhs'
bf.kqï-b.ekaùï l%ufõoh ( idlÉPd l%uh" .%ka: mßYS,kh
úIh lreKq meyeos,s lr .ekSug w;aje,la(
² kdgH msgm; iÔù f,i fõosldjg f.k hEu fufyhjk mqoa.,hd
f,i o Tyq ye|ska fõ'
² kdgHfha ld¾h idOkh Wfoid k¿ ks<shka fufyhjkafka wOHlaIjrhd
h' Tyq iuia; rx.khg j. lsj hq;= jkafka h'
² kdgH wOHlaIKh hkq wNsfhda.d;aul jQ o" Ndr¥r jQ o" iduqysl jQ o
ld¾hhla fõ'
² tfyhska fyd| kdgH wOHlaIjrhl= ùug kï Tyq ;=< my; wdldrfha
.=Kdx. ;sìh hq;= h'
i. kdgH l,dj ms<sn| j m%dfhda.sl" kHdhd;aul yd ft;sydisl jYfhka
Wiia oekqula ;sìh hq;= h'
ii. idys;H" k¾;kh" ix.S;h" Ñ;% jeks l,djka ms<sn| j ukd
wjfndaOhla o mej;sh hq;= h'
iii. wdkqIx.sl wx. ms<sn| j ukd jQ oekqula o wjYH fõ'
iv. ukd kdhl;ajhla iemhSfï yelshdjla ;sìh hq;= h'
4
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
v. ixúOdkd;aul yd l<ukdlrK yelshdj wjYHh h'
vi. nqoaêh" m%;sNdj" mßl,amkh" ffO¾hh" WfoHda.h" Yla;sh"
WmdhYS,S;ajh wdoS .=Kdx.hka mej;sh hq;= h'
vii. bjiSu" ixfõoS nj" wjxl;ajh" ohdj" iqyoYS,S j jev lsÍfï yelshdj
hkdosh;a wOHlaIjrhd i;= úh hq;= .=Kdx. fõ'
² ;uka o we;=<;a iuld,Sk iudc Ôú;h ishqï j úksúo oelsh yels" iudc
Ôú;h yd f,dalh ms<sn| uekúka weiQ msrE oekqulska fyì ixfõoS
mqoa.,hl= úh hq;= h'
² kdgH lKavdhfï úkh mj;ajd.k hdu wdosh u.ska Tyq fid÷re
wd{dodhlhl= úh hq;= nj lshefõ'
² f,dal kdgH b;sydih foi n,k úg kQ;k wOHlaIjrhdf.a N+ñldj
kdgH l,dj ;=< yuqjkafka 19 jk ishjfia ueo Nd.h jk úg h'
merKs .%Sl yd frdau kdgH fuka u fIalaiamsh¾f.a kdgH o wOHlaIKh
lrk ,oafoa lúhd u úiska fyhska ta kdgH iïm%odhkays wOHlaIf.a
N+ñldj biau;= ù fkdfmfkhs' tfy;a ixialD; kdgH iïm%odh ;=<
kï wOHlaIK N+ñldj iQ;%Odr kï jQ jD;a;sh Ys,amshl= fj; mejreKq
nj o isys ;nd .; hq;= h'
² úfYaIfhka u fuu hq.j, kdgHfha uq,sl;ajh oerefõ tys rÕmdk
m%Odk k¿ k<shka iy kdgH lKavdhu Ndr j isá fõosld md,l h'
² kQ;k wOHlaIjrhd ìys jkafka l=vd c¾udkq rdcHhl md,lhd jQ 11
jeks fcda¾Ê fyj;a ielafia - fuhsksxfcka Saxe-meiningen& 1826-1914&"
wdosmdojrhdf.a ld,fha isg h' Tyqf.a jeo.;a u ld¾hh jQfha kdgH
bosßm;a lsÍfï iEu wx.hla u Tyq úiska md,kh lrkq ,eîuhs' fma%laIlhd
weo ne| .ksñka fõosld rx.hg wod< ish¨ u oDYH wx.hka iy k¿ ks<s
rx.khka ukd j ie,iqï lr Tyqf.a wjYH;dj bgqjk wdldrhg isÿ
lrjkq ,eîuhs' ta wkqj kdgHfha iuia; ld¾hh u ;uka w;g .kakd
,oS' Bg fmr kdgH ksIamdokh iïnkaO j fujekakla oelsh fkdyels
úh' Tyqf.a bosßm;a lsÍfï oS jeä wjOdkh ,enqfKa Ñ;%d;aul ksrEmKj,g
h' tys oS Tyq kQ;k h:d¾:jdoS kdgH lD;s flfrys Wkkaÿjla oelajQfha
ke;' m%n, m%;sM, cks; lrk iuia; fõosld Ñ;%h Total Stage Picture&
yd fõosld ld¾hh taldnoaO lrkafka flfiaoe hs Tyq fmkajd ÿkafka h'
² ielafia fuhsksxcka kdgH lKavdhfï wdNdih o ,nd .ksñka reishdkq
cd;sl fldkaiagkaghska iageksia,dõials ^1865-1938& ish kdgH bosßm;a
lsÍï isÿ l< w;r tys os ndysr fõosld oDYH l%shdj,shg wu;r j k¿jkaf.a
rEmK ld¾hh u.ska kdgH fm< o jvd;a .eUqßka w¾:l:kh lrk
m%fõYhlg .uka lrkakg úh'
² ielafia fuhsksxcka uQ,sl jYfhka u ndysr fmkqu i|yd uQ,sl;ajh ÿka
w;r iageksia,dõials fuh rEmK ld¾hh olajd mq¿,a lf<a h' ta wkqj
kdgH hkq hï mqoa.,hl=f.a mQ¾K wjOdkhg yd mßl,amkhg hg;a jQ
l%shdj,shla njg m;a lrñka wOHlaIjrhd rx. l,dfõ m%uqL;u l,dlrejd
f,i ia:dms; úh'
5
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
^mdvu f.dv ke.Sfï oS 12 fY%aKsfha 2'1 mdvu o wdY%h lr .ksñka
rx. N+ñ md,kh" rx. N+ñ ;dlaIKh" rx. úkHdih" fm%alaIdj yd
fm%alaIlhd hk wx. wOHlaIKfha oS fhdod .kakd wdldrh meyeos,s
lrkak'&
jeäÿr wOHhkh i|yd(
1' Oscar G. Brocrett by The Theatre an Introduction
2' rxð;a O¾ulS¾;sf.a rx. l,d m%fõYh 2 fldgi
3' iqpß; .ï,;af.a ngysr kdgH yd rx. l,dj
4' iq.;md, o is,ajdf.a fidÿre wd{dodhlhd'
5' fõosld l<ukdlrKh - tÉ' i*S¾
we.ehSu(
1' wOHlaIKh hkak ú.%y lrkak'
2' kdgHhl wOHlaIf.a ld¾hNdrh ú.%y lrkak'
6
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 01 ( l,dj hkak ms<sn|j úuiñka kdgH yd rx. l,djwfkl=;a l,djka iu. ixikaokh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 1'2 ( kdgH l,dj fjk;a l,djka iuÕ ixikaokh lrhs'
úIh wka;¾.;h ( iskudj" fg,skdgH" kjl;dj" flál;dj wdoS l,d wx.
iuÕ kdgH ixikaokh lrhs'
ld,h ( ld,Éfþo 03 hs'
bf.kqï M, (
² kdgH l,dj fjk;a l,djkag jvd fjkialï iys; l,djla nj m%ldY lrhs'
² iEu l,djlg u tajdg wdfõKsl ,laIK we;s nj ms<s.kshs'
² úúO l,djka iuÕ kdgH l,dj ixikaokh lrhs'
² úúO l,djka ri úkaokhg mqreÿ fjhs'
² úúO l,djkays fjkialï ye|sk .kshs'
.=Kd;aul fhojqï ( iskudj" fg,skdgH" kjl;dj" flál;dj wdoS l,d udOH
ms<sn| ,shejqkq fmd;am;a fyda ,sms f,aLk
ye|skaùu ( kdgH yd rx. l,dj úIh yeoEÍfï oS kdgH fjk;a l,djka
iuÕ ixikaokh lsÍfuka tu l,djka yd kdgH w;r fjki
y÷kd .ekSu w;HjYH lreKla fõ' iskudj" fg,s kdgHh"
kjl;dj" flál;dj wdoS l,djka iy kdgH l,dj w;r
fldf;la ÿrg ióm in|;d olajkafka o fkd tfia kï tu
l,djkaf.ka flfia fjkia jkafka o hkak fidhd ne,Su
fuu mdvfuka wfmalaId flf¾'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( újD; .%ka: mßYS,kh yd idlÉPd l%uh
úIh lreKq meyeos,s lr .ekSug w;aje,la(
1' kdgH l,dj" iskudj" kjl;dj" flál;dj" fg,skdgH wdoS l,djka ms<sn|
j ye|skaùu
2' kdgH l,dj tu l,djka iuÕ ixikaokh lsÍu'
* kdgH l,dj
² kdgHh hkq DRAN hk .%Sl jpkfhka ìysjQjla nj" tys w¾:h hula lsÍu
nj
² wjia:djla fyda isoaêhla mokï lrf.k i;r wNskh u.ska lrk ksrEmKh
kdgH f,i wre;a oelaúh yels nj
² kdgH l,dj oDYH udOHhla nj
7
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² m<uqj idys;H lD;shla jYfhka ìys ù fojkqj Y%jH oDYH udOHhla njg
m;ajk nj
² kdgH lrejd f,dalh rx. msGh u;g f.k wd hq;= nj
² kdgH l,dfõ my; oelafjk uQ,sl ,laIK we;s nj
² fm< idys;Hhla ;sîu
² l:d úkHdihla ;sîu ^uq," ueo" w. .e<mSu&
² rEmKh i|yd u l< ks¾udKhla ùu
² ffY,shla ;sîu
² .egqï wjia:d ;sîu
² iÔù nj
² iduQysl l%shdldß;ajh
² iÔù fm%alaIl iyNd.s;ajh
* iskudj ^iskud l,dfõ wdrïNh ms<sn| flá ye|skaùula lrkak'&
² iskudj ;dlaIKsl WmlrK Ndú;h yd ne÷Kq l,djla nj
² oDYH f.dapr l,d udOHhla nj
² Ñ;%mgh ixialrKh uQ,sl lr.;a l,d ks¾udKhla nj
² iskudj .nvd lr ;eìh yels ks¾udK l,djla nj
² iDcq fm%alaIl m%;spdr iuÕ iïnkaO úh fkdyels l,djla nj
² idys;H" kdgH" Ñ;%" ix.S;h wdoS l,d udOHhkaf.a ixl,kfhka fm%alaIlhd
bosßfha os. yefrk rEmuh moaO;shla nj
² rEmKh fyda wdkqIx.sl wx. fjkia lrñka kej; kej; ks¾udKh l< yels
l,djla nj
² iskud lrejdg f,dj mqrd ieß ieÍug bvlv we;s nj
² iskudfõ oS Ndú; jk rEm" ÿr rEm" uOHu rEm" ióm rEm jYfhka Ndú; l<
yels nj
² iskudj m%n, wOHdmk udOHhla f,i o fhdod.; yels nj
* fg,s kdgH ^fg,s kdgH ms<sn| uQ,sl ye|skaùula lrkak' - wdrïNh yd úldYh&
² iÔù l,d udOHhla fkdjk nj
² .nvd lr ;eìh yels l,d udOHhla nj
² iÔù fm%alaIl in|;djla fkdue;s l,djla nj
² rEmjdysksh u.ska f,dalh mqrd f.k hd yels l,djla nj
² k¿ ks<shkaf.a rEmKh leurdjla bosßfha l< hq;= nj
² kdgH msgm; fm<& rpkd l< hq;af;a leurdfõ rem rduqjg .e<fmk whqßka
nj
² fjia fudaia;r yd wx. rpkh iajdNdúl whqßka isÿ l< hq;= nj
² ixjdo Ndú;h iajdNdúl whqßka l< yels nj
² iñm rEmhla f,iska bosßm;a fkdjk l,ayS fg,s kdgHfha k¿ ks<shkaf.a
id;a;aúl wNskh idudkH ;;a;ajfhka mej;sh yels nj
8
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
* kjl;dj ^kjl;dfõ wdrïNh yd úldYh ms<sn| flá ye|skaùula lrkak'&
² NdIdj udOH fldg.;a lshjd ri ú|sh yels l,d udOHhla nj
² kdgHhla fuka laIKsl fm%alaIl m%;spdrhg md;%jk udOHhla fkdjk nj
² ks¾udKlref.a mßl,amk Yla;shg wiSñ; j bv ,efnk nj
² kjl;d lrejdg ld,h" wjldYh" isÿùï" mqoa., pß; wdosh iSudjlska f;dr j
Ndú; l< yels nj
² pß; f.dvke.Sfï oS kjl;d lrejdg tu pß;j, ndysr fmkqu" yeisÍu"
wNHka;r ufkda Ndjhka iúia;r j iy ks¾udKd;aul j bosßm;a l< yels nj
² ´kE u oDIaá fldaKhla Ndú; lr jvd mq¿,a lafIa;%hl ksoyfia ieß ieÍug
kjl;d lreg bv we;s nj
* flá l;dj(
² iSñ; ksoyila we;s idys;Huh wdLHdkhla nj
² lshjd ri ú|sh yels ks¾udKhla nj
² pß; yd isÿùï iSud ùu ksid rplhdg ,efnk ksoyi iSud iys; nj
² flá l;dj yqfola ks¾ud;Df.a ;ks ks¾udKhla nj
² ks¾ud;D fkdue;s jqj o flá l;dj ri úkaokhg ndOdjla fkdjk nj
jeäÿr wOHhkh i|yd(
1' ux.,sld ch;=x. - 'm%dix.sl l,d'
we.hSu(
1' kdgH l,djg wdfõKsl jQ ,laIK úuikak'
2' kdgH l,dj fjk;a l,djka iuÕ ixikaokh lrkak'
9
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 02 ( kdgH yd rx. l,dj úIhh ms<sn| kHdhd;aul moku m%.=Klrhs'
ksmqK;d uÜgu 2'1 ( f,dalfha úúO kdgH Í;s ms<sn| idlÉPd lrhs'
ld,h ( ld,Éfþo 03 hs'
bf.kqï M, (
² iajdNdúljdoh ms<sn| j lreKq m%ldY lrhs'
² tñ,a fida,d f.a kdgH oDIaáh jgyd .kshs'
² iajdNdúljdoh l%shd;aul jQ wdldrh ms<sn| j lreKq fidhhs'
² iajdNdúljdoh hgm;a ùug fya;= fidhhs'
² f,dalfha mj;akd úúO kdgH Í;Ska .ek lreKq fiùug fm<fUhs'
l%shdldrlu ( iajdNdúljdoS Í;sh y÷kd .ksuq'
.=Kd;aul fhojqï ( tñ,a fida,df.a PdhdrEmhla - kdgH m%fõYh .%ka:h
ye|skaùu(
iajdNdúl kdgH Í;sh" frduekaála yd h:d¾:jdoS Í;Skaf.ka fnfyúka fjkia
úh' Ôú;h ;:H iajrEmfhka u f.k yer oelaùug W;aidy lsÍu fuys uQ,sl
,laIKhhs'
bf.kqï-b.ekaùï l%ufõoh ( .%ka: mßYS,kh yd idlÉPd l%uh
úIh lreKq meyeos,s lr .ekSug w;aje,la((
fuu kdgH Í;sfha mqfrda.dñhd jQfha m%xY cd;sl tñ,a fida,d h' 1840 - 1902&
Tyq úiska iajdNdúl jdoh ms<sn| uQ,O¾u wkq.ukh lrñka ks¾udKh lrkq
,enQjls Therese Raquin& f;f¾ia /laúka kdgHh' fuu Í;shg wkqj ks¾udKh
jQ ;j;a kdgH lD;s /ila fõ'
² wkafø wkaf;dhska Andre Antoine& f.a taldx. kdgHhla jk The Butch-
ers ^1888& ^fuys ienEu yrla uia fõosldfõ t,a,d ;snQ nj lshefõ'&
² fykaß fnla Henri Becque& 1837-1899& f.a" o j,ap¾ia The vultures& ,d
meÍishka La Parisienne& ta w;r fõ'
fuu Í;sfhka uQ,sl jYfhka wfmalaId lf<a k¿jd fõosldj u; fm%alaIlhska
bosßfha rÕmEu fkdj Ôj;a ùuhs' ;u jia;= úIh iïnkaOfhka kdgH lrejd
ffjIhsl úh hq;= fyhska i;Hh lrd <Õd ùu i|yd M,odhS hhs isf;k ´kE
u fohla .ek ,sùug Tyqg ksoyi we;'
Ndú;fha oS iajdNdúljdoh keUqre jQfha my< mka;s Ôú;fha jvd;a .¾ys; wxY
wjOdrKh lsÍug h' fïjd fõosldjg f.k tk ,oafoa i;H lreKq mokï
10
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
lrf.k h' tneúka fndfyda iajdNdúljdoS kdgH ñksidg isÿjk wdmodjka
úIh fldg .;s' tajd wm%ikak jia;= yd pß; ksrEmKh lsÍug tfrys j ;snqKq
ndOl ì| fy<d we;'
k¿ ks<shkaf.a l:dnia" YdÍßl bßhõ mEï i;H Ôú;fha wdldrfhka u bosßm;a
flreKs' rx. N+ñ rpkd ie,iqï lf<a ia:dkh ms<sn| j ienE iajrEmhla u
o¾Ykh jk whqßks' fõosld NdKav ;ekam;a lrkq ,enQfha fõosld Ñ;%fha mru
iajdNdúl;ajh f.dv kef.k wkaoñks' ienE uia" jhska fnda;,a" c,h yd .Dy
NdKav jeks foaj,a Ndú; lrk ,oS'
1900 muK jk úg iajdNdúljdoh fnfyúkau wNdú; úh' fõosldj u;
iajdNdúl;ajh we;s ieáfhka u m%;s ksIamdokh l< hq;=h hk b,a,Su l%shd;aul
l< fkdyels jQ w;r h:d¾:jdofha ke.Su;a iu. u iajdNdúljdoh hgm;a úh'
* jeäÿr lshùu(
² ngysr kdgH yd rx. l,dj - iqpß; .ï,;a
² kdgH m%fõYh - úu¾Ykd;aul wOHhkhla - rxð;a O¾ulS¾;s
we.hSu(
1' iajdNdúljdoS Í;sfha m%Njh ms<sn| j lreKq úuikak'
2' iajdNdúljdoS Í;sh l%shd;aul jQ wdldrh meyeos,s lrkak'
11
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 02 ( kdgH yd rx. l,dj úIhh ms<sn| kHdhd;aul moku m%.=Klrhs'
ksmqK;d uÜgu 2'1 ( f,dalfha úúO kdgH Í;s ms<sn| idlÉPd lrhs'
ld,h ( ld,Éfþo 03 hs'
bf.kqï M, (
² fykaßla bíika f.a h:d¾:jdoS kdgH Í;sh ms<sn| j lreKq m%ldY lrhs'
² h:d¾:jdoS kdgH ms<sn| j lreKq fidhhs'
² h:d¾:jdoS Í;sh wkq.ukh l< kdgH lrejka kï lrhs'
² h:d¾:jdoS Í;sfha mj;akd úfYaI;d fiùug fm<fUhs'
² úúO kdgH Í;Ska ms<sn| j lreKq fiùug fm<fUhs'
l%shdldrlu ( h:d¾:jdoS kdgH Í;sh y÷kd .ksuq'
.=Kd;aul fhojqï ( fykaßla bíikaf.a PdhdrEmhla" bíika .ek ,shejqKq ,sms
ye|skaùu( ² h:d¾:jdoS kdgH Í;sh ms<sn| j lreKq wOHhkh lsÍu fuu mdvfuka
wfmalaId flf¾'
úIh lreKq meyeos,s lr .ekSug w;aje,la(
² h:d¾:jdoS kdgH Í;sh ìysjkafka hqfrdamfha isÿ jQ iudc wd¾Òl
foaYmd,kuh ixisoaëkaf.a m%;sM,hla jYfhka nj" úfYaIfhka u
úoHd;aul Ñka;kh" ld¾ñl úma,jh" kj nqoaêuh m%fndaOh hk
lreKq ta i|yd bjy,a jQ nj
² m%:ufhka u m%nkaO idys;H l,dj ;=< fuu Í;sh j¾Okh ù
l%ufhka kdgHlrejka w;rg o .uka lf<a woaN+; Romantic& yd
w;skdglj,g ^melodrama& tfrys jQ m%jK;djla jYfhks'
² h:d¾:jdoh hkq" oDYHudk h:d¾:h ms<sn| yqÿ ms<sìUqjla fkdfõ'
th" ixlS¾K ukqIH iajNdjh;a" fN!;sl mßirh u; f.dvke.=Kq
tu ukqIH iajNdjh ms<sn| h:d¾:h;a ksrEmKh jk wkaoñka
pß; yd l:d úkHdih f.dv kexùuls'
² h:d¾:jdoh hkq iudc i;a;dj ms<sn| j oDYHudk h:d¾:h fkdj
fN!;sl mßir u; f.dv ke.=Kq ukqIH iajNdjh mss<sn| j
h:d¾:h;a" ixlS¾K ukqIH iajNdjh;a ksrEmKh jk wkaoñka
pß; yd l:d úkHdih f.dv kexùuhs'
12
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² fï wkqj óg fmr fõosldjg f.k wd .;dkq.;sl f;audjka yd
pß; o woaN+; yd wNjH foa o w;yer ld,Sk ñksia Ôú;fha ienE
;;=" m%Yak yd .eg¨ jvd;a ;d;a;aúl f,iska fõosldj u; ksrEmKh
lsÍug fhduq úh'
² h:d¾:jdoS kdgHhl pß; yd isÿùïj, úldYkh ifya;=l fõ'
pß; me;,s núka f;dr h' l;dfõ ld,h yd wjldYh ;¾ldkql+,
j .<md ;;a;ajdkqrEmS udhdjlg hg;a lr bosßm;a lrhs'
² idudkH Ôú;fha ñksiqka Ndú; lrk wdldrfha NdId Ndú;hla
oelsh yels jqj o ldjHd;aul ,laIK o mj;S' fuu Í;sfha oS wd;au
l:k" wylg l:d" úia;r l:k jeks Wml%u idudkHfhka Ndú;
fkdfõ'
² h:d¾:jdoS kdgH l%ufha mqfrda.dñhd f,i i,lkafka fkda¾ùðhdkq
cd;sl kdgHlrejl= jk fykaßla bíika h' "iudcfha l= kq" kï
kdglfhka fuu kdgH Í;sh y÷kajd oS we;' wekagka fpfld*a"
n¾kdâ fIda" uelaisï f.da¾ls" jeks kdgHlrejka o h:d¾:jdoS
Í;sfha kdgHlrejka f,i i,lhs'
we.hSu(
1' fykaßla bíika úiska y÷kajd fokq ,enQ h:d¾:jdoS kdgH Í;sh ms<sn| j
iudf,dapkhla lrkak'
13
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 02 ( kdgH yd rx. l,dj úIhh ms<sn| kHdhd;aul moku m%.=K
lrhs'
ksmqK;d uÜgu 2'1 ( f,dalfha úúO kdgH Í;s ms<sn| idlÉPd lrhs'
ld,h ( ld,Éfþo 03 hs'
bf.kqï M, (
² frduekaála kdgH Í;sh hkq l=ulaoe hs m%ldY lrhs'
² frduekaála Í;sfha ,laIK ksÍlaIKh lrhs'
² frduekaála Í;sh wkq.ukh l< kdgHlrejka yd Tjqka f.a lD;s y÷kd .kshs'
² frduekaála Í;sfha lD;s ri ú|Sug fm<fUhs'
² úúO kdgH Í;Ska y÷kd .ekSug leue;a; olajhs'
l%shdldrlu ( frduekaála kdgH Í;sh y÷kd .ksuq'
.=Kd;aul fhojqï ( frduekaála kdgH lD;s lSmhla
ye|skaùu( ² frduekaála kdgH Í;sh yd frduekaála kdgH lD;s ms<sn| j wjfndaOhla
,nd oSu fuu mdvñka wfmalaId flf¾'
bf.kqï-b.ekaùï l%ufõoh ( .%ka: mßYS,kh yd idlÉPd l%uh
úIh lreKq meyeos,s lr .ekSug w;aje,la(
² Romantic hk jpkfhka woaN+;" fm%aKSuh" pu;aldr jeks f;areï
,nd fok nj
² hqfrdamfha m%p,s; j ;snQ nqoaêjdohg tfrys j 18 jk ishji w.Nd.fha
oS c¾uksh" m%xYh" tx.,ka;h wdoS hqfrdamSh rgj, u;= jQ ixl,amhla
nj
² fuu m%jK;djfha iajNdjh kï l,dlrejka f.a ;¾lkhg jvd
mßl,amkhg jeä bvla we;s fya;=M, iïnkaOhg uQ,sl;ajhla ysñ
fkdjk Í;shla nj
² iajNdj fi!kao¾hh wdorfha uysuh ukqIH iajNdjfha .++V;ajh
ika;%dih wdoS úIhka uki ;=< m%y¾Ihg kexùula nj
² fyd|-krl" ùr-ÿIag" iqÿ- l¿ wdoS pß; ksrEmKhka iys;" nqoaêhg
jvd Ndjhg m%uqL;ajhla ysñjk iïm%odhla nj
² merKs l;dkaor ;=< fuu ,laIK oelsh yels jk w;r fndfyda
fihska m%N+;ajh yd neÿKq fm%auh yd woaN+;;ajh úIh fldg f.k
l:d jia;= f.dv ke.S ;sfnk nj
² kj iïNdjH jdofhka ksoyia ù b;du;a ,sys,a kdgH ikao¾Nhla
wkq.ukh l< nj
14
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² c¾udkq cd;sl .¾f;a f.a Faust j,ska mgka .;a nj
² f,da m%lg m%xY idys;HOr wef,alaiekav¾ vQudf.a Henri III and His
Court iy The Tower of Nesle hk kdgH" Is,¾f.a The Robbers and
The Robbers yd Don Corlos
² fhõ.ska Iajd¾Üia f.a ulrd hk kdgH WodyrK fõ'
we.hSu(
1' frduekaála kdgH Í;sh ms<sn| j úia;rhla lrkak'
2' frduekaála Í;sh wkq.ukh l< kdgHlrejka yd Tjqka f.a lD;s we;=<;a
igykla ms<sfh, lrkak'
15
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 03 ( kdgH yd rx. l,dfõ uQ,sl kHdhka weiqßka m%dfhda.sl
ks¾udK f.dv k.hs'
ksmqK;d uÜgu 3'1 ( wdkqIx.sl l,djkays Wmfhda.S;dj y÷kd .ksñka
ks¾udKlrKhg fhduq fjhs'
ld,h ( ld,Éfþo 05 hs'
bf.kqï M, (
² kdgH ix.S;h ms<sn| j f;dr;=re .fõIKh lrhs'
² ix.S; NdKav fhdod .ksñka miqìï Yío ks¾udKh lrhs'
² kdgH .S; .hñka rx.kfha fhfohs'
² kdgH .S; ri ú|shs'
² kdgH i|yd ix.S;h ks¾udKh lrhs'
l%shdldrlu 3'1'4 ( kdgH ix.S;h y÷kd .ksuq'
.=Kd;aul fhojqï ( ² kdgH .S; mghla
² kdgH ix.S;h iys; Y%jH oDYH mg lSmhla
² ukfï" isxyndyq jeks kdgH oDYH mghla
ye|skaùu ( ² kdgH ix.S;h hkak y÷kajhs'
² kdgH ix.S;h ks¾udKfha oS ie,ls,su;a úh hq;= lreKq
myohs'
² kdgH i|yd ix.S;h Wmfhda.S lr.kakd wdldrh meyeos,s
lrhs'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( Y%jK" idlÉPd l%u u.ska yd m%dfhda.sl l%shd u.ska
úIh lreKq meyeos,s lr .ekSug w;aje,la(
² tosfkod Ndú; jk fjk;a ix.S; wdlD;sj,ska kdgH ix.S;h
fjkia jk nj
² fjk;a ix.S; wdlD;sj, os ix.S;fha iqñysß nj ix.S;d;aul nj
fyda fjk;a ix.S;uh uQ,O¾uj,g wkql+, ùu m%Odk fldkafoaishla
jqj;a kdgH ix.S;fha m%Odk fldkafoaish jkafka tys kdgHuh
iajNdjh jk nj
² kdgHfha fm< wOHhkh lrk kdgH ix.S; ks¾udKlrejd tu
fm< msKsi b,a,d isákq ,nk ix.S;h ljrdldr úh hq;= o hkak
y÷kd .; hq;= nj
² kdgH ix.S;h úiska kdgH wOHlaIjrhd kdgH fm<g imhkq
,nk w¾:l:kh fmdaIKh lrkq ,nk nj
² y~ fiau ksy~ nj o kdgHhg m%n, w¾: imhk w;r rx.h ;=<ska
u;=jk ksy~ nj o m%n, ix.S;hla jk nj
16
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² kdgHhl ix.S;h hkq jpkd¾:hkaf.ka Tífnka mj;sk .eUqre
ufkdaNdjhkag wduka;%Kh l< yels" tajd WoaoSmkh lrñka kj
wre;a iïmdokh l< yels m%n, udOHhla nj
² kdgHfha rx. ffY,shg" f;audjg" wdlD;shg yd rx. ßoauhg
.e<fmk whqßka ix.S;h ks¾udKh l< hq;= nj
² ljr úfglj;a kdgH ix.S;h kdgHh hgm;a fldg biau;= fkdúh
hq;= nj
² ixjdoj,g wjysr fkdjk whqßka iy wjia:d ixfla;j;a jk
whqßka ix.S; ks¾udKh úh hq;= nj
² kdgH O¾ó kdgHj, oS ix.S;h w;HjYH wx.hla jk nj
² wka;¾.;hkag wu;rj k¿ ks<shkaf.a .dhk yelshdjka" Y%e;s
mrdihka y~ m%lafIamK wjYH;djkao kdgH ix.S; ks¾udKfha oS
ie,ls,a,g .; hq;= nj
² T!Ñ;Hfhka hq;= miqìï ix.S;h k¿jdf.a Ndj m%ldYkhg ukd
msájy,la jk nj
² kdfgHdaÑ; fkdjk ix.S;h kdgH rihg ndOdjla fuka u kdgHfha
wid¾:l;ajhg fya;= jk nj
² kdgH wOHlaIjrhdf.a wNsu;h flfrys wjOdkh fhduq l< hq;=
nj
² kdgHhl oS ix.S; NdKavj,ska fuka u fjk;a WmlrKo u.ska
úúO Yío yd y~ wjia:dfjdaÑ; j fhdod .ekSu isÿ lrkq ,nk
nj
^ksoiqka - fodr wefrk jefik y~" l¾udka;Yd,djl y~" uqyqÿ
r< f>DaIdj" wYaj l=r .eàu" l=re¿ y~&
² "le,Ks md,u" kdgHh" ix.S;h Ndú; fkd l< o ckm%sh jQ
kdgHhla nj
² kq¾;s kdgHh .S; ksid u ckm%sh jQ w;r ix.S;fha taldldÍ nj
tys msßySug o fya;=jla jQ nj
² kdgH .S; .hñka rx.kfha fhoSu jdpHd¾:h okjk yqÿ k¾;khla
f,i fkdj wjia:d ksrEmKhla úh hq;= nj
² oDYH ldjHuh .=Kh ;shqKq lsÍu Wfoid kdgH ix.S;h jvd odhl
jk nj
17
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
.dhkh yd rx.khg jvd;a fhda.H jQ id¾:l kdgH .S; lSmhla
ld,f.da, kdv.fï ( "r;|r isßhd mrok"
"wdf, nekao"
"wms .ug huq"
moaudj;S kq¾;sfha ( "oelafld;a moaudj;S"
"fidanudk foajmqrd"
"w.kd nvq fïjd"
fjiaika;r kq¾;sfha ( "wo fjiaika;r rdcmq;d"
"uf.a ukaøs kï ìfidaf.a"
ukfï kdgHfha ( "fm%aufhka uk rxð;fõ"
",m fkdujka"
"¥,d fk;=mq,d"
"reisre <÷ks"
isxyndyq kdgHfha ( ".,af,k ì|,d"
"weig kef;a"
"j.=rg krks÷"
fnry~ kdgHfha ( "yksl huõ fld,a,fka"
uQÿmq;a;= kdgHfha ( "uqyqÿ m;=, hg b|,d"
kßnEKd kdgHfha ( "l=ug o fidnksfh"
;drdfjda b.sf,;s kdgHfha ( "fidaNdj foa fumqr"
"ufâ ,.sk ;drdjka"
"lfâg m,hx pEx pQx"
r;=yeÜgldß kdgHfha ( "oSlsß oSlsß" ^.=rejrhdg wNsu; mßos óg wu;r j
.e<fmk kdgH .S; f;dard .; yels h'&
we.hSu(
1' fõosld kdgHhl úÑ;%;ajh Wfoid ix.S;fhka ,nd .; yels odhl;ajh ms<sn|
újrKh lrkak'
2' fõosld kdgHhl ix.S;h iemhSug Tng NdrjQfha kï Tn wkq.ukh lrk
ms<sfj; ms<sfj<ska úia;r lrkak'
18
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 03 ( kdgH yd rx. l,dfõ uQ,sl kHdhka weiqßka m%dfhda.sl
ks¾udK f.dvk.hs'
ksmqK;d uÜgu 3'1 ( wdkqIx.sl l,djkayS Wmfhda.S;dj y÷kd .ksñka
ks¾udKlrKhg fhduq fjhs'
ld,h ( ld,Éfþo 08 hs'
bf.kqï M, (
² mska;+r rduq fõosldjl N+f.da,Sh iajNdjh kï lrhs'
² ;sr Ndú;fhys wjYH;dj ksÍlaIKh lrhs'
² fõosldjl myiqfjka ;sr iú lr .ekSug l%fudamdhhka w;ayod n,hs'
² ksjeros wdldrfhka ;sr iú lrhs'
² jdiia:dkh ;sr Ndú; lrñka iqkaor j ilia lr .kshs'
l%shdldrlu 3'1'1'1 ( fõosld ;sr j¾. y÷kd .ksuq'
úIh wka;¾.;h ( fõosld ;sr j¾. y÷kd .ekSu yd ;sr Ndú;h
.=Kd;aul fhojqï ( ² fõosld ;sr ksrEmKh flfrk mska;+r
ye|skaùu ( fma%laIlhd iy fõosldj fjka flfrk m%Odk ;srh Ndú;hg
meñKsfha iajdNdúl kdgH iïm%odfha wdrïNh;a iuÕ h'
Ôú;h ;;a;ajdldrfhka ksrEmKh lsßug wjYH miqìula
fõosldj u; ks¾udKh lsßug ;sr Ndú;h bjy,a úh'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( .fõIK yd ksÍlaIK wdY%s; j fõosld ;sr ms<sn| rEm
igyka lSmhla fmkajñka mdvug msúfikak'
úIh lreKq meyeos,s lr .ekSug w;aje,la(
² ;sr Ndú;h ms<sn| j my; i|yka lreKq o we;=<;a lrf.k idlÉPdjla
f.dv k.kak'
² ;sr i|yd Ndú; jk m¾hdh jpk f,i mà" wmà" ;srialrKS"
huksld" hjksld" cjksld yd lv;=rdj hkqfjka ye|skafjk nj"
² fõosldjl Ndú; jk ;sr j¾. lsysmhla we;s nj
² fm%alaId.drh iy fõosldj fjka lsÍu i|yd m%Odk ;srh Ndú; jk
nj"
² ihslaf,drdud" wyia;srh fyj;a ..ksldj kñka y÷kajk miqmi
;srh miq;, ueùug fuka u" rx.df,dalfha oS o w.kd fufyhla
bgq lrk nj"
19
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² óg wu;r j me;s ;sr" Wvq ;sr" yria ;sr hkdoS jYfhka ;sr j¾.
Ndú; lrkq ,nk nj"
² ;sr Ndú;h u.ska o¾Yk fjka lsßu yÕjk nj"
² fõosld w,xldrh we;s lsÍug fuka u wkjYH o¾Yk
fm%alaIlhdf.ka jika lsÍug o ;sr WmldÍ jk nj
² rx.k Ys,amSkag o ;sr Ndú;h u.ska úúO jQ rÕmEï i|yd iqúfYaI
odhl;ajhla ,nd .; yels nj
² kdgH ffY,sh wkqj o ;sr Ndú;fha fjkialï olakg ,efnk
nj
) tla tla ;sr j¾.j, iqúfYaIS ,laIK y÷kd .ksuq'
m%Odk ;srh
² fõosldj" fm%alaId.drfhka fjka flfrkafka m%Odk ;srfhks' iEu
rÕy,l u fuu ;srh w;ska weoSfuka fyda hka;%dkqidrfhka fomig
hjñka fõosldj újD; lsÍu;a" jeiSu;a isÿ lrhs' o¾Yk udre
lsÍug o" úfõl ld,h weÕùug o" miq;, udre lsÍug o kdgHh
wjika nj weÕùug o Ndú; lrhs'
² ihslaf,drdud" wyia;srh fyj;a ..ksldj
iqÿ meye;s fuu ;srh Wvq fõosldfõ ^miqmi& oela fõ' we;eï
wjia:dj, j¾K miqìï ;sr o fhdod .;a nj fmfka' ..ksldj"
fõosld kdgHfha os úYd, fufyhla lrkq fmfka' fõI N+IK
me<|s k¿ ks<shka wdjrKh lsÍug" me;s udre lsÍug" miq;, o¾Yk
ueùug" rx. wdf,dalh u.ska úfYaI fjkialï isÿ lsrSug yd úÑ;%
fm%alaIdjla ueùug o WmldÍ fõ'
laIs;sch jka wE;ska fmfkk lsisjla ujd fmkaùug" l=re,a,ka
b.s, hdu" j,dl=¿j, p,kh" uqyqfoa /<s ke.Su" hqouh wjia:d"
ld,h ^Woh" oyj," yekaoEj" rd;%sh& we.ùug o"
Ndjh fyda wjia:dj jvd biau;= jk fia wdf,dalh fhduq lsÍug
o ..ksldj fhdod .efka'
20
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
me;s ;sr
fõosldfõ o¾Yk m:fhka msg; isák k¿ ks<shka fjk;a Ys,amSka
yd Ndú; l< hq;= kdfgHdamlrK" bj;a l< NdKav fm%alaIlhdg
fkdfmfkk wdldrfhka iÕjd ;eîug WmldÍ jkafka me;s ;sr
h'
² me;s ;sr w;r fkdfmfkk fia ieÕ jQ me;s myka o iú lr we;'
² mqrdKfha we;eï úg .dhl yd jdol uKav,h o me;s ;srhlg uqjd
ù ix.S;h iemhS h'
² fõosldfõ .eUqr ujd fmkaùug uy;a fia WmldÍ jkafka me;s
;srh njhs'
² fõosldj fomiska 1" 2" 3 wdoS jYfhka me;s ;sr Ndú; lrhs'
² mska;+r rduq fõosldjl me;s ;sr iú lrkq ,nkafka l%ufhka
..ksldj fj; keUqre jk wdldrhg h'
Wvq ;sr
mska;+r rduq fõosldfõ Wv fldgi wdjrKh lsÍu fuuÕska isÿ
lrkq ,nhs' fuu ;sr w;r wdf,dal myka iy WmlrK iÕjd
;nhs' tyd fuyd l< yels mßos Wvq ;sr iú lrkq ,nhs'
yria ;srh
ueo ;srh kñka o y÷kajkq ,nhs' fuuÕska fõosld NdKav ;enQ miq
ysia wjldYh jid ;eîu isÿ fõ'
l¿ fyda l¿ ks,a meyefhka hqla; h'
fuu ;srh Ndú;hg .kakd wjia:d úr, h'
miqmi ;sr
ks;H rx. Yd,dj, ..ksldjg bosßfhka my;a lsÍug fyda fomig
weoSug yels jk mßos ilia lr we;'
jeäÿr wOhhkh i|yd( kdgH m%fõYh 11 - rxð;a O¾ulS¾;s
we.hSu((
1' mska;+r rduq fõosldjl ksjeros j ;sr ia:dk.; lrkak'
2' oDYHuh udhdj we;s lsÍu Wfoid ;sr Ndú; lsÍfï jeo.;alu ksoiqka wdY%s; j
ú.%y lrkak'
21
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
fm%diSkshï fõosldjl ;srh
m%Odk ^wosk& ;srh l%shd lrk wdldrh
22
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
b.s¨ï ;srh l%shd lrk wdldrh
Ñ;% jia;%hla Wvg hjk wdldrh
23
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
;djld,sl ihslaf,drdudjla ^..ksldj& iú lr.kakd wdldrh'
..ksldj uejQ miq;,hla
) rxð;a O¾ulS¾;s uy;df.a kdgH m%fõYh II .%ka:fhka wOHdmk ld¾hhka i|yd fuu rEm
igyka we;=<;a lr.kakd ,oS'
24
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
Choreography - rx. úkHdih
Choreography hk jok uq,ska u jHjydrhg .ekqfka kdgH lafIa;%h ;=< fkdj
k¾;k lafIa;%h iïnkaOfhka h' tu uq,a wre;g wkqj th k¾;k úkHdih úh'
^Choreograpier is an artist who designs dances for the stage& tkï k¾;khkaf.a k¾;k rgd"
ie,iqï lrñka w¾:j;a j fõosldj u; k¾;k rEmhka ks¾udKh lsÍuhs'
16 jk ishji jk úg ngysr rgj, nef,a rplfhda nef,a k¾;lhskag wkq.ukh
lsÍu i|yd ir, rEmigyka u.ska k¾;k rgd ,nd ÿkay' tfy;a nef,a k¾;kh b;d ishqï
yd ixlS¾K jkakg jQ úg tu l%uh fjkqjg k¾;k rplhd tu p,k uq,ska ksrEmKh
fldg oela jQ w;r fiiq k¾;lfhda th wkq.ukh l<y' m%xY cd;sl rdW,a *dhsfha úiska
1699 oS "Choreograpie" kï .%ka:hla rpkd lr we;'
úisjk ishjfia ueo Nd.hg wdikak j weußldfõ werUqKq Tiald yeu¾iaghska f.a
'Oklahoma' jeks .S; kdgl Music Theatre& /,a, ;=< o fuu k¾;k úkHdih ;jÿrg;a
j¾Okh úh' tu ix.S; kdglfha k¾;k úkHdih NdrjQfha we.akia ä fu,a kï
Ys,amsKshg nj oelafõ' fuys oS kj k¾;kh" cEia" gema iy ùos k¾;k hk úúO
k¾;khkaf.a ßoau rgd m%fhdackhg .ekqKs' ix.S; kdgl ;=< oS k¾;k úkHdih Ndr
Ys,amshd wOHlaI iuÕ tla j fuu k¾;lhka fõosldj u; ks¾udKd;aul j f.dkq lsÍu
^Blocking& isÿ flf¾' j¾;udkfha oS f,dj m%lg wNsjdylfhl= ^Performer& jQ uhsl,a
celaika ;ukaf.a ix.S; m%ix. l,dj ;=< oS k¾;k úkHdih fndfyda úg ;ukau ks¾udKh
lr.;a w.%.KH m%ix. l,d lrefjls' ;jÿrg;a yskaos Ñ;%mgj, .S;j,g wkqrEm j
k¾;kh uqiq lsÍfï oS fuu k¾;k úkHdih meyeos,sj u oel .; yels h'
Choreography hk ixl,amh nef,a jeks k¾;k úê yd ix.S; kdgl iuÕ jHjydrhg
meñKsh o fuu jok f,dalfha merKs u .%Sl kdgHj, tk fldarih fyj;a .dhk jDkaoh
^Chorous& úiska bosßm;a lrkq ,enQ k¾;k ,S,djka hk wre;ska o .uH jQjla nj lsj yels
h' ta wkqj f,dj kdgH l,dj ìys jQ od isg ixp,kh Movement& mokï fldgf.k k¿
ks<shka f.dkq lrñka o" wdkqIx.sl l,djka Bg ixfhdackh lrñka o ks¾udKh lrkq
,nk fõosld Ñ;%h rx. úkHdih Theatre choreography& f,i ie,lsh yels h' weßiafgdag,a
f.a ldjH Ydia;%h kï .%ka:fha g%ecä kdglfha ih úO wx. w;r fm%alaIdj ^Spectacle&
kñka y÷kajd we;af;a fõosldj u; ks¾udKh lrkq ,nk fuu fõosld mska;+rhhs' fuu
fm%alaIdj fm%alaIl wdl¾Ykh i|yd wjYH nj ms<s.kakd kuq;a weßiafgdag,a Bg m%Odk
;ekla oS ke;' th wdkqIx.sl Ys,amsfhl= f.a ld¾hhla f,i olajd we;'
25
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
k¾;k úkHdih fyj;a Choreography rx. úkHdih fyj;a Theatre Choreography
njg meyeos,s j m;aùu isÿjkafka kdgH l,dj ;=< h:d¾:jdoh ìys jQ 19 jk ishjfiaoS
h' m<uqjrg kdgH wOHlaIjrfhl= f.a ìysùu0 isÿ ùh' fojk fcda¾Ê fyj;a ielaia-
fuhsksxcka ^1826-1914& kQ;k kdgH l,dfõ m<uq wOHlaIjrhd f,i ie,lsh yels h'
fuu kj m%fõYfhys jeo.;a wx. jQfha o¾Yk Ñ;%" rx.d jia;%dNrK fuka u k¿ ks<s wx.
p,k Tyq úiska ie,iqï lsÍuhs' fõosldj u; fudfyd;ska fudfyd; uefjk iuia;
fõosld rEmh Tyq w;ska w;sYh ie,ls,af,ka hq;= j ks¾udKh úh' Choreography hkqfjka
kdgHj,g k¾;kh ixfhdackh lsÍula fuys oS woyia fkdflfrk w;r rx. úkHdih
hkqfjka meyeos,s j woyia lrkqfha rx.h yd rx.hg wod< ish¨ u p,k fuka u p,k
fkdjk wjia:d" md;% j¾.hka yd jia;+ka fõosldj u; rx.fha wre;g wkqj WÑ; j fm<
.eiaùuhs' .e<mSuhs' kdgHhl wdrïNfha isg wjidkh olajd lsishï rEm rgd moaO;shla
rx. N+ñh u; ks¾udKh jk w;r fuu rEm w¾:dkaú; j yd wmQ¾j;ajfhka fm< .eiaùfï
l,dj meyeos,s j u rx. úkHdih f,i oelaúh yels h'
Choreography hkafka wre; k¾;k úkHdihg muKla iSud l<fyd;a th fõosld
kdgH lafIa;%fha oS kdgHO¾ó ffY,shg Stylised plays& wh;a kdgH flfrys muKla fhdod
.efkk njg woyila we;s fõ' th iïmQ¾K i;Hhla fkdfõ' Y%S ,xldfõ o 50" 60 hk
oYlj, oS tkï ukfï kdgHhg miq j wd ffY,s.; kdgH ;=< Bg WÑ; k¾;k rgdjka
ie,iqï lr ks¾udKh lsÍu olakg ,enqKs' fidlß" flda,ï yd kdv.ï jeks .eñ kdglj,
k¾;k ú,dYhka yd .uka ;d," fuu ffY,s.; kdgH i|yd fhdod .ekqKs' tf,dj .syska
fuf,dj wdjd ksoiqkls' fuf,i k¾;kh kdgH i|yd WÑ; f,i fhdod .ksñka lrkq
,enQ rx. úkHdih ms<sn| hï w.ehSula 1983 kjl kdgH Wf<f,a nqoaê iy Nla;s hk
kdgHfha ir;a l=udrisxyg ,nd fok ,oS'
Y%S ,xldfõ oS 80 oYlh jk úg kdgH ;=< iDcq k¾;k rgd úkHdi.; lsÍu olakg
fkd,efnk w;r k¿ ks<shka iuQy jYfhka ßoauhdkql+, rx.kj, fhoSu rx. úkHdih
f,i y÷kd .efka' ñka woyia lrkafka ksrEmK ld¾hfha oS l,d;aul yd ßoauhdkql+,
núka hq;= j wx. p,k iuqodhla ks¾udKh lsÍuhs' 1986 j¾Ifha oS urdidoa kdgHh i|yd
m%:u jrg rx. úkHdih hk YS¾Ih hgf;a iq.;md, o is,ajdg iïudk ysñ úh' fuu
kdgHH ;=< wmQ¾j iuQy rx. ld¾hhla olakg ,enqKs' ch,;a ufkdar;akhka f.a .=re ;rej
kdgHfha rx. úkHdih i|yd o iïudk ,enqKs' tfy;a fuu kdgHh ;=< hï k¾;k
rgdjka fuka u k¾;k fkdjk p,k rgdjka o osia úh'
26
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
rx. úkHdih hk ixl,amh yqfola fõosld kdgH i|yd k¾;k rgdjka WÑ; j
fhdod .ekSug muKla iSud fkdjkakls' tfia u th kdgH O¾ó kdgHj,g muKla
fkdj f,dalO¾ó ^Realistic plays& kdgH i|yd o fhdod .efkkakls' ta ksid j¾;udk
kdgH l,dj wrNhd rx. úkHdih hkak mq¿,a wre;la iys; ixl,amhls' n¾fgda,aÜ
fn%IaÜf.a kdgHhla jQ 'hlaId.ukh' ks¾udKh l< O¾uisß nKavdrkdhlg 1995 rdcH
kdgH Wf<f,a fyd| u rx. úkHdih i|yd iïudk ,enqKs' tf,i hlaId.ukh" ulrd
jeks kdgHj, rx. úkHdih ks¾udKh lr we;af;a yqÿ k¾;k p,k weiqfrka fkdj pß;
úiska u lrkq ,nk l%shdjka Action& weiqfrka h' 2000 rdcH kdgH Wf<f,a oS fyd| u rx.
úkHdih i|yd O¾uisß nKavdrkdhlf.a fg%dacka ldka;dfjda kdgHfha fcfrdï o is,ajdg
iïudk ,enqKs' tfy;a tu kdgHfha k¾;k p,k úiska kdgHfha wre; hgm;a l< njg
úfõpkhla o Bg t,a, úh'
by; lreKq ie,ls,a,g .ekSfï oS rx. úkHdih hkq yqÿ k¿ ks<s k¾;k ú,dihka
fõosldj u; rxf.daÑ; j ilia lrkq ,eîulg jvd kdgHO¾ó iy f,dalO¾ó hk ´kE
u iïm%odhlg wh;a kdgHhl ñksia l%shdjka ixp,kh ^Movement& mokï fldgf.k
fõosldfõ wjldYh ukd f,i Ndú; lrñka fiiq wdkqIx.sl l,djka o wmQ¾j;ajfhka
hq;= j iqixfhdackh lrñka bgq lrkq ,nk ks¾udKd;aul l%shdj,shls' fuys oS ixp,kh
^Movement& fuka u tfia .;sl fkdjk wjia:d o wh;a fõ' ksoiqkla f,i fõosldj u;
p,kh fkdjk mqoa.,fhl= fuka u jia;=jla jqj o Bg wh;a f,i ie,lsh hq;= h' geíf,da
fyj;a ksi, rE ksoiqka h' k¿ ks<shka úYd, ixLHdjla isá f,dalO¾ó yd kdgHO¾ó hk
ffY,Ska fol u fhdod .;a "W;a;udù" kdgHfha le,Ej ueùu i|yd k¿jka Wmfhda.S
lrf.k .ia ks¾udKh lrk w;r u .ia fuka isák k¿jkaf.a uqúka l=re¨ Yío ksl=;a
flf¾' fuu kdgHfha u ÿïßh kej;=ï fmd< f,dal O¾ó ffY,shg wkqj miq;,
ks¾udKhlska bosßm;a lr we;'
j¾;udk kdgHj, rx. úkHdih fndfyda úg isÿjkqfha kdgH wOHlaI w;ska h'
iuyr kdgHj, oS th Ndrj fjk u Ys,amSyq isáhy' W;a;udù yd fg%dacka .eyekq kdgHhkays
rx. úkHdih Ndr jQfha iqúkS;d iqnisxy iy fcfrdï o is,ajd hk Ys,amSkag h' rx.
ffY,shg wkqj rx. úkHdih ks¾udKh l< hq;= fõ' fõosldj u; iuQyhla isák úg
muKla fkdj tla wfhl= yd fo;=ka fofkl= isák úg o rx. úkHdih ks¾udKh lsÍfuka
w¾:mQ¾K yd ri mQ¾K fõosld oiqkla fm%alaIlhdf.a fk;g yd is;g fhduq l< yels jkq
we;' fpfldma f.a kdgHhl b;d oeä f,i wdorfha .s Kq ;reKfhla Tyq urd.;a ,iaik
iqÿmdg uqyqÿ ,sysKsfhl= lsis f;areula ke;s j Tyq wdorh lrk <|f.a fomd uq, ouk
wjia:dj ks¾udKh lsßu tys rx. úkHdifha tla wjia:djls' iq.;md, o is,ajd ksIamdokh
27
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
l< urdidoa kdgHfha rx. úkHdih hkq l=ulaoe hs wjfndaO lr.; yels wjia:djla
fuf,i olajuq'
^wNsrEmK fmryer úYd, fjhs' th udrl k¿jla njg m;afjhs' taldldr ßoauhlska
ix.S;h wefia' froaola fmdrjd .;a frda.Ska fofofkl= f.ka yÕjkafka wYajfhls' Tjqyq
lr;a;hla weof.k t;s' tys urK jOhg lem jQfjla fjhs' mQclfhla Tyqg wjika
wd.ñl j;dj;a ,nd fohs' lr;a;h iuÕ tk frda.Syq l=,au;a j úldr md;s' we;efula
ikakshlska fuka weo jefg;s' hgm;a lr.;a iskd iy fl|sß,s wefia' ix.S;h wkqj md
kÕk y~ o wefia'&
ñka fmkS hkafka k¿ ks<shka fm< .eiau muKlska rx. úkHdih ks¾udKh l<
fkdyels njhs'
wjika jYfhka by; lreKq iudf,dapkh lsÍfï oS rx. úkHdih Theatre choreog-
raphy& hkq kdgH fõosldj u; isÿ lrkq ,nk iuia; ixfhdackhhs' Overall composition&
fuys oS ixfhdackh hkqfjka woyia lrkqfha fõosldj u; ñksia l%shdjka ^Human action&
ixp,kh flakaøfldgf.k wjOdkh" ia:djr nj" wkqms<sfj<" iu;=,kh u;=jk whqßka
fuka u wmQ¾j;ajfhka hq;= j fm< .eiaùuhs' fuys oS kdgH uQ, O¾u jk p,k" yev;,"
j¾K" Yío hk ish,a, u wh;a fõ' tkï wdkqIx.sl l,djkaf.a iqixfhdackhhs' kdgHfha
wre;g noaO j tys ßoauhg wkql+, j rx. úkHdih f.dvke.Su w;sYhska jeo.;a fõ' ukao
h;a th fõosldj ;=< wjldYh ks¾udKd;aul j Ndú; lrñka fm%alaIlhd yuqfõ fudfyd;ska
fudfyd; uefjk iÔù rEmdj,sh neúka h' yqfola k¿ ks<shka fm< .eiaùu hk mgq
ixl,amhg jvd fõosldj u; ñksia l%shdjka flakaø fldgf.k tys ishqï wre;a okjk
wdldrhg fiiq wdkqIx.sl wx. o ukdj iqixfhdackh lrñka bgq lrkq ,nk rx. úkHdih
kdgH ks¾udKh ;=< iuia; ixfhdackhhs' th kdgHfha .eUqr" wmQ¾j;ajh fuka u
úúO;ajh" úÑ;%;ajh yd ksrEmKh ;Sj% lrhs'
tï'fÊ' la,hsõ Ydka;
ks' úÿy,am;s - Ydka; wdkd úoHd,h
l=reKe.,'
28
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
rx.N+ñ w,xlrKh
kdgH l,dj wka ish¨ l,djka w;=ßka iqúfYaIS jkafka Y%jH oDYH iÔù úkaok
udOHhla jk fyhsks' tfia u oDYH ldjH f,i o kdgH l,dj ye|skafjk neúka fuu
wmQ¾j l,d udOHh iïnkaO j oDYH md¾Yjfha úfYaI jeo.;alula we;s nj y÷kd .;
yels h'
iduQysl m%h;akhla f,iska fm%alaIlhd yuqjg tk kdgH l,dfõ k¿jd f.a ld¾hNdrh
jeo.;a u idOlhhs' fiiq wdkqIx.sl wx.hka f.ka isÿ flfrkqfha k¿jd biau;= lr
oelaùu yd Tyqf.a rEmK ld¾hh i|yd w;aje,la ùu h'
ta w;rg wx. rpkh" wdf,dallrKh" fjiafudaia;r rpkh" ix.S;h yd rx.N+ñ
w,xlrKh hkdoS wdkqIx.sl wx. ish,a,;a wh;a fõ'
lsishï rplhl= w;ska ks¾udKh jQ kdgH fm<la Y%jH oDYH iÔù w;aoelSula f,i
fm%alaIlhd fj; muqKqjkafka wOHlaIjrhd h' ta i|yd Tyq k¿ ks<shka yd wdkqIx.sl
Ys,amSka f.a iyh ,nd .kakd w;r ufkdarEm fm<la f,i ;u ukfiys rx. .; jQ kdgHh
ms<sn| fiiq Ys,amSka oekqj;a lr Tjqka u.ska tu ufkdarEmh h:d¾:hla lr .ekSug W;aidy
.kS' fï wdldrhg ;uka kdgHh bosßm;a lsÍug woyia lrk rx. ffY,sh yd msg;g fokq
,nk w¾:l:kh ie,ls,a,g .ksñka rx.N+ñ w,xlrKhka ms<sn| wfmalaIdjka bgqlr
.ekSug wOHlaIjrhdg iydh jkafka rx.N+ñ w,xlrK Ys,amshd h'
fuf;la f,dalfha ìys j we;s úúO kdgH m%fNao wOHhkfha oS meyeos,s jkafka
rx.N+ñ w,xlrKh ms<sn| j tla úiañ; l%ufõohla fkdue;s nj;a ta ta ffY,Skag wkqj
kdgHlrejd úúO ks¾udKd;aul l%ufõohka Tiafia rx.N+ñ w,xlrKh ms<sn| wjYH;djh
bgq lrf.k we;s nj;a h'
29
kdg
H y
d rx.
l,dj
13 jk
fY
%AKsh
.=re u
d¾f.
damfoaY
ix.
%yh
úúO kdgH m%fNao
ksIamdos; ffY,sh wkqj
f,dalO¾ó
iajNdúl jdoh
tñ,afida,d fykaßlawekagka fpfld*a
keröfuka fm%alaIlhdgoefkk yeÕSï wkqj
uOHld,SkkdgH
wN+;rEmS tmsla ùos kdgH <ud kdgH
ñiagß ñ/l,a fud/,sá
iqLdka; m%yikfYdaldka;
.%SlY%S ,dxflah
fidlßflda<ïkdv.ï
ffY,s.; kdgH^ukfï$isxyndyq&
.S; kdgluqød kdgl
ld,Sk iudc fjkiaùï mdol lr.;a
Ök cmka hqfrdamSh ixialD;kdgH
fYalaIamsh¾kdgH
Tfmrd fkdalnqls
nef,aTfmrdg%ecä
flduä
kdgH O¾ó
30
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
by; igyk mßos f,dalfha fuf;la ìys j we;s úúO ffY,Ska yd wdlD;Skaf.ka hq;=
kdgHhka i|yd wjia:dfjdaÑ; mßirh fyda fõosld w,xlrKhka fm%alaIlhd fj; bosßm;a
l< wdldr lsysmhla my; wdldrhg y÷kd .; yels h'
01' øjHuh - ;%sudK fõosld WmlrK" mqjre" Wmfõosld" rx.NdKav yd
Ñ;%s; jia;% wdosh u.ska fõosld w,xlrKhka isÿ lsÍu fndfyda
úg ;d;aúl;ajhg ióm j kdfgHdaÑ; mßirh ueùug fuu
l%ufõoh Ndú; lrhs'
02' ixl,amrEmuh - ;u ukfiys Ñ;a;rEm fyj;a ixl,am rEm ujd .ekSfï
fm%alaIlhd i;= yelshdj Ndú; lrñka .oH ixjdo moH fyda
.S; u.ska mßir j¾Kkhka isÿ lsÍu fuys oS isÿ fõ' ta wkqj
ysia fõosldj u; fm%alaIlhd ukiska kdgHhg wod< mßirh
ujdf.k kdgH ri ú|Su fuys oS isÿ fõ'
03' ixfla;d;aul - hï hï ixfla; weiqßka woyia f;areï .ekSug fm%alaIlhd
;d;a;aúl oEjeka; miq;, fyda rx.NdKav fjkqjg fõosldjg
f.fkk l=vd ixfla;d;aul WmlrK wdY%s; j mßirh ujd
.ekSu fuys oS isÿ fõ' mqgqjla u.ska rdc iNdjla ixfla;j;a
lsßu" l=reishla u.ska lk;a;la ixfla;j;a lsÍu wdoS jYfhks'
04' wf,dal Wml%u - j¾K úksúol" äðg,a m%lafIamk hka;% yd lgjqÜ ^yev;,
iy bj;a l< ;yvq yryd wdf,dalh hjk Wml%u& wdoS u.ska
fõosldfõ ..ksldj u; o¾Yk ueùu'
05' ñksia isrer u.ska - Ôjudk ñksia isrer u.ska fõosldj u; úúO yev;, yd
o¾Yk ueùfuka wjia:djg WÑ; mßirh ueùu <ud kdgHhl
oS .ia f,i oE;a úys¥ bßhõfjka <uqka fõosldfõ isg
jkdka;rhla ksrEmKh tjka wjia:djls'
06' bÕs yd wNsrEmK u.ska - ysia wjldYhg ðjh foñka k¿jl= wdx.sl yd
id;a;aúl Ndú; lrk wdldrh u.ska úúO WmlrK yd
mßirhka ueùu fuys oS isÿ fõ'
31
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
by; oelajQ l%ufõohkag wu;r j ks¾udKlrKfha oS ;u mßl,amkd yd ks¾udK
yelshdjka u; kj;u l%ufõohka Tiafia kdgHhg wjYH fõosld w,xlrKhka ueùug
wjia:dj fõosld kdgH l,dj ;=< mj;S'
Nr;uqks jrhdg wkqj kdgH l,dj f,dalO¾ó yd kdgH O¾ó f,i m%Odk fldgia
folla jk w;r f,dalO¾ó fyj;a iajdNdúl f,dalh ta whqßka ks¾udKh lrk kdgH
i|yd rx.N+ñ w,xlrKh mq¿,a f,i Ndú; lrhs' fõosldj u; isÿjkafka ienE u isÿùula
h hkak fm%alaIlhd fj; ta;a;= .ekaùu i|yd ";;a;ajdkqrEmS udhdj" Ndú; lrk iajdNdúl
fyj;a ;d;a;aúljdoS kdgHlrejd ta i|yd úYd, iydhla ,nd .kafka rx.N+ñ w,xlrKhka
f.ks' 17 jk ishji jkúg w;s oEjeka; fuka u úÑ;%j;a rx.N+ñ w,xlrKhka u.ska
fm%alaIlhd wdl¾Ykh lr .ekSug oerE W;aidyh fud,sh¾ wdoS kdgHlrejka f.a kdgH
ms<sn| i|yka f;dr;=rej,ska fy<s fõ'
19 jk ishji jk úg o we;eï kdgHlrefjda wuq wuqfõ iajdNdúl;ajh fõosldj
u; ksrEmKhg W;aidy .;ay' fojeks fcda¾Ê kï wdosmdojrhd jkdka;rhla fõosldj u;
ksrEmKh i|yd ienE .iaje,a fõosld .; l< njg we;s i|yk Bg ksoiqkls'
fï ;;a;ajfhys we;s kqiqÿiq nj f;areï.;a wekagka fpfld*a yd fykarsla bíika
jeks h:d¾:jdoS kdgHlrefjda kdgH msgm; u.ska wfmalaIs; mrsirh" b;d ie,ls,af,ka
f;dard fírd .;a wx.hka fhdod .ksñka kdgHfha iuqohd¾:h ixfla;j;a jk mßos fhoSug
W;aidy .;ay' jrla wekagka fpfld*a mjid we;af;a "fõosldj u; ;=jlal=jla ;snqfKd;a"
kdgHfha lsishï wjia:djl th m;a;= fjkakg kE" hkqfjks' fõosldj iajdNdúl;ajhg
ióm f,i w,xlrKh l< o ta u.ska kdgHh yd iïnkaO ixfla;d;aul m%ldYkhla isÿ
lsßug fuu kdgHlrefjda W;aidy .;ay'
"fj,a t<shla - fndfyda l,l isg .rd ye¿Kq foajia:dkhla" ta wi< <s|la iy merKs
wdikhla - merKs fidfydka.,a jeks úYd, .,a len,s - .x.d jf.a j;a; foig
mdrla jeà we;' ' ' ' ' ' ' ' ' wE;ska úÿ,s lïì lKq fm<la we;' wE; laIs;scfha
fkdmeyeos<s j fmfkk k.rhl igyka we;' ' ' ' '
hkdoS jYfhka wekagka fpfld*a f.a "fpßj;a;" Cherry Orchard& kdgHfha fojeks wxlh
wdrïNfha oS ;sìh hq;= fõosld ieleiau ms<sn| olajd we;s úia;rhg wkqj" kdgHfhka
bosßm;a jQ jevjiï iudc l%ufha mßydksh;a" OkjdoS wd¾Òl l%ufha ke.S isàu;a ixfla;j;a
lr we;s njg olajk úpdrl woyia by; lreKg losu ksoiqkls'
32
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
33
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
;j;a we;eï kdgHlrejka kdgHfha miqìï w,xlrKhkag fhdok j¾K wkqj o
ixfla;d;aul ksrEmKhla lsßug W;aidy .;a wjia:d olakg ,efí'
'mSg¾ fyda,a' kï iqm%lg bx.%Sis kdgH ksIamdoljrhd 'uelan;a' kdgHh ks¾udKh
lsÍfï oS r;= iy m,d meyeh fõosldfõ Ndú; l< w;r" mSg¾ nDla kï kdgH ksIamdoljrhd
'Bämia' kdgHh ksIamdokh lsÍfï oS l¿ yd rka meyeh fõosldjg fhoS h' rka meye
miqìul l¿ we|.;a k¿ ks<shka iqkaor oel=ula jQ nj Tyqf.a woyihs'
20 jeks ishjfiys kdgH l,dfõ kj fmr<shla isÿ l< kdgHlrejl= jQ 'n¾fgda,aÜ
fn%IaÜ' ish kdgHhka ys m%ldYkh ;Sj% lsßu i|yd;a" ;j;a wjia:djl fm%alaIlhd fj;ska
;od;aólrKh LKavkh lr ;uka n,kqfha kdgHhla h hkak ta;a;= .ekaùu i|yd;a rx.
miq;, yd úúO ;dlaIKsl fuj,ï Ndú; lr we;' iskud yd ia,hsâ o¾Yk" úúO m%ldY
we;=<;a mqjre wdosh ta w;r fõ'
"ñiag¾ mqka;s,d wekaä ysia uEka u;a;s" kdglh
34
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
rx.N+ñ w,xlrKh ms<sn| ld¾hNdrh ;uka fj; mjrd .kakd rx.N+ñ w,xlrK
Ys,amshd t;eka isg iuia; kdgHfha b;d j.lSï iy.; ld¾h Ndrhlg Wrfohs' m%:ufhka
u wOHlaIjrhd f.a is;eÕs ukd f,i jgyd .ekSu" woyia yqjudre lr .ekSfuka we;s
lr.kakd ukd wjfndaOh fuu ld¾hfha id¾:l;ajhg n,mdhs' bka wk;=re j kdgH
msgm; weiqßka fudyq .fõIK yd wOHhk ld¾hhl ksr; úh hq;= fõ' ta wkqj kdgH
msgm; u.ska bosßm;a flfrk foaYh" ld,h" hq.h wdoS lreKq fuka u kdgH bosßm;a lrk
rx. ffY,sh" bka u;=jk pß; iajNdjhka wdosh rx.N+ñ w,xlrK Ys,amshd f.a .fõIKhg
f.dapr úh hq;= h' kdgHh jQl,S iduQysl m%h;akhla jk fyhska u" rx. md;%hka yd fiiq
wdkqIx.sl Ys,amSka jk wdf,dallrK Ys,amshd" rx.jia;% ks¾udK Ys,amshd" iy rx. úkHdi
ks¾udK Ys,amshd wdoSka iu. o iïnkaO fjñka ks¾udKh ms<sn| woyia yqjudrej yd fmdÿ
iïuq;Skag t<öu isÿ l< hq;= h'
by; ish¨ wdldrhkaf.ka ;u ks¾udK ld¾hh i|yd oekqñka yd wjfndaOfhka
ikakoaO jk rx.N+ñ w,xlrK Ys,amshd ;u w,xlrKhka m%dfhda.sl j fõosldj i|yd
ieliSfï oS úfYaIfhka wjOdkh fhduq l< hq;= ;j;a jeo.;a lreKq /ils'
) rEmK rgdjg .e<fmk mßos fuka u k¿ ld¾hh biau;= jk mßos fõosld w,xlrK
ielish hq;= ùu bka m<uq jekakhs' tfia u ks¾ñ; w,xlrKh;a k¿ ks<shkag
ndOdjla fkdúh hq;= ùu w;HjYH h' fõosldfõ we;s iSñ; bvlv ukdj
l<ukdlrKh lr .ksñka" rEmK Ys,amSkag ksoyfia fõosldfõ ießieÍug wjldY
ie,iSug o fuys oS j. n,d.; hq;= fõ' fuys oS fõosldfõ mßudKh yd Ndú; lrk
WmlrK yd mqjre wdosfhys m%udKhka ms<sn| ksjeros oekqula w,xlrK Ys,amshdg
;sìh hq;= h'
tfia fkdjqjfyd;a l=vd bvlvla ;=< rx. ieris,s yd WmlrK /ila uOHfha ysrjQ
fyda w;rux jQjl= njg rEmK Ys,amshd m;a fõ' tneúka ksrjq,a f,i os. m<, Wi wdoS
m%udKhka y÷kd .ekSug l%ufõohka ielish hq;=jdla fuka u ta ta ;;a;ajhkag .e<fmk
mßos ;u boslsßï fyda wegùï isÿ l< hq;= h' ksoiqkla f,i tfia fkdjqjfyd;a "1 rEmh"
mßos fõosld ie,eiaula wfmalaIs; kdgHlrejl= bvlv yd m%udKhka fkdie,lSu u; "2
rEmh" mßos bvlv fkdue;s fõosld mßirhla ms<sn| w;aoelSï yd wkjYH lrorj,g uqyqK
fokq we;'
"
35
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
1 rEmh
2 rEmh
kdgHhla ri ú|Sfï wfmalaIdfjka fm%alaId.drfha /|S isák fm%alaIlhd fj; idOdrK
fm%alaIdjla ,nd oSfï j.lSu kdgHlrejdg oeßug isÿ fõ' fuys oS rx.N+ñ w,xlrK
Ys,amshd o hï iSudjka yd j.lSïj,g k;= úh hq;= h' fm%diSkshï fyj;a y;/ia wdrelal=j
úksúo fõosldj foi n,k fm%alaIlhdg fmdÿfõ fõosldfõ iEu ;ek u tlfia o¾Ykh
fkdfõ' tfyhska fhfokakd jQ fõosld w,xlrKhka my; 3 rEmh mßos iEu fm%alaIlhl=g
u o¾Ykh jkakd jQ iSudj ie,ls,a,g .ksñka fhoSu fma%laIlhdg fuka u rEmK Ys,amshdg
o uy;a rel=,la fjhs'
3 rEmh3 rEmh3 rEmh3 rEmh3 rEmh
36
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
kdgHh i|yd odhl jk ish¨ Ys,amSkag u myiqjla ie,fik mßos fõosld w,xlrKh
ieliSu o jeo.;a jQ wjYH;djls' tfyhska fõosldj u; /|ùu" p,kh yd laIKsl j
fjkia lsÍï wdoS kdgHfha wjYH;djkag .e<fmk f,i ir, fuka u ieye,a¨ wdldrhg
ieris,s yd WmlrK wdosh f.dvke.sh hq;= h' ir, fuka u ieye,a jQ muKska Yla;sh fyda
ia:djria:fhys W!k;djla fkdjk f,i fuu ks¾udKhka ieliSu o w;HjYH h' ta ukao
h;a" rEmK Ys,amshdg ukd úYajikSh;ajhlska fuka u wmyiq;djlska f;dr j fuu ieris,s
yd .kqfokq lsÍug wjldY ie,iSu m%uqL j.lSula jk fyhsks'
) fõosld w,xlrK ks¾udKfha oS j¾K yd yev;, ms<sn| j wjOdkh fhduq lsÍu
w;HjYH h' rx.jia;% yd miq;,fha tl u j¾Khla jqjfyd;a k¿jka miq;,
w,xlrK bosßfha biau;= fkdjkq we;' we;eï f¾Ld fyda yev;, fuka u wkjYH
ixlS¾K foa fya;=fjka o w,xlrKhka ;=< rEmK Ys,amshd hgm;a fjhs'
) ,xldfõ kdgH l,dj i|yd fjka j we;s fõosldjka ms<sn| úuiSfï oS ta tla tla
fõosldjka úúO bvlv yd m%udKhkaf.ka hq;= nj jegfya' tfyhska úYd, m%udKhla
o¾Yk jdr meje;aùu wfmalaIdj kï osjhsfka kE u rx. Yd,djl rÕ oelaúh yels
kdgHhla ks¾udKh l< hq;= h' fuu wjYH;djh o imqrd,Sfï yelshdj w,xlrK
Ys,amshd i;= úh hq;= h'
fï ;;a;ajhka fkdi,ld ks¾udKh lrk ,o we;eï kdgH o¾Yk jdr tlla fyda
lSmhla muKla rÕ olajd mßydkshg m;ajk w;r ;j;a wjia:djl k.rfhka msg; bvlv
myiqlï wju fõosldjl kdgH krUk fm%alaIl msßila fj; bosßm;a lsÍfï oS olakg
,efnkqfha rx. N+ñ w,xlrKhkaf.ka fldgila muKs' fiiq fldgia fõosldfõ bvlv
wmyiq;djh u; rx. Yd,dj msgqmi f.dv.id ;eîug isÿ jQ wjia:d o we;'
) ,xldfõ kdgH ksIamdokh lsÍfï oS kdgHlrejd uqyqK fok m%n, u wNsfhda.h kï
wd¾Òl wmyiq;djhs' fuu wNsfhda.hg id¾:l j uqyqK oSfï oS fõosld w,xlrK
ks¾udKlrejdg o úYd, odhl;ajhla oelaùug yelshdj we;' wju uqo,la jehlr
Wmßu M, kdgHhg w;a lr oSfï oS ks¾udKd;aul Wml%u yd wdfoaYl Ndú;h u.ska
fuka u wvq úhoï ;dlaIKsl l%ufõohka kdgHh i|yd odhl lr .ekSug W;aidy
.; hq;= h'
) tfia u rg mqrd o¾Yk jdr mj;ajñka kdgHhla mj;ajdf.k hdfï oS m%jdyk myiqj
o ks¾udKlrejdf.a ie,ls,a,g fhduq úh hq;= lreKls' wju fhÿï" fuka u tl u
ieris,a,la u.ska wjYH;djka lsysmhla bgqjk mßos nyqld¾h WmlrKhka ieliSu"
37
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
fõosldj u; úYd, f,i fmkqk o l=vdjg yels<Sug yels mßos yd iSñ; bvlvla ;=<
weisÍug yelsjk mßos miq;, boslsÍfuka m%jdyk myiqjla ie,fia' Yla;sh yd l,a
meje;au fuka u ieye,a f,i ks¾udKh" laIKsl j .e,ùu" yels<Su" iúlsÍu wdosh
isÿ lsÍug yels jkafka kï th jvd m%dfhda.sl jkq we;'
by; ish¨ lreKq ms<sn| wjOdkh fhduq lrñka fõosld miq;, yd ieris,s fuka u
fõosld WmlrK ks¾udKh lrk fõosld w,xlrK Ys,amshd tlajr u ;u ks¾udKh kshñ;
wuqøjH fhdod ks¾udKhg fhduq fkdúh hq;= h' kdgH mqyqKqùï ld,h ;=< ish ks¾udK
lghq;= l%shd;aul lrñka" jßkajr ks¾udKh lr.;a o< is;=jï igyka wdY%h lr.ksñka
wjika woyilg t<öu l< hq;= h' bka wk;=re j fhdað; ieris,s yd WmlrKhka ys
mßudKfhka l=vd wdlD;s Dummi& ilid fhdað; j¾Khka wdf,am lr kdgH lKavdhug
bosßm;a lsÍu jvd m%dfhda.sl lghq;a;ls' tu.ska rEmK Ys,amshd ;ud rÕmEug kshñ;
fõosld mßirh ms<sn| wjfndaOhla ,nkjdla fuka u fiiq fjkialï yd kj tla lsßï
wdosh ms<sn| tlÕ;djhkag t<eöug o yelshdj ,efí'
fï ish,a,g miq wjidk mqyqKqùï wjia:djkag" úfYaIfhka ifõY mqyqKqj jk úg
ukd f,i ksud l< fõosld w,xlrKhka fõosldjg f.k tau u.ska rEmK Ys,amSkag fuka
u fõosld mßmd,lg o ukd myiqjla ie,fia' tfia u ux., o¾Ykh jkúg ish¨ .eg¨
uÕ yer jvd m%dfhda.sl jQ;a id¾:l jQ;a ks¾udKhla bosßm;a lsÍug fuu l%shdj,s rel=,la
jkq we;'
úúO fõosld WmlrK ieliSfï oS Ndú; lrk ;dlaIKsl fuj,ï l=vd mßudK
wdlD;s ilik wdldrh ms<sn| is;=jï fuka u fõosld WmlrK yd miq;, o¾Yk lsysmhla
ir, j ks¾udKh lrkafka flfia o hkak ms<sn| is;=jï fm<la my; olajd we;'
38
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
39
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
uKavmh fyj;a Wm fõosld ks¾udKh lsÍu
m<uq woshr
fojk woshr
f;jk woshr
40
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
mäfm< ilia lsÍu
m<uq woshr
fojk woshr
41
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
rx.df,dalh ' ' ' ' ' '
"kdgH jkdyS flfkl=f.a isf;ys my< jkakd jQ ks¾udK m%mxphls' th jpkh
Tiafia ixjdo njg fmr<S k¿ ks<shka yd fiiq l,d udOHj, ixl,kfhka rx. N+ñhla
u; Ôjh ,nhs" hkqfjka uydpd¾h we,vhsia ksfld,a mjihs' fuys i|yka jk fiiq l,d
udOH w;r rx.N+ñ wdf,dallrKhg j¾;udkfha ysñjkafka iqúfYaIS ia:dkhls' fõosldj
u; m%;sks¾udKh jk rx.h i|yd fhdok wdf,dalh rx.df,dalh hkqfjka ir, j ye|skaúh
yels h' wdyd¾h wNskh hg;g wh;ajk rx.N+ñ wdf,dallrKh Stage Lighting& j¾;udkfha
fm%diSkshï fõosldfõ fmkajk kdgH i|yd w;HjYH idOlhla njg m;a j we;' ta u.ska
jvd;a hym;a fm%laIdjla ^Spectacle& fm%alaIlhd ^Audience& yuqfõ oelaúh yels ùu thg
fya;=jhs'
19 jk ishjfiys w. Nd.fhys kQ¾;s l,dj w. k.rh wdY%s; j jHdma; ùu foaYSh
kdgH l,dfõ úldYkfhys jeo.;a ixêia:dkhla úh' fï ksid fm%alaId.drhla ;=< rÕ
oelaúh yels kdgH l,djla ìys ù wo olajd u úldYkh fjñka mj;S' wm fuys oS rx.N+ñ
wdf,dallrKh hgf;a l;d lrkq ,nkafka tjeks fm%diSkshï fõosldjla iys; kdgHd.drhla
;=< Ndú; lrkq ,nk wdf,dal myka j¾. ms<sn|jhs' msx;+r rduq fõosldj ^Picture frame
stage& fm%diSkshï wdÉ Proscenium Arch& fndlaia ;shg¾ Box Theater& y;rjeks ì;a;sfhka
,efnk m%;sM,h Fouth wall effect& wdoS úúO kïj,ska fm%diSkshï fõosldj ye|skafõ' fuu
fõosldj ms<sn| ksjeros oekqula ,nd .ekSu wdf,dallrKfha oS jeo.;a fõ' fuys oS fõosld
N+f.da,h ^Stage Geography& b;d jeo.;a fõ' fmÜáhl yevh we;s fuu fõosldfõ tla
ì;a;shla ^m%Odk ;srh we;s me;a;& bj;a lsÍfuka fm%alaIlhdg rx.h oDYHudk fõ' fiiq
ì;a;sj,ska rx.h fkdfmfkk ksid tajd wkaO ì;a;s Blind wall& kñka ye|skafõ' kdgHhla
n,k úg meh 2 la fyda wdikak fõ,djla wm olskafka tl u rduqjls' kdgHfha tk
cjksld wkqms<sfj<lg tl u k¿ le, iðù f,i fhdod .ksñka tl u ;ek msysá iaÒr
fõosldfõ ;ks rduqjla Tiafia fm%alaIlhd fj; bosßm;a l< hq;= h' tu ksid rduqj ;=<
oDYHudk jkakd jQ fõosld miq;, fuka u rEmK Ys,amSkaf.a yev;, ms<sn|j o fõosld
kdgHhl oS ie,ls,su;a úh hq;= h' fï i|yd w¾:j;a f,i fõosldj Ndú; lsÍug fõosld
N+f.da,h ms<sn| j wjfndaOfhka hq;= j k¿ ks<shka iy fiiq wdkqIx.sl l,djka ukdj
fufyhúh hq;= h'
UR UC UL
DR DC DL
UR UC UL
CR C CL
DR DC DL
Wv$by<
ol=K
Wv$by<
ju
ueo
ol=K
ueo
ueo
ueo
ju
há$my<
ol=K
há$my<
ueo
há$my<
ju
Wv$by<
ueo
42
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
fõosldj fldgiaj,g fnod we;s wdldrh
fm%diSkshï fõosldj Wvq fõosldj Up stage& yd há fõosldj Down stage& hkqfjka
m%Odk fldgia follg fnod we;' miq j tu rx. N+ñh fldgia 6 lg fyda 9 lg fnod
.; yels h' fldgia 15 lg fnod olajk wjia:d o we;' fuu fnoSïj,ska n,dfmdfrd;a;=
jk wruqKq lsysmhla u we;' wOHlaIjrhdf.a ld¾hh i|yd myiqjla f,i rx.df,dal
wOHlaIjrhd f.a ld¾hh myiq lsÍu i|yd fyda fõosldj u; .=Kd;aul fm%alaIdjla
m%;sks¾udKh lsÍu hk úúO fya;+ka oelaúh yels h' kdgH fm< rpkfha oS u we;eï
rplhska fõosldj u; kj rEm moaO;sh fm< .iajk wdldrh ms<sn|j o i,ld n,k nj
mjihs' by; rEm igyfka oelafjk fõosld N+f.da,h fyd|ska wjfndaO lr.;a miq j
wdf,dal myka ms<sn| j wmf.a wjOdkh fhduq lruq'
wdf,dal myka j¾. ' ' ' '
j¾;udkfha mska;+r rduq fõosldfõ Ndú; lrkq ,nk wdf,dal myka j¾. rdYshla
y÷kd .; yels jqj;a tajd m%Odk fldgia follg j¾. l< yels h'
1' tla ia:dkhlg muKla wdf,dal Odrdj fhduq lrjk myka' fïjd fhduq
myka hkqfjka kï lrhs' Spot Lights hkqfjka bx.%Sis NdIdfjka y÷kajhs'
2' fõosldj mqrd úisr me;sÍ hk wdf,dal loïnhla ksl=;a lrjk myka' fïjd
Odrdf,dal myka hkqfjka y÷kajhs' bx.%Sis NdIdfjka Flood Lights fyda Fresnel
Lights hkqfjka kï lrhs'
) fhduq myka Spot Lights&
idudkHfhka wdf,dal myka j¾. y÷kajkafka thg kshñ; ixfla; wxlhlsks'
Wod( meÜka kïn¾ 23 myk = PATT23
meÜka kïn¾ 123 myk = PATT123
myka j¾. .Kkdjla we;s ksid wmg wdf,dal mykla ñ, oS .ekSug wjYH kï wm
l< hq;af;a kshñ; ixfla; wxlh mjid th fjf<| fmdf<ka b,a,d isàuhs'
43
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
PATT 23 myk
fuh fõosldfõ nyq, j Ndú; lrk fhduq mykls'
fuu myfka yevfhka fhduq mykla hkqfjka ye|skaúh
yels jqj;a j¾;udkfha myfka yevh n,d th l=uk
mykla o hkak ksYaÑ;j u lsj fkdyel' ula ksido
j¾;udkfha ;dlaIKfha oshqKqj;a iuÕ úúO yevfha
fhduq myka j¾. fjf<| fmd<g meñK ;sîuhs' b;d
os. y;/ia yevfha fhduq myka wo fõosldfõ Ndú;
lrkq oelsh yels h' tfia u fuf;la l,a Ndú; l<
tla W;a;, ldphla iys; fhduq myka fjkqjg W;a;,
ldp folla iys; fhduq myka oelsh yels h' fhduq
mykl idudkHfhka 500W isg 2000W olajd muK
Odß;djlska hq;a n,an we;' n,anh iy ldph w;rg
Gobo fyda Diafram kñka ye|skafjk WmlrK fhdod miq;srh ^Cyclorama& u; ksYap,
PdhdrEmhla ,nd .; yels h' tfuka u ldphg msgqmiska Ig¾ia ^Shaters& tyd fuyd
lsÍfuka my; oelafjk mßos úúO yev;, miq;srh u; ,nd .; yels fõ'
úYd, wdf,dal ljhla fyda l=vd wdf,dal ljhla tfia fkdue;s kï fjk;a yev;,hla
by; rEm igykaj, we;s wdldrhg Ig¾ia yiqrjñka ,nd .; yels h' fuhg wu;r j
l,ska i|yka l< "gobo" oud wjYH rEmh o ,nd .; yels h' fhduq mykl we;af;a W;a;,
ldphls' n,anh r|jd we;s miq;,fhys we;s mrdj¾;lh u.ska wdf,dal lsrK W;a;,
ldph yryd kdNs .; ù wdf,dal ljhla ks¾udKh fõ' fhduq myka fõosldfõ r|jd we;s
ia:dkh wkqj;a úúO kïj,ska y÷kajhs' my< fõosldfõ ol=Kq mi by< r|jd we;s úg
Right Spot = R.S. jï mi by< r|jd we;s úg Left Spot = L.S. tam%kfha fomi by< me;sj,
r|jd we;s úg ^Side Apron Lights& me;s ;sr w;r r|jd we;s úg ^Profile Spot& hkqfjka
wdf,dal Ys,amSyq fïjd y÷kaj;s'
123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678
123456789012345678901123456789012345678901123456789012345678901123456789012345678901123456789012345678901123456789012345678901123456789012345678901
123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678
44
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
PATT 765 Follow Sport
by; rEmfha oelafjkafka *f,da iafmdÜ hkqfjka
y÷kajk fhduq mykhs' fuh k¿jd miqmi .uka
lrhs' oshqKq rgj, fõosldj, fuh ¥ria:
md,lhlska yiqrejk w;r wm rfÜ fndfyda úg
isÿ jkafka fujeks wjia:d we;s úg fuu myk
i|yd fjkuu mqoa.,fhl= fhdod w;ska yeisrùuhs'
WodyrKhla f,i fõosldfõ ol=fKa isg k¿jd
jïmig .uka lrhs kï k¿jd hk foig myk
w;ska yerùu isÿ fõ' isxy, NdIdfjka wkq.dó
myka" mekakqï myka hkqfjka ye|skaùug we;eï wh yqre ù isá;s' kuq;a miq.dó myka
hkafkka ye|skaùu lsisfia;a u iqÿiq fkdfõ'
fhduq myka ";s;aa" myka hkqfjka ye|skajqj o th o .e<fmkafka ke;'
Odrdf,dal myka
fuu myfka úfYaI;ajh jkafka wdf,dal loïnh iSudjlska hqla; fkdjQ úYd,
mrdihl b;d blaukska p,kh l< yels ùuhs' fuh b;d ld¾hlaIu mykls' mq¿,a
fldaKhlska wdf,dal loïnhla m;s; lrjd .; yels fõ' fuu myfka uqyqK; fuka u
n| fldgi o úYd, h' ldph /,s iys; iu;, tlls' ldpfha úIalïNh idudkHfhka
wÕ,a 7 la muK fõ' kuq;a j¾;udkfha úúOdldrfha fm%iak,a ,hsÜia olakg we;'
y;/ia yevhla iys; b;d l=vd Odrd myka we;' tfuka u tajdfha ldph /,s iys; fkdfõ'
b;d wE;g wdf,dalh úysÿjd,sh yels w;s kùk Odrd myka we;' tajdfha w¾O W;a;,
ldphla we;s ksid fhduq mykla ,i o Ndú; l< yels fõ' fï ksid tl u myklska fhduq
myfka ld¾hh o Odrd myfka ld¾hh o isÿ fõ' rx.df,dal myka ksIamdolhskaf.a
;r.ldß; ajh ksid fuf;la ; sn Q
idïm%odhsl myka fjkqjg w;s kùk
;dlaIKhla iys; úúO yev;, iys;
myka j¾. rdYshla olakg we;' tu ksid
ndysr j n,d yevh wkqj fuh fhduq
mykla o Odrd mykla o hkak bosßfha oS
lsj fkdyels jkq we;'
45
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
j¾K pl%h ^Colour Wheel&&&&&
fuh ieneúka u wdf,dal mykla fkdfõ' wdf,dal WmlrKhls' j¾K mylska hq;a
lj myla iys; úYd, jD;a;dldr WmlrKhla j¾Kdf,dal pl%h hkqfjka y÷kajhs' ks,a"
r;=" ly" fld<" iqÿ hk j¾Khkaf.ka tu l=vd lj iukaú; fõ' isfkduhsâ fmam¾ia kï
jQ úfYaI j¾K lvodis tu l=vd lj i|yd fhdodf.k we;' tla ljhla u; lsisÿ j¾K
fld,hla r|jd ke;' fuu WmlrKh fhduq mykla fyda Odrdf,dal mykla bosßfhka iú
lrkq ,nhs' th msgqmi we;s l=vd fudagrhlska fuu j¾K pl%h lrlefõ' wmg wjYH
fõ.hlska lrljd .; yels h' wdf,dal myfka uqyqK tla tla j¾Khla miq lr hk úg
wod< wdf,dal j¾Kh fõosldjg m;s; fõ' j¾K fld,hla r|jd ke;s ysia ljh myfka
uqyqK; miq lrk úg ,efnkafka wdf,dal myfka we;s iqÿ j¾Khhs' idudkHfhka
rÕy,l j¾K pl% y;rla muK m%Odk /|jqufuys olakg we;' fhduq mykla
bosßfhka j¾K fmrkhla ^Colour Filters& fhoSfuka o wjYH j¾K ljhla fõosldjg
,nd.; yels h'
fhduq myk bosßfhka r|jk
j¾K fmrkhla Colour Filters&
wdf,dal nqnq¿ fm< ^Batten Light&
´kEu mska;+r rduq fõosldjl oelsh yels fuu myk wdf,dal nqnq¿ jeg hkqfjka o
y÷kajhs' Batten lights hkqfjka o ye|skafjk wjia:d we;' ..ksldj ^Cyclorama&
wdf,dalj;a lrkafka fuu myk u.sks' tys by< iy my< fuu myka lsysmhla u r|jd
we;' tl <Õska msysá úÿ,s nqnq¿ wglska muK iukaú; fuu myfkys rEmigykla my;ska
ks,amdg
;eô,smdg
46
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
Cyclorama
B.L. B.L.
B.L. B.L.
Batten Light
B.L.
oela fõ' 150w muK Odrs;djlska hq;a úÿ,s nqnq¿ fufia tl fm<g ;nd we;' idudkHfhka
fujeks myka ;=kla muK ..Ksldj by<ska iy my<ska r|jd we;' l,ska i|yka l<
isfkduhsâ fmam¾ia ^j¾K lvodis& tla tla n,an bosßfhka r|jd we;' ^Cyclorama&
..ksldj ks,a fyda ;eô,s ^Ember& meyeh .ekaùug wjYH jQ úg wod< wdf,dal myka
muKla o,ajd .; yels h' miq ;srfha r;= wdf,dalh muKla wjYH kï l< hq;af;a wdf,dal
nqnq¿ jefÜ we;s wod< r;= n,an muKla oe,aùuhs'
iafg%daí myk ^Strobe Light&&&&&
fuu myk laIK myk fyda mßN%uKudk myk f,i
y÷kajhs' fuu myk oelafjk úg fõosldfõ wka ish¨
myka ksjd oeñh hq;= h' fuu mykska ksl=;a jk wê
oSma;su;a wdf,dalh laIKsl j ksù ksù oe,afjkakd jQ tlls'
oS¾> fõ,djla fuu myk oe,ajqjfyd;a fm%alaIlhdf.a weig
th hï wmyiq;djla f.k fokq we;' ksù oe,afjk jdr
.Kk fyda fõ.h myfka msgqmi we;s iaúphlska md,kh
l< yels fõ'
47
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
w,ag%djh,Ü myk Ultra Violet Lamp&
fuu myk b;d ;o w÷re ks,amdg fyda ;o oïmdáka hq;a tlls' mdrcïnq, lsrK
^Ultra Violet Rays& fuu myka oelafjk úg ksl=;a lrk ksid tu kñka y÷kajhs'
idudkHfhka wm ksfjiaj, Ndú; lrkq ,nk áhqí ,hsÜia Tube light& hkqfjka y÷kajk
myklg iudk yevfhka hq;a w,ag%d jh,Ü myka nyq,j u olakg we;' fuu mykska
Wmßu m%;sM, ,nd .ekSug kï fõosldfõ wfkla ish¨ myka ksjd oeñh hq;= h' fuys
wdf,dalhg m%;spdr olajkafka iqÿ j¾Kh muKs' tu ksid fõosldfõ w÷r ;=< we;s iqÿ
meye øjH muKla fm%alaIlhdg oDYHudk fõ' wx. rpkd" we÷ï" miq;, hk wxYhka ys
we;s iqÿ j¾Kh muKla w÷f¾ osiajk ksid fm%alaIlhd ;=< úiauhckl njla" fyda woaN+;
njla we;s lsÍug fuu myk iu;a fõ'
wm fuys oS i|yka lf<a mska;+r rduq fõosldfõ Ndú; lrkakd jQ m%Odk wdf,dal
myka j¾. ms<sn|jhs' fïjdg wu;r j fõosld kdgH i|yd t;rï Ndú;d fkdlrk tfy;a
fjk;a fõosld m%ix. i|yd Ndú;d lrk wdf,dal myka j¾. lsysmhla u we;' tajd
lsysmhl kï fufia h' ye,cka myk ^Halajon Lamp&" l,¾fjdIa ^Color W ash&" f,ai¾
myka ^Lesar Lamp& fpdm¾ ,hsÜia ^Chopper Lights&" äiafld ,hsÜia ^Disco Lights&" ñr¾
fnda,a Mirror Ball&' fuu we;eï mykaj, ñ, .Kka b;d wêl fõ' WodyrK f,i Color
W ash kñka ye|skafjk myk remsh,a 1"50"000 la muK fõ'
w,ag%d jh,Ü wdf,dalOdrd u.ska we;eï wjia:d ;Sj% l<
O¾uð;a mqk¾Ôj wOHlaIKh l< <sysKs
48
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
Dimmers$äu¾ wdf,dal ;sõr;d md,lh&
fï kñka y÷kajkafka fõosldfõ we;s ish¨ u wdf,dal mykaj, oSma;sh md,kh
lrkakd jQ WmlrKhhs' ;dlaIKfha oshqKqj;a iuÕ u b;d ishqï f,i yeisrúh yels äu¾
hka;% olakg we;' rx.df,dal wOHlaIjrhdg wjYH kï fõosld kdgHfha wdf,dal
ie,iqu ;=<ska u ie,iqï ^Programme& lr.; yels fõ' tfuka u tla iaúphla u.ska
wdf,dal myka úYd, .Kkla tljr md,kh lr .; yels ùu o iqúfYaI h' ;dlaIKh
t;rï fkdoshqKq hq.fha olakg ,enqfKa tla mykla md,kh lsÍug tla iaúphla ne.sks'
kuq;a j¾;udkfha rx.df,dalh yeisrùu b;d myiq lghq;a;la ù we;' mß.Kl ;dlaIKh
fï i|yd fhdod .ekSu úfYaI ,laIKhls' äðg,a ,hsÜ isiagï Digital System& hkqfjka
y÷kajkafka o tla;rd ;dlaIKsl Wml%uhls'
m%fhda. iy o¾Yl m%lafIamlh ^ ^ ^Effect and Scene Projection&&&&&
úfYaI m%fhda. m%lafIamlh hkq w;s kùk wdf,dal myka j¾.hls' kùk ;dlaIKfha
m%;sM,hla f,i jeä oshqKq jQ wdf,dal mykls' mdfjk j,dl=¿" fi,fjk .sksoe,a" ysu
jeàu hkdos fkdfhla o¾Yk iÔù f,i fmkaùug fuu mykska mq¿jk' ldph iy
n,anh w;rg l=vd fudagrhla lrleùug i,iajd p,kh jk rEm igykl o¾Ykhla ,nd
.kS' ixlS¾K úia;dßl ldp iys; oDYH úê l%uhla Wmfhda.S lr .ekSu fuys oS isÿ fõ'
2000w la muK Odß;djla fuys we;'
rx.N+ñ wdf,dallrKh yd iïnkaO ixl,am lsysmhla ' ' ' ' '
fijKe,s ks¾ñ; myka Shadow Lights&&&&&
fõosldfõ miqìfuys we;s Cyclorama& iqÿ ;srh u;g k¿jdf.a fyda fjk;a jia;=jl
úYd, m%;sìïnhla ^fijKe,a,la& ,nd .ekSu we;eï kdgHj, oelsh yels h' fuys oS
lrkqfha my< fõosldfõ ^Down Stage& ìu fhduq mykla ;nd th bosßhg rEmK Ys,amshd
meñKSuhs' fuu myk muKla o,ajd fõosldfõ wfkla ish¨ myka ksjd oeñh hq;= h' túg
Tyqf.a úYd, m%;sìïnhla ..Ksldj u;g jefÜ' fuys oS isÿ jkafka wdf,dal loïNh
k¿jdf.a YÍrh u; m;s; ùu ksid wdf,dal lsrK bka tyd .uka fkdlsÍuhs' ula ksido
YÍrh mdroDYH fkdjk udOHhla jk fyhsks' tu ksid YÍrh yd idfmalaI j thg jvd
úYd, w÷re fijKe,a,la miqìfuys ks¾udKh fõ' k¿jd wdf,dal mykg l%u l%ufhka
<xj;a u m%;sìïnh úYd, jkafka lsrK wdjrKh lrk mrdih jeä fyhsks' Shadow
49
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
Lights hkqfjka fjkuu wdf,dal myka j¾.hla ke;'
we;eï kdgHhkays fõosldj bosßfha ^m%Odk ;srhg wdikak j fyda Bg u|la miq
miska& úYd, iqÿ ;srhla r|jd ta u;g úYd, fijKe,a,la ,nd .kq oelsh yels h' fuys
oS isÿjkafka fõosldj msgqmi fhduq mykla ;nd th bosßfha k¿jd rx.kfha fhoSuhs' túg
Tyqf.a l%shdldrlu fijKe,a,la fia ;srh u; fm%alaIlhdg oDYHudk fõ' fuh losu
kdgHuh Wml%uhls' fykaß chfiak uy;df.a "wmg mqf;a uÕla kef;a" kdgHfha WmdêOdÍ
;reKhd ish osú ydks lr .ekSug iQodkï jk o¾Ykh fmkajkafka Shadow lights uÕsks'
my; rEm igykska th meyeos,s lr .; yels h'
) f.kao.ï Whk kdgHfha oS fuu Wml%uh Ndú; lr ;sìKs'
í,eljqÜ Black-out&
fï kñka y÷kajkafka fõosldj iïmQ¾Kfhka u w÷re lsÍuhs' tla o¾Ykhla
^cjksldjla& wjidkfha fõosldj w÷re fldg miq;, wdosh fjkia lr B<Õ cjksldj
i|yd iQodkï lsÍu f,dalO¾ó kdgH iïm%odfha oS fndfyda úg isÿ fõ' fufia fõosldj
u; oe,afjk ish¨ u wdf,dal myka úikaê lsÍu "í,eljqÜ" kñka y÷kajhs'
is¿jÜ Siluwat Effect&
fõosldfõ ish¨ u wdf,dal myka ksjd oud ..ksldj Cyclorama& muKla wdf,dalj;a
lrhs' miq j thg bosßfhka fõosldfõ by< ^Up stage& fldgfia rEmK Ys,amsfhl= fyda
lsysm fofkl= rx.kfha fhfok úg Tjqkaf.a yev;, muKla fma%laIlhdg osia fõ' tu
pß;h yßyeá y÷kd .kakg neß jqj;a Tyqf.a yev;, muKla fuys oS y÷kd.; yels fõ'
50
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
fuh "is¿jÜ" tlla hkqfjka y÷kajhs' Shadow Light j, oS k¿jd wdf,dal myfka
bosßfhka isáh o fuys oS isÿ jkafka k¿jdg msgqmiska ..ksldj foig wdf,dalh fhduq
ùuhs'
G.L ^idudkH wdf,dalh&
General Lights - G.L. hkqfjka flá kdufhka y÷kajhs' Odrd myka lsysmhla Wmfhda.S
lr .ekSfuka iïmQ¾K fõosldj u wdf,dalj;a lrk úg th y÷kajkafka G.L. Lights
hkqfjks' fï u.ska lsisÿ w¾:hla fõosld kdgHhg ,nd fokafka ke;' fn%IaÜ f.a rx.
ffY,shg wkqj kdgH mqrd u fndfyda úg Ndú; lrkafka G.L. wdf,dalh muKs'
Beam Lights - îï ,hsÜia
fï kñka y÷kajk úfYaI wdf,dal myka j¾.hla ke;' îï ,hsÜia hkq iDcqj u
fõosldjg m;s; lrjk wdf,dal loïnhls' ^Lights source& idudkHfhka fhduq mykl
wdf,dal loïnh fma%laIlhdg fmfkkafka ke;' wdf,dal ljh muKla fõosldj u; oel
.; yels h' kuq;a îï ,hsÜia wdf,dal loïNh oel.; yels fõ' th by< isg my<g
is,skavrdldr yevhla iys; j úysfok wdf,dal Odrdjls' fufia wdf,dal Odrdjla m;s;
lrjd .ekSu msh,a ldßhjiïf.a fldka;rd;a;=j yd nqoaêl ouhka;f.a mdovhd kdgHfha
oel.; yels úh'
ye,cka - Halogen Lamp
fuu myk fõosld kdgH i|yd t;rï WÑ; fkdfõ' 2000W muK wêl wdf,dalhla
fuu.ska ,nd .; yels h' w¾:hla m%ldY lrk f,i fuu wdf,dalh Ndú; l< yels
fkdfõ' úYd, f.dvke.s,s wjg fyda m%o¾Yk N+ñ wdf,dalj;a lsÍug fuu myka Ndú;
lrhs' fõosldfõ Ndú; l<fyd;a th rEmK Ys,amSkaf.a weiaj,g o uy;a wmyiq;djla we;s
fõ' kuq;a we;eï kdgHj, w÷r m,jd yer .ekSfï wruqKska muKla 1000W muK ye,cka
Ndú; lrkq ,efí' tu ksid fõosld wdf,dal myka j¾. foll kï ,shkakg lS úg fuu
myk kï lrhs kï th ksjeros fkdfõ'
rx.df,dalh yd wfkla wdkqIx.sl l,djka
rx.df,dalh ms<sn| j l;d lrk úg ta yd iïnkaO jk wfkla wdkqIx.sl l,djka
51
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ms<sn| j wjOdkh fhduq lsÍug isÿ fõ' kdgHfhys fma%laIdj ueùfuys,d odhl jkakd jQ
fjk;a l,dx.hka yd rx.df,dalh w;r we;s in|;djh
l=ula o hkak u|la úuid ne,Su fuys oS isÿ fõ'
kdgHhlg wdf,dalh ie,iqï lrk úg rx.df,dal
wOHlaIjrhd fïjd ms<sn| j ;u úfYaI wjOdkh fhduq
lrhs'
1' rx.df,dalh yd we÷ï ks¾udKh
2' rx.df,dalh yd wx. rpkh
3' rx.df,dalh yd miq;,
4' rx.df,dalh yd ix.S;h
rx.df,dalh yd we÷ï ks¾udKh
rx.df,dalh ksid kdgHfha rEmK Ys,amSka f.a rx. jia;%j, j¾Kh fjkia úh yels
h' tu ksid rx.df,dalh ie,iqï lsÍfï oS l=uk j¾Kfha rx. jia;% Ndú; lrkafka o
hkak ms<sn|j o wdf,dal ie,iqïlrKfha oS is;d ne,sh hq;= h' my; igykska oelafjkafka
wdf,dalfha j¾Kh yd we÷ïj, j¾Kh w;r we;s in|;djhhs'
fuys oS oelsh yels úfYaI;ajh kï Ñ;% úIhfhys oS j¾K ixl,kh lsÍfuka ,efnk
m%;sM, fuys oS wod< fkdjk njhs' r;= iy ly j¾Kh ñY% l< úg ,efnkafka rU j¾Kh
fõosld rx.df,dalh fldïmshqgrh yryd kj udj;lg'''''O¾uisß nKavdrkdhlf.a fg%dacka ldka;dfjda'
wfkdacd ùrisxy we;=¿ msßi
52
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
jqj;a fõosldfõ th fjkia fõ' tkï r;= j¾K we÷ula ye| isák k¿jd fj; ly
j¾Kfha wdf,dalhla m;s; jqj;a j¾Kh fjkia fkdù r;= j¾Kfhka u osia ùuhs' kuq;a
fndfyda wjia:dj, by; i|yka igyfka mßos j¾K fjkia fjkq oelsh yels h' os<sfik
j¾K iys; we÷ï fõosldjg t;rï WÑ; fkdfõ' ula ksid o ta u.ska wdf,dalh mrdj¾;kh
jk ksid h' j¾K pl% Ndú; lrkafka kï tys oS tu j¾Khla hgg meñfKk k¿jd f.a
we÷ïj, j¾Kh ms<sn|j o úfYaIfhka is;d ne,sh hq;= fõ' iafg%daí myfka wdf,dalhg o
j¾K lsisjla yßhdldr j fmfkkafka ke;' tu ksid tu wdf,dalhg ;rula fyda
fmfkk j¾K we÷ï ks¾udK Ys,amshd f;dard .; hq;= h' iqÿ j¾K fõosldfõ b;d wvqfjka
Ndú; flfrkafka o th mrdj¾;kh jk j¾Khla jk neúks' ckla fm%au,d,a f.a
wnqoaoiai flda,u yd rdclmqre hk kdgHj, fndfyda pß; i|yd iqÿ j¾Kh fjkqjg ,d
fld< meyeh Ndú; lf<a fuu fya;=j ksid nj rx. jia;% ks¾udKh l< wdßhmd, .uf.a
uy;d mjihs' ch,;a ufkdar;akhka f.a ".=re ;rej" kdgHfha mdi,a isiqka i|yd Ndú;
lrkafka iqÿ j¾K we÷ï fjkqjg ,d w¿ meye;s j¾Khhs' fï wkqj wmg lsj yelafla
we÷ï ks¾udK Ys,amshdg wdf,dalh ms<sn|j;a rx.df,dal Ys,amshdg rx. jia;% ms<sn|j;a ukd
wjfndaOhla ;sîu jeo.;a njhs'
rx.df,dalh yd wx. rpkh
fõosldfõ Ndú; lrkakd jQ 500W fyda 1000W Odß;djhlska hq;a wdf,dal myka ksid
rEmK Ys,amshdf.a uqyqfKa ;%sudK nj uelS f.dia me;,s iajrEmhla .kS' fuu ke;s ù .sh
;%sudK yev;, u;= lr .ekSu i|yd wx. rpkh w;HjYH ldrKdjla njg m;a fõ' thg
wu;r j wx. rpkd iy rx.df,dalh w;r we;s in|;djh u|la úuid n,uq' foaYSh kdgH
l,dfõ úldYkh foi ne,Sfï oS oywg ikaksh fyda flda,ï kdgl jeks fjiauqyqKq me<|
lrk k¾;kfha oS .eñ kdgHlrejd Ndú; lf<a fmd,a mkaoï fyda fldmamrd mkaoï jeks
wdf,dal m%Njhka h' tys oS o ks¾udKlrejd wx. rpkd iy wdf,dalh ms<sn| j úfYaI
wjOdkh fhduq lr we;s nj meyeos,sj u fmfka' ;%sudK yev;, we;s j fjia uqyqKq lmd
we;s ksid tajd u;g mkaoï t<sh jeàfuka .eUqre nj yd .=ma; nj u;= ù fmfka' iqÿ" l¿"
ly jeks j¾Khkaf.ka fjia uqyqKq j¾K fldg we;af;a o mkaoïj, wdf,dalh ms<sn| j
i,ld n,d h' jkpdÍ ñksid ovhï lr.;a foh .sks ue,hl oud ms<siafik ;=re tu .sks
53
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ue,h jgd fkdfhla wNsrEmKd;aul k¾;khka olajd we;' tys oS Tyq tlajr u ms<siafik
i;df.a reêrh weÕs,af,ka f.k tajdhska ;u uqyqfKys f¾Ldjla we|f.k we;' túg
.skaor t<sfhka uqyqfKys - f¾Ldjka úis;=re f,i oDYHudk ù we;' fï wkqj j¾;udkfha
oS o fõosldfõ Ndú; lrkakd jQ wdf,dalh ksid wx. rpkd jvd;a biau;= fldg oelaúh
yels h' irÉpkaøhka f.a ukfï kdgHfha jeoaod f.a wx. rpkd m%n, j fmkSug kï ta
i|yd iqÿiq wdf,dal ;;a;ajhla fhosh hq;= nj m%ùK rx.df,dal Ys,amS Wmd,s ùrisxy uy;d
mjihs' ffY,sh l=ula jqj o wx. rpkd .=Kd;aul núka hq;= j fm%alaIlhdg oDYHudk
ùug kï rx.df,dalh wjYH idOlhla njg m;a ù we;'
rx.df,dalh yd miq;,
fõosld kdgHhl rx.N+ñ wdf,dallrKh hkafkka woyia lrkafka kdgHfha fm<
u.ska b,a,d isákq ,nk miqìu" mßir ;;a;ajh fõosldj u; ujd mEu i|yd miq;, Stage
set& ks¾udKh lsÍuhs' miq;, u.ska lrkafka ia:dk.; iudfrdamh we;s lsrSuhs' wm
idudkH Ôú;fha olsk ia:dkhka yd øjH ta whqßka u fõosldfõ oelsh fkdyels h' tu
ksid jvd;a WÑ; jkafka fõosldjg wjYH wdldrhlg tu ia:dk fyda øjH m%;sks¾udKh
lr .ekSuhs' wd¾'wd¾' iurfldaka f.a le,Ks md,u kdgHfha md,u" m%ikak chfldäf.a
fijKe,s iy ñksiaiq kdgHfha fmÜg.u iy wÜgd, fol" rxð;a O¾ulS¾;s f.a fudaor
fuda, kdgHfha fuda, we;=<; o¾Yk" nqoaêl ouhka;f.a mdovhd kdgHfha os. mqgqj iy
úYd, .i" we.fuïfkdka kdgHfha ud<s.dj oelafjk miq;,h WodyrK f,i oelaúh
yels h' fuu miq;, ksid fõosldj u; w.kd Ñ;%hla uefõ' ta i|yd rx.df,dalh
w;HjYH idOlhla fõ' fõosldj u; m¾hdjf,dal ^Perspective& ,laIKh we;s jkafka
wdf,dalh u.ska we;s lrkq ,nk t<sh iy w÷r ;=<sks' lsishï jia;=jl Wi" os." m<, wmg
oefkkafka wdf,dalh u.ska we;s lrkq ,nk ;%sudK ,laIK ksid h' fõosldfõ .eUqr
wmg oefkkafka fï ksid h' miq;, j¾K lsÍfï oS úfYaIfhka u rx.df,dalh ms<sn|j
is;d n,hs' kdgH i|yd Ndú; lrkq ,nk wdf,dal myka j¾. ljf¾ o iy ta u.ska ksl=;a
lrk wdf,dalh iy miq;,j, j¾Kh yd .e<fmao hkak úuid ne,Su tys oS isÿ fõ'
fndfyda miq;, ks¾udK Ys,amSka ;u miq;, i|yd fhdod .kakd j¾Khka jkafka l¿"
ÿUqre" w¿" iqÿ jeks j¾K lsysmhla ñY% lsÍfuka ,nd .kakd j¾Khls' b;d oSma;su;a j¾K
fï i|yd fhÿjfyd;a wdf,dalh mrdj¾;kh ù fm%alaIl weig th wmyiq;djhla jkq we;'
kuq;a hï lsis úfYaI ldrKdjla ksid we;eï wjia:dj, iqÿ j¾Kh iïmQ¾K miq;,h
i|yd Ndú; lsÍug kdgHlrejdg jqjukd jkakg mq¿jk' tys oS rx.df,dalh u.ska úúO
j¾K Ndú; lrñka th l,d;aul j m%;sks¾udKh lsÍug j. n,d .kshs' fï ksid ks;r
u fkdos,sfik bu,aika Emulsion& jeks ;Ska; miq;, j¾K lsÍu i|yd Ndú; lsÍu b;d
54
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
iqÿi h'
rx.df,dalfha mrud¾: yd wruqKq
j¾;udk fm%diSkshï fõosldfõ Ndú; lrkakd jQ rx.df,dalfha wruqK jkafka yqÿ
w÷r m<jd yeÍu muKla u fkdfõ' fõosld kdgHhlg rx.df,dalfhka ie,fik fufyh
l=ula o@ tfia ke;fyd;a rx.df,dalfhka we;s m%fhdack fudkjd o@ hkak úuid ne,Sfï
oS ta i|yd fm< .eiaúh yels ldrKd fndfyduhla we;s nj lsj hq;= h' tajd tlska tl f.k
ú.%y lr n,uq'
1' w÷r m,jd yer rx.h fyd|ska o¾Ykh lrùu
2' kdgHh cjksldj,g fyda wxlj,g fnod fjka lsÍu
3' NdIdjla f,i l%shd lsÍu
4' m¾hdjf,dal ,laIKh we;s lr,Su
5' ;;ajdkqrEmS udhdj we;s lr,Su
6' k¿ ld¾h myiq lrùu
7' kdfgHdaÑ; wjia:d ;sõr lsÍu
8' ld,h yeÕùu
9' w;S;dj¾ckhlg hdug
10' .=Kd;aul fm%alaIdjla we;s lr,Su
j¾;udkfha iEu kdgHhla u rx..; jkafka rx. Yd,djla ;=< fm%diSkshï fõosldjl
h' rx.h rÕy,la ;=<g msúiSu;a iuÕ u w÷r m,jd yeÍug wdf,dalh wjYH úh' l=uk
w¾:hlska kdgHh i|yd wdf,dalh fhdod .;a; o tys uQ,sl u ld¾hh jkqfha w÷r m,jd
yer rislhdg rx.h fyd|ska o¾Ykh lrùuhs' wm kdgHhla krUñka isák úg tlajr u
úÿ,sh weK ysáhfyd;a w÷f¾ isàug isÿ úh yels h' tu ksid j¾;udkfha mj;ajk iEu
kdgH Wf<,loS u úYd, uqo,la jeh fldg úÿ,s W;amdol hka;% ^fckf¾g¾& iQodkï lr
;sfnkq oelsh yels h'
fõosld kdgHhlg wdf,dalfhka ,efnk ;j tla fufyhla kï kdgHh cjksldj,g
fnod fjka lsÍug iydh ùuhs' tla cjksldjla wjika jQ miq j fõosldj iïmQ¾Kfhka
u w÷re fldg tys ;snQ ish¨ miq;, bj;a lr B<Õ cjksldjg wjYH miq;, fyda fjk;a
foa f.keú;a ;eîu isÿ fõ' fuh fm%laIlhdg fkdfmfkk f,i isÿ lsßug kï fõosldj
w÷re l< hq;= fõ'
55
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
idudkH Ôú;fha oS wdf,dalh NdIdjla fia l%shd lrkq wmg oelsh yels h' WodyrK
f,i wm mdr f;dfÜ .uka lrk úg yuqjk ud¾. ix{d mqjre Colour Light& fmkajd osh
yels h' ta ta wdf,dalfhka ksl=;a lrk w¾: ßheÿfrda fyd|ska oks;s' bosßfhka hk jdykh
ol=Kg fyda jug yrjkjd o hkak lshkafka wdf,dalh u.sks' fufia jpk fkdue;s j
wdf,dalh u.ska woyia m%ldY lsÍug yels nj fuhska wmg meyeos,s fõ' fï wdldrhg
fõosld kdgHhl o wdf,dalh NdIdjla fia Ndú; lrkq wmg oelsh yels h' l,n,ldÍ
wjia:djla" br nei hk mßirhla" rd;%S ld,hla fyda ysñosß mdkaor" iqkaor wjia:djla"
Nhdkl miqìula hkd oS fkdfhla ;;a;ajhka jpkfhka fkdlshd wod< ;;a;ajhla wdf,dalh
u.ska m%;sks¾udKh lsÍug rx.df,dal wOHlaIjrhd iu;a fõ'
fõosldfõ ysia wjldYh rEmK Ys,amSkaf.ka iy miq;,j,ska msreKq miq Tjqkaf.a
;%sudK ,laIK ke;fyd;a m¾hdjf,dal ,laIKh we;s lrjkafka ta i|yd fhdok
rx.df,dalh u.sks' fõosldfõ .eUqr rislhdg oelSug kï wksjd¾hfhka u rx.df,dalh
fhosh hq;= h' rx.df,dalh u.ska we;s lrjk w÷r iy wdf,dalh u.ska fï ish¨ foaj,a isÿ
l< yels h'
f,dalO¾ó kdgHlrejdg wjYH jkafka fõosldj u; ;;a;ajdkqrEmS udhdjla we;s
lr,Suhs' iSkqj f;jrla kdo lr fm%alaIld.drh w÷re fldg rÕyf,a ish¨ fodrgq jid oud
rislhdj iQodkï lrjkafka ;;a;ajdkqrEmS udhdjlg yiqlr .ekSughs' l,ska i|yka l<
mßos cjksldjla wjidkfha fõosldj w÷re fldg miq;, bj;a lrkafka" f.k tkafka
;;a;ajdkqrEmS udhdj îf|k ksid h' fõosldj u; isÿ jk foa ienEjlah hkak fm%alaIlhdg
weÕùu i|yd rx.df,dalh u.ska úYd, fufyhla bgq flf¾'
k¿ ld¾hh myiq lr,Sug o rx.df,dalh bjy,a fõ' fhduq mykla ;=<g k¿jd
.ekSfuka fm%alaIld.drfha ish¨ fokdf.a u wjOdkh ksrdhdifhka u ta fj; fhduq
lrjd.; yels h' fuh k¿jdg uy;a jdishls' rdð; osidkdhl f.a "wdmiq yefrkak neye"
kdgHfha rÕk iEu pß;hla u fõosldfõ my< ueo ^Down center& fj; meñK fhduq
mykla ;=< oS tal, NdIKhl fhfoa' fuys oS ish¨ rislhka f.a wjOdkh fhduq jkafka
tu rEmK Ys,amshdg iy Tyq lshkd ixjdo flfrys h' tfia lsÍu ksid tu fudfydf;a
miqìfuys isÿ lrkakd jQ miq;, fjkia lsÍu flfrys fm%alaIl wjOdkh fhduq fkdfõ'
ch,;a ufkdar;akf.a '.=re;rej' kdgHfha .=rejrhdg uerhka úiska myr fok wjia:dfõ
fhdok Strober myk ^laIK myk& ksid k¿ ld¾hh lsysm .=Khlska jeä lr fmkajhs'
th tu rEmK Ys,amSkag uy;a myiqjls'
56
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
fõosld kdgHhl kdfgHdaÑ; wjia:djla hkq b;d jeo.;a u fudfyd;ls' rislhd
kdgHh flfrys jvd;a wdl¾Ykh jkafka fujeks wjia:djkays oS h' .=Kfiak .,mam;a;sh
"uQÿ mq;a;=" kdgHfha f;a.sßia úiska f;dá,af,a isák ì<s|df.a f., ñßld urd ouk
wjia:dj tu kdgHfha WÉp;u wjia:djhs' fuys oS f;dá,a, fj; fhduq mykla t,a, jk
w;r miqìfuys iqÿ ;srh ^Cyclorama& r;= j¾Kfhka wdf,dalu;a fõ' fuu wdf,dal
;;a;ajhka ksid tu wjia:dj jvd;a ;Sj% lr fm%alaIl yoj;a lïmkhg m;a lsÍug iu;a
jQ nj rx.df,dal Ys,amS Wmd,s úSrisxy uy;d m%ldY lrhs' ckla fm%au,d,af.a rdclmqre
kdgHfha ck iïu;hg wkqj rc jkafka mUfhls' l,a h;a u tlajr u mUhdg mK
tkakg mgka .kS' Tyq hdka;%sl j fuka p,kh fjhs' fuh wmQ¾j wjia:djls' fuys oS
fhdok j¾Kdf,dal pl% lsysmh ksid wjia:dj jvd;a úÑ;% njg m;a fõ' ta iuÕ u
fhdok fõ. ßoau ix.S; ks¾udKh iuÕ wdf,dalh o iu.dó j hñka losu kdfgHdaÑ;
wjia:djla ksrEmKh lrhs'
by; i|yka ldrKd lsysmh jqj o i,ld ne,Sfuka wmg meyeos,s jkafka rx.h i|yd
fhdok wdf,dalh u.ska j;auka kdgHlrejd fndfyda wruqKq yd mrud¾: bgqlr .kakd
njhs' fld;rï msßila kdgHh i|yd iyNd.s jqj o fm%alaIl riúkaokhg wdikak;u
idOlh jkafka k¿ ld¾hh hkqfjka lSj o k¿ ld¾h fyda iuia; fm%alaIdj u fõosldj
u; oDYH - l,djla njg m;a lr,Sug rx.df,dalh w;HjYH nj lsj hq;= j we;'
kQ;k wdf,dal myka
57
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
Fresnels Spots Lights and PC Spots Lights
58
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
Profile Spots Lights
Flood Lights
kj ;dlaIKh wkqj ksmojQ Flood Lights fldgia 2 ls'
i. Symmetric Flood Lights
ii. Asymmetric Flood Lights
59
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
uE; ld,fha oS b;du;a oshqKq ;dlaIKfhka ksIamdos; wdf,dal WmlrK
Coolbeam Spotlights
575w-600w
60
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 04 ( kdgH yd rx. l,dj úIhh yd ne|s foaYSh yd úfoaYSh
ixialD;sl yd idudðl miqìu .fõIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 4'1 (( ukfï kdgHfha isg 21 jeks ishji f;la foaYSh kdgH
l,dfõ m%jK;djka úuid n,hs'
ld,h ( ld,Éfþo 20 hs'
bf.kqï M, (
² 1956-1999 olajd ld, mrdih ;=< ìys jQ kdgH yd kdgHlrejka ms<sn| j m%ldY
lrhs'
² Tjqka f.a kdgHj, olakg ,efnk úfYaI;ajh úuihs'
² kdgH Wmfhda.S lr .ksñka iudc ixj¾Okh i|yd bgq flfrk kdgHlrejl=
f.a l¾;jHh w.h lrhs'
² fõosld kdgH ri ú|shs'
² iudc wfmalaIdjka wruqKq fldg .;a kdgH ksIamdokh lrhs'
l%shdldrlu 4'1'1 ( isxy, kdgH l,dj ^ukfï kdgHfhys isg 21 ishji olajd&
ms<sn| ixlaIsma; b;sydih úuiuq'
.=Kd;aul fhojqï ( ² úIhh ms<sn| j ,shejqKq fmd;a" iÕrd
² 9 fY%aKsfha kdgH yd rx.l,dj .=re ud¾f.damfoaY ix.%h
² kdgH msgm;a" kdgHlrejkaf.a yd kdgH o¾Ykj,
PdhdrEm
² ixhqla; ;eá
ye|skaùu ( 1956 isg 1999 olajd ld,h ;=< Y%S ,xldfõ kdgH l,dfõ
jeo.;a ikaêia:dk jYfhka oelaúh yels wjia:d" iqúfYaI
kdgHlrejka yd Tjqkaf.a kdgH lD;s ms<sn| j ieflúka
y÷kajd oSula fuu mdvfï oS isÿ flf¾'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( .%ka: mßYS,kh iy idlÉPd lsÍu'
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la((
² uydpd¾h tosßùr irÉpkaøhka úiska oS¾> ld,hla ;siafia ilia lrk
,o m¾fhaIKj, m%;sM,hla jYfhka 1956 oS "ukfï" ìys jQ nj yd
wdorh" wd;audNsudkh" ukqIH;ajh wdosh ms<sn| j kdgH lrejd kj
oDIaá fldaKhlska neÆ wjia:djla f,i th kdgH b;sydifha iksgqyka
jk nj
² fuh isxy, kdgH b;sydifha jeo.;a ikaêia:dkhla jYfhka ye|skaúh
yels nj
61
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² merKs isxy, .eñ kdv.fuys idOkSh ,laIK Wlydf.k iuld,Sk
fm%alaIlhdg rihla ,efnk wdldrfha rx. ffY,shla ks¾udKh lsßu
iy cd;l l;djg kj w¾:l:khla iemhSu ukfï kdglfhka bgq jQ
jeo.;a fufyhla nj
² "ffY,s.; kdgHh" hk jpkh Ndú;hg meñKsfha fuu m%jK;dj
iu. nj
² "ffY,s.; kdgHfhka merKs l;dkaor lSug ñi w¨;a w;aoelSï lsj
fkd yelsh" hk u;hg ms<s;=rla jYfhka 1961 oS "isxyndyq" kdgHh ìys
jQ nj iy iod;ksl jQ mdrïmßl .egqu fuhska m%lg jk nj
² 1957 oS ksIamdokh l< .=Kfiak .,mam;a;s f.a "i| ls÷re" kdgHfhys
lú kdv.ï ,laIK wka;¾.; j we;s nj ukfï yd isxyndyq kdgHj,
we;af;a iskaÿ kdv.fï ,laIKhhs'&
² kdgHO¾ó ffY,sh yd f,dal O¾ó ffY,sh tla fldg .;a kdgH úfYaIh
"w¾O ffY,s.;" jYfhka ye|ska jQ nj yd "tf,dj .syska fuf,dj wdjd""
"r;a;rx"" "kßnEKd"" wdoS kdgHj, fuu ffY,Ska f.a ñY%Khla olakg
,efnk nj
² iq.;md, o is,ajd f.a "fndaäxldrfhda" ^1961&" ";Ügq f.j,a" ^1963&hk
kdgH iu. f,dalO¾ó l%uh h<s;a biau;= jQ nj
² iuld,Sk iudc f;dr;=re yd iudc m%Yak tu kdgHj,g jia;= úIh jQ
w;r" fuh o foaYSh kdgH lafIa;%fha ;j;a m%jK;djla jYfhka ye|skaúh
yels nj
² úfoaYSh kdgHj, wdNdih ,nd .ksñka wkqj¾;k ^fyf,a ke.a. fvdax
mq;d& yd mßj¾;k ^yqKqjgfha l;dj& kdgH ìysùu kdgH l,dfõ
j¾Okhg fya;= jQ nj" ta wkqj we;s jQ ixialD;sl >Ügk fya;=fjka
úo.aO úpdr l,djla ìys jQ nj
² kdgH l,dj .ï uÜgug f.k hdug iqn iy hi ^1974& iu;a jQ nj"
hi,d,l ;siai rcq yd iïnkaO l;d mqj;g kj w¾: l:khla foñka
rpkd jQ nj"
fuys iqn jkdys yqfola fodrgq md,lhl= muKla fkdj u,h foaYfha
ler,s kdhlfhl= f,i o olajd we;s nj" is;a .kakd iq¨" fomsg lefmk
- jHx.Hd¾:j;a NdId ú,dihla Ndú; fldg we;s nj
² W;am%di ckl f;audjla jQ fuhg úYd, jYfhka fm%alaIl m%;spdr ,enqK
w;r th foaYSh kdgH l,dfõ j¾OkSh wjia:djla f,i oelaúh yels nj
² kßhd iy flacq" tald wêm;s" bvu jeks kdgHj,ska m%n,j u foaYmd,k
f;aud fõosldjg meñKs w;r" fõosldfõ foaYmd,kh idlÉPd ùu fuhska
wdrïN jq nj
² fuu kdgHh "ck;djdoS kdgH" kñka ye|skajqKq nj" fïjd "mmvï
kdgH" hkqfjka we;eï úpdrlhka f.a fodaI o¾Ykhg md;% jQ nj
62
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² fidau,;d iqnisxy f.a "úlD;s" ^1983& foaYSh kdgH b;sydifha
ikaêia:dkhla h<s iksgqyka lrk nj yd YsIH m%Yak fõosldfõ idlÉPdjg
n÷ka jQ fuu kdgHfhka kj fhdjqka k¿ ks<shka fndfyda fokl= ìys jQ
nj
² ydiHh uq,a fldg.;a "fkhskf. iqÿj" b;d ckm%sh lD;shla jQ w;r th
yd wkqj hñka "idcka k,a,;ïì" jeks ydfiHda;amdol kdgH miq hq.fha
ìys jQ nj
² iqm%lg úcd;sl pß; uQ,sl fldg .;a iaj;ka;% ks¾udK fï>" fidl%àia
jeks& foaYSh kdgH lafIa;%hg kj w;aoelSula jQ nj
² "jd¾;d rx.h" kue;s rx. l%uh y÷kajd foñka ohdkkao .=Kj¾Okhka
f.a .cuka mqj;" uOqr cjksld yd wdkkao cjksld fõosld .; jQ nj
² ch,;a ufkdar;ak f.a ".=re;rej" jeks kdgH w¾O jd¾;d rx. f,i
úpdrlhka y÷kajd we;s nj
² j¾;udk kdgH l,dfõ úfYaI;d jYfhka my; i|yka lreKq y÷kajd
osh yels nj
i. wiïu; rx.h fõosldjg meñKSu ^yia;s rdc uy;a;hd" ljqrej;a
tkafk kE wdoS kdgH& yd l=ßre rx.h y÷kajd oSu u<jqka ke.sàu&
ii. ;reK kdgHlrejka f.a kdgH fnfyúka fõosldjg meñKSu foda¾
oKavd" fijKe,s yd ñksiaiq jeks& ch,;a ufkdar;ak" kdgHfha
ffY,sh ms<sn| úúO w;ayod ne,Sï lr we;s w;r ;,u, msms,d"
.=re;rej" wkaof¾,d jeks kdgHj, fuu ñY%ùu olakg we;s nj
kq¾;sj, oS wid¾:l jQ fuh" fuu hq.fha oS kdgH l,dfõ wNHqohg
fya;= ù we;s nj
"frdauh .sks .kS" wkqj¾;khla yeáhg o" ;drdfjda b.sf,;s ydiH
yd Wmydih uq,a lr.;a wkqj¾;k kdgHhla f,i o ckm%sh;ajhg
m;a jQ nj
iii. flá kdgH ms<sn| j Wkkaÿjla we;s ùu fya;=fldg f.k
wdOqkslhka úYd, ixLHdjla flá kdgHlrKhg msúi we;s nj"
iv. "iqn iy hi" kdgHfha ;j;a j¾OkSh wjia:djla f,i "fodak
l;sßkd" yd "fojeks uyskao" jeks kdgH ìys ùu yd b;sydi l;dfõ
háka osfjk h:d¾:h fuu kdgHj,ska meyeos,s jk nj"
v. w;ayod ne,Sï nyq," m%ùKhka yd kjl ;reKhka w;r ;r.ldÍ
njla olakg ,efnk wjia:djla j¾;udkfha olakg ,efnk nj
² my; i|yka kdgHlrejka yd Tjqka f.a lD;s ms<sn| j ieflúka y÷kajd
fokak' 9 jeks fY%aKsfha kdgH yd rx. l,dj .=re ud¾f.damfoaY ix.%yfha
4 jeks ksmqK;dj ms<sn| j wjOdkh fhduq lrkak'&
63
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
uydpd¾h tosßùr irÉpkaøhkaf.a kdgH ks¾udK
² 1954 oS .=jka úÿ,s kdgHhla f,iska m%pdrh flreKq "r;a;rx" 1958 oS
fõosld kdgHhla f,i ksIamdokh flrekq w;r foaYSh f;dú,a iïm%odh
wdY%h lrf.k ksIamdos; fuh ñksia ÿn,;d úksúo oelSfï .=Kfhka hq;a"
;DIaKdj yd ffjrh ñksid úkdYh lrd fufyhjk wdldrh m%lg
lrk" .eñ l;djla weiqßka rÑ; ydfiHda;amdol kdgHhla nj
² 1958 oS fiaßjdKsc cd;lh weiqßka ks¾udKh flreKq "lodj<¨" kdgHh
o uq,ska "rka;,sfha l;dj" kñka .=jka úÿ,s kdgHhla f,i bosßm;a jQ
nj yd th kdv.ï iïm%odhfhka neyer j fjkia wdldrhlg ks¾udKh
ù we;s nj
² 1959 oS ckY%e;sfhka fmdaIKh jQ "tf,dj .ssyska fuf,dj wdjd" kdgHh
uq, isg u .dhkd iïm%odhlg wkql+, j" tfy;a kdgHuh wjia:d WoaoSmkh
lsÍu i|yd "k¾;kh" flf¾ úfYaI wjOdkh fhduq l< .eñ ckrx.fhka
wdNdih ,enQ" ydiHh yd Wmydih uqLH rih lr .;a .eñ ck ú{dkh
ksrEmKh flfrk kdgHhla nj
² 1960 oS .eñ ck rx.fhka wdNdih ,nd ìys l< "fj,a,jeyqï" kdgHfhka
fidlß yd f;dú,a iïm%odh olakg ,efnk w;r" "tf,dj .syska fudf,dj
wdjd" fuka u "fj,a, jeyqï" o foaYSh kdgH l,djla ;yjqre lsÍfï
jeo.;a m%h;ak f,i ye|skaúh yels nj yd ck l;djla Wmfhda.S lrf.k
W;am%dih l=¿.kajñka Ôú;h ms<sn| .eñhka f.a WfmalaId iy.;
wdl,amh fuhska úoHudk jk nj
² 1960 oS isxy, kdgH l,dfõ m¾fhaIK hq.fha kj iaj;ka;% ks¾udKhla
f,i ìys jk "yia;s ldka; uka;f¾" kdgHh md,lhka f.a m%Yakj,g
;uka f.a WmfoaYlhka f.ka ,efnk ms<s;=re rdclSh nqoaêhg wjudkhla
h hk i¾jld,Sk f;audjl msysgd ks¾udKh lr we;s nj iy ydiHh
iu. bka Tíng èjks; jk Wmydih fuys id¾:l;ajhg fya;= ù we;s
nj
² 1961 oS Wïu.a. cd;lfha tk ld,f.da, l;d jia;=j weiqßka ffY,sh
i|yd ckl;d wdr fhdod .ksñka o" ishqï f,i yd ydiHh oekfjk
f,i úßÿ .dhkd fhdod .ksñka o" "talg ug yskd yskd" kdgHh ksIamdokh
lr we;s nj
² 1961 oS "isxyndyq" kdgHh ìysùu;a iu. "ukfï" ksIamdokfhka miq
isxy, kdgH b;sydifha ikaëh wjia:djla iksgqyka jk w;r" kdgHO¾ó
iïm%odhfha úYsIag;u ks¾udKhla f,i o" rislhkag Wiia u ldjHuh
yd ix.S;uh wdiajdohla ,nd ÿka oDYH ldjHhla f,i o" kdv.ï ffY,sfha
;j;a w;ayod ne,Sula f,i o" "isxyndyq" ksIamdokh lr we;s nj
² úYaj jákdlula we;s l;d jia;=jla f;dard .ksñka msh-mq;= .egqu fyj;a
mrïmrd foll is;=ï me;=ï" woyia Woyia w;r mj;akd mriamr nj
l,d;aul yd ufkda úoHd;aul oDIaá fldaKhlska ú.%y l< wjia:djla
f,i "isxyndyq" kdgHh jeo.;a jk nj
64
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² msh-mq;= fifkyi" wUq-ieñ fifkyi wdoS udkj iïnkaO;d biau;=
lrñka ish¨ u pß;j, wkkH;dj f.dv k.d we;s w;r" ffu;%sh
lreKdj wdoS mú;% Ñ;a; iajNdjhka yuqfõ mj;akd wp, Yla;sh" fl%daOh
ffjrh jeks ¥Is; Ñ;a; iajNdjhka yuqfõ foord hk whqre "isxyndyq"
kdgHfhka ;yjqre lr we;s nj
² 1968 oS ia;%S Ñ;a; iajNdjh ms<sn| j tla me;a;lska újrKh lrñka o
i;a;aj ixy;sfha fmdÿ ÿ¾j,;d .ek i|yka lrñka o "uydidr" kdgHh
ksIamdokh lr we;s nj
² 1969 oS uydpd¾h tosßùr irÉpkaøhka .S; kdgl l,dj flfrys fhduq
ùfï m%;sM,hla f,i ìysjk "fmauf;da cdh;S fidaflda" foaYSh ix.S;hg
ydks fkdjk fia Tfmrd jeks kdgH úfYaIhla foaYSh W!rejg .e<fmk
fia ilia lsÍug .;a W;aidyhla fia ye|skaúh yels w;r" fm%auh kï jQ
;DIaKdj je<|.;a úg we;s jkakd jQ udkisl;ajh yd th iqKq úiqKq jQ
úg we;s jk úm%,ïNh ms<sn| j lreKq olajd we;s nj
² 1980 fjiaika;r .S;dx. kdglh - hq.fhys wjYH;djla jYfhka tosßùr
irÉpkaøhka w;ska ks¾udKh jQ w;r kj iudc mßj¾;kh ksid msßyqKq
ñksia p¾hdjka fya;= fldg f.k ;ud ;=< we;s jQ ixfõ.h fuu kdgHh
weiqßka m%ldY fldg we;s nj
² rdcH md,kfha oS ;ks ;SrK .ksñka" fmdÿ jia;+ka mßyrKh lsÍfï
fya;=fjka u;=jk .eg¨j" rdcH md,kfhka bj;a ùu olajd osfjk uy
ck le<öulg fya;= jk whqre fjiaika;r .S; kdglh ;=<ska ksrEms;
nj iy mrudo¾YS rdc pß;hla bosßm;a lrñka foaYmd,kfha foìä pß;
iroug ,la lr we;s nj
² 1985 ìys jq " f,dauyxi" jhia.; ù ;reK ìß|l mdjd .ekSfuka isÿ jk
jHikh lshdmdkakla nj
² 1989 rÕ olajk ,o "nj lv;=rdj" iaj¾K yxi cd;lh weiqßka ksmojd
we;s w;r tu.ska wm Ôj;a jk iudcfha wr.,h m%n, ixl,am rEm
ud,djlska bosßm;a lr we;s nj
² wmf.a ixialD;sfha we;s wmsia nj" ,o fohska i;=gq ùu" mfrdamldrh"
ohdj" lreKdj wdoS W;=ï mqreId¾: fN!;sl iïm;a flfrys olajk
,eoshdj fya;= lrf.k fjkiajk wdldrh fuhska ksrEmKh jk nj
.=Kfiak .,mam;a;s f.a kdgH
² .=Kfiak .,mam;a;s lú kdv.ula f,i ksIamdokh l< i| ls÷re
^1957& m;sj%;dfõ n,uysuh m%lg lrjkakla nj
lú kdv.fuys wkkH;dj /flk whqßka idïm%odhsl f;audj /lf.k
foaYSh úß;a yd ;d,j,ska fmdaIs; .dhkd ffY,shla Wmfhda.S lr .;a
fuu ks¾udKh ukfï kdgH ;rï u m%Yia; ks¾udKhla fkdjqK;a"
kdv.ï iïm%odh ms<sn| kj w;ayod ne,Sula f,i ye|skaúh yels nj
65
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² iamd[a[ cd;sl f*âßla .d¾Ishd f,da¾ld f.a "fh¾ud" lD;sh weiqßka
ksIamdos; "uQÿ mq;a;=" foaYSh kdgH b;sydifha tldldÍ wdlD;sh uq¿ukska
u fjkia u.lg fhduq l< nj" wkqj¾;k kdgH l,dj foaYSh kdgH
l,dfõ fmdaIKh i|yd m%Yia; wkaoñka fhdod .; yels wdldrh tu.ska
meyeos,s jk nj "uQÿ mq;a;=" kdgHh ms<sn| úfYaI úu¾Ykhla 4'4 ksmqK;d
uÜgu hgf;a olajd we;'&
² fldkaia;ka;ska iageksia,dõials f.a rx. Í;sh wkqj hñka n¾fgda,a fn%IaÜ
f.a ".=â jquka T*a fiÜiqjdka" kï m%lg kdgH lD;sh weiqßka ksIamdokh
l< "foaj;d t<s" ^1963& fn%IaÜ f.a kdgH m%:u jrg furg fm%alaIlhdg
y÷kajd oSula nj
² m%xi cd;sl fIdaka fmda,a idf;%af.a "f,audif,a" Dirty hand& wkqj¾;khla
f,i ìys jQ foaYmd,k kdgHhla fia ye|skafjk ",sh;Urd" kdgHh
foaYSh kdgH fõosldfõ ;j;a kejqï m%fõYhla nj"
m%Odk foaYmd,k mlaI folla w;r we;s jk n, wr.,h yd n,h yuqfõ
ñksiqka yeisfrk .=ma; iajNdjhla fuys ishqï f,i ú.%y lr we;s nj
ohdkkao .=Kj¾Ok f.a kdgH ks¾udK
² f,dalO¾ó yd kdgHO¾ó iïm%odhka ñY% lr .ksñka ksIamdos; "kß nEKd"
^1961& kdgHh b;d ckm%sh;ajhg m;a jQ;a" ck jyr ks¾udKd;aul j
fhdod.;a;d jQ;a kdgHhla nj
² foaYSh kdgH l,dfõ fõosld ;dlaIKfha kj w;ayod ne,Sula jYfhka
"lerflk fõosldj" Ndú; lrñka "nla uy wl=Kq" kdgHh ksIamdokh
flreKq nj
² merKs flda,ï iïm%odhg kj uqyqKqjrla foñka "cihd yd f,kaÑkd"
^1965& o kQ¾;s kdgHhla f,i "moaudj;S" o ^1968& ksIamdokh l< fudyq
mßj¾;k" wkqj¾;k" iaj;ka;% hk ish¨ wxYfhka u kdgH ks¾udK
l< nj
² "jd¾;d rx.h" y÷kajd oSu u.ska foaYSh kdgH l,dfõ kj m%fõYhla
y÷kajd ÿka nj yd ".cuka mqj;" kdgHfha iqúfYaI;ajh
fykaß chfiak f.a kdgH ks¾udK
² iajdNdúl kdgH ms<sn| j fm%alaIl wjOdkh .s<sfyñka mej;s hq.hl"
fykaß chfiak úiska tn÷ kdgH ksIamdokh flreKq nj
² iajdNdúl yd ffY,s.; iïm%odhka f.a iïñY%Khla f,i m¾fhaIKd;aul
lD;shla f,i ìys jqKq "cfka,h" 1961& wka;¾.;h" wdlD;sh" fm%alaIlhka
r|jd .ekSug fhdod.;a Wml%u wdosfhka úYsIag;ajhla fmkajd we;s nj"
ffY,s.; iïm%odfhka idudkH ck Ôú;h kdgHhg kexùu ÿIalr
njg m< ù ;snQ u;h ch.ksñka "cfka,h" ksmojd we;s nj
66
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² mqrdjD;a;hlg kj w¾: l:khla foñka o" fuf;la lrk ,o m¾fhaIKj,
w.%M,h jYfhka o" ldka;djl uqyqK fok ÿ#Ldka;hla wmQ¾j;ahlska
bosßm;a lsÍula f,i o l=fõKs ^1963& ksIamdokh jq nj
² c¾uka cd;sl n¾fgda,a fn%IaÜ f.a "fldflaishka fpdala i¾l,a" kï
lD;sh wkqj ìys jQ "yqKqjgfha l;dj" ^1967& foaYSh kdgH b;sydifha
iqúfYaI ikaêia:dkhla jQ nj
² foaYmd,k w;aoelSula f;aud fldg .;a" jevj¾ckhla m%:u jrg fõosldjg
f.k wd "ukrxck jevj¾ck" ^1966&" foaYSh kdgH lafIa;%fha úma,ùh
f;audjla f.k yer mE fndfyda fokdf.a idlÉPdjg ;=vqÿka "wmg mqf;a
u.la kef;a" ^1968& "osßh uj iy wef.a orefjda"" "ulrd" wdoS kdgH o
foaYSh kdgH lafIa;%fha lemS fmkk wjia:d nj
iq.;md, o is,ajd f.a kdgH ks¾udK
² iajdNdúl kdgH iïm%odh wkqj kdgH rpkd l< fudyq iuld,Sk iudc
m%Yak f;aud fldg .ksñka fndaäxldrfhda ^1962&" ñksiqka yd .eyekqka
w;r we;sjk ixlS¾K m%Yak f;aud fldg .ksñka ";Ügq f.j,a" ^1964&"
fm%alaIld.drh yd k¿ ks<shka iïnkaO lr .ksñka "yßu nvq yhla"
^1966&" "fyf,a ke.a. fvdax mq;d" ^1966&" "ys; fyd| wïuKaä" ^1969&"
Okm;s mka;sh yd ks¾Ok mka;sfha .egqu b;d id¾:l j ksrEmKh
lrñka "ÿkak ÿkq .uqfõ" 1972&" "oEjeoafoda" 1979&" "urdidoa" wdoS kdgH
Tyq úiska ksIamdokh lrk ,o nj
rxð;a O¾ulS¾;s f.a kdgH ks¾udK
² "tl jy, hg" 1964&" "kex.=rï" 1965&" "uyf.or" 1966 fpßj;a; weiqßka&"
wiïu; rx.h ms<sn| w;a yod ne,Sula jQ "yia;srdc uy;a;hd" ^1973&"
reishdkq lD;shla jQ "ysre ke;s f,dj" 1974&" wx.drd .Õ .,d niS 1977&
wdoS kdgH Tyqf.a ks¾udK nj
² iaj;ka;% kdgH l,dj msßfyñka ;snQ hq.hl iudc" wd¾Òl m%Yak mqoa.,hdg
n,mdk wdldrh ms<sìUq lrñka ,shejqKq "fudaor fuda," ^1982& Wiia
ks¾udKhla nj
² "fpß Whk" 1986& wkqj¾;khla jQ "wdç/f,a kdv.u" 1987& iy 1991 os
fyd| u iaj;ka;% kdgHhg ysñ iïudkh oskd.;a" fodiaf;%dõials f.a
pß;h ms<sìUq flfrk "fï>" wdoS kdgH Tyqf.a wfkl=;a ksIamdok nj
ihsuka kj.;af;a.u f.a kdgH ks¾udK
² ".x.djla" im;a;= ln,la iy urKhla" 1970&" "mqiaf,davx" 1972&" "ia;%S
^1976&" "..k irK l=re,af,da" ^1978&" "iqÿ iy l¿ fyj;a j¾K" ^1979&
hk kdgH Tyqf.a ks¾udK nj
² foaYSh kdgH b;sydifha úYsIag ks¾udK lSmh w;rg tla jQ "iqn iy hi"
Tyqf.a id¾:l u ks¾udKh nj" iÔù nia jyr yd iuld,Sk rdcH
67
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
;dka;%sl i;H f;dr;=re o fuu úYsIag;ajhg fya;= jQ nj" Ôú;fha Y=kH
nj" iudcfha mj;akd fndrej" foaYmd,kfha we;s .dïNSr;ajh yd ne|s
fkdfmfkk f.dryeä nj" mqoa.,dNHka;rh l%shd lrk wdldrh" wdoSh
fuu kdgH ;=<ska biau;= jk nj" i¾jld,Sk f;audjla u; f.dv kef.k
fuh fm%alaIlhd ;=< uyd nqoaê l,ïnkhla fldg kdgHh wjika lrk
nj ^fuu ud¾f.damfoaY ix.%yfha 5'2 ksmqK;d uÜgu n,kak'&
wd¾'wd¾ iurfldaka f.a kdgH ks¾udK
² mSä; mka;sfha oefjk m%Yak fõosldjg f.k wd fudyq ix.S;h kdgHhg
w;HjYH u wx.hla fldg fkd.;a nj" foaYmd,kfha we;s .=ma; nj yd
cq.=mais; nj Tyqf.a kdgHj,ska m%Yak flfrk nj
² fomsg lefmk ;shqKq ixjdo Ndú;h Tyqf.a úfYaI yelshdjla nj
² "f,vla ke;s f,fvla" ^1967&" "wyiska jegqKq ñksiaiq" uqvqlal= Ôú;
ms<sn| újrKhla nj
² lSr fldgqfõ ðjk wr.,fha fYdaldka;h ms<sìUq flfrk "le,Ks md,u"
kdgHh foaYSh fõosld kdgH b;sydifha Wiia u lD;s lsmh w;=ßka tlla
nj
² W;=f¾ rdyq," ¥ú,s wdoS iudc úu¾Yk kdgH Tyq w;ska ìys jQ nj
fla'î' fyar;a f.a kdgH ks¾udK
² merKs ju yd w¨;a ju ksrEms; iqÿ mrúfhda ^1981& újD; wd¾Òlfha
.eg¨ ksrEms; "isßfnda ;Ügqj" ^1983& iodpdr mßydksh ksrEms; "udhd
foaú" 1984&" NSIKfha iajNdjh ksrEms; "kdkl foaYh 1990&" b;sydifha
l;djlg kj w¾:l:khla imhñka foaYmd,k n,h fjkqfjka
ldka;djl fhdod .;a wdldrh ms<sn| fYdaldka;h ksrEms; "fodak l;sßkd"
^1992& m%Odk rch yd m%dka; wdKavqj w;r we;s jk n,h fnod .ekSfï
.eg¨j ksrEms; "fojeks uyskao" ^1998& wdoS lD;s fla'î' fyar;a úiska
ks¾udKh lrk ,o nj
² ñg wu;r j pkaøfiak oikdhl f.a "rkal|"" O¾uisß nKavdrkdhl
f.a iuld,Sk foaYmd,k ì| jeàu ksrEms; "tald wêm;s"" mßj¾;khla
jQ "ulrdlaIhd"" "Oj, NSIK" ^1988& hlaId.ukh ^1993& wdoS kdgH
ksIamdok jeo.;a jk nj" O¾uisß nKavdrkdhl jQ l,S fõosldj fuka
u iskudj o b;d olaI f,i Ndú; l<" iïudk,dNS l,dlrejl= nj
² lms, l=udr ld,sx." chka; pkaøisß" wdoSka f.a kdgH lD;s o fuu ld,
jljdkqfõ olakg ,efnk jeo.;a ks¾udK nj
68
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
* jeäÿr lshùu(
1' tosßùr irÉpkaøhkaf.a kdgH oDIaáh
ir;a úfÊiQßh - 1997
2' isxy, kdgH l,dfõ iuld,Sk m%jK;d - 1995
3' tosßùr irÉpkaø kdgH hq.h - 1947-1997 fojk Nd.h
r;akmdo o is,ajd - 1997
4' isxy, kdgH jxYh
úfÊr;ak m;srdc - 2007
5' uydpd¾h tosßùr irÉpkaø kdgHdj,sh - iqks,a ñysÿl=,
6' wdf,dalh hg yuqùu - .dñKs ch,;a
we.hSu((
1' ukfï kdglfha isg 21 jk ishji f;la isxy, kdgH l,dfõ jeo.;a
ikaêia:dk ms<sn| újrKhla lrkak'
2' uydpd¾h tosßùr irÉpkaø f.a kdgH ms<sn| iudf,dapkhla lrkak'
69
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 04 ( kdgH yd rx. l,dj úIh yd ne|s foaYSh yd úfoaYSh ixialD;sl
yd idudðl miqìu .fõIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 4'2 (( Y%S ,xldfõ fou< kdgH l,dfõ miqìu yd úldYh fidhd
n,hs'
ld,h ( ld,Éfþo 04 hs'
bf.kqï M, (
² fou< ckhd f.a wd.ñl yd ixialD;sl Ôú;h ms<sn| j woyia m%ldY lrhs'
² tys oS olakg ,efnk kdgHuh wjia:d ms<sn| j idlÉPd lrhs'
² tn÷ ixialD;sldx. keröfï wjYH;dj fmkakqï lrhs'
² iudka;r ixialD;shl wkkH;dj w.h lrhs'
² fjk;a wd.ñl u;jdo yd ne÷Kq pdß;% úê ms<sn| j uOHia: j olshs'
l%shdldrlu 4'2'1 ( fou< ckhdf.a wd.ñl yd ixialD;sl Ôú;h yd ne|s kdgH
l,dj y÷kd .ksuq'
.=Kd;aul fhojqï ( ² fou< wd.ñl W;aij ms<sìUq flfrk rEm igyka
² iïm;a odhlhl= fou< wd.ñl yd ixialD;s ms<sn| j
uekúka okakd& fhdod .; yels kï b;d uekú
ye|skaùu ( fou< ck;dj f.a ck Ôú;h yd ne÷Kq wd.ñl yd ixialD;sl
W;aijj, olakg ,efnk kdgHuh ,laIK ms<sn| j lreKq
fidhd ne,Su fuu mdvfuka wfmalaId flf¾'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( úIhhg wod< .%ka: mßYS,kh yd idlÉPd lsÍu
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la((
² fou< ckhdf.a wd.ñl Ôú;h yd ne|s mQcd l¾uj, o" ixialD;sl
Ôú;h yd ne|s úúO W;aijj, o kdgHuh ,laIK olakg we;s nj
² fou< ckhdf.a yskaÿ wd.u woyk wh yd lf;da,sl wd.u woyk wh
mdol fldg f.k fjka fjka j mQcd l¾u j¾Okh jk nj yd yskaÿ mQcd
l¾uj, kdgHuh wjia:d jeä jYfhka olakg ,efnk nj
² fou< mQcd l¾uj, iy W;aijj, olakg ,efnk fmdÿ kdgHuh ,laIK
my; i|yka mßos oelaúh yels nj
² iEu mQcd l¾uhl u lsishï wjia:d ksrEmKhla ;sîu
² mQcd l¾u i|yd iqúfYaI ia:dkhla fhdod .ekSu
² mQcd l¾u mj;ajk msßila isàu
² mQcd l¾u keröu i|yd iyNd.s jk msßila isàu
70
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² kdgHuh ,laIK jk iudfrdamh" l;d mqj;la" wkqlrKh" ixjdo
Ndú;h" rx.k" fõI N+IK wdosh olakg ,eîu
² øúv ck;djf.a wd.ñl yd ixialD;sl W;aij
1' ff;fmdx.,a
² ff;fmdx.,a hkq m<uq jk udihg lsß b;srúu hk wre; iys;
jpkhla nj
² kj wjqreÿ Wodfõ ysre foúhkag lD; .=K ie,lSfï mQcdjla f,i
o" iY%Sl;ajh yd iïnkaO lDIs ux.,Hhla f,i o fuh ye|skaúh
yels nj ^W,j¾;srekd,a&
² fuys oS lsß n; ms<sfh, lsÍu wmQ¾j rx.k wjia:dj,ska hqla;
jQjla nj
² osh kd" ly ñY% c,fhka msßisÿ jk uj fuu ld¾hfha oS uQ,sl;ajh
.kakd w;r weh foajodiS wdfõYhla iys; j fuu ld¾hfhys ksr;
jk nj
² lsß b;srùu i|yd fhdod .efkk úfYaI ia:dkh wuq f.du msßueo
ilia lrkq ,nkafka o" bka miq j l=ïnï ;nd ^l=vd l<hla$
uqÜáhla u; fmd,af.ähla o flfi,a f.dnhl ly$ f.du yd
;DK j¾.hla ;nd lrk mQcdjls& wk;=re j flda,ï hkqfjka
ye|skafjk rgdjla ìu we|" ta u; ,sma ne| lsß W;=rjkq ,nkafka
o n; ms<sfh, lrkafka o uj úiska nj
² fufia ilia lr.;a lsßn; foúhkag mQcd lsßu .Dydêm;s úiska
isÿ flfrk w;r" tys oS Tyq foajodihl= f,i iudfrdamh jk nj
² foaj m%;sudj bosßfha idïm%odhsl isß;a wkqj mQcdj ;nk wjia:dfõ
jdÑl wNskh mquqL j flfrk wfkl=;a ksrEmKhka fj;ska
kdgHuh ,laIK fmkakqï flfrk nj
² ksjfia ish,a,kag u fuosk kshu jQ N+ñld we;s nj
2' udvq fmdx.,a ^udgq&
² fuh ff;fmdx.,a oskhg miq od meje;afjk nj
² yskaÿ" foúhka úiska fok ,o odhdohla fia o" mQckSh i;a;ajhl=
f,i o i,lkq ,nk .jhd fuu W;aijfha m%uqLia:dkh .kakd
nj
² fldaú, wdY%s; j meje;afjk fuu W;aijfha oS" fyd|ska jevqKq
.jhl= f;dard" kdjd mú;% fldg" u,a ud,d m<ojd w,xldr f,i
fuu W;aijhg fhdod .efkk nj
² fï iEu pdß;%hla u wkqlrKd;aul p¾hdjkaf.ka yd úúO ufkdauh
pß;j,g wdfõY jQ msßila úiska bgq lrkq ,nk nj
71
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² ijia ld,fha oS fuu .jhka iïnkaO fldgf.k .j Odjk ;r.
yd lr;a; Odjk ;r. meje;afjk nj
² we;eï úg ;reKhkaf.a cjh yd Yla;sh Wr.d nef,k wjia:djla
f,i" ;reKhl= úiska .jhd fu,a, fldg foajdYs¾jdoh ,nd .kakd
wjia:djla ksrEmKh lrk w;r th "c,a,shla lÜgq" kñka
ye|skafjk nj yd Ndr;fha olakg ,efnk fuu l%Svdj Y%S ,xldfõ
ÿ¾,N l%Svdjla f,i ye|skaúh yels nj
03' yskaÿ w¨;a wjqreÿ W;aijh
² isxy, wjqreÿ W;aijhg fndfyda fia iudk j yskaÿ w¨;a wjqreÿ
W;aijh o meje;afjk nj
² foajd,fhka f.k tkq ,nk T!Iëh c,h o Ndú; lrñka iakdkh
lsÍfuka Wf<, wdrïN lrk nj
² úÑ;% w,q;a jia;%dNrKfhka ieriS" lsßn;a" ri leú,s fnod pdß;%
bgq lrk fuu W;aijfha oS kj ysre Wodj ieuÍu i|yd úfYaI
j;dj;a meje;afjk nj
4' oSmdj,S W;aijh
² wdf,dal je, fyj;a myka jegla hk w¾:h "oSmdj,S" hkafkys
we;s nj
² fuu Wf<f,a os ft;sydisl ckY%e;shla wdY%fhka flfrk
ksrEmKhla olalg ,efnk nj
² ñksiqkag whym; f.kÿka "krldiqrka" ^krl wiqr& f.a urKh
ksrEmKh lsÍu fuys úfYaI ,laIKh nj
² Tyq iu. igka joskafka úIaKq foúhka nj
² fuys m%Odk pß; jkafka úIaKq foúhka yd krldiqr nj iy
Tjqkaf.a m%;sud w;e;s j tu pß; ksrEmKh lrk k¿jka tu
m%;sudjkag wod< wjia:d yd pß; ksrEmKh lrk nj
² wjidkfha fï fofokd w;r we;s jk igk ksrEmKh jk cjksldj
w;sYhska u kdgHuh ,laIKj,ska wkQk nj
² igkska ch.;a úIaKq foúhka f,dalhg fi!Nd.Hh Wod l< nj
ixfla;j;a lrñka oSmjd,S W;aijh meje;afjk nj
² fuu l;d mqjf;a ixjdo" .dhk" jdok" m%n, pß; ksrEmK wdoS
kdgH ,laIK wka;¾.; nj
72
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
5' uyd Ysj rd;%S W;aijh
² fuh rd;%S ld,fha meje;afjk W;aijhla nj
² WoEik iakdkh fldg úroï w,a,d ^lEfuka îfuka iSud ùu&
W;aijh wdrïN lrk nj
² fuu Wf<,g mdol jkafka my; i|yka wd.ñl ckY%e;sh nj
^úIaKq yd n%yau w;r jdohla we;s fjhs' tkï fofokdf.ka jvd
Wiia mqoa.,hd ljqre o hkakhs' fuu m%Yakh ksrdlrKh lr
.ekSu i|yd Tjqyq Ysj foúhka <Õg h;s' ;udf.a wä uqä ysi yd
mdoh& fidhd .kakd mqoa.,hd jvd n,j;a jk nj Ysj foúhda
mji;s' úIaKq W!rl= fia fmdf<dj ydrd f.k mdoh fidhd hk
w;r" n%yau yxihl= ù by<g mshdUd hhs' Ysj wdf,dalhla njg m;a
ù fmkS isáhs' Ysjf.a ysi uqÿkska my<g jefgk ";d,ïmQ¾" kue;s
uf,ka lreKq úuid n%yau Ysjf.a ysia uqÿk oek .kshs' idlaIs
lrejl= ùug u, m%;s{d fohs' u, yd n%yauf.a jxpdj yiq ùu ksid
n%yau fjkqfjka foajd, fkdiEoSugla" n%yau mQcdjg u,a
fkd.ekSug;a" Ysj kshu lrhs' mdoh fidhd .; fkdyels jQ úIaKq
;ud n,j;d fkdjk nj jgyd .kshs' tod Ysj foúhka wdf,dalh
fia fmkS isá fyhska tosk isg uyd Ysj rd;%s Wf<, meje;afjhs'&
² fuosk flfrk Wmjdih ksjeros j l<fyd;a m%d¾:kd bIag jk
njg úYajdihla we;s nj
² miqod mykajk ;=re mQcdjka mj;ajkq ,nk w;r" fuu Wmjdi
mQcdfjka ,nd .;a m%;sM, .ek t<sjk ;=rd l;dkaor jYfhka
lshkq ,efí' ^Ncka .S jeks&
² WodyrK jYfhka ú,ajï ;=,is fn,sfld, yd ;=,is fld,& wdosfhka
mQcd l< jeoaol= fldáhl=f.ka fíreKq mqj; oelaúh yels nj
6' kj rd;%S ux.,Hh
² fuh m%Odk jYfhka ldka;djka Wfoid meje;afjk mQcdjla nj
² uyd mrdYla;as Ysj foúhka f.a ìß|& f.ka mej; tk ÿ¾.d ld,s&"
,laIaó yd iriaj;S fjkqfjka osk 3 ne.ska mqrd osk 9 la fuu mQcdj
meje;afjk nj
² ÿ¾.d fjkqfjka Yla;sh" n,h" ùr;ajh ,nd .eksu i|yd osk 03 la
o" iriaj;S fjkqfjka wOHdmk jrï ,nd .ekSu i|yd osk 03 la o"
,laIaó fjkqfjka hi biqre ,nd .ekSu i|yd osk 03 la o jYfhka
fuu mQcdj meje;afjk nj
² my; oelafjkafka ta yd iïnkaO mqrdjD;a;hhs'
^kdro uqksjrhd ÿ¾.d" ,laIaó yd iriaj;S w;r wr.,hla we;s
lrhs' ;sfokdf.ka jvd Wiia jkafka ljqrekao hkqfjks' Tjqyq
;u ieñhka iu. ^Ysj" úIaKq" n%yau& iajlSh yelshdjka m%o¾Ykh
73
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
lrk nj mji;s' ta wkqj ,laIañh ysÕkakshl hi biqßka msß
/ðkl njg m;a lrhs' iriaj;sh ckau f.d¿jl= w;s olaI lúhl=
njg m;a lrhs' ÿ¾.d ìh .=,a,l= ùfrdaodr fikam;shl= njg m;a
lrhs' fuu wr.,h fl<jr jkafka f,dalfha meje;au Wfoid fï
;sfokd u wjYH njg Ysj foúhka m%ldY lsÍfuks'&
² osk kjhla mqrd fï ;sfokd fjkqfjka flfrk mQcdj fl<jr
jkafka oi jeks oskfha ch.%yKh iurñka flfrk "úch;iñ"
kï uyd W;aijfhka nj
² Ysj foúhka yd iïnkaO j flfrk tla;rd wNspdr úêhl oS
w¿hï ld,fhys iaf;da;% .S;sld .hñka foúhka kskafoka ke.sgqjd
m%;sudj kyjd úÑ;%dldrfhka irid" fmryßka fldaú, jgd
/f.k hdu o" rd;%S mQcdj wjia:dfõ Ysj md¾j;S yuqjg muqKqjd"
fofokd TxÑ,a,djla u; jvd ys÷jd iaf;da;% .dhkd lsÍu o olakg
,efnk nj
² iqrka fmda - ialkao l=udrhd ^l;r.u foúhka& ish m%;sjdoshd jk
"iqrka" iu. flfrk hqoaOh fuhska ksrEmKh jk nj" fuys oS
ialkao l=udr m%;sudj /.;a msßila tla mfilskq;a" iqrkaf.a m%;sudj
/.;a msßi wfkla miskq;a fldaú, jgd hk w;r" u. oS fomsßi yuq
ù igka lrk whqre ksrEmKh lrk nj" tys oS mrdchg m;a jk
iqrka ialkao foúhka f.a myßka len,s follg leã l=l=<l= yd
fldähla njg m;a jk nj" l;ru." uv l,mqj jeks m%foaYj, wo
o rÕ oelafjk fuu "iqrka fmda" ^SURAN PO& cjksldj oSmdj,S
isoaêh u;lhg kxjkafka jqj o fuys ksrEmK l%shdj,sh oSmdj,sfha
ksrEmKh wNsNjd hdula fia ie,lsh yels nj
² mdkavj¾ jkjdiï hkq mxp mdKav rcjrekaf.ka isõ fofkl= øjqmê
kï l=ußhl iu. j¾I 14 la jkdka;rfha w;rux j isàu ms<sn| l;d
mqj;la nj
² kdgHuh ,laIK iys; "j¾Üfghs;a ;srej,d" kñka ye|skafjk ovhï
W;aijhla o ;sfnk nj
² óg wu;r j øúv ft;sydisl l;d mokï lr.;a mqrdjD;a;" wd.ñl
W;aij wjia:dj, oS kdgHdkqidrfhka bosßm;a flfrk nj yd fndfyda
úg tys oS rx. N+ñh jYfhka fhdod .kafka yskaÿ fldaú,a N+ñh fyda
lf;da,sl m,a,s N+ñh fyda nj
^ie,lsh hq;=hs'
fuys olajd we;s mqrdjD;a; yd isoaê m%foaY wkqj fjkia úh yels h'
m%dfoaYSh jYfhka fuu wd.ñl mQcd l¾u isÿ jk wdldrh yd mj;akd
u;su;dka;r ms<sn| j ;j ÿrg;a wOHhkh lrkafka kï uekú'&
74
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² by; olajd we;s ish¨ u wjia:djka ms<sn| j fmdÿfõ i,ld n,k l,ays
) i;r wNskh ) iudfrdamh ) wkqlrKh
) rx. N+ñh ) pß; ksrEmK ) fõI N+IK
) ixjdo ) .dhk ) jdok
) k¾;k ) fm%alaIdj ) fm%alaIlhka
wdoS kdglSh ,laIK wvq jeä jYfhka tu wd.ñl W;aijj, oS olakg
,efnk nj
* w;sf¾l lshùï i|yd(
1' wNskh iÕrdj - 2 ^ixialD;sl wud;HdxYh& 1998
2' iriú mqj;am;a ,sms fm< ^71-77& úfÊr;ak m;srdc - 1998
75
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 04 ( kdgH yd rx. l,dj úIh yd ne|s foaYSh yd úfoaYSh ixialD;sl
yd idudðl miqìu .fõIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 4'2 (( Y%S ,xldfõ fou< kdgH l,dfõ miqìu yd úldYh fidhd
n,hs'
ld,h ( ld,Éfþo 02 hs'
bf.kqï M, (
² Y%S ,xldfõ fou< kdgH l,dj m%p,s; j mej;s l,dm m%ldY lrhs'
² tu l,dmj, m%p,s; fou< kdgH udos,s ksßlaIKh lrhs'
² kdgH l,dm yd kdgH udos,s Y%S ,xldj ;=< m%p,s; ù we;s wdldrh wOHhkh
lrhs'
² fou< kdgH udos,s ms<sn| lreKq fiùug fm<fUhs'
² foaYSh kdgH l,dfõ fou< kdgHh m%p,s; j we;s wdldrh y÷kd .kshs'
l%shdldrlu 4'2'2 ( fou< kdgH udos,s m%p,s; j ;snQ rx. l,dm y÷kd .ksuq'
.=Kd;aul fhojqï ( ² rx. l,dm i|yka l< yels Y%S ,xldfõ is;shula" rx.
l,dmj, kï i|yka l=vd m;%sld
² fou< kdgH udos,sj, kï i|yka l=vd m;%sld
ye|skaùu ( fou< kdgH udos,s m%p,s; j mej;s rx. l,dm y÷kajd oSu
fuu mdvfuka wfmalaId flf¾'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( úIhhg wod< .%ka: mßYS,kh yd idlÉPd lsÍu
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la((
² idïm%odhsl fou< kdgH l,dj m%p,s; j mj;akd m%foaY jYfhka
ie,flkafka uvl,mqj" jkaksh" hdmkh" y,dj;" Wvrg hk l,dm nj
² uvl,mqj l,dmfha m%p,s; fou< kdgH udos,s jkafka jvfudaä" f;kafudaä"
ulSä" ú,diï ^mrhsfï, l+;a;= jkjdiï& iy fõ;d¾mdß nj
² jkaks l,dmfha fldaj,ka" lkakys l+;a;= hk kdgH mej;s nj jõkshd"
uq,;sõ&
² hdmkh l,dmfha jvfudaä" f;kafudaä" frdaudkq lf;da,sl l=;a;=" ú,diï"
kd;a;hs iy ldka;jrdjka l+;a;= m%p,s; j mej;s nj
² ukakdru l,dmfha hd,amdk mdlal=" f;kamdlal=" frdaudkq lf;da,sl
l+;a;= jdilmam fyj;a l+;a;= .dhkd m%p,s; j mej;s nj
² y,dj; l,dmfha ud¾lka;ka" jd,ùuka l+;a;=& mej;s nj yd tajd mq;a;,u
osia;%slalhg wdikak y,dj; m%foaYfha jHdma; j ;snQ nj
76
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² Wvrg l,dmfha ldukal=;a;=" wßl=kka ;dmiq w¾cqkka ;miq& hk kdgH
j¾. mej;s nj yd fïjdhska jeä yßhla úúO j¾.fha l+;a;= nj
^idlÉPd lrk w;r" Y%S ,xld is;shfuys l,dm yd tu l,dmj, m%p,s; j
mj;akd fou< kdgH udos,s i|yka l=vd m;%sld wod< ia:dkj, r|jkak'&
we.hSu(
1' idïm%odhsl fou< kdgH l,dj m%p,s; j mej;s m%foaY kï fldg" tla tla
m%foaYhkays mj;sk kdgH udos,s j.= .; lrkak'
77
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 04 ( kdgH yd rx. l,dj úIh yd ne|s foaYSh yd úfoaYSh ixialD;sl
yd idudðl miqìu .fõIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 4'2 (( Y%S ,xldfõ fou< kdgH l,dfõ miqìu yd úldYh fidhd
n,hs'
ld,h ( ld,Éfþo 04 hs'
bf.kqï M, (
² kdÜgq l+;a;= iïm%odh hkq l=ulaoe hs m%ldY lrhs'
² tu iïm%odhg wh;a kdgH m%fNao ms<sn| j f;dr;=re idlÉPd lrhs'
² tu m%fNaoj, olakg ,efnk kdgHuh ,laIK úuihs'
² úúO ixialD;sldx.j, ;sfnk úfYaI;aj ms<sn| j fidhd n,hs'
² tn÷ ixialD;sldx.j, olakg ,efnk kdgHuh .=Kh w.h lrhs'
l%shdldrlu 4'2'3 ( kdÜgql+;a;= iïm%odhfha olakg ,efnk úúO m%fNao y÷kd
.ksuq'
.=Kd;aul fhojqï ( ² mdvug wod< j ilia lr .;a rEm igyka
ye|skaùu ( kdÜgql+;a;= iïm%odhfha olakg ,efnk úúO m%fNao
ms<sn| j wOHhkh lsÍu fuu mdvfuka wfmalaId flf¾'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( úIhhg wod< .%ka: mßYS,kh yd idlÉPd lsÍu
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la((
² l+;a;= hkafkys w¾:h "kgkjd" hkak nj
^uyd n%yau kdgHfõoh - Nr;uqKsg ,nd oSfï oS tys ,diH k¾;kh
md¾j;shg yd ;dKavj k¾;kh - Ysjg Ndrÿka nj o" Ysj" kÜrdc" Ysj
;s,aff, ^l+;a;ka& hk kïj,ska ye|skajqKq nj o" fï ksid ;dKavj
k¾;k ú,difhka iukaú; fou< ckkdgHj,g l+;a;= hk ku fhÿKq
njg o u;hla we;'&
² l=os ^l=;s& "mekSu" ^msñ& hk fou< jpkfhka "l+;a;=" ì|S wd nj
l=os;a;,a
l+;a;,a
l+;a;=
² kgkjd" l;djla kgñka rÕmd fmkajkjd hk w¾:h o fuys .uHudk
jk nj
78
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² "l+;a;=" hkq merKs hq.j, Ndú;fha mej;s fou< .eñ kdgH udos,s
ye|skaùug fhdod .ekqKq mohla nj
² m%Odk jYfhka .S;hla miqìï lr.;a k¾;kh Wmfhda.S lr .ksñka
fuys k¿ ks<shka pß; bosßhg f.k hk nj
² l+;a;=fõ úúO pß; Wfoid tajdg u wdfõKsl jQ fõI N+IK we;s nj
² ta ta pß;hg wdfõKsl" úfYaI wdldrhlg tys k¾;k ú,dihka yev
.iajd we;s nj
² l+;a;=j,g ksñ;a; ù we;af;a uyd Ndr;fha yd rdudhkfha tk l;dkaor
yd isoaëka o" ol=Kq bkaoshdfõ merKs m%nkaOj,ska Wmqgd .;a l;d wdosh
o nj
² Y%S ,xldfõ iïm%odhg wkqj"
i. foajd,hla wdY%s; N+ñhla
ii. wiajekak fk<d wjika l< l=Uqrla fyda
iii. mia mqrjd Wiaik ,o jD;a;dldr t<suyka fõosldjla - l+;a;=
rÕoelaùu i|yd fhdod .kakd nj
² .=rekakdkafia fyj;a " wkakdúh¾" ish jdok jDkaoh o iu. fõosldjg
meñK rx.h wdrïN lrk w;r" fm%alaIlhka rx. N+ñh jgd ys| rx.h
krUk nj
² Y%S ,xldfõ idïm%odhsl fou< kdgl bkaoshdfõ " kdÜgql+;a;=" kï .eñ
kdgl iïm%odhfha ,laIKj,ska hqla; nj
² my; oelafjk whqßka kdÜgql+;a;=fõ m%fNao oelaúh yels nj
kdkagql+;a;=
jvfudaä jvmdx. w¾cqkka fmdkakq ulSâ
;miq ixl¾
f;kafudaä f;kamdx. fldaj,ka lduka jika;ka
l+;a;=
² fïjd wd.ñl Ydka;sl¾u uQ,h fldg f.k wdrïN ù" ixúê; kQ;k
ck kdgH olajd meñK we;s nj
4'2'3'2jvfudaä l+;a;=
² rx. ú,dih wkqj jvfudaä yd f;kafudaä hkqfjka "kdÜgql+;a;=" m%Odk
m%fNao follg fnfok nj
² fuh ffY,sh fjka lsÍug fhdod f.k we;s w;r "jvfudaä" hkq "W;a;r
ffY,sh" nj
² rÕ oelafjk m%foaYh wkqj tys l;d f;dard .ekSfï úfYaI;d we;s nj
^Wod( ëjrhka isá m%foaYj, uqyqÿ foúhka yd ne÷Kq l;d&
79
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² rÕ oelafjk ld,h m%foaYfhka m%foaYhg fjkia jk nj ^ù f.dú;eka
lrk m%foaYj, wiajkq fk<Sfuka miq j" ëjr .ïudkj, udß wïudka
fldaú,a W;aij wdY%s; j ;sreú,d W;aij meje;afjk ld,fha wdoS jYfhka&
² "fjkand" kï wdlD;shg fuys .S; rpkd lr we;s nj
² jvfudaä ;shqKq k¾;kuh p,khkaf.ka iy lkal¿ .dhkj,ska o
hqla; jk nj
² uQ,sl moku l¾Kdgl ix.S;h jqj o" ck ix.S;h jeämqr fhdod .ekSu
jvfudaäfha olakg ,efnk nj
² fõI N+IK f;kafudaä l+;a;=fõ fõIN+IK ;rï ieye,a¨ fkdjk nj
jvfudaäfhys fõI N+IK
² jD;a;dldr Wia jQ fõosldj "l,ß" kï jQ w;r" tys "fj,a, lÜgr" kñka
úhkla ne| ;snqKq nj
² wdf,dalh ú,lal=j,ska iemhqKq nj" ^flfi,a l|l uq÷k ydrd" ta u;
fmd,a nEhla ;nd" fmd,af;,a fmÕjQ mdkalv msrùfuka fuu ú,lal=j
idod .kakd ,oS'&
80
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
4'2'3'3 f;kafudaä l+;a;=
² kdÜgql+;a;= iïm%odhfha wfkla m%n, udos,sh jk f;kafudaä ,xldfõ
oshqKq u fou< ckkdgH úfYaI foflka tlla nj
² "f;ka" hkafkys w¾:h "ol=K" nj yd ol=Kq ffY,sh ye|skaùï jia
f;kafudaä hkak Ndú; lr we;s nj
² f;kafudaä yd jvfudaä w;r lemS fmfkk fjki jkafka ix.S; kdo
rgdj, yd k¾;k ks¾udKj, we;s úúO;ajh nj
^l¾Kdgl ix.S;h weiqre fldg f;kafudaäh jevqKq nj&
² fuys k¾;k ú,dih b;d ishqï ,laIKj,ska hqla; nj
² m%dfoaYSh ckl;d yd b;sydi l;d fuhg mdol fldgf.k we;s nj
^Wod(lÜg fndïuka, fjä wrika - ^ol=Kq bkaoSh l;d mqj;ls'&
mQo;ïì, lKaä wrika - ^,xldfõ W;=f¾ rcjreka .ek l;d&
² "úre;a;ï" kï wdlD;shg fuys .S; rpkd lr we;s nj
² fõosld ks¾udKh" rx. úkHdih" rd;%S t<sjk ;=re rÕ oelaùu" isß;a úß;a
yd weoys,s" ldka;d pß; o msßñka úiska rÕmEu wdoS lreKqj,ska fndfyda
úg f;kafudaä yd jvfudaä iduHhla ork nj
4'2'3'4ulSä uysä&
² ulsä hkq bkaøcd,$ weianekaÿï ^hka;% uka;% l%Svdj& hk w¾:h we;s
ckkdgH j¾.hla nj
² ckjd¾.sl ixl%uKh ms<sn| ñ:Hdjla ksñ;s fldg.;a l;d ikao¾Nhla
iys; ulSäfhka" lKavdhï folla w;r we;s jk >Ügkhla ksrEmKh
flfrk w;r" fuys iqúfYaI ,laIKh jkafka m%foaYhl ðj;a jQ uq,a
mosxÑlrejka yd idxl%uKslhka w;r isÿ jk .eàu u.ska mdrïmßlhka
yd kj mosxÑ lrejka w;r .ï ìï fnod .ekSu ms<sn| j we;s jQ .eg¿j
ms<sìUq lsÍu nj
² bkaøcd,sl isoaëka u.ska igk ksrEmKh jk nj
² fuh hdmkh" jõkshdj" uq,;sõ" uq;a;+¾" uvl,mqj hk m%foaYj, rÕ
olajd we;s nj
² fidlß kdglfha l;d mqj; iu. ulSä rx.kfha l;d ikao¾Nh uekúka
ieif|k nj
² tla wjia:djl u,hd,s ckj¾.h o" ;j;a wjia:djl iqÿ cd;slhka o"
;j;a wjia:djl uqia,sïjreka o fuys oS ksfhdackh úh yels nj
² fuh o kdÜgql+;a;= rx. iïm%odhg wh;a rx. udos,shla nj
² ixjdo" kegqï yd .ehqï u.ska m%Yafkda;a;r ú,difhka rx.h úldYh jk
w;r" fuh .eyekq" msßñ ^k¿ ks<shka& tla j flfrk rx.hla nj
² osjd ld,fha y;/ia ìï lfvl ulSã rÕ oelafjk nj
² k¿jka ks;r fma%laIlhka yd l;d nia lsÍu fuys úfYaI;ajhla nj
81
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² ysájk fonia yd úys¿ ;y¿ fuys fndfyda úg olakg ,efnk nj
² w,sÅ; j mj;ajd f.k hkq ,nk neúka l;dj leu;s foilg f.k
hdug mQ¾K ksoyi we;s nj
² hka;% uka;% yd weianekaÿï olakg ,efnk w;r" fõosldj ;=ka me;a;la
újD; j ;nd weia nekaÿï i|yd tla me;a;la wdjrKh lr we;s nj Wod(
fõosld ìu we;srE je,s háka ,Kq weo fõosldj ueo fiïnqjla kgjk
nj&
4'2'3'5 ldka;jrdhka l+;a;=
² fuh úfYaIfhka u hdmkh m%foaYfha olakg ,efnk nj
² udß wïudka foaj;dúh iy wehf.a mq;%hd ms<sn| wNspdrd;aul rx.hla
jk fuh Nla;s mQ¾K rx.hla fia ye|skaúh yels nj
² thg u wdfõKsl iqúfYaIS .S; rgd ksid fuys tk .dhkd l%u wfkl=;a
l+;a;=j, tk .dhkdj,ska meyeos,s j u fjkia jk nj
² fuh fnfyúka u wdLHdk ,laIK iys; rx.hla nj
² md;%hd l;dj lSfï oS m<uqj pß; m%:u mqreIfhka bosßm;a lsÍu;a"
wjidkfha W;a;u mqreIhg wj;S¾K ùu;a fuys iqúfYaIS ,laIKhla nj
² ;=ka me;a;lska wdjrKh l< Wia jQ p;=ri%dldr fõosldjla fuys Ndú;
jk w;r" kdÜgql+;a;= iïm%odfha uq,a j;djg y;/ia fõosldjla olakg
,efnkafka fuys nj
² Ysj foúhkag odj udß wïudka l=iska ìysjk wjcd;l ld;a;ka l=ure
wdßh mQudff, rc l=ußhg fmï ne|s l;d mqj; fuys ksrEmKh jk nj
² uDox.h" fvd,elalsh yd yd¾fudakshï ix.S; NdKav jYfhka Ndú;
flreK nj iy ´fia fhdod .;a .S; yd fõ.j;a .S; fuys olakg
,efnk nj
² l=vd mekSï iys; ir, .uka ;d,h ksid ";=,a¨ l+;a;=" ku o fuhg
Ndú; jk nj
4'2'3'6 jika;ka l+;a;=
² fuh lDIsld¾ñl ck ðú;h yd iïnkaO nj
² ,S fl<s kegqug iudk yqÿ k¾;khla fuys olakg ,efnk nj
² jD;a;dldr N+ñhl rx.h bosßm;a flfrk nj
² 6-12 lKavdhï rx.khg tl;= jk nj
² fï i|yd "flda,a" kñka ye|skafjk ,S úfYaIhla Ndú; lrk nj
² f.dú;efkys úúO wjia:d fuys oS ksrEmKh flfrk nj
² fï i|yd iyNd.S jkafka msßñka muKla nj
² uoao,h yd ;d,ïfmdg jdoH NdKav jYfhka Ndú; lrk w;r" úúO
.uka ú,di fuys olakg ,efnk nj
82
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² merKs b;sydi l;d" pQ, yd uyd foajl;d" foaj iaf;da;%" .S;sld yd mQcd
kegqï fuhg uqiq ù we;s nj
4'2'3'7 ú,diï
² ú,diï hkak ixialD; idys;Hfha olakg ,efnk "ú,di" hk mofhka
ì|S wdjla úh yels nj
² k¾;k ud¾.fhka neyer jQ" kdgHuh ,laIKj,g jvd nr jQ ksrEmK
fuys olakg ,efnk nj
² wNskh l%u fuys Ndú; flfrk nj
² ú,diï ys ix.S;hg jeo.;a ia:dkhla ysñ jk nj
² rplhka w;ska ,shejqKq msgm;la wkqj flfrk ú,diï" .%dóh uÜgfï
kdgHj,g jvd oshqKq ;;a;ajhl mj;sk nj
² m%isoaO ú,diï jYfhka "tia;dlalsh¾ ú,diï" iy "wßpkaød ú,diï"
kdgH y÷kajd osh yels nj
² hdmkh" uvl,mqj" ukakdru hk m%foaYj, idïm%odhsl j ú,diï rÕ
olajk nj
² 19 ishji ueo Nd.fha wdrïN jQ kdgl úfYaIhla f,i ú,diï ye|skaúh
yels nj
² fuh kdÜgql+ka;= iïm%odhfha bosß mshjrla f,i oelaúh yels nj
² fuys iqúfYAIs ,laIKh jkafka ;d;a;aúl ksrEmK l%uhla ;sîu nj
jeäÿr lshùu(
1' wNskh iÕrdj - 2 ^ixialD;sl wud;HdxYh& 1998'
2' iriú mqj;am;a ,sms fm< ^71-76 olajd& - úfÊr;ak m;srdc 1998
3' jvfudaä - úidflai pkaøfialrï ^2005&
we.hSu(
1' l+;a;= hkak fláfhka y÷kajkak'
2' kdÜgql+;a;= iïm%odhfha olakg ,efnk úúO m%fNao ieflúka olajkak'
83
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 04 ( kdgH yd rx. l,dj úIhh yd ne|s foaYSh yd úfoaYSh
ixialD;sl yd idudðl miqìu .fõIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 4'2 (( Y%S ,xldfõ fou< kdgH l,dfõ miqìu yd úldYh fidhd
n,hs'
ld,h ( ld,Éfþo 02 hs'
bf.kqï M, (
² Wvrg m%foaYfha olakg ,efnk l=;a;= m%fNao kï lrhs'
² tu m%fNaoj, olakg ,efnk kdgHuh ,laIK úia;r lrhs'
² lduka l=;a;= l;d mqj; rÕ olajhs'
² úúO ixialD;sldx.j, pu;aldrh w;a ú|shs'
² tajd iajlSh w;aoelSï yd .<mñka w.h lrhs'
l%shdldrlu 4'2'2 ( Wvrg fou< ck;djf.a l+=;a;= y÷kd .ksuq'
.=Kd;aul fhojqï ( ² l+;a;=j, ,laIK wvx.= Ñ;%
ye|skaùu ( Wvrg fou< ck;dj w;r m%p,s; l+=;a;= m%fNao ms<sn| j
wOHhkh lsÍu fuu mdvñka wfmalaId flf¾'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( úIhhg wod< .%ka: mßYS,kh iy idlÉPd lsÍu'
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² l÷lrfha l+;a;= 18-19 ishjiaj, bkaoSh iïNjhla we;s j;= lïlrejka úiska
f.k tk ,oehs ie,flk nj
² fmdkakq ixl¾ l+;a;=" w¾cqkka ;miq" lduka l+;a;= hk kïj,ska ye|skafjk
l+;a;= Wvrg m%foaYfha mej;s nj
² fuhska l÷lrfha fou< ck;dj w;r jvd;a ckm%sh l+;a;=j jQfha lduka
l+;a;= nj
4'2'4'1 lduka l+;a;=
² l÷lrfha yskaÿ fldaú,aj, ud¾;=" wfm%a,a ld,h ;=< meje;afjk ;sreú,d kï
fldaú,a W;aijh wdY%s; j lduka l+;a;= rÕ oelafjk nj
² .fï fldaúf,a újdy ùfï W;aijfha wx.hla f,i j;=lrfha fou< ck;dj
w;r fuh m%p,s; nj
² ukauoka wkx.& foúhdf.a urKh ms<sn| ckm%jdoh ksrEmKh flfrk fuys
Ysj úiska lduka ^ukauoka& ojd y¿ lsÍu" r;sf.a úry ú,dmh ldukag h<s
YÍrhla fkdue;s j Ôjh ,eîu hk lreKq fmkakqï flfrk nj
84
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² Ysjf.a oshKsh jQ r;S újdy lr .kakd lduka" Ysj ldu nkaOkhg yiq lsrSug
;e;a lsÍu ksid we;s jk .egqu lduka" Ysj" r;S" ùrm;a;srka hk pß; we;=<;a
ù kdgHhla olajd j¾Okh ù we;s nj
lduka l+;a;= bosßm;a flfrk ms<sfj,
1' i<U .eg .eiSu
2' lduka ixfla;j;a lrñka fldaú, bosßmsg u,a .ila isgqùu
3' lduka yd r;S osk lSmhla .u mqrd .S .hñka o" kgñka o ixpdrh lsÍu" yd ;mamq"
;d,ïmg jdolhka yd .dhlhka Tjqka iu. .uka lsÍu
4' W;aijh wjika jk osk l;dj rÕ oelaùu
² lduka yd r;Sf.a ux.,Hh
² rd;%sfha r;Sf.a welfha ksok lduka Nhxlr n,fõ.hla úiska ;ud
úkdY lrk whqre isysfkka oelSu
² Ysj foúhka ;ud úkdY lr;shs hk ielh ksid lduka r;S yd wr.,
lsÍu
² wys.=KaÎl wdys;=Kaäl& hqj<la meñK lduka f.a úkdYh .ek wkdjels
lSu yd kej; jrla r;S yd lduka l<y lsÍu
² Ndjkdkqfhda.S j isák Ysjg úoSug lduka Wlao~q ÿkak o /f.k hdu
² Ysj ish f;jk wefiys n,fhka lduka y¿ lr oeóu iy l¿ we|.;a
udrhd meñK ldukaf.a m%dKh /f.k hdu
² r;S ldukaf.a Niau wi< je<mSu
² ùrm;a;srka Ysj foúhkag lreKq meyeos,s lr oSu
² fldaú, wi, we,la fj; f.k hk ldukaf.a isrerg meka biSfuka miq
kej; m%dKh ,eîu
² lduka l+;a;= rÕ oelaùfï oS fldaú, wi, ìïlvla" fldaú, ;=< iy .fï
oshmyr wi, wdoS jYfhka úáka úg rÕ olajk ia:dk fjkia jk nj
² ta wkqj fm%alaIlhka o jfrl ìu ys| .ksñka o" jfrl k¿jka miqmi weúosñka
o" ;j;a jfrl .x bjqrg frdlafjñka o fuhg iyNd.s jk nj
² ta wkqj uq¿ .u u fõosldjla njg m;a jk nj
² lduka l+;a;= - kdÜglal+;a;= iïm%odhfhka fjka jQ ol=Kq bkaoSh ;ñ,akdvq
.ïudkj, mj;sk wiajekak yd iïnkaO jQ wNspdr rx. l%uhla f,i ye|skaúh
yels nj
* we.hSu(
1' Wvrg fou< ck;dj f.a l+;a;= kï lr lduka l+;a;=jg mokï jQ l;d mqj;
fláfhka ,shkak'
2' Wvrg l+;a;=j, olakg ,efnk kdgHuh ,laIK ms<sn| flá igykla ,shkak'
85
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 04 ( kdgH yd rx. l,dj úIhh yd ne|s foaYSh yd úfoaYSh
ixialD;sl yd idudðl miqìu .fõIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 4'2 (( Y%S ,xldfõ fou< kdgH l,dfõ miqìu yd úldYh fidhd
n,hs'
ld,h ( ld,Éfþo 02 hs'
bf.kqï M, (
² úYajúoHd,h ;=< fou< kdgH úldYh jQ wdldrh m%ldY lrhs'
² tu kdgHj, f;audj ú.%y lrhs'
² iudc yd foaYmd,k kdgH iudch flfrys n,mE wdldrh meyeos,s lrhs'
² úfoaYSh n,mEï foaYSh jYfhka úúO lafIa;%j, lrk ,o úm¾hdi úuihs'
² kdgH l,dj hkq mgq iSudj,ska fldgq fkdjqKq úIhhla nj wjOdrKh lrhs'
l%shdldrlu 4'2'1 ( úYaj úoHd,hSh fou< kdgH ms<sn| j fidhd n,uq'
.=Kd;aul fhojqï ( ² fou< kdgH l,dj ms<sn| j ,shejqKq .%ka: yd ,sms
ye|skaùu ( 1940-1950 oYlj, úYajúoHd,hfha fou< kdgH l,dj
j¾Okh fjñka wd wdldrh iy th fjk;a wdh;kj,g yd
fmdÿ ck;dj w;rg .sh wdldrh ixlaIsma; j wOHhkh
lsÍu fuhska wfmalaIs; h'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( úIhhg wod< .%ka: mßYS,kh iy idlÉPd lsÍu
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² fou< kdgH l,dfõ j¾Okh i|yd úYaj úoHd,hSh kdgHj,ska úYd, fiajhla
isÿ jQ nj
² kQ;k fou< kdgHfha mrdih mq¿,a lrñka il%Sh újrKhla lsÍug iy idudkH
ck;dj w;rg kdgHh f.k hdug úYaj úoHd,h kdgH iu;a jQ nj
² iuld,Sk isxy, kdgH l,dfõ foaYSh wdlD;sh wkqj hñka foaYSh fou< kdgH
iïm%odhla úYaj úoHd,h ;=< f.dv ke.=Kq nj iy lf;da,sl l+;a;= kdgHfha
n,mEï o we;s j fuu iïm%odh úldYh jQ nj
² uq,a hq.fha oS idudkH fou< ck;dj f.a is;=ï me;=ï" m%Yak .eg¨ ms<sn| j
idlÉPd mej;s fyhska hdmkh m%foaYfha jHjydrfha mej;s fou< NdIdj
Ndú; lrñka kdgH rpkd fldg ;sîu" idudkH ck cSú;fha olakg ,efnk
pß; Wmfhda.S lr .ekSu" l=, wd.ï wdoS iudc m%Yak f;aud fldg .ekSu wdosh
fuu úYaj úoHd,h kdgHj, olakg ,efnk nj
² idys;H ridiajdohg jvd ck;djdoS kdgH l,djla f,i fuu kdgH f.dv
ke.=Kq nj
86
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² úfYaIfhka u md,k ;ka;%h úfõpkh flreKq m%yik kdgH úYaj úoHd,fhys
w;sYhska ckm%sh jQ nj ^Wod( 1940 Wvhd¾ ñvqlal= wdvïnr rfÜ uy;a;hd&
² úYajúoHd,h fou< kdgH ix.uh u.ska meje;ajQ ;r. yd jd¾Isl kdgH
W;aij fuu kdgH m%fndaOhg fya;= jQ nj
² úYaj úoHd,h fou< kdgH l,dj fmardfoKshg iSud fkdù fjk;a úYaj
úoHd,j,g yd wdh;kj,g o fmdÿfõ iudchg o jHdma; ú .sh nj
² 1960 oYlfha Y%S ,xld l,d uKav,h hgf;a fou< kdgH wkquKav,hla
msysgqùu;a" tys iNdm;s f,i uydpd¾h tia' úoHdkkaoka yd f,alï f,i
uydpd¾h fla' isj;ïì m;a ùu;a" tu.ska úYaj úoHd,h kdgH Ñka;kh úúO
ud¾. Tiafia iudchg me;sr hdu;a fuu jHdma;shg m%n, fya;=jla jQ nj
² 1940 oYlfha w. Nd.fha yd 1950 oYlfha uq,a Nd.fha oS iudc" foaYmd,k
f;audjkag keUqre isoaê mokï fldg f.k uÿrdisfha jD;a;Sh kdgH lKavdhï
kdgH ksIamdokh l< nj" úis;=re fõosld ieris,s" frdueka;sl jdoS" w;skdgl
úkHdihla iys; iajdNdúljdoS rx. udos,shla tu kdgHj, mej;s nj"
uÿrdisfhka fuys meñKs à'tia'fla' ifydaorfhda" tï'wd¾'rdOd" ufkdayd¾ wdoS
lKavdhï fuys oS iqúfYaI fldg oelaúh yels nj" Ñ;%mg l,dfõ o wdNdih
,nñka j¾Okh jQ" miqj fld<Ug meñKs fuu lKavdhï fou< ;reK fldgia
w;f¾ fnfyúka ckm%sh fjñka fou< kj kdgHfha j¾Okhg n,mEula l<
nj
² uÿrdisfha iS'tka' wkakdfodfrhsf.a øúv uqkafka;% lid.ï l,yï& ixúOdkh
fufyh jQ kdgH ;=< foaYmd,k wruqKla ;snQ nj" wk;=re j" 1949 oS l,yï
mlaIfha ìysùu;a iu. foaYmd,k ikaksfõok Wml%uhla f,i Tjqka fõosldj
Ndú; l< nj" wd.ñl wdjrKhlg uqjd ù Ôj;a jQ idïm%odhsl Okm;s mka;sfha
Ôjk rgdj fuu kdgHj,ska ikaksfõokh flreKq nj iy iudc m%Yakj,ska
fyïn;a jQ ;reK fldgia fuu kdgH idorfhka je<|.;a nj
² fuu m%jK;dj Y%S ,xldfõ fou< kdgH l,dj flfrys o n,mEula we;s l<
nj
* we.hSu(
1' fou< kdgH m%fndaOfhys ,d úYaj úoHd,h kdgHj,ska ,enqK odhl;ajh
fláfhka olajkak'
2' úYaj úoHd,hh flakaø fldg f.k ìys jQ fou< kdgHj, úfYaI ,laIK
meyeos,s lrkak'
* w;sf¾l lshùu i|yd((
1' wNskh iÕrdj - 2 - 1998
2' iriú mqj;am;a ,sms fm< ^71-77 olajd&
úfÊr;ak m;srdc - 1998'
87
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 04 ( kdgH yd rx. l,dj úIhh yd ne|s foaYSh yd úfoaYSh
ixialD;sl yd idudðl miqìu .fõIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 4'2 (( Y%S ,xldfõ fou< kdgH l,dfõ miqìu yd úldYh fidhd
n,hs'
ld,h ( ld,Éfþo 02 hs'
bf.kqï M, (
² fou< kdgH l,dfõ ixj¾Okhg uydpd¾h fla' lKm;sms,af,a f.ka isÿ jQ
fiajh m%ldY lrhs'
² lKm;sms,af,a f.ka fou< kdgH l,djg iy fmdÿfõ Y%S ,xldfõ kdgH
lafIa;%hg ,enqK odhl;ajh w.h lrhs'
² fou< kdgHh ms<sn| jeäÿr lreKq fidhhs'
² iudka;r kdgH iïm%odhka folla wfkHdakH wkkH;dj /l .ksñka f.dv
kef.k whqre ksÍlaIKh lrhs'
² foaYSh iïm%odhka foi kj oDIaá fldaKhlska n,hs'
l%shdldrlu ( fla' lKm;sms,af,a f.a rx. lghq;= wOHhkh lruq'
.=Kd;aul fhojqï ( ² fla' lKm;sms,af,a f.a PdhdrEmhla
² úIh lreKq i|yka .%ka: - ,sms wdosh
ye|skaùu ( úYajúoHd,hh ;=< uydpd¾h fla' lKm;sms,af,a fou< kdgH
l,dj fjkqfjka lrk ,o lghq;= ms<sn| j wOHhkh lsÍu
fuu mdvñka wfmalaId flf¾'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( úIhhg wod< .%ka: mßYS,kh yd idlÉPd lsÍu
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² kQ;k fou< kdgH l,dfõ j¾Okh i|yd lghq;= l< kdgHlrejka w;r"
,xld úYajúoHd,hfha fou< udydpd¾hjrhd jQ fla' lKm;sms,af,a 1903-1968&
f.a odhl;ajh iqúfYaIS tlla jk nj
² fou< iudcfha m%Yak .ek fuka u ksoyi ,nd .;a uq,a jljdkqfõ iudc
.eg¨j,g o fyf;u ish ks¾udKhka ;=<ska m%;spdr oelaùu tu iqúfYaI;ajhg
fya;= jq nj
² Tyq iaj;ka;% kdgH rplhl= jYfhka ckm%sh j isá nj
² n¾kdâ fIda jdoS wdl,am wkqj hñka iuld,Sk bx.%Sis W.;=kaf.a lD;%su Ôjk
ms<sfj;a yd yr moaO;sh Tyq ish kdgHj,ska ydiHhg ,la l< nj
² Tyqf.a fuu wdl,am úYaj úoHd,hfha fou< kdgH rislhka yd Ys,amSka flfrys
88
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
o" úYajúoHd,hh ;=< ksIamdokh jQ fou< kdgH flfrys o n,mEula we;s l<
nj
² l=, fNaoh" wd.ï fNaoh yd fjk;a iudc m%Yak f;aud fldg .;a" idudkH ck
Ôú;fhka Wlyd.;a pß; fuu kdgHj,g miqìï ùu ksid" hdmkh m%foaYfha
jHjydrfha mej;s fou< NdIdfjka Tyq fuu kdgH ,shQ nj
² Tyqf.a uq,a ksIamdok úYajúoHd,j, m%cdjg muKla iSud ù ;snQ nj
² tajd w;ßka biau;= jQ "Wvhd¾ ñvqlal=" jeks ks¾udK úYajúoHd, m%cdj w;r
muKla fkdj idudkH ck;dj w;r o fnfyúka ckm%sh jQ nj
² tu kdgH fl;rï ckm%sh jQfha o h;a" fpd¾K,sx.ï f.a kdgH lKavdhï mjd
fudyq f.a msgm;a ksIamdokh l< nj
² Tyq f.a kdgH m%n, f;audjla hgf;a ks¾udKh jQ fyhska úYajúoHd,hfhka
msgia;r kdgHfõoSka o tu fm< mokï lr f.k kdgH ksIamdokh l< w;r"
tu.ska lKm;sms,af,a f.a kdgH ndysr f,dalhg o jHdma; jQ nj
² Tyq úYajúoHd,hh ;=< fou< kdgH l,dj il%sh l,djla njg m;a l< nj
² Tyq f.a msgm;a iudch ms<sn| od¾Yksl újrKhla l< kdgH fia ms<s .efkk
nj
² kQ;k fou< fõosldfõ m%:u foaYmd,k kdgH rplhd ùfï f.!rjh ysñjkafka
o uydpd¾h lKm;sms,af,ag nj
² 1956 oS lKm;sms,af,a ksIamdok l< "fødayshd" kï m%n, foaYmd,k kdgHh"
.eUqre foaYmd,k yd idudðl f;audjla m%ia;=; lrf.k" ùfrdaOdl,am
iajrEmfhka ksIamdos;" cd;sjdofha iajrEmh úksúo oela jQ kdgHhla f,i
ye|skaúh yels nj
² Tyq ish kdgH ck;dj w;rg /f.k hdu kdgH l,dj ms<sn| j fou< ckhd
w;r" wdiajdohla yd Woafhda.hla we;s lsÍug fnfyúka n,mE nj
we.hSu(
1' fla' lKm;sms,af,af.ka Y%S ,xldfõ fou< kdgH l,djg isÿ jQ fiajh úia;r
lrkak'
89
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 04 ( kdgH yd rx. l,dj úIhh yd ne|s foaYSh yd úfoaYSh
ixialD;sl yd idudðl miqìu .fõIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 4'2 (( Y%S ,xldfõ fou< kdgH l,dfõ miqìu yd úldYh fidhd
n,hs'
ld,h ( ld,Éfþo 02 hs'
bf.kqï M, (
² fou< kdgH l,dfõ j¾Okh i|yd lghq;= l< úúO jHdmdr ms<sn| j lreKq
olajhs'
² tys oS fpd¾K,sx.ï f.a odhl;ajh úia;r lrhs'
² fpd¾K,sx.ï hgf;a j¾Okh jQ iajdNdúl kdgH Í;sh úNd. lrhs'
² iajdNdúljdoS kdgH ms<sn| j f;dr;=re tla /ia lrhs'
² fou< kdgH l,dj yeoEÍug wdYdjla olajhs'
l%shdldrlu ( fpd¾K,sx.ïf.a rx. lghq;= y÷kd .ksuq'
.=Kd;aul fhojqï ( ² úIhhg wod< mqj;am;a iÕrd wdosh
ye|skaùu ( kQ;k fou< kdgH l,djg fpd ¾K,sx.ïf.ka bgq jQ fiajh
ms<sn| j wOHhkh lsÍu'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( úIhg wod< ,sms f,aLk mßYS,kh yd idlÉPd lsÍu
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² kQ;k fou< kdgH l,dfõ j¾Okh i|yd odhl jQ jeo.;a u mqoa.,hka lSm
fofkl= isák w;r" fpd¾K,sx.ï o thska tla wfhla nj
² bx.%Sis W.;a uOHu mdka;slhka i|yd h:d¾:jdoS kdgH ksIamdokh lrñka
fudyq rx. lghq;=j,g wj;S¾K jQ nj
² hdmkfha ðj;a jQ whl= jk fpd¾K,sx.ï" fYalaiamsh¾ f.a kdgH fou< NdIdjg
mßj¾;kh lrñka kdgH ksIamdokfhys fhÿK ;ñ,akdvqfõ kS;S{hl= jk
fidaunkaÿ uqoa,shd¾ f.a wdNdih ,nñka kdgH ksIamdokh l< nj
² 1913 oS fld<U msysgqjk ,o ",xld iqfndaO ú,di iNd" kñka y÷kajk ,oafoa
fpd¾K,sx.ï úiska ixúOdkh lrk ,o fou< kdgH lKavdhu nj
² fld<U yd hdmkh uOHia:dkh lr .;a" miq j uvl,mqfõ o jHdma; jQ fulS
kdgH jHdmdrfha iNdm;s jQfha jHjia:d iïmdol uKav,fha ksfhdað;hl= jQ
i¾' ta' lkliNd uy;d nj
² "kdÜglal+;a;=" j,ska b÷rd u ¥ria: jQ iajdNdúl kdgH l%uhla Tjqka úiska
l%shd;aul flreKq nj
90
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² tu l%uh fou< md¾is kdgH l,dfjka o fjkia jQ nj
² fou< kdgH l,dfõ kQ;k j¾Okhg uQ,sl moku jkafka fpd ¾K,sx.ï
úiska osh;a lrk ,o fuu rx. lghq;= nj
² fï jkúg hqfrdamfha jHdma; fjñka mej;s uOHu mdka;sl jQ;a" kQ;k h:d¾:jdoS
,laIKj,ska iukaú; jQ;a iudc m%jK;d mdol fldg.;a" kj fou< kdgH
/,a, ìysùug fpd¾K,sx.ï f.a fuu odhl;ajh fnfyúka bjy,a jQ nj
² fï jk úg úYajúoHd, ;=<g o fuu kdgH m%jK;dj me;sr ;snQ nj
² Y%S ,xldfõ kQ;k fou< kdgH l,dfjys j¾Okhg n,mE uQ,sl m%jK;d my;
i|yka whqßka fnod oelaúh yels nj
1' 1850-1950 olajd ld,fha jQ j¾Okh
2' 1950-1980 olajd ld,fha jQ j¾Okh
3' 1980 ka miq fou< kdgH l,dfõ isÿ jQ j¾Okh
² fuhska 1850-1950 w;r ld,h ;=< md¾is kdgHj,ska miq j wdrïN jk j¾OkSh
wjia:djg wdrïNl odhl;ajh ,nd ÿka fou< kdgH lrejl= jYfhka fou<
kdgH yd rx. l,d b;sydifha fpd ¾K,sx.ïg ysñ jkafka b;d jeo.;a ia:dkhla
nj
we.hSu(
1' fou< kdgH l,dfõ j¾Okhg lghq;= l< fpda¾K,sx.ï f.ka tu kdgH
l,djg isÿ jQ fiajh ms<sn| j mka;sh bosßfha l:djla lrkak'
jeäÿr lshùu i|yd(
1' iriú ,sms fm< ^71-77 olajd& - 1998 - úfÊr;ak m;srdc
2' wNskh - fojk l,dmh - isxy, kdgH wkq uKav,h
91
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 04 ( kdgH yd rx. l,dj úIhh yd ne|s foaYSh yd úfoaYSh
ixialD;sl yd idudðl miqìu .fõIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 4'2 (( Y%S ,xldfõ fou< kdgH l,dfõ miqìu yd úldYh fidhd
n,hs'
ld,h ( ld,Éfþo 02 hs'
bf.kqï M, (
² fou< kdgH l,dfõ ixj¾Okh i|yd uydpd¾h tia' úoHdkkaoka f.ka isÿ jQ
fiajh m%ldY lrhs'
² úoHdkkaoka f.ka fou< kdgH l,djg iy fmdÿfõ Y%S ,xldfõ kdgH l,djg
,enqK odhl;ajh w.h lrhs'
² fou< kdgHh ms<sn| jeäÿrg;a lreKq fidhhs'
² iudka;r kdgH iïm%odhka folla wfkHdakH wkkH;dj /l .ksñka f.dv
kef.k whqre ksÍlaIKh lrhs'
² foaYSh iïm%odhka foi kj oDIaá fldaKhlska n,hs'
l%shdldrlu ( úYajúoHd,hSh fou< kdgH iy uydpd¾h tia' úoHdkkaoka
f.a rx. lghq;= wOHhkh lruq'
.=Kd;aul fhojqï ( ² 9 fY%aKsfha .=re ud¾f.damfoaY ix.%yfha kdgH yd rx.
l,dj& 4 ksmqK;dj
² Y%S ,xldfõ fou< kdgH l,dj ms<sn| iriúh mqj;amf;a
,sms fm< - ^71-77 olajd& 1998
ye|skaùu ( úYajúoHd,hh mdol fldg .ksñka uydpd¾h tia'
úoHdkkaoka f.ka foaYSh kdgH l,djg bgq jQ fiajh ms<sn|
j fuu mdvñka wOHhkh flf¾'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( .%ka: mßYS,kh yd idlÉPd lsÍu
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
^uydpd¾h úoHdkkaoka ms<sn| j 9 fY%aKsfha kdgH yd rx. l,dj .=re ud¾f.damfoaY
ix.%yfha 4 ksmqK;dfõ i|yka lreKq wdY%h lr .kak'&
² 1956 foaYSh isxy, kdgH lafIa;%fha .eñ kdgl wdY%s; j we;s jQ fmr<sh;a iuÕ
ld,hla ;siafia fkdi,ld yer ;snQ f;kafudaä" jvfudaä l+;a;= iïm%odhka
ms<sn| j kej;;a wjOdkh fhduq lsÍug" fou< W.;=ka W;aidy l< nj"
² fmardfoKsh úYajúoHd,hfha fou< wxYfha uydpd¾h j isá tia' úoHdkkaoka
tys uQ,sl;ajh f.k lghq;= l< nj
92
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² foaYSh isxy, kdgH b;sydifha ikaêia:dkhla jYfhka uydpd¾h irÉpkaøhka
w;ska "ukfï" ^1956& ìys jQjd fia u 1964 oS uydpd¾h úoHdkkaoka w;ska
"rdjfkaika" kdgH ìys jQ nj
² "rdjfkaika" hkq fou< kdgH iïm%odh kej; fidhd .ekSula f,i;a" ta wkqj
fou< kdgHfha .uka u. kj udj;lg msúis nj;a fou< úoaj;=ka úYajdi
lrk nj
² "l¾Kka fmdffr"" fkdKaä kdv.u jeks idïm%odhsl jvfudaä wkqj ksIamdokh
jQ ksIamdok wOHhkh lrñka ìys jQ "rdjfkaika" idïm%odhsl msgm;la fkd
fhdod .ksñka ,shejqKq uq,a u iaj;ka;% kdglh nj
² ;udg tfrys j hqo jeoSu i|yd rdu ykqudka f.a yuqodj o iu. meñKs nj
rdjK oek.kakd w;r" tla tla wh meñK hqoaOh je<elaùug ork W;aidyh
yd rdjK ;u yuqodfõ tla tla wxY hqoaOhg hjd wjidkfha oS ;ud u bosßm;a
ù rdu w;ska mrdchg m;a jk wdldrh "rdjfkaika" kdgHfhka ksrEmKh jk
nj
² iS;d f.a pß;h we;=<;a fkd jk wdldrfhka kdgH wjia:d f;dard .ekSu;a"
idïm%odhsl l+;a;= .S ;kq Wmßu jYfhka T!Ñ;Hh fkdflf,fik mßos fhdod
.ekSu;a fuys úfYaI;ajh nj
² "rdjfkaika" jQ l,S iaj;ka;% msgm;la" l+;a;= iïm%odh wdY%h lr .ksñka"
mska;+r rduq fõosldjg WÑ; f,i ilia fldg meh fol yudrl muK ld,hla
;=< oS fõosld.; lsÍula f,i ye|skaúh yels jqj;a" iudc h:d¾:h ms<sìUq
flfrk kdgHhla jYfhka ms<s.; fkd yels nj
² fou< l+;a;= b;sydifha ldka;d pß; i|yd ldka;djka uq,a jrg fhdod .kafka
o fuu wjêfha oS nj
² fou< .eñ kdglh ixj¾Okh lsÍfï m¾fhaIKd;aul jev ms<sfj<la osh;a
l< úoHdkkaoka tu kdgH ksIamdokhg;a" tajd iudch ;=< jHdma; lsÍug;a"
jev ms<sfj<la ilia l< nj
² uydpd¾h lKm;sms,af,a jeks lD;yia; úoaj;=ka f.a msgm;a o ksIamdokh l<
fudyq iajdNdúljdoS iïm%odfhka neyer j foaYSh iïm%odhg wkq.; ffY,s.;
l%uhla kdgH ks¾udK i|yd Ndú; l< nj
² md,k ;ka;%h úfõpkh flfrk foaYmd,k m%yik wdosh ìys jQ fuu hq.fha
oS tys m%;sM, jYfhka fu rg uOHu mdka;sl fou< úoaj;=ka w;r kj kdgH
l,dj ms<sn| j Wkkaÿjla yd Woafhda.hla we;s jQ nj
93
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
we.hSu(
1' uydpd¾h tia' úoHdkkaoka f.ka Y%S ,xldfõ kdgH l,djg isÿ jQ fiajh
meyeos,s lrkak'
2' "rdjfkaika" kdgHh ms<sn| flá ye|skaùula lrkak'
jeäÿr lshùu i|yd(
1' 13 merKs ks¾foaYfha .=re w;afmd;
2' kdgH iriúh - Y%S ,xldfõ fou< kdgH l,dj 6-7 ,sms
3' jvfudaä - Y%S ,xldfõ kdÜglal+;a;=
fou< ck kdgH - úidflai pkaøfialrï - ^2005&
4' 9 fY%aKsh kdgH yd rx. l,dj .=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
94
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 04 ( kdgH yd rx. l,dj úIhh yd ne|s foaYSh yd úfoaYSh
ixialD;sl yd idudðl miqìu .fõIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 4'2 (( Y%S ,xldfõ fou< kdgH l,dfõ miqìu yd úldYh fidhd
n,hs'
ld,h ( ld,Éfþo 02 hs'
bf.kqï M, (
² fou< kdgH l,dfõ ixj¾Okh i|yd uydpd¾h tia' fu!k.=re f.ka isÿ jq
fiajh m%ldY lrhs'
² fu!k.=re f.ka fou< kdgH l,djg iy fmdÿfõ Y%S ,xldfõ kdgH l,djg
,enqKq odhl;ajh w.h lrhs'
² fou< kdgH yd kdgHlrejka ms<sn| j jeäÿrg;a lreKq fidhhs'
² iudka;r kdgH iïm%odhka folla wfkHdakH wkkH;dj /l .ksñka f.dv
kef.k whqre ksÍlaIKh lrhs'
² foaYSh iïm%odhka foi kj oDIaá fldaKhlska n,hs'
l%shdldrlu ( uydpd¾h tia' fu!k.=re f.a rx. lghq;= wOHhkh lruq'
.=Kd;aul fhojqï ( ² 9 fY%aKsfha kdgH yd rx. l,dj .=re ud¾f.damfoaY
ix.%yh
² Y%S ,xldfõ fou< kdgH l,dj ms<sn| j iriúh
mqj;amf;a m< jQ - kdgH iriúh - ,sms fm<
² ^PdhdrEm" ixhqla; ;eá iy iïm;a mqoa.,hka fhdod
.; yels kï&
ye|skaùu ( uydpd¾h fu!k.=re f.ka fou< kdgH l,djg yd fmdÿfõ
foaYSh kdgH l,djg bgq jQ fiajh ms<sn| j fuu mdvñka
wOHhkh flf¾'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( .%ka: mßYS,kh yd idlÉPd lsÍu
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
uydpd¾h fu!k.=re ms<sn| j 9 fY%aKsfha kdgH yd rx. l,dj .=re ud¾f.damfoaY
ix.%yfha 4 ksmqK;dfõ i|yka lreKq wdY%h lr .kak'
² 1960 oYlfha oS fmardfoKsh" fld<U" lgqneoao úYajúoHd,hkays ffjoH yd
bxðfkare úoHd mSGj, isiqka w;r o kdgH l,dj jHdma; jQ w;r" tu isiqka
úkaok ud¾.hla jYfhka kdgH l,djg tla ùu kdgH l,dfõ iSudjka mq¿,a
lsÍug fya;= jQ nj
95
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² fykaßla bíika" wekagka fpfld*a jeks kjh:d¾:jdoS kdgHlrejka f.a
Ñka;kh yd wdlD;sh Y%S ,xldfõ kdgH lafIa;%hg y÷kajd oSfuys m%;sM,hla
jYfhka tu kdgH fou< NdIdjg mßj¾;kh lsÍu;a" tu wdlD;s wkqj iaj;ka;%
ks¾udK ìys lsÍu;a isÿ jQ nj
² 1950-1960 oYlj, fou< kdgH l,dfõ we;s jQ fuu kj m%fndaOh;a iu.
úYajúoHd,fhys lemS fmkqK YsIHhl= jq tia' fu!k.=re kdgH lafIa;%hg
m%úIag jQ nj
² ish .uka u. kdgH l,dj yd noaO lr .ksñka Tyq úiska .kq ,enQ
m¾fhaIKd;aul yd Ydia;%Sh mshjr j¾;udk fou< kdgHfha úldYhg n, md
we;s nj
² úYajúoHd,hh ;=< kdgH l,dj ixj¾Okh lsÍfïoS;a" idïm%odhsl fou< kdgH
j¾. ms<sn| j m¾fhaIK lsÍfïoS;a" ngysr kj kdgH m%jK;d Wlyd .ekSfïoS;a
th fou< ixialD;shg ydkslr fkdjk whqßka yd fmdaIKhg bjy,a lr .;
yels jk whqßka fhdod.; hq;= h hk u;fhys Tyq oeä j isáhl= nj
² iuld,Sk iudc .eg¨ f;aud lr.;a Tyq úiska ksIamdokh flreKq "ixlrï"
^1974& Tyq f.a Ñka;kh uekúka ms<sìUq lrkakla nj
² iudc m%Yak ixfõoS j úu¾Ykh l< hq;= wdldrh yd idïm%odhsl l+;a;= rx.h
tu ks¾udK i|yd fhdod.; hq;= wdldrh újrKh l< lD;shla f,i tu
kdgHh jeo.;a jk nj
² 1975 oS fld<U úYajúoHd,fha wOHdmk mSGh" .=rejreka yg kdgHlrKh
ms<sn| j mYapd;a Wmdê ämaf,daudjla wdrïN l< w;r isxy, .=rejrekag fuka
u fou< .=rejrekag o fuu ämaf,daudj ,nd .ekSug wjldY ,enqKq nj iy
tia' fu!k.=re o tu ämaf,daudj ,nd .;a whl= nj
² 1978 oS ìys jQ "kdgl wrxlka l,a¨ß" wdh;kh" kQ;k fou< kdgH l,dfõ
j¾OkSh wjia:djla we;s ùug n, mE w;r" thg fu!k.=re f.a odhl;ajh o
,enqKq nj
² W;=re iy kef.kysr m<d;aj, hdmkh iy uvl,mqj m%foaYj,& kdgH l,dj
kxjd,Sug;a" jHdma; lsÍug;a úYsIag odhl;ajhla iemhQ fudyq uvl,mqj
úYajúoHd,hfha kdgH wxYfha m%Odkshd jYfhka fiajh l< nj
jeäÿr lshùu i|yd(
1' kdgH iriúh - Y%S ,xldfõ fou< kdgH l,dj - 6-7 ,sms
2' 9 fY%aKsh - kdgH yd rx. l,dj .=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
we.hSu(
1' uydpd¾h tia' fu!k.=re fou< kdgH l,dj ngysr kj kdgH m%jK;d wkqj
hñka kj .uka u.lg fhduq l< whqre Tyq f.a ld¾hhka weiqre fldg f.k
úuiqug ,la lrkak'
96
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 04 ( kdgH yd rx. l,dj úIhh yd ne|s foaYSh yd úfoaYSh
ixialD;sl yd idudðl miqìu .fõIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 4'2 (( Y%S ,xldfõ fou< kdgH l,dfõ miqìu yd úldYh fidhd
n,hs'
ld,h ( ld,Éfþo 02 hs'
bf.kqï M, (
² fou< kdgH l,dfõ ixj¾Okh i|yd tï' Ykauq.,sx.ïf.ka isÿ jQ fiajh
m%ldY lrhs'
² Ykauq.,sx.ï f.ka fou< kdgH l,djg iy fmdÿfõ Y%S ,xldfõ kdgH l,djg
,enqK odhl;ajh w.h lrhs'
² fou< kdgH yd kdgHlrejka ms<sn| j jeä ÿrg;a lreKq fidhhs'
² wmQ¾j;ajh yd wdlD;sh kdgHj, .eí ù we;s whqre ksÍlaIKh lrhs'
² foaYSh kdgH iïm%odhka foi kj oDIaá fldaKhlska n,hs'
l%shdldrlu ( tï' Ykauq.,sx.ï ^l=,kaohs Ykauq.,sx.ï& f.a rx. lghq;=
ms<sn| j wOHhkh lruq'
.=Kd;aul fhojqï ( ² Y%S ,xldfõ fou< kdgH yd rx. l,dj ms<sn| - "kdgH
iriúh" kñka m< jQ mqj;am;a ,sms fm< - 7 fldgi
² ^PdhdrEm" ixhqla; ;eá iy iïm;a mqo.,hka fidhd
.; yels kï&
² 13 fY%aKsfha merKs ks¾foaYh& kdgH yd rx. l,dj .=re
w;a fmd;
ye|skaùu ( Y%S ,xldfõ fou< kdgH l,dfõ j¾;udk ;;a;ajh f.dv
ke.Su i|yd tï' Ykauq.,sx.ï f.a l%shdldß;ajh n, mE wdldrh
ms<sn| j wOHhkh lsrSu fuu mdvfï oS isÿ flf¾'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( .%ka: mßYS,kh yd idlÉPd lsÍu
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² fou< kdgH l,dfõ nyqúO m%j¾Okhg odhl;ajh ,nd ÿka "kdgl wrxlka
l,a¨ß" kï jQ kdgH wdh;kh ^1978& hdmkfha oS msysgqùu Y%S ,xldfõ fou<
kdgH l,d b;sydifha iqúfYaIS ikaêia:dkhla jYfhka ye|skaúh yels nj
² fuu wdh;kh msysgqùu i|yd uQ,sl ú lghq;= lf<a fld<U úYajúoHd,hfhys
kdgH yd rx.l,dj ms<sn| mYapd;a WmdêOrhl= jQ tï' Ykauq.,sx.ï nj
² 1980 oYlfha olakg ,efnk kdgH m%fndaOh fudyq f.a Wla; fiajdfõ m%;sM,hla
f,i oelaúh yels nj
97
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² w¾nqoldÍ iudc jd;djrKh ;=< uyck o¾Yk meje;aùu wmyiq jq fyhska
mdi,a fõosldj kdgH i|yd fhdod .ekSug fu!k.=re" Ykauq.,sx.ï jeks
kdgHfõoSka lghq;= l< nj
² 1980 oYlfha uq,a Nd.fha we;s jQ w¾nqoldÍ iudc jd;djrKh ksid fld<U
we;=¿ Y%S ,xldfõ m%Odk k.rj,ska fou< kdgH ksIamdok .s,syS f.dia tajd
hdmkhg muKla iSud jQ nj
² 80 oYlfha hdmkfha we;s jQ fuu kdgH m%fndaOfhys M,hla jYfhka flá
kdgH ckm%sh ùu;a" m¾fhaIK kdgH l%shdj,shla j¾Okh ùu;a oelaúh yels
nj
² 1984 oS hdmkh úYaj úoHd,hfha YsIH ix.uh fjkqfjka kdgH ksIamdokh
lrñka tï' Ykauq.,sx.ï kue;s kdgHfõoshd kdgHlrKhg wj;S¾K jQ nj
² 1978 oS Ykauq.,sx.ï f.a uQ,sl;ajfhka ìys jQ "kdgl wrxlka l,a¨ß" kue;s
kdgH úoHdh;kfha n,mEu ksid iuld,Sk iudc wia:djr;ajh yd iudc
widOdrKh kdgH udOHfhka bosßm;a lsrSug úYaj úoHd,h YsIHhka Wkkaÿ jQ
w;r" tys m%;sM,hla jYfhka Tjqka iu. tla jQ Ykauq.,sx.ï my; i|yka
kdgH fuu hq.fha oS ksIamdokh lr we;s nj
² ukaiquka; fïkshd¾ ^^1984 - uv iy ¥ú,s jel=Kq Wrysia& wia:djr iudc
Ôú;fha ñksidg uqyqK mEug isÿ ù we;s fÄockl ;;a;ajh fuhg f;aud úh'
f;audj fuka u kdgHfha wdlD;sh o wmQ¾j;ajhlska hqla; úh' l+;a;=" fn%IaÜ
f.a wN+;rEmS iïm%odh" mSg¾ nDDla" nvd,a i¾ld¾ kdgH l%u tla fldg ilia jQ
wmQ¾j;u jQ;a" m%n, jQ;a ks¾udKhla f,i fuh ye|skaúh yels h' tys uqLH
m%ldYk udOHh ù we;af;a .S;h yd k¾;khhs' fuh Y%S ,xldfõ fou< kdgHh
ish ienE iajrEmh fidhd .;a wjia:djla f,i úpdrlfhda u; m< lr;s' fuu
kdgHh wOHlaIKh lrkq ,enqfõ isoïmrkdoka úisks'
² 1990 j¾Ifha ksIamdos; wkakhs bÜg ;S uj .sks oe,ajQjd h'& iy 1992 oS ksIamdos;
tka;hshqï ;dhqï ^wfma uõjre iy mshjre& hk kdgH iDcqj u iudc me;slv
ksrEmKh l< kdgH fõ' hqoaOh yd bka we;sjk udkisl jHikh fïjdg
fhdod.;a m%n, f;audj úh'
² 1980 yd 1990 oYlh ;=< hdmkh úYajúoHd,hfha kdgH" Y%S ,dxlsl fou<
kdgHfha lvbu iksgqyka lrkakg iu;a jq nj uydpd¾h ld¾;sf.aiq isj;ïì
f.a u;h jQ nj
² idïm%odhsl fou< kdgH úúO l%u Tiafia fmdaIKh lrñka woH;k iudc
wjYH;d i|yd th yev .eiaùug iqúi,a odhl;ajhla iemhq fou< kdgHlrejka
w;r tï' Ykauq.,sx.ï kdgHfõoshd o uq,a;kays ,d ie,flk nj
we.hSu(
1' fou< kdgH l,dfjys ixj¾Okh Wfoid tï' Ykauq.,sx.ï f.ka isÿ jQ fiajh
úia;r lrkak'
2' Ykauq.,sx.ï f.a ks¾udKj, olakg ,efnk iqúfYaI ,laIK meyeos,s lrkak'
98
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
tï' Ykauq.,sx.ï f.a kdgH lD;s(
1' ixjdo kdgH - wrefuhs kkam¾ 1957
2' ft;sydisl kdgH - jhsh;a;=,a f;hajï 1961
3' l;dkaor kdgH - Wrjqy,a 1982
4' jD;a;dka; kdgH - kevqï mhKï 1979
5' ixfla; kdgH - jd¾fma;a;hs 1996
;dhqudhs kdhqudkd¾ 1986
6' pß;dx. kdgH - tka;hshqï ;dhqï 1992
W,a,la lu,uoS 1992
wdfrdgq fkdaflaka 1993
kSfi.a; kdgl fï 1994
7' ufkda úoHd;aul kdgH- wkakhs hsÜg;S 1992
8' <ud kdgH - l+ä ú,hshdvq mdmd
^<ud kdgH ;rÕdj,sh m%:u ia:dkh&
bvqlalka jrxld,a 1998
9' mßj¾;k kdgH - ukakka Bämia 1996
Tre mdjhs ùvq 1966
fõ;d,ï 1987
10' Modern Drama - fõ,aú;a;S 1994
^fuh Ykauq.,sx.ï f.a ffY,sh fia ie,fla'&
99
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 04 ( kdgH yd rx. l,dj úIhh yd ne|s foaYSh yd úfoaYSh
ixialD;sl yd idudðl miqìu .fõIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 4'3 ( Y%S ,xldfõ kdgH l,dfõ miqìu yd úldYh úuid n,hs'
ld,h ( ld,Éfþo hs'
bf.kqï M, (
² bx.%Sis kdgH l,dfõ b;sydih ms<sn| f;dr;=re úia;r lrhs'
² bx.%Sis kdgH l,dfõ m%.ukhg odhl jQjka ms<sn| f;dr;=re /ia lrhs'
² Tjqkaf.a ks¾udK w.h lrhs'
² bx.%Sis kdgH krUd ri ú|shs'
² kdgH yd rx. l,dj úIh Wkak;shg bx.%Sis kdgHfhka isÿ jq fufyjr w.h
lrhs'
l%shdldrlu ( Y%S ,xldfõ bx.%Sis kdgH l,dj ms<sn| b;sydih ieflúka
yodruq'
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² ft;sydisl f;dr;=re
² ì%;dkH md,k iuh;a iuÕ bx.%Sis kdgH wdrïN ùu ^l%s'j' 1800 isg&
² ì%;dkH rdcH wdrlaIl yuqod úiska uq,ska u bx.%Sis kdgH ,xldjg
y÷kajd fok ,oS' Tjqka w;r kdgH lKavdhï isá ksid úúO bx.%Sis
kdgH ksIamdokh lr m%o¾Yk l,djla f,i bx.%Sis udOHfhka bosßm;a
flßKs'
² fmd,sia wdOqksl kdgH lKavdhula o kdgH ksIamdokfha kshe¨Ks' úúO
iudc ix.ï u.ska kdgH ksIamdokh l< w;r l%ufhka isú,a msßia
w;f¾ o kdgH jHdma; jkakg úh'
² úfoaY kdgH lKavdhï o meñK ful, kdgH bosßm;a lr we;' fï
i|yd fhdod f.k we;af;a iuld,Sk m%isoaO bx.%Sis kdgHlrejkaf.a
rpkhka h' úfYaIfhka ngysr uOHu mdka;sl .eg¿ iys; h:d¾:jdoS
kdgHhka h'
² wdrlaIl yuqod u.ska furg rÕmE kdgl fndfyduhla iuld,Sk
hqfrdamfha rÕ oelajQ ckm%sh kdgl úh' m%yik kdgl o úfYaIfhka u
bosßm;a lrk ,oS' bx.%Sisfhka bosßm;a l< fuu kdglj, rx. ffY,sh
f,dalO¾ó l%uhg fnfyúka u wkq.; úh' ful, ,xldfõ kdgHj,
ldka;djka rÕ fkdmEj o furgg meñKs ixpdrl bx.%Sis kdglj,
ldka;d pß; rÕmEug ldka;djka u fhdod .;a njg jd¾;d fõ' weußldj"
tx.,ka;h" ´iafÜ%,shdj jeks rgj,ska fuu lKavdhï meñK we;'
ì%;dkH wdrlaIl yuqod bosßm;a l< kdglj,g wu;r j iuld,Sk
kdgH lKavdhï bosßm;a l< kdgH /ila o fld<U uykqjr wdoS k.rj,
rÕ olajd we;'
100
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² furg Wiia wOHdmk wdh;kj," úYaj úoHd,j, o kdgH ksIamdokh
úh' bx.%Sis udOHfhka kdgH ksIamdokh ms<sn| fmardfoKsh úYajúoHd,h
m%uqL ;ekla .kS' 19 jk Y; j¾Ih w. Nd.fha bx.%Sis udOHfhka
b.ekaùï l< mdi,a lSmhla o bx.%Sis kdgH ksIamdokh l< nj jd¾;d
fõ'
ksoiqka( .,alsiai Ydka; f;dauia
fld<U fjia,s úoHd,h
fld<U rdclSh úoHd,h
fld<U wdkkao úoHd,h
fuu mdi,aj, bx.%Sis kdgH ix.ï msysgqjd kdgH l,dj m%n, j flreKq
njg idOl we;' jir wjidkfha ksjdvqjg fmr bx.%Sis kdgHhla
ksIamdokh lrùu fuu mdi,aj, isß;la úh'
Wod( 1874 Ydka; f;dauia fld,Sðfha ksIamdokh l< ú,shï fYalaIamsh¾f.a
ñâ iu¾ khsÜia ã%ï Mid summer nights dreem - .sïydkh ueo w÷re
/hl ÿgq isyskh& b;d id¾:l ks¾udKhla úh'
² 20 jk ishjfia bx.%Sis kdgHh
20 jk ishji jk úg Y%S ,xldfõ fndfyda mdi,aj, bx.%Sis kdgH ix.ï"
kdgH fmd;am;a jHdma; úh' fï u.ska bx.%Sis kdgH ixialD;shla we;s
úh' ta wkqj bx.%Sis kdgH úYd, ixLHdjla ìys ù we;s nj fmkS hhs'
² 20 jk ishji jk úg bx.%Sis iaj;ka;% kdgH rpkd lsßu Y%S ,xldfõ
wdrïN úh'
1927 oS tï'ví' fcdaIma yd tÉ'iS'tka' ,ekfrda,a l< kdgH ks¾udK
fuys,d b;d jeo.;a fõ'
Wod( rd<ydñ
The return of Ralahamy, Fifty Fifty, The Senetor.
² óg iudka;r j fld<U ,xld úYaj úoHd,fha bx.%Sis kdgH wxYfha
kdgH ksIamdok l%shdj,shla o 1933 isg B't*a'iS' ¨fvdafjdhsla
wdpd¾hjrhdf.a m%Odk;ajfhka wdrïN ù ;snqKs'
² 1939 oS Y%S ksYaYxlf.a "wj¾ ,xld" kdgH isxy, jxY l:d mokï
lr.;a bx.%Sis kdgHhla f,i b;sydihg tla j we;'
² 1950 ka miq bx.%Sis kdgH lafIa;%fha úYd, fjkila olakg ,eìKs'
fuu fjki kï foaYmd,kh yd iudch ksfhdackh lsÍula
kdgHj, olakg ,eîuhs' fï i|yd WodyrK f,i 1956 ÆIka o
fidhsidf.a Fortress in the sky, 1957 Prince of the lonely days. 1958
Fine and strong wind, 1964 Put out the light b;d jeo.;a fõ'
.dñKS .=Kj¾Ok yd ù' wdßhr;akï o bx.%Sis kdgH rpkd l< wh
w;r fõ' .dñKs .=Kj¾Okf.a Rama and Sita, ù' wdßhr;akï f.a
The Sigiriya King, Christoper Colombus jeo.;a kdgH .Kfha ,d
.efka'
101
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² 1970 oYlh bx.%Sis kdgH l,dfõ j¾Okhla olakg ,enqKq hq.hls'
jvd úpdrd;aul kdgH l,djla ìysjQfha fuu oYlfha h' w¾kiaÜ
uelskag¾ fuys mqfrda.dñhd úh' kj Ñka;khla kdgH l,djg
we;=¿ úh' WodyrK f,i( "Let us give them curry, Loneliness of the
short distance traveller", Ôú;fha idudkH isoaëka f;aud lrf.k
;sîu fuys úfYaIhls'
² Æfvdajhsla úfoaY.; jq miq j t;=udf.a ys;j;=ka iy YsIH msßi
tu ld¾h os.g u lrf.k .sfha h' tys oS y¾nÜ wurisxy" wEIa,s
y,afma" ,laIaó o is,ajd" laf,davd chiQßh" w¾kiaÜ uelskagh¾"
rkað;a Tfífialr" frÔ isßj¾Ok" Tiaukaâ chr;ak" .dñKs
y;af;dgqfõ.u fï w;r úh'
frÔ isßj¾Ok fï w;r m%Odk fõ' fudyqf.a kdgH w;r TheAlmsgiving, The bus to Mulleriyawa, The Manneguin, The Tempta-
tions of Paradise úfYaI ks¾udK fõ'
The Alms giving kdgHhg mdol jQfha uOHu mka;sl iudcfha úúO
.eg¿ h' frÔ isßj¾Ok rpkd l< Long days task kdgH ksIamdokh
lf<a ßpâ o fidhsid úisks'
uydpd¾h wEIa,s y,afma úYaj úoHd, kdgH l%shdj,sh Tiafia m%úIag
jQ Wiia kdgHlrefjla úh'
iamd[a[ cd;sl .d¾Ishd f,da¾ld f.a "o ´,aâ fjäka"
uelaisï f.da¾lS f.a "o fmá n%¾Iajd"
´.iaÜ iaà%kan¾.a f.a "o mdo¾" hk kdgH ksIamdok lrk ,oS'
² fn,aðhï cd;sl rEä fldrkaia jvd;a m%lg jQfha rElv Ys,amsfhl=
jYfhka jqj o uE; hq.fha wksjd¾hfhka u m%Yia; uÜgfï bx.%Sis
kdgH /ila ksIamdokh lf<a h'
1985 oS we,afnhd leuQf.a Coligula ksIamdokh lf<a isxy, fõosldfõ
yd fg,s kdgHj, o rÕmE k¿ ks<shka lsysm fofkl= iïnkaO
lrf.k h'
² 1989 oS yer,aâ mskag¾ f.a flá kdgH 4 la ksIamdokh lrk
,oS'
² rElv l,d Wmfhda.S lrf.k Tyq ks¾udKh l< kdgHhls'
The nephew form Angoda
² 1990 oS The triks of Arleccnino
² The human voice
² Sonata and three gentlemen
Tyq ksIamdokh lrk ,o m%n, u ks¾udKh jkafka 1987 ksIamdokh
l< Bials,ia f.a The libation Rearors lD;shhs' fuys ßpâ o fidhsid
iy Tyqf.a uEKshka jQ ffjoHdpdrsKS ufkdardKs irjkuq;a;= o
rÕmdk ,oS'
102
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² 1990 bkaÿ O¾ufiakf.a "uoE b;ska vqndhs .shd" kdgHh o iuld,Sk
iudc f;audjla /.;a ckm%sh bx.%Sis kdgHhla úh' Tyq úfYaIfhka
u m%yik kdgHh ks¾udKh lrk wfhl= jYfhka o m%isoaO h'
1992 fld<U Ydka; mSg¾ia úÿyf,a isiqka lKavdhula iïnkaO
lrf.k mj;ajk ,o kdgH jevuq¿jla u.ska kdgH ksIamdokhg
t<ô fcfrdï o is,ajd j¾;udkfha bx.%Sis fõosldfõ isák m%ùK;u
yd ckm%sh u kdgHlrejd fõ' úYd, msßila iïnkaO lrf.k
oejeka; kdgH ksIamdokhka bosßm;a lsÍu Tyq úiska isÿ lrk ,oS'
úfoaYSh kdgH jevuq¿ /ilg o iyNd.s ù we;s Tyq m%lg hqfrdamSh
kdgHlrejka /ila fj;ska kdgH wOHdmkh ,eîug o jdikdjka;
ù we;'
"Whorkshop Players" kñka kdgH ixúOdkhla msysgqjd f.k isák
fcfrdï o is,ajd fï jk úg Les miserables, The Royal hunt of the
sun, West side story, The lion ning, middle of silence hk wdoS jQ bx.%Sis
kdgH /ila ks¾udKh lr we;'
fcfrdï o is,ajd uy;d ks¾udK olajd we;af;a bx.%Sis fõosldfõ
muKla fkdfõ' isxy, fõosld kdgH lsysmhla u fï jk úg
ksIamdokh lr we;' uelan;a" wdfh;a tkafka kE" fjf<kaodf.a
urKh ta w;r fõ' tfuka rx. úkHdilrefjl= jYfhka o
olaI;d m%lg lrk fcfrdï udki ú, yd fg%dacka ldka;dfjda
kdgHj, rx. úkHdih isÿ lr we;' fg%dacka ldka;dfjda kdgHfha
rx. úkHdih i|yd rdcH iïudk o oskd .kakd ,oS'
Tyq bx.%Sis fõosldfõ kdgH ksIamdolhl= rx. úkHdilrefjl=
jYfhka muKla fkdj k¿fjl= jYfhka o lghq;= lrhs'
kQ;k bx.%Sis fõosldfõ olaI ;reK kdgHlrejka /ila oelsh
yels w;r thska bx.%Sis kdgH l,dj cd;Hka;r ;,hg o /f.k
hñka úúO jQ m¾fhaIKd;aul ux Tiafia bx.%Sis kdgH l,dj
yiqrejk m%lgu ks¾udK Ys,amskshls rejka;s ã' Ñflard' weh
kdgH rpkh" ;sr kdgl rpkh iy kdgH wOHlaIKh hk
lafIa;%j,ska l=i,;d m%lg lrhs' rejka;s ã' Ñflardf.a kdgH
ksIamdok Y%S ,xldj" tlai;a rdcOdksh" cmdkh" bkaoshdj"
´iafÜ%,shdj" ms,smSkh hk rgj, m%o¾Ykh lr we;'
² weh ksIamdokh l< kdgH lsysmhla u wiïu; rx. iïm%odfha
wdNdih ,nd we;
Two times Two is Two - fï kdgH u.ska jhil ñksil=f.a Ôú;fha
yqol,d nj yd ;reKhl=f.a Ôú;fha yqol,d nj w;r we;s mr;rh
wiïu; rx. Í;sfhka bosßm;a lrhs'
Chack Point - fuh o wiïu; j¾.fha kdgHhla jk w;r hqoaOh
fld<U k.rh ;=< fou< ck;djg n,mdk whqre m%ldY lrkakls'
103
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
Her streets - fuh o lshfjkafka fld<U k.rfha oeä wdrlaIl
mßlaId lsßï iys; mßirhl ðj;a jQ ;reK fou< ldka;djla
uqyqK fok fÄojdplhls'
Filling the Blanks - fuh ,xldfõ hqoaOh mdol lr .;a jia;= úIhla
hgf;a rpkd jQ kdgHhls'
Middle of Silence -fuu kdgH 1997 oS ì%;dkH ljqkai,h u.ska
mj;ajk ,o kj kdgH msgm;a rpkd ;r.fha iïudk oskd .;a
rpkhls' fcfrdï o is,ajd 1999 oS fuh wOHlaIKh lf<a h'
² rejka;s ã Ñflard" bx.%Sis idys;H ms<sn| j fld<U úYaj úoHd,fha
WmdêOdßkshla jk w;r uekafpiag¾ úYaj úoHd,fhka jHjydßl
Wmdêh ,nd we;' ,xldfõ cd;sl kdgH wkquKav,fha idudðldjla
jYfhka o weh lghq;= lr we;s w;r fi!kao¾h úYaj úoHd,fha
ndysr lÒldpdßkshla jYfhka o fiajh lrhs'
² úYaj úoHd,fhka ìys jQ bx.%Sis kdgH(
uydpd¾h B't*a'iS' ¨fvdajhsla mqfrda.dó jQfhka" 1932 isg 1956
olajd úYaj úoHd,h ;=<" tjlg hqfrdamfha m%p,s; jQ bx.%Sis kdgH
ksIamdokh úh' ^jirlg tla kdgHhlaj;a&
fmardfoKsh úYaj úoHd,fha bx.%Sis kdgH ix.uh u.ska fuu ld¾h
flßKs' t u.ska uydpd¾h ¨fvdajhslaf.a m%Odk;ajfhka bosßm;a
jQ kdgH lD;s fufia h'
1932 - f.df.d,a f.a The Marriage m<uq ksIamdokh&
1933 - iamd[a[ cd;sl l=úkagfrda ifydaorhska úiska rÑ; "
fjhd¾ úfuka rE,a"
1934 - whsßIa cd;sl ßp¾â ì%kaia,s fIÍvka f.a " o rhsj,aia"
1934 - hqßmsäiaf.a ihslaf,damia ^.%Sl kdgH&
1935 - m%xY cd;sl fud,sh¾ ,shQ "o bueðkß bkaje,sâ" bfí
fjod&
1936 - laúkagfrda ifydaorhska f.a "o f,aãia f*%dï -
w,amlsjqlsjq"
1937 - b;d,s cd;sl ldf,da f.da,afvdaks f.a "o i¾jkaÜ T*a gQ
udiag¾ia"
1938 - bx.%Sis cd;sl fcda¾Ê n¾kdâ fIda f.a "o wdïia wekaâ o
uEka"
1939 - Ök cd;sl yisWka f.a "f,aä fm%Isia iaà%ï"
1940 - ú,shï fYalaiamsh¾ f.a "o fuß jhsõia T*a úkaâi¾"
1941 - laúkagfrda ifydaorhska f.a "mSia wekaâ lajhsÜ"
1942 - bhqðka Tks,a f.a "udflda ñ,shkaia"
1943 - fcda¾Ê n¾kdâ fIda f.a "o isïmaf,gka T*a o
wkatlaiafmlagâ whs,aia" iy whs,aia Idka Tldis f.a
"o iagd¾ g¾kaia frâ"
104
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
945 - b;d,s cd;sl ¨hsð msrekavf,da f.a "rhsÜ hQ wd b*a hQ
;skala fida"
1946 - fkdaùðhdkq cd;sl fykaßla bíikaf.a "o ms,¾ia T*a o
fidihsá"
1947 - msfkafrda f.a "o filkaâ ñisia gekalajf¾"
1948 - frdaudkq kdgH lrejl= jQ maf,dagia f.a "o Üúkaia"
1949 - n¾ä f.a "o fgdaìhia wekaâ o takac,a"
fÊ'fÊ' n¾kdâ f.a "o i,als *h¾"
n¾fgda,aâ fn%IaÜ f.a "o .=â jquka T*a fiÜiqjdka"
1950 - Isfhdka wkshq f.a "wekaá.ks"
Y=øl f.a uDÉPláld weiqßka wd;¾ ú,shï rhsv¾ úiska
mßj¾;kh l< "o ,sÜ,a laf,a ldÜ"
1951 - ms/kavf,da f.a "fkalâ"
1956 - fcda¾Ê n¾kdâ fIda f.a "wekafv%dala,Sia wekaâ o ,hka"
Y%S ,xldfõ bx.%Sis kdgH b;sydifha ¨fvdajhsla hq.fha oS úYaj
kdgl bosßm;a lsÍug iu;a foaYSh k¿ ks<s msßila" Wiia l,d
risl;ajhla we;s fm%alaIl fuka u úpdrl msßila ìys jQy'
² frdnÜ mS' ksõgka iy kshqudka cqnd,a f.ka Y%S ,xld bx.%Sis kdgH
úldYkhg ,enqKq odhl;ajh(
fudjqkaf.a ksIamdok
ksõgka ksIamdokh l< ú,shï fYalaiamsh¾ f.a "o gqfj,ama;a
khsÜ"
kshqudka cqnd,a ksIamdokh l< fmrkaia fuda,ak¾ f.a
",s,sfhdï" yd n¾kdâ fIda f.a " fïc¾ nd¾nrd"
² 1956 oS ¨fvdajhsla tx.,ka;hg hdfuka miq úYaj úoHd,h ;=< ta
uÜgug bx.%Sis kdgH ksIamdokh fkdjqKs' 1960 .Kkaj, isg
fjk;a úYaj úoHd, lSmhla ìys jqKs' tod ;ks úYaj úoHd,fhka
ks¾udKh jqKq kdgH Odrdj wo mq¿,a wkaoug jHdma; ù we;'
tfy;a 1956 miq bx.%Sis nig ;snQ ;;a;ajh weo jegqKs' 1970 oYlfhka
miq we;s jQ ixialD;sl m%fndaOh úYaj úoHd,hg n,mEj;a" bx.%Sis
kdgH l,dj iïnkaOfhka lemS fmkqk m%.;shla isÿ fkdjqKs' wo
úYaj úoHd, ;=< tla;rd uÜgulska úúO j¾.fha bx.%Sis kdgH
ks¾udKh flfrk nj o i|yka l< hq;= h'
we.hSu((
1' Y%S ,xldfõ bx.%Sis kdgHj, b;sydih yd úldYkh ms<sn| fláfhka úia;r
lrkak'
2' Y%S ,xldfõ bx.%Sis kdgHlrejka ms<sn| f;dr;=re fidhd l=vd fmd;la f,i
ilia lrkak'
3' Y%S ,xldfõ bx.%Sis niska ksIamdokh jQ kdgHj, f,aLkhla ilia lrkak'
105
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 04 ( kdgH yd rx. l,dj úIhh yd ne|s foaYSh yd úfoaYSh
ixialD;sl yd idudðl miqìu .fõIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 4'4 (( Y%S ,xldfõ kdgH yd rx. l,dfõ m%.;sh i|yd bjy,a jQ
úfoaYSh kdgH ms<sn| f;dr;=re fidhhs'
ld,h ( ld,Éfþo 04 hs'
bf.kqï M, (
² The Marriage lD;sh yd "lmqjd lfmda;s" lD;sh ii|hs'
² lmqjd lfmda;s kdgHh ms<sn| lreKq wOHhkh lrhs'
² tys tk pß; ú.%y lrhs'
² úfoaYSh kdgH ms<sn| j lreKq .fõIKh lrhs'
² úYaj idOdrK pß;dx. ksÍlaIKh lsÍug fm<fò'
l%shdldrlu ( "lmqjd lfmda;s" kdgHh ms<sn| flá úu¾Ykhla lruq'
.=Kd;aul fhojqï ( ² lmqjd lfmda;s kdgH fm<
² tu kdgHfha PdhdrEm
ye|skaùu ( Y%S ,xldfõ ksIamdokh jQ m%lg úfoaYSh kdgHhla jk "lmqjd
lfmda;s" wkqj¾;k kdgHh ms<sn| j flá úu¾Ykhla lsÍu
fuu mdvñka wfmalaIs; h'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( .%ka: mßYS,kh yd idlÉPd lsÍu
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² Y%S ,xldfõ kdgH l,dfõ j¾Okh i|yd úfoaYSh kdgH bjy,a jQ nj isiqkag
meyeos,s lrkak'
² tn÷ kdgH w;r "lmqjd lfmda;s" kdgHhg ysñ jkafka jeo.;a ia:dkhla nj
meyeos,s lrñka my; i|yka lafIa;% hgf;a "lmqjd lfmda;s" kdgHh ms<sn| j
idlÉPdjla lrkak'
4'4'1 lmqjd lfmda;s kdgHh ye|skaùu
² "lmqjd lfmda;s" kdgHh ,xld úYajúoHd,hfha ksIamdos; iajdNdúl
kdgHhla nj
² reishdkq cd;sl ksfld,dhs f.df.d,af.a "The Marriage" lD;sh weiqßka
1945 "lmqjd lfmda;s" kdgHh ksIamdokh lr we;s nj
² B'wd¾' irÉpkaø" ã'fÊ' úfÊr;ak iy ta'mS' .=Kr;ak hk wh úiska fuu
lD;sh isxy,hg k.d we;s nj
106
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² fuu kdgHh tjlg ,xld úYaj úoHd,hfha bx.%Sis wxYfha uydpd¾hjrhl=
jq B't*a'iS' Æfvdjhsla úiska ksIamdokh flreKq m%yikhla nj
² isxy, iajdNdúl kdgHfha úldYh iïnkaO j jeo.;a ikaêia:dkhla
fia fuh ie,lsh yels nj
² újdy ðú;hg leu;s tfy;a újdy ùug l=,Eálula olajk ;kslvhl=
újdy lrùu i|yd Tyq f.a ñ;=rd ork mßY%uh fuu kdgHhg f;aud ù
we;s nj
4'4'2 isxy, kdgH b;sydifha ikaêia:dkhla f,i "lmqjd lfmda;s" kdgHh jeo.;a
jk wdldrh
² isxy, kdgH b;sydifha foaYSh Ydka;s l¾uj, olakg ,efnk kdgHuh
,laIK" fidlß" flda,ï" kdv.ï jeks foaYSh .eñ kdgl" úfoaYfhka
wd.ukh jQ kjdx.hla f,i oelaúh yels kq¾;s wdoS wjia:djka miqlrñka
iajdNdúl kdgH olajd meñKs .uka u. isiqkag fláfhka y÷kajd
fokak'
² ,xld úYaj úoHd,hfhys isxy, ix.uh tl, ngysr m%p,s; j mej;s
iajdNdúl rx. ffY,shg wkq.; j ksIamdokh l< "hka;ï .e,jqKd""
"uÕ=,a m%ia;dj"" "ryia flduidßia"" "lmqjd lfmda;s" jeks kdgH
fm%alaIlhka f.a wjOdkh oskd .ekSug fya;= jQ wdldrh meyeos,s lrkak'
² "lmqjd lfmda;s" isxy, kdgH b;sydifha ikaêia:dkhla f,i oelaùug
fya;= my; i|yka lreKq hgf;a meyeos,s lrkak'
i. iajdNdúl rx. ffY,shg wod< jk whqßka ixjdo i|yd jHjydr
NdIdj fhdod .ekSu" jHjydr NdIdfõ èjks;d¾: we;=<;a ùu
ksid kdgH NdIdj .;dkq.;sl;ajfhka ñoSu
("lmqjd lfmda;s kdgHfhys lsis jákdlula we;akï th r|d
mj;skafka tys NdId ú,difhys iajdNdúl;ajh Wv h" hkqfjka
B't*a'iS' ¨fvdjhsla mjid we;'
- lmqjd lfmda;s - 7 uqøKh - 1986 - 20 msgqj&
ii. rx. Ys,amh ms<sn| ukd wjfndaOhlska hqla; j ksIamdokh lr
;sìu
^kdgHhla ksIamdokh lsÍu hkq md;%hka ,jd ixjdo lshùu fkdj
iqlaIau jq;a" ks¾udKd;aul jQ;a" l¾;jHhla nj fuu kdgHfhka
meyeos,s jQ nj wdpd¾h úu,a osidkdhl ish ".sßl=, yd i|uv,"
lD;sfhka i|yka fldg we;'&
iii. kdgHfha flakaøSh ,laIKh jk .egqu mdol fldg f.k kdgHuh
l%shdj úldYkh lsrSu'
iv. ri ckkh ms<sn| j m%:u jrg wjfndaOhla we;s lsÍu kdfgHdaÑ;
wjia:d yd kdgHfha m%Odk rih noaO ù ;sîu
v. pß; yeisrùu u.ska kdgHfha l%shd úldYh f.dv ke.Su
107
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
vi. isxy, fm%alaIlhkag w¨;a w;aoelSula jQ iajdNdúl rx. ffY,sh
ms<sn| j wjfndaOhla fm%alaIlhd ;=< we;s lsÍu
vii. úYd, fm%alaIl iyNd.s;ajhla yd m%;spdrhla ,nd .ekSu
4'4'3 lmqjd lfmda;s kdgHfha úldYh
² wxl 2 la iy o¾Yk 3 la we;'
² m%:u wxlfha o¾Yk 2la o" fojeks wxlfha tla o¾Ykhla o fõ'
² m<uq jeks o¾Ykfha oS .=K;s,l" Tyq f.a fiajlhd jk f;mdksia" u.=,a
lmqjd jk kfodaßia wmamq" ñ;%hd jk mSg¾ lreKdr;ak hk pß; y;rla
olakg ,efnk nj
² uOHu mdka;sl iudc Ôú;h ksfhdackh lrk ;kslvhl= jk .=K;s,l
újdyh ms<sn| j olajk wdYdj" ìh" pls;h" l=,Eálu wdoS .;s ,laIK;a"
Tyq f.a ñ;%hd jk lreKdr;ak Tyq újdy lrùu i|yd .kakd oeä
W;aidyh;a fuu fldgfia ksrEmKh lr we;s nj ksoiqka iys; j úia;r
lrkak'&
² m<uqjk wxlfha fojk o¾Ykfha oS fiamd,sld iurfialr yd wehf.a
kekaoKsh jk úfÊisxy ydñfka flakaøh yd újdyh ms<sn| j idlÉPd
lsÍu;a kfodaßia wmamq f.k tk fhdackd yd ta ms<sn| j;f.d; úuiSu;a"
ukd,hka tlsfkld meñKSu;a" Tjqka w;r we;s jk l;d ny;a olajd
we;s nj ^ksoiqka iys; j úia;r lrkak'&
² fojeks wxlfha oS ukd,hka tlsfkld meñKSu" lreKdr;ak f.a ueosy;a
ùu" kfodaßia wmamq yd we;s jk .egqu" fiamd,sld yd .=K;s,l w;r we;s
jk ixjdoh" .=K;s,l cfka,fhka mek hdu iy lreKdr;ak wjidkfha
fiamd,sld újdy lr .ekSu hk lreKq olajd we;s nj
4'4'4 pß; ksrEmKh
² újdyhg wdYdjla we;s Bg ffO¾hhla ke;s" ,Êcdj" l=,Eálu yd
wúksYaÑ;Ndjh úiska fufyhjk ,ÿ j ks;r ks;r woyia fjkia lr
.kakd fndfyda úg uk#l,ams; f,dalhl w;rux jk" Wvq is; yd há
is; w;r ksrka;r wr.,hlg ueos jQ" jHjydßl f,dalh ms<sn| j we;s
wkjfndaOh u.ska fufyhjk pxp, yd úisreKq ukilska hq;a" újdyh
ms<sn| j .;dkq.;sl u;su;dka;rj,ska neyer j hd fkdyels wjidkfha
m%Yakfhka ksjg f,i mek hk uOHu mdka;sl iudc yr moaO;sh
úiska fufyhjkq ,nk ;kslvhl= f.a pß;hla f,i .=K;s,l f.a
pß;h ksremKh lr we;s nj ^ksoiqka iys; j&
² .=K;s,l f.a wúksYaÑ; udkisl;ajh yd p¾hdj fjkia lsÍug buy;a
mßY%uhla ork" Tyq f.a .;s iajNdjh ms<sn| j ukd jegySula we;s" ñ;=rd
f.a udkisl w¾nqohg ms<shï fhdoñka újdyh i|yd úúO me;sj,ska Tyq
fmd<Ujk" iglmg" wjia:dfjka m%fhdck .kakd" flfia fyda ;u
wNsu;d¾: idOkhg wjYH miq ìu ilia lr .ekSug ;e;a lrk -
108
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
wjidkfha m%Yakhg iDcq j uqyqK fok mqoa.,hl= f,i lreKdr;ak f.a
pß;h úldYh fldg we;s nj ^ksoiqka iys; j&
² u;=msáka oelafjk ksjg" kshd¨Ndjhg háka osfjk iglmg nj Wmfhda.S
lr .ksñka ;u wruqK uqÿka m;a lr .ekSu i|yd wjidkh f;la u l%shd
lrk" ienE u.=,a lmqjl= f.a iajrEmfhka odhdo yd wksl=;a f;dr;=re
ms<sn| j w;sYfhdala;sfhka woyia m< lrk" mrys;ldó;ajh Wfoid ish
Y%uh lem lrk njg ;¾l bosßm;a lrñka wNsm%dh ch .ekSug ;e;a
lrk kshu u.=,a lmqjl= f.a pß;h kfodaßia wmamq ;=<ska f.dv kef.k
nj ^ksoiqka iys; j&
² uOHu mdka;sl iudcfha yeoS jevqKq ;reKshl f.a iDcq pß; iajNdjh
we;s ;u iylrejd ;ud úiska u f;dard .; hq;=h hk wdl,amfhys msysá"
fkdìh j m%Yakj,g uqyqK fok" ish is;eÕs fkdiÕjd fy<s lrk"
iaj;ka;% f,i is;k" m;k" tfy;a mSvkhl oS le<fUk" uOHu mdka;sl
;reKshl f,i fiamd,sld f.a pß;h ksrEmKh lr we;s nj ^ksoiqka
iys; j&
² udksia fmf¾rd" úu,Ôj" úfÊisxy ydñfka" fyar;a hk whf.a pß;
ms<sn| j o fláfhka idlÉPd lrkak'
4'4'5 lmqjd lfmda;s kdgHfha olakg ,efnk my; i|yka ,laIK flfrys o
wjOdkh fhduq lrkak'
i. uqLH rih jk ydiH rihg háka osfjk udkisl ix>gkhla we;s w;r
th fl<jr jkafka ukd,hd cfka,fhka mek hdfuka nj
ii. .=K;s,l újdyhg l=,Eá ùu;a" lreKdr;ak újdyh i|yd ñ;=rd
fm<Uùu;a hk jHdmdr foflys >Ügkh fm%alaIlhd f.a l=;=y,h we;s
lrñka wjidkh olajd u .uka lrk nj
iii. .=K;s,l ;=< mj;akd wúksYaÑ;Ndjh udOHh fldg f.k fuu l=;=y,h
mj;ajd f.k hk nj
iv. uOHu mdka;sl cSú;h fj<d mj;akd iudc mqreId¾:j, w¾:Y=kH nj
fuka u jHdc;ajh o biau;= lr we;s nj
4'4'6 lmqjd lfmda;s yd The Marriage lD;sh ieflúka ii|kak'
² iudc miqìu - f.df.d,a fmkajk reishdkq iudc miqìu ,xldfõ
uOHu mka;shg iudk lr we;'
² ydiH rifhka wkqk f.df.d,a f.a kdgHh yd fuh ñksia mej;=ï yd
yeisÍï újrKh lrhs' wNjH jQ isÿùula ydiHcklhla f,i bosßm;a
lr we;s whqre jeo.;a h'
² l;d jia;=j" wjia:d ksrEmKh" l%shd úldYkh" pß; ks¾udKh w;ska
lD;s fol w;r nrm;, fjkila olakg ke;'
² ixjdo fndfyda ÿrg iudk h'
109
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² kdgH fol w;r lemS fmfkk fjki jkafka wjidkhhs' f.df.d,a
f.a kdgHfha "fmdâfld,sfhdiska" cfka,fhka mek hdfuka miq
"fldÉld¾fhdma" Tyq fiùug msg;a jk w;r lmqjd lfmda;s kdgHfha oS
.=K;s,l mek .sh miq lreKdr;ak" fiamd,sld újdy lr .kshs'
² wjia:d ksrEmKh fndfyda ÿrg iudk h' fjkilg we;af;a ydiHh
w;sYfhdala;sfhka oelaùuhs'
² pß; ks¾udKh fndfyda ÿrg iudk h' fjkia jkafka f.df.d,af.a
kdgHfha ia;%shl jk u.=,a lmqjd fuys os mqreIhl= ùu;a" we.mahd
;syfkdõkd wfmalaId l< idmamqldrhd fjkqjg fiamd,sld rcfha
fiajlhl= wfmalaId lsÍu;a h'
^kdgH fm< wdY%s; j Wla; lreKq idOkh lsÍu i|yd ksoiqka f.k yer
olajkak'&
jeäÿr lshùu i|yd(
1' lmqjd lfmda;s - tosßùr irÉpkaø" ã'fÊ' úchr;ak" ta'mS' .=Kr;ak
2' lmqjd lfmda;s kdgH úu¾Ykh - wdpd¾h l=,;s,l l=udrisxy
3' isxy, kdgH jxYh - úfÊr;ak m;srdc
we.hSu(
1' isxy, kdgH b;sydifha ikaêia:dkhla f,i lmqjd lfmda;s kdgHh jeo.;a
jk wdldrh meyeos,s lrkak'
2' The Marriage lD;sh yd lmqjd lfmda;s kdgHh w;r mj;akd iudklï yd
wiudklï ms<sn| iudf,dapkhl fhfokak'
110
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 04 ( kdgH yd rx. l,dj úIhh yd ne|s foaYSh yd úfoaYSh
ixialD;sl yd idudðl miqìu .fõIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 4'4 (( Y%S ,xldfõ kdgH yd rx. l,dfõ m%.;sh i|yd bjy,a jQ
úfoaYSh kdgH ms<sn| f;dr;=re fidhhs'
ld,h ( ld,Éfþo 04 hs'
bf.kqï M, (
² uQÿ mq;a;= kdgHh ms<sn| lreKq wOHhkh lrhs'
² tys tk pß; ú.%y lrhs'
² "Yerma" lD;sh yd "uQÿ mq;a;=" kdgH fm< ii|hs'
² úfoaYSh kdgH ms<sn| j lreKq .fõIKh lrhs'
² úYaj idOdrK pß;dx. ksÍlaIKh lsÍug fm<fUhs'
l%shdldrlu ( "uQÿ mq;a;=" kdgHh ms<sn| flá úu¾Ykhla'
.=Kd;aul fhojqï ( ² uQÿ mq;a;= kdgHfha .S; we;=<;a ixhqla; ;eá
² tu kdgHfha PdhdrEm
² uQÿ mq;a;= yd fh¾ud kdgH fm<
ye|skaùu ( Y%S ,xldfõ ksIamdokh jQ m%lg úfoaYSh kdgHhl wkqj¾;khla
jk "uQÿ mq;a;=" kdgHh ms<sn| j flá úu¾Ykhla lsÍu
fuys oS isÿ flf¾'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( .%ka: mßYS,kh yd idlÉPd lsÍu
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
4'4'1 uqÿ mq;a;= kdgHh ye|skaùu
² iamd[a[ cd;sl f*âßla .d¾Ishd f,da¾ld f.a Yerma kdgHfha
wkqj¾;khla f,i "uqÿ mq;a;=" kdgHh ìys jQ nj
² 1962 j¾Ifha oS .=Kfiak .,mam;a;s úiska "uQÿ mq;a;=" kdgHh ksIamdokh
flreKq nj
² úYajúoHd,hfha wOHdmkh ,nk iufha kdgH l,djg msúis .,mam;a;s
iageksia,dõials rx. Ys,amh yodrd "uqÿ mq;a;=" jeks fY%aIaG ks¾udKhla
l< nj
² isxy, kdgH b;sydifha úYsIag ks¾udK lSmhla w;r lemS fmfkk
ks¾udKhla jYfhka fuu lD;sh ye|skaúh yels nj
² cjksld ;=klska hq;a fõosld rx.hla f,i th ksIamdokh ù we;s nj
111
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² j| ldka;djla f,i iudcfha .¾ydjg ,la jQ ldka;djla ish ieñhdf.ka
fkd,o Nd.Hh Tyqf.a ifydaorhdg odj orejl= ,nd .ekSu;a" wjidkfha
,o orejd ieñhd w;ska ñh hdu;a ms<sn| fÄojdplh "uQÿ mq;a;=" kdgHhg
f;aud ù we;s nj
² Ôú;h ms<sn| .eUqre wjfndaOhla ,nd fok lD;shla jYfhka "uQÿ mq;a;="
fiiq iuld,Sk kdgH w;r lemS fmkqKq nj
² m%;sNdmQ¾K lú;ajh yd kdgH l,dj ms<sn| ukd wjfndaOh fuu lD;sh
;=<ska biau;= jk nj
² "fh¾ud" kdgHh wdY%h lr f.k rpkd jqj o" wmf.a foaYSh mßirhg
ukdj .e<fmk whqßka uQÿ mq;a;= rpkd ù we;s nj
² i¾j fN!ñl w.hla we;s fuu wkqj¾;kh .=Kfiak .,mam;a;s f.a
úpdr nqoaêh yd mßK; ks¾udK fl!Y,Hh uekúka m%lg lrkakla jQ
nj iy ;;a ld,Sk fõosldfõ fm%alaIl úYajdih oskQ úYsIag lD;shla
jYfhka uqÿ mq;a;= w.h l< yels nj
² isxy, fõosldjg kj w;aoelSula jQ kdgH iïm%odhla ^fldkaia;ka;Ska
iageksia,dõials f.a rx. iïm%odh& y÷kajd foñka rÑ; fuu kdgHh
ñksid - f,dalh - Ôú;h iïnkaO O¾u;djla wdY%fhka .eUqre o¾Ykhla
u;= fldg we;s nj
² w¾: m%ldYkh i|yd wjYH jk iEu rxf.daml%uhla u .,mam;a;s ish
kdgH i|yd Ndú; fldg we;s nj
² ngysr iajdNdúl kdgH iïm%odfha;a" fmros. ffY,s.; kdgH iïm%odfha;a
,laIK ñY% fldg ìys lr .;a kj kdgH iïm%odhla "uqÿ mq;a;=" ksIamdokh
i|yd fhdod .;a nj
² kdgH rpkh fuka u ksIamdokh o b;d Wiia ;,hl msysá w;r" Ys,amSh
ksmqK;ajh" kdgHuh tald.%;dj" ixjdohkays we;s tluq;= Ndjh" ldjHuh
cSj .=Kh" ix.S;h wNskh" ixfla; Ndú;h wdoS ,laIK uQÿ mq;a;= kdgHfha
id¾:l j ksrEmKh jk nj
² "uQÿ mq;a;=" kdgHh jql,S idys;Huh jYfhka fuka u kdgHuh jYfhka
o fnfyúka id¾:l jq ks¾udKhla nj
4'4'2 "uQÿ mq;a;=" kdgHfha jia;= îch ieflúka olajkak'
² ird orejl= ,nd .ekSfï wiSñ; wdYdfjka fmf<k ldka;djls' újdy
ù i;a wjqreoaola blau .sh o wehg orefjla fkd,efí' j| ia;%shla f,i
.¾ydjg ,la ùu ksid weh oeä udkisl mSvdjlg m;a fjhs' iajlSh
kekaoïud f.a fuka u wjg iudcfha o wekqïmoj,g ird b,lalhla
fõ' fuhska oeä fõokdjg m;a jk weh ish n,dfmdfrd;a;= bIag lr
.ekSfï wosgkska miq fõ'
orejl= ,nd .ekSug ndr ydr ùug l;r.u hdug ird iqodkï jk kuq;a
f;a.sßia tu b,a,su m%;slafIam lrhs' lsishï wúksYaÑ; njlska fmf<k
Tyq f.a fï oeä nj ird ;=< lsishï úm¾hdihla we;s lsÍug fya;= fjhs'
112
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ird újdy lr .ekSug f;a.sßia Ndú; lf<a ish u,Kqjka jk osfhdaksia
f.a ckau m;%hg iudk ckau m;%hls' fï y|yka jxpdj ms<sn| j bfida
u.ska ird oek .kshs' th irdf.a is; ;j ;j;a jHdl+, ùug fya;= fjhs'
ird f.a fõokdj olsk osfhdaksia wehg wkqlïmd lrhs' l;r.u oS ird
yd osfhdaksia w;r we;s jk iïnkaOfha m%;sM,hla jYfhka irdg orejl=
,efí' iudcfhka t,a, jk iroï ksid úhre jQ f;a.sßia w;ska orejd
urKhg m;a fõ' ird" f;a.sßia" osfhdaksia" orejd hk fï ish,a, uyd
jHikhlg m;ajk fÄodka;hlska uQÿ mq;a;= iudma; fjhs'
4'4'3 Wla; jia;= îch úldYkh fldg mßiudma; kdgHhla njg m;a lsÍfï oS kdgH
lrejd olajd we;s m%Yia; nj my; lreKq o mokï lr .ksñka idlÉPd lrkak'
² ñksia i;Hh èjks; lsÍug yels jk whqßka kdgHlrejd ird" f;a.sßia
yd osfhdaksia f.a l%shd oduhka Wmfhda.S lr f.k we;s nj
² Wla; pß; fufyh jQ fÉ;kd yd ndysr n,fõ. losug ú.%y fldg we;s
nj
² kdgH úldYfha os id¾:l j isoaê .<md we;s nj
² iudch ;=< isÿ úh yelshhs is;k mqj;la mßl,amkh fufyhjd
úYajikSh;ajh /flk mßos bosßm;a fldg we;s nj
² kdgHfha Wiia nj;a" id¾:l nj;a /lS we;af;a Tyqf.a fuu i¾j idOdrK
oDIaáh u; nj
² pß; yeisrùfï oS wNHka;r yd ndysr n,fõ. ;¾ldkql+, j tlsfkl
.<mñka kdgHfha tald.%;dj /lf.k we;s nj
² tu ksid uq¿ kdgHh mqrd u kdgHlrejd wfmalaId l< oDIaáh olakg
,efnk nj
² uQÿ mq;a;= úYaj kdgH yd ;=,kh l< yels fY%aIaG idys;H lD;shla fuka
u kdgH ks¾udKhla jkqfha o Wla; fya;+ka yd isoaê .e<mSfïoS;a pß;
ksrEmKh lsÍfïoS;a olajd we;s fuu m%Yia; Ndjh nj
² ird újdyl ieñhd isáh oS osfhdaksia f.ka orejl= ,nd .kafka ldhsl
wjYH;d ksid fkdj udkisl wjYH;dj ksid jk w;r wehf.a yeisÍï
;=<ska th ikd: flfrk nj iy weh osfhdaksia wu;d .eyekshlg
orejl= ms<sn| j we;s wfmalaIdj .ek lshk úg fm%alaIlhd f.a isf;ys
o wkqlïmdjla Wmosk nj
² ird f.a l%shdj idOdrKSlrKh lsÍu i|yd y|yka jxpdj j| nj ms<sn|
j iudch olajk wdl,amh úiska weh fufyhjkq ,nk wdldrh olajd
we;s w;r ia;%S Ñka;kh ukd f,i úÉfþokh lsÍula fuys olakg
,efnk nj
113
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² ird ore iqr;,a ne,Sug olajk wdYdj .dhkd u.ska Ñ;a; rEm ujk mßos
bosßm;a fldg we;s nj
^"i;r uy id.rh m;=f,ka -
jreK foõ rc ÿkakq" mq;=fka ' ' ' "
"ì<s÷ f;d,l lsß iqj| Wrkakhs
<ueo fo;k mqvq Wvg yefrkafka ' ' '"&
² iudc yrj,g tfrys j hd fkdyS isák ird" y|yka mg,eú,a, ksid
úlaIsma; Ndjhg m;a ùu;a" l;r.u oS isÿjk iajdNdúl n,fõ.hkag
f.dÿre ùu;a ksid fuu wjia:djg fmd<Ujk wdldrh uekúka olajd
we;s nj
² kdgHh fÄojdplhlska fl<jr jk w;r "tmd mq;=fka uQÿ hkakg"
.S;h iuÕ ñh .sh orejd fj; f.dia ird y~k yeéug fm%alaIlhd o
tl;= lr .kakd nj
4'4'4 fh¾ud iy uQÿ mq;a;=
² fh¾ud" f.dúìï ysñ mßirhl hqjka iu. újdy ù ksoyfia fojirla
.; l< o ore iïm;a fkd,o neúka wfmalaId Nx.;ajhg m;a ldka;djla
jk w;r uqÿ mq;a;= kdgHfha ird ëjr mßirhl fjfik iudc yrhka
úiska iy iyc ore fmu úiska fufyhjkq ,nk ldka;djla fõ'
² f,d¾ld f.a kdgHfha f.dúfmd< wiajekafkka m%S;sjk hqjka fh¾udg
orejl= ,nd fkdfokafka ys;d u;d u fyhska weh md,kh lr .;
fkdyels wdldrfha udkisl úhrejlg m;a jk w;r j| Ndjh ksid
iudc iuÉp,hg ,lajk ird f.a is;=ï me;=ï f;a.sßia úiska fkdi,ld
yeÍu ksid flfia fyda wNs,dIh bIag lr .ekSfï oeä udkisl;ajhla
ms<sìUq lrk nj
² id.rh;a" Ôú;h;a iïnkaO lrñka uQÿ mq;a;= kdgHfha u;= lrk oDIaáh"
fn!oaO o¾Ykhg kdgH f;audj iñm lrùfï mrud¾:h we;s j fh¾ud
kdgHfhka Tíng .sh rihla cks; lrk nj iy f;aud .S;fhka tu
kdgH oDIaáh m%lg flfrk nj
² fh¾ud kdgHfha hqjka orejl=g wdYd fkdl< o f;a.sßia orejl=g wdYd
lrk nj" yskaksydñ ore iïm;a ,o mqj; wik iS,skd l;r.u hdug
ird fmd<Ujk nj yd l;r.u oS osfhdaksia ksid irdg ore iïm;a
,efnk nj
² fh¾ud kdgHfha wdfõ.fhka úhre jk fh¾ud hqjka f.a f., ñßld
urd oeófuka kdgHh fl<jr jk w;r" uQÿ mq;a;= kdgHfha oS wiSñ;
>Ügk ueo ird ,nd .kakd orejd f;a.sßia w;ska urKhg m;a jk nj
114
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² fh¾ud ys i|yka uQ,sl f;audj foaYSh iudc mßirhg .e<fmk wdldrfhka
foaYSh ck ú[a[dKh yd .<mñka o .efgñka o .,d f.dia wjidkfha
fÄockl wjidkhlg <x lrk ukqIH;ajh úksúo olsk kdgHhla
f,i fuu kdgHh ikd;k w.hlska hqla; jk nj
jeäÿr lshùu i|yd(
1' isxy, kdgH jxYh - úfÊr;ak m;srdc
2' uQÿ mq;a;= - kdgH fm<
3' fh¾ud - tosßùr irÉpkaø" iqks,a wdßhr;ak mßj¾;kh
4' tosßùr irÉpkaø kdgH hq.h - 2 Nd.h - 1947-1997 - r;akmd, o is,ajd
we.hSu(
1' uQÿ mq;a;= kdgHfha jia;= îch ieflúka olajd" th mßiudma; kdgHhla njg
m;a lsÍfï oS kdgH lrejd olajd we;s m%Yia; nj meyeos,s lrkak'
2' fuys tk irdf.a pß;h iuÕ Tn fldf;la ÿrg tlÕ jkafka o@ uQÿ mq;a;=
kdgHh wjidkfha isÿ jk fÄojdplhg ird j. lsj hq;= o@ Tfí woyia
ksoiqka iys; j olajkak'
115
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 04 ( kdgH yd rx. l,dj úIhh yd ne|s foaYSh yd úfoaYSh
ixialD;sl yd idudðl miqìu .fõIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 4'4 (( Y%S ,xldfõ kdgH yd rx. l,dfõ m%.;sh i|yd bjy,a jQ
úfoaYSh kdgH ms<sn| f;dr;=re fidhhs'
ld,h ( ld,Éfþo 04 hs'
bf.kqï M, (
² yqKqjgfha l;dj ms<sn| j woyia m%ldY lrhs'
² yqKqjgfha l;dfõ pß; ks¾udKh ms<sn| j ú.%yhl fhfohs'
² uqLHd¾: idOkhg wod< jk mßos l;dj úldYh fldg we;s wdldrh wOHhkh
lrhs'
² iudch ms<sn| j kdgH lrejdf.a oDIaáh iajlSh w;aoelSula lr .kshs'
² iudc ixlS¾K;ajh .eUqßka wOHhkh lsÍug fm<fUhs'
l%shdldrlu ( "yqKqjgfha l;dj" kdgHh ms<sn| flá úu¾Ykhla lruq'
.=Kd;aul fhojqï ( ² yqKqjgfha l;dj kdgH fm<
² úpdr .%ka:
² n¾fgda,a fn%IaÜ yd fykaß chfiak f.a PdhdrEm
² yqKqjgfha l;dj kdgHfha ixhqla; ;eáhla
² o¾Yk we;=<;a PdhdrEm
ye|skaùu ( Y%S ,xldfõ ksIamdokh jQ iqm%lg úfoaYSh kdgHhla jk
"yqKqjgfha l;dj" mßj¾;k kdgHh ms<sn| j flá
úu¾Ykhla lsÍu fuu mdvñka wfmalaId flf¾'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( .%ka: mßYS,kh" kdgHh keröu yd idlÉPd lsÍu
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
Y%S ,xldfõ kdgH l,dfõ j¾Okh i|yd bjy,a jQ kdgH w;r "yqKqjgfha
l;dj" kdgHhg ysñ jkafka b;d jeo.;a ;ekla nj meyeos,s lrñka my;
i|yka lafIa;%hka hgf;a "yqKqjgfha l;dj" kdgHh ms<sn| ú.%yhla lrkak'
4'4'1 yqKqjgfha l;dj kdgHh ye|skaùu
² yqKqjgfha l;dj - fykaß chfiak kue;s kdgH lrejd úiska ksIamdokh
lrk ,oaola nj
² c¾uka cd;sl n¾fgda,a fn%IaÜ f.a The Cokesian Chalk Circle lD;sfha
mßj¾;khla f,i fuu kdgHh ksIamdokh jq nj
116
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² yqKqjgh jpkfhka jpkh f.k l< mßj¾;khla fyda meyeos,s
wkqj¾;khla fyda fkdjk mßj¾;lhl= f.a iSudj blaujd isxy,
fõosldjg WÑ; mßos ilia lr.kakd ,o" rplhd úiska u mjik mßos
"mßj¾;khla fia ie,lSu jvd;a WÑ;" lD;shla nj
² yqKqjgfha l;dj m%:u jrg rÕ oelajQfha 1967 j¾Ifha oS nj
² isxy, kdgH b;sydifha fnfyúka u id¾:l jQ;a" ckm%sh jQ;a kdgHhla
jYfhka yqKqjgfha l;dj ye|skaúh yels nj
² fidaúhÜ fldñhqk foll ckhd hqoaOfhka jekiqK .ul oS uqK .eiS
tla;rd ñáhdj;l whs;sh ms<sn| j l< idlÉPdfõ oS t¿jka we;s
krkakkag fkdj" m<;=re jjkakkag ksïkfha whs;sh ;SrKh jq nj iy
Ñk Wmud l;djl tk yqKqjgh ms<sn| l;dj tys oS isysm;a lrk w;r"
lsisjl whs;sh we;af;a tys M,h kshudldrfhka ,nk whg ñi Wÿrd
.kakjqkag fkdjk nj mjid tu l;dj kdgHdkqidrfhka fmkaúh hq;=
hhs m%ldY lsÍu u.ska fuu kdgHhg wjYH miqìu ilia lr we;s nj
² Ökfha mqrdfKdala;sj, fuka u" Wïu.a. cd;lfha ore m%Yakfha o" nhsn,fha
fid,uka f.a úi÷ïj, o fuu l;dj olakg ,efnk w;r" yqKqjgfha
l;dfõ oS thg kj w¾:l:khla oS we;s nj
² kdgHO¾ó yd f,dal O¾ó hk ffY,Ska foflys u ,laIK fuu kdgHfha
olakg ,efnk nj
4'4'2 yqKqjgfha l;dj kdgHfha úldYkh
² mQ¾úldj w;S;djf,dalkhl iajrEmh .kakd nj
² jvd idOdrK iudc l%uhla Wfoid merKs mdrïmßl iudch yd ;reK
kj u;OdÍ iudch tlaúh hq;= nj iy tla jk nj mQ¾úldfjka úia;r
fldg we;s nj
² hqoaOh" hqoaOh ksid we;s jq ydksh" hqoaOfhka W.; hq;= mdvï yd h<s f.dv
ke.Su i|yd l< hq;af;a l=ula o hkak idlÉPd lrñka kdgHfha jeo.;alu
;yjqre lsÍug mQ¾úldj fya;= jk nj
² fldgia follska yd wxl mylska hqla; j yqKqjgfha l;dj kdgH úldYh
jk nj
² I fldgfia I wxlfha oS" liafnla" kgd,shd" hqjrc" .DDId" ihsuka iIdjd"
ffjoHjreka fofokd hk pß; bosßm;a fldg we;s w;r" mQcdjg hk
fcda¾ð wnIaú,a,s hqjrcqg bosßm;a jk ld,Sk iudc m%Yak" ck;djg
Tgqkak ysñ l=udrhd ÿgq úg m%Yak wu;l ùu" ffjoHjreka f.a ld¾hNdrh"
hqoaOh .ek Wlg,S jk hqjrcq ks¾udKYs,amSka ,jd kj f.dvke.s,a,la
;ekSug l%shd lsÍu" ler,s lrejka hqjrc hoñka ne| msgqjy,a lsÍu" orejd
.ek fkd;lñka" wdNrK ms<sn| j Wkkaÿ jk kgd,shd îij orejd oud
m,d hdu" ihsuka iIdjd iy .DDId w;r we;s jk .súiqu" .DDId orejd
/f.k wdrlaIl ia:dkhla fidhd m,dhdu hk lreKq tu fldgiska
bosßm;a jk nj
117
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² I fldgfia II wxlfha oS .DDId orejd /f.k l÷lrhg m,dhdu" lsß ,nd
.ekSug .kakd W;aidyh" orejd f.ms,l ;nd hk w;r .DDIdg
fid,aodÿjka yuq ùu iy kej; orejd fj; osj tk .DDId fid,aodÿjl=g
fmd¨ myrla oS Ôú;h mrÿg ;nd je,a md,fuka tf;r ù l÷lrhg
m,dhdu hk lreKq úia;r jk nj iy .egqu W.%jk wjia:djla f,i
fuu wjia:dj oelaúh yels nj
² I fldgfia III wxlfha oS .DDId ish fidfydhqre ,õfrka;s fidhd hdu"
weh f.oßka msg lsßug udk n,k Tyq fhdackd lrk mßos .DDId urK
uxplfha isák ñksil= yd újdy ùu" tfy;a újdyfhka miq j Tyq
ksfrda.S ùu ksid wfmalaId fkdl< ;;a;ajhlg uqyqK mdk .DDId fros
fidaoñka isáh oS wehg ihsuka iIdjd uqK .eiSu" fyajdhka meñK
uhsl,a l=urd legqj hoaoS .DDId ta miqmi osj hdu hk lreKq úia;r jk
nj iy fuu fldgfia oS fõ.j;a fjkiaùï /ila isÿ jk nj
² II fldgfia I wxlfha oS wivla y÷kajd oSu" wdosmdojrhd ksoyia lsÍfï
jrog o~qjï b,a,d wivla wêlrKh fj; hdu" wivla úksYaph lrejd
jYfhka m;a ùu" wivla úiska úi|kq ,nk kvq" kgd,shd yd Iõjd
meñK orejd ms<sn| kvqj wivlag oekqï oSu hk lreKq bosßm;a jk nj
² II fldgfia II wxlfha oS m%Odk pß; w;r we;s jk ish¨ u .egqï fl<jr
ù ish,a, iqnodhl f,i ksrdlrKh jk w;r" wivla o we;=¿ j iEu
pß;hla u fuu fldgfia oS oreKq wkaoñka úpdrhg ,la jk nj" .DDId
yd kgd,shd kvqjg iqodkï jk wdldrh" wivla rc wKska úksiqre
OQrfhys iaÒr ùu iy orejd ms<sn| kvq úNd.h fuu fldgfia úia;r
jk nj
² fmdf;a .=re úiska .hk "fohla fõ kï hï - iqÿiqidg u whs;s úh hq;="
hk m%ldYfhka yqKqjgfha l;dj kdgHfha f;audj fyj;a iuia:d¾:h
u iïmsKavkh fldg olajñka kdgHfha wjidkh igyka lrk nj
4'4'3 kdgHfha NdId Ndú;fha olakg ,efnk úfYaI;d
² tlsfklg fjkia iudc n,fõ. lSmhla yeisrùfï oS NdIdj fhdod
f.k we;s wdldrh b;d úYsIag nj
² pß; ú.%y lsÍug iy biau;= lsÍug iu;a jk wdldrfhka ni yiqrejd
we;s nj
² ydiHh" Wmydih" èjks;d¾:" jHx.Hd¾: u;= jk mßos ni fhdod f.k
we;s nj
² Wmud weiqre fldg f.k isoaê bosßm;a lsßu ^Widúh& pß;j,g wkqj
NdIdj yeisrùu fjoeÿre f.a .dïNSr Ndjh" fmïj;=ka f.a fnd<| wdorKSh
nj" .DDId" kgd,shd" wksflda" kekaoksh wdoS ia;%S pß;j, úúO nj" yuqod
ks,Odßhd f.a NdId ú,dih wdosh& wjia:d ksrEmKh i|yd NdIdj uekúka
fhdod .ekSu wdosh ksoiqka u.ska olajkak'
4'4'4 yqKajgfha l;dfõ pß; ksrEmKh
118
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² ksYaÑ; msßñ pß; 29 la" ksYaÑ; .eyeKq pß; 8 la iy ksYaÑ; fkdjk
pß; o we;=¿ j fuys tk pß; ixLHdj 50 lg wdikak nj
fïjd w;ßka m%Odk pß; lSmh jvd;a oS¾> jYfhka úldYh jk nj
² fmdf;a .=re f.a pß;h my; oelafjk lreKq o Wmfhda.S lr .ksñka
ksoiqka iys; j úia;r lrkak'
² fmdf;a .=re kdgHfha wdrïNh yd wjika lsÍu o isÿ lr we;s nj
² pß; yªkajd oSu yd isoaê y÷kajd oSu o fmdf;a .=re úiska bgq lrkq ,en
we;s nj
² fõosldfõ rÕ oelaúh fkdyels wjia:d fm%alaIlhdg bosßm;a lrkq
,nkafka fmdf;a .=re úiska nj
² bosßfha isÿ ùug kshñ; oE iïmsKavkh fldg bosßm;a lsÍu Tyq w;ska
isÿ j we;s nj
² l;d úkHdih .e<mSfï oS tlsfkl w;r iïnkaO;dj /l .ekSu isÿ lr
we;af;a fmdf;a .=re u.ska nj
² we;eï wjia:dj, pß; úldYh i|yd Tyq fõosldfõ rÕk pß; iu.
ixjdofha fhfok nj
² prs; wNHka;rh ms<sn| j fy<s lsrSu o l;d mqj;g wod< úúO o¾Yk yd
miq;, fõosldj u; jpk u.ska ujd fmkaùu o fmdf;a .=re úiska bgq
lr we;s nj
² pß; yd fm%alaIlhd tla lrk fid÷re w;rueoshd f,i o" m%Yak yd
.eg¨j, oS od¾Ykslhl= f,i o" ixfla;dkqidÍ l,d;aul bosßm;a lrkakl=
f,i o iqúfYaI ld¾hNdrhla fmdf;a .=re w;ska bgqjk nj
² kgd,shd f.a pß;h my; i|yka lreKq o Wmfhda.S lr f.k ksoiqka iys; j
úia;r lrkak'
² yqKqjgfha l;dj kdgHfha m%Odk pß;hla jQ kgd,shd fm%alaIlhd yuqjg
meñfKkafka wjia:d ;=kl oS muKla nj
² Okm;s mka;sh yd Tjqka f.a jHdc p¾hd O¾u kgd,shd flfrka biau;=
jk nj
² hqjrcqf.a ìß| jk weh iajlSh iqj myiqj ms<sn| j is;k" hqoaOh ,>q
fldg is;k fN!;sl iïm;aj,g oeä j wdYd lrk ;eke;a;shl nj
² wyxldr mrjY jQ;a" wd;aud¾:ldó jQ;a" wrefudaiï w.h lrkakd jQ;a"
;eke;a;shl jYfhka kgd,shd f.a pß;h úldYh jk nj
² weh uhsl,a l=ure ,nd .ekSug ;e;a lrkafka ore fifkyi ksid fkdj
ke;s ù .sh whs;sjdislï ,nd .ekSfï l+g Wml%uhla jYfhka nj
² wyxldr nfõ wka;hg u .sh" wldreKsl" .¾jh yd B¾IHdj úiska
fufyhjkq ,nk" fmdÿ ck;dj .ek ;=Ügqjlgj;a udhsï fkdlrk
OkjdoS udkisl;ajh kgd,shd f.a pß;h flfrka úoHudk jk nj
119
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² .DDId f.a pß;h my; i|yka lreKq o Wmfhda.S lr .ksñka ksoiqka iys; j
úia;r lrkak'
² .DDId jQl,S wjxl;ajh yd wysxil;ajh msß pß;hla nj
² oÕldr" fl<sf,d,a ieye,a¨ ;reKshla jYfhka weh uq, oS bosßm;a jk
w;r" uqyqK fok úúO ye, yemamSï wkqj wef.a pß;h ixlS¾K;ajh lrd
fhduq jk nj
² ihsuka iIdjd yd we;s lr .;a wdorh" .súiqu yd ne|Su;a" orejd wdrlaId
lr .ekSu;a hk ne|Sï w;r YdId f.a pß;h foda,kh jk nj
² ore fifkyi yd fidfydhqrd f.a iudc ;;a;ajh wdrlaId lsÍfï
wjYH;dj úiska weh .súiqu lvd fjk;a újdyhlg fmd<Ujkq ,nk
nj
² .DDId wNHka;r >Ügkj,g o" fiiq pß; yd .eàug o i,iajñka
wkqkaf.a orejl= ;uka f.a lr f.k wmuK ÿla ú|sk" ore fifkyi
fjkqfjka ;ud i;= ish¨ jákdlï lem lrkq ,nk pß;hla njg
.DDId m;alr we;s nj
² .eñlu iuÕ tla jQ ks¾jHdc;ajh" f,ka.;= nj" mrd¾:ldñ;ajh"
ohdkqlïmdj .DDId f.a pß;h ;=<ska bia u;= jk nj
² wNsfhda.j,g uqyqK oSug we;s wm%;sy; ffO¾hh yd tä;r nj o" wd;au
Yla;sh o" wd;au úYajdih o" wd;au wNsudkh o msßmqka l¾lY iudcfha
weoysh fkdyels W;a;Í;r ,laIKfhka msß pß;hla f,i kdgHfha weh
f.a pß;h úldYh jk nj
² uq¿ f,dj u f,hska l÷,ska keyejqKq" ìysiqKq wjêhl l,d;=rlska yuq
jk ldreKsl yoj;la ysñ W;a;udjl f,i YDDId y÷kajd oS we;s nj
² wivla f.a pß;h my; i|yka lreKq o Wmfhda.S lr .ksñka ksoiqka iys; j
úia;r lrkak'
² kdgHfha fojk fldgfia flakaø.; pß;h jk wivla fnfyúka u
ixlS¾K pß;hla nj
² úfgl fydfrla" ;laläfhla" fínoafola" jxpdldrfhla jk Tyq ;j;a
úfgl ia:dfkdaÑ; m%{dfjka hq;a" ukd nqoaêu;a" ld¾hY+r" ukqIH;ajhg
wdorh lrk mqoa.,hl= jYfhka ks¾udKh fldg we;s nj
² ñksia yeÕSï ms<sn| mßK; nqoaêh iy ukqIH;ajh ms<sn| idkqlïmsl
oDIaáh wivla f.a pß;h ;=< .eí ù we;s nj
² Okm;s mka;shg ffjr lrk" ks¾Ok mka;shg fm%au lrk" kS;sh /lSug
kS;sh lvk" ixlS¾K pß;hla f,i wivla ye|skaúh yels nj
² hqla;sh yd idOdrKh bIag ùu ms<sn| j idlÉPd lsÍug l;=jrhd wivla
f.a pß;h fhdod f.k we;s nj
² iaÒr mokula ke;s" /já,s nia lshk" is;k foag jvd fjkia j l%shd
120
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
lrk" uqLß" kS;sh fkdokakd" jdis me;a;g kS;sh f.k hk" w,a,fiys
jákdlug kS;sh yiqrejk" jrfoa iajNdjh fkdj pQos;hd f.a iajNdjh
i,lk" tksid u wjidk ;SrKh .ek fm%alaIlhd ;=< wúksYaÑ;Ndjhla
we;s lrk pß;hla wivla ;=<ska .uHudk jk nj
² ;¾lk Yla;sh" fflrdál lu" olaI;djh" {dkjka;lu" leá l<
.=ma; pß;hla f,i wivla ye|skaúh yels nj
² whqla;sh" widOdrKh ÿgq ;ek msgq oelSug;a" ld,Sk iudc ixia:djkays
mej;s jxpksl nj yd l=yl;ajh mßNjhg ,la lsÍug;a l;=jrhd wivla
f.a pß;h fhdod f.k we;s nj
² óg wu;r j" mq;dg wdorhla ke;s" odhdohg f,d,a l< .DDId f.a kekaoksh
iudcfha l=ßre iajNdjh m%;HlaI lr .;a whl= jk mQclhd" wd;aud¾:ldó
mqoa.,hl= jQ ,õfrka;s uq¿ rg mqrd mej;s iudc widOdrKh ms<sìUq lrk
fldam%,a ñksiqka f.a l¾lY iajNdjh fmkakqï flfrk f.dú f.or uy,a,d
wdoS pß; ms<sn|j o ieflúka isiqka iu. idlÉPd lrkak'
² fï ish¨ ye, yemamSï w;r ihsuka iIdjd yd .DDId w;r we;s wjxl" wysxil
wdorh m%ldY jk wdldrh ms<sn| j ksoiqka iys; j ú.%yhl fhfokak'
jeäÿr lshùu i|yd(
1' yqKqjgfha l;dj úpdrh iy ú.%yh - frda,kaâ wfímd, - 1993'
2' isxy, kdgH l,dj iy yqKqjgfha l;dj - kkaofiak iQßhwdrÉÑ'
3' yqKqjgfha l;dj - wdo¾Y m%Yafkda;a;r - nkaÿfiak .=Kfialr - 1981'
4' tosßùr irÉpkaø kdgH hq.h - 1947-1997 - fojk Nd.h - r;akmd, o is,ajd
- 1997'
we.hSu(
1' yqKqjgfha l;dj kdgHh úldih ù we;s whqre úia;r lrkak'
2' .DDId f.a fyda wivla f.a pß;h ms<sn| ;=,kd;aul ú.%yhla lrkak'
121
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 04 ( kdgH yd rx. l,dj úIhh yd ne|s foaYSh yd úfoaYSh
ixialD;sl yd idudðl miqìu .fõIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 4'5 ( fmros. yd wmros. kdgH l,dj ms<sn| wjfndaOh m%lg lrhs'
ld,h ( ld,Éfþo 02 hs'
bf.kqï M, (
² osfhdkSiia foúhka fjkqfjka mj;ajk mqo mQcd weiqßka .%Sl kdgH l,dfõ
m%Njh isÿ jQ nj m%ldY lrhs'
² ä;s/ïnh ms<sn| lreKq wOHhkh lrhs'
² rEmKh ms<sn| uq,a u woyi f;iamSia weiqßka ìys jQ nj ms<s.kshs'
² .%Sl kdgH l,dj ms<sn| lreKq fiùug fm<fò'
² fjk;a kdgH l,djkaf.a m%Njh i|yd wd.ñl mqo mQcd bjy,a jQ wdldrh .ek
.fõIKh lrhs'
l%shdldrlu ( .%Sl kdgH l,dfõ m%Njh yd úldYh ms<sn| ;;= úuiuq'
ye|skaùu ( .%Sl kdgH l,dfõ wdrïNh yd úldYh ms<sn| lreKq
.fõIKh lsÍula fuu mdvfuka woyia flf¾'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( .%ka: mßYS,kh yd idlÉPd lsÍu
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² iEu YsIagdpdrhl u mdfya kdgH l,dfõ m%Njh i|yd ck weoys,s yd
úYajdi uq,ajk nj
² .%Sl kdgH l,dj ìysjkafka o iY%Sl;ajhg uOHidrhg yd idm,H;djhg
wêm;s osfhdkSiia foúhd fjkqfjka meje;a jQ mqo mQcd uq,a lrf.k nj
² ños m,odj fk<k ld,hg osfhdkSiia foúhka Wfoid W;aij mje;afjk
nj yd th kegqï .ehqïj,ska iukaú; l%shdj,shla nj
² osfhdkSiia foúhka yg Wmydr msKsi bosßm;a l< ä;s/ïn hkqfjka
y÷kajk .dhkd fï i|yd uq,a jQ nj
50 fofkl=f.ka muK iukaú; jDkaohla u.ska osfhdkSiia fofjd,
bosßmsg fuu .dhkd bosßm;a l< nj
² fuu ä;s/ïn úfYaIh m%:u jrg l,d;aul jákdlula iys; .dhkd
l%uhla njg wßfhdka lúhd úiska m;a lrk ,o nj yd Tyq ksid .dhk
jDkaoh ;=< jDkao .dhk kdhlhd iy .dhlhka w;r ixjdohla we;s jQ
nj
² .dhlhska 50 la igQrhka f,i we|f.k ä;s/ïn .dhkh bosßm;a lsÍu;a
tys kdhlhd msßfika fjka ù msßfika m%Yak weiSu;a túg Tjqka kdhlhdg
ms<s;=re oSu;a" fï u.ska kdgHfha ixjdoh wdrïN ùu;a isÿ ù we;s nj
122
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² ä;s/ïn .dhkh fujeks iajrEmhl mj;soaoS f;iamSia jDkao .dhkh
i|yd iïnkaO jk nj iy kdgHuh ixjdoh ta jk úg ilia ù ;snqK
w;r f;iamSia tys oS úúO pß; ;kshu rÕmd fmkaùug fhduq ùfuka
kdgHuh l%shdj,sh wdrïN jk nj
² fï wkqj f,dalhg rEmKh uq,a jrg y÷kajd ÿka mqoa.,hd f;iamSia jk
neúka j¾;udkfha k¿jka ye|skaùu i|yd f;iamshdkqjka hkqfjka
m¾hdh mohla Ndú; lrk nj
we.hSu(
1' ä;s/ïnh hkq l=ulaoe hs flá ye|skaùula lrkak'
2' .%Sl kdgH l,dfõ m%Njh ms<sn| j flá meyeos,s lsÍula lrkak'
123
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 04 ( kdgH yd rx. l,dj úIhh yd ne|s foaYSh yd úfoaYSh
ixialD;sl yd idudðl miqìu .fõIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 4'5 ( .%Sl kdgH ms<sn| úuihs'
ld,h ( ld,Éfþo 02 hs'
bf.kqï M, (
² .%Sl fYdal ckl kdgHhl ^g%ecähl& ,laIK m%ldY lrhs'
² .%Sl iqLckl kdgHhl ^flduä& úfYaI;d y÷kd .kshs'
² .%Sl ieg¾ kdgHhl úfYaI ,laIK ksÍlaIKh lrhs'
² .%Sl kdgH m%fNao ms<sn| lreKq .fõIKh lsßug fm<fUhs'
² ;ud okakd úúO kdgH Wla; m%fNao yd iei|Sug leue;a; m< lrhs'
l%shdldrlu ( .%Sl kdgH j¾.$ m%fNao y÷kd .ksuq'
.=Kd;aul fhojqï ( ² Wla; m%fNaoj,g wh;a kdgH lD;s
² tu kdgHj, o¾Yk we;=<;a ixhqla; ;eá
ye|skaùu ( .%Sl kdgH l,dfõ olakg ,efnk m%fNao;%h ms<sn| j
fláfhka y÷kajd oSula fuu mdvfï oS wfmalaId flf¾'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( .%ka: mßYS,kh iy idlÉPd l%uh
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² f;iamSiaf.ka wdrïN jQ .%Sl kdgH iïm%odh ;=< kdgH m%fNao lsysmhla
u we;s jQ nj
th fYdalckl ^Tragedy& iqLdka; ^Comedy& ieg¾ ^Satyer& jYfhka
ye|skajQ nj
² fYdaldka; fyj;a fÄockl hkqfjka ye|skafjk g%ecäh .%sl kdgH
l,dfõ uqLH;u kdgH m%fNaoh f,i ie,fla'
g%ecäh l:dkdhlhdf.a ffofjdam.; brKu fyda w;ajrola fya;=fldg
f.k ÿ¾Nd.H iïmkak wjidkhlg uqyqK fok ùrhl=f.a ðú;h w<,d
rpkdjk kdgH úfYaIhla nj" kdgH mqrd me;sr mj;akd îh yd fYdalh
hk Ndj uq,a lrf.k fm%alaIlhd ;=< Ndj úfYdaOkhla isÿ jk nj
² fldafudia kñka y÷kajkq ,nk fjia uqyqKq me<| lrk kegqï uq,a
lrf.k ìys jQ kdgH úfYaIhls flduä kdgH' fuh osfhdakSiiaa foúhka
Wfoid meje;a jQ .%duH W;aijhl oS fhdod .;a ,sx. mQcd .S;fhka Wm;
,o nj úYajdi flf¾' fldafudia kñka .%Sljreka w;r m%p,s; fuu
W;aij yd iïnkaO fmryerj,g .S;h" k¾;kh" fjk;a fkdoeuqKq
wkqlrKd;aul wx.hkaf.ka iukaú; jQjla úh' flduäj,g tu kduh
124
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
,enqfKa fldafudia kñka y÷kajkq ,nk fjia uqyqKq me<| lrk
k¾;khlska wdrïN ùu fya;=fjks'
² ieg¾ hkq ydiHckl kdgH úfYaIhls' .%Sl mqrd l:dj, tk w¾Okr"
w¾O i;a;aj iajrEmhla .;a igqrhka iïnkaO l:d fï i|yd mokï úh'
ä;s/ïn osfhdaksiia mqo mQcdj,g wka;¾.%yKh lsÍfuka miq tu .dhkd
jDkao igqrhka f,i fjia j,d f.k fofjd, jgd .uka lrñka k¾;kfha
fhoS we;' fujeks .dhk jDkao wdY%fhka ieg¾ kdgH ìys ù we;' ieg¾
kdgHhla bosßm;a lrk ,oafoa .%Sl kdfgHda;aijhl Ü/cä ;=kla
wjidkfha fm%alaIlhdg yqÿ úfkdaodiajdohla ,nd oSu i|yd h'
we.hSu(
1' .%Sl kdgH m%fNao fláfhka y÷kajkak'
2' .%Sl g%ecähl yd flduähl úfYaI ,laIK fudkjdoe hs úia;r lrkak'
125
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 04 ( kdgH yd rx. l,dj úIhh yd ne|s foaYSh yd úfoaYSh
ixialD;sl yd idudðl miqìu .fõIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 4'5'2 ( .%Sl kdgH ms<sn| úuihs'
ld,h ( ld,Éfþo 04 hs'
bf.kqï M, (
² .%Sl kdgH l,dfõ úldYh ms<sn| j lreKq wOHhkh lrhs'
² iqm%lg .%Sl kdgHlrejka y÷kd .kshs'
² Tjqka f.a lD;s mss<sn| j woyia m%ldY lrhs'
² .%Sl kdgHlrejka ;=< mej;s úfYaI ,laIK y÷kd .kshs'
² .%Sl kdgH l,dfõ id¾:l ks¾udK w.h lrhs'
l%shdldrlu ( .%Sl kdgH l,dfõ úldYh yd .%Sl kdgHlrejka ms<sn| j
wOHhkh lruq'
.=Kd;aul fhojqï ( ² .%Sl kdgHlrejka úiska rÑ; lD;s
² .%Sl kdgHlrejka ms<sn| j ,shejqKq lD;s
ye|skaùu ( .%Sl kdgH l,dfõ úldYh ms<sn| j iy iqm%lg .%Sl kdgH
lrejka yd Tjqka f.a ks¾udK ms<sn| j lreKq wOHhkh
lsÍu fuu mdvñka wfmalaId flf¾'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( .%ka: mßYS,kh yd idlÉPd lsÍu
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
.%Sl .dhk jDkao lKavdhul kdhlhdj isá f;iamSia keue;a;d osfhdakSiia
foúhkaf.a Ôú;h w<,d rÑ; úúO l;d mqj;a ish .dhk jDkaoh o
iydh fldg f.k ixjdoh yd iudfrdamh Ndú;fhka tal mqoa., j
rÕmd fmkaùu u.ska .%Sl kdgHfha wdrïNh isÿ úh'
wk;=re j f;iamSia wkqj hñka ;j;a .dhk jDkao kdhlhka kdgH
rpkfha o rx.kfha o fhÿk y' Tjqka w;r *arEksfLdia" fLdhsßf,dia
m%ákia wdoS f;iamSia f.ka miq j ìys jQ kdgHlrefjda lsysm fofkla
fj;s' tfy;a wo jk úg Tjqkaf.a lD;s mQ¾K jYfhka oel .;
fkdyels h'
Tjqkaf.ka miq j .%Sish ;=< ìys jQ m%:u úYsIag .Kfha kdgHlre jkafka
Bials,ia h' ^l%s'mQ' 525-456& kdgH ;r.j, oS 13 jdrhla u m%:u ia:dkh
oskd .;a Bials,ia ðj;a j isá ld,h ;=< kdgH lD;s 70 la muK rpkd
fldg we;'
126
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
bka wojk úg fYaI j we;af;a
(1) Suppliantas, (2) Persians, (3) The seven againat - Thebes, (4) The
Prometheus Bound.
Agamemnon
Choephoroe Oresteia Trilogy
Eumenides
osfhdakSiia mQcd úêhla f,i werUqKq .%Sl Ü/cä kdgHh Bials,ia
kdgHlrKhg meñfKk úg fnfyúka m%d:ñl ;;a;ajhl mej;sfha h'
Tyq th wdlD;sh yd wka;¾.;h w;ska j¾OkSh ;;a;ajhla njg m;a
lf<a h' tla k¿fjl=g iSud ù ;snQ g%ecähg fojk k¿fjl= o tl;=
lf<a h'
fidf*dla,Sia ^l%s'j' 496-406& .%Sl kdgH hq.fha muKla fkdj úYaj
kdgH idys;Hfha o lemS fmfkk w.%.KH kdgHlrejl= jYfhka
f,dj ms<s .eksKs' kdgH lD;s 123 la muK rpkd fldg we;s Tyq 18
j;djla muK kdgH ;rÕj, oS ch.%yKh ,nd we;' wo jk úg Tyqf.a
kdgH lD;sj,ska b;sß j we;af;a g%ecä 07 la yd ieg¾ kdgHhla muKs'
1. Ajax 5. Electra
2. Oedipus the king 6. Philoctetes
3. Antigone 7. W omen of Thrace
4. Oedipus at Colonus 8. Trackers - ieg¾ kdgH
fidf*dla,sia .%Sl kdgH iïm%odh j¾Okh lsßu i|yd úúO wxYj,ska
odhl jQfha h' ;=ka jk k¿fjl= y÷kajd ÿkafka h' kdgHuh l%shdj
ixlS¾K njg m;a lsßu" .dhk jDkaoh 15 olajd jeä lsÍu lf<a o Tyq h'
jia;= úIhfha fjkialï muKla fkdj ialSkh bosßfha Ñ;% jia;%h
t,a,ñka kdgHhg fõosld w,xlrK o tla lf<a h'
yuq ù we;s f;dr;=re wkqj .%Sl g%ecä kdgHlrejka w;r wjidk kdgH
lrejd f,i ie,eflkafka hqÍmSäia ^l%s'mQ' 480-406& fõ' jhi wjqreÿ 18
oS muK kdgH rpkhg msúis Tyq cSú; ld,h ;=< kdgH 90 la muK
rpkd lr we;s w;r wo jk úg lD;s 19 la muK b;sß ù we;'
hqÍmSäia wksl=;a g%ecä kdgHlrejkag jvd fjkia wdl,am iys;
mqoa.,fhla jQfha h' .%Sisfha cSj;a jQ ú;kavjdoSka Sophists& f.a od¾Yksl
u;jdoj,g keUqre jQ Tyq ;u lD;sj,ska tl, iudcfha mej;s ÿ¾j,;d
yd we;eï úYajdihka úfõpkh lf<a h' wdlD;sh w;ska fiiq
kdgHlrejkag iudk jqj o Ñka;kuh jYfhka fjkia úh' Tyqf.a
g%ecä ;=<ska wd.ñl ia:djrhka ks¾oh f,i úfõpkh lrñka tajdfha
127
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
lsisÿ yrhla" i;Hhla fkdue;s nj fmkajd ÿkafka h' Tyqf.a wkqlïmdj"
wjOdkh yeu úg u fhduq jQfha f.dúhka" odihka yd idudkH mqoa.,hka
fj; h' Tyq .%Sl kdgH ufÕys h:d¾:jdoS msúiqu f,i;a jia;= úIhfha
ys meyeos,s fjkialï oelajQ kdgHlrejd f,i;a ye|skaúh yel' hqßmSäia
rpkd l< kdgH lD;sj,ska lsysmhla my; oela fõ'
1. Medea
2. Alcestis
3. Hippolytus
4. The Trojan women
5. The Baccnae
g%ecä kdgH wdrïN ù jeä ld,hla .; úug fmr flduä kdgH rpkh
yd ksIamdokh wdrïN úh' fY%aIaG;u .%Sl flduä rplhd f,i
ie,flkafka we;ekaiays úiQ weßiafgd*dkSia h' l%s'mQ' 445 oS Wm; ,o Tyq
úis yeúßos jk úg flduä rplhl= f,i ckm%sh j isáfha h' ,shk ,o
iïmQ¾K kdgH lD;s .Kk 44 la jk w;r thska wo jk úg b;sß j
we;af;a lD;s 11 la muKs'
1. The Acharnians 7. Lysistrata
2. The knights 8. Thesmo Phoriazusae
3. The clouds 9. The Frogs
4. The wasps 10. Ecclesiazusae
5. Peace 11. Plutus
6. The Birds
fuu flduäj, mrud¾:h úfkdaodiajdoh úh' kdgH rpkd jQfha l,ams;
jia;+ka mokï lrf.k h' tfia u iudcfha ÿ¾j, ;eka muKla fkdj
foaYmd,k kdhlhka jeks iuld,Sk m%isoaO mqoa.,hka o ks¾oh f,i
ydiHhg yd Wmydihg ,la jk wdldrhg kdgH rpkd lf<a h' pß;
idudkH mqoa.,fhda jQy' i;a;aj pß; yd fjk;a mßl,amkSh pß; o úh'
we÷ï me<÷ï Ü/cähg jvd ;d;a;aúl úh' fjia uqyqKq Ndú; lr we;'
.dhk jDkaoh 24 fofkl=f.ka iukaú; úh' kdgH fndfyda úg kï
lrk ,oafoa .dhk jDkaofha pß; kdufhks' Tyqf.a jvd;a Wiia lD;sh
f,i ie,flkafka l=re,af,da kdgHhhs'
we.hSu(
1' .%Sl kdgH l,dfõ úldYh fláfhka y÷kajkak'
2' iqm%lg .%Sl kdgHlrejka isõ fokd iy Tjqka f.a lD;s wvx.= f,aLkhla
ms<sfh, lrkak'
128
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 04 ( kdgH yd rx. l,dj úIhh yd ne|s foaYSh yd úfoaYSh
ixialD;sl yd idudðl miqìu .fõIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 4'5'3 ( .%Sl kdgH ms<sn| úuihs'
ld,h ( ld,Éfþo 04 hs'
bf.kqï M, (
² .%Sl rx. N+ñh ms<sn| lreKq wOHhkh lrhs'
² .%Sl kdgH ^g%ecä& rx. ffY,sfhys ,laIK f,aLk.; lrhs'
² úúO .%sl kdgH m%fNao ms<sn| .fõIKh lrhs'
² fõI N+IK ks¾udKh lrhs'
² .%Sl k¿jka f.a yd .dhk jdkaofha ld¾h ms<sn| j úuihs'
² wfkl=;a iïNdjH kdgH l,d iu. .%Sl kdgH l,dj ii|hs'
l%shdldrlu ( .%Sl rx. ffY,sh y÷kd .ksuq' ^g%ecä&
.=Kd;aul fhojqï ( ² fidf*dla,Sia f.a Bämia rc
"wekaá.kS" kdgH fm<
.%Sl rx. N+ñfhys rEm igyka
ye|skaùu ( f,dj merKs iïNdjH kdgH iïm%odhhla jYfhka .%Sl kdgH
l,dj woaú;Sh ia:dkhla ysñ lr .kS' th wdY%fhka g%ecä
kdgH rx. ffY,sfhys iqúfYaI;d ms<sn| úuiSu'
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² wä 200 la muK nEjqï jQ N+ñ Nd.hl msysá .%Sl rx.h úYd, fm%alaIl
msßilg kdgHh keröu msKsi újD; j mej;s nj
² jfrlg oi oyilg wêl ixLHdjl fm%alaIl msßilg k¿jka fyd|ska
o¾Ykh jQ nj
² fufia ùu i|yd k¿jka m%udKhg jvd úYd, iajrEmhla ,nd oSug Tjqyq
wähla muK Wig Tkafldia kï uqyq,la yd fld;=¾fkdia kï jQ wä Wi
mdjyka me<|" fomd jeiqK f,da.= jeks lvd yef<k iq jia;% Ndú; l<
nj
² k¿jka lsysm fofkl= úiska pß; .Kkdjla ksrEmKh l< hq;= jQ fyhska
fjia uqyqKq me<e|s nj
² iEu k¿jl= u fjia uqyqKq me<|Su ksid id;a;aúl wNskfhka f;dr jQ nj
² fuu fjia uqyqKq k¿ uqyqKg jvd ;rula úYd, jQ w;r" lgy~ wE;g
weiSu i|yd uqLh úfYaIs; wdldrhlg ilia j mej;s nj
129
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² kdgHh m%o¾Ykh lf<a osjd ld,fhys neúka rx. wdf,dal Ndú;hg
wjYH;djla we;s fkdjqKq nj
² mYapdoa odIaá l:k Í;sh nyq, j wkq.ukh lrkq ,enQ nj
² fy<sorõ l< hq;= f;dr;=re .dk jDkaoh u.ska fyda kj pß;hla m%fõY
lsÍu u.ska fyda bosßm;a jk nj
ksoiqka( "Bämia rc" kdgHfha Bämia l=ure ;Síia kqjr rc njg m;a
lsÍug fya;= m%ldY lsßu" ,dhshqia rcqf.a >d;kh iïnkaO
f;dr;=re .dk jDkaoh u.ska m%ldY flreKq w;r" ff;f¾ishia"
fldßka;jdiS neg¿ m,a,d yd ;Síia jdiS neg¿ m,a,df.a
meñKSfuka wod< w;S; f;dr;=re kdgHuh l%shdj yd noaO
jk nj
² lsisÿ úfgl NSIK l%shdjka fõosldj u; isÿ fkdflreKq nj
tjka o¾Yk fmkaùfuka fm%alaIlhd oeä wd;;shlg n÷ka ùu je<el=Kq
nj"
ksoiqka( Bämia rc kdgHfha <ore Bämia l=uref.a fomd isÿre lsÍu"
fldßka; jeishd f.a >d;kh" ,dhshqia rcq yd msßi >d;kh
lsÍu" hlsKshf.a osú kid .ekSu" fhdliagdf.a f.< isr
lr .ekSu yd Bämia rcq fofk;a w| lr .ekSu
"wekaá.kS" kdgHfha Báfidla,Sia yd fmd,sksiiaf.a oajkaoaj igk yd
ñhhdu" wekaá.kS f.< isrlr f.k ñhhdu" ySuka yd hqßîia ìij
ishosú ydks lr .ekSu
² ffojh" weoys,s yd wd.ñl j;dj;a kdgHh mqrd olakg ,efnk nj
² tlal=la,sud kï jk frdao iú l< ueiai deux ex maching& fodUlr jeks
kdfgHdamlrK Ndú; l< nj
² fõosldj u; tljr fndfyda k¿ msßila rx.kfhys fkdfhÿkq w;r" tla
k¿jl= fofofkl= fyda Wmßu jYfhka ;sfofkl= muKla olakg ,enqKq
nj
² .dk jDkaoh kdgHfha rx. ld¾hh yd oeä f,i iïnkaO jk nj
ksoiqka jYfhka .dk jDkaoh wod< kdgHhg mdol jk m%Odk k.r
jdiSka ksfhdackh lsÍu" pß; f,iska fmkS isàu" Ñ;a;dNHka;ßl is;=ú,s
fy<s lsÍu" pß;hkg wjjdo lsÍu" fõosldfõ fkdfmkajk isÿ ùï
mKsúvlrejl= u.ska fy<sorõ lsÍu
² msßñka muKla rÕ mE nj
² fndfyda kdgHj, tl u ia:dkhla miqìï lrf.k rx.h isÿ l< nj
ksoiqka( "Bämia rc" yd "wekaá.kS" kdgHfha ;Síia kqjr rc ud<s.h
bosßmi
² kdgHh i|yd mdol lr .;a l:d jia;=j fndfyda úg tla oskl ld,
mrdihla ;=< isÿ úh yels isÿùula jQ nj
130
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² kdgHh úldYkh jkafka ldjHd;aul NdIdjlska nj
² k¾;kh iy .dhkh rx. ffY,sfhys m%Odk ,laIKhla j mej;s nj
² ú,ïn.dó ksrEmKhla oelsh yels jQ nj
² kdgHh wdrïN jkafka mQ¾j rx.fhka nj ^Prologue&
² Parados fyj;a .dk jDkaofha m%fõYh isÿ jkafka bka wk;=rej nj
² kdgHh wjidkfha fõosldfjka msgj hdhq;af;a .dhl lKavdhu nj"
^exodos&
jeäÿr lshùu i|yd(
1' .%Sl kdgH iïm%odh - fjda,ag¾ udrisxy
2' ngysr kdgH yd rx. l,dj - iqpß; .ï,;a
3' iïNdjH .%Sl kdgH l,dj - úchr;ak m;srK" nkaÿ, chj¾Ok
131
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
iï
mQ¾
K .
%Sl f
õosl
dfõ
ie,
eiau
la
iaflak
a f.dv
ke.
s,a,
Tfliag%d
fm%al
aId.
drh
mer
iSk
ï
fm%di
Skshï
mer
fvdai
a
132
kdg
H y
d rx.
l,dj
13 jk
fY
%AKsh
.=re u
d¾f.
damfoaY
ix.
%yh
merKs .%Sl fõosldfõ fodUlr hka;% Ndú;h" blahqla,sud lr;a;h iy iaflaka f.dvke.s,a, iu. Ndú; l<
fõosld ;, fuu Ñ;%fhka fmkakqï flf¾'
iduh kdgHfhal=re ñksfil= msgke..;a k¿fjl=by< ;,fha isghka;%h wdOdrfhka my<g
ekkyklema is rolled
through central doorsblahqla,sud lr;a;h ueofodrf.ka .uka lrhs'
iaflaka f.dvke.s,a, jy,hg kÕsk ysKsu.
me;s ;sr
side door
me;s ;sr
side door
rÕ mE fõosld ;,A - iaflaka jy,hB - fõosldjC - ljdldr Tfliag%d
A
B
C
skene
step to
roof
133
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 04 ( kdgH yd rx. l,dj úIhh yd ne|s foaYSh yd úfoaYSh
ixialD;sl yd idudðl miqìu .fõIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 4'6 ( ixialD; kdgH ms<sn| j idlÉPd lrhs'
ld,h ( ld,Éfþo 04 hs'
bf.kqï M, (
² ixialD; kdgHh ìys jQ iudc miqìu .fõIKh lrhs'
² iudc wjYH;d bgq lr .ekSu msKsi kdgHfhka ,;a msájy, idlÉPd lrhs'
² k¿lfuys j.lSu w.hhs'
² mQ¾K kdgH l,djla jYfhka ixialD; kdgH l,dj w.h lrhs'
² kdgH fm< rpkd lrhs'
l%shdldrlu 4'6'1 ( ixialD; kdgH l,dfõ m%Njh yd úldYh ms<sn| wOHhkh
lruq'
.=Kd;aul fhojqï ( ² "ixialD; kdgH idys;Hh" chfoaj ;s,lisß
kdgH m%Njh msgq wxl 01-19 olajd WoaOD; - iqpß;
.ï,;a
ye|skaùu ( ixialD; kdgH l,dfõ m%Njh iuÕ ne|s foa u;jdoh yd
iudc wjYH;dj fuka u k¿fjl= i;= úh hq;= .=Kdx. yd
l=Y,;d y÷kd .ekSu'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( .%ka: mßYS,kh yd idlÉPd lsÍu
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² kdgH l,dfõ m%Njh ms<sn| j "kdgH Ydia;%fha" oelafjk mqrdjD;a;hg
wkqj th osjHuh m%Njhls'
² Y=øhka we;=¿ j¾K ^l=,& i;rg u tl fia ri ú|Sug fhda.H jQ lsishï
idys;H úfYaIhla ,nd fok f,i foaj iuqyhd úiska uyd n%yauhdf.ka
b,a,d isáh y' fuúg uyd n%yauhd OHdkhg iujeoS fõo i;frka ta
ld¾hhg wjYH wx. Wmqgd .kq ,enQfha h'
² iD.a fõofhka mdGHh o" idu fõofhka .S;h o" hcQ¾ fõofhka wNskh
o w:¾j fõofhka rih o tla fldg mia jk fõohla jYfhka kdgH
fõoh ks¾udKh lrk ,oS'
² uyd n%yauhdf.ka wK ,o úYajl¾u foú rÕy,la ks¾udKh fldg"
;uka úiska ksujk ,o kdgHh tys rÕ olajk f,i Nr;uqKsf.ka
b,a,d isáfha h' fjk;a foújre o kdgHh id¾:l lr .ekSu i|yd
odhl jQy' Ysj foú ;dKav j kegqfuka o" md¾j;S fojÕk ,diH
kegqfuka o" úYaKq foú isõ jeoEreï kdgH Í;sfhka o kdgHh úis;=re
l<y'
134
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² f,dj kdgHh i|yd m%:ufhka ia;%Ska rx.khg odhl lr .kq ,enQfha o
ixialD; kdgHhg h' th tjl iudcfha úma,ùh fjkilg fya;=
jQfha h'
² ish¨ fokd u tl u mjq,la fia tlg tla j kdgHh kerUQy' tla j isg
kdgHh rÕ oelajQy' rÕmEu iajdNdúl jQfha h' iudcfha mj;sk úYajdi"
u;su;dka;r fuka u l:d jia;= úIhh lr .;ay' kdgHh ;=< ta ta pß;
Ndú; NdId m%fNao Ndú; l<y' pdÍ l%u wkq.ukh l<y'
² idudkH ñksiqka i|yd os.ska iQ ieg ^64& ßhkla yd m<,ska fo;sia ^32&
ßhkla jk fia kdgH .Dyh ksujk ,o y' th uOHu m%udKfha kdgH
.Dyhls'
² fuf,i iudc wjYH;d imqrd,Su msKsi ixialD; kdgH ìys jQ nj
meyeos,s h'
² k¿ jD;a;sfhys iqrlaIs;Ndjh /lSug rch wem lem ù isá njg
fl!á,Hh f.a "w¾: Ydia;%h" idlaIs orhs'
² k¿jka oskm;d Wmhk wdodhï ms<sn| jd¾;d rchg bosßm;a l< hq;= úh'
wd¾Òl w¾nqo wjia:djl oS k¿ jD;a;sfhys fhÿKjqka ish wdodhñka
wvla rchg f.úh hq;= úh'
² wE; w;S;fha isg u k¿lu jD;a;shla jYfhka mej; wdfõh' nqÿka
jykafia f.a ld,fha mjd bkaoshdfõ ixpdrl kdgH lKavdhï isá njg
idlaIs ,efí' "ixhqla; ksldfhys" ;d,mqg kï kdgHdpd¾hjrfhl= .ek
lshefõ' k.rfha msysá iriaj;S Njfkys fmdfyda oskj, oS foúhka
Wfoid kdgH ikao¾Yk meje;a jq nj 'lduiQ;%h' i|yka lrhs' kdgH
lKavdhï w;r ;r. meje;a jQ nj o fmfka'
² k¿fjl= ùu i|yd úfYaI iqÿiqlï /ila imqrd .; hq;= úh' rÕmEu"
kegqu iy ix.S;h we;=¿ úIhhka ms<sn| mßphla ,eìh hq;= úh'
² nqoaêh" ukd iauD;sh" w.h lsÍfï yelshdj" laf,aYhkaf.ka ÿreùu"
;r.ldß;ajh iy wjosfhka isàu hk lreKq yfhka iukaú úh hq;= úh'
² fndfyda úg wx.rpkh lr.kq ,nkafka o k¿jd úiskau h'
kdgHdpd¾hjrhdg lSlreùu k¿fjl= i;= .=Kdx.hls' ixialD; NdIdj
yd m%dlD; NdId m%fNaohka ms<sn| mßphla ,eîu k¿fjl= ùug m%Odk
iqÿiqlula jQfha h'
jeäÿr lshùu i|yd(
1' ixialD; kdgH iïm%odh yd r;akdj,S - uydpd¾h fjda,ag¾ udrisxy
2' Nr;uqks m%kS; kdgH Ydia;% - m%:u Nd.h - uydpd¾h fjda,ag¾ udrisxy
3' ixialD; kdgH idys;Hh - uydpd¾h chfoaj ;s,lisß
we.hSu(
1' ixialD; kdgH l,dfõ m%Njh yd úldYh ms<sn| wOHhkh lrkak'
2' k¿fjl= i;= úh hq;= .=Kdx. ms<sn| úu¾Ykh lrkak'
135
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 04 ( kdgH yd rx. l,dj úIhh yd ne|s foaYSh yd úfoaYSh
ixialD;sl yd idudðl miqìu .fõIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 4'6 ( ixialD; kdgH ms<sn| j idlÉPd lrhs'
ld,h ( ld,Éfþo 04 hs'
bf.kqï M, (
² Ndi OrudK iuh yd Tyqf.a kdgH lD;s wOHhkh lrhs'
² ld,sodi f.a fjk;a kdgH ks¾udK yd wNs{dk Ydl=ka;,h ri ú|shs'
² Y=øl Ôj;a jQ hq.h yd Tyqf.a kdgH ks¾udK ms<sn| úu¾Ykhl fhfohs'
² Y%S y¾I f.a kdgH lD;s w;r úfYaIs; jQ r;akdj,S kdáldj ri ú|shs'
² ixialD; kdgH fm< /ia lrhs'
l%shdldrlu 4'6 ( ixialD; kdgHlrefjda
Ndi" ld,sodi" Y=øl" Y%S y¾I
ye|skaùu ( ixialD; kdgH úldYfha m%n, kdgHlrejka jk Ndi"
ld,sodi" Y=øl" Y%S y¾I yd Tjqkaf.a lD;s y÷kd .ekSu
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( .%ka: mßYS,kh yd idlÉPd lsÍu
úIh lreKq meyeos,s lsrSug w;aje,la(
Ndi
Ndif.a kdgH 13 la ms<sn| j .Km;s Ydia;%S l%s'j' 1912-1915& ish ;%sjekaÿrï
.%ka: ud,dfjys i|yka fldg we;' Tyq tu ks.ukhg t<eU we;af;a
tlS kdgHj, ,laIK i,ld ne,Sfuks' ta wkqj Ndif.a kdgH lD;s
j¾. follg fnfoa'
I. ùr ldjH" mqrd l:d" l:d ix.%y wdYs%; lD;s
II. iaj;ka;% lD;s
* ùr ldjHh - uydNdr;h" rdudhkh" úIaKq mqrdKh
rdudhk l:dj
1' m%;sud kdglh
2' wNsfIal kdglh
uyd Ndr;h
3' m[aprd;%
4' ¥;jdlHh
5' uOHujHdfhda.
6' ¥;Hfjdakalj
136
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
7' l¾KNdr
8' W!re Nx.
nDy;al:d wdY%s; kdgH
9' iajmak jdijo;a;
10' m%;s{d fh!.kaOrdhK
11' wúudrl
úIaKq mqrdKh
12' nd, pß;
iaj;ka;%
13' pdreo;a;
Ndi
Ndi l%s'mQ' 5 jk yd l%s'j' 2 ishjia w;r ld,fhys úiQ njg u; m< j we;'
ld,sodihkag fmr iy kdgH Ydia;%h ,sùug miq j úiQ neõ ms<s.; yels
fyhska Ndi úiQ iuh l%s'mQ' 03 jk yd l%s'j' 4 jk ishji w;r ld,h
f,i ie,lSu jvd;a fhda.H h'
Ndif.a kdgH w;r iajmakjdijo;a; úYsIag;u lD;shhs'
m%;s{dfh!.kaOrdhK yd oßøpdreo;a; o Wiia lD;s f,i ms<s.efka'
iajmakjdijo;a; yd m%;s{ fh!.kaOrdhK" l:d idys;Hfhys tk Wohk
jdijo;a;d mqrdjD;a;h u; mokï j we;'
oßøpdreo;a; kï iaj;ka;% lD;shg mokï j we;af;a pdreo;a; kï os<s÷
nuqKd yd jika;fiakd kï .Ksldj w;r we;s jQ fm%au iïnkaOhhs' th
wiïmQ¾K lD;shls'
Ndif.a kdgH w;r taldxl kdgH myls' uOHu jHdfhda." l¾KNdr"
¥;Hfjda;alj" ¥; jdlH yd W!reNx. hk lD;s ish,a,g u uydNdr;fha
tk l:d jia;= úIh ù we;' wxl ;=klska hq;= mxprd;%h o" l=re mdKavj
hqoaOh mokï lrf.k we;'
wxl 05 lska hq;= nd, pß;" lDIaKf.a nd, ld,h ms<sn| rij;a l:d
m%jD;a;Ska mokï lrf.k we;'
rdudhKfha tk rdu iS;d l:dj wNsfIalkdgl yd m%;sudkdgl hk lD;s
folg mokï j we;'
wxl 06 lska hq;a "wúudrl" ixialD; idys;Hfhka Wmqgd f.k we;'
137
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ld,sodi
ixialD; lùka w;=frka w.%.KH jkqfha ld,sodi h'
wNs{dk Ydl=ka;,h" úl%fuda¾jYS" ud,úld.aksñ;% Tyqf.a fY%aIaG kdgH
lD;s fõ'
ld,sodihkaf.a ish¨ lD;s w;=frka fY%aIaG;u lD;sh wNs{dk Ydl=ka;,h
nj lúka olajkqfha fufia h'
"ldfjHIq kdglx ruHx - ;;% ruHd Yl=ka;,d
;;%dmsp p;=¾f:dlia - ;;% Yaf,dal p;=Iaghï"
"ldjHhka w;=frka kdglh ruH fõ' kdglhka w;=frkqÿ Ydl=ka;,h
ruH fõ' tysÿ isõjeks wxlh úfYaIfhka ruHh' bkq;a Yaf,dal i;rla
w;sYhska ruHh h'"
"ld,sodiH irjiajï
wNs{dk Yl=ka;,ï
;;%dmSp p;=¾f:dxl#
h;%hd;s Yl=ka;,d"
"wNs{dk Ydl=ka;,h ld,sodihkaf.a b;du;a uyÕ= jia;=jhs' tysÿ b;d
w.fka isõjeks wxlhhs' bkq;a Yl=ka;,d wimqfjka kslaó hk wjia:dj
ksrEmKh fldg we;s whqre úfYaIfhka u w.fka hs'"
"ÿIHka; rcq f.a Wodr pß;h fuka u úkS; yd idOq .=Kfhka hq;=
Yl=ka;,d f.a pß;h úoyd mdk w;r u fm%alaIl risl;ajh oshqKq flfrñka
Tjqka mskùu Ydl=ka;,fhka uekúka isÿ flf¾'"
ld,sodihka f.a j¾Kkd pd;=¾hh m%lg flfrk ;eka Ydl=ka;,fhys
tug h' uqjd miq mi ¨yq ne| f.k hk rcqf.a j¾Kkh" ;fmdajk
mßirhl j¾Kkh" lvd mekf.k wd .sð|d f.a j¾Kkh" orefjl=f.a
iqr;,a n,ñka Tyqf.a OQ,s .d.kakg ,eîu uy;a jdikdjla fldg rcq
l< j¾Kkh b;d úYsIag h'
ld,sodif.a kdgH ffY,sh(
² ldjHhg nr rpkd ffY,shls' iajNdjO¾uh yd ñksia .;s.=K
w;r wfkHdakH iïnkaOh kdfgHdaÑ; j Ydl=ka;,fhka olajd
we;'
² ëfrdaodka; ,laIKhkaf.ka fyì kdhl pß; uq,afldg .kshs'
² YDx.dr rih u;= lrhs'
² ú¥Il pß;h kdgHfha úYsIag wx.hla lrhs'
² ldjH yd kdgH ,laIKhkaf.a wmQre ixl,khls'
138
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
Y=øl
² Y=øl Ôj;a jQ ld,h ms<sn| j ksYaÑ; ks.ukhla l< fkdyels h'
² Y=ølhka úiska ,shk ,oehs ie,flk "uDÉPlálh" kdgHfha
wduqLfhys i|yka úia;rhlg wkqj nuqKq l=,hlg wh;a" fõofhys
m%ùK jQ o" fndfyda úoHdjka m%.=K l<d jQ olaI f,aLlfhl= nj
fmfka' kdgHfha merKs iajrEmh" NdIdj" rpkd ffY,sh wdoS
,laIK mokï lrf.k Y=ølhkaf.a Ôjudk ld,h ld,sodig miqj
úh hq;= h'
² uDÉPlálh weiqfrka Y=ølf.a kdgH Í;sh y÷kd .; yels h'
² kdgHfhys tk pß; u.ska ;;ald,Sk ðú; ;;= ksrEmKh lr we;'
² wêl j¾Kkdj,ska f;dr h'
² pß; ksrEmKh b;d ;shqKq h'
² ixialD; yd m%dlD; jD;a; úúO f,i Ndú; lsÍu
² Yla;su;a" m%dKj;a kdfgHdaÑ; NdId m%fhda.hkaf.ka fmdaIs; h'
² m%dKj;a kdgHuh ú,di m%n, j bosßm;a lrhs'
² ;shqKq f,i YDx.dr lreK yd ishqï ydiH ri biau;= lrhs'
² úúO jD;a;j,ska rÑ; moH /ila u fhdod we;' tys wdmaf;damfoaY
yd Ôú;h ms<sn| nqoaêf.dapr ks.uk kdgHfha l:d ikao¾Nhg
wkql+, j fhdod ;sîu úfYaIs; h'
Y%S y¾I
l%s'j' 606-648 oS ldkHl=ïndrfha rc l< nj ie,fla' r;akdj,S" m%sho¾Ysld
yd kd.dkkaoh Y%S y¾If.a kdgHhka h' fuu lD;Ska ;=k u ia:djr
kdgH Í;shlg wkql+, j rÑ; nj meyeos,s fõ' rdciNd mßirh miqìï
fldg" fmï l:d mqj;a mokï lrf.k rÑ; kdgH f,i kdgH idys;Hfhys
úfYaI ia:dkhla ysñ fõ' fuu kdgHhkag l:d jia;= imhd f.k
we;af;a m%isoaO nDy;a l:dfjka h' fuu kdgHj, fka;D ër ,,s;
^Wohk& yd ërYdka; ^ÔuQ;jdyk& pß; ,laIK ukdj ksrEmKh lr
we;'
Y%S y¾I ir, kdgH rpkd ffY,shla Ndú; lf<A h' ishqï ydiH rihla
okjk moH rpkfhys o Tyq olaIfhls' .oHfhys ydiH rih fjfiiska
u;= j fmfka'
kd.dkkaofhys kdkaosh nqoaO iaf;da;%hla f,i ie,lsh yels h' ÔuQ;jdyk
fndaêi;aj .=Khkaf.ka fyì kdhlfhls' .=re¿ mlaIshd mjd
fndaêi;ajhl= f,i yqjd olajd we;'
139
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
iajNdj fi!kao¾h j¾Kkfha oS os.= jD;a; fhdod .ekSu Y%S y¾If.a
,laIKhls'
y¾Ihkaf.ka isÿ jQ úYsIag;u fiajh jQfha iSñ; mßirhl jevqKq kdáld
kï kdgH j¾.h ia:djr;djhg muqKqjd,Su h'
jeäÿr lshùu i|yd(
1' ixialD; kdgH iïm%odh yd r;akdj,S - fjda,ag¾ udrisxy
2' ixialD; kdgH idys;Hh - chfoaj ;s,lisß
3' fh¾ud - tosßùr irÉpkaø" iqks,a wdßhr;ak mßj¾;kh
4' tosßùr irÉpkaø kdgH hq.h - 2 Nd.h - 1947-1997 - r;akmd, o is,ajd
we.hSu(
1' ld,sodihkaf.a fY%aIaG;u lD;sh jYfhka wNs{dk Ydl=ka;,fhys olakg ,efnk
ixialD; rx. Í;sh úNd. lrkak'
2' ixialD; kdgH Í;shg wh;a kdglhl ,laIK ksoiqka imhñka idlÉPd
lrkak'
140
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 04 ( kdgH yd rx. l,dj úIhh yd ne|s foaYSh yd úfoaYSh
ixialD;sl yd idudðl miqìu .fõIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 4'6 ( ixialD; kdgH ms<sn| j idlÉPd lrhs'
ld,h ( ld,Éfþo 04 hs'
bf.kqï M, (
² ixialD; kdgH ffY,sh ú.%y lrhs'
² ks¾osIag kdgH fm< wdY%s; j ks¾udK f.dv k.hs'
² ixialD; kdgH fm< mßYS,kh lrhs'
² kdgH fm< rpkd lrhs'
² kdgH ksIamdokh lrhs'
l%shdldrlu ( ixialD; rx. ffY,sh
.=Kd;aul fhojqï ( ixialD; kdgH fm<
² ld,sodihkaf.a wNs{dk Ydl=ka;,h
² Y%S y¾If.a r;akdj,S
ye|skaùu ( ixialD; kdgHfhys olakg ,efnk NdId Ndú;h" odhl;ajh"
kdfgHdamlrK Ndú;h" fõIN+IK úê" yia; uqød Ndú;h"
pdÍ l%u" llaIHd Ndú;h yd ksfhda. ms<sn| úuid ne,Su
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( .%ka: mßYS,kh yd idlÉPd lsÍu
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² ixialD; kdgHfha rx. ffY,sh kdgH O¾ó fõ'
² fonia .oHuh fõ'
² moH fhdod .kq ,enQfha wjia:d yd o¾Yk ueùug yd iajlSh Ndjd;aul
yeÕSula m%ldY lsÍug h'
Wod( wNs{dk Ydl=ka;,fha 07 jk wxlfha fyaul+g m¾j;hg wj;S¾K
jk ÿIHka;" isxy fmda;lfhl= iu. fi,a,ï lrk orejd oelSfuka
fuu moHh .hkq ,nhs'
"wd,laIH oka; uql=,dk ksñ;a;yd ffi ruHla;j¾K ruKShjp#
m%jD;a;Ska
wxldY%hm%Khskia ;khka jykaf;d
OkHdia ;oâ.rcid u,skSNjka;S$$"
^kslrefKa fik iskdfjka hka;ï fmfkk o;a lel=¿ we;s" fodvk
wemeyeos,s joka ksid u ruKSh jQ nia jyr we;s" ish mshjreka f.a
141
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
welhg mkskakg wdYdfjka isák mq;=ka Wiq,k mske;af;da Wka
weÕ jels ¥,sfhka ;uka ls,sá jkafkdahs'&
² ixjdo NdId ñY%Khlska rpkd ù we;'
ixialD; NdIdj Ndú; lrkafka - rc" nuqKQ" fj<|" weu;s" fifkú"
lxpqlSka" úg wdoS W;a;u yd uOHu .Kfha md;% j¾.hd h'
ish¨ u ia;%Ska yd wOu .Kfha msßñ pß; l:d lrkafka úúO m%dlD;
m%fNaoh' fY!rfiakS" ud.ë" m%dpHd" wdjka;S" w¾Oud.ë wdoS m%dlD; m%fNao
fuka u YldÍ" pdKavd,S" YdLÍ" Vlals wdoS úNdId fyj;a wmN%xY m%fNaoh'
² rÕmEu i|yd ia;%Ska odhl fõ'
² l=vd fm%alaId.dr ;=< kdgHh rÕ oelajQy' ßhka 64 l os.ska yd ßhka 32
l m<,ska hq;= kdgHh .Dyhls'
² kdfgHdamlrK w,am f,i Ndú; jQy' ienE jia;+ka wkqidrfhka idod
.kq ,nk WmlrKh ta i|yd b;d ieye,a øjH fhdod .; hq;= h' f,day"
;o wrgq iys; oejfhka idokq ,nk kdfgHdamlrK Ndú;h k¿jkg
fjfyilr neúka tajd kqiqÿiq nj Nr;uqKs jrhd mjihs' 'm%ia;' hkq o
kdfgHdamlrK fõ' m%ia; j¾. ;=fkls'
I ikaêu - ng m;=re iy ieye,a¨ oejfhka idok ,o rduq" iï" fros
fyda me,e,sj,ska jid .;a WmlrK
II jHdðu - ,Kq weoSu wdoS Wml%u u.ska hka;%dkqidrfhka l%shd lrúh
yels WmlrK h'
III fõIaáu - ó bá iy ,dlaId wdoS øjHj,ska ilikq ,enQ tajd h'
16'
64'
32'
8'
8'
fkam:H.Dy
rx. YS¾I
fm%alaId.Dy
rxÕ mSGuka;-
jdrKS
uka;-
jdrKS
fodrgq fodrgq
142
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² úfYaIs; fõI N+IK fhdod .;ay' we÷ï me<÷ï" ul=g ^ysia m<|kd& u,a
oï me,ekao y'
fõI N+IKj, j¾.SlrKhla úh' pß; j¾. wkqj Ndú;h o úfYaI úh'
ul=g yd rjq,a Ndú; flßKs' ul=g j¾. ;=kls'
I md¾Yaj.; fyj;a md¾Yajfu!,s
^my< uÜgfï wh me,ekaoy'&
II fu!,s ^w¾O ul=g& ^;=ka fldka Tgqkakls'&
^uOHu .Kfha foaj - .dkaO¾jdoSka" hqjrcq" uy weu;s" fiakdm;s
i|yd h'&
III mQ¾K ul=gh$ lsÍgh
^W;a;u .Kfha foújreka iy rcjreka me,ekaoy'&
² úfYaI NdIK úê wgla we;'
^1& m%ldY NdIKh - idudkH NdIKhhs'
^2& iaj.; fyj;a wd;au.; NdIKh -
pß;hla ;udf.a wNHka;r yeÕSï m%ldY lrhs'
^3&^4& ckdka;sl yd wmjdß; NdIKh
tla pß;hla ;j;a tla pß;hlg muKla wefik fia fiiq pß;
j<lajd l;d lrhs'
^5& iduQysl NdIK
k¿jka fofofkl= fyda jeä .Kkla tl u yçka tl úg tl u
joka mejiSu h'
^6& tal, NdIK
pß;hla" fm%alaIlhka foig yeÍ y~ k.d flfrk NdIKhhs'
^7& wdldY NdIs;
fõosldfjka neyer isák uk#l,ams; mqoa.,hka iu. ixjdofha
fhoSu h'
^8& ryiH l:kh
ryia lSu ;d;a;aúl j bosßm;a flßKs'
² úfYaIs; pdÍ fyj;a mdop,k rgd
mdo" cx>d yd ;=káfha p,k pdÍ fyj;a mdo p,k pdÍ l%u 32 ls' thska
16 la fmdf<dj u; p,k ksrEmKh i|yd o 16 la fmdf<dfjka by<
.uka ksrEmKh i|yd o fhdod .;ay'
² yia; uqød lsysmhla Ndú; úh'
uD. YS¾I
i¾m YS¾I
N%ur nUrd&
yxidiH ^yxihdf.a ;=v&
143
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
moau fldaY ^mshqï flñh&
w¾O pkaø ^wv i|&
² .;s fyj;a .uka l%u o úfYaIs; h'
tla tla pß; .Khg wdfõKsl jQ úfYaI .uka l%u rdYshls'
W;a;u pß;hla tla mshjrla ;nk ld,h we;=<;" uOHu pß;hla mshjr
folla o" wOu pß;hla mshjr i;rla o ;eìh hq;= jQy'
² llaIHd Ndú;h
tl u fõosldfõ wjia:djka lsysmhla tl u úg ta ta llaIHdfjys rÕ
oelajQy'
² fõosldfõ Ndú; fkdl< hq;= ;ykï ksfhda. lsysmhls'
lEï" îï .ekSu" ism je<| .ekSu" urK
jeäÿr lshùu i|yd(
1' ixialD; kdgH iïm%odh yd r;akdj,S - uydpd¾h fjda,ag¾ udrisxy
2' Nr;uqKs m%KS; kdgH Ydia;% - m%:u Nd.h" Nr;uqKs m%KS; kdgH Ydia;% -
oaú;Sh Nd.h - uydpd¾h fjda,ag¾ udrisxy
3' kdgH oDIaá yd r;akdj,S - uydpd¾h tï'tÉ' .=K;s,l
4' ixialD; kdgH idys;Hh - uydpd¾h chfoaj ;s,lisß
we.hSu(
1' ixialD; kdgH ffY,sh ms<sn| iúia;rd;aul ú.%yhla lrkak'
2' ixialD; kdgHhl l%shd úldYh ksoiqka iys; j úia;r lrkak'
144
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 04 ( kdgH yd rx. l,dj úIhh yd ne|s foaYSh yd úfoaYSh
ixialD;sl yd idudðl miqìu .fõIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 4'6 ( ixialD; kdgH ms<sn| j idlÉPd lrhs'
ld,h ( ld,Éfþo 02 hs'
bf.kqï M, (
² ri isoaOdka; ms<sn| f;dr;=re .fõIKh lrhs'
² Nr;uqksf.a ri isoaOdka;h úia;r lrhs'
² Nr;uqksf.a kdgH Ydia;%fha i|yka ri wg iy ta yd ne|s Ndjhka ms<sn| ú.%y
lrhs'
² kdgH ri úkaokh lrhs'
² rih y÷kk ixfõoS mqoa.,fhl= njg m;a fjhs'
l%shdldrlu 6'4 ( ri isoaOdka;h úuiuq'
ye|skaùu ( ixialD; kdgH yd iïnkaO kdgH ri isoaOdka; ms<sn|
ye|skaùu fuu mdvfuka woyia flf¾'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( .%ka: mßYS,kh yd idlÉPd lsÍu
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² ri isoaOdka;h Nr; uqksf.a kdgH Ydia;%fha oela fõ' tys 6 jk mßÉfþofha
oelafjk mdGh kï
"úNd jdkqNdj - jHNspdÍ - ixfhd.doa ri ksIam;a;s#"
úNdj" wkqNdj" jHNspdßNdj" hk ;=fkys ixfhda.fhka ri ksmofjk
nj fuys woyihs'
tfy;a Nr; uqks miq j m%ldY lrkafka ia:djrNdj fyj;a ia:dhSNdj"
úNdj" wkqNdj" jHNspdÍNdj hk wfkla Ndjhka yd ixfhda. ùfuka
rih ksmofjk nj
ia:dhSNdj
ñksid ;=< iaÒr jYfhka u we;s Ndj ia:dhSNdj fõ' Nr;uqksg wkqj
fuu Ndj wgls' thska ,efnk rihka .Kk o wgls'
Ndj ri
r;s - YDx.dr
ydi - ydiH
fYdal - lreK
fl%daO - fr!ø
145
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
W;aidy - ùr
Nh - Nhdkl
cq.=maid - îN;aiH
úiauh - woaN+;
úNdj
úNdj hkq ia:dhSNdj wjê lsrSug uq,a jk fya;+ka h' th fldgia folls'
1' wd,ïNk úNdj
2 WoaoSmk úNdj
² ia:dhSNdjhla we;s lsÍug" wjê lsÍug n,mdk fya;=j wd,ïNk úNdjhs'
wd,ïNk hkq fï wkqj wruqKhs' Wod( r;akdj,S kdgHfha Wohk rcq ;=<
we;s r;s kï ia:dhSNdjfha wd,ïNkh jkafka id.ßld h'
² hï md;%fhl= wruqKq fldg f.k ;j;a md;%fhl= ;=< bmfok ia:dhSNdjh
;Sj% lrk fyj;a WoaoSmkh lrk fya;=j WoaoSmk úNdjhs' Wod( mßirfha
fjki" we÷ï me<÷ï" j¾Kh jeks foa
wkqNdj
wkqNdj hkq úNdjhka uq,a lr.k wjê jQ ia:dhSNdj m%o¾Ykh lr,Suhs'
tkï md;%hdf.a is;a ;=< we;s Ndjhka ndysr j m%ldY lsßuhs' iskyj"
uqyqK r;= ùu" fk;Õ ne¨ï" l÷¿ ie,Su jeks foa u.ska pß;fha ufkdaNdj
m%lg lsÍu isÿ fõ'
ta wkqj wkqNdj hkq wNskh mEu yer wka lsisjla fkdjk nj kdgH
Ydia;%fha oela fõ'
jHNspdÍNdj
iajdëk j mj;soaoS u ta u; u we;s jk WmNdj úfYaIfhls jHNspdÍNdj'
tkï wd,h" fl%daOh jeks ufkdaNdjhka mj;soaoS ta ufkdaNdjhka iu.
u we;s jk l,lsÍu" tmdùu" kskao fkdhEu" Wlg,sh jeks WmNdj we;s
fõ' fuu Ndj weis,a,la mdid fjkia fjhs' ia:dhSNdj m%lg lsÍu i|yd
fuh iydh fjhs'
Wod( wd,h kï ia:dhSNdjh mj;soaoS u ielh we;s ùu" tmd ùu" l,lsÍu
jeks WmNdjhka we;s ù ke;s ù hd yel'
we.hSu(
1' Nr;uqks f.a kdgH Ydia;%fha oelafjk ri isoaOdka;h fláfhka y÷kajkak'
2' ia:dhS Ndjhka wkqj ,efnk ri ms<sn| j ksoiqka we;=<;a fldg rpkhla
,shkak'
146
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 04 ( kdgH yd rx. l,dj úIhh yd ne|s foaYSh yd úfoaYSh
ixialD;sl yd idudðl miqìu .fõIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 4'7 ( uOHld,Sk hqfrdamSh kdgH ms<sn| j úuihs'
ld,h ( ld,Éfþo 04 hs'
bf.kqï M, (
² uOHld,Sk hqfrdamSh kdgH l,dj ms<sn| j .fõIKh lrhs'
² ñiagß kdgH l:d jia;= /ia lrhs'
² ñ/l,a kdgHj, l:d jia;= tl;= lrhs'
² fud/,sá kdgH l:d jia;=j, wdNdih ,nñka kj kdgH rpkh lrhs'
² fYalaiamsh¾ kdgH ks¾udK ;=< oelsh yels fud/,sá kdgH ,laIK úuid
n,hs'
l%shdldrlu 7'1 ( uOHld,Sk hqfrdamSh kdgH ñiagß" ñ/l,a" fud/,sá
.=Kd;aul fhojqï ( ² "kdgH m%fõYh"" rxð;a O¾ulS¾;s - úu¾Ykd;aul
wOHhkhla .%ka:fha msgq wxl 99-105 olajd WoaOD;
² "ngysr kdgH l,dj"" iqpß; .ï,;a - msgq wxl 71-91
WoaOD;
ye|skaùu ( l%s'j' 12" 13 Y; j¾Ij, m%xYh" c¾uksh yd tx.,ka;fha
m%p,s; jQ ñiagß" ñ/l,a" fud/,sá kdgHhkayS m%Njh yd
iajrEmh ms<sn| wOHhkh lsÍu
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( .fõIKh yd idlÉPd lsÍu
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
ñiagß kdgHh - MYSTERY PLAYS
² l%s'j' 12 yd 13 Y; j¾Ij, m%xYh yd c¾uksfha;a" wk;=re j tx.,ka;fha;a
m%p,s; jQ ñiagß kdgH wdrïNfha oS nhsn,fha merKs iy kj f;ia;fïka;=
l;d f;aud fldg f.k foajia:dk ;=< fõosld.; l< kdgH j¾.hla
nj
² foúhka jykafiaf.a;a" l%sia;+ia jykafiaf.a;a n, uysuh fuu.ska t<s
oelafjk nj
² mdial= yd k;a;,a iufha oS ne;su;=kag fuu kdgH o¾Ykh lf<a foaj
n,mrdl%uh t;a;= .ekaùu Wfoid nj
² l%s'j' 1150-1200 w;r ld,fha oS m%xYfha f,a ñiagß T*a wevï THE MISTERY
OF ADAM& f,iska m%:u kdgHh ,sheù we;s nj
147
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² l%sia;= W;am;a;sfha l:djla" m,a,sfha m%Odk fodrgqj bosßmsg" ,;ska NdIdfjka
iúia;r fõosld Wmfoia iys; j rÕ oela jQ nj
² .dhl lKavdhula fhdod .;a nj
² ,d fihskafÜ ßifrlaIka ^THE HOLY RESURRECTION& kue;s fÊiqia
jykafia f.a W;a:dkh ms<sn| mqj; /.;a kdgHhla m%xY l;=jrfhl=
úiska ol=Kq tx.,ka;fha oS ksIamdokh lrk ,o nj
² nhsn,fha l:d miqìï fldg.;a nj
² Ydka;=jrhkaf.a Ôú; mdol lr .;a kdgH úfYaIhla nj
² úfkdaodiajdo ud¾. ÿ,n jQ neúka ñiagß kdgH keröug ne;su;=ka
úYd, f,i m,a,sh fj; meñKqkq nj
² m,a,sh ;=< bv uo ùfuka kdgHh m,a,sfhka bj;g .;a neúka mQclhkag
rÕmEu ;ykï jQ nj
² k.rfha Ys,am fY%aKs ñiagß kdgH i|yd wkq.%yh olajñka 16 jk ishji
olajd u wLKav j mj;ajdf.k .sh nj
² 1264 oS IV jeks w¾n;a mdma jykafia úiska wdrïN lrk ,o fldamQia l%siaÜ
^Corpus christs& kï jQ l%sia;= foayfha ux.,Hfha m%Odk wx.hla f,i
ñiagß m%o¾Ykh l< nj
² .,aj,ska ;ekQ w¾O ljdldr mSÀldjl fuu kdgH fõosld .; lrk ,o
nj
² bx.%Sis pl% kdgl w;r m%isoaO kdglhla f,i "fojeks tfârd" kdglh
úfYaIs; nj
² neg¿jka n,d.kakd tfår msßils' Tjqyq ish neg¿jka ms<sn| j uy;a
fia ie,ls,su;a fj;s' tfåreka kskaog jegqKq l, lmáfhl= f,i
m%lg tfåfrl= jk uela" neg¿ megjl= fidrlï fldg f.k ;u
ksjig f.dia ìß| jk ð,ag fohs' neg¿ megjd w¿; Wmka orefjl= fia
wÕjd f;dá,a,l i;mhs' wk;=re j uela fj,ahdhg f.dia fmr fiau
ksohs' kskafoka wjosjk tfåreka b;d wudrefjka uela j weyerj;s'
fuúg tla neg¿fjl= wvq nj fy<s fjhs' ta iïnkaO j uela j iel
fldg Tyqf.a f.h fidaosis lr;s' uelaf.a ìßh ore m%iQ;shl fõokdfjka
miq jk nj wÕjhs' tfåreka wdmiq hk w;r ì<s÷ orejd isys ù ;E.a.la
fokakg is;hs' ;E.s fokakg .sh l,ayS f;dá,af,a isákafka ì<sf|l=
fkdj ;u ke;s jQ neg¿ megjd nj fy<s fõ'
ñ/l,a - m%d;sydhH_ úIhl kdgH
fïjdfha Ydka;=jrhska f.a Ôú; l:d ksrEmKh jQfha h' mdial= ld,fha
mej;s ikao¾Ykhl oS fõosld.; l< fuu kdgH ikao¾Ykd;aul
,laIKj,ska fyìfha h'
15 jk Y; j¾Ih w. Nd.h jk úg ñiagß yd ñ/l,a kdgH" rpkh
fuka u ksIamdokh fndfyda fia oshqKqjg m;a j ;snQfha h' ihsuka
148
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
f.%ndkaf.a AN ACTES DES APOTRES kue;s ñ/l,a kdgHfha ixjdo
fma<s 62000 la ;snQ nj mejfia' 1536 oS tu kdgHh iïmQ¾Kfhka u
fõosld.; lsÍug osk y;,syla .; jQ nj jd¾;d fõ'
fud/,sá ^MORALITY& fyj;a i¥mfoaY kdgH
ñ/l,a kdgH l,dj hqfrdamfha ia:dms; ù Y; j¾I tl yudrlg miq ìys
jQ nj úpdrl u;hhs' kdgHj, úfYaI;ajh jQfha Nla;sh yd wd.ï
m%pdrh fkdj udkqIsl;ajh flfrys keUqre ùuhs' fuu kdgH pß;
we;eï úg udkj .=KO¾u biau;= lsÍfï woyiska kï lrkq ,eî h'
ksoiqka f,i Okh" fi!LH" w,i" mska" mõ wdoS pß; fud/,sá kdgHj,
jQy' ukqIH j¾.hdf.a mrudo¾Yh yd hlaI n,fõ. w;r .egqfuka
wjidkfha oS yDo idlaIsfha yd nqoaê n,fhka i;=re n,fõ. mrojd ch
.ekSu 'il,ck' ^Everiman - 1500& kdgHfhka fmkakqï flf¾'
ñksiqkaf.a ÿ¾.=K yd ÿ¾j,lï yqjd olajñka iudch ;=< iodpdrh ia:dms;
lsÍu fud/,sá kdgHlrejdf.a mrud¾:h jQfha h'
merKs u kdgH The pride of life Ôú; .¾jh - 1410& h' 1405 The Castle
of perseverance ^WÜGdk ù¾hfha ud<s.dj - 1425& m%isoaO fud/,sá
kdgHhls'
16 jk ishjfia m%p,s; jQ iodpdr kdgHhka f.ka fYalaiamsh¾ mjd
wdNdih ,nd we;s nj Tyqf.a kdgHj, f;aud úYaf,aIKh lsÍfuka
meyeos,s fõ' tx.,ka;fha kj kdgH m%jK;djla ìys lsÍug iodpdr
kdgH odhl jQ nj meyeos,s j fmfka'
jeäÿr lshùu i|yd(
1' kdgH m%fõYh - rxð;a O¾ulS¾;s
2' ngysr kdgH yd rx. l,dj - iqpß; .ï,;a
3' THE THEATRE AN INTRODUCTION - OSCOR G RROCKET
4' il,ck kdgH fm< - nkaÿ, chj¾Ok
we.hSu(
1' uOHld,Sk hqfrdamSh kdgH l,dfõ iajNdjh úia;r lrkak'
2' wd.ñl m%pdrl udOHhla jYfhka kdgH l,dfõ odhl;ajh" udOHld,Sk
hqfrdamSh kdgH weiqfrka úuikak'
149
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 04 ( kdgH yd rx. l,dj úIhh yd ne|s foaYSh yd úfoaYSh
ixialD;sl yd idudðl miqìu .fõIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 4'8 ( t,sifn;Sk kdgH idlÉPd lrhs'
ld,h ( ld,Éfþo 06 hs'
bf.kqï M, (
² t,sifn;Sk hq.fha kdgHlrejka yd Tjqka f.a kdgH ms<sn| j m%ldY lrhs'
² t<sifn;Sk rÕy, ms<sn| j wOHhkh lrhs'
² t,sifn;Sk kdgH fnoS we;s wdldrh úuihs'
² fuu hq.fha rÑ; kdgH fm< tla/ia lrhs'
² t,sifn;Sk hq.fha kdgH ne,Sug iy rÕ oelaùug leue;a; olajhs'
l%shdldrlu ( t,sifn;Sk kdgH l,dfõ úldYkh wOHhkh lruq' ú,shï
fYalaiamsh¾&
.=Kd;aul fhojqï ( ² fYalaiamsh¾ f.a kdgH msgm;a lSmhla
² fYalaiamsh¾ ms<sn| ,sms" igyka" mska;+r
² .af,daí rÕyf,a mska;+rhla
ye|skaùu ( t,sifn;sk kdgH úldYkfha oS ú,shï fYalaiamsh¾
kdgHlrejdf.a odhl;ajh y÷kd .ekSu'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( újD; .%ka: mßYS,kh yd idlÉPd lsÍu
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² t,sifn;Sk hq.h yd kdgH m%j¾Okh
² t,sifn;Sk hq.fha kdgH lrejka
² fYalaiamsh¾ yd Tyqf.a kdgH
² t,sifn;Sk rÕyf,a iajNdjh y÷kd .ekSu
t,sifn;Sk hq.fha kdgH ye|skaùu(
² 1558 isg 1603 olajd jQ t,sifn;a /ðkf.a md,k iuh kdgH l,dfõ
iaj¾Kuh hq.hla f,i y÷kajkq ,nk nj
² Bg fmr hq.fha mej;s foaYmd,k yd wd.ñl wdrjq,a yuqfõ kdgH l,djg
o úúO wys;lr n,mEï t,a, jQ nj
² 1572 oS iïu; lrk ,o mk;la u.ska k¿jka iy k¿ jD;a;sh kS;Hdkql+,
ms<s.ekSug ,la jQ nj
150
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² kdgH rplhkag" k¿jkag" kjl k¿jkag tk úfrdaO;djkag úreoaO j
igka fldg chla ,eîug yels jQ w;r /ðkf.a yd rc ueÿf¾ Wmldrh
kdgHhg ,enqKq nj
² ta wkqj fYalaiamsh¾ yd fjk;a fndfyda kdgH lrejka uOHld,Sk
iïm%odhg wh;a kdgH os.g u ksIamdokh l< nj
² tu kdgH úúO nqoaê uÜgïj,g yd wOHdmk uÜgïj,g wh;a jQ ish,a,ka
u wdl¾IKh lsÍug iu;a jq nj
² bx.%Sis idys;Hfha iaj¾Kuh hq.hla jQ fuu hq.h bx.%Sis idys;Hhg kdgH
jeä u m%udKhla tla l< hq.hla nj
² kdgH l,dj j¾Okfha,d Ydia;% Yd,d yd úYaj úoHd,j,ska o w.kd
fiajhla bgq jQ w;r kS;s Ydia;%d.dr yd kS;S{hska mosxÑ j isá "bka"
kue;s ia:dk o kdgH l,dfõ j¾Okhg uy;a fia odhl jQ nj
² t,sifn;a hq.fha fYalaiamsh¾g iuld,Sk kdgH lrejka
fcdaka ,hs,s ^1554-1606&
i¾ ms,sma isâks ^1554-1586&
tâuka iafmkai¾ ^1552-1599&
fnka fcdkaika ^1572-1637&
fcdaka v.a ^1553-1611&
f;dauia lsâ ^1558-1594&
l%siafgdam¾ udf,da ^1564-1593&
frdnÜ .%Ska ^1558-1592&
f;dauia kfIa ^1567-1601&
² fudjqka w;ßka fYalaiamsh¾ f.a Wmka j¾Ifha u Wm; ,o l%siafgdam¾
udf,da w;sYhska ks¾udKYS,S kdgH lrefjla jQ nj
² Tyqf.a lù;ajh o b;d by< uÜgul jq w;r Tyqf.a w¿;a kdgH Í;sh
Tyqf.a ld,fha fuka u Tyqf.a miq mrïmrdfõ o kdgH rplhska wkq.ukh
l< nj yd fYalaiamsh¾ o udf,da f.a wdNdih ,enQ nj
ú<shï fYalaiamsh¾ yd Tyqf.a kdgH
² 1564 wfm%a,a 26 jk osk Wm; ,o fYalaiamsh¾ 1616 wfm%a,a 23 osk ñh .sfha
h' fï ld,h ;=< fudyq úiska ks¾udKh lrk ,o kdgH 36 la muK jk
nj
² k¿jl= yd wOHlaIjrfhl= f,iska o fudyq m%isoaêhla Wiq,k nj
² kdgH lrefjl= f,i fYalaiamsh¾f.a ks¾udKd;aul iuh 1591 isg 1611
olajd úysok nj
"
151
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² ngysr úpdrlhska fYalaiamsh¾ ld,sodig iu lrk nj
Wod( "ld,sodi Ndr;fha fYalaiamsh¾ h"
i¾ ú,shïia fcdakaia
² kdgH rplhl= f,i uQ,sl j wkHhka úiska ,shk ,o kdgHh ixialrKh
lsÍu fYalaiamsh¾ úiska lrk ,o nj
² ,;ska yd .%Sl kdgH l,dj foig fhduq j ;snQ bx.%Sis kdgH l,dj" foaYSh
l,djla njg m;a fldg kj u.lg fhduq l< nj
² kdgH úpdrlhska úiska fYalaiamsh¾ f.a kdgH Ôú;h m%Odk fldgia 4
lg fnok nj
1' 1588 - 1596
2' 1596 - 1601
3' 1601 - 1608
4' 1608 - 1613
1' 1588 - 1596 olajd ld,h(- fjk;a l;=jreka f.a kdgH ixialrKh
lsÍu jeämqr isÿ lr we;s nj "ghsgia wekav%kslia " kï kdgHh
uq,ska u ixialrKh lr we;s nj
2' 1596- 1601(- Tyqf.a fY%aIaG;u ft;sydisl fÄodka; yd iqLdka;
kdgH ,shk ,o ld,h
fcdaka rcq" IV jk fykaß" V jk fykaß jeks kdgHh o jekSisfha
fjf<kaod" Much a do about nothing ^uÉ w vQ wnjqÜ k;ska&" wdoS
kdgH fï hq.fha ks¾udKh lr we;'
3' 1601-1608 olajd( fYalaiamsh¾f.a fYdaldka; kdgH jk yeï,Ü"
Tf;f,da" ,sh¾ rc yd uelan;a fï hq.fha ,shQ nj
All is well that ends well, fg%dhs,ia wekaâ l%siafivd" fuI¾ f*da
fuI¾ kï iqLdka; o fï ld,fha ks¾udKh jQ nj
4' 1608-1612 olajd( úkag¾ia fÜ,a" isïn,Ska yd l=Kdgqj hk kdgHh
o fmßla,sia kdgHfha fldgila o wekagkS yd la,sfhdmeÜrd kdgH
o fldßfhd,dkqia kdgH o fï ld,fha rpkd fldg we;s nj
² fï hq.hkays oS ìys lrk ,o ks¾udKhka kdgH pl%hla jYfhka .;a l,
iuia;hla jYfhka ld,Sk iudch ms<sìUq lrjk levm;la jeks hehs
lsj yels nj
² fyd| krl" ÿl fidïki" i;=relï ñ;=relï wdoS udkj O¾u;djhka
f.a ixl,khla f,i o f,dal iajNdjh ljrdldr oehs ms<sìUq lrjk
m%ldYk udOHhla f,i o fYalaiamsh¾ ;u kdgH fhdod f.k we;s nj
152
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
fÄodka; kdgH
1' frdañfhda cq,shÜ - Romeo and Juliet ^1594&
2' cq,shia iSi¾ - Julies Caesar ^1601&
3' yeï,Ü ^m%skaia T*a fvkaud¾la& ^1602& Hamlet (Prince of Denmark)
4' Tf;f,da" oa uqj¾ T*a fjksia ^1604& Othello (The moor of Venice)
5' lsx ,sh¾ ^King lear& ^1605&
6' uelan;a ^Macbath& ^1606&
7' wekagkS yd la,sfhdameg%d ^1607& ^Anthony and Cleopatra&
8' fldaßfhda,kaia Coriolanus& 1608&
9' áuka T*a we;kaia ^Timon of Athens& ^1607&
10' fg%dhs,ia yd fl%isvd ^Troilus and Cressida& ^1607&
iqLdka; kdgH
1' ,jqia f,an¾ia f,diaÜ (Love's Labours Lost) (1590)
2' flduä T*a tria ^Comedy of Erors& ^1591&
3' gQ ckag,afuka T*a fjfrdakd ^Two Gentlmen of Verona& ^1592&
4' ñâ iu¾ khsÜia ã%ï ^Mid summer Night's Dream& ^1593&
5' u¾pkaÜ T*a fjksia ^The Merchant of Venice& ^1596&
6' fgñka T*a o Ie¾õ ^The Taming of the shrew& ^1597&
7' fuß jhsõia T*a úkaâi¾ ^The merry wives of Windsor& ^1598&
8' uÉ w vQ tnjqÜ k;sx ^Much a do about nothing& ^1598&
9' wEia hQ ,hsla bÜ ^As you like it& ^1599&
10' Üfj,a;a khsÜ ^The twelth night& ^1600&
1' fykars o islaia;a ^The king Henrey the sixth& ^1591-1592&
2' rsp¾â o ;¾â ^King Richard the third& ^1594&
3' ßp¾â o filkaâ ^King Richard the second& ^1594&
4' lsx fcdaka ^King John& ^1595&
5' fykaß o f*da;a ^The king Henry the forth& ^1597&
6' fykaß o *s*a;a ^The king Henry the fifth& ^1599&
1' fmßl,aia ^Pericles prince of tyre& ^1608&
2' isïn,ska Cymboline& 1609&
3' fgïmiaÜ ^The Tempest& ^1610&
4' úkag¾ia fÜ,a ^The Winter's Tale& ^1610&
153
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
1' T,aia fj,a weÜ tkaâia fj,a ^All's well that ends well& ^1602&
2' fuI¾ f*da fuI¾ ^Measure for measure& ^1603&
t,sifn;Sk rÕy,
² "bka" kñka ye|skafjk ;dkdhïj, ñÿf,a fõosld.; lrkq ,enQ
t,sifn;Sk kdgH" l%udkql+, j rÕ oelaùu i|yd iaÒr rx. mSGhla
ks¾udKh l< nj
² 1599 oS ksu l< ".af,daí rÕy," w;sYh m%isoaO jQ nj
² ful, rx. Yd,d f.dvke.s,s foj¾.hla f,i t<suyka yd .DydNHka;r
jYfhka j¾. folla& mej;s nj
² t<suyka rx.Yd,d fmdÿ ck rx. Yd,d f,i o .DydNHka;r rx. Yd,d
mqoa.,sl rx. Yd,d f,i o mj;ajdf.k .sh nj
² .af,daí rx.y, wg mÜgï yeve;s f.dvke.s,a,la jQ w;r tam%k yevfhka
hq;a m%Odk fõosldj bosßhg fkrd we;s nj
² fuu fõosldjg miq miska jQ wOHhkd.drh w;sf¾l rx. m%foaYhla f,i
Ndú; jq nj
² fuu rx. N+ñh m%Odk fldgia y;rlska hqla; nj
1' m%Odk fõosldj
2' wNHka;r fõosldj
3' Wmß fõosldj
4' ksrh
we.hSu(
1' t,sifn;Sk rÕy,l o< rem igykla we|" tys fldgia kï lrkak'
2' t,sifn;Sk kdgH lrejka yd Tjqka f.a kdgH ms<sn| flá ye|skaùula lrkak'
154
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
.af
,daí
kdg
Hd.
dr w
e;=¿
.Dy
fh
a yr
ial
vl
a
155
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
Elizabethan stage
156
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 04 ( kdgH yd rx. l,dj úIhh yd ne|s foaYSh yd úfoaYSh
ixialD;sl yd idudðl miqìu .fõIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 4'9 ( cmdkfha kdgH iïm%odhhka idlÉPd lrhs'
ld,h ( ld,Éfþo 06 hs'
bf.kqï M, (
² fkda kdgHfha wdrïNh iy úldYh ms<sn| wOHhkh lrhs'
² fkda kdgH Í;sfha úfYaI ,laIK f,aLk.; lrhs'
² fkda rx. N+ñfhys fldgia rEm igyka wdY%fhka kï lrhs'
² j¾;udk cmdkfha fkda kdgH yd fm%alaIl m%;spdr ms<sn| úu¾Ykh lrhs'
² idïm%odhsl kdgH l,djkaf.a wd.ñl miqìu úuid n,hs'
l%shdldrlu 4'9'1 ( cmka "fkda" kdgHh
.=Kd;aul fhojqï ( ² "fkda" kdgHhg wod< Y%jH oDYH mg
² "fkda" rÕyf,a mska;+r
² "fkda" kdgH msgm;a
² "fkda" kdgH rx.k wjia:d /.;a PdhdrEm
ye|skaùu ( cmdkfha idïm%odhsl kdgH l,dfõ iqúfYaI ia:dkhla
,efnk fkda kdgHfha wdrïNh" úfYaI ,laIK" l:d jia;=
m%fNao yd rx. N+ñh ms<sn| wOHhkh lsÍu'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( Y%jH oDYH mg yd .%ka: mßYS,k wdY%fhka
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² cmdkfha merKs;u kdgH l,dj jkqfha fkda kdgH iïm%odhh hs'
² lajkakñ lsfhd;aiq.d ^1333-1384& yd Tyqf.a mq;a ishdñ fudf;dlsfhda
^1363-1444& úiska fkda kdgH mQ¾K;ajhg m;a lrk ,oS' ishdñ
fudf;dlsfhda úiska ,shkq ,enQ "*qIslfoka" kï .%ka:h fkda kdgHfha
wdrïNh yd isoaOdka; ms<sn| lreKq f.k yer olajhs'
² cmka fkda hk jpkh fl!Y,Hh" n,h" nqoaê uysuh hk w¾:fhka
iukaú; jQ mohls'
² fkda kdgH ydr oyila ,sheù we;ehs i|yka j we;;a wo úoHudk kdgH
ixLHdj 242 ls' my; oelafjk pß; uq,a lr f.k fkda kdgH j¾. 05
lg fnfoa'
SHIN ^Yska& - foúhd
NAN ^kka& - ñksid
157
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
NYO ^kafhda& - ia;%sh
KYO ^lafhda& - Wu;= nj
KI ^lS& - hlaI
² fkda kdgHhla m%Odk fldgia ;=klska iukaú; fõ'
JO ^fcda& - wdrïNh
Ha ^yd& - j¾Okh
KYU ^lahQ& - WÉpdjia:dj
fyj;a
wjidkh
² l:d jia;=j w;S; isoaêhla u; r|d mj;S' th isyshg kxjkafka ldjHuh
jQ wdldrfhks' k¿ pß; .dhl msßi yd idlÉPdfõ fhfo;s' jpkfhka
m%ldYs; woyia k¿jkaf.a p,k u.ska Tma kexfjk fia ksrEmKh fõ'
² iÊCOdhkh ú,difhka ;uka y÷kajd fohs'
² fõosldfõ tla mfil isg kdgHuh wjia:d ix.S;h Wmfhda.S lr .ksñka
ú.%y lrhs' l%shd yd Ndj ksrEmKh lrkafka jpk yd ix.S; èjks
udOHfhks'
² fhdod .kakd NdIdj merKs h' jHla; WÉpdrKh yd ;d,hlg .efhk
ksid j¾;udkfha fm%alaIlhkag f;areï .ekSug wmyiq h' tneúka
jHjydfrdaÑ; NdIdfjka ,shkq ,enQ msgm;la fm%alaIlhkag ,nd oSu
j¾;udkfha wkq.ukh lrk ms<sfj;ls'
² k¿fjda j¾. lsysmhlg fnfo;s'
m%Odk k¿jd - Isf;
m%Odk k¿jdf.a iydhl - Isf; ;aiqfr
fojk k¿jd - jls
fojk k¿jdf.a iydhl - jls ;aiqfr
<ud k¿jka - fldl;d
² rÕmdkafka msßñ mufKls'
² m%Odk k¿jdf.a we÷ï udre lsÍu" fjia uqyqKq udre lsÍu" kdfgHdamlrK
ia:dk.; lsÍu wdoS lghq;= lsÍu i|yd fõosld iydhl msßila o isá;s'
Tjqyq fldflka kï fj;s'
² froaolska wdjrKh lrkq ,nk wä 03 la mq¿,a jQ wä 06 la osla jQ
iDcqfldaKdi%dldr iels,s rduq& úúO ksrEmK i|yd iydh lr .kakd ,oS'
^mQcdikhla" hykla" md,ula" m%didohla&
² w;aNdKav f,i lvq" li" legm;a" iSkq" wjkam;a wdosh i|yd iajdNdúl
NdKav fhdod .kakd ,oS'
hula ffY,s.; j bosßm;a lsÍug yerñáh" ì,Sms;a;" lsKsiai" ÿkq B;,"
mkaoï" Ök jiao~q fhdod .kq ,eî h'
158
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² fkda kdgHfha iEu p,khla u ;d,dkaú; h' iEu p,khlska u w¾:hla
m%ldYs; h' tjka ffY,s.; p,k 2050 ls' w;sYh ú,ïn yd ukao.dó
iajrEmfha .uka ú,di wka;¾.; h' .dhkh ilia jQfha kdgH o¾Ykhg
wjYH Ndjuh yeÕSï m%ldY lsÍu i|yd h' fkda ix.S; m%nkaOj, ix.S;
m%ia;dr o wvx.= fõ' tf,i ,shejqKq merKs u .%ka:h 15 jk ishjig
wh;a h'
² "fkda" i|yd jia;= úIhh jQfha mrf,dalh" m%dK>d;fha úmdl" f,dj
wks;HNdjh" nqÿka jykafia f.a n,h" rd.fha wdoSkj wdosh h'
² fkda kdgH wdrïN jQfha mkai,a N+ñfha ckm%sh /Õ=ula jYfhks' miq
lf,l m%N+kaf.a wkq.%yh ,eîu ksid fkda kdgHj,g úo.aO Ndjh;a
,d,s;Hh;a wdfrdamKh jQ nj fmfka'
² fuys fjia uqyqKq Ndú;h iqúfYaISh' ia;%Ska" hlaI yd wj;dr pß; i|yd
fjia uqyqKq Ndú; fõ' tajd ñksia uqyqKg jvd l=vd h' ieye,a¨ ,Sfhka
;kd we;' fkda fjia uqyqKq j¾. 120 la muK fõ' msßñ <uhska"
;reKhska" Iskaf;d foúhka" fn!oaO foúhka" wkaOhska" woaN+; i;=ka
wdoSka i|yd msßñ fjia uqyqK o"
ia;%Ska" ;reKshka" ueosúfha ia;%Ska" ueye,a,ka" úhre ia;%Ska" B¾IHd iy.;
.eyeKq wdoSka i|yd ia;%S fjia uqyqKq o fõ'
² we÷ï rka" ßoS yqfhka f.;a;ï lr we;' iEu k¿fjla u udmgeÕs,a, iy
fiiq weÕs,s fjkajk fia fn¥Kq iqÿ meye;s md fïia wekafoa h' msßñ
pß; ueoska fnÿKq "ylu" kï jQ idh wekao y' md m%udKhg jvd
fnfyúka úYd, jQ th fomig úysoS we;' Wvq lh jid we|s lnd
úúOdldr h'
² ia;%S pß; ksrEmKh i|yd fndre fldKavd Ndú; úh' fldKavd fudaia;rh
wkqj ia;%S pß;fhys ;rd;sru yd jhi m, úh'
² rK fin¿ ysi jgd iqÿ má me<e| isá w;r" hqo yuqodm;Syq úúO ysia
jeiqï o" foúfhda yd Wiia ks,OdÍyq TgqKq o me<e| isáhy'
² fm%alaIld.drh yd m%Odk rÕy, fjka lrk ;srhla ke;'
² "iqñokosh"" "fodafcda úydrh"" "w;aiqfudß w;a bl=kd" hkq m%isoaO fkda
kdgH lsysmhls'
² fkda kdgH yd ne÷kq wfkl=;a kdgH iïm%odh jQfha lafhda.ka h' fkda
kdgH folla w;r fyda kdgHhl fldgia folla w;r úrdu rx. f,i
lafhda.ka kdgHhla rÕ oelaùu Ñrd.; iïm%odhls'
² fkda kdgHfhka m%lg jk .eUqre nj yd taldldÍ nj u. yerùu msKsi
lafhda.ka kï jQ m%yikd;aul kdgH rx.h tla lrkq ,nhs'
² lafhda.ka rx. ffY,sh iajdNdúl;ajhg iñm h' pß; folla ;=kla
w;ßka l:d mqj; úldYh jkafka .oH ixjdo f,isks' tys NdIdj
;;ald,Sk iudcfha jHjydßl NdIdfjka ,sheù we;' fkda rx. N+ñfhys
u lafhda.ka kdgH rÕ olajkq ,nhs'
159
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² m%isoaO lafhda.ka kdgH .Kkdjls' nqiq" m<;=re levQ ;jqid yd lsUq,a
l÷¿ bka lsysmhls'
² fkda fõosldj fkda kdgH rx. ffY,shg wdfõKsl ,laIKfhka hqla;
fõ'
² fkda rx. N+ñh wdY%u wdY%s; j ks¾udKh lr we;' m%Odk fõosldj nQ;hs&
p;=ri%dldr h'
² tys tla mfil os. wä 19 wÕ,a 5 la muK fõ' fõosldj jy,la iys;
h' fõosldj yd fm%alaId.drh fjka jkafka Isriq kï jQ iqÿ fndr¿ we;srE
mgq ;Srejlsks' l.ñ fkd u kï jQ fkam:H.Dyfha isg nq;hs kï jk
m%Odk fõosldjg msúfik ud¾.h jQfha yIs.lrs kï jQ md,ula jeks
udj; h' th wä 51$2 la jQ yIs.lß fj; msúfik ia:dkfhys wf.ul=
kï jQ ;srhls' tu ;srh l¨" ly" r;=" fld< yd iqÿ mdáka hq;= h'
² m%Odk fõosldfjys isjqmi we;s l=¿Kq i;frls'
miq mi ol=Kq lKqj Isf;nisr kï jk w;r" bosßmi ol=Kq lKqj
fu;aiqfl nisr h' jïmi bosß lKqj jls nisr h' jïmi msgqmi l=¿K
*qtnisr kï fõ'
² m%Odk rx. N+ñhg msgq miska jk wf;dI kï jQ fldgfiys yhsIs kï jQ
jdol lKavdhfï isõ fofkla /|S isá;s' lsisjl /| jQ uOHu m%udKfha
jgl=re fnrh ;hsfld& jdokh lrkakd o" Wrysi u; ;ndf.k jdokh
lrk fnrh ^T;aiqY=ñ& jdokh lrkakd o" l=vd w;a fnrh ^fld;aiqY=ñ&
jdokh lrkakd o" *qt kï jQ ngk,dj jdokh lrkakd o tys /|S isá;s'
² rx. mSGfhys jï miska msysá os. wä 19 wÕ,a 05 la m<,a jQ fldgi
ðW;hsI kï fõ' fuys wg fofkl=f.ka hq;a .dhl msßi ìu jdä ù
isá;s'
rx. mSGfha miqmi jk ,S ì;a;sh l.ñ b; kï fõ' fuys u;aiq .ila we|
;sfí'
yIs.lß udj; bosßmi u;aiq .ia ;=kla me< lr we;' nQ;hs wi, u
we;af;a bÑfkdu;aiq h' fojk u;aiq .i ks-fkd-u;aiq kï jk w;r
fkam:H.Dyhg wdikak .i ika-fkd-u;aiq kï fõ'
ngk,d jdolhd wi, we;s fodr" lsßfod kï jk w;r tu.ska .dhlhka"
jdolhka fia u fõosld iydhlhska o nq;hs fj; meñKSu yd bj;a ùu isÿ
fõ'
² m%Odk fõosldfõ isg Isriq we;=rE N+ñhg msúiSug Isriq nisf.d kï jQ
mä fm<ls'
jeäÿr lshùu i|yd(
1' iïNdjH cmka kdgH ix.%yh - wdßh rdclreKd
2' fkda lnqls kdgH l,dj - l=,;s,l l=udrisxy
we.hSu(
1' cmdkfha fkda kdgHh yd ne|s ixl,am ms<sn| ú.%yhla lrkak'
2' fkda kdgHfha úfYaI;d ksoiqka imhñka úia;r lrkak'
160
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
161
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
162
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
163
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
164
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
165
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 04 ( kdgH yd rx. l,dj úIhh yd ne|s foaYSh yd úfoaYSh
ixialD;sl yd idudðl miqìu .fõIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 4'9 ( cmdkfha kdgH iïm%odhhka idlÉPd lrhs'
ld,h ( ld,Éfþo 06 hs'
bf.kqï M, (
² lnqls kdgH m%Njh ms<sn| f;dr;=re úuihs'
² lnqls kdgH rx. Í;sfha úfYaI ,laIK f,aLk.; lrhs'
² lnqls rx. N+ñfhys úfYaI;d rEm igyka weiqfrka úuihs'
² j¾;udk cmdkfha lnqls kdgH yd fm%alaIl m%;spdr ms<sn| úu¾Ykh lrhs'
² cmka iïm%odhsl kdgH l,dj ms<sn| f;dr;=re úuihs'
l%shdldrlu ( cmka kdgH - lnqls úuiuq'
.=Kd;aul fhojqï ( ² lnqls kdgH yd iïnkaO kdgH fm<" ixhqla; ;eá"
fõosld mska;+r
² lnqls rx.k wjia:d /.;a PdhdrEm
ye|skaùu ( cmdkfha idïm%odhsl kdgH l,dfõ úfYaI ia:dkhla ,efnk
lnqls kdgHfha wrïNh" úfYaI ,laIK" l:d jia;=j, m%fNao
yd rx. N+ñh ms<sn| wOHhkh lsÍu
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( Y%jH oDYH udOH weiqfrka yd .%ka: mßYS,kh wdY%fhka
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² lnqls hkq cmdkfha Ôjudkj mj;sk ckm%sh kdgH iïm%odhls'
² Iskaf;d kï foajia:dkfhys fiajfhys kshq;= j isá Tl=kS kï foajodishl
úiska l%s'j' 1586 oS m%:u jrg lsfhdf;d k.rfhys rÕ oelajqKq fkïnq;aiq
Tfodrs kue;s fn!oaO kegqï úfYaIh weiqfrka m%Njh ,enqjls'
² uq,a ld,fha oS lnqls rÕmEu ia;%Skag muKla iSudj ;snqK o 1629 oS ia;%Skag
rÕmEu kS;sfhka ;ykï flßKs' t;eka isg fï jk ;=re lnqls rÕmdkafka
msßñka muKls'
² m%Odk ,laIKh jkqfha ffY,s.; nj h'
² jia;= úIhh cmdkfha wdos ld,Sk yd uOHu ld,Sk mqj;aj,g muKla
iSud fõ'
² iqúfYaIS rÕy,ls' ykñÑ" fißfoIs" fißwf." ujß nQ;hs rÕyf,a
úfYaI ,laIK h' ykñÑ kï udj; u.ska k¿jdg fm%alaId.drh ueoska
hñka rÕmEug wjia:dj ie,fia'
166
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² fißfodIs yd fißwf. hk hkaf;%damlrK u.ska fõosld ieris,sj,g yd
pß;hkag laIKsl j my< ù w;=reoka úh yels h' ujß nQ;hs fyj;a
lerflk fõosldj úúO ieris,s jyd udre lsÍug fhdod .efka' llsjß
hkq Ñ;%s;mg m%o¾Ykh i|yd fhdod .kakd miq;,hhs'
² wksjd¾h ,laIKhla jkqfha fõosld ieris,s h' rc ud<s.d" m%dido" .xÕd"
i,ams,a o ieris,s f,i fhdod .kS' j¾Idj" ysum;kh fuka u r:jdyk"
foda,d" wYajhka msg hdu wdosh bosßm;a lrhs'
² we÷ï me<÷ï o kdgHfhka ksrEmKh lrk merKs iudchg wkqrEm jk
mßos fYdaNdiïmkak fõ' lD;%su fldKavd yd wä Wi mdjyka o Ndú;
flf¾'
wx. rpkh lsÍfï úúO ú,di 115 la muK fõ' fuu l,dj "l=ufodß"
kï fõ' tu.ska pß;fha wNHka;ßl ,laIK wkdjrKh lrhs'
j¾K u.ska úúO Ndjhka ksrEms; h'
ksoiqka f,i"
ia;%Ska" <uqka yd ;reKhka iqÿ meyefhka o"
ùr;ajh" yosis fldamh r;= meyefhka o
wOu nj" ÿIag nj - l¿ yd ks,a
wd;aud¾:ldñ;ajh - ;o ÿUqre meyefhka o ksrEms; h'
² ljr isoaêhla jqj w;sYfhdala;shg k.d ffY,s.; fldg oelaùu úfYaI
,laIKhls' igka" ch.%yKh" mrdch" ñhhdu jeks wjia:d rÕmdkqfha
o fl%daOh" ffjrh" fldamh" m%S;sh jeks ufkdaNdjhka m%ldY lrkqfha o
úfYaI rx. ffY,shlg wkqrEmSj h'
² "ukqIH >d;kfha fi!kao¾h" fldfrdIs-fkd-ì& hkq lsishï mqoa.,fhl=
ðú;laIhg m;a lrk whqre rÕmdk úg thska lsishï fi!kao¾hhla
Woa.; ùu ;=<ska fm%alaIlhd ;=< kdgH rihla cks; lrùu h'
² jdÑl wNskhg jvd wdx.sl wNskh iy id;a;aúl wNskh jvd m%n, jkq
oelsh yels h'
² ixjdo fiß*q kï fõ' ixjdo WÉpdrKh lrkq ,nkafka ßoauhdkql+,j
h' iajdNdúl .oH ixjdo olakg fkd,efnk ;rï h' k¿fjda fõosldj
u; .dhkfhys fkdfhfo;s' .dhkh flfrkafka .dhl lKavdhu
u.sks'
² Ndú; ix.S; l%u i;rls' .sohq" k.W;" fkdlsjiq yd lsfhdfudf;d
jYfhks'
;;a ;=klska hq;= iñfika" .sohq" fkdlsjiq yd lsfhdfudf;d i|yd
m%fhdackhg .kakd tlu ;;a NdKavhhs'
² k.W; i|yd k,dj" f,dl= jgl=re fnrh" l=vd w;a fnr fol hk
NdKav fhdod .kS' k.W; ix.s; lKavdhu fõosldj msgqmi jkakg o"
f;dlsjiq iy lsfhdfudf;d ix.S; lKavdhï jï mi;a" .sohq ix.s;
lKavdhu ol=Kq mi;a jdä ù isá;s'
167
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² fõosldfõ jïmi msysá f.i kï jQ wdjrKh lrk ,o ia:dkhl isg
jdokh lrkq ,efí'
² f.i kñka ye|skafjk jdol lKavdhu fnr" iSkq" k,d" ffl;d,ï
jeks ix.S; WmlrK u.ska kdgHhg wjYH Yío W;amdokh lrkq ,efí'
;srh wßk yd jik l, ysfhdIs.s kï jQ ,S len,s folla tlg .gñka
y~la kxjhs'
² tkaf.ls yd nqfhd.ls f,iska ye|skafjk lnqls kdgHfhys m%fNao folls'
kdgH ,laIKj,ska fyì lD;s tkaf.ls kï jk w;r" kD;H ,laIKj,ska
hq;a lD;s nqfhd.ls jYfhka kï fõ'
² mdol jQ l:d jia;=j wkqj o m%fNao fõ' ft;sydisl mqj;a we;=<;a kdgH
ðohsfudfkd m%fNaoh jYfhka o" fjf<÷ka" f.hsIdjka yd by< uOHu
mdka;slhkaf.a pß; mdol lr.;a kdgH fijfudfkd f,iska o" iQÿ
ldrhska" uxfld,a,lrejka" fjiÕkka jeks my;a fmf<a ñksiqkaf.a
Ôú; ksrEmKh lrk j¾.h lsfijfudf;d kï jk w;r" yqÿ kegqu
m%Odk fldg.;a kdgH fIdif.df;d kñka ye|skafõ'
² pß; m%Odk jYfhka fldgia folls' Tf;dfld.; yd Tkak.; jYfhks'
Tf;dfld.; msßñ pß; jk w;r" ;Ñhl=" l;lhl= yd fodafl.; f,i
j¾. flf¾' ;Ñhl= hkq hym;a .;s we;s wh o" l;lhl= hkq krl .;s
we;s wh o" fodafl.; hkq úys¿ .;s we;s pß; o fj;s'
Tkak.; hkq ia;%S N+ñld rÕmdkakka y÷kajk kduhhs' jlTkak.;
^wjq' 20-wjq 50& ;hq ^by< mx;sfha f.aIdjka& wl=n ^krl .;s we;s&
uqiqfu.; ^idudkH fmf<a ;reKshka& f,iska o y÷kajhs'
fld.; hkqfjka y÷kajkafka l=vd <uqka h'
² Wiia u kdgH ^cqyÑn;a& lD;s 18 ls' lkaðkafpda" iqflfrdl=" Isnrl="
krelñ hk kdgHhka b;d bkm%sh h'
² lnqls k¿jl= ùug jhi wjqreÿ y; wg mufKa isg oS¾> ld,Sk wNHdihla
wjYH h' iEu k¿fjl= u lnqls k¿ mjq,lg yd k¿ .=re l=,hg wh;a
h' iEu k¿ .=rel=,hla u úfYaI fõosld kduhlska y÷kajkq ,nhs'
k¿fjl= olaI f,i rÕmdk úg úfYaI fõosld kdufhka y~ .d m%S;sh
m< lsÍu lnqls fm%alaIlhkaf.a isß;ls'
² k¿jkag yd rx.hg iydh ùu i|yd fõosld iydhlhka fofldgila
fõosldfõ mfil isá;s' l¿ we÷ula we|" l¿ ÿyq,a jia;%hlska uqyqK
jid isák fiajlhka l=frdf.d kñka y÷kajk w;r" uqyqK fmkajd
f.k Wodr ,S,dfjka isákafka fldaflka kï jQ fõosld iydhlhka h'
² f;dalsfhda k.rfha .skaid fmfofiys msysá lnqlsid kï m%isoaO rÕ
y,ls' tys jrlg fm%alaIlhka 2000 lg kdgHh keröfï myiqlï we;'
oskm;d Wfoa o¾Ykh fm'j' 11'00 - m'j' 4'00 olajd;a" yji o¾Ykh m'j'
4'30 - 9'30 olajd;a lnqls o¾Yk meje;a fõ'
168
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
jeäÿr lshùu i|yd(
1' úYajfldaIh 249 - 254 msgq ^ldKav wxl 08& - l=,;s,l l=udrisxy
2' fkda lnqls kdgH l,dj - l=,;s,l l=udrisxy
3' iïNdjH cmka kdgH l,dj - wdßh rdclreKd
we.hSu(
1' cmdkfha ðjudk j mj;sk l,d iïm%odhhka kï lr" bka tll iqúfYaIS
,laIK ú.%y lrkak'
2' cmka lnqls kdgHfha úldYh yd úfYaI;d ms<sn| wOHhkhla lrkak'
lnqls fõosldj
j¾;udk f;dalsfhda lnqls -i kdgH Yd,dj 90' la m<, h' Wi 60' ls' yevh
'' p;=ri%dldr h' m<uq yd fojk i|¿;, rx. Yd,dfõ ;=ka me;af;ka u f.dv
k.d we;' ;srh fld<" r;=" ÿUqre yd l¿ j¾Kfhka hq;a iy f¾LKhka f.ka
fyì fros fhdod we;af;a h' fõosldfõ ol=Kq my; ud,h - f.I ^jdoH
uKav,fha& yiIsfnh kñ' ix.S;{hka yd Yío mßmd,lhka /|S isáfha tys
h'
fõosldfõ by< ujß nQ;hs kï lerlefjk fõosldjla fõ'
cmka foajodr ^ihsm%ia& ,Sfhka ks¾udKh fldg Tm oud we;'
fm%alaId.drfha jï md¾Yajh yryd jeà we;S u,au. ^ykñÑ& fõosldfõ isg
fm%alaId.drfha fl<jr f;la úysoS .sh mgq fõosld ;Srhls' th rx.kfha
W;alDIag yd W;al¾Ij;a wjia:d ksrEmKh i|yd m%fhdackhg .efka'
169
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
Kabuki Stage
170
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 04 ( kdgH yd rx. l,dj úIhh yd ne|s foaYSh yd úfoaYSh
ixialD;sl yd idudðl miqìu .fõIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 4'10 ( 19 jk Y; j¾Ifha hqfrdamfha lemS fmfkk kdgH lrefjda'
ld,h ( ld,Éfþo 08 hs'
bf.kqï M, (
² fykaßla bíika iy Tyqf.a rx. Í;sh wOHhkh lrhs'
² wekagka fpflda*a iy h:d¾:jdoS Í;sh Tyqf.a lD;s wdY%fhka úu¾Ykh lrhs'
² iageksia,dõialSf.a rx. Í;sh wOHhkh lrhs'
² iageksia,dõialsf.a rEmK úê l%uh l%shd;aul lrhs'
² h:d¾:jdoS Í;sh y÷kajd ÿka wfkl=;a ks¾udKlrejka ms<sn| Ôjk f;dr;=re
/ia lrhs'
l%shdldrlu ( 19 jk Y; j¾Ifha hqfrdamfha kdgHlrejka jk fykaßla
bíika" wkagka fpflda*a" iageksia,õials hk wh y÷kd .ksuq'
.=Kd;aul fhojqï ( ² fykaßl a bíika " wek agka fpfld a* a yd
iageksia,õialsf.a PdhdrEm
ye|skaùu ( 19 jk Y; j¾Ifha hqfrdamSh kdgHlrejka yd Tjqkaf.a rx.
Í;sh ms<sn| wOHhkh lsÍu fuu mdvñka wfmalaId flf¾'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( .fõIKh" ksÍlaIKh yd idlÉPd lsÍu
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
fykaßla bíika
² fkda¾fõ cd;sl fykaßla bíika 1828 oS Wm; ,en 1849 j¾Ifha oS frdau
ft;sydisl isÿùula mokï lr f.k "leg,Ska" kï m%:u kdgHh ,shqfõ
h'
² kuq;a m%:u jrg rÕ olajkq ,enQfha Tyq úiska fojk jrg rpkd l<
"iqidk N+ñh" The Burial Ground& kï kdgHhhs'
² bíikaf.a uq,a ld,Sk kdgH fndfydauhla ldjHuh kdgH jQfha h'
fkda¾ùðhdkq ckl:d" b;sydi l:d" ta i|yd mokï úh'
² 1869 j¾Ifha oS Tyq úiska ,shkq ,enQ ";reK ix.uh" ^The League of
Youth& kdgHfhka h:d¾:jdoS Í;shg m%úIag jQfha h' Tyq úiska wkq.ukh
lrk ,o we;eï Wml%u jk mõ m, oSu" ikaksm;s;h" t<sorõj" m%S;su;a
l:djidkh ixjdo yd pß; ksrEmKh tosfkod Ôú;hg wkqj ;d;a;aúl
f,i bosßm;a lf<a h'
² Tyq ;;ald,Sk ñksia pß;j, wNHka;rh ú.%y lsÍug h;ak oeÍ h'
171
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² bíika ish Ôú; ld,h u w;ayod ne,Sï lrñka h:d¾:jdoS kdgH Í;sh
f.dv k.d .;af;ls'
² Tyqf.a uq,a ld,Sk kdgHj, Ñ;%s; miq;, Ndú; lsßu ksid tajd läkñka
udre l< yels úh'
² "iudcfha l= kq" kdgHfhka wdrïN jQ ;%sudK miq;, Ndú;h h:d¾:jdoS
kdgH Í;shg iß,k f,i Ndú; lsÍfuys ,d úfYaI ld¾hNdrhla bgq
lf<a h'
² fõosld wdf,dalh i|yd mßir ks¾udKh fnfyúka Wmfhda.S lr .kS'
"ueo .%SIau ld,hg fmr osk" kï kdgHfha .Eia wdf,dalh fhdod .ksñka
w÷r" y|mdk yd ;o wõj ujd mEfõ h'
² 1877-1886 w;r ld,fha oS ,shkq ,enQ iEu kdgHhla u jvd;a ;d;a;aúl
lrkq jia isÿùï f.;=<g iSud lf<a h'
ksoiqka(- Fillars of Society ^iudcfha l= kq&
Rosmashom ^frdiaufIdaï&
Doll's House- fi,a,ï f.a
² kdgHfha oS Ndú; l< WmlrK yd o¾Yk kdgHfha isÿùïj, ixfla;
úh'
ksoiqka(- Doll's House - kdgHfha k;a;,a .i
² Tyq úiska wkq.ukh lrk ,o h:d¾:jdoS Í;sh ;j ÿrg;a ;Sj% lrkq jia
k¿jkaf.a wd;auNdIK" wmjdß; NdIK bj;a lf<a h' fõosld Wmfoia
b;d fláfhka fhoSu o olakg ,efí'
² mYapd;a oDIáuh ú.%yh wkq.ukh lsÍu o" kdgHhl wxl .Kk ;=klg
fyda y;rlg iSud lsÍu o isÿ úh'
² bíikaf.a kdgH .eg¨ kdgH ^Problem plays& f,i o y÷kajhs' ukqIH
Ôú;fha wNHka;rfha mj;akd ixlS¾K;d" l=gqïNh" ukqIHhd yd wjg
iudch w;r mj;sk >Ügkh Tyq ish kdgHj,ska fy<sorõ lrhs'
wekagka fpflda*a
reishdkq cd;sl wekagka fpflda*a f.a Orudk iuh jQfha 1860-1904 ld,hhs'
ffjoHjrhl= jQ Tyq f,dj m%lg jQ h:d¾:jdoS rx. Í;sfha mqfrda.dñfhls' Tyq
olaI flá l:d lrefjls' lsj hq;= foh fláfhka mejiSu fpflda*a f.a l:d
ú,difhys úfYaI ,laIKhls' iSñ; bvlvla ;=< oS rij;a iy jeo.;a lreKq
rdYshla lshdmEug fpflda*a oeä wjOdkhla fhduq lrhs' NdIdj ir, wkaoñka
fhdod .kshs' fl<ska u l:dj wdrïN lsÍu Tyq f.a ;j;a ,laIKhls' l:dfõ
uQ,sl wre;g WmldÍ fkdjk lsis u isÿùula fyda pß;hla Tyqf.a l:dj,
fkdue;'
1887 oS od y;a yeúßos fpflda*a ish m%:u kdgHh jk "mshd ke;akd" rpkh lf<a
mdi,a hk iufha oS h' 1887-1890 fpflda*a kdgH rpkh i|yd jeä ld,hla
172
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
fhduq l< hq.hls' Tyqf.a kdgH rpkd foj¾.hls'
1' taldx.sl m%yik
2' .eUqre p;=¾ wx.sl rpkd h'
yxi .S;h" j,yd" mria;dj" ir;a ux.,Hh" ixj;airh" ÿïmdkfha wdoSkj
taldx.sl m%yikj,g ksoiqka h'
fpflda*a kdgH rih cks; lsÍu msKsi kdgHuh l%shdldrlï Wmfhda.S lr
.;af;a h' ydiHh u;= lsÍfuka ñksia Ñ;a; ika;dkfha /|S mj;sk úúO
wdYdjka .efgk wdldrh;a iudc Ôú;fha m%;súreoaO wjia:d tlg yuqjk
wdldrh;a ksrEmKh fõ' bjfkd*a" uqyqÿ ,sysKshd" jdkahd udud" fidhqßhka
;sfokd yd fpßj;a; Tyqf.a fY%aIaG lD;s fõ'
ñksia j¾.hd f.a meje;au;a" l,lsÍu;a fjka fkdjk wx.hla fia fpflda*a
ish kdgHh u.ska f.k yer oelajQfha h' Tyq f.a kdgHj, rx.kh muKla
fkdj b;d ishqï m%fhda." ufkda úoHd;aul fhÿï" úrdu" ,h" bÕs iy y~
Ndú;h .eUqre ixfla;d;aul wjia:djla we;s j oelajQfha h' ksoiqka f,i
fpßj;a; kdgHfha ksudj w¾:j;a jkafka fpß.iaj,g jefok fmdfrda myrj,
yçks'
ksoiqka f,i *sh¾iaf.a urKh o" fpßj;af;a úkdYh o igyka jkafka w¾:dkaú;
Yío iqixfhda.fhks' lïìhla levqKq l,l fuka wE; wyi foiska y~la u;=
ù wjq;a" fYdaldl+, njla cks; lrñka flfuka uelS hhs' oeä ksyçhdjla
mj;S' tu ksyeçhdj ;=<ska wE; fpßj;af;a .iaj,g fmdrfjka fldgk
fnd,a y~ muKla wefia'&
fldkaiagdkaáka iageksia,dõials
² reishdkq cd;sl k¿jl=" wOHlajrhl= yd rx. Ys,amshl= jQ fldkaiagdkaáka
iageksia,dõials f,dj m%p,s; jQ h:d¾:jdoS rx. Í;sh f.dv ke.+ m%n,fhls'
² 1863 ckjdß 05 jk osk fudialõ kqjr oS Wmka Tyq tjl reishdkq
iudcfha by< u mka;shg wh;a jQfjls'
² tjl ckm%sh jD;a;Sh k¿ ks<shka wkq.ukh l< idïm%odhsl rEmK úê
l%uh m%;slafIam lrñka Tyq kj rEmK úê l%uhl wjYH;dj ÿgqfõ h'
² iageksia,dõials ish m¾fhaIK ld¾hfha m%;sM,hla f,i kj remK úê
l%uh ^Method Acting& y÷kajd ÿkafka h'
² rEmK úê l%ufha moku jQfha yeÕSï yd wka;¾ {dkh ;=<ska isÿ jk
wdfõYh Tiafia pß;hl ndysr yd wd;aóh Ôú;h wjfndaO lr .ekSfï
l%fudamdhhs'
² ta i|yd k¿jd pß;fha wNHka;r yeÕSïj,ska hq;= j pß;hg m%fõY úh
hq;= h' tfuka u k¿jd i;r wNskh wkq.ukh lsßug wu;r j nqoaêuh
jYfhka mßl,amkfhka" ksÍlaIKfhka yd w;aoelSfuka pß;h fmdaIKh
173
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
lr.; hq;= h'
² pß;hl YdÍßl l%shdjka yd ukqIH p¾hdjka wkqlrKh lsßu" fõosldj
u; ksrEmKh lrk ixlS¾K pß;hl ienE iajrEmh ksrEmKh lsÍug
m%udKj;a fkdjk nj Tyq mjihs'
² pß;hl wNHka;rhg m%úIag ù pß;h i;= ienE p¾hdj yd yeÕSï wjfndaO
lr .ekSu ;=<ska pß;hg ls|d neish hq;= nj iageksia,dõials wjOdrKh
lr we;'
² iageksia,dõials mjikafka k¿jl= úug m%;sNdj alant& yd ks¾udK fõYh
^Inspiration& muKla m%udKj;a fkdjk nj h' fuu .=Kdx.j,g fjka
lrkqfha k¿lñka 1$10 ls' wfkla 9$10 u wNHka;ßl j we;s yeÕSï yd
wka;¾{dkh ;=<ska k¿jd úiska u f.dv k.d .; hq;= nj Tyq wjOdrKh
lrhs'
² .fõIKh
ksÍlaIKh
YdÍßl wNHdi
udkisl wNHdi
YsÒ,SlrK wNHdi
rx. l%Svd wNHdi
rpkd ,sùu
jeks ld¾hhka Tiafia k¿jd yeÕSAï yd wka;¾{dkh úiska fufyhjkq
,nk njhs'
² k¿jd pß;hlg wdfõY jqj o ;ud fõosldjl ksYaÑ; wruqKla we;s j
rÕmdk nj wjfndaOfhka hq;= j rÕmdhs'
jeäÿr lshùu i|yd(
1' úð; .=Kr;ak - rElv f.or
2' wurodi ùrisxy" .Kkd: Tfífialr - fi,a,ï f.h
3' iqks,a úfÊisßj¾Ok - fndaksls f.or
4' uekaosia frdayKër - fpßj;a;
5' rxð;a O¾ulS¾;s - fpß Whk
6' rxð;a O¾ulS¾;s - rEmK úê l%uh
7' fnka r;akdhl - wisßu;a rx.kh
8' wdßhjxY rKùr - hq. ;=kl bíika
9' iqpß; .ï,;a - ngysr kdgHh
we.hSu(
1' 19 jk Y;j¾Ifha hqfrdamfha m%lg jQ kdgH Í;sh ms<sn| f;dr;=re .fõIKh
lrkak'
2' h:do¾YS Í;sfha mqfrda.dóka jk fykaßla bíika" wekagka fpfld*a yd
iageksia,dõials hk whf.a rx. Í;sfha iajNdjh úu¾Ykh lrkak'
174
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 04 ( kdgH yd rx. l,dj úIhh yd ne|s foaYSh yd úfoaYSh
ixialD;sl yd idudðl miqìu .fõIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 4'11 ( 20 jk Y; j¾Ifha kdgH m%jK;d yd w;a yod ne,Sï idlÉPd
lrhs'
ld,h ( ld,Éfþo 03 hs'
bf.kqï M, (
² n¾fgda,aÜ fn%IaÜ f.a rx. ffY,sh úia;r lrhs'
² ;od;au ú>gk ixl,amh y÷kd .kshs'
² fn%IaÜ f.a ks¾udK y÷kd .kshs'
² tmsla rx. ffY,sfha olakg ,efnk úfYaI ,laIK ksÍlaIKh lrhs'
² fn%IaÜf.a kdgH keröug leue;a;la olajhs'
l%shdldrlu ( n¾fgda,aÜ fn%IaÜ f.a rx. ffY,sh úuiuq'
.=Kd;aul fhojqï ( ² n¾fgda,aÜ fn%IaÜ f.a PdhdrEmhla
² yqKqjgfha l;dj kdgHfha ùäfhda mghla
ye|skaùu ( n¾fgda,aÜ fn%IaÜ yd Tyqf.a rx. ffY,sh ms<sn| j lreKq
wOHhkh lsrSu fuu mdvñka wfmalaId flf¾'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( .%ka: mßYS,kh yd idlÉPd lsÍu
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² 1898 fmnrjdß 10 jk osk c¾uksfha n.aian¾.a kqjr oS Wm; ,o n¾fgda,aÜ
fn%IaÜ f,dj ìys jQ fY%aIaG;u kdgH lrejl= nj
² ;reK úhg t<fUk úg wd.ñl úYajdi ms<sn| j iel lsßu o ;ud wh;a
jQ iudc mka;sh ms<sn| j l,lsÍu o" iudc úIu;d yd mSvkh .ek hï
wjfndaOhlska hqla; ùu o fn%IaÜ pß;fha olakg ,efnk nj
² fn%IaÜ ysÜ,¾f.a kdiS jHdmdrhg úreoaO j ,sms f,aLk yd lú rpkd
lsßu ksid;a udlaiajdoS jHdmdrhg iïnkaO ùu ksid;a ysÜ,¾f.a Woyig
,la ù c¾uksfhka m,d hEug isÿ jQ nj
² fn%IaÜ uq,ska u rpkd lf<a iodpdr j¾.fha kdgHhla jk w;r nd,a
Tyqf.a m%:u kdgHh jQ nj yd fn%IaÜ f.a foaYmd,k oDIaáh udlaiajdoS
foaYmd,k o¾Ykhg wkql+, j yev .eiqKq ksid miqld,Sk j Tyqf.a
kdgH lD;sj, iajNdjh o fjkia jQ nj
175
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² fn%IaÜ f.a rx. ffY,sh tmsla rx. ffY,sh$ wdLHdk rx. ffY,sh
jYfhka o y÷kajk w;r fuys mqfrda.dñhd jQfha c¾uka cd;sl w¾úka
msialeg¾ nj iy th foaYmd,ksl yd iudðh m%Yak uyck ixjdohg
fhduq l< yels wdldrfha kdgH l,djla ìys lsÍug .;a W;aidyhla nj
² fuu ffY,sh m%fhdackhg f.k iudc újrKhl fhÿK fn%IaÜ tys oS
ish kdgHj,g ùr ldjH j¾.fha l:d fhdod .;a w;r th mqoa.,hl=$
mjq,la flakaø lr .kakjdg jvd úia;S¾K ft;sydisl isÿùï ud,djla
uq,a lrf.k f.;+ l;djla jQ nj iy fujeks l:djla rx. .; lrk úg
th wersiafgdag,shdkq rx. isoaOdka;j,g iïmQ¾Kfhka u m%;súreoaO
rx.khla jYfhka fhdod .ekqKq nj
² ùr ldjHfha" fyj;a tmsla rx.fha uQ,sl ,laIK kï wersiafgdag,shdkq
kdgHj, we;s kdgHuh tal;ajh neyer lsßu" wkdjrKh" wdl+,SlrKh
l+gmam%dma;sh yd t,d.uh hk ixl,amj,g wkq.; j f.dvk.k l:d
úkHdifhka neyer ùu iy k¿jd pß;hg wdfõY ùu mS<sn| ixl,amh
neyer lr ;sîu nj
² by; wdldrfha rx. iajNdjhla ;=<ska fm%alaIlhd ÿriaÒlrKhg ,lajk
nj fn%IaÜf.a woyi jQ w;r ta wkqj tmsla rx.h u.ska f.dv k.d .;a
uQ,sl kdgH isoaOdka;h ¥ria:dj ms<sn| ixl,amh fyj;a ;od;au ú>gkh
f,i ye|skafjk nj
² fn%IaÜ f.a fuu ;od;au ú>gk wruqK bgq lr .ekSu i|yd tmsla rx.h
f.dv ke.Sfï oS my; i|yka fjkialï isÿ l< nj
1' fndfyda úg ckl:d fyda b;sydi l:d kdgH jia;=j i|yd fhdod
.ekSu
2' l:d kdhl kdhsldjka iïu; wdldrfha ùrjrhka fkd ùu
3' kdgHhl cjksld /ila ;sîu
4' wdLHdk ffY,shlska l:dj bosßm;a lsÍu
5' ia:dk yd ld,h ms<sn| tald.%;djhla fkdue;s ùu
6' wdishdkq rx. iïm%odhkaf.a wdNdih ,nñka kdgH O¾ó rx. ,laIK
Ndú; lsÍu' ta wkqj fmdf;a .=frla yd .dhl lKavdhula"
ixfla;d;aul miq;," fjia uqyqKq Ndú;h" k¾;kdkql+, .uka
rgdjla jeks oE Ndú; lsÍu
7' iu wdf,dal ;;a;ajhl kdgHh mj;ajdf.k hEu" ix.S;h kdgHfha
wjia:d yd m%;súfrdaë jk whqrlska fhoSu
8' iydkqN+;sh fjkqjg fya;=M,jdoS ùu
176
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² fn%IaÜ kdgH lD;s /ila rpkd lr we;s w;r bka lsysmhla kï
1' o ;%S fmks Tfmrd ^mekai ;=fka l;dj&
2' .e,S,sfhda
3' mqka;s,d
4' osßh uj iy wef.a orefjda
5' wïud
6' fldflaishka fjda¾la i¾l,a $ yqKqjgfha l;dj
7' .=â jquka T*a fiÜiqjdka $ fiÜiqjdkfha hym;a ldka;dj
jeäÿr lshùu i|yd(
1' rxð;a O¾ulS¾;s - kdgH m%fõYh 1 fldgi
2' iqpß; .ï,;a - ngysr kdgH rx. l,dj
we.hSu(
1' fn%IaÜ f.a rx. ffY,sh ms<sn| ieflúka úia;rhla lrkak'
2' fn%IaÜ tmsla rx.h f.dv ke.Sfï oS ;od;au ú>gk wruqK bgq lr .ekSu i|yd
fhdod .;a Wml%u ljf¾ o@
177
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 04 ( kdgH yd rx. l,dj úIhh yd ne|s foaYSh yd úfoaYSh
ixialD;sl yd idudðl miqìu .fõIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 4'11 ( 20 jk Y;j¾Ifha kdgH m%jK;d yd w;a yod ne,Sï idlÉPd
lrhs'
ld,h ( ld,Éfþo 03 hs'
bf.kqï M, (
² wiïu; kdgH ìys ùug n,mdk ,o iudc yd wd¾Òl ;;a;ajh m%ldY lrhs'
² wiïu; kdgHj, úfYaI;d úuihs'
² foia úfoia wiïu; kdgH lrejka ms<sn| wOHhkh lrñka kdgH l,djg
Tjqkaf.ka isÿ jq fiajh w.h lrhs'
² wiïu; kdgH ri ú|shs'
² wiïu; ß;sh wkqidrfhka úúO iudc .eg¨ idlÉPd lrk kdgH ksIamdokh
lrhs'
l%shdldrlu ( ieuqfj,a fnlÜ f.a kdgH y÷kd .ksuq'
.=Kd;aul fhojqï ( ² ieuqfj,a fnlÜ f.a PdhdrEmhla
² fnlÜ ms<sn| j ,shejqkq ,sms f,aLk
ye|skaùu ( ieuqfj,a fnlÜ ms<sn| j yd Tyqf.a lD;s ms<sn| j wOHhkh
lsÍu fuu mdvñka wfmalaId flf¾'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( .%ka: mßYS,kh yd idlÉPd lsÍu
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² 1906 oS wh¾,ka;fha ví,ska kqjr Wm; ,o fnlÜ mdi,a wOHdmkh
,oafoa fmdafgdard rdclSh úoHd,hfha fkajdislj h' mdi,a wjêfha oS Tyq
bf.kSug fuka u l%Svdjg o ymkalï mEfõ h' ví,ska kqjr msysá
Üßksá úoHd,hg we;=<;a jQ fnlÜ m%xY yd b;d,s NdId bf.k l,d
Wmdêh ,nd .;af;a 1927 oS h' 1928 oS Tyqg m%xYfha meßia k.rfha
úYajúoHd,hl bx.%Sis úIh W.kajk lÒldpd¾hjrhl= ùug yels úh'
² fnlÜ f.a kdgH Ôú;hg moku jegqfKa meÍisfha oS h' Tyq tys oS m%lg
idys;H lrejka yd weiqrg jegqKs'
² fnlÜ uq,a wjêfha oS ldjH yd flál;d rpkd lf<a h' 1938 oS Tyqf.a
u¾ms ^Murphy& kï kjl;dj m%ldYhg m;a úh'
² kjl;d" flál;d yd ldjH ks¾udKlrKfha fhfok w;r;=r u Tyq
kdgH rpkhg o fhduq úh' Tyq uq,ska u ,shQ kdgH b,shqf;aßh Eleutheria&
kï jQ w;r th lsisÿ oskl fõosld.; jQfhaj;a uqøKh jQfhaj;a ke;ehs
178
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
i|yka fõ'
² fnlÜ ish m%Odk ks¾udK lD;Ska ish,a, u ks¾udKh lf<a m%xY
NdIdfjks'
² ieuqfj,a fnlÜ kdgH f,dalh ;=< jvd;a ckm%sh jQfha 1952 oS rpkd
lrk ,ÿ j 1953 oS meÍisfha fõosld .; l, f.dafvda tklx W aiting for
Godot& kdgH u.ska h' th iïu; .Kfha kdgH Í;sfhka fjkia jQ w;r
wiïu; .Kfha kdgH úfYaIhla f,i ms<s.eksKs'
² f.dafvda tklx kdgHh úYsIag .Kfha wiïu; kdgHhla jQ w;r th
úúOd¾: f.k fok lD;shla fõ'
² ieuqfj,a fnlÜ úiska rpkd lrk ,o kdgH lD;s lsysmhls'
1' Eletheuria
2' W aiting for Godot
3' Endgame
4' All that fall
5 Krappis Last tape
6' Happy Days
² 1969 oS fnlÜg idys;H iuíkaO fkdfn,a ;Hd.h o ysñ úh'
² fnlÜ f.a kdgH u.ska wiïu; Absurd&$ kdgH ß;sh f,dalhg myiqfjka
u y÷kd .; yels úh' 20 jk ishjfia ueo Nd.h jk úg we;s jk f,dal
uyd ix.%duh;a" wd¾Òl yd foaYmd,ksl w¾nqoldÍ;ajh;a ksid tf;la
mej;s ðú;fha ikaiqka nj wkd.; wfmalaIdjka iy n,dfmdfrd;a;=
iqkajk njla hqfrdamd iudcfha Ôj;a jQ ñksidg oefkkakg úh' fN!;sl
yd wdOHd;añl úm¾hdihka ksid úYd, le<ô,a,lg m;a úisjk ishjfia
hqfrdamSh ñksiqkaf.ka fldgila ;=< my< jQfha ðú;h ms<sn| j w¾:
Y=kH jQ yeÕSï ud,djls'
fujeks wiSñ; wfmalaIdjkaf.ka hq;a ñksidg th bgq lr .ekSug bvla
fkd,efnk f,dalhla ;=< Tyq fndfyda fihska l,lsÍug m;a úh' Tyq
;=< oeä wfmalaId Nx.;ajhla we;s úh' hqfrdamd iudcfha fujeks wdl,am
me;sÍ hk úg th m%ldYhg m;a ùfï tla ud¾.hla f,i wiïu; kdgH
ìys úh'
² fuu ixl,amh m%:u j;djg t<s oelafjkafka 1942 oS we,afnhd leuq
úiska ,shk ,o The Myth of sysipus kï .%ka:fhks'
² fï wkqj wiïu; Absurd Theatre& wN+;rEmS$úldrrEmS hk úúO kïj,ska
ye|skafjk rx. l%uh l=uk wdldrhla .kS o hkak i,ld ne,Sfï oS
ud¾áka tia,ska kï m%lg úpdrlhd The Theatre of Absurd kï .%ka:fhka
lrk meyeos,s lsßu fnfyúka m%fhdackj;a jk nj ie,lsh yels h'
² fuu iïm%odh tf;la mej;s iïu; kdgH wdlD;shg mgyeks fõ' iïu;
fyj;a iqidê; ^well made& kdgHhlg fya;=M, iïnkaO;djh wkqj
ne÷Kq isÿùï moaO;shla yd uq," ueo" w. iys; l:djla wjYH fõ' wiïu;
179
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
kdgHhl we;af;a fndfyda úg ;d¾lsl iïnkaOhla fkdolsk isÿùï
moaO;shls' iïu; kdgHhl rjqï pß; we;akï" wiïu; kdgHhl
we;af;a me;,s pß; h' wiïu; kdgHhla fndfyda úg r|d mj;skafka
ldjHd;aul ixl,am rEm u; jk neúka tajd ri ú|sh hq;af;a ldjHhla
ri ú|sk wdldrfhks'
² by; wdldrfha rx. ffY,shla .;a fuu wiïu; .Kfha kdgHj,ska
fndfyda ÿrg flrefKa l,dlrejd ;ud f.a meje;au ;=<ska ,o wjfndaOh
u; mokï jQ f,dal iajNdjh ms<sn| jq mqoa., ks#Y%s; w;aoelSula bosßm;a
lsÍuhs' fuu kdglj,ska ðú;fha w¾: Y=kH yd w;d¾lsl nj bosßm;a
lsÍu isÿ flf¾'
² wiïu; rx. iïm%odh mokï fldgf.k kdgH rpkd l< f,dj fiiq
kdgHlrejka w;r refïkshdkq cd;sl bhqðka wfhfkiaflda" weußldfõ
tâjâ T,aî" tx.,ka;fha yer,aâ mskag¾" reishdfõ wd;¾ wevfuda*a"
c¾uksfha .+ka;¾ .%dia jeks kdgHlrejka úfYaIfhka i|yka l< yels
h'
² Y%S ,xldfõ o fuu rx. Í;sfhka kdgH /ila ks¾udKh lr we;s w;r
tajd mßj¾;k" wkqj¾;k yd iaj;ka;% ks¾udK jYfhka oelsh yels fõ'
jeäÿr wOHhkh(
1' l,d iÕrdj - 59 l,dmh" Y%S ,xld l,d uKav,fha m%ldYkhls'
2' iqpß; .ï,;a - ngysr kdgH yd rx. l,dj
3' iq.;md, o is,ajd - f.dafvda Wkakefya tklx
we.hSu(
1' ieuqfj,a fnlÜ wkq.ukh l< kdgH iïm%odh ms<sn|+ j meyeos,s lrkak'
2' ieuqfj,a fnlÜ f.a lD;s ms<sn| flá ye|skaùula lrkak'
180
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 05 ( kdgH yd rx. l,dj iïnkaO úúO ks¾udK ridiajdoh yd
úpdrh lrñka Ôú; w;aoelSï fmdaIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 5'1'1 ( ú,shï fYalaiamsh¾f.a cq,shia iSi¾ kdgH fm< ri ú|shs'
ld,h ( ld,Éfþo 09 hs'
bf.kqï M, (
² cq,shia iSi¾ kdgHfha fÄojdplh mqoa., wruqKq w;r .egqul m%;sM,hla f,i
i,lñka ri ú|sh yels nj m%ldY lrhs'
² kdgHfha f;audj i¾jld,Sk ksid th mdGlhdg ri ú|Sug myiq jk nj
ms<s.kshs'
² nDDgia yd ud¾la wekagksf.a ;¾l ú;¾l ,sÅ; j fm< .iajhs'
² nDDgia yd iSi¾ w;r we;s udkqIsl ne|Su w.hhs'
² iudcfha kE u lafIa;%hl mqoa.,hkag tys iudc mKsúvhla we;s nj ms<s.kshs'
l%shdldrlu ( cq,shia iSi¾ ri ú|suq'
.=Kd;aul fhojqï ( ² cq,shia iSi¾ mßj¾;kh - ux.,sld ch;=x.
ye|skaùu ( tx.,ka;fha t<sifn;ka fyj;a t<sin;Sk hq.h" m<uqjk
t<sifn;a /ðkf.a md,k iuh l%s'j' 1558-1603& flakaø fldg
kï lr we;' tfy;a fY%aIaG kdgH lD;s ìys jQ wjêh jkqfha
1580-1604 hq.hhs' ta yefrkakg 1603 isg 1625 olajd rc jQfha
1 jk fÊïia rcq h' ta ld,fhaoS;a bx.%Sis kdgHfha j¾Okh
oelsh yels h' cq,shia iSi¾ kdgH rpkd jQfha 1601 oS h'
ú,shï fYalaiamsh¾ f.a fYdalckl kdgHhla jk fuh úYaj
idOdrK i¾jld,Sk yd i¾jfN!ñl ,laIKj,ska hqla; h'
Tyqf.a cq,shia iSi¾ kdgHh tod fuod ;=r fm%alaIl yd mdGl
riúkaokh oskd.;a úYaj kdgH ks¾udKhla jk w;r" Bg
fya;= mdol jQ lreKq úuid ne,Su fuys oS wfmalaId flf¾'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( lKavdhï" idlÉPd" .fõIK" N+ñld rx.k
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² frdaufha m%n, ck kdhlhl= jQ cq,shia iSi¾f.a >d;kh ms<sn| ft;sydisl
isÿùu m%n, j yd kdfgHdaÑ; j bosßm;a lsÍu ;=<ska mdGl yd fm%alaIl
ck;dj ;=< ;shqKq lïmkhla u;= lrk nj
² fuys oS cq,shia iSi¾ >d;kh jkqfha yqfola wdliañl wkaoñka fkdj
nDDgia" leishia jeks ñ;% uka;%Sjrekaf.a wruqKq yd Tyq f.a wruqK w;r
we;s jk .egqfï m%;sM,hla f,i oelaùu u.ska fma%laIlhd ;=< kdgH
rih ;sõr jk nj
181
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² kdgH .,d hkqfha Wkak;slduh ambitious& yd n,lduh ms<sn| .eg¨jla
Tiafia jqj o" isi¾ yd nDDgia w;r we;s udkqIsl ne|Su fm%alaIlhd ;=<
Ndjuh lïmkhla we;s lrk nj
Wod( iSi¾( " nDDgia Tn;a@ tfykï isi¾ jegqKdfoka ' ' ' ' "
² fuu kdgHfhys f;audj i¾jld,sk yd i¾jfN!ñl ,laIKj,ska hqla;
ksid j¾;udk foaYmd,k ;;a;ajhka o ie,ls,a,g .ksñka th ri ú|sh
yels nj
² nDDgiaf.a yd udla wekagkSf.a wjuÕ=,a foaYk u.ska m< lrkq ,nk
p;=r lÒl;ajh iy Tjqkaf.a uqjÕg kxjk WKqiqï" ixfõoS yd m%n,
m%ldYk" m%Yak lsßï yd ;¾l ú;¾l Tiafia fm%alaIlhd ;=< kdgH rih
wLKav j ckkh jk nj
Wod(
nDDgia( "iSi¾ ug wdorh l< ;rug u ud Tyq .ek je<fmkjd'
Tyq jdikdjka; jQ ;rug ud Tyq .ek i;=gq jqkd' Tyq
ks¾NS; jQ ;rug u ud Tyqg .re l<d' kuq;a ud Tyq urd
oeïud' Tyq Wkak;sldñfhl= ùu ksid'"
² cq,shia iSi¾ kdgHfha pß;j, úúO;ajh yd tu.ska we;s lrkq ,nk
ishqï ufkdaNdjhka fm%alaIl ri úkaokhg fya;= jk nj
² cq,shia iSi¾ kdgHfha NdIdj ldjHuh njlska hq;= ksid fm%alaIlhd ;=<
bka Ndjuh lïmkhla we;s lrk nj
Wod(
ud¾la wekagks( "nDDgia iSi¾f.a iqr¥;hd nj Tn okakjfk'
wfka foúhfka Tyq nDDgiag fudk ;rï wdorh
l<d o@ iSi¾g t,a, jQ myrj,ska lDDr u myr
talhs' nDDgiq;a ;uqkag myr fok nj ÿgqjd u
Tyqf.a yoj; foord .shd' uqyqK i¿fjka jid
.;a Tyq f,a fmrdf.k fmdïfmhs m%;sudj <Õ
weo jegqKd'"
² fiiq fYalaiamshßhdkq kdgHj, fuka u fuys oS wj;dr" wkdjels jeks
w;sudkqIsl n,fõ. fm%alaIlhd ;=< l=;=y,h" úiauh oekúu i|yd fuka
u jia;= úldYhg o bjy,a lrf.k we;s nj
we.hSu(
1' iSi¾f.a uD; foayh f.k tk msßi iuÕ udla wekagkSf.a meñKsu yd Tyqf.a
fõ.j;a yd WKqiqï wjux., foaYkh flá rx.khlska bosßm;a lrkak'
182
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 05 ( kdgH yd rx. l,dj iïnkaO úúO ks¾udK ridiajdoh yd
úpdrh lrñka Ôú; w;aoelSï fmdaIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 5'1'2 ( ú,shï fYalaiamsh¾f.a Tf;f,da kdgH fm< ri ú|shs'
ld,h ( ld,Éfþo 09 hs'
bf.kqï M, (
² Tf;f,da kdgHfha fÄojdplhg fya;= jQfha fm%auh ksid yg.;a B¾IHdj kï
ufkdaNdjh nj m%ldY lrhs'
² fviaäfudakd wysxil yd mú;% fm%aufha ixfla;hla nj ms<s.kshs'
² bhdf.da úiska ie,iqï lrkq ,enQ ÿIag ie,iqï ,sÅ; j fm< .iajhs'
² pß; yiqrejkq ,nkafka uQ,sl ufkdaNdjhka u.ska nj ms<s.kshs'
² fuu kdgHh u.ska pß;hl ÿ¾j,;d u;= jqj o" tys iudc ms<sìUqjla o we;s nj
ms<s.kshs'
l%shdldrlu ( "Tf;f,da" ri ú|suq'
.=Kd;aul fhojqï ( ² kdgH fm< ^Tf;f,da&
ye|skaùu ( fYalaiamsh¾ f.a fYdalckl kdgH w;=ßka úYsIag f,i
ie,flkqfha yeï,Ü" Tf;f,da" cq,shia iSi¾ yd ,sh¾ rc
hk kdgH i;r fõ' Tf;f,da wksla kdgHj,g jvd fjkia
jkqfha th fm!oa.,sl f;audjla ksrEmKh lrk neúka h'
iuyr úpdrlhska olajk wldrhg fuh 17 jk ishjfia
kdgHhlg jvd ióm jkqfha 20 jeks ishjfia kdgHhlg h'
Tf;f,da ;=< we;s jQ ielh ksid ;ud w;sYhska fm%au l< ;u
îß| fviaäfudakdf.a f., isr lr urd oeuQ wdldrh
wkqfõokSh f,i bosßm;a lrñka kdgHlrejd fm%alaIl ri
úkaokh ;sj% lrk whqre wOHhkh lsÍu fuys oS wfmalaId
flf¾'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( lKavdhï" idlÉPd" .fõIK
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² Tf;f,da fviaäfudakdg wjxl j fm%au lrk w;r miq j Tyq ;=< yg.;a
ielh ffjrhlg fmrf<k wdldrh;a" wysxil fviaäfudakd Tjqkaa ú|skq
,enQ fõokdj;a kdgHlrejd bosßm;a lrk wdldrh fm%alaIlhd ;=< Ndjuh
lïmkhla we;s lrk nj
² fviaäfudakd wysxil fuka u mú;% fm%aufha ixfla;hla f,i ksrEmKh
ùu ksid fm%laIlhka ;=< weh ms<sn| wkqmfïh ne|Sula we;s jk nj
183
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² fma%laIl l=;=y,h yd úu;sh okjk wdldrhg bhdf.da ;u ÿIag ie,iqï
l%shd;aul lrk wdldrh kdgHh ;=< ukdj oelsh yels nj
² uQ,sl jYfhka fm!oa.,sl pß;hl ÿ¾j,;d fuu kdgHh u.ska fy<s jqj
o tys iudc ms<sìUqjla o oelsh yels ksid fma%laIlhdg th ;j ÿrg;a
ióm jk nj
² fuu kdgHfhka fm%auh" úYajdih" Wkak;slduh" fødayS nj" B¾IHdj
jeks m%n, ufkdaNdjhka iuQyhla ñksia ika;dkh ;=< l%shd;aul jk
wdldrh olajd we;s nj
² jia;= úldYkfha taldnoaO;dj u.ska kdgHlrejd l%udkql+, isoaê oduhg
.,d hdug bv foñka .egqu Wmßuh olajd f.dv kÕd we;s ksid
fm%alaIlhdg th .%yKh lr .; yels nj
² Tf;f,da kdgHfha jia;= úIh fndfyda ÿrg iajdNdúl;ajhg ióm j
bosßm;a lr we;s w;r wj;dr" wkdjels yd ffofjdam.; isÿ ùï fuys
olakg fkd,enqK o th fm%alaIl ri úkaokhg ndOdjla ù fkdue;s nj
² fm%alaIlhd ;=< Ndj m%ldYkh we;s lrk ldjHuh NdIdjla fuka u
ffki¾.sl j u;= jQ .S ixl,amkd o tys we;s nj
Wod( úf,da .S;h
we.hSu(
1' Tf;f,da ;=< fviaäfudakd ms<sn| ielh l%udkql+, j f.dv keÕSu i|yd
bhdf.da úiska l%shd;aul lrkq ,nk ÿIag ie,iqug wh;a úúO mshjr m%ia;drhlska
olajkak'
184
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 05 ( kdgH yd rx. l,dj iïnkaO úúO ks¾udK ridiajdoh yd
úpdrh lrñka Ôú; w;aoelSï fmdaIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 5'1'3 ( fykaßla bíika f.a ^Henrik Ibsen Et. Dukkehjem& ^fvda,aia
yjqia& kdgHfha isxy, mßj¾;khla jQ rElv f.or kdgH
fm< ri ú|shs'
ld,h ( ld,Éfþo 09 hs'
bf.kqï M, (
² kqjqrd j¾;udk g%ecä kdhsldjla ùug fya;= meyeos,s lrhs'
² kqjqrd fgdaj,aâ .egqu "l=gqïnfha meje;au" ms<sn| .egqula nj ms<s.kshs'
² ri ú|sh yels whqßka f.dvkÕd we;s .egqug wh;a uQ,sl isÿùï ud,dj ,sÅ; j
fm, .iajhs'
² kdgHfha tk ixfla; u.ska Ôjk h:d¾:h fy<s lrk whqre w.h lrhs'
² iudÔh neñj,ska ksoyia ùug kqjqrd .kakd ;SrKh ;=< iudchg mKsúvhla
we;s nj ms<s.kshs'
l%shdldrlu ( "rElv f.or" ri ú|suq'
.=Kd;aul fhojqï ( ² rElv f.or - úð; .=Kr;akf.a mßj¾;kh
ye|skaùu ( f,dalfha úúO rgj, úYaj kdgH fm< mßYS,kh lsÍfuka
wmg Wiia ri úkaokhla ,nd .ekSug yels fõ' 19 jk
ishjfia oS fykaßla bíika ks¾udKh l< rElv f.or kdgHh
kj hq.hl wdrïNhls' tkï h:d¾:jdoS kdgH l,dfõ bosß
mshjrls' fï u.ska fm%alaIl ri úkaokh o úma,ùh fjkilg
Ndckh úh' n¾kdâ fIda mejiQ wdldrhg "bíikaf.a
kdgHhla krUkakg hk tl o;a fodia;r flfkla .djg
hkj jf.a yßu Woafõ.ldßhs ' ' ' ta jf.a u" fõokdldßhs'"
ñka fmkS hkafka bíikaf.a fuu kdgHh o wm ðj;a jk
wdldrh .ek wm ;=< u .eUqßka u m%Yak lsßula lrùug
i,iajkq ,nk njhs' ta ksid u fuu.ska fm%alaIl ri
úkaokfha o ienE fjkila isÿ jQ wdldrh ms<sn| j isiqkag
wjfndaO lr oSu fuys oS wfmalaId flf¾'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( lKavdhï" idlÉPd" .fõIK" rx.k N+ñld
185
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² fkda¾ùðhdkq kdgHlrejl= jQ fykaßla bíika h:d¾:jdoS kdgH iïm%odfha
mshd nj
² 19 jk ishji jk úg tx.,ka;fha fma%laIlhd tf;la ri ú|s t<sifn;Sk
kdgH o" 18 jk isjhfia oS m%xYfha yd c¾uksfha fma%laIlhka ri ú|s
frduekaála kdgHh o wNdjhg m;a jQ w;r" fuys oS bíika fma%laIlhskaf.a
ri úkaokh i|yd hq.fha wjYH;dj wkqj h:d¾:jdoS kdgH l,djg
t<eô nj
² kdgHlrejd kqjqrd ^fkdard& pß;h ;u ieñhd jk fgdaj,aâ fy,au¾
iuÕ .; lrk Ôú;fha oS weh uqyqK fok isÿùï u.ska fm%alaIlhd ;=<
kdgH rih m%n, j u;= jk whqßka bosßm;a lr we;s nj
² fuys oS kqjqrd lD.aiagdâf.ka ryfia ,nd .;a Kh" Kh m;%hg fydr
w;aika fhoSu jeks w;S;fhaoS isÿ ù yudr jQ isÿùï kdgHlrejd fy<s
lrkqfha mYapd;a oDIaá l:k l%uh ^w;S; isÿùï fy<s lsßu i|yd
kdgHlrejd fhdok Wml%u& u.ska jk w;r tu.ska l=;=y,h cks;
lrñka fm%alaIl ri úkaokh ;Sj% jk nj
Wod( "kqjqrd( ^ÿlska w~kakg fmr&
ta ryi ' ' ' uf.a i;=g;a" wdvïnrh;a fjkqfjka ;snqK
tl u jdish" wya bjrhs! thd fïl oek.;af;d;a' ' ' !
fï ;rï u mdÉp,a úêhg oek.;af;d;a ' ' ' ' Tfyf.a
láka u tal oek.;af;d;a" udj ms<sl=,a lrdú'"
² fgdaj,aâ fuf;la ;ud iuÕ ðj;a ù we;af;a wuq;af;l= f,i nj kqjqrdg
wjidkfha oS wjfndaO lr .ekSug bjy,a jk kdgHfha iuia; .,d hEu
u.ska wNsfm%a; kdgH rih fm%alaIlhdg ,nd fok nj
Wod( "kqjqrd( ^lndh weÕ,d .ksñka&
wuq;af;l=f. lduf¾ /hla .; lrkakg ug mq¿jka
lula keye'"
² m%Odk pß; hq.,h yefrkakg lD.aiagdâ" fodia;r rkala" ,skafv ñh
jeks iSñ; pß; lSmhla msßueiqïodhl f,i fhdod .ksñka kdgHfha
tald.%;dj wdrlaId ùu ksid ri úkaokhg uyÕ= wjia:djla ie,iS we;s
nj
² Ôjk h:d¾:h ldjHuh f,i ksrEmKh lsÍu i|yd kdgHlrejd k;a;,a
.i" fi,a,ï we÷u" uelrEka" ;rka;,d kegqu jeks ixfla; Ndú; lsÍu
u.ska kdgHh mqrd ishqï rihla .eí ù we;s nj
186
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² ;d;a;aúl Í;shg wkqj jHjydr NdIdj fhdod ;snqK o th ldjHuh yd
jHx.d¾:j;a NdIdjla jQ ksid fm%alaIlhd ;=< tu.ska wjia:dfjdaÑ; j
W;am%di rihla o we;s lrk nj
Wod( lD.aiagdâ( "oeka uu uqyqÿn;a fj,d úkdY fjÉÑ kejl" l|la
nodf.k mK fír.kak oÕ,k ñksfyl=g fofjks
keye'"
² kQ;k g%ecä kdglhla f,i y÷kajd osh yels fuu kdgHfha oS ñksid
uqyqK fok fÄoh fi!kao¾hd;aul j bosßm;a lr we;s nj" tkï woaN+;
isÿùï" w;s kdgl wjia:dj,ska f;dr j ienE Ôú;fha pß; ix>Ügkfhka
fma%laIl lïmkh we;s lrñka ri ú|Su isÿ lr we;s nj
we.hSu(
1' mYapd;a oDIaá l:k l%uh Ndú; lrkq ,nk wjia:d úia;r lrñka ta u.ska
fm%alaIl ri ú|Su we;s jk whqre meyeos,s lrkak'
2' h:do¾YS kdgH Í;sh hkak" "rElv f.or" kdgHh ksoiqka lr .ksñka myokak'
187
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 05 ( kdgH yd rx. l,dj iïnkaO úúO ks¾udK ridiajdoh yd
úpdrh lrñka Ôú; w;aoelSï fmdaIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 5'1'4 ( ihsuka kj.;af;a.uf.a iqn iy hi kdgHh ri ú|shs'
ld,h ( ld,Éfþo 09 hs'
bf.kqï M, (
² hi,d,l;siai rcqf.a pß;h fm%alaIl ri ckkh jk wdldrhg ks¾udKh lr
we;s nj m%ldY lrhs'
² rcqf.a pß;h yd wud;H uKav,h u.ska mj;akd md,k ;ka;%h Wmydihg
,lajk nj ms<s.kshs'
² kdgHfha úúO wjia:dj, oS fhdod .kq ,nk ldjHuh yd jHjydr nia jyr
iys; ixjdo ,sÅ; j fm< .iajhs'
² hi,d,l;siai yd iqN hk pß; w;r fjkialï olajhs'
² kdgHfha f;audj j¾;udk iudchg o wod< nj ms<s.kshs'
l%shdldrlu ( iqn iy hi ri ú|suq''
.=Kd;aul fhojqï ( ² iqn iy hi kdgH fm<
² wNskh 9 l,dmh ,smsh
^msgq 63-97&
ye|skaùu ( ye;a;Ej oYlfha oS ksIamdokh jQ iqn iy hi isxy, kdgH
l,dfõ jeo.;a ikaêia:dkhla i,l=Kq l< w;r th fm%alaIl
ri úkaokhg md;% ùug fya;= jQ lreKq wjOdkh lsÍu fuys
oS wfmalaId flf¾'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( lKavdhï" idlÉPd" .fõIK
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² ft;sydisl l;d mqj;la weiqre fldgf.k j;auka foaYmd,k miqìu o
úksúo oelsh yels wdldrhg kj w¾: l:khla iys; j iqN iy hi
ks¾udKh lr we;s ksid th fm%alaIl wdl¾IKh oskd .;a nj
² hi,d,l;siai rcqf.a pß;h ixlS¾K ufkdaNdjhkaf.ka hq;= j ks¾udKh
lr ;snqK o th .eUqre ydiHfhka hq;= j fõosldj u; ksrEmKh lsÍu
fya;=fldg f.k fm%alaIl ri úkaokh ;sj% jq nj
² hi,d,l;siai rcq yd ne÷Kq uOqf,d,a nj rdcH;ajhg fkd.e<fmk
wiïu; p¾hdjka" Ôú;h foi Y=kH;ajfhka hq;= j ne,Su wdoS pß;
,laIK tu pß;h flfrys fm%alaIlhd weo ne| .ekSug iu;a ù we;s nj
188
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² rcq m< lrk kEu woyila wkqu; lrk wud;H uKav,h u.ska mj;sk
md,k ;ka;%h Wmydihg ,la lsÍfï W;aidyh fm%alaIl ri úkaokh ;Sj%
lsÍfï ,d ;jÿrg;a fya;= jk nj
² hi,d,l;siai rcq iqN kï oajdr md,lhdg iudk rEm iajNdjfhka
hqla; ùfï fya;=fjka we;s jk wkkH;dj ms<sn| .eg¨j" tkï rcq oajdr
md,l fjia .ekSu yd oajdrmd,l rcq f,i fjia .ekSu wrNhd fm%alaIlhd
;=< kdgHuh W;am%dihla f.dvkef.k nj tu.ska fm%alaIl l=;=y,hla
o ckkh jk nj
² úlghka fuka yeisfrk wud;H uKav,h u.ska ydiH rih we;s fjk
w;r le,E Nghka fia isák f.da;%sl ler,slrejkaf.a l%shdldrlï u.ska
md,k ;ka;%hg tfrys j kef.k úfrdaOh o" rc jdi, ;=< oajdrmd,l
fia ler,s kdhl N+ñldj ryiska mj;ajdf.k hk iqN f.a l%shdldrlï
o fm%alaIl wjOdkh oeä f,i r|jd .kakd nj
² ft;sydisl miqìulg wh;a rdclSh pß; fuka u oeis oiqka" pr mqreIhka"
ler,s lrejka jeks pß; yeisfrk whqre yd Tjqkaf.a ufkdaNdj
fm%alaIlhdg rihla ,nd fok nj
² úo.aO fuka u jHjydr ni o kdfgHdaÑ; ldjHuh" W;am%did;aul yd
wjia:dfjdaÑ; f,i fhdod ;sîu fma%laIl ridiajdohg fya;= ù we;s nj
Wod(
iqN rc( "udf.a wud;Hjreks" f;dm iqjfia ie;mqfkdao - ri
kyr mskd hk wdydrfhka ;Dma;su;a j .sh f;dm fid|
isysk olsñka .=jka lrKï .iñka" mdfjñka ukdj
ie;mqfka hhs yÕsñ'"
² jkaosNÜghkaf.a m%Yia;s .dhkdj,ska wdrïN jk kdgHfha iuia; NdIdj
Yío rifhka hqla; jk w;r l<lsreKq rc flfkl=f.a Ñ;a; ix;dmh
ms<sìUq lrk iqkaor jd.a ud,djlska o iukaú; ùu ksid iqN iy hi
kdgH ;=<ska fm%alaIlhdg fi!kao¾hd;aul wkqN+;shla ,efnk nj
hi,d,l ;siai rcq
"wms Tlafldu u;a fj,d ' ' ' ' w¾:fhka u;a fj,d' O¾ufhka u;a fj,d'
n,fhka u;a fj,d' moúj,ska u;a fj,d' Tlafldu wjkay,l kdv.ula
ú;rhs' úys¨jla ljglula ú;rhs' ux fydhd .sfha ðú;fha w¾:h'
tafla w¾:hla keye' Y=kH;ajh ú;rhs'"
we.hSu(
1' ft;sydisl uQ,dY%hlska l;djla fyda isÿùula f;dardf.k flá rx.hla ks¾udKh
lrkak'
189
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 05 ( kdgH yd rx. l,dj iïnkaO úúO ks¾udK ridiajdoh yd
úpdrh lrñka Ôú; w;aoelSï fmdaIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 5'2'1 ( ú,shï fYalaiamsh¾f.a cq,shia isi¾ kdgH fm< rx.hla njg
m;a lr we;s wdldrh úu¾Ykh lrhs'
ld,h ( ld,Éfþo 06 hs'
bf.kqï M, (
² cq,shia iSi¾ kdgH fm< id¾:l rx.hla njg m;a ù we;s nj m%ldY lrhs'
² th fõosldj u; m%n, rx.hla njg m;a ù we;s nj ms<s.kshs'
² fuu fm< ;=< we;s id¾:l ksIamdokhlg fya;=jk ,laIK ,sÅ; j fm<
.iajhs'
² iSi¾ yd nDDgia hk pß; oajhu fuu kdgHfhys m%Odk pß; nj ms<s.kshs'
² j;auka iudcfha foaYmd,k pß; yd kdgHfhys tk pß; w;r iudk;d we;s
nj ms<s.kshs'
l%shdldrlu ( cq,shia iSi¾ fm< fõosldjg
.=Kd;aul fhojqï ( ² cq,shia iSi¾ mßj¾;kh - ux.,sld ch;=x.
² cq,shia iSi¾ kdgHh ms<sn| ú.%yh - ^fmrjok&
ye|skaùu ( fYalaiamsh¾f.a cq,shia iSi¾ kdgHh m%n, l;d jia;=jla iys;
kdgHhls' ta ksid u tys fm< fõosldj u; m%n, rx.hla
ks¾udKh lsÍug iu;a úh' fuu kdgH fm< rx.hla njg
m;a ù we;s wdldrh úu¾Ykh lsßu fuys oS wfmalaId flf¾'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( lKavdhï" idlÉPd" .fõIK" ùäfhda mg m%o¾Ykh" N+ñld
rx.k
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² cq,shia iSi¾ kdgHh fõosldj u; wdrïN jQ wjia:dfõ isg uqLH wruqK
lrd fõ.fhka úldYkh jk kdgHhla nj tys fm< msßlaiSfuka meyeos,s
jk nj
² jir foll ld,hla ;=< isÿ jQ ft;sydisl isÿùï ud,djla osk yhla
we;=<; isÿ jk fia fmf<ys ks¾udKd;aul j fm< .iajd ;sîu ksid"
kdgHh krUk úg fm%alaIlhdg ld, tald.%;dj ukdj oefkk nj
² cq,shia iSi¾ kdgHfha wdrïNl o¾Ykh fm%alaIlhd ;=< W;am%dih yd
ydiH okjk w;r iSi¾f.a iïm%dma;sh olajd B<Õ o¾Ykh o kdgHuh
wdldrhg f.dvk.d we;s nj
190
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² cq,shia iSi¾ kdgHh iajdNdúl;ajfhka wE;a jQ ldjHuh wdldrhlg
wh;a nj tys niajyfrys fndfyda ÿrg ldjHuh yd ßoauhdkql+, njla
olakg we;s nj"
² Ydia;%lrejd f.a ud¾;= 15 wkdjelsh" f.rú,s y~ yd wl=Kq .eiSï ueo
leishia" isifrda yd leiald f.a l=uka;%K" le,s*¾kshd f.a isyskh jeks
wjia:djka fõosldj u; bosßm;a lrk wdldrh ;=< .+V fuka u
fi!kao¾hd;aul njla oelsh yels nj
² nDDgia yd msßi iSi¾ >d;kh l< wjia:dj fõosldj u; w;s m%n, j
ksrEmKh lr we;s nj
^Wod(m<uqj liald o ta iuÕ u fiiafida o iSi¾g wks;s' nDDgia wjidkfha
iSi¾g wkshs'&
² tu >d;k cjksldj ;=< iSi¾ yd nDDgia w;r we;s in|;dj o W;am%did;aul
j yd wkqfõokSh f,i kdgHlrejd fõosldj u; ks¾udKh lr we;s nj
Wod( iSi¾
"nDDgia Tn;a@ tfykï isi¾ jegqKfoka' "
^Et tu, Brute? Then fall Caesar&
² cq,shia iSi¾ kdgHfha l+gm%dma;s folla ;sîu úfYaI;ajhla nj
tkï iSi¾ >d;kh iy udla wekagksf.a wjuÕ=,a foaYkh nj
² udla wekagks f.a wjuÕ=,a foaYkfhka wk;=re j fÄokSh ùrhd jk
nDDgiaf.a jeàu wdrïN jk nj
² fõosldj u; wm olsk fuu kdgHfha ùrhd iSi¾ nj;a" fÄokSh ùrhd
njg m;a jkqfha nDDgia nj;a fm< ;=<ska meyeos,s jk nj
² f.rú,s" wl=Kq .eiSï" T¾f,daiq iSkq y~ jeks oE oelaùu i|yd úúO y~
Wml%u Ndú; lr we;s nj
² iSi¾f.a iïm%dma;sh iSi¾ m%uqL msßi lemsfgda,hg hdug fmr uOqú;
mqrk wdldrh" isi¾ fifkÜ iNdj weu;Su" nDDgia iy udla wekagks
ck;dj weu;Su" msßi iSi¾f.a uD; foayh f.k tk wjia:dj jeks iuQy
rx.k ukdj yiqrejd we;s nj
² nDDgia yd udla wekagksf.a wjuÕ=,a foaYkhka fõosldj u; fm%alaIl
wjOdkh oskd .kakd whqßka m%n, l:k yd NdId Wml%u Ndú; lrñka
yiqrejd we;s nj
² t<sifn;Sk hq.hg .e<fmk iy kdgHfha wre; l=¿ .kajk wdldrhg
rx. jia;%dNrK" rx. miq;," ix.S;h jeks wdkqIx.sl l,djka fhdodf.k
we;s nj
² fuu kdgHfha wxl 5 la we;s w;r tajdg wh;a o¾Yk ^cjksld& we;s nj
we.hSu(
1' cq,shia iSi¾ kdgHfha m%n, yd kdfgHdaÑ; cjksldjla rÕ olajkak'
2' cq,shia iSi¾ kdgH fm<ska lshefjk l;dj ieflúka ,shkak'
191
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 05 ( kdgH yd rx. l,dj iïnkaO úúO ks¾udK ridiajdoh yd
úpdrh lrñka Ôú; w;aoelSï fmdaIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 5'2'2 ( ú,shï fYalaiamsh¾f.a Tf;f,da fyj;a jeksisfha hjkhd
kdgH fm< rx.hla njg m;a lr we;s wdldrh úu¾Ykh
lrhs'
ld,h ( ld,Éfþo 06 hs'
bf.kqï M, (
² Tf;f,da kdgH fm< id¾:l rx.hla njg m;aù we;s nj m%ldY lrhs'
² th fõosldj u; fm%alaIlhdg ixfõoS jk wdldrhg ksIamdokh l< yels
kdgHhla nj ms<s.kshs'
² Tf;f,da fm< u.ska id¾:l ksIamdokhla l< yels njg idOl ,sÅ; j olajhs'
² Tf;f,da kdgHfhys tk wysxil fviaäfudakd iy ÿIag bhdf.da hk pß;j,
uQ,sl ,laIK ms<sn| j úuihs'
² fõosldj u; olsk Tf;f,da kdgHfha iudc mKsúvhla we;s nj ms<s.kshs'
l%shdldrlu ( Tf;f,da fm< fõosldjg
.=Kd;aul fhojqï ( ² Tf;f,da mßj¾;kh - fla'Ô' lreKd;s,l
ye|skaùu ( ú,shï fYalaiamsh¾ f.a Tf;f,da kdgHh 1604 oS rpkh lr
we;' th tx.,ka;fha .af,daí rÕyf,a rÕ olajkq ,enQ
ckm%sh kdgHhls' fjksisfha ùoshlska werö" Tf;f,da úiska
fviaäfudakd f., isrlr urd oeófuka wk;=re j ;ud o
lsßÉÑfhka wekf.k osú f;dr lr.;a wdldrh ksrEmKh
lrk kdgH fm< rx.hla njg mßj¾;kh ù we;s wdldrh
úu¾Ykh lsÍu wfmalaId flf¾'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( lKavdhï .fõIK" idlÉPd" ùäfhda mg m%o¾Ykh" N+ñld
rx.k
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² Tf;f,da kdgHfha rx. ffY,sh iajdNdúl;ajfhka wE;a jQ ldjHuh
wdldrhlg wh;a nj
² tys nia jyfrys fndfyda ÿrg ldjHuh yd ßoauhdkql+, nj olakg we;s
w;r tys rx.kh ;=< f,dal O¾ó yd kdgH O¾ó ñY%Khla fuka u w;s
kdgl rx. ,laIK o oelsh yels nj
² ixjdo ;=< ldjHuh ,laIK fuka u WÉpdrKfha oS hï ßoauhdkql+,
njla we;s nj
192
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² Tf;f,da pß;hg .e<fmk wdldrhg m%n, kdfgHdaÑ; wjia:dj, oS
Ndjd;sYh rx.khla fm< ;=<ska wfmalaId lrk nj
Wod( Tf;f,da
"wfyda" Ydm ,enQ ' ' ' ' Ydm ,enQ wOuhd' hlaIfhks" ug li myr
oSm,a,d' fï osjHuh o¾Ykfhka udj bj;g .ks,a,d'
yq<Õska udj bnd.df;a .yf.k m,h,a,d' f.kao.ïj, oud udj
mqÉp, odm,a,d'"
² uq,a ld,fha oS ldka;d pß; o msßñka úiska rÕmd we;s nj' fndfyda úg
fviaäfudakd jeks ;reK ldka;d pß; msßñ <uqka úiska rÕmd we;s nj
² 1594 oS peïn¾f,aka idñjrhd f.a kdgH lKavdhfï idudðlhl= jQ
fYalaiamsh¾ Tf;f,da jeks kdgH o .af,daí rÕyf,a rÕ olajd we;s nj
² Tf;f,da jeks fYalaiamsh¾ f.a kdgHj, msßñ we÷ï i|yd fndfyda ÿrg
bosßmi újD; jQ lndh o ^vj,á& oKysi olajd fldg jQ l,siula o"
ll=,a i|yd os. fïia o m<|skq ,enQ nj
² fviaäfudakd jeks ldka;d pß; i|yd os. t,a,d jefgk .jqu Ndú; jq
w;r tys Wvq fldgi weÕg ;o ù" mmqj fldgi iu;,d f,i flat& msysá
nj bK fldgfia os .jqu m<,a ù my;g t,a,d jefgk fia ilia lr
we;s nj iy msßñ we÷ïj, fn,a, jfÜ /,s iys; ;o fld,rhla ^ruff&
we;s nj
² .af,daí rÕy, wgmÜgï f.dvke.s,a,la nj;a tys m%Odk ;srhla fkdjQ
nj;a fõosldj we;=<g jkakg fõosldj yd wOHhkd.drh fjka lrk
;srhlska wdjrKh jQ nj;a ^study& Tf;f,da jeks kdgHj, ryia isÿùï
tys ksrEmKh lr we;s nj;a" Bg Wäka ne,alkshla we;s nj;a Bg;a
miqmiska fkam:Hd.drh we;s nj;a o; hq;= nj
² rx. N+ñfha lïlre ck;dj i|yd isgf.k kdgH keröug ìï uÜgfï
wjldYhla ^pit& ;snQ nj
² úÿ,s wdf,dalh fkdue;s jQ ksid osjd ld,fha oS Tf;f,da jeks kdgH rÕ
olajd we;s nj iy tys oS rd;%sh oelaùug mkaoï" bá mkaoï jeks oE Ndú;
lr we;s nj
Wod( 1 wxlh" o¾Ykh II - Tf;f,da iy bhdf.da o mkaoï .;a
fiajlfhda o isá;s'
² o¾Yk i|yd fõosld miq;, yd úúO rx. WmlrK Ndú; lr we;s nj
Wod( Tf;f,da kdgHfha n,fldgq ud<s.fha ksok ldurhla
fviaäfudakd wef|a ksoñka isáhs' mykla oe,a fõ'
we.hSu(
1' Tf;f,da kdgHfha l;d mqj; mokï fldgf.k j;auka iudcfhys oelsh yels
Bg iudk l;d mqj;la flá rx.hla fia ks¾udKh lrkak'
193
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 05 ( kdgH yd rx. l,dj iïnkaO úúO ks¾udK ridiajdoh yd
úpdrh lrñka Ôú; w;aoelSï fmdaIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 5'2'3 ( fykaßla bíikaf.a "Ed Dukkehjema" kdgHfha mßj¾;khla
jQ rElv f.or kdgH fm< rx.hla njg m;a ù we;s wdldrh
úu¾Ykh lrhs'
ld,h ( ld,Éfþo 06 hs'
bf.kqï M, (
² rElv f.or kdgH fm< id¾:l rx.hla njg m;a l< yels nj m%ldY lrhs'
² fuu kdgHh ;d;a;aúl rx. ffY,sfhka hq;a kdgHhla nj olajhs'
² rElv f.or kdgH fm< ;=< we;s id¾:l ksIamdokhl ,laIK ,sÅ; j olajhs'
² fõosldj u; olsk kqjqrd pß;fha úfYaI ,laIK w.hhs'
² rElv f.or fõosld kdgHfhys Ndú; lrkq ,nk ixfla;j, iudc wre;a o
we;s nj ms<s.kshs'
l%shdldrlu ( rElv f.or fm< fõosldjg
.=Kd;aul fhojqï ( ² rElv f.or - úð; .=Kr;akf.a mßj¾;kh
ye|skaùu ( bíika úiska wrUkq ,enQ h:d¾:jdoS kdgH iïm%odh iuÕ
Tyq úiska Ndú;hg .kq ,enQ ;d;a;aúl rx. ffY,sh fuu
kdgHfha oS meyeos,s j oel .; yels h' ta wkqj fuu fm<
rx.hla njg m;a jQ wdldrh úu¾Ykh lsÍu fuys oS wfmalaId
flf¾'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( lKavdhï" idlÉPd" .fõIK" ùäfhda mg m%o¾Ykh" N+ñld
rx.kh
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² h:d¾:jdoS kdgHhla jQ fuys jia;= úIh yd f;audj iuld,Sk iudch
;=<ska Wlyd .ekSu ksid Bg WÑ; rx. ffY,sh f,i ;d;a;aúl rx.
ffY,sh fhdod f.k we;s nj
² fmf<ys tk .egqu fõosldj u; m%n, j ksrEmKh l< yels nj
² kqjqrd" fgdaj,aâ iy fiiq pß; rÕmdk k¿ ks<shka pß;fha ufkdaNdjhka
u; = jk wdldrhg tkï wNHka;r rx.khl fhfok nj
^iageksia,õialsf.a rEmK úê l%uh&
² kdgHfha ish¨ isÿùï ksji wNHka;rfha isÿ jk nj
² ;d;a;aúl ffY,sfha kdgHhla jqj o k¿ ks<shka ;u pß;hkays Ndj
m%ldYkhg bjy,a jk ixjdo WÉpdrKfha oS m%n, tfuka u WÑ; y~
194
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
yd iajr ^tone& Ndú; lrk nj
Wod( "fy,au¾(
kqjqrd! kqjqrd! ^jgmsg n,ñka&
tfyu msáka ysia' thd ;jÿrg;a fufya keye' ' ' ' ta wdYap¾hh'"
² mYapd;a oDIaá l:k Í;shg wkqj isÿùï úldYkh ùu ksid fm%alaIl
l=;=y,h r|jd .; yels nj
² kdgHh .,d hEfï oS tys ksrEms; mka;s mokug ^uOHu mka;sh& WÑ;
ßoauh k¿ ks<shka úiska rx.kfha oS r|jd .; hq;= nj
² ;%sudK miq;, iy iajdNdúl rx. NdKav fhdod f.k we;s nj
Wod( fïi" mqgq" l+v" fidamd" msÕka fldamam" fmd;a" w,audß jeks NdKav
² ;d;a;aúl iïm%odfha kdgHhla jqj o k;a;,a .y" uelrEka" jeks jia;+ka
kdgHfha úúO wre;a ixfla;j;a lsßu i|yd fõosldfõ oS Ndú; lrk
nj
² kqjqrdf.a pß;fhys wNHka;r ufkdaNdjhka u;=lr .ekSu i|yd ;rka;,d
kegqu fhdod f.k we;s nj
Wod( ^rkala mshdfkdaj jdokh lrk w;r kqjqrd msiaiq wdfõYhlska
kghs ' ' ' ' &
² kdgHfha we÷ï me<÷ï iajdNdúl iïm%odhhg wkqj fhdodf.k we;s nj
Wod( ^msg;g hk úg w|sk lndh iy f;dmamsh w;e;s j fy,au¾ lkaf;dare
ldurfhka msg fjhs'&
² y~ Wml%u o kdgHfha w¾:h i|yd fõosldj u; oS Ndú; lrk nj
Wod( ^my;ska we;s m%Odk fodr jik y~ wefia'&
² rElv f.or kdgHh 1987 oS Y%S ,xldfõ o" 1993 oS ialekaäfkaúhdfõ oS
iaúvka niska o úð; .=Kr;ak kdgHlrejd úiska ksIamdokh lr we;s
nj
² fuh wxl ;=kl kdgHhla nj
² ix.S;h fhdod .ekSfï oS iajdNdúl yd wjia:dkql+, j fhdod f.k we;s
nj
Wod( ^fy,au¾ mshdfkdaj jdokh lrk w;r kqjqrd kghs'&
² fuu kdgH fm< úúO rgj, ksIamdokh lsÍfï oS fmf<ys w¾: l:k
fjkialïj,g Ndckh ù we;s nj" fuys wjika o¾Ykh uy;a
wdkafoda,khg ,la jQ neúka c¾uksfha oS th fjkia l< o rplhd Bg
tfrys jQ nj
we.hSu(
1' "rElv f.or" kdgHfhys wjidk Nd.h rÕ olajkak'
2' "rElv f.or" kdgHfhka h:do¾YS Í;sh biau;= jQ wdldrh úia;r lrkak'
195
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 05 ( kdgH yd rx. l,dj iïnkaO úúO ks¾udK ridiajdoh yd
úpdrh lrñka Ôú; w;aoelSï fmdaIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 5'2'4 ( ihsuka kj.;af;a.u f.a iqn iy hi kdgH fm< rx.hla
njg m;a lr we;s wdldrh úu¾Ykh lrhs'
ld,h ( ld,Éfþo 06 hs'
bf.kqï M, (
² iqn iy hi kdgH fm< id¾:l rx.hla njg m;a ù we;s nj m%ldY lrhs'
² hi,d,l;siai rcq f.a pß;h fõosldj u; m%n, j ksrEmKh jk nj ms<s.kshs'
² fuu fm< ;=< oelsh yels id¾:l ksIamdokhlg fya;= jk ,laIK ,sÅ; j
fm< .iajhs'
² pß; ,laIK ishqï j ksrEmKh lsßu i|yd wNHka;r rx.kh k¿jdg wjYH
nj ms<s.kshs'
² hq.fha iudc wjYH;d y÷kd .; fkdyels md,lhska fõosldj u; rElv pß;
fia ydiHhg ,la jk nj ms<s.kshs'
l%shdldrlu ( iqn iy hi fm< fõosldjg
.=Kd;aul fhojqï ( ² iqn iy hi kdgH fm<
ye|skaùu ( 1974 oS Y%S ,xldfõ .ï kshï.ï isidrd rx. .; jQ fuh
id¾:l kdgH ksIamdokhls' id¾:l kdgH fm<la fõosldj
u; id¾:l ksIamdokhla njg m;a ùu ksid th ye;a;Ej
oYlfha kQ;k isxy, kdgH l,dfõ ikaêia:dkhla njg
m;a úh' fuu kdgH fm< tf,i rx.hla njg m;a jQ
wdldrh úu¾Ykh lsÍu fuys oS wfmalaId flf¾'
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² iqn iy hi kdgHh tla;rd ÿrlg w¾O fY,s.; ,laIK fmkakqï lrk
w;r tys we;=<;a ixjdohkays merKs yd kq;k nia jyr WÑ; wdldrhg
ldjHuh f,i ks¾udKh lr we;s nj
² hi,d,l;siai rcqf.a N+ñldj ydfiHda;amdol j ksrEmKh l< o" tys
ishqï ufkdaNdjhka u;= jk whqßka wNHka;r rx.khla ^inner acting &
k¿jdf.ka wfmalaId lrk whqßka kdgH fm< rpkd ù we;s nj
^Wmd,s w;a;kdhl" ihsuka kj.;af;a.u" Y%Shka; fukaäia jeks m%ùK
k¿jka fuu N+ñldj fï olajd ksrEmKh lr we;'&
196
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² hi,d,l;siai rcqf.a N+ñldj ishqï f,i ksrEmKh l< hq;= wdldrh
fmf<ys rx. úOdkj,ska meyeos,s jk nj
^"uOq mqrjd oS fiaúldj .sh miq rc fõosldfõ fl<jrg meñK uOq ú;
f;d, .dñka lsisjla l,amkd lrhs' fï w;r fõosldj msgqmi o¾Ykh
fjkia fõ' ' ' ' ' ' rc;=ud ysf;a fodïki my lrkakg fuka uOq n÷k
iïmQ¾Kfhka ysia fldg wuq;= bßhõjlska wud;H uKav,h foi yefrhs'
oeka Tyq fjßu;a j ys|shs'&
msgqj 17
² wud;H uKav,h ksrEmKh lsÍfï oS ydiH u;= lsÍu i|yd w;sYfhdala;sh
yd w;s kdgl iajrEmh o fhdod f.k we;s nj
² ydiH rih we;s lsÍu i|yd mqkrela;sh jeks NdId Wml%u fõosldj u;
Ndú; lrk nj
Wod(
weu;sjre( "tfiah uyrc
tfiah uyrc
le/,a, u¾okh l< hq;=hs$$"
² iuia; ksIamdokh ;=< Bg .e<fmk ßoauhla we;s nj
² k¿ ks<shka f.a lg y~ m%n, j yd Ndjd;añl j fhdod f.k we;s nj
² kdgHfhys k¿ ks<shka fõosldj u; ia:dk.; lsÍfï oS rx.hg WÑ;
f,i fufyhjñka rx. úkHdih ks¾udKh lr we;s nj
Wod( weu;s uKav,h yd rc
le,E Ng msßi
rcq yd odish
² kdgH ;=< rx. mru ix.S;hla tkï wjia:d ;Sj% lrk ix.S;hla fhdod
we;s nj
Wod( jkaosNÜg m%Yia;s .dhkd
² kdgHfhys tk úúO kdfgHdaÑ; wjia:djkag WÑ; whqßka wNskh yd
k¾;k wx. fhdod f.k we;s nj
Wod( rcq yd iqnf.a ìß| yuqj
² rdclSh miqìu uQ¾;su;a jk wdldrhg rx. jia;%dNrK yd rx. NdKav
ks¾udKd;aul j fhdod f.k we;s nj
Wod( rcq f.a ihkh yd isxydikh tl u NdKavhla f,i ks¾udKh lr
;sîu
197
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² rx.df,dalh WÑ; yd ks¾udKd;aul f,i fhdod .kakd nj
Wod( ^iqn iy i.hska fõosldfõ bosßmi wdf,dalOdrdfõ&
kdgHh werfUk úg ..k ;srh u;ska l%ufhka fõosldfõ miqìu
wdf,dalu;a fõ'
² cjksldjla udre lsÍfï oS fma%laIlhskaf.a wjOdkh kdgHh ;=< wLKav
j r|jd .ekSu i|yd o rx.df,dalh Ndú; lr we;s nj
Wod( ^rcq f.a l:kfha oS miqmi fõosldfõ rdc iNdj fjkia fldg
iqnf.a ksji ilia fõ'&
we.hSu(
1' "iqn iy hi" kdgHfha jvd;a kdfgHdaÑ; jQ wjia:djla ri úkaokh lrkak'
2' ";;ald,Sk iudc újrKhla kdgHfhka ms<sìUq fõ'" iqn iy hi kdgH weiqre
lr .ksñka újrK lrkak'
198
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 05 ( kdgH yd rx. l,dj iïnkaO úúO ks¾udK ridiajdoh yd
úpdrh lrñka Ôú; w;aoelSï fmdaIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 5'3'1 ( cq,shia iSi¾ kdgHh mßYS,kfhka kj Ôjk oDIaáhla we;s
lr .kshs'
ld,h ( ld,Éfþo 06 hs'
bf.kqï M, (
² cq,shia iSi¾ kdgHfhka fy<s jk ðjk oDIaáh m%ldY lrhs'
² iSi¾ yd nDDgia w;r ióm in|;djla we;s nj ms<s.kshs'
² iSi¾f.a >d;kh idOdrK o" widOdrK o hkakg lreKq fm< .iajñka ta
ms<sn| ;u oDIaáh ,sÅ; j olajhs'
² fuys tk pß;j,ska úúO Ôjk oDIaàka m< lrk nj ms<s.kshs'
² isi¾g w;ajk fÄoh u.ska iudchg o mKsúvhla ,nd fok nj ms<s.kshs'
l%shdldrlu ( cq,shia iSi¾ kdgHfhka kj ðjk oDIaáhla'
.=Kd;aul fhojqï ( ² fYalaiamsh¾ kdgH ks¾udK ms<sn| úpdr .%ka: yd Wmqgd
.ekSï
ye|skaùu ( maÆgd¾la úiska rpkd lrkq ,enQ .%Sl yd frdaudkq jxYj;=kaf.a
Ôjk m%jD;a;s kï uq,dY%h weiqßka ñksia ðú;hg m%{djla
imhk whqßka cq,shia iSi¾ kdgHh ks¾udKh lr we;' tu
kdgHfha f;audj fuka u pß; u.ska o fm%alaIlhdg yd
rislhdg kj ðjk oDIaáhla ,nd fok wdldrh ms<sn| j
isiqkag m%udKj;a wjfndaOhla ,nd oSu fuys oS wfmalaId
flf¾'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( lKavdhï idlÉPd" .fõIK yd N+ñld rx.k
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² cq,shia isi¾ f.a >d;kh isÿ jkqfha leishiaf.a fm<Uùfuys m%;sM,hla
f,i nDDgiaf.a iDcq ueosy;aúu u.ska nj;a fujeks ndysr fm<Uùïj,g
ñksid fndfyda úg f.dÿre jk njg fmdÿ w;aoelSula fuu kdgHh
u.ska ,efnk nj
Wod( nDDgia(
"leishia iSi¾g úreoaO j udj fmd<Ujkak yomq ojfi b|ka u
ug kskaola keye' Nhdkl lghq;a;lg wr we|Su;a tal isÿ
lsÍu;a w;r ld,h yßhg u ìhlre isyskhla jf.' ta ldf,
199
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
os ñksfyl=f. udkisl n,h ldhsl Yla;sh iuÕ jdohl
mg,efjkjd' t;fldg ñksfyl=f. iajNdjh yßhg l=vd rgl
rdcH úfrdaë úma,hla we;s jqkd u jf.'"
² iSi¾f.a >d;kh isÿ lrkq ,nkqfha Tyq wkd.;fha oS n,ldñfhl= ù
frdauhg y;=relï lrdú hk mQ¾j ks.ukh u; h' isi¾ lsre¿ me<|Sug;a
fmr Tyq ms<sn| j nDDgia we;s lr .kq ,nk mQ¾j ks.ukfha m%;sM,hla
f,i isÿ jk fuu >d;kh idOdrK o" widOdrK o hkak kdgHfha tk
idOl yd lreKq weiqßka ;=,kd;aul j msßlaid ne,Sfuka isiq úu¾Yk
yelshdj ;Sj% jk nj
² fuu kdgHfha ùr pß;h cq,shia isi¾ jqj o fÄoksh ùrhd njg m;a
jkqfha nDDgia nj wjfndaO lr .; hq;= nj
² cq,shia iSi¾" nDDgia" leishia" udla wekagks" leiald jekakka f.a pß;
ú.%y lrñka tu pß;hkaf.a l%shdldrlï ishqï f,i wOHhkh lrñka
ta weiqfrka wmg o ishqï ðjk oDIaáhla ,nd .; yels nj
² fuu kdgHfhka ms<sìUq jk i¾jld,Sk foaYmd,k h:d¾:h j;auka Y%S
,xldfõ iudc" foaYmd,k miqìug iïnkaO lrñka úu¾Ykh l< yels
nj
² fuu kdgHfha tk isi¾" nDDgia" udla wekagks jekakkaf.a m%{diïmkak
m%ldYk u.ska fm%alaIlhkaf.a fyda rislhkaf.a kqjKei mEoSug bv
,efnk nj
Wod(
iSi¾ "ìh.=,af,d yenEjg u uefrkak l,ska ish oyia jdrhla
uefrkjd' ta;a ks¾NS; ñksfyla urKfha ñysr ú|skafk
tl mdrhs'"
nDDgia( "ta;a uf.a oekqfï yeáhg kï Wkak;sldñfhla ;uqkag
by<g k.skag ksy;udkslu ysKsuÕla lr .kakjd'
ta;a by< u ysKs fm;a;g ke.a.g miafi j<dl=¿ osyd
weye .yf.k ksy;udkslug mhska .ykjd'"
we.hSu(
1' cq,shia iSi¾" nDDgia yd udla wekagks úiska úúO wjia:dj, oS m%ldY lrkq
,enQ rejka jels yd iudk jQ Ôú;hg jákd Tjoka imhk lshuka yd m%ldYk
/ia lr l=vd fmd;a msxpla ks¾udKh lrkak'
200
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 05 ( kdgH yd rx. l,dj iïnkaO úúO ks¾udK ridiajdoh yd
úpdrh lrñka Ôú; w;aoelSï fmdaIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 5'3'2 ( Tf;f,da fyj;a jekSisfha hjkhd kdgH mßYS,kfhka kj
Ôjk oDIaáhla we;s lr .kshs'
ld,h ( ld,Éfþo 06 hs'
bf.kqï M, (
² Tf;f,da kdgHfhka fy<s jk ðjk oDIaáh m%ldY lrhs'
² fviaäfudakd Tf;f,dag wjidkh olajd wdorh l< nj ms<s.kshs'
² bhdf.da f.a ÿIag ie,iqfï úúO mshjr ,sÅ; j fm< .iajhs'
² fuys tk úúO pß; l%shd lrk wdldrh Ôú;djfndaOh ,nd fok nj ms<s.kshs'
² fuu kdgHfhys iudc mKsúvhla o we;s nj ms<s.kshs'
l%shdldrlu ( Tf;f,da kdgHfhka kj Ôjk oDIaáhla
.=Kd;aul fhojqï ( ² ú,shï fYalaiamsh¾ f.a Tf;f,da kdgHh - fla'Ô'
lreKd;s,l f.a mßj¾;kh
ye|skaùu ( Tf;f,da hkq fm%auh" wúYajdih yd l,lsÍu w;r foda,kh
jk mqoa.,hl= neúka tys m%;sM,hla f,i fÄokSh wjidkhla
lrd .uka .kakd wdldrh ksrEmKh lrkq ,nk kdgHhls'
tu kdgHfha f;audj fuka u tys ksrEms; pß; u.ska ,nd
fok ðú; w;aoelSï wmg o hï Ôú;djfndaOhla tla lrk
wdldrh fuys oS idlÉPd lsÍug wfmalaId flf¾'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( lKavdhï idlÉPd" .fõIK" N+ñld rx.k
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² Tf;f,da fviaäfudakdg olajk oeä wdorh" ielh u.ska ffjrhlg
fmrf<k wdldrh y÷kd .ksñka" ielh ñksid jHikh lrd f.k hk
wdldrh ms<sn| .eUqre w;aoelSula yd Ôú;djfndaOhla ,nd fok nj
² bhdf.da f.a l=uka;%Khg f.dÿre ùfuka fY%aIaG pß;hla f,i f.dvke.=Kq
Tf;f,da f.a pß;fha ÿ¾j, iajNdjh wkdjrKh jk nj
² fviaäfudakd wysxil pß;hla fuka u wjidkh olajd u Tf;f,dag
wdorh lrñka mrudo¾YS ìß|la jQ nj
Wod( "ljqrej;a fkfjhs uuuhs lr .;af;' wdhqfndajka uf.a
lreKdjka; iajdñhdg uu u;la flrejdhs lshdmka' wdhqfndajka'"
^weh ñh hhs'&
201
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² Tf;f,da jhU os. wm%sldfõ hjkfhl= jQ w;r fviaäfudakd jeksia
hqj;shl úu ksid fofokd w;r is;=ï me;=ï yd woyia w;ska mej;s
fjkialï o tla;rd ÿrlg fuu ;;a;ajhg n, mE yels nj
² Tf;f,da úiska ;udg Wiiaùula ,nd fkdoSu fya;=fjka Bg m<s.ekSula
f,i bhdf.da" Tyqg tfrys j ÿIag l=uka;%Khla ie,iqï lrkq ,enQ
wkaou u.ska fmdÿfõ ñksia is; l%shd lrk whqre ms<sìUq lrk nj
Wod( frdâßf.da( "tal tfyu kï ' ' ' uu kï W! miafika hkafk
keye'"
bhdf.da( "wd WU ta .ek lK.dgqfjkak tmd' uu Wf.a miafika
hkafk" uf.a jdfr wdju W!g fokak ys;df.k'"
² fuu kdgHfha f;audj u.ska wdorh ffjrhlg fmrf<k wkaou
ksrEmKh lrkakla jqj o tys ;j;a w;=re f;audjka lSmhla oelsh yels
nj
ksoiqkla f,i ihsm%ia jeks rdcHj, mj;sk úúO ck j¾.hkaf.a .egqu
o bka ms<sìUq jk nj
² leisfhda" frdâßf.da" tu,shd jeks pß; l%shd lrk wdldrh uÕska wmg
úúO ñksia .;s iajNdjhka wjfndaO lr .; yels nj
² Y%S ,xld iudch ;=< o wdorh jeks fya;+ka ksid isÿjk m<s.ekSï" >d;k
yd úúO jHik ms<sn| j úu¾Ykh lsÍug Tf;f,da kdgHfhka hï
wdf,dalhla ,nd .; yels nj
we.hSu(
1' Tf;f,da kdgHfha Tf;f,da yd fviaäfudakd uqyqK fok .egqu flá kdgHhlg
WÑ; whqßka ks¾udKh lrkak'
2' Tf;f,da yd fviaäfudakd uqyqK fok .egqug wkqrEm jk isÿùula j;aukg
.e<fmk fia pß; fhdod .ksñka flá kdgH fm<la rpkd lrkak'
202
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 05 ( kdgH yd rx. l,dj iïnkaO úúO ks¾udK ridiajdoh yd
úpdrh lrñka Ôú; w;aoelSï fmdaIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 5'3'3 ( fykaß blaíika f.a Et. Dukkehjem fvda,aia yjqia& kdgHfha
isxy, mßj¾;khla jQ rElv f.or kdgH fm< mßYS,kfhka
kj ðjk oDIaáhla we;s lr .kshs'
ld,h ( ld,Éfþo 06 hs'
bf.kqï M, (
² rElv f.or kdgHfhka fy<sjk ðjk oDIaáh m%ldY lrhs'
² fuu kdgHfha .egqu ;=<ska fmdÿ ukqIH;ajhg Wreu jQ .eg¨jla idlÉPd
lrk nj ms<s.kshs'
² kqjqrd yqÿ idïm%odhsl ldka;djla f,i fkdj kj oDIaáhlska" újdyh foi
neÆ wdldrh ,sÅ; j olajhs'
² fgdaj,aâ yqÿ iïm%odhg jy,a jQfjl= f,i olshs'
² újdy ixia:dj ms<sn| iudc mKsúvhla fuu kdgH ;=< we;s nj ms<s.kshs'
l%shdldrlu ( rElv f.or kdgHfhka kj ðjk oDIaáhla
.=Kd;aul fhojqï ( ² rElv f.or - mßj¾;kh úð; .=Kr;ak fuys isxy,
mßj¾;k lSmhla we;s nj i,lkak'&
² wurodi ùrisxy iy .Kkd: Tfífialr" iqks,a
úfÊisßj¾Ok" B'tï' Wmd,s hk l;=jrekaf.a
mßj¾;khkays fmr jokays isiqkag m%fhdackj;a ,sms
we;'
² wdßhjxY rKùrf.a "hq. ;=kl bíika" .%ka:h o wdpd¾h
iqks,a úfÊisßj¾Okf.a "l;sldj;l igyka" hk úpdr
.%ka: o ie,ls,a,g .; yels h'
ye|skaùu ( 1871 oS ks¾udKh jQ fkda¾ùðhdkq cd;sl fykaßla bíikaf.a
fvda,aia yjqia ^Et. Dukkehjem& tod hqfrdamfha meje;s
idïm%odhsl úlafgdaßhdkq iudch ;=< uq,a nei .;a iudc
ixia:djka yd úYajdihka ms<sn| j .eUqßka is;d ne,Sug
fmd<Ujk ,o kdgHhls' úlafgdaßhdkq hq.h hkq tx.,ka;fha
idïm%odhsl iodpdr O¾u uq,a nei.;a hq.h f,i ye|ska fõ'
tod úpdrlhka oela jQ wdldrhg fuu kdgHh iuld,Sk
iudch ii, l< ks¾udKhla úh' fuu kdgHh u.ska
fm%alaIlhdg kj ðjk oDIaáhla ,efnk wdldrh fuys oS
wOHhkh flf¾'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( lKavdhï idlÉPd" .fõIK" N+ñld rx.k
203
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² "rElv f.or" tod fkda¾ùðhdkq iudcfha ðj;a jQ ,jqrd lshf,Ia kï
ldka;djl f.a i;H l;djla weiqßka ks¾udKh lr we;s nj
² th iuld,Sk iudcfha l;djla mokï lr .ekSu ksid fm%alaIlhd ;=<
kj cSjk oDIaáhla we;s lr .ekSug fndfyda ÿrg fya;= jk nj
² fuu kdgHhg mdol jQ uOHu mka;sfha újdyl hqj< jk kqjqrd iy
fgdaj,aâ fy,au¾ w;r we;s jk .egqu ;=< ukqIH;ajhg Wreu jQ i;Hh
yd ksoyi fidhd hEu ms<sn| kj ðjk oDIaáhla wka;¾.; ù we;s nj
Wod( kqjqrd(
"wms fokakf. iduQysl ðú; ienE jegySula we;s újdyhla
jk f;la uu hkakï fgdaj,aâ'"
² kqjqrd iy fy,au¾ újdy ù wg jirlg miq Tjqkaf.a újdyh foord
hdug fya;= jk fm!oa.,sl idOl yefrkakg iudðh fya;= idOl úuid
ne,Sfuka wo wm ðj;a jk iudcfha ia;%S mqreIhka uqyqK md we;s .eg¨
ms<sn| úu¾Ykd;aul wjOdkh fhduq l< yels nj
fy,au¾(
"' ' ' ' ' ' uu fok i,a,s irejms;a;, j,ghs f.a irkakhs úhoï
lrdu" ug fjkafk wdhs;a mdrla i,a,s fokak'"
² kqjqrd f.a pß;h úúO oDIaá fldaKhkaf.ka ne,sh yels wdldrfha mq¿,a
j úysoS we;s pß;hla ksid ta ms<sn| j úúO me;sj,ska wmg wOHhkh l<
yels nj
² kqjqrd f.a pß;h u.ska ia;%S úuqla;sh ms<sn| m%pdrljdoS oDIaáhla u;=
lrkq fjkqjg bíika ia;%shf.a úuqla;sh o fmdÿ udkj úuqla;sfha fldgila
f,i i,ld th ks¾udKh lr we;s nj
² fy,au¾ kqjqrdg idfmalaI j .;a l, idïm%odhsl iudc" ixialD;sl yd
wd¾Òl ixia:dfõ jyf<l= nj wjidkfhaoS Kh .súiqï lvodish lD.aiagdâ
kej; tjkq ,enQ úg Tyqf.a kshu wd;aud¾:ldó iajrEmh fy<sorõ jk
wdldrfhka oSk iudc yrhka yd msßyqKq ukqIH;ajh ms<sìUq lrk nj
Wod( fy,au¾(
"uu .e,ú,d kqjqrd
uu .e,ú,d'"
² m%Odk pß; hq.,h yefrkakg lD.aiagdâ fodia;r rkala" ,skafv uy;añh
jeks úúO pß; m%Odk .egqu f.dv keÕSug WmldÍ jk w;r u tu
pß;j, l%shdldß;ajh fm%alaIlhdf.a fyda rislhdf.a Ôú;fha ksï j<¨
mq¿,a lr .ekSug odhl jk nj
rkala( "Tõ uf.a wirK fld÷ kdráh jkaos f.jkafk ta ldf,
;d;a;f. Woafhda.Su;a fi,a,laldr cSú;h fjkqfjka'"
204
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² rElv f.or jeks hqfrdamSh kdgHj, f;audj wdishdkq l,dmfha Ôj;a
jk wm jeks rgj, fm%alaIl ck;djg o wd.ka;=l fkdjk nj
² kdgH wjidkfha oS tkï kqjqrd ksjfia my< ud<fha we;s m%Odk fodr
"ovdia" hkqfjka Yío kÕñka jidf.k hEfuka ixfla;j;a jk orejka
yd ieñhd yer oud hdu ms<sn| j úúO oDIaáfldaKj,ska ne,sh yels nj
we.hSu(
1' fuys tk m%Odk pß;h we;=¿ fiiq pß; ðú;h foi n,k úúO wdldrh ú.%y
lrñka iÕrdjlg ,smshla ilia lrkak'
205
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 05 ( kdgH yd rx. l,dj iïnkaO úúO ks¾udK ridiajdoh yd
úpdrh lrñka Ôú; w;aoelSï fmdaIKh lrhs'
ksmqK;d uÜgu 5'3'4 ( ihsuka kj.;af;a.u f.a iqn iy hi kdgHh mßYS,kfhka
kj ðjk oDIaáhla we;s lr .kshs'
ld,h ( ld,Éfþo 06 hs'
bf.kqï M, (
² hi,d,l;siai rcq f.a ixlS¾K pß;h u.ska kj ðjk oDIaáhla u;= lrk nj
m%ldY lrhs'
² foaYmd,k f;audjla fi!kao¾hd;aul j yd kdgHdkqidrfhka bosßm;a lrk
nj ms<s.kshs'
² iqn iy hi kdgHfha ydfiHda;amdol ,laIK háka .eUqre iudc oDIaáhla
osfjkjd o keoao hkakg ,sÅ; j lreKq fm< .iajhs'
² "hi" wmQ¾j mqoa.,fhl= nj ms<s.kshs'
² iudc úma,jhl wid¾:lNdjhg ;=vq fok fya;= y÷kd .kshs'
l%shdldrlu ( iqn iy hi kdgHfhka kj ðjk oDIaáhla
.=Kd;aul fhojqï ( ² iqn iy hi kdgH fm<
² wNskh 9 l,dmfha ,smsh
ye|skaùu ( kj w¾: l:khla iys; ft;sydisl foaYmd,k l:d
m%jD;a;shla jk "iqn iy hi" fm%alaIlhd ;=< kj ðjk
oDIaáhla cks; lrjk wdldrh wOHhkh lsÍug
wfmalaIs; h'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( lKavdhï idlÉPd" .fõIK
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² kdgHdrïNfha oS ieye,a¨ pß;hla f,i wm y÷kd .kakd hi,d,l
;siai rc;=ud kdgHfha wjidk Nd.fha oS ixlS¾K pß;hla f,i y÷kd
.ekSug ,enk nj
Wod( iqn(
"ljodj;a fkdÿgq .eUqre ðjk w;aoelSulska uu lïmd fjñ'
uyrc" hi biqßka mxpldu iïm;a;sfhka" rdc n,fhka yd uOq
mdkfhka Wu;= jQ msßyqKq ñksfil= fia uu Tn ÿgqfjñ' wo uu
Bg jeä hula olsñ'"
² fuu kdgHfhka ^70 oYlfha& iuld,Sk foaYmd,kh fuka u idudðl
w¾nqoh o újrKh jk nj
206
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² f;audjla f,i mqoa.,sl pß; ú.%yhla fuka u" tl u pß;h ;=< isÿ jk
fm!reI .egqï rfcla ' ' ' ' & oelSfuka wm ;=< mqoa., ixlS¾K;ajh fuka
u nyq;aj fm!reI ,laIK ms<sn| wjfndaOhla ,efnk nj
² ñksid f.a yqol,d nj ðú;fha w¾: Y=kH nj jeks ixl,amj,g keUqre
jQ ixoDIaáljdoS wdl,amhla fuu kdgHfha ms<sìUq jqj o" kdgHlrejd
tlS wdl,amh ;u f;audj w¾:j;a lsÍug yd kj Ôjk oDIaáhla cks;
lrùug Wmfhda.S lrf.k we;s nj
² 1971 ;reK le/,af,ka miq j iuia; iudch ;=< we;s jQ lïmkh fuu
kdgHfhys oDIaáh flfrys hï n,mEula l< njg úpdrl woyia m< ù
we;s nj
² yqÿ m%pdrljdoS oDIaáhlska f;dr j kdgH udOHfhka foaYmd,k f;audjla
ks¾udKd;aul j bosßm;a lsÍug kdgHlrejd iu;a ù we;s nj
² ck;d ys;jdoS md,k ;;a;%hla ìys fkdùug fya;=jk úúO .eg¨ y÷kd
.ekSug iqn iy hi kdgHh bjy,a jk nj
² mj;sk md,k ;ka;%h fjkia lsÍug W;aiql jk úúO n,fõ.hka w;r
ishqï m%;súfrdaO;d y÷kd .ekSug fuu kdgHfha .egqu odhl jk nj
² iqn" Tyqf.a ìß|" weu;s uKav,h" ler,s kdhlhka jeks úúO pß; úúO
wjia:dj, oS l%shd lrk úúO wdldrh wm ;=< cSú;djfndaOhla we;s lrk
nj
we.hSu(
1' hi,d,l;siai rcq f.a pß;h mokï fldg f.k .oH fyda moH ks¾udKhla
lrkak'
2' iqn f.a yd hi f.a pß;hka ms<sn| j flá iudf,dapkhla lrkak'
207
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 06 ( kdgH yd rx. l,dj úIhg wod< isoaOdka; m%dfhda.sl j
w;ayod n,ñka ks¾udKd;aul l=Y,;d j¾Okh lr .kshs'
ksmqK;d uÜgu 6'1 ( flá kdgHhla fyda <ud kdgHhla i|yd fm<la rpkd lrhs'
ld,h ( ld,Éfþo 03 hs'
bf.kqï M, (
² flá kdgHhla hkq l=ulaoe hs meyeos,s lrhs'
² flá kdgHhl ;sìh hq;= ,laIK y÷kd .kshs'
² flá kdgHhla ks¾udKh lsÍug fm<fUhs'
² kdgH l,dfõ úúO m%fNao y÷kdf.k ri ú|shs'
² id¾:l ks¾udKlrefjl= njg m;a ùug W;aidy orhs'
l%shdldrlu ( flá kdgH hkak w¾: ksrEmKh lr fm<la rpkd lruq'
.=Kd;aul fhojqï ( ² flá kdgH ms<sn| ,shejqKq fmd; m; iy flá kdgH
Wf<,j,aa ms<sn| jd¾;d
ye|skaùu ( flá kdgHhla hkq l=ula o hkak y÷kd .ekSu yd flá
kdgH l,dfõ ,laIK ms<sn| úuiSula lsÍu fuu mdvfuka
wfmalaId flf¾'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( idlÉPd yd lKavdhï l%u
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² flá kdgHhla hkq l=ula o@ hkak w¾: ksrEmKh lsÍu
² flá kdgH l,dfõ ,laIK y÷kd .ekSu
² flá kdgHh "l,djla" f,i j¾Okh jkakg jQfha 90 oYlfha nj
² 1995 oS m%:u jrg ,xldfõ flá kdgH iïudk Wf<,la wdrïN jQ nj
² os.= kdgHhl pß;" isÿùï" wjia:d ksrEmK iSud ;Srl f,i lSug whs;shla ke;s
w;r flá kdgHhl ta ish,a, fnfyúka isud úh hq;= nj
² flá kdgHhl fnfyúka jeo.;a jkafka kdfgHdaÑ; wjia:dj" isÿùu fyj;a
msgm; yd m%n, rx.khla" ;SlaIK iqmßlaIdldÍ wOHlaIKhla hk .=Kdx.
;%s;ajh nj
² flfia jqj o kdgH ixl,amfha oS m%uqL idOlh jkafka Bg mokï jk kdgHuh
wjia:dfõ iajrEmh neúka flá kdgHhl ld, iSudjka ms<sn| oDV iïu;hla
fkdue;s nj
² ixlaIsma;Ndjh flá kdgHhl uq,sl .=Kdx.hla úh hq;= nj
208
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² wkjYH ixjdo" isÿùï" fõosld WmlrK fyda pß; ^N+ñld& flá kdgHhlg
we;=<;a fkdúh hq;= nj
² flá kdgH wdlD;shg kElï lshk ks¾udK ms<sn| f;dr;=re w;S; fmros.
m%ix. l,d m%fNao w;r olakg we;s nj
² w;S; l;kaor l,dj ;=< o flá kdgH wdlD;s ,laIK olakg we;s nj
² flá kdgH l,djl we;s wdlD;sl ,laIK ukdj ms<sìUq jkafka ngysr kdgH
l,dj weiqfrka nj
² flá kdgHhla u.ska wmQ¾j jQ;a iQlaIu jq;a rx. Ys,am l%u Tiafia weis,a,lska
Ôú;h úksúo oelSug yelshdjla we;s nj
² 1996 isg fï olajd iïudkhg md;% jQ flá kdgH ms<sn| úuiSfuka ta ms<sn|
f;dr;=re mq¿,a j .fõIKh l< yels nj
² flá kdgHhla ks¾udKh lsÍfï oS my; oelafjk ks¾Kdhlhka ms<sn| i,ld
ne,sh hq;= nj
² iaj;ka;% njla ;sîu
² iajdëk njla ;sîu
² flá njla ;sîu
² ishqï .eUqre wka;¾.;hla iys; ùu
² ikao¾Nfha wmQ¾j;ajhla ;sîu
² wdl¾YkSh rEmKhla ;sîu
² ld," rx." wjldYhkays talShNdjh ri úkaokh talSh wruqKla lrd
fhduq ùu
² iQlaIu kdgH oDIaáhla m%lg ùu
² úkdä lSmhlg ks¾udKh jk ú' 15" 35 muK& flá kdgHhla Tiafia by; lS
lreKq ish,a, ukdj ixl,kh lsÍu f,fyis myiq l%shdj,shla fkdjk nj"
ta i|yd ks¾udKlrejd ;=< wmQ¾j l=Y,;djla ;sìh hq;= nj
² flá kdgHhla ks¾udKh lsÍu ks¾udKlrejd oeä úkhlg yiqlrkakla nj
² flá kdgH l,dj wOHdmksl wdoS úl,am udOHhla jYfhka o fhdod .; yels
nj
² m%xYh wdoS rgj,aj, flá kdgHhkays my; oelafjk ,laIK oelsh yels nj
² flá kdgHhl wdl¾YkSh rEmKhla we;s lsÍu i|yd iSud iys; k¿ ks<shka
ixLHdjla Ndú; lrk nj
² ld, wjldYh iSudiys; ksid laIKsl j myiqfjka rÕ oelaùug WÑ; mßos
wdkqIx.sl wx. Ndú; l< hq;= nj
² fjia fudaia;r rpkh i|yd t;rï m%uqL;djla fkdfok nj
² flá l;d weiqßka flá kdgH ks¾udKh lrk nj
² we;eï úg fldams Yd,dj, fuu flá kdgH rÕ oelafjk nj
209
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² flá kdgH ixl,amfha oS m%uqL idOlh jkafka Bg mokï jk kdgHuh
wjia:dfõ iajrEmh neúka flá kdgHhl ld, iSudjka ms<sn| oDV iïu;hla
fkdue;s nj
² k¿ ks<shka i|yd we;eï úg fm%alaIlhska o fhdod .kakd nj
² flá kdgH l,dj ,xldfõ m%n, j jHdma; jQfha uE; Nd.fha oS fyhska ;j
ÿrg;a ixj¾Okh fjñka mj;akd l,djla nj
jeäÿr lshùu i|yd(
1' fi!kao¾h wOHdmk úúrKh - uydpd¾h frda,kaâ wfímd,
2' flá kdgH úu¾Yk - ux., fiakdkdhl
3' Y%S ,xldfõ úl,am kdgH l,dj - kkaok w,af.j;a;
4' Tn idfmalaIhs - Okxch lreKdr;ak - idr m%ldYk -
we.hSu(
1' flá kdgHhla hkq l=ula o@ hkak w¾: ksrEmKh lrkak'
2' flá kdgHhla rpkd lrkak'
210
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 06 ( kdgH yd rx. l,dj úIhg wod< isoaOdka; m%dfhda.sl j
w;ayod n,ñka ks¾udKd;aul l=Y,;d j¾Okh lr .kshs'
ksmqK;d uÜgu 6'1'3 ( <ud kdgH hkak w¾: ksrEmKh lsÍu
ld,h ( ld,Éfþo 05 hs'
bf.kqï M, (
² <ud kdgH ixl,amh y÷kd .kshs'
² <ud kdgH fm< rpkd lrhs'
² <ud kdgH keröug leue;a; olajhs'
² <ud Ñ;a;fõ. yd YdÍßl iajNdjh ms<sn| f;dr;=re wOHhkfhka iqiudys;
fm!reIhla f.dv k.d .kshs'
² iodpdrd;aul wdl,am ðú;hg tla lr .kshs'
l%shdldrlu ( <ud kdgHfha wdrïNh iy iajNdjh y÷kd .ekSu'
.=Kd;aul fhojqï ( ² <ud kdgH Y%jH oDYH mg
² <ud kdgH msgm;a
ye|skaùu ( <ud kdgHfha m%Njh ms<sn| iy tys iajNdjh ms<sn| lreKq
.fõIKh lsÍula fuu mdvfuka wfmalaId flf¾' <ud
kdgHhla fiiq kdgHj,ska fjkia jkafka tys we;s iqúfYaIS
,laIK fya;=fjka ksid ta ms<sn| iqúfYaIS wOHhkhla lsÍu
ld,Sk wjYH;djla o fõ'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( idlÉPd" kdgH keröu yd m%dfhda.sl l%shdldrlï
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
<ud kdgHh Y%jH oDYH mghla keröfuka fyda iÔù j kdgHh keröfuka mdvug
m%fõY úh yels h'
² <ud kdgH l,dj ìys ùug o iudc" ixialD;sl yd foaYmd,ksl fjkiaùï
n,mdk ,o nj
² m<uqjk yd fojk f,dal hqoaOhkays oS yuqod yd isú,a jeishkaf.a urK
ixLHdj ñksid ms<sn| j f,dal m%cdjf.a weia werùug iu;a jq nj
² hqoaOfhka <ud urK úYd, jYfhka isÿ ùu" <uqka wkd: ùu" yd wdndê;
;;a;ajhg m;a ùu" <uqka YdÍßl yd udkisl úNjhkaf.a idudkH
mßudKhkag j¾Okh ùug wfmdfydi;a ùu" mdi,a wOHdmkh iïmQ¾K
lsÍug yd /lshd ,nd .ekSug wfmdfydi;a ùu" hym;a iudfhda.sl"
wd¾Òl jYfhka j.lSfuka hq;= mqoa.,hka ùug wfmdfydi;a wh ùu wdoS
,laIK nyq, j oDYHudk jQ nj
211
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² 19 jk ishjfia oS wefußldfõ kd.ßl m%foaYj, fjfik <uqka b|ysg
;ekska ;ek kdgH m%o¾Ykh lrkq ,enQ nj
ksoiqka jYfhka
1828 - 1865 - ßmajEka úkal,a1875 - fgdï fidah¾
1890 g fmr - m%skaia wekaâ o fmdam¾
² tfy;a fuu kdgH <uqkaf.a úfkdaohg yd nqoaê j¾Okhg ie,iqï l<
tajd fkdjk nj
² 1900 ka miq ksõfhda¾la yS jdKscuh kdgHd.drj, <ud fm%alaIlhkag
iqÿiq kdgH ìysjkakg jq nj
1915 oS mSg¾ mEka" íÆ n¾â" ,sÜ,a úfuka" iafkdajhsÜ" fijka vQ jd¾õia"
we,sia bka o fjdkav¾,kaâ ' ' ' ' ' ksoiqka fõ'
Ñ,aârka fi,a yjqia kñka <ud kdgHd.drhla o ìys úh'
² <ud kdgH thg u wfõKsl .;s ,laIK we;s l,d úfYaIhla nj
² <ud kdgH m%Odk jYfhka fldgia follg fnod fjka l< yels nj
I. <uqka fhdojd f.k <uqka i|yd bosßm;a lrkq ,nk <ud kdgH
II. jeäysáhka fhdojdf.k <uqka i|yd bosßm;a lrkq ,nk <ud kdgH
² <ud kdgH ks¾udKh lsÍfï oS <uqka f.a jhia m%udKh" YdÍßl j¾Okh"
tu jhia wkqj Tjqkaf.a yelshd" is;=ï me;=ï yd p¾hduh yeisÍï wOHhkh
lsÍu w;HjYH jk nj
² Ôka mshdfÊ kï wOHdmk{hd úiska <uqka f.a wjê j¾.SlrKhla lr
we;s nj
² wjq' 03-14 w;r jhia LdKavhls' ta w;r mr;rh j¾I 11 ls'
² <uhdf.a jhi wjq' 3-5 olajd ld,h wd;au flakaøSh h' ;ud
jgd we;s f,dalh "uf.a" hkqfjka i,ld wh;a lrf.k isà'
fujl Tyq iodpdrh yd yeisÍu ms<sn| wOHhkh lrhs' Tyq
ßoauh yd mqkreÉpdrKh m%sh lrhs' kegqu iy ix.S;h jvd;a
m%sh lrhs'
² <uhdf.a jhi wjq' 6-7 jk úg ;u wdrlaIs;Ndjh ;yjqre
lrf.k wjika h' reÿre udhdldßhka" rl=ika" kmqre
iqrx.kdúhka jeks pß; flfrys ìhla fkd olajhs' tu
pß;j,ska oelafjk "NS;Ska" ;=<ska buy;a wdiajdohla yd
m%S;shla ,eîug mqyqKq fjhs' fuu jhfia oS iqrx.kd l;d
jeks l;dj,ska lshefjk iodpdrd;aul jákdlï ms<sn| j
bf.k .kS'
² 8-11 olajd jk jhfia oS ùr;ajh ms<sn| we,au Wmßuhg
meñfKk hq.hhs' fujl .eyeKq iy msßñ <uqkaf.a
,eoshdjkayS fjkialï mj;S' .eyeKq <fuda mjq, yd .Dy
Ôú;h" .DySh m%Yak ksrdlrKh" ldka;djka m%Odk pß; lr.;a
l;d lshùu yd kdgH flfrys reÑ fj;s' msßñ <fuda ùrhka"
212
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
mqfrda.dóka" fid,aodÿjka yd fh!jkhka we;=<;a l:d m%sh
lr;s'
² jeäysáhkaf.a is;=ï me;=ïj,g jvd <uqka f.a is;=ï me;=ï fjkia nj
jgydf.k" <ud f,dalh ksfhdackh lrñka <ud kdgH msgm;a rpkh yd
ksIamdokh úh hq;= nj
² <ud jhig f.dapr jQ f;audjla uq,a lr.;a id¾:l <ud kdgHhl"
jeäysáhkaf.a flá kdgHhl ;sìh hq;= we;eï ,laIK ;sìh yels nj
² <ud kdgH i|yd fhdod .kakd NdIdj ta ta jhia uÜgug .e<fmk fia
ir, úh hq;= nj
² pß; w;r we;s iïnkaO;djh u;lfhys r|jd .ekSug myiq jk fia
iSñ; pß; ixLHdjlska hqla; úh hq;= nj
² kdgHfha wjidkh i;=áka ksud úh hq;= w;r fndfyda úg kdgHfha
whym;a n,fõ. mrdchg m;a jk w;r hym;a n,fõ. ch.%yKh lrkq
,nk nj
² <ud kdgHhl l:d jia;+ka ksÍlaIKh lsÍfï oS iodpdrd;aul lreKq u;=
lr,Sug isÿ jk nj
² p,k l%shdldrlï ;=<ska l%Svd wjia:d jeä lsÍfuka" .S; yd /Õ=ï ú,di
fhdod .ekSfuka kdgH ks¾udKh jvd;a rij;a lr .; yels nj
² fõI N+IK" miq;," wx. rpkh" rx.df,dalh jeks wdkqIx.sl Ys,am
ixfhdackh lsÍfï oS j¾K ms<sn| jeä wjOdkhla fhduq l< hq;= nj"
fuu.ska úÑ;% fm%alaIdjla <ud fm%alaIlhdg ,nd .; yels nj
² kdgHh fõosld.;jk ld,h idudkHfhka mehlg fkdjeä úh hq;= nj
² <ud fõosld kdgHhla keröfuka m%Odk jYfhka <uqkag ri úkaokhla
,nd fok nj
² <ud kdgH fma%laIlhskag kdgH w;aoelSï u.ska ,nd osh yels oekqu iSud
rys; nj
² <uqkaf.a úfõlh w¾:j;a f,i .; lsßu" wOHdmksl jákdlï mejÍu"
iodpdrd;aul ixl,am <ud ðú; ;=<g ldkaÿ lrùu" Ôú;h ms<sn| j
h:d wjfndaOhla ,nd oSu u.ska iunr fm!reIhla j¾Okh lsÍu o <ud
kdgH u.ska wfmalaIs; nj
jeäÿr wOHHkh i|yd(
1' rdcH <ud kdgH Wf<, - iure l,dm ^1995 isg fï olajd&
2' <ud kdgH - pkaøfiak oikdhl
3' ixL iÕrdj" 2007 - <ud kdgH l,dj ,smsh ixialD;sl lghq;= fomd¾;fïka;=j&
4' 7 fY%aKsh - kdgH yd rx. l,dj" .=re ud¾f.damfoaY ix.%yh - 1 mdvu'
we.hSu(
1' <ud kdgHfha wdrïNh yd úldYh iïnkaO j rpkhla ,shkak'
2' <ud kdgHh hk ixl,amh y÷kajd <ud kdgHhl oelsh yels iqúfYaI ,laIK
meyeos,s lrkak'
213
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 06 ( kdgH yd rx. l,dj úIhg wod< isoaOdka; m%dfhda.sl j
w;ayod n,ñka ks¾udKd;aul l=Y,;d j¾Okh lr .kshs'
ksmqK;d uÜgu 6'1 ( flá kdgHhla fyda <ud kdgHhla i|yd fm<la rpkd lrhs'
ld,h ( ld,Éfþo 03 hs'
bf.kqï M, (
² flá kdgH fm<la rpkd lsßug wjYH lreKq .fõIKh lrhs'
² tys oS u;=jk .eg¨ y÷kd .kshs'
² tla tla isiqjd iajdëk j flá kdgH fm<la rpkd lrhs'
² úúO kdgH ri ú|skafkl= njg m;a fjhs'
² kdgH ri úkaokfhka ðjk .eg¨ y÷kd .kshs'
l%shdldrlu ( flá kdgHh fm<la rpkd lruq'
.=Kd;aul fhojqï ( ² úúO ks¾udKlrejkaf.a flá kdgH lD;s
² ux., fiakdkdhl - flá u flá kdgH
² Okxch lreKdr;ak - flá kdgH
ye|skaùu ( úúO isÿùï" úúO l;d jia;= wdosh mdol lr .ksñka flá
kdgH rpkd lsÍu fuu mdvfuka wfmalaId flf¾' fuys oS
isiqka f.a Ôú; w;aoelSï fmd; m; mßYS,kfhka ,nd .;a
w;aoelSï Wml,amkh lr ks¾udKh lr .; yels isoaëka wdoS
´kE u kdgHuh wjia:djla Wmfhda.S fldg .ksñka flá
kdgHhla ks¾udKh l< yels h'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( újD; .%ka: mßYS,kh
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² .=Kd;aul fhojqï f,i fhdod .;a flá kdgH iïnkaO j ,shejqKq fmd; m;
mßYS,khg isiqkag wjia:dj ,nd fokak' wjia:dj ,efnk mßos flá kdgH
keröug o bv m%ia;d ,nd osh yel'&
² isiqkag wNsu; mßos flá kdgHhla rpkd lsÍug wjia:dj ,nd fokak' tys oS
my; oelafjk lreKq o wjOdrKh lrjkak'
² f;dard .;a f;audjlg wkqj kdgHfha uQ,sl wx.h jk kdgH fm<
m<uqj ilia lr .; hq;= nj
² kdgH fmf<ys iaj;ka;%Ndjh fuka u iajdëkNdjh ms<sn|j o wjOdkh
fhduq l< hq;= nj
² kdgH fm< rpkfha oS tys ld,h ms<sn| úfYaI wjOdkhla fhduq l< hq;=
nj
214
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² flá kdgH fm< rpkfha oS ld,hg wkqj fm< flá ùfï oS kdfgHdaÑ;
njg fyda rxf.daÑ;Ndjhg fyda ydkshla fkdúh hq;= nj
² fm%alaIl l=;=y,h r|jd.; yels whqßka flá m%Yia; ixjdo Ndú; l<
hq;= nj
² flá kdgHhl o os.= kdgHhl fuka u .egqu wka;¾.; úh hq;= nj
² tu .egqu kdgH wkqN+;sh ;sj% lsÍug iu;a úh hq;= w;r bka fm%alaIl
wjOdkh bj;g fkdhjd /l .; yels nj
² os.= kdgHhl fuka flá kdgHhl wxl lSmhla fkdue;s ksid tys
wka;¾.;h kdgHh wdrïN jQ fudfydf;a isg u fõ.j;a j j¾Okh úh
hq;= nj
² ta i|yd kdgHfha l;d úkHdih talSh OdrKdjlska hqla; úh hq;= nj
² os.= kdgHhl fuka o¾Yk" fõosld miq;," wf,dalh" ;sr wdoS wdkqIx.sl
wx. fjkia lrñka ld,h yd ia:dkh fjkia lsÍug ,efnk bvlv
isud iys; fyhska ta ms<sn| wjfndaOfhka fm< rpkh l< hq;= nj
² flá kdgHhl" úfYaIfhka u wdl¾YkSh rEmKhla ;sìh hq;= nj
² ta i|yd jia;= ikao¾Nhg wjYH mßos f;dard .;a pß; muKla fhdod
.ksñka m%Yia; rEmKhla ,efnk fia flá kdgH fm< rpkd l< hq;=
nj
² rx. ld,h flá jqj;a b;d .eUqre kdgH oDIaáhla ksremKh ùu id¾:l
kdgH fm<l oelsh yels ,laIKhla f,i ie,lsh hq;= nj
² Wla; lreKq ie,ls,a,g f.k isiqka lKavdhï lr kdgH fm< lSmhla rpkd
lrjkak'
jeäÿr lshùu i|yd(
1' fi!kao¾h wOHdmk újrKh - uydpd¾h frda,kaâ wfímd,
2' Y%S ,xldfõ úl,am kdgH l,dj - kkaok w,af.j;a;
3' flá kdgH úu¾Yk - ux., fiakdkdhl
4' kdgHd,xldrh - iq.;a jgf.or
we.hSu(
1' flá kdgH fm<la rpkd lsÍfï oS ie,ls,su;a úh hq;= lreKq fm< .iajkak'
2' Tn úiska ,shk ,o flá kdgHhla rx. .; lrkak'
215
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 06 ( kdgH yd rx. l,dj úIhg wod< isoaOdka; m%dfhda.sl j
w;ayod n,ñka ks¾udKd;aul l=Y,;d j¾Okh lr .kshs'
ksmqK;d uÜgu 6'1 ( <ud kdgHhla i|yd fm<la rpkd lrhs'
ld,h ( ld,Éfþo 02 hs'
bf.kqï M, (
² <ud kdgH fm<la rpkd lrkq ,nk wdldrh úia;r lrhs'
² <ud kdgH fm<la iduQysl j rpkd lrhs'
² fm< rpkd lsÍfï oS wjOdkh fhduq l< hq;= lreKq wjfndaO lr .;a nj
m%ldY lrhs'
² <ud kdgH ri ú|Sug leue;a; m< lrhs'
² kdgH ri úkaokh ;=<ska Ôjk .eg¨ y÷kd .kshs'
l%shdldrlu ( <ud kdgH fm<la rpkd lruq'
.=Kd;aul fhojqï ( ² rdcH <ud kdgH Wf<f,a iïudk oskQ id¾:l <ud
kdgH msgm;a
ye|skaùu ( <ud kdgH fm<la rpkd lsÍug wjYH isoaOdka;uh lreKq
yd Bg wod< m%dfhda.sl l%shdj,sh <uqkag wjfndaO lrñka
<ud kdgH fm<la rpkd lsßug fhduq lsÍu fuu mdvfuka
wfmalaId flf¾'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( újD; .%ka: mßYS,kh $ m%dfhda.sl l%shdldrlï f,iska
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² m%ùK <ud kdgHlrejka úiska ks¾udKh lrk ,o <ud kdgHhla Y%jH
oDYH mg ud¾.fhka fyda iÔù j krUd ;sîu b;d jeo.;a h'
² fojkqj tu krUk ,o <ud kdgHfha uqøs; fm< lshjd wOHhkh lsÍug
wjia:dj ,nd fokak'
² jeäysá kdgH ixl,amhg jvd <ud kdgH ixl,amh fjkia nj fyd|ska
wjfndaO lr.; hq;= ld¾hhls' <uqka i|yd rpkd lrkq ,nk <ud
l;kaor ms<sn|j o wjOdkh fhduq lsÍu jeo.;a fõ'
² <ud kdgH fm<la rpkd lsÍfï oS m%:u wNsfhda.h jkafka <uqkag .e<fmk
f;audjlska hqla; l;d jia;=jla f;dard .ekSuhs'
² tu f;dard .ekSu fyda l;d jia;=j f.dv k.d .ekSfï oS <ud uki
ms<sn| j mq¿,a wjfndaOhla ;sìh hq;= fõ' tksid <ud kdgH fm<la
rpkd lsÍfï yelshdj yd j.lSu jeäysáhka w;g m;a ù ;sfí' <ud
f,dalh wjfndaO lr .ekSug .; yels l%shd ud¾. lsysmhls'
216
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
1' <uqka iuÕ iDcq j lghq;= lsÍfuka Tjqkaf.a f,dalh wjfndaO lr
.; yels h'
2' <ud ufkda úoHdj ms<sn| j ,sheù we;s fmd;a m;a lshùu
3' <uqkaf.a ri úkaokh i|yd ,sheù we;s idys;H lD;s ^lú" .S;"
l;kaor& mßYS,kh lsÍu
4' <ud Ñ;%mg" <ud kdgH" ldgqka keröu
² <uhd mka;s ldurh ;=< <ud kdgH fm<la rpkd lrk m<uq wjia:dj
fuh úh yel' tksid ;u w;aoelSï mokï fldg f.k <ud kdgHhlg
jia;= îchla fidhd .ekSu ;rula ÿIalr ld¾hhla úh yels h' tu
ÿIalr;djh uÕ yrjd .ekSug wjYH kï óg by; oS ,sheù we;s kjl;d"
iqrx.kd l;d" cd;l l;d" mxp;ka;%fha l;d" wdosfhka <uqkag iqÿiq
l;d jia;=jla f;dard .; yels h' wdOqksl fm< rplhdg ñka uyd
myiqjla jkqfha tajdfha isoaê fm< .eiaùu" kdgHuh .=Kh .eí j
;sîuhs' fï ksid l=uk fyda f;dard .kakd l;kaorfha wkjYH fldgia
bj;a lr f;audj u;= lsÍug wjYH kdfgHdaÑ; isoaê muKla f;dard
.ekSu isÿ l< yels h'
² fndfyda úg f;dard .kakd f;aud jeäysá kdgH f;audjla fuka fkdj
iodpdrd;aul lreKq wkqu; lrñka tajd y÷kajd oSula isÿ fõ'
² l:d jia;=fjka kdfgHdaÑ; isoaê f;dardf.k l=;=y,h Wmosk wdldrhg
fm< .iajd .; hq;= h'
² tys oS m%Odk f;audjg wod< isoaê muKla f;dard .; yels h' wkjYH
w;=re isoaê fhoSfuka l;d jia;=j ixlS¾K ;;a;ajhg m;a fõ'
² fuu isoaê l=;=y,h /flk mßos jßka jr fjkia jk isoaê ud,djla úh
hq;= h' tl u isoaêh jeä ld,hla taldldÍ j fhÿjfyd;a <uqkaf.a
wjOdkh bka wE;a fõ'
² m%n, .egqï wjia:djla wka;¾.; ùu w;HjYH lreKls' tys oS tu
m%Odk .egqï wjia:dj u;= jk wdldrhg isoaê ud,dj f.khd hq;= h' tu
.eg¨j ,syS wjika jk úg n,dfmdfrd;a;= jQ f;audj u;= úh hq;= h'
² <ud kdgHhla m%:ufhka rpkd lrk úg uq," ueo" w. iys; j isoaê
.e<mSfï l%ufõoh Ndú; lsÍu iqÿiq h'
² pß; ks¾udKfha oS hym;a n,fõ.h ksfhdackh lrkq ,nk pß;h
l;dj wjidkfha ch.%yKh lrkq ,nhs' ish¨ u pß; kdgHh wjidkfha
ch.%yKh tl fia N=la;s ú|s;s'
² ixjdo f.dv ke.Su" .S; fhdod .ekSu wdosfha oS ir, NdIdjla Ndú; l<
hq;= h' jeäysá kdgHhl oS iuyr úg .eUqre NdIdjla Ndú; l< o weiQ
ieKska <ud jd.a fldaIhg yqre jpk Ndú;h b;d iqÿiq h'
² k¾;k wx. yd .S; fhdod .ekSu msgm;g wod< f,i wjia:djg WÑ;
f,i l< hq;= h' <ud kdgHhlg .S; wjYH u fkdfõ' wjYH ;ekl
wod< f,i .S; fyda k¾;k wx. we;=<;a lsÍu fhda.H fõ'
217
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² rx. úOdk" yd úia;r u.ska rEmKhg wjYH" rx. N+ñ Ndú;hg wjYH
Wmfoia jryka ;=< fhosh yels h'
² kdgHfha iEu isoaêhla u f.dvk.k úg fõosldjla ;=< lr fmkaùug
yels wdldrhg ks¾udKh l< hq;= h'
² l%shdjlska lr fmkaúh fkdyels isoaëka jdÑl wNskh u.ska m%ldY lsÍu
Tng fhdod .; yels Wml%uhls'
² <ud kdgH fm<la rpkd lsÍfï oS os¾> ixjdo fkdfhdod flá ixjdo
fhosh hq;= fõ' isoaê ks¾udKfha oS ixjdo fuka u l%shdjg o m%Odk
;ekla osh hq;= h'
² tl u foh kej; kej; isÿ ùfï mqk¾fodaI j<lajd .; hq;= h'
fuu lreKq ie,ls,a,g f.k Tnf.a w;aoelSï o m%fhdackhg .ksñka
<ud kdgH fm<la rpkd lsÍu wdrïN lrkak'
² by; i|yka lreKq o ie,ls,a,g f.k my; i|yka l%shdldrlï ys
fhfokak'
² mka;sfha <uqka 05 fokd ne.ska lKavdhï lrkak' isiqka m%udKh i,ld
n,d wjYH mßos&
1' ck l;djla Wmfhda.S fldgf.k <ud kdgHhla ks¾udKh lrkak'
2' cd;l l;djla Wmfhda.S fldgf.k <ud kdgHhla ks¾udKh
lrkak'
3' iqrx.kd l;djla Wmfhda.S fldgf.k <ud kdgHhla ks¾udKh
lrkak'
4' <ud l;kaor fmd;lska .;a l;d jia;=jla mdol lrf.k <ud
kdgHhla ks¾udKh lrkak'
5' nhsn,fha l;djlska fyda fjk;a wd.ñl l;djlska <ud kdgHhla
ks¾udKh lrkak'
² by; i|yka ud;Dld lKavdhïj,g fnod fokak'
² <uqkag .e<fmk <ud kdgHhlg WÑ; l;d jia;=jla f;dard .ekSu
i|yd idlÉPd lsÍug úkdä 20 l muK ld,hla ,nd fokak'
² tla tla lKavdhï f;dard .;a l;d jia;+ka mka;sfha wfkla <uqkag
bosßm;a lsÍug wjia:dj ,nd fokak'
² <ud ukig wkqÑ; l;d jia;=jla fyda wkqÑ; isoaëka we;=<;a ù we;s kï
.=rejrhd ueosy;a ù tajd ksjeros lrkak'
² f;dard .;a l;d jia;=fõ m%Odk isoaëka ms<sfj,g kdfgHdaÑ; f,i fm<
.eiaùu i|yd <uqkag ld,h ,nd fokak'
² bka miq j tu isoaê pß; biau;= jk fia ixjdo fhdoñka kdgH fm<
rpkd lsÍug ld,h ,nd fokak'
² <ud kdgH fm< rpkd lsÍfuka wk;=re j lKavdhï 05 g <uqka bosßfha
oS tajd lsheùug wjia:dj ,nd fokak'
218
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² tys oS u;= jk .eg¨ ksrdlrKh lsÍug .=rejrhdf.a ueosy;a ùu w;HjYH
fõ'
² .=rejrhd úiska <ud kdgH ms<sn| j ,nd we;s oekqu m%fhdackhg .ksñka
id¾:l <ud kdgH fm<la rpkd lsÍu ms<sn| j w;aoelSu <uqkag ,nd
osug lghq;= lrkak'
jeäÿr lshùu i|yd(
1' <ud kdgH ksIamdokh - pkaøfiak oikdhl
2' "ixL" - 2008 l,dmh
3' rdcH <ud kdgH Wf<f,a iure l,dm
4' rdcH <ud kdgH Wf<f,a iïudk oskQ uqøs; <ud kdgH msgm;a
we.hSu(
1' <ud kdgH fm<l iqúfYaIS ,laIK myokak'
2' <ud kdgH fm< rpkh lrkak'
219
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 06 ( kdgH yd rx. l,dj úIhg wod< isoaOdka; m%dfhda.sl j
w;ayod n,ñka ks¾udKd;aul l=Y,;d j¾Okh lr .kshs'
ksmqK;d uÜgu 6'2'1 ( fm<la rpkd lsÍfï oS u;= jk .eg¨ idlÉPd lrhs'
ld,h ( ld,Éfþo 02 hs'
bf.kqï M, (
² flá kdgH fm<la rpkd lsÍfï oS u;=jk .eg¨ y÷kd .kshs'
² .eg¨ wju lr .ekSug wjYH Wml%u fhdod .kS'
² flá kdgHhla rpkd lrhs'
² olaI kdgH rplhl= ùfï ,laIK fmkajhs'
² kdgH l,dfõ m%.ukhg odhl jQfjla fjhs'
l%shdldrlu ( flá kdgH fm<la rpkd lsÍfï oS u;= jk .eg¨ ksrdlrKh
lr .ksuq'
.=Kd;aul fhojqï ( ² flá kdgH lD;s
² flá kdgH iïnkaO j ,shejqKq fmd;a m;a yd ,sms
f,aLk
ye|skaùu ( flá kdgHhla i|yd fm<la rpkd lsÍfï oS u;= jk .eg¨
y÷kd .ekSu;a tu .eg¨ ksrdlrKh lr .ekSu;a fuu mdvfï
oS wfmalaId flf¾' .eg¨ wju lr .ekSfuka id¾:l flá
kdgH fm<la rpkd lsÍug yels jk w;r ksjeros
ks¾udKlrKhg fhduq ùula o bka isÿ fõ'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( idlÉPd l%uh" újD; .%ka: mßYS,kh
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² flá kdgH fm<la rpkd lsÍfï oS" os.= kdgH fm<la rpkd lsÍfï oS
fuka fkdj fm< rplhdg .eg¨ /ilg uqyqK oSug isÿ jk nj
² tu .eg¨ ksrdlrKh lr .ekSug ks¾udKlrejl= ;=< nqoaêuh mß{dkhla
fuka u kdgH ks¾udK lafIa;%fha w;aoelSï o ;sìh hq;= nj
² flá kdgHhla ks¾udKh lsÍfï oS my; oelafjk wjia:dj, u;=jk
.eg¨ ksrdlrKh lr .; hq;= nj
² flá kdgHhla taldx.sl jk fyhska m%n, kdgH m%ia;=;hla f;dard
.kafka flfia o hk nj
² tys oS ld, l<ukdlrKh lr.kafka flfia o hk nj
² rEmKh m%n, j oelaùu i|yd isñ; pß; ixLHdjla weiqßka kdgH
úkHdih f.dvk.d .kafka flfia o hk nj
220
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² fma%laIl m%;spdr r|jd .; yel smßos ixjdo fhdod .kafka flfia
o hk nj
² flá kdgHhla i|yd ia:dkh yd wjldYh Ndú; lrkafka flfia
o hk nj
² flá kdgHhla i|yd wdkqIx.sl wx. Ndú; lrkafka flfia o
hk nj
² kdfgHdaÑ; wjia:d yd .egqï ks¾udKfha oS fm%alaIl l=;=y,h
r|jd ;nd .kafka flfia o hk nj
² tl os.g .,d hk fia uq, ueo w. .e,mSu isÿ lrkafka flfia o
hk nj
jeäÿr lshùu i|yd(
1' pkaøisß fnda.uqj - flá kdgH ms<sn| úuiqula 2001
2' flá kdgH úu¾Yk - ux., fiakdkdhl
3' Y%S ,xldfõ kdgH wOHdmkh - úfÊr;ak m;srdc
4' kdgl wgla - ud¾áka úl%uisxy
we.hSu(
1' flá kdgHhl ;sìh hq;= ,laIK úia;r lrkak'
2' flá kdgHhla rpkd lsÍfï oS u;= jk .eg¨ ú.%y lrkak'
221
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 06 ( kdgH yd rx. l,dj úIhg wod< isoaOdka; m%dfhda.sl j
w;ayod n,ñka ks¾udKd;aul l=Y,;d j¾Okh lr .kshs'
ksmqK;d uÜgu 6'2'1 ( <ud kdgH fm< rpkfha oS u;= jk .eg¨ ksrdlrKh lr
.ekSu'
ld,h ( ld,Éfþo 02 hs'
bf.kqï M, (
² <ud kdgH fm<la rpkd lsÍfï oS u;= jk .eg¨ úia;r lrhs'
² .eg¨ wju lr .eksug wjYH Wml%u fhdod .ksshs'
² <ud kdgH rpkd lrñka wNHdifhys fhfohs'
² ffoksl ðú;fha oS úfõl ld,h w¾:j;a f,i fhdod .kshs'
² iudchg hym;a uÕ fmkajkafkl= njg m;a fjhs'
l%shdldrlu ( <ud kdgH fm< rpkfha oS u;=jk .eg¨ ksrdlrKh lr
.ksuq'
.=Kd;aul fhojqï ( ² <ud kdgH ks¾udKlrejkaf.a kdgH lD;s
² <ud kdgH Y%jH oDYH mg
ye|skaùu ( <ud kdgH fm<la rpkd lsÍfï oS u;=jk .eg¨ y÷kd .ksñka
tu .eg¨ úi|d .; yels l%ufõohka wjfndaO lr .ekSu
fuys oS n,dfmdfrd;a;= fõ'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( újD; .%ka: mßYS,kh
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² <ud kdgH fm<la rpkd lsÍfï oS rplhd wdOqksl jQ úg u;= jk .eg¨
nyq, fõ'
² tu .eg¨j,g ms<s;=re fiùu ;=<ska fm< rpkh ms<sn| j wjfndaOh
we;s fõ'
² <ud kdgH fm<la i|yd jia;= îchla fidhd .ekSfu aoS b;d m%fõYï úh
hq;= h' fuys oS <uqka i|yd ,sheù we;s id¾:l <ud l;kaor fmd;a" <ud
Ñ;%mg" <ud ldgQka" <ud kdgH wdosh mßYS,kh lsÍu o" <ud uki
wjfndaO lr .ekSu i|yd <ud ufkda úoHdj ms<sn| j ,sheù we;s fmd;a
m;a lshùu o <ud ukig WÑ; ixl,am y÷kd .ekSu i|yd fndfyda
m%fhdackj;a fõ'
222
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² <ud kdgHhla rx..; jk Wmßu ld,h úh hq;af;a mehls' tksid isoaê
ud,dj oS¾> fkdúh hq;= h' l:d úkHdih f.dv ke.Sfï oS wdOqksl
rplhdg u;= jk m%n, u m%Yakh jkafka fuhhs' isoaê ud,dfõ wkjYH
fldgia" w;=re isoaê" lmd y< hq;= h' fndfyda wdOqksl rplfhda m%idx.sl
nj jeä lr .ekSu i|yd w;=re isoaëka iïnkaO lr .ks;s' túg kdgHfha
isoaëka ;=< u;=jk .,d hEfï ßoauh úkdY úh yels h' <uqkaf.a uki
fndfyda úg m%sh lrkqfha fudfyd;ska fudfyd; fjkia jk isoaëkaf.ka
hqla; <ud kdgHhka h' tfy;a isoaëka fndfyda Ndú; lsÍfuka <ud
kdgH fm<la ixlS¾K fkdl< hq;= h'
² w;HjYH pß; ;=k y;rla muKla kdgH fm< ;=< u;= lr fmkaùu
fhda.H fõ' wkjYH pß; u;= ùug bv fkdoSu fyda tajd bj;a lsÍu l<
hq;= h' fndfyda úg l;dfõ kdhlhd ^m%Odk pß;h& jgd isoaê ud,dj
rpkd úh hq;= h' pß; w;r .egqï wjia:d ks¾udKh lsÍfï oS tajd
úi|k" wdldrh o ks¾udKd;aul j is;sh hq;= h' kdgH fm<l kdgHuh
rih uq,sl jYfhka r|d mj;skafka .egqu ksrdlrKh lrkq ,nk wdldrfha
id¾:l;ajh u;hs'
² kdgH rplhl= ixjdo Ndú; lrk úg uiqfrl= f,i lghq;= l< hq;= h'
<ud kdgH fm<l ixjdo ir, úh hq;= h' <uhdf.a jhia uÜgug wkqj
jd.aud,dj ;SrKh l< hq;= h' ixjdo flá úh hq;= h' tys oS rplhdf.a
ixl,am woyia" fláfhka bosßm;a lsÍug iu;a úh hq;= h' lúh" .S;h
jeks wx. <ud kdgH ;=<g fhdod .ekSu u.ska úÑ;% lr .; yels h' fuys
oS ßoauh yd ;d,h .eíjk wdldrhg o ixjdo rpkd l< yels h'
² <ud kdgH fm<la rpkd lrkq ,nkafka th ksIamdokh lsÍfï
n,dfmdfrd;a;=fjka h' tksid fõosldj yd fõosldfõ N+f.da,Sh msysàu
ms<sn| j rplhdg ukd wjfndaOhla ;sìh hq;= h' lr fmkaùug fkdyels
isoaëka jdÑl wNskh fhdod f.k fm%alaIlhskag bosßm;a l< yels h'
ks¾udKh lsÍug wmyiq" úhoï wêl miq;, kdgHhg fhdod .ekSug
fmr fojrla is;sh hq;= h'
² rplhdf.a ukfia u;= jk Ñ;%h fõosldj ;=< ðjudk l< hq;af;a
fõosld udOHhg .e<fmk wdldrhg h' kdgH fmf<ys miq;, ms<sn|j
o úia;r úh hq;= h' tfia u miq;, Ndú;hg .kakd wdldrhg pß;
yeisrúh hq;= h'
² fõosldfõ N+f.da,Sh msysàug wkqj fnoSï u;lfhys r|jd .ksñka" msgm;la
rpkd lrk úg rx.df,dallrKh" miq;, wegjqï" rx. NdKav" wdoS
wdkqIx.sl wx. Ndú; lsÍu ms<sn|j o jvd;a wjOdkh fhduq l< hq;= h'
² kdgH wjidkfha fm< u.ska Wmfoia oSug hEu kdgHfha l,d;aulNdjhg
ydkshla fõ' Wmfoia oSu <uhska m%sh fkdlrk w;r Tjqkag yefÕkakg
wjfndaO jkakg yeÍu jvd;a fhda.H fõ'
223
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² id¾:l <ud kdgH fm<la ,sùu" jeäysá kdgH fm<la rpkd lsÍug jvd
wmyiq ld¾hhls' fuys oS wjYH jkafka wNHdihhs' tfuka u u;= jk
.eg¨ i|yd ms<s;=re fiùuhs'
² <uqkaf.a f,dalh wOHhkh lsÍu;a Tjqka f.a .eg¨ y÷kd .ekSu;a i|yd
ksrka;r W;aidyhl fhoSfuka yd w¨;a oekqu tl;= lr .ekSfuka id¾:l
<ud kdgH fm<la ks¾udKh l< yels h'
we.hSu(
1' <ud kdgH fm<la rpkd lsÍfï oS u;= úh yels .eg¨ fm< .iajd ,shkak'
2' mka;sfha ish¨ fok tla ù lKavdhï jYfhka <ud kdgHhla i|yd WÑ;
f;aud lSmhla f;dard f.k <ud kdgH fm<la rpkd lrkak'
^fuys oS jvd;a id¾:l kdgH fm< f;dard .ekSu i|yd isiqkag iydh jkak'&
224
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 07 ( kdgH yd rx. l,dj úIhhg wkqnoaO wdkqIx.sl l,djka
wOHhkh lr jD;a;Sh l=Y,;d ixj¾Okh lr .kshs'
ksmqK;d uÜgu 7'1 ( jD;a;Sh lafIa;% lrd fhduq ùug wjYH m%d.=KHh ,nd .kS'
úIh wka;¾.;h 7'1'2 ( rpkh lrk ,o <ud kdgH fm<g fyda flá kdgH fm<g
wod< j wdkqIx.sl l,d Ndú;hg .ekSu ms<sn| yelshdjka
m%.=K lsÍu ^flá kdgH fm<la i|yd&
ld,h ( ld,Éfþo 04 hs'
bf.kqï M, (
² úúO kdgH i|yd Ndú; jk wdkqIx.sl wx. úúO jk nj m%ldY lrhs'
² flá kdgHhla i|yd wdkqIx.sl wx. ie,iqï lsÍfï oS úfYaI wjOdkhla
fhduq l< hq;= lreKq ms<sn| wjOdkh fhduq lrhs'
² flá kdgHhla i|yd iduQysl j tla ùfuka wdkqIx.sl wx. ie,iqï lrhs'
² kdgHhla keröfï oS wdkqIx.sl wx. y÷kd .kS'
² id¾:l ks¾udKlrefjl= ùfï ,laIK fy<s lrhs'
l%shdldrlu ( flá kdgH fm<la i|yd wdkqIx.sl l,d Ndú;hg .ksuq'
.=Kd;aul fhojqï ( ² <ud kdgHhl" flá kdgHhl fyda m%isoaO fõosld
kdgHhl Y%jH odYH mg lSmhla
² tla tla wdkqIx.sl l,d wx.hkag wod< mska;+r" øjH
fyda WmlrK
ye|skaùu ( isiqka úiska ks¾udKh lrk ,o flá kdgHhg wod<
wdkqIx.sl l,d Ndú; lsÍfï yelshdj j¾Okh lsÍu fuu
mdvfuka wfmalaId flf¾'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( m%dfhda.sl l%shdldrlï u.ska wOHhkh
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
² kdgHhl Ndú;hg .efkk wdkqIx.sl l,djka my; oelafjk mßos kï
l< yels nj
1' rx. N+ñ w,xlrKh
2' rx. N+ñ wdf,dallrKh
3' wx. rpkh
4' fõI N+IKh
5' rx. NdKav yd WmlrK
6' ix.S;h yd Yío mßmd,kh
225
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² isiqka úiska rpkd lrk ,o flá kdgHhg WÑ; mßos wdkqIx.sl wx.
ks¾udKh ms<sn| m%dfhda.sl wOHhkfha fhoSu w;HjYH nj
² flá kdgHhlg wdkqIx.sl wx. ks¾udKh lsÍfï oS úfYaI wjOdkh
fhduq l< hq;= nj
² flá kdgH fndfyda úg taldx.sl ksid wdkqIx.sl wx. fjkia lsÍug
,efnk bvlv yd ld,h iSud iys; nj
² fuys oS kdgHhg wjYH jk wdkqIx.sl wx. muKla ie,iqï l< hq;= nj
² tajd kdgHfha f;audjg WÑ; j ie,iqï úh hq;= nj
² mßyrKfha myiqj yd pß;j,g .e<fmk whqßka wdkqIx.sl wx.
ks¾udKh l< hq;= nj
² m%ldYs; wkqN+;sh yd kdgH oDIaáh iQlaIu j ksrEmKh jk mßos tajd
ie,iqï úh hq;= nj
² fuys oS isiqka lKavdhï lr tla tla lKavdhug tla tla wdkqIx.sl
wx.h ne.ska ,nd oS <uqka úiska ,shk ,o flá kdgH fm<g wod< j 6'1
ksmqK;dj hgf;a ,shk ,o& iduQysl ks¾udKhla f,i m%dfhda.sl
l%shdldrlï ys fhosh yels nj
Wod( A lKavdhu - wx. rpkd lsßu
B lKavdhu - rx. N+ñ w,xlrK ks¾udK
C lKavdhu - rx. N+ñ wdf,dallrKh
D lKavdhu - fõI N+IK ks¾udKh
E lKavdhu - rx. NdKav yd rx. WmlrK ks¾udKh
F lKavdhu - ix.S;h yd Yío mßmd,kh ks¾udKh
^fuu m%dfhda.sl l%shdldrlïys isiqka fhoúug .=reNj;=ka W;aiql úh
hq;= h'&
² kdgHhla jvd;a id¾:l j bossßm;a lsÍu i|yd wdkqIx.sl wx. m%n, j
n,mdk nj
² wdkqIx.sl wx. ie,iqï lsÍfï oS kdgHfha iajNdjh wkqj tlsfklg
fjkia jk nj
² wdkqIx.sl wx. m%.=K lsÍfuka jD;a;Sh lafIa;% lrd fhduq úh yels nj
jeäÿr lshùu i|yd(
1' flá kdgH úu¾Yk - ux., fiakdkdhl
2' Tn idfmalaIhs - Okxch lreKdr;ak
we.hSu(
1' kdgHhl Ndú; jk wdkqIx.sl wx. kï lrkak'
2' flá kdgHhlg wdkqIx.sl wx. ie,iqï lsÍfï oS ie,ls,su;a úh hq;= lreKq
ms<sn| ú.%yhl fhfokak'
226
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
ksmqK;dj 07 ( kdgH yd rx. l,dj úIhhg wkqnoaO wdkqIx.sl l,djka
wOHhkh lr jD;a;Sh l=Y,;d ixj¾Okh lr .kshs'
ksmqK;d uÜgu 7'1 ( jD;a;Sh lafIa;% lrd fhduq ùug wjYH m%d.=KHh ,nd .kS'
úIh wka;¾.;h 7'1'1 ( rpkh lrk ,o <ud kdgH fm<g fyda flá kdgH fm<g
wod< j wdkqIx.sl l,d Ndú;hg .ekSu ms<sn| yelshdjka
m%.=K lsÍu ^<ud kdgH fm<g wod< j&
ld,h ( ld,Éfþo 07 hs'
bf.kqï M, (
² <ud kdgHhla i|yd wdkqIx.sl wx. ie,iqï lsÍfï oS i,ld ne,sh hq;= lreKq
m%ldY lrhs'
² f;dard.;a <ud kdgH f;audjg WÑ; mßos <ud kdgHfha wdkqIx.sl wx. ilia
úh hq;= nj ms<s.kshs'
² lKavdhula fia tla j <ud kdgHhlg wdkqIx.sl wx. ilia lrhs'
² úúO kdgHhkays wdkqIx.sl wx. úúO jk nj ms<s.kshs'
² ks¾udKYs,amsfhla jYfhka jD;a;Shuh l=Y,;d j¾Okh lr .kshs'
l%shdldrlu ( <ud kdgH fm<g wjYH wdkqIx.sl l,d Ndú; lruq'
.=Kd;aul fhojqï ( ² <ud kdgHhl" flá kdgHhl fyda m%isoaO fõosld
kdgHhl Y%jH oDYH mg lSmhla
² tla tla wdkqIx.sl l,d wx.hkag wod< mska;+r" øjH
fyda WmlrK
ye|skaùu ( isiqka úiska ks¾udKh lrk ,o <ud kdgHhg wod< wdkqIx.sl
l,d ks¾udKh lsÍfï yd Ndú; lsÍfï yelshdj j¾Okh
lsÍu fuu mdvfuka wfmalaId flf¾'
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh ( újD; .%ka: mßYS,kh
úIh lreKq meyeos,s lsÍug w;aje,la(
7'1 m<uqj flá kdgH fm<la i|yd wdkqIx.sl wx. ks¾udKh lsÍu iïnkaO
mdvfï oelafjk wdkqIx.sl wx. ms<sn| mqkÍlaIK wOHhkhl fhoSug isiqkag
wjia:dj ,nd fokak'
² isiqka úiska ,shk ,o <ud kdgHhg WÑ; mßos wdkqIx.sl l,d ks¾udKh
l< hq;= nj
² <ud kdgH fm<g wdkqIx.sl wx. ks¾udKh lsÍfï oS úfYaI wjOdkhla
fhduq l< hq;= nj
² <ud ukig .%yKh jk mßos tajd ks¾udKh úh hq;= nj
² tysoS <ud kdgHfha f;audjg WÑ; mßos ilia úh hq;= nj
² <ud kdgHhla fndfyda úg mehlg fkdjeä ld,hla rx. .; jk neúka
wdkqIx.sl wx. ie,iqï lsÍfï oS ld,h ms<sn| úfYaI wjOdkhla fhduq
l< hq;= nj
227
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
² wdkqIx.sl wx.hkays j¾K ixfhdackhka <ud ukig fyd|ska .%yKh
jk mßos úÑ;% f,i ilia úh hq;= nj
² <ud f,dalfha <ud Ôú; w;aoelSïj,g ióm jk whqßka ilia úh hq;=
nj
² iajdNdúl f,dalfha jia;+kaj, olakg we;s yev;, iy m%udK wdoS foa
ie,iqï lsÍfï oS iajdNdúl;ajfhka fjkia jk wjia:d o we;s nj
Wod( ) la,hsõ Ydka; f.a - nÜáÑ ála ála kdgHfha - Trf,daiqj
) md,s; f,dl= fmda;d.uf.a f.a wur .shd osjH f,dafla kdgHfha
- isßkach'
² myiqfjka mßyrKh l< yels nj
² miq;, ks¾udK wdosfha iqL kuH jQ ksudjla ;sìh hq;= nj
² yev ;, ks¾udKfha oS ir, úh hq;= nj
² <ud f,dalfha p,khka yd ßoauhka ksrEmKh jk mßos ks¾udKh úh
hq;= nj
isiq l%shdldrlï(
² by; lreKq ms<sn| isiqkaf.a wjOdkh fhduq lrñka 6'1 ksmqK;d u.ska
,shk ,o& <uqka úiska ,shk ,o kdgHhg WÑ; wdkqIx.sl wx. ks¾udKh
lrjkak' fuys oS isiqka lKavdhï lr Tjqka ,shk ,o <ud kdgH fm<g
wkqj my; oelafjk wdkqIx.sl wx. lKavdhï jYfhka ie,iqï l<
yel'
A lKavdhu - wx. rpkh
B lKavdhu - rx. N+ñ w,xlrKh
C lKavdhu - rx. N+ñ wdf,dallrKh
D lKavdhu - fõI N+IK ks¾udKh
E lKavdhu - rx. NdKav yd rx. WmlrK ks¾udKh
F lKavdhu - ix.S;h yd Yío mßmd,kh
² lKavdhïj, l%shdldrlï iEu isiqfjl=g u myiqfjka wOHhkh l<
yels jk fia ie,iqï lrkak'
² ish¨ wdkqIx.sl wx. ie,iqï l< miq rEmKh ms<sn| fmr mqyqKqjlska
hqla; j <ud kdgH rx. .; lsÍug wjia:dj ,nd fokak'
² wdkqIx.sl wx. m%dfhda.sl j ks¾udKh lsÍfuka jD;a;Sh lafIa;% lrd
fhduq úh yels nj isiqkag wjOdrKh lrkak'
we.hSu(
1' Tn úiska rpkd lrk ,o <ud kdgH fm<g wjYH wdkqIx.sl wx. ks¾udKh
lrkak'
2' <ud kdgHhlg wjYH wdkqIx.sl wx. ks¾udKh lsÍfï oS i,ld ne,sh hq;=
lreKq fm< .iajkak'
228
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
mdi, mokï lr.;a ;lafiarelrKh - ye|skaùu
bf.kqu-b.ekaùu iy we.hSu wOHdmk l%shdj,sfha jeo.;a ixrpl ;=kla nj;a bf.kqfuys
iy b.ekaùfuys m%.;sh oek.ekSu msKsi we.hSu fhdod .;hq;= nj;a iEu .=rejrhl= úiska
u o; hq;= meyeos,s lreKls' tajd wfkHdakH n,mEfuka hq;= j l%shd lrk nj;a tfiau
tlsfkflys ixj¾Okh flfrys tu ixrpl n,mdk nj;a" tfia u tlsfkflys ixj¾Okh
flfrys tu ixrpl n,mdk nj;a .=rejre oks;s' ika;;sl ksrka;rfhka isÿjk& we.hSï
uq,O¾u wkqj we.hSu isÿúh hq;af;a bf.kSu yd b.ekaùu flfrk w;r;=r oSh' fuh
bf.kqï-b.ekaúï l%shdj,sh wdrïNfha oS fyda ueo oS fyda w. oS fyda hk kEu wjia:djl
oS isÿúh yels nj f;areï .ekSu .=rejrhl=g wjYH h' tf,i ;u isiqkaf.a bf.kqï m%.;sh
we.hSug wfmalaId lrk .=rejrhl= bf.kqu" b.ekaùu iy we.hSu ms<sn| ixúOdkd;aul
ie,eiaula fhdod.; hq;= fjhs'
mdi, mokï lr.;a we.hSï jevms<sfj, yqÿ úNd. l%uhla fyda mÍlaIK meje;aùula fyda
fkdfõ' th y÷kajkq ,nkafka isiqkaf.a bf.kSu;a" .=rejrekaf.a b.ekaùu;a jeä oshqKq
lsÍu i|yd fhdod.kq ,nk ueosy;a ùula jYfhks' fuh isiqkag ióm j isáñka Tjqkaf.a
m%n,;d iy ÿn,;d y÷kdf.k tajdg ms<shï fhdoñka isiqkaf.a Wmßu j¾Okh <Õd lr
.ekSug fhdod.; yels jevms<sfj<ls'
bf.kqï-b.ekaùï l%shdldrlï ;=<ska wkdjrK l%shdj,shlg isiqka fhduq flfrk w;r"
.=rejrhd isiqka w;r .ejfiñka Tjqka bgqlrk ld¾h ksÍlaIKh lrñka ud¾f.damfoaYl;ajh
imhñka lghq;= lsÍu mdi, mokï lr.;a we.hSï jevms<sfj, l%shd;aul lsÍfï oS wfmalaId
flf¾' fuys oS YsIHhd ksr;=re j we.hSug ,laúh hq;= w;r" YsIH yelshd ixj¾Okh
wfmalaIs; wkaoñka isÿjkafka oehs .=rejrhd úiska ;yjqre lrkq ,eìh hq;= fjhs'
bf.kSu iy b.ekaùu u.ska isÿúh hq;af;a isiqkag ksis w;aoelSï ,nd foñka tajd isiqka
úiska ksis mßos w;am;a lr f.k ;sfí oehs ;yjqre lr .ekSu h' ta i|yd ksis ud¾f.damfoaYh
iemhSu h' we.hSfï ;lafiare lsÍfï& fhoS isák .=rejrekag ;u isiqka i|yd fohdldrhl
ud¾f.damfoaYl;ajh ,nd osh yels h' tu ud¾f.damfoaY fmdÿfõ y÷kajkafka m%;sfmdaIKh
^Feed Back& yd bosß fmdaIKh ^Feed Forward& hkqfjks' isiqkaf.a ÿn,;d yd fkdyelshd
wkdjrKh lr.;a úg Tjqkaf.a bf.kqï .eg¨ u.yrjd .ekSug m%;sfmdaIKh;a isiq
yelshd iy m%n,;d y÷kd .;a úg tu olaI;d jeä oshqKq lsÍug bosß fmdaIKh;a ,nd oSu
.=re ld¾hh fjhs'
bf.kqï-b.ekakqï l%shdj,sfhaa id¾:l;ajh i|yd mdGud,dfõ wruqKq w;frka ljr wruqKq
ljr uÜgñka idlaId;a l< yels jQfha oehs y÷kd .ekSu isiqkag wjYH fjhs' we.hSï
jevms<sfj< Tiafia isiqka <.d lr .;a m%ùK;d uÜgï ksYaph lsÍu fï wkqj .=rejrekaf.ka
n,dfmdfrd;a;= jk w;r isiqka yd fouõmshka we;=¿ fjk;a wod< md¾Yjj,g isiq m%.;sh
ms<sn| f;dr;=re ikaksfõokh lsÍug .=rejreka fhduqúh hq;= h' fï i|yd fhdod.; yels
fyd| u l%uh jkafka ika;;sl j isiqka we.hSug md;% lsÍug bv m%ia;d i,ik mdi,
mokï lr.;a we.hSï l%uhhs'
hf:dala; wruqK iys; j l%shd lrk .=rejreka úiska ;u b.ekakqï l%shdj,sh;a isiqkaf.a
bf.kqï l%shdj,sh;a jvd;a ld¾hlaIu lsÍu msKsi jvd fyd| ld¾hlaIu;dfjka hqla;
bf.kqï" b.ekakqï iy we.hSï l%u fhdod .; hq;= fjhs' fï iïnkaOfhka isiqkag iy
229
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
.=rejrekag fhdod .; yels m%fõY ms<sn| m%fNao lsysmhla u;= oelafjhs' fïjd fndfyda
l,l isg .=rejreka fj; úNd. fomd¾;fïka;=j úiska o cd;sl wOHdmk wdh;kh úiska
o f;dr;=re iïmdokh lrk ,o l%ufõo fjhs' tfyhska tajd iïnkaOfhka mdi,a moaO;sfha
.=rejreka fyd|ska oekqj;a ù we;ehs wfmalaId flf¾' tu m%fNao fufiah(
01' mejreï 02' jHdmD;s
03' iólaIK 04' .fõIK
05' ksÍlaIK 06' m%o¾Yk$ bosßm;a lsÍu
07' lafIa;% pdßld 08' flá ,sÅ; mÍlaIK
09' jHQy.; rpkd 10' újD; .%ka: mÍlaIK
11' ks¾udKd;aul l%shdldrlï 12' Y%jK mÍlaIK
13' m%dfhda.sl l%shdldrlï 14' l:kh
15' iaj ks¾udK 16' lKavdhï l%shdldrï
17' ixl,am is;shu 18' oaú;aj c¾k,
19' ì;a;s mqj;am;a 20' m%Yak úpdrd;aul jevigyka
21' m%Yak yd ms<s;=re fmd;a 22' újdo
23' idlÉPd uKav, 24' iïuka;%K
25' laIKsl l:d 26' N+ñld rx.k
y÷kajd oS we;s fuu bf.kqï" b.ekakqï iy we.hSï l%u iEu tllau iEu úIhhla
iïnkaOfhka ieu úIhh tallhgu fhdod .; hq;= hehs wfmalaId fkdflfrhs' ;u
úIhhg" úIh tallhg .e<fmk m%fNaohla f;dard .ekSug .=rejreka oekqj;a úh hq;=h; j.
n,d .; hq;= h'
fuu .=re ud¾f.damfoaY ix.%yj, .=rejrekag ;u isiqkaf.a bf.kqï m%.;sh ;lafiare lsÍu
i|yd fhdod .; yels bf.kqï-b.ekakqï yd we.hSï m%fNao ms<sn| i|ykla ;sfí' tajd
.=rejreka úiska iqÿiq mßos ;u mka;sfha isiqkaf.a m%.;sh ;lafiare lsÍu msKsi fhdod .;
hq;= fjhs' tajd Ndú; fkdfldg u. yeÍu isiqkag ;u Ydia;%sh yelshd fuka u wdfõoksl
.;s ,laIK;a ufkdapd,l olaI;d;a ms<sn| j¾Okhla <.d lr .ekSu;a m%o¾Ykh lsÍu;a
ms<sn| wvqmdvq we;s lrjhs'
230
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
jdrh - I
we.hSï wxl 01
1' wdjrKh jk ksmqK;d uÜgu ( 1'2 kdgH" fjk;a l,djka iu. ikaikaokh
lrhs'
2' úIh ikaOdrh ( iskudj fg,skdgH
kjl:dj flá l;dj
3' WmlrKfha iajNdjh ( m%dfhda.sl
4' ld,h ( ld,Éfþo 02
5' wruqKq (
• Ñ;%mghla wjfndaOd;aul j krUhs'
• tys we;s iqúfYaI ,laIK .%yKh lr .kshs'
• fõosld kdgHhl iqúfYaI ,laIK y÷kd .kshs'
• Ñ;%mghl yd kdgHhl o¾Ykj, iudk yd wiudk wjia:d ksÍlaIKh lrhs'
• Ñ;%mghl yd kdgHhl o¾Yk yd wfkl=;a wx.j, iudk;d yd wiudk;d
ú.%y lrhs'
6' WmlrKh l%shd;aul lsÍu i|yd Wmfoia(
• isiqkag Ñ;%mghla keröug Wmfoia fokak' ^fuys oS l,d;aul w.fhka hq;a
iïNdjH lD;shla keröu i|yd Tjqkag u. fmkajkak'&
• my; i|yka wxl hgf;a Ñ;%mgfha we;s o¾Yk yd wfkl=;a wx. kdgHhl oS
fhdod.; yels$fkdyels nj ikso¾Ys; j ú.%y lrkak'
1' rEmKh
2' ia:dk Ndú;h
3' fõIN+IK" wdf,dalh" ix.S;h wdoS wdkqIx.sl l,djka mßyrKh lsÍu'
4' ld, mrdih yd ld,h fmkaùfï Wml%u
• Wla; lreKq we;=<;a fldg ksnkaOhla f.dv k.kak'
7' ks¾Kdhl ( (
1' ks¾udK f;dard .ekSu - ,l=Kq 04
2' lreKq f.dv ke.Su - ,l=Kq 04
3' ú.%y lsÍfï ;d¾lsl nj - ,l=Kq 04
4' lreKq bosßm;a lsÍfï id¾:l nj - ,l=Kq 04
5' ksnkaOfha mßiudma;sh - ,l=Kq 04
231
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
jdrh - I
we.hSï wxl 02
1' wdjrKh jk ksmqK;d uÜgu ( 2'1 f,dalfha úúO kdgH Í;s ms<sn| idlÉPd
lrhs'
2' úIh ikaOdrh ( • úúO kdgH Í;Ska
1' h:d¾:jdoS kdgH Í;sh
2' iajdNdúljdoS kdgH Í;Sh
3' frduekaála kdgH Í;sh
3' WmlrKfha iajNdjh ( m%dfhda.sl l%shdldrlï
4' ld,h ( ld,Éfþo 02
5' wruqKq (
• f,dalfha úúO kdgH Í;Ska we;s nj idlÉPd lrhs'
• frduekaála kdgH Í;sh ms<sn| woyia m%ldY lrhs'
• h:d¾:jdoS kdgH Í;sh ms<sn| úuihs'
• iajdNdúljdoS kdgH Í;sh ms<sn| woyia olajhs'
• tla tla kdgH Í;Ska ms<sn| l:kfha fhfohs'
6' WmlrKh l%shd;aul lsÍu i|yd Wmfoia(
• f,dalfha úúO kdgH Í;Ska we;s nj isiqka ish¨ fokd u iu. idlÉPd
lrkak'
• h:d¾:jdoS kdgH Í;sh ms<sn| woyia m%ldYkhg isiqkag wjia:dj ,nd fokak'
• iajdNdúljdoS kdgH Í;sfha oelsh yels ,laIK idlÉPd lsÍug wjia:dj ,nd
fokak'
• frduekaála kdgH Í;sh ms<sn| idlÉPd lrkak'
• idlÉPd ish,a, wjidkfha isiqka lKavdhï lSmhlg fnod tla tla kdgH
Í;Ska ms<sn| ud;Dldkql+, j l:djla lsÍug wjia:dj ,nd fokak'
• tla tla lKavdhfï l:djg ,l=Kq m%odkh lrkak'
7' ks¾Kdhl ( (
1' úúO kdgH Í;Ska we;s nj ms<s.ekSu - ,l=Kq 04
2' ta ta kdgH Í;shg wod< j meyeos,s j lreKq oelaùu - ,l=Kq 04
3' l:dfjys úh;a nj yd ms<s.; yels WodyrK iys; j
lreKq oelaùu - ,l=Kq 04
4' l:kfhys idrj;a nj yd lreKq bosßm;a lsÍfï yelshdj - ,l=Kq 04
5' l:kfha mßiudma;sh - ,l=Kq 04
232
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
jdrh - I
we.hSï wxl 03
1' wdjrKh jk ksmqK;d uÜgu ( 3'1 wdkqIx.sl l,djkays Wmfhda.S;dj y÷kd
.ksñka ks¾udKlrKhg fhduq fjhs'
2' úIh ikaOdrh ( wx. rpkh ^ks¾osIag fm< weiqre fldg&
kjl;dj flá l;dj
3' WmlrKfha iajNdjh ( m%dfhda.sl l%shdldrlï
4' ld,h ( ld,Éfþo 06
5' wruqKq (
• wx. rpkh ms<sn| m%dfhda.sl j wOHhkfha fhfohs'
• ks¾osIag kdgH fm<j,g wod< úúO pß; i|yd wx. rpkd lrhs'
• lKavdhï jYfhka tla j l%shdldrlïys fhfohs'
• wx. rpkd i|yd fhdod .kakd øjH yd WmlrK Ndú;h ms<sn| l=Y,;d m%.=K
lrhs'
• wx. rpkfha uQ,sl isoaOdka; ms<sn| wjfndaOh m%lg lrhs'
• olaI wx. rpkd Ys,amsfhl= njg m;a ùug uQ,sl moku ilid .kshs'
6' WmlrKh l%shd;aul lsÍu i|yd Wmfoia(
• mka;sfha ish¨ u isiqka iuÕ wx. rpkh ms<sn| idlÉPd lrkak' 03 ksmqK;djg
wod< mdvïj, os ,;a w;aoelSï o mokï lr.kak'&
• mQ¾j oekqï oSulska isiqka úiska imhd .kakd ,o wx. rpk i|yd fhdod .kakd
øjH yd WmlrK ms<sn|+ y÷kajd oSula lrkak'
• bkamiq isiqka lKavdhï lr ks¾osIag .%ka:j,ska f;dard .kakd ,o pß;j,g
wod< j wx. rpkfha fhoSug Wmfoia fokak'
• wx. rpkh i|yd my; i|yka pß; fyda ta kdgH fm<j, olakg ,efnk Tn
leu;s fjk;a pß; fyda Ndú; l< yels h'
i. cq,shia iSi¾ kdgHfha - iSi¾f.a pß;h
ii. rElv f.or kdgHfha - kqjqrd f.a pß;h
iii. iqn iy hi kdgHfha - iqn$hi f.a pß;
iv. wNs{dk Ydl=ka;,h kdgHfha - Yl=ka;,d f.a pß;h
v. wekaá.kS kdgHfha - wekaá.kS f.a pß;h
vi. yia;sldka; uka;f¾ kdgHfha - jdiq,o;a;df.a pß;h
- Wohk rcqf.a pß;h
7' ks¾Kdhl ( (
1' wx. rpkh i|yd WmlrK tla/ia lsÍug - ,l=Kq 04
2' pß; iajrEmh y÷kd .ekSug - ,l=Kq 04
3' WÑ; f,i wx.rpk WmlrK Ndú;h - ,l=Kq 04
4' j¾K Ndú;h ms<sn| wjfndaOh - ,l=Kq 04
5' iuia; ksudfõ id¾:l;ajh - ,l=Kq 04
233
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
jdrh - II
we.hSï wxl 04
1' wdjrKh jk ksmqK;d uÜgu ( 6'1 <ud kdgHhla i|yd fm<la rpkd lrhs'
2' úIh ikaOdrh ( • <ud kdgHhl iqúfYaI ,laIK
• fm< rpkhl iajNdjh
• fm< rpkh
3' WmlrKfha iajNdjh ( m%dfhda.sl l%shdldrlï ^<ud kdgH fm<
rpkh&
4' ld,h ( ld,Éfþo 02
5' wruqKq (
• <ud Ñ;a;fõ." YdÍßl iajNdjh yd reÑ wreÑlï y÷kd .kshs'
• <ud kdgH ixl,amh y÷kd .kshs'
• <ud kdgH krUhs'
• <ud kdgH fm< rpkd lrhs'
• WÑ; rx. úOdk yd wdkqIx.sl Wmfoia fm<g we;=<;a lrhs'
6' WmlrKh l%shd;aul lsÍu i|yd Wmfoia(
• <ud Ñ;a;fõ." YdÍßl iajNdjh yd reÑ wreÑlï ms<sn| idlÉPd lrkak'
• "<ud kdgHh" ixl,amh y÷kajd fokak' 6'1'2" 6'1'3 yd 7 fY%aKsh .=re ud¾f.damfoaY
ix.%yh" mdvu wod< lr.kak'&
• <ud kdgHhlg iqÿiq f;audjla /.;a l;dkaorhla$wjia:djla$isÿùula f;dard
.ekSug Wmfoia fokak'
• kdgH fm< rpkh lsßu i|yd Wmfoia imhkak'
• ,shkq ,enQ msgm;a lshjd wvqmdvq ilia lr .ekSug wjia:dj ,nd fokak'
• tu msgm;aj,g ,l=Kq m%odkh lrkak'
• by< ,l=Kq ,enQ kdgH msgm;a myla muK mka;sh yuqfõ lshùug wjia:dj
,nd oSfuka w.h lrkak'
7' ks¾Kdhl ( (
1' iqÿiq f;audjla f;dard .ekSu i|yd - ,l=Kq 04
2' l:dj bosßm;a lsÍfï l%ufõoh Wfoid - ,l=Kq 04
3' WÑ; rx. úOdk fhoSu msKsi - ,l=Kq 04
4' wdkqYx.sl Ys,am WÑ; mßos fm<g wvx.= lsÍu i|yd - ,l=Kq 04
5' iuia; id¾:l fm< rpkh i|yd - ,l=Kq 04
234
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
jdrh - II
we.hSï wxl 05
1' wdjrKh jk ksmqK;d uÜgu ( 4'1 ukfï kdgHfha isg 21 isjhi f;la
foaYSh kdgH l,dfõ m%jK;d úuid n,hs'
2' úIh ikaOdrh ( • 1956 - 1999 olajd kdgH ksIamdolfhda
• Tjqka úiska ksIamdokh lrk ,o kdgHksIamdok
3' WmlrKfha iajNdjh ( újD; .%ka: mÍlaIK
4' ld,h ( ld,Éfþo 04
5' wruqKq (
• 1956 ka fumsg Y%S ,xldfõ kdgH l,dfõ Wkak;shg odhl jQ kdgHlrejka
y÷kd .kshs'
• Tjqka f.a kdgH ksIamdok ms<sn| j lreKq fidhhs'
• Tjqka f.a kdgHj, olakd ,efnk úfYaI ,laIK y÷kd .kshs'
• kdgHlrejka f.a yd kdgH o¾Ykj, PdhdrEm tla/ia lrhs'
• imhd .;a lreKq wdY%h lr .ksñka o;a; m;%sld ilia lrhs'
6' WmlrKh l%shd;aul lsÍu i|yd Wmfoia(
• isika ;=ka fokd ne.ska mka;sh lKavdhïj,g fnokak'
• 1956 ka miq kdgH ksIamdokh l< kdgHlrejka yd Tjqkaf.a lD;s ms<sn| j
lreKq fiùu i|yd isiqkag i;s ;=kl muK ld,hla ,nd fokak'
• tu lreKq imhd .ekSu i|yd mßYS,kh l< yels fmd;a" mqj;am;a yd ,sms
f,aLk ms<sn| j bÕs ,nd oS isiqka mqia;ld, mßyrKhg fhduq lrkak'
• my; oelafjk ud;Dld hgf;a o;a; /ia lsÍug Wmfoia fokak'
• kdgH fmf<ys ku
• kdgH ksIamdolf.a ku
• ksIamdok j¾Ih
• kdgHfhys jia;= îch ieflúka
• olakg ,efnk pß;
• úfYaI ,laIK
• Ôjk oDIaáh
235
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
• kdgHlrejka f.a PdhdrEm iy kdgHj, o¾Yk iys; PdhdrEm tla/ia lr
.ekSug Wmfoia fokak'
• o;a; /ia lsÍug ,nd ÿka ld,h wjidkfha ld,Éfþo 04 la muK Wmfhda.S
lr .ksñka oS we;s wdlD;shg wkqj o;a; m;%sld f.dkqjla ilia lrkak'
• f.dkqjg WÑ; ud;Dldjla ,nd fokak'
• tla tla lKavdhïj,g o úu¾Ykh lsÍug bv ,nd foñka oekqu yqjudre lr
.ekSug bv ,nd fokak'
7' ks¾Kdhl ( (
1' o;a; /ia lsÍu - ,l=Kq 04
2' wod< PdhdrEm /ia lsÍu - ,l=Kq 04
3' o;a;j, .=Kd;aul Ndjh - ,l=Kq 04
4' lKavdhï yeÕSfuka lghq;= lsÍu - ,l=Kq 04
5' bosßm;a lsÍfï ks¾udKd;aul nj - ,l=Kq 04
236
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
jdrh - II
we.hSï wxl 06
1' wdjrKh jk ksmqK;d uÜgu ( 4'2 Y%S ,xldfõ fou< kdgH l,dfõ miqìu
yd úldYh fidhd n,hs'
2' úIh ikaOdrh ( • fou< wd.ñl W;aij
• fou< cd;sl W;aij
• tu W;aij yd ne|s ckY%e;s
3' WmlrKfha iajNdjh ( .fõIK
4' ld,h ( ld,Éfþo 04
5' wruqKq (
• fou< ckhd f.a wd.ñl yd ixialD;sl Ôú;h ms<sn| j woyia m%ldY lrhs'
• ta yd ne÷Kq ckY%e;s y÷kd .ekSug fm<fUhs'
• fou< wd.ñl yd ixialD;sl W;aij yd ne÷Kq ckY%e;s tla /ia lrhs'
• tn÷ ixialD;sl yd wd.ñl W;aij keröug wdYdjla olajhs'
• iudka;r ixialD;shl wkkH;dj w.h lrñka Y%s ,dxlsl ixialD;sfha olakg
,efnk ckm%jdo ixrlaIKh lrhs'
6' WmlrKh l%shd;aul lsÍu i|yd Wmfoia(
• 4'2'1 mdvfï oS W.;a lreKq ms<sn| j i|yka lrñka fou< ckhd f.a wd.ñl
yd ixialD;sl W;aij ms<sn| j lreKq úuikak'
• tu W;aij iuÕ ne÷Kq ckY%e;s ms<sn| j idlÉPd lrkak'
• .fõIK pdßldjla f,i isiqka m%foaYfha fou< .=rejreka jeks W.;=ka" yskaÿ
wd.ñl mQcljreka" nyqY%e; jeäysáhka jeks wh uqK.iajkak'
• fou< cd;sl yd wd.ñl W;aij" ta yd ne÷Kq rij;a ckY%e;s wdosh ms<sn| j tu
iïm;a mqoa.,hka yd idlÉPd lsÍug isiqka fufyhjkak' ^wjYH;dj u;
NdId mßj¾;lhl= f.a iydh ,nd .ekSug lghq;= lrkak'&
• tu iïm;a mqoa.,hka f.ka ,nd .;a f;dr;=re Wmfhda.S lr .ksñka tu
ckY%e;s we;=<;a fldg fmd;a msxpla ilia lrjkak'
• úoHd,hfha YsIH iñ;s jeks wjia:dj, fuu ckY%e;s l;dkaor iajrEmfhka
rij;a j bosßm;a lsÍug isiqkag wjldY ,nd fokak'
7' ks¾Kdhl ( (
1' f;dr;=re /ia lsÍfï oS olajk ie,ls,a, - ,l=Kq 04
2' iïm;a mqoa.,hka yd ixjdoYS,S ùu - ,l=Kq 04
3' o;a; tla/ia lsÍfï l%uj;a nj - ,l=Kq 04
4' ks¾udKYS,S bosßm;a lsÍu - ,l=Kq 04
5' ks¾udKfhys .=Kd;aul nj - ,l=Kq 04
237
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
jdrh - III
we.hSï wxl 07
1' wdjrKh jk ksmqK;d uÜgu ( 5'1 ú,shï fYalaIamsh¾f.a cq,shia
iSi¾$Tf;f,da kdgH fm< ri ú|shs'
2' úIh ikaOdrh ( • l:d jia;=j • f;audj
• l:d úkHdih • ffY,sh
• rx. úOdk • wdkqIx.sl Ys,am
odhl;ajh
3' WmlrKfha iajNdjh ( ks¾udKd;aul l%shdldrlï ri úkaokd;aul
úpdrh&
4' ld,h ( ld,Éfþo 04
5' wruqKq (
• kdgH fm< lshjhs'
• l;d jia;=j meyeos,s lrhs'
• l;d jia;=j ;=<ska u;=jk f;audj biau;= lr .kshs'
• kdfgHdaÑ; wjia:d kï lrhs'
• kdfgHdaÑ; wjia:djkays WÑ; wkqÑ; nj idlÉPd lrhs'
• kdgH ffY,sh ms<sn| idlÉPd lrhs'
• wdkqIx.sl Ys,am Ndú;h ms<sn| f;dr;=re úpdrhg ,la lrhs'
• lKavdhï l%shdldrlula f,i kdgH fm< ri úkaokh ms<sn| j úpdrd;aul
f,aLkhla ilihs'
6' WmlrKh l%shd;aul lsÍu i|yd Wmfoia(
• cq,shia iSi¾$Tf;f,da kdgH fm< ish¨ u isiqkag ksjfia oS lshjdf.k taug
mQ¾j Wmfoia fokak'
• mka;sh isiq lKavdhï lSmhg fjka lrkak'
• kdgH fmf<ys úúO wjia:d ms<sn| wyUq úuiSula fldg kdgH fm< fyd|ska
lshjd we;s njg ;yjqre fldg .kak'
• b;d ir, j fuka u fláfhka kdgHfha f;audj ms<sn| idlÉPd lrkak'
• bkamiq tla tla lKavdhïj,g my; mßos ud;Dld ,nd oS isiqkag ta ms<sn|
idlÉPd lsÍug wjia:dj ,nd fokak'
A lKavdhu - l;d úkHdih
B lKavdhu - ffY,sh
C lKavdhu - kdfgHdaÑ; wjia:d
238
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
D lKavdhu - rx. úOdk
E lKavdhu - wdkqIx.sl wx.
• idlÉPdj wjidkfha ;u lKavdhug ,enqKq ud;Dldj ms<sn| flá f,aLkhla
ilia lrkak'
• bkamiq ;u ;ukaf.a lKavdhfï lreKq fiiq lKavdhïj,g bosßm;a lrkak'
• wjidkfha ish¨ u lKavdhïj, ish¨ u idudðlhska ;ks ;ks j ;uka ksjfia
oS lshjdf.k meñKs kdgH ms<sn| j úpdr mQ¾jl ri úkaokd;aul ksnkaOkhla
,shkak'
7' ks¾Kdhl ( (
1' ish úpdrd;aul ksnkaOh ;=< kdgHfha l;d jia;=j yd
f;audj ú.%y fjhs' - ,l=Kq 04
2' kdgHfha ffY,sh ms<sn| wjfndaOfhka úpdr lrhs' - ,l=Kq 04
3' kdgHfha wdkqIx.sl wx. Ndú;h ms<sn|j úpdr mQ¾jlj ,shhs' - ,l=Kq 04
4' kdfgHdaÑ; wjia:d yd rx. úOdk úpdrhkag ,la lrhs' - ,l=Kq 04
5' kdgH fm< ms<sn| iuia; úpdrhla lrhs' - ,l=Kq 04
239
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
jdrh - III
we.hSï wxl 08
1' wdjrKh jk ksmqK;d uÜgu ( 4'9 cmdkfha kdgH iïm%odhhka idlÉPd
lrhs'
2' úIh ikaOdrh ( cmka fkda kdgHh
cmka lnqls kdgHh
cmka lafhda.ka kdgHh
hk iïm%odhhkaf.a wdrïNh yd úldYh
3' WmlrKfha iajNdjh ( l:kh
4' ld,h ( ld,Éfþo 03
5' wruqKq (
• cmka "fkda" kdgHfha wdrïNh yd úldYh wOHhkh lrhs'
• "fkda" kdgH fõosldj yd Ndú;h ksÍlaIKh lrhs'
• "fkda" rx. ffY,sfhys iqúfYaI;d f,aLk.; lrhs'
• cmka "lnqls" kdgHfha wdrïNh yd úldYh wOHhkh lrhs'
• "lnqls" kdgH fõosldj yd Ndú;h ksÍlaIKh lrhs'
• lnqls rx. ffY,sfhys úfYaIs; ,laIK f,aLk.; lrhs'
• lafhda.ka kdgHhl ,laIK wOHhkh lrhs'
• idïm%odhsl cmka kdgH l:d jia;= ms<sn| idlÉPd lrhs'
• idïm%odhsl cmka kdgH ms<sn| foaYk bosßm;a lrhs'
6' WmlrKh l%shd;aul lsÍu i|yd Wmfoia(
• cmka idïm%odhsl kdgH jk fkda" lnqls yd lafhda.ka kdgH ms<sn| idlÉPd
lrkak' ^4'9'1 fkda" lnqls" lafhda.ka mdvï wod< lr .kak'&
• my; i|yka ud;Dld isiqkag ,nd fokak'
• fkda kdgHfha wdrïNh yd úldYh
• lnqls kdgHfha wdrïNh yd úldYh
• fkda rx. N+ñh yd Ndú;h
• lnqls rx. N+ñh yd Ndú;h
• fkda kdgHfha fõI N+IK
• lnqls kdgHfha fõI N+IK
• fkda kdgHfhys úfYaI ,laIK
• lnqls kdgHfhys oelsh yels iqúfYaIS ,laIK
• fkda" lnqls kdgH i|yd Ndú; l:d jia;=j, iajNdjh
240
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
• cmka lafhda.ka kdgH iïm%odhh
• ud;Dld ,nd oS l:kh i|yd iQodkï ùug ld,h ,nd fokak'
• l:kfhka bosßm;a lrk lreKq ;yjqre lsÍu i|yd rEm igyka fhdod.; yels
nj wjOdrKh lrkak'
• ud;Dldkql+, l:dj úkdä 05 lg iSud lrkak'
• my; i|yka ks¾Kdhl hgf;a ,l=Kq m%odkh lrkak'
7' ks¾Kdhl ( (
1' úIh lreKqj, ksjeros;djg - ,l=Kq 04
2' ksrjq,a lreKq bosßm;a lsÍug - ,l=Kq 04
3' wod< lreKq f.dkq lsÍu i|yd - ,l=Kq 04
4' rEm igyka u.ska lreKq ;yjqre lsÍu msKsi - ,l=Kq 04
5' l:kfha iuia; id¾:l;ajh Wfoid - ,l=Kq 04
241
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
jdrh - III
we.hSï wxl 09
1' wdjrKh jk ksmqK;d uÜgu ( 7'1 jD;a;Sh lafIa;% lrd fhduqùug wjYH
m%d.=KHh ,nd .kshs'
2' úIh ikaOdrh ( • wx. rpkh
• fõI N+IK ks¾udK
• ix.S;h yd Yíomßmd,kh
• rx. N+ñ w,xlrKh
• rx. N+ñ wdf,dallrKh
• rx. NdKav yd WmlrK ks¾udKh
3' WmlrKfha iajNdjh ( m%dfhda.sl
4' ld,h ( ld,Éfþo 02
5' wruqKq (
• <ud kdgHhla i|yd wdkqIx.sl wx. ie,iqï lrhs'
• wdkqIx.sl wx. ms<sn| j mq¿,a f,i wOHhkh lrhs'
• <ud kdgHfha f;audjg WÑ; whqßka wdkqIx.sl wx. ms<sfh, lrhs'
• iduQysl odhl;ajhla ,nd fohs'
• kdgHj, wdkqIx.sl wx. úúOdldr jk nj jgyd .kshs'
• ks¾udK Ys,amsfhla f,i jD;a;Shuh l=Y,;d j¾Okh lr .kshs'
6' WmlrKh l%shd;aul lsÍu i|yd Wmfoia(
• óg fmr lKavdhï l%shdldrlula jYfhka ks¾udK lr ;sfnk nj
wx. rpkd lsÍu
rx.= N+ñ w,xlrK ks¾udKh
rx. N+ñ wdf,dallrKh
fõI N+IK ks¾udKh
rx. NdKav yd rx. WmlrK ks¾udKh
ix.S;h yd Yío mßmd,kh
hk wdkqIx.sl Wmfhda.S lr .ksñka ks¾udKh l< kdgHh fõosld.; lrjkak'
• fï i|yd mQ¾j mqyqKqjlg wjia:dj ,nd oS isiqka f.a Wmßu yelshdjka u;= lr
.ekSug lghq;= lrkak'
• ta ta lKavdhïj, ld¾hhka f.a taldnoaO iduQysl m%h;akhla f,i kdgHh
fõosldjg f.k tkak'
242
kdgH yd rx. l,dj 13 jk fY%AKsh
.=re ud¾f.damfoaY ix.%yh
7' ks¾Kdhl ( (
1' fi!kao¾hd;aul kj ks¾udKhla bosßm;a lsÍu - ,l=Kq 04
2' <ud kdgHhlg WÑ; ks¾udK ùu - ,l=Kq 04
3' iduQysl odhl;ajh - ,l=Kq 04
4' wka;¾ in|;dj ld¾hlaIu j yd M,odhS j mj;ajd .ekSu - ,l=Kq 04
5' fmr iQodku yd ixúOdkd;aul j bosßm;a lsÍu - ,l=Kq 04