KemalTahir

DEVLETANA

KemalTahir(1910-1973)

KemalTahirİstanbul'dadoğdu.

GazihasanpaşaRûştiyesi'nibitiripgirdiğiGalatasarayLisesi'ninikincisınıfındanayrılaraköğreniminiyarıdabıraktı.Avukatkatipliği,ambarmuhasipliği,gazetecilikgibiişlerdeçalıştı.1938'deNâzımHikmet'lebirlikteyargılandığıDonanmaKomutanlığıMahkemesi'ndeonbeşyılhapsemahkumedildi.OnikiyılÇankırı,Çorum,Kırşehir,Malatyacezaevlerindeyattıktansonra,1950'deGenelAfYasasıuyarıncagerikalancezasıbağışlandı.1955'tensonrayayımlamayabaşladığıromanlarıylaedebiyatımızınöndegelenyazarlarıarasınakatıldığıgibi,tarihkonusundakigörüşleriylededüşünhayatımızıetkiledi.21Nisan1973'te,birkalpkrizisonucundaİstanbul'daöldü.

BirinciBölüm

KancıkVuruş

1

Sen-JanşövalyelerindenNotüsGladyüs,sayvanaçıkanmerdiveninkapısında,hancıgüzeliyerine,karayağızoğlanıgörüncesomurttu."Oynaşınıyolladıkancık!Gömleğintemizliğindenbellibununlayattığı..."Karınıngelmemesinedeğil,oğlanınçokyakışıklı,çokdaçalımlıolmasınakızmıştı."Silahşördenürkeruşaktakımı...Hanımınınkoynunagirdiğindenmipalikaryalıktaslıyor,buköpek?.."

Delikanlı,pazıgüçlerinegüvenenyeniyetmelerinkasıntısıylayaklaşıpelinigöğsünekoyarakeğildi.Belindekikırmızıkuşak,omuzlarınıdahagenişgösteriyor,sıkıpantolonu,kısakonçluyumuşakçizmeleri,biçimlikesimine,cambazçevikliğiveriyordu.

ŞövalyeNotüsGladyüskaşlarınıçattı:—Nedir?—Ablam"Bakıver,"dedi.Buyrun!—Özbeözablanmı?-Dirseğiüstünde

gövdesiniilerisürerekparmağınısalladı-:Yalançıkarsakeserimkulaklarını...

Seskışkırtıcıydı,cıvıktı.Delikanlınıniyimsergülümsemesihemen

silindi:—Ablamdır.Emriniz?—Sağırmıablan?-Birazbekledi-:Adını

sorduk,duymazdangeldi."GörünürmüburdanErtuğrul’unsınırı?"dedim,karşılıkvermedensavuştu.

—Kusurunabakmayın!Konuşmayıpeksevmez.Adı,Liya...

—Nedemektiro?—Zambak...—Zambak...-Dişlerinigösterereksırtardı-,

İyikoyulmamış...İyikoymalı...Neden,"Kaymak"dememişbaban?

Delikanlı,şaşkın,ürkekbaktı.Şövalyekısaboylu,şişmandıamatıkızdı.Bir

eliylekılıcını,ötekiylehançerinitutuyordu.Davranışlarındaölümleiçlidışlıyaşayanların

kuşkulutetikliğivardı.Omuzlarınakadarinengürsaçları,yırtıcıhayvanlarınkabarmışyelesinebenziyordu.

—Kestirmemişmikaymakolacağını?Anasıdaböyleysenedenkestirememiş?Kaymak,dahayaraşıklı...Tadınadoyulmaz.-Gözkırptı-:Denemişebenzersin,bilirim!-Nedenseiçiniçekti-:Demekablan?Anlarızilerde...Yaseninadın,Sarmaşıkmı?

—Hayır,Mavro...—SöylebakalımMavro,görünürmü

Ertuğrul’unsınırı,buradan?Mavrobirazdüşündü.Issızhan'agelen

yolcularınhemenhepsi,sayvanaçıkarçıkmaz,nedensekorkuluğagider,uçurumabakıpsinirdüzenlerininözelliğinegöre,taşkesilmektendüşüpbayılmayakadar,korkuçeşitlerigösterirdi.Buda,karnındanvurulmuşgibi"Hıhhh"diyerekirkilmiş,ikibüklümgerilemişti.

—Niyedaldın?Görünürmüsınır?—Evet,görünür,şurayaçıkılırsa...Mavro,böylediyereksayvanınkorkuluk

taşlarınaçıkıverince,ŞövalyeNotüsGladyüs,ellerihavada,gözleriyuvalarındanfırlak,birandondu.Birkaçkezağzınıaçıpkapadı,nedensonragırtlağınıparalayarakbağırdı:

—İn,inAllahbelanıversin!Delirdinmi

namussuz,inaşağı...Mavrohiçoralıolmadı.Omuzlarına

dokunacakkadaryakınuçangüvercinlerinarasında,ilerigerisallanıyor,"Alsanakaymak...Bakalım,kestirmişmibabam,kestirmemişmi?"diyerekölümemeydanokurcasınagülümsüyordu.

Çocukluğundanberiyükseklikkorkusuçeken,uçurumludüşlergörünce,boğazıkesilmişhayvanhırıltılarıylauyanıpgünlercekendinitoparlayamayanŞövalyeNotüsGladyüs,Mavro'nunbuişeçokalışıkolduğunu,dengesinihepsayvandanyanatutmakiçinsallandığınıfarkedemeyecekkadardehşetekapılmıştı.Debelenerekkalkmayaçalıştı:

—İn,indedimköpek,iiiin!Mavro,cıvıkherifiyeterikadarbunalttıktan

sonra,yaygibi,sayvanaatladı:—Seçemedim.Tütüyorbataklıkbugün...—Yakopsaydıtaşınbiri...-Şövalye,seğiren

yanağınıeliylebastırarakuğunuyordu-:Yataşınbirikopsaydı?

—Kopmaz.Ermeniustalaryontmuşbunları..."Taşındamarınıbilir,Ermeniustalar"derdi,yeri

cennetolasıbabam...—HeyakılsızRum!..Nahkopmuşya!—Kopanıdaolur.Allahyapısıdeğil,kul

yapısı...Buaptalumursamazlık,şövalyeninduyduğu

dehşeti,önceşaşkınlığa,sonraşüpheyeçevirdi."Sayvan,uçurumabalkongibiuzanmışdeğilmiydiyoksa!Aradabasılacakyermivardı?"Bunuaklındangeçirirgeçirmez,birdenkudurdu,derisineateşdeğmişgibihopladı.Aradabasacakyervarsa,oğlanıdelikdeşiketmekkararıylakorkuluğakoştu,bakmasıylakatılıpkalmasıbiroldu.

Sayvanbalkongibiydi.Yükseklikleriyüzlercemetreyibulandümdüzkayalar,aşağıda,genişağızlıbirkuyumeydanagetiriyor,suyunyüzünevuranbulutlar,uçurumundibini,cehennemingöklerineaçılmışbirdepremyarığınabenzetiyordu.

Şövalye,eliağzında,boğukboğuksordu:—Nekadardırburdanaşağısı?—Üçyüzonaltıkulaç...—Kimölçtü?—Babam...Tebrizkervanınınbezirgânıyla,

birgüniddialaşmış,urganlarısalmışulayaraktan,kulaçlayakulaçlayaçekmiş...

Şövalyedinlemiyordu.Bakışlarınıuçurumundehşetindenzorlakurtarıpuzaklaradikmişti.

Ova,gözalabildiğinesazlıktı.Nisanyeliylesanki,sazlardeğil,varoluşunbirdöneminde,henüzkatılaşmamıştoprakdalgalanıyordu.Dünyanınbuparçasında,canlılarınyaşamayabaşlamasındanöncekiboşluk,anlamsızlık,kesinumutsuzlukvardı.

ŞövalyeNotüsGladyüs,uçurumuntersine,ovadagördüklerindenmemnunolmalıki,kaşlarınıkasıntıylaçatıpdişlerinigösterereksırtarıyordu.

GemliklimanındagemideninipAnadolutoprağınaayakbasalıonbeşgünolmuş,Ertuğrul’unsınırındakimağaralardanbirindeyasayanCenevizliKeşişBenito'yubulmakiçin,buraya,İznik,Bursa,İnegöl,Kütahya,Karacahisar'dandolaşarakgelmişti.Gerekbuyolculuktagördükleri,gerekseKeşişBenito'nunanlattıklarıburasınınbir"Alıklarülkesi"olduğundahiçşüphebırakmıyordu.Evetburada,TürkmenlerleBizanslılaryüzyıllardır

aptallıkyarışındaydılar.Birelikılıcınıntutamağında,birelibıyığında,

ayaklarınınucunabasarakkısatıkızgövdesiniyükseltti:"Bualıklarülkesini,altıayavarmadanelimegeçirmezsemyufolsun,taşıdığımkutsalSen-Jankılıcına!Yufolsun,damarlarındadolaşankralkanına!"diyehomurdandı.Aşevindengelenkebapkokusunuderinderinkoklayarakyırtıcıbiriştahlayalandı.

Bitinyaucuna,RumlarınkaltabanlığındanyararlanıpyerleşmişErtuğrul'un,güvenilirhiçbirdayanağıolmadığınıanlamıştı,DoksanyaşındakiyatalakTürkmen'i,bazıtekfurlarınyardımıylaortadankaldırmaknasıliştendeğilse,ondanboşalacakyere,kendisininyerleşmesideokadarkolayolacaktı.İlkbasamakGladyüs

Unikus1Dükalığı,ikincisiBitinyaPrensliği'ydi.

Tekfurlarıhangiyollardanvassallığarazıedeceğiniçoktanplanlamıştı.Bunusağlamakiçin,birkaçyüzKatalan,birokadardaTürkopolsavaşçısıtoplamakyetişecekti."Prensliktensonrasıda,göklerdekiRabİsaEfendimizindesteğiyle,Bizansİmparatorluğu'nunsahipbekleyenbahtsıztacı!"

—Sınırneyleişaretlenirbusazlıkta?Neyigörecektinbataklıktütmeseydi?

—İnönüHisarı'nı.—Ertuğrul'unmudur?—Yok!HisarkullanmazErtuğrulBey...

"Bizimhisarımızatsırtıylayalınkılıç"diyegülüşürbuTürkmenler...KonyaSultanı'nınvoyvodatahtıdır,İnönüHisarı,EskişehirSancakbeyi'nebağlıdır.

Şövalye,bataklığaabanankurşunrenklikalınbulutlarınnelergizlediğiniseçmeyeçalışarak,meydansavaşıyönetenbunalmışbirbaşkomutangibi,hırslı,dalgınhomurdandı:

—Hisarkullanmazmış...Aptalgöçebe!—Yok,göçebedeğildir,ErtuğrulBey...

Eskidengöçebeysede,boşlamışolmalıçoktan...—Yaylayaçıkmazmı,heryılbuherif?—Yaylayaçıkması...Yazınbarınılmazovada

sinekten...Bizbildikbilelioturaktırburalar..."Konyasultanınamemurluketmiş,ErtuğrulBey'inbabası"derdirahmetlibabam!Kendisinindememurluğuvarmışazbiraz...Memurdedimse,kılıçlımemur,subaşıfilan...Bakmışülkeninişleribozuk,vergilergelmemekteeskisi

gibi,tıkırtıkır...İstemişburanınuçbeyliğini...Babamrahmetli...

"Mavro!"sesiyle,ŞövalyeNotüsGladyüs,elinikılıcınaatarakhızladöndü,gözleriürkek,ağzıyırtıcı,atılacakgibiikibüklüm,sayvankapısınabirzamanbaktı.

Kendinitoparlayıncadişlerinigıcırdataraksövdü,yarısınakadarçektiğikılıcıhışımlakınınasoktu.Masayagidipçökergibioturarakşaraptasınıaldı,heryudumda,korkuluğuntaşlarıdüşmüşparçasıylakapınınkaranlığınıgözetleyerekiçti.

Kıbrısmanastırında,Sen-Janpapazıolmaktanvazgeçip,tarikatınşövalyeadaylarınakatılarak,kılıçkuşandığıgün,falınabaktırmış,Çingenekarısı,arkadanvurulmazsayüzyılyaşayacağını,çokşanslıişleryapıpbaşınaçokbüyükbirtaçgiyeceğinisöylemişti.Ozamandanberi,sırtınıgüvenealmadanoturmuyor,insanlara,kapılara,köşebaşlarınaarkasınıdönmemeyedikkatediyordu.Dövüşlerde,kimizamanaşırıkorkak,kimizamankudurmuşgibicesurdavranmasıbundandı.Saçmasebeplerledalgınlığakapılıpsırtınıtehlikedebıraktığızamanlarkendine

kızıyordu.Tırnaklarınıkemiripdururkenaptaloğlanıncambazlığıgözününönünegeldi.Evet,ihtiyatsızlıketmesine,bukezoğlansebepolmuştu."Çağırsamitoğluiti...'Alsanabiraltın'desem,çıkarsamşuraya...Vursamensesinetopuzu..."Nerdeolursaolsun,topuzunuyanınadayardı.Elatıpbulamayınca,şaşkınşaşkınbakındı.Topuz,kısabaltası,okluğu,yaytorbası,kalkanı,kargısıyladuvarındibindeduruyordu.BudalgınlığınsuçudaMavro'nunmuşgibi,çocuğuöldürmeyekesinliklekararverdi:"Bayılırmıtopuzuyeryemez?..Yoköyleşey!..Bayılmamalı...Neyeuğradığınıanlamalıda,insanlarasırtınıdönmenineşeklikolduğunuöğrenmeli."Gözleritopuzdaydı."Dertopmuuçar,darmadağınmı?Kaçsayanakadarbulurdereyi?"Arkasındanbakıpöldürmenintadınıçıkaramayacağınagerçektenüzülerekiçiniçekti.Düşünüpdururkenbakışlarındakikıyıcıparıltısilinmiş,gözleriyavaşyavaşkısılıpdalgınlaşmıştı."Karıyalnızkalıyor.Giderbaşınadikilirimçekiphançeri...'Yatkahpe'derim,'Nasılmışoynaşınıyollamakcilvesi'derim!"Yumruğunuburnunasürdü.

Aslındakaraoğlanıöldürmekistemesihancıkarıylayalnızkalabilmekiçindi.Bunuelindeolmadanyapacakmışdaönlemeyeçalışıyormuşgibi,sarısakalınısımsıkıtuttu.Sertsertsoluyor,bacaklarınıvarkuvvetiylesıkarakkıvranıyordu.Ensesindebaşlayıpbelkemiğineinenılıkürpertiylegözleriniyummuştu.Sinirleribozulursa,kandökmehırsını,cinselisteklerinigemleyemiyordu.Bütündenetlerinikaybetmiş,inmelihareketlerlesarsılarakgövdesinigerialdı.Kötülüketmekiçinbirisigözetliyormuşduygusuylasayvankapısınakuşkulukuşkulubaktı.

Güvercinler,kabararak,gurulduyarakdolaşıyorlar,korkunçuçurumunüstünde,keyifletaklaatıyorlardı.Birerkekgüvercin,dişisinikovaladı,götürüpkorkuluğundibinesıkıştırdı.Kanatlarınıyeresürüpşişinerekçevresindebirazdolandı,bindi,çiğnedi."Ohoh!Böyle...İşteböyleolmalı!Canıçektiğiyerde,canıçektiğikarıyııhtırıpparalamalı,insanoğlu!..Pazaryerinde,yolda,kilisede..."Birdenürktü.Aceleistavrozçıkardı.Kendisinekarşıduyduğuumutsuzacıma,suratınıağlamalıbirgüçsüzlükle

buruşturmuştu."BağışlabugüçsüzkulunugöklerdekiRabİsaEfendimiz!"Elyordamıylatasıbulupsonunakadariçti.Çokyorulmuşgibi,dirseklerinedayanıpelleriyleyüzünükapattı."Sırasımınamussuz,sırasımıpiçkurusu!"Tasarladığıbüyükişleriçin,gözünübudaktansakınmaz,aklıyok,pazıgücüçokyardımcılartoplamasıgerekti.Uçurumlarametelikvermeyenalıkoğlanıyanınaalıpsırtınısıvazlayarakölümleresalacağına,öldürmeyekalkıyordu."Neden?Birhancıkarıuğruna...Şeytançarpsın,pispezevenk!Bukadarmıçektinananolacakküçükorospuya?"İncebiraltınzincirleboynunaasılıSen-Jantarikatınınhaçbiçimişövalyenişanınıhınçlatuttubirzaman,canınıyakmakistediğibirkadınınmemesiymişgibidişlerinigıcırdatarakmıncıkladı.Merdivendeayaksesleriduyunca,birdenirkildi,elindekinişanı,hançermişdegeleneatacakmışgibibirkaçkerehoplatıpterazileyerektetiktebekledi.

Mavro,gözleriyerde,bakırkabıgetiripmasayakoymuş,kapağıaçıncasayvanıkebapkokusukaplamıştı.

Şövalye,hançeriçekipeteşüpheylebakarak

sordu:—Gerçektenkaracamı?—Karacadır,evet!..—Şimdianlarız!Birazkesipağzınaattı,uzaktanuzağa

duyulanbirşarkıyıbilişçıkarmakistiyormuşgibi,duraduraçiğnedi.

—Gerçek...Bildiğimizkaraca...Kimavladıbunu?

—Ben!—Seninkine"avlamak"demezler,"tutmak"

derler.—Neden?—Oklavurmuyorsun,tuzaklayakalıyorsun!—Oklaavlanırkaraca...Tuzakkuşlara

kurulur.Şövalyeucundaetlokmasıbulunan

hançerini,ağzınagötürürkendurupmeraklabaktı:

—Gerçekmi?Karacavurabilirmisinokla?—Vururum!Uçaraatıpdüşürdüğümçoktur.

Çabukdaatarımgerekirse...Yağdırırım!—Baksen!..Şövalyegittikçeilgilenerek

Mavro'yusüzdü.Buhüner,kendibaşına

öğrenilmez.Ustankim?—Babamrahmetli...Yamanavcıydıbenim

babam,uçanlakaçankurtulamazdıyayıelinealdımı?

—Bukadarsilahşörmüşdenedenhancıolmuş?

—KörYahudiyüzünden...—Anlamadım.—BirgaripYahudivarmışKaracahisar'da...

Nerdengelmişsegelmiş...İkigözükör...Düğünlerde,bayramlardaçalgıçalarmış,bahşişlegeçinirmiş...BirgünKaraTaunbasmışburaları...Herevdenbirkaçölüçıkmayabaşlamışsabahakşam...ŞimdikiBenitokeşişbabamızınmağarasında,ozamanlarbirbaşkaFrenkkeşişiotururmuş...Sakalıgöbeğindebirdomuz...BirkaçakılsızgitmişFrenkkeşişindenKaraTaun'undermanınısora...Nedeseiyi,karanamussuz?"Benyerindenhaberaldım,taunmaunyoktur.Yahudilerçeşmeleri,kuyularıağılamaktadır.Yahudi'sinikesenkurtuluyor.Kurtulayım,derseniz,paralayınkörçıfıtı"demiş...BunlargelipKaracahisarlılarıayaklandırmışlar.Kudurmuş;Rabİsabeterinden

esirgesin,bizimavanakKaracahisarlımız...FukarakörYahudi'yidöverek,söverek,Karacahisar'ınpazaryerinegetirmişler.Rahmetlibabamanlatırdı.Ölügömmektendönerkenrezilliğinüstünevarmışlar."Milletinkudurmasınedir,benogünoradagördüm"derdirahmetlibabam...Paralamışlargaripherifi..."Çıfıtzehrinepanzehirdir"diyeayağından,etindenalansütübozuklardaolmuş...Babamrahmetli,"Üçgünkarnımekmekalmadı.İçtiğimsuyukustumikikatıyla"derdi.Bizimburayagöçmemiz,iştebukörYahudiolayındandır.Osıralar,ovadakikervanyolunubatakyenidenyeniyekesmekteymiş...KatırcılarKanlıBoğaz'danyeniişlemeyebaşlamışlarmıştektük...Burasıyapılışındahandeğildir.Çokeskiden,Selçuklu'yakarşı,palangalarsıralamışimparatorumuzdağlarınbaşına...Bura,binbaşıhisarıymış...Selçuklusürüpgelipİznik'imizialdığında,binbaşıdakalmamışyüzbaşıda...Babamrahmetli,körYahudiişindeKaracahisarlıyakahredince,anamızıalıpgelmiş...Bakmış"KanlıBoğazHanı"denecek,"Issızhandırburanınadı"demiş...Çok

yalvarmışlaryolunukesmeye...Tekfurumuzunkâhyası"EtmeKaraVasil,senikurtkuşyerdağbaşında...Sanaacımamkörpekarınlakarnındakidoğacağaacırım"demişsededinletememiş..."Sizdenırakolan,İsaEfendimizeyakınolur"demişrahmetli,"Kötüadamgörmenin,dinezararıvardır"demiş,"Dağataşabakarsın,Allah'ıngücünüunutmazsın,ormanlarınyeşili,yaylalarınesintisiyüreğinitemizler,ıssızda,canınçeksedekötülükedemezsin.NeredebulurRabİsa'yıarayan,ıssızdabulur,kâhya"demişrahmetlibabam...

—Aferin...Filozofmuşdesene...Varmıydıokumasıyazması?

—İncilokurduarada,türküağzıyla,KanlıBoğaz'ıgümbürdetirdi.Yazdığınıhiçgörmedim.

—NeciydiKaracahisar'da?Oktanyaydananladığınagöre,silahşorfilanmıydı?

—Çokistemiştekfurumuzyanınasilahşoralmayıama,razıolmamışrahmetli...-Mavroiçiniçekti-:"Adamöldürmeyizanaatedinmekteadamlıkyok!"derdi,"Akıllıadamömrüboyukılıçtaşımaz"derdi,"Hamallıktır"diye

gülüverirdi."Kılıçhamallarınınçoğukancıkolur,oğlumMavro,zartınazurtunabakmasen,"derdi."Kılıçkılıcıçekerüstüne...'Ölmeyeyim'dersen,atikdavranıpkarşısındakiöldüreceksin...Atikdavranıpöldürmeninseçizgisiçokbulanıktır...Yiğitliknerdebiter,kahpeliknerdebaşlar,bilinmez!"derdi."Silahşörlüktekahpelikleadamvurmayadabirkezbaşlayan,hiçiflaholmaz!"derdirahmetli...

—Haltetmişkirahmetli,büsbütün...Dedikleri,evet,doğruama,Müslümankâfirleriiçin...

—Hıristiyan,Müslümanayırtetmezdibabam...

—Höst!,.Dinsizliktirbu...Banadedin,başkasınademe...

Mavrogerçektenürktü,hemenbirOrtodoksistavrozuçıkarıpkekeledi:

—Dinisağlamadamdı,rahmetli...Papazımızderdiki...

—Höst...Hıristiyansavaşçılar,İsaEfendimizinaskerleridir.Bizkahpelikbilmeyiz.Çünküödevimizdünyadanküfrükaldırmaktır.Haklıgüçsüzleri,haksızgüçsüzlerekarşı

savunuruz!..-Şaraptasınıaldı,boşalmışolduğunugörünceuzattı.-Doldurşunubakalım!..Anlamadığınlaflarıdahiçtaşımabundanböyle,unut!

Mavrotelaşlakoşupkocamanşaraptestisinikaptıgeldi,ikindigüneşi,bulutlarıaralayıpbirangörünmüş,akanşarabıtazekangibiparlatmıştı.Şövalyebaşınıkaldırdı:

—SağolarslanMavro!Geçşöyle!Geçotur!KocabirFrenkşövalyesinin"Otur"demesine

Mavrobirdensevindiamabusevinççoksürmedi.Sesinapansızyumuşamasındanişkillenmiş,babasınınbiröğüdünühatırlamıştı:"Anasıbacısıgüzelse,akıllıdelikanlı,akranıolmayanheriflerinövgülerineinanmayacak,hediyelerinihelehiçalmayacak..."

—Sağolun!..Severimayaktadurmayı...—Oturdedim.Büyüklerinsözünü

dinleyeceksinki,adamolasın!Oturhadi!—Ablamçekişir.Müşterilerleoturmak

yokturbizde...—Uzattınki,tadınıkaçırdın.Gelirse

kalkarsın.Soracaklarımvar!Geçotur!Mavrokuşkuylakapıyabaktı,sıranınucuna

ilişti.—Nekazanırsınızburdasiz?Yıllığınızneye

gelir?—Yıllığımızmı?Hiçbelliolmaz.Vaktiyle,

boğazyoluişlerken,kazanırdıkepey!..Şimdilerde,İsaEfendimizeşükür,geçinmekteyiz...Tepeninardındatarlamızvar,ekeriz.Odunparasız...İneğimizvar,sağarız.Koyunumuz,akkeçimizvar,yünündenöteberiörerablam...OdunsarargötürürümKaracahisar'a...Tuz,kil,mumöteberialırgelirim.Yoğurtlapeynirlekapkaçaktrampaederiz.Avetieksikolmaz.Yabantavuğu,sülün,keklikçokturburada...-Çenesiyleayaklarıdibindedolaşangüvercinlerigösterdi-:Bunlar...

—Atabinmeyisevermisin?—Sevilmezmi?—Bakmayı?..—Atımızvar.Atbeslerdibabamhep...—Seniyanımaalsam...Biraltınversem

yıllık...Üstbaş,yemeiçmebenden...Mavro'nunsuratıasıldı.Rahmetlibabası,

"Gâvur-Müslüman,tarikattakımındaoğlancılıkvardır,amanhaaa!"derdi.Kendinizorlayarak

gülümsedi.—Banakalsanegüzel,amahiçolmaz!—Neden?—Bizimparatorumuzunhürköylüdefterine

yazılıyız.—Sizinimparator,sarayındaolanlardan

habersiz!NebilecekKaracahisar'dakiMavro'yu?..

—Bilmesedetöredeğildir."Yıldabeşaltınverseler,uşakolacağına,kaldırkendinişuradanKanlıBoğaz'aat"demiştirbabamrahmetli...

ŞövalyeNotüsGladyüsşarapiçti,kebaptanaldı.BunlarıyaparkenMavro'yugözdengeçiriyor,iyiceölçüpbiçiyordu:

—Yasavaşçıalsamyanıma?-Mavro'nunaldırmadığınıgörünce,dünyayıbağışlargibikasılarakekledi-:Savaşçıdeğil...Şövalyeadayı...

—Şövalyeadayımı?Gerçekmi,amansoyluefendim!

Mavro'nunbirdensoluğukesilmiş,yanaklarıkıpkırmızıolmuştu.Yutkundu,sevincinibastırmayaçabalayarak,"BizimlegönülmüeğlendirmekteyabanınFrenk'i?"diyekuşkulu

kuşkuluaraştırdı.Şövalyedelikanlıdakideğişmeleridikkatle

izliyordu.Batıdaköylüdelikanlılarınsavaşçılığakarşıduyduklarıumutsuzimrenmeyiçokgörmüştü.Buradakiler,zatensilahlıolduklarından,ancakköylülüktenbüsbütünkurtarmakyoluylakandırılabilirdi.Mavro'nundaböylebirkurtuluşacanattığını,hankapısında,kendisinikarşıladığızamanatına,silahlarınabakışındananlamıştı.

Kasılmaylatekrarladı:—Şövalyeadayı..Atbenden...Silahlar

benden...Toplayacağımızbirliğinçavuşuolur,bayrağımıtaşırsın,kısabirsüre...Yürekliysen,silahlaragüçyetirirsen,bizimtarikatınokunmuşkılıcınıbağlarınıbeline...Senişövalyeadaylarınındefterineyazarım.

—Amanşövalyem!...AmanRabİsaEfendimiz!Aman,rüyasınıgördümbenbunun...

—Nasılrüya?—Geçenhafta...Askergeçiyormuş

buradan...Arapkâfîrler'esavaşaçmışimparatorumuz...Sınavaçektibeniokçulukta.Koruyucubölüğüneçavuşaldı.Uyandımkitere

batmışım...Soluğumağzımasığmazlanmışsevinçten...İnanayımdeğilmiŞövalyem?Gönüleğlendirmektedeğilsinöyleya?

—"Şövalyeadayı"dedim!Şövalyelikteşakaolmaz!

Mavron'apacağınışaşırmış,ellerinibirbirinekitleyipgöğsünebastırmıştı.Böylece,şövalyeninayaklarınaatılmamakiçinkendinitutmayaçalıştığıbelliydi.Aşevinde,yeredüşürülenbirbakırsesiyleirkildi,kapıyaşaşkınşaşkınbaktı.Gözlerindekimutluışıkyavaşyavaşkarardı;yüzünü,dünyanınenacıklıkederikapladı.Yutkundu:

—Şakadeğilsede...Hayır,olabilemezşövalyem,bizşövalyeadaylığınageçebilemeyiz!

—Neden?Şövalyegerçektenşaşmıştı.Delirdinmi?

—Hiçolmaz!Ablamrazıgelmedikçehepsiboş...

—Alıkherif,karıkısmınekarışırmışböyleişe?

—Karışır.Budünyadabizimbirbirimizdenbaşkamızyok...

ŞövalyeNotüsGladyüs'üncanısıkıldı."Olupbitti"saydığıişlerinbozulmasınaçokkızardıeskidenberi...Tasıaldı,birazdargın,iyicedeayıplamışgibisordu:

—Evlenmeyeniyetlideğilmiablan?—Niyetli.—Kaçyaşında?—Yirmidört...—Evdekalacakdesenebugidişle...

Bulamadımıbiruygununu?—Bulamazolurmu?—Kim?Neişyapar?—ErtuğrulBey’insavaşatıeğitimcisidir,

sözlüsü...—AllahAllah,Ertuğrul,nasılgüveniyor

savaşatlarınıneğitiminibirHıristiyan'a...—Hıristiyandeğil...—Türkopolmu?—Yok...MüslümanTürk...Şövalyehemşaştı,hemyadırgadı:—NasılveriyorsunablanıMüslüman

kâfirine?Mavrobusoruyu,hiçduraklamadan

karşıladı:

—İyidirDemircaneniştem...Buralarınünlüsilahşörüdürfazladan...

Şövalye,meseleyi,Hıristiyan-Müslümanaçmazınasoktuğuiçinkendisinekızdı.

—Nedenevlenmiyorlarpeki?—Onlarakalsaçoktanevleneceklerya,

Demircanenişteminanasırazılıkvermemekte!—Niçin?—"Gâvurkâfir"demektebize,hâşâ

huzurdan,Demircanenişteminanası..."İlleMüslümanolsungelinim"diyedirenmekte...İçiniçekti.Ablaminattır,enişteminanasıdersen..."Bacıbeyinadı"namsalmıştır,Konya'danİstanbul'a...AzbirazsağalsaErtuğrulBey,hastalığısavuştursabiraz...

—N'olacak?—AçacakmeseleyiDemircaneniştem...

Anasınasözgeçirse,budünyada,birErtuğrulBeygeçirir...

—İstermibakalım,yakınadamının,birHıristiyankarıylaevlenmesini,Ertuğrul?

—KarışmazErtuğrulBeykimsenindinineimanına...Savaşçıdervişmibu,gazisavaşçısımı?

Şövalyesakalınıkaşıyarakdaldı.—Başkaisteyenvarmıablanı?—İsteyenmi?N'olacak?—Anasındankorkanyüreksizeniştenibiraz

dürtüşleyeceğizarslanMavro...Anladınmı?—Yok...—Heyavanak!Sözlünübiriisterse,ne

yaparsın?Eliniçabuktutmazmısın?—BuralardakimseDemircaneniştemin

sözlüsünüisteyebilemezvedebenimablam,kendinikimseyeistetmez.

—Keyfinebırakırsak...SenbuişioldubittisayoğlumMavro,onbeşgünsonrahazırolşövalyeadaylığına...

Mavrobiranumutladonakaldı,sonraellerinidizlerinevurarakçırpındı:

—Amanşövalyem,inanayımmı?Amansoyluefendim?..

—Amanıyok...Bulacağızbirzıpır,vereceğizbirazpara,gelipisteyecekablanı...Bakbakalım,kaltabaneniştennasılrazıedecekanasını...

Mavrogözlerinikırpıştırarakanlamayaçalıştı,anlayınca,şövalyenineliniöpmekiçinatıldı.Herifvermeyincegömleğinineteğiniminnetle

ağzınagötürdü.—Sağolunşövalyem!..-ÜstüsteOrtodoks

istavrozuçıkarıyordu-:Yattıaklım...AmangöklerdekiRabİsaEfendimiz...

ŞövalyeNotüsGladyüs,dizçökmüşdelikanlıyakasılarakemretti:

—BırakşuOrtodoksistavrozlarınıda,şarapver!

Mavrosıçradı,şarabıkoydu,ellerinigöbeğinekavuşturupayaktakaldı.Artıkşövalyeyebabasıymışgibi,saygıyla,minnetle,beğeniylebakıyordu.Hanınkapısında,yağızatına,aktüylütolgasına,çeşitlisilahlarınaağzısulanmıştı.Hizmetederkenbirazkasıntılıdavranması,kıskançlığındandı.Şimdibaktıkça,kanıkaynıyor,herifin,örtbasedilmezçirkinliğibile,güzelliğedönüyordu.Biran"Ablam,Demircaneniştemiboşlasadabunualsa"diyegeçirdiaklından,sonra,Demircan'ınyiğitliğine,aşırıyakışıklılığınakarşısuçişlemişgibi,gözleriniutançlakırpıştırdı.

ŞövalyeNotüsGladyüs,buişioturduğuyerde,akıllabitirdiğiiçinkendindenmemnundu.Üstüsteiçti,kebapyedi,kemerindenbirdelik

gevşetti.Örmezırhınınüstünde,solgöğsüneSen-Janhaçıişlenmişbiryüngömlekvardı.Örmezırhtanpantolonukalınbacaklarınısıkıcasarmış,gövdesininkolayyıkılmaztıkızlığınıartırmıştı.Kılıcıylahançerininhaçbiçimikabzalarıbirörnekti,epeycepahalıolduklarıoymalarındanbelliydi.Sırmaişlemelikısaharmaniyesi,deridenkumanyatorbası,çakmakkesesi,gümüşçemberlişarapmatarası,şövalyeninşıklığameraklıolduğunugösteriyordu.Yüzsiperliğininbircanavarbaşınabenzettiğiçeliktolgası,kimbilirkaçaltındı.Tolgada,sankibunubiliyor,kaimmeşetahtalarındanyapılmışmasanınüstünde,kabarıktüyleriyleyırtıcıbirkasıntıyığınıgibiduruyordu.

Frenkşövalyesi,apansız,anlamadığıbirdildengariptürkütutturunca,Mavro,şaraptestisinikanatlanmışdauçuyormuşgibişaşırmış,biran"İncilmiola?"diyerekkulakvermişti:

—"Heyheyşövalyeler!Gördümdörtimparatoröldübirbuçukyılda."-Şövalyekarşıkayalarıgümbürdetenmüthişbirkahkahapatlattı-:Anladınmıkopuk?Nediyorbutürkü?

—Türkümü?Yok...Rumcadeğil...—Değilelbet...HalisLatince...Şövalye,yüzyılönce,birgezginşövalyenin

yaktığışarkınınsözleriniRumcayaçevirdi:"Olağanüstüişlergördüm.Bununiçinhiçkimsegördükleriyleşaşırtamazbeni...Dörtimparatoröldürüldüönümde...Birincisiniuykudaboğdulargözdeleri...Kesildibirmeydandaikincisininbaşı...Uçurumaattılarüçüncüyübirsabah...Dördüncüsüvuruldukazanmışkensavaşı..."

—İmparatorgördünmüsenhiç?—Hayır...Görmedim.Geçmediburdan

imparatorumuz,benbenibileli!—Kralgördünmü?—Kralyokturbizimburalarda.Biz

"imparator"deriz!—Yokmu?Haltettinşimdi!..-Delikanlıyıbir

zamansüzdü.Birsırverecekgibikapıyabakarakfısıldadı-:Görmekistermisin?

—Neyişövalyem?—Kral!..-Kasılarakarkasınadayandı-:

Kimseyesöylemekyokama...AçgözünüMavro,karşındakiözbeözkraldırsenin...

—Aman!..—Amanyaa...Napolikralıolanteresin

piçiyimben...Yumruğunuuzattı.Budamarlardakralkanıvar,uyuma,kralkanıolmasa,yapabilirmiyizsenişövalyeadayı?..Şövalyeliğikrallarverirancak!

—Amansoyluefendim...—Höst,sorulmadankonuşmayacakşövalye

adayı...Birineaçtınmıbitiririm!Esirdüşersekartırırlarkurtulmalığı...

Uçurumunüstündetaklaatanpaçalıgüvercinibirzamanizledi.

—Nediro?Nedirilerdeparlayan?..Mavroparmaklarınınucundayükseldi,bilgi

vermek,işeyaramakiçinçırpındığıtelaşındanbelliydi.Çokuzaklarda,akşamgüneşibiryerevurmuştu.

—Omuefendim...Bursa’nınKeşişDağı...Doruğununkarıerimezebedi...Parlargüneşvurdukçaböyle...YazınimparatorluğumuzunsarayınakarbuKeşiş'tengidermiş!

—NekadardırburdanBursa?—Rahmetlibabam,"Altmışfersah"derdi.

Bilmemartık,fersahnekadarsa...

—Altmışfersah...Biradamlıkyol...Yaşudağlar?

—İlerdekiKocaDağ,berisiYeşilDağ...Dahaberikine,"Yellice"deriz.DomaniçYaylasıvardıroralarda,ErtuğrulBey'in...Sularıbuzgibidir.Ormanlarındameşeler,çamlar,ardıçlardururki,dörtkişieleletutsagövdelerikucaklayamaz.

—GermiyansınırındamıDomaniç?—İyibildin...Germiyan...—DemekgüneyiGermiyanlı...Doğusuyla

kuzeyiKaracahisarlaSelçuklu...BatısıBizans,buErtuğrul'un...

—Aslındaüçyanıbataktırefendim...SaltBursa-İznikyönüsağlamtopraktır.

—Üçyanıbatak!..Batakolduğuiyi...Allahişinibilmezmi?

—Bilirkurbanolduğum...Eskilerdebatakmatakyokmuş,imparatorumuzgüçlüyken...KonyaSultanı’nıngücüyettiğindede,Porsuk,Sakaryaböyleakamazmışbaşıboş...Bakımsızlıktankudurmuşsular...Tarlaları,otlaklarıbasmış...Babamrahmetliderdiki,"ÜçkezyatakdeğiştirdiSakaryaIrmağı"derdi,"Üç

kez,hisarlarıkurudakoyupsavunusuzbıraktı.Türk'ün,Moğol'unsürüpgelmesibundan"derdirahmetli...Yollarıyutmuşbatak...Kervanişlemezolmuş.Babamrahmetli,"Buralarınyoksulluğubundan"derdi,"yoksulluk,yıkılsıngitsin,dersenkayzerimizin,yadaKonyaSultanı’nın,güçlüolmasınaduaedeceksin"derdi.BubatağınbirucuSimavGölü'ne,KocaSu'yunkaynağınadayanırşövalyem,birucu,SakaryaIrmağı'ylagider,Karadeniz'ekavuşur.Eskilerde,sular,hiçdengesizlikedemezmiş,çünküdizginvururlarmışağızlarınakayzerler,sultanlar,sertbaşlıhayvanlargibi...-İçiniçekti-:Aklıerenlerebakarsan,FrenklerleMoğollarınbaşıaltındançıkmışbugünlerinrezilliği...ÜlkeyibatıdanFrenklerbasmış,doğudanMoğollar...Vergi,haraçalamazolmuşkayzerimizleKonyaSultanı...Vergisiz,haraçsıznasıldizginlersinbuncaazgınsuyu?Sularkudurganolursaekinolmaz,ekinolmazsaköylüolmaz,köylüolmazsaekmekolmaz,ekmekolmazsadünyabatar.Eskidenkervanlargeçermişkibizimovamızdan,başıEskişehir'deyükünüçözerken,kuyruğuBilecik'tedenkbağlamaktaolurmuş...

Mavro,şövalyenindinlemediğinianlayıncasomurtaraksustu.Herif,dünyayıunutmuş,şarapiçiyordulıkırlıkır...Tasıtüketincehıçkırıpgeyirdi:

—SöylebakalımbayraktarMavro,nekadarsavaşçıçıkarırbuseninuçbeyin,kötüTürkmenErtuğrul,sıkışıpbunalırsa?

—Sıkışıpbunalırsamı?Hiçbelliolmaz!Bunlarınsıkışıpbunalmasıkötüdürgayetşövalyem!

—SesintitremeyebaşladıyüreksizMavro...Kötüsüneymiş?

—Kötüsü...Bunlargazitakımıdır.Törelerince,buranıngazisibunaldımı,dünyanınöbürucundakigazilerduymalarıylagelipyetişirler,fırtınagibi...

—Şumesele!..Germiyanlardagazideğilmi?—Gazidirevet...—AmaaralarıyokmuşErtuğrul'la...Neden

bakalım?—Yokturevet...AfyonyaparGermiyan

toprağı...Savaşçıdervişler,illedeabdallarıafyontutkunudur.ErtuğrulBeyafyonsokturmazuca...Buyüzden...

—Gördünmü?ötekilergelipyetişenekadar,işiştengeçer!Seneliniçabuktutamazsan,obaşka!

—KonyaSultanı'nınEskişehirSancakbeyi'nineyapalım?

—KonyaSultanıkalmışmıkisancakbeyihesabakatılsınalıkherif!

—YageridekidomuzMoğol!?..Moğol'abaçınıyollarErtuğrulBey,günsektirmez.İyidirarasıgayet...

—KarıştırmaMoğol'u...Ertuğrul,kaçsavaşçıçıkarırkendikabilesinden,onusöyle?

—Kabilesinegeldimi...Kayılardançokadamyokturyanında...Babamrahmetlianlatırdı.Konyasultanları,"N'olurn'olmaz"diyedağıtırmışTürkmenaşiretleriniülkeninşurasınaburasına...Yerinibulan,oturakolurmuşErtuğrulBeygibi,bulamayan,dolanırdururmuş...BirSamsaÇavuşvardır,Kayılardan...Tamam!..Bak,buSamsaÇavuş,bildiğin,göçebedir!Geçimsizbilinir,bizimburalarda,buSamsaÇavuş..."Yurttutamamasıbundan"derdirahmetlibabam...Yazınsahipsizyaylalardayaylalar,kışınşunabunabaçvererektenSakarya

kıyılarındabarınır.-Birazdüşündü-:Aslınıararsan,ErtuğrulBey'inadamlarındanbazısı,"BizKayılardanız"dersedebildiğindendeğildir.

—Uzattınkibayraktar...Kaçsavaşçıçıkarırbuherif?Üçyüz...Dörtyüz...Beşyüz?..

—Eh...Artıkdeğilse,noksandasayılmaz!..Amasenbunları,adamgibi,adambellemeyeceksinşövalyem...BizbuIssızhan'da,çoğunukondurupgöçürdük.İlerlerinden,işerlerinden,yabanerlerinden,dağerlerinden,ağaçerlerinden,batakerlerinden,hisarerlerinden,uluyörükten,atçekenyörükten,Türkmen'den,Karakeçili'dennicelerigeldigeçti.İçlerindeermişivar,dervişivar...Rumabdallarıderler,Rumgazileriderler...ErtuğrulBey'insavaşçısı,evhesabınagelmez.Bekârgazilerinbeşionubirevdebarınırçünkü.Savaşçıdervişlerinbeşionubirzaviyedebirikmiştir.Rumabdallarınageldimi,dam,çadırtanımazbunlar,ağaçgölgesinde,otyığınındaeğleşirler.Azrail'eelenseçekmiş,gözükarayiğitlerdirherbiri...KarılarıbiledövüşkendirErtuğrulBey'in...Bunlara"Rumbacıları"derler,başkanları,DemircanenişteminanasıBacıbey'dir.Bunların

töreleride,gaziler,savaşçıdervişlertöresigibi,dinyaymaüstünedir.AnladınmınedenrazılıkvermemekteBacıbey,Demircanenişteme?BunlarHıristiyanlarıtenhadatuttularmı,kılıcıkafalarındaçevirip"imanagelyaakâfir,bitiyorsun"demeden,geçemezler.Aslındabunlardurdurakbilmeyecek,kitaplarınınkavlince,hiçatsırtındaninmeyecek,boyunaseğirtecek...

—Haniya,çoktandırbirhaltettikleriyokmuş?

—DurmalarıErtuğrulBey'indizginlemesinden...Demircaneniştemebakarsan,sıkıemrivarmışErtuğrulBey'in...-Birazdaldı,gözlerinikırpıştırdı-:Evet,uçmilletinibunaltmakiyilikgetirmezşövalyem..."HeleBacıbey'Haydin'dedikarılaratlanıpkılıcısıyırdımı,işiştengeçmiştir"derdirahmetlibabam...ArtıkgüçyetesikalmazmışErtuğrultakımına...Çünkükarılarıatlanınca,bunlarölümşerbetinipeşiniçermiş...

—Bundanmıyıldınızda,buralardabukâfirlereyurtbağışladınızyüreksizler?..Bundanmı,dörtyandanyürüyüpdörtbeşyüzkâfiri

tüketemediniz?Mavrogerçektenkorktu.Hemenyapılacak

birkötülüğüönlemekistermişgibi,elinikaldırdı:—Olmazşövalyem...Olmazöyleşey...Uçtur

buraları...Uçlardadüzenbozmakhiçolmaz!Türkmen'ebulaştınmıöldürmekleyakanıkurtarabilemezsin!Aslındabüsbütünkurtulayımdersen,ölüpkurtulacaksın!

—Haltettinşimdi!Nasılkurtulmako?—Kestirmeden...Çünküuçlardakanbattal

olmaz.Herkeskanlısınıizler,kovakova,birgünkıstırır,alıröcünü...Buyüzden,yasatanımazMoğol'unbile,gözükesmezburaları...Vergiden,haraçtangeçtim,üsteverdiğiolur.İmparatorumuzdavaktiylevergimergiummazmışkendiuçtekfurlarından...Sırasındabahşişyollarmış."Talanlageçinirbunlar"diyeduyduktubiz...Yalanmı?Uçlardatalanolurama,töresiyledir,büsbütünazıtmakyoktur.Ufaktançapulyaparuçsavaşçısı,dostdüşmanayırmazpek...Kendiköylüsündençarptıysa,bekçilikhakkınatutarköylü...Babamrahmetli,koyunlardan,keçilerdenbirikisiyiterdederisi,boynuzubulunmazsa,gülerdianamın

beddualarına..."Heyakılsızkarı,buranere?"derdi,"Buraları,anasınaküsmüş,babasındanbezmiş,ipinikoparıpsürüyerekgelmişbirikmişademoğludöküntüsüharmanıdeğilmi?"derdi,"NedenSivas'ta,Kayseri'detımarreâyâsıolupoturmamışbunlar?Çünküsürekliçalışmanınbezginidirler...Bunlaraekipbiçmek,demirdövmek,deritepmekzorgelmiştirde,canıylaoynamakkolaygelmiştir.Canınıbedavayaveren,başkasınınmalınaparaverirmi?"diyetakılırdı.

—Anladım.YıldırmışsizibuyatalakTürkmen,güzelce...

—Yılmayok...Bizimburalardaherkesaklınageleniişleyemezşövalyem!Düzeninbozulmadığısıralar,çapul,birdoyumkavurmakadardır.Ölçüyüaştınmı,gökçökerbaşına...Öncegötürecekpazar,satacakmüşteribulamazsın!Düzenibozdunmu,ormanyangınınadüştünsay...Dörtyanınateş...Bilmeyen,"Uçlardageçimkolay,soyguncununişikıyak"der.Yanılırkinekadar...Çetindir,düzenintemelibozulmadan,buradasoyguncularındurumu...Sıtmalıbataklıkların

derinlerinde,güngörmezsazlıklardagizlenipbirzaman,yerigöğüdinleyeceksin!İzinisürerler.Çamurdayüzerektenyerdeğiştireceksin.Gündüzateşyakamazsın,dumanıgörünür,geceyakamazsın,alazasısenieleverir.Gizlendin,ardındakileriusandırdın,işikülledin,bukezmalıdeğerinesatamazsın,yüzaltının,biraltınagider.BuralarınünlüsoyguncusuÇudaroğlu'dur.Moğol'unÇudarkabilesindendir.Germiyanoğluarkalar,Moğolgenelkomutanı,Moğollukgayretiylekorur.ÖyleykençakaladönmüştürÇudaroğlu,saykiadamlıktançıkmıştır.

—Desenekimsekimseyedeğemediğindenyaşamakburadakolay!

—Kimdemişkolay!Benimbudediğim,düzenbozulmazsa...Buralarda,düzenapansızbozulurşövalyem!Diyelimbozuldu,sensezemedinöncesinden,yandın!Bununiçintekgözüyleuyuyoruçlarınadamı...Sopayı,palabıçağını,okuyayıbaşucundaneksikedebilemez!Barışaaldanıptetikliğigevşettinmi,bittiğingündür.Burada,adamgibiyatıpesiruyanmakvar.Tatlıcanıveripkurtulmakbile,

herzamanelegirmez!Kollarıbağlıİran'a,Turan'a,KaraHabeşiçineesirgitmelerolurki,görnasılolur!Yırtıcıdırbizimuçlarımızınyasaları...Rahmetlibabamderdiki,"Oğlum"derdi,"uçlardapostukurtarayımdersen,önceokuatacaksın,sonrakimivurduğunabakacaksın"derdi."Aslındapusuyeridirburalar"derdirahmetli."Yapusudasın,yapusuyabilmedenuğramaktasın."

—ÖyleymişdenedenöcünüalamamışsizinKaracahisarTekfuru'nuz,kendisiniçeviripvireyezorlayanErtuğrul'dan.

—"OmeseledeErtuğrulBey'insuçuyok"derdibenimbabam...KonyaSultanıaskeriçekmişgelmiş,çevirmişbizimKaracahisar'ıErtuğrulBey'iistemişyanına...Uçbeyidir,emirkulu,gelmemekolmaz.Çevirininbirzamanı,MoğolbasmışyukardanSelçukülkesini...Sultangiderken,"Karacahisar'ısendenisterim"demişErtuğrulBey'e...Demesisultanoyunu...

—Neden?—Çünkü,mancınıklar,mancınıkaskerleri

Sultan'ın,AyrıcaEskişehirSancakbeyidebaşlarında...

Ertuğrul'abırakıyorki,bizimtekfuru,gerisingeritekfurdikecek...N'olurn'olmaz,uçbeyiyleKaracahisarTekfuru'nunarasındabirvazgeçtibulunsun...Tekfurumuzunbuöcüaramamasına,birbaşkasebep,İznik-İstanbulyoluErtuğrulBey'intoprağındangeçer.Bozuşmakhiçolmaz.

—YaKaracahisarpazarınızıkapması?—AslınabakarsanpazarcılarınSöğüt'e

yönelmesideErtuğrulBey'insuçudeğil!Pazarbaçınıartırmayakalktı,Frenkzagonunaimrenipbizimtekfurumuzunkardeşi...-Zorlasırtardı-:SoyluFilatyossenyörümüz!

—Höst!Bundanböyleaklınayaz,hiçunutma!Şövalyeadayısın!Dahasıbenimbayraktarımsın!SoyluHıristiyanhiçsuçluolmaz.Çünküsoylununsoyluluğugibi,yaptığıdahepAllah'tandır.Pazarbaçınıartırmayageldimi,senyörünkeyfinedir.Kimsekarışamaz.Kenditoprağındadilediğiniyapar.Çünkütoprağıdasoylulariçinyaratmıştır,Allah!Salttoprağıdeğil,üstündekiköylüyüdebağışlamıştırmaldiye,canıçekerse,asar!

—Asarmı?Asarda,nasılöderkanını?—Kanısorulmazköylütakımının

soylulardan...Mavrobirşeylerhatırlamayaçalışarakdaldı,

sonraçekinereksordu:—Böylemidirgerçektensizinoraların

zagonu?—Elbet...—Sizinsoylunuz,nedenasarköylüyü?

Durduğuyerdemi?—Yok...Gölünde,deresinde,izinsizbalık

tutanıasar,ormanındaavlayanı,çalıkeseni...Angaryasındankaçanı,harmanda,bahçedesoylupayınahilekatanı...Sıkıçalışmayankunduracıyı,demirciyidecanıçekerseasar,acırdabağışlarsa,demirevururölenekadar...

—Ahilernederbuişeamanşövalyem,çarşıyıdaretmezmisoylularınbaşına?

—Ahideneymiş?—Bizimburalarınçarşısıpazarıahilerden

sorulur.Subaşıdakarışabilemez,tekfurda...Kadıkarışırazbiraz,kitabınyazdığıkadarcık...

—Bunlarhepkâfirliktir,Allah'ınemrinekarşıgelmektir.Boşunamı,Müslümanayağıaltındakalmanız...

Mavroiyiceürkmüştü.Duraklayaduraklaya

konuştu:—Peki,n'aparsizinoralarınsoylusu

şimdilerdeköylüsüz?—Köylüsüznedemek?Köylükıyametgibi...—Nerdengelipbirikmişbukadaravanak

köylüsizinoralara?—Avanaklıktandeğil,alıkMavro,bizim

oralarda,soylularolmazsa,barınamazsın,kurtkuş

paralarseni...—Neden?Giderimbaşyukarı,töresidüzgün

biryere...—Yağmayok!Kaçanıyakalarsınır

komşuları,getirirverirdöverektensoylusuna..—Düşmanınakaçarsa?—Kaçanköylümeselesindedüşmanlık

gütmezsoylular..."Bugünbanaysa,yarınsana"hesabı!..

—Nebilecekkiminköylüsüolduğumu?Direnirim,söylemem!

—Boynundakidemirtasmayın'apalım?Üstünesahibininarmasıkazılmış,seninadın,sanın!

Mavro,dehşeteyakınbirkorkuylagözlerini

kısıpeliniboynunaattı:—Bildiğimizittasmasıgibimi,aman

şövalyem?—Tamam!Bildiğinittasması...Bizdeköylü

onyaşınıbuldumu,soylusunundemircisi,biruyguntasmadöver,oğlanınboynunageçiripperçinlersıkıca...

Mavrobirdenatlayıpyakalayacaklarda,boğazınademirtasmayıgeçiripperçinleyeceklermişgibigövdesinigerialdı:

—Giderbaşkademirciyesöktürürüm.Vicdanlıdemircihiçmiyoktursizinoralarda?..

—Vicdanlıdemirci...-Şövalyekeyiflegüldü-:Vicdanlıdemirci,bizimoralardapekçokturama,köylününboynundantasmasökenihiçyoktur.Çünküdemirinisöktürenköylüyü,asarlarbizde,sökendemirciyegeldimi,onukazığavururlar!

Mavro'nungözleridonuklaştı.Yavaşyavaş,çokürkütücübirşeyhatırladığıdudağınıntitremesindenbelliydi:

—Doğrudemek,İnegöl'dengöçüpErtuğrulBey'intoprağınaDönmezköyükuranlarındedikleri...

—Dönmezmikoymuşlarköyünadını?—Dönmez...—Dönerlermi,dönmezlermigörürsün

yakında...Neyidoğruymuşdediklerinin?—Sazlıktarastladımbirine...Sordumneden

göçtüklerini?-Duraksadı-:İnanamadım!Herifinyalancısıyım...Sizinoralarıntöresince,evlenecekkızınkızlığıdatekfurunmuş...Yalandeğilmişövalyem,olmazböyleşeydeğilmi?

—Yalanıyok!..Allah'ınemridir."Köylününcanısoylunun"nedemek?Geriyekalırmıbirşey!Gerdekgecesi,dilerkızlığınıalır,dilerkanpahasını...

—Vaybaşıma...Gerçek,hemişövalyem?..-Eliniyanağındangeçirdi-:Peki,Tanrı’nınemriymişdeneden,"Olmazböylerezillik"diyegöçmüşköylüsününönünedüşüpaksakalPopMarkos?

—Dinsizliğinden...—Allah'ınemrini,sarhoşNikolasTekfurmu

bilir,sakalıgöbeğindeköypapazımı?—Sizinpapazlardoğrusunubilseler,Papa

efendimizekarşıgelirlermiydi?ŞövalyeNotüsGladyüs,Mavro'nuniyice

şaşırdığını,bocaladığınıgörüncekaşlarınıçattı:—BiziilgilendirmezbunlaralıkMavro,biz

hamdolsun,kızlıkvereceklerdendeğiliz,canımızçekersekızlıkalanlardanız!SenMavro,şövalyeoluphisarlardanbirineyerleşince,dilersen,kızlıkhakkınıbağışlarsınköylüne...Güldünköpoğlusu.Köylülüktenkurtulduğunuunuttundakorktunduöylemi?"Allah'ınemridir,hakkımdangeçmem"diyerekbağırdığınzamansorarımsanaben...

Mavro,yılıştığınıfarkedincekendiniçokayıplayaraksomurttu:

—Sökmezbizimburalardaböyleişlerşövalyem,hiçsökmez,sarhoştekfurNikolasboşunazorlatmakta...Gelemezüstesinden...İmparatorumuzunsınırlarındaKomanlardan,Peçeneklerden,Balgarlardan,GagavuzlardanTürkopollarvardır,bunlarhiçyatmazbuişe...BenimbildiğimbizimRum'umuzdayatmaz.Müslümankâfirlerigeçtim,putperestMoğollardabilegörülmemiştirböylerezillik!Sizinoralarabizimaklımızermez.Buralarageldimi,şarapşaşırtmışbesbelliNikolastekfuru..."Azışifadırbuşarabın,çoğubeladır"derdirahmetlibabam.

Bizimburalarda,aklınıyitiren,tatlıcanını,uzunboylugezdirmezgövdesininiçinde,şövalyem,bubir...İkincisi,çokbunaldımıbizimköyümüz,bakmışsın,"Allah'tanbaşkaAllahyoktur.Muhammetonunelçisidir"deyipMüslümanlığageçivermiş...

—Peki,dindeğiştirenyakalanırsan'olur?—Yakalanmazki...VermezçünküErtuğrul

Bey...Hıristiyanıvermeyen,Müslümanolanıverirmi?

Şövalyeelişaraptasında,donukgözlerlebakıyor,gülümsüyordu.Bugülümseme,kasıntılısomurtkanlığındandahaürkütücüydü.

—GeçimnasılErtuğrul’untopraklarında?..—Geçim...Busıralardaraldıbiraz

şövalyem...Gündengünebirazçetinleşti.—Neden?Çokverimliymişduyduğumagöre

Bitinyaucu...Kesmeklebitmezormanlarıvarmışbunların...Otlaklarınıatlarsökemezmiş...Bağlar,bahçeler...İpekyaparmışkişukadardenk...Buğdayı,arpasıonagöreymiş!

Mavromeraklasordu:—Kimdedisize?Bilmezinbirine

çatmışsınız,belli!..

—İnegölTekfuruSenyörAyaNikolasöyledi.

—AllahAllah!AyaNikolaTekfurbiliryagerçeği,nedenkandırmayakalkmışsizi,kestiremedim!

—Yalanmı?—Eskilerde,belkiverimliymiştirşövalyem,

şimdilerdekötüdürErtuğrulucunundurumu?Ormanolmuşkaçpara,odununu,kerestesinialacakbulamayınca...Birazbağ,bahçevardırevetama,yetersizdir!Kapanınelindekalmıştır.Yollardagüvenolmayıncaşukadardenkipliğinolsa,eşkıyalarabahşişmivereceksinyolakoyup...-Birazdüşündü-:Vaktinbirinde,birkıtlıkolmuşburalarda,şövalyem,biravuçbuğday,biravuçaltınagitmişde,elegeçmemiş!..Babamrahmetlianlatırdı.Kırkyılönceuğramış,kıtlıkbelasıburalara...İmparatorumuz,İznik'teeğleşirken...Derdikirahmetlibabam,"İmparatorumuzunkesesininbirazparagörmesi,okıtlığınişi"derdi.Belinidoğrultamamışaslında,ozamanbuzamandır,bozkır...Gitgideekilentopraklarıdabatakyutmuş...Geçimdaraldımı,adamalırbaşını

savuşur!..Eskilerde,çokkalabalıkmışbuErtuğrulBey'inucu...Yollarkesilincegidengitmiş...Birazıda,ErtuğrulBeyçapulakınlarınıyasakladığındansavuştu.Şimdilerde,evet,daralmıştırTürkmen'ingeçimi...Kıraçtatoprağıntohumugerivermediğiyıllarçoktur.Sürüleriazaldıbunlarıngünbegün...Sürülerazalıncayapağıazaldı.Yapağıazalıncakarılarkilimleri,halıları,heybeleri,yastıklarıneyledokusun!Birkaçyılüstüstedutlaravurgungeldi,çekirgeuğradı.Yaprakkalmadıkiböcekkozayadönebilse...-İçiniçekti-:Busıralar,Türkmen'indurumukötügayet...Etyemeyince"Ekmekyedim"saymayanTürkmenşimdilerdeekmeğibulamazlanmıştır.-"Avetiolunca,ablamalırgiderde,fukaraDemircaneniştemetyüzügörür"diyecekti.YabanınFrenk'ine,eniştesininyoksulluğundanyanıpyakılmayıuygungörmedi-:Rahmetlibabamderdiki:"Ekmekeskilerdearslanınağzındaymış,Mavrooğlum,şimdilerdeişkembesineinmiştir.Pençesalıpelegeçirilmesicihanpehlivanlarınakalmıştır"derdi.

—Nasılçekerçevirirbeyliğinişlerinigeliriolmayanherif?

—Türkmenkitabınınkavlince,varlıklılar,mallarınınondabiriniyoksullaraverecek...Hıristiyanreâyâdanharaçalır."Alır"dedimse,varsaalır.ErtuğrulBey'ingücüyeterseyoksula,üsteverdiğiolur.Busebeplebeyliksürüleriazalmıştıriyicene!BeyinuçsürüsüolmakkanundurTürkmen'de...Bizherbirsürüyüüçyüzbaşsayarız!Yoksuludoyurmaktan,çalışmazaptaltakımını,savaşçıdervişleribesleyeceğimderken,ErtuğrulBey'insürüleriyüzer,yüzellişerkalmıştır.Demircaneniştemgeçendedediki:"Yoksulluğaalıştık,kocaTanrı'yaşükür,ah,şuMoğolvalisininyıllıkarmağanlarıolmasa"dedi.

—Vermeyiverirsin!Vermeyincen'olur?—Aslındabirşeyolmazmışama,Ertuğrul

Bey,onuretmekteymiş"Yok"demeğe...Beyliğineyaraştıramamaktaymış..."Buyüzdenhasırüstündekaldıuçmilleti,bunaldıkibüsbütün"dedieniştem...Akınisteğinisıklaştırmaktaymışgüngündendervişaptaltakımı...Zaptolmaktançıkmaktaymış!Karacahisarpazarı,Söğüt'eyöneldiya,kulakasmaşövalyem,Söğütlü,pazarınalışverişinde

yok...Hayvansahipleribirazyoğurt,birazcıkyağpeynirgetirirseokadar...Çerçiçerezlerineimrenmesindiyerek,evekapatırmışkarılarpazargünübebelerini...-Kendiyoksulluğundan,zoraltında,utanarakyanıpyakılıyormuşgibi,duraklayarakkonuşuyordu-:AkılermezbuTürkmen'inişine,hiçermezşövalyem...Yiyecekekmeğiyoktur,kapısınavarsanyolsormaya,çabalarkisofrakursun!

Şövalye,çokkeyiflibirşeyduymuşgibi,hihihidiyegüldü:

—Neyedirecekekmeğiolmayanzibidi?—Koşarhemenkonuyakomşuya...Hiçbir

şeyuydurmasa,ekmekleturşuçıkarır!.."Deminyedim!"diyerekyalansöyler,hepsanayedirmekiçin...Değerlisilahlarıkalmıştırellerindebir...Bunlarıölselersatmazlar!Birdesavaşatıolanyemezyedirir,giymezgiydirir,bakargözügibi...Evet,şövalyem,Türkmen'inişineakılerebilemez!

Mavro,Frenk'inbuişlerediyeceğinimerakederkenŞövalyeNotüsGladyüsbüsbütünbaşkabirşeysordu:

—Nasıltoplar,buErtuğrul,savaşçılarını

gerektiğinde?—Savaşçılarınımı?Toplarkolayca...

Köylerde,zaviyelerde,dervişMağaralarındahaberleşmedavullarıvardır.Uzaktandavulsesiduyuldumu,duyanişinibırakıpkulakverir.Yangındavulu,subaskınıdavulu,düşmansaldırısıdavulu,başkabaşkavurulur!

—Nasıldırdüşmansaldırısıdavulu?—Dandandandandan...Üçvurupdurur,

ikivurur.Giderböyle...Bizimkiliseçanlarıgibi...Davuluvurmayabaşlayan,aradabirdurupsağınısolunu,önünüardınıdinler.Dörtyandansesalıncadavuluatıpsilahınıkaparakseğirtir,atlısıatlı,yayasıyaya...Sayki...

Mavrobirdensusarakkulakverdi.UzaktanuzağaanlaşılmazbirgürültüKanlıBoğaz'ınkayalarındayansımayabaşlamıştı.

—Nediro?—Anlayamadımşövalyem!..Sürüdesem,

bizimboğazdangeçmezaşağıköylerindavarı...Durhele!..-MavrokorkuluğagidipGermiyanyolunabaktı-:Çıngıraksesibu...Bildiğimizçıngırak...Aradaçandavar.Kervandesem...

Şövalyedekalkmıştı."İstermisin,benim

Türkopol,peresesinegetirdimsanıpGermiyanlınınhayvanlarınıönünekatsın?"Enikonutelaşlandı.Arkadaşı,TürkopolyüzbaşısıUranha,kendideyimiyle,soygunperesesinegetirdimi,ayaklımalı,babasınınolsa,önünekatıpsürmemezlikedemezdi.Kıbrıs'tabarınamazhalegelmesibundandı."İşlerikarıştıracakki,hayvanherif,arapsaçınaçevirecek...Kimseninmalınadokunmayacaksındemedikmiydibuaptalabiz?"

Zil,çan,çıngırakseslerigittikçeartmış,karşıkayalarıçınlatmayabaşlamıştı.HeryankılamadabirazboğuklaşangürültüyegümlemelerdekatılıncaMavrogüldü:

—Anladımefendimiz...SavaşçıdervişleryadaapdallargelmekteErtuğrulBey'inucuna...

—Nerdenbelli?—Zilseslerindümbelekdekatıldı.Hanlara

yaklaşıncadümbelekvururbunlar!..Dönemeçtebeşkişigöründü.Dümbelek

çalanönde,dördüarkadaydı.Arkadakilerdenbirininomzundapaçavrayabenzeryırtıkpırtıkbiryeşilbayrakvardı.

—Hanihayvanları?

—Hayvanlarıyokturşövalyem...Boyunlarında,kollarında,ayakbileklerindeasılıdır,ziller,çıngıraklar!

—Sakıncüzamlıolmasınlar.Sokmayalımhana...Çabuk...Çevirkapıyı...Mahvoluruz.

—Meraklanmaşövalyem,yokturcüzammüzam...Turpgibidirbunlarınhepsi...Babamrahmetliderdiki"Dervişkısmına,birdekeşişkısmına,hiçbirilletuğrayamaz.Çünküpisliklerinidelipgeçemez"derdi,"Ayrıcabunlarçalışmadıklarındanyıpranmazlarki,hastalıkbunlaragüçyetiremez"derdi.Savaştabirkazayauğramazlarsa,uzunyaşarderviştakımı...

Kafileyaklaştıkçagürültüartıyordu.Dönemeçte,ikikişidahagörünmüş,gelenlerinsayısıyediyeçıkmıştı.

—Tamam!Bunlarcavlaktırşövalyem!..—Nedemektircavlak?—Bunlargiyimbilmezyazkış...—Arkadakilergiyimli?—Cavlakdeğilçünkü...Birigezginozan!

Sazındanbelli...AllahAllah!"Ülkedekımıldamabaşladıdemektirgezginozanlarsıkgörünürse..."derdirahmetlibabam...Geçenlerdebirdaha

geçtiydi!—Nekımıldamasıolabilir?—Bilmem!Hemideuzakyerinozanı...

Matarası,dağarcığıvar.Yanındakiaksayandadilenmeyeçıkmışesir...Aksamaktadır,çünküayağızincirlidir.KanlıBoğaz'ıaşarmutlak,dilenenesirler,ErtuğrulBey'inucunabaşvururlarbirkez!

—Neden?—Sizdeneverilirkurtulmalıktoplamaya

çıkmışesirlere,ençok?—Biraltın...Onudakrallarverir,senatolar

verir!Savaştasıkıyıgörenesirgitmesindiye,çokverilmemekkanundur.

—BizimErtuğrulBey,beşaltınverir,kanunmanundinlemez,hazırdaparasıolursa,onaltındaverir:Birkez,birinesavaşatıbilebağışlamış,rahmetlibabamabakarsan...Benozanımerakettim.Geçenkiyaşlıydıepeyce...Sırımgibiydiama...Bakalımbuneyinnesi?Ürperirgibiiçiniçekti.Sizinoralardavarmıdırböylegezginozan?

—Bulunur.—Tekindeğilderlerbunlara...Canını

sıkmayagelmezmiş...Nasıldırsizinkiler?—Burdakilergibi...—Bizdekeşişmağaraları,dervişmağaraları

datekinsayılmazşövalyem,keşişi,dervişiiçindeyokkenağzındanbakılabilinemez.Bakanındilidişikitlenir...Sizdedeböylemidirbu?

—Böyledir.Dümbeleğisolkolununaltınakıstırıpgüm

gümdövengerçektenadamazmanıydı.İkimetredenartıkboyu,genişomuzları,kaimbacaklarıyladevgibigeliyor,arkasında,ikişerlikolyürüyentakımınınsöylediğinefesindurakyerlerindeparmaklarınınucunabasıpyükselerek"Ohah"diyenaralanmasıgerçektenyüreklereürpertiveriyordu.Saçlarıbelinde,sakalıgöbeğindeydi.Eğribiryatağanıçıplakomzunaasmış,biricikgiyimiolanpeştemalparçasınıapışarasındangeçiripbelinedolamıştı.Sırtı,göğsü,kolları,bacaklarıkarakıllarlaörtülüolduğundanilkbakışta,ayağakalkmışçokiribirayıyabenziyordu.Arkasındakilerdenüçününapışaralarındanbaşkaheryerleriçıplaktı.Yalnız

bayraklınınsırtındagömlekvardı.Dördüdesaçlarını,sakallarını,bıyıklarını,kaşlarını,kirpiklerinikazıtmışlar,çıplakkafalarınageçirdikleriakderidentakkelerinikiyanınaenirisindenmandadonuzlarıtakmışlardı.Boyunlarındayularlar,gemler,katırboncuklarındangerdanlıklar,herboydanziller;kollarında,dizlerinde,ayakbileklerindeçıngıraklar,bellerindekikayışakocamandemirçanlarasılıydı.Dümbeleğinvuruşlarıylahopladıkları,uzunuzunböğürdükleriiçinyaklaşangürültügerçektensersemleticiydi.İricavlak,hanınkapısınabeşadımkaladurupbağırdı:

"Bizbeloğludeğilizhey/Akıpgidensel

oğluyuz/Taşbağırlıdağlarolsa/Yolbizimdiryoloğluyuz."

GürültüyeçıkanLiyaönceürkerekörtüsüyle

ağzınıkapattı,sonragülümsemeyeçalıştı:—Hoşgeldinizdervişbabalar!..-Şe'leriSe

söylüyordu.Sesibalgibitatlıydı-:Uğurgetirdinizocağımıza...

Mavro,hemenkoşmuş,ablasınınyanınayetişmişti.

—Uğurunçokolsunavrat!Gamınkasavetinyokolsun!

—Buyrun...Yağımızbalımızyoksadabirkaşıkçorbamızvardır.Atlasdöşeğimizyoksa,yumuşakotumuzvar!

Herifdümbeleğibirikigümletiptürküylekarşılıkverdi:AÂdem

Döşeknedirermişlere/Yerdengelenyata

yere/Cehennemdenbeternire/Andabilesofadayız!/HudurAllah,sofadayız!

Bütündişlerinisöktürenikicavlağınağızları

kuyugibikaranlıktı.Hepsininbellerindesırmaişlemeli,birermeşinçantavardı.

Şövalye,Rumabdallarınınaçıkçaafyonkullandıklarınıdahabilmediğiiçin,keselerinneyeyaradığınıanlayamamıştı."Çakmakiçindesembüyük,azıkiçindesemküçük..."

Adamazmanı,birzaman"PirimizAdembabadırCennetiverdikkumara"deyip"Eyerenlertutunkoptum"diyedümbeleğini

gümletereknaralandı.Sonraelinikaldırıptakımısusturarak,duaokurgibi,söylenmeyebaşladı:

—Dinlegörnesöyler.ÂdemEjderhası.DervişPirElvan!Sözünaslıgönüldür.Gönülhaklarıevidir.Kimdışabaktı,gafletipiniboynunataktı.Gönüldenhaberiolmayaneşşeeek,neanlasıncevahirtaşından!Bugövdekalıp,sanakiralanıp...içinderençperliketsengerek!Definebulsangerek!

ÂdemEjderhası,şurdanburdankarmakarışıkderlediğilaflarıduayabenzetereksöylediğindensoluklanmakiçindurdukça,Liyakorkuyla"Amin"diyor,MavrodaOrtodoksistavrozuçıkarıyordu.

—Kâhsaraylarakerpiç,kâhayaklaraltındahiçolduk.Kâhçıktıkbaşagülolduk,kâhyeresaçıldıkkülolduk.Kâhavcıoldukavladık,kâhavolupavlandık.Kâhöğrenciolupöğrendik,kâhbilginolupöğrettik.Kâhatayaoğulolduk,kâhoğulaata...Kâhyağmurolupyereyağdık,kâhbulutolupgöğeağdık.İşitenikoy,görendenalhaberi...Yolsuzasapmaktaniziyi...Bakınihvanlar!Hesapgünüki,sormakgünüdür,buradaadem,denizgibiderinola,yergibisakin

ola,ateşgibi,çiğipişiriciola,sugibienginevara,yelgibiheryeridolana...Buradacimrilerzordadır,verimkârlarkeyifte...Sevenlersevilir,sevmeyeneyuf!Tarlatutmak,evkurmak,işekoşulmaknedir?Koşulanayuf!Havadagezinenbulutlar,esenyeller,yağanyağmurlarseniniçinçabalamazmı?Bilmeyeneyuf!Günseniniçindoğar,geceseniniçingelir!Gövdecanladiridir.Kılavuzbulundu,yolbilindi.Şaşıranayuf!Eyermişleriniziniizleyenler,uyarıcıeteğineyapışanlar,ardıncagidenler,"Konağaerişmekzor"demelideğil!Birkişi,hakisterolursanerdenistesin?Kendindenistesin!Nasılistesin?Soyunupistesin!

Herifbirinci"istesin"deyürümeyebaşlamış,üçüncü"istesin"ihanagirerkensöylemişti.

ŞövalyeNotüsGladyüsgeridengelenlerebaktı.Dilenciesirbelkizincirinverdiğialışkanlıktan,belkiyollarayağınıvurduğundantopallıyor,zinciriinceolduğuhaldegörüntüsüinsanınyüreğinedokunuyordu.Ortaboylu,zayıftı.Sapsarısüzgünyüzüylebirçalım,Aydın'ındenizleventlerikılığınagirmişİsa'yabenziyordu.

ŞövalyeNotüsGladyüsbubenzerliktençok,bütünsavaşçılardaaralıksızsürüpgidenesirdüşmekkorkusuyla,adamabakarken,enikonubunalmıştı.Evetesirdüşmekrezillikti.Yoksulkimsesizsavaşçılar,savaşınkaybedildiğini,savuşmakumudununkalmadığınıanlayıncazırhlarını,tolgalarınıçıkarıpboğuşmanınenkızgınyerineatılaraköldürücüyarayıbuyüzdenarıyorlardı.

ŞövalyeNotüsGladyüs,kurtulmalığıçoktanbiriktirmeyebaşlamış,Lombardiyalıbirbankerlebukonudaanlaşmıştı.Öyleykenbilerahatdeğildi.Buesiri,izinalmasıiçin,sahibiherçeşitişkenceylesıkıştırıpzorlamışolmalıydı.İkitarafınesirsahipleriparasıkıntısınadüştülermi,buyolabaşvuruyorlar,yoksulesirleride,izinliyekefilolmalarıiçinzorluyorlardı.İzinalanlargecikiryadahiçgelmezse,kefillerinkulakları,burunları,parmaklarıkesilmekte,gözlerioyulmaktaydı.

Mavroesirinzinciriniomzundansaygıylaaldı:

—Hoşgeldinkardeş,kolayladınmı,azbirazkurtarmalığını?

—Eh...-Esirumutsuz,usanmışgülümsedi-:ErtuğrulBey'denhaberinvarmı?Ağırhastaymış!

—Meraklanma,birşeyolsa,duyardık!Esir,sayvandaşövalyeyigörüncehemen

ilgilendi:—Frenkmi?-Alacağıkarşılığaçokönem

verdiğianlaşılıyordu-:Okumasıyazmasıvarmı?—N'apacaksın?—BirmektupyazılacakLatince!Yazarmı,

yalvarsak?Ozangüvenlekarşılıkverdi:—Bilirsanırım!Ferahol;bilirseyazar!Mavroseslendi:—Okumanızyazmanızvarmıydışövalyem

sizin?—N'olacak?—Birmektupyazdıracakmışesirağa,

Latince...—Kalemkâğıtbulursanyazarız!Mavrohem

sevindi,hemüzüldü:—Vardıya...Çoktandırgözümeilişmedi.

Bakayımbir..."Liya"diyebağırarakkoşunca,gezginozan,

eligöğsündeeğildi,çoktemizbirRumcailekonuştu:

—Lütfedipyazarsanız,bendehepsivar,soyluefendim!

—Gelinbakalımöyleyse...ŞövalyeNotüsGladyüsmasayadöndü,

kasılarakbekledi.Birineiyiliketmekzorundakalırsa,başındanbüyükişlereözenençocuklarınkibrinekapılıyordu.Birazşarapiçti;zeytin,kuruincir,tulumpeyniri,turşu,kebapkaplarınıiterekyazmakiçinyeraçtı.

ÖndenMavroçıkmıştısayvana,yüzüsevinçiçindeydi:

—Bulunduşövalyem,hepsivarmışozandayıda...

Gezginozan,Frenksavaşçısınıselamladı.Masayabirdivitlecöngündenkopardığısarımtırakkâğıtlarısaygıylabıraktı.

Yanıkyüzlüydü.Ağzınınucunda,yumuşakbirgülümsemevardı.Gözlerindekigaripdalgınlıkla,yaşadığıçağaçokdışardan,çokuzaktanbakıyorgibiydi.

Esir,yıpranmışgiyimlerininceplerindearadığıkâğıtlarıbulmuş,"Yaklaş,ver"emri

bekleyerekboynunubirazbükmüştü.Şövalyeeliyleişaretetti.Mavro'nunalıp

koşturduğukâğıtlarahemenbakmadı:—Nerelisin?—MenteşeBeyliği'nden...—Necisin?—Beygemisindeleventyüzbaşısı...—Kimlereesirdüştün?—Rodosluya...—Basıldınızmı?—Yok!Biz,Lindos'ubasacaktık!Altı

gemiyleçıktıkBodrum'dan...NesirezAdası'nıvurdukönce...Adalı,sancaklarınıbaşaşağıgetiripakbezlersallayarakvireistedi.Sonraapansızsaldırdı.

—Boşbulundun?—Yok!Bizyendik,mallarıbölüştük,hisarı

yaktık.Vireyituzaketmenincezasıdır.DolandıkSömbeki'desuyerimizegeldik.İkindileyinuygunhavaylaaçıldık.Durakladı.Gönülsüzbaşlamış,sonrakendinisavunuyormuşgibigittikçeheyecanlanmıştı.Havapatladıkigökyüzü,denizyüzüvedekarayüzükararıpbirbirinegirdi.Sancak-iskelebelirsizlendi.

Önünekatıpsürdübizi,dalgadankapıpdalgayahoplattı,saykihavayaatıpyereçaldı.Buböylesürdügeceboyu,sabahakarşı,candanumutkesilmiştiki,geçtigitti.Kendimizegeldik,onugördükki,denizdevlerinineğleştiğidipsizmağaranınönündeyiz.Bunlar,dünyayaratılalıdenizdevlerininoyduğuadamaklısıçratırkaramağaralardırvedeuğursuzmağaralardır.Herbiresintiylebirayrısesten,öyleuğultular,gurultular,hırıltılarvedeiniltilerkoyuverirki,ürküntüsüneyürekdayanmaz.Aklıerenler,"İşiştengeçtivedebuakınınhiçbirtadıkalmadı.Nesirezdoyumluğuelversin!"dedilersedebizimMaltadönmesiDeliDumanReiskulakasmadı.KuşlukzamanıRodos'undonanmagemilerineçattık.Dümenkırıpyöneldilerüstümüze...Reisinzoruylasavaşa,"Fatiha"dedik,Allah'asığınıphelallaştık.Düşmanakavuşunca,bizimgemirüzgâraltınadüşüpyürümektenkaldı.İkiRodosluteknesi,gelipikiyandan,çengelsalıpiliştirdi,bizikesinkeskitledi,alıpgitmekliğebaşladı.Çengellerikesemeyince,kılıççekipsavaşagirdik.OlgörüpFrenk'ibaşaramadık.Reisbaktıki,geçmiştirişişten,"Amanbre,diri

almasınRodoslubizi"demesiyleziftvedeyeryağıfıçılarınıdeviripbizbiziateşledik.Gemilerinüçüdeyandı.Bizdenyedikişikurtuldu.

—Nezamanoldubuiş?—İkiyılönce...—Kürektemiydinhep?—Yok!Rodoslununbiritanıdıyüzbaşı

olduğumuzu...Frenkbaronlardanbirinesatınaldırdıbize...Üçbinfloriyekestikkurtulmalığı...Mektuplaryazıpoyaladık,ikiyıl,"Hageldi,hagelecek"dedik.Baktıbizimbarongelengidenyok,kızdı.Yolladıbirini,MenteşeBeyi'nekefilkâğıdıgetirtti.Verdielimizedilenmeiznini,kurtulmalıkbulmayasaldıbizizorla!

—Üçbinfloriyisaltparamıgötüreceksin?—Yok!Biripekhalı...Birsavaşatı,hanımı

içinikitopipekkumaş...—Nekadarınıtopladın?Nezamanbitecek

izin?—Hepsinitopladımduangücüyleefendim,

atkaldıbir...Atındaparasıhazır,uygununugeçiremedimele...

—BulsançıkartabilirmisinAnadolu

toprağındansavaşatını?Yasakdeğilmi?Boynunvurulurmuşyakalanırsan!

—Bulaydık,gerisikolaydıefendim...Kederlegülümsedi.Bizkıyıadamıolduğumuzdan,çıkarırız!

—Germiyantoprağındangeçipgeldindeğilmi?Dokunanolmadımıhiç?Duyduğumdoğruysa,esirmesirdemezbabasınısoyarmışGermiyanlar?

—Soyanolmadıama,takılançokolduefendim.Kimi,"Şunusoyalımölçtürelimdesürünmektenkurtaralım,dinkardeşimizdirdiyetakıldı.Kimi,"Esirgitmekolurmuymuşyiğitlikte?..Tuhseninyüzüne"diyehorladı.

—NeummaktasınErtuğrulgibi,adısanıbelirsiz,birTürkmen'den?

—ZorlusavaşatlarıbeslerErtuğrulBey...Yüreklidirvede"Esirkısmınaacır"ünüvardır.AradığımızatıverirseErtuğrulBeyverir...Hemideazınaçoğunabakmaz.

—Gitmesenolmazmı?Gitmeyiversen?..Gezginozan,çevresinde,kediyavrularıgibi

oynaşangüvercinlerebakıyordu.Busözüstüne,başınıhızlaçevirdi.

Esirdeböylebirteklifi,birsavaşçıdan,hiçbeklememişgibişaşırmış,bakışlarınınacıkederiürküntüyedönüvermişti:

—Gitmemekolurmuhiç!—Birdemirciçağırsamşurdan...Kırdırsam

ayağındakizinciri...Korkma,vermemseniburanınbeylerine...

Esiryardımistergibigezginozanabaktı:—Olmazsenyör!Kanundeğildirbizde...

Kefiltuttusahibim,üçyoksulesiri...Gitmezsek,gözleriniçıkarır,burunlarını,kulaklarınıkeser,ellerinisakatlar.

ŞövalyeNotüsGladyüssinirlisinirligüldü:—Senbilirsin.Bizdendoğruyolu

göstermek...Yoksulagöz,kulak,burun,parmaknelazım?SizTürkmenlerhepmiavanakolursunuz...

Birzamansusupkarşılıkbekledi.Mavroönündeadamkeseceklermişgibitelaşlanmıştı.Esirderinderiniçiniçekti,okadar...Şövalyekasılarakkâğıtlarıkarıştırdı.MenteşeBey'denesirinsahibineyazılmışLatincemektubunsuretiniokudu:"İyikomşum,yiğitdostum,öncezatınaselameder,herhayırlıiştebaşarılar

dilerim...Adamınyanımageldi,zatındanhabergetirdi:EsirinleventyüzbaşısızavallıKurtAliBeybendenkefilkâğıdıgetirmeniçinsanayalvarıpyakarmış.Hiçkimseyekefilkâğıdıvermemekahdimi,hatırıniçinbozdum!Zatınrazıolursan,yarısıpara,yarısımalolarakistediğinkurtulmalığıbulupsanagetirecektir.Kestiğinsüredebulamazsakollarınıbağlayıpgerigöndereceğim.Bununkusuruolmaz.ÜlkemizbirazKarışıktır.Kendisinedoksangünizinveresin.Çabalasın,baksınbaşınıkurtarmaya,uğraşsınelindengeldiğince...Eğergününüdoldurmadanölürse,yaölüsünüyollarım,yadakellesini...Benimdoğruluğuma,insanlığımagüven,ayrıcada,oradakiesirlerdenkefiltutupişinisağlamkazığabağla...Buradabenimesirlerimarasındasizdenbirdelikanlıvar.Kefilkâğıdınabağlanaraksalıverilmekdileğinde...Kâğıdıgönderin,hemensalalım!AdıRobertodiSalvatore'dir,Allahzatınasağlıkversin.Allah'ınizniyleMenteşeBeyi..."Dilenmekâğıdınageçti:"Herkesinbilgisiolakibukâğıdınsahibiesirimizdir.Kurtulmalığınıtamamlamakyolundadilenmesiiçinelinebu

izinkâğıdınıverdik.Bütüntopraklarınaskerleri,memurlarıkolaylıkgöstere,baç,ayakbastıparasıvermedendilediğiyeregireçıka,kimsedokunmaya,soymaya,öldürmeye.Allah'ınizniyleRodos'ta,AlfandoBaron'u..."

Şövalyebirazşarapiçti.Kâğıdıönüneçekti,divitieviripçevirereksordu:

—Nedirbu?Nerdeboya?Hanikalem?..Mavrohemenatılıpkamışkalemiborusundan

çıkardı,hokkanınağzınıaçıphazırladı.Şövalyekalemialaylagözdengeçirdi,çokgülünçbirşeymişgibi,kabakabagüldü:

—Sizinoralardakazlarıntüyüböylemidirsenyörozan?

—Evet,bizimkalemlerkamıştanolurefendim!

—Durbakalım,sizinkamış,bizimLatinceyiyazabilecekmi?-Esiredöndü,kasıldı-:Söylebakalım!

Esir,çokkorkulubirişehazırlanıyorgibi,ellerinigöbeğinebağlayarakbiradımyaklaştı:

—Sağolunsoyluefendim,Allahzatınıbeladankorusun!"Yüksekvicdanlısoyluefendim"diyeyazınız."Bensizinyanınızda

esirlikçekmedim,kenditoprağımdagibiydim"diyeyazın.Deyinki,"Efendim,banadarılmayın.Zatınbendensavaşatıistemişti.Çokdolaştım,çokatgördüm,efendimeyararını,değerlisinibulamadım!Hemdeğersiz,hemçokpahalı..."-Herkelimedeyazılmasınıyeterincebekliyordu-:"ŞimdiErtuğrulBey'inuçtopraklarınagitmekteyim.Buralardabuyılçokkışoldu.Hayvanlarkırıldı.Yollarbatak!Gereğincedolaşamadım.Ötekiisteklerinizhazırdır.Dolaşmadığımyerkalmadı,efendimihoşnutedecekgüzel,beyişi,mallarbuldum.Saygıdeğerhanımınınistediğiipekhalıyıbuldum,ipekkumaşlarıbuldum.Atiçinbanabukâğıdımıaldıktansonrakırkgünmühletvermeniziyalvarırım.Eğeri,koşumları,üzengilerialınmıştır.Değerliatbulamazsam,parasınıgetireceğim.Atçokkıttır.Çıkarmakdaçokzordur.Amanefendimayaklarınızıöpeyim,bengelenekadarzavallıkefillerimedokunmayın.Onlaraişkenceettirmeyin.Mektuplaraldım,yanıpyakılmaktadırlar.İstediklerinizibulamasaydımdagerigelipgeneesirinizolacaktım.Burdaatiçinkimsekimseye

yardımetmez.BirumudumErtuğrulBey'dedir.ErtuğrulBey'inatlarınınününüzatınbilirsin.Kurtulmalığımınparakesimini,yollayacaktım,MoğollarAnadolu'danparaçıkmasınıyasakladı.Ancakkâğıtparayaizinvar,onudasenefendimistemezsin.Zavallıesirininhaliçokkötüdür,çokkorkuludur.BenimlebirliktesalıverdiğinizzavallıesirinizSeyitAğadaüzerineyüklediğinizkurtulmalığıbulmakiçindebeleniyor.Gezmediğiyerkalmadı.Sizinesirinizdir,dilediğinizielegeçirmekiçinçırpınmaktadır.Onunkefillerinedeilişmeyinizefendim.Yalvarırım.Çokhastalandı,gereğigibidilenemedi.Dolaşacaktır,uğraşacaktır.Kefillerimizisakatlarsanız,öldürürseniznegeçerelinize?Bukulunuzayaklarınızıöperekyalvarır.Allahsizibeladankorusun.Zavallıesirin,leventyüzbaşısıKurtAlikulun..."

LeventyüzbaşısıKurtAliBeybütüngücünübumektubunbitmesinegöreayarlamışgibiadınısöyleyincegözlerinibirankapattı.Esirlikutancı,bellikisavaşçıonurunuaralıksızyaralıyor,mektubunayazdırdığıalçaltıcıyakarışlarlasavaşyerindekendinigereğincesavunamamış

olmanınacısınıkendisindensankitekrartekrarçıkarmakistiyordu.Bunuoradakilerdeaçıkçaanladılar.Sayvanaçökenbunaltıcısessizliği,Liya’nıntatlısesidağıttı:

—Nerdekaldınızesirefendi?Söylemedimibualık,siziaşağıdabeklediğimi?-Dönüpbaktılar.Liyasolelindebirtahtalenger,ötekindeağzındandumançıkaniribirbakıribriklekapıdadurmuşgülümsüyordu.Kardeşineşakadançıkıştı-:

—Unuttundeğilmi,daldıngene...Esireyergösterdi.Oturunşuraya...Ayaklarınızıyıkayacağım!

Esirde,ötekilerdeöncehiçbirşeyanlamadılar.

Liyaüstündekiişgiyimlerinigalibabayramlıklarıyladeğişmişti.Lâcivertkadifedenhırkasıboydanboyasırmaişlemeliydi.Maviçizgili,akipekteneteği,kırmızıponponluçedikpabuçlarınakadariniyordu.Bürümcükgömleğininçaprazbağları,dirigöğüsleriniiyicesıkmıştı.Uzunbaşörtüsünü,fesinesarıkgibidolayıp,birucunuomzundanarkasınaatmıştı.

Belkide"Ayaklarınıyıkayacağım"sözü

değil,bukılıkesiriürküttü.—Sağolbacı!Bırakoraya,yıkarımben!..—Oturunhadi...Soğumasınsuyunuz...Esiroradakilereşaşkınbaktı.Çok

duygulandığıiçinenikonutitrekbirsesleyalvardı:

—Bırakınsiz...Bırakın!Mavro,ablasınınelindenibriğialmakiçin

koştu.Liyayumuşakbirhareketlebunuönledi.Gösterdiğiyerekoymasıiçinyalnızlengeriveripesiredeşakadançıkıştı:

—Elimkoptu...Suyunuzsoğuyacak...Hadicanım!

Adam,zincirinisürükleyereklengerinönüneoturupayaklarındakileriçıkardı.

ŞövalyeNotüsGladyüs,bakakalmıştı.Liya,kocamankaragözlerindekiderinacıma,kırmızıdudaklarındakikibargülümsemeyletapılacakkadargüzeldi.Buakılalmazgüzellik,ayakyıkamayı,birhalayıkişiolmaktançıkarıyor,çoksoylubiralçakgönüllülükhalinegetiriyordu.

Esirbirkezdahayalvardı:—Bırakınbacı...Benhemdökerim,hem

yıkarım,alışığım!

Liyabunaİncil'denbirsözlekarşılıkverdi:—"İmdibenRabveöğretmeninizolduğum

haldeayaklarınızıyıkadımise,birbirinizinayaklarınızıyıkamaksizegerektir."

Müslümanesirbusözdenhiçbirşeyanlamadıama,ŞövalyeNotüsGladyüsürperdi,"işteolşehirdegünahkârbirkarıbulunupİsa'nınFarizî'ninevindesofradaoturduğuhaberinialdıkta,birşişehoşkokuluyağgetirdi,vearkadanayaklarıyanındadurupağlayarakayaklarınıgözyaşlarıylaıslatmayabaşladı.Veayaklarınıbaşınınsaçıylaöperekbuyağileyağladı."Şövalyegözleriniyumdu,aklıiyicekarıştığındangerisinizorlahatırladı:"Sanaderimkigünahlarıçokolduğuiçinbağışlandı,çünküçoksevdi..."BusözleritekrarlarkenKıbrısSen-Jantarikatımanastırındauykularınıbölenkarışıkduygularakapılmıştı.Onüçyaşındapapazçömeziyken,İncil'dekibuayakyıkamaparçasınıherhatırlayıştacinselhuylanışlarayakınbulanıkduygularlasarsılır,günahişlemeninürküntüsüyleiçititrerdi.İncil'dekadınlarlailgilibütünparçaların,yalnızkendiyaşıtıçömezlerideğil,saçlısakallıpapazlarıdaöylegünaha

sokarcasınaetkilediğinisonralarıöğrenmişti.Liya,telaşsızsudöküyor,Müslümanesir

alışıkhareketlerleayaklarınıyıkıyordu.Sıçramalarındankorunmakiçinhırkasınınönünüsıkıcakavuşturduğundankalçalarınınyuvarlaklığıadamakıllımeydanaçıkmıştı.Şövalyehemenşaraptasınıaldı,gezginozanındikkatleyüzünebaktığınıgörünce,yüreğindengeçenleriistemedendışarıvurmuşgibisomurttu:

—İçermisinşarap?—İçilmezmi?İyidirIssızhan'ınşarabı.

Dinlenmiştir.—Geçtindemekburadandahaönce?—Geçtikevet...Yakındırbizimyurdumuz

buraya...AnkaraileEskişehirarasında,Sarıköyderler.

—Orayamıgidiyorsun?—Yok...İtburnu'ndabirşeyhoturur,Edebâlî

derler.Buraahilerininbabasıdır.OnauğrayıpdöneceğimKonya'ya...

Şövalye,Mavro'danbirşaraptasıistedi:—KaçkonaktırburadanKonya?—Dokuz...—Saathesabıyla?

—Yetmişbeşsaat...Saat,atındüzenliılgarıylabirsaattealdığıyer...Üçİtalyanmili...Birfersahtanbirazeksik!

—Yollarnasıl?Ozanbirazdurakladı:—Eh,iyidir...Mavrotasıgetirdi,ozanıçorbayaçağırdı.

Şövalyeayıpladı:—Şarapiçençorbayın'apsın?Doldurhadi!Ozanşarabıtadınıçıkararakiçiyordu.

ŞövalyeNotüsGladyüs,çokuğraşarakrazıetmişde,birMüslümankâfirigünahasokmuşgibi,gizlicesevinerekaltdudağınıdişledi.

Üçüncütastansonraozanınyüzübirazkızarmış,gözleribirazparlamıştı.

Şövalyebeklediğikıvamıngelmişolacağınıdüşünerek,çokönemsizbirkonuymuşgibigelişigüzelsordu:

—NevarneyokKonya'da,nasıloraları?Ozanbukezhiçduraklamadankarşıladı:—Sahipsiziyice...Vergiüstünevergi

bindirmekteMoğol...Saykikalıcıdeğil,gidici...Kendikâğıtparasınıalmazolduepeydir;gümüş,altınisteroldu.Oysagümüşünadınıçoktan

unuttumillet!Görünürdekihepalındı,saklılarıçıkartmakiçinülkeyizorlamaktalarsopagücüyle...Bizen'olduysa1277'deoldu,şövalyem!Mısır'ınMemlûkSultanıgeldi,birazMoğolöldürdü.BunuduyanAbakaİlhan,ordusunuçektiyürüdü,öçalmakiçinikikereyüzbinkafakesti.KandüştüböyleceAnadoluadamıylaMoğol'unarasına...KaramanoğluMehmetBeysıvandı,başınayeterinceadambiriktiripKonya'yıbasıpaldı.Birini,"Sultanoğlu"diyetahtaoturttu.Kimileribuna"Düzme"dediler,adını"Cimri"kodular.KonyaSultanı,askerçekti,yenildi,Moğol'danyardımistedi.BukezMehmetBey'ibozdu,kendisini,kardeşlerini,amcalarınıöldürdü.kaçtı,Germiyantoprağınageldi.Ayağındakikırmızıçizmedenbiliniptutuldu.

—Kırmızıçizmeninözelliğinedir?—Çokpahalıdırkırmızısahtiyanburalarda...

Sultanlarlavezirlergiyebilir.KırmızıçizmeyiatmayakıyamadığındanverditatlıcanınıQmri...Sultandölüdeğilkensultanlığakalktığıiçin,diridiriyüzülüpderisinesamandolduruldu.Bensamantepilmişderi,kargıucundagezdirilirken,

gördümgözümle...—Nezamanoldubuiş?—On,onbiryılönce...—Onbiryıl...Şövalyeiçindenhesapladı:

1279'da...—Evet...Gezginozanşarapiçti,kebapyedi,

birazdalgıngülümseyerekiçiniçekti.HepMoğolbelasıdırbuçektiklerimiz...Aklıermeyenler"Yollarsilindiğindenkervangeçmezoldu"demekte...Hayır,kervangeçmezleninceyollarsilinir.Nedengeçmezlenirkervan?Güvenisterçünkütüccartakımı...Ülke,soyguncusuzolmazvedeolmamıştır.Ama,sultanıgüçlüysesoyguncuyubulur,tutar,keserbaşını,yağmaladığımalıtüccarageriverir.Bacınıalır,yığarhazinesine,bakarkeyfine...Soyguncuelegeçmezse,burdanödertüccarınzararını,güvenikorur.Moğol'ageldimi,soyguncuyu,budabastırıpkesmekteama,tüccaravereceğimalıkesesineatmakta...Bezirganlarbaktılarki,mallargitmekte,üstecanbilecabagitmekte...ÇevirdilerkervanyollarınıAkdeniz'e,Karadeniz'e...BirtoprağaMoğolatıbastımı,göktensayki,belaindi.Konyasultanları

güçlüykenyollardüzdü,harmanyerlerigibi,tekerlekkırılmanedirbilinmezdi.Şimdilerde"şurdanşurasınekadar?"dedimmi,"Üçtekerkırımı"demekteköylüler...Benyetiştim,kervansaraylarvardıki,herbirineikibin,üçbinhayvankonardı,içlerindeçarşılarıvardıki,Karacahisarpanayırıkaçpara...Esnafı,üçbeşkervanıdonatırdıbaştanayağa...Ulakdüzenidersen,hiçaksamazdı.işinacelede,ikikonağıbirmiedeceksin?Kesenbilir.Parayısayar,çekerdinaltınaarapatını...Karılargezinirlerdibuülkede,yaldızlıtahtırevanlarakurulup,koruyucusuzmoruyucusuz...Başındatepsiylealtıngötürenedönüpbakabilemezdihiçkimse...Çünkü,yolgüveninibozmanıncezası,yağlıkendir;ırzageçmenincezası,kazık!Ulaklara,dilenenesirleredeğenyandı,bunlarıncezasıCimrigibicanlıykenyüzülüpderisinesamandoldurulmak...

Aşağıdadervişlerkarınlarınıdoyurupafyonlarıdayutmuşolmalılarki,dümbelek,zil,çıngıraksesleriarasındanaralanaraksemahakalkmışlardı.Şövalye"Nedir?"anlamınabaşınısallayıncagezginozansuratınıburuşturdu:

—"Cavlak"derizbunlarabiz...İyisaymayız.Herkötülükvardırbutakımda...Utanmazbunlar,varlıklıdanharaçister,vermeyeniöldürür.Varlıksızınnesinibulursaalır,"Acındanölürmü?"demez.BirzamanlarMoğol'ahizmetettiler,ordusunagirip...Bellerindegördüğünmeşintorbaafyonluktur,gecegündüzyutarlarafyonu...Şimdisemahadurdular.Hoplayıpzıplar,sonundaçoğudüşerbayılır.BayılanıTanrıyavarmışsayarbuavanaklar!"Pirimizdembaba"derler.BuhesapçaHavvaanamızdaanalarıolur!..Soğuksıcakdinlemezlerafyongücüyle...Yunuptemizlenmeyihiçsevmezler.Akınlarda,afyonluşaraplasarhoşolupçapulayumulurlar.Omuzlarınakartalkanatları,kafalarınakarakömüşboynuzlarıtakarlar,gayetledekıyıcıolduklarındançapultoprağınınadamıyılarbunlardan...Çalışmayıgünahsayarbutakım!Ahiliği,"Esnaflıktır"diyeküçümser.Sövmedikleri,korkudandır.Ahilerçarşılarınıkılıçeldesavunmasa,ossaatbasıpdağıtıpyüklenipsavuşurlar...

—Bunlardaseningittiğinşeyhemigitmekteler!

—Yok!ŞeyhEdebâlî'ningeçemezleryakınından...Geçemezlerdedimse,ahilikbozulmadan,geçemezlerdi.Şimdibilmem!

—Bozuldumu?—Birülkededüzenbozulursa,herşey

bozulur.Buralarda,düzenigüçlüsultanlartutar.Eskidenhalifeler,sultanlardaahişalvarıgiyermiş...Çıraklardaahisofrasındayermiş...Giderekbirkazandanyemek,bekârkalfalarakaldı.Zenginleşenustalarevlenipçekildi...Parasızçabalayançıraklarkapıdiplerinde,yanaçsürünür.Duyduğumdoğruysa,pekumursayanyokmuşAhiBabatöresinişurdaburda...ŞeyhEdebâlîbaşkadır.Tuttuğuuzartutamakolur,bastığıdüzelirbasamakolurdu.Bengörmedim,kerametisöylenir.Herifinbirikimyacılıktaaltınyapmatutkusunadüşmüş,babamirasınıvedekendikazandığınıharcayıpsaçıpsavuphasırüstündeçıplakkalmaklaŞeyhEdebâlî'yegelipsadakaistemiş...Şeyhyerdenbirtutamtoprakalıp"Kimyaöyleolmazböyleolur,derbeder"diyeuzatmaklatoprak,ossaataltınolmuş,şaşkınherifinaklısıçrayıphazretişeyhineteğineyapışmış...

Şövalyeçocukluğundanberiherçeşitkerametleçokilgileniyordu.Gezginozanabirbaşkatürlübakarakyavaşçasordu:

—SizdeAhimisiniz?—Yok..Bizgezginozanolmak

çabalamasındayız!Ozanınsusmasıuzayıncasözü,levent

yüzbaşısı,esirKurtAliBeyaldı:—Babaİlyaslıdırozanımız!SaltukBaha'dan

BurakBaha'ya,ondanTaptukEmre'yegeçmişhalifedir.Bilgigücüyledenizderinlerinde,aşkgücüylegökyücelerindegezinir.Gölgesimilleterahmettir.Ülkeningörengözü,duyankulağı,söyleyendilidir,eteğineyapışanyoksunkalmaz.

—Amanyiğit!Bizbirsefilozanolup...—Evet!Sayınşövalye,baknedemiştirbu

sefilozan:"Yazyaratıpyerdonatan,karyağdırıpsu

donduran/Yanankömür,kızandemir,örseçekiçsalanbenim/Emredipbulutoynatan,yerdebereketkaynatan/Elimdekudretşiriği,halkaekmekverenbenim/Yeregöğedirekkuran,bükülmedendimdikduran/Denizleregöl

çağıranadımYunus,ummanbenim'"—Yunusmuadınız?Nedemek?Gezginozanyerebakarak

gülümsedi:—Hakedemedikkiadtaşımayıdahabiz,

anlamıola!ŞövalyeNotüsGladyüs,ozanınyüzüne

araştırarakbaktı.Çökükyanakları,kavrulmuşdudakları,içindeateşyanıyormuşgibi,yüzüneacılıbirkurulukveriyordu.Gülümsedi:

—Bilirimsizdesoyadıolmaz!Bizdevardırama,benimyok...Babamünlübirprenstir.Hadisizdensaklamayayım:Napolikrallarından...NotüsGladyüsdedimkendime...Notüsbabasızdemektir...Piç,yani...Onurluad,kendikazandığımızaddır!Çalıpsöylemezmisinbizericaetsek!

GeziciozanÂşıkYunus,hiçnazlanmadansazıaldı,çokustaparmaklarıtelleringerginliğini,tüygibigezinerekyokladı:

"Eydostaşkındenizinegiremgarkolam

yürüyem/Yürüyemyahuyürüyem.../Bülbül

olupdaldaötemgönülolupcesettutam/Başımelimealıpyolunaveremyürüyem/Yürüyemeyyâryürüyem"

diyebaşlayıpyaşamaküstüne,ölüm,sevda,

kader,ahret,dervişliküstünebirkaçdeyişokudu.Bitirince,söylerkensoluğunuheptutmuşgibiciğerlerini"hoh"diyeboşalttı.

Esir,deyişleri,kısadançevirmeyebaşlamıştı.Şövalyesöylenenleri'önceumursamadandinliyordu.Birdenilgilendi.Uzaktanuzağatanıdıkfikirlerdibunlar...YeniPlatonculuğunİslamlıklakarışması..."Başımıelimealıpyolunaveremyürüyem'sözüyleürperdi.Allah'lailgilideolsa,biraşkşiirinde,bunekocaman,nekadarçırılçıplak,nesınırsızcömertlikti.Nedensonraürpererekkendinegeldiçevresinebaktı,şaşırdı.

Tepedeparlayangüneşhemençekilipgitmiş,KanlıBoğazürkütücübirhızlahemenkararmayabaşlamıştı.Telaşlandı:

—AkşamoluyorMavro.ÇokuzakmıburayaDargınPınar?

Mavro,soruyubirdenanlayamadı.

Germiyan'ınDargınPınar’ınıbuyabancışövalyeninbilmesineşaşmıştı:

—Epeycedir!Nedensordunuz?—Arkadaşımıbekliyorum.Karanlığakalırsa

yoluçıkarabilirmi?—Buralımıarkadaşınız?Şövalyebusoruyakarşılıkarıyormuşgibi

duraklayınca,esirhemenkalktı.YunusEmredeşövalyeyiselamlayıpdervişlerinkudümsesinedoğruyürüdü.

Şövalye,"Başımıelimealıpyolunaveremyürüyem"diyenozanınyürüyüşüne,kapıdakaybolanakadarbakmış,buyürüyüşte,büyükşiirinmüthişbirkolaylıklaanlatıverdiğiyiğitliğeyakınhiçbirşeygörememişti.Omuzlarıdar,sırtıbirazkamburcaydı.Yumuşakyolpabuçlarınısayvanıntaşlarındazorlasürüklemişti.Herhangibirköylüdenfarksız,bukabasabaadamın,bukadarderinşiirgücününerdennasılalıpiçindeböylegösterişsizsaklayabildiğineşaştı.BiryandanbunlarıdüşünürkenöteyandanMavro'yavereceğiuygunkarşılığıarıyordu:

—Yok...Hayır,değilburalı...—Amanetmeyinşövalyem...

—Nevar?—Karanlığakalırsa,batağısökemezyaban

kişi...NiçingittiydiGermiyanlı'ya?—Birinigörecekti.—Boğazıgünışığındatutamayacağını

kestirirlersebırakmazlargecevakti...Bırakmazlarinşallah!

—Gerçektenbukadarkorkulumudurbatak?—Sizinoralardabatakvarmıdır?Hiçdüştü

müyolun?—Yok!—Nedesemboşöyleyse...Gündüzbunaltır

adamınamussuzbatak,nerdekaldıgece...Gidersinbirzaman...Bildiğinsazlıktır."Gözümgörmekte,aklımbaşımda"diyegüvenirsin!"Ayakyordamıylabulurumsağlamtoprağı...Kötüsügelirse,dağlarnahşurada...Geribasargirdiğimyerdençıkarım"dersin.Amanhaaa...Amankinekadar...Heleatlıysan,yüreğinehiçkuşkugelmez.Çünkübaşınsazlardanyukarda...Amanolmaz.Çünküölümdürbununsonu...Çünküatayağı,adamayağındandahakötüsaplanır,tiktökezlemedebineğinyılar.Bakarsındizlerititremeyebaşlamış,gözlerievlerinden

uğramış...Hayvanınkorkusu,ossaat,senikavrar.Sökemeyeceğinianladın,döneceksin.Yedeklemekiçinattanindinmi,tamam,umduğundağlarıdayitirdin!Yukardagök,aşağıdabatak...Dörtyanınsaz...Bataçıkadebelenirken,bakarsınki,kesikliksenikapmış...Soluğunağzınasığmazolmuş...Batakizsaklamaz,sazlarnişantutmaz."Geribasmaktayım,eyvah,dönelemekteyim"kuşkusununardından,ölümkorkusuyüreğinisardıbil!Yüreğinekorkudüştüyse,çabalamaboşuna!..Bırak,kartalkuşları,kelakbabalargelipyüreğinigagalasın,gözlerinioysun!..—AbarttınkiyüreksizMavro...Cermanya'nınağaçdenizimibu?

—Cermanya'nınağaçdenizinibilmem...Benimbildiğim,kocakervanlarıöncegüçtendüşürür,sonraçökertipyutarbubizimbatağımız.Batağınayrıntısıyokturkartipisinden...Bunubilirburanınadamı,yolubatağauğradıysa,kılavuzsuzşurdanşurayagidebilemez.İşinkılavuzadüştüyse,belaçiftleştidemektir.

—Niçin?

—Herkılavuzagüvenilmezçünkü...Kılavuz,hemcankurtarıcıdır,hemcanalıcı...Götürürseni,gözgörebatağagömer,kemerindekiparanı,yadaatını,rubalarınısoyaralır.Kılavuzundurumudayamandırhaaa...Bataktayolbulayımdiyekıvranırken,"Bizebirkötülükmüedecekacaba?"kuşkusu,yüreğinedüşersen'aparsın?Atikdavranıpçekervurursun.Buyüzdenkılavuzkısmınıncanıkılınucundadır.Kılavuzluğunpahalıolmasıbundan...Batağaherkeshayırlıişiçindalmaz.Çoğukötülüğegider.Kötülükedeceğinherifn'aparpeki?Senigezdirenkılavuzudüşmanalırkarşısına...Odatutarbirkılavuz...Demek,kılavuzunbircandüşmanıda,ötekikılavuzlar...-Ürperdi-:"Canlıdırbatakkısmı"derdi,rahmetlibabam,"Birgünübirgününütutmaz,değişirkahpekarıgibi"derdi.

—Nedirdeğişmesi?—Birhaftaöncekervangeçirdiğinyol,bir

haftasonra,dipsizkuyuyadöner.Çünkübiryandan,birsızıntıgelmiştir.Kılavuzluğasoyunan,kendiyollarınıaralıksızkollayacakki,batağınkahpeliğineuğramasın.Ötekikılavuzlar,

yenigeçit,yenipusuyeri,yenisaklanmakuytusubuldumu,sezeceksinbunuhemen...Seninkileridekollayanvardırçünkü...Kurtuluş,bilipbildirmemektedir.Şurayaburayakoyduğunnişanlarbozuldumu,yabancınişankoyuldumu,kollayacakaralıksızustakılavuz...Açlığa,yorgunluğadayanıklıolacak,yılangibi...Helekomşubeyliğinbaskıcılarınıgezdirmekteysen,uzunyaşamakyoktursana...Buyüzdenuzunsürdürenihiçgörülmemiştir.-Birşeyhatırlamışgibiiçiniçekerekistavrozçıkardı-:KaraKılavuzbaşka...

—KimdiroKaraKılavuz!—Bilençıkmadışimdiyekadar...Görende

uzaktangördüysegörmüştür.Yolbağıolduydugeçenyollarda...İstanbul-Tebrizkervanıvurulduydu,imparatorumuzunTebrizİlhanı'nasaldığışukadarbinaltınlıkarmağanlarıalıpgittieşkıya...Moğol,Selçuk,Bizanslıizsürdüüçkoldan,getiripbatağasoktu.Bunlarpaçalarınısıvayıpgirdilerbatağa,Karışkarışaradılar,hiçbirşeybulamadılar.Saykisoyguncular,dumanolupgöğeçekildi.Ardındanİznik'inAyasofya'sınısoyduhırsızlar.İzlerisürüldü.Bu

izlerdegeldibatağagirdi.Yittigitti.İşteosıralardaçıktıortayabuKaraKılavuzlafı...

—NedenKaraKılavuz?—Çünkügiyimikara...Tepedentırnağa

kapkaraki,akşaminmesiylekaranlığakarışıyor!Seçebileneaşkolsun!-Birazdüşündü-:Kancıktırbatakgayet,şövalyem,korkuludur..

—Tanırmısınbatağıngeçitlerini,pusuyerlerini,saklanmakuytularınısen?

Mavro,busorudançokürktü.Vakitkazanmakiçingülmeyeçalışarakyalandı:

—Bizimneağzımızaşövalyem,bizimgibihancıparçasının...

—Helehele...Sen,artık,hancıparçasımısınalıkMavro,senşövalyeyamağıdeğilmisin?

—Olsun...Kılavuzlukbaşkadırşövalyem...—Şunabunakılavuzluketmeyeceksinki...—Edebilemeyizistesekde...Çünküyemin

içirmiştirbizerahmetlibabamız!"Bildiğinsendekalsın"derdi,"Baktın,kılavuzluktanbaşkaekmekyoluyok,oğlumMavroatkendinişurdanKanlıBoğaz'a"derdi.

—Başkasınaparaylakılavuzlukedersendoğru...Biz,kendimizigezdireceğiz.

—Kendimiziyse...-Mavrokurnazkurnazgülümsedi-:OkadarınagücümüzyeterAllah'ımaşükür...Okadarı...Eh...

Busırada,korkunçbiruluma,KanlıBoğaz'ıçatlatacakgibidoldurdu,kayalaraçarpaçarpayükselipakşamınalacakaranlığınıenikonuçalkaladı.Şövalyesıçramış,Mavrodahızlasesingeldiğiyönedönmüştü.Seskalındı,alabildiğinegürdü,enmüthişfırtınalarıbastıracakkadar

insanüstübirgücüvargibiydi."GratiasDeo"2

diyekükrüyor,sonheceyi,dağdandağagerilmişbilekkalınlığıbirsaztelinedevbirmızraplavururgibititreyipinleterekuzatıyordu.Sesintitreyerekinlemesi,buiniltinin,hiçbirinsanciğerinesığmayacakkadaruzaması,sonrada,kayalardankayalarahiçkesilmeyecekmişgibiyankılanmasıgerçektenürkütücüydü.Şövalyeartardaistavrozçıkarırken,Mavrohemendavrandı.

—Keşişbaba!..Keşişbabanınnarasıdırbu...BenitoBaba’mız...

Şövalyekendisinidahatoplayamamıştı.Ellerimasayadayalı,öfkeylesordu:

—Benitomu?Nedenulur,köpekgibibu

rezil?—Susamanşövalyem!..BenitoBaba'yakötü

söylenmez.Bilirçünküaklımızdangeçenleri...Kızarsa,biziperişanlatır.Tekindeğildir.Ermişkısmıkeyfinedir,bağırırcanıçektikçe...

Şövalyedesayvanınkapıyıgörentarafınadoğru,Mavro'nunardındanyürümüştü.Yoldoruğayakınolduğundanbirazaydınlıktı.GenişadımlarlaharmanlayarakyaklaşanKeşişBenito'yukolaycatanıdılar.

Keşiş,zatenuzunboyluydu.Topuklarınainenkaracüppesi,çoksivrikukuletasıylaolduğundançokdahauzungörünüyordu.Elindekalınbirsopavardı.Heradımda,cüppesiningenişetekleri,savrularakharmanlanıyor,budayürümesine,ayaklarıyeredeğmiyormuşgibi,garipbiruçuculukveriyordu.

—İştebizimBenitoBaba’mız,şövalyem...Nerdenesmiş,kendinidağlaravermiş,nekadardolandıysadolanıpbizekonukgelmeyiistemiş.Bağırmasıkeyfinden...Evet,kutsalpederimiz,keyfegelincesalar"GratiasDeo"naralarını,dağıtaşıinletirböylece...

Şövalyedişlerininarasındansövüyordu.

Mavro,keşişikarşılamakiçinkoşacakkendurdu.Dönemecedikkatlebaktı:—Atlımıydıseninarkadaşşövalyem?—Nevar?Niyesordun?—Nah,dönemecikıvrıldıatlınınbiri...Şövalyeileriuzanıpseçmeyeçalıştı,birden

sevindi:—Tamam!BizimUranha...—Uranhamıadı?-Mavrodikkatle

bakıyordu-:Necebu?—Türkçebesbelli...Tükropol'dur...Hemde

yüzbaşı...Yamandırha.Şakayagelmez.Gözünegirmeyeçalış...Yolu,atınaiyibakacaksın...

Mavrokoştu.Şövalye,canışarapistediğihalde,sayvanınkorkuluğundanayrılmadı.

KeşişBenito,cüppesini,İspanyolçingenekanlarınınoynarkengenişeteklerinihavalandırıpçevirdiklerigibisavurarakyaklaşıyordu."Nasılyapıyorbunumarayıbuköpoğlu?Dizlerinikullanıyorolmalımadrabazherif."Şövalyesırıtarakbaşınısallarken,LiyakoşarakgidipBenito'nunönünedizçökmüştü.Keşiş,bacaklarınıbirazaçıpsopasınasıkıcadayanarakbirangözlerinigöğekaldırdı,sonra

imparatorataçgiydirenpapakasıntısıylaelinikızınbaşınakoydu:

—İste,verilecektir.Ara,bulacaksın.Çaldığınkapısanaaçılacak.

Mavro'yabakmadaneliniöptürdü:—SanaderimkieyKaraVasil'inoğlu

Mavro,"Gelarkamcek...Seniinsanavcısıedeceğim!"

Mavroirkildi.Busözden,kendisinebirazönceyapılanşövalyeyamaklığıteklifiniBenitobabanın,ermişlikgücüylebildiğisonucunuçıkarmıştı.

Liyaikibüklümyalvardı:—Kalacaksınızdeğilmi,kutsalpeder?..Biz

günahkârları,çiğneyipgeçmeyeceksiniz!Evimiznurlanacak!Ambarımızbereketlenecek!

—Evimizdeme!"Tilkilerininleri,havakuşlarınınyuvalarıvardır,lâkininsanoğlununbaşınısokacakyeriyoktur"denildi.

KeşişBenitoyaklaşanatlıyıgörmezdengelerekomzundakiağırtorbayıMavro'yaveripyürümüştü.

TürkopolyüzbaşısıUranha,dizgininitutanLiya'ya,isteristemezçoktepedenbakıyordu.

Çünküatı,çokazrastlanacakkadaryüksek,kendisidehergörenişaşırtacakkadarinceuzundu.Okadaryüksekhayvanınüstündebile,ayaklarınerdeyseyeredeğecekti.Buupuzungörüntüyü,ucundaüçköşebirflamabulunan,çokuzunmızrağıbüsbütünşaşırtıcıhalegetiriyordu.

—Buyrunşanlıefendim,yoksulocağımızauğurgetirdiniz.

—Bırakgevezeliğikadın!Issızhanmıdırbura?SoylularsoylusuŞövalyeNotüsGladyüs,Issızhan'ışereflendırmektemidir?

ŞövalyeNotüsGladyüssayvankorkuluğunaellerinikoyarakkahkahalarlagülmeyebaşlayıncaTürkopolyüzbaşısıUranhabaşınıkaldırdı:

—Buradamısınızsayınşövalyem,Uranha'danselam!..

—Uzatma...Kebapsoğuyor.Şarapdatükenditükenecek...

—Yoköyleşey!Tükenemez.Çünküçiğnerimbutaşyığınını...Yuvarlarımbayıraşağı,tangırtungur...

—Höst...Biralaydervişlebirmübarekkeşiş

varki,herbiribircennetbağındadolaşıyor.Çarpılırsın!..

Mavro'ylaLiyayardımederektepedentırnağazırhabürünmüş,uzunsavaşçıyıatındanaşağıyaaldılar.Herifkımıldadıkçadışardandemir,içerdenkemiksesiveriyordu.Okadarkuruyduki,Mavrotuttuğuçırayıbirazyaklaştırsaharlayacaktı.

MızrağınıŞövalye'yeuzattı:—Öncebayrağımızgirer!Şövalyemızrağıçekipaldı:—HeyMavro,dediğimgibi,sayın

yüzbaşımızUranha’nınyokturşakası...Hayvanınadikkatisterçok!

—Hiçmeraklanmasınlar...—Nedenmeraklanacakmışım?-Uranhatop

gibibirkahkahapatlattı-:Kesilecekkulaklarbenimmi?

—Duydunya,Mavro,enküçükcezasıkulakkesmektir.Onagöre...

Kapıdakileravluyagirmişlerdiki,şövalyehızladöndü,KeşişBenito'ylakarşılaştı:

—HayAllahbelanıversin...Bugünkaçıncıdalgınlıkbu?

—Amanşövalyem!..—Sanadeğilkendimesöyleniyorum.-

Kapıyabakaraksesinialçalttı-:Oldumu?—Tamam!..-Keşişdesesinikısmıştı-:

Uyuştular.—Kapora?—Alındı.-MavrosayvanaçıkıncaKeşiş

Benitobaşınıhafifçeeğipkendinişövalyeyetanıtıyordu-:Allah'ıngünahkârkullarından...CenevizliKeşişBenito!Allah'ınrahmetiüstünüzeolsunsoyluşövalyem,amin!

—Onurlandımkutsalpeder.BenSen-JeanşövalyelerindenNotüsGladyüsoğlunuz!Buyrun,yoksulsoframızıyüceltin!

—Sofranıza,göklerdekiyüceefendimizRabİsa'danbereket...Ağıztadı...Mutluluk!

Şövalye,Türkopolyüzbaşısını,keşişletanıştırıpMavro'yukebapgetirmeyeyollayıncaUranha'yafısıldadı:

—Kaçakesiştin?—AtbaşınabeşyüzVenedikaltını...—Tüh...KazıklamışÇudaroğluresmenseni!

"Ertuğrul’unsavaşatlarındanenkötüsübinbeşyüzaltıneder"demedimiydi,İnegöltekfuru?

—Çudar'akalsadörtyüzbilevermeyecektiya,Benitobabamızınhatırıiçinçıktıbeşyüze...BenepeyceMoğolsoyguncusugördümama,Çudaroğludenilenburezilgibisinehiçrastlamadım.Herifsoyguncularınpadişahıolduktanbaşka,Tebriztüccarlarınabaşbezirgânolacakmadrabaz...Baktımda,böylebirnamussuzuköylüsününbaşınasarmaklabizimTekfurNikolas'ınyüzkatdahanamussuzolduğunaimanettim.

Uranhatolgasınıçıkarıpsaçlarınıomuzlarınadöktü.Saçlarıhemkaim,hemçubukgibidüzdü.Uzunatsuratınısertsakalıbüsbütünaşağıyaçekiyor,çökükavurtları,elmacıklarınıbüsbütündışarıyaçıkarıyordu.Kafası,omuzları,dirsekleri,dizkapaklarışaşılacakkadarsivriydi.Busivriliklerikalınörmezırhıbileazaltamıyordu.Uçlarıaşağıyaçekik,kirpiksizgözlerinde,aradabirçakıpsönenkurnazlıkışıltısı,hayvansıaptallığınıhiçazaltmamakta,heleyerliyersizpatlattığıkahkahalar,aptallıktanöte,sinirdengesizliğinibelirtmekteydi.

Mavro,dumanıtütenkebabıgetirinceKeşişBenitoduayabaşladı.Ötekilersaygıylabaşlarını

eğdiler.Sonrageceningeçsaatlerinekadarşarap

içerek,cinayethazırlargibi,fısılfısıl,gelecekgünlerdenkonuşuldu.TürkopolyüzbaşısıUranha,Issızhan'ınyeriniçokbeğenmişti.KeşişBenito,tepeninarkasındaotuzevlikbirköyeyetecekkadartoprakbulunduğunusöyleyincekararınıverdi.İşleritökezlemedenyürürseKanlıBoğazbaronuolarakbuIssızhan'ayerleşecek,BitinyaPrensliği'ninkapılarındanbirinitutarakgeçişinbaçınıtoplayacaktı.

1Latince:Benzersizkılıç2(Lat.)ŞükürTanrıya.

2

ŞövalyeNotüsGladyüs,boğazındankaynarkurşunakıtılmışgibiyanarakuyandı,ilkandaneredebulunduğunuhatırlamayaçalıştı.Başınınüstündeistenkapkaraolmuşkubbemsibirtavan,ikiyandatuğladandirekleretutturulmuşikikemervardı.Bunlarıküçükbiryağkandilininölüışığıbellibelirsizaydınlatıyordu.Issızhan'daolduğunuhatırlayıncadişlerininarasındansövdü.Yatarkenyanınakoyduğusutestisinialıpkafasınadikti,birsoluktayarısınakadariçti.Uyanmasınasebepolangürültüyehırılhırılsoluyarakkulakverdi.Gürültüavludangeliyordu.Yattıklarıyerinkalındemirparmaklıklıküçükpenceresinde,geceninkaranlığıaçıklacivertedönmüştü.Sedirdeyatanlarasuratınıburuşturarakbaktı.KeşişBenitoağırtorbasınıbaşınınaltınakoymuş,kalıncüppesinesıkıcasarılmıştı.Türkopol,dizlerinekadarinenkirligömleğininiçinde,

değnekgibikollarıbacakları,birderibirkemikgövdesiylemumyalanmışçokeskibirölüyebenziyordu.Yereserilmişkuruotlarınüstünde,cavlakdervişler,başlarınıbirbirlerinindizlerinekoymuşlar,kocamanbaklalıbirzincirgibikıvrılmışlardı.Esirinumutsuzluğu,ozanınyaşadığıçağındışındakalmışlığı,yatışlarındanbelliydi.

DışardaköpeğiazarlayanınMavroolduğunusesindentanıyınca,hersabah,subaşında,karacabeklediğini,dönüştetuzaklarıyokladığınıhatırladı.Nedenolduğunukendisidebilemedendebelenerekdizleriüstünegeldi.Odabüyüklüğündekiocakhavayıaralıksızçektiğindeniçerisienikonusoğuktu.Çıplaketinesardığıonboğumluparakemerini,telaşlayoklayıpgöbeğineindirdi,emekleyerekpencereyegitti.KaymışharmaniyesiniUranha'nınüstüneörtmeyibiranaklındangeçirmiş,"Canıcehenneme"diyehomurdanmıştı.Oysabiriciksevdiğiadamdıdünyadabuitoğluit,çünküeşibulunmazalıklardandı.Ancakbukadaririalıklıkkendisinegüvenverebiliyordu.Penceredengözetlergibi

baktı.Mavro,sıpakadarköpeğiyerinekapattıktan

sonra,iyiceyağlandığıiçinhiçgıcırdamayançıkrığı,acıkuvvetiylekolaycaçevirerek,kapınınkalındemirparmaklığınıyukarıçekiyordu.Sonrameşekanatlarınağırsürgüleriniaçtı.Yaytorbasıylaokluğuomzunaasıppalabıçağınıkuşağınasokarakçıktı."Karınerdepeki?Kalkmadımı?"Mavro'ylaLiya'nıngerçektenkardeşolduklarınısöylemiştidüngeceKeşişBenito..."Bunusöylediamakarıylayatmadığınayeminedemedinamussuz"...Genelliklegençyaşındadulkalmışkarılarla,evlenmesigecikmişkızlarınpapazlara,heledünyayıboşlayıpmağaralaraçekilmişgüçlükeşişlerekarşıgaripbirtutkunlukgösterdikleriniçokduymuştu."UğrarmışmağarayaaradabirbuLiyakahpesi...Adadığıhorozutavuğubırakır,hastaokutmaya,İncil'lefalabaktırmayagelirmiş...BoşbırakırmıbuşeytanCenevizli?Okşayaraktavagetiripıhtırmazmı?"...Deminüşürken,şimdiderisineateşbasmış,içtiğisu,şarapolupbeyninesaldırmıştı."Paraysapara...Erkeklikseerkeklik...Fazladan,soyluluksasoyluluk..."Paraladığıavı

kaptırmakorkusunadüşmüşbiryırtıcıhayvangibiyalanarakuyuyanlarısüzdü.Çömelip,atılmayahazır,soluklarınıkeserekeskihisarınsessizliğinidinledi.Kedigibihiçgürültüsüzindisedirden,kapıyadoğrubirkaçadımattı.Birdenkaskatıdurdu."Tanrı'nınağırkılıcıüstümde..."Esir,derinbirseslesayıklıyordu."İyiinsanlar,görmezdengelmeyinbeni..."ŞövalyeNotüsGladyüs,herifinsöylediklerinianlayamadığıiçinkızdı,dişleriniçatırçatırgıcırdataraksövdü.Dönüphançerinialmayıdüşündübiran,bukadarcıkgecikme,yıllardırkolladığıfırsatı,kıyametekadarkaçırtacakmışgibitelaşlandı.Alçakkemerlikapıdaneğilerekgeçti,doğrulmayıakıletmedenikibüklümyürüdü.Karınınkardeşiyleberaberyattığıyeridüngecekollayıpöğrenmişti.Kapıyayaklaşırkenduraladı."Sürgülediysekaltakiçerdenoğlançıktıktansonra?"Çaresizlikleçevresinebakındı."AmanRabİsa,NotüsGladyüskulunuseversensürgülenmemişolsun!"İttiğikapıhiçgürültüsüzaçılınca,tıkanacakkadarsevindi.Yatağabakarakdurdu.

Sırtında,dizlerinekadarinengömlekten

başkabirşeyyoktu.Bununyırtmaçlarındanbütünçıplaklığıgörünüyordu.Kısakaimbacaklarıüstündetıkabasadoldurulmuşabenzeyenşişmangövdesiiğrenç,kabarmışsaçlarıylasırıtkanağzıgerçektenkorkunçtu.Tazelenenşarapsarhoşluğuylakendinicinselhırsakaptırmış,gürültüetmekistemediğiniunutmuştu.Hırıltılısoluklarlayatağayaklaştı.Liya’nınçıplakkoluyorganınüstündeydi.Parasınıpeşinvererekkiraladığıbirgenelkadınmışgibi,yumukbileğirahatçatuttu.

—Mavro—Suss!Mavroyok!—Kimsin?Bırakbeni...—Sus!Benşövalye...-Adınıunutmuşgibi

duraladı.Dişleribirbirinevuruyordu-:NotüsGladyüs...

—Neistiyorsun?-Liyailkşaşkınlıktankurtulmuş,debelenmeyebaşlamıştı-:Bırak!..

—Dinlegüzelim...Dinlegüvercinim...Biraltın...

—Bırak,bağırırım!..—İki...Üçaltın...-Kemerinigöstermekiçin

gömleğiniaçıncakızdehşetleinledi-:Üçaltın...

Üç...Liya,herifinkorkunçkuvvetiylegerçek

tehlikeyiiçiçeduyup,canhavliylekurtulmayaçalıştı:

—Çekilnamussuz!..Şövalye,salyalarınızorluklayutarakhırladı:—Namussuzmu?Benbununyarısıiçinbeş

kişiöldürürüm.-Tuttuğubileğikoparacakgibisıktı.Suratıbüsbütüncanavarlaşmıştı-:Öldürürümben...

Liyaüstüneabananbukarşıdurulmazkuvvetleboğuşmayısürdürürsesoluğukesilipbayılacağınıanladı,çırpınmayıbıraktı:

—Durunşövalyem,durunpeki!..—Pekimi?Haşşöyle...-Şövalyedesoluk

soluğakonuşuyordu.Bileğibırakmadangövdesinigerialıpseyrekdişlerinigösterereksırıttı-:Haşşöyle!..

Liyaboştakieliniyastığınaltındanhızlaçekipdikildi:

—Çekil!Zehirlidirbubıçak!—Zehirlimi?Şövalye,zembereğinedokunulmuşgibi

sıçramıştı.ÇağınınbütünBatılılarıgibizehrinne

kadarbolkullanıldığını,nasıldahiçşakayagelmediğinibiliyordu.

—Değdirdinmi?-Canhavliyleelinikılıcınaatmıştı.Umutsuzbirseslefısıldadı-:Kahpeee!..Değdirdinseöldürürüm!Öldürürüm!..

—Defol...Değseydi,çoktangebermiştin...Defol!

Şövalyegövdesiniyoklayarakdehşetlegeriledi.Liyahemenkalktı,gömlekleolduğunaaldırmadan,küçükhançerininucunda,herifisürüpodasındançıkardı.

Kapıyısürmeleyince,bütünkuvvetibirandatükenmişgibi,dizlerininüstüneçöktü,sonrayüzükoyundöşemeyekapandı."Demircan!Mavro!İsaEfendimiz!"diyeinledi.

Hançerzehirliolmadığından,biryeriniçizerdiye,korkmuyordu.

3

KeşişBenito'nun,kasılarak,dünyanimetleriyle"değiştim"dediğimağara,çorakbirtepenintamortasındaydı.Genişağzı,uzaktanbakılınca,butepeyi,çeneleriniçatırdatarakesneyendişsizbirdevindazlakkafasınabenzetiyordu.Arkasınıbatağavermişti.Yüzübatıya,ErtuğrulBey'inuçtopraklarınadönüktü.Önündengeçenyol,gökleyerinkavuştuğuçizgiyekadar,bükülmedenuzanıyordu.Neevvardı,neağaç,nedeekilibirKarışyer...

Güneşyenidoğmuş,kıracınbaharayazınıdahakızdıramamıştı.

Mağaranınloşluğunda,TürkopolyüzbaşısıUranha,ŞövalyeNotüsGladyüs'üngömleğiüstünegiydiğiköseledenyapılmışhafifMoğolzırhınınçaprazbağlarınıbağlamaktaydı.Elleri,buişlerdeçokustaymışgibihamarat,gözleri,çokönemlibirşeydüşünüyorgibidalgındı.Dalgınlığışövalyeyigiydirirkenisteristemez

dokunduğuparakemeriyüzündendi.Varlığınıöğrendiğizamanonsıraolanbukemerinancakbirbuçuksırasıdolmuştu.Şimdihazırladıklarıatçalmaişibaşarıylasonuçlanırsa,enazdandördüncüsıradadolmuşolacaktı.

—Höst...CanımıyaktıngâvurTürk!..—Alışalımcanımızınyanmasına...—Neden,alıkherif?..—SenAllah'ınoğlusayılırsın!..-Notüs'ünpiç

demekolmasınatakılıyordu-:Nasılolsa,çıfıtlarseniçarmıhagereceklerergeç...

—Höst...-Şövalyebuçarmıhagerilmeşakasınabirtürlüalışamamıştı-:Canınışeytanalsın...Bitirşunu...

Uranhakötükötüyalandı.Birgenelevde,ağırsarhoşkentanıdığıkuşkuluşövalyeninn'apıpedipgüveninikazanmasıbualtındolukemeryüzündendi.İlkgörüşteşövalyenasılUranha'yıdünyanınenaptalı,aptalolduğuiçindegüvenilecektekadamısaymışsa,Uranhada,şövalyeninenacınacakalıklardanolduğunuanlamıştı.Sonralarıdahayakındantanıdıkçabuyargısınındoğruluğundahiçşüphesikalmadı.Yarıdeliydibufukara,bütünyarıdelilergibi,

kendiniherkestenakıllı,kurnaz,güçlüsanıyordu.UranhabütünBatılılarınbirazböyleolduklarınaSen-Janşövalyeleriniyakındantanıyalıberikesinlikleinanmıştı."NahişteşuCenevizliBenitokeşişdekaçık,düpedüz...Pislikiçindekişumağaradainsandeğil,domuzbağlansadurmaz."

—OğlumUranha,bitirşunu...Bitir,sıkıldım!—ZırhınbağdeliklerinisıkyapmışMoğol!

Niyeticehennemdebileçıkarmamak...Bendesıkıbağlıyorum,öteyanda,çözülüpmözülüp...

—Höst...Koparırımçöpgibiboynunu...Çabukol!..

Birkaçküçükişyapmışlardıberaberadada.Bütünişlerikendisibulmuş,buakılsızşövalyeyi,hepsine,zorlarazıetmişti.Zanaatları,aslında,soygunkenbuBatılılarsoygununşereflibirişolduğunukabullenmekistemiyorlardı,birtürlü!Belkidesoyguntöresini,sırasında,bilmezdengelip,arslanpayınıkendilerialmakiçinböyledavranmaktaydılar.Dünyanınheryerindebutöre,işibulanınikipayalacağınıyazarken,şövalyekazancıdördebölüyor,birinitarikata,birinigelecektekiişlerinsermayesine

ayırıpgerisinikardeşpayıyapıyordu.TarikatahiçbirşeyvermediğiniUranhaçabukanlamıştı.Becerdiklerisoygunlarınsasermayeistemediğiaçıktı.Aklınınermediğinokta,beleştengeçinmeyisoyluluğunanakanunusayan,bunubaşardıkçaömrüartan,buyüzdenparayahiçönemvermemesigerekenadamın,altınlarıkemeredizmesi,kemeridederisinesımsıkıbağlamasıydı.

Önceleribunukurtulmalıkiçinbiriktiriyorsanmış,doğrubulmuştu.Sonradüşündü,insankemeriyleberaberesiralmıyor,üstündeçıkanparalarkurtulmalığatutulmuyordu.Neyinnesiydialtınlarıböylekemeredizip,kıyametkopsaçıkarmamak?..Birzamantedirgintedirginaraştırmış,sonundakendisiyaniUranhaiçintoplayıptaşımaktaolduğuinancınavarmıştı.Ogünbugündür,ergeçsoyacağıbirzenginliğiyanısıragezdirmekten,garipbirheyecanduyuyor,herandünyadakibiricikdostununvurulupdüşmesini,sabırsızlıklabekliyordu.Birkaçkez,gerçektenbüyükölümtehlikesiatlatmış,kendisininşövalyedenönceölebileceğinidüşünerekhançeriniherifin

şahdamarınaçalıpbuişitadındabitirmeyitasarlamıştı.Herdefasında,biricikheyecanınıkaybettiktensonrayaşamanınepeycetatsızlaşacağındankorkarakvazgeçti.

Uranha,gözleriboyundakiatardamarda,köselezırhınsırımınısondeliğindengeçiripçekerken,akılda,kurnazlıklaBatılıarkadaşlarındankatkatüstünolduğunabirdahainanıpkasıntılı,kıyıcıgülümsüyor,bugülümsemeyleuzunatsuratıderindenkederlenmişgibiburuşuyordu.

—Tamamdırbuişimizsoyluşövalyem!..Mağaranındibindekikaranlıktanapansız

çıkanKeşişBenitoarkadaşlarınıdahahazırlanmamışgörünceşakadanazarladı:

—Ohhooo...N'aptınızbuncazaman,kaltabanlar!

Uranhaçarıklarıalıpşövalyeninönüneçömeldi:

—Tamamdır!Birhazırlanmamızkalmıştır!KeşişBenito,kukuletalıuzuncüppesini

atmış,Bizansköylülerigibigiyinmişti.Ayağındasıkıbirpantolon,dizlerinekadarçıkankalınçoraplar,bağlarıçoraplarasıkıcasarılmış

çarıklarvardı.Giydikleritepedentırnağa,karakumaştandı.Elindetuttuğukarayündenörmebaşlığıgörünce,ŞövalyeNotüsGladyüs,dünIssızhan'daMavro'nunKaraKılavuziçinsöylediklerinihatırladı.Karabaşlık,yalnızgözleridışardabırakacakgibiyapılmıştı.ÇevreyeürküntüsalmışKaraKılavuz'un,buKeşişBenitoolduğundaşüphesikalmayıncabiruygunsıradagelipmağarayıyoklamayakararverdi.

KeşişBenitobirtorbadan,çeşitlioklarıyeresilkeleyipçömelmiş,karatüylüleriseçmeyebaşlamıştı.BunlarKaracahisartekfurununoklarıydı.Uranha'yla,şövalyeninalacaklarıMoğolsadaklarınıbunlarladoldurdu.Biryandandasöyleniyordu:

—Görenolursa"Moğoldular"diyebasacakyemini...Birivurulursa,Karacahisarokubulunacaküstünde...-Kısa,keyifli,haingüldü-:Karışacakkiortalık,içindençıkabileneaşkolsun!

Şövalyegibideğişip,tüylükülahıbaşınageçirinceUranha'nındaherhangibirMoğolsavaşçısındanhiçfarkıkalmamıştı.İkiarkadaş

bakışıp,Moğollargibi,ellerinikarınlarınavurarakkahkahalarlagüldüler.

Uranhaçıkardıklarıgiyimleritorbalayıpterkiyesardı,Frenksilahlarınıeğerlereastı.Birşeyunutupunutmadığınabakarkenensesinikaşıyarakduraklamıştı.

KeşişBenitosabırsızlanaraksordu:—NediraklınagelendomuzlukTürkopol?—Gerçekten,hiçkimsegelipyoklamazmı,

sengidinceburayı?—Yoklamaz!—Havadanmısöylüyorsun,denedinmi?—Köylümöylügiremez,haddine

düşmemiştir.Girsede,işaretlerimvardır,bilirim.KamaganDervişgeldimi?

—Kim?—İlerdekimağaradabirmeslektaşımvar,

Moğoldervişi...—Moğoldervişimi?..Nasılherif!Senden

öncemiburadaymış?—Bendenönce...—Gözetlemezmiseni?Gelenegidene

bakmazmı?Dinlemezmikonuşulanları?—Yokcanım!Birderibirkemik...Ağzında

dişyok!Gözügörmez!Yarıdelidir.Moğolcayıunutmuş...Latincediyebirdilinvarlığınıbilmez.Zararsızdırçok...BeklerBuralarıitgibiburnuyerde,dolaşırdurur!

ŞövalyeyleUranha,binekleriniyedeklerinealıpCenevizlikeşişBenito'nunarkasındanyürüdüler.

ErtuğrulBey'insavaşatlarınıaşırarak,Bitinyaucununyıllardanberizorluklasürdürülenbarışını,1290yılınisanayınınilkcumagünü,temellerindensarsmaya,sınırboylarınıkarıştırıpçalkalamayagidenlerkayalarınarasındagözdenkaybolunca,mağaranınüstündenküçükmeydana,maymunabenzerbiri,maymunçevikliğiyleatladı.Çokufaktefek,birderibirkemikti.Bütündişleridöküldüğüiçinsırıtırkençenesiburnunadeğiyor,fırlakelmacıklarıylayumukgözleriMoğol,yadaTatarolduğunugösteriyordu.

Cenevizlikeşişin"Meslektaşım"dediğimağarakomşusuKamaganDerviş'tibu...

Uzaklaşanayakseslerinibirzamandinledi."AlıkFrenkler"diyemırıldandı.ŞaşılacakyanıbusözleriLatincesöylemesiydi.

Batağagiripbirazgidince,gökyüzündenbaşkahiçbirşeygörünmediğindenyönkaybolmuştu.Birsazdenizinde,dahadoğrusu,sazlarlakaplıbirdenizindibindeyürümeyeçabalıyorgibiydiler.Bataçıkagidildiğinden,yedektekihayvanlardahuysuzlanıpzorlukçıkarmayabaşladıklarındanyürüyüşçokyorucuydu.Buda,aşılmazbirgenişliğinortasında,dönelemekduygusuveriyor,genişlikledarlığıiçiçegetirerekbunaltınınşaşkınlığınıartırıyordu.Hepsindenkorkuncu,bastıklarıyerinhafiftenesnemesiydi.Akılalmazbirgariplikledoğadışı,katıbirsuyunüstündegibiydiler.Buyumuşakkabuğunkendilerininasılçektiğineheradımdaşaşıyorlardı.Sağlamtopraktanuzaklaştıkçaşaşkınlıkları,ürküntüye,sonrakorkuyadönmüştü.

BiricikumutKeşişBenito'nunyoluyitirmemesindeydi.Bunun,nasılbirbilgiyedayandığınıda,artıkkestiremiyorlardı.

Benito,giderek,adamlıktançıkmış,bataklığınbirparçasıhalinegelmişti.Hangiruhçelişmesiyleyurdunubırakıpburalarasavurulduğu,birmağarayasığındığı,korkunç

bataklanasılbukadariçlidışlıolabildiği,ancakşimdi,bukesinyönsüzlükte,kımıltı,cıvık,tekdüzeninkarışıklığında,hiçduraklamaksızıngidişinden,birazseziliyordu.İnsanbiranlamdabütüninsanlığa,yani,kendikendinegerçektendüşmanolmadıkça,doğanın,anlamınıbüsbütünyitirmişbirparçasıylabukadarkaynaşamazdı.Şişkingözkapaklarınınüstünedüşengürkaşları,yüzüneuykucubirdalgınlıkverdiğihalde,KeşişBenito'nunyürüyüşügüvenli,çevik,ölçülüydü.Yalnızyönündoğruluğunubildirenişaretlerideğil,enküçüksesleridekolluyor,neyinnesiolduğunuhemenanlayıprahatlıyordu.

ŞövalyeNotüsGladyüs,buAllah'ınbelasıbatakta,buherifin,bataçıka,nearadığınıapansızmeraketti.Paracanlısıdeğildi.Şukadarfersahyolgidipparasayarakaldığıafyonu,dervişlere,çoğuparasızverdiğinigülereksöylemişti.Tuttuğuyolun,durduğuyerinde,paratoplamaktahiçbirilintisiyoktu.Durumu,saltinsanlardankaçmakladaaçıklanamazdı:"Mağaramıyokİtalya'da?Bunasadakaverecek,bunubesleyecekalıkkanlarmıyok?Niçingeldiburaya,nasılyerleşebildi?"Yangözlebaktı.

Herifşaşılacakkadarrahattı.Rahatlığıhürlüğündengeliyordu.Buhürlük,hiçbirbağtanımadan,dilediğigibikötülükedebilmehürlüğüydü.Sırrıçözergibioldu.Buradatadınıçıkaraçıkarakötülükedebilmesiniönleyecek,duraklatacakhiçbirengelyoktu.Dahaönemlisi,içyüzünükarşısındakilereaçıklayarak,hiçbirörnek,hiçbirdeney,birleşikduygu,gelenek,sözkonusudeğildi.Buradasuçüstüyakalanmakutancıolmadığından,bukadarrahatlamıştı.Evet,Benitoburayabütüniyiliklerdenarınıpölümlüdünyadakötülüğüntadınıçıkarmakiçinyerleşmişti.Şimdibataklıktabesbedavadebelenirkeniştebununiçingerçektenmutlu,gerçektenkorkunçtu.

ŞövalyeNotüsGladyüsdüşüncesininburasındabirdenferahladı.Korkmazlıklaiyilikgibi,korkaklıklakötülükdekimikişileriçinbirçeşitakrabalıktı.KeşişBenito'nunkendisoyundanolduğunuanlayıncakuşkularıdağılmış,genekendisoylarındanolanşunamussuzbatağınhakkındangeleceğine,çirkefe,kana,rezilliğebataçıkabüyükamacaulaşacağınayüzdeyüzinanmıştı.

—Bizburadabataktaboğuşurken,istermisinUranha,zillidervişler,muhterempederinafyonlarınıyağmalasın!

—TürkopolyüzbaşısıUranha,batağıhiçsevmemişti.Kuşkusudagittikçeartıyordu.

—Umurumdaydı!Yapmazlarsanamussuzdurlar!

KeşişBenitovaazedergibiparmağınıkaldırıpkesinkonuştu:

—Afyonlarımızahiçkimsedokunamaz;çünkütekindeğildirkeşişmağaraları...Vedemağaramilletitöresindebirbirlerinisoymakyoktur.-Şövalyeyüksekseslegülüncehızladönüpgerçekbirürküntüylehavadakiparmağınıağzınagötürdü-:Suss!Gürültüyok!

—N'olur?—Yaklaştıkmandalarınyaylağına!..—Anlamadım,nemandası?—Ünlümandalarıvardırburalarda

Karacahisartekfurunun...Gezerler,oldumolası,başıboş...CanavarlaşmışlardırAllahesirgesin,helebaharüstü,azmışlardır.Kafalarınıyereeğipyelelerinikabartaraksaldırdılarmı,dağlargüçyetiremez.Sürergötürür,ezerbitirirler.Herbiri

filkadarejderhalardırki,paraetmezkargımargı,kılıçmılıç...

—Neişeyararburezilleröyleyse?..Karacahisartekfuruşişinirmimalımvardiyesakın?

—Şişinir,çünkügerçektendeğerlimaldır.Okçularçıkargüzün,yabanöküzügibi,avlanırbunlardanyeterikadar...Derilerindengönolur,etlerindenpastırma,sucuk...Malaklartutulupdamgalanır.Başkalarınınbaşıboşhayvanlarıdavardırbatakta...Damgasındanbilinir.Kimsekimseninmalınaelsüremez.

—Nasıldır,sözgelimi,Ertuğrul’undamgası?—Dikineikiokarasında,biryaylıok!Benito,batağınaltgeçidinevurduğundan,

Karacahisar’ınsağlamtoprağınabirazgeçulaşmışlardı.Birzaman,kuzeyedoğrugidipSarısu'yunyatağındauygunbirkuytuyahayvanlarıçaktılar.

Bukez,batak,tersyüzügeçilecektiama,buradaokadarimansızdeğildi.Benito,sürecekleriatlarlayalnızdönecekarkadaşlarınadikkatliolmalarını,geçtikleriyerlerekoyduğunişanları

akıllarındatutmalarını,hattakendilerincedenişanlarkoymayaçalışmalarınısalıkverdi.

Sarısubatağınkuzeyucusayılıyordu.Hernekadar,toprak,dahabirkaçfersahçürüksede,küçüktepeler,söğütkümeleri,Sarısu'yunkendisi,enacemiyolcularınbileyitipgitmesiniönlemekteydi.Sazlıkburda,artık,insanaürküntüvermeyecekkadarseyrekleşiyordu.

TürkopolyüzbaşısıUranha,çamurdanyılmıştı.Çocukluğundanberiyürümeyisevmiyordu.Dahaonyaşındaykensoygunculuğa,atçalmaklabaşlamasıbundandı.

Körükgibihışıldayarakdertyandı:—Bataklığınbukadarimansızolduğunu

bileydim,zorverirdimatlarıÇudaroğludenilennamussuzMoğol'abeşeryüzden...

—İyiverdingene...Çokiyi...—Çokmuiyi?-Uranha,KeşişBenito'ya,

şakalaşıyormu,diyebaktı-:Binbeşeryüzaltınlıkhayvanlarıbeşeryüzevermeknedeniyioluyormuş?

—Atsatayımderkentatlıcanıüstevermekvardırdaondan...

—Tatlıcanıkimeveriyoruz,opisMoğol'a

mı?Gözünüaçkutsalpeder,benTürk'üm,Çiğetyerim!

Benitokederlenmişgibiderinderiniçiniçekti:

—ÇiğeticanınçektiğiiçinyemiyorsunUranha,parayıdahaçokkazanmakiçinyiyorsun!İyilikgetirmezparacanlılığıtefecilerdenbaşkasına...

—TadıyokmudurBabaBenito,kırmızıaltınlarıbiriktirmenin?

—Boşveraltına!..Durgunluktanusandım...Ortalıkkarışmalı!..Karışmalıgümbürgümbür...-KeşişBenitoderinbirkeyifledamağınışaklattı-:Kimkimeolmalı,gücüyetenyetene...Köylüdenilenrezillerikatmalıçoluğuylaçocuğuylahayvansürülerine...Çalakılıç...Ağlamalılar,yalvarmalılar!Düşeniezmeli,çiğnetmekatlara...Karıyıkocasından,çocuğuanasındanayırıpsatmalıucuzpahalı...Vurmuşsun,yakıpyıkmışsın,ezipbitirmişsin,yanınakârkalmalı...Dümdüzolmalıdünya!Halkasınayapışıpçekipyakıştırmak,kıyametgününü...

KeşişBenito'nun,sankisöylediklerigözününönündeyapılıyormuşgibi,sesisevinçletitriyor,

gözlerisafasındansüzülüyordu.ŞövalyeNotüsGladyüs,herifincibilliyetini

anlamaktayanılmadığınıgörüpsevindi.İlerdeKeşişBenitoçokişineyarayacaktı.

Öğleyedoğruuzaktanalçaktepelergöründü.Uranha'ylaşövalyeyebatakdahasaatlerce

sürecekgibigelirkenapansızsağlamtoprağaayakbastılar,sazlıktançıkarçıkmazfundalarlakaplıtepeleriummadıklarıkadaryakındagörüpbirazşaşkın,birazsevinçlibakıştılar.

Benitoburadanilerigitmeyiuygungörmedi,çevreyibirzamankollayıpdinlediktensonra,enyakıntepeninortasındakidaracıkselyatağınıgösterdi:

—Geldik!..Bengeçmeyim,buradanileri...Şuselyatağındançıkacaksınız!İnegölgöçmenlerininkurduklarıDönmezköygörünür,doruktan...Sizköyügörünama,köylüsizigörmesin!..Dönersinizkuzeye...Ormanbaşlar.Seyrekleşirdereyatağınayakın...AteğitimcisiDemircan’ınçadırıkuyununyanındadır.BusaatteDemircanköyeinerçokluk...KöpeğiavagötürüryardımcısıErmeniToros!Bugüngötürmemişse,çokbağırtmayınErmenioğlunu,

hemenbitirinişini...—Duyulurmuköyden?—Belkiduyulur,belkiduyulmaz;esintiye

bağlı...Yakındabiriolur,odunmodunkesmeyegelmiş...Hayvanlarınçayırıgörünmezçadırdan...Sırtınarkasındadır.Atlarçakılıolduğundankolaytutacaksınız.Vakitgeçirmedenbinipsürün...Yeterinceipvardeğilmiyanınızda?

—Var!—Hadiuğurola...Artıkuğrayamazsmız

bana...İnegöl'degörüşürüz!—Hayhay...—Gülegüle...Demircanoradaysatetik

durun,şakasıyoktur,haaa!—Bahtınaküssün!KeşişBenitosırıttı,istavrozçıkarıpiki

savaşçıyıkutsayarakdöndü,sankibukadarsaatlikyolubataklaboğuşarakyürümemişgibi,dinçadımlarlasazlığadaldı,hışırhışıruzaklaşaraksilindigitti.

ŞövalyeNotüsGladyüs'leTürkopolyüzbaşısıUranha,yabancıbirdünyada,yüzüstübırakılmışlığınürkekliğiylebirançevrelerine

baktılar.Çamurabatmışlar,mezarlarınıyırtıpçıkmışhortlaklaradönmüşlerdi.Ellerinibirbirlerinesürerekçamurlarıufalayıpsilahlarınıyokladılar,selyatağınadoğrukararlıadımlarlayürüdüler.

ŞövalyeNotüsGladyüs,Allah'ınemriylekurulacakHıristiyandüzenindenkaçıpMüslümankâfirlere,dahabeteri,barbarTürkmenleresığınanDönmezköy'übirzamankinleseyretti.Köytepenindoruğuna,kadınerkekseçilemeyecekkadaruzaktı.GöçmenlerinkimiTürkmençadırına,kimisazdanyapılmışkulübelereyerleşmişti.Biryandatemellerkazılıpkerpiçlerkesiliyor,biryandamertekleryonuluptahtalarbiçiliyordu.Buyerleşmehazırlığınakarşıkılıcınıntutamağınıkinlesıktı:"Çokdeğilkırkellisavaşçıolsaşimdi...Koyuversekatlarıtepedenaşağı...Uçursakkafaları,mızraklarageçiripgövdelerihavayasavursak!Çiğnetsekatlaraeniklerini...Ateşeversek,nevarneyok!Kazıklasampapazı,köyünortasında!Dikipbıraksamkurdakuşa..."

Uranhaköye,herhangibirköygibi,baktığıiçin,şövalyeninneyedaldığınıanlayamadı:

—Nebekliyoruz?ŞövalyeNotüsGladyüsşaşırdı:—Nemi?Hiç...Sinerekgerilediler,fundalarasiperlenerek

ormanagirdiler.Ormansıktı.Fırtınalarla,yıldırımlarladüştükleriyerdeçürümüşyaşlıkütükler,çoktandırburanınyakınındayananocakbulunmadığınıgösteriyordu.Açıkyerlerdegeyiklerin,karacaların,dağkeçilerininsevdikleriyumuşakotlarvardı.Sıkböğürtlenlere,çalıkümelerinebakılırsa,sülün,keklik,tavşangibiküçükavlardabololmalıydı.

Düzeyakındurdular.Uranhayayınıçeviripkirişledi.KeşişBenito'nunsadağınakoyduğuKaracahisartekfurununkaratüylüoklarındanbirinialıphazırladı.

Büyükbirçalıkümesiniihtiyatladönüncekuyuyu,kütüktenoyulmuşyalaklarıgördüler.

Çadırbirazilerdeydi,boştu.Soluklarınıkesipsağasolakulakverdiler.Hiçbirsesduyulmuyordu.Öndeokatmayahazır,ikibüklümgidenUranhabirdenşaşırarakdurdu:

—AllahAllah...—Nevar?

—Baksana,hancıkarınınsabaherkenbinipgittiğialkısrakdeğilmibu?

ŞövalyeNotüsGladyüs,birden,pusuyadüşürülmüşgibitelaşlandı.Beklemediğizorluklarlakarşılaştığızamanlar,gerçeğigörmezdengelmeyeçabalardı.Uranha’nınnbirgördüğühayvanıbirdahaunutmadığınıbildiğihaldedirendi:

—Yokcanım!-Sesifısıltıhalindeydiama,yılanıslığıgibikinliydi-:Neişivarkahpeninburada?

—Bilmem!..Atlafıettikmiydi,sakın,gecesarhoşlukta?

—Yokcanım!—Yokda,nearıyorburadabuhayvan?

Yayınıkurbakalımarkadaş,beğenmedimbuişiben..

Şövalyeyayıacelekurupsadaktanbirokçekti:Bineklerindenuzak,bilmedikleriyerdepusuyadüşmek,ölümdemekti.Ürperenbirseslesordu:

—Neydioynaşınınadı?—Hancıkarınınmı?Bilmem!—Nasılbilmezsin!İkiadsöylediBenito

demin!Neydionlar?Uranhagördüklerigibiduyduklarınıdahiç

unutmuyordu.Duraklamadankonuştu:—Demircan...ÖtekideErmeniToros!—Tamam!KarınınoynaşıDemircan...Vay

orospuvay!Peki,n'aparımbenadamı,n'aparım?KolundançekerekUranha'yıdurdurttu.

Sabahleyinkendinizehirlihançerlekorkutankarıburadaysa,hiçamanvermedenöldürecekti.Şimdiyekadarkorktuğunugörenhiçkimseyisağbırakmamıştı.Helehançerinzehirsizolabileceğinidüşündüdüşünelikuduruyordu.

"Nevar"diyefısıldayanUranha'yıhışımlaiterekönegeçti.Otyığınınıdolanınca,onbeşadımötedeErtuğrulBey'inateğitimcisiDemircan'ınçıplaksırtını,gerginbirkalkangibigüneşteparlargördü.Solayağınıileribasıpyayıvargücüyleçekti,dünyadaçokazinsanınduyabileceğikorkunçbirkinle,okubıraktı,boşalanyayınsavruntusundankurtulurkurtulmazhantalgövdesindenumulmazbirhızlakoştu.

Liya,birkadınınancakdeligibisevdiğierkekleyatarkenduyabildiğibayıltıcı,birazdakutsalzevkinsonanındakendisinibırakmakiçingözleriniyummuş,Demircan’ın"Hıhh"diyeüstüneyıkılarakbütüngövdesiyleseyirmesindenhiçkuşkulanmamıştı.Ruhununderinlerindebaşlayanmutlulukdalgalarınınetinekızgınkızgınçarpmasını,soluğunututarakdinliyor,gittikçeseyrekleşipyumuşamasınayanıyordu.Nedensonra,sevgilisinin,duyamadığıcanlılığım,minnetle,saygıylaaradı.Bukadarmutluolabilmesineşaşarkenapansızürktü.Demircan'ın,çokiyitanıdığıçelikkadarsertgövdesi,bukez,birbaşkatürlügevşemiş,sankiaralarınaölümkadarkesin,buzgibibirboşlukgirmişti.GözleriniaçıpkürklüMoğolkülahınınaltındakidişleksuratıgörünce"Hayır!Hayır!"diyeinledi,busöz,korkunçuyanışın,bilinçleilgili,sondüşüncesioldu.

ŞövalyeNotüsGladyüs,baygınyatanLiya'nınbacaklarıarasındanhışırhışıryalanarakçıktı.Pantolonununönünükapatırken,büyüklerinbileövüneceği,çokiyibirişyapmış,küçükbirçocukgibi,utangaç,amabirazmutlu

gülümsüyordu.Uranha,çamurluayaklarınıkarınınakpazılarınabasıpbağırmasınıönlemekiçinkâfiroynaşınınsarıklıbörküylesuratınıörtmüş,Şövalye'ninyaptığınıgörmekistemediğindengözleriniyummuştu.

Şövalye,alıkTürk'e,biraztakılmakistedi,ellerikemerinde,sessizbekledi.

Liyaapaçık,darmadağınyatıyordu.Korkunççıplaklığı,artıkayıplığınıbilekaybetmişti.Suratınıburuşturarakisteksiz,güldü:

—Uyumayalımarkadaş!Sendesıra!—Sıramı?-Uranhagözlerinihızlaaçıp

kuşkuylakırpıştırdı-:Yok,istememben!Hayır!Şövalyeninkollarıyanasarkıkgövdesibirden

irkilip,yaygibisertleşti.Bakışlarınaöldürmekızgınlığınındonukluğugeldi.Bukızgınlık,pisbirsuçubölüşerekkarşısındakinidekirletmeihtiyacındandoğmuştu.ElinihançerineatarakbirsıçrayıştaUranha’nıntepesinedikildi:

—Hadi!Hadiuzatma,hadi!Omzundanhırslaitti.Canımısıkma!

Uranhadurumunşakayagelmezliğinisestenanlayıpemekleyerekçekilince,ŞövalyeNotüsGladyüs,Liya’nınbaşucunaçöktü.Uranha'yı

da,onazorlayaptırdığıişideunutmuş,kafasıkesikbirkadınladünyadasankiyalnızkalmıştı.Kafasıkesikduygusunu,yüzükapatanburmasarıklıTürkmenbaşlığıveriyordu.Bunubildiğihalde,elleriniçıplakomuzlardagezdirerekcanınınılıklığınıaradı.Hemölmüş,hemölmemişolmasınıistiyordu.Ölmüşse,Uranha'yısürgitalayaalacak,ölmemişsehaddinibilmezkahpeyibirdahacezalandırmışolacaktı.Ölmediğinianlayınca,erkeklikgücühiçesayılmış,buyoldanonuruyaralanmışgibiköpürdü.Boynundirenentıkızlığındakütparmaklarıylaatardamarıarayıpbuldu.

TürkopolyüzbaşısıUranha,başlangıçtaarkadaşınıaldatmacayagetiripbuiştensıyrılmayıtasarlamıştı.Aldatmacauzayıpistesedebirşeyyapamayacağınıanlayıncatelaşlandı.Telaşıarttıkça,gevşeklikuzuyor,gevşeklikuzadıkçatelaşıdehşetedönüyordu.ErkeklikgücünüyitirmeninTanrıgazabınauğramakolduğunupapazınbirindenduymuştu.Bunuhatırlayıncabüsbütünkesildi.

Bırakıpkalsa,yitirdiğini,sanki,kıyametekadarbirdahaelegeçiremeyecek,zorlamayı

sürdürsegünahınıarttırmışTanrıgazabınıbüsbütünağırlaştırmışolacaktı.Buçelişmeninbunaltısıiçindebirzamandebelendi."NamussuzUranha!Ettinmikendineedeceğini!"diyeböğüreböğüreağlamaktankorkarak,imdatistergibiarkadaşınabaktı.

Şövalye,ağzıyarıaçık,gözleriyarıkapalı,dünyadangeçmiş,dalmışgitmişti.Uranha'yabudalgınlıkumulmazbirfırsat,içindedebelendiğiçelişmelibunaltınınbiricikçıkaryolugibigeldi.Yırtıcıbirhayvanıkışkırtmaktankorkuyorgibisoluklarınıkeserek,sessizgeriledi.Pantolonuparçalarcasınaçekipkemerivargücüylesıktı."Tanrı'nıngazabınauğradım!Belakılıcınaçattım!"diyeelleriniyüzünekapattı,boğukbirsesleyalvardı:

—Gidelim!Bırakgidelim.Günahabattık!Mahvolduk!

—Günahmı?Negünahı?Şövalye,dizlerininnedentitrediğini,

boynunun,belinin,parmaklarınınniçinağrıdığınıanlamakiçin,şaşkınşaşkınkendisinidinledi.Ellerinebakarbakmaz,boğazınıvargücüylesıkarakkarıyıöldürdüğüne

kesinlikleinandı,ciğeriniezenağırbiryükgöğsündenkalkmışgibi,ferahladı.

—Hadigidelim!Ayılırsatanırbizi...Planbozulur!

—Ayılırsamı?ÖlümebaygınlıkmıderlersizdeTürkopol?

—Öldümü?Yokcanım!-Uranha’nınkafasındakidüşüncelerbirdenkarıştı-:Nedenöldü?

Şövalyeayağakalktı.Çoksevindiricibirhaberalmışgibiellerinibirbirinesürerek,gözleriLiya'nınölüsünde,kısakısagüldü:

—Zevkinden...Ağzınıntadınıbilenkarıbuişüstündeölür.Bağladınmıdonunusen?

Uranha,Liya'nınboynundakiparmakizlerinigörüpişianlamıştı.Kesinbirölümdenapansızkurtulmanınsevinciylesordu:

—Nezamanöldübu?Nezamandedim?Nezamanöldürdünkarıyı?

Tutukluğu,karınınçoktanöldüğünü,etininsezmesindenilerigelmişse,Tanrıgazabısözkonusuolamazdı.Üstüneçökenbunaltıdağılmış,sevinçten,tüygibihafiflemişti.Azkalsın"MeryemAnayoluna"diyemüthişsavaş

narasısalıverecekti.Şövalye,suratınıburuşturupgözlerinikısarak,kibirlebaktı.

—Nedenboğdunfukarayıdurupdururkenşövalye?

"Şövalye"sözünütükürürgibisöylemişti.Şövalye"Hihihi"diyegüldü.Böylegülmesi"Senaptalsın,benakıllıyım!"demeyegeliyordu.Uranha,bugülüşkarşısında,herzamanolduğugibi,kendiüstünlüğünebirdahainanarak,öfkesinikolaycabastırdı.Boşunasormuştu.Frenk'indelikudurganlığıydıbu,hiçbirzamanönleyemediği,anlamsızkandökmetutkusu...

Atlarıgördükleriandaitindehırıltısını

duydular.ŞövalyeelinikılıcınaatıpsesingeldiğiyönüararkenUranhaokuşimşekgibi,yayınayerleştirmiştibile...Sıpakadaririçobanköpeğigücünegüvendiğiiçinhırlayarakyaklaşıyordu.Uranhayayıkaldırıncaşövalye"Vurma!"diyeatılıpkolunututtu.Uranhanamlıokçulardandı.Attığınınbindebiriboşagitmezdi."Vurma"diyebağırıpkolunadokunulduğundanok,boyunderisiniyırtıpgeçmişti.Hayvaninleyerekbirkaçkezdöneledi,açılanderiyidişlergibiyokladı,

şövalyeyerdenaldığıkocamantaşıfırlatıncakuyruğunuapışarasınakıstırıpkaçmayabaşladı.

Çayıraçakılmışsavaşatlarıgerçektendeğerlihayvanlardı.İnsancılolduklarından,Uranhabunlarıkolaygemledi,demirkırışövalyeninaltınaçekti.Yüksekolduğuiçindorukısrağadakendibinipüçüncüyüyedeğinealdı,gidecekleriyönüaraştırdı.Ölülerinyanındangeçmekistemiyordu:

—Şuradanvuralım!Keseden...-Şövalye"Hihihi"diyegülüncekızdı-:Neymişhihihi?

—"KarıtanırsaPlanbozulur"dersin,leşleriöylebırakırsakişlerinberbatolacağınıakıletmezsin!-ElinikaldırıpUranha'yısusturdu,kasılarakemretti-:Uzatmada,gelarkamdan...Sanakalsahapıyuttuk.

Ölülerinyanınavardıklarızamanşövalye,Uranha'yı,Liya'nınalkısrağınıgetirmeyeyolladı.KızınölüsünüyereseriliTürkmenkiliminesardı,uzunbaşörtüsünü,yırtarakikiyandanboğdu.Uranhahayvanıgetirinceölüyü,yatakdengiymişgibi,eğerinüstüneattı,Türkmen'inburmasarığıylasımsıkıbağladı.

Yedekleriniyanlarısırakoşturarakdoludizgin

sazlığıtuttular.BuyoluçokteptiğianlaşılanLiya'nınalkısrağı,enyamankılavuzlaraparmakısırtacakbirustalıklahanımınınkanlılarınıbatağınkesesindenKaracahisartoprağınaulaştırdı.

Hayvanlarınıbıraktıklarıkuytuda,birazdinlenipKeşişBenito'nuntorbalarınakoyduğuyufkaekmeğidürümleriniyediler.KılıklarınıGermiyansınırındadeğiştireceklerdi.Karacahisar’ınsağlamtoprağındanılgarlagitmeyi,adamarastlamadıkçabatağagirmemeyikararlaştırdılar.Uranha'yagörebatağagirilmezseakşamkavuşmadanDargınPınar'ıtutmakmümkündü.Akkısrağınyükünebakmamayaçalışarakçekingensordu.

—N'apacağızbunu?—Bunumu?-Şövalyedalgındı-:Bunu...Hi

hihi...İşvarbundaTürkoğlu,çokişvar!Bakn'apacağız?Gelirkenbirdeğirmenyıkığıgördükya...

—Gördük!—Oradaindireceğizyükümüzü...Sereceğiz

Türkmenkiliminiyere...BağlayacağızsenoritanınelleriniarkasındanTürkmen

sarığıyla...SenKaracahisartekfuruolsan,adamlarındanbiriniböyleöldürseler,n'aparsın?

Uranha,birazdüşündü,sonrasevinçleparmaklarınışıkırdattı:

—Anladım!Hayaklınlayaşa!"Napolikralındanpeydahlamışanambeni"diyeövünürsünama....

—Aması?—Yanılmaktasın!Böyleakıl,Napoli

krallarındangeçebilemezyavrularına...Heledüşünbakalım,hiçTürk'tenmürktensözetmişmiydi,yericennetolasıanacağın?..YakışıklıbirTürkesirindenfilan...

ŞövalyeNotüsGladyüselinikasıntıylakılıcınaatıp"Hihihi"diyegüldü.

İkinciBölüm

UyandırılanIşık

1

KerimÇelebi,meşinkaplıeskicöngükuşağındançıkardı,üçkezöptü,başınagötürdü.Yapraklarını,saygılı,birazdakasıntılı,açarakokuyacağıyeriseçti.SakalındangeçirdiğisolelinibelindekiAhipalasınınsapınadayayıpöksürerekboğazınıhazırladı,sesinikalınlaştırmayaçalışarakokudu:

—Şöyledirbilineyihvanlar,eydostlarvedeeymertyoldaşlar!Ahilikçokulukattırvedesaygılıbasamaktır.Amaonugördümki,bölüklerimizeşeytanuğramış,yiğitleringönülgözlerinibağlamış."Bundanböyle,hiçbiryolsuzlukbizeerişebilemez,"diyekibirlenmişler,çizgidençıkmışlar,doğruluğuşurayakoyupeğriyesapmışlar.Sohbetler,yârenlerbozulmuş,sofralaraharamgirmiş,nefislerkuduzcanavargibiazgınlaşıpgemalmaktançıkmış.Alplığınyeriniyavuzluk,utanmanınyeriniyüzsüzlükkapmış.Bilmekliğin

uyanıkışığısönüpbilmezliğinuykulukaranlığıyerinyüzünüsarmış.Ahiler,pirkapılarınıboşlayıpbeylerkapısınabirikmiş...Oysa,budünyada,herbirnesneyebozuntuelverir,ahiliğeerişebilemez!"

SedirinortasındakiAhiBaba,sağdiziniindiripsoldizinikaldırarakoturumdeğiştirdi.Halifeler,sonranakipler,dahasonrayaşsırasıylaoturan,ahiyiğitlerideayakdeğiştirerekBaba'yauydular.

Avlukapısınınikiyanındaelleriniomuzlarınaçaprazbağlamışçavuşlar,taştanyontulmuşlargibikaskatıydılar.

KerimÇelebi,kaldığıyerdenokudu:—"Onugördümki,Ahilerdenkimininkitabı

hiçyok.Kitapolmayıncaaktankara,eğridendoğruayrılmaz.Kimininkitabıvar,yazankısayazmış,'Azolsunözolsun'derkenanlaşılmazadüşmüş.Diledimki,Ahiliktöresiderlensin.Rumülkesinde,âdemoğlu,Türkçesöyleyipbilişir.Türkdiliyleyazılsınki,köylükentliokuyupokutupanlasın.'Duymadımbilmem'demeyeözrükalmasın.Yelgibiestim,yolgibitozdum,Pirlerkitabınıbulmakiçin...Miskincanım

üzüldü,dizlerimingücükesildi.Olgörüpelegetiremedim.Umudumuyitirmekliğimebirşeykalmadıydıki,birgünHalepçarşısında,birderbederHindiyedervişineçattım.'Ahilikyolutöresidirbudefter'diyebağırmaktanboğazındatükürükkalmamış...Dönüpbakanyok...Seğirttimgördümki,buncayıldıraradığımkitap...'Kaça?'dedim,'Üçakça'dedi.Anladımkideğerinibilmez.Hemenveripaldım,oturupyazdımbileğimduranakadar...Ahilikyolubilinmeklikiçin...sorusununkarşılığıverilebilmekiçin...Umutturki,bundangeriyitirilmeye!ErbabıkuşağınasokupgezdireEyihvanlar,eyyoldaşlar,eydostlar,yiğitlikyönelmektir,AhilikbaşlamaktırvedeAhiBabalıkgerçeğeulaşmaktır.Aslındaüçübirdir,ayrılıkgayrılıkyok!Şöylebilineki,Ahiliktemirasyürümez,babanınkazandığıoğulageçmezvedeherkesinkendikazanmasıkanundur.Amakazanmakkolay,tutmakçetin...Yüzyılçabaladın,kazandın,birgünşaştın,yaramazıişledin,gittigider."

AhiBaba,erkântoplantılarınınbaşında,gelenekolanbuokumayıyeterlibularak,

çavuşlaraişmaretti.Sağçavuştestiyi,solçavuşsüpürgeyialıportayageldi.Birisudöker,ötekisüpürürgibiyaparakokumanınyeterliğibildirildi.

KerimÇelebicönkükuşağınasokunca,toplantıyıyöneteceknakipkalktı,arkasınıAhiBaba'yadönmedenavlukapısınakadargeriledi.Sağçavuşsudoldurduğubakırtası,solçavuştuzkutusunukoşturdu.Nakipsuyabiraztuzatıptasıikieliylebaşıhizasındatutarakbağırdı:

—Selamolsunsizlere,eydoğruyolumuzagirmişler!SelamolsuneyAhilikkuşağıkuşanmışlar!

AhiBabaerkânadına,karşıladı:—Selamolsun!—Gelmekliğimizyoliçin...Durmaklığımız

yoliçin...Söylemekliğimizyoliçin...Gelmişgeçmiş,gelipgeçecekpirler,erenler,dervişsavaşçılar,Rumgazileri,Rumabdalları,Rumalpları,Rumbacılarıruhunahuuuu!

Erkânbirağızdangürledi:—Huuuuuu!.AhiBabayerebakaraksordu:—Dargınlarımızbarıştımı?

—Barıştı.—Helallikalınıpverildimi—Verildi.Naki,AhiBaba'danbaşlayaraktasıdolaştırdı.

Herkesikieliyletutarakdudaklarınııslattı.Nakipdeöyleyapıpgeriledi,tasısağçavuşaverdiktensonraortayageldi:

—Birahbabımızyolagirmekister.—Kimdir?—KaraOsmanBeyoğluMelikBey'dir.—Uygun!Kimdiryolatası?—BacıbeyoğluKerimÇelebi'dir.—Uygun!Yakimdiryolkardeşleri?—SavcıBeyoğluAhiBayhoca,AykutAlp

oğluKaraAli'dir.—Uygun!Alsınlargelsinler!YolatasıKerimÇelebiönde,ikiyolkardeşi

arkada,avlukapısındançıktılar.Çavuşlar,AhiBaba'nınönüneikiseccade

serdi.Nakip,bunlardanbirine,MelikBey'inkuşanacağıAhikuşağını,belinesokulacakAhipalasını,saygıylakoyupoturdu.

Çavuşlarkapınınyanındakiyerlerinegeçmişlerdi.

KerimÇelebi'ninanasıBacıbey'inSöğüt'eünsalmış,bolgölgeliserinavlusunda,kuşcıvıltılarındanbaşkasesduyulmuyor,incenisanmeltemihavuzugölgeleyensalkımsöğütlerintazeyeşilledonanmışdallarınısallıyordu.

Kapı,üçkezvuruldu.AhiBabaduymazdangeldi.Üçkezdahavuruluncaseslendi:

—Destuuuur!Kapıyıçavuşlaryavaşyavaşaçtılar.ÖndeYolAtasıKerimÇelebi,arkadaMelik

Beyiçerigirdi.Yolkardeşleri,ikiyandansaltasınıneteklerinitutmuşlardı.

YolAtasıKerimÇelebi,MelikBey'iseccadelerinönünegetirdi,sağelinisolomzuna,solelinisağomzunakoydu,eğildi,sağayağınınbaşparmağını,solayağınınbaşparmağınabastırdı.Erkânıselamladı:

—İşbukardaşımızMelikBey,sizyolerlerininayağınagiripbuinsafeşiğindedurmaktanmuradı,aramızagiripkervanımızakatılıperkângörüpyoltutupAhiBaba’mızaboynubağlıkulolmaktırvedeuğraşerleribölüğündebelikılıçlıyoldaşlığakoşulmaktır.Buâşıkiçinnedirbuyurduğunuz?

—Sınavaçekilsinyoltöresince...—Hayhay...KerimÇelebiboşseccadeyedizçöktü.Yol

kardeşleriMelikBey'igetiripkarşısınaoturttular,kendileridetuttuklarıeteğibırakmadanikiyanınaçöktüler.KerimÇelebi,okurkenkullandığıkalınsesle,büyüksoruyusordu:

—Eycan,kulağınıaç!Yolagirmekdileğindesin.Şöylebilki,ahilikinceyoldurvedeçetinyoldurvedegayetsarpyoldur.Yüreğine,bileğinegüvenmeyengirmemekgerekir.Çünküyüceleyimderkenbatağabatmakvardır.Yolumuzanlamaklıkyoludurvedeinanmakhkyoludurvedetutmaklıkyoludur.Töreleritutmayagücünyetermi?Yüreğinnedemekte?

—Beliii...—Sınavlanmayadabelimi?—Beliii...—Belidedin,günahgittibizden...Yallah

bismillah!Debakalım,Ahiliğinaçığıkaçtır?—Dörttür.—Saygelsin!—Eli,yüzü,gönlü,sofrası...

—Kapalısıkaçtır?—Üçtür.—Saygelsin!—Gözü,beli,dili...—Gözükapalılıktanmuratnedir?—Kimseninsuçunu,ayıbınıgörmemektir.—Ekmekyemektekaçedepvardır?—Oniki...—Saygelsin!—Oturduktasağdizidikipsoldizialtına

ala...Lokmayıöncesağavurduylaçiğneye...Küçüklokmaağızlaya...İkieliniyağlatmaya.Ağzındanakıtmaya...

AhiadayıbirazduraklayıncaKerimÇelebifısıldadı:"Yeredökmeye..."BunuherkesgibiAhiBabadaişitmişti.Ayıplayaraktersledi:

—KerimÇelebiiii...Çelebilikböyledeğil!..MelikBeyatıldı:—Yeredökmeye,ağzıdoluiken

konuşmaya...KerimÇelebiparmaklarıylagizlicesaymayı

bıraktı:—Yedi...—Kimseninlokmasınabakmaya...

—Sekiz...—Başınıkaşımaya...—Dokuz...—Sözükısasöyleyevedehiçgülmeye...—On...—Yemeğiniyisinikonuğabıraka...—Onbir...—Yemektensonraeliniyıkaya...—Tamam!Yasözsöylemektekaçedep

vardır?—Dörtedepvardır.—Saygelsin!—Sertsöylemeyekiağzındantükürük

saçmaya...Birkişiylesöyleşirkenbaşkayerebakmaya..."sen-ben"demeye,"siz-biz"diye...Elini,kolunusallamaya...

—Peki,yolgitmektekaçedepvar?—Sekiz.—Saygelsin!—Katıkatıkasılarakyürümeye...

Canavarcıklarıezmeye...Dörtyanınabakmaya...Taştantaşahoplamaya...Yoldanayrılmaya...Kimseninardındangözlemeye...Büyüğünönünegeçmeye...Biriylegiderkenbekletecekiş

tutmaya...—Yanesnesatınalmaktakaçedepvardır?—Üç...Yumuşaksöyleye...Tadınaazla

baka...Aldığınıgerivermeye...—Gelelim,beylerkatınavarmanınkaçedebi

var?—Beş...—Saygelsin.—Vakitsizgitmeye...Büyüklerinhepsine

ayrıcaayrıcaselamvere...Uzakotura...Çoksöylemeye...Öğütvermeye...

KerimÇelebi,AhiBaba'yadöndü:—Nedersiniz?Dahasınayalımmıbiraz?AhiBabayargıyıerkânabıraktı.—Uygun...—Elverir...—Yontulmuşyeterince...—Akettiyolatasınınyüzünü,aferiiiin!KerimÇelebi,MelikBey'inelinebiryağlık

örttü.Yolkardeşleri,ellerinibununüstünekoydular.

KerimÇelebisonöğütleriniverdi:—Eyoğul!Saygılıolkisaygıgöresin!..

Sözündolusunusöylekidinletebilesin!Bundan

böylesanaşarapiçmek,kemikataraktankumaroynamakyoktur.Gammazlık,kasıntı,karalamakyoktur.Kıskanmayacaksın,kintutmayacaksın,zulmetmeyeceksin!..Yalansöylemek,sözdendönmek,namusakötübakmakgayetayıptırvedeyoktur.Elleringünahınıgörmezdengeleceksin!Pintilikyoktur,helehırsızlığıaklagetirmekbileyoktur.Kuşanacağınkuşağınonurunubil!Kılıçerliğinesoyunmaktasın."Ali'denüstünyiğitvedeZülfikâr'danüstünkılıçolmaz"denilmiştir.Çabalaki,bubasamaklarayanaşabilesin!Kalkbakalım!

ÖğütleribaşıönündedinleyenMelikBeykalktı.KerimÇelebiortayasordu:

—Kuşaklayalımmıihvanlar?Ehlimidir?—Ehlidir.—Yaraşıktır.—Kuşaklansın!KerimÇelebiAhilikkuşağınıaldı,

dudaklarınıkıpırdatarakokuyupüfleyipMelikBey'inbelinedoladı,üçdüğümvurdu,Ahilikpalasınıüçkezöpüpkuşağasoktu:

—Eyyoldaşlar!Gülbankçekelim,üçler,yediler,kırklaraşkına!-Birağızdanbaşladılar-:

AllahAllahillallah...Başaçık,göğüskalkan!Uğraştakılıçkalkan,eyvallah!Bumeydanermeydanı,düşenlerisormakolmaz.Yolumuzhakyoludur,geridurmakolmaz,eyvallah!Düşmankarakarga,Ahiyiğitlerisahan!CanbaşAhiBaba’mızakurban,eyvallah!Tanrıbirliğiyçün,yoldirliğiyçün,meydanerliğiyçünölenimizşehittir,cennetlik;kalanımızgazidirmuhabbetlik,eyvallah!..YolumuzagirdiAhiMelikBey,çabalamasıyerinibula!

—Amiiiin!—Muradıamacınavara!—Amiiiin!—Pirler,hakerenlerarkacısıola!—Amiiiin!—Bahtıaçılayürüye...—Yürüyeeee...—Ünüyayılayürüye...—Yürüyeeee...—İnlesinyergök,çekelimhu!—Huuuuuuu!—Gerçeklerdeminehuu!—Huuuuuuu!—Dervanınahuu!

—Huuuuuuu!KerimÇelebi"Muhammed'esalavat"derken

sustu,"Breaman!"diyenaralanıpkalkmakiçindavrandı.

Erkândakiler,önceşaşırmışlar,sonrabağrışmayabaşlamışlardı:

—Tuh,Tanrıbelanıvere...—Cılkettierkânırezil...—Demedimmiyoldaşlar,buKerimÇelebi

molladır,yolatasıolabilemez!Enbüyüğüonbeşyaşında,Söğüt

çocuklarınınkurduğuAhioyunubozulmuş,dokuzyaşındakiMelikBey,belinesokuluboyukadarAhipalasıylaortadakalakalmıştı.GerçektenAhiliğegiriyormuşdaerkânbozulmuşgibi,ağlamamakiçinaltdudağınıdişliyordu.

HarmanlayarakayağakalkanKerimÇelebi,çenesinebağladığı,karakeçipöstekisindenkocasakalısökerekatıldı,avluyagiripkalabalığıgörünceşaşalayansıpairiliğindekiçobanköpeğininönüneçömeldi:

—N'oldusanaoğlumAlaş?Nedirbu?Alaş'ıngövdesiboynundankuyruğunakadar

kaniçindeydi.Uzaklardankoşarakgeldiği,elgibisarkandilinden,karnınıkörükgibiişletereksolumasındananlaşılıyordu.

—Demedimmiydi,"Buitsoysuzdur,kuzuparalar."NasılmışBacıbey'inKerimÇelebi?

KerimÇelebihızladöndü.Söğüt'ününlüduvarcısıHaçikkâfirinoğlugülüyor,ellerinidizlerinevurarakçırpınıyordu.

—KuzumuparalamışbuşimdicikErmenioğlu?

—Kurtboğmuşdeğilya...AhiBabakılığındaki,OsmanBeyoğluOrhan

Bey'insertsesibütüngürültüleribastırdı:—Postbenim...-Sedirdedoğrulupelini

kaldırmıştı-:Canavarınpostubenimdir.KerimÇelebi'ninanası,BitinyeucununRum

bacılarıbaşkanıBacıbey'inbakımlıavlusunubirdensessizlikkaplamış;Ahioyunuiçinkılıkdeğiştirmiş,sakalbıyıktakmışSöğütçocuklarıkatılakalmıştı.

İlkşaşkınlıkgeçincepöstekidensakallarını,bıyıklarınısökenler,ortayaatıldılar.KurtpostunugetirenedavarsahiplerininazÇokbahşişvermesigelenekti.Ayrıcapostuvererek,

çerçilerden,buncazamandırimrenilençerezmerez,çakı,ayna,mendil,pusu,kemer,külahalmakdamümkündü.

—Breheyyy!—Haybreee...—Vayamanvayyy!GürültüyüOrhanBey'inamcasıoğlu

Bayhoca'nınkalınsesibastırdı:—Yağmayokyeğen!..Post,yetişipel

vuranındırOğuztöresince...Busözüstüne,çocuklarsırtlarındakieğreti

giyimleriçıkarmakiçindebelenmeyebaşladılar.Bayhocairikıyımdı.Sırtındakiuzunkaftanın

eteklerinitoplayıpkapıyayetişmişti.OrhanBey,AhiBabakürkünübirtürlüçıkaramıyordu.Yeğeninineşiğiatladığınıgörünce,koşmayahazırlananKerimÇelebi'nineteğinituttu:

—BırakgitsinÇelebi...Meraklanma,kaptırmayızpostu...

—Kaptıbile...—Kaptırmayız...-Artıktelaşsız

soyunuyordu-:Söğüt'ünbütünhayvanlarıçayırda...Babamınikiulakatındanbaşkabinekyok...

—Bayhocabilmezmibunu?Doğrusizekoşmakta...

—Koşsun!AtvermezkimseyeDeliBalta,babamınemriolmadan...-KürkleAhipalasınıyereatarakyürüdü-:Alırsan,birsenalırsın...

—Banaverirmi,Bayhoca'yavermeyen?Sokaktakıyametkopuyordu.Üstlerinebüyük

gelencüppelerle,takmabıyıklan,sakallarıyladışarıuğrayançocuklar,sutaşıyankızlararastlamışlar,birkaçınınbakracınıdevirmişlerdi.

—Ananınnnn...—Bacımbunlarneyinnesi?—Mollabunlarkız...—Mollakısmıkoşarmı,büvelektutmuş

danagibi?—Neyinmollası,Ermenioğlunutanıdım.—SuyumudevirdirezilBayhoca!—Ayağınkırılsınemi,kötüMoğol...SilahöğretmeniKaplanÇavuş'unkızı

Aslıhan,KerimÇelebiyleOrhanBey'iönledi:—Oooh!Bastıöyleya,Bacıbeyablam?..Ahi

oyununabizialmazmısınız,oholsun!—Höst!Basılmayok!..—Tütsülenmişarıgibi,nedendağıldınız,

Bacıbeyablamkırbacışaklatınca?..-Aslıhan,kocamankaragözlerinibelertipKerimÇelebi'yi,küçümseyerekdiptendoruğasüzdü-:"Bunlarayaraşır"diyelimAhioyunu...İlerdepalasokunupbölüğegirerler,canlarıçekerse...Yasanan'oluyor,kötümolla?..

—Kızbak!.."Mollalığıkarıştırma"dedim,"Çiğnerim"dedim...

—MollalıktaadamçiğnemekhiçyokturÇelebiKerim,buncacıkşeyidahabelletmediyseYahşiİmam'ayazııık!

Kızlarfıkırfıkırgülüştüler.Aslıhan,saçörgülerinisilkipkırmızısıkmasınıniyicebelirttiğigöğüslerinigererekmeydanokurgibibakıyordu.Söğüt'ünengüzelkızıydı.KerimÇelebi"Lahavle"anlamınabaşınısallayarakaltdudağınıdişledi."Güzelliğinegüzelya,buutanmazlıknebela?"

OrhanBeykolunututtu:—UymayalımbusaçıuzunlaraKerimAğa...

Bakmayalımkusurlarına...—VayOrhanBey...Akılsaçtamı,

bilmeyincebeyliknezooor!Kızlarbukezellerinidizlerinevurup

çırpınarakgülmeyebaşlayınca.KerimÇelebiuygunbirlafbulamamanınöfkesiyletepindi:

—Kızsen!..HeyAllah...BelamısınbuSöğüt'ünbaşına?SenihiçmiterbiyeetmedianamolacakBacıbey'iniz?

—Bizpalatutmuşsavaşçılarız,Bacıbey'inyüzkarasıÇelebiKerim,bizimterbiyemizeaklıermezmollatakımının...Oturaklılafaramaktasınama,aklındanbulamazsın,kuşağındakikitaptavarsa,bilmem...

—Kızberibak..."Kitabıkarıştırma"demedimmi?Kızben...

OrhanBeyçekerekyürüttü:—Amanarkadaş,postgiderha...KerimÇelebi,lafaltındakalmanınutancını

geçiştirmekiçinsordu:—NasılalacağızulakatınıDeliBalta'dan?—Senalırsıngüzelce...Sanagüvenir

çünkü...Yalandemeyeceğinibilir.Bakn'apacağızKerimAğa,gireceksinfırtınagibibizimavluyaBabamuyurbusaatte...Deliherifgürültüedemez."Beyulağım,tezbinek!"dersenaklışaşar.Atıçekeraltına...Benigörmesin,kuşkulanır,birdomuzluğumuzolduğunubilir.

Camininönündebeklerimseniben...KerimÇelebi,kendisindenüçyaşküçükolan

OrhanBey'inençapraşıkdurumlarahemenbirçıkaryolbulmasınıçokbeğeniyordu.Dahadabeğendiği,buçarelerin,kolay,kestirme,adamına,yerineuygunoluşuydu.Okumayıaltıyaşındaykensökmüş,sekizindeenönemliatyarışınıkazanmıştı.Şimdi,onüçünübitirirken,silahöğretmeniKaplanÇavuş'undediğinebakılırsa,derisinedeğecekkılıçburalardahemendeyokgibiydi.

KerimÇelebi,genellikle,çokyumuşakbaşlıolanOrhanBey'in,silahşörlüğe,belkidepekistemeden,beyoğluolmanınzorunluğuylakoşulduğunudüşünüyor,onabirazdaacıyordu."Mısır'a,Bağdat'a,Buhara'yagitmeli,medreselerdeokuyupbilginlikteünsalmalı!..Kitaplaryazıpdünyayaparmakısırtmalı!"

—Tamam...DeflediBayhoca'yıDeliBalta...Suratınınasıklığındanbildim!-Bayhoca,OsmanBey'inavlusundanfırlamış,ilksokağasapmıştı-:Aklımagelengibi...Çayırdakihayvanlarayöneldi.HadiKerimAğa,göreyimseni...Benburdayım...

KerimÇelebi,hızla'yürüdü.Kurdunpostunuelegeçirmesiçoksıralıolacaktı.AnasıBacıbey,hocahakkınıçokzordenkleştirebiliyor,ayrıca,mollalığagirmesinihiçistemediğinden,birzamandasöyleniyordu.BuSöğüt'te,bütündelikanlılarsavaşçıolmayaçabaladıklarından,hocanıntoputopuüçöğrencisivardı.Bunlarda,sakatlıklarıyüzündenistemeyerekmollalığıseçmişlerdi.Güreşlerde,taşatma,taşkaldırma,bilekbükmeyarışmalarındaakranlarındanbirkaçgömleküstünolanKerim'in,silahşorluğunedensevmediğinebütünSöğütşaşıyordu.AnasıBacıbeyçokyalvarmış,çokağlamış,sonunda,"Benmollaoğulistememvedeanalıkhakkımıbağışlamam,"diyediretmişti.Kerim,okumasını,ErtuğrulBey'eborçluydu."İşiuzattınBacıbeyvedetadınıkaçırdın.Bizeokumuşdalazım.OnyiğidebedelDemircanoğlunyetmezmi,seninBacıbeyliğinevederahmetliRüstemPelvanyoldaşımınocağınıyakmaya?"deyipmollalığaizinaldığıgünühiçunutmuyordu.Eğerhastalığıgittikçeartmasaydı,ErtuğrulBeybuyıl,kendisiniİtburnu'na,ŞeyhEdebâli'yegönderecekti.ŞeyhEdebâligibiünüdünyayı

tutmuşbirbilgininözelöğrencisiolacağınıdüşündükçe,Kerim'insevinçtenyüreğiürperiyor,yüzüneateşbasıyordu."Varsıngeciksinbiraz...Tekbeyimizsağalsında,hayırlısıyla..."

OsmanBey'inöfkeliseyisiDeliBalta'yıatlatabilmekiçinavluya,suratınıasıphızlagirdi.

—Baltaemmi...Hey!—Kimsin?Bayhocasenmisin?"Olmaz"

dedik!Uzatmaboşuna!—Bayhocayok,benimben...KerimÇelebi...—Nedir?—Çekşukıratı...Çabuk...Beyulağıyım!—Beyulağımı?Eğlenvardım.BabasıErtuğrulGazi,hastaolalıberi,onun

yerineuçişleriniçevirenoğluKaraOsmanBey,biryerebiraklıerensalmakgerekince,hepKerimÇelebi'yigönderiyordu.Busebeple,birazsafçaolanDeliBalta,"Beyuyumakta...Buulaklıkneyinnesi?"diyedüşünmedeninanmış,ahırınsekisindenhoplayarakseğirtmişti.Biryandaneğerlibeklettiğiulakbineğininüzengisiniçözmeyeçabalarkenbiryandanmeraklasordu:

—Hayırmı,amanKerimoğlum?..Savaşçımıtoplamaktabizimarslanbeyimiz?

—Aklınfikrinsavaşta...Savaşçın'olacakmış,barışzamanı?

—Barışzamanı...Uzadıbubarışınzamanıkopuk,çokuzadıvedetadıkaçtıiyice...Savaşmaktangeçtim,yiğitleratabinmeyi,kılıçkuşanmayıunuttu.Hayır,uçlardatöredeğildirbukadaruzunbarış...Bizbununkötülüğünügörürüz,nahyazdımşuraya...Dediydidersiniz!

—Barışınkötülüğüneymişbreemmi?—Höst!Mollakısmınınaklıhiçermez!Barış

uzadımı,n'olurbakalım?Savaşçıgelmezleniruca...Gelenlerdebakarlarkibirişyok,savuşurlarbirerikişer...Hani,kaçzamandır,yenisavaşçınerde?-Birazsövdü,birazbedduaetti.Öfkesinden,üzengilerieğerinüzerindetutanipidolaştırmıştı-:Buralara,dilencidenbaşkasıuğramazolduepeydir...-Üzengilerikurtardı-:Albakalım!Zorlamaçok...Savaşçıtoplamayagitmeyenulağınçalımsatmasıkanundeğildir.NerdeOrhanBey,görünmedi,sabahtanbuyana?

—Bilmem...Bendegörmedim.

—Köslükmeydanındaaşıkoynamayaoturmalı..."Cukatayım"diyeçabalarkenbaşınadikilmeliyimki...Bakbakalım...

KerimÇelebi,kıratınkolanlarınıyokladı,besmeleçekipbindi:

—Eyvallahemmi...—Heleşumollayahele...Benneyeacırım,

mollaaltınadüşmüşhayvanaacırım!KerimÇelebi,değmebinicileriimrendirecek

ustalıklakıratınboynunakapanıpavlukapısındançıktı,üzengilerinsivrisinikullanaraktırısakalktı.Kurdunpostunucebindesayıyor,Yahşiimam'ınhocaparasını,anasıylauğraşmadanvereceğineseviniyordu.

OrhanBey,camininönündekisedireçıkıphazırlanmıştı.KerimÇelebiyaklaşınca,kendindenmemnungüldü:

—BildimDeliBalta'yıyereçalacağını.KerimAğa!..

—Atla,savuşalım!OrhanBeyterkeyehopladı:—SürÇelebi...DeliBaltaTürk'tür,aklı

başınagelirama,bereket,birazgeçgelir.—Nerdensezinler?

—Bayhoca'dansonragittin.Pirelidir."Bunlarıngörülecekbirişlerivarhayvanla"der.Babamınuyuduğunuhatırlayıncahiçşüphesikalmaz.Benisordumu?

—Sordu.—Tamam!Tepikle...Pirelenmeyebaşlamış

bilefarkınavarmadan...Söğüt'tendörtnalaçıktılar.Doruğayakın

OrhanBey,itialmadıklarınahayıflandı,sonradeğiştirdifikrini...

—Bakmadıkyarasınaderinmi?Çıkamazdıatayağıylabuyokuşu...Sür...Kartalları,akbabalarıkollayaraktanbulacağızleşi...

Tepededurupgökleritaradılar.Görünürde,harmançevirenhiçbirkarakuşyoktu.

OrhanBeybirazdüşündü:—Yanlışkalmadıysaaklımda,batağa

girmemiştiAloş,çamurabatmamıştı...Demekkurdu,seninDemircanAğa'nınköyüyakınındaboğdu.Yok...OzamanDemircanAğa'yagiderdi.Demek,Söğüt'eyakınbastırdı.Yaralanıncaşaşırıpevegeldi.Ağanınköyünüdoğrulayacağız.Sürbakalım...

Kavşağıelliadımkadargeçmişlerdiki,

Eskişehiryolundandümbeleksesiduyupdurdular.OrhanBeyelinisevinçledizinevurdu:

—Savaşçıdervişbunlar...Dönbakalım...—Savaşçıdervişlerse,DeliBalta’nınalacağı

olsun!—Neden?—Barıştanyakındı,"Bizimburalaraartık

savaşçıgelmez"dedi.Yokuşunbaşında,dümbeleksesi,zikiriniltisi

iyiceduyuluyordu.OrhanBeyköşeyidönenlerigörürgörmez,

kestiriminindoğrulanmasınasevindi:—Tamam!Cavlakbunlar...Dört...Hayırbeş

kişi...Dümbeleğiçalanabak!..Âdemazmanı!Babamnasılzaptedecekbunları,bakalım!..Eğer,akınisteyenlerahırımızakadargiripDeliBalta'yıdakendilerineuydururlarsa,işiiştirKaraOsmanBey'in...Duryahu...Beşdedikama,altıbunlar...

Arkada,tekbaşına,zinciriomuzlarında,topallayarakesirgeliyordu.

—Arkadakicavlakdeğil!..—Evet...Kurtulmalıktoplamayaçıkmışesir!

Zincirifarkettim,omzunda...-Suratınıastı-:

Genebunaltacak,Ertuğruldedem,fukarababamı!..

—Neden?—Unuttunmu,Beylikişlerinibabama

bırakalıdurumu,yoksaaklımıgelgitoldu,gereksizyerlereparaharcamakta,"BuOsmanoğlumikiucunubirarayanasılgetirir?"dememekte..."Canısıkılmasın"diyerek,yoksulluğunusezdirmemeyeçabalarbabam,debelenir!..Kolaymı,altıyıldırhazırdanyemekteyiz."Hazırdanyemek"sözgelişi...Faizliborçtanyemekteyiz!

—Tembihle,yanınakoymayıversinDeliBalta,dilencitakımını,şunubunu...

—Olmaz!ErtuğrulBey'inadınıdoğrulayıpsürmüşgelmiş,şukadaryerden...Ellerinverdiğiniverseya...BabamgeçendedertyandıAkçakocaemmime..."YerigelincesöyleohKocaEmmi,hazırdaolmayanıvermeyekalkacakdiyeyüreğimhoplamaktabiristeğegeldimibiri"dedi.Cebindebiraltınyokken,"Verşurdanbeşaltın"dedimi,naparsınKaraOsmanBeyolsan?..-Gelenlerebirzamanbaktı-:Evet,anlaşıldımesele!..Bahardır,uçlaragelen

olurtektük...Akın,çapulumuduyla...Eskininhesabı...Nebilsin,akılsıztopal,Ertuğrulucununnerdekıvrandığını...Sürgidelim!Paraisterbunlar...Bizimkese,parayıunutalıhanidir...Tepiklehadi!

Kerimhayvanısürdü.OrhanBey,dümbelekgümbürtülerini,böğürtülerinibirzamandinledi:

—Paraolsada,KerimÇelebi,cavlakkısmınaıssızyerdevermekcanımısıkarbenim!

—Neden?—Silahlıdırbunlar...Azbirazda

soyguncudurlar,"Korkutupaldık"diyeşişinirler.—Vermeyince?..—Afyonkeyfiyleedepsizlenmeyekalkanı

olur.—Kılıcıelindenalıptersiylekıçına

vurunca?..—Ertuğruldedemdenöğütlüyüm:"İtle

dalaşmaktançalıyıdolaş"buyurmuştur.Ayrıca,"Mollakısmınısavaşasürmeyeceksin,"dediydibirgün...

Gökyüzününçokyükseklerindedönenilk

kartalı,yenikurulmaktaolanDönmezköy'e

yaklaşırkengördüler.OrhanBeybunaçokşaştı:—AllahAllah!..Buralardamıboğmuşkurdu

sizinit?..-Birazbekledi.KerimÇelebi'densesçıkmayıncatamamlandı-:NedenDemircanAğa'yıbulmadıdasürüpgeldiSöğüt'ekadar,peki?

—AvdamavdaymıştırDemircanAğam!..Köylülerde,yabancıdaha...

OrhanBeyseslenmedi.Dönmezköy'ükurangöçmenlergelenleri

görmüşlerdi,işlerinibırakıpyoladoğru,çolukçocuk,kadınerkek,koşargibiyürümüşlerdi.Yaşayışlarınıntemeldensarsıldığı,busarsıntıylagerçektenbahtsızolduklarıbelliydi.Görünürdehiçbirumutkalmadığıhalde,sankidoğduklarıtopraklaradönmehaberialacaklarmışgibiheryolcuyuböylekoşarakkarşılıyorlardı.

OrhanBeybunudahaikincigelişinde

anlamış,kederlenmişti.EnçokdaköypapazıPopMarkos'unhaliyüreğinedokunuyordu...Aslında,yüreğedokunacakbirhaliyoktupapazın...Yetmişyaşındaydıamadinçti.

İyimserliğiruhgücünügösteriyordu.Öyleyken,buyaşta,Müslümantoprağınayerleşipalışmak,genedekolaydeğildi.İkincigelişinde,birkaçdirekçatıpbirküçükçanasmayaizinistemiş,OrhanBeyhiçduraklamadan,"Hayhay"deyincedünyalarbağışlanmışgibisevinmişti."Sonranedüşündüysedüşündü,kuleyiçatıpçanıasmadı.Çekindifukara!Haklıda!"Dedesiylebabasıokadartembihleyipgözettiklerihalde,kimisavaşçıdervişler,gaziler,heleabdallar,gâvurapekacımıyor,küçükolaylardanyararlanaraksövüp,tükürüpitekliyorlardı.Birkaçkere,kızaoğlanadille,birkezde,ellesarkıntılıkolmuş,suçlucavlakabdala,dedesiErtuğrulBey'inemriyleSöğüt'ünKöslükMeydanı'ndaşeriatdayağıatılmıştı.Sopalamaişi,böyleedepsizlerihiçsevmeyenDemircan'averildiğiiçinherifazkalsıngeberecekti.

AttakilerdenbirininOrhanBeyolduğunu

öğrenincePopMarkos,yaşındanbeklenmezbirgayretlehızlanıpyetişmişti.Köylülerçekilipyeraçtılar.Adamcağız,ikikatselamverdi,istavroz

çıkarıpuğurdiledi.Subaşındadinlenmeye,ayraniçmeyeçağırdı.

—Sağolun!İşimizacele...NerdeDemircanAğamız?Hayvanlarınyanındamı?

PopMarkoshemenkarşılıkvermedi.Yerebakarakbirzamangülümsedi:

—Bugüngörmedim.Gelmediburaya...Birküçükçocukatıldı:—Konuğuvardıyaağamızın...PopMarkosçocuğaterstersbakınca,anası

kolundançekipboşboğazıarkasınasaklayıverdi.KerimÇelebi'yleOrhanBeykonuğun

kimliğinikestirmişlerdi.Üstelemediler.Anlaşılanköylüde,Bacıbey'inyokyereimansızlıkedipyavuklularınevlenmelerineizinvermediğinibiliyor,Liya'nıngeldiğigünler,hayvanlarınçayırlandığıyerekimseyigöndermiyordu.BöylegünlerdeDemircan'ınyardımcısıErmeniToros'uavayolladığıdabilinmekteydi.

KerimÇelebieliniçenesindenalnına,sonradagöğsünegötürerekselamverdi,hayvanıtepikledi.Akşamyaklaştığıiçin,DemircanAğasınınnişanlısıçoktangitmişolmalıydı.Öyleyken,geciktiysegeldikleriniduyurmakiçin

sesiniyükseltti:—Ahbubenimanamınişleri!..Rahmetli

babamtevekkelimidöverdianamıkırbaçla..."Karıkısmınınsaçıkurumayacakbir,gözükurumayacakiki..."derdirahmetli...

—Yericennetolsun,zamansızöldübaban...BezdikyahubizbuBacıbey'inelinden...Geçendebenituttu,"Dönmezköy'üngâvurpapazına'Baba'demişsin,beykısmı,ağzındançıkanıbilecek...Birdahaduyarsambaknelerolur!"diyeazarladı.Babamada,Bileciktekfuruna"kardeşim"dediğindençıkışmış...Yengeninyerindeolsam,"Döndümdinimden"derim,eveyerleşirim!Sonrada"Yokdönmedim"deyiveririm!

—Doğrusudabu...Ağameliniteztutmazsa,"Dinimdendöndüm"demekdeyetmeyecek!Tanrıkorusun,beylikbüyükamcanDündarAlp'inelinegeçtimi,derviştakımı,saltRumlarıdeğil,bizideyenidenimanaçağıracak,duraklayanınboynunuvuracak...

Demircan'ınçadırıgörününceOrhanBeyeliniboruyapıpseslendi:

—Heyyy...DemircanAğa?Hey...Heyyyy!...

Durupbeklediler.KarşılıkgelmeyinceKerimÇelebihayvanın

başınıçayıraçevirdi,otyığınınıtırısladönerdönmez,onbeşadımötede,sırtınaoksaplıçıplakölüyügördü."Nediro?"diyerekdizginlerivargücüyleçekiphayvanışahakaldırdı.OrhanBeyboşbulunmuş,sağrıdansıyrılıpyereoturmuştu:

—N'aptınÇelebi?..Aslıhanduymasın!..KendiniyereatıpdeligibikoşanKerim’i

izleyince,sözüngerisiağzındakaldı.Debelenerekelleriüstünegeldi,yekinipfırladı:

—N'olmuş?Kimo?—Ağamakıydılar...YedilerKayı'nın

babayiğidini...Vayanam!..Yedilerarslanağamı!

Orhan,birbakışta,oku,okunKaracahisarlıolduğunu,Demircan’ıngaripçıplaklığınıgördü.

KerimÇelebihiçbirininfarkındadeğildi.Ölününyanınaçökmüşdövünüyordu:

—Vurdularkahpelikle...Ardındanvurdular.—DurÇelebi...Alırızöcünü...Meraklanma...

Onkatınıalırız!—UyBacıbey...YedilerbiziBacıbey...

Muratalmadangittiağam!OrhanBey,elleribelinde,çevresinedikkatle

bakarakdüşünüyordu.Birdenonüçündebirçocukolmaktançıkmış,sankibüyümüşdeküçülmüştü.Yüksekalınlıinceyüzünde,köselerindeğil,tahtasakalın,burmabıyığınheybetineihtiyaçgörmeyengüçlübirsavaşçışefin,sakinleştiricigüvenivardı.Mavigözlerinikısarak,zordakaldığısıralaryaptığıgibi,sağkulağınınaltındakibenikaşıdı.AğabeysiDemircan'ı,KerimÇelebi'ninnekadarsevdiğinibiliyordu.Şuanda,hiçbirtesellinin,parçaparçaolmuşyüreğineulaşamayacağınıhemen"anlamıştı.Silahşorolmayanbirinsanın,ancaköldürereköçalmadurumunadüştüğüzaman,nelerduyabileceğinipekbilemiyorduamaiçinegömüleceğiumutsuzluğunçokdahaderinolacağınıkestiriyordu.ArtıkKerimÇelebi'yleilgilenmekde,ondanyardımbeklemekdeboştu.İlkişi,topraklarınayenigöçmüş,başkadindenköylüleresipahileriDemircan'ınzavallıçıplaklığınıgöstermemekti.Fazlatartaklamamayaçalışarak,pantolonuzorluklaçekti,kemerisıkıcabağladı.Demircan

birdendeğişmiş,ölümdenbaşkaşeylerdüşündürürolmaktançıkıpkahpecearkadanvurulmuşyiğitbirsavaşçıhalinegelmişti.

KerimÇelebi,hiçbirşeyinfarkındadeğildi.Elleri,dizlerindecansız,ağabeysinin,sağyanağıtoprağayapışmış,gözlerisımsıkıyumuluyüzünebakıyor,sankisoluklanıpsoluklanmadığınıanlamayaçalışıyordu.

OrhanBey,okuçıkarıpçıkarmamayı,ölününüstünebirşeyörtüpörtmemeyihesapladı.Demircan'ayapılacakherşey,KerimÇelebi'nindonmuşacısınıdalgalandırıp,katkatartıracaktı.Saygılıbirkonukağırlayacaktitizbirevsahibininnoksanarayandikkatlibakışlarıylaçevresinibirdahagözdengeçirdi.BirazilerdeDemircan'ınbaşlığınıgörüncegözlerinikıstı.Gidipaldı,düşüncelidüşüncelieviripçevirdi,"Nedençıkarmışsarığını?..Nereyekoymuş,niçin?.."Börkelinde,hızlıhızlıyürüdü.

Demircan'ınyardımcısıErmeniToros’unyattığıçadır,herzamankigibi,derlitopluydu.Burdahiçbirboğuşmaolmamıştı.Yaytorbası,okluk,hattaDemircan'ınbabasıRüstemPehlivan'dankalma,KaplanÇavuşyapısıünlü

kılıç,direkteasılıydı.KapınınyanındaduranRumheybesinigörünce,gözlerikeskinleşti.Gidipboşalttı.Bakırkaplardakebap,kaymak,yoğurt,birtahtakutudatereyağı,kurubaklava,peynirvardı.Böreklecevizliekmek,kargibitülbentleresarılmıştı.Herşeyçoktemizbirevkadının,çoksevdiğibirinebunlarıçoközenerekhazırladığınıgösteriyordu.

OrhanBey'inçocukgözlerindenilkdefa,gerçektenkorkunçbirkahretmehırsı,mavibirışıkgibi,çakıpgeçti.Yumuşakçizmeleriylebirkaplangibi,sessizyürüdü,davulualıpçadırdançıktı.Kızgınlığınıbundançıkarmakistiyormuşgibi,"Baskınvar"işaretinivurmayabaşladı:

—Dandandan-dandan...Dandandan-dandan...Dandandan-dandan...

Aradabirduruyor,köydenkarşılıkbekliyordu.Köy,duyduğunubildirincedavuluyereattı.HepöylekararlıadımlarlaKerim’irahatsızetmemekiçin,birazaçıktangeçti.

Savaşatlarınınçakıldığıçayırıboşgörüncedurdu,elinibelineatarakçevresinebirazürkekbaktı.Ahioyunuiçinkılıcınıçıkarmış,gelirkendekuşanmayıunutmuştu.KerimÇelebi'ysesilah

taşımayıhiçsevmiyordu.Kendisiniayıpladı.Demircan’ınölüsünügörünce,Liya'yıkıskananbirKaracahisarsavaşçısıtarafındanöldürüldüğüinancınavarmış,arkadanvurmayı,öldürenintabansızlığavermiştiSilahınıalmasınameydanbıraksa,yiğitçedövüşüphesaplaşmakabullense,adamöldürmek,uçlardapekbüyükbirsuçsayılmıyorhiçdeğilseailelerarasındabirözelkandavasıolmaktanilerigötürülmüyordu.AmaKaraOsmanBey'inünlüeğitimcisiniöldürmek,savaşatlarınısürüpgötürmek,düpedüzmeydanokumaydı.OrhanBey,boşçayırınşurayaburayaatılmışkapıdireklerinebakarakdüşünürkenköpeğiyaralayanokudagördü.Gidipaldı,sarıkaşlarınıçatarakbirzaman,parmaklarıarasındaçevirdi,biranatıpyeresaplayacakoldu.Vazgeçti,olaykötübirathırsızlığıdeğildi.KaratüylüKaracahisarokları,yaaçıkçakışkırtma,yadakomşularıçatıştırmakisteyenaptalcabiroyunduDedesininağırustalığını,DündarAlp'laOsmanBeyarasındakiçekişmeyi,karmakarışıkaklındangeçirdi.Köylüyekarşınasıldavranmasıgerektiğinitasarlayarakdöndü.

KerimÇelebi,bıraktığıgibi,dalgınoturuyordu.

Nacaklarını,baltalarını,palalarını,kılıçlarınıkapıpkoşanRumköylüler,birerikişergelipDemircan’ınölüsünüçevirdiler.Çoksevdiklerisipahilerineyandıkları,taşkesilmelerindenbelliydi.PapazMarkosancakadınlar,kızlarbağrışmayabaşladıklarızamangelebilmişti.Çatalsopasınadayanıpdurdu,elinikaldırıpağlaşanlarısusturdu:

—NedirbubaşımızagelenOrhanBey?—Liyahanımmıydı,DemircanAğanın

konuğu?—Evet...KadınlaryenidenağlamayabaşlayıncaPop

Markosayıplayarakbaktıama,seslenmedi.EskisandallarıylasessizyürüyüpKerimÇelebi'ninyanınagitti,elinidelikanlınınbaşınakoydu.

KerimÇelebi,irikaragözleriylebuaksakallıadamatanımadanbaktı.Yüzübirdençökmüş,derisikemiklerineyapışmıştı.Gülümsemeyeçalıştı.PopMarkos'unbakışlarındakiacıma,dostluk,yüreğindekidonmuşluğuyavaşyavaşçözüyor,beynineçökendalgınlığıdağıtıyordu.

Kurumuşdudaklarınıyaladı.Birşeysöylemekistedi,çaresizlikleeliniyanağındangeçirdi.İrigözyaşlarıylaağlamayabaşladı.

—Sabredeceksinoğlum!Gücünyeterseaffedeceksin."Kılıçlavurankılıçlavurulacak,oklavuranokla"denilmiştir.Allah'ınherşeyegücüyeter.Hiçbirkötükurtulamaz.Kitaplarıokuyanlardansın.Kitaplarıokuyanlarınödevibelakarşısındasabretmektir.-OrhanBey'edöndü-:Çadırınagötürülsünağamız!Uygunubudur.Emredin,okudaçıkarsınlar.

OrhanBeybirşeyanlamamışgibigözlerinikırpıştırdı:

—Evet...Çıkarsınlaroku...Amakaybetmesinler.İyisi,birkağnıgetirilsin...

PopMarkos,KerimÇelebi'yiomuzlarındantutupbirküçükçocukgibikaldırdı:

—Herşeyinzamanıvegökaltındaolanherişinvaktivardır.Doğmanınvakti,ölmeninvakti,aramanın,bulmanın,yitirmeninvaktivardır.Allahyükleyecek,biztaşıyacağız!-Kadınbağırtılarınıgözleriniyumarakbirzamandinledi.Söylediklerindençok,sesiyatıştırıcıydı.Bütüncemaat,seslerinikaldırıpçığrıştıvegideni

iyilikleandı-:"Yericennetolsun!Amin!"Erkeklerbaşlarınıaçıpistavrozçıkardılar.

Kadınlaryereçömelmişlerdi.PopMarkos'unişaretiyledelikanlılardanbiri,arabagetirmekiçinköyedoğrukoşarken,dörtkişiDemircan'ınölüsünüçadırataşıdı.

KerimÇelebi,neyaptığınıpekdebilmedenölüyleberabergitmişti.

OrhanBey,PopMarkos'ukalabalıktanbirazuzaklaştırdı:

—Buişkişiselbirmeseledeğil,MarkosBaba.YalnızDemircanAğayıöldürmemişler,babamınsavaşatlarınıdaçalmışlar.

—Demeyin!..Kimyapmışolabilirbukadartehlikelibirişi?

—Anlayacağız.Varmıköylüden,izsürmesinibilirbirisi?

—İzsürmesinimi?-PopMarkosbirandurakladı,sonragülümsedi-:Bunuonlardanhangisinesorarsanızbenigösterir!..

—Yokcanım!..—Gençliğimdemerakedipöğrenmiştim.

Bakalımunuttummu?—Siziyormayalım.SoyguncularKaracahisar

toprağındangelmişebenzer.Bilirmisinizbizimkabiledamgasını...

—Evet!—Değerlihayvanlarınnallarınadakazıtırız.

Kolaydırizlerinisürmek...PopMarkos,sakinamakesinkarşılıkverdi:—BensüreceğimDemircan'ımızı

öldürenlerinizini...Karacahisarlıolduklarınınerdenkestirdiniz?

—Okunucundakikaratüyden...PopMarkosgerçektenustaizciydi.Öldürme

yerini,çayırıkapısını,kuyununçevresinigözdengeçirdiktensonragüvenlekonuştu:

—İkikişibunlar!Yayagelmişlerbataklıktan...Hayvanlarıçayırdanalıpölününyanınadönmüşler.

—Nezamanöldürdüleröyleyse,atlarıçıkardıktansonramı?

—Önceöldürseler...Çadırdanbaşkabirşeyalamadıklarınagöre,çayırdansürüpgitmelerigerekti.

OrhanBey,Liya'nınbaşınadabirkötülükgelmişolabileceğini,ilkdefadüşünerekdurakladı.Ozamanakadar,Demircan'ınkadın

gittiktensonraöldürülmüşolmasındanbaşkatürlüsüaklınagelmemişti."Oynaşırkenmivurdularsakın!Düşmanıngeldiğinisezememesibundanmı?"Eğerböyleyse,arkadanvurmanınkahpeliğiyüzkatartıyordu.Eliniçaresizlikleyüzündengeçirdi.Aklıkarışmış,körpeyüreğinidehşetkaplamıştı.

PopMarkos,yerleredikkatlebakarak

duraklayaduraklayaöndengidiyor,birkısımerkekler,yetişkinkızlar,Dönmezköy'ünhemenbütünçocukları,karmakarışıkbirkümehalinde,onbeş

yirmiadımpapazlarınınarkasındangeliyordu.

Çatalsopası,karacüppesi,OrtodokspapazlarınınuzunkarabaşlığıylaPopMarkos,başkadünyalardaninmiş,korkunçbiröçalıcıgibiydi.

Batağaikiyüzadımkala,olupbitenlerigözleriylegörmüşçesineanlattı:

—DörthayvanladönmüşbunlarOrhanBey...Hayvanlardanbirininnalındasizindamgayok...

—Liyahanımınbineğiolmasın...Ayrıgitmişolmasın?

—Hayır.Dörthayvanberabergidiyor.Üçününbinicisivar.Biriboş...

—Üçününmü?İkikişidemiştiniz?..—İkigelmiş,üçgitmişler.—Sakınpapazefendi...Biranbakıştılar.

Liya'danbirkötülükgelebilirmi?PopMarkosgüvenlebaşınısalladı:—OlmazöyleşeyOrhanBeyim...Demircan

AğamızakötülükedeceklerdendeğildirLiyakızım!Elimiateşesokarım.

—Sakınonadabirkötülükerişmesin!PopMarkos'unkarşılıkvermesinemeydan

kalmadı,arkadan,gökgürültüsünebenzerbirbağırtıovayı,sankitemellerindensarstı,fırtınagibitoprağıdalgadalgasavurarak,batağadoğruyuvarladı:

—Vaybabayandım!..Vayöldüm!..Yedilerdağgibikardaşımı,gâvurdölleri!..Geberesi,ErmeniToroooos!Neyineydiseninavdakuştagezmek,neyineydi?KanatgerecekdeğilmiydinDemircanAğanınbelâsına...Vaayyyyy

Demircan'ınyardımcısıErmeniToros,

hoplayahoplaya,aradabirdurupkafasınıyumruklayarakkoşuyordu.Çevrede,sesiningürlüğüüstüneyoktu.Şimdisalıvermişti,ErtuğrulBey'in,"Fırtına"dediğikocasesini...

—ÖldümOrhanBeyim!..Gördüğüngibişöyle!GittieldensefilTorosdemeliii...Benisayıyasaymasınkimseler!..YokturbundanböyleErmeniToros,yoktur!"Bitti"demeliiii...ElindenaldırdıçünküDemircankardaşını!Oyüzdenyıkıldıgittidemeli!

Yaklaşıncakendiniyereattı,yanağınıtırnaklamış,üçkanlıçizgiylederinderinyırtmıştı.Avardındanbatağıngözünedaldığıiçintepedentırnağaçamurdu.Kafasınıyumruklamaktankarapapağınasardığıkırmızıpoşuboynunageçmişti.İkidiziüstündedövünüyordu:

—N'olduBeyim,nedirbu?N'oldubizeohBeyim?..Ölsemya,ölsemAllah!Ölsemya!..

—Kanlargibiağıtaçökmekerlikdeğil,TorosAğa!..Bunlarbizidahabilesiolmadı.Öcümüzüalamayızda,ondançığrışırızsanırlar.

—Öçnedemek!..Yakmazmıyımyaben...Avratlarınıeniklerini...Davarlarınıpisilerini...

Saçaktakiserçelerini,yabitirmeyince...Varmıbundanböylekılıcıkınakomak?..-Bağırtıyıdahayükseğeçıkarmakistemiş,sesibirdenpürüzlenipçatallaşıncaşaşalamıştı-:VarmıOrhanBeyimhiiç...

Gözlerindenipgibiyaşakıyor,ufaktefek,karakuruolduğuiçin,haksızlığauğramışkavrukbirçocuğabenziyordu.Dünyadahiçkimsesiyoktu.Günlerdenbirgün,tekbaşına,batağıyırtıpçıkagelmiş,haftasındaDemircan'abağlanmıştı.Bubağlantı,dostluktan,kardeşlikten,babalıktan,oğulluktançokdahaileribirşeydi.Ozamanakadarhiçbiryerdebarınamamışken,burayayerleşipısınması,hiçkimseylegeçinemezkenburadaedeplisaygılıkesilmesi,hepDemircan'akarşıduyduğusevgidendi.İkiinsanarasındabukadaruygunlukhiçgörülemezdi.İşaretledeğil,içtenbirsezişleanlaşıyorlar,akıllarındangeçirdiklerine,yapmayıdüşündüklerine,hemenaynıandayanyanakoşuluyorlardı.Çokzaman,işinyarısındabirbirlerine,birazşaşkın,bakarlar,birbaşkasınaşakayapıyorgibigülüşürlerdi.

OrhanBeybunuhatırlayıpacıylagülümsedi.

ErmeniTorosgözlerinikapatmış,inleyerekikiyanasallanıyordu.

—Nerdeseninkılıcın?Torosgözleriniaçtı,OrhanBey'eanlamadan

baktı:—Kılıçmı?N'olacak?..Birkezgerektibana

kılıç...Demircan’ınönünegerilmekiçin...Kahpeavratlılarıdoğramakiçin...

—YanılmaktasınTorosAğa,bizekılıç,bundansonra,büsbütüngerek!İzsürüpbatağagireceğiz.N'olsaolur.Koşkılıcınıkuşan,rahmetlininkinidebanagetir.

ErmeniTorosbirazgönülsüzkalktı,sonrabirdencanlandı.Sankidüşmanlarınıhemenbastıracakmışda,geçkalırsaelindenkaçıracakmışgibi,çırpınarakkoşmayabaşladı.

OrhanBey,KerimÇelebi'yizorlayarakyanınaalmıştı.

PopMarkoshayvanlarınizinihiçduraklamadansürdü,Karacahisarsınırınadayadı.Burayakadar,hemenhemenhiçbirşeykonuşmadangelenonbirkişininhepsiyanbellerinekadarçamurabatmıştı.

Atizleri,sınırsayılandereyatağınainiyor,

karşıtümsektenKaracahisartoprağınagiriyordu.OrhanBey,buradahızlanıpönegeçti:—Tamam!Durunbakalım!Dereyatağınınsınırolduğunubilmediğinden

bunaençokPopMarkosşaşmıştı:—Nevar?—DedeminemridirMarkosBaba!..Bizden

hiçkimse,izinsiz,sınırıaşmayacak!..Sizdurun...Benbakıpgeleyim!

Yaşlılardanbirkaçıyereçöktü.KerimÇelebisöyleneniduymamışgibiydi.ErmeniToros,başınıikiyanasallayarakiçiniçekeçekearalıksızağlıyordu.

OrhanBey,ölçülüadımlarladereyatağındankarşıyageçti.Tümsektedurupdikkatlebaktı.AtizlerininKaracahisar'adoğrugittiğinekesinkeseminoluncadöndü.

Akşamyaklaşıyor,batağınüstünüdumankaplıyordu.Hafiftenesintibaşlamıştı.

OrhanBeyomzunaasılıkılıcınkabzasınıgüvenletutaraktecrübelibirsavaşçıgibiağırağırkonuştu:

—Karacahisartoprağınagetirdiksoktukkanlımızı...GerisineErtuğrulBeykarışır!Hadi

herkesyerliyerine...

2

GezginArapyazarlarının"Belde-iSafsaf,Bizanslıların"Tebizon"dedikleriBitinyaUçBeyiErtuğrul’unkışlağıSöğüt'teakşamoluyordu.Çukurdagölgeleruzayıpkoyulaşmış,yalnızgünedoğudakiBozdağ'ıntepesinde,elkadargüneşkızıllığıkalmıştı.Tektükbüyükbaşsağmallarçobandandönüyor,avlulardabuzağılarınböğürtülerigittikçesıklaşıyordu.Söğüt'ünevleri,bacalarındakiincedumanlarla,akşamyemeğitelaşındaydı.

GerçektenSöğütlülerinçoğunluğu,çoktandır"yemek"sözünü"ekmek"ledeğiştirmiş,bubileyeterincebulunduğuzamansevinirolmuştu.

Yıllardanberiortahallileretiikiüçaydabiryiyebiliyor,yoksullarsa,ancakkurbanbayramındankurbanbayramınagörebiliyorlardı.Hayvanlarazolduğundanyağ,peynir,hattayoğurtbileçokazalmış,uzayanbarışSöğütkadınlarınıyemekişindegerçektenbunaltmıştı.

Koyunkeçihırsızlıklarıgitgideartıyor,KaraOsmanBeynedeninibildiğiiçin,çokkızdığıhalde,hırsızlarınardınapekdüşmüyordu.Aradabirdayanmagücünüyitirenderviştakımı,bataktabaşıboşgezenyabanileşmişkarasığıravınaçıkmakta,sürüpsıkıştırıpyırttıklarıkocamanbirmandayı,hemenparçalayıpsırtlayıpbirkuytuyataşıyarakderisinekadaryiyiptüketmekteydi.BöylesürekavlarındaKaracahisarsavaşçılarıylaçatışmak,dahabeteriOsmanBey'inyasağınıdinlemediklerindensopalanmakkorkusuyla,nişanınabakılamadığıiçin,Söğütvarlıklılarınınhayvanlarıdakazayauğruyordu.

HasılıSöğüt'teherevherakşam,ocağınımutlakayakmaktaydıama,kuruekmeklerigevretmekiçin...Yağıalınmışayrançorbasıbulunursanedevlet!..

Busebeple,Söğütakşamlarında,çocuksesleribiledurgun,keyifsiz,hattabirazdaöfkeliydi.

ErtuğrulBey'invaktiyle,bollukzamanı,yaptırdığıKuyucakçeşmesininbaşındaSöğüt'üngelinleri,kızları,genesuyuunutmuşlar,bey

karısıHaymaHatun'ahergünyardımcıgiden,silahustası,DemirciKaplanÇavuş'unkızıAslıhan'aanlattıklarınadalmışlardı.

—Yokbacım,şuncacıksağalmabelirtisiyok...Negâvurilletmişbunakrisdedikleri...Çöktügüngündendağgibibeyimiz,saykibebeliğedöndügerisingeri...HaymaHatunumuzunağlamalarınıgörmeli...Yaşdökmektenkurudu,kavkesildi.Banasorarsan,zorlatsaazbiraz,yeseyağı,kaymağı...Ah...Leblebikadaretparçasıgeçmemekteboğazından...Birikikaşıksütiçerse,tarhanaçorbasındanikialırsa,okadar...HemideOsmanBey'inzorlamasıyla...OsmanBey'inelinden...

—İstemezsekarnı,n'apsın?Aslıhan,Yahşiİmam'ıngençkarısınakederle

baktı:—N'apsın,evet!..Sızıkaplamışdipten

doruğa...Oturur,sızı...Yanyatar,sızı...Arkaüstü,yüzüstü,hepkalmadı.Öyleykendurakarama...Sutasınıağzınagötüresikalmadı.Öyleykenbacım,aklıcumada...Bugünüçkezsordu,"Cumayıkıldılarmı?Osmanımcumadangeldimi?Cumacamisikalabalıkmı?"...

Geçende,nedeseiyi?"BirkezcumayıOğuzumlakılaydımda,Tanrıalaydıcanımı,"dedi.HaymaHatunumuzolda,ağlamayabilbakalım.GözleriylecumasınıkılmayaçabalamaktaErtuğrulBeyimiz...Hocakarısıoldunsen,gözçevirerektennamazkılmanınvarmıymışkitaptayeri?

Yahşiİmam’ınkörpekarısıÇerkez'di.Hocaküçüktencariyealıpbüyütmüş,gebekalıncanikâhlanmıştı.GöğsüylekalçalarınısımsıkısaranÇerkezbiçimimorkadifedenentarisiiçindenazlasalınıyor,böylebirşeysorulduğuiçinkibirlendiği,durumunauygun,yararlıbirkarşılıkaradığımavigözlerindekitelaştananlaşılıyordu.Cinsinimeydanakoyançetrefildiliyle,kelimeleritektekarayarak,karşılıkverdi:

—Buralarımızınkocamanbirbeyimizdir,kılınmazsakılarmı?

Ötekilerdedoğruladılar:—Öyleya...—Bilmezmi,birkocamanuçbeyibugüne

bugün?..—Kılınırmıştır,yüzdeyüz...Tanrıkayıra...

Aslıhan,yüzününkörpecanlılığına,renkligüzelliğinehiçyaraşmayankederlibakışlarını,akansuyadikti:

—Bilmemki...KulağısesteErtuğrulBeyimizin...Pıtolsa,kanuykusundanhoplayıpkalkmakta,"Nediro?Osman'ımnerde?"diyerektenaranmakta...Düşleri,olanlarakarıştırmakta,busırasıksık...Birkezzıpladı,"HaniŞeyhEfendigeldiydi,nerde?"diyesordu.Anladıkki,düşündeİtburnuŞeyhiEdebâliEfendimizigörmüş...Bundansonra,ikikezçağırtacakoldu,ikikezdeOsmanBey,"Birazdahaiyileş,kolay"diyeönledi.Bakarsınaklıbaşında...Bakarsın...

Aslıhan,KerimÇelebi'ninanasıBacıbey'inköşeyidöndüğünügörünce,"Beyevindeolanlarşurdaburdasöylenmez"öğüdünühatırlayaraksusuverdi.

Rumbacılardanbaşkanseçildiseçildi,"Bacıbey"diyeçağrılanDevletHatun,uzunboylu,genişgövdesiylesankiSöğüt'üdepremevererekgeliyordu.Körpeliğindenekadaryakıcıgüzelolduğu,irikaragözlerinden,çekmeburnundan,hiçörselenmemişetlidudaklarından

belliydi.Okatmakta,mızraksavurmakta,kılıçtutmakta,biniciliktedeğmesavaşçılardangerikalmaz,helekorkmazlıktaçoğunuyayabırakırdı.KocasıRüstemPelvan'ın,İnegöltoprağınayapılanbirakındaölmesindenbuyana,büsbütünsertleşmiş,ErtuğrulBey'denbaşkasınıdinlemezolmuştu.

Geldi,yumruklarınıkalçalarınadayayıpSöğüt'ünbeymahallesigelinleriylekızlarını,suçluarargibisüzdü,Aslıhan'abakmadansordu:

—OrhanBeydöndümü,kurtleşiavından?—Kurtleşiavımı?HaberimyokBacıbey

abla!—Nedenhaberinvardırseninavanak?-

Yahşiİmam’ınkapısınabirzamanbaktı-:Sizeuğradımı,benimmollabozuntusu?

—YokBacıbeyteyze...Camiyegittilersebilmem!

—"Bilmem"miş...Bensizinneyibildiğinizi...-Avcununiçinegülenbiryenigelineçıkıştı-:Neyinnesibusırıtmalar,oluraolmaza,suratınıngelinpullarıdahadüşmemişkarı?Hüst...Aldıracaksınızelimekırbacı...

Söğüt'eonyaşındagelenAslıhan'ıBacıbeybüyütmüştü.Kız,busebeplekırbaçtanfalankorkmuyordu.Yalandansomurtupyakındı:

—Oğlanlar,Ahioyunundabatırdılarevini...Suçbizimmidir?Eşeğidövemeyincesemeridövmekgünahdeğilmi?

—Heleçengi!Günahtansevaptanhaberinvar,hemi?Kimdemişdövmez?Dövmeyizde,nedenaramaktayız?-İçiniçekti-:Nefayda,bastırıpkırbacıyetiştiremedimki...Gülersinizreziller,"Haberveriverelim"demezsiniz!Giyimlerini,silahlarınısaçmışlarşurayaburaya,rahmetlinin!..Avluyagirdimki,kılıçlar,palalaryerlerde...Bensuçunkimdeolduğunu...

—Sendeee...Bacıbey,Aslıhan'agerçektenşaşırmışgibi

baktı:—Bendemi?Kızbendenasılolabilirmiş

Kerimitininsuçları?—DemircanAğa’yıevermediğindensuç

sende...Getirgelinimizi,beklesinevini,sokmasınoğlanları...

—Benimevime...Gâvurkızındangelin...Yabenölmüşmüyüm?

—Bahtınaküsöyleyse...Batırıravlunu...Çelebioğlun,Ahioyunukurup...Neysemeki...

Bacıbeyöncemerakla,sonrakuşkuylagözlerinikırpıştırdı:

—Neyseme'sineymiş?—N'olacak...Sayılırkensayılmalı!..

CanındanusanmışDemircanAğa’nın,ErtuğrulBeyimizemağaradaeğleşenTatardervişisalasıymış...

—Nedensalası,elindelisini,beyimizebenimakılsızoğlum?

—DesturisteyecekyavuklusuLiyahanımıalmakiçin...

—Oğul,ErtuğrulBey'inmiymiş?Birinebirinialacaksa,ŞeyhEdebâli'ninBalkız'ı,oğluOsmanBey'ealsın!

Söğüt'üngelinleri,kızlarıKaraOsmanBey'inhastababasınasöylemedenünlüEdebâli'ninkızı,ünlügüzel,BalHatun'u,üçyılönceistediğini,Şeyh'indeondördündekikoskocakızı,"yaşıküçük"diyevermediğinibiliyorlardı.LafaltındakalmadığıylaövünenAslıhan'abakarak,nediyeceğinimeraklabeklediler.

—AlacakErtuğrulBeyimiz...Hemi

Şeyhimizinkızınıalacak,hemidekaraVasil'inLiyakızı...Niyeti,çiftedüğünkurmakvedeSöğüt'üneylülpanayırınadenkgetirmek...RumdüğünününkasaphoronundançıkılacakdaTürkmendüğünününhalayınagirilecek!

—Pınarbaşlarındaeldüğünleriniballandıracağına,evdekalmışlığınınderdineyan!

—Suçbendemi?Anagibi,anaolupbeşikkertmesiyavuklumunönünegeçemedin!-ÇenesiyleÇerkezgelininigösterdi-:Gitti,bununYahşiimam'ıyanınamollagirdi,yüreksizoğlun...Bacıbeylikböylemidir?

—Senmollayadavarırsınya,hanidileyipalan?

—ŞimdiyanıldınBacıbey!SilahustasıKaplanÇavuş'unkızıyımben,Tanrıtanık,belikılıçlıolmayan,bizimeşiğimiziaşabilemez.Çünkübizimsoyumuzda,kılıçtaşımayanıerkeksaymakyoktur.

Aslıhan,sonsözlerişakadanbirazçıkarmıştı.ÖtekilerürkekBacıbey'inkızıpköpürmesinibeklediler.KüçükoğluKerim'in,mollaolmakistemesiniönlemekiçin,nekadarçabaladığını

hepsibiliyordu.Demircan'ınbirRumkızınatutulmasındandahaçoküzülüyordubuna...Babasınınsavaşçılıkününe,Kerim'insürdüğülekeyiönlemekteDemircan'ıngereğikadarkendisiniarkalamadığıiçindi,LiyakızınMüslümanolmasınışartkoşması...

Bacıbey,karılarınbeklediklerigibiAslıhan'akızmadı,tersinesertbakışlarındanacımayabenzerbiryumuşaklıkgeçti.Kerimyüreksizliğimollalığasapınca,buedepsizAslıhan'ınnekadarşaşırdığını,nasılgizligizliağladığınıbiliyordu."Savaşçıolmayanavarmam"demiştibirkez,elkadarbebeyken...Heminatçıydı,hemdesözünügeriyutmayacakkadaronurlu...Bacıbey,bellietmekistemiyorama,seviyorduinadınherçeşidini...Karşısında,meydanokurgibiduranbuonbeşyaşındakigüçlükadınınyanağınıokşamamakiçinkendinizorlarken,kurtulmalıktoplayanayağızincirliesirinköşeyidönmesiimdadınayetişti.

Esir,çeşmeninbaşındakikarıkalabalığınıgörüncebellibelirsizirkilmiş,gözlerinibirankapatmıştı.Yürümesigerekti.Budilenme,gerçeksavaşçılariçin,ölmeyibeceremeyipesir

düşmeninkefaretiydi.Zincirielinde,biraztopallayarak,gözleribakarkörgibi,hiçbirşeygörmedenyaklaştı:

—İyikişiler!..Savaşçısoyundanım.Denizcengindeesirdüştüm.Alnımdakikarayısilmekiçindilenmekteyim!Vaktindeyetişemezsem,kefilleriminburunları,kulaklarıkesilecek...Parmaklarıdoğranacak!Gözleriçıkarılacak!Bizeacıyın,yardımedin!

Kadınlardehşetleduvarasokulmuşlardı.Acılıbirsaygıylabakıyorlardı.

Esirönlerindenbaşıdimdikgeçti.İncesakalı,düşükbıyıkları,kederdensüzülmüşyüzüyleyürekparçalayacakkadarçaresizdi.

Aslıhanelinikuşağınaatıpörmekesesiniçıkardı,yırtargibiçözdü,içindeikigümüşdirhemvardı.Bunlarıbiryıldabiriktirebilmişti.Panayırda,sarımeşindenayağınaçizmealacaktı.Öncedirheminbiriniçıkardı,sonra,"N'olursaolsun"demişgibidudaklarınısıkarakikincisinideavcunadüşürdü.YangözleBacıbey'ebaktı.Bacıbeysağelininbaşparmağını,herzamankigibi,kabadayıcakuşağınasokmuş,soleliniyoksulluğunçaresizliğiyleyanınabırakıvermişti.

Aslıhangümüşleri,Bacıbey'euzatarakçokyavaşsesleyalvardı:

—VerelimşunlarıohBacıbey.Veriverelimn'olur!

Bacıbeyöncekızıneline,sonrayaşlıgözlerinebaktı.Altdudağıtitredi.Gülümseyerekbaşındakitastasarkanbeşyarımgümüştenbirinikopardı.Bunlarrahmetlikocasınınarmağanındankalmışsongümüşlerdi.AyrıcaRüstemPelvanailesininsonölümkalımgüveniydi.KıyametkopsadokunmayacağıSöğüt'tebilindiğindenvarlıklıyeringelinleride,hemengümüşleriniyolmayabaşladılar.

Bacıbey,esirinarkasındantelaşlaseslendi:—Eğlenyiğit!Dureğlen!Mümkünolduğukadarazbekletmekiçin

genişadımlarlayürüdü:—Söğütbacılarından...Kusurabakma!

Azımızıçoğatut!Esir,elinigöğsünekoyupeğilerek

çeşmedekileriselamladı:—Sağolunbacılar!Yiğitlerinizi,beladan

korusunKocaTanrı!..Topallayarakköşeyidöndü.Bacıbey

kasıntıylagülümsüyorduamagözlerindendeyaşlarakıyordu.Koluylakurulanırkendurupkulakverdi.

—İyikişiler!Müslümankardeşler...Yiğitleryiğidibacılar!

Sesititrekti,güçsüzdü.Bununiçinepeyuzaktabaşlayandümbelekgürültüsüylebasıldıgitti.

—Nedirbu?Kadınlar,esirinbıraktığıderinacıdan

kurtulmakiçin,birağızdanatıldılar:—HaberinyokmuBacıbey!Cavlaklargeldi

bugün,cavlaklar...—BeşcavlakgeldiSöğüt'e.—Birdelibaşlarıvarki...—Öyleâdemgörmüşlüğünolmamıştırhiç...—Brebacım..."Âdem"deyince...Gerçek

sanırBacıbeyablam...—Ya?—Ya'sı...BildiğinKorkutAtadevi...—ÂdemEjderhası,diyeyimdesenanla...—Sultanhanlarınınkapılarındansığmaz

boyu...—Dümbeleğivuranodur.

—Helevuruşa,hele!—Semahlarıdayamanolurmuşbunların...

Çünkü,yeşilbayrakçekentakımıvededişlerinisöktürenyolunyolcusu...

Aslıhanürktü:—Ana..Benkorkarım,dişinisöktürmüş

cavlaktan...—Saltdişolsa...Saçsakal,kaş,kirpikde

arama...Cavlağınessahı...Hadibirdolanalımda,kıyıdanbakalım.

—Korkarım...Ödümyarılır.Akşamekmeğiniyedilermikibunlar,semahakoşuldular.

—AhinakibiHasanEfendikondurmuş...BuzamanakalırmıAhisofrası?

—Afyonudayutmuşlardıravuçla...Dikmişlerdirşarabı...Korkarımben...

—Nedenkız?—ŞundankiBacıbeyabla,pisliklerinden

korkmaktayımbenbulanetlerin...Geçtikleriyerdengeçemembirhafta...İçimbulanır!

Kaldırımlardaçatırdayannalsesleribirdendümbelekgürültüsünübastırdı."Nedir?"demeyekalmadan,biratlıköşeyidöndü.Önlerinden

geçenekadar,hayvanınboynunakapanmışbinicininOrhanBeyolduğunutanıyamadılar,tanıyıncada,buzorlatmayahiçbiranlamveremeyerekardındanbakakaldılar.

Demircan'ınölüsünütaşıyankağnıyıSöğütgörünenekadarbırakmayanOrhanBey,ancakdoruktaaklınıbaşınatoplamış,babasıOsmanBey'edüşünmevaktikazandırmakiçin,atıyokuşaşağısalıvermişti.

Avluyafırtınagibigirdi,dizginleritoplayıphayvanıartayaklarıüstündemıhladı."Nedirbu?Kellemigetirmektesin?"diyeçıkışarakkoşanDeliBalta'nınönünetopgibiatladı:

—Nerdebabam?Nerde,çabuk!..—Nerdeolur...OrhanBeygerisinidinlemedenmerdivene

saldırdı.BabaanasıHaymaHatun,dedesiniarkadantutuyor,babasıOsmanBeydeçorbaiçiriyordu.

—Baba,DemircanAğamıokladılar...SeninDönmez'dekiatlarınısürüpgötürdüler.

—Kim?Nezaman?—Öğlesonu...Sürdümizleri,Karacahisar

toprağınasoktum!Demircansırtından

vurulmuştur,vurandaKaracahisartekfurununokudur!

—Neişinvardı,seninorda?ErtuğrulBey,insanüstübirgayretledikilip

Osman'ınsözünükesti:—Bırakşimdi!..Anlatoğlumnasılvurulmuş

Demircan?Kimvurmuş?Görenolmuşmu?Nedeninibilenvarmı?

OrhanBey,onüçyaşınınçoküstündebirağırbaşlılıklabildikleriniözetledi.Demircan'ıngaripçıplaklığını,kendisininbunaverdiğianlamısöyleyipsöylememekte,biranduraklayıp,dedesinin"Beylerdengerçeksaklanmaz"öğüdüneuyarak,herşeyiolduğugibianlattı.

UzaktanuzağakadınçığlıklarıbaşlayıncaErtuğrulBey,dışarıfırlamakisteyenoğlunaoturmasıiçin,yatağınayakucunugösterdi,torunuylakarısınaçıkmalarıiçinişaretetti,söyleyecekleriningördükleriyleilintisivarmışgibi,birzamanpenceredenSöğüt'ebaktı.Akşamöncesininbulanıkloşluğu,küçükayrıntılarısilmiş,herşeyibüyükparçalarhalinegetirmişti.Bunlarıyüklenmekzorundaymışda,

gücünüyokluyormuşgibi,birkaçkezyumruklarınısıkıpaçtı.GüvenlibirsaygıylayerebakarakkonuşmasınıbekleyensevgilioğlukaraOsmanBey'ibirzamankederlesüzdü.Sırtınayüklenecekçetinödevinüstesindengelipgelemeyeceğini,tökezlemedenbaşarıyaulaşıpulaşamayacağınısoluklarınıtutarakaraştırdı.

OsmanBey,ortaboyluyduama,genişomuzlu,kalınpazılıydı.Kollarınınbacaklarının,gövdesinegöreuzunluğu,doğuştaniyisavaşçı,iyibiniciolduğunugösteriyor;çatıkkaşları,kemerliburnu,köşeliçenesi,tuttuğunukoparmagücünü,biçimliağzınınucundakiyumuşakgülümseme,gerektiğizamaninsanlarınsuçlarınıbağışlamayeteneğinimeydanakoyuyordu.Kırmızıbörkünübirazsağayıkmış,akçalmabezden,burmasarığını,herzamankigibi,hiçözenmedendolamıştı.Yakışıklıolduğukadardautangaçtı.Karşısındakilerehiçzorlamadangüvenvermesi,çokaz,çokdaözkonuşmasındandı.

ErtuğrulBeyinlememekiçinkendinizorluyordu.Sinirlerinucundagenedayanılmaznakrissızılarıbaşlamıştı.Gözlerinikapattı.

Bütünyaşlılargibi,kendisindensonraacemilikleredilebileceğinden,yanlışlaryapılacağından,bıraktıklarınıntehlikeyedüşürüleceğindenkorkuyordu.Bundanbirazdakendisisuçluymuşgibigözlerikapalıkonuştu:

—KaracahisartekfurucanımızakıyıpatımızısürmeninKonyaSultanlığı'nabaşkaldırmakolduğunubilir.Kendiokunukullanmasımeydanokumaktır.Benimhesabımca,böylebirişi,gözealamamasıgerektibugünlerde...Dündar,fırsattanyararlanıpgazileri,dervişlerisavaşakışkırtacaktır.N'apıpyapıpönleyeceksin!Zamankazanmayabakacaksın...-Durupbiransoluklandı-:Dayanabilirmisin,savaşkışkırtmalarına?Senkendinizorlatutmaktasın,kaçyıldır?-OsmanBeygüvenlegülümseyincesevindi-:Çokyaşa!Buakşamyaratazedir,gürültüçokolur.HelefukaraBacıbeyhiçzaptedilmez!Gürültünündermanıyumuşaklıktır."İlledegecebaskını"diyediretirler.BugeceOğuz'uiyitut!Yarınerkendenbin,İtburnu'naŞeyhimizEdebâliHazretleri'neyetiş!

Osmanbaşınıhızlakaldırdı,gözlerinikuşkuylakırpıştırıpherkelimededuraklayarak

konuştu:—Gereklimidir?Ben...Durdururum

amcamıntakımını...Sonragidilse...Ertuğruliyiceyorulmuştu.Heryanıbıçak

sokulurgibisızladığıhaldegülümsedi.Osman'ınkendisindengizliŞeyh'inkızınıistediğini,vermediğiiçinkarşılaşmayıgözealamadığınıbiliyordu.

—Olmaz!Deringeçitteyiz!Mutlakkendingörüşeceksin,dediğiniişleyeceksin!Ülkedeyenibirişolmasa,bizesataşamazlardı.Hadigit!Yatıştırhalkı...Tanrıyardımcınola!

Arkasınadayanıpgözleriniyumarken,genekatılıpkaskatıkesiliverdi.OsmanBey,nakrisilletininbudomuzluğunubildiğihalde,belkionuncudefadır,"öldü"duygusunakapılarakbabasınınüstünekorkuylaeğildi.

ErtuğrulBeyinsanüstübiryekinmeylegözleriniaçtı.Gülürnmekiçinkendinivargücüylezorlayarakfısıldadı:

—Akçakoca'yıbul...Gönderbanahemen...Kağnınınçevresindekiler"Bacıbey!"sözüyle

birdensusupikiyanaaçıldılar.Bacıbey,ayaklarınısürüyerekyaklaştı,örtüyü

hızlaçekti.Oğlununölüsüüstüneatılacakkensarsılarakdurdu.Çıplaklığaşaşmış,belliki,çokkötübirşeydenkuşkulanmıştı.AnlamsızgözlerleönceKerimÇelebi'ye,sonraErmeniToros'a,açıklamabekleyerekbirzamanbaktı.

Kağnıyıçevirenlernediyeceğinimerakedereksoluklarınıkesmişlerdi.

—Bunedençıplanmış,havanınbuserinliğinde?Nedenarkadanvurulmuş?-Kıskançanasezgisiyleşaşkınlıktankurtuluyordu-:Niçin,dedim?

KadınlarKerim'inkarşılığınıbeklemedendövünerekağlamaya,Demircan’ınağıtını,parçaparçadüzenlemeyegiriştiler:

—VayDemircan!VayDemircaaan!—AnasınınumuduDemircan!—SavaşlardaOğuz'unalınakı...—Uğraşlardabeyinindayanağı...—Bükülmezdemirbilekli...Sahangözlü,

kaplanyürekliiii...Bacıbeybirdendikilipsırasındaenyiğit

erkeklerisindirenkabadayısesiyleağıtçılarısusturdu:

—Kesin!Kesdedim,kees!Çıplakvurulmuşa

ağıtyokturbizde...Sırtındanvurulanaağıtyoktur.Ağıtsızgidecekbu...Saltkanıaranacakbunun...kendikanıdeğiil!Babasınınkanı...-BoyunduruğadayanmışduranRumköylüsünehışımlaelinisalladı-:Çekcamiye!Çekhadi!

Kağnıyıtutarakyürümeyebaşladı.Akşamalacası,yüzününçizgilerini,giyimininrenklerinisilmiş,Bacıbey'ibirdentanınmazhalegetirmişti.

KerimÇelebi,çekinerekbaktı.Anasını,hiçbirzamanbukadargüçlü,heybetli;bukadargüçsüz,acınasıgörmemişti.Nasılayaktakalabildiğini,nedençöküpdövünmediğinianlayamıyor,akılalmazbirşeymişgibibundankorkuduyuyordu.

Kağnıcamiyesapınca,Bacıbeybirdenirkilip"Donah!"diyebağıraraköküzleridurdurttu."Camiyeçek"dediğiniunutmuş,içindenKöslükMeydanı'nagitmeyikararlaştırmıştı.AzkalsınatılıpRumarabacıyıtartaklayacak,boyunduruğayapışıparabayıpazıgücüyleçevirecekti.Aklınıbaşınatoplayınca,KerimÇelebiyeemretti.

—BunugötürverYahşiİmam'a...N'aparsayapsın!Alsilahları,doğruevegit!Eğlenmeşurdaburda...Beklebeni...Başkagüne

benzetmebugünü!Ağlamayabaşlayankadınlaradöndü,

yumruklarınıgöğsünebastırarakbağırdı:—Bırakınhökürtüyü!GidinbulunErtuğrul

ucununyüreksizheriflerini...Atınönlerinekılıçları...Sırtlarınıyumruklayıpsürünçıkarın,ocakbaşlarından...Tükürünsuratlarına,tükürün!

Karılarçığrışarakdağıldılar.Bacıbey,KöslükMeydanı'nadoğrukararlı

adımlarlayürüdü.Farkındadeğildiama,çokacelebirişeyetişecekmişgibi,hızlanıyordu.

Keyiflidüğünlerin,Ahiderneklerininkurulduğu,savaşçılarıngerektikçetoplanıpuçişlerinikonuştuklarımeydanbomboştu.Söğütlü'yütoplantıyaçağırmakiçinkullanılandevederisindenkocakös,üstüörtülüsekininyanındaduruyordu.Bacıbeytokmağıaldı,ancakoğluöldürülmüşbirananınduyabileceğiağırbirhınçlavurmayabaşladı:

—Dandandan-dandan...-Dandandan-Dandan...Dandandan-Dandan...

Kolunualabildiğinekaldırıpayakparmaklarınınucundayükselerek,tokmağıvar

gücüyleindiriyor;kösün,yeraltındangelendepremuğultularınabenzersesi,görüntüsününkorkunçluğunukatkatartırıyordu.

Bacıbey,"Toplanma"davuludeğil"Baskınvar"davuluvurduğunu,ancakyorulduğuzamanfarketti.Tokmağıyavaşçayerekoyupçevresineürkekbaktı.Suçişlemişde,yakalanmaktankorkuyormuşgibi,birzamanikibüklümyürüdü,sonra,dikildi.Gövdesinidoldurupderisinisızlatarakgerenölümacısı,birdenkorkunçbiröfkeyedönmüştü.ÖnceErtuğrulBey'insürüpduranhastalığına,buhastalıkyüzündençoktandır,güvenlebaşvurulacakyerkalmadığınakızdı,sonrakızgınlığıoğluKerim'edöndü.SankiDemircan’ınölümünden,ölümkarşısındaduyduğubuçaresizlikten,biriciksahicisuçluoymuşgibi,yumruklarını,hınçlasıkarakyürüdü.

KerimÇelebi,kösünneyivurduğunufark

etmemiş,insanlarınsilahlarınısokaktatakınarakkoşmalarınadahiçaldırmamıştı.Anasınındediğineuyarakevegidiyordu.Yüreği,derinbiryaragibisızlamakta,beyni,sersemedicibir

Karışıklıklauğuldamaktaydı.Kulağınındibinde,hocasıYahşiİmam'ınsonsözlerifısılfısıltekrarlanıyordu:"Ölümkılıcınınkalkanısabretmektir...Sabretmek...Sabır..."

Çeşmebaşındakaraltılargörüncesuratınıastı.Sapmasımümkünolsayolunudeğiştirecekti.Teselliedilmek,bunakarşıanlamsızlaflarsöylemekistemiyordu.Hızlandı.Erkeğinyılışıksesi,yabancıydı.Kadınınkinitanıdığıhalde,bilişçıkarmayaüşeniyordu:

—Bırakbakracımı...Çeşmenintasındaniç!—Gâvurmusunkız?Hasan-Hüseyin

düşmanımısın?Yanığızdoğuştanvedefermanlıyız,dilediğimizkaptaniçeriz!

—Gitişinedervişbaba!-Seskorkuylatitriyordu-:Hastabeyimizsubeklemekte...Beyevininsuyudurbu...

—Beysuyu,yoksulsuyu,ayrıdeğil!Yoksulunyüreğinisoğutmaksevap!

Kerim’igörünce,OsmanBey'inküçükkızıFatma,bağırarakevedoğrukoşmuş,silahustasıKaplanÇavuş'unkızıAslıhan,Hızır'auğramışgibisevinçlehaykırmıştı:

—YetişKerimÇelebi!Yetişaman!

Aslıhan'ınbakracınıçekiştirenherif,yenigelencavlaklarındelibaşısı,ÂdemEjderhasıydı.Gözlerindekisüzgünlükten,ağzınınçarpıklığındanafyonmestiolduğuanlaşılıyordu.AhilernakibiHasanEfendi'ninuyarmasıylauçtöresineuyupbeyigörmeyegitmiş,OrhanBey,yanındakiküçükcavlağıalıkoyupsarhoşadamazmanını"Yarın"diyegeriçevirmişti.

Kerimisteksizsordu:—N'oluyor?ÂdemEjderhası,delikanlıyıbaştansavma

süzdü.Solomzunakarmakarışıkyüklendiğisilahlarlamollakılıklıbirhamalabenzetti.Adamdansaymadığınıiyicebelliedenkasıntılıbirseslekonuştu:

—Gâvurmubukız?Gâvurcariyesimi?—Karıştırma,gâvuruMüslüman'ı...Dileğin

nedir?—Kızmaçelebi!Kızgınlarazararımdokunur

benim...Gâvurcariyesiolmayınca...Akşamınbuvaktisubaşındaişine?

Aslıhankendisine"gâvurcariye"denildiğiniduyuncakudurmuş,Kerim'edegüvendiğinden,bakracıvargücüylesallayıpçekmeyebaşlamıştı.

—Bırakbakracınıkızın...Suyuçeşmedeniç!Yabancısın,iyilikgetirmezböyleişlerburada...Bırakdedim!

—Sakın,oynaşınmıbuyavrusenin,kopuk?Kerimsözünübitirmesinemeydanvermedi.

Rahmetlibabasınınhayvaneğitiminde,dahaönemlisi,savaşlardagerekirse,vurupbunaltarakattanadamaktarmaktakullandığımüthişkamçıyı,bakracıtutanelinbileğinevurdu.

ÂdemEjderhası,kamçıyıfarketmemiş,ilkandausturagibikeskinbirkılıcınelinialıpgittiğinisanıpkorkunçbirulumakopararakdönelemeyebaşlamıştı.

Kerim,n'olduğunuanlayamadığıiçinşaşakalanAslıhan'a,ayağınıyerevurarakçıkıştı:

—Birdebakar!Akşamkaranlığınesuyuymuşbu!Yıkıldedim!

Aslıhanbakracaeğilirkenapansızdehşetlebağırdı:

—Aman...KollaKerim...Kerimiçgüdüsüyleeğilipgerisıçramış,ağır

palavınlayarakbaşınınüstündengeçmişti.Herifinhiçşakasıolmadığını,gâvuravururgibi,yüzdeyüzsağlamagittiğinianlayıncadeliliğe

yakınkorkunçbiröfkeyekapıldı.İkincihamleyebırakmadan,babayadigârıünlükırbacıçalıştırmayagirişti.

Öküzsinirlerindenörmemüthişkırbaç,vınlayarak,şaklayarak,ıslıklanarakkalkıpiniyor,dolanıpçözülüyor,herinişte,herçözülüşte,cavlağınçıplakgövdesinineştergibiaçıyordu.

ÂdemEjderhası,palasallamakşuradakalsın,gözünüaçabilmektengeçmiş,dördüncüvuruşta,gerçektencanıkaygısınadüşmüştü.Gövdesinesarılmışkızgındemirlerdenkurtulmakistiyorgibi,yerlerdeyuvarlanıyor,boğazınıparalayanhırıltılarla,"Öldümyiğit!Öldüm,yeter!Pesedenevurulmaz!Öldüm!"diyeuluyordu.

Kerim,herifinpalayıçoktanbıraktığınıbilefarketmemişti.Farkındaolamadanrahmetlibabasınınbütünhünerlerinigöstererekdebelenenhayvanaöldürmehırsıylavuruyorkentekrarlıyordu:

—Bırakpalayı...Bırak,gebertirim...BusıradaErtuğrulBey'intavlacısıDeliBalta,

yanındaçarpıkçurpukbirheriflekoşarakyetişti.Elindesuçlularameydandayağıatmakiçin

kızılcıktanözelkesilmişşeriatdeğneğivardı.Soluksoluğasordu:—N'oldu,KerimÇelebi?Duraman...Ölür

mölür!Duryahu!N'aptıbuakılsızayıazmanı?Kerimdurdu.Kamçılamanınnerdebiteceğini

kendisidebilmediğindenDeliBalta'nınyetişmesinesevinmişti.

Çarpıkçurpukcavlak,yerdedebelenenarkadaşınınüstüneeğildi:

—N'olduPirelvan!Nehaltettingeneakılsız!—VaysenmisinKelDerviş,bittim!-Birden

hopladı-:Gittigözümüz,kelağa...AldıSöğüt'ünmollasıgözümüzü...Yandık!

—Saltbirgözleatlattınsasevinkinekadar...DeliBaltabiryandansilahlarıtoplarkenbir

yandansoruyordu:—N'oldukız?N'oldu,dedimçengi?Ya

KaplanÇavuşkırmazmıkemiklerinisenin!N'oldu?

—Edepsizlendi,buitoğlu...KerimAğa...Gelmeyeydi...PalasaldıKerimAğa'ya,arkadankahpece...Bu...Burezil!

—Höst!Dahasöylenmekte...Yabenseni...Yabenseniçiğneyince...-SilahlarıKerim'e

verdi-:BaşınsağolsunKerimÇelebi,duymamlaaklımbaşımdangitti.Yandımki...VahkinasılyandımDemircan'aHepbunlarbarışınbelasıdırçelebi!Herbarışınbelasıdırbunlar...Herayınbaşıakınayumulup,gâvurakılıçkoymayınca...-"Gözgitti.Yedinbabayiğiti,Söğüt'ünmollası,yürü!"diyedövünenÂdemEjderhasınınüstüneçiğneyecekmişgibisaldırdı-:Hüsss!Hüsssdedim!Bitmektesinmeşebüken!Öğüttutmayanınsonubudur!Nedediydimsanademincek?"Burada,delidamıişleriyokturvedeşarapsarhoşuolupgözegörünmekhiçyoktur,"demedimmiydi?..Doğrugezin!Şunabunabulaşma!Afyonmestliği,şarapdeliliğisökmez"demedimmiydi?Nereyeçattın,derbeder?BilmezdenAzrailpeygambereçattın!..Dağgibikardaşyitirmişherifeçattınki,seninedensağbıraktığınaaklımermedi!BenyandımDemircankardaşıma,sönesimkalmadı!YabuKerimÇelebiâdemetiyese,çokmu?Hüss...Yokbirşey!RüstemPelvankırbacıdır!Tımardır.Fazladaneğitmenaracıdırki,seningibirezilleridümdüzederbiraraçtır.-Küçükdervişeçokdostçasordu-:Hazırdayaramerheminizvarmı

KelDerviş!Yararındanyarasağaltır,LokmanHekimdermanınız?

—VardırAllah'ımaşükürBaltaAğa...VardırkihalisindenHalepmerhemidir.Yılanağısıpanzehiriyanındahiç...

—HayananöleKeloğlan!..Şunututkuyruğundan,sürü!"Öldürenesürütürler"denilmiştirya,SöğütadamınavedeSöğüt'ünmollasınagöredeğildir!AllahAllah,kızbakracınasarılmaknasılbirtöresizlik!Cavlaklıkböylemisizinoralarda,tühyüzünüze!..

Kerimcan,dalmışdinliyordu.Nerdeyse,hırılhırılinleyenrezilherifeacıyacağınıanlayarakürktü.Görünmeyeçalışıyorgibisessiz,sıyrıldı,geçti.

Demircan’ınölümüyleevlerinavlusu,yıllardır,sankihiçinsanayağıdeğmemişgibiyabanlaşmıştı."Oysaburayasıkgelmezdi.Atlarınardısıra,dağbayırdolanırdıfukaraağam!"Demircanağasınayamanbirağıtdüzüpsıcağısıcağınasazaalmak,aklınageldiapansız...Endeğerli,engerekliişiyapacağınasevinirkenaşevindeışıkgörerekduraladı.Anasıoradaydıbesbelli!Nediyeceğinihiçmerak

etmediğindenyavaşladı."Karıdeğilmi?Bacıbeydeolsa,aşevinesığınırbunaldımı?"

Söğütbacılarınınbeyi,DevletHatun,oğullarınahembilek,hemdeyürekgücüylebabasızlığınboyunbüküldüğünühiçduyurmamıştı.Kağnınınyanındadimdikyürürkennedenkendisineokadargüçsüzgöründüğünü,Kerimgeneçıkaramadı.Karşılaşıncan'apmasıgerektiğiniduraklayıparaştırdı."Eliniöperim"dedi.Yıllardıranasınıneliniöpmemiş,boynunasarılmamıştı.RüstemPelvan’ınevindeyoktuböyleâdetler...DevletHatunsevmezdisulusepkensırnaşıklığı...

Aşevinegiripocağınyanındasazınınkırıkparçalarınıgörünceeliniağzınagötürerekirkildi.

Bacıbeyateşinönündeçömelmişti.Dönüpbakmadandargındargınsordu.

—Geldinmi?—N'oluyor?N'oldusazıma?Elindekikırbacı,yereatanKerimÇelebi,

omzundakisilahlardankurtulmakiçinhırslaçırpınırkenocaktakitaplarınınyakıldığınıgörüpkafasınavurulmuşgibisallandı:

—Durana!Kudurdunmu?Durolmaz!

Vaktiylegüreşlerde,atyarışlarındakazandığıödüllerle,pazıgücüisteyenişlerdeekin,yumurta,şu,bukarşılığıçalışıpbiriktirdikleriyleelegeçirmiştibudörtbeşkitabı...Aslındakitaphemenhiçyoktuburalarda...Aydayıldabir,çerçiyüküiçindençıkanlardabeylerden,kadınlardan,Ahinakiplerinden,hattakeşişlerdenkapanınelindekalıyordu.

—Durdedim!-Çaresizlikletepindi-:Onlarmıöldürdüoğlunu!..

—Kitapgirmeyecekbukapıdaniçeribundanböyle...Saztımbırtısıgirmeyecek!

Bacıbeyozamanakadar,kitaplarıtadınıçıkaraçıkarayakıyorkenbirdenkuduruphepsiniparçaladı,sazkırıklarıylaberaberocağafırlattı.Söğütkadınları,varlıklıevlerdebileçoktandır,trampaedilebilecekhiçbirşeyikırıpdöküpatıpbağışlamıyorlardı.HeleBacıbeygibierkeğiolmayandullarbüsbütünpintileşmişlerdi.Sazı,kitaplarıvererekkarşılığındaönemlibirgedikkapatılacağınıbiledüşünmedenhepsiniateşeatmasıyla,Bacıbey,nekadarkararlıolduğunugösteriyordu.Pisbirsıvaşıklıktankurtulmakistermişgibiellerinieteğinesilerekkalktı,

çaresizlikletaşkesilmişoğlununönünedağgibidikildi:

—Bırakacaksınmollalığıbugecedenteziyok!-Çenesiylesedirekoyduğusavaşçıgiyimlerinigösterdi-:Şunlarıgiyeceksin!Ağakılıcınıtakacaksınomzuna...Babanınkanınıİnegöllülerdenaramayavakitbulamadıağan...Gidiparayacaksın!

Ağasınınölümünden,kitaplarıylasazınınyakılmasındandahabüyükbirbelaolabileceğinidüşünemeyenKerim'inaklıbaşındangitmiş,soluğutıkanmıştı.Dışıtaşkesildiğihalde,içinden,canhavliyledebeleniyordu.

—Demircan'ınkahpekanlısınıdabuluptepeleyeceksin!PelvanRüstem'inocağınımollakısmıyakamaz.Ağanölmeseydi,taşbasardımyüreğime..."Başkaoğlumyokbenim"derdim.Mollalıkgeçti."KerimÇelebideğilbundanböyleseninadın,Kerimcan’sınbundanböyle...Haydiyavrum!HadiKerimcan,çıkarşupisleriüstünden!

—Olmazana...Hiçolmaz!AyaklarınıöpeyimohBacıbey!Emekverdimbuncayıl.ŞeyhEdebâliyanınaalacakbeni...Sultan

oğullarınınelinegeçmezdevlettirbu...Aklınermediğindenohanacım"öl"deöleyim!Kesmeyolumu!

Bacıbeybütüniğrenmegücünükısıkgözlerinetoplamış,dünyanıneniğrençşeyinigörmüşgibibakıyor,gittikçedeirileşiyordu.

—Yapamamohanacım!Gelememsavaşçılığınüstesinden...Gücümyetmezkılıcabenim...

—Kâfirinkılıcındanyıldınhemi?Kulaklarınadahadeğmedenoklarınıslıkları,yıldın!

Bunlarısöylerkenyerdeğiştirmiş,kırbacıalmıştı...

Kerimürperdi.Bukırbacınsüreklikorkusuylageçmiştiçocukluğu...Bacıbeyonlarıhiçkırbaçlamamışama,denememiştikçocuklarıbirbaşkatürlüürkütmüş,sankikırbaçtılsımlıymış,kendibaşınayılanıslıklarıylaişlemeyebaşlayabilirmişgibiyıldırmıştı.

Bacıbeykırbacıyeredoğruhışımlasilkerekbirkaçkezşaklattı:

—SoyunKerimcan!Yasilahlanacaksınergibi...Yadaburdanölünçıkacak!Soyun!

Soyundedim!Bacıbey,Kerimoğlunun,yılankarşısında

tavşangibi,katılıpkaldığınınfarkınavaramadığıiçin,direniyorsandı,Allahyarattıdemeden,vurmayabaşladı:

—Soyunrezil!KöslükMeydanı'ndaerkekler,ağanınkanınıkonuşmakta!Soyun!

Kerimilkvuruşlayereçökmüş,kızgınbiracıderisinidalayıpyüreğinebıçakgibisaplanmıştı.İkincivuruştakırbacınucuyanağınısankisöküpaldı.

—Soyundedim,yüreksiz!Soyundedim...Bacıbeygittikçesakinleşiyor,kırbacınnasıl

kullanılacağınıgösterirgibiölçülüaralıklarlahemenhemenhiçöfkesizvuruyordu.

BuhalKerim'induyduğudehşetibirkaçkatartırdı.İşinnereyevaracağını,kestirmeyeçalışıyordu.BiransıçrayıpçıkıpErtuğrulBey'esığınmakgeçtiaklından...BeyindoksanyaşınaeklenenağırhastalığıSöğüt'teçoktandır,onagüvenmeumudubırakmamıştı.Çaresizliklekıvranırken,kırbaçcüppesininyamalarındanbirinetakıldı,eskiçuhayıyukardanaşağıyırtıpindirdi.Cüppeninyırtılmasımollalığınelden

gittiğine,direnmekiçindesebepkalmadığınaKerim’ibirdeninandırmıştı.Yerekapanıpsesiçıktığıkadarağlamakistediğihaldeelinikaldırarakküçükbirçocukgibiyalvardı:

—Durpeki...Vurma,dur!Bacıbeykalleşliğeuğramaktankorkuyorgibi

kırbacıhavadatutaraküstüsteemretti:—Soyun!Soyunçabuk!Kerim,yırtılmışcüppeyibirtürlü

çıkaramıyordu.Bacıbeyyardımetmemekiçinkendisini

zorlayarakkırbacıindiripkötübirşeygizlergibiarkasınasakladı.Suratınındonukgerginliğiyavaşyavaşgevşiyor,yerinekederlibiryumuşaklıkgeliyordu.Eliniyüzündengeçirdi.Toplantıyagitmekiçineğrikılıcı,okluğunu,yaytorbasınıkapınındibinehazırlamış,Rumbacılarınınsilahlanırkenyaptıklarıgibi,okurahatatmakiçin,göğüslerinisımsıkısarmıştı.

KerimyanağınınkanamasınaaldırmadanDemircan'ıneskisavaşçıurbalarınıgiydi,silahlarıkuşandı.Anasınaartıkacımıyordu,kızmıyorduda...Sankiokumayıhiçöğrenmemiş,ömründekucağınasazalmamıştı.

Ölsedebirbaşkasıolarakyaşamayabaşlasa,bundandahaçokdeğişemezdi.İçindedoğupbüyüdüğübuaşevini,kapıdibindesilahlarınıkuşananbukadını,ömründeilkgörüyormuşgibiyadırgadı.Üstünebirazbolgelensavaşçıgiyimleri,sankicamdandı,çıplaklığınıörtmüyordu.İnsanlarınönünecüppesiznasılçıkılacağınıkıvranarakdüşündü.Sarığınıçözüpsavaşçısarığıgibibağlarkenartıkkendisinitutamadı,sessizsessizağlamayabaşladı.Anası"Hadi"deyincebirandirenecekoldu,sırtındanitiliyorgibi,sarsakadımlarlakapıdançıktı,içibomboştu.Buboşluğunnasıltaşınmazbirağırlıkolduğunuheradımdaduyarakyürüdü.

Söğüt'ünKöslükMeydanı’ndayeryerçırayığınlarıtutuşturulmuş,yaşlılarınoturacağısekininikiyanındaysa,içiküldolu,eskibakırlengerlerdeneftmeşaleleriyakılmıştı.

Hafifbiresinti,alevlerinuçlarındakiislidumanı,inceltipbüküyor,havadakırbaçgibisavuruyordu.

Kerim,kimsenindikkatiniçekmemeyeçalışarak,gölgelerdengölgeleregidipbirağacındibindetekbaşınadurdu.Yanağısızlıyor,içi

derindenürperiyordu.Çoktandırsavaş,akın,dıştandasaldırı

olmadığıiçin,Söğüt'teKöslüktoplantılarıçokseyrekleşmişti.Buyüzdençocuklardüğündeymişlergibisevinçliydiler.Ahiçavuşlarınınazarlamalarınahiçaldırmadanbağırarakkoşuşuyorlardı.Mollalığıseçtiseçeli,Kerimburayahemenhemenhiçgelmemişti.Şimdibukadaryabancılıkduymasıbelkidebundandı.

HocasıYahşiİmamgörününce,ağacınkaimgövdesidibineçöküverdi.Yarınöbürgünkarşılaştıklarızaman,nediyeceğinidüşünerekgözlerinikırpıştırdı,anasınakinlebaktı.

SekininsolundaRumbacıları,birerdizlerinidikerekyereoturmuşlardı.

Bacıbeysağelindekiçözükyayısopagibitutuyordu.Solelikılıcınkabzasında,suratıasık,gözleriyerdeydi.Meydanınacemisiolan,bellibiryeribulunmadığıiçin,kimlerinsırasındaduracağınıbilmeyenoğluylahiçilgilideğildi.Gâvurolsun,Müslümanolsun,dünyanınbütünülkelerinde,hattavahşiFrenkdiyarlarındabilesavaşçı,silahtaşımahakkınasahipbütün

erkeklerondörtyaşınabasarbasmaz,erginsayılıyor,babasınınyadaağabeyisininyerinialıyordu.Kendisionaltısınıbitirmişti.Dilersegazilerbölümünekatılır,Demircan’ınyerinegeçer,dilersekuşaktöreniisteyipAhiyiğitleriarasınagirerdi.Ahilertoptan,gazilerbüyükçoğunluklarıyla,OsmanBey'itutuyorlar,barıştaakına,savaştayiğitliğinegüveniyorlardı.KendisideOsmanBeycilerdendi.Ahilerlegazilerebirzamanalıcıgözlebaktı,öncekılıklardankılıkbeğenmekniyetindeydi.Söğütlülerinkılıklarıdaçoktandır,sofraları,kilerlerigibifukaralaşmış,ortahallilerinbile,şalvarlarında,göleklerinde,kısacıksakolarındayıllardırvurulanyamalararttıkçaartmıştı.Çevredeherzamansözüedilentemizliksürmekteydiama,kadınlarınyamabulmaktan,yamatutturmaktan,heleiççamaşırlarınıntokaçaltındaparalanmasındanyanıpyakılmalarıda,erkeklerigittikçebunaltacakkadarsıklaşmaktaydı.

Kerim,acıacıgülümseyerekkılıkbeğenmektenvazgeçti.Bukezdetakımlardanhangisininsavaşçılıktadahaçoksaygıgördüğünüaraştırdı.Dervişler,birbirinihiç

tutmayaninançları,davranışları,sözlerininyaptıklarınauymamasıyüzünden,çevredeeskidenberigüvenilirsavaşçısayılmıyorlardı.Bunlarındervişliklerigibi,savaşçılıklarıdayarımdı.Dünyayıbüsbütünboşlayıpahreteyönelmediklerigibi,kendilerinitoptandünyayaveripcennettendevazgeçmiyorlardı.Dillerinden"Birlokma,birhırka"lafınıdüşürmediklerihalde,savaşlardansonra"Zaviyemize,tekkemizevakıfisteriz"diyebeyeşikleriniaşındırmalarıbundandı.Ahiyiğitleridesabahtanakşamakadar,çarşıdazanaatlauğraştıklarından,savaşçılıktagazilerkadarustadeğillerdiamaaralarındaokumayazmabilenleri,ülkeyenamsalmışustalarçoktu.Yolterbiyesiyleyontulmuşlardı.Heryerdeöğütleribulunduğuiçin,şeyhleribirbirleriylearalıksızhaberleşiyorlar,ayrıca,gezginleritekkelerinekondurduklarındandünyadaolupbitenleriherkestenönceduyupöğreniyorlardı.

Kerim,çevreninAhibabasıŞeyhEdebâli'denokumafırsatınıyitirdiğinebirdahayandı.Aralarındadoğupbüyüdüğükalabalığıniçindeapansıztekbaşınakalmanınürkekliğiniduyup

ürperdi.NedeninibilmedenDemircan’ınyerinegazisavaşçısıolmaktansa,Ahiyiğitliğinekatılmayıuygunbuldu.

OsmanBeydahagelmemişti.BabasıErtuğrulBey'eyıllardırvekillikettiğiiçinyerisekininortasındaydı.ErtuğrulBey'insilaharkadaşlarındanSöğüt'tebulunankocalar,Turgut,Alp,SaltukAlp,Karamürsel,SakaryaboylarındagöçebegezenSamsaÇavuş'unkardeşiSülemişAğa,sağyanasıralanmışlardı.SoldakilerinbaşındaSöğütAhilerininnakibiHasanEfendibulunuyor,buncayıllıkhocasıYahşiimam,sonradadünyanındörtbucağından,türlünedenlerlekopupgelmiş,hersoydan,herboydanadları,görüntüleribirbirinitutmaz,öyleykenOsmanBey'inçevresindesımsıkıkenetlenmişsavaşyoldaşları,AkTimur,KaraTekin,AkbaşMahmut,YiğitPaşa,EmirSultan,MevlânaHızır,KadıBay,ÇobanMirza,YorgunAta,yeşilsarığıylaSeyitAhmet,KaraTay,KangalMihman,ÇandarlıHalil,AkBıyıkoturuyordu.

KardeşiErtuğrulBey'leolduğugibi,yeğenleriOsmanGazi,GündüzAlp,SavcıBey'lede

yıllardanberibeyliğikapmakiçinhırslaboğuşanDündarAlptakımınınilerigelenleridenedensegecikmişti.Kerim'inasılşaştığı,böyleçekişmelitoplantılaraherkestenöncegelen,öfkeleriyatıştırıpçatışmalarıkolaycauzlaştıran,ErtuğrulBey'inkankardeşi,Akçakoca'nıngörünmemişolmasıydı.

RahmetliDemircanağasınıntüygibitaşıdığıKaplanÇavuşyapısıkılıcınkayışıomzunuacıtmayabaşlamıştı."Alışacaksınergeç,alışacaksın"derken,sankidünyanınenimkânsızolayıymışgibiadınınbağrıldığınıduydu,sıçrayıpkalktı.

—KerimÇelebi!..NerdesinHeyyy!Sesverses!Çelebi,sesver!

ArayanDemircanağasınınyardımcısıErmeniToros'tu."Susbe!Susalçak"diyebağırmamakiçineliniağzınakapatarakağaçgövdesinesiperlenirken,"Çelebi"sözününanasınınekadarkızdıracağınıdüşündü,acıacıgüldü.

ErmeniToros,herzamankitelaşçılığıylabeşonadımkoşuyor,elleriniağzınaboruyaparakkocameydanıçınlatıyordu:

—KerimÇelebiii...Sesgelsin!Breyokmu

görenbizimçelebiyi?KerimönündenkoşarakgeçenToros'a

yavaşçaseslendi:—BurdayımAllahbelanıvere!N'olmuş?—Burdamısın?İyi...Boğazımparalandı

yahu!-Sokuluncagözlerineinanamamışgibiirkildi-:Brenedirbu?Bren'oldusanaÇelebi?

—Sorma!Anamınişleri...Ahbubenimanam...

—Ananmı?Anladım!-Elinikaldırdı-:ÇokyaşasınBacıbeyanamız!Yaraşığıbuydubununçelebi...Kanımızyerdedururkenbizemollalıkyaraşmazdıhiç...

—Pekipeki...Derdinne?—Seniböylegörünceaklımsıçradıkardaş!..

-İkiyanınabakıpsokuldu-:OrhanBeysaldıbeni...OsmanBeydiyesiymişki,"Bugecedernektesakın,sözkesilipfatihaokunmasın,yarınİtburnu'na,şeyhegitsemgerek!"diyesi...

—Anlamadım!—Kurdakuşa,heleDündarAlptakımına,hiç

sezdirilmeden,senbunuAhinakibiHasanEfendi'ninkulağınafısıldayacaksınKerimÇelebi...Birisidinledimi,yanarmışıkki,kül-

kömür!—Peki...-Birandüşündü,gitmeyedavranan

Toros'ututtu-:Beribak!—Buyurçelebi,emret!—Bundanböyle...Beniseslemekgerekirse

"Çelebi"demeyeceksin,"Kerimcan"diyeceksin...

—Kerimcanmı?-Torosgözlerinikıstı-:Anladım!HaklıBacıbeyanamız...MollaKerim'inlakabıbaşka,gaziKerim'inbaşka...Hadi,kalsağlıklaKerimcan!

Kerim,genegölgelerdenyararlanaraksekininardınageçti,Söğüt'ünAhinakibiHasanEfendi'yesokuldu:

—Nakipemmi!HasanEfendiaslındaSöğüt'ünipek

dokumacılarınınkâhyasıydı!Yalnızburalardadeğilİmparator'unbaşkentiİstanbul'dabile,sözüne,bilgisinegüvenilirbiricikipekuzmanısayılıyordu.ÇarşıyıeskininbozulmamışAhidüzeniyleçekipçevirmekte,ŞeyhEdebâli'yiülkeninAhibabalarıarasında,utandırmamayaçabalamaktaydı.

KerimÇelebi'ninkulağınafısıldadıklarını

gizliişlerealışıldığınsakinliğiyledinlemiş,meseleninöneminikimseyesezdirmemekiçinyüksekseslegülüvermişti:

—Demekmollalığıboşladın,savaşçılığageçtin?-Oysailkbakıştahiçbirdeğişiklikfarketmemişgibidavranmıştı-:BaksanaYahşiİmam,seninmolla,bizimyiğitlerekatılmakister.

Büyükcamininimamı,Kerim'inbuncayıllıkhocasıYahşiİmam,karanlıkbastımı,iyigöremiyordu.Ayrıcaikikişikonuşurkenkafasınıöteyeçevirmekâdetiydi.Hafiftenakbasmışgüçsüzgözlerinizorlayaraktanımayaçabaladı:

—Kimdiro?Hangiakılsız?Elifbayagüçyetiremeyen,oklakılıçlan'apar?

—Yaparyapar!SeninKerimÇelebi'ndirbu...Görkinasılyapar?

—KerimÇelebimi?Olmazöyleşey!SenmisinKerim?Sesver!

Yahşiİmam,ençokgüvenipöğündüğüöğrencisinisesindentanımıştı.Elinisakalınagötürerekbaşınıikiyanasallamayabaşladı...

—SensinhemiKerim?Vaybenimemeklerime...Buncaemeklerime...Şeyhime

yalvardıklarım,n'olacakpeki?Razıettiklerim...Yazık,vahyazıkkinekadar...

Kerimyerindibinegeçti.Sırtındansoğukteryürümüş,utançboğazınıtıkamıştı.NakipHasanEfendi,Kerim'inokumakhırsını,anasının,nasılönlemekistediğinibiliyordu.Büyükoğluölünceküçüğüsavaşçıolmayazorladığınıanlamıştı.Delikanlıyıbunaltıdankurtarmakiçinşakayavurdu:

—N'olduyanağına?Kerimelinihızlayüzünegötürdü:—HiçHasanemmi...Dikenyırttı.—Diken...Senmollayken,dikenleryüzünü

hiçyırtmazdı.Kılıcıboyunaasmakla...NakipHasanEfendi,anlayışlagülümseyip,

"Aldırma"anlamınabaşını,"Savuş"anlamınaelinisalladı.

KerimdönerkenAslıhan'ınbabasısilahöğretmeniDemirciKaplanÇavuşseslendi:

—Baksanabana...Kerimgönülsüzyaklaştı:—BuyurKaplanemmi?—N'olduyanağına?..—Yokbirşey...—N'oldudedim!Cavlaknamussuzumuyırttı

yüzünü?—Cavlakmı?..Hangicavlak?..—Helerezil!Birdeyiğitliksatacakbizden

gizleyip...-Omzunubabacaokşadı-:Kızıkorkutmuşayıama,belasınıdabulmuş!..Sağol!Aklımkesti,dolduracaksın,rahmetliDemircanoğlumunsavaşalanlarındakiyerini...Boşvakitlerindeuğrabana...Birikiuğraşalımda,kamçıgücünebirazdakılıçhünerikatalım!

—SağolKaplanemmi!Ahidergâhınınhizmetçavuşlarıateş

kümelerineyağlıçırademetleri,meşaleleretastasyeryağıattıklarındanışıklarbirdenuyanmış,meydanıçepeçevreaydınlatmıştı.BuyüzdenErtuğrulBey'inkardeşiOsmanBey'inamcasıDündarAlpepeyceuzaktanseçildi,yanındaakıldânesi,RumpapazlığındandönmeDaskalosDerviş,ardındakendisinebağlıalpların,gazilerin,savaşçıdervişlerleabdalların,takımbaşıları,bacılarınengemalmazısayılandulkızıCinliNefisevardı.Bunlar,ortadakiaydınlıkboşluğuhızlageçipbağlıolduklarıbirliklerinaralarınakatıldılar.Herhalgizlicekararlaştırdıklarınışimdisavaşçılarafısılfısıl

anlatacaklar,akıllarınıçelmeyeçalışacaklardı.DündarAlp'laakıldânesiDaskalosDerviş,

erkânımerhabalayıpsekidekiyerlerineoturdular.

DündarAlp,birişeçokkızdığı,çoksevindiği,kendiniçokgüçlü,yadaçokgüçsüzsandığısıralardayaptığıgibi,hemenbirdizinidikmiş,dirseğinibunadayayıpelinisarkıtarakdoksandokuzluktespihiniaralıksızçevirmeyegirişmişti.BelindedeğerininbeşyüzfloriolduğusöylenenaltınkakmalıeğriDağıstankılıcı,kabzasızümrüttaşlarıyladonanmışkıvrıkYemencenbiyesivardı.SakalınasürdüğüKâbekokusu,onadımaralıktanKerim'ekadargeliyordu.AğabeysiErtuğrulBey'inaksine,boyuortadankısacaydı,dahakötüsü,şarapiçipdomuzyiyengâvurdeğirmencilergibidegöbekliydi.Bıyığınınsakalınınaklığı,yüzününkirlikaralığınışuncacıkağartamıyor,gagaburnuylayandangörünüşüyırtıcıkuşlarabenziyordu.Nekadargevşekotursa,kuruluyaydakiokgibifırlayacaksanılırdı.Busanı,fıldırfıldırdönenkaragözbebeklerindengelmekteydi.SaltSöğüt'ündeğil,Ankara'dan

İznik'e,Kütahya'danBolu'yakadar,çevreninenvarlıklısıbilinirdi.İstanbul'unCenevizlibezirganlarındaişlettiğisöylenenbinlercealtını,Rumabdallarıylabirkısımsavaşçıdervişlerdençapulsonu,kıymetlimallarlakörpeesirleri,yokbahasınaalıpgerektiğikadarbeklettiktensonradeğerindenyukarısataraktoplamıştı.Busebeple,herzamançapul,baskın,savaşistiyor,ağabeysiErtuğrulBey'leyeğeniOsman'ınbeşaltıyıldırkoruduklarıbarışı,herfırsattakötülüyordu."Benbeyolsam,Bitinyaucusavaşçılarıçapulmalınıkoyacakyerbulamaz,"fikriniyıllardıraralıksızyaymayaçalışmaktaydı.İşinherçeşidindeniğrenen,kısabirsüreiçindeolsaçalışmayıgünahsayanafyontutkunuabdalları,dervişlerindebirazınıarkasınaalmış,barışyıllarıuzayıpyoksullukdayanılmazlığınçizgisineyanaştıkçatayfasıartmıştı.BuartışınbirbaşkasebebidehastalığıgitgideağırlaşanErtuğrulBeyölürse,ailebüyüğüolarakbeyliğialmasıumulduğundandı.

Kerim,bunlarıdüşünürken.CinliNefise'ninBacıbey'ebirşeylersöylediğinigörüpkuşkulandı;Dündartakımı,butoplantıda,

rahmetliağasınınöldürülmesindenyararlanıpanasınıkışkırtarakortalığıkarıştırmakisteselergerekti.OysaDemircan,DündarAlp'ihiçsevmez,adamdanbilesaymazdı.Şimdicamininölüsalında,savunusuzyatanölüsünü,OsmanBey'inkarşısınaçıkaracaklardı.

Kerimbunuönlemekiçinn'apmasıgerektiğiniacemibirtelaşlakıvranarakdüşünürkenDündarAlp,çokpahalıbirşeyihiçummadığıbirkolaylıkla,bedavayagetirmişcimrilerinşaşkınsevinciyletespihiniçekiyordu.ÖldürüleninDemircanolduğunuduyuncakolunuakıldânesiDaskalosDerviş'inboynunaatmış,"Cennetliksin,gâvuroğlu!..BukezOsmanyeğenim,belasınıbulmuşturvedeBacıbey'inpençesindençıkasıhiçkalmamıştır"diyeparmaklarınışıkırdatmıştı.

Dündarbirazpepemeolduğundantoplantılardakendikonuşmuyor,DaskalosDerviş'iönesürüyordu.Daskalos,İznikAyasofya'sınınbaşpapazınınbiricikoğluydu.Papazçömeziykenşarapçılığa,kancıklığa,sonradakumarcılığavurmuş,serseriliğindenusanıpharçlığınıkesenbabasınaacıçektirmekiçindin

değiştiripYusufadınıalmıştı.Birzamançıplanıpavuçavuçafyonyiyerekabdallarlagezditozdu.Sonra,nedüşündüysedüşündü,savaşçıdervişlerekatıldı.

Katılmasıylada,işibüsbütünazıtıp,kapkarayobazkesildi.Akınlarda,eskidindaşlarına,akılalmazeziyetlerediyor,canlımallarıngötürülemeyenleriniöldürüpcansızlarınıkeyifiçinateşeveriyordu.UçlardaeskiMüslümanlarlayenilerarasındakıdemayrıntısıgözetilmediğinden,edepsizliğiartırdıkçaartırmış,heleDündarAlp'akapılandıktansonragüçyetesikalmamıştı.Cingibiydi.Ağzılafyapıyor,âyetten,hadisten,evliyakerametlerihikâyelerindenbaşka,"BunlardaAllah'ınkitabıdır"diyeTevrat'ı,Zebur'u,İncil'idearayakarıştırıyordu.BirkaçkezbüyükcamininhocasıYahşiİmam'abilesırtarmış,gerçektendinbilginiolanhocayı,yalınkatlık,birazdagevşekliklekaralamayakalkmıştı.

Şimdiikidiziüstünde,Kuranokurgibisallanmakta,kimbilirnedomuzluklartasarlamaktaydı.SakalıFrenklerinkigibisivri,boynuburulupkolaycaalınacakkadarinceydi.

Domuzunaşarapiçtiği,ErtuğrulBey'inyasaklamasınaaldırmadan,abdallara,dervişlere,Germiyantoprağındanaralıksızafyongetirdiği,kısırkarılaradoğurmahapları,ırzdüşmanlarınasıcaklıkmuskalarıyazdığıbiliniyordu.AltındanbaşkahiçbirşeyegüvenmeyenDündarAlp'inbuDaskalos'abukadarbağlanması,bakırdan,kurşundanaltınyapmanınmümkünolduğunaherifiyüzdeyüzinandırmasındandı.

Kerimbunlarıaklındangeçirip,"Helerezil"derken,meydanıngirimindeoynaşançocuklarkaçıştılar.

OsmanBeyyanındaoğluOrhanolduğuhaldegöründü.Adımlarıçevik,güçlü;yüzüsakin,güvenliydi.Sekiyeçıkıpoturdu.Orhanherzamankigibidolanıpbabasınıntamarkasınageçti,toplananlarısağdansoladikkatlesüzdü.Kerim'igörünceeliyleçağırdı.Dişlerininarasındanfısıldadı:

—Yenigelencavlaklarındelibaşlarınıazbirazıslatmışsınçeşmebaşında...

—Kimdedi?—Aslıhan...Kalıbınınadamıdeğilmişherif...

Getiripbizimahırayatırdılar.İniltisiyerigöğü

sarsmakta...DeliBalta'yatembihettim,ağzınıyoklayacak...Bakalım,neyinnesi?

—Neyinnesiolur,cavlak?—Bakalımgerçektencavlakmı,yoksaCimri

işinde,Karamanoğlu'naaskeryazılmışkapısızleventharamisimi?

—Hayçokyaşa!Hiçaklımagelmediydi!OsmanBey,oturanlarınkendisiniayrıayrı

selamlamalarınısabırlabeklemiş,sonra,"Cemaaterahmet"diyetoptankarşılıkveriphemenmeseleyegirmişti.Olayı,Orhangibi,kolaycaözetledi.Edebâli'yegitmeöğüdüdışında,babasıErtuğrulBey'insöylediklerinitekrarladı,sonrayatıştırıcıbirseslekendifikrinikısacaekledi:

—Karacahisar'a,Germiyan'a,İnegöl'eyararadamsaldım.Gelsinler,gerçekdüşmankimdir,anlaşılsın.Konuşurgereğiniişleriz.Bunabirdiyeceğiolanvarmı?

OsmanBeyliler,sorununkarşılanmasınıDündargillerebıraktılar.

OsmanBeykonuşurkenDündarAlparalıksıztespihdöndürmüş,sözcüsüDaskalosDerviş,durmadansallanmıştı.Sorugelince,biritespih

döndürmeyi,ötekisallanmayıkesti.DaskalosDerviş,herzamanyaptığıgibi,boynubirazbükük,gözleriyerdekonuşmayıaldı.

—Eyihvanlar,eykardaşlarvedeeyRumAhileri,Rumgazileri,Rumdervişleri,RumabdallarıvedeRumbacıları...BeyimizinvekiliOsmanBeyazsöyledi,özsöyledi.Birbakımaçokdoğrusöyledi.

Ceplerindebirşeyaranaraksustu.Herzamancırlakolansesi,nedense,bugeceyakarıcıydı.Buna,OsmanBey'denbaşka,herkesşaşmış,heleBacıbeybaşınıdikerekgözlerinikırpıştırmayabaşlamıştı.DaskalosDerviş,mendiliniçıkardı,sümkürdü,silindi,ikideöksürdü.

—GötürülenatlarımızOsmanBeyimizinözmalıdır."Binipsürelim,yetişipalalım"demezse,kendibilir.KancıklıklavurulancanımızciğerimizDemircankardeşimiz,buhayvanlarıbeklerkenoklanmıştır.OsmanBeyimiz,"Seyisiminkanınıaramam..."

OsmanBeytakımıancaktoparlanmışa.Orhan'ınardısıra"Oooo!"diyebağırarakbusözüdoğrubulmadığınıanlattı.DaskalosDerviş

böylegürültülerepabuçbırakanlardandeğildi.Gülümseyerekduymazdangeldi:

—"...ararsamdayavaşararım"derse...—EdebinibilDaskalos...—Ağzındançıkanıduy!Bacıbeybirdenayağakalktı,bağıranlara

dönüpelinikaldırdı,ötekibacılardakalkmışlardı:

—Susunyiğitler!Sözleşeceğinizsırageride...Çığrışmayınkarılargibi!

Bacıbey,kolunututupoturmasınısöyleyençavuşudirsekledi,ayaktakaldı.Oayaktakaldığıiçin,takımdaoturmamış,böylecebacılarbölüğü,bugece,demekdüzenitanımadığınımeydanakoymuştu.

—Evet,yoldaşlarım,OsmanBeyimizböyledersebeykeyfîbilir.Gelgeldim,burasıülkeninortayeri,Sivas,Kayseritoprağıdeğil!BurasıadıylasanıylaBitinyaucu...Burdadileyen,dilediğini,hayındüşmanabağışlayamaz!Burası,deringeçittir,amansızdır,vedemal,canbağışıylaburadabarınmakyoktur.Burada,kılıçucuyla,oktemreniylesöyleşilir.Malınıyağmalatanın,kanınıaramayanınyamandır

hali...Buncayılbarışıkolladık.Yanlış..."Uçlardabarışınuzamasıiyilikgetirmez"dedik,dinletemedik."Barışuzadımı,cenkçileralışıroturaklığa,kurulukalmışyaygibigevşer.İstesebilevuruşamazgereğince...Beyliği,göçenlerekaptırır,oturakolan,"denilmiştir.Barış,kötüdüşmanlarımızınyılgınlığınıdağıttı.Eskininşanlıgünlerigibi,yiğitleratsırtında,yalınkılıçolaydı,kâfiregecegündüzsalaydı,malınıcanınıalaydı,körpesinibağlayıpesirgetireydi,kocasınıkesipbitireydi,kimsürerdimalımızı,kimalırdıcanımızı...Hemendavransakgerek,karakuşgibivarıp,yumulupinipçarpıpparalayıpbitirsek,öcümüzübugeceçekipalsakgerek...HakdeğilmibusözböyleceHasanNakip?

DaskalosDerviş,bunubaskınyapargibi,apansızsormuştu.BaşkaşeylerdüşünenAhinakibiHasanEfendi,biranduraladı,sonradargındargınkarşılıkverdi:

—Değilkinekadar...Düşmanbizigözünekestirdiyse,hazırlığıtamamladıdemektir...Düşmanınseçtiğigün,gözükapalıdövüşegireninburdahalinic'olur?

—Hiçbirşeyolabilemez.Gazilerimizde,Ahilerimizdevedetümsavaşçıyiğitlerimizdeimangücüvardırvedebaskınbasanındır.Savaşçıtakımınınsürgitsavaştankalmasıkanundeğil..."Kâfirlearalıksızuğraşacaksın"denilmiştirvede"Kâfiregözaçtırmayacaksın"denilmiştir.Yiğitlerincanlarıtükendiakınsızlıktan..."İşleyendemirışıldar,işlemeyenpaslanır"denilmiştir.

—TamamDaskalosDerviş,yiğidinçalışmasıdasavaştır.Yiğitkısmı"Çürümeyeyim"dersealınteriylegeçiminedebakacak,barışsırası,azbiraz...Aslında,bizbubarışınçokfaydasınıgördükvedehiçzararınıgörmedik.EnbaştaKaracahisar’ınünlüpazarıçekiliptoprağımızagelmekteağırdan...Bilenebüyükdevlettir.İkinciysetekfurlarınkudurganlığından,RummilletiErtuğrulBeyimizHazretiÖmeradaletinesığınmakta...Papazları,poplarıyla...Dünyanınkazancısaltçapuldoyumudeğildir.Akına,baskınageldimi,odagözübağlıolmaz,akılister,hesapister.Düşmanbilinmeyince,kimesalacaksın?"Uç"dediğin,herbirşeyleolur,Töresizolmaz.Burayabiriken,heraklına

geldiğinde,baskına,pusuyakalkarsanereyevarırbununsonu?

—Barışıbizmibozduk?Hayır!"Bozalım"mıdemekteyiz?Hayır!Devgibiyiğidimiziyediler,malımızısürdüler.Suçbizdengitmiştir,Tanrı,haklıdanyanadırvedebirgünöndendavranmakgerektir.Gayetgerektir.Düşmanınaranmasıkaldımı?Bizivuranok,Karacahisaroku...İz,Karacahisartoprağınagirmiş...Martalos'laneyisezinlemeyeçabalamaktayızbakalım?Yiğitlerinkursaklarıeti,yağı,unuttuçoktan...Yoksullukyakamızayapıştı,biziyereçaldı.Çevredenedenilmektedir.HasanNakip,kulağınıkesardınaat,dinlebakalım!"ErtuğrulBey'inmilletigibikılıksız"lafını,atasözüettikomşularımız,bizigönüleğlentisiyaptı.Karılarnedemekteymiş,tekfurhisarlarındaheriflerine..."Şuüstümebaşımabak!Türkmenkarılarınadöndüm,senhiçutanmazmısın?"demekteymiş!..Bebelerbüyümezoldu,açlıktan...Delikanlılarkılıçtaşımagücünüyitirdi.Gelinleryüklerinidüşürüroldu,imrentiden...Kırılmaktayızdurduğumuzyerde,külufakolmaktayız!GünahtırvedeKeşişDağı

gibivebalivardır.Yeterolmuştur,güngündenbeterolmuşturvedebıçakgelipkemiğedayanmıştır.Vurulsun"Akındır"davulları,gayretkemerleriyediyerdenperkitilipkolanlarsıkılsın!Bileylikılıçlartakınılsın!Oklarısadaklaradoldurupkirişleriyenilesinyiğitler!Bundangeribarışçürüklüktür,vede,yadevletbaşa,yakuzgunleşedir.Bayraklaraçıla,yiğitleryürüye,Karacahisartoprağınadeprem,tekfuruhayınAksantoz'unyüreğineölümkorkusudüşe...Uğraştaakında,yiğitlerimizin,eskisigibi,suyunseline,ataşınalafına,denizinboğucuyelinebenzediğibiline...Eskininçapulgünlerindekiordupazarlarıkurula...Heristenenbuluna...Birkâfircariyesibeşakçeyesatıla,hiçalançıkmaya...İştegüngörmüşulularımız,iştedeneylerdenyüzakıylageçmişişerleri!Tenhayaçekilipsöyleşsinler,akınaFatihadesinler!Girdisiçıktısıdüzenlensin!Şunudaakıllarındatutsunlarkibugün,başkagünlerehiçbenzemez.KonyaSultanı'nıntahtıboşsayılırvedebirzorlusahipgözlemektedir.ÜlkedekibütünGaziBeyliklergözlerinibutahtadikmişlerdir.Karamanoğlu'nunisezaptolması

geçmiştir.CimriişivedeKaraman’ınKonya'yagidipsultantahtınaoturduğuaklagetirilmeli...Malınıcanınıkoruyamayanınbuiştehesabakatılmayacağı,sırayasokulmayacağıbilinmeli...OsmanBeyvekildir.Meseleçetindir.ErtuğrulBeyimizinmarazınakrizolup,Allah'aşükür,aklıbaşındadır.Gerekirseonabaşvurulmalı!Yokhayır!Bukezsavaşsavsaklanırsa,yiğitlerönlenmektengeçti.Yaşlılarımızbunuböylebilsin,boşyeresözüuzatmasın!Bizimdiyeceğimiz,iştebudurvedebukadardır!ÖylemiBacıbey?

Bacıbeyhınçladinliyordu.Yeritopukladı:—DoğrusunDaskaloskardaş!.."Olmaz"

denildimi,bacılartakamı,atbinmeyeyeminiçti.Erkekolangelir.Gelmeyenesözümyok!

Başta,abdallarolmaküzeresavaşçıdervişler,gazilerdenbirazı,Ahiyiğitlerdenbilebirkaçaklıermez,vargüçleriylebağırdılar:

—NurolBacıbey!Ömrünebereket!—Erkeğinseçildiğigün,bugündesene...SöğütAhilerininnakibiHasanEfendi

durumunkötüyegittiğini,önemlibirkalabalığıbugeceakındanvazgeçirmeninzorolacağını

anlamıştı.OsmanBey'eAkçakoca'nınnerdeolduğunuyavaşçasordu.Akçakocabelkibukızgınlığıyatıştırır,savaşçılarasözgeçirebilirdi.

—Babamınyanında...Babamkötüçok...—Çağırsak...Gelsegitse...Daskalos'unkeyiflisesikonuşmayıkesti:—VarmıbirsözünNakipAğa?Varsaiyi

düşündesöyle,çünkübuişinsonunda,yararsavaşçılarınçoğunuyitirmekbilevar.Akınolmayınca,n'apsınlarburalardaboşdurup?

—Orasınıbilmemama,bugecehepistesek,Fatihadenebilemez!Düşünelimyarınakadareniniboyunu...

—NedenFatihadenebilemezmişbakalım?..—Oymakbeylerinin,çavuşlarınınhani

gerisi?UlaklarsalıpSamsaÇavuş'unKayıoymağıçağırılmayınca,Bayat,Bayındır,Salur,Karakeçioymaklarınınsözsahiplerigelipbirikmeyince...TurgulAlpvedeAbdurrahmanÇelebioymakları...

—Olmayıversin...Buradakilerelverir.Çünküçoğunlukburadadır.

—Yaakınakatılmakdileyenvarsaiçlerinde?—Bukezkatılmayıversinler.Çünkü

baskındırbu,gecikebilemez!Allah'ımaşükür,bundanböyle,akınsızgünümüzyokdemektir.Bugidişle,savaşçılar...-"Akınadoysagerek"diyecekti;keskinbirkadınçığlığı,beymahallesindenaşağı,geceyiyırtarakinmeyebaşlayınca,Daskalosirkilipkulakverdi.

Karıbağırtılarıartıyor,geceyiçatırçatırsallıyordu.OrhanBey,elinidizinevurarakKerim'inkulağınafısıldadı:

—Gittifukaradedem!Kanlısıda,Bacıbeyanadır.

—Ananmı?Kerimçokşaştı.Benimanam?Bacıbey?

—Bacıbeyevet...Toplanmadavuluyerine,"Baskınvar"davuluvurunca,hopladıErtuğruldedem..."Heyvah...DüşmanbastıOrhan'ım...Kılıcımıver!Dorukısrağımıçeksinler!.."diyerekdebelenmeyebaşladı.Aklısırakalkacakdasıvanıpuğraşacak!Katıldıkaldıçamgövdesigibi...Dilidişikitlendi.

Bağırtılaryaklaştıkça,söylenensözleranlaşılıyordu.

—Yukardagökyarıldıııı...Aşağıdayeryıkıldı...ÖldüErtuğrulbabamız,öldüûü...

Kocameydantaşkesilmişti.HerkesErtuğrul'un,bumarazıaltedipkalkamayacağınıbiliyor,geceyatarken,ölümbağırışıyla,uyanmayıbekliyordu.Öyleyken,hiçumulmazbirbelayauğramışlargibi,yedidiyardansürünüpgelmişbukarmakarışıksavaşçımilleti,kanhısımıKayılarkadar,vurulmuştucanevinden...

HerkestenönceBacıbeyboşandı,dizlerinidöverekyereçöktü,davulgibisesiylebağırmayabaşladı:

—Kabasarıklarıyereçalınadamlar!Yakalarıçekipyırtın!Övündüğümakarslangitti!Acıtırnaklarıyüzünüzeçalınkarılar,alyanaklarıyolun,düşmanlarımakorkusalangitti!Uçtakızlargülmesinkaskas,gelinlerkınayakmasın!Ölümaldı,yergizledi.Yalandünyakimekaldı!Gelimligidimlidünyavay!..Sonucuölümlüdünya!..

BacıbeyDemircanoğluna,gâvurkızındanküsolduğuiçin,ağıztadıylaağıtyakamamış,acısıyüreğindedüğümlükalmıştı.Ertuğrul'uda,hemsever,hemsayardı.Canevindençekipçıkardığıağıt,ötekibacılarıdahemen

kavramıştı.DövünerekağlayanBacıbey’inardısıra,sözleri,birbirlerindenalıpbirbirlerinevererekdövünmeyegiriştiler:

—VayKayı'nınulusu!..Vayulusunumudu,yiğitErtuğrul!

—Vayaklıderinlereerenimiz...Vaybelamızakanatgerenimiz!

—Vaykılıcınıgöklereasan...Günortasıdüşmanbasan...Basıpdağıtan...

Hepbirağızdanuludular:—Karşıyatankaradağısorarisenyaylandı

bey,yaylanhani?—Yaylanhani!Gümgümakanerkeksular,

suyundubey,suyunhani?—Suyunhani?—VayKaraOsmanBeyimizin,AkGündüz

Alp'in,yiğitSavcıGazi'ninyiğitbabası...—Vaydünyayıkaragördüm,akansuyu

akmazgördüm...Vayvaysöndüocaklarım,çakmaklarıyakmaz

gördüm!—Kalmışyiğitarkası...Açmiskin

doyurucu...Türkmen'indireği!..Gazilergazisibeyimvay!

Alplarbaşbuğu,erenlerserdarı,bacılaratası,Sakarsuyundalgıcı.Yeşildağınkaplanı,akatlarınbinicisi,vayErtuğrulBeyimvay!..

Bukezkadınlara,savaşçılardakoşulduklarındanSöğüttemelindensarsıldı:

—Tavlatavlayağızatlar,sorarisenatındıbey,atınhani?

—Atınhani?—Uğraşlardadüşmanyenmekbahtındıbey,

bahtınhani?—Bahtınhani?ErtuğrulBey'inçocuklukarkadaşı,Ahi

yoldaşı,savaşlardaeşi,kardeştenilerikankardeşiAkçakocaağırağırgelmiş,ortayerdedurmuştu.Yaşısekseniaşkınolduğuhaldekocaçınargövdesigibidik,aksakalıgöbeğeindiğihaldeölümsüzHızırpeygambergibiçevikti.Ellerigöğsünde,ağıtınsolukyerinibekledi.İniltilertepeleredoğruuzaklaşırkenelinikaldırdı:

—Ağlamaklanesneolmaz.Ölen,ağıtlagerigelmez.Eryaşadı,yiğitöldü,nemutlu!Aklıererekten,dilidönerektengitti,nemutlu!Helâllikistedihepinizden...-Birazbekledi,

meydandakileranlamadıklarından,sessizlikuzayıncaçıkışırgibibağırdı-:Verdinizmi?

Meydanbirandagökgibigürledi:—Helâlolsun!—Vasiyetivardır.Osmankalkmaya

davranıncaeliyleişaretetti.Herkesyerliyerindedursun.Ertuğrulkardeşiminişibundanböyleimamla,birdeTanrı'yladır.Uğradığımızsaldırıyakızdı,buncayıldırsürdürmeyeçabaladığıbarışınbozulmasınayandı."Düşmanınistediğinekoşulmakakılişideğil!"dedi.Durumukorkulugördü."Ölümümduyulmadan,kendinizeyararlıydıseçinki,başsızkalmasınülkeniz!"buyurdu.Yiğidiz,ünlüsavaşçıyızama,çoklukdeğiliz!Ülkemizküçüktür,yenilirsekgerileyiptoparlanmayayetmez.Usluyasaldırandüşman,akılsızdemektirvedeakılsızdüşmankıyıcıolur."ErtuğrulBeyöldü"haberikulağınavarmadan,yenibeyimizinadınıduyupaklısıçramalı...Bayhâlseçimgerektirvedeseçimşimdigerektir.

AkçakocasözüalalıberiDündarAlpkendiayağıylagelipçözülmeztuzağatutulduğunu

anlamış,kıvranmayabaşlamıştı.Şimdiyapılacakseçimde,yüzdeyüzOsmankazanacaktı.Akçakoca'yakarşı,Daskalosrezilindendeumutyoktu.Şeytanıiplemeyenherif,hernedense,başındanberibuAkçakoca'danyılıyordu.Beyseçimiiçin,başkaoyunlartasarlamış,Ertuğurul'unapansızölmeyeceğine,birazdahayaşayacağına,kendiniinandırmıştı.Sebebicimrilikti,hazırparayı,İstanbul'dangetiripharcamayaelininbirtürlüvaramamasındandı.Bumeselede,Daskalosnamerdinidinlemediğineyanarakdavrandı,pepemeliğinebakmadansözüaldı:

—BeyseçimizoriştirAkçakoca,şakayagelmezvedeaceleyehiçgelmez.Oymaklartoplanmalı!..NerdeAbdurrahmanGazi?HaniAlkutAlp?HaniSamsa'nınKayıbölüğü?HaniBayat,Salur,Karakeçili,Bayındır?Yarınıbulalım,ölülerimizigömelim...

BirazöncekonuşulanlardanhaberiolmayanAkçakoca,işinbukadarkolayertelenmesinesevinmişti.Osman'a"Nedersin"anlamınabakarkenSöğütAhilerininnakibi,dokumacılarkâhyasıHasanEfendiatıldı:

—Demincek,bugününişiniyarınabırakıcılardandeğildinGüntekin'inoğlu!Hiçbirölüdışardakalmamıştır.Zamankorkuludur.Korkuluzamanda,ölüdenönce,dirileridüşüneceksin!İlkHalifemizEbubekir'ipeygambergömülmedenseçtiler.

—Gazilertamamolmayınca...Oymaklarbirikmeyince...

—Bununkarşılığısendengeldi."Buradaçoğunlukvar"dedin.Kiminbeyseçileceğibellidir,yoklarımızbuseçime"Olmaz"demesegerek...

—Kimmiş?Bunasılbirsözkiyaraşıksız...Beykısmıseçilmedenbelliolamıbilir?

Osmantakımı,genekocamanbir"Ooo"bağırtısıkopardı.

Soğukkanlılık,bukezHasanEfendi'yegeçmişti.Gülümsedi:

—SakınbaşkagönüllüsümüvarDündarAlp,bilmediğimizbirbaşkayiğit?

—Olamazmı?Birkişimidirbuucunyiğiti?—Kendinisaymaktaysan,evetbirdir.—Neden?Yaşsayaş...Kansakan...—Şundanolmazki,senaltınlarını,birde

körpeRumcariyeleriniardındakoyupatlanıpakına,savaşayumulamazsın!Yumulsandahiçdeğeriyoktur!

—Beydenbeyeayrıntılarolur,dokumacılarkâhyası,pekbilmezsinorasını...Beyvardır,atsırtındaseğirtir,birşeyhasıledemez,beyvardır,konağındaotururkenordularbozar.

—Tamam!Bizdemincekakınişinde,bunuböylededikama,sen"illeatabinipsürmeli"diyedirettin!Birsözün,öbürünütutmadıbugeceseninarkadaş!Boşlafdinleyeceksıramızdeğildirbizim!Öncekidediklerindoğru...Korkunçludurumdayız.Düşmanbizibaşsızbastırdımı,bittiksay!Çolukçocuk,yaşlıyatalakhepezilir!Kızlar,kanlarboyunlarızincirliesirgider.Senn'aparsınbilmemama,bizbirekadarkırılırız.

—Sizinvuruştuğunuzsıra,bizevdemioturduk,HasanNakip?Sözünütartaraktansöyle...

—Evdeoturmadınsada,tutumunuçbeyliğineyarartutumsayılmaz,DündarAlp!..Cimrisinepeyce...Malatutkunsungereğindenartık...Beylikdavasında,GündüzAlp'leSavcı

Gazinederlerbilmemama,seninhesaptaolmadığınıiyibilirim.

DündarAlpcanhavliyleatıldı:—Tamam!Cengiz-Selçuktöresidirmülkün

kardeşlereüleştirilmesi!Bakalımnedemekteyeğenlerim?

Akçakocasözekarıştı:—GündüzAlp'leSavcıGazibenivekil

ettiler,"Beyimiz,KaraOsmankardaşımızdır"dediler.Cengiz-Selçuktöresinegeldimi,hiçyakıştıramadımDündarAlp...Çünkübura,babadanmiraskalmadıErtuğrulBey'e...Gazilerinkılıcıyladaaçılmadı.Selçukucudur.Hizmetekarşılıkverilmiştir.Çevresinebaktı.Enyiğidimiz,enakıllımızErtuğrulBeydeğilmiydiihvanlar?

Meydandakilertoptan"Hayhay"dediler.—Altıyıldır,kimivekildiktibaşımıza?—KaraOsmanBey'i...—YaOsmanBeybizinasılgezdirdi,o

zamanbuzamandır?Bastırdımı,ezdirdimi?Utandırıpyerebaktırdımı,yokyoksulbıraktımı?

—Bırakmadı!

—Hâşaaa!—Yiğitliksaltbilekledeğil...Yürekister,akıl

ister.Bizuyurken,uyumadıbekledi,OsmanBey...Yoksullukgeldiçattı,kimilerigibi,cimriliğevurmadı.Çıplağımızıgiydirmeye,açımızıdoyurmayaçalıştıgücüyetsedeyetmesede...Çorbasıkaynarsabahları,akşamlarıpilavıpişer,bugününHazretiYusufkıtlığında...Canımızıcanı,ırzımızıırzısaydı.Onüçyaşındanbuyanasavaşlardagördünüz,ölümtırpanınınvınladığıyerdebaşınıeğdimi?Düşmanıhepimizinönüncekovup,gerilerkenhepimizinardıncagelmedimi?BizeOsmanBey'denuygunukim?

—Yoktur.—Hiçyoktur...—Yokturyok...—Yollumudurbeyliği?—Hayhay...—Yollukinekadar...—İkisözümdahavarbilmeyenevedebilip

unutana!BurdaCengizyasasıyürümez.Çünküsoylularkurultayıyokturbizimtöremizde...Gazibirliğidirbu...Soylulukağırbasabilemez,kendi

başına...Kişinindeğerinebakılır.Danışmamız,danışmaktahayırolduğundadır.Birde,Konya'ya"UçBeyliğifermanışuandayazılsın!"diyekâğıtsalınacağındandır.Uzatmayalım!OsmanBeyinmutluolabeyliği!

—Olaaaa!—Akolayüzü...—İşittik,sevindik.Uygunubudur!—Fatihagelsin!—Fatihaa!BüyükcamininhocasıYahşiİmam,ellerini

açıpFatiha'yısugibiokudu.MeydanıkaplayanâmininiltisiarasındaDündartakımındanbirafyontutkunu,n'olduğunubilmeyipsözederimsandı,"Fatiha'dansonralafatmak,nasılbirtöresizlik?"bağırtılarıylameydandansürülüpçıkarıldı.

ÖnceAhilernakibiHasanEfendi,"Kutluolsun"diyeOsmanBey'ikucaklayıpalnındanöptü.

SekideoturanlarınhepsiyaşçabüyükolduklarındanOsmanBeyellerinedavranıyordu.DaskalosDerviş'inkutlamasındansonra,DündarAlpbirazgecikince,Akçakocaseslendi:

—NerdesinDündarAlp?Hadindi!—Kutluolsun,Akçakoca,kutluolsunya...—Ya'sıneymişGüntekin'inoğlu?—Şuki,yenibeyimizi,geceninbirzamanı,

yârenbeyiseçmedik!Kutlamayıkısakeselimde,öçalmaişinebakalım!

OsmanBeyyarıncenazelerkaldırıldıktansonraötekioymakbaşkanlarıylabirlikte,meseleninincelenipkararabağlanacağınısöylerken,NakipHasanEfendi,KerimÇelebi'yi,yanınaçağırdı,kulağınafısıldadı:

—Kedigöz'bul!Ulakgidecektir.Kapatsıneğerihayvana,beklesinbeni...

Söğüt,neuykudaydı,neuyanık...Aradabirkarıiniltileriylederinderiniçiniçekiyor,aradabirulumayabenzerbağırtılarlahıçkırıyordu.

OsmanBey,babasınınyattığıyeryatağınınyanına,Akçakoca'nınkarşısında,dizçökmüştü.

Yahşiİmamölününayakucunda,gerçekacılarınyumuşaksesiylefısıldargibiKuranokuyordu.

Mumlarınoynakışığında,akçarşafınaltındaErtuğrulBey'inboyusankibirmisliuzamış,gövdeside,tersineşaşılacakkadarincelmişti.

OsmanBey,Akçakoca'nındayanıklılığınaşaştı.ErtuğrulBey'inyetmişyıllıkdostuydu.Kardeşliktençokileriolanbudostluğungücüneimrendi.Hiçmiçatışmamışlar,hiçmibirbirlerinikıskanmamışlar,bukadarsağlamgüvendeyanılabileceklerinihiçmiakıllarındangeçirmemişler,bukadaruyuşmayıyadırgayıpbukadaryakınolmaktanhiçmiusanmamışlardı.

AkşamyemeğiyememiştiAkçakocaemmisi,birkaçyudumayraniçmeyedezorlarazıolmuştu.Uzunyaşamakyiğitlikti,buyiğitlik,gitgideyalnızkalmaktan,bunayiğitçedayanmaktangelsegerekti.

ErtuğrulBey'intersine,çoksertadamdıKocaEmmi!Nasılbağdaşabildiklerineakılerdirmek,gerçektenzordu."Birbirlerinitamamladıklarındanolmalı...Neden,AkçaEmmi,babama'kısadan'Gazi'derdide,rahmetlibunahep'Akça'derdi?Karagündostuolduğunuyüzkeredenediğinden,besbelli!"

Söğüt'ünilkbahargecelerinde,çoğuzaman,rüzgâriniltisieksikolmazdı.Bugece,yaprakoynamıyordu.

Çokuzaktanbirnalsesiduyuldu.Yaklaştı.

Avluyagirdi."Birulak,birkonuk,birolay..."Akçakocadahemenfarketmişti.Yahşiİmam

okuyordu.SavaşçıkulağıyladanışmankulağıarasındakifarkıdüşünürkenOrhanBey,ayaklarınınucunabasarakgirdi,omzunaeğildi:

—KamaganDerviş!—Başsağlığınamı?—Yok!Halvetliksözüvar.Hemenkalktı."Nedir?"anlamınabakan

Akçakoca'ya"Sonraderim!"diyefısıldadı.KamaganDerviş,gizlidekonuşurken

başkasınınbulunmasınıistemiyordu.Türkmenköylüsükılığınagirmiş,yüzünü

karabirpusuylasarmıştı.OsmanBey'idizvurupselamladı:—YiğitErtuğrulBeyimizinsahanabenzer

canı,gerçekmutlulukevinegitti.BuyeribırakıpgidenlerinbirincisiErtuğrulBeyimizdeğildir!Dertlenme!Ölümgeldi!Yiğitgitti,cankalmadı,namkaldı.Nemutlu!

—OsmanBey,şarapmı,kımızmıistediğinisordu.

—Yiğitardındanşarapgerek...Şarabısusarakbeklediler.

KamaganDervişdizlerinidikmiş,kollarınıbunlaradolamıştı.Buoturuşuyla,suratı,yaşlılıktanburuşmuşiribirmaymunabenziyordu.Gözleri,dudakları,incecikparmakları,maymungibi,durmadankımıldamaktaydı.AslındamağarayıTebrizİlhanları'nınhabercisiolarakbekliyorduama,başındanberi,Türkmen'edeyakınlıkgösteriyordu.

Orhan'ındoldurduğuşaraptasınıkaldırdı,birşeylermırıldandı,ocaktakiateşebirazşarapserpti:

—Otuzdişliateşanam!Karanlıkgecelerdekörpegelinlergibikızılsaçlarınısavurarakoynayanateşanam!Gelenlerinbaşında,gidenlerinardındaparlayananamateş!Karayanaklıakkoçsanakurbanolsun!Karaçeliğindövülmeyebaşladığındanbuyana,senateşanamız,açlarıdoyurdun,üşüyenlerimiziısıttın!Bizisıcaklığınlabesle!Gözetbizi!Çoğalalım!Gözet,köklerimizişeyta.sökmesin!Uruy!

—Uruy!KamaganDerviş,tasıbıraktı,ikidizüstüne

geldi;gözleriniateşedikerekfalabakargibi,

konuşmayabaşladı:—Bugünöğledensonra,Bozkır'da"baskın

var"davullarıvuruldu.Duydumkisavaşatlarınçalınmış,Bacıbey'inDemircanAğaöldürülmüş.ÖldürenokKaracahisarlınınmış...CenevizliKeşişBenitodüngeceyoktu.Sabaherken,yabancıikiatlıylageldi.BunlaraMoğolsavaşçısıgiyimlerigiydirdi.KendisideKaraKılavuzasoyundu.Atlarıyedekleyipbatağagirdiler.

—Demircanişiylebirilintisiolabilirmi?—Karacahisarokuyladoldurduyabanların

sadaklarını,BenitoKeşiş...—Yokcanım!Kiminnesibunlar?

Germiyanlımı?İnegöllümü?—BuralıdeğilOnbeşgünönce,birkezdaha

geldilerdiKeşişBenito'ya...—Nedenhabervermedinozaman?—Kimlikleriniöğrenmeyince...Nerden

gelmişler,neyegelmişler,bilmeyince...—Öğrendinmişimdi?—Hayhay!..BiriKıbrıs'ınSen-Jan

tarikatından...Şövalye...adıNotüsGladyüs..."Kraloğluyum"dermişkendine...Öteki,Sen-

JanlarınyanınaaylıklıaskergirmişTürkopol...AdıUranha...Yüzbaşı!..

—Neyegelmişler?Bizdenalıpveremedikleri?

—Sürgünetmiştarikat...Soygunlaryapıpdinkardeşlerinisoyduklarıiçin...Şarapsarhoşluğuylakavgalarçıkarıpkandöktükleriiçin...Hıristiyankadınlarınasaldırıpzorlaırzageçtikleriiçin...

KamaganDerviş,bunlarçokönemsizşeylergibi,aşırıbiralçakyürekliliklesöyleyivermişti.

OsmanBeyyarıdeligörünenbusıskaMoğol'unİnönü'ndekimağarasındanKıbrıs'ahabersalıpneidüğübelirsizikiserserininkimliğinionbeşgüniçinde,bukadargirdisiçıktısıylaöğrenmesini,hiçbirutançduymadan,kıskandı.Batakları,köprüleri,yıkılmışazgınırmaklarıatlayıpherboğazda,herdereçukurundapusukurmuşeşkıyalarıaşarakdilediğinienkısazamandaöğrenmesiORTAK'ınkorkunçgücündengeliyordu.PekinHakanıKubilây'laTebrizİlhanıHülâgû'nunkurduğu,birçokhükümdarın,ünlüprensin,soyluların,ArapşeyhleriyleAcemhanlarının,

MüslümanTürkbeylerinindeparakoyarakkatıldığı,heryerdekısacaORTAKdiyeanılanticaretkumpanyası,bütünEndonezya'danCermanya'ya,Seylân'danAfrika'nıngöbeğine,KanaryaadalarındanMoskovaprensliğine,Basra'dangecelerialtıayuzunluğundaBuzluDünya'yakadar,yeryüzünüörümcekağıgibisarmıştı.Bütünkervanyolları,Moğolbarışıiçinde,devletinhimayesi,hattâteminatıaltındaydı.Okadarkigüveninsağlanamamasıyüzünden,tüccarınyoldauğradığızarar,hazinecekarşılanıyordu.ORTAKgerektiğinde,büyükkervanlarkurupgezdirmek,maltoplayıpdepolamakiçinfaizleborçverecekmilyonlarcaaltınlıkayrıbirhazinemeydanagetirmişti:Dünyanınhertarafındakiönemlimerkezlerde,limanlarda,yolkavşaklarındamemurları,denetmenleri,ulakörgütleri,denizlerdekendimalıolanyüzlercegemisi,yollarda,aralıksızgidipgelenbinlercedevelik,binlercekatırlık,binlercearabalıkkervanlarıvardı.ORTAK,devletlerüstüyasalarlayürütülüyor,buyasalaragöre,anlaşmalarbağlanıpsavaşlaraçılıyordu.Sonzamanlarda,valilerin,komutanların,çeşitli

topluluklarınmerkezleridinlemezolmalarıyüzünden,yollarıngüvenliğibozulalıberi,gücübirazgevşemiş;soygunlar,elkoymalarbaşlamıştı.Böylece,kârazaldığındançekişmelerartıyor,çekişmelerarttıkçakârazalıpkarşılıklıhilekârlıkçoğalıyordu.Evet,ORTAKeskigücünü,gitgideyitirmekleydiama,şuKamaganDervişderbederine,değmebeyin,değmepaşanın,küçüklübüyüklübirtakımdevletlerinimreneceğibirhaberalmagücü,genedesağlayabilmekteydi.

OsmanBey,bunlarıaklındangeçirdiğiiçinbirazdalgınsordu;

—NerdentanıyorlarmışbuyabanlarKaraKeşiş'i?

—Tarikatbaşkanındanmektupgetirdiler.ÇoksevindiBenitoKeşiş:"Sizibanatamzamanındagönderdi,göklerdekiRabİsaEfendimiz!"dedi.Niyetleriniaçtı.

—Bildiğimizniyetlerinimi?—Bildiğimiz!"Buranınköylüsü,baron

maron,soylumoylutanımaz"sözüneçokşaştışövalye!"Dilediğiniişler,bunamussuzBizansköylüsü,tekfurdandavacıolur,haklıbileçıkar,"

sözünehiçinanmadı!KaraKeşiş,"Kiliseninbiletoprağıyoktur,saykiOrtodokskilisesiİmparator'unaylıklımemurudur,"demesiyleherifinaklısıçradı,"Olmazöyleşey!MüslümankâfirimidirbuOrtodokslar!"dedi."Müslümankâfirindenkatbekatkötüdür,katbekatdinsizimansızdır,"dediBenitoKeşiş!"Dahakötüsü,buBizans'ta,ticaret,zanaat,madenler,limanlar,tersanelerdedevletintekelindedir,"dedi."Dahası,imparatorparasızkalırsa,zenginlerinmalınıçekeralır,'Olmaz'diyenintatlıcanıdaüstegider,"dedi."Bereketversin,busıralargüçtendüşmüştür,buralarda,hükmüyürümemektedir.Bundanyararlanıptekfurlardankimilerininaklını,bizdekibaronlukdüzenineyatırdıkepeyce,"dedi,"BaştaİnegölTekfuruAyaNikolas,ardında,KaracahisartekfurununkardeşiFilatyosbuişesıvandılarsayılır,"dedi."AhişimizişuErtuğrulTürkmenbozmasa!"dedi.KaçakköylüleriErtuğrulBey'ingeriverdiğindenyandıyakıldı.Dönmezköyişinianlattı.Şövalyehelebunaçokkızdı:"Yirmibeş,otuzyüreklisavaşçıuydurupbirgecebasıpbitiremedilermi,yazıklarolsun!"diyerekelini

şapşapdizinevurdu."NeyegüvenirTürkmenkâfiri?Savaşçısıçokmudur?"dedi.KaraKeşişnedeseiyi,"Türkmen'dir.Türkmenkısmıakılsızlığınagüvenir!"dedi."Filatyos'unağabeysiKaracahisarTekfuruAksantos'asözgeçiremedik!"dedi,"ToprağıErtuğrul’unardındadır,saldırıyakatılmazsahiçbirşeyeldeedilemez!"dedi.

OsmanBey,kaşlarınıçatarakKamaganDerviş'ebirazdargınsordu:

—Sonunda,biziAksantos'labozuşturmakiçin,atlarımızısürüpDemircan'ıoklamakararımıverdiler?

—Bunakararverselerkoşupbildirmezmiydim,OsmanBey!"Siziyarınİnegöltekfurunagötürsemgerek!"dediBenitoKeşiş!..Belayısavuşturduksandım.Bugünonlardanduyuncabaşımıtaşlaraçaldımama,faydasız!Kaçkezdedimsanabeyim!"Kötülüğüdokunurbize...Gelbitirelimbukarayılanı..."

OsmanBeygülümsedi.BenitoKeşiş'ibitirmeyiertelemesi,ucunişyaptığıİstanbulVenediklisinigücendirmekistemediğindendi.Bunudüşündüğünden,birdeöğreneceğini

öğrenmişolduğundandalgınlaşmıştı.Kamaganfarkedipsusunca,hiçdeönemlisaymıyormuşda,gelişigüzelmeraketmişgibisordu:

—Tebriz'denbirhaber,dostumKamagan,Argunİlhan'ınhastalığınasıl?

KamaganDerviş,İlhanlık'tanhabersoranlara,şakadansağırlığavururdu.Geneelinikulağınınardınaattı.Söylenenihiçanlamamışgibikarşılıkverdi:

—Falmı?Hayhay!Salsınlaryarınbirkarakoyun...Açalımbireğekemiğifalı...Görelimgeleceğimizden,güleçbahtım...

—Olur!Şarabıbitirsen!Yumurtakırsınlar,sucukdoğrasınlar!

—Anlamadım!OsmanBeykalktı,yeredizvurarakselam

verenKamaganDerviş'edostçagülümsedi,İlhanlığagösterdiğibağlılıkcanınısıkacakyerde,hoşunagidiyordu.Birmumalıpyattığıodayageçti,dolabınkilidiniaçtı.Fakirhazinesindedörttanekesevardı.Biriyumrukkadar,biribununyarısı...Ötekilerdebirertutam...Ortaboykeseyialdı,birandüşündü,kederliyüzündenkurnazbirgülümsemegeçti,

küçüklerdenbiriyledeğiştirdi.BöyleceKamaganDerviş'inyalancı

sağırlığınıcezalandırmışoluyordu.

3

İncebiresintibulutlarıufalamış,bahargüneşiapansızkızdırmayabaşlamıştı.

Kerim,güneştenyandığı,susuzluktandakıvrandığıhalde,on,onbeşadımilerdekipınaragidipbuzgibisudaniçmeyi,birtürlügözealamıyordu.

ErtuğrulBey,pınarınyanındakikocaçınarıngölgesinegömülmeyivasiyetetmişti.

BurasıBilecikyoluüstünde,bağlıkbahçelikbirtepeydi.ErtuğrulBeyyatağadüşmedenönce,yanınaçoğunluklaAkçakoca'yı,torunuOrhanBey'i,bunlarıbulamazsa,SaltukAlp'i,yadaKaraMürsel'ialıpyavaşyavaşyokuşuçıkar,çınarıngölgesineotururdu.OrhanBey'indediğinebakarsankonuşmazmışçokluk...Pınarınsesinidinler,dalarmışBileciktepelerine...KocabirErtuğrulGazideolsan,eldenayaktandüştünmü,uzaklarıözlersinbesbelli...Gitmeyicanınınçekip

gidemediğinden...Kısası,eldenayaktandüşmek,gözününferiniyitirmekkötü...Nedenistemedibakalım,Söğüt'ünmezarlığınıErtuğrulBeyimiz?Gözyalımıyokturçünkü...

OsmanBey,ölümlerinindenkdüşmesihatırına,fukaraDemircanAğa’sınıdaburayagömdürmüştü.

Pınarınçevresiyleçınarıngölgesinidirilerekapatmasındiye,mezarlar,birazgerideydi."İnsanoğlundayaşamanın,ölmeninayrıntısıyok...CanlıykenDemircanAğa’nın,ikiadımgerisindegiderdiErtuğrulBeyimizin,ölüncede,nahikiadımgerisindegömüldü!"

Herkesçekilmiş,mezarlarınbaşındaYahşiİmamyalnızkalmıştı,"ikiyanındaikitesti...Dönüpsağınaüfürmekte,dönüpsoluna...Testilerinsularınımezarlarınüstünedöktümü,tamam!Gidengider,kalankalır!"

OsmanBeybabasınınmezarındanbeşaltıadımgeride,ellerinigöbeğinebağlamışyerebakarakduruyordu.

Kılığınındeğiştiğinifarkederekbirazşaşırdı.Hergünkügiyimleri,yamalıdeğildiama,eskiydiepeyce...Nedense,süslügiyinmişti

bugün...OrhanBey'indediğinebakılırsa,bunların

çoğu,kardeşleriGündüzAlp'ten,SavcıBey'deniğretialınıpişbitincegeriverilirmiş..."Peki,OsmanBeyimizincenazegünüsüslügiyinmesinedenkiola?..Varmıştırbirsebebi?Aklımızmıerer?"Birzamanbulmayaçalıştı."Tamam!YeniBey'dir.Birazdanderneğebirikilecektir.Kılığıdüzgünolanınsözügüçlüolur!"

Kerim,cansıkıntısıylainledi,kurumuşdudaklarınıyalayarakumutsuzluklaçevresinebaktı.

Burasıbirdendeğişmiş,eskinindinlendirici,keyifligörüntüsünüyitirivermişti.Oysataşısonradikilecek,kapağısonraörtülecektiErtuğrulBey'in...OrhanBey,babasınınDemircan'ataşdiktireceğinisöylemişti."Eskişehir'intaşyontucuErmeniustaları,bakalım,nasılyontarbutaşları...Bakalım,kaçayontar!"İkitoprakyığınınınburayınedenbukadardeğiştirdiğineşaştıbirzaman,"Altındaölüyattığınıbildiğimizdenmiola?"dedi.

İlktoprağı,ağasınınölüsüüstünekendisiatmış,sonraküreğiToroskapmıştı.Arkadan

herkeszorlamErtuğrulBey'inmezarınıdaçabukörtmekiçin.OsmanBey'lekardeşleri,OrhanBey'lekardeşleri,yeğenleridezorladılar."Nedeninsanoğlumezartoprağınıaceleörter?Ölümdenkorkarçünkü!Nedenkorkar?Korkuludurölüm!"Birazdüşünüpdaldı."Günlergeçeyelçevrile/Üstümetaşlardevrile/Tençürüyüptoprakola/Tozaeydostdeyideyi".Bunukimdenduyduğunuhatırlamayaçalıştı.Bulamadı."Adamsende...Kimsekim!"Gözlerinikıstı,somurttu:"Tençürüyetoprakola,dilekolay...Aralıktakiyamangeçidin'apalım?"Kitabınkavlincekaranlıkbastımı,bunlarınbaşınaelitopuzlusorumelekleridikilecek...Soruyuhiçduraklamadankarşıladın,negüzel!Azbirazpepeledinmi,tependefırtınagibidönentopuz,alnınınşakınaindibil!"ErtuğrulBey'inkimseyekötülükettiğiduyulmamıştı."Topuzuyemedenadatacağındanhiçkuşkumyokama,fukaraDemircanAğamınişikötü...AnamındediğinitutupgâvurkızınıMüslümanedeydi,hoplargeçermiydibugeçiditopuzsuzheyAllah!"Akçakoca,aklındangeçirdiklerinibilmişgibi,yüzünesertsert

bakıncahementoplandı.SakalısavaşlardaağartmışbuAkçakoca,ermişliğeayakbasmışdeğilsede,çizgisineadamakıllıyanaşmışsayılıyordu."Yerinaltından,göğünüstündenhaberivarki,bildiğimizkerametgücüyleolmasada,sezgiyoluyladırdüpedüzvedekorkuludur!"

Akçakocayürümüşvarmış,demindenberiellerigöbeğinebağlıyerebakarakduranOsmanBey'i,kolundantutupkuytuyaçekmişti."Nederkiola?Nediyecek,ölümAllah'ınemri...falanfilan..."

—ÖlümAllah'ınemri,OsmanBeyoğlum!Ölenkurtulur.Bizgelelimdünyanınbitmezişlerine...Rahmetlininvasiyetlerinisaydımdüngece...Aradaunuttuğumoldu:"Orhantorunumukollasıniyice"dedi,"OcağımızıOrhanyaksagerek,bizdensonrabenimgördüğüm,"dedi,"Dündar'dankorusunyurdu,Oğuz'u,illedekendisini,Osmanoğlum,"dedi,"AmanKonyagözdenuzaktutulmasınhiç"dedi,fukaragazikardeşim,busözle"Allah"dedigitti.Banasorarsan,vasiyetlerininbaşıKonya'yıkapmak...ArtıkSöğüt'esenhiçinme!Buradanbingit!Tamam,işteatlardageldi.Hoplasür,İtburnu'na

yetiş!—Bugünkalsa,Akçaemmi...Bugün...—Bugünevet!ŞeyhEdebâlihazretlerine

hemenyetişmemişhiçolmaz!—Toplantın'olacak?Dündartakımı,

uyumadı,sabahakadarAkçakocaemmi!Söğüt'teevdeneveçokgidişgelişoldubugece...KaplanÇavuşgözlemişpencereden...DündarAlp'inevindehiçsönmemişışıklar...

—Orasınıbanabırak!Şeyhlegörüşmedentoplantıdahiçbirişgörülemez!Hadidurma...-Çevresinebaktı-:OrhanBey'idealgit!EliniöptürŞeyh'in...

—BaşkabiriniyollasakAkçaemmi...SaltukAlpemmimgitse?

—Olmaz!Durumvardır,beylereedileceksözbaşkasınahiçdenilemez.Çünkü,buncakişininsorumubeyinboynundadır.Başkasıbaşarabilseyolasürermiyimseni?Benbinergiderim!

Rahmetlibabanlaçoktandırgörüşemedişeyhimiz...Birzamansağalıpkalkmayıumdu,arabaylatahtıravanlagiderimsandı.Umudukesilince,"Çağıralım"dedim,"Alçakgönüllüdür,

özrümüzübilir,kalkargelir,"dedi.Olgörüpşeyhiniayağınaistemeyigözealamadı,içiniçekti.Habersalaydık,gidipalıpgeleydik,varayolsuzdüşeydik!

—HiçmiolmazAkçaemmi,birigitse,demek?

Sesibirdendeğişmişti.Akçakocabudeğişmedekisoğukalayı,

uzaklaşıpdikilmeyisezemediğiiçin,rahatçagülümsedi:

—Boşunadirenmektesin!Kızalıpvermeişlerinidüşüneceksıradeğilbugün!

OsmanBeytelaşlandı,geceyiuykusuzgeçirdiğiiçinsolgunlaşmışyüzükıpkırmızıoldu:

—Nekızı?Yoköyleşey!Benimdediğim...—Senindediğin...Kızınıistedin,bizden

gizli,vermedi.Ondörtyaşındakızın"Beniiste!"lafınagiden,işteböyleyerebakarsonunda...

—AmanAkçaemmi...Rahmetlidebilmektemiydisakın?

—Savaşlardaustasın,beyliğinişlerindesezgilisinama,OsmanBeyoğlum,karımeselesindeçocukgibisin.Adam,İnönüvoyvodasınagider,EskişehirSancakbeyiAlişar'ı

çağırıpdünüryollardabunungizlisikalırmı?—Vaybaşıma!Demesene,rezilolduk!—Bırakşimdi!Hayvanlarımızınçalınması

çokönemli...Epeydirşeyhhazretleriylegörüşmedik.Ülkedeolupbitenlerdenhaberimizyoksayılır.Karacahisarlıbizemeydanokumaktaysa,durumdeğiştidemektir.Gitmemekhiçolmaz!Düngecedenberiucunbeyisin!Beykısmınınonurukendimalıdeğil!-BirandurupOsman'ınyüzünebaktı,sesinialçalttı-:Unutmarahmetlininbaşvasiyetini!DündarAlp'inbirhaklıolduğuyer,Konya'yıelegeçirmekişidir!Bunuşeyhimizleiyikonuş...Önünü,ardını,yanınıyöresinisorsoruştur!Amankiölüm-kalımçizgimizdir!Hadi,vakitgeçirmeyelim!Hayırlısıylagit,hayırlıhaberlerlegel!-Osman'ınomzunubabagibiokşadı,Kerim'edönüpherzamankisertsesiyleenikonuçıkıştı-:Durupbakar,heleşuna!OrhanBey'isesleyelimdemez...

—BuyurAkçaemmi!—OrhanBey'idedim...Seslebul,kapgetir!—Söğüt'eindiAkçaemmi...Fırlayacaktı.OsmanBeydurdurttu:

—Beklebiraz,KerimÇelebi...-Akçakoca'yadöndü-:Orhan'ıbırak!Bunualırgiderim.Ağasınaçokyandı,avunurbiraz...SavaşçılığazorladıBacıbey....Demircan'ıntımarınıversek,doğru!Bakalımçekipçevirecekgüçtemi?-Birazdüşündü-:Söğüt'evarırvarmaz,Toros'uyolaçıkar,yetişsinhemenDönmezköy'e...Gariptirfukaralar,başlarında,birişbilenbulunsun!

—Tamam!İyidedin!-Atlarıtutanaelinisalladı-:Yanaş...-ÖnünükavuşturmuşkoşmayahazırbekleyenKerim'egeneçıkıştı-:Yanaşdedim,akılsızmolla!-AtlarlaKerimaynızamandavarmışlardıyanına,homurdandı-:Heleşuna!Beyüzengisineyapışırmıhiç?

Kerimfırıldakgibidönüpbeyeçekilenatınsağüzengisinituttu.OsmanBeyyaygibihopladı.Akçakoca,Kerim'inensesinebirşakaşaplağıçekti:

—Binermikaltaban!Gezdirdiğikılıcayazık!Hopla!

Kerimhiçbirşeyanlamadıama,n'olursaolsundeyipOrhanBey'inünlübineğiKaraduman'ınsırtınasıçradı.

Kerim,bugünebırakılantoplantınınnekadar

önemliolduğunubildiğiiçin,buyolculuktanhiçbirşeyanlamamış,heleseksenlikAkçakoca'nınarkalarından"Elleriniöperim"demesinebüsbütünşaşmıştı.Buralarda,kocaemminineliniöptüğüdeğil,eşitsaydığıadamyokgibiydi.Düşünüpdururkenişianladı,azkalsın,"Tamam"diyerekelinidizinevuracaktı.

—Hiçgittinmiİtburnu'naKerimÇelebi?ŞeyhEdebâli'yigördünmühiç?

—Gördüm!Görülmezmi?-Sesibirdenkederlenmişti.Yanıpyakılmamakiçinkendinizorlattığıhaldeistemedenekledi-:Yahşiİmam,biziyanınamollakoyacaktıya...

—Gerçek!—Aldıgittiydi,geçenyıl...Şeyhhakkı

kervanıyla...Sınavaçektiydibizi,şeyhimiz,zorundansormadıydı."Yılmasın"dediydibesbelli..."Eh"dediydi,"Elverir"demeyegetirdiydi.

OsmanBeydelikanlınınsesindekikederinderinliğinifarketti:

—Âdemoğlununheristediği,budünyada

elinegeçmez.Demircanölmeseydi,rahmetlibabam,kurtarmıştıyakanıBacıbey'inpençesinden...KonuşamadıkOrhan'lauzunboylu...Sencenedenöldürdülerağanı?Kimöldürdü?

—Bilmem.—Vardığınızdaepeyolmuşmuyduvurulalı?

Soğumuşmuyduiyice?—Soğumuştuherhal,bakmadımben...

Aklımagelmedi.—N'apmaktaymışki,arkadanvurulmuş?

BenimbildiğimDemircan,arkadanvurdurmayacaktıkendini...

Kerimyutkundu.Bereket,OsmanBeybiratbaşıilerdegidiyor,bakmadankonuşuyordu.

—Çimmekteymişbanakalırsa...-Azkalsın"Boyaptestialıyormuşgibime..."diyecekti.Utandı-:Çıplanmışyarıbelinedeknedense...-OrhanBey'inçoktansöylemişolduğunu,yadaergeçsöyleyeceğinidüşünerekyalanınboşluğunuanladı-:Niyetiçimmekmişbesbelli...Boyaptesti...

OsmanBeyüstelemedi.Açıksaçıksözlerden,heleşakalardantoyluğundabilehiç

hoşlanmadığıbiliniyordu.Kerim,yanındasallanankılıcı,sırtında

sadağı,oktorbasıylaOsmanBey'inbiradımsolgerisindetırıslayolculuketmeyibiranyadırgadı."Anamızsavaşçılığazorlamasaydı,yanınaalırmıydıOsmanBeybizi?Giderekalışırmıyızsavaşçılığa?Alışırsak,n'olurhalimiz?"

—Issızhan'ıişletmektedeğilmiydiağanınalacağıkız?

—Kızmı?Evet!—BabasıKaraVasil'di,aklımdayanlış

kalmadıysa...Birdeerkekkardeşimivardıne?—Var,Mavro'duradı...—Aklımageleydi,haberciyiyollardım

Issızhan'a,kızıbulurkonuşurdu.Kuşkulanmışmı,hilesezinlemişmi?Başkaisteyenmisteyenolmuşmu,busıra?

—Essah!Kerimaltdudağınıdişleyerekgözlerinikıstı.

Yanındavurulduysa,vuranıgörmesi,tanımasıbileyazılı...Belkişüphelidirbirinden...Yüreğinibellibelirsizbirsıkıntısardı.

—PopMarkosdediki...Lafıbuyöndenkurcaladığınapişmanolarak

sustu.—Ne?—Kızordaymışdün...OrhanBey'ebakılırsa,

öteberigetirmişağama...—Evet!—Popdediki,"Üçhayvandeğil,dört

hayvangitmiş"dedi.—Biriatlıymıştırheriflerin...Benimşaştığım,

ikikişi,gündüzgözü,Demircan'ınüstünevarmayınasılgözealdı?Canlarınamısusamışlarbunlar?Köyyakın...îtvar.

—Belkibataktagizlenmiştirgerisi...Bunlar"Bakalımnevar,neyok"dediler.Gördülerki...

—Evet?—Gördülerki,fukaraağamdalgıncabiraz!..

Çekipvurdular.—Bağırtımağırtıduyanolmamışmıköyden?—Olmamış.—Kızyakınlardaysa...Birinigördüyse...

Kuşkulandıysa,bağırmıştır.—Kim,Liyayengemmi?-Kerimazkalsın

hayvanınbaşınıçekipduracaktı-:Nebağırması...BenimbildiğimLiyabacı,sopaylabitirdiişiniikikişinin.

—Deme!Korkmazmı?Yüreklimidirbukadar?..Karıkısmı,şaşırır,eliayağıkesilir.

—Yoköyleşey,beyim!KaraVasil'inLiya,şaşıracakkızlardandeğildir.BarınamıbilirdiyoksaKanlıBoğaz'ındoruğundakardeşiyle...

—Öyleyse...Yagittiöncedenbaşınabirişgeldi,yadavuranlarlabirlik...

—Yokbeyim,tutkunduağama!Bizekötülükgelebilemezondan,hayır!

OsmanBey,gittikleriyerdesankiLiya'yıbulacaklarda,busorularınbazılarınakarşılıkalacaklarmışgibihızlandı.

Uzakta,batağınsazdenizi,hiçesintiolmadığındanpusuyayatmışgibi,kımıltısızduruyor,buhaliyle,insanınyüreğinebüsbütünkuşkusalıyordu.Güneşbulutagirmiş,karşıdağlar,iyicemorarmıştı.

Dönemecikıvrılıncaepeyilerdehışımgibigelenbiratlıgördüler.

OsmanBey,hementanıdı:—AllahAllah!BizimKedigözdeğilmibu?—Tamam!Kedigöz...Kulakısrağından

bildim!—Nereyegittide,nerdengelmekte?

Kerimdurakladı,sonraOrhanBey'in"Beylerdengerçekgizlenmez"sözünühatırladı:

—DüngeceNakipHasanEfendiistedibunubendenbeyim!

Biryereulaksaldıbesbelli...OsmanBeygülümsedi:—Anladım,ŞeyhEfendi'yedurumu

bildirmiştir.Ahitöresincenakiplerönemlihaberlerişeyhlerineulaştıracaklarvakitgeçirmeden...

YaklaşıncaKedigözattaninecekoldu.Türkmenyasasınagöreyaşı,yeriküçükolanınattaninipselamvermesi,büyüğündeinipselamalmasıgerekti.OsmanBeyelinikaldırıpKedigöz'üninmesiniönledi,amaKerim'inatlamasınakarışmadı:

—HayrolaKedigöz,nerdenbugelişsabahsabah?

—Acelebirhaberimizvardıbeyim,İtburnu'naulaştırdık!..

—ŞeyhHazretlerinasıl?Hastamastadeğilya?

—Yok!Sağ-esendirAllah'ımaşükür...Bağışlabeyim,düngecegöremediksenibiz...

CennetolsunyeriErtuğrulBeyimizin..—Sağol!Hadikalmayolundan...OsmanBeydüngecebeyseçilmesindenŞeyh

Edebâli'ninhaberiolmasınasevinmiş,kızınıkendisinevermekistemeyenbiradamlaşimdidaharahatkonuşacağınıanlayıpbirazferahlamıştı.

ÇocukluğundaBalkızdiyetakıldığışeyhinkızıBalaHatun'uhâlâseviyordu.Üçyılönceondörtyaşındaykenkonuşmuş,evlenmeyerazıolduğunuanlayıpbabasındanistemişti.Edebâli'ninaslıAdanalıolduğundanilkkarısıArap'tı.BelkidebusebeptenBalkız'ınirikaragözlerindeaklıbaştanalırbirderinlik,etliağzındaerkenolgunlaşmışateşlikadınlıkvardı.Uzunboyluincebelliydi.Yürürkenfidangibidalgalanıyor,kuvvetlidişlerinigöstererekiştahlagülüyordu.

Ertuğrul'danhabersizyapılanbuistemeyi,şeyhyollugörmemişolmalıki,kızasormayıbilegereksemedenyaşküçüklüğüilerisürmüştü.Ondörtyaşındakibirkıziçin,"Yaşıküçük"demekaçıkça"Uygundeğilsin,bizimaradığımız

damadınölçülerine,"demekti.Osman,bellietmekistememiştiama,bugeri

çevrilmeyeçoküzülmüştü.Ogündensonragüleçliğibirazeksildi,dahaçabukkızaroldu.Yakışıklıerkekonuruyaralanmıştı.Hiçbirbaşarıbuyarayıkapatamıyordu.Sırtınabeyliğinsorumluluğuyüklenmişolmasa,şeyhinaklınagerçektengüvendiğihalde,bugörüşmeyeyanaşmayacaktı.Cansıkıntısıylabıyıklarınıçekiştirdi,butatsızdüşüncelerdenkurtulmakiçingelişigüzelsordu:

—Demek,Dönmezköy'ünpopuyamanizci?—Yaman!Düştüönümüze,sağasolahiç

bükülmeden,hiçduraklamadan,sürdüizleri,götürdüKaracahisartoprağınasoktu.

—Sevmişlerrahmetliağanıöyleyse!—Sevmişlerkinekadar...Karıların

ağlamasını,beyimgörmeli...Şuncacıkbebelerağlaştı.Kanlılarımızosıraelegeçeydibakbakalımnelerolurdu.

—YiğittigayetleDemircan,güvenirdidostudüşmanı...Doğruydudirekgibi...Doğrununçoğukatıolur,seninağanyumuşaktıgerektiğinde...Diyeceğim,saltkendinedoğru

değildiDemircan'ımız,başkasınadayarardoğruydu.Güçlüydü,göstermezdi...hünerliydi,övünmezdi.

Tekeriziyleaçılmışyol,çoraktepeninardındakiderinkuyuda,ikiyeayrılıyor,sağdakiİnönü'ne,ötekiİtburnu'nagidiyordu.Artıkİtburnuderesinekadarburadanilerisiçırılçıplakbozkırdı.Doruktakuyugöründü.Birisuçekiyordu.OsmanBeysordu:

—SusadınmıKerimÇelebi?—YokBeyim!—"Çelebi"dedik.YasaketmişBacıbey

duyduğumdoğruysa,"Çelebi"lafını...TerslemişbusabahToros'u..."Kerimcan"denilecekmişsanabundanböyle...-Birazbekledi-:Canınsıkılırama,yokturçıkarı...Birbakıma,denginegeldibuseniniş!Ülkeninmedreselerindefodla-zırvakalmamıştır.Kerimcan,sennereyegidipokuyacaktınİtburnu'ndansonra?

Yaklaşıncakuyudansuçekmeyeçabalayanınayağızincirliesirolduğunubildiler.GeceyiSöğüt'tegeçirmiş,günışırkenyolaçıkmıştı.Dalgındı,nalsesleriniduymadığından,kovayıbaşınadikeceğisırafarkettiatlıları,birazürkek,

gülmeyeçalıştı.—Uğurolayiğitler!İçesinizvarmı?-Osman

Bey'iSöğüt'teyahiçgörmemiş,yadaburdarastlayacağınıummadığındantanıyamamıştı-:Hayvanlarısulayalımmı?Çekerimben...

—Yok!Geçmişolsun!Nerdennereyebugidiş?

—Söğüt'euğradım,ErtuğrulBey'e...Bahtımızınkaranlığınabakmalıki.Ayağımızınuğursuzluğuna...Tanrıyerinicennetede...OğluOsmanBeyaldıbeyliği..."Gözüesirmesirgöresideğildir"dedim,"Taraklı,İğnecidolaylarınıdolanıpdönüşteuğrasamiyi"dedim.Varlıklıyerlermişoralarıduyduğumdoğruysa...SamsaÇavuş'unKayıoymağıdaeğleşirmişoralarda...Yolualdıkelimize,bakalım,Tanrınegösterir!

YerebakarakkonuştuğuiçinOsmanBey'inparaçıkardığınıgörmemişti.ÖnünedüşeninbirVenedikaltınıolduğunufarkedinceirkildi.OsmanBey'itanımadıysada,verdiğiparadangelişigüzelbirsavaşçıolmadığınıanlamıştı.Çokduygulandı.Elinevardı:

—Adınıbağışlayiğit,adınıver!

OsmanBeyeliniyavaşçakurtardı:—Azımızıçoğatut,arkadaş!Adıverecekbir

şeyyapmadıksana!—YoklukyoksullukgöstermesinuluTanrı,

görünürgörünmezbeladankorusun!—Senidekurtarsıntezvakit!..-Atıtepikledi,

birkaçadımgidincegemiçekipdurdu-:Geçtinmiydiburalardanhiç?

—Yok!—Batağagirmesakın...Kancıktır

bilmeyene...Buyol,İtburnu'ndaŞeyhEdebâlitekkesinegiderdosdoğru...YanınabirinikatarŞeyhEfendi,Sakarya'dangeçirirseni...

—Sağol!Bahtıkarasavaşçıdanhızlauzaklaştılar.Kerim'inyürekacısıartmış,OsmanBey,

dilenenesirgördüklerinde,bütünsavaşçılargibi,uğursuzluğauğramışlığınürküntüsünüduymuştu.Esirlik,kurtulmalığıhazırolmayansavaşçılariçinrezillikti.Hemenhemenhiçbirsavaşçınınkurtulmalığıdahazırolmazdı.Çünküböylebirşeysezilirsezilmez,istenenparakatkatartırılıyordu.

OsmanBeyağzındakikuruluğutükürdü.

—İyibaşladınsavaşçılığaKerimcan,yenicavlaklarımızındelibaşlarınıufalamışsınazbiraz...Sevinkiessahtancavlakdeğilmişherif!..

—Değilmiymiş?—Değilmişbereket!DeliBalta'yabakarsan

Cimriişinde,kapısızkalmışKaramanoğluleventiymişbunlar...Ülkedegüvenkalmadığıiçin,kapısızkalanleventlerdervişabdalkılığınagireroldu.Çoğucavlağasoyunmaktabunların...

—NasılbilmişDeliBaltaağam,düzmecavlakolduklarını?

—Kolaydır!Kutbülaktab'ısormuş,karakurucavlaktanbaşkasıbilememiş...Ötekilerinimamdanhaberiyok,"evlad"ı,"efrad"ıhiçduymamışlar!..KarakuruKelDerviş'egeldimi,cavlağıngerçeğiymişvedeyamanmışki,bizimDeliBalta'yışaşırtmış!DelibunlarınŞam'dansürüpgeldiğiniöğrenince,KelDerviş'iufaktefekgörüpeğlenirim,sanmış,"Şam'daeğleşen,iyikılıcı,iyitanır,sendetanırmısınKeloğlan?"diyesormuş.Beriki,"Eh"demiş.DeliBaltabu"eh"denpirelensedeedebinibilseya...Çekmişkılıcı,"Bakbakalım,bukılıçnasıl?"demiş!Kelherif"Bismillah"diye,tükürüpalmış,"Kılıcın

iyisiBaltakardeş,nerdenbilinir,diştutmamasındanbilinir!Helegörelim"demesiyle,Balta'nınşukadaraltınlıkkılıcını,gevrekkavurgagibiçıtırçıtırkırıptükürmemişmi?

—Aman...—Amandır,evet!..Aklındatut,cavlağın

gerçeğiyamanolur.—Aklımınermediğibeyim,buKelDerviş,

yamancavlakmışdanedensoyunukdeğilyoldaşlarıgibi?

—ÇünküyamaklıketmişdayıgemilerindekörpeykenbuKelDerviş...Gemilerdeleventlikedenler,bilmezdengeleneğeuyupdövmedövdürürlerkollarına,gövdelerine!Bildinmidövmeyi?

—Bildim!—Buda"Hiçolmazdövmesiz"diye

pazılarınaçıplakkarıtasvirleridövdürmüşrenkrenk...Cavlaklığageçinceutancındangömlekgiyerolmuş...Silinmezçünkübudövmekısmı,deriyietiyleberaberkazımadıkça...-Birazdüşündü-:Evet,nedemekteydik?Gayetlekıyıcıdır.Dahakötüsü,önarkaayırmazvururkencavlakkısmı...Çünküyiğitlikle

kancıklıkbirdircavlakmilletinde...Bulaşıldımıöldürülmeli...Yoksabitirirseniergeç...Bilirmisinbunlarıngeçmişini?

—Hayır.—Haşhaşçılıktankökleri.Eskinin

meselesidir.VaktiylebirHasanSabbahtüremişAcemiçinde...Geçmişeyanmaz,gelecektennesneummazbirkıyıcıherif...Kuşkanadıerişmezbirdoruktabirkaleörmüş,adı,Alamut..."DağlarŞeyhi"olupçıkmış..."BenimMehdî"diyerekbiriktirmişbaşınaipinikırıpkazığınısırtlayıpgeleni...İçirmişbunlaraafyonluşarabı.Atmışkoyunlarınakörpecariyeleri..."Cennettirbu...Allah'ıncennetineölengirer.Doğruçalışırsanızbana,sağken,durağınızburasıdırvedeburdasizeölümyoktur"demiş..."Cennetidünyadabulduk"sananavanaklar,yitirmişölümkorkusunu...Saldığıyeredalar,tutdediğinikaparolmuşlar.Çokadamöldürmüşbunlarvaktiyle...Şimdinincavlakları,eskininhaşhaşçılarınapekbenzemezamagözükarasıgenedeçoktur.Tepelediğinherifinanmamışseninmollalığına...DeliBalta’nınkitabaelbastığınıgörmesiyleaklı

sıçramış,"Vaybaşıma...Mollasıböyleolanyerdebizeekmekyok"demiş,"Heyvahki,boşunateptikbuncayolu"diyereksızlanmış...BizimburalarıngidişatınıanlatmışDeliBalta...Herif,adamgibigiyinipsavaşçılarakatılmayıdilemiş...Demekyetticanınamaskaralık...-İçiniçekti-:Germiyan"dangelenafyonukeseydik,düzenegirerdibufukaralarınçoğu...Önleyemedikolgörüp...

ÜnlüAhiŞeyhiEdebâli'ninİtburnu'ndaki

tekkesi,yüksektenbakılırsa,birsugeçidinikesmekiçindüzeyapılmış,güçlübirhisarabenziyor,içavlularınduvarlarlabölünmesi,bubenzerliğiartırıyordu.Tekkeburayakurulurken,herhangibirsaldırıda,imdatyetişenekadar,dayanmahesaplarıda,hiçyapılmamışdeğildi.Küçükbirdere,kalındışduvarlarınaltındakidemirparmaklıklımazgallardangeçipbütünavlularıdolaştıktansonra,Sarısu'yakarışmaktaydı.Çevresindebirkaçdervişevi,ekilmiştopraklar,meyvalıklar,bağlarvardı.Salttekkedebarınanlarınkadınerkek,çolukçocuk,ellikişiyibulduğubiliniyordu.

Tekkenincümlekapısında,yolcuları,ikidervişçömezikarşıladı.Bunlar,"Hoşgeldiniz"diyekoşarakdizginlerituttular.ÜçyıldırburayagelmediğiiçinOsmanBey'itanımamışlardı.

OsmanBeyattaninipDursunHalife'yisordu.Havuzluavludaolduğunuöğrenince,"Konukevibuyanda"sözünealdırmadı.ArdısıragelenKerimÇelebi'yehayvanlarınyanındakalmasını,eğerlerinialmadandinlendiripyemlemesiniemrederekyürüdü.Tekkeyeyaklaşırkenartaniçsıkıntısı,sinirlilikhalinialmıştı.

Aslında,tekkeyegelmekistememesi,Edebâli'ninkızıvermezlenmesindengelmiyordu.Utancı,"Benialsıngitsin,ergibierse"haberiniyollayanBalkız'dandı.Çobanolsaydı,muratalmadankırkparçaolacağınıbilse,böylebiristeğe"Hayır"demezdi.Akçakoca'nınmezarbaşındasöylediği"Beykısmınınonurukendimalıdeğil"sözünühatırladı.Hembeyolup,hemdebukadargüçsüzolmayıyadırgadı.

Üçyılönceburayasıkgelir,heryanıkendievigibidolaşırdı.Şimdi,birineheleBalkız'arastlayacağındankorkuyor,gözleriniyerdenkaldırmıyordu.Aşevininkapısındaoturan

Aşçıana'yıgörünce,geridönebilirmişgibi,biranirkildi,yaşlıkadınıngözleriseçmezsetanışlıkvermemekkararıylahızlandı.

AşçıanasözünüsakınmazTürkmenkarılardandı.Balkız'ı,şuncacıktankucağındabüyütmüş,kazasınabelasınabuncayılkanatgermişti.Budünyadasevdiği,kızdığıherşey,Balkız'agöreydi."HeleyüreksizKaraOsman!NeyüzlegeldinBalkız'ınevine?.."diyebilirdi."Tühsürüdüğünkılıca,yiğitErtuğrul'unkansızoğlu!"diyebağırmasıbilemümkündü.SırtınıterbasarakyaklaştıAşçıana,üçyıldaepeykocamıştıama,gözlerigörmektenkalmamıştı.OsmanBey'itanıyınca,"Hıh"diyeirkildibir...Sonranedüşündüysedüşündü,herhal,ErtuğrulBey'inölümünebağışladıazarlamayı...Hiçbirşeyolmamışgibiönünedikildi:

—AmanınKaraOsmanım,senmisin?Vayarslanpençelibeyim,başınsağola!Ömrünuzunola!-EliniöpenOsmanBey'iomuzlarındantutupalnından,yanaklarındanöptü.Ağlamayabaşlamıştı-:GittiErtuğrulBeyimizbizdenöncegitti.Biziboynubükükkoyupdagitti.Allahbendenala,sanaverebucanı!"Gitsemgörsem,

dünyagözüyle"dedimşeyhime,olmadı."Algitbeni"dedimDursunHalife'ye,sözgeçiremedim!

Aşevindekikadınlar,içerininloşluğundanyararlanarakOsmanBey'igözetlemeyedurmuşlardı.

OsmanBey,Balkız’ınaralarındabulunupbulunmadığınıçokmerakettiğihalde,kaçamakolsunbakamıyordu.

—YandımErtuğrulBeyime,yandım...Hepyandık.Şeyhimiz,ekmekyemedibugünölümacısıyla...Ağlaştıbilenbilmeyen,dizlerinidöverekten...DursunHalife,azarladıbizi,"ErtuğrulBeygibisineağıtyakılmaz"dedi."Uçmaktadıryerionun"dedi,"Osmanoğlununbeyliğinesevineceğinyerdebreburuşuk!"diyeçıkıştı.HaklıDursunFakı!Baban,heyKarakoçOsman'ım,hayırlarişledi,hayırlıadkodugitti.

—SağolAşçıana.—NeredeOrhanBeyim?Alıpgelmedinse

baknelerolur?HaymaHatun'ugetirmekyokmuydu?Ağlaşıpavunurduk.

—KalıcıdeğilizAşçıana,bukez,hemendönücüyüz.

—Oldumuya!Hayır,hiçolmadı.Sütlüaşım

var.Etlipilavsaldım.Çorbaiçmeyincegitmekhiçolmaz!..Şerbetlerkurdum.Tatmayıncaolmaz.Aklınabirşeygelmişgibigayretlendi.Kızılcıkşerbetimvar,beyişi!Severdinaklındamı?"Amanbanabirtaskızılcık...Sancıyapıştışurama"diyerekaldatırdınBalkız'ımı,aklındamı?Benvermezlenirdimşakadan,Balkız,"VerelimohAşçıana,sancılanmışsevaptır,"diyeyalvarırdıessahbelleyip...ÇırpınırdıŞapşap...

OsmanBeykıpkırmızıkesildi.EliniAşçıana'danyavaşçakurtarıpalçakkapıdanHavuzluAvlu'yageçti.Havuzugölgeleyensalkımsöğüdünaltındakisedirdekimseyoktu.Neyapacağınıdüşünürken,dervişçömezi,soluksoluğageldi,ellerinigöğsüneçaprazlayıpeğildi:

—Buyrunbeyim!DursunHalife’mizbildirdişeyhimizegeldiğinizi...Desturvar,buyrun!

OsmanBeyhızlandı.MakamkapısındaduranHalifeDursunFakı'nınelinedavrandı.DursunHalife,kısacabaşsağlığıdiledi,kapıyıtıklatıpaçtı,yolverdi.

OsmanBeykunduralarınıçıkarıpyumuşakçizmeleriylesessizcegirdi,kapınınyanındaelkavuşturupdurdu.

—Buyrun!GeçinoturunOsmanBeyoğlum!OsmanBeyçekinerekgitti,elöptü,ayakta

kaldı.ŞeyhEdebâliyetmişyaşındaolduğuhalde

çokdinçti.Üçyıldasankihiçdeğişmemişti.GeyikliBaba’nınarmağanıolduğubilinenkaracapostundaoturuyor,samurkaplıyeşilcüppesi,uzunkırçılsakalı,gürkaşlarınınörttüğürengiseçilmeyengözleriyle,nedendirbilinmez,şeyhtençok,eskizamanlarınsavaşçıArapemirlerinebenziyordu.

—Oturun!Oturun!-Oturmasınıbekledi-:Allahsabırversinhepimize...Dünyaölümlüdür.Sabredeceğiz."Ölenlerleölünmez,halkınişibeklemez"denilmiştir.Vedebeylereölümyasıtanınmamıştır.Başınsağ,beyliğinkutluolsun!

OsmanBey'ibirzamansüzdü.Görmeyeli,nelerindeğiştiğiniaraştırıyordu:

—VasiyetlerinedirErtuğrulBeykardeşimizinvedebizeısmarladıklarınedir?

—Gerektiğinde,desturverirseniz,koşupgelipzorluklarımızıdanışacağız.Yolgöstereceksiniz!Parayabunalırsak...

OsmanBeyyerebakaraksustu.

—Evet,gelirsin,istersin.Hazırdavarsaverilir,yoksabulunurbuluşturulur!Çekinmehiç!Keseneborçlanmaktadeğilsinçünkü,beyliğeborçlanmaktasın!-Şeyhliktengelmealışkanlıklaelinisakalınaatıpbirazkasılarakkonuşuyordu-.Babanrahmetli,büyüksavaşçıydı,dünyayagücüyeteryiğitlerdendi.Dileseydi,atsırtındanhiçinmez,vilayetlerbozar,basıpçarpıpyırtıpkoparıportalığadehşetsalarakhazinelertoplardı.İstemedi,parabırakacağınasaygılıadbıraktı.İçiniçekerekdaldıbiraz,sesigürleşti.Benzeribulunmazadamgüdücülerdendi.Sertliğingerektiğiyerde,serttiçelikkadar,yumuşaklıkgerekenyerdeyumuşaktıpamukgibi...İyileriincitmez,kötüleriondurmazdı.Uzakumutluydu,çünküsabırlıydı.Kavrayışı,bağışlayışıtez,öfkesi,cezalandırmasıyavaştı.Okumayazmabilmezdiama,öğütlerdenenyararlıyıhemenseçer,uygulamadahiçduraklamazdı.Olmayaki,tuttuğuyolunyanlışlığıispatlanavede...

Kapıvuruldu.Dervişçömezibirgümüştepside,gümüşkupalarlaşerbetgetirdi.

Aşçıana,OsmanBey'ekızılcıkşerbeti

göndermemezlikedememişti.Çocuktepsiyisedirekoyarken,OsmanBey,

yanodanınarakapısında,karıfistanıhışırtılarıduyarakbirisinin,konuşulanlarıdinlediğindenşüphelendi.Cansıkıntısıylakaşlarınıçattı.

OğluOrhan'ı,şeyhleyalnızkonuşmakistediğindengetirmemişti.TekkedekikadınlarBitinyaucununişleriyleilgilenmeyeceklerinegöre,şeyhlerikarşısında,damatlığıgeriçevrilenTürkmen'innelerkonuşacağınımeraketmişolmalıydılar.Haremdekilerinbuhuyundan,şeyhinhabersizbulunmasıdaimkânsızdı.

Yüzüneateşbastı.Edebâli"Buyur"deyipkendikupasınıalmıştı.

Çocuğunçıkıpgitmesinibekliyordu.—Gelelimvasiyetlerine?—Vasiyetleri...Barışınkorunması...—Doğrudur.Barışıkorumakgerektir.Buna

çabaladıkbuncazaman,Allah'ınizniyledebaşardık.Durumlar,bilirsin,çetindi.İstanbul'danBizanslıprensesalmaktutkusuylaTebriz'inArgunİlhan'ıçoksıkıştırdıbizi,"Uçtakarışıklıkistemem!"diyeüstüstekâğıtlarsaldı.

—Evetşeyhim,olaylardenkdüştü,barış

bozulmadı.Saltbiryanınisteğiylekorunamazçünkübarış...

Edebâligözlerinikırpıştırarakbirazşaşkınbaktı.OsmanBey,arakapıda,yenidenhışırtıduyduğuiçinsesiniyükseltti:

—Düşmanillesavaşistese,açar!Bereketİmparator'ungücüyok...Buradakitekfurlardanbizedüşmanolanlar,topraklarımızınimparator'ageçmesiniistemezler.Asılönemlisi,Argunİlhan,birİslamülkesini,kâfirkarısıalmakiçindindüşmanlarınabağışlamayıgözealamadı.Bunukitabauyduracakdinibütün(!),bilgisiderinbirmüftübulamadı.Bulsaydıda,İmparator'abaşkaldırmıştekfurlarıyanımaalıpbayrakaçıpülkedekibütüngazileri,dervişleri,Ahiyiğitlerini,buncakapısızleventitoplayıpuğraşırdım!

Edebâli,şerbetbardağınıağzındanhızlaçekti.OsmanBey'denböylebirsözühiçbeklemiyordu.Babasınınölmesiyleomzunaçökensorumlulukaltındaikibüklümolmuş,elindentutması,yolgöstermesiiçinyalvarmayagelmişşaşkınbirdelikanlıyaöğütlerhazırlamıştı.Vereceğiöğütlerianlayamamasından,

anlayabilsede,uygulamayeteneğigöstermemesindençekiniyordu.KızınıvermediğiiçinküsüpüçyıldırtekkeyeuğramayarakkendisineonursatantecrübesizTürkmen'ibirazdasıkıştırmayıtasarlamıştı.

—İmparatorbiryandan,İlhanöbüryandanyüklense...Bitinyaucu,beşonbinkişilikköylüsüyle...Nasıluğraşır?

—Gücüyettiğince..."Azdanazgider,çoktançok"denilmiştir.Müslümanülkesiniveripkâfirkarısıalmayakalkanİlhan'a,kızkardeşiniveripülkemizielegeçirmeyeheveslenenİmparator'apahalıödetirdimbupazarlığı...Ülkedebüyükbirliklerinyerdeğiştirmesi,beslenmesizordur.Dağlarbizimdir!Cançıkmadıkçaumutvardır.

Edebâliürktüğünübellietmemeyeçalışarakçekineçekinesordu.

—Demircan'ıvuranlar,atlarıgötürenlerbilinirsen'apacaksın?

—Alacağımöcümüama,ölçüpbiçerektenvededengesinigetirerekten...

—Demekbuişikomşutekfurlaryapmışsa...—Fırsatıkollayacağım!Haklarından

geleceğim!

—İmparatorkızarsa?—Kızmaz,sevinir.Bunlar,İmparator'dan

ayrılıpburalaraFrenktöresincebaronlukâdetleriçıkarmakçabalamasındalar...Bitiririmkolayca...

ŞeyhEdebâli'ninşaşkınlığıürküntüyedönmüş,"Uğraşırım,bitiririm,dağlarbizimdir"sözlerini,helesöyleniştekisertliğihiçbeğenmemişti.Tecrübeliinsanlariştebununiçin,ölürkenarkadabıraktıklarınıhaklıolaraktehlikedegörüyorlardı.Yıllardır,buncaterdökülerekkazanılanların,gücünüölçüpbiçemeyen,kendisinehesapsızkitapsızgüvenenbiryeniyetmeninelindebilgisizlik,tezcanlılık,sözdinlemezlikyüzündengöçüpgitmesi,çokgörülmüştü.Osman'ınbeyliğeseçilmesinde,Akçakoca'yafazlamıkapıldığını,Dündar'ınbuncayalvarmalarınakulakasmamakla"büyükbiryanlışlıkmıyaptığınıhızladüşündü.Buhaddinibilmezoğlana,Balkız'ıvermediğiçokiyiolmuştu.Şimdibukadarşımarıkken,ozamankimbilirnasılazacak,zaptolmasıhemendeimkansızlaşacaktı.Aslında,kendilerindenhabersiz,kızlaanlaşmasınakızmışlar,ikisinidecezalandırmakiçinrahmetliErtuğrulkardeşiyle

"Azbirazakıllanmalarınıbekleyelim"demişlerdi:"Hayır,buOsmanakıllanacağahiçbenzemez!"

—Babamınikincivasiyetide,bilirsiniz,n'apıpyapıpKonya'yıelegeçirmek...

Edebâli,artıkhiçbirkonudauyuşamayacaklarıinancınavarmıştı.Sözeisteksizgirdi:

—Evetçokdüşündük,bununüstünde,rahmetliErtuğrulkardeşimizle...Zordurama,büsbütünolmazdeğildir.NitekimKaramanoğlubaşarmıştır.

—Başarmışmıdır?Cimriişindemi?Benimbildiğim...Yüzünegözünebulaştırdı,üstedebaşınıverdi!Önemlisi,tahtıelegeçiripikiüçyılhükümsürmesi...

Sıkıntılıbirsessizlik,ikisiiçindesaygısızlıksayılacakkadaruzadı.

—Üçyılçokzamandır.Toparlanmaya,yerleşipköksalmayaelverir.-Edebâligenebirazsustu-:Birgezginozangeldibizedün...Argunİlhanhastaymış...Epeycedeağırmışgaliba...

—Galibasıyokşeyhim!Yaşamasındanumutkesilmiştirbence...

—Öylemi?-Edebâlibirdenilgilendi-:ÖzelhabermialdınTebriz'den?Sağlammı?

—Yok!Duydunuzelbet,NaipMücirüddin,AnadoluveziriYahudiSa'dal-Davla'yıöldürtmüştügeçende...Argunİlhan'ınengüvendiğiadamdı;eğerhayatındanumutkesilmese,öldüremezlerdiYahudi'yi...

Edebâli,tespihinialdı,birzamançevirdi:—N'olurbakalımArgunİlhanölürse?—YerineKeykhatugeçerama...Bunakarşı

BayduileGazanbaşkaldırırDuyduğumdoğruysa,hazırlıkyapmaktaymışlarşimdiden...Çeridüzüpkumandanlarısatınalmayaçalışmaktaymışlar!

—Tamam!Tebriztahtıçevresindeboğuşacaklardemektir.Konya'yabakasılarıkalmayacak.Seninleüçyıldırgörüşemedik!Görelim,buzamanakadarsennelertasarladın?

OsmanBeyanlamazdangeldi:—Hangimeseledeefendim?—Buncagönüllüsüarasında,bunca

uzaklıktansıçrayıpseğirtip,Konya'yaöndenyetişipdedemalıtahtı,tacıkavramakiçin...

—Dedemalımı?Neredenbizededemalı

olur,Konya'nınSelçuklutacı,tahtı?—AllahAllah!Sanademedimiydirahmetli

baban?VaktiyleTürkmenoymaklarının,gazibirliklerinin,cümlederviştakımınınağızlarıyoklandıvedeOğuzname'deyeribulunduki:"Kayı,OğuzHan'ınuluoğludur.Şöylevasiyetetmiştirkikendisindensonra,hanlıkKayı'yadeğsin!Mademonunevladındanbirisağolakihanlığayarar,gayrıtayfadanhandikilmeye!Selçuklu'nun,hanlığıkapması,elbet,zoriledirvedetöresizdir.HanlıkKayıevladınadüşsegerekvedekıyametekadarbaşkasıalmasagerek"yazılı...ÜlkeMoğolsoygunundan,Tatarzulmündenbunalmıştır.HalkSelçuklu'yusuçlamaktadır.Cimriişindensonra,Karamanlı'danumutkesilmiştir.AnkaraAhileri,KonyaAhileri,Amasya,Sivas,Kayseri,kısacası,ülkeninbütünAhileri,KonyatahtınaKayı'danbeygözlemektedir.

OsmanBeyşerbetindenbirkaçyudumaldı:—Üçyıldır,şeyhim,benbuKonyatahtıişini

düşündümenineboyuna...VedeKonyasultanlığını,gönüllüsünearmağanettimbedavadan...

BeridekocaEdebâli,gözleriniyırtasıyaaçıpbakakalmış,kapıgerisinde,ipekfistanhışırtıları,çatırdıyapatırtıyadönmüştü.

OsmanBey,birazutangaçgülümsüyordu.Şeyhgümüşkupayıkaptı,ateştekalmışdaeli

yanmışgibihemenbıraktı,tespihdolandırmayıkesip"Yanlışmıduydum!"diyebirzamansoluğunututtu.Kendinibeğenmiş,körpeTürkmenbeyini,Konyaişigibizorluvedekorkulubirişte,bunaltıpamanadüşüreceğiniummuş,tasarılarınınönemsizliğineöncedeninandığıiçinöğütlerinisıralamayahazırlanmıştı.

—Bağışladım,nedemektir?"Kavramaya,buradangüçyetiremeyiz!"demekmidir?

—Güçyetirmeksonranınhesabı!Çokdeğil,saltKonyaAhileribiziarkalasa,şehrikaparımvedesıkıcazaptederimduanızgücüyle...

—Nasılkoparyetişirsiniz!Kaçkişiyle?Karaman'ı,Germiyan'ıkuşkulandırmadan?

—Kolaydırşeyhim,düzenlerimbirkalabalıkkervan..."Yeniİlhan'aarmağangötürmekteyimvedeseçmesindencariyeler-kölelerulaştırmaktayım"diyerekyoladüşerim!Konya'yagirer,tahtaotururum!

—Peki?—NefaydakiKonyatahtıcehennem

ateşindekızdırılmışdemirparçasıdır,şeyhim,çünküsaltAnadoluçoraktır,verimsizdir.Helebugünderisiyüzülmüş,etisoyulmuştur.Yollarısilindiğindenkervanişlemezdir.Sularıazgınlaştığındanheryanıbataktır.Masraflıdevletbesleyemez!

OsmanBey,âdetiolduğuüzerekısadangiderekSelçuksultanlığınınnedenyalnızseksenyılrahatettiğini,yüzelliyıldanberiniçincançekişmektenkurtulamadığınıanlattı.Toprağıniktadüzenibozulduğuiçindevletinvergiden,haraçtanbirşeyumamayacağını,köylerindağılıpköylününeşkıyalığaçıktığını,şimdikiSultanGiyasüddinKeyhüsrev'iindiripyerineoturtmaklahiçbirşeyindeğişmeyeceğini,batmışköylerinkısazamandakalkınamayacağını,kalkınamayıncada,Cimri'yleKaramanoğlu'nunbaşınagelenlerdenhiçkimseninkurtulamayacağınısöyledi.Birülkenasılelegeçirilir,nasıleldetutulur,bilmeyenlere,buişlerinnedenkolaygeldiğini,utangaçbirgülümsemeyleaçıkladı.

—Evetşeyhim,Konya'nıntahtşehriolmasıiçin,Basra'yakadarIrak'ı,Sudan'akadarMısır'ıAnadolu'yakatmasıgerektir.Ayrıcaİstanbul'unsuyolunuelegeçiripMarmaraçevresiyleBalkanlarınverimlitopraklarınıda,sınırlarıiçinealmasıgerektir!

Edebâli"bazıişlerinbilmeyenlerekolaygeldiği"suçlamasıylasersemlemiş,demindenberiküçümsediğiOsman'ın,buzamanakadargördüğüçeşitliinsanlardanhiçbirinebenzemediğini,birdenbirefarkederektelaşlanmıştı.Hayır,babasıErtuğrulBey'dendebaşkaydıbuTürkmendelikanlısı,belliki,kolayçekilipçevrileceklerdendeğildi.Buncayıllıkinsantanımatecrübesiylebunuşimdiyekadarnasılolupdafarkedemediğineşaşıyor,kendisinekarşıolangüvenisarsılıyordu.

—Açtınmıydıbunlarırahmetlibabana,yadaAkçakocaBey'e?

—Yok!Babamsağkenaçsaydım,"Körpedir,aklıermez"derdiniz!Babalaroğullarınınaklınagüvenmezçoğu...Önümegerilirdinizhepiniz...Babamavekillikederkenhangiamacayöneldiğimianlar,işimibozardınız!..

Edebâli,yıllardanberiilkdefabirisinebirsoruyuenikonuçekinereksordu:

—Nediramacın?Konyaolmayınca,tasarlayıpbozulmasındankorktuğuniş,nedir?

—Anadolu'yubırakacağımşimdilik...Benimgördüğüm,tezvakittegidicidirMoğol...ÇünküMoğol'undüzeniyledeuyuşamazbizimAnadolutoprağı...EskiYunan’ın,Roma’nındüzeniyledeuyuşamamıştırçünkü...-Rahatçagülümsedi-:Bizimgazibeyliklerçabalasınbakalım,Konya'yıelegeçirmekiçin...Boğuşsunlarbirbirleriyle,güçtendüşürsünlerkendileriniboşyere...İşimikolaylaştıranlar!VerimlitopraklarasahipolanayararAnadolu...Tükenmezinsankaynağıdır,insanınzanaatıdagöründüğügibi,köylülükdeğildir,devletkuruculuğudur.

—Konyaolmayınca,devletneredekurulacak?

—KocaTanrı'yaşükür,bizimBitinyaucumuzunaçıktırönü...Istanbul-Tebrizyoluüstündeyiz!Tüccarımızİstanbul'abağlıdır.Paralılarımızİstanbul'daişletirparalarını...İstanbuldenizyoludurki,ardımızınkarayolu

kesildiğinegöreumutoradadır.MoğollarKonyaSelçukSultanlığı'nınasılyıktıysa,HaçlıFrenklerde,Bizansİmparatorluğunuöyleyıktı.Marmarakıyılarıverimlitopraklardır,İmparatorgüçsüzdüştüğündensahipsizdir.Bizfırsatkollayacaksak,üstündeyaşayanlarıbeslemekzorundakalacağımızverimsiztopraklarıgözetlemeyeceğiz,sahipleriyleberaberbizidebesleyecektopraklarayöneleceğiz!

—Dahamıkolaybarınır,Konya'dabarınamayanMüslüman,kâfirleriniçinde?

—Barınır.Çünküsuyunakarındayızburada!OsmanBey,Edebâli'niniyiceşaşalayacağını

bildiğinden,şeyhleyalnızkonuşmakistemişti.Niyetiilerdekullanacağıönemlibiryardımcınınhalküzerindekibüyüketkisinizedelemeden,kendisinetepedenbakmasını,tecrübesizsayarakherişteöğütvermeyekalkmasını,şimdidenönleyipilerdefaydasızçekişmeleremeydanvermemekti.

Bugünü,çoköncedendüşünmüş,suyubaştankesmeye,böylece,babasınınarkadaşlarıylaayrıayrıuğraşmaktankurtulmayakararvermişti.Başolayımdiyenler,çevresindekilerinhepsinden

dahaakıllı,dahabilgili,dahacesur,hattadahakorkakbileolmakzorundaydılar.Buradakiakıl,buradakibilgi,heranda,herdurumdaişeyararlığıbakımındandeğerlendirilmeliydi.Baş,çevresindekilerinhepsindendahasezgilideolmalıydı,Ayrıcabirişeyahiçgirişmemeli,giriştimide,duraklamagöstermeden,koparanakadarçabalamalıydı.Çocuktan,deliden,düşmandan,hattakarılardanbileöğütalmalı,ama,genede,aklınınkestiğiniişlemeliydi.

—SuyunakarınıgörmemekteyimOsmanBeyoğlum!Gündoğusunubırakıpgünbatıyabakmaklanesnehasılolabilirmi?

—Olurşeyhim!İstanbul'unBizans'ı,Frenk'inkaranlıkdünyasındankopupgeldi.Ama,oranınkölelikdüzeniniburadatutturamadı.Tutturamayıncada"ToprakAllah'ın,İmparatorkâhya,köylükiracı"demekzorundakaldı,imparator'unhürköylüleri,Latinİstanbul'ubasıpalıncaFrenkdüzenininnasılbirbelaolduğunugörüpanlamıştır.Budüzenköylüyüköleetmeyedayanır.Kimisterköleolmayı?Demekzorlayacaksınaralıksız!Zorlarkenzorlarkenn'oluradam?İnsanlıktançıkar!İştebusebepten

Frenkadamı,sayki,kuduzcanavardır.Kahpedir,kıyıcıdır,Allah'ımaldır,diniimamsoymaktır.Irzı,namusu,utanması,acıması,sözü,yeminihiçyoktur.Bunalırsainsanetiyer,Bizansköylüsükabuletmezburezilliği...UçlarayerleştirilmişHıristiyanTürklersehiçyanaşmazlarköleliğe..."Suyunakarı"dediğim,iştebudur.Buyönelişçokadamistemez.Kalabalıklarıbiriktiripköylününbaşınamusallatetmekzorundadeğilsin.Buzamanakadarhiçgörmediği,bilmediğibirdüzenigötürüpBizansköylüsünüşaşırtıpürkütmekdeyok!Köleliğekarşı,Frenksoygununa,zulmüne,ırkdüşmanlığınakarşıbizhoşgörü,dayanışma,can,ırz,malgüvenliğisağlayacağız.Alınteriyleçalışanlarbizdenyanaolacakisteristemez...Bizim,suyumuzunakarıbudur,şeyhim,şimdilikdegünbatıyadır.Frenkdüzeniningerçeksınırınadayanıncayakadar,günbatıbizimdir!Biransoluklandı,gözleriumutla,güvenleparlıyordu.Eğerbuyolututmazsak,fırsatıkaçırırsak,Bitinyaucuda,heryerdekiyüzlerceuçlardanbirigibi,izbırakmadanbatargider!

ŞeyhEdebâli,birşeysöyleyecekmişgibi

yekindiysede,yutkunarakgeridurdu.OsmanBeybirzamansaygıylabekledi.Yaşlı

adamıdahaçokbunaltmayıuygungörmemişti.Şeyhbirşeydemeyince,sankiçokyararlıöğütleralmışdateşekkürediyormuşgibisesiniyumuşattı:

—Evetşeyhim,feraholun!Benbuişinheryönünüölçüpbiçtim,nerdengiripnerdençıkacağımıhesabavurdum.Dayanağımsizlersiniz!Babamınsavaşyoldaşları...Uğraştayenici,barıştadüzentutucular...Çoktandırşeyhim,şunlarıhiçaklımdançıkaramamaktayım:Batıyayöneleceğiz!Talanetmeyeceğiz!Dinyaymayaçabalamayacağız.Tersineherkesininancınasaygıgöstereceğiz!insanlararasında,din,soy,varlıkbakımındanhiçbirüstünlüktanımayacağız.Günbatının'KaranlıkDünyası,'karanlığınıyüzyıllardanberi,sınırımızasürmekte,biziboğmayaçabalamaktadır.Yolunukesenekuduzitgibisaldıracaktır.Busebepleyükleneceğimizişağırdır.Gireceğimizgeçitderindir.Bukancıkkaranlığakarşıdiridurmakgerektir.Savaştadüşmandanhabersizlikkörlüktür.Aldığın

haberleri,ulaştırhiçgecikmeden...Ahilerinbiziarkalasın!"Gerekirseparaveririz"dedin!Sağol!Geliristerim,aldığımıöderim!Yüreğimizdekinisöyledik!Doğrudabiziarkala!Yanılırsakyakamızayapış!..

Yavaşçauzanıpelineyapıştı!..Edebâli,kalkacakken,ikidiziüstünegelip

kendisinitoplamıştı.OsmanBey'iomuzlarındantutupalnındanöptü.

—Desturşeyhim!Dernekvardır.Geciktim!ŞeyhEdebâlibaşını"olur"anlamınasalladı.

KaraOsmanBeyçıkınca,uzunsüredirunuttuğubirrahatlıkla,önemlibirkonuşmadansonra,sorumlulukduymamakrahatlığıylagözlerinikapattı,arakapıgıcırdayıncadöndü,tepsiyialankızıBalhatun'asevgiylegülümsedi.

OsmanBey,toplantıyahesaptaolmadığı

kadargeçkalmış,budabirbakıma,işineyaramıştı.

Dündartakımı,kabınasığmıyordu.Akınkararıçıkarabilmekiçin,tehlikeyişişirmiş,Osman'ınbeyliğinikolaylaştırmıştı.Şimdibundanyararlanacak,"Beyliğesavaşustası

Osmanseçildi,hemenyolaçıksın"diyetutturacaktı.OsmanBey'ingecikmesi,iştebuhesabıaltüstetmiş,beklemeuzayıncailkkaynaşma,ağırağıryatışaraksavaşheyecanıcansıkıntısına,sonrada,usancadönmüştü.BundaAkçakoca'nınyaydığı,"Baskıngeçti,düşmanpusukurmakiçinzamanbuldu"lafınınetkisideçoktu.Amacısadeceçapulabağlıakınların,helemalyükleyipgerigelinirkennekadartehlikeliolduğu,çoğuzamanakıncılarınnekadarbüyükcankaybınauğradıklarıbiliniyordu.Barışuzunsürdüğündentehlikelerikanıksamakalışkanlığıunutulmuştu.Bacıbey'inkağnıbaşındasöylediği"Demircangâvurkarısıpususundavuruldu"sözü,zamangeçtikçe,ağırbasıyor,KöslükMeydanı'nıtatsızbirsessizlikkaplıyordu.

Gözcüçocuklarınkoşturduğu"Göründübeyimiz"haberindenbirazsonra,OsmanBey,meydanınortasında,atındanatladı,dizginihayvanınbaşınaatıpsekiyedoğruiriadımlarlayürüdü.Yoldaişinheryanınıiyicehesapladığı,nasıldavranacağınıkesinliklekararlaştırdığıbelliydi.Canısıkıldığızamanlarınkatı,dargın

sesiylesözebaşladı:—ŞeyhimizEdebâliHazretleriistemiş...

Gittim,gördüm,ayağımıntozuyladöndüm.Dünyoldaşlarınbirazı"Akın"dediydi.Gecedüşünmüşlerdir,umarım,ölçüpbiçmişlerdir.Canıçekenkaldımı?

HerkesBacıbey'ebaktı.Bacıbeysankiduymamış,çömeldiğiyerdesankitaşkesilmişti.Bütüngeceartıpderinleşenoğulacısının,KöslükMeydanı'ndakudurupdağlaraçıkacağıbeklenirkenböylekatılıpkalmasıanlaşılırşeydeğildi.OsmanBey'in,Kerim’isavaşçısayıpyanısıragötürmesininbundaetkisivardıama,Bacıbeybununbilefarkındapekdeğildi.

RumbacılarınınkendiliklerindenköpürmeleriumudukalmayıncaDaskalosDervişsonbirgayretledavrandı:

—UçtöresindeöçalmamakyokturOsmanBey!Senibaşımızageçirdikki,yiğitsin,ünlüsavaşçısın,ayakaltındakomazsınbizi,yerebaktırmazsın!GidenatlarsenindirvedemalınısavunmakBeykanunudur!Akınşarttır.Biryoldaşımızıarkasındanvurdular,öcünüalmamakolmaz.Akınborçtur.ErtuğrulBeyimiz

öldü,"Beyleriöldüğündenyıldıbunlar,n'apsakyaparız"derler,yılmadığımızıgöstermekgerek...Akınfarzdır.Yoldaşlareniniboyunuhesapladıdüngece,birazıantiçti,kılıçatladı.İslamdiniaçık....Canınsıkılmasın!"Olmaz"desendebizkanımızıaramaktaraflısıyız.ÖcünegidenBacıbey'i,karıbaşıyla,yalnızbırakmakerlikdeğil!

OsmanBey,karakaşlarınıçatarakBacıbey'ebirzamanbakıpsordu:

—ÖylemiBacıbey?Kerimsoluğunukeserekanasınınvereceği

karşılığıbekledi.Bacıbeyşaşkınşaşkınbakındı.Güçsüzdü.

Parmağınıkımıldatacakhaliyoktuama,"ÖcünegidenBacıbey"sözübeynindeuğulduyordu.Soruyuisteksizkarşıladı:

—Öyledir,Ertuğrul’unoğluKaraOsmanBey!Dağgibioğulyitirdim.Aramamışolurmu?

—Sendağgibioğulyitirdinse,bendedünyadeğerindeyoldaşyitirdim,Bacıbey,Ertuğrul’unoğlunaçokşeydenirya,"Yoldaşınınkanınıaramadı"denebilemez.BenbuuçtatavuklarınöcünüaramışımBacıbey,kimseninyanınada

komamışım!Demircanımsağkenrahatuyurdum,Demircan'ıaldılaruykumuböldüler.İyidüşün!DemircanolduğundanvurmadılarDemircan'ı...Atsürmek,birimiziöldürmekdeğilbunlarınaslındaniyetleri,boynumuzailmekatmak!Bizikırmakbirekadar...Gâvuruna,Müslüman'ına"kardeş"dedikoysabiz...Kahpeliketmedikhiçbirisine...Babamrahmetli,boşunasürdürmedibubarışı.Bileninizbilir,bilipdebilmezdengelenesözümyok...Geçidinderinindengeçmekteyizyediyıldır.AnayurdumuzdankoparıpkattılarönlerinebizidüşmanlarBacıbey...İkiyüzyılönce,sırtımızıkargıdemirleriyledürtüpbaşımızınüstündekeskinkılıçlarınıçevirerekten,bizigöçmen,göçebeettiler,kovakovagetiripsıkıştırdılarburaya...SağdaGermiyanhırsızı,düşman!ArkadaKaracahisar,düşman!Önümüz'KaranlıkDünya'...Ülkedekıyametkoptu,devletyıkıldı.Milletcanıderdinedüştü,soleldensağeledestekkalmadı.Biryerdedirenmekteyizki,tekerlendikmigideceğimiz,cehennemindibidir.Beribak,Bacıbey?KaraOsmangüçiledirenmektekızgınlığıbastırmayaçabalayarak...

Arkalamakertesideğilmidirbu?Sanadüşmezmi,"Geridur"diyerektenönümüzegerilmek?Sanadüşer.Aranacakkan,çünkü,senindir.Sırtımızdanvurulmuşuz!Bilmedennereyegitmeli?Yakahpedüşmanbizikışkırtıpyanlışasaldırtmakniyetindeyse...Haberinvarmı,babamrahmetliyegelenTebrizkâğıtlarından?-Birazsusupkarşılıkbekledi.Bacıbeyiçiniçekerekağlıyor,iriyaşlaryanaklarındanyuvarlanıyordu.Meydansoluğukesmişti-:KırkbinaskerleAnadolu'yuteftişegeliyorMoğolİlhan...Niyetiİmparator'unbacısınıalmak!.."Kaynımınbirkılınazarargelsesorumlusunuezerim"yazmışkâğıtlara...Beridenİmparatorgemilerdonatmakta,niyetiaskerdökmekburalara...Canımızıalıpatlarımızısüreninkimliğibilinmeden,neistediğikesinlikleanlaşılmadanakınyokbende!..Heyyoldaşlar,bugünleribaşkagünlerebenzetmeyin!Bendekılıçgezdirmekteyim!Beniiyitanırsavaşmeydanlarıama,bugünsavaşgünüdeğil!..Eliayağıtutmazbebeleri,yaşlıları,sakatlarıdüşünmekgünüdürbu...Hesabıbaşkadırbugünün...Eğeriçimizdenkimileri,"İlleakın"

derse,onlaraderimki,"Doğrusunuisterseniz,Buralarısizaçmadınızİslam'a...Babamrahmetli,KonyaSultanı'naettiğihizmetinkarşılığındakazandıbuucu!Evet,kılıçlarınızınkeskinliğiyüreklerinizinkorkmazlığıolmasaydı,düşmanayılgınlıksalmasaydınızbarınamazdıkburalarda...Buncaakınındoyumlarınısindiremezdik!Doğrudurama,şimdi,bileğinizgücüylekazandığınızıdeğil,Ertuğrul'unucunukumarasürmekniyetindesiniz!Başkasınınmalınıateşeatmakyiğitlikteyok...Zorlarsanız,ayrılığavarırbuişinsonu!Bukezgidengiderse,birdahadönmemecesinegider.Kendinedilediğiyerdeyurtbulur.Beni,beytanırsanızbudurbu...Gideceklergöçlerinisarıpgitsin,birdahadaartlarınahiçbakmasın!

OsmanBeysustu.Herkesbaşınıönüneeğmişti.EnçokbunalıpkıvrananlarDündar'laDaskolos,birdebunlarauyupakıniçingecekılıçatlayandervişlerdi.Toprakgibiağırsessizlikuzuyor,OsmanBey,çatıkkaşlarınınaltındangazilerledervişleriayrıayrısüzüyordu.

Apansıznalsesleriduyuldu,sankibeklenenkurtarıcıgeliyorgibi,herkeshızladöndü.

AtlılarKaracahisartekfuruAksantos'unzırhlısavaşçılarıydı.Öndekininmızrağındatekfurunüçköşelikaraflamasıvardı.Aralarında,birdeyayagetiriyorlardı.

KerimÇelebi,yayanın,Mavroolduğunutanıyıncaçokşaşırdı.

Herzamangiyimineözenendelikanlının,üstübaşıadamakıllıhırpalanmış,üstdudağıpatlayıpsolgözümorarmıştı.Ürkekti,dahasıayaktaduramayacakkadarbitkindi.

Atlılarmeydanınortasınageldiler.ÖndekininKaracahisartekfuruAksantos'un

kardeşiFilatyosolduğutanınınca,Söğütsavaşçılarıbugelişinöneminihemenanladılar.Filatyos,çevreyesavaşçıustalığıkadar,çokkibirliolması,çabukkızmasıyladaünsalmıştı.DizginineyapışanAhiçavuşunakırbacınıkaldırarak,inmekniyetindeolmadığınıanlattı.DemircanolayındansonraFilatyos'unçıkagelmesikadar,inmekistemeyişideönemliydi.

OsmanBeysakinbirseslekonuştu:—DostumuzFilatyos!Toprağımızahoş

geldin!Buyruninin...Dinlenin!

—KonukgelmedikOsmanBey!SoylukomşumuzErtuğrulBey'inöldüğünüyoldaduyduk.Üzüldük.Allahsanauzunömürversin.Beyliğinkutluolsun!Böylebirgündegelmemekgerektiama,olayertelenirgibideğil.Beklemek,beklememektenkötüdedik!DavacıyızsendenOsmanBey!

MeydanıöfkelibirhomurtudolaşıncaFilatyosşaşırarakçevresinebaktı.OsmanBeyelinikaldırdı:

—Durunyoldaşlar!-Birazdargınsordu-:Neymişsuçumuz?

Filatyos,ikiadımgerisindeduransavaşçıyaişaretetti.Savaşçısekiye,akbiryumakfırlattı.

—Bakınbakalım!Tanıyacakmısınızbunu,KaraOsmanBey?

Akyumağı,Osman'ınyerineNakipHasanEfendiaçtı,birTürkmensarığınışaşırarakkaldırdı.

—Tanıdınızmıkimin?Yaşlılarınkonuşmasınameydanvermeden

Kerim,boşbulunupatıldı:—Ağamınsarığı...AğamDemircan'ın...—TanınacağınıbilmiştimOsmanBey!Şimdi

kolaylaştıişimiz!OsmanBey,Kerim'edöndü.Haddini

bilmeden,sonunudüşünmedenarayagirmesinihiçbeğenmemişti.Sertçesordu:

—Nerdenbelli?—Rummuskasından...Ağamınyavuklusu

Liyayengemdiktiydi,geçende...-Mavro'yuçenesiylegösterdi-:Bununbacısı...

OsmanBeybirazdüşündü,başınıkaldırdı:—Nerdebuldunuzbunu?—Bunu,Liyaadlıreâyâmızınkollarınabağlı

buldukOsmanBey,Liyakızın,önceırzınageçilmiş,sonracanınakıyılmış!

Söğüt'ünKöslükMeydanıdonakalmıştı.Filatyosuzayansessizliktenyeterikadaryararlanıpdargındargınkonuştu:

—ÇoktandırardındaymışseninhayvaneğitimcinDemircanbukızın...Müslümanetmeyezorlamaktaymış...Razıgelmeyince...Kollarınıbağlamışardından,ırzınageçmişsonradaboğmuş...

—NerdenbelliDemircan'ınyaptığı?Adamsarığınıbırakırmı,böylebiriştensonra?

—Kızızorladığınatanığımızvar!Zorladıysa

yapmıştır.HerkesBacıbey'denKerim'e,sonrada

Mavro'yabaktı.Bacıbey,Demircanoğlunun,ırzageçmekle,elibağlıkadınboğmaklasuçlanmasıkarşısındadehşetedüşmüş,n'apacağınışaşırmıştı.Çünküuçlardasuçlarınenbüyüğü,enpisiırzageçmekti.Bununlekesinikanbiletemizleyemezdi.Kekeledi:

—Haşa!YapmazbenimDemircanım...Haşa!Bilirkomşular!

FilatyoskırbacıylaMavro'nunomzunadokundu:

—Anlatbakalım,bizedediklerini!Anlathadi!Anlatdaduysunlar!

Mavroyaralıdudaklarınızorlayalayarakkarşısındakilereumutsuz,bitik,kuşkulubaktı.GözleriKerimÇelebi'dedurdu:

—Zorladılarbunlarbeniçelebikardaş!"YapmazböylenamussuzluğuDemircaneniştem!.."dediysemde...-Gözlerindenyaşlarakmayabaşlamıştı-:Liya'yıseverdiDemircaneniştem...Saçınıntelinedokunulsacanınıverirdi.YiğittiDemircaneniştem...

Filatyosbirdenünlüöfkesinetutuldu,kırbacı

vargücüyleMavro'nunsırtınaindirerekbağırdı:—Vayitoğluit!Türkmenlerdenkorkarsında,

bendenkorkmazmısın?Söyledoğrusunu!Bizedediğingibi...Söyle,çiğnerim!

—YapmazDemircaneniştem..."Yapmaz"dedim...Yapmazablama...Kimseyeyapmaz!

Filatyoskırbacıbirdahakaldırmıştıki,oğlunun,ırzageçme,kadınboğmalekesindenkurtulduğunuanlayan,bununlayenidencanbulanBacıbey,şimşekgibiçektiğieğrikılıcıylaşimşekgibiatılıpFilatyos'unkırbacınıtutamakyerindenbudayıverdi.

Filatyosbiranşaşırmış,sonra,Bacıbey'inkadınoluşundanyararlanıphakaretiüstünehiçalmamayıdahauygunbulmuştu.OsmanBey'edöndü:

—DavacıyasilahçekmekkanundeğilOsmanBey.Arayakadınlarısokmaksa,hiçyaraşmazerkekliğe...

Filatyos'un"Davacıyız"sözüüstüne,OrhanBey,lazımolacağınıkestirerek,birinikoşturupKaracahisaroklarınıgetirtmiş,bezesarılıolarakbabasınınönünekoymuştu.OsmanBeyhepöyleyumuşakkarşılıkverdi:

—Bacıbey'inkusurunabakmaSenyörFilatyos!..Bizdekadınırzınageçmektendahakötüsuçlamayoktur.Davacılığagelince,bizdesizdendavacıyız!-Beziaçtı,okunbirinitemrenindentutupaldı,atıptoprağasapladı-:Sendebunabakbakalım,tanırmısın,kiminokudurbu?

Filatyosbaktı,tanıdıamaumursamadı.İşiböyleküçükoyunlarlaatlatabilecekleriniancakakılsızTürkmenlermümkünsayabilirdi.

—Bizimokumuz.N'olmuş?—DavacıolduğunDemircan’ınölüsünden

çıkardıkbunudün!Göğsündendeğil,hemdesırtından...

—Nerdeydiölü?—Bizimtopraklarımızda...Köyümüzün

yanında...üçdesavaşatımızıgötürdülerSenyörFilatyos...İzinisürdük,sizintopraklarakadar...Yasizinölünüznerdeydi?

Filatyoskasıntıdandurgunluğageçmişti.Olupbiteneakılerdirebilmekiçinhırsladüşündüğübelliydi.

—Sakın...KızıboğduktansonravurulmuşolmasınDemircan?-Gözlerindenkötübirışıltı

geçti,Demircan’ınölümünüduyup,ortayerdekalakalmışzavallıMavro'yacanınıalacakgibibaktı-:Belkidebuitoğluitvurmuşturseninadamını...Sarığıtanıyınca,kızkardeşininöcünüalmakiçinoklamıştırarkadan...

Mavro"Hıhh"diyedehşetlesoluyupsarsıldı,savunmaiçgüdüsüylearkayadoğrusendeledi.Azkalsındizlerikesilipyereyıkılacaktı.Bacıbey,güçlükoluylaçocuğututupgöğsünebastırdı.Saçlarıbaşörtüsündenuğramış,ağzıkısılmıştı.Gözlerindenateşsaçıyor,yavrularınısavunmakiçinatılmayahazırlanandişikaplanabenziyordu.

—NerdeydidünakşambuMavro?Filatyosda,bütünmeydanlaberaberşaşırarak

döndü.SoruyuDemircan’ınbiricikdostu,bugünOsmanBey'inDönmezköy'eyolladığıErmeniTorossormuştu.

—Nerdemiydi?Hisar'da...Karacahisar'da...—Yabusabah?—N'olacak!Sennekarışırsın,başından

büyükişlerekötüErmeni!Pisuşak!—Uşakdeğildir,yiğityoldaşlarımızdandır!-

OsmanBey'insesikızgındı-:SöyleTorosAğa!

—Kötüyanılmakta,buçorbacı...-Çorbacısözünü,Toroshakaretolarakkullanıyordu-:BizimkanlımızMavrodeğildir.Nerdenmibelli?Nah,bundan!

Sadağındanbirokçekti,onudaatıpötekininyanınasapladı.Söğütlülerkaratüyünden,Karacahisarokunutanıdılar.Filatyosduraklayarakkonuştu:

—Buokdabizim...Nerdebuldun?—Dönmezköy'ümüzünpapazı,PopMarkos'a

attıbiribunu,günışırken...Allahımaşükür,vurduramadı.ÇenesiyleMavro'yugösterdi.Ermişevliyamıbu,sizinHisar'daolurken,bizimpapazımızıikisaatlikyerdevurmayakalksın!

—Görememişmikiminattığınıpapaz?—Uzaktanatmışyüreksiz...Batağakaçmış.

İzinisürmüşlerbiraz...Batağıbilmediklerinden,tutamamışlar!

OsmanBey,Filatyos'unşaşkınlığındanyararlandı:

—AnlaşılıyordostumFilatyos,bizi,birbirimizedüşürmekisteyenvar!Gelmeyelimdüşmanoyununa!AğabeyinsoyluAksantos'aselamederim.Bizkanlımızınizindeyiz.

Bulacağız.Öcümüzüalacağız.Sizde,elbet,bırakmazsınızbuişinardını...Yoruldunamageldiğiniyioldu.Meseleaydınlandıbiraz...İndehayvanlarrahatlasın...Şarabımızdaniç,serinle!Ekmekyiyelim!

—SağolOsmanBey!Ağabeyim"Tezgidin,tezgelin"dedi.Savaşçılarımızçokkızgın...Dönelimvaktiyken...-Mavro'yayılanabakargibibakıpelinisalladı-:Hadibakalım,düşönüme!

Mavrotepedentırnağatitremiş,bunuBacıbeyyaralıyüreğindeduymuştu.OsmanBey,içindebulunduklarıdurumda,birKaracahisarreâyâsınanasılarkaçıkabileceğinihızladüşünerekgözleriniMavro'nundehşetleaçılmışbakışlarındankaçırdı.Filatyosalıpgiderseçocuğunbaşınanelergeleceğinibilmekiçinkerametsahibiolmakistemezdi.BereketBacıbeykestiripattı.

—Oğlumunyerineoğulbuldum!Vermem!-Birdenkabadayılığıumutsuzluğadöndü.Yalvarırgibiekledi-:Kendi"Giderim"derse,obaşka...

—Gitmem,hayır!Öldürürlerbunlarbeni...

Kırbaçladılarsabahakadar.Vermebeni,DevletAna!..

Filatyosöfkeylekasıldı.Elinikılıcınaatıpsordu:

—NasıliştirbuOsmanBey?..reâyâmızdanbiriöldürülmüş...Suçluyuarayacağız.Kanunmudurşüpheliyiarkalamak?

OsmanBey'inkarşılıkvermesinemeydankalmadan,gazilerdeellerinikılıçlarınaattılar.Bacıbeykumandaedergibibağırdı:

—Negünedurmaktasınızbacılar!Öldünüzmü?

Söğüt'ününlübacıtakımı,birdenkılıççekipreislerininyanınasıralandı.Savaşçıdervişlerinbirkısmıda,şakırşakıroklarınıkuruyordu.Akçakoca,arayagiripOsmanBey'inkonuşmasınıönledi:

—SoyluFilatyos!Bunlarınaklıbaşındayokdüngecedenberi..."Savaşçılarımızkızgın"dedin,haldenanlarsın!Bırakgitşimdi,açığaçıkarbuişingizlisiyakında...Gerekirsegetirirveririmben!Öylegörülürkiepeygörüşeceğizbugünlerde!

Filatyosaltdudağınıdişleyerekkızgınlığını

bastırmayaçalıştı.Akçakoca'nınsözüylehiçdeğilse,görünürdeonurunukurtarmaktanbaşkaçareolmadığınıkestirmişti.Gülmeyeçalıştı:

—DediğingibiolsunSoyluAkçakoca!Butopraklardagüveniliradamsın!Sözünbizimiçinsenettir!Allahaısmarladık!

Dizginihayvanınağzınıyırtacakkadarsertçekipsilkeleyerekbineğiniartayaklarıüstündetopaçgibidöndürdü.Dörtnalasürdü.

OsmanBeynalseslerininduyulmazolmasınıbekledi.Bacıbey'egülümsedi:

—SağolBacıbey,sağolDemircan'ınanası!Onurumuzukorudun!-Meydanadöndü-:İzsürdüğüiçinöldürmekistedilerDönmezköy'ünpapazını...Demek,düşmanelçekmediyakamızdan...Karacahisarokunukullandığınabakılırsaniyetibizikomşularımızlaboğuşturmak...İyidinleyinbeni!Bugündensonra,savaşyasalarıyürüyecekuçta!Herkesgücünehazırlıklıbulunsun!Silahınıbaşucunakoyupyatsın!Gecegündüzdavulsesinekulakverilsin!Bundanböyleakşamlarıhayvanlarçayırdanevleregetirilecek.Geçitlerkollanacak.Hiçkimsenedenolursaolsun,sınırlarımızdan

öteyegeçmeyecek!Yasakbundanböyle,komşularlakavgagürültü.Kalmamıştırumarım,artıkakınmakınisteyen...NedersinDaskalosDerviş?

DaskalosDerviş,gözleriniyerdenkaldıramıyordu.SessizlikuzayıncalafaltındakalmazlığıylaövünenDaskalos'undilidişikitlendiğianlaşıldı.Söğütsavaşçılarıiçinengülünçdurum,insanlarıngüçlüolduklarıyerdekendioyunlarıylayenilmeleriydi.Meydandakilerağırbirbaskındankurtulmanındaferahlığıylaellerinikarınlarınabastırarakgülmeyebaşladılar.

BöyleceErtuğrulBeyleDemircan'ınyasıdasonaermişoldu,çünkü,1290yıllarınındünyasında,ölüm,yaşamaktançokdahaolağandı.

ÜçüncüBölüm

DostÇelmesi

1

—Çevir!Olmadı.Çevirmenle,kirişinilmeğinikancasınayetiştireceksinki,köpoğluyay,gerilmişbulakendinide,neyeuğradığınıbilemeye!Hadiberaber!Çevir!OğlumKerim,çelebilikistemem.DefleyemedinYahşiimam'danöğrendiğinmiskinliği..."Fırtınagibi"dedim.Yaysendenkorkacak..."Yiğitdindeyim"diyekatılıverecek...Karşındaakdefteryok,karadüşmanvar!Yayıyıldırımgibikuramadınmı,gittigider,tatlıcan,gideeer!Hadindi,tühyüzüne...Aslıhanbunusendeniyiyapar,sefilKerim!Öyletutuncaolurmu?Vahemeklerime,heyvah!Yıkıl,nehaltedersenet!GelberiyeGâvuroğlu,gelkisenigörelim!Çevir!Tamam!Birdaha...Tamam!Yahunedir?OğlumGâvuroğlu,benseningâvurluğundanşüphelensemgerek...AslanMavro,gizlidinlermitaşımaktasınhaaa?Bukıvraklık,bildiğim,Müslümansavaşçıkıvraklığı...Hadindibir

daha...GörsündeutansınbuKerim,çevir!Tamam!Nedentamam?Çünkü"ustaokçuolayım"diyen,çabalayacakkiyatkınlıkpeydahlaya...Herşeyinbaşıyatkınlık...Elyatkınlığı,gözyatkınlığı,illede,gönülyatkınlığı...OğlumKaraVasil'inMavro,buseninkardeşinÇelebieskisinde,evet,bilekvar,gözüdekördeğil,gelgeldim,gönülsüz...Nedemişler,"Gönülsüzit,sürüyecanavaralıştırır"denilmiştir.Aklıfikribaşkayerdebunun...Korkarımokumakta...Ustasını,canalırcasınagözlemedimibirçırak,zanaatıkapabilemez.Şimdi,ikincidersegeçelim:Yayıkuruuup...Okusadaktançekiip...YerleştirmemizleyallahedeceğizvedeAllah'ınizniylezımbalayacağız.Yayınsavruntusuylayüzümüzünüstünedüşmemeyebakacağız.Göreyimsiziyavrularım,"Bir"dediğimde,yaygerildi,"iki"okkirişte..."Üüüç"yaydançıktı,hedefeyapıştı.Hedefimiznah,ortadakiyuvarlak...Hayındüşmanın,delinesibağrı...HadiTanrırastgetire...Bir,iki,üç...Hani?Tühkinekadar!..Vurmuşsunuzkaçpara?Çeviklikhani,çeviklik?..Hayındüşman,"Bunlaracemi,birazağırolalım!"diye

bekleyerekdehemi?Hayır,aklımkesti,yoktursizdeokçulukyatkınlığı...Ermeydanında,"Kabza"alırkensizbeniyerebaktırsanızgerekvede,Daskalosrezilinikaskasgüldürsenizgerek...Yazık!Hadibirdaha...Kur,çek,bırak...Olmadı.Nedenildiydisizedünkügün?Okunilkihedefeyapışmadan,ikinciyarıyolda,üçüncüsüyayda...Hanibakalım?Birincihedefteyken,sizsavruntuyusavuşturamamaktasınız.Hiçolmadı.Bukaltabanlıktaustaokçuluğualtınbilezikediptakınamazsınız.Hızlılıkisterim,vuruculukisterim,delicilikisterim.Okayaydaykengüçyetirirsenyetirirsin,avanakKerim,koyuverdinmi,gittigider.Kaçkezdedim,"Okunvurmasıbahtişideğil,cehtişidir!PazıcehtisanmasırıtkanMavro,bilimcehridirbu,şaplakgelmekteensene...Hadibaştan...Aralıksızokyağdıracağız,Allah'ınizniyle,hayındüşmana,yağmurgibi...Kur,çek,salıver...Sallantıistemem!Diridurulacak,demirkazıkgibi...

SilahustasıKaplanÇavuş'unarkaavlusuçokgenişti.Birbüyüksundurmanınaltında,kocamanbirdemirciocağı,tavanaasılıbiriple

işletilirkocamanbirkörük,iriliufaklıörsler,balyozlar,çekiçler,dökümkalıpları,yuvalarındaboysırasıdizilmişdahaince,demirci,tesviyeciavadanlıklarıvardı.

Karşıduvardakitahtalaraoktalimlerininçeşitlinişangâhlarıçizilmiş,köşedekikalınçınarındallarınakılıçeğitimindekullanılanincelikalınlıtelleresarılmışkarkeçeleri,urganlar,adamgövdesibiçimindeiçiyapağıdolutorbalarasılmıştı.Genişbirtezgâhınüstünde,hercinsten,herboydan,herbiçimdenkılıçlarduruyordu.Çeşitçeşitkalkanlarsırayladuvaradayalıydı.

Eskişehirdolaylarınınenünlüdemircisi,enbilgilisilahustasıKaplanÇavuş,kollarısıvalı,külahıensesineyıkılmış,elleribelindeduruyor,boyunadiliniçalıştırıyordu.Genellikle,yürümeyi,gezinmeyisevmezdiama,öğrencilerieğitmekiçinelinekılıcıalırsa,şaşılacakkadardeğişikfırtınagibidönmeyebaşlardı.Nedenipekbilinmeyenbirkazadasağyanağıyanıpsakalıbıyığıgerigelmediğindenyarıkösekalmıştı.Öyleykenkocamankaragözlericanlı,yüzüherzamangüleçti.

Delikanlılar,sadaklarındakioklarınhemen

hepsinihedefesaplayıncaKaplanÇavuş"Aferin"dememekiçin,suratınıasmayaçalışarakbirazdaldı,eliniyüzündengeçirdi:

—Anlaşıldıbırakın!Yeterincerezilettinizfukarayayları...Azbirazdakılıçlarıutandırın!Yazıkemeklerime...Şebekmaymunlarındanöğrencialaydım,sizdentezöğrenirdisilahşörlüğü...-Dallarıduvarınüstünesarkmışdutağacındakioğlanagözkırptı-:Haksızmıyım,Balabancık!KocaTanrıadınatanıksın!

Kerim'leMavro,dallarınarasınamaymungibitünemişonyaşındakiBalabancığıgörüncegülümseyerekelsalladılar.

Balabancık,ErtuğrulBey'inkardeşiDündarAlp'inkölesiydi.Şaşılacakkadaruzunkirpiklikocamangözleriçocukyüzünegaripbirgüzellikveriyordu.Silahşörlüğeçokmeraklıydı.Bitişiktekılıçşakırtılarıduyuncasopayemeğigözealarakdutağacınaçıkmamazlıkedemiyordu.Dünyadabiricikdostu.KaplanÇavuş'unkızıAslıhan'dı.

KaplanÇavuş'unsorusuylaBalabancık,dalgınlıktansarsılarakkurtulmuş,imrenişinisaklamayaçalışarakbirazşaşkın,birazdaürkek

gülümsemişti.—Şimdigelelimbakalım,bukopuklar,bizim

kılıçlarınasılmaskaraedecekler,arslanBalabancık!..

DündarBey'inkonağındanhırslıbirkadınsesi:"Balabancık!Domuzgâvur!Balabancıkdedim!"diyebağırınca,çocuk,maymunçevikliğiyleağaçtanatlayıpgözdenkayboldu.

KaplanÇavuş,başınısallayarakyürüdü,elleribelindebirzamankılıçlarabaktı.Çoksevdiğibusilahlarınbaşlarınakötübirşeygelecekmişde,bunapeküzülüyormuşgibiderinderiniçiniçekti.Kılıcısağlısollu,aynıustalıklakullanıyor,idmanagirdimi,pazısınabirbaşkagüç,gövdesinebirbaşkaçeviklikgeliyordu.Gençöğrencilerininacıkuvvetlerine,körükgibiişleyensağlamciğerlerinekarşı,yarımsaatkılıçsallamakta,"Dahasert...kıyasıyaçalınşunları...Kıyasıyadedimkansızlar"diyenaralanarakdelikanlılaraavluyudargetiripikisinidegerçektenbunaltmaktaydı.

—Seçinşurdanbirerkalkanbakalım!..GenegittindemirkalkanayapıştınGâvuroğlu...

—Şakırtısıkeyiflibunların,KaplanUsta!

—Hamallığının'apalım?Türkmenniçinsazdanyapmışkalkanıdaüstüneibrişimisarıvermiş.Çünküsevmezhamallığı...Kılıcageldimi,kılıçşor,dilediğikılıcıkendiseçmekkanundur.Bileğineuygununubulsuniçin,adamgibiçevirebilsiniçin...Ama,ustalar,"Kılıcınkendisihafif,kesmesideringerek"dediler.Neden?Soluğaneder,cenksırasıağırkılıçadamı...Korkmakılıcınhafifliğindenzağlıise...Bilektegüç,kafadaakılolmayıncaağırkılıçn'apsın?Kılıcınçeliğihas,elinterazisidengeligerek...-Birkılıçseçti,birkaçkezgövdesiniyükleyipçaldı-:Nahböyleama,bileğininterazisibozuksa,fukarakılıç,pıttadakkırılırhaaacamgibi...Maskaraolursuncenkalanında..."Yokmubanabirsopa,amanAllahaşkına,"diyerekdönelersin.Haydigöreyimsizi!Bugünkolumusıyırana,gömleğimiyırtanahalisindenbirDağıstankamasıvar!

Delikanlılarikiyandankıyasıyayüklendikleriiçinavluyubirdenkeskinçelikşakırtılarıkaplamıştı.

KaplanÇavuş'unkızıAslıhan,hamurluellerinigöğsüyüksekliğindetutarakkapıyaçıktı.

Babasınınhiçgerilemedenikikılıcakarşıdurduğunugörüncegözleribeğeniyleparladı.Öğrencilerinsaldırırkenyaptıklarıyanlışları,hangihamlelerdekılıçlarınıkırdırmak,ellerindendüşürmektehlikesiatlattıklarınıgörecekkadarustaydıbuişte...

Kerim,birhaftadanberihiçgönülsüzuğraştığıhalde,umulmazgelişmegöstermiş,dahaşimdidençokyamanbirsavaşçıyaçatmadıkçakendisinikoruyacakbilgiyiedinmişti.EskidendebirazidmanıolanMavro,Kerimkadarkıvrakdeğildi.Kerim'inaklı,Mavro'nunsavaşçıolmahırsıağırbasıyordu.

KaplanÇavuşsaldırılarınıhiçdeğiştirmeyenöğrencilereçıkıştı.

—Heleşunlara!..Hepyukardanaşağıvurmakneyinnesifikirsizler,yarmatokmalayankarılargibi..."Kafayıgösteripdirseğe,dizkapağınıgösteripboyunköküne"denilmedimi?-Kızınınseyreçıktığınıgörüncenaralandı-:Haaaytdiridurun,ahayettim!

Yüklendi,delikanlılarıkarşıduvarakadarsürdü.YalnızbileğiniırgalayarakelindekieğriTürkmenkılıcını,ikincibirkalkanhaline

getiriyordu.—VarolKaplanÇavuş!Kılıcınkeskinola!Delikanlılardurupsesedöndüler.Adamakıllı

soluyorlardı.Yanaklarıkızarmıştı.Mavroyalvardı:

—BirkılıçkapgelAslıhanbacı!BuseninKaplanbabanagüçyetiresimizkalmadıbizim...Gelyetiş!

—Sizekılıçerliğininsırrınıdahavermedideondan...Eğrikılıçsavunudakalkanolur,saldırıdaçiftyaraaçar.

—KaçadıreğrikılıcıniyisiKaplanUsta?—Yüzaltındanbeşyüzekadar...Kabzaya

koyulmuşalacataştankarıbezeklerinihesabakatmaktadeğilimGâvuroğlu,çıplaknamlınındeğerinivermekteyim."Kılıçalacaksankesenebak"denilmiştir.Demekki,aslındakesen,kılıçdeğil,parakesesi!..-Kızınaşakadançıkıştı-:Elininhamuruyla,hiçutanırmı?"Buncazamanboğuşmaktabunlar,ayranyetiştirsemgerek"dermihiç?Yıkıl!-Aslıhaniçerigirincepaslıidmankılıcınıöpüpalnınagötürdü,saygıylayerinekoydu-:Kılıcınzağlısınapahayetmez.Nedenmi?Şundanki.Sultantımarlarını,savaşçımilleti,

kılıçgücüylekazanır.Tımara"Kılıçhakkı"denilmesibundandır.Tımarkazanacakkılıç,sapandemirindenolmaz.Yumurtadanolur.Neyeşaştın,avanakKerim,tavukyumurtasıdeğil,demiryumurtası...Demirinözü...Süzülüparınmışı,içindetoztoprakhiçkalmayacakki,gerinegerinedövesinvedesuyunuveresin,zehirgibi...Kılıhavayaat,altınatut,ikiyebölsün!..Şam'dabulunurki,Dımışkîkılıcıdenilir!Nemutludurelegeçirenyiğide...Şimdilerdeböyledemiryumurtasıarama!Oyüzdenzağlıkılıçazaldıvedebunlarıdövüpsulayankılıçevlerihiçkalmadı.Bugününsavaşçısınekadardizdövsehaklı...VaktinkılıçhanelerindeniceniceZivzikî,Mağribî,Tirazîkılıçlarolurduki,tanıyanıgördükte,ağzısuyuakıp"N'olaydıahn'olaydı,şehitlikyazılmışsa,böylebirkılıçlaelvereydi,heyAllah!"diyeağlaşırdı.

Aslıhanayranıgetirdi.TasıdolandırırkenKerim’igizlicesüzdü.Ölümacısınınsarsıntısıgeçmiştiama,mollalığıbırakmanınkederigözlerindekalmıştı.Geçenakşam,"Kılıçmıağır,kalemmi?"diyetakılıpkızdırdığınapişman

oldu.Erkekkısmıerkekliğinyüceliğini,demekki,hiçbilemiyordu?TörenlegiydiğiAhisarığınınnekadaryaraştığınıgörmezmiadam?Yüreğiniacımakapladı.Bellibirşey,yepyenisavaşçıkılığınıniçinde,tedirgindibuKerim,kederlidalgınlığıbundanilerigelsegerekti:

—GöçnezamanDönmezköy'eKerimcan?Kerimşaşaladı.Aslıhan,sorduğunapişman

olupbiransustu:—Bacıbeyablamdagidecekmiseninle,

eviniboşkoyup?..—Duyduğumdoğruysa,köyesalmak

niyetindedeğilmişbizi,OsmanBey...BusözençokKaplanÇavuş'umeraklandırdı:—Ya?—OrhanBey'ebakarsan,koruyucu

alacakmışMavro'ylabeniyanına!—Nekoruyucusu?—Haberinyokmu?Gecegündüznöbet

beklenmeyebaşlandıbeyevinde...SavcıBey,GündüzBey,DeliBalta,OrhanBey,Bayhoca,Akçakoca'nınoğluMahmut,sıraylabeklemektegeceleri...Yarındansonra,GündüzBey'leSavcıBey'inyerineMavro'ylabizduracakmışız.

—RahmetliDemircan'ıntımarın'olacak?—ErmeniTorosAğambekleyecekbizim

adımızabirzaman...—Nerdençıktıbunöbetişi?Neyüzden?—Yabancısavaşçılardolanmaktaymış

çevrede...ŞeyhEdebâli'ninöğüdüymüş...Birkahpelikedenolursaymışuykudabastırıp...Çudaroğludasıkçagörünmekteymiş,Karacahisarsınırında...

KaplanÇavuşyerebakarakbirazdüşündü,Mavro'yasordu:

—Rahmetliablanınişinden,bugündehaberçıkmadımı?

—Yok!..KimararbizimkanımızıKaracahisar'da?Filatyosemirvermiş,sınırdagörenoklayacakmışbizi...

—Issızhan'dakiöteberi?—Hisar'ataşıtmışFilatyos...—BirinikoymuşmuIssızhan'a?—Yok!Aslıhan,Kerimcan'ınköyegitmeyeceğini

duyuncasevinmişti.Söylenenlerlehiçilintisiolmadığıhaldelafakarıştı:

—Çetindirköyişi...İyiolduBeyyanında

kaldığınız...—KöyegitsekiyiydiAslıhanbacı...İyiydiki

nekadar...—NedenMavrokardeş?KaplanÇavuşsesinisertleştirdi:—YanılmaktasınoğlumMavro!Aradığınız

öcüsizbataktabulamazsınız.Bununyolubeykatındangeçer.Çünkühabergelir,beylere,kuşlarınkanadıylayurdundörtbucağından...Helebugünler,başınabuyrukiştutmasırasıhiçdeğil...Beykoruculuğunedemek?Yayalıktankurtulupatlanmaktasınız!"Atişler,erövünür,yayanınumuduolmaz"denilmiştir.Sözümekulakverinşimdicik,beysize"Atseçin"dedikçe,başıyumuşağa,ayağırahvanayapışmakyok!Ayağırahvan,başıyumuşakbineğe"Eşek"derler,eşekoğullarım!Biniciyegayetlesert,gayetoynakatisterki,üstündediridurupcanınıdirisavuna...Yarındanteziyok,binicilikdersidir.Kılıcınhamlesi,atınçiftesinenasıluyacak?Atkoparıpdörtnalageçtikte,sağasola,illedearkayaoklarnasılyağdırılacak?Atlısavaşçılıkmaskaralıkdeğildirvedeatlanmakbuyaşta,beytakımındanbaşkasınınelinegeçici

değildir.Acemilikteatbineyimderken,tepesiüstüdüşüpboynualtındakalıpbelikırılıptatlıcandanolmakvardır.Atlanmakvedeatlısavaşınüstesindengelmeksıratköprüsünügeçmeklebirdir.

AslıhanyoğurduğuekmekhamurunuhatırlayıpevekoşuncaKaplanÇavuşçınarındibindekisedirekurulupöğrencilerinikarşısınadikti:

—Yelgibigidenatı,tektırnağıüstündemıhlamadıkça,artayaklarıüstündedeğirmentaşıgibidöndürmedikçe,harmanlamayasokupcenkalanındaçarhaçevrilmedikçe,kovduğunayetişipkaçtığınınpençesindensıyrılıpçıkmadıkçabinicininünsaldığınıkitapyazmaz.Atıtopuklayıpdörtnalakaldırıphaindüşmanakavuşunca,gövdeağırlığınıkılıcabindirmedinmi,"YaHak"diyeçalmadınmı,zırhlıkâfirinkafasınıkoluylaberaberalamıbilirsin!Yiğitlikeskidenbirçetinse,şimdilerdeonçetindir.Çünküçöküntüçağındayız.Atizi,itizinekarışmıştır.Ülkedevletsiz,devletsahipsizdir.Konya'yıçengioğlanındanvezirtuttuvede"Kahpeoğlandanvefagelmez"idünyaya

doğruladı.Selçukluyabundanböylebelinidoğrultmakyokturvede...-Kapıvuruluncasuratınıastı-:Kimdiro?Kızbüyüyelişaştım,"ŞunabakıverohKaplanemmi"diyerekelinebirdemirparçasıalan,kapıyadayanıroldu.YabenadamıdördebölüpSöğüt'ünitlerinemancaDoğramazmıyım?

Aslıhan'ınsesinekulakverdi.—Burdaburda...Buyrun!Arkaavluda...Evinköşesini,omzundasazıylagezginozan

ÂşıkYunusEmredöndü.KaplanÇavuş,çocuklukarkadaşı,kan

kardeşiYunusEmreozanıgörmesiyleellerinidizlerinevurarakçırpınmayabaşladı.

—Breaman...OzanımYunuuuus!Brebugünnemutlugün!..Brebusaat,nasılbireşrefsaat!Bukezgezginliğinuzadı,sefilYunus,nerelerifırlandındolandınbuncayıl,sonucunerdenkoptungeldin?

YunusEmre,KaplanÇavuş'usevgiylekucakladı,ellerinibırakmadanDedeKorkutağzıylaşakalaştı:

—Ağıradlıkentlerdengeçtimgeldim,kervanaşmazdağlarıaştımgeldim.Taşkınakandeli

sularıteptimgeldim."Belleridumanbastı,derelerikarkapladı,yollarkitlendi.Tilkilerizleri,arılarkoğanlarıyitirdi"demedim.Sılayıdoğruladım,dostuözledim.Sürdümçıktım,Yettimbuldum!

KaplanÇavuş'ungözlerisevinçtenyaşarmıştı:—Düşünügördümgeçende,düşünüüüü...-

Evkapısındanavluyaçıkankızınaçıkıştı-:Ozanemmingeldireziiil!Döşeklersermekyokmudur?Kız,dedim,Aslııı...Yerebatasıca...

—Bırakzorlatma!..Döşekdeneymiş,DeliKaplan,karatopraknemizeyetmez,tatlıdil,güleryüzolunca...

KaplanÇavuşkollarındantutupÂşıkYunus'unyüzünebirzamanbaktı:

—Kankardeşim!Canyoldaşım!ikidünyadagüvenim!Nasıl,sağlıkesenliknasıl?

—İyidirpirleryüzüsuyuna...Sennicesin,Eskişehir'dekoyupSöğüt'tebulduğumyiğitKaplan?

—Tekbıraktıntekbuldun.Benzeriyokcanyoldaşıyitirdim.Erkeksineğiüstünekondurmazarslanavrattı.AdınıkoyupşuncacıkbebebıraktığınAslıhangeldiyetişti.Babayurdunu

bırakıpSöğüt'egöçtüm.Birdeğişmeyenvar:Uyanığım!Yiğitenebelagelseuykudagelir.Buralarıbıraktığıngibidir.OzanımYunus.-Kederlegülümsedi,sonrakendinizorlayıpDedeKorkutşakasınıkarşıladı-:Heyhey!Kesekeseyemekiçinkebaptatlı,katkatzırhtandönmeyincekılıçtatlı,geldiğindehiçgitmesedevlettatlı,bildiğiniunutmasaakıltatlı...Kodungittin,altıyıl...KocadıkYunusEmremkocadık.Yalnızyiğitalpolmaz,inceotundibisarpolmaz.

KaplanÇavuş,OzanYunus'usedireoturttu.Kerim'leMavroelinevardılar.YunusEmre,

KanlıBoğaz'ınhancısınıtanıyıpburadagörmesinebirazşaştı,esirinayağınıyıkayanLiya'yıhatırladı:

—Kılıçonartmayamıgeldinyiğit?Ablannasıl,melek-melâikeablan?

KaplanÇavuşöncehiçbirşeyanlayamadı:—NerdenbildinMavrooğlumu?Allah

Allah!—GelirkenIssızhan'dakaldıktı.—Yapeki?..Heleduuur!Demekbizi

çiğneyipgeçtin!Tamam!Biziçiğneyip

İtburnu'naindin!Yabenölmüşmüyüm?—KudurmadeliKaplan?Söğüt'e

göçtüğündenhaberimizmivar?DursunFakı'danöğrendim,Eskişehir'egeçecekkenyoluçevirdim.

—Essah!..KaplanÇavuş,LiyaileDemircan'ınbaşına

gelenlerianlatıncagezginozanYunusEmre,birzamansöyleyeceksözbulamadandelikanlılarabaktı:

—Başınızsağolsun!Kederledaldı.KaplanÇavuşüzüntülühavayıdağıtmakiçin

lafolsundiyesordu:—Bırakalımşimdiölümlüdünyadaölüm

laflarını...Ozandiliçeviktir.Bizehaberinvarmıyurttanülkeden?Nereleridolaştıngeldinbukez?

—Şam'danTebriz'eçıktık,ordankoptuk,Bağdat,Halep,Konya,dedikyürüdük.Zamançetinzamandır,KaplanAğa,hiçolmadıkişlerolmaktadır.Benimgördüğüm,Moğolgöçünübağlasagerekvedeçarpacağınıçarpıpsavuşsagerek...

—Demee!Bundanşirinmüjdemiolur?Aslıhandöşeklerleyastıklarıgetirdi.

Delikanlılaryardımettiler.ÂşıkYunusayranıiçti,düşüncelidüşünceli

bıyıklarınısıvazladı:—TezsevindinderbederKaplan!..Moğol

düzenibozuportalığıdüpdüzedipgidince,nekalırgeridebakalım?Rezilkıyıcıtakımınameydankalmazmı?

—Kalıversin!Reziltakımıkaçpara?..Gelirizhakkından...

—Biravuçesnafkalfasıylahemi?Yanılmaktasınusta,bukezAhilik,tutabilemezkendibaşına,ülkenindüzenini...

—Böylesıralarda,gelensahibiçokgörmüştür,bizimAnadolu’muzarkadaş!Kıyıcınındomuzuylakaniçmeyedoymayangelir.Moğol'uaratırki,görnasıl?"Nedirdüşman,tutsakbilir;kaçmaknedir,aksakbilir"sözünüyabanaatma!Anadoluadamıçokdüşmangörmüştürvedeazbirazaksakolduğundanbırakıpsavuşamamıştır.BizimBabaİlyasımızgibisigelir,Sultanıveziri,eşrafıağayıbitirirseonubilmem!

—TuttugeneBabaİlyascılığın...Yahu,aradanbuncazamangeçti,buncakandöküldü,fukaraBabaİlyasdaüstecabagitti,hiçdüşündünüzmü,nedenkulakasmadı,buülkeninmilleti,"Karılardangerisinibölüşmeliâdemoğlu"lafına?

—Neden?—Anadolu'daâdemoğlunuhırsagetirecek

kadarbirikmişmalyoktur...Bunubilirmillet!Biriktireceğideyoktur.BunudaMoğolbilmekteki,dediğinegörebırakıpgitmekte...Nedemektirbu?"Malbölüşelim"dediğinçoğunlukgelmezardınsıra...Elindemaltoplanmışgüçlülerdekarşınaçıkar.N'olursonubunun?Babaİlyascabagider.Kolayasapanherkescabagider.

—N'olacakpeki!SizinAhilikkolayıbırakıpzoryolututtudanegeçtieline?DevletyıkılıncabelikırılmazmıAhiliğin?Çünkü,devletkulusunuzaslındasiz!

—Yoköyleşey?..Çarşıbizdensorulur.—BoşunaşişinmektesinKaplankardeş!Sizin

şeyhleri,nakipleri,esnafseçersede,hiçbirihiçbirişgöremez,ellerindesultanfermanıolmadıkça...Nedemektirbu?Bunlarda,kadılar,

subaşılar,sancakbeylerigibisultanınmemurudemektir."HalifeAhişalvarıgiydi"diyekasılırsınız!Nedemektirbu?"Bağdat'ınhalifesiAhioldu"demekmi?Hâşâ!.."Ahilerbedavadanhalifekuluoldular"demek...BuncacıkşeyibilmeyincebreKaplan,seninkaplanlığınıkaçaalırımben?

KaplanUsta,bumeseleyiherkarşılaşmada,YunusEmre'yletartışıyor,yüreğinirahatlatacakbirsonucavaramıyordu.Birazesnedi,birazensesinikaşıdı,öğrencilerininönündeüsteçıkamayacağısözüuzatmakistemedi,birdenaklınagelmişgibisordu:

—Duryahu?Deyişlerinbiriktimi,yüreğevurandeyişlerin?

—Eh...—Yakitapnesularda?—Hangikitap?—Seninmesnevi?—Bittisayılır.Adınıkoyamadımbitürlü...

"Risâlet-al-Nushiye"dersemnasıl?KaplanÇavuşAhimeselesindekiöcünü

almakumuduylakabardı:—Yahu,yokmudur,bununTürkçesi,Allah

lillahaşkına?"ÖğütKitabı"desenedüpedüzşuna...

—Diyeyimde,"TürkmenCönkü"dürdiyeyüzünebakmasındeğilmi,hiçkimse!MesneviyazmaktayızuyumaKaplan,Hamzanâmedeğildirbu...Beyleresultanlarasunulacak!Hermalınkılıfıkendinevedealıcısınagöredir.

—Hanisiz,KaramanoğludivanınaTürkçegetirdinizdi.Acemceyidevletkatındansürüpçıkardınızdı.Adamın,işisözünütutmazsanasılgelirikiyakasıbiraraya?Aklımkesti,sizdenırakolanhakkayakındır.FukaraCimri'yikattınızönünüze,"Tahtaçıkaracağız"diyekargınınucunaçıkardınız,derisinesamandeptirip...ÇoktanyıkılmışSelçuktahtınışenletebilirmiydi,birdüzmeceherif?Söyledimsana,kaçkez,"Girmebuişlere"dedim,"Kafanıyitirirsin"dedim."Akılsızkafanaacımam,ozanyüreğineyanarımkıyametekadar"dedim."SelçukSultanlığı'nıkurtaracağızdiyedavranıpbutahtaKaramanoğlu'nuoturtmakçıkaryoldeğildir,çünküsahteciliktir"dedim.Böylesahtecilikleröncedendesökmez,sonradanda...Ülkenintümadamınebiçimavanakolmalıki,

Selçuktahtına,Selçukmuoturdu,Karamanoğlumuoturdu,bilmesin?"Cimri"denmezmi,birdeyişingeliraklıma,gülerim.

—Hangisi?"Şolkarşıkidağları,meşeleribağları/Sağlık

safalıkileaştıkelhamdülillah/Kuruidikyaşolduk,ayakidikbaşolduk/Kanatlandıkkuşolduk,uçtukelhamdülillah..."

—Anlamadım!Neilgisivar?—İlgisiçok,"İndikRum'ukışladık,çokhayr

üşerişledik/İlkbaharoldugerigöçtükelhamdülillah"demektesin!YahanisefilCimri?Sağlıksafalıklaaştımı,elhamdülillah?Kanatlanıpkuşolupuçtumu?Hayrışerriişleyipevvelbahardagöçtümü?ElkesesindenbahşişvermekderlerbunaOzanEmre,iyilikgetirmez.Adambudünyayıatlatsada,karatopraktayatacakyerbulamaz.Gezginozantakımıtabanınınetiniyesegerek...SizderbederCimri'ninetiniyediniz.Adametiyiyeninbaşıomuzlarındaçokdurmazama,seninkibilmemnasılkaldıbugünedek?..

—Haltettinşimdicik,kötüKaplan,ozanmilletininbaşıpektir,kolayalınmaz!

—Babalıydın.HopladınKaramanbeylioldun.OysaAhiliktirsanayaraşacakyol,banasorarsan!Gelbeniduy!Yeterincegezdin,dolandın,süründün.Yaşgeldikırkadayandı.OturağadönseniyivedeSarıköy'debabaocağınıyakıpbaşınageçipkurulupsazıtımbırdatsaniyi..."Birhoplarsınçekirge...İkihoplarsın"denilmiştir.Yurtkarıştımı.,gezgincilikkorkuludur.

ÂşıkYunus,geneşakayavuracaktı.Yapamadı.Ağzınıkederlibirgülümsemeyokladı.Yutkundu,içiniçekti:

—HaklısınKaplankardaş...Yerdengöğehaklısınama...

—Aması?—Alışmışa,birdekudurmuşadurdurak

yoktur.Bizsürünmeyealışmışızbirkez...Aklımkesti,KocaKaplan,benimbudünyada,bellimezarımolmasagerek...Evettarihlerinyazmadığıişlergelecekbizimbaşımıza...ÜlkeninheryerindebirerMiskinYunusmezarıbulunsundagül!

—Gülerim,çünkü,"Mezarıyok"demektirbu,heyderbederYunus!Türkçesi,"Toprakbilekabullenmediherifi"demektir.

—Doğrusun!..Gözlerinikırpıştıraraksayıklargibiokudu."Birgaripölmüşdiyeler,/Üçgündensonra

duyalar/Soğuksuileyuyalar,/Şöylegaripbenimgibi..."

KaplanÇavuşilkkelimelerepek

aldırmamıştı.Sonundabirdenirkildi.Çocuklukarkadaşınınyüzüne,şaşkın,ürkekbaktı.Arkasınıbekledi,gelmeyincepürüzlübirsesleşakadançıkışmayaçabaladı:

—Arkasıgelsin...Arkasıdedim...Altıüstüyokmubunun?

—Arkasıdahayok...Altıüstünegerek!Elvermezmi,breKaplan?

—Elverir,hayhay...EliniYunusEmre'nineliüstündenikidefageçirdi.Nurol!Vedeavanaklığımıbağışla...Senibizimgibiölümlülerhesabınasaydım.Ölenekazılırmezar...Adamölmeyince...Hiçölmeyince...

ÂşıkYunus,nemlenengözlerinisaklamakiçin,utanmışgibi,başınıönüneeğdi.Dünyada,bellikibuanduyduğumutluluğu,çokazinsanduymuştu.

Kerim,demindenberikonuşulanlarıcankulağıyladinliyordu.Sessizlikuzayınca,ErtuğrulBey'leDemircanAğa'sıgömülürkenhatırladığıdeyişi,sormayıgeçirdiaklından...

GözlerinikırpıştırarakKaplanÇavuş>ensesineşakadanvurdu:

—BuKerimde,saza,çökürehizmetettiazbiraz,OzanımYunus,azkalsın,âşıktakımınakarışacaktıya,bereket...

—Sakınbizdenkoptuda,sizinkanlıAzrailbölüğünemikatıldı?

—KatıldıAllah'ımaşükür...KanlıAzrailbölüğünegeldimi,dünyakurulalıberi,kılıçmıdahakanlı,kalemmi,ayırtedilebilmişdeğildir.Bencekılıcınyarasıbir,kaleminyarasıbin...Kılıçeri,dilersesahipolurkılıcına...Sendünyanınyüzünesalmaktasınyazdıklarını...Kopargider,nerde,n'işler,bilirmisin?Gerisingeri,"Toplayım"desenyetermigücün?Dediğinidememişolmak,elindemi?

YunusEmre,gözlerinivargücüyleaçmışkonuşulanlarıanlamayaçabalayanMavro'yagülümsedi:

—Keşkebununmelekbacısıyla,bununyiğitağasınadeyişsöyleyeydilerKanlıKaplan,deyişlekötülükedeydiler....-İçiniçekti-:Hiçgünahsızgitti,muratalmadan...Yericennettir.Kıyankanlıyalanet!

Mavro,pusuyadüşmüşde,sıçrayıpçıkacakyerarıyormuşgibi,birKaplan'a,birKerim'ebaktı.Yutkunarakdikildi:

—Lânet,Ozandayı...Antiçtik,kılıçatladık.Kanlımızın,yerüstündedirisi,yeraltındaölüsükurtulamazelimizden...Ozansın,yakarışınyerinibulur;biziduala!Okumuzdelici,kılıcımızkesiciolsun!

—Olsunyiğit!Varyürü,Tanrırastgetire!Karadağabağırdığında,işitsin!Coşkunsularauğradığında,durulsun!

Mavro,ÂşıkYunus'unelinedavrandı.Birdenyalnızkalmakistemişti:

—Sağolunefendim!-Kerimcan'adöndü-:Gidelimmi,desturverirseKaplanUstamız?

Kerim,gitmekistemiyordu.Sıkıntıylane

diyeceğinidüşünürken,Cengiz'inOzanYunusEmredelikanlılarıdurdurttu:

—Eğleninazbiraz!..Müjdelihaberlerimizvar.Öncesizingibiyürekliyiğitlereulaşsınki,uğurukatbekatartsın!BukezçokhayırlıbirişegeldikKaplan,kapalıkapıyıaçmayageldik!

—Nedir?—Dinleyincankulağıyla...Hayırlıiştir,

başarırsaksevaplıiştir.Bilirsin!Âdemoğlunadüşlerikiçeşitverildi.BiriTanrısaldüş...Öteki,şeytanaldatmaları...Tanrısaldüşlerhayırlıdır,olacaklarısezdiricidir.Elçiliğininbizedüşmesinemutlu!

—Uzatma!Neyinnesi?—Bukez,İtburnu'nda,ŞeyhEdebâli

Efendimizinmübarekkatında,hayırlıperşembeyi,hayırlıcumayabağlayangece,birdüşgördüm.ŞeyhEdebâliEfendimizinmübarekkucaklarındanbiraydoğdu,parıltısıkaranlığıçalkadıçıktı,yükseldi,orakbiçimindeykendoladolasinideğirmisinedöndü.Dünyayınuraboğdu.Öyleki,gözlerkamaşıpbakmayagüçyetesikalmadı.Baktımki,sizinOsmanBey'inizdeikidiziüstündesağyanındadırvedetespihe

girmiştir.Gökleribezeyenay,inipgeldi,göğsüneyaslandı,gövdesinekarıştı."Amannedir,nehikmettir?"dememizekalmadı,ayıngömüldüğüyerdebirfidanbelirdi,yeşeripbüyüdü,gökleredalbudaksaldı.Toprağın,denizlerinyüzünükapladı.KafdağlarınınvedeTorosdağlarınınvedeAtlasdağlarınınveHosmadağlarınındoruklarınıgölgesinealdı.Fıratırmağını,Dicle'yi,mübarekNil'i,FrenkiçindekicoşkunTuna'yıkavradı.Uçsuzbucaksızçöller,bozkırlar,çayırlıçemenliovalar,sahralar,yedidenizlervedeağaçdenizindennişanverirderinormanlar,uzaklarınparlakgümüşkubbeli,göğebaşçekmişkuleli,Firavunçağındankalmaniceniceanıtlınicekentlergeldi,hepbuağacınaltınasokuldu.Bizehayretelverdi."Neyinnesi?"demeyekalmadan,biresintiçıktı,yürektensıkıntıyı,vesveseyisürüpçıkaranyedicennetyeli...Kendimegeldim,sabahakadardüşündüm,yazdımçizdim.Sabahnamazındansonra,ŞeyhEdebâliHazretleri'nedüşümüaçıpdanışayımdedi,elinikaldırıpsusturdu,"Gerekmez,sanaaçılanbizedegöründü.Tanrıişaretidir"buyurdu.Beyinize

büyükdevlettirvedebüyükmüjdedir.Şeyhimizdenmuratistemiş,sırasıgelmediğindenalamamışama,umutkesmeyipkocaTanrı'yagüvenmiş...Böylece,muratkapısıaçıldı,mutlusaatgeldiçattı.Birdahaistesin!Yoksunkalmayacaktır.Bizdenhaberiniulaştırmak...

Birgaripgülümsemeylesustu.AslındaKaplanÇavuşiçindeğil,heryerdeböyleanlatılsın,söylenecekyeredeböylesöylensindiyesözübirazuzatıpdervişağzınadökmüş,delikanlılarıdabusebeptensalıvermemişti.

BuelçiliğinKaplanÇavuş'adüşmesi,YunusEmreozanın,kendisidoğmadanöncemeydanagelmişBabaİlyasmeselesindenErtuğrulBey'eküskünolmasından,buküskünlüğüOsmanBey'edeaktarmışbulunmasındandı.Kırkbeş-elliyıldırgerçeğiaydınlanamamışbukarmakarışıkolayda,SelçukSultanıİkinciGıyasettinKeyhüsrev'in,vezirlerindenbilesakladığıbaskını,ErtuğrulBey'ehazırlattığı,birgece,biruygunyerdebuluşupılgarlaÇatnahiyesinegiderekBabaİlyas'ıcumanamazınıkılarkenöldürdüklerisöyleniyordu.

KaplanÇavuşbunlarıdüşünerek

gülümserken,YunusEmre,DedeKorkutağzıylaşakalaştı:

—ErtuğruloğluKaraOsmanBeyimizeselamederim,bundanböyle,açgezenidoyursun,yalıncakgelenigiydirsin.Attanaygır,devedentülü,koyundankoçboğazlasın!Alaçadırınıyeryüzünediktirsin;beyleri,yiğitlerisofrasınabiriktirsin!Yemeiçme,gülmesöyleme,çalmaoynamaolsun!Varyürü,"GezginOzanMiskinYunusgeldi,başindirdi,bağırbastı,dizvurupbunuböylehaberledi""deyiverKaplanÇavuş!

KaplanÇavuş,sofraörtüsünüsererkensonsözlerüzerinedurupdinlemeyebaşlayanAslıhan'ı,sertbirbakışlaürkütüpkovalamıştı.SonraKerimcan'adöndü:

—Müjdelihaberibekletmekolmaz!Sıçra,seğirt,OsmanBeyimizitenhadabul,"MüjdelihaberivardırKaplanÇavuş'unsana"dedidemeli."Halvetliksözdür"dedidemeli..."Dilersebeniistesin,dilersekendisigelsin"dedidemeli...Birharfiniunutmamalıki,avanakolmadığınıgöstermeli!

Kerimcan,evinköşesinekadarhızlıhızlıyürüdü.MüjdeulaştırıpOsmanBey'ingözüne

birkatdahagireceğinidüşünerekçoksevinmiştiDışkapıyayaklaşırkenaklınabaşkabirşeygeldi;şaşkın,duraklayıpyardımarargibiçevresinebaktı.OsmanBey'egidip,"Gezginozandüşünügörmüş,ŞeyhEdebâli'ninBalkız'ıisteyeceksin"demekdilekolaydı.Düşündükçepirelendi,pirelendikçeaklıkarıştı,ürkmeyebaşladı."Duraman!Balkızkumagelmekte,OrhanBey'inanasıÖmerBeykızıMalhatun'unüstüne..Olmaaaaz,hiçolmaz!"...Kapıdançıkarsa,birdahadönüp,"Benbuişekarışmam!"demeksankibüsbütünimkânsızlaşacakmışgibidurdu.Şeyhkızıolmaklakumalıkdeğişirmi?Hiçdeğişmez.KızarbizeOrhanBey'inanası...BizibuncasevenMalhatun'ayazıkdeğilmi?OrhanBeydekızar.Benolsam,istermiyim,fukaraanamınüstünekörpekumagelsin!Yüzümedemesede,"Bunamıdüşerdi,böylebirişinlafınıalıpgelmekyabanıngezginozanından?"diyereköfkelense,haklı...Gittikçebunalıyordu.Önceanasınaaçmayıgeçirdiaklından...Dağgibioğulyitirmişkarıya,birhaftaolmadankızalışverişindeöğütistemeyiyakışıksızbuldu.GeridebaşvuracakbirYahşi

İmamkalıyordu.Pabuçlarıçekipbüyükcamiyeseğirteceğizaman,Aslıhan'ıntelaşlısesiniduydu:

—Burdamısın?Gittindiyeödümkoptu...—Neymiş?—Gelhele...Arkaavluyadoğrubakıpsesini

alçalttı.Gelsene,şunabak...Kerim,tehlikeyebenzerbirşeysezinleyerek

irkildi.Aslıhan'ınkaragözlerimeraklaparlıyordu.

Atılıpelinituttu,enikonuzorlayarakevesoktu,mutfağınloşluğundafısılfısılsordu:

—NedirKaplanbabamagetirdiğihaber,KaraOzan’ın?NeymişohKerimcan!NeyesevinecekmişOsmanBeyimiz?Nedenağırşölendökecekmiş?

—Bırak,işimacele!Yokşölenmölen...Yokbirşey!

—Yar,varkinegüzel!Benduymadımmı,küserimki...Baknelerolur!

—Yokbirşey...EskininCimrimeselesi...Deyişmeyişolundu.Karılarayararlafdeğil...

—Heleşuna!HayimansızKerim!NeilişiğiolurCimri'ninişiyleşölendökmesiBeyimizin?

Hayır,dememişhiçolmaz.Gözlerininiçinebakarakyaklaştı,iyicesokuldu,dirigöğüsleriniKerim'ingöğsünesürereksırnaştı.AklımadüşenmiamanKerim?YunusOzanemmim,İtburnu'ndansürüpgelmiş...Balkızişibu!Nah,şuateşekörbakayım,Balkızişi...Değilsehadi,yeminiç,"Vallahbillahde,"Anamöle,sevdiğimöle"debakalım!

GezginozanYunusEmre'nindediklerini,Aslıhan’ınilksözdebilivermesi,Kerim'inyüreğinekorkusalmıştı.Ürküntüsünü,ozanlarıntekinsayılmaması,beysırlarınınaçıklanmasınınayıplığıarttırıyor,kızınkediyavrusugibisokulması,aklınıbüsbütünkarıştırıyordu.Kurtulmakistedi.

GeçenakşamoncayalvarıpzorladığıhaldeyakınlıkgöstermeyenAslıhan'ıitipyürümeyigözealamadı.İstemedenyalvardı:

—BırakohAslıhan...Balkızmalkızyok...İnanolsunyok...

—Gördünmü,basamadınyemini!..Bildim.Haberivermeyincebırakmam.NedemekteOzanemmim,verimkârmıymışkızınışeyhimiz,OsmanBeyimize?Soluksoluğaydı.Söyletmeye

zorlamakiçinelinisıkıyordu.Nazlınazlıyalvardı.HadiseneohKerim...Dediğimgibiöyleya?Bildimhemi?Üstünevurdurdum...

Aslıhan’ınsüründüğükokuyağısankietininkokusuymuşgibiKerim'inbaşıdönmeyebaşlamıştı.Kapıyabaktı.Aklınagelendenkorkmuştu.Elinihışımlaçekipkurtardı,bırakıpgideceğine,kızınbelinisarıphınçlasıktı.

—Ufbelimikırdıngâvur!Kemiklerimiufaladın,bırak!Uyanaaa!

Kerim,açılanağzıhırslaöptü.SankimollalığıbuAslıhanzorlayarakbıraktırmış,karşılığındakendisinirahatrahatsevdireceğinesözverdiğihalde,busözünütutmamıştı.Duyduğuhırpalayıcıisteğin,yıllardıryakınlıkvermeyensevgilisinekarşı,birikmişhasrettengeldiğinisezemediğindenyaptığınakendisideşaşıyordu.

Aslıhaninleyerekkurtuldu:—Kudurdunmuköpek?Gündüzgözü...Tuh

yüzüne...Üstümüzeyagelseydibabam?-ÇekilmekisteyenKerim’isıkıcatuttu-:Söylehadi...Balkızişideğilmi?Gizlisimiolurmuşadamınsevdiğinden...Küserimdemezsen,şartolsunyakınlıkvermem!Alişte...-Sokulup

sürtündü-:Söyledekurtul,ohKerim!Söylemeyince,banagünahdeğilmi?

Kerimartıkuzatmadı,BalkızişiolduğunudoğrulayıpböylebirhaberearacılıkettiğiiçinOrhanBey'inkendisinekızacağındankorktuğunuanlattı.

Aslıhansözünyarısındaciddileşmiş,belinisarankoldanyavaşçakurtulupgözlerinikırpıştıraraksonunakadarağızaçmadandinlemişti.Kerimsusuncatektekkonuştu:

—BilmişolKerimcan,buiştenşeyhimizhaberlidirvedeBalkız'ıbukezverimkârdır!

—Geçenkiverimkârlığınabenzerse...—Geçenkibaşka...Geçendeuçbeyliği

sağlamdeğildiOsmanBeyimizin...BeyliğialıncarazıgeldiEdebâliŞeyh'imiz...Çünkübudünya,beylerdünyasıdır.Banasorarsanbuderelitepelidüşde,Ozanemmimingörgüsüdeğil!Böyledüşlerişeyhlergörürbir,birdetutkunkarıylatutkunherifgörür.Aslındagörmesedekıymetiyoktur.Anladınmı?

Kerimbirazdüşündü:—Yok!Anlamadım!Birdenbakışları

ürkekleşti.Heleşuna...Kız!..Tanrıdüşünün

yalanımıolurmuşimansız!..—Olurkinegüzel!Vargitseğirterekten...

Duyduğunuduyduğungibisöyle...OsmanBey'denneleralırsınmuştuluğunabilmemama,Balkız’ınduasıyedigeleceğineyeter!..

—YaküserseOrhanBey,kızarsa?.."Kızarsa"dedimrezil,gülmeninsırasıdeğil!OrhanBeykızmasadaanasıMalhatunkızaryüzdeyüz!

—"Üstümekumagelmekte"diyemi?—Heya...—BeykızıdırMalhatun,öfkesindengeberse

kumaişindesuratbileasamaz.Areder,"Erkekaçı"dedirtmezkendine,soyulekelenir,Çünkü..Beyevarankarı,üstünekumageleceğinigözealacakönceden...Beyevininişlerinibirkarıçevirebilemeztekbaşına...Hergünsürülerinsağımı...Sütlerdenvurulacakpeynir,yağ,yoğurdundüzeni...İlkbahardayaylagöçü...Güzün,beyhaklarıgeliryığılırkapıya...Yazkışyemeiçme,konmagöçmeolur.Buncahizmetçi,yanaşma,horanta...Alan,verenyok,yoksul...Ünlübeylerinyıllıkarmağanlan...Halıkilimdokuyanlar...Düğünlerayrı,toylarayrı...Bir

karı,perikızıolsa,güçyetirebilemez,canıüzülür.Başkaca,gebeliğivarbunun,hastalığıvar.Hayır,tekkarı,üstesindengelemezbeyevindekikargaşanın...Yalandaniçiniçekipsuratınıasmayaçalıştı.Seninaklınmıerer,Kerimcan!Karımilletininalınyazısıdırbu...Erkektenyanayazmışbuyazıyı,kurbanolduğumKocaTanrı,hernedense...Parmağınısalladı.Erkektenyanayazmış,dedimse,beyleriçin...Hiçumutlanma,gözlerinioyarım.Beyleredeyoluyordamıyladır.Soluğuçıkmaz,belitutmazbeyleregöredeğil,ergibierbeylere...Sırayışaşırıpeşitlikterezillenmekyok...Birazdaldı,ciddileşti.Üstünekumagelenkarıyaacıdında,karıüstünekumagidenkörpekızaacımadınmı?Erinihergecesarıpyatmayınca...

—ZorlanmaktamıBalkız?Kendiistemekte,değilmibuncayıl?Gelmeyiversin!

—AklınermediğindenheyKerim!Bunalmayısennerdenbileceksin?-Aslıhan,çokbilmişçokbilmişiçiniçekti-:Tutkunluktankötübunalmamıolurbudünyada?..FukaraBalkızyanmaktakibuncayıldır,tütünütepesindençıkmacasına...Yeminivar.YaKara

Osman'ınyatağı,yaSakaryaırmağı...—Vayvay...—Nesandın,birkızşeyhkızıolmakla

adamlıktançıkmaz.Tutkunluğu,sefilKerim,sennerdenbileceksin!..

—Heleedepsiz!..—Edepsizmiş...Mollalığageçerkenazmı

ağladım.Şuncacıkacıdınmı?Ohnegüzel!Bendeyeminiçtim,sürdürmedimelimieline...Nasılmış?

Kerim,kapıyıkollayıpsarılmakisteyince,bukezAslıhangerçektendikildi,Kerim'ingöğsünüyumrukladı:

—Geridur!Höst,tekdurdedim.Kılıcagüçyetirmeden,Kaplan'ınkızınagüçyetiremezsinMollaeskisi...-Kokladı-:Mollakokmaktasındaha...Kâğıtmürekkepkokmaktasın...

—Demincekrezil...Yademincek...—Deminkisibaşka...—Ağzımızdanlafalmayaydıhemi?Bak

bakalımbenadamı...SokaktanbirsesgelinceAslıhanyaygibi

sıçrayıpuzaklaştı.Kerimboğukboğukyalvardı:—Durkız...Dinledur.n'apacazBalkızişini?

BeribakohAslıhan,benaçamamOsmanBey'e...Ölsemaçamam!

Aslıhanhiçduraklamadankestiripattı:—İyisi,gitOrhanBey'lekonuş...Dediğini

işle...—HayAllah!Yahunedir?Bunlarnasılbir

akıllar,çengi?Aslıhan,mutfağınloşluğunda,akdişlerini

parlatarakgülüverdi.Kıyıcıgüzeldi,canalanınimansızıydı.Kerimmollalığavurduktansonrabunuaklındannasılçıkardığınaşaştı.Mollalığanekadargönüllüolduğunuşimdibirkezdahaanlamış,yüreğicızetmişti.

Kapıvuruldu,koşupaçtı.Gelenler,dervişabdaltakımlarınınbölükbaşılarıydı.ÜnlüozanYunusEmre'ninSöğüt'eayakbastığınıduyupsökünetmişlerdi.SokağınköşesindeyenigelencavlaklardanKelDerviş'igörünceAslıhan'ınbugünnasılbirbelayauğradığınıanladı:"Oholsun!Allah'tırbu,Allah!"diyegüldü.

Kerim,konağavardığızamanOrhanBey,

selamlıksayvanında,keskinhançeriyledüzgünmeşedallarındanbaharciritlerinedeğnek

yontuyordu.Kerim'igörüncesevindi:—Aklımdaykenşimdicik...Sanayonttum

bunları...BuyılbenimtakımdasınKerimcan...Kerimsuratınıastı.OrhanBey'lekarşılaşınca,

babasınınevlenmeişinionüçyaşındakioğlunaaçmanındakolayolmadığınıanlamıştı.

—Kılıçeğitiminesularda?GeçengünKaplanÇavuşugördüm,seniövdüki,adamakıllı...

—Bilmem,uğraşmaktayız!İçiniçekti.Anamınişlerihep...

—Aldırma!Savaşçıkısmınınaylakzamanıçoktur.Okursuncanınçekerse...Aslıhanduyarsakarışmam!

—Nediyebilirmiş,bizimokumamızaAslıhan?

—Bilmemorasını...Karımilletininhiçkestirilmez,neyenediyeceği....

Sürüpgidenbualaylar,mollalığıkarıbaskısıyüzündenbıraktığınıKerim'esürekliolarakhatırlatıyor,öfkesinitepesinesıçratıyordu.Pekdefarkındaolmadan,OrhanBey'inrahatlığınıkıskandı,karşısındakinişaşırtıpüzmekhırsınakapıldı,getirdiğiuygunsuzhaberi,dikedik

açıverdi.OrhanBeyöncegülümseyerekdinlemiş,

sonrabirazkaşlarınıçatmıştı.Bunukızdığındandeğil,akılerdirmekiçinyaptığınıKerimanlayamadı.

—Buböylearkadaş...Elçiyeküsmekyok...—Haysençokyaşa;MollaKerim!-Orhan

Beyyonttuğudeğneğikeyifleyereçaldı,hançerinikınınasokupsevinçlekalktı-:Amanmüjdevereyimbabama...Sevinirkifukara,börkünüyereçalar.-Kerimatılıpeteğinitutunca,parmağınısalladı-:MeraklanmaKerimcan,müjdebahşişinicebindebil!

—Duryahu...-OrhanBey'işaşırtmakisterkenkendisişaşırmıştı-:Canısıkılmazmıananın?"NeKarışırböyleişlerebuKerim?"diyebanakızmazmı?

OrhanBey,iştebusözegerçektenşaştı:—Anammı?Nasılkızabilir,karımilleti

böyleişe?Nasılutanmazolmalıki...Nedemektir,babamınŞeyhEdebâli'yedamatolmasıbreKerim?Böyledevletkiminelinegeçerbuzamanda?-Eteğinikurtarıptelaşlakoştu,kapıdadurupdöndü-:Dünyadanhaberin

yok,MollaKerim,dünyadanhiçhaberinyok...Kerim,ciritdeğneklerinebakakalmıştı.Haberiolmadığıbudünyada,şeyhler

beylerdendamat,beylerşeyhlerdenkaynataarıyorlardı.Haberinikendisinintaşıdığıbirtakımişlerdönmekteydiki,anlayanaaşkolsun!

Meşedeğneklerindenbirinialdı,birelindenöbürüneatıptutarakdaldı.Aşağıdakiahırdaulakatlarındanbirikişneyincekendinegeldi."Yürüyendeselviboylum,bakandaceylanbakışlım,karüstünekandamlamışakyanaklım,öpüştüktesoluğumusömürenaçağızlım,tokuştuktaetimdalayankalkangöğüslüm."AklındanbunlarıgeçirdiğinifarkedinceAslıhan'adaldığınıanladı.Elindekideğneği,nedensesamançöpügibikırdı.Pazıgücünübeğenipdişlerinigöstererekkasıntıylagüldü.

2

KaplanÇavuş'laYunusEmreakşamakadarmisafirdenbaşalamamışlar,yemektensonraAslıhan,geceoturmasınaBacıbey'egidinceyalnızkalabilmişlerdi.

Çavuşavlukapısınınkoldemirinivurupdöndü,ocağınışığınıçıralıçamodunlarıylagüçlendiripsedireoturdu.

Altıyıldırgörüşmemişlerdi.Altıyıldırçokişlerolmuş,çokanlatılacaklarbiriktirmişti.ÂşıkYunus,herzamankidalgıngülümsemesiyleyerebakarakiçiniçekti:

—DemekböyleKaplankardaş...Eskişehir'deDemirciler

Arasındakodumgittim,gelipSöğüt'tebuldum.NedengöçtünSöğüt'e?Rahmetliyiaklınagetirdiğindenmi,Eskişehir'intaşıtoprağı?

—Eh!SaykiduramadıkozanımYunus,"Yerdeğişimindeferahlıkvar"demezmiydin?

—Derdim!Bendediğimiişlemekteyim

Kaplan!Seningeçiminnasılbuçukurda?—Eh!..—Eh,nedemektir?Duyduğumdoğruysa,

Ertuğrul’unucu,yoksullaşmışkisolukalasıkalmamış!..Yolizkirlendiyse...Savaşçılarda,çapulvarlığıyoksa,hiçakçeedermisenindemirciliğin?..

Tencerenasılkaynamaktabakalım,dibideliktencere?

—Kaynamaktayeterince...İkiucunubirarayagetirmekle,nedersin,buseninAslıhanmaskarası...Getirmektenegüzel!..-Durakladı-:Eskidenkalmalarıbozdurmaktayızaradabirbunalırsak...BirbahçeverdiErtuğrulBey,ikiparçatarlaverdi.

—HeyvahkötüKaplan,"Sonundaçarşıyıboşladım,reâyâçiftçisioldum"desene...

—Eh!Azbirazolduk!İşsizlikbindirincebelikapmamlabahçeyeseğirtmekteyim!Topraklaboğuşmakyumuşatıradamı,senneredenbileceksin,boşgezenYunus!..Yumuşaktırkipamukkaçpara...

—Nekadariyi...Karşılıklıgülümseyerekbirzamansustular.

YunusEmreyavaşçasordu:—Eee...Dahadaha?—Dahasıbu!Yuvarlanmaktayız,değirmen

dolabıgibi...—Dahadedim!Daha?—Dahasıdaneymiş!Dünyaölümlüdür.

Neyeçabalasanölümeçabalarsın!—Dahadedim!Yadeliklidemirneyinnesi,

KaplanÇavuş?KaplanÇavuşböylebirsoruyuhiç

beklemiyordu.İrkilerekdöndü,gözlerinitelaşlakırpıştırdı:

—Deliklidemirmi?Nediro?Yoköyleşey...—Helehele...—Kimdedi?BoşboğazAslıhanmı?—Kimdediyse,dedi.Günahınıalmakızın...

Neyinnesi?—Yokyahu...Deliklidemirdeneymiş,yok

hayır...—YabenAkkâ'yauğramadımmı?Akkâ'da

seninÇıfıtHekim'igörmedimmi?—Aman...-KaplanÇavuşgerçekten

şaşırmıştı.Toparlanmayaçalıştı-:N'oldubenimÇıfıtHekim'e,geberdimisakın?

—Negebermesi...Domuzgibi...Biryandanmarazsağaltmada,biryandanORTAK'ınişleriniçevirmekteki,"Dünyayıfırıldaketmiş"desemyalanıyok!

—Döndürmekteymişdegizlimizinedenaçığavurmuşbakalım?Kudurmuşmu?Elimehiçmigeçmezmişkopasıcagırtlağı?..

—Vayvay!Demekbizedemigizli?Nerdekaldı,buncayılınkankardeşliği?..Tühyüzüne...ÇıfıtHekimsendenyürekliymiş..."GizlisiolmazsendenKaplan'ın"dedi,kâğıtyazacakkenvazgeçti,"Gideranlatırsın"dedi.

—"Anlatırsın"mıdedi?Dedide,nedenanlatmadınsabahtanberi?Yahubizburda,nedurumlardayız,heyimansızOzan!Nededi?Sorupöğrenebilmişmiyazdıklarımı?

—Yağmayok!..Deliklidemirneyinnesivedeateştozunasılbirnuhuset?BunlardenilmeyincebendenhaberalınabilemezKaplan!

—Kolay,ohkardaş!Helehaberleriver,gelsin...NedurumlardaymışKaranlıkDünya’nındemircileri?Deliklidemirişindenerelerdeymişler?

—BoşunadebelenmektesinkötüKaplan...Anlatmayıncahiçolmaz.

—Kolay...Kolaykinekadar...-KaplanÇavuşgözlerinikaçırdı-:Gerçektensağ,esenmiDişlekÇıfıt?Aklınıyitiripmitirmesin...Açmayacaktıbuişingizlisini...Kılıçatladıkbiz...Tevrat'aelbastıydınamert...Yeminiçtiydiki,derisiyüzülsevedecılketikarabiberevedekırmızıbiberevedesarıkükürteyatırılsa,lafınıetmeyecekti.ORTAK'taçabalarkençıfıtlığıbırakıpFrenkliğe,Moğol'amıdöndü,sakın!

YunusEmregülümsedi:—SeninDişlekÇıfıt'akalsaetmeyecektiya,

bizkeyfinebırakmadık,önüneyatıpyuvarlanıpağzındansöktükaldık!

—Vaybaşıma...Buncayılınkurnazçıfıtını...Senozanaklınla...Yahunedir?Nasılgetirdinavanağıkündeye?

—BizdeseninDişlekÇıfıt'ıkündeyegetirecekoyunnearasınbreKaplan,haberibizimleyollayanherifgizliyinasılaçmayacak?

—Essah...Vaykivay...Pekineymişsaldığıhaber?

—Boşunaçabalamaktasın!Deliklidemirve

deateştozumeselesinibirbiraçıklamayıncabendelafyok...Duymamlaaklımkarıştı.Yalanmundar,delirdin,şaşırttındasimyacılığavurdun,belledim."Simyacılıkolmayasimyacılıktırya,şudeliklidemirneyinnesi?"dedim.Meseleyianlayıncakızdımki,nekadar...

—Niçin?—Kurcaladığınrezillikinsanayararişdeğil,

imansızKaplan!Bulaştığınbelayıbaşaçıkarırsannelerolurbakalım?

—Neler?—Dünyanındüzenibozulurki,çivisiçıkar

garçadak...Âdemoğlununbarınasıhiçkalmaz.—Şimdilerdebarınasıkalmışdahemi?—Şimdilerde,kılıçoyunudur,pazıgücüdür,

birucumertliktir.Senindeliklidemirbudünyadamertkomaz."Deliklidemirçıktımertlikbozuldu,çıkaranalanet!"denileceğinihiçmigetirmedinaklına?Kıyametekadarsövüleceğini...

—Aharadığımıbulaydımda,varasöveydiler.

—Geçenkigelişimdevarmıydıbututkunluk?Aslıhan’ınanasıöldüğüsıravardıda,

bizemidemedin?—Rahmetliölmedenöncenasılolabilirmiş

yahu?Adambunalmayıncaböyletutkularpeydahlanırmı?Karıgöçünce,seninhiçhaberinyok,YunusÂşık,şaşırttıkkibiz,Mecnungibiçöledüşmemize,pekbirşeykalmadı.Karıncayuvasıgibiişleyendükkanıboşladım.Esnafbaktıki,şukadarzamandırkepenklerikaldırmamaktayım,Nakibiönünekatıpkapıyadayandı."Ölenleölünmezvedeölüarkasındanbukadaryaslanmakrahmetiylezarardır"dediler,"Allah'ıngönlünegüçvarırki,görnelerolur"dediler,"Allah'tırbelaverecek,âdemoğludurdayanacak,bununtöresibu"dediler.Çoklafettiler.Baktılartaştankarşılıkvar,bizdeyok,ŞeyhEdebâliEfendimizehabersaldılar.HalifesiDursunFakı'yıgönderdi."Yadükkanıaçsınedebiyle,yasürsüngelsin,ikiçiftlafımvar"dedi.Baktımolmayacak,dükkanıaçtımama,tatsız...Elimişevarmaktadeğil...Ozamanakadardemirparçasıgörünce"Amanşunukızdırıpberiyealsam,birşeyolsa"diyenherif,demiriodundanayıramazolmuş...Nereyeçöksemordakalmaktayımvedederinleredalıp

gitmekteyim.Aradabir,"OlmazDeliKaplan,davranoğlum!Kendineacımazsanevdekiöksüzkızaacı"demekteysemde,kulakasma...Günlerdenbirgünoturmaktayım,biratlıdayandıkapıya...Hopladıyere...Selamveripgirdi.BaktımbirMoğolbinbaşısı...Pekin'dengelipAltunOrdu'yagidermiş...

—AllahAllah...Pekin'denAltunOrdu'yagidenherifinEskişehir'deişine?

—Bilmem.İstanbulüstündendolanacakmışnedense!..Tuna'yıaşıpKazakiçindentutacakAltunOrdu'yu...NiyetiiyisindenbirkaçTürkmenkılıcıalıparmağangötürmek..."Parasındadeğilim"dedi,"elverirkideğerliolsungayet"dedi,"gittiğiyerdehorageçsin"dedi.Evekalfayısaldım,beyişikılıçlardanbirçiftistedim.BusıraherifbirÇinkılıcıattıortaya...Baktım,saltçeliğibeşyüzfiloneder.Demekçoktandırzanaatıtaşladığımızdan,iyiçeliğehasretkalmışızdafarkındadeğiliz.Namluyueviripçevirirken"Çiniçindeböyledemirdöven,böylesuverenustalardavarhemi?"demişim.Moğolbinbaşısılafıaldıossaaat,giriştiÇinülkesininşaşılacakişlerini

ballandırmaya...Anlatıpdururken,sözüdonanmamaytaplarınagetirdi."AteştozundandonanmamaytabıyaparkiÇinustaları"demesiyle...

KaplanÇavuşocağagülümseyerekdaldı.SessizlikuzayıncaYunusEmreyavaşçasordu:

—Demesiylen'oldu?—Meğer,YunusOzan,bizherifiateştozuna

kadarhiçdinlemezmişiz.Ateştozulafıarayadüşmesiyle,saykibenişeytankavradı,keskinkılıçucuyladürttü.İrkildim,işteoirkiliş...

—Neden?Merakmıetmekteydin,evveleski,buateştozunu,hernekarınağrısıysa?

—Yahubilmezkenneyimerakedeceksin.İlkduymaktayımnamussuzunbatasıcaadını...Benimizlediğim'Rumateş'i...

—Evet,sorardururdum,araştırırdımgizlisini...

—Genesordum,"Nasılateştozu?Rumateşiolmasın?"dedim."Yok,Rumateşibaşkadır,bubildiğimizateştozudurvedeÇinişidir"dedi,"Çinlinindüğünü,bayramıolurki,usta"dedi,"gökleresaldığıalacalımaytabınbenzerinibaşkabirülkedehiçgöremezsin"dedi."Nasıl

maytap?"dedim."Bildiğindonanmamaytabıdır.DibindenateşleyipgökyüzünesalarÇinlibunu,geceninkaranlığını,bildiğingündüzeçevirir.Nasılmı?Bildiğingibi...Süzülüpbulutlaraağmalarıvardır,çarkıfelekgibidönerektenyedirenkteeleğimsağmalardökmelerivardır.Herbirmaytapateştozundandır.Bildiğintoz!TozolduğundantozdemiştirÇinlibuna"dedi.Benimaklımkarıştı,"Nasıltozyahu?"dedim,"Tozdedimse"dedi,"şusenindökümtoprağınkadarincebelleme"dedi,"Kumgibidirvedekalıncakumgibidir,"dedi,"Nasılanlatsamdaaklınerse,nah,şudemireğesinindöktüğüdemirtozu..."dedi."Nedenyapılır?Madenininkökünedir?"dedim."Orasınıbilmem"dedi."Nasıluçarhavaya...Açıktayakılmaklamı?"dedim."Hayananöle,hiçaçıktaolurmu?"diyegüldü,"KalınkâğıtlarasararbunuÇin'inmaytapustaları...Altınaateşituttularmı,çıkargöğeyukarıfışılayaraktan,hışımgibi...Patlargökyüzündegümbedek...Rengimi?Maytabınmı?Ateştozunun?Karayaçalarazbiraz...Kurşunkarasına...Kokusunubilmem,koklamakaklımahiçgelmedi.Belkikokarmıştır"dedi.

"Gördünmügözünle,yoksa,Çinlininyalancısımısın?"dedim."Görülmezmi?"diyekasıldı."Çooook"dedi,"Almakmıistersin?Alırsın"dedi,"ParasınıverincenedensatmasınÇinli?"dedi."Yasenalmadınmı?"diyesordum."Aldımevet,aldımbirazgöstermelik"demezmi?"Yanındamıamanefendim?"diyehopladım."Yanımdadır"demesiylefırladı,attanheybeyikapıpgeldi.Altıntorbasınabenzerbirmeşintorbaçıkarıpağzınıçözdü,avcunabirazakıttı.Evet,bizimdökümtoprağımızınazbirazkalıncası...Koyucakurşunrengi...kokladımkokusunu,çiğnedim,tadınıalamadım.Herifgüldübirzaman,sonraavcundakiniyereakıtarakbirküçükyuvarlakçizdi,ateştozundan,birsamançöpüalıpocaktayaktı,alafınıdeğdirmesiyle,namussuzateştozun'apsaiyi?

—N'aptı?—Ossaatharladıkardaş,harladıdedimse,

neftgibideğil...Tıslayaraktan,saykiyakıldığınakızmış,yuvarlağıfırttadakdolandı,tamam!

—Tamam,ne?—Domuzgibiyandı.Güçlü...Belliki,

domuuuz!Birkaradumansaldı,birdeozamana

kadarduymadığımkeskinbirkoku...Dalmışım.Dalışım,domuzunyanışıkaptıbeni...Öfkeliyanmakta...Kızgınki,balyozlanankızıldemirincıdağıdaöyledeğil.Osırafarkındadeğilimama,"İşvarbunda...Çokişvar,"dediğimyüzdeyüz...

—Neişi?—Bilirsin,silahınherçeşidinegüç

yetirmişimdirde,salt,sapanınüstesindengelememişimdir.Ayrıcanezamanmancınıkgörsem,aklımtakılır,"Şutaşları,okgibinişanlayıpatmanın,yokmubirkolayı?"diyedüşünürüm."Ateştozunuyanargörmemledeliklidemirikestirdim,"desemyalan.Gücünükestirdimrezilin...Kestirmemledepremaldıgövdemi...Durasımkalmadı.İyibirdeyişaklınagelinceyüreğinoynamazmı?Tamoyürekhoplaması...Herifsatmazlansa,bilmemn'olur?Yolunapusukurupbitiripalacağımahiçşüphenkalmasın!Uzatmayalım,benimünlüTürkmenkılıçlarındanbirininüstüneonbeşdeVenedikaltınıverdim,torbayıkapmamlademirçekmeceyekitledim.BaktımMoğolbinbaşısı,ellerinigöbeğinebastırmışgülmekte,gök

gürültüsügibi...—Neden?"Aldattım,yereçaldımalık

Türkmen'i"diyemi?—Yok...Çekmeceyikilitlememle,üstüne

oturmambirolmuş.İşteoturmamızbuoturma...Ogünevekoştum,birdahaçıkmamacasına...Dükkanıkalfayasatacağımıduyanihvanlarbaşımabirikti.Çoksözoldu,faydasız...Bizdünyadaneletekçekipyumuldukdeliklidemirişine...Sancakbeyindendeğil,KonyaSultanı'ndanadamgelsekapıdançevirirolduk.Cumayagitmekbileyokbende...Meraklıtakımıpaçalarısıvadı.Birzamankapıyakulakdayayıpiçeriyidinlediler,birzamanpencerelerdengörmeyeçabaladılar,bazılarıdamaçıkıpocaktankokualmayaçalıştı.Hiçbirşeysezinleyemediler.Aslıhankızosıra,onyaşında,ağzınıaradılar.Olgörüpbirşeyöğrenemediler.Bizpasouğraşmaktayız,önceleripirinçtendöktümboruyu...Hiçbirişeyaramadı.Çünküyumuşakdüştü,yarıldı.Tuncadöndürdüm,birkaçkezağzınıyardıiçinekoyduğumkurşunfındık,azkaldıki,gözümüçıkara...İşzorabinincebizimtutkunlukarttı,OzanımYunus,

tutuldukkiarkadaş,karıtutkunluğuvedeşaraptutkunluğuvedekumartutkunluğudaöyledeğil...Gecelerdenbirgecedaldırmışım,nasıloldubilmem,harradakharladınamussuzateştozu...Ayağımınaltındatoprakdelindi,cehenneminocağınatekerlendimsay,dörtyanımıalafkavradı.MeğerseuyumazmışAslıhankız,geceleri,mahzendenbizimsağ,esençıkmamızıbeklermiş...Evikaradumansarıncakoşupgelmiş...Bağırtıyaçökmüş...Kulağıkiriştekomşularyetişmiş...Gözümüaçtımki,mahallelininortasındayım.Benbendengeçmişim.Sağyanağımızısanki,usturaylaoyupalmışlar.Yarayakızgınkülekmişler.ÇıfıtHekimyetiştiHızırgibi,bakmasıylayanığıbildi,şaştı,"N'oldu?"diyesıkıladı."Kızgındemirsıçradı.Bayılmışım,"dedim.Yalansöylediğimigörüncemilletidağıttı.Yalnızkalıncasıkıladı,benolduğumubilmektedeğilimki,sorularınakarşılıkverebileyim!DişlekÇıfıtçokuğraştı,olgörüpkıllarımızıyenidenbitiremedi.Komşularınbirazıateştozununkokusundanhiylelenmiş...Sancakbeyi'ninkâhyasıolacakPervaneSubaşırezilibirsimyalafıattıortaya...Bizsimyacılığa

sıvanmışız,buyanıksimyaocağıyanığıymış...Benoralardadeğilim.Kösekaldığımdahiçdeğilim.Ateştozununtümüyandı,"N'olacakheyAllah"diyedebelenmekteyim!Ahiyoldaşlargenetoplanıpgeldiler."Böylebirşeyvarmı?Günahtırvedeşeytanişidirikidünyayıbirdenyitirirsin.Yolyakınkenboşlabırak!"dediler."Hadiişinize...Kurşundanaltınumacakavanakmıyımben?"diyekovaladım."Kimsekimseninderdinibilmez"denilmiştir,doğrudur.BengözümeÇinülkesinialmışım,ihvanlarımsimyameselesiniizlemekte...Yanaksağalınca,hiçbakmayıpyolaçıkacağım.Çinülkesinitutmayabakacağımya,elkadarkızıkimeısmarlamalı?

—Heleakılsız!Çinülkesinere,buranere?—Kızıbırakacakyerolsa,bitişikkomşu

kadargörünmeyecekbizimgözümüzeama,n'aparsın?Uykuyuyitirdik.YunusEmrem,yataktadönelerolduk.Aklımdadeliklidemir...Elkadarateştozumolsa,yapıpçattım,ateşleyipattım,attığımıvurdum,gibimegelmekte...Delirmekiştendeğil..."Sakalbıyıktümyanaydıda,şuncacıkateştozukurtulaydı,"diyekıvranmaktayım.

—Yenisininerdengeçirdineline?BaşkaMoğolbinbaşısımıgeldi?

—Yok...Birgecedönelemekteyim.Sövmekteyimki,dümdüz...

—Kime?—Kendimesövmekteyimbiraz...Dönüp,

simyacıkaralamasınısürdürüpbizimleeğlenenPervaneSubaşı'yasövmekteyim!Ogünbirigeldi,herifdiyesiymişki,"Yakında,simyacıbaşımızKaplanÇavuş'umuz,kurşunualtınadöndürecektir.Yoksulluğatövbeetsekgerekvededünyayıaltınaboğsakgerek,"diyesi...Milletdekaskasgülesi...Birazateştozumolsa,kendimideneylerevereceğim,dünyayıunutacağım.Verememekteyim.Çatlayacağım,ötesiyok...Sövüpsayarken,kafamıyumruklarkenapansızirkilip,"Duraman"diyehopladım.Başladımdizlerimidöverektençırpınmaklığa...

—Neden?—NedenivarmıbrefikirsizOzan,kimdir

buralarınünlüsimyacısı?—Kim?—ŞaşırtmaOzanEmre...ErtuğrulBey'in

toprağında,mağaratutmuş...—Bildim,KamaganDerviş...Peki?—Pekisimikaldı?Nereliburezil?Nerden

kopupgelme?Çinsınırındandeğilmi?—Olmakla?—Olmaklasınediryahu?Bizim,yerebatası

ateştozunun,yavatanınere?—Anladııım...Anladım,amanasılayırabilir

DeliKamagantozudemirden,otusudan?—Simyacılığının'apalım?İyikötüsimyacı...

Nedemeksimyacı?"Neyibilir,neyibilmez,bellideğil"demek...Dönelemekteyim...Vakitgeceyarısı...Kopupmağarayıtutacağım,penceredengözleyen,bacayıkoklayanreziltakımınaderdininasılanlatırsın.Sabahıgüçettim.Atlanıpsürdüm,yetiştim.Ayaklarınadüştüm.Nazlandı,rezillikbırakmadıçıkardı.Pirindenyeminliymiş,gizlisiniaçıklarsabaknelerolurmuş...

—Bilmekteymişde,rezil,hemi?—"Bilmekteyim"dermihiç?Saykihiç

duymamışateştozununadını...—Sonundaçektinmikılıcı?—Sökermiyahu?Kafasınıkessen,"Hahay"

diyerekeğlenirseninle,kavat...Gördünki,buişbaşka...Pençemdençıkacağıyok...Bukez

ağzıdeğiştirdi.Dinlesen,ateştozununtümünü,Çiniçine,bunamussuz,burdanyüklemektesanırsınkervankervan...

—Nedemek?—"Gizlisibizdedirvedecanımızınçektiği

kadarınıyapar,şurayakümeleriz,Allah'ımaşükür"demeyebaşlamasınmı?

—Heleeee...—Evet,sonunda,nedenbilmem,insafageldi

namussuz,gittibaşınayıkılasımağarasınınderinlerine...İkiavuçgetirdi.Baktım,tamam...Birazınıyaktım,hiçayrıntısız...Şaşırmışım...Aklımıbaşımatopladımki,eliniçekiştirmekteyim...Niyetim,öpmekbesbelli..."BoşunaheveslenmektesinakılsızKaplan,olanıverdim,birdahabununiçingelirsenzararımdokunursana,"demezmi?

—Yokcanım!..—Yolagetirenekadar...Nedenuzatmalı

arkadaş,ErtuğrulBey'intoprağınagöçmeden,rezil,domuzluğukomadıelden..."Yabenadamın'aparım?"diyesıkılamadanyolagelmedi!..

—Nerdenbulmaktaymış,öğrenebildinmi?—Nebulması?Kendiyapmaktagüzelce...—Höst...İnandınhemiakılsızKaplan?—Yapmakta...İnandım.—Nasılişbu?..Dağbaşında...Allah'ın

mağarasında?—Birkezkükürtistedi,alıpgittim.Aradan

geçirdibirzaman,tuttu,küherçileistedi.Birazdaldı.Evet,kükürtvarbunda,küherçiledevar,dinimgibibilmekteyim...Denedimçünkü...Kardımbunları,rengitutmadı.Yaktım,yanışıtutmadıama,tümyabancıdeğil...Birikinesnedahakatmaktaya,namussuzKamaganDerviş,nedir,sezinleyemedim.

—Şimdilerindenemesindekullandığınateştozu,sefilKamagan’ınyaptığımı?

—Heya!..—AllahAllah!..Gösterseneşunu....Hadi

göster!—Hayhay!..KaplanÇavuş,raftankocakandilialıpyaktı,

önedüştü."DelikliDemir"dediğibaşbelasıyla

boğuştuğutaşodayasekizbasamaklainiliyordu.

Meşekalaslarındanyapılmışalçakkapısıdemirçubuklar,yuvarlakbaşlıçivilerlegüçlendirilmişti.Avluyabakantekpenceretavanayakındı.Kedigeçemeyecekkadarküçükolduğuhaldekalındemirparmaklıklarçekilmişti.Köşedebirdemirciocağı,küçükbirörs,tezgâhtamengene,birkaçsırlıtoprakpota,kıskaçlar,dökümkalıpları,demirci,tesviyecitakımlarıvardı.Taşduvarlar,kubbeyebenzeyentavan,istenkapkaraolmuş,odamağarayadönmüştü.

KaplanÇavuşkandilitezgâhakoydu,demirçekmeceyiortayaçekti.Buçekmecedeölümlükdirimlikyirmiotuzaltınıylakılıçnamlusuyapmakiçinsakladığıenhalisindenüçtanedemiryumurtası,hepsindençoküstünetitrediğiateştozuduruyordu.

ÇekmeceninişlemeliArapkilidini,epeyceuğraşarakaçtı.Küçükmeşintorbayıçıkardı.Birşeyegerçektentutkuninsanlargibi,hemendeğişmiş,elleribellibelirsiztitremeyebaşlamıştı.Moğolbinbaşısınınyaptığıgibi,tezgâhınüstüneateştozunudikkatledökerekelayasıkadarbiryuvarlakyaptı.Torbayısıkıcabağlayıp,

çekmeceyekoydu,kapağınıkapatıpepeyceuzağasürdü.Pamukfitilikandildentutuşturupbesmeleçekerekateştozunatuttu.Tutmasıylaateştozuhırpadakaldı,hışılayarakfırtdiyedolandı,tezgâhınüstüneateştenbiryuvarlakçizipsöndü.

—İştebudurbu.OzanımYunus,biziyakıpyarıkösebırakan,Eskişehirmilletinemaskaraeden'KaraDüşman'budur.

ÂşıkYunus,ateştozununyanışındakisertliğigörünceKaplanÇavuş'undeminnelerdemekistediğinianlamış,elindeolmadanürpermişti.Ateştozu,korkulubirşeydi.FukaraKaplanyarıköselikleiyiatlatmıştıvartayı...Birangözleriniyumdu.KaplanUsta"deliklidemir"dediğisilahıyaparsadünyayıvurupdizegetirmek,elegeçiripistenilenbiçimesokmakiştendeğildi.BöylebirsilahlaKaramanoğlu'nagiderse,nasılkarşılanacağıgözününönünegelincesarsıldı:

—Vayvay!..Aklımkarıştı...-YunusEmresesindekipürüzlenmeyiyutkundu-:Yanaraktanmıatacakfındığı,borununiçindenbumeret?

—Yanaraktanama,bildiğingibideğil...Aslınabakarsanbenimdeaklımdahapek

ermemektearkadaş...Nah,gözünlegördüğüngibi,dışardabununyanışıcıscıvık...Patlamasımatlamasıyok!Boruyageldimi,hemgümlemekte,hemalazavermekteşimşekgibi...

—Kapalıdapatladığındanmısakalıalıpgitti?—Yok...Bizbunuçokkurcaladıkarkadaş

hakçası,canınısıktık.Osıralar,benbeniyitirmişim,zaptolmaktançıkmışım.Ateştozunuelimdendüşürmemekteyim.Meğerse,avcumaalıpbaktıktansonra,sakalfalınavarırmıştın.

—Heyvah,anladım,akılsızKaplan,elininpisisakalınkılındakalmazmışmeğerse,deriyeişlermiş.

—Tamam!Elimizinpisini...Bunamussuz,saltsakalınkılındakalmazmışmeğerse,deriyeişlermiş.Bizütülenmedik,deriyikavurduk.Bizimyarıköseliksağlam...-İçiniçekti-:Evet,bunugökgibigümbürdetemedinmi,hiçbirşeyeldeedemezsin!-İçiniçekergibikokladı-:İştebizimgizlimizbukadar...NededibakalımavanakÇıfıt?NehabermişFrenk'inKaranlıkDünyası'ndakidemircitakımından?

—Venedik'tentüccargelmiş...Tüccardedimse,ortadantüccardeğil,tüccarbaşı...Senin

ÇıfıtHekim,lafıdolandırmış,deliklidemirebağlamış.Bağlamışdedimse,Frenkiçindeolanlarıduymuşgibikonuşmakta...Tüccarbaşı"deliklidemir"lafıylaneyeuğradığınışaşırmış...DedikiseninÇıfıt,"Aklıçemberindensıçradı,tavanayapıştı,herifaltındaserseriolupdövünmeyegirişti,diyeyimdeanlasın"dedi.Sezinlediği,Frenkustaları,bununpüfyerinidahabulamadılarsada,bulmalarınaçokbirşeykalmamış...

—Amanetme!..Amanheyvah!Pekiii,durumböyleymişde,banakuşunkanadıyla,havanınyeliylehaberininedenulaştırmamışbakalım?Yakopasıboynu,elimegeçmezmisanmış?

—Tamyazacağısıra,benyetişmişim."İyioldugeldiğinOzankardaş,böylemeseleyikâğıdageçirmekhiçolmaz"dedi.

—Bırakmülevvesi!-KaplanÇavuşikiyanayalpalayaraktandönelemeyebaşlamıştıki,tabanıyanmışitdeöyledeğil...-:Ellerindeyeterinceateştozuvarmıymış,Frenkustaların?Varsanerdenuydurmuşlar?

—Orasınısezinleyememiş...

—HeleavanakÇıfıt...Şuncacıkşeyisezinleyemeyince...Heyvahtırişimiz,heyYunusOzan,aklınermediğindenbakarsınbelbel...Ellerindeateştozuçoksa,dilediklerigibiyürütmekteyselerdeneyi,çokkötüdür,çoook!Bizsuratımızıdağlayıpboşunamıköseolduk,breyahu?Dükkanıtezgâhıbırakıpgurbetelegelipbumahzeneboşunamıtıkıldık?KaranlıkDünyanınadametiyiyicivedeadamkanıiçiciFrenkgâvuruelinedeliklidemirgeçinceMüslüman'ınhalinic'olur?Biziuzaklardankuşgibiavlamayabaşlayınca?..Kavuşupkılıçkılıcagelemezsen,n'olurhaaa?-İkikezgöğsünüyumrukladı-:Frenkustalarınınnerelerdedolandığınıdasezinleyememişmi,akılsızÇıfıt?Yufolsun!-Birazsusupkarşılıkbekledi.YunusOzanhatırlamayaçalışıyordu.Hışımlasordu-:BorununağzınınasılyapmaktaymışFrenkustası?Borununağzı,dedim,şaşkın?

—Duraman!Venedik'intüccarbaşıda,"Amanborununağzı"demekteymiş,kötüKaplan,soruşturmaktaymışki,yalvararaktan,kanlılardaöyledeğil...

—Heyvah...Geldimikorktuğumbaşıma...

Bulduysa,bizigeçtiyse...Örtkiölemdirgerisi,YunusOzan...Gerisi...İşiştengeçmişdemektir.

—KorkmaKaplankardaş,benimanladığım,bulasıolmamış...Çünkübulsahiçsormaz,"Daryapılsapatlamakta,genişyapılsa,püfdiyerektenadamınayağıdibinedüşürmektefındığı"demiştüccarbaşı.

—Böyledemişhemi?Oooh!YukardaAllahhiçmiyok?..Müslümankulunuşurdakoyup...

Hayırolabilemez.-KaplanÇavuşkoşup,birbaşkaçekmecealdı,tezgâhınüstünedevirdi-:Nah,gördeaklınyatsın!-Çeşitliboydapirinçborularıhışımlakarıştırdı-:Nahşunlaryarılannamussuzlar...Nahbunlardaağzıgenişolduğundanişeyaramazreziller...n'apsakheyAllah...Amanbizebirazakıl...

—Bırakgöktenakılummayı...Dinle...Tüccarbaşıkendinegelince,"Yahusenbudeliklidemirlafını,durduğunyerde,nerdençıkardın?"diyerekbaşlamışsıkılamaya...

—SakınkötüÇıfıt...—Yok...OssaatirkilmişsenindişlekÇıfıt,

"Senbirşeydedinmikibendenkarşılıkbeklemektesin?"diyesuratınıasmış...Venedikli

tüccarbaşı,epeyzorlamış,bakmışki,Çıfıtsağlam,"Gizlidençabalamaktabizimustalar"demiş,"Çünküpapazlarımızduyarsa,sihirbazdiyediridiriyakılmakvar"demiş...

—Heleyalanahele...Ustakısmınanasılkarışabilirmişkötüpapaztakımı?Nehaddineymiş?

—Bendeöylededim.SeninÇıfıtHekim'ebakarsan,yalanıyokmuşbulafın...ŞimdilerdeFrenk'iniçiKarışıkmışkinekadar...İlle"Sihirbaz"karalamasıçokkötüymüşarkadaş...Nerdensesihirbazkorkusudüşmüşbunlarınyüreğine...Herkesbirbirininbedavasihirbazcasusukesilmiş...Biri"Filankesinsihirbazlığındanşüpheliyim"dedimi,krallaroğullarınıkurtaramazlarmışdiridiriyakılmaktan...Papazlartepesineçöküp,bağlayıpsürüyüpmeydanlardayakıvermekteymiş."Herbirmeydanda,adamyakacakodunyığınlarıhazırbeklemekte"dediseninÇıfıt...

—Yahudeliklidemirinsihirbazlıklailintisinedir?Kudurmuşmubukaradomuzlar?

—Evet,bildiğindomuzpapazkudurganlığı...Amasaltpapazlardeğil,sayki,Karanlık

DünyanıntümFrenkkeferesikudurmuş...Kitaplarındayazılıolmayanıişleyen"Sihirbaz"diyeyakılmaktaya...Yazılıolanıişleyendeyakılmaktaymış...

—Anlamadım!—Bunada,"Kitaplarımızınyazdıklarını

sihirbazlıktakullandı"demekteymişpapazlar.Kurtuluşyokmuş...Tüccarbaşıdemişki,"Sizdeböylekudurganlıkolmaz,oyüzdenustalarımıztürküçağıraraktançalışır.Gelsaklama!Buişeyumulmuşadamınıznekadar?"diyesormuş,"Aslındabenimonlaraiyiliğimdokunsagerek"demiş.

—Amanhaaa!Butüccarbaşılar,saltalışverişegezinmez,tümüPapacasusudur.

—BilmezmiseninÇıfıtHekim?.."Evet,bizdesihirbazkaralamasıolmadığındandeliklidemirardınadüşmüşustakıyametgibidir"demiş.Tüccarbaşıdır,sakalfalınadalmış,birzamandüşünüpçıkasıcagözlerinibelertmiş...Sonundaiçiniçekipnedeseiyi?"Ahn'olaydıolaydı,deliklidemirustalarındanbirinibirgösterenolaydı,ikialtınbahşişalaydı,üçalaydı,beşbilealaydıdahattaonaltınıkeseyeataydı"

demiş...Aklısıraaltınşakırtısıylagizlimiziöğrenecek...ÇıfıtHekimdeiçiniçekmiş,"Aholaydıevet,negüzeldiçorbacı"demiş,"Nefaydaki,sultanınsıkıemrivar.Buişingizlisiniarayanıasmakta,yolgösterenegeldimi,onuncezasıbildiğinkazık,"diyerekyalandaniçiniçekivermiş...

—Ohhh!Eşektendüşmüşeçevirmişki,reziltüccarbaşıyı,tastamambitirmiş...

—Yok!Vurduramadınüstüne...BilmezmibuncayılıntüccarbaşısıMüslümanyasağınınüçgünolduğunu...Selçukülkesinderüşvetinalıpyürüdüğünü...Gülmüşbıyığınınaltından,"Benimdediğimbaşka"demiş,"Niyetim,senetebağlayıpşukadarbinaltınsayarakustayıalıpgitmek"demiş,"Söyleyenolsa,ülkenizinustalarınaiyiliktirkinekadar,"demiş...

—Yahu,nereyealıpgidecek?KaranlıkDünyayagötürecekde,"Sihirbaztuttum"diye,bizikarapapazlarakebaplıkmısatacak?

—OrasınaÇıfıtHekim'indeaklıermemiş...Söylemekniyetlisiolmadığından"Aldırmadımhiç"dedi.Tüccarbaşıyabakarsan,kalkıpgiden,beşyılsonraKarunvarlığıyladönermiş..."Sizin

törenizdeustakısmı,kendidükkanındabilekendikesesineçalışmaz,sultanınhazinesineçalışır,bizimhepsindenhaberimizvar"demiş..."Sizdekiustalarınçabalamaları,aslınabakarsan,boğaztokluğunadır"demiş...SeninÇıfıt,"Yoköyleşey"dediysede,herifkulakasmamış,"Sizdekidüzenegöre,çarşıesnafınızfermanlımemursayılır"diyegülmüş."Sizdeçarşı,kadınarhınabağlıdeğilmi?"diyesormuş,"Bileğini,dilediğipahaya,dilediğikadaralamayanbirçarşı,n'apar?"demiş."Helebirazınısaklayabilirde,yokoluncadilediğiparayasatabilirmi?"demiş...SeninÇıfıtHekimkarşılığagüçbulamayınca,"Dahası,hekimefendi,sultanbunaldımı,dükkanlardakimallardanbaşka,birikmişparalarıdaıhtırıpalmazmı?Yeregömülenisopagücüyleçıkartmazmı?Direnmeyekalkanıncanıcabagitse,nelazımgelir?"diyegözünükırpıvermiş...

—Vayeğridinligâvurvaaay!PekibizimÇıfıt,yırtamamışmırezilinağzını?

—DoğruyusöyleyeninağzınıhangikanunlayırtmaktasınbreKaplan?

—Doğrusudaneymişbunun?Vahvah!

Yazık!Anladımvedeyandım!Çünkü,boşunadolaştırmaktasınkurusofrayı,OzanYunus!"Zağlıkılıç,demirtemrenliok,neyineyetmez?"dedindiaklındamı,demincek?"Arayaateştozunu,deliklidemirrezilliğinisokaraktan,âdemoğluylaseninalıpveremediğinnedir,böylerezilbirişeyumulup?"diyeçekiştindi."Dünyanınçivisiçıkarçünkü,mertlikbozulur"dedindi.Heykalfa,heykurukafa!..Sen,gezelebakalım,"Bizedidârgerekdünyagerekmez/Bizemânagerekdâvagerekmez"diyerektengezele!KaranlıkDünyanınFrenktüccarbaşısınedemeyegetirmekte?"Altındilerseniziştealtın...Alınçuvalla,verinbizedeliklidemiri"demekte..."Ermişlikbasamağınaayakbasıpevliyalığaerişeceğimvedegecegündüzgözsüzerkencennetseyrisafasınakavuşacağım"umusuyladünyayıboşlamakçabalamasından,sefilYunusEmre...Sırasıhiçdeğildiroysa!..Hayındüşmanınniyetinebak!Neyiveripneyialacak?Demirfındığıserpipvedegöğsümegümletipcanımakıydığısıraaltınbanakalkanolurmu?Olmaaaz!Mûslümanıavanakbellemesineden?Bizimavanaklığımızdaaaan...Bizbuişe

kudurganlığımızsebebiylesıvanmadık.OzanımızYunusEmre,dünyayaünsalalım,diyehiçsıvanmadık.Benmübarekkılıcı,Aslıhankızdanilerisevmezmiyim?Senbilirsin,kimsebilmezse...YabizimaklımızagelenFrenkustasınınaklınagelemezmi?

ÂşıkYunusEmre,birazdüşündü,ağzındanacıbirgülümsemegeçti.Yiğitliğiniyumuşaklıklabelirleyenbirseslekarşılıkverdi:

—Varsıngelsin!Dünyayacellatlazımsa,"Burda"diyerektenhoplayıpkoşmaksanamıdüştü?Nedemektir,uzaktanatıpadamöldürmek,ateştozugücüyle?

—Okusapanı,başımkadartaşısavuranmancınığın'apalım?

—Ok,sapan,mancınıkbaşka...HayırböylebirnamertliğidünyanınyüzünesaçmaksanayaraşmazkılıçustasıKaplanÇavuş,geridur!

—Host!Bugününkılıçşorlarıhepmi,yiğitmert?Yanısırakılıçsürüyennicekancık,reziltakımıvarki,korktuğuyiğidiardındanvurur,dahasıuykudavurur,bunubilegözealamazdakılıcınınucunazehirçalıpöylevurur.Bunakarşıacemiyibuluncakaplankesilir,keyifiçin

öldürür.Şunuaklınayaz,OzanAğa,gerçekmertliğihiçbirnesnebozamaz.Şuncacıkborununnehaddine!Çağınaraçlarınagöredirmertlikler.Buçağınmertliğikılıçmertliğiyse,gelecekçağınmertliğideliklidemirmertliğidir.UyumaYunusOzan,heraraçkendimertliğinidilegetirir.-Önündekarmakarışıkdurandeliklidemirhurdalarınabirzamangözlerinikısarakbaktı-:Şununatıpvuranını,tekbulaydımda,varaelikalemtutanlar,alnıma"Namert"yazaydı.

Birdendönüpkulakverdi.Gözlerineürkeklikdolmuştu.Dışkapıkütkütvuruluyordu.

—Aslıhan...—Yok!Dahagelesiolmadı.Ateştozuçekmecesiniacelekitledi,deney

borularınıtoplayıpkaldırdı.Baskınauğramışkorkakbiradamhaligelmiştiüstüne...

Kandilikaptı,YunusEmre'yeışıktutarakönegeçti.Merdiveninyarısındaseslendi:

—Eğlenvardım...Eğlençengi...Kapınınvurulmasıdurmayıncakızdı,"Bak

bakalımşaplaknasılmış?"diyesöylenerekkoldemiriniindiripsürgüleriçekti.Karşısında

ErtuğruloğluKaraOsmanBey'igörünce"Töbeee!"diyerekgeriledi.

OsmanBey,ÂşıkYunusEmre'nindahayatmadığınıöğrenincesevindi.OğluOrhanBey'edışardabeklemesinisöyleyerekgirdi.

Kerimcan,beyevindeilknöbetinitutuyordu.

KendisiniMavrodeğiştirecekti.Geceilerledikçeserinlemekte,serinlik,

bastıranuykuyubirazdağıtmaktaydı.Anasınınsözünüdinleyerekinceyündenkaftanıaldığınaiyietmişti.SongünlerdefukaraMavro'yudüşündükçeanasını,fukaraanasınıdüşündükçeMavro'yuhatırlıyordu."Şubahtabakmalıki,ablasınıevinegelinistemeyenkarı,oğlanıevlatlıkaldı.ŞuAllah'ınişleri,kurbanolduğum,tersgibiazbirazya,neden?"Kederlegülümsedi.Kendiside,mollalıkuğrunayitirdiğiAslıhandomuzunu,bahtıkaraDemircanAğasınınölümüyüzündenbulmuştugerisingeri..."Ters,evet,adamakıllıters,buAllah'ınişleri..."Kızınöpüşlerinihatırlayarakiçiürperdi,yüzüneateşbastı,yutkundu."Olmazya,biryolubulunsada,yenidenmollalığageçsek,sökeratar

yüreğindenbizi...Heledomuuuuz!İnatolurama,bukadarmıolur?"Altdudağıtitreyereksevgiyle,mutluluklagülümsedi.Geceyidinledi?KocaSöğütuykularadalmıştıki,gayetderinleredalmıştı.

OsmanBey'leoğluOrhanBey'inKaplanÇavuş'agittiklerinibiliyordu.BugünKaplanÇavuş'unevigibi,beydivanhanesidedoluptaşmıştı.BiryandaderviştakımınınOzanyoklaması,biryanda,ErtuğrulBeyimizinölümüiçinbaşsağlığınagelenler!GâvuruMüslüman'ıgelmekteki,nasılgelmekte..."Beylikşanslıişama,zorgayet!Beyoldunmu,konukeksilmez!Sofradökeceksin!Şerbet,kımız,şarapselgibiakacak...Başkaca,toprak,adam,hayvanhepsendensorulur.Ellerrahatçauyurken,seninbirgözünuyanıkdurmalı!"OsmanBey,kendisini,rahmetliDemircanAğa'sınınyerineDönmezköy'esalaydı,çetinevuracaktıişi..."Savaşçıoldunmu,biryerdepostudeldirmezsen,başınasarılırtımarsipahiliğiergeç...Bundanyokturkurtuluş!"Yüreğini,genemollalığıyitirmeacısıyokladı.Kendiniavutmakiçindavrandı:"Mollalıkrahatmı?Yok...

Aslında,dünyaçabalamadünyası...demoğlunarahatyazılmamış...Diyelimmüderrisolduk,bukezuğraşacaksınki,akranındangerikalmayasın...Çevrenigeçtin,ününyürüdü.Başkaülkelerbilginleriyleyarışacaksın!Kadıoldundiyelim,haklıyıhaksızdanayırmakçetinmesele...Fazladan,beylerbeylerinin,sancakbeylerinin,tımarlının,kötüsüyle,kıyıcısıyla,soyguncusuylaboğuşacaksınaralıksız...Biradamhemkılıçgezdirir,hemtörebilmezse,fukarakadın'apar?Tımarlıyısopayaçektin,sancakbeyinizindanaattın,beylerbeyin'olacak?Vezirlerinrezilleri...Başvezir!HeleSultanrezillenirse...Halifeninbilerezilivarmış.Yahşiİmam'abakarsan...Güçyetiremediğindengözyumacaksınisteristemez...Oldunsuçortağıcebineyarımgümüşgirmeden,hırsızsavunucusukesildin!Yahşiİmam'abakarsan,KonyaSultan'ıgüçtendüştüdüşeli,memurunreziltakımıkudurupzaptolmaktançıkmış...OrhanBey'ebakarsan,Selçuklunungüçtendüşmesi,ülkeyeböylerezilmemurdiktiğinden...KaplanÇavuş'abakarsan,balıkbaştankokar.Sultandivanıbozulmayınca,reziltakımıtöre

çemberindenhiççıkamaz.AhiNakibiHasanEfendi'nindediğibüsbütünbaşka...Birdevletingiderigeliriniaştımı,rezilliği,Hızırpeygambergelseönleyemezmiş...'Rüşvetin,soygunun,töresizliğin,utanmazlığınkaynağıbudur'demekteNakipHasanEfendi...BizimKaraOsmanBeyimiznedemekteacep?"Bütünbunlarınsorumlusukendisiymiş,hemendebirçarebulmasıgerekmişgibi,derinderiniçiniçekti."Doğru!Çetinzanaatbubeylik...Toprağıngenişleyipadamınçoğaldıkçaartarçetinliği...Çetinlikarttıkçabunalırsın.Sonundakelleyivermekbileyazılı...Kelleyiveripedebindekurtulsannedevlet!Kıyıcırezildefterineyazılıpikidünyayıbirdenyitirmeyin'apalım?.."Birazdaldı."Peki,nedenimrenirâdemoğlu,durumlarböyleyken,beylikdenenburezilliğe?.."Aralıkaralıkbaşlayanitulumalarınakulakverdi,"Söğüt'tegezenvar"diyetoplandı."Karılardır.Lafıhiçbitmezbukarımilletinin,yahu!Gündüzleresığdıramazlarlaflarıınbunlarhernedense,geceninbirzamanıkomşugezerlerböyle...Tühreziller!"

İtulumalarıavludanavluyageçerek

yaklaşıyordu.Soluğunututupdinledi."OsmanBey'leOrhanBeydesem...Yokcanım,dönesiolmadı.Hayır,YunusEmreOzansözüaldıysadönemezlerkolaykolay!"İçirahatlayarakyünkaftanasarıldı,başınıduvaradayamasıyla,"Kimdiro?"diyerekkılıcadavranıphoplamasıbiroldu.

—Yabancıyok!OrhanBey'insesinitanımış,sankihiç

olmayacakbirişmişgibişaşırmıştı.Omzunusilkipkaftanıdüşürdü,merdivenbaşınayetişipellerinigöğsünebağladı.

OsmanBey'inyüzüyıldızalacasındapekseçilemiyordu.

—Gelengidenoldumu,Kerimcan?Biziarayıpsoran?

—Olmadıbeyim!—Akçakocagörünmedimi?—Yok!..—Canınsıkıldımınöbette,Kerimcan?

OsmanBey'insesiçokkeyifliydi.Doğrusöyle!—SıkılmadıBeyim...Sıkılmakdaneymiş?—Sıkılsadaalışacaksınız.Sebepolanların

gözükörolsun!-Oğlunadöndü-:İyianlat,

yarınınulaklıkişiniKerim'e...Selamlıkkapısındangeçti,gitti.—N'oldu?Nevar?Nediryarınkiulakişimiz?OrhanBey,sedireoturdu:—YarınulaksınKerimcan...Erkenden

yolcusun...Günışırken...Söğüt'tenyelgibikopupİnönü'yeyetişeceksinkuşluktanönce...Gözünüaç,düğünkurulacakki,Söğüt,Söğütolalıbenzerinihiçgörmemiştir.

—Düğünse...Niçinİnönü'yeulakgitmekteyim,İtburnudururken?

—İnönü'yeyetişeceksin,VoyvodaNurettinBey'ibulacaksın,avdakuştaysa,ardınadüşüptutacaksın.HaberuçuracakEskişehir'e,öğleekmeğineçağıracakAlişarBey'i...Bekleyeceksinbiziorda...Babamlabendeyetişeceğiz!AlişarBeydünürgidecekİtburnu'na...

—Yahu...Nedemek...Kerim,sözüyarıdakesip,sıkıntılısıkıntılı

soluyunca,OrhanBeygülümsedi:—Tamamlahadi...Getirlafınsonunu...—Sonu...yok...Diyeceğimşuki...Bana

kalsa...

—Başkaadammıkalmadı,şudünyada,OsmanBey'indünürsalacağı?"diyecektin."Birkezgidipalamayanuğursuzherifhiçolurmu?"diyecektinöyleya?

—Haymanenenleanangitse...Uygunubudeğilmi?YadaAkçakocaemmi...

—Babamagöredeuygunubuama,üçyılöncenindünürüdürbuAlişarBey!Düşündükibabam,dünürlükteisteyipalamamakdautançtır,erkekkısmına...Bukezişsağlam!-Kapıyabakarakfısıldadı-:YunusOzan'lakonuşuncaKaraOsmanBey'inhiçkuşkusukalmadıbukez...

Kerimçekinereksordu:—Haberisalankimmişİtburnu'ndan?

Söylemişmibabana,ÂşıkYunus?—Benimsezinlediğimbukezhaberşeyh

babandan...Ozan,"Düşünügördüm"demişaklısıra,gaiptenhabervermeyegetirmişama,babamabakarsanşeyhverimkâr...Sevinmesinigörmeyince,nedesemboş!..BöylebirişteborçlukalmakistemediAlişarBey'e..."Seninyüzünden,sözümüngeçmeyeceğiyeregittim,maskaraoldum"lafınıaradançıkarmak

niyetinde...Ayrıca,uğura,uğursuzluğahiçaldırmazbenimbabam!BizeErtuğrulBeyöğüdüdürbu...

—Kendibiliramabanasorarsanarkadaş,doğrusubiruğurluyusalmaktır.

OrhanBeykaranlığabakarakbirazdüşündü,hepöylefısıldayarakkonuştu:

—SenMavro'yudaberaberalyarın...Babamsorarsa,birşeyuydururuz.Savunucugezdirmeyehiçalışamayacakbugidişle...

OsmanBey'leOrhanBeygittiktensonrabirhabercigelmiş.Kerim,arkalarındanKaplanÇavuş'unevinesalmıştı.Düğünlafıarasındaölülerianmamakiçin,atlarıbahaneediphabersordu.

—Haberçokda,birbirinitutanyok...Demingelenherifebakarsan,ikiMoğolçapulcusunu,bizimkilerebenzerüçhayvanlaKaracahisartoprağındagörmüşlerogün...BenbukezÇudaroğlu'ndanhilelenmekteyim!İnönümağaralarındanbirindeeğlenenCenevizliKeşişBenito'yu,Germiyantoprağındagörenolmuşgeneogünlerde...İkiyabancısavaşçıdanlafedildiydi,biraykadarönce,duydunmuydu

sen?Kerim,geçenlerdeMavro'nunsözünüettiği

şövalyeyleUranha'yıhatırınabilegetirmedi.Birilintileriolmayacağınaokadaremindiki.Başınısalladı:

—Yok.—Ozamanbuzamandıryeryarılmışyere

geçmişlerherifler...Artıkbilmem,basıpgittilerİstanbul'ayadagizlendilernedense.Bencesürülecekyararbirizuçvermedişimdiyekadar.-Birazdaldı-:Böyleişleriçoğuncabaşıboşbırakmışgörüneceksinde,geridencanavargibikollayacaksın.Hiçummadığınsıraenumulmazyerden,bakmışsınhaberindoğrusuçıkıvermiş...Yüreğiniferahtut,KerimAğa,benimbabam,Demircangibiyoldaşınınöcünüarayıpbulamayacaklardandeğildir.

BunlarısöylerkenOrhan'ın,babasınanekadargüvendiğisesindenanlaşılıyordu.

OsmanBeyde,onüçyaşındakioğluna,değmepişkinsavaşçılardan,bölükbaşılardandahaçokgüvenmekteydi.Orhan'ınözelliği,emirlerekesinlikleuyması,ama,arkalarınıdahiçbırakmamasıydı.Buemrinbağlıolduğu

olayısıksıkölçüpbiçer;yakınuzakilintileriniyenidenbirbirinevururdu.Budaona,hemiyibiruygulayıcı,hemde,sırasındakendiaklınıkullanandeğerlibirbaşbuğyeteneğiveriyordu.OrhanBeyavcununiçinegizliceesnedi,esnemeyigüçsüzlüksaymışgibi,gülümsemeyeçevirdi:

—Benyatayımda...Yarınerkenden,ikihayvanhazırlatayımsize...Uykugerçektenbastırırsazorlatma,uyargâvuroğlunu...

Sessizyürüdü.Söğüt'teitulumalarıyenidenbaşlamış,

Bitinyaucununbeytahtı,derinuykusunadönmüştü.

Kerimcan,kılıcınıdüzeltti,yünkaftanasımsıkısarındı.Esnedi,gerindi.OrhanBey'deolağansaydığıesnemeyinöbetçiliğineyaraştıramadı.Kendisinicezalandırırgibi,yarınkendisiyleberaberİnönü'yeulakgidecekMavro'yuuykusuzbırakmamakiçin,dayanabildiğikadardayanmayakararverdi.

3

Bitinyaucunun,Germiyanlı,Karacahisar,İnegöltopraklarınınünlüsoyguncusu,MoğolmilletindenÇudaroğlu,dalgın,şarapiçiyordu.Nalsesleriniduyupsuratınıasarakdöndü.EskişehirSancakbeyiAlişar’ınkâhyasıPervaneSubaşı'yıtanıyıncabirazşaşırdı.

PervaneSubaşı’nınçokönemlibirişegeldiğibineğininköpükiçindekalmasındananlaşılıyordu.Koşupyetişenoğlanadizginleriatıpyürümüştü."Evet,işiacelebunun!..Yoksayanağınımakaslamadanedemezdirezil!.."Çudaroğludişlerinigösterereksırıttı.

PervaneSubaşı’nın,küçükyaştanberiatabindiğindenbacaklarıbirazçarpık,sırtıbirazkamburdu.Seyreksakalı,fırlakelmacıklarıylaTatarkumasına,çatıkkarakaşları,koyuesmerliğiyleAcem'e,yayvanTürkçesiyleÂzerilerebenziyordu.Omuzlarıdar,ellerişaşılacakkadaririydi.Selçukordusununatlı

subaylarıgibigiyinmiş,belineçokenli,çokdaağırbirEndülüskılıcıasmıştı.Gövdesiningizlediğipazıgücünübukılıçbirazmeydanavuruyordu.

Yaklaştı,selamverdi.Çudaroğlusıçradıkalktı:—Pervanekardaş!Hayırmı?—Ayıpettin!Hiçhayırsızgeldiğimoldumu

şimdiyekadar?—Geçbuyur!..-Özelhizmetoğlanına

parmağınışaklatarakemretti-:Ağırkonukkupalarındanbirinikapgel!Sivaskervanındançıkankupalar...Höst!Önceyastık,denilmedimi?GezginArap'tanaldığımızmeşinyastıkgelsin!..Karakoyunlu'danaldığımızipekörtülüeğergelsin!

—Şaşırtmaçocuğu...—Kendihizmetindeşaşıranın'aparımben!

Kulaklarınıalmazmıyım?İyisıradageldinPervanekardaş,birtayboğazlattımkiyüzaltındeğer...ŞarapsalmışFilatyoskardaşımız,kocaTanrıtuttuğunualtınede!Şarapki,cennetindelidamındabulamazsın!Tadınabakalımhelededim!Biryudumaldım,alışoalış...Nah

üçüncütestidir!..Şerbetcanım!Ballışerbet...Baktımmundargitmekte,şaraplarınpadişahı...Boğazlayıntayıdedim!"Amannoyanımız!"diyecekoldular!"Höst!Ölümlüdeğilmibuköpekdünya!Boğazlayın!Yoksamabaknelerolur!"diyegürledim,akıllarısıçradı.Duyduğunkoku,aktayınkebapkokusudurvedecanilacıdır!

EskişehirSancakbeyiAlişar’ınkâhyasıPervaneSubaşıçocuğunkoşturduğukuştüyüminderebağdaşkurup,arkasınasürdüğüeğeredirsektendi.Şaraptaniçti.Damağınışaklattı:

—Essah!Yahukaynanamızbizisevmektedesem,yalanmundar,kaynanamızyok!..

Dargınpınar’ınçınargölgesitatlıserindi.Suyunşırıltısınayapraklarınhışırtısıkarışıyor,yeşermişarpatarlalarıgözyaylımınınkeyfiniartırıyordu:

—HayrolaPervanekardaş,HophopKadıEfendimiz,geçendelafınıettiğisahtiyankervanınıdüzdümühoppadak?..,

—Kervanişideğilbukezgelişiminsebebi...BukezişimizdahatatlıdırvedeananseniKadirgecesindedoğurmuştur.

—Hayrola!—Kıpkızılvedeşıkırşıkırüçyüzaltını

koynundabil!Çudar’ınbüsbütünkısılanyumukgözlerinde

ışıltımışıltıkayboldu.—Neymiş?Nasılbirbelakiüçyüzaltınla

başımızasarıpkanımızaekmekdoğruyacaksınızimansızlar!Hayır,olmazvededörtyüzdenakçeaşağıyaolmaz!

—TuhyüzünekötüÇudar!Beribakoğlum!Moğol'daçıfıtYahudi'sibulunmayacaktıya?Kahpeanansenikimdenpeydahladı?İşinn'olduğunusormadan...Pazarlığagirişipnavlunuartırmakneyinnesi?

—İşi,evet,sorupöğrenmedennavlunuartırdıkama,nebesmelesizolduğunuzubildiğimizdenartırdık!Belasızişegirmezsiniz,girsenizdebizegetirmezsiniz!Dörtyüzdedimse,benibutavdahiçbulamazsınPervane!Kocaçınarnedemekte?"Amanhaaa...Caysangerekvedebeşyüzedoğruçıksangerek"demekte...

—Üçyüzdürvedeartığıhiçyoktur,belkibirazeksiğivardır,çünkübukezişimiz,nahşu

mübarekşarabıiçmekkadarkolaydır.-Şarabıiçti-:Banakalsaikiyüzyeterdedimya,HophopKadıEfendimizeduaet!Senisevdiğinden...

—Neymiş?—Hiç...yanınaikiüçyiğitalacaksın...Sürüp

gideceksin!Dereboyundaçamaşıryıkayankarılarınarasındanbirkızıkapıpterkeleyipsavuşacaksın!Okadar...

—Demekokadar...Gidilecek,kapıpterkelenecek...Okadar...Hayananöle,rezilSubaşı...Buncakolaymışda,yasengidipterkeleyipsavuşup,üçyüzkızılınedenkemerinedoldurmamaktasınbakalım!

—Hiç!Akılsızlığımdan...Aslındaşartolsun,aklımagelmedi.Öyleya...Dünyanınbiravanağıbenmiyim?Evet,canımısıkarsan,gideralırgelirim!

—Gördünmü,Pervane!Budünyada,şarapgibiyokturvede"Danışanyoksunkalmış"demiştirMoğolatalarımızvede"Erkeğinderdihepbir"demiştir!

—Uzatmakitadınıkaçırmayasın!Bugünpazartesidir.Dediğimçamaşır,perşembegünüyıkanacak!Çarşambagünündengelirsin

Eskişehir'e...AlişarBey'inPorsukkıyısındakibağköşkünekonarsın!Günışımadanbengelipsenialırım!Gidilecekyeregötürürüm!Birazgeridebeklerim!Kaptığınkızıbanaulaştır,gerisinekarışma!..

—Kimintoprağındagörülecekbuiş?—Bizimtoprağımızda...Çudar’ıngövdesikısa,tombuldu.İlkbakışta

erimişyağlatıkabasadoldurulduğundaniyicegerilmiştulumabenziyor,kafası,kolları,bacaklarıbutulumasonradantakılmışgibiiğretiduruyordu.

Düşükbıyıklarınıaşağıyadoğrusıvadı:—Kiminkızı?..—Kiminmi?..AlişarBeyimizdediki,"Adı

lazımdeğil"dedi,"NeÇudaroğlukardaşımızsorsun.Nedesensöyle"dedi,"Üzümünüyesindebağınıkurcalamasın"dedi.

Çudaroğlusamurkalpağınısağkaşınadüşürüpensesinikaşımayabaşladı:

—Demek...Bağıkurcalanmayacak!..HaklıdeğilmiymişimkötüPervane!

—Nehaklısı?—Üçyüzidareetmezdemekte...Bağı

kurcalanmayacaksa,arkadaşdörtyüzedeidareetmez!..BeşyüzaltınınıalırımAlişarBey'in...Birakçesinikestimi,pazarbozulur.

—KudurdunmuakılsızMoğol!İstanbulyırtıpİmparator'unkızınımıkaldıracaksın!

—Dahazor...Neredenmibelli?Nahimparator'unkızınıdedin,koparacağımızkızınkimliğinidemedin!..

—Kimliğinelazım?..Buişbaşka!Beyimizbukızıeğlenmeyemigetirmekte,hayır,evlenmeyegetirmekte...

—Öyleysedahayaraşıksızadınısaklamak!..Adıgelsinkiminnesidir?

PervaneSubaşıvakitkazanmakiçinşaraptasıylauğraştıbirzaman,biryudumiçti,bırakacakoldu,biryudumdahaiçti.

—Kız...Edebâlinin...Hanivarya,birkötüşeyh...İtburnu'nda...

—Vayvay!İtburnu'nda...Bikötüşeyh...Edebâli...

Çudaroğlubirdenirkilmiş,yumruklarıylaköselezırhınıgümgümgümleterek,ayaklarındakidişigeyikderisindençizmeleriyletertertepinerekgülmeyebaşlamıştı:

—KaracinlercanınıalakötüPervane!..Hayananöle!..

—N'oldudeliÇudar...Sensanagel!..—Demekbukötüşeyh...İtburnu'nun

Edebâli'si!...Vaykivayvay!..Demeksürüpgidilecek,kapıpgelinecek...Hemideüçyüzaltına!..Hemidenegecesidoğurduydu,yeriakkızlarınkatıolasıkahpeanamızbizi?..

—YıldınmıyüreksizÇudar?..Yaşıyetmiş,işibitmişbunakEdebâli'den?..Tühseninerkekliğine...Tühkinekadar...

—AmanPervane!Yahunedir?Buncazamanbuncaişgördük!Yahusizdemek,ÇudarMoğol'unubukadaravanakmıbellediniz?Vaybaşımaki,heyvah!

—Haksızmıyım!Tühdeğilmidir?Silahıyok,silahşoruyok...

—Edebâli'nin...—Hükmügeçmez,fermanıyürümez!—Edebâli...—BirfukaraAllahadamıolup...—UzattınSubaşıvedetadınıkaçırdın

büsbütün!..Evet,benyıldımarkadaşvedeyüreğiminyarılmasınaçokbirşeykalmadı!Nah

bendensanadörtyüzaltın...Hadiyuvarlakhesapbeşyüzaltın...Sensürgit,kapgel!

—DelirmeakılsızMoğol!Bengidipalınca,beyimizsarıpyatınca,seninelinegeçennedirkibeşyüzaltındanayrılmaktasın?

—ÇıkaramadınmıbuncacıkşeyiPervane,yazık!..Yarezilliğinseyrinin'apalım?Böyleseyirbinaltınaelegeçmezbuçağda...

—Seyrineymiş?Görüpişitilmiş,becerilipsindirilmemişbirmeselemi?

ÇudaroğluelinigözünesiperederekPervâne'yebirzamanuzaktanseçiptanımayaçabalıyormuşgibibaktı.

—Essaah!Benşaştım,kocaTanrı,buherifgerçektenbuakıldaysa,buncayılnasılgezdirdigövdesini,kurdakuşayedirmedenvedehergeceevininyolununasılbuldukendibaşına?..HeyoğlumPervane,yanlışkapıyıtokmakladınbukez...Nedenmi?Bizdebuiş,binaltınaolmazya,onbinaltınadaolmaz!Höst!EdepsizlenmeavanakSubaşı...NedemektirŞeyhEdebâli'yedeğmek,hemidekızınısürmek!N'olurbakalım?Nelergeliradamınbaşına!..Öndengökyıkılırtepene...Soluklandığınhava,

yudumladığınsukesilirbudünyada...Bilmemartıkötedünyadakirezilliknasıldır!

—Yıldın!Haniyiğitlendiklerin..."Biz,Azrailpeygambereelenseçekmekteyizgündeüçkez"diyeşişindiklerin?

—Azrailpeygamberekurbanolayım!—DahamıkötüyatalakŞeyhEdebâli?—Ahilerin'apalım?TümAhilersırtımıza

binince,toprağınerdebulacaksında,mezarınıkazıpiçinegireceksin!Yokarkadaş!Bukezyanlışgeldinvedegelmekleayıpettin!Çudar,evet,azbirazavanaktırama,sizinumduğunuzkadardeğildir.

—AmanÇudarkardaş!..Amanıbilirmisin?Buişibaşkaişlerebenzetmevedekestiripatma...Niçindersen,kızıbuçamaşırgünükaldırmaktanbaşkabizimçaremizkalmamıştırvedeişseninbildiğingibideğildir.Beşyüzaltın,dedin,peki!Varmıbunabirdiyeceğin?..Dörtyüzdenyukarıçıkmazyabeyimiz,hadigerisinidebenkesemden...

Çudaroğlu,bukezsuratınıgerçektenasmış,bellikicanıgerçektensıkılmıştı.Elinisallayıpsözükesti:

—BeribakPervane!"Çokolankorkutur,derinolanöldürür"demiştirbizimMoğolatalarımız.Ahilerçoklukturkumgibi,derindirdenizkadar...Yazık!Bilmezden,hedesem,demek,gözdekikılparçası,ağızdakiyongagibiçıkarıpatacaksınızbeni...Vahki,karagölgemizdenbaşkadostumuzyokmuşbizimburalarda...Yazık!..

—YanılmaktasınÇudaroğlu!Kötüyanılmaktasın!Kızısırtınasarıpgezinecekmisin?Hayır,getiripbanateslimedeceksin!Durum,dediğinkadarkorkuluolsa,bizkudurmuşmuyuz?Böyleişlerinsonunereyebağlanır!İşiştengeçinceyearayagirerler,babayırazıederler.Ettırnaktanayrılmazhesabı,baba,kızındanvazgeçemez!Yırtılanbozulanolduğuiçin,istesedegerialamazmalını!Damadıolacakda,namıbelirsizKürtoğlanıdeğil,birkocasancakbeyidir.Sonundabunlarbirbirlerindenhoşnutolurlarsa,şeyhinduasınıbilealmakyazılı...Ayağınındibinedüşenaltınkesesiniboşunatepmektesin,yavrumÇudar!

Çudaroğlubirşeyhatırlamışgibisamurkalpağınıyereçaldı:

—Höst!İmansızPervane!..Höstdedim,bukızı,KaraOsmanBeyalımkârolmadımıydıvaktiyle...

—Olduydu!—Demek,saltAhitakımıdeğil,fazladan

SöğütTürkmen'idesırtımızabinecek!..Tühyüzüne...

—BukezdeKaraOsman'danmıyıldın,vaykikalıbınınvedesürdüğünkılıcınınadamıdeğilmişsinyüreksizÇudar!

—SizbilmesenizdebenbilirimPervane!KaraOsmanBey,hırslanıpkılıcıkuşanıpatladımı,öfkesinibasamayanarslana,gölgesinesaldıransahana,fırtınadasokulanaçkurda,vururkenyanılmayanparsabenzer!

—Yahudelirdinmi,birvakitistemiş,alamamış!..SürgitmalsahibimikesileceksefilTürkmen?..

—Orasınıbilmemvedebanabuişinaltınıgerekmez!Açıkçası...BaşkabiravanakbulupsüreceksinizateşebukezPervaneSubaşı...Bukezbenyokum!

—Höst!..Yokumdemekhiçyok!Heryanınıdüşündük!Sanageldik!Alişar'ı"Benyokum"

diyerektensavuşturabilirimbelleme!Çünküdurumvaziyetbildiğingibideğildirvedegayetlekorkuludur!Birçıkarıbulunmadımı,bukezAlişarBey'i,eldengittibil!

Çudar,sesihiçbeğenmedi.Meseleninşakayagelmezliğinikestirip,kalpağınısağkaşınınüstündengeriatıpensesinedevirdi.Birzamanhışıladı,tısıladı.Kebapgetirengözdeoğlanınacanıçekerekbaktı,gevşeyipbirzamanyalandı.Şaraptasınadavranıpçekti:

—"Derdiniyanmayandermanınıbulamaz"denilmiştirPervane!Olanlarbilinmelikiçaresibulunmalı...OrtadalafyokkenşeyhkızıalmakAlişarBeyimizinaklınaneredengeldi?Gidipistedinizherhal...Vermediğindenkaçırmayakalkmaktasınız!Herif,kocabirsancakbeyinekızınedenvermezlendi?

—DoğrusunÇudarNoyan!Sendengizlimizolabilemezvedederdiniyanmayanadermanyoktur.Bukezbaşımızagelenbeladüpedüzgörünmezbeladır.Tarihkitaplarıbenzeriniyazmamıştır.Çünküdünyakuruldukurulalıkimseninbaşınagelmemiştir.Banasorarsan,DedemKorkutmesellerinekatılacakvede

kıyametekadarsöyleniphissealınacakkıssadır!-İçiniçekti-:Dinlebak,ongünolduolmadı,konaktayızvedekonağındivanhanesindeyiz!Gayetyamanbirdüşgörmüşüm,anlatmaktayım.HophopKadı,kolayınayoramayacağınıkestirmiş,kıvranmakta...Vakitsabah...Beyimizharemde...Birnalsesiduyduk!Nalsesidedimse,herifsaykivezirkellesinikapmış,İlhan'ayetiştireyim,diyerekyolkapanmış;hayır,adamdinsizimansızolmayınca,çalınmışhayvanıbileokadarzorlamaz!Nedirdiyeuğradım.Bakamkibizimİnönüvoyvodasınınbaşulağı..."Hayrola"dedim,"HayırdırSubaşıaga,Voyvodaefendim,sofradökmüştür,sancakbeyimizibugünkuşlukekmeğinebeklemektedirvedeikielikandaolsabinipgelmesinidilemektedir,"dedi."Hayrola"dedim,"Hayır...Söğüt'tenOsmanBeyulağıgeldi.Sancakbeyimizeçokönemlibirişidüşmüştür,yoldadır!"dedi.Şaştım.Çünkübiz,dörtgünönceSöğüt'teydik!GerekErtuğrulBey'inölümübaşsağlığına,gerekOsmanBey'inuçbeyliğinikutlamayagitmiştik!Ortadakorkulubirdurumyoktu.Çıktım,durumuHophopKadı'yaaçtım.

"Os.manBeyruhgibiahbabıdırvedebudünyadavarsayoksadostudur!Uyarmamışhiçolmaz"dedi.Uyardık."N'olduOsmanBeykardeşime...N'oldudedim,Pervane,birkötülükeriştiyse,şöylekesipböylebiçmezmiyim,ocağadoldurupyakmazmıyım?"diyerektendolanmayagiriştiuykusersemliğiyle...Bağırmaktaki,davulgibigümülemekte...Hophopaklınıbaşınadevşirdibereket,"Atlargelsin!"diyeseslendi.Geldiler.Bindik,sürdük,ırgarlaİnönü'yütuttuk.Voyvodakonağıdivanhanesineçıktık.BeyimizigörmesiyleOsmanBeysıçradıkalktı.Bunlarsarılıştılar,öpüştüler.Bizimki,"Hayrola?"dedivedeİtburnu'ndakiŞeyhEdebâlitekkesine,Balkız'ıistemekiçinikincikezOsmanBey'indünürlüğünegideceğiniduymasıylakafasınabalyozyemişgibidilidişikitlenipyığılakaldı.

—Neden?—ÇünküAlişarBeyimizikiaydanberi

Balkız'ıAllah'ınemriyleisteyipalmakniyetinde...Vedeşimdiyekadardünürsalmaması,beyişivedeşeyhişihediyelertopladığından,biriktirdikleriniyeterli

görmediğinden...Evet,ikiayöncesinekadaraklındaböylebirişyoktuAlişarBeyimizin,Çudarkardaş...İlkdünürlüğünde"KaraOsmanBeykardeşimiyakankıznasılbirgüzelolmalı"dediysede,üstündedurmadıydı.İkiayöncedüğünhamamıdönüşügörmesiyleaklıçemberindençıktı.Ogünbugündür!"Balkızbal!Ohdahatatlısınya!"diyerektendolaşıroldu.Durdurakuykumuykuarama...Evet,beyimizikincidünürlüğüduymasıyla...Kendindengeçipbirkezölüpsonragerisingeridirilipcanhavliylesözegirip,"AmankardaşımOsmanBey,banadedin,başkasınahiçdeme!Olmazvedegayetyaraşıksızdır!Birkezçevrildiğimizyere,biznasılonursuzheriflerolmalıyızki..."filandiyekemkümettiysede,OsmanBeyoralıolmadı.Vedebeyimizdekişaşkınlığı,eskiningeriçevrilmesiutancınaverip,"HelebahtımızıbirdahadeneyelimAlişarBeykardaşım,deneyelimdeadımızasürülenkarayısilmeyeçabalayalım!Hiçkorkma!Bizbununhayırlıdüşünügördük!Bukez,umutturkigidesinvedealıpgelesin!"yolluipesapagelmezlaflaretmesiyleHophopKadıarayagirip

vede"Olmaaz!Hiçolmaz!"diyetepinenbeyimizineteğiniçekip,"Hayhay!Elçiyesakıncayoktur!"dedi,böyleceTürkmen'inpirelenmesinikocaTanrı’nınizniyleönledi.Yemeğiyedikçıktık.AlişarBey,hayvanıtepiklemesiylesürdü.AltındakişukadarbinaltınlıkArapatınaAllahyarattıdemedi,azkaldıkihayvanısakatlayageçtim,kendisiniyereçalıpboynualtındakala...Sarısu'yunkıyısınagelincegemkastı,hopladıindi."Yandım"diyerektençayıraçöktü,"HeyvahkiHophop,beyinielindenaldırdınbil!"diyerekdövünmeyegirişti."BrekansızPervane"demekte,"Durmakzamanımıdır!"demekte,"Çekkılıcı,alboynumu!Yoksamatatlıcanakıysamgerekvedeötedünyayamundargitsemgerek!"demekte...

—Hadiordan...Kocabirsancakbeyinasılbiradamolmalıki...

—Amandemearkadaş!Bizimbeydekarıtutkunluğuolurkitatlıcandangeçmesineçokbirşeykalmaz!Delirirkideğmezincirzaptedemez.Evet,Hophopbaktıkitamdelirmekertesindeyizvedeişiştengeçtigeçecek,ossaatikidiziüstünegeldi,sözeyapıştı:"Ölümdenberi

herbirderdinbudünyada,kesindermanıvardırvedeağlayıpdövünmeninhiçbirçıkarıyoktur"dedi,"Eskişehir'insancakbeyitahtındabirkocaAlişarBeyolasın!Buyiğitçağındaölümaramakneacepşaşkınlık!Biznasılakılsıztereslerolalımki,birkötüçobanoğlanınıvedeTürkmengöbeliniyereçalmayalım!Sevin,kendiayağıylagelmiştir,ulaksalıpistemiştirvedeyüreğiningizlisinibizesırasındasöylemiştir.Ya,başkadünürsalaydı,çekipalaydı,sarılıpyataydı!"Sözünburasında,AlişarBey,hoplayıpelikılıcaatıp"Yaben,kesmezmiyim!Yabenbitirmezmiyim!Yaben!"diyerekdebelenmeyegirişti.Hophopsesiçıktığıncabağırıp:"Müjdelerolsunkibahtımızaçıktırvedeuğurumuzyürüktür!KocaTanrıbizimleberaberdir!"diyerektenelşıkırdatarakdönmeyebaşlamasıylabeyimizehayretelverdi,kılıcıbırakıp,"Heyvah,bizedostluğundanaklınısıçrattıfukaraHophopKadı!Albelayı,"diyerekbelbelbakınıroldu.Hophop,gitbegitaklıaçılıpnedeseiyi?"Şimdisürüpgideceksin,Balkız'ıAllah'ınemriylekendineisteyeceksinvedeolursözünüalmadanŞeyhEdebâli'ninyakasınıbırakmayacaksın!"

dedi.BunuduymasrylaAlişarBey'ingözleriyuvalarındanuğrayıpsuratınıcehennemkarasıkaplayıp:"BredomuzHophop!Başkasınadünürgidipkızıkendineistemeknasılbirkahpelik,duyulursaadamiçineçıkılasıkalırmı!VedeOsmanBeykardeşimizinyüzünebakılasıkalırmı!Rezillikelvermezmivedealtınadınızbakıradönüp...Kıyametekadarrüsvalıkyüzgöstermezmi?"diyeyalvarmayabulaştıağlayaraktan:Hophop,"Hehehey,heykuzum!Göstermezkihiçgöstermez!Beniişit!BalSultan'ıaldınbilvedebirayabırakmadansarılıpyattınbil!"AlişarBeyumutlanıpHophop'uneteğinesarıldı:"İnanayımmıcanımHophop!Hakedipsarabilirmiyiz,sızıltıyameydanvermedenBalkız'danmuratalabilirmiyiz?"dedi.Hophop'tur,parmağınıgöğekaldırdı:"KocaTanrı'yagüvenmekişidirvedemaslahatasıtkileyapışmakişidir!"dedivedenicenicekitapyazılarındanlaflaredipbeyimiziinanmayayaklaştırdı.Tavınageldiğinigörmesiylebizedöndü:"BretaşmıkesildinkötüPervane!Sözgelsin!Doğrumuyum?"diyegürledi.Ben,ossaatikidizüstünekalkıp"Hayhay!"dedim,

"Doğrusun"dedim,"BeyimizEdebâli'yedamatolmalıkiEskişehir'inrezilçarşısındanvedesözanlamazAhitakımındanbizimkuşkumuzkalmamalıvedebeyliğinidaresibirkılıcınucundadönmeyebaşlayıpişlerimizkuşkusuzyürümeli!"dedim.Hophop:"Durulmasınbinilsin.Ilgarlagidilsin!Kınalıkeklikçantayaatılıpfırtınagibidönülsün!Hayda,kocaTanrırastgetire!"deyipfatihasınıçekmesiyleAlişarBeytazecanbulupzıpladıatsırtına,gelirsürdü.

—AmanPervanebunlarnasılişleryahu,bildiğimizadamkanınagirervedekardaşıkardaştanederbirişler!TuhyüzüneHophopKadı!Fesatoluryabukadarmıolur?Eeee?

—E'siÇudarkardaşım,beyimizohızlafırtınagibierişipşeyhlebuluşupdamatlıkedeplerinivedebeyliknezaketlerivedemüritlikzerafetleriylekızıisteyip,alacağındanhiçkuşkusubulunmamakla"Olmaz!"lafınıkavrayamayıp...

—Aman...—AyıpettinÇudaroğlu,"olmaz"dememiş

de,yabizkızınedenkaçırmakyolundayız!Kudurdukmu?

—Essaaahl—Evet,fukarabeyimiz"olmaz"ıbirzaman

kavrayamayıpkavrayınca"AmanŞeyh'im,medet!"diyerekayağınadüşmüşsede,Edebâlibildiğinşeyhlerinadıylanaldeyipmıhdemeyip,"HiçolmazAlişaroğlum!Nedenmi?Şundanki..."diyesuratınıasıp,"Sizinbeykonaklarıişlerinibizimkızımızçeviremez!Çünkütekkemizdüzeninegöreyetişmiştir.Beyevinebeykızındanavratgerektirvededengidenginesibudur,"diyerektenkesipatmakladerbederAlişarBey,parayıburadageçerumupşukadaraltınbaşlıkvereceğinisöylerimsanıp,sözüorayagetirmesiyleimansızEdebâliossaatkızıpNemrutateşikesilipsesinidikleştirip,"YanılmaktasınAlişarBey!Bizburadayesirpazarıkurmadık!İnsanetisatardeğilizkiparasözüedilsin!Vargit,aradabuncahukukolmasaydı,görneleroluyordu"demesiyle...

—Heyvah!—HeyvahkinekadarÇudaroğlukardaşım!

Fukarabeyimizinbaşınatekkedamıgöçmüşgibisersemleyip,kapıyıbacayışaşırıpkendiniduvarlaraçarpmaktanvedemandalı

bulamadığından,buluncada,basıpaçamadığındanbirzamandebelenmiş...Çıkmasıylahayvanınanasılyetişmiş,nasılbinipsürmüş,batağınasılyırtıpgeçmiş,Allahbilir!Onugördükkikarşıdangelmektedirvedegayetkötügelmektedir.Hophop:"Tamam,kızıkavradıkkötüPervane,Tanrıbelanıvere!"diyekalkıpoynamayakalmadanyaramızaulaştıkiÇudarkardaş,yalanmundar,saykidirisiulaşmadı,belkiölüsüulaştı.Bizneyeuğradığımızıanlamayakalmadankendiniyereçaldı,ikidebelenipkatıldıkaldı.Yüzünesuserpeleyip,bileğiniovupcanınıgüçilegerigetirdik!Aksırarakvedetıksıraraktangözünüaçmasıylabaşladı,"Öldüm,öldümkiheyvah!"demeliğe...Senfukarabeyimizinkarabahtınabak!Meğer,şeyhkatındanuğrayınca,havuzluavludaBalkız'arastlamamışmı?Balkızbunahernedensecanınıalacakgibibakmamışmı?AlişarBeyyüzbeyüzgörmesiyletutkunluğubirikenbinolupbüsbütünazıpkudurupzaptolmaktangeçmemişmi?"N'olacakşimdikötüHophop!Ettinmibanaedeceğini?Kılıcıçeksem,siziDoğrasamvedegırtlağımaçalsam,yada

karnımıdeşsem,hakdeğilmi?"demesiyleelinikılıcaatıpçekmeyevedeçalmayazorlatarakbirzamandebelendi.İkiyandankollarınıkavrayıpbastırdık,birzamanağlayıpsakalınıyoldu,sonundaaklıbirazyerineoturmaklaolanlarıölçüpbiçti."Heyvah!Kızıalamadık!OsmanBeykardeşimizedekahpelikettik!Ölmelidir,yaşamalıdeğil!"diyerekten,ikihükürdeyipkatıldıkaldı.

Bereketversin,HophopKadı,beyimizgelenekadarkötüsünüdehesaplamış,gereklikarşılığıhazırlamış..."Dinlekibeyim!Çıkarınıbulamazsam,boynumkıldanince"deyipsözüaldı:"KaraOsman'agidip'Herifverimkârdeğil'diyeceksin.Gerisinibanabırakacaksın!"dedi.AlişarBeyossaatcin,ifritkesilip"Bredümbük,bıraktıkdabupereseyegelmedimi?Yabenseni...Yaben!.."diyerekpepelemeyebaşladı.Hakçasıbenkorktum!YahububizimHophopKadı'da,meğersemangalkadaryürekvarmış..."Dinlebeyim,bakgör,umulmazdertleredermanımvarmıyokmu?"dedi.

—Bukargaşalığa,bukötüHophop,neredennasılbulacakmışdermanıyahu?

—Bendeböylederken,ÇudarAğa,herifelinisalladı:"Bendehünerçokturvedeherbiriyenicihünerdir.ŞimdikalkıpgidilecekOsmanTürkmen'e,"Şeyhverimkârdeğilarkadaş"denilecek!EnöndenbubelaSöğüt'edeflenecek!Tamammı?ArdındanEskişehreyetişilecek,yılanıkamçıyaparvedeküpuçururünlücadıkarımız,Hacanabulunacak!Heybesi,koynu,cihanpehlivanlarınınsırtınıyeregetirirçeşitlimuskalarla,ejderhalarızaptederkorkulubüyülerle,ecinniordularıbozarduyulmamıştılsımlarlavededevletibunaltırzorlusihirlerledoldurulacak,ayrıcatürlücevahir,incigerdanlık,dizidizialtınlarkoyulacak,tekkeyesalınacakkisaltkızıdeğil,benimbildiğimHocana,Edebâlireziliminbüyükkarıyıbilebunlarlabaştançıkarır,sürüyüpalıpgelir!"dedi.FukaraAlişarBeygördükikapanasıkışmıştır,vedeHophop'unpençesinedüşmüştürvedesöylediğiniişlemektenbaşkayolkalmamıştır."Allahbelanıvere,rezilHophop,bakalımn'olur?"diyerekataçıkıpİnönü'yeyetişipOsmanBey'ibulupdilidolanaraktan:"Yokarkadaş,buherifkızısatıcılardandeğil,benim

gördüğüm,bizevericilerdenhiçdeğil!"demesiyleKaraOsmanBey'insuratıonkatateşvedeağzındanalevsaçaraktan,"Bunasıliştir,kardaşımAlişar,yahunedir?Bizekıyametekadarlanetlenecekişmitutturacaklar!Kendilerihabersaldılar,'Gelsinistesin,alsıngitsin'dediler,"demesiyleAlişarBeyoturduğusedirdekaykılıp,canıgöbeğineinipçıkıpgitmesineçokbirşeykalmayıp:"Habermigeldiydi,nasılhaber?"diyerekinilemesiyle,görülendüş,yenidenortayaçıkıpmeseleanlaşılırAlişarBey'indurasıkalmamakla"Tezatımızçekilsin"diyenaralanıpVoyvodakonağınaateşdüşmüşgibiçalakamçıyolakapandı.Bizidöküpbirzamansürüpdörtnalınyeliyleaklıbaşınagelmeklegemkasıpbekleyip"Peki,Hophop,yaşimdin'olacak?"demesiyleHophopKadıevveleskiTürkmendüşmanıolduğundan,öfkesininönünüaçarakkükredikibozkırıdepremeveripgökleriırgaladı:"DünürsandığınadamaişindoğrusunudememeknasılbirTürkmenavanaklığıdırbreAlişarBey!BunaHophopn'apsın?Doğruyudemeyenbelasınıbulur!Günahbizdengitmiştir.Buişinçıkarı,eğerzarla

vedeeğerzorlaBalkız'ıharemeatmak,gerdeğegiripparalayıpişiştengeçirmektir.Başkacabiryolukalmamıştır!Yarındanteziyok,küpuçururcadıkarıHacanagider,aklınıçeler,kaçmayarazıederseneiyi?BaktıkBalkızbabasındanavanak,ozamanişimizzorabiner!Zorabindimi,kolaylandıdemektir,çünkümaslahatarslanÇudaroğlukardaşımızınelinegeçti,demektir!

—Höst!EbedinibilPervane!Dalarımki,eşekarısıgibidalarşişiririm!

—Yahunedir?Doğrucaanlatmayayeminiçmedikmi?Hiçbirnoktasınıgizlemedensöylemeye?..Hophop'undediğibu!Suçbendemi?Evet,kadıHophop:"Çudarkardaşımızkarakuşgibiuçar,Kaplangibidalar,kınalımalımızıağzındagetirir,hiçörselemeden...Balkız'ısokarızarslanbeyimizinyatağına...Beyimizişiştengeçirdimi,şeyhkızıdır,namuseder,yüreğinetaşbasıp,'Kendimistedim,kendimgeldim'diyecektir.Dinimgibieminim!"diyekestiripattı,birdeyeminçekti!AlişarBey,birazkıvrandı,büküldü,"YaOsmanBeykardaşımızınnasılbakılacakyüzüne?"diyesordu,"inkâryiğidinkalesi"diyekasıldıHophop,"Balkız'la

aramızbiryıldanberiiyiidi,osebeptensanaikincikezdeolmazdenildi,diyeceğiz!Haremimizdekikızıneredenbulupyalanımızıtutacak?.."BununüzerineAlişarBeybunaltıdanusanıpHophopKadı'yaoradayularıteslimedip,"Nehaltedersenet,Allahbelanıvere!"demesiyle,Hacanasaldırdı.Nefaydaki,şeyhtekkesinde,şeyhkızınatılsım,muskafalansökmediktenbaşka,cevahirtaşı,inci,altındizileridekâretmedi.Hacana,kızınbirinetutkunluğundanşüphelenipağzınıarayınca,KaraOsman'ayandığımeydanaçıkmazmı?

—Vayvay!NasılbildimakılsızPervane,OsmanBey'i,nasılbildim,kendibaşıma?

—DoğrusuÇudarNoyan,hemideüstünevurdurdun!Evet,"Kızsenkudurdunmu?LeşgibiTürkmenterikokanvedehamsahtiyanvedeatgübresivedekoyunpostukokançobanoğlundankocamıolur?"diyenHocana'ya,Balkıznedeseiyi?"OhHocana,incemollalardanvedegülyağısürünenyumuşacıkdanışmanlardan,sultankulubeylertakımındanneçıkar?Ergibierkokmayınca!""demezmi?

—AmaninanayımmıPervaneCan?Yahu,

nedir?Böyleağzınıntadınıbilenşeyhkızıgörülmüşmüdür?

—Evet,bunuduymasıylabizimAlişarBey'inaklıbukeztemellisıçrayıpdurasıhiçkalmayıp"Vayöylemi?GörbakalımBalkız,elmiyaman,beymi?"deyipozamanakadargözealamadığıkaçırmaişine"Hayhay"demesiyle,biziyarıgecedebindiripsaldı.İştedurumbudurÇudarkardaşım,vedemedetyeridir!

Çudaroğlubirazdüşündü,dostluksırasıolduğunubilipçıkarınıaramayakoyuldu.

Bunlarbiryandanşarapiçip,biryandanhizmetedenoğlanadalgınbaygınbakarakaçmazınherboyunuölçüpbiçtiler.Sonunda"Edebâli'yeçatmanınnedemekolduğunuburalardabilmeyenkimdir?"diyearanaraktan,ŞövalyeNotüsGladyüs'leTürkopolyüzbaşısıUranha'yıhatırladılar.Hatırlamalarıylasevinçtenbirbirlerinesarılıp"Oldubuiş"diyeöpüşüpkoklaşarakvedebirzamandizdövüpçırpınaraksevindiler.

PervaneSubaşı,heriflerleüçyüzaltınakesişmesini,kendisininAlişarBey'dendörtyüzalacağını,ellişeraltınıcebeatacaklarınısöyledi.

"NasılbubendekiPervaneaklıböylece?"diyerekomzunuyumrukladı.

KonyaSelçukSultanlığı'nınEskişehir

SancakbeyiAlişarBey,Şamsadakorundangecelikentarisinigiymiş,belineBuharaşalınıdolayıpSultanİkinciGiyasüddinMesud'unarmağanı,kabzasımücevherişlenmişHalepgaddaresinisokunmuştu.Başındasırmalınamaztakkesi,omzundasamurkürküvardı.Bireliyumrukhalindearkasında,ötekikarasakalında,çıplakayaklarındakiterliklerişaklatarak,hanavlularıkadarbüyükselamlıkdivanhanesindefırtfırtgidipgeliyor,saatlerdir,ölüm-kalımönemindebirhaberbekliyorda,geciktiğiiçinecelterleridöküyorgibi,hırılhırılsoluyordu.

Telaşlıdönelemesihızlandıkçakızgınlığıartmakta,kızgınlığıarttıkçadönelemesihızlanmaktaydı.İkikez,yükseksesle:"HayAllahbelanıvere,Hophop!Brenedir?"diyesöylendi.Apansızdurupsoluklarınıkeserekdışarıyakulakverdi.Sonrapencereyekoştu,elinigözlerinesiperleyipakşamınalacakaranlığındabirşeylerseçmeyeçalıştı.

"HelealçakHophop!Tereskinekadar..."dedi.Topuklarınıyerevurduğuiçincamlarızıngırdatarakgeldi,sedirdekisinidenşarapbardağınıalıpdikti,"YahunecehennemdebuHophopdümbüğü?"diyehomurdandı,ağzınabirlopyumurtasoktu,hırslaçiğnedi,yuttu,"Hophop!Görkinelerolur!"diyerekkapıyadoğruparmağınısalladı.

AlişarBey,ikimetreboyu,kalıngövdesiyledevgörünüşlüydü.Yüzününkıllarıfırçagibisertti.Herzamanöfkedendikilmişlergibi,suratınakorkunçlukveriyordu.Vaktiylesavaşlardapazıgücü,korkmazlığı,silahşörlüktekiustalığıylahaklıünleralmış,sancakbeyliğinialnınınteriylekazanmıştı.Şimdideöfkeyebinipcanbaşınasıçrarsa,kılıcınınönündedurmakzordu.Amagittikçedahaseyreköfkeleniyor,sertbaşlısavaşatlarındançok,rahvankatırlarabinmeyi,ermeydanlarındaçabalamaktansakuştüyüdöşeklereuzanıpkörpecariyelerelindenşarapiçmeyidahaçokseviyordu.Eskidenokmeydanlarındaokuherkestendahauzağaattığıiçinkasılırkenyaşıkırkıgeçeliberi,biroturuştabirkuzuylabirtepsi

baklavayısilipsüpürmekle,birgecedeüçkörpekızınhakkındangelmekleövünürolmuştu.

1290yıllarında,KonyaSelçukSultanlığıtopraklarındaherkesyarüşvetalarakyadarüşvetvererekyaşayabildiğihalde,AlişarBeybununlafınıettirmeyen,elieripgücüyeterse,alankadarverenindecanınıyakansoyutükenmişsancakbeylerindendivedeHophopKadıgelenekadaruçankuşaborçluolansancakbeyiniEskişehiresnafınınsevipsaymasıbundandı.Ülkededüzenbozulmasaydı,ölenekadar,dışısert,içiyumuşak,sadecehakettiğiyleyetinir,değerlibirmemurgibiyaşayacak,birçarpışmadavurulupölmezse,devletinenyüksekkatlarınayavaşyavaş,ama,duraklamadançıkacaktı.

Şimdibile,dünyabukadarbozulduğuhalde,halkakarşıhiçbirkötülüğügörülmemiş,soygunu,vurgunuduyulmamıştı.Borçluoluşunamusluluğunundelilisayılıyor,budaAlişarBey'egidişattanyanıpyakılmakhakkıveriyordu.Rüşvetçiolmadığıiçinbirçokgereksizçekişmelerden,düşmanlıklardankurtulmakta,herkesleiyigeçinmeyi

sağlamaktaydı.Aşırıkadındüşkünlüğünü,konaktandışarıyataşırmadığıiçin,sancağındaahlâksızlığınyüzeçıkmasınıbaşındanberiönlemişti.Kopuklarıbaşıboşbırakmaz,aralıksızizletir,bütünyaptıklarındanhaberiolur,sırasınıngeldiğinekararverincekumarda,içkide,hovardalıktabastırıpOğuztöresinceonardeğnekçalaraksindirirdi.Birkaçkez,edepsizliğekalkan,oğlanlarasataşırımsanandervişleri,çarşınınortasındatutupsakalınayapışıpsuçunuaçıkçabağırarakdutdalısilkergibisarsalayıp,"Tanrıadamıolmasan,baknelerolurdu.Varyıkıl,gözümegörünme!Cimri'yeolanıbaşınagetiririm,deriniyüzüpsamandeperim,"diyetartaklamıştı.Herfırsattaköylülerearkaçıkıp,"Bunlarhazırvedebaşeğmişdevletreâyâsıdır.Hoştutaraktanvedeüstlerinekanatgererektensavunmakboynumuzunborcudur.Böyleyaptıkta,birMısırhazinesimalhasılolur"diyekükrediği,"Köylüekininiyedirdi"diyekapısıdevecilerindenbirini,vaktiyledevesininhamudunaastığı,atınıköylüekininebağlayanbirsavaşçısını,"Kullukefendiyeböylemiolur?Nedirsizdeolanbu

gâvurluk?Bengereğincetedarikiniziyagörmezmiyim?"diyerekkendieliylesopalayıpöldüreyazdığı,ayrıcabineğinibeyliktavlayaçekipgüzelcedamgaladığıdilleredestandı.İkidebir,"BenkıyametekadaralnıkaraolamamvedeTanrıhuzurunagünahabatmışvaramam.Nedemektirböyletöresizlikler"diyerüşvetçilerinüstlerineyürümeleri,birkötülükduyduğunda,"Muhammetümmetinesahipolacakbiryiğitinnaravuraraktanmeydanauğramasızamanıdır,"diyehoplamaları,"Namerttakımınınipindeoynayanlarınbaşınanelergelir,görüntarihte,"diyebilgiçlenmelerivardı.Epeycesaf,adamakıllıdalgın,hiçbirşeyidegerçektenumursamazolduğuiçin,birdediğinin,öbürdediğineuyupuymadığına,biryaptığının,öbüryaptığınıtutuptutmadığınapekaldırmıyordu.Busebeplebirzamanlar,"Çevredeeşkıyabarınmasıbeykısmınınalınkarasıdır,ırzkırıklığınakadarvarırbununucu!"dediği,Çudaroğlu'nunadınıherduyuşta,domuzgörmüşedöndüğühaldeHophop'ungelmesinden,düzendışıdolaplarkurupbunlarınönemlibirkısmınıÇudaroğlu'yladöndürmeye

başlamasındanbuyana,herifinlaflarını,kendisözlerigibitekrarlarolmuştu."Burasısınırboyudur.Beykısmısıralısırasızbinipardınaleventhaşaratınıalıpdevrevedeharamikovalamayaçıkamaz.Çünküreâyâyıezmişolur.Ezilenreâyâsavuşupülkeyişenliksiz,toprağıekimsizbırakır.Allahkorusun,kıtlıkyüzgösterir.Devlet,eşkıyayabenzemez.Hemenbinipsürmesikanundeğildir.Hani,soyguncudanuzunsürdürmüşvarmı?Gerçektenbeyolanbey,tavşanıarabasıylaavlasagerek,"diyekasılıyordu.

EskişehiresnafınagöreAlişarBeyyüzdeyüzcennetliktiama,"Bukadaruçkurunagevşekolmasa..."Evet,parayıbiriktirmekşuradakalsın,harcamayıbilesevmeyenAlişarBey'inuçankuşaborçlanması,uçkurgevşekliğiyüzündendi.Bugevşeklik,yaşıilerledikçedurulacağınaazgınlaşmış,sonzamanlardakudurganlıkhalinialmıştı.Gözününtuttuğuhercariyeyi,pahasınısormadan,"Göndergitsin!"diyekonağayolladığından,Eskişehirpazarındaçoktandır,yesircilerdengeçilmiyordu.Moğolsoygunu,beyliğiningelirlerinigitgideazaltırkenesirci

borçlarıkabarmış,kalabalıkhareminhesapsızkitapsızçarşıborçlarıdabindikçebinmişti.Bukorkulugidişinnereyevaracağını,BeykâhyasıPervaneSubaşıgibi,alacaklılardakarakaradüşünürken,HophopKadıçıkageldi,üçyılabırakmadanbütünborçlarıödeyerekAlişarBey'idünyanınengamsız,ensaygılısancakbeyihalinegetirdi.

Durumlarbukadartatlıkertedeyken,AlişarBey,birgörüştevurulduğuBalkız'ıkaptırmaktehlikesiylekudurupaklınısıçratmasaydı,namussuzHophop'unsözüylerezillikbatağınabelkisaplanmaz,dünyayüzündekibiricikdostuOsmanBey'ekahpeliketmeyigözealamazdı.Olanlarıhatırladıkçadeliyedönüyor,ongündürn'apacağınıbilemiyordu."Amanrezilliğimizbilinmesin"diyedebelendikçe,işlerkötüyegitmiş,sonundakızıkaçırmaktanbaşkaçarekalmamıştı.

İştebugece,buişiçinÇudaroğlu'nungetireceğiFrenkleribekliyordu.İtburnukarılarıyarınSarıdere'yeçamaşıryıkamayageleceklerdi."Kızıyarınkaptıkneiyi!KapamadıkmınamussuzAlişar,cavlağasoyunupsavuşsan

gerekvedeâdemoğludefterindenadınısilsengerek!"

Birzamangittigeldi,birzamandurupdışarıyakulakverdi."AllahbelanıvereHophop!Balpeteğinikavrayıpalamamalıyızki...OsmanBeyduymalıki,bensanasormalıyım!"diyekıvrandı.Koşupgüğümükaptı,bardağaşarapkoyarkenbirdenirkilippencereyedöndü.Avludanfıkırdakbirkarıgülüşüduyargibiolmuştu.Biran,bakmakiçinkoşacakoldu.Sonra,"Kudurmateres!Karın'arasınavlulardabuzaman?"diyekendisiniazarladı...Şarabıdoldurdu,ışığakaldırdı,çokacılıbirseslesöylendi:"Kulağınakarıseslerigelmekliğebaşladı.Hayırlıişaretdeğil,Alişaroğlum!.."Ürperirgibiiçiniçekti.Kapıaçılıncatepsiyisiperleyipikibükümdöndü.Korkmuştuenikonu...Herkesbildiğihalde,şarapiçtiğinigenedekimseningörmesiniistemiyordu."Kapıyıtıklatmakyokmudur,eşekeşek!"diyekükreyecekkenHophopKadı'yıgörünceyutkundu:

—Nerdesinyahu?Adammıkoşturacağızherakşam?..Bugece,nasılbirgece?

—Gecekiişimizaklımdaydıya,mahkemedenkurtulamadım.AlişarBeyşaştı:

—Nemahkemesiymiş,günbattıktansonra?—Heyvah,neyamansancakbeylerine

kaldık?Altlarındantahtkentleriniçekipalsalarvedesilkeleyipdepremeverseler...

—N'olmuş?-İleridoğruuzanıpkarşısındakinincanınıalacakmışgibi,gözlerinikısarakbaktı-:N'olmuş,dedim,HophopKadı,kimalabilirmişçekipaltımızdanvedekimdepremeverebilirmişAlişarBey'intahtkentini?

—YabugünAhikopuklarıylasohtalarvuruşmadımıyeniden?

—Deme...Yasağımızıdinlemedenhemiiii?HophopKadı,kocamanyazmamendiliyle

alnınıkurulamayıbitiripsedirdekisinininbaşınageçti.Boşbardağaşarapkoyarken,ikikere"Hahahaykuzum,hahahay!"dedi.BusözlerHophopKadı'nındilinde,"Dünyaçokbozuldu"anlamınageliyordu.

Şarabıdikti,damağınışaklattı:—Meraklanmaarslanbeyim,doldurakodum

rezillerizindana...—Kudurmuşlarmıbunlaryahu?Neyialıp

verememekteler,durduklarıyerde?GenemisuçAhilerin?Nedendalaşmaktalar,söyletebildinmi?

—Bukezsaltsopaişideğil...Palatersideoynamışazbiraz...İkitarafda,"Yokbirşey...DelikanlılıktaolurböyleişlerKadıEfendi,bizdavacıdeğiliz"demekte...SeninSubaşı'yıçektim,sıkıladım.Öncekemkümetti,rezilPervane,baktıki,kurtuluşyok,izigeçirmişimelime..."Milletgayretimiçekmektesinyoksa?"derdemez,neyeuğradığınışaşırıpamanadüştü.

—Duraklımkarıştı,Hophopnemilleti?—BildiğinÇingenmilletivedegezgin

soyundanki,hafazanallah!—Duraman...YoksamaHophop,kız

gezdirenÇingenmi?—ÜstünevurdurdunAlişarBeyim,aferin!

Evet,bildiğingibi...Başınayıkılasıçadırınıgetiripkurmuşkasabamızınkıyısına...Ortadireğinaltınabağdaşıkurupalmışsazıkucağına...Kapkarabirherifki,cehennemocağınınkütüğükaçpara...Birkocakarıvar,karanlıktaherifinkesilmişyarısı...Soruşturmagerekmez,anasıolacakruspi...Birkarakarı

daha..."Bizimkaşıkdüşmanı"dedi,inandım,tanıkistemez."Yabunlar?"dedim,"Kızlarımızcariyelerin"dedi.

—Onlardamıkaramarsık?—Dinleki..."Söylebakalım,Karaoğlan,bu

gelişnereden?"diyesordum.Saydıbirtakımkentler;kasabalar...Kesti."Helehele"dedim,birazdahasaydı."Helehele"dedim.

—Neyinnesibu,helehele?..Cehennemindibindengelsin.

—Olmaz!Ben,"Helehele"dedim,herifsaydı.Bendedim,saydı.Ülkedekentkasabatükendi.Bakarsanuğramadığıyerkalmamışrezilin...İçlerindeyalnızLâzikyok...

—Oranere?—Seninanlayacağın,AlişarBey,Domuzlu...—Olmayınca?—Olmadımı,hiçolmaz!—Neden?—Çünküolabilemez.Çünkü,ben,Domuzlu

kokularıalmaktayımki,burcuburcu,görnasılalmaktayım?

—Domuzlu'nunkokusunasılbirkokudomuzHophop?üçyıldırburdasın.Nezaman

uğradın,bunebiçimkokudurki,buncayıl?—Heheheykuzum...Bizburayagelirken,

Domuzlu'yagirdik,burayagelirkenbirakşamüstü.Kadıolduğumuzdan,kadılıktöresince,kadıevineindik.Domuzlu'nunkadısı,bildiğinâdemsuretindevedebilgisikendisineyeter.Akşamekmeğindezorluyemeiçme,çalıpsöyleme,gülüpoynamaoldu.Yatmavakti,bizdendesturisteyipkadıharemeçekildi.Şaştığım,yatağımızıserdirmedençekildi."Unuttumu,şarapsarhoşluğuyla...Halimizâyânic'olur?Görmaskaralığı,"derken,kapıkurcalandı."Buyur"dememizekalmadan,kimgirseiyi?

—Kimola,sersemkadı...—Vurduramadın!Bugelen,hayır,âdemoğlu

olabilemez.Bildiğin,cennethurisi...—EtmeHophop,inanayımmı?—İslamdayalanyok,aklımsıçradı."Burayı

boşbelledi,yanıldıgirdi,bizigörmesiyletoparlanıp,ürküntüyle'Ay'deyiphoplayıpgeribasıpçıkacakheyvah!"derken,kapıyıyavaşçaörtüpsürgüsünüsürmezmi?

—Aman...

—Amanyaa...Evet,sürgüledi,salınaraktan,sırıtaraktanvedecilveninhiçgörülmemişlerinidöktürerekten,baktımüstümüzeyürümekte...Yalanmundar,birazcanımsıkıldı.

—Senin...Cennetinhuri,meleğikapıyıperkitipdoğrulayıpüstünegeldiğinden?..

—Canımınsıkılması..."AvanakDomuzlukadısıbizisınamakta"dedim,"Gitişinemelekyavrum"diyereksuratınıastım."Kendibaşınageldinse,senyanılmaktasınvedegüzelkafanıkatıtaşaçalmaktasın,eğerseniburayaefendinsaldıysa,Lâzikkadısıyanılmaktaki,nekadar...Çünkübizdeekmeğiniyediğimizinırzınadüşmanlıkhiçyoktur"dedim."Efendiminemridirvedetöremizbudur"demesiyleçömelipmestimizeyapıştı.Baktım,evet,böylegüzel,hâşâ,buyalandünyanınyaratığıolamazvedeYusufPeygambergelse,böylesindeneteğiniçekipalıpgünahabatmaktanhiçkurtulamaz.Yaşıonbeşevarmışvarmamış...Sırmasaçlaromuzlaradökülü...Turunçgöğüsleripeksıkmadanuğradıuğrayacak...Kokuyağınabatıpçıkmışki,hızlıcasoluklandınmı,eldengittin!DilininTürkçesiazbirazpeltekçebirRum

dilberiki,ölüyüdiriltsevedediriyiöldürsegerek...Baktım,şaşkınlığımızdanyararlanıpmestinbiriniçekmiş,ötekineyapışmış...Canhavliylekendimizikurtarmakçabalamasınagiriştik."Etmeohkuzucuğum,Hophopsanakurbanolsun,duraman,etmedur!KadıEfendibizisınamaktaysa,günahımızıalır.Biz,denenirkişideğilizvedebizimgibisinisınamakyolsuzdur"diyerekayağımızısallamaktayız.Çektialdı,bukezbulaştı,şuramızıburamızıçimdiklemekliğevedegöğüslerinigöğsümüzesürerektenfıkırfıkırkonuşmaklığa...

—Nediyor,Hophop,Allahbelanıvere...—Dediği,efendim,"Aman,karakaşlarına,

karagözlerinekurbanolduğumtopsakallıyiğidim,çekinmeyiniz"demekte."Yoksabizibeğenmedinizmi?İçinizçekmedimi?"diyesormakta..."Söyleyiniz,kumralımızvardırvedeesmerimizvardır.Arapsınırındangelmekteimişsiniz,çeşnidersenizkaraArap'ımızvardırki,yanarateştir,kızgınlığınacihanpelvanlarıgüçyetiremez.Beğendiğiniziemrediniz,muradınızıalınız...Ölümlüdünyada,felektenbirgeceçalınız"diyerekten...

—AmanHophop!Amandoğrumusun,inanayımmı?-AlişarBeyşarabıdikti,bardağıacelekoyupdövünmeyegirişti-:Amanbunlarnasılişler?Aynalıbirişler!"Toplanıngelin...Hodrimeydan!"demedinse,derbederHophop,tühyüzüne...-Gözlerigittikçekayıyor,sankimeydanokuduklarınerdeysetoplanıpiçerigireceklermişgibihırılhırılsoluyuphışırhışıryutkunuyordu-:Hayn'olmalıymış,olmalıymışda,Domuzluülkesinegezgindüşüpdümbükkadısınınevinekonukkonmalıymış...DoğrusunhemiHophop?Yalanıyokbununöyleya,domuuuz?

—Heheheykuzum,ellerdevedeillerdetörelervardırki,tadınadoyulmazvedeseninbuyıkılasıEskişehir'deEdebâliürküntüsüyleyürütmeyeçabaladığınkağşamıştörelerehiçbenzemez.

—Vaykiyandım,vayki,boşunageçenağlanasıömrüüüm!Demekböyle?..Demekkonukkonmanla...-Birdenaklıbaşınagelmişgibisıçradı-:Yahunedir?Törekâtibimiyimben?Lafıngerisigelsin!Kızn'oldu,kız?

—Evet,kızlaçekişmekteyiz...Biryandan,

dışarıyakulakvermekteyim.—KulağınasövdürmeHophop...Kulak

vermeninsırasımı,kapıyısürgülediydiya...Tühyüzüne...Tühkinekadar...Kızhitamında,usanıp,"Yürükansız"demedimi?"Ölülerinaksıraraktankalkıpdikileceğiyerde,bugevşeklikvedeödleklikneyinnesi?"diyerektükürmedimisuratına?

—Terbiyesikadıterbiyesiolduğundanaklınagelsedetükürebilmez.Onunyolgetirmesi,okşalıyaraktan...

—Evet,içerigirmesiylekapıyısürgüleyenkahpe,beribenzermiskinliğeküsüpgidemez.N'oldupeki?N'oldudedim?Serdimiyatağıgüzelcene?..

—Serdi.—Senisoydu?..—Soyduki,tastamam...AlişarBey,ağzıyarıaçık,gözleribiraz

kaymış,soluksoluğabirazbekledi.Sonrahırıldadı:

—Yagerisi?..GerisidedimHophop...-Elinipençegibi,Kadı'nınbaşıüstündedolandırdı-:Çıkamazsınpençemden...İyiceneanlatmadan

kurtuluşyok...Adamakıllıanlatmadan...—BizibitirdisabahakadarAlişarBeyim,

bitirdiki,sabahasağçıkmamızdanumudumuzukesmecesine...-HophopKadıbirazdaldı,derinderiniçiniçekti-:Nedesemboş!Sabahakarşı,belimbükülmüşvedegücümtükenmiş...Azbirazsoluklayımdiye,"Neyinnesidirvedebunasıltöredir?"diyesordum.Meğer,Domuzlu'daçiftleşmeninhiçbirçeşidigünahsayılmazmışvedeayıptutulmazmış...Körpecariyelerivedecivanköleleri,sabahleyinsahiplerisüsleyipbezeyipkasabayasalar,akşamlarıkesiştikleriparayıbitamamisterlermiş...

—Nereyesalmaktalaroğlum?Arastalara,pazaryerlerinemi?

—Oralardagezinendevar.Çoğucadıkarıevlerinde,çarşıhamamlarındaolurmuş...

—OlmaklasefilHophop,yasennasılamanbulupulaşacaksın?Nasılsarıpmuratalacaksın,çarşıhamamınıngöbektaşında,milletinortasındamı?

—Selbes...Kimsekarışamaz...—EssahmıHophop,hayananöle,essahmı,

kardaş?

—Essahki,düpedüz...Domuzlu'nunçarşıhamamları,bildiğimizmedresehücrelerigibi...Çepeçevrehalvet...Keyfincegir,döndüredöndürebeğen,pahasınıkesiş,kavrahalvetesok!Domuzlu'nunkultakımı,senigünahasoksunboyunca,sonraovalayaraktanboyaptesialdırıppaklasın.Gerisingericennetlikedipsalsın,sırıtarakçıkgit!

—Görengözleyen?..—Çokturama,"Ohbelinekuvvetağa"derse

der,yaramazbirlafedilebilemez.Çünkükadıdeğneğindenkorkar.

—Yanamusluluktaslayan,dinyasakçılığınaözenen?

—Böylesineyirmibeşsopaçektirirmişki,Domuzkadısı,oturmaktankalırmışsıntambiray...

—Amanın...Hamamdahemi?Elcariyesinesırtınıovalataraktan?KuluncunukırdıraraktanhemiHophop,Allahbelanıvere...

EskişehirSancakbeyiAlişarBey,sağeliniapışarasınasokmuş,oyluklarınıvargücüylesıkarakkıvranıyor,küçükaptesinesıkışmışgibi,irigövdesinisağasolabüküyordu.

—GezginçingeninDomuzlu'danolduğunuöğrenince"Kızlarım"dediğinebirbaktım,işisezdim.Suratlarınabirazdemirciocağıkarasıçalmışlar.Akıllarıncaizyitirecekler.Saldımhamama,yıkattım.GeldilerkiAlişarBeyim,kardalekevar,bunlardayok...

—Vay!—Vayyaaa...İkidünyagüzeliki,benzerleri,

müflisKonyasarayındahiçyokturya,Tebriz'denbileşüpheliyim.Kaçgündür,sohtalarlaAhikopuklarınınnedenitgibidalaştıklarını,birbirlerininkafalarını,gözlerininedenkırıpdeştikleriniossaaatanladım.İtleridoldurakodumzindana...

—Yakızlar?"Kızlar"dedim,kötüHophop,cevapisterim.

—Hamamdansonraokızlarevliyaevinebırakılmaz.Aldımgeldimburaya,saldımhareme...

—DemeHophop,inanayımmı?—İnanmazsangiderbakarsın!—Vaybaşıma...İkikerehopladı.Allah'ından

bulHophop,aptesimizisakatladın,durduğumuzyerde...Günahımızagirdin!-Birazdöneledi-:

Tazelesekgerek...Amanapteeees...AlişarBeykocaodayıdepremevererekdışarı

uğradı.HophopKadı,AlişarBey'inarkasından

bakarakâdemoğlununtutkularıelindeböyleoyuncakoluşunaçokacımışgibiiçiniçekti.Gözleriniyumarakbirkaçkezderinderinsoludu.AlişarBeytıklatmayıduyuramamışolmalıki,haremkapısınıyumruklamayabaşlamıştı.

DarendeliKadıHüsamettinEfendi,HophopKadı'nınnekadaryerindeolduğunuispatlayanserçekuşusıçramalarıylakapıyakoştu,kulağınıdayayıpbirzamandışarıyıdinledi.Aradabirsoluklarınıkesiyordu.Beklediğisesialamayınca"AllahAllah"diyekafasınısalladı,sinininyanınagelipboşbardağaşarapkoydu.AlişarBey'in,âdetiolduğuüzere,haremegirince"Halvettirhalvet"diyebağırmamasınaşaşmıştı.Oysa,karılafiylahuylanıpaptestazelemekbahanesiyleharemesaldırıncailkrastladığıkörpecariyeninbileğineyapışır,enyakınodayadoğrusürüklerkenbiryandanda,halvetnarasınıbasardı.Buyüzden,kızlarselamlıkkapısınöbeti

içinbirbirleriniyiyorlardı.HophopKadışarapbardağınıdalgınaldı,

ağzınagötürürkendurakaldı.AlişarBey'in,bukeznedennaralanmadığınıanlamıştı."Bukez,karşısınaçıkancariyeyigöğüsleyipsavurmuştur.Çünkü,çingençadırındanalıpgeldiğimizkarılarıntadınabakacaktır."Yüzüyavaşyavaşgevşedi,gözlerindekurnazbirpırıltıyanıpsöndü.

Çokufaktefek,çoksıskaydı.Hergittiğiyerdeolduğugibi,Eskişehirlilerde,ilkgörüşte,adamhesabınaalamamışlar,rüşvettekliflerinianlamazdangelişine,küçükbüyükhediyeleriçevirişine"gözboyamadır"deyipheryerde,herkesin,kendisinegöre,değiştirerekbaşkalarıiçinsöylediği"Sakınolmasenamandörtbeldeninbirinden/Darende'den,Kemah'tan,Erzican'dan,Gürün'den"tekerlemesinihatırlayarak"Helebakalım"anlamınabaşlarınısallamışlardı.

AylargeçtiğihaldeHophopKadı,bütündenemeleriyüzakıylaatlayıphiçbirişteaçıkvermedi.

OysaDarendeliHüsamettinEfendide,

zamanekadılarınınçoğunluğugibigizliiçmekşartıylaşarapçı,diledüşmemekşartıylabirazkarıcı,birazoğlancı,yerinegöredoymazrüşvetçi,parayıçokverenihaklıçıkaranSelçukkadılarındandı.Zamanauygun,üstüstedenenmişbirkaçgörüşüvardı:"Ağzıolanyer!Yedirmesinibilmeli!","Engemalmazadamınyuları:Pohpoh!","Halkıyıldırmadıkçanesnehasılolmaz."

Geldiğininhaftasında,AlişarBey'inrüşvetdüşmanlığını,buyüzdengırtlağınakadarborcagömülmüşolduğunuöğrenincefırsatıkollayıpbirgüntenhadatuttu,ülkeninbaşınagelenlerdenyandıyakıldı,şeriatınemirlerinegöre,beylerinsorumluluklarından,halküstündekihaklarındanaçtı:"Beyim"dedi,senburanıntuğlualemli,davullunakkarelipadişahısayılırsın!BeylikönceTanrı,sonrasultanvergisiolduğundan,beykısmı,tutacağıiştehalkındediğine,diyeceğinehiçbakmaz.Halkınağzıtorbadeğildirvedehalkayaranmışyoktur.Çünkühalkçıkarınıbilmez.Bilse,kurbanolduğumAllah,beyleriyaratıpbaşlarınadikermiydi?BirbeyaklınadüşeniişlemezseTanrıvergisinehayınlıketmiş

olur.Sözümkanunolsundersen,keyfinekimseyikarıştırmayacaksın,Sultanlarkapısı,güçlübeylerisever.Beykısmı"Sayılayım"derse,kapısınazorlusilahşorbiriktirecektir."Yerbaskısıdağ,halkbaskısıbey"denilmiştir.Dünyakurulalıbuböyledirçünkü,dünyakurulalıdağlarvardır.Kendinikapmışkoyuvermişsin.Bugevşeklikhayırgetirmez.Başınaazbirazadamtopla,güçlüol!Sırasındakıyıcılığınıgörmezse,halkverimkârlığınınvedebağışlamalarınındeğerinibilmez.Halkkatında,sultankatındavedeTanrıkatında,"Yüzümak,adımyüceolsun"dersenbununyolubudur.Aslınabakarsanakçahalktabölükpörçükbulunacağınabeylerdetoplubulunmalıki,amansızsıradabirişeyaramak...Fermanyürütmeye,kılıçtanönceakçagerek...Bolcaakçanolmadımı,halkınderdinedermanınerdenyetiştireceksin?KitabınkavlincetoprakAllah'ındır,kâhyalığıbeylereverilmiştir.Beyliğeyararlıolanı,gözününgördüğü,elininyettiğiyerdeçekipalmak,beylerefarzdır.Azgındeliyisopa,azmışhalkıyoksullukzapteder.Halkıncebiakçagörmelideğildirvede,halkhancı,

akçayolcugerektir.Kapınkalabalıkolursa,korkutucudelibaşlarınpazarmeydanlarındaatoynatırsa,halkedebinibilir,yeregömdüğünüvededöşeğesakladığınıvedekoyuncebindençıkarmadığını"Elimdenaldırırım"'diyerekharcanır.Herharcanma,beykesesineparagirmektir.Yoksulhalkedepliolurvedeumudunubeykapısınabağlamışolur.Kiminiakçagücüyle,kiminisopakorkusuylaçalıştırırsın.Halkınboşoturması,beylikiçintaundankötüdürvedebeyegünahtır.Şeriatınkavlincebeylikedeyimdersen,halkı,takımtakımtutarelin,görürgözün,düşmanınayedibaşlıejderinkılsangerek...Oğulbabasının,karıkocasınıngizlisinigelipsanademeyince...Beyiuğrunaoğulbabayı,babaoğuluduraklamasıztepelemeyince...Beyiyolunakendiniateşeatmayınca,beylikolmaz.Nedenilmiştir?'Türkmenzorugörsebabasınıasar'denilmiştir.Sen,sıttınsene,sancakbeyliğindekalacakherifmisin?Hâşâdeğilsin.Öğüdümütut,eğerkeseyönünden,eğerkapıyönündengüçlenmeyebak!Beniişit,gerisinekarışma!"diyeAlişarBey'inönüsırayatıpyuvarlandı.

AlişarBeydeâdemoğlununçoğunluğugibi,pohpohabayılıyor,ayrıcakendinidünyanınakıllısı,yüreklisibiliyordu.HophopKadı'nındediklerininçoğunudoğru,çoğunuyararlıbulmuş,fakatsonunadoğrusözüngelipkesedoldurmayadayanmasındanpirelenmişti.Kasılarakvedebıyığıaltındangülerekdinleyipdururkensuratınıastı,"DoğrusunHophopKadı,budediklerinkitaptayazılıdırvedebeylerin,evet,anasütügibihakkıdırama...Benbabamdanöğütlüyüm,halkınbaşına,kapımıbelaedemem,"diyebaşladı.Kalabalıkkapının,yararındançokkötülüğüolduğunu,iptenkazıktankurtulmuşhaşaratıbaşınabiriktirenbeylerinisteristemezhalkısoymakzorundakalacağını,kendisininböylebirişeyatkınbulunmadığınısöyledi,bunaçokeseflenmişgibideiçiniçekti.KemkümetmeyekalkanHophopKadı'yıelinikaldırıpsusturdu.Dağgibiborçlarınaltındakıvrandığınıaklınagetirmeden"BeribakHophopKadı,seninbildiğinkadarbenimunuttuğumvar!"diyekasıldı,"'Gökyıkılırsaçeriminkargılarıylatutarım'diyenkocadevletleritekermekeryıkannedirbakalım?

Gelirindengiderininartıkolmasıdır.Yoktannesneçıkmaz.Gözünüaçvedekulağınıaç!Devlet,MoğolelindedirvedeMoğolçapulayumulmuştur.Bulduğunuçekipalmakta,umduğunusopagücüyleçıkarttırmayabakmaktadır.Buralarıntoprağıçoraktır.Rençberliğikısadır.Yağışınıbulamadığıyıl,tohumugerivermez!Yağışınıbulduğuyıl,tohumatmışabirşeyverirseverir!..Buralarınsipahisifukaralıktangüçsüzdüşmüştür,çoğu,kapısızleventekarışıpeşkıyabölükbaşılığınageçmiştir.Birazıdervişe,aptalasoyunup,birlokmabirhırkaiçintekkeleresığınmıştır.Kalanıda,reâyânınçoğunluğugibitefecielindedir.Tefecininçoğuvazifeliyadaemeklikapıkuludur.Şeyhtir,seningibikadıdır.Buyüzdenbeyleringücüyetmemektedir.Sultanıntopraklarıfaizliborçtantefecimülkünedönmüştür.Beşonreâyâçiftliğibirleştirilmiş,padişahhasıkadarbüyüyüptefecilerkesesineçalışırolmuştur.Kitabımızınkavlincefaizharamdır.reâyâyıtopraksızkomakharamdır,topraklarınıbirbirinekatıpmülkçiftliğipeydahlayaraktanhalkıboğaztokluğunaçalıştırmaksabüsbütünharamdır.

SultanımızyakasınıMoğol'unpençesindençekipalabilsebenyapacağımıbilmezdeğilim!Heyvahkibugünkötününgünüdür.Çünkükötüyegüçyetmezdir!..Kadıgibikadıolayımdersen,karakaplıkitabıkuşağındançıkarsangerek,birharfiniunutmadanokusan,dediğinitutsangerek!Geldiğinyerleribilmem!Burasınıoralarabenzetme!Bozkır,bollukyıllarındabile,reâyânınçokluğunayıllıkekininiveremezken,kocaTanrınınhışmınauğradık.Kışlaruzadıgitti,baharlarıolgörüptutamadık.Tuttukdiyesevindik,bukezyakamızakuraksarıldı.Toprakçatırçatıryarılıpkavlayıpekininkökünüboşagetirdi.Yıloldu,deliyağışlar,taşkınlar,tarlalarımilledikumagömdü.Harmanlardayığınlarıkapıpgitti.Eskidenreâyânınbirtakımı,ormanlarda,derbentlerde,yollarda,köprülerdeçabalardı.Kasabalardagündelikçi,ırgatdururdu.Eksiğinitamamlamayabakardı.Sultanheryılkâfireseferaçar,orduçekerdi.reâyânınbirtakımıda,sancaya,sekbanasoyunupkapılarakoşupleventgiripdoyumarardı.Ölenölür,boğazeksilir,kalan,azbirazöteberitoplargelirdi.Seferdensonratalankervanlarıülkenin

yüzüneyayılır,kasabakıyılarındaordupazarlarıkurulurdu.Ellerinardındagezinsenakşamakadarkarnınaekmek,Cebineakçedüşerdi.Şimdilerde,dünyayıkapılıkapısız,bayraklıbayraksız,fermanlıfermansızeşkıyatutmuştur.Ülkegüvensizdirvedetefeci,mütegallibeelindedir.Bunakarşıseninkarakitaptavarmıbirdermanıngörelim!"dedi.HophopKadı,kestirmedengidipAlişarBey'itasarladığıdüzeneyatıramayacağınıanlayıncahiçtelaşlanmadı.Ogece,buavanakAlişarBey'inkâhyasıPervaneSubaşı'yıevineçağırdı.

PervaneSubaşı'ya,borçyoluylakocakonağıçekipçevirmekte,çoktandır,hayretelvermişti.Beykısmınınrüşvetsiz,çapulsuzgeçinebileceğiniaklınasığdıramıyor,şuölümlüdünyada,ömrünüboşageçirdiğiiçingerçektenkahroluyordu.

Ahilertutkunolduklarındançarşıdanşimdilikbirhayırgelmeyecekti.

Hophopdüşünüptaşındı,tutulacakyolu,geneAlişarBey'indediklerindençıkarmayakararverdi.Biryandansipahisiz,reâyâsızkalantopraklarışenlendirmeyi,öteyandan,en

güçsüzleribaşaalaraktefecilerelindekiborçsenetlerinikorkutarakyokpahasınatoplayıpkurulmuşçiftliklere,kadılıknüfuzuylakonmayıtasarladı.Başkaca,ıktatopraklarınıbırakıpgitmişşurayaburayakapılanmışsipahilerdentımarlaryokpahasınadevralınacak,birçeşitiltizamusulünebağlanacaktı.BundanbaşkaHophopKadı,rüşvetedüşmanAlişarBey'igerçektenşaşırtacakbirbaşkadüzendahakurdu.Ülkedehemenbütünkadılarrüşvetalırken,kendisiişinirüşvetvererekyürütecekti.Devletvergisiolaraktoplananaşarekinleri,üçyıldevletambarlarındabekletmekkanundu,Hophopbuambarlarıkullanmayıçoktanberigözünekestirmişti.BirErmenitüccararacılığıylabekletilmesigerekekinlergizlicelimanlaraindirilipFrenkgemilerinesatılacak,kervanlarıdabellibirücretleÇudaroğluçetesikoruyacaktı.İkinciyıl,devletvergisiolaraktoplananderiler,urganlar,dokumalar,Hanımaddeler,madenlerdebunakatıldı.Bunlarınhemenhepsidışmemleketleresatılmasıyasakmallardı.Birkadıylabirsubaşınınortaklığıolmadanböylebirişkatiyenyürütülemezdi.Üçyıldanberi,şeytan

kulağınakurşun,-HophopKadı,aklındangeçirdiklerininburasında,parmağınıbüküptahtayavurdu-dolaptıkırındadönüyor,aralıksızparaöğütüyordu.

Hophop,karşısındakilernekadaralırolursaolsun,"Hepbana"demenintehlikesinekesinlikleinandığından,AlişarBey'inborçlarınıyavaşyavaşödemiştiama,bunuöğrenipyenidenbüyükborçlaragirmesiniönlemekiçin,kendisinesezdirmemeyidekararlaştırmıştı.

Şimdilikbatakparalarınıkurtardıklarıiçinçarşılılardadurumdanmemnundu.Köylerdeolanlargibi,tefecilerarasıboğuşmayıdakendileriyleilgilisaymıyorlardı.

HophopKadı,dünyanınakılsızlığınakarşı,kendikurnazlığını,işbirliğinibirdahabeğenerek,ellerinikeyifleovuştururkenkapıtıklatılıncaürküphopladı,şarapsinisiniarakapıyakoşturupboğukboğuksordu:

—Kimsin!Kapıaralandı:—YabancıyokKadıefendimiz!Pervane

kulun!—Hayteres,ananöle!Basıldıkbelledim!Pervaneyaklaştı.Gözucuylaarakapıyı

göstererekyavaşçasordu:—Ordamıbeyimiz?—Yok!Haremegitti.Aptestazelemeye...PervaneSubaşıyavaşyavaşdoğrulup,Alişar

Bey'eçoğuzamanalayedergibigösterdiğiaşırısaygıyıbıraktı.Hophopsordu:

—Çekermisinbişarap!—Töbe,yassıyıkılmadım!..—Heledomuuuz!..İçincekılınmazmı?—Gâvuuuur!Gâvurkadı!..-Kapıyabaktı-:

Demekaptestazelemeyegitti,karaçingendenkaptığımızcariyeleriduymasıylahemi?..Tamam...Beyimiz,şeriatınhükmünüyürütmemişedemez.Sorguyaçekmeyegittiki,durumuderindenderinevedeincedeninceyeincelemeyevedegerçeğinianlayıpsancakbeyitöresincegereğiniyapmayaseğirtti.Ürkütmeden,okşayaraktanağızlarınıyoklayıpDomuzlu'nunhangihanedankonağındansavuşupçingençergisinekatıldıklarınıöğrenecek...Haklı...Çünkübirsancakbeyi,sancağıtoprağındapirelerinnerdennereyezıpladığınıvedeniçinzıpladığınıbilmeyince,haslarınıngelirinihelâlindenyiyebilemez.

Ahrettekıyametgünüsorgusuvardır.—Sorgusu,evet,vardır.Benimşaştığım...

Yaşıilerledikçe,beyimizinbukarıazgınlığıneyinnesi?İkinciye...Balkız'atutkunluğunasılbirtutkunluk?Benimbildiğim,biradambirkarıyagerçektentutkunsa,dünyagüzelinicaraçekmeyecek!Peki,yabuçingencariyenintadınabakmakiçinseğirtmeknasılbiriş?

—Buncacıkşeyibilemedinmi?"Beyişidirvardırbirhikmeti"denilmiştirvede,"Bunalmışınişlediği,kalemegelmez"denilmiştir.PervaneSubaşıbulafüstünebirdenirkildi,"Aman!"diyeellerinidizlerinevurarakçırpındı.

—AmanHophopkardaş!Yahunedir?Yahubizbugün...Yaben,sabahtanberiseniaramaktadeğilmiyim,ananöle!Bunalmadeyince...Yahusenermişmisin?

HophopKadıişianlayıpgülmeyebaşladı.PervaneSubaşıiçindünyadaikiönemlişeyvardı:Para,birdegördüğürüyalar...Gecegördüğürüyaları,hersabah,biryorucubulupanlatmazsa,eliişevarmıyordu.Rüyagörmediğigecelerinsabahlarındaysa,yabirrüya

uydurmakta,yadaeskirüyalarındanbiriniyenidenyordurmaktaydı.HophopKadıbunubildiğindenürküntülübirşeylekarşılaşmışgibigerisıçramayahazırlanaraktetikleşti.

—AmanHophop...Tanrıiyiliğebağlasın,bu,gecekidüşümüzyamaaan!Bugecekidüşümüz,korkunçluki,sabahıgüçettikbiz...Senidörtkezaradımmahkemede...Karaçingenden,Ahikopuklarındanvedeşuhtarezillerindenamanbulup...Dilimdişimkitlendibenim,tespiheçöktümyarıgecedensabahezanınakadar...

—Neymişbakalım!Yalanınıtutarsam...Bukezçiğnerim!

—Yalanyook...Anamölebukezessah...—Anlatbakalım...HophopKadıbardağına

şarapkoydu.Kısa...Gayetkısa...—Bayrammış....Ramazanbayramı...

Ankara'nınbüyükcamisindeyim.Adambirikmişki,bildiğinâdemdenizi...Toprakatsanyeredüşmez.Sokulmuşummihrabınyanına...Atmışımelimikulağımınardına,vermişimbenbeni,minberdekihutbeye...BiryandandaKuranlarokunmaktaki,heybeti,nerdeysekubbeyialıpgidecek...Yüreğimizikıyametin

hesapmeydanıürküntüsüsarmış...Dinleyip,ahçekip"Amin"deyipdururken,incebirkarınburuntusuyoklayıpgeçti."Olur,insanlıktır"dedim,umursamadım.Arasıbirazgeçti,birdahayokladı.Bukezburdukopardıbirazcık,öylesavuştu."Eh"demekteyimrüyamıniçinde,"akşamekmeğindekurufasulye,birazbulguraşı,birazdahoşafyedik...Olurartıkbukadar..."Üçüncüdegeldi.Hophop,nedersin,bukezkavradıamabırakıpgitmedi.Saykibarsaklarıdoladıbileğine,çekerbabamçeker.Azdıkçaazdı,kudurdudüpedüz...Saltkarınağrısıolsa,"Allah"diyereksağyanınayat,rahatçaruhunuteslimet,Ankara'nınbüyükcamisindeşehitlikmertebesinial,keyfinebak!

—Ya?—BizimkisikurukarınağrısıdeğilKadı

Hophop,bildiğinkarınbozulması...—Heyvaaah!—Heyvahkinekadar...Benbeni

sıkmasam...—Rezillik...AmanPervaneSubaşı,kapıyı

tutmayaçabala...—Nerdeee...Aklımageldi,davranayım

dedim,halkısöküpgeçmenin"mümkünüyok,bir.,,ikinciye,camibüyümüş,ciritmeydanıkadar...Kimseolmasayetişemezsin.Fazladan,topuğumunüstünesıkıcaoturupbenbenidengelemişim,kılkadarkıpransam,olanlaroldusay...Deprendimmi,boşandımbil...Nereyeboşanmaktayız,Ankara'nınHazretiÖmeryapısıbüyükcamisinintamortalıkyerine...Sıkıdurmadındabatırdınmı,doğrudandoğruyacehennemliksin!"Brehay!Bremedet!Breyokmudur,Allahlillahaşkınabuderdebirilaaaç!AmanHızırPeygamber!Amanıbilirmisin,yetişmeninkertesidirohefendim,yetiş!"diyerektenimlemekteyimvedeterdökmekteyimki,ecelterininkendisinidökmekteyim.Bizeşaşkınlıkelverdiki,Hophop,aklımızınsıçramasınaçokbirşeykalmadı."Hızır...hızır"diyekıvranmaktayım.Biteceğim,heyAllah...BitmekteyimUluTanrı,"Nahiştebittim"demeyekalmadı,onugördümki,yanımdasipahikılıklıbirherif...

—Höst!Şimdihaltettin,Pervane.Niyetin"Hızır'auğradım"demekama,hiçyağmayok...

—Benbirşeydemektedeğilim,düşümü

anlatmaktayım.Eveet,sipahikılıklıherif,yavaşçasordu:"Niçinkıvranmaktasınbelikırılmışyılangibivedeyüzüngözünnedenşişipmorarmış?Derdinnedir?"Başımaçökenbelayısöyledim."Dermanıvardıramasonundagizlimiziaçığavurmakhiçyoktur"demezmi?

—Hızııır?..—Hızır'amızırabakacaksıradamıyım?

"Hayhay"ıgüçilekavuşturdum.Kaftanınıbaşımızaörtüpbizikavrayıphavadauçuraraktangötürüp...

—Hızııır?—Birıssızyereindirip,"GörişiniAllah

belanıvere!"dedi.—BuHızııır?—Eğlenbakalım...Belayıçıkarıpaklımızı

başımızatoplayınca,"AmanHızır'auğradım,eteğinieldenkomayım"diyerekpertavettim.Elineyapıştım.Herifirkilipgöğsümüzebirsillevurup,"Geridurbreakılsız,bensenindediğindeğilim!Varbizihalimizebırak!İyiliğekemlikmiolur?"diyegördüysede,salarmıyım?Yapıştığımeliyoklamaktayımki,başparmağındakemikvarmıyokmu?Herif

kurtulmayaçabalayıpeliniçekipsilkipolgörüppençemizdençıkamayıpkendinikurtarmakçabalamasıylabizipergargibiçevirip...

—Hızııırhemi?—Evet,yerdenyereurupbaşımızıbirkaç

yerindenyardı.Bizyüzümüzünalkanlaraboyandığınıhesabaalmayıp,"Amanefendim...Amankurbanolduğum"diyeyalvardıkça,AllahyarattıdemeyipbizebirHızırköteğiçalmayagiriştiki,olursaokadarolsun!Busırabirtakımaklıermezlervedegördüklerindennesneanlamazlarseğirtipyetişipbaşımızabirikti.Akıllarıncaarayagirmekliğevedebizikötektenkurtarmalıklığadavranıp,"Ayıptıryiğitvedegünahtır,şuderbederinsuçun'olaki,bukadarköteğihaketmişola?Elverir,boşla,bırak"diyerektenbizikurtarmayakalkıştılar.Bensesimçıktığıkadarbağırıp,"Geridurunyahu!Amandeğmeyindövsün!Sakınhaa,işbaşkadır,amandinkardaşlarım"diyeyakardımsada,şaşıpşaşırıpakıllarıkarışıpdeliyeuğradıklarınısanıpvededurumukatiyensezinleyemeyipbiziHızır'ınköteğinden,Hızır'ınelinibizimpençemizdenkurtardılar.Uyandımki,yatakta

debelenmekteyimvedegökterebatmışım.NeyinnesidirbubizimdüşümüzamanKadıHophop?

—Uydurmadınsa,bukezişinişPerâneSubaşı...Amacınavarsanvedeumduğunuelegeçirsengerek...Pisliklebaşlamışama,sonuTanrısalrüyayadönmüş...Sevinköpoğlusu...Uyanıncaboyaptesialıpikirekâtnamazkılaydın...

—Kıldım...—Eşiktensağayağınlaatlayıpilkrastladığın

fukarayayarımgümüşsadakavereydin...PervaneSubaşıyutkundu.Rüyasını

yordurmadanfakiresadakavermeyi,itlereekmekdoğramayıgerekligörmemişti.

—Büyükcamininitlerineekmekdoğrayaydın...

—Doğrayamadık,sadakadaveremedik!Şundanki,"Helebir,HophopKadı,güzelceyorsun...Sadakavermek,ekmekdoğramakkolay"dedik.

—Heyvaaah!Hızırdüşügörüpvedesadakavermeyip...Şimdilerekalmadanağzınyamulacaktı,gövdenhalatdüğümünedönecekti

ya,nedengecikti?—EtmeHophop!Yarınakalsa?—Eh...Çarpılmadığınagörekalabilir.

Çarpılaydın,görnelerolurduheyakılsız,bakkinelerolurdu?KefeniyırttınsefilPervane,belayıucuzsavuşturdun,bukeznedense!

—Yüreğimizintemizliğindendir.Sengülersinama,temizdirbizimyüreğimizAllah'ımaşükür...Gülersin!Gülbakalım!Yapeki,HızırPeygamber'inkemiksizparmağıelegeçeydi,"Diledilediğinialmuradını"diyeydi,bizde,sözüçevirebilir,"Şunuşunuisterim"diyeydik,düşHızır'ıdaolsa,dilediğimizyerinibulurmuyduohKadıHophop?

HophopKadıbunaolurmu,olmazmıdemeyidüşünürkenkapıaçıldı,AlişarBey,kuyruğukulağıbirazdüşmüş,gözlerininışıltısıbirazdonuklaşmış,şapşapyalanaraktanvedeutangaçutangaçsırıtaraktangirdi.Kâhyasınıgörmesiylegöğsünevurulmuşgibihıhlayıpyavaşyavaşdikildi,kaşlarınıçatarakkasıldı:

—Burdamısınherif?PervaneSubaşı,ellerinihemengöbeğine

kavuşturupeğildi:

—BurdayızsayendeArslanBeyim,buyur!—Senburdasında,yaÇudaroğluolacak

asılasınerde?—Dahagelesiolmadıki,ArslanBeyim...

dahagelesi...—Hüsss...Hüs!dedim.Nedengelesi

olmamakta?Ölenekadarmıbekleyeceğizbizbuiti?

—"Yatsıdansonra"dedindiya...—Kim?Yatsıneymiş?—"Yatsıdansonra"dedin,"adamcamiden

çekilsin"dedin.ErkengelsebağevineinecektiÇudar,kentinışıklarıkararıpinsanyatıncagelecekti.

—Helebak!Heleşuna...Bekleyebilirmiyimbenyatsıyımatsıyı?..HeriflerikavrayıpkimseleregöstermedenburayagetiremeyincekaçparayaalırımbenseninPervanekâhyalığınıkodoş?..HaksızmıyımHophopKadı?

HophopKadıbardağaşarapkoyupuzattı:—Heleyuvarlaşunu...Haklısınama,Kâhya

kardaşımdahaklı...Yatsıdanönce,burayagelengidenolurdemedikmi?Sancakbeyikonağıdır.

—Yerebatsın!Yahubenimalnımabeklemek

miyazılı?..Bıktımcanımdan,illallah!Buncayıldır,aklıaklıma,huyuhuyumauygunbirkâhyapeydahlayamadımgitti.Vahkibenimkarabahtım!"Dahagelesiolmamış..."Nerdenbelli?Geldilerseya..."Geldilerse"dedim,seniyatırıpkesmezmiyim?

—Gelselerbağevimizeinecekler.—Seninnerdenhaberinolacak?Birde

kerametmisatmaktasın,dümbük?—Adamdiktim!Beklemekte...Gelmeleriyle

habersalacak...Yelgibiyetişipkapıpönlerinedüşüpgetireceğim,kimselereduyurmadan...

—Dahakonuşmakta...Yıkılherif...Yıkıl,yoksazararımdokunursana...Koşyetiş...Kapgel!..

PervaneSubaşı,arkaarkaçıktı.AlişarBey,kapıörtülenekadarkâhyasınacanınıalacakgibibakmış,kadıyadönünce,birinişakayagetiripaldatmışgibi,keyiflegülmüştü:

—Bitirdimteresi...Buölümkorkusu,Pervanekodoşunabiryılyeter!-Geçipsedirekuruldu,birazdaldı,esnedi,geyirdi,derinderiniçiniçekti-:İyiheriftir,ama,yüzvermeyehiçgelmez.Borçharçlafıaçar,paraister.Helerezil,

benimburdaparabaskıhanemmivar?Körmüsüntoplavergileri,sendeharcan,bizdeharcanalım!-Fıkırfıkırgüldü-:Sonzamanlardabaktıkifaydasız,kestiparalafını...Alacaklılarıönlemeninyolunudabuldu.Birdekarıdüşkünlüğüolmasa...

—Yok,günahınıalma...—Karıdüşkünüdedimse,karıyırazıedip

körpecariyealdığındasalaklaşırbuseninPervaneSubaşı!Yenicariyeside,biyamanmışki,canalıcı...-İçiniçekti-:Erkısmıçabalamalıki,karıtutkunuolmayaHophop!Çünküavrattutkunluğuâdemoğlunugevşeksırasındakavrarapansızvedekavramasıylapençesiniyüreğinesalar.Saltgönlünüalsagitse,boğuşuruğraşır,belkinefsineazbirazhükümgeçirirsin.Niçin"Erkeğinşeytanıkarı"denilmiştir?Aklımızıyağmaladığından...Aklıkaptırdınmı,alışıkkoyungibidüşersinkancıklarınardına...Çekergötürür.Nereyebakalım?Belayagötürür.Rezilliğebatarsınki,hiçbirmaskaralığabenzemez.Çünküyakıcıavrattanmuratalmanındafaydasıyoktur.Yedikçeaçlığınartar.Pazarlıktüketenekadardırvedetutulduğunavrat

cilveliyse,tükenmeksanayazılmıştırvedesonunheyvahtır.Çünküavrattakımıdüzenbazolurvedekıyıcıolurvedekenditükenmediğindentüketiciolur.Saçıuzunaklıkısa,fistanlıbelâdırki,din-imanuğrusudur.

HophopKadıbıyığıaltındangülereksordu:—Bunlarakıldanbirlaflarmı,yoksa,arslan

AlişarBey,Domuzluçingenindençekipaldığımızcariyelerimivasfetmektesin?

—Domuzlu'nunçingencariyesideneymiş?Bizöylelerineyüreğimizibozupvedeyakınlıkgösterirherifmiyizki,evinyıkıla,Hophop...Yüreğifesatgördümama...

AlişarBeybirazkasılacak,darılmışlığavuracakoldu.Sonrabirdengevşedi.Bugevşeklikyavaşyavaşbakışlarına,ağzındakigülümsemeye,boyunderisine,sonradasankibütüngövdesineyayılmıştı.Savaşçıkişiliğiyleidmanlıvücudunuyıllardırsürendevletmemurluğununoturaklığıkendisinihiçfarkettirmedenpelteleştirmekte,çoktandıronurkıranmeselelerdebilekendinisavunamazhalegetirmekteydi.Sonyıllardayemekyemesine,sabırsızlığına,sevincine,öfkesineşehvetiandırır

birşeylerkarışıyor,aradasıradadışarıvuranbuacayiplikkarşısındakilereürküntüveriyordu.

AlişarBeypenceredendışarıyadalmıştı.HophopKadı’nınöksürmesinedöndü.Anlamsız,yorgun,gülümsedi.Elindeunuttuğuyarımşarapbardağınımumlarınoynakışığınakaldırdı,birzamanbaktı:

—N'apmalıda,şudünyanınmeşakkatindenyakayısıyırmalı,HophopKadı,karakitabıezberealmakhünerdeğil...Bunubilmeli?

—Dünyameşakkatindenkurtulmamışhiçyoktur,amasırayladır.MeşakkattenkurtulmayıözleyeceğimizeyaşamayabakalımAlişarBey,yaşamameşakkatinekurbanolayım!

—Yabubeklemelerin'apalım?Ayağınaçabukdiyesalarsın,gidergelmez.Ardındanbirinidahasalarsın,orezilhiçgörünmez.Beklediğingelmez,gönderdiğingelmez.Pekibenşimdi,buPervaneSubaşırezilinisopayaçeksem...

—SuçPervâne'demi?Çudaralçağınıngeleceğindenbenimhiçumudumyok...

AlişarBeyhızladönüpHophopKadı'yaşaşkınbaktı:

—Neden?—ÖnceMoğol'dur.Moğol,söznedirbilmez.

Ahdevefagöstermez,yemintutmaz.—Parakazanacakya,şukadar...—Doğrusunuistermisin,benMoğol'un

paradananladığınadahiçinanmam.—Haltettinşimdicik...Yarımgümüşiçin

babasınıkesenherifler...—Tamam...Parayıbilse,yarımgümüşiçin

babasınakıyarmı?—Yabenn'aparımadamı?Gelmeyince

n'aparımya?Gelecek...Hemidegelir,çünkübeklemeyekızmadığımıbilir.Yüzübirdenkederlendi.HeyimansızHophop!Herişinbaşında,"Olmaz"dersin.Hiçbirişi,olurayorduğunugörmedim.Neden?Çünküyüreğinfesat!

—Bizdefesatlıkyok,âdemoğlubozuk...—Hayokuduğunmedresenintemeline...

Çaresizlikleçevresinebaktı,bardaktakişarabıdikti,kederlekonuştu.BenÇudaroğlualçağınıbekleyecekherifmiydim?Allah'ındanbulHophop!

—Benim"Gelmez"dememle,geleceğiolan

gelmezlenmez,korkma!AlişarBeykabasınakargıtemreniyle

dürtülmüşgibiyerindenhopladı.Birdensakalıbıyığıdikilmiş,suratıgerçektenkorkunçlanmıştı.Öncebardağıatmakiçinkaldırdı,birankendinitutmayaçalıştı,HophopKadınınnbaşınafırlatacağınakapınındibineçarpıpparçalandı:

—"Korkmalafıistemem"demedimmi,rezilHophop...-Sesiöfkedençatallaşmıştı-:Senin"Korkma"lafınsarmadımıbaşımabuBalkızbelasını?..

—Suçbendemi,efendim,Türkmen,ikincikezdünürlükteklifedince,"Kızeldengitti"diyeaklınsıçradı,debelenmeyebaşladınki,boğazıkesilmişkömüşboğasıdaöyledeğil..."Birçıkarınıbuluruz,korkma"dedim.Benimkisi,lafgelişi...

—Yabenimosıralafıngelişiylegidişiniçıkaracaksırammı,sefilHophop?Benbenibildimbileliyüreğimikorkuyoklamadı.

ElleriniyırtıcıhayvanpençelerigibiaçıpkapayarakHophopKadı'nınüstüneeğildi:

—Bendekorkuyok...KaraOsmangibiTürkmen'inçuvalıkaça...n'aparımbenadamı?

HophopKadı,ürkekbirkızçocuğugibisinmiş,gözlerinikorkuylakırpıştırmayabaşlamıştı."Korkma"lafını,gerekmezyerdekatırgibidiretenkılıçehlinekarşıustalıklakullanmakâdetiydi.AkılsızAlişar’ınbirşeyyapmayacağınıbildiğihalde,gülmemeyeçalıştı.Herifingövdesiyağlanmış,azbirazdagevşemiştiama,pazılarındakiacıkuvvetehiçbirşeyolmamıştı.Aradabiratahoplayıpciriteçıkıyor,uzunboylusürdüremesede,nicekörpeyiğitlerimeydandafaregibikovalayıpbunaltıyordu.

—N'aparımadamıben,dedim,kadılarınyüzkarası,n'aparımhaaa?

—CanımAlişarBeyim...—Bitiririmbitirir...Ciğeriniçekeralırım.HophopKadıboynunubükerekyalvarırgibi

sordu:—ŞimdibizbizeyizAlişarBeyim.Avanak

Türkmen,senidünürsalmadanönce,"Tekkedenhabergeldi,bukezşeyhverimkâr"deseydi,n'apardınbakalım?BırakırmıydınBalkız’ınardını?..

—Nemi?-AlişarBeybiranşaşkınbaktı,

elleriniyavaşyavaşindirdi.Burnundansolumaya,karşılıkbulmakiçinkendinizorlamayabaşlamıştı-:"Gitkendineistekızı"öğüdünütutmazdım,çünküdünürlüğüüstümealmazdım.Gözekestiremezdim,bizidünürsalanherifekahpeliketmeyi...Belindekılıçgezdirenebundankötürüsvalıkolmaz.SennerdenbileceksinKadıHophop,silahşorolmayınca?

—Hadibunubizöğütledik,bilmezden...Türkmen,"Gelsinistesin"lafınıettiktensonra,kızacadıkarılarsalmak,dizidizialtınyollamak?..

AlişarBey,gözlerinikoskocamanaçıpHophopKadıadamlıktançıkmışda,eşekoluvermişgibidehşetlebaktı.Sonraikikezhopladı,fırıldakgibidönüpgelipbaşınadikildi:

—Bunlarhepseninöğütlerindeğilmi?Yok,demelisinki,kurukafanıpatlatmalıyımsukabağıgibi..."Tavuğudarıtanesiylegetirirsin,körpekızıaltındizisiyle..."diyenbenmiyimalçak?

—Bizbunukitabınatasözüdiyerekattıkortaya..."Körpekız"dedik,âdemevladıvedehelalsütemmiş..."imansızşeyhkızı"demedik.

—Yataşıdığınbuncasıcaklıkmuskaları,yakınlıkmuskaları?..Yarasakemiğinden,tosbakabuğundantılsımlar!..

—Eh,okadarıda,bizimsanaahretkardeşiarkalaması...MüslümanMüslüman'a,zoryerdehiçmiyardımayetişmeyecek?

—Hangiyardım?İmanıyokBalkız,hanikızışıpyatağındadurmazlanıpgeceninbirzamanısürüpgelipkızanlanmışkancıkitgibieşiğimizdeinileyerektenamanadüşecekti?Isınacağınasoğudubuzakesti,yakınlıkvereceğineuzaklıkgöstermekteki,denizkaptanıdürbünüyleseçilesigeçti.

—Karıhali,aynencenkhalidir,böyleolur.Heledebaşkasınatutkunkan...

AlişarBeycanhavliylekılıcakarşıtutuyormuşgibiikielinibirdenkaldırdı:

—Yokturtutkunluk...Hayır,dinimgibibilmekteyim,tutkunlukhiçyok...Nasılbirişkembesizolmalıki,yabanınTürkmen'inegönülakıtmalı...Seninaklınmıerer,kötüHophop,seninkadıaklın...-Beyidiptendoruğa,küçümseyereksüzdü-:Sizinuydurmanızbunlar?Aklınızsıra,bizisoğutacaksınızkızdan...Yağma

yoook!Buişibaşkaişlerebenzetme!BukezAlişarmezara,Balkızmezata...

—TurnaköyünsipahisiYusuf’unkarısınadaböylededindi.BirazkullanıpköçekSubaşı'yabağışladın.

—Heleakılsız'Dulkarıylakızehlikızbirm'olur?

—Onyediyaşındakörpenindulluğuneymiş?FukaraYusufsipahi,aldığınınhaftasındasefereerişipcavlağıçekipbunuböyleceellenmemişkomadımıydıortada?

—Komakla...Kullanılmışıbaşkadırkarımilletinin,hiçeldeğmemişibaşkadır.AyrıcanedediydiCadıHacana?ŞamkarısıymışbuBalkız'ınanası...OcakmışŞam'dabunlar...Busülaleninkarıları,yetmişyaşlarınavarsalar,herbirleşmedekızehlikızkeyfiverirmiş...Ellerindeşecereleribulunurmuşbukabilenin..:Bakaraktanalırmışkarısı...Bildiğimizkızlar,diyelim,beşyüzaltınaysa,bunlarbeşbinegidermişki,kapanınelindekalmacasına...Bizboşunamı...

Avludanseslergelincesözünüyarısındakeserekkulağınıuzattı,sonrakocagövdesinden

umulmazbirçevikliklepencereyeatıldı.Elinigözlerinesiperedipseçmeyeçalıştı.Sonrakasılarakdöndü:

—Geldiler!..NahgeldiÇudaroğlukavatı...hanigelmezdedindi,kötüHophop!

AlişarBey,yabancılarakarşısancakbeyliğininonurunukorumakgayretiylegiyinmekiçinharemegiderken,konuklarıngeldiğihaberinigetireniçoğlanınada,küçükşaraptepsisininkaldırılmasıemrinivermişti.

HophopKadı,kavuğunukaşlarınaçekipelinisarığındangeçirdi,hementarağınıçıkarıpsakalınıtaradı.YıllardırortakişlerçevirdiğiÇudaroğlu'ylanezamankarşılaşsagaripbirürkeklikduyuyor,ilkdakikalardabunuyenmeyeuğraştığındanşaşkınlıkgeçiriyordu.Çokküçükaldığıbiryırtıcıhayvanyavrusununbirkaçayda,öncedenkestirilemeyecekkadarçabukbüyüyüpirileşmesikarşısındaduyulangevşekbirürkekliktibu...HophopKadıhiçdüşünmemiştiama,kıyıcıFrenklerin,kıyıcıMoğollarlanedenbirtürlüanlaşamadıklarınıdaaçıklamaktaydı,bugaripürküntü...

Merdivendeayaksesleriduyuluncacüppesini

düzeltti,gelenlerikadılıkşanınayaraşırkarşılamakiçinbirazkasıldı.

KapıyıPervaneSubaşıaçmış,kanadıardınadayayarakkonuklarayolvermişti.Çudaroğlu,HophopKadı'yıgörüncebiranduraladı.Moğolda,başısarıklılarkarşısında,tıpkıAnadoluinsanınınMoğolkarşısındaduyduğuürküntüyleirkiliyordu.

—GelbakalımÇudaroğlu...Yemedimi,Germiyanuğrularısenidaha?

Çudaroğlugülmeyeçalıştı.İğdeçekirdeğinebenzeyençekikgözleri,nekadarzorlasadahafazlakısılamıyor,kazmagibidişlerinigösterereksırıtmasıöfkelikurtlarınsırtarmalarınabenziyordu.

—Germiyanuğrusunundişibiziparalayamazsayendekadıefendi...Bizideğmecanavarındişiparalayamaz.

Elmacıkkemikleriikiyanadoğrufırlakyassısuratındadüşükbıyıklarınınseyrekkıllarıfırçagibidikti,incemeşinçizmeleriyleKaplangibisessizgirdi.Yanaçekiliparkasındangelenleribekledi.

BunlardaMoğolsavaşçılarıydı.Öndeki,ilk

bakışta,gövdekesimleriyleşaşılacakkadartıpatıpikizkardeşmişlergibi,Çudaroğlu'nabenziyordu.AsılasıÇudaroğlugibiçokkısaboyluydu,tıkızdı.Okadarkiiçindekımıldananhiçbirşeyyokmuş,ciğerleribileartıkişlemiyormuşgibi,görüntüsü,karşısındakinetıkanıklıkveriyordu.HophopKadıtedirgintedirgingözlerinikırpıştırdı.Dışbenzerlikbiranda,kesinbenzemezlikhalinegelmişti.Uzunsarısaçları,uğursuzgökgözleriyleözbeözFrenk'tibuMoğolsavaşçısıkılıklıherif...

ÇudaroğluarkadaşlarınıkötüRumcasıylatanıttı:

—KıbrısAdası’nınSen-JantarikatındansoyluŞövalyeNotüsGladyusdostumuz...Buda,TürkopolyüzbaşısıyiğitUranhakardeşimiz...

ToptoparlakŞövalye'yleipgibiinceuzunUranhaeğildiler.

—Çevremizinenderinbilgini...Yaşamagüvenimizindireği...EskişehirKadısıHüsamettinEfendimiz...

HophopKadı,karşısındakileriyargılayacakmışgibikasıntıylasedirdeyer

gösterdi.KapıyıörtüpayaktakalanPervâne'yeemretti:

—Sofraçabukgelsin...Yolyorgunudurlar.Çudaroğluhemenelinikaldırdı:—Önceişimizibitirelim!Yemekkolay...HophopKadı,herifinyüzünemeraklabaktı.

Göçebelikte,konduğuyerinyemeğiniyemekkonuğunpazarlıketmesini,tartışmasını,herhangibiriştekarşıtekliflerilerisürmesiniönlüyordu.Pervane,"Pazarlıkkesildi,dörtyüzaltına"demiştioysa...Sezinlemeyeçalıştı.

Çudaroğlu,CengizHan'a,çelikdişliinsan-köpekler,yaniünlüsavaşçılarlaçokünlübaşbuğlaryetiştirmişÇudarkabilesindendi.Çoğuzamanuyurkenbilekılıcınıbelindençıkarmadığıbilindiğihalde,ilkbakışta,hernedense,ömründehiçkılıçkullanmamış,hepkısasavaşbaltalarıylavuruşmuşbiroduncuduygusuveriyordu.Burayaonyılöncegelmiş,birzamançevredeTebriz'dengizliödevlegönderilmişbirsoruşturmabinbaşısıolarakdolaşıpmemurlarıepeycekorkutmuştu.Birkaçaysonrafoyasımeydanaçıktı.Ordudankovulmuşolduğuöğrenildiama,rütbesibirtürlü

anlaşılamadı.Osırayakayıeleverseydi,yüzdeyüzasılacaktı.Sıvıştı,izinikaybetti.Aptalgibi,soruşturmabinbaşılığınaaldandığıiçinÇudar'ıhiçaffetmeyenMoğolgenelvalisideğişince,MoğolordusundaçeşitlisuçlarişleyerekkaçmakzorundakalmışiptenkazıktankurtulmuşlardanbirçetekurupGermiyantoprağındagöründü.Kanundışıbütünişlere,herçeşitsuçişlemeye,kötülüğedoğuştanyatkındı.YılangibiyeniMoğolgenelvalisininhalkıyıldırarakvergitoplamaişlerineyaradı.HophopKadıgibikanundışıdüzenkuranlarlaortaklığagirişti.Çetesigerçektenkıyıcı,gerçektençokustasavaşçılardankurulmuşolduğuhalde,yüzyüzeçarpışmalardankıstırılmadıkçakaçıyor,güçlüleritedirginetmedikçebarınabileceğinihiçaklındançıkarmıyordu.

Öküzgibiyer,devegibiiçer,gökgörültülerigibipatlayansiniredokunurkahkahalarlayerliyersizgülerdi.Kumarcıydı.Kumardaüçgünüçgecegözünüyummaz,bunakarşılıkfırsatelverdikçeotuzsaatdeliksizuyurdu.İlkgeldiğigünlerde,bütünfırsatlardanyararlanarakacıkuvvetinigösteripsilahşörlüktekiustalığını

ispatlayarakkendinebarınakararken,özellikleciritmeydanlarınıkasmışkavurmuş,enyiğitciritçilerinyüreklerinedehşetsalmıştı.Gövdesininhantalgörüntüsü,atabinincekayboluyor,yerinişaşılacakbirçeviklikalıyordu.Değnekatıştabirazdahayumuşak,insaflıdavranmasısöylendikçeazmış,birkaçdelikanlıyıatındanaktarıpsakatlamıştı.Sekizyılkadarönce,günlerdenbirgün,EskişehirciritmeydanınaErtuğruloğluKaraOsmanBeyapansızgirdi.KorkudankimseninkovamadığıÇudar’ınardınadüştü.Birazelleştiler.Üçüncühamlede,KaraOsmanBey,domuzÇudaroğlu'nuatındanaktardı.Herifikaldığıhana,ölüsalınayatırıpyarıcansıztaşıdılar.Çudaroğluogünbugündürcirideçıkmadıama,rastladıkçayüzünekarşıyaltaklandığıhalde,OsmanBey'i,katiyenbağışlamadı.Balkız'ıkaçırmaişinegirmesi,birazdaocirityenilgisindenberitaşıdığıkinyüzündendi.HophopKadı,bunlarıdüşünerekürperdi.Buhayvanıİrinlendirmekgerçektentehlikeliydi.Dışgörünüşü,MoğolcanavaratıpatıpbenzeyenşövalyeylehiçbenzemeyenTürkopol'a

sezdirmedenbaktı.Bunlarda,Çudaroğlu'nunsoyundanbeslemesizlerdi.Türkopolyumruklarıdizlerindesankihiçsolumuyormuşgibi,kupkuru,kaskatıduruyor,şövalyebirTürksancakbeyikonağınınilkdefagördüğüdöşemesine,anlayanbakışlarlasanki,değerbiçiyordu.

YerdepahalıAcemhalıları,Rumkaliçeleri,ipekseccadeler,hemenhemen,üstüsteserilmiş;tavana,Irakcamındankocamanbiravizeasılmıştı.Ocağınüstündekişamdanlargümüştendi.AlişarBeygiyimindeolduğugibidöşemededeateşkırmızısını,acısarıyı,parlakmoruseviyor,sırmanınsarısınada,akınadabelliki,bayılıyordu.

İçoğlanı,ikiköşededurandövmebakırçerağlarıyakıncagenişdivanhanekızılaçalanÇiğbirışıklaaydınlandı.

Başkaçocuklar,sedirinönünesedefkakmalıŞamişirahleler,bunlarınüstüne,küçükgümüştepsiler,şarapdolusürahilerlebardaklarkoydular,çeşitlikuruyemişgetirdiler.

ŞövalyeNotüsGladyüs,Çudaroğlu'nunyüzüneçekinerekbaktı.DomuzMoğolelini

bıyığınaatıvermişti.MuzırlıkdüşünürkenböyleyaptığınıHophopbiliyordu.Tetikleşmiş,dikkatkesilmişti.

Çudaroğlucamlarızıngırdatan,kapınınikiyanındahizmetbekleyençocuklarızıplatanbirkahkahapatlattı:

—İçelimsoyluşövalyem,bizimMoğoltöresişaraptayürümez.Çünküşarapbunlarınkitabıncaharamdır.

Üçübirden,çanaklarıdoldurupsözleşmişlergibiHophopKadı'yadoğrukaldırdılar,diktiler.Heriflerinşarapiçmelerindebileçokkıyıcıbirsertlikvardı.BizansİmparatoruAndronikoskodoşununçoktandırTebrizİlhanları'naüveybacısınıvermeyeçabaladığınıbiliyordu.Moğol,gündoğudakikaranlıkdünyadanbaşgöstermiş,binipsürüpönüneçıkanıezipyenipdörtyanavelvelesalıpotuzhakanı,yirmibeşSultanıvede"Gökyıkılsakargımlatutarım"diyenonbeşpadişahızincirevurupatınınönüsırakırbaçlataraktanyürütüpAcem'i,Hint'i,Rum'u,Çin'itutmuştu.DiniimanıMüslümanlığauymaz,töresiOğuz'unyasalarınıtutmazbirnursuztayfaki,güçyetmediğinden,isteristemezürkeceksin.

Beriki,batınınkaranlıkdünyasıFrenk'inegeldimi,birelmanınyarısıo,yarısıbu...YaTanrışaşırtmayıpakılsızlıklarınıaradankaldırıpkavuştursa,koklaştıraraktananlaştırsa,sözbirliği,işbirliğinasipetse,Müslüman'ınvedeTürk'ün,Türkmen'inhalinic'olur?

TerligövdesinikışesintisikavramışgibiHophopKadıürperdi..."Bunlarınİslam'adönmeleribilekabulolmazki,töreleritutulabile...AmanheyAllah!BuamansızgeçitteMüslüman'aarkaçıkmanınsırasıdır.İlhantahtınabuMoğol,hiçbakmazkarıoturtur.Frenkülkesinegeldimi,karınınhükmüyürürki,padişahfermanıkaçpara...Çünkü,'AceptirFrenk'inhali,mülkesahiptiravratlar'denilmiştir.Avradınmülkesahipolmasınasılbiruğursuzlukvedenasılbirtöresizlik...Bizkarımilletininmülksüzlüğündehakkındangelebilemezken...Birdemülkpeydahlayıncagüçmüyeter,amankurbanolduğum?..Erkekmilletiniyerlerçiğiken...'Nediro?'yagetirirlerdüpedüz..."Birkötülüğüönlemekçabalamasıyladavranırgibikavuğunuarkayaattı,birdenkendinitoplayıpdüzeltti.Yüreğindengeçenlerianladılarmıdiye

üçünedeürkekürkekbakıpgülümsemeyeçalıştı.

AlişarBey,tamsırasınıkollamışdaHophopKadı’sınınimdadınakoşmuşgibi,kasıntıylagirdi.Bayramlıklarınıgiydiğindengörünüşügerçektenetkileyiciydi.Sırtınasarıçuhadankarakaytanişlemelibirkaftan,bununaltınaBilecik'inkırmızıkaranfilişlemelimorkadifesindenentarigiymiş,belinehalisBuharaşalındankuşakdolayıpbunagümüşkınıfiruzekakmalı,sapıyeşimişlemelibirBağdatcenbiyesisokmuştu.Kavuğundaelmasiğne,ayağındasarımeşindençizmevardı.

Şövalye'yleUranhakalkıpeğildiler.AlişarBeyonlarıağırbaşlıselamladı.BirdiziniyerekoyanÇudar'asertbaktı:

—Heleşuna...Bizeedepsatacakaklısıra...Kalkdedim,kalk,çiğnerim!

Çudaraldırmadı:—Beylerimizibizsayacağızki,yabanlarda

saya...AlişarçokşaşırmışgibiHophopKadı'ya

baktı:—Haybreasılacak...Nedemeli?Heleşu

şeytançerisinehele!VaybremaskaraÇudaaaar!Senbeğenmezsinya,görneterbiyeler,nasılnezaketler...VayananöleÇudar,emi?

—Nesandınızbeyim!Dağdaeğleştiğimizenebaktınız!Bizde,haddimizolmayarakdükkankirasıödersanatehliyizvedepirsahibiişeriyiz!

—BuyurbakalımHophop!Bunlarneşirinsözler...Nederindenincesöyleşmeler.Kalkteres,bitmektesin!

Çudaroğlukalktı,ayaktadurdu.Aslındagizlidengizliyeeğleniyordu.

AlişarBeyyabancıkonuklarıoturtupözelminderinekasıntıylakuruldu.ÇudararkadaşlarınıtanıtırkenAlişarBeygözleribirazdargın,dimdikyüzünebakıyordu.Gereksizyereuzayansözüelininkeskinbirhareketiylekesti:

—Türkçebilirmibunlar?—Bunlarmı?Yok...N'olacak?..Rumca

bilirler.—Bırak...Niçinkarıştırdın,elinyabanlarını

bizimişimize?..Tühyüzüne!..KalıbınınadamıdeğilmişsinkötüÇudar!

—Biztartımızıbilirizbeyim!Çizmedenyukarıçıkamayız!İmparatorunkızınıiste,

sürüyüpgetirmezsem,akTanrıbelamıversin!Buncaiyiliğinvardırbize...Parabilevermesenolur!Bizdetuzekmekhakkınıizlemekvedeunutmamakvardır.Ayrıcaherbirparmağımızdakırkhünervardırvedeyüreğimizdekorkmazlıkvardır.Bizikimsebilmezse,zatıniyibilir,çünküdenemiştir.Aklımızdakendimizeyeter.Akılsızlaiştutmayacaksınki,zararetmeyesin!Pişmanolunacakişebenyapışmamgerekki,sen,"Geridur"diyerekönleyesin!Birişehesapsızkitapsızsaldırankişiyiadamsayma!Çünküsanazararıdokunur!Mavigörünengök,dağvedesolukrenkliTanrıtanık!

—Helevelet!..DuydunmuHophop,bunlarnederindenincesöyleşilerki,büyükcamininbaşimamındayok...

HophopKadısuratınıastı:—Yanısırakılıçsürüyeneürkeklikayıp!

Ömründeelinekitaptanbaşkabirşeyalmamışbirtekkeşeyhindenyılıp...Kızıçekipalamayıp..."Korkakhizmetçisağkalmasın"denilmesihakdeğilmi?

—Boşunasoluktüketmektesinkadıefendim.Tefecikepçeşeyhinavradınıgöster,gündüz

gözü,sürüyüpgetirmezsem,dediğinyüreksiz;benim!Ama,BuralarınAhiŞeyhiEdebâli'yegeldimi,bizöylesinebulaşmakârınınadamıdeğiliz.Germiyanoğlu'nunvedeMoğolgenelvalisininyasağıvar."BiziAhilerleçatıştırmayacaksın"diyekılıçatlattılar.Ahilerkorkuludur,bulaşaniflaholmaz!

—Eskininişiymişo!ŞimdilerdeAhilikmikaldıyüreksizÇudar!Çarşımıkaldıki,Ahilikvarolabile...KalkamadığındanoturmaktaAhilik...Senbukezboşunayıldın!Vahki,akılsızlığındanürktünde,şıkırşıkıraltınlarıdilbilmezFrenklerekaptırdın!

—VahKadıHüsamettinEfendim!BunlarDarendeliakıllarımı?Bunlaradamıateşesürendüşmanöğütleri...BenişimibilirimŞunudaiyibilirimki,Ahileredokunan,tozagübüreKarışır.

Yitergiderki,izibelirsiz...—Tühyüzünevedeyanınsırasürüdüğün

fukarakılıca,tüh!Canavarlarıdişindegetiriryiğitbellediydiksenibiz...Yazııık!Yazıkki,nekadar...Kızıçekeralırlarsa,paralarıyiyipiçipsindirirlerseutanmazmısın?

—Duymazdangelirimbenböylelaflarıhey

kadıefendimiz...Gereğibudur,vedebuncazamanbukorkulugeçitteböyletaşıdıkdeldirmedenpostubiz...Kelleyiböylekurtardık.Moğol,bilmezdenyapıştığınıbirçekimdekoparamadımı,tövbedeyipbırakacak...Yararıbudur.Nahsanaikiavanakyiğit...Dilediğinyeresal,sırıtaraktanyürüsünler.Kullantepetepe...Bizegeldimi,bizişimizibiliriz.Alişarefendim"Öl"desin,şurayayatıpölmezsem,DemircilerpiriDavutPeygamberörsündeezileyim!Ahişeyhikızınısürümeyegeldimi...Kışkırtmabizeişlemez,atsürülerinintanrısıkarakartalaşükür.Ateşdemekleağızyanmazvedeöküzayağıolmaktanbuzağıbaşıolmayeğdir.

—"Yılgınız,döneğimiztez"deseneşuna...Bilirbilmezatasözüyuvarlamayıbırakıp...

—İyibildin,tezdirbizimdöneğimizgerektiğiyerde...Yüreksizyiğitçokyaşar,çünküyiğidiyüreğindentutupyüreğindenvururlar.Silahşorluğuntöresikadılığıntöresinihiçtutmaz.

Çudaroğlukendisözünügenekendisibeğenipkeskinbirkahkahapatlattı.AlişarBey'leokadarsenlibenlideğilsede,HophopKadı'ylatenhadapekaçıksaçık,pek

yutturmacalıkonuşuyorlar,çokağırdilşakalarıyapıyorlardı.Aslında,Moğolgenelvalileriylearasıiyiolduğundan,herhangibirsancakbeyindenkorkusudayoktu.Geldigelelibirazdagönüleğlendirmekiçintutturduğusaygılıdavranışı,kahkahayıpatlattıktansonrabıraktı,kasılarakyabancılaradöndü.Kasıntısıhemengeçipgözlerinikuşkuylakırpıştırdı.Şövalyecansıkıntısıylasuratınıasmış,Uranhabüsbütündonuklaştı.ikisinindegözlerindekanlıbirsuçtasarlayanların,yada,kendileriniölümtehlikesindesananlarınürkütücüdonukluğuvardı.Evet,buherifler,tedirginlernedense...Gülmeyeçalışınca,şövalyebakışlarınıhemenkaçırdı,gerekirsearkaveripdirenecek,yadaatlayıpsavuşacakyerarargibi,duvarlara,sonrapencerelerebakıpdişlerininarasındankonuştu:

—UzatmayalımÇudarReis!Kısakeselim.Uyuşamazsakbasıpgidelimvaktiyle...

—Neuyuşması?..Azkalsın"Üçyüzaltına"diyecekti,kendinizorlatuttu.Kesiştikya...

—Kesiştiktiama,buTürkopolcaydı.—Neden?—Soruşturmuş..."Önemsizyerinkızı"

demiştin...Şeyhmişbabası...Çokdazorluymuş..."Tebriz'denİstanbul'akadarsözünügeçirir,dediğiniyaptırır"demişler.Ahilerinenbüyükşeyhlerindenmiş...Seninbuişinedenbizebıraktığınıanlayınca,"Üçyüzaltınayüklenirişdeğil"dedi,caydı.FazladanKaraOsmanBeydeilgiliymişbumeseleyle...Bunudasakladınbizden...Biliyorsun,KaraOsmanBeycasuslarsaldıdörtyana,hanihaniizimizisürdürmekte...Bukadarbelalıbiriş,üçyüzaltınagörülemez.

AlişarBey'leHophopKadı,ŞövalyeNotüsGladyüs'ünkonuştuğuLatincedenbirşeyanlamamışlardıama,ikikere"KaraOsman"demesineşaşmışlardı.AlişarBeymeraklasordu:

—Nedemektebukefere?OsmanBey'en'olmuş?

Çudaroğlu,ötekilerdendahaçokşaşmış,ayrıcadacanıbaşınasıçramıştı.Kıvranıyordu.HeriflerevereceğindenfazlaistediğimeydanaçıkarsaAlişarBey'lebozuşmasıbileyazılıydı."KaraOsman'ısordum,sefilÇudar!"diyeüsteleyenAlişarBey'iduymazdangelipşövalyeyedöndü,dargınbirseslekonuştu:

—Olmadıbuşövalye...Kesilmişpazarlığıkapıağzındabozmakhayırgetirmezvedeyiğitliğesığmazvedepazarlıkbozanburalardahiçbarınamaz.

—Peyalmadık,işsahibiyleyüzyüzekonuşmadık.Bizdeyapılacakişi,birdeyapacakadamlaranlar,diler,ölçüpbiçer.AlişarBey,isteseistese,şuiçtiğimizşarabınparasınıister.Hemenöderiz.

—Nedemektebuherif?Nedemekte,demekteyim!Neyinedenuzatmaktabukadar?Suratıkarardıki,domuzlandıiyicene...Nedir?

—BuFrenkler,AlişarBey,bizehiçbenzemez.Kadıefendimizdahaiyisinibilirya,bunlarda,bizimtöremizcepazarlıkkesişmesiyoktur.Bunlarınpazarlığıayaküzengidekesilir.

—Anlamadım.BuncaFrenktüccarıgördükbiz...Pazarlığınaçoksağlamgördükhepsini...Uzatma,"Dörtyüzaltınaolmaz"mıderkefere?Neister?

—DurkiohBeyim...-Canıçoksıkılmışgibisuratınıastı-:Yahuneiş!Benaracılığınedensevmem,iştebundansevmem!-Şövalye'yedöndü,dargındargınsordu-:"Yaraşıksızya,

peki"dedi,AlişarBey,nekadaraolur?ŞövalyeNotüsGladyüshiçduraklamadan

kestiripattı:—Beşyüzaltın...Yüzüsenin!Dirhemaşağı

yok!..—Duraman...Hiçsöylenebilemez.Beşyüz

altınlıkişmidirbu?..Dereboyunda,birkızı,karılarınarasındankapıpyürümek?..Bizimburalardabupahayabeylikalınır!

—Orasınıbilmem.Bizşimdibeylikalıpsatmıyoruz.Şaştığım,beydenmiyanasın,bizdenmi?Yüzaltınısenincebinegirecekbuparanın...Uzatmayalımboşyere...Bizdesoylularınparasözübirolur,pazarlıkayaktakımınınharcıdır.BatağıberiyegeçinceAlişarBeyrastlamışolacakbize,üstümüzeyürüyüpkızıelimizdenzorlaalmışolacak...Saltbumaskaralık,beşyüzaltınayutulmaz.

—Essahtanmı?Yalandan...—Essahtanolsa,"Güçyetiremedi"derler.

Bununyalanıkötü...AlişarBeydayanamadı:—Nedemekteyahu?Ağzımzabakmaktan

gözlerimşaşıladı.Neyinfanfinibuböylebu

kadar?..—Keşişdağıçarpsınki,AlişarBey,ben

şaştım.Şeytannedemekte?Demekteki,körşeytan...

—Şeytanıbırakbeherif...Kaçaolurmuş,orasınıbilelim!

—DilekolayBeyim!Benimyerimdeolda,hadisöyleyebil!BudeliFrenk,"Beşyüzden,bakırakçainmem"dedikesti.

AlişarBey'leHophopKadısıçrayıpbakıştılar,birbirlerininsözünükeserekkonuştular:

—Beşyüzmü?—Beşyüzaltın...—Deliii...—Beşyüzaltına...—Edebâlikavatınınsülalesinisürürgetirirbu

Alişar,demedinmi,Çudaroğlu?—Bugünnasılbirgün?—Beşyüzaltınnasılbirpara?AlişarBey,sonsözleriçokyanık

söylediğinden,bağırıpçağırmasını,kalkıptepinmesini,sövüpsayarakakılsızFrenklerikapıdışarıetmesinibekleyenÇudaroğlu'nugerçektenşaşırttı.OysaFrenklerigörürgörmez,Alişar

Bey'ingözütutmuş,Balkız'ıelegeçireceğinehiçşüphesikalmamıştı.Debelenmesibeşyüzlirayıbulamayacağıkorkusundandı.Hazırdaolsa,beşyüzüdeğil,altıyüzü,yediyüzübilegülerektensayacaktı.Çaresizlikleellerinedayanıpikikerekalktıoturdu:

—Söyleşunadediklerimi,tektek!..Birharfinigeçiştirdinmi,gör,nelerolur?Kesilmişpazarlığıbozmak,Frenkkonuğumuzunsoyluluğunayaraşmaz,bubiiir...Hanibunlarıntöresinde,birbeyintoprağındakilerinırzı,malı,canıbeyindi.Hanibunlarıntöresinde,reâyâsıkızlarınınkızlığınıalmakbeylerinhaklarıdemekteydin!Buhesapça,kızbizimbabamirasımalımız...Kendimalınıbirinealıpgelivermeninpahasıbukadarolurmu?Nerdevicdan?Nerdekaldı,diniman?Hanidirsoylununsoyluyamededi?

Çudaroğlu,AlişarBey'inalttanalmasıylaumutlanmıştı.Bey'indedikleriniçevirecekyerdekısakesti:

—Birazineceğizşövalye..."Birazinmeliki,birişyapılabilmeli"demektebuTürkmen...

—Yok...

"Yok"sözünüHophopKadıanlamıştı.Şaşkınlıktankurtulmayaçalışaraksordu:

—NesiyokmuşkötüÇudar?BunlardaFrenktöresimiyokmuş?

Çudaroğlu,Kadı'yaaldırmadı,AlişarBey'edöndü:

—Yolumukarakızlarkessinki,beyim,yüreğimikimsebilmezsebirsenbilirsin!Yerebaktırdılarsanakarşı,buFrenklerbizi...Amahakçası...Şimdilerde...Bunlardanyararvedegözüpekini,hiçbulamayızülkede...Bununsonundayanmakvar,cayırcayır..."Heyvahki,pintilikettik,bedelinivermedik,n'olaydıolaydı,ahkeşkegözümüzüparahırsıbürümeyeydi,"diyerektendizleridövmekvar!Çünkü,karıişidirbu,çapraşıkiştir."Halıdanakışbirgerek,gönüldetutkunlukbirgerek"denilmiştir,"Değerlikarıyapahayetmez"denilmiştir.Bunlar,ilerdebizelazımlıFrenk'tir.Çünkü,benbunlarıbulaşıkişleregayetyatkıngördüm."Müslümanmısın,gâvurmusun?"diyene,bunlar,"Ağamabağlıyım,Müslüman'saMüslüman'ım,gâvursagâvurum"diyenbiralçaklar!

AlişarBeygözlerinibelerterekŞövalyeNotüsGladyüs'leUranha'yacanlarınıalacakgibibaktı:

—Heleşunuhusetlere...Böylenursuzdomuzlardanhayırmıgelirki,senbulaflarıböyleetmektesinkötüÇudar?Resmensoyulalımmı,şimdicikkendiobamızda,gözlerimizvıcırvıcırbakarken?..

—Zorlasoyulmaktadeğilizki,Aslanbeyim,yüzkarasıola,zarlasoyulmaktayız.Bunlardan,evet,hayırgelir,gelirkigörnasıl!Suratlarınındomuzluğubizenelazım?"Erkişiningüzelliği,akılvedeyürekvedebilek"denilmiştir.Benimgördüğüm,buheriflerdebunlar,yeterincevar.

—KesilmişpazarlığıbozmanınneresindediryiğitlikbreÇudar?

—İşhalidir,böyleolur.Bunlarikisefilvederezilheriftir.Ayrıdindeykenseninişinekoşulmalarıniçin?Paraiçin...Şimdi,birazaltınyüzündencaydıralımmıbunları?Edebâli'yebulaşmaknedemek?Bilmezdenyumulmaktalarbuişeavanaklar!Beysin,uluyerdenkızalmayaçabalamaktasın.Edebâlipapazıgönlüylevereydi,kaçbinaltınsayacaktınbaşlık?Eeee?Maslahatı,Allahlarımaşükür,yarısına,belki

üçtebirinekurtarmaktayız.Sizdetöredir,kızkaçtımı,damat,kaynatayagönlündenkopanıverir.Banasorarsanbupara,seninkesendençıkmamakta,Edebâlikodoşununcebindençıkmakta...Doğrumuyum,kadıkardaş?

HophopKadı,soluğunukesmişdinliyordu.Kendinişimditoplamış,AlişarBey,lafıdahauzatırsa,belkiÇudaroğlu'nun,"Yıldabuncaparakazanmaktasın"diyeçevirdikleridolabıaçıklayacağınıdüşünmüştü.Hemenarayagirdi:

—YahunedirAlişarBeyim,bunlarnasılbirakıllar,buşebekmaymunusuratlıÇudaroğlu'nda?Bunlar,bildiğin,VezirNizam'ülmülkakılları.NurolnursuzÇudar,Allahbelanıvere!..Höst,kapatoprakdolasıağzını...Verdikgitti,beşyüzaltını,kızıalıpgelsinler...Beyvermezlenirsebenverdim,kesemden...

AlişarBeyparanınkendikesesindençıkacağınıbilmediğiiçin,HophopKadı’nıngösterdiğidostluktanduygulandı,gözleriyaşardı.

Çudaroğlu,ülkeyedüngelmişikibilmezFrenk'in,buncayıliçlidışlıyaşadığıherifleri

kendisindendahaiyitanıyıpdomuzdankaçkılkoparılacağınıhemenbilivermesineşaşmış,HophopKadı’nınyüzünebakakalmıştı.

DördüncüBölüm

Fal

1

Bacıbey,gövdesinihayvanınrahvanınabırakmıştıama,rahatdeğildi.Suratında,kendisinedargınolduğuiçinyaşamaktanusandığızamanlarınsomurtkanyorgunluğuvardı.Buyorgunluk,kırmızıipekpoşununsardığıdikbaşına,eğrikılıcınınkabzasındakigüçlüeline,buelinbileğineasılıürkütücükırbacınahiçyaraşmıyordu.

Mağaranınkaraağzıuzaktangörüldügörülelisuratınınaşıklığıartmıştı.BiradımsolgerisindekiAslıhan'a,çıkışırgibi,üçüncükezsöylendi:

—"Elelinyiğitini,türküçağırarakarar"demişatalarımız...

Doğru!Aslıhanbukezduymazdangelemedi:—CanımBacıbeyabla,elmidirbize,Osman

Beyimiz?—BenOsmanBey'emidedim,hayır,para

gücüyleçalıştırdığıgâvurmartaloslarına,dedim.Gâvurmartolostanyararlıhaberçıkmayacağı

bellideğilmi?—Gâvurolmakla...Mavrooğlundanah,

gâvur...—Mavrooğlumbaşkadırvedepara

martalosudeğildirvedeyatıMüslümansayılır,çünkütemizdiryüreği...

—Yüreğinidemedim,gâvurluğunu,dedim.Martalosneyapsın,birşeysezinleyemediyse?

—Vargücünüortayakomuşdahemi?-Bileğinekırbaçasılıelinisalladı-:Görelimbakalım,beymartalosumugüçlü,bizimKamaganDervişmi?

Aslıhan,Bacıbey'inyamçıgibiterkeyebağladığıkarakuzuyaacıyarakbaktı.Kendisiningötürdüğükarahorozuhatırlayıncagülmesituttu.Horoziçin,"Komşukarılardanbirininadağı"diyeyalansöylemişti.Adakkendinindi."Kerim'lekavuşursak,İnönüMağarasındakiKamaganDerviş'ebirkarahorozalıpgideyim"demesininadağı...KocaTanrı,buncaağlayıpyakarışınıduymuş,umutsuzişiniolurabağlamıştı.Buyıl,yayladönüşü

evleneceklerdi."FukaraDemircanağamınbaşınagelendegelmeyeydinevardı,heykurbanolduğumAllah!.."içiniçekti.Güldüğünüfarkedinceürktü.Yerliyersizgülmesitutmaktaydıbusıra...Babasıfarkınavarmış,"Nedirbusırıtmalar,durduğunyerdeköçek?Şamarabak,şamara!"diyeşakadançıkışmıştı.Mavro'ylaKerimlafadalıpepeygeridekalmışlardı.Dönüpbakmamakiçinkendisinizorladı.Geçengece,"Kızkısmınınsözümüolabilirmiş,babasırazıgelmeyince"diyerek,sabahakadar,karılargibiyalvartmıştıKerimdomuzunu,"Ohnegüzel"ancaksavuştururken,"Tanrıyazdıysabozulmaz"deyivermişti.Yüreğinisevinçkavradı,yüzüneateşbastı,yutkundu."Nedentatlıbukadar,heyAllah,elinoğlunusevmek...Şundanki,birinisevdinmi,güvenirsin!.."Nerdenmibiliyordu?Mağaralardaeğleşendervişlerekaçkezgelmişse,yüreğiniürpertisarmıştı.Gülmesitutuyordubugün..."Sevdiğinleoldunmu,KamaganDerviş'tenbilekorkmazsın...Çünkügüvenirsin!Erkekmilletindedeböylemidir,bu?Hiçolmaz.Erkekteakıln'arasın?"

Bacıbey,başıboşbıraktığıiçinyavaşlayanatını"heleşunahele"diyerekbirazhızlandırdı:

—Yetişelimvaktiyken...EğekemiğifalınabaksınKamaganDerviş!Ateşfalınabaksın!Göklereçıksın,alıcıkuşgibi,fırlasındolansın,baksın!Kanlımızıbulsunbize...Kesiminibildirsin,zorlasın,adınısanınıbilesöylesin...Nerdengiripnerdençıkılacak,hayındüşmanınyakasıelenasılgirecek,birbiranlatsın!

—Söylesinya...-Aslıhanbirazsustu-:BilebilirmiohBacıbey,doğrusunuhiçyanıltısızbilirmi?

—Heleakılsız...Yanedençekilmiş,kocaTanrı'nınmağarasına,budomuz,şuncacıkşeyibilemeyince?

—Kerimcannededi,demincek,"Gözüylegörmeyenkaybıbilemez"demedimi?

—Kerimcan...Birtanıkbulki,adamabenzesinazbiraz...

—Okumuşluğunun'apalım,buncakitapkarıştırmışlığını?

—Kitapadamıadametse,vahkızım...—BilirmibuKamaganDerviş,olmuşun,

olacağıngizlisini,amanBacıbeyabla,bilirmi

gözüylegörmüşçesinegerçekten?..—Hüsss!"Güveninibozanınfalıolmaz"

denilmiştir.Bilmesinebilirya,söylemesine,bakalım,söylermi?

Aslıhanbirazdüşündü,gözlerinikırpıştırdı,yutkundu.Sonundaaltdudağınıısırıp"n'olursaolsun"anlamınayumruğunusallayaraksordu:

—AcepbilirmiBacıbeyabla...Bacıbeybirazbekledi:—Desenekızçengi!—Soralımanlayalımbakalım,ohBacıbey,

ŞeyhEdebâliEfendimizikincikezverimkârolmuşken,niçinvermezlenmişkızınıOsmanBeyimize?..Öğrenelimnedeninişunun...

—Şeyhkısmıdır,birdüşgörürverimkârlanır,birdüşgörür,cayargerisingeri...Şeyhkızıolmaknedenkötüdür,buyüzdenkötüdür.Evdekocamakbileyazılıdırşeyhkızlarına...

—Benimşaştığım,babasınakızıpküseceğiyerde,akılsızBalkızbizimOsmanBeyimizeküsmüşki,nekadar...

—Hayalık!NesuçuvarmışOsmanBey'in?—Aklımhiçelvermedi."AçmayınbanaKara

Osman'ınlafını"diyetersleyivermişYahşi

imam'ınkarıyı!..—Omusizinhaberciniz,kazıkozanlayan

dilbilmezÇerkez?Duyduğunuanlarmıki,yanlışsıznoksansızgetiripsöyleyebile?-Birazdüşündü-:Kendibaşınabulamadınmı,Balkız'ınneyeküstüğünü?

—Yok...—"Birkaçyiğitalıpgelipbabamolacağın

tekkesinibaşınayıkıpbeninedenalıpgitmez?"diyekızmıştır.

—Vaybaşımaaaa!Bacıbey,yeniyetmelerinakılsızlığınaçok

yanmışgibi,yalandaniçiniçektiderinderin,sonra,gönülsüzgüldü.

KamaganDerviş'inmağarası,eviriliğinde

sivrikayalarlakaplıbirçoraktepedeydi.Önündeharmanyerikadarbirdüzlükvardı.KamaganDerviş,gelenleri,çoğunluk,burdakarşılar,burdansavardı.Yolugeceyekalanlar,baharherklerindeöküzlerinigövertiyesalmakiçinkırlardageceleyenler,genellikleçobanlar,KamaganDerviş'inmağarasındakırmızı,mor,yeşil,sarıışıklaryandığınısöylüyorlardı.

Dervişliğinyanısırasimyacılıklauğraştığı,kurşunu,bakırıaltınetmeyeçabaladığıyaygındı.BunuinanılırhalegetirenDündarAlp'inakıldânesiDaskalosDerviş'inburayasıkçagelmesi,Kamagan'lamağarayagiripkaybolupuzunuzadıyakalmasıydı.

MağarayayaklaştıkçaBacıbey'insinirliliğiartmıştı.

Mavro'nunsa,"Allahadamlarıdırbunlar,tekindeğildirler,n'olsaolur"dediğikeşişe,dervişekarşı,hiçyüzüyoktu.Ortasındakocamanbirateşyanandüzlüğeçıkıncabetibenziatmış,boğazıkurumuştu.

KamaganDervişmağaranınkapısındagöründü.Uzuncüppesi,ikiarşınkülahıylaboyukestirilemiyor,çekikgözleri,fırlakelmacıklarıylaadamdançokMoğol'abenziyordu.Sakallarıseyrek,boynuince,omuzlarıdaracıktı.Bütündişleridöküldüğündençenesinerdeyseburnunadeğecekti.Buruşuksuratı,insanaürküntüverecekbiçimdeoynuyor,gerilipgevşeyerekaralıksızdeğişiyordu.Gelenlereayrıayrıbaktı.Bacıbey'insağrısınabağlıkarakuzuyu,Aslıhan'ınheybesinden

başınıçıkarmışhoruzugörünceişianlamıştı.Ellerinigöğsündeçaprazlayıpeğildi:

—FalageldinBacıbey!İyizamandageldin...Ateşinyandığızamanda...

Bacıbey,Kerim'inyüzüneürküntüylebaktı.Mavroüstüsteyutkunuyordu.Kerimsuratınıasarakgözlerinikaçırdı.Vakitkuşluğayakındı."Aşpişirmezamanı...AdamolanyerdeateşbulunmazmıbusaatbreBacıbey?.."

Hayvanlarıgölgeyebağladılar.İşleriuzunsüreceğindentorbalarıbaşlarınaastılar.

KamaganDerviş,çevredeherkesitanıyordu.Bütünolaylardanhaberliydi.BusebepleBacıbey'e,Kerim'e,Mavro'yabaşsağlığıdiledi.Aslıhan'ababasınısordu.Kerim'inmollalığıbırakmasınınedensegörmezdengeldi.Aslıhan'a,falocağınıgösteripodunlarıçatmasını,altlarınaçırpıkoyuphazırlamasınıemretti.Adakhoruzumağarayagötürdü.Gündeliklerinitörengiyimleriyledeğiştirmişolarakdöndü.

Cüppesininüstümaralpostundandı.Eteğialtmışparçaydı.Yakasınayedibebekdikilmişti.Bunlar,insanoğlununatası,yağızyerinTanrısı,

şimşekçi,yıldırımcıÜlgen'in,şamanlarafalabakarkenyolgösterenyediakkızıydı.Buyedibebeğinyanınaküçücükyaylar,oklar,çıngıraklarasılmış;ay,güneş,yıldız,kurbağa,yılan,kuş,kulak,burunresimleriyapılmıştı.Bunlarşamanındövüşsilahlarıydı.Yolunukesmekisteyen,şaşırtıpbaştançıkarmakiçingökkatlarındapusukurmuş,yolazdırıcıkarakızların,ancakbusilahlarlahakkındangelebiliyordu.Kırmızıbezdenherbiribirkarışboyundaüçboğumlu,tepesinebaşakkuyruğuasılıiçiyapağıylatıkabasadoldurulduğuiçindimdikdurankülahınıbaşınageçirmişti.Şamankılıcıylakasapbıçağınıbirtaşınüstünekoydu.Aslıhan’ınhazırladığıocağıçakmaklayaktı.Bacıbey'indöktüğüsuylakarakuzuyugüzelceyıkadı.Kesti,gözaçıpkapamayabırakmadanyüzdü.Kürekkemiğiniçıkarıpdikkatlesıyırdı.Ateşikoydu.Etlerimağarayagötürdü.Göklereçıkmak,enineboyunagezinmekiçinkullandığıköpüktaşındanyontulmuşkazheykelinigetiriportayakoydu.Davulu,derisigerilsindiyefalateşininyakınınabıraktı.Sığırkemiğindentokmağıüçkezöpüpkasnağınüstüne

yerleştirdi.Ateşinönüneçömeldi.Biryandankürekkemiğinikurutmakiçinçevirirkenbiryandanyüksekseslekonuşmayabaşladı:

—Gelegele,KALACAKolanÇAĞ'ageldikdayandık.Vahbize,vahbize!Azdıâdemoğlu,vahbize!Günahabattıkderiiin...Kötülükleriişledikkeyifiçiiin!UnuttukkocaTanrı'yı,unuttuk.Yaramazişlertuttuk.Atamızyağızyerindüzeni,güvenikalmadı,vahvahbize!GelegeleKALACAKÇAĞ'ageldiğimiznerdenbelli?Karayerateşedönerkızarır,ondanbelli.Mavigök,katranakeserkararır,ondanbelli!Hanlarhanlara,beylerbeylere,adamadamasaldırırkırışır,ondanbelli!Babaana,bacıkardaşbilinmez,ondanbelli!Taşlardurduklarıyerdeufalanır,kargılardurduklarıyerdekırılır,sertyaylarmumgibiyumuşar,kılıçlarkınlarındakörelir,ondanbelli!Kişioğludirsekboyukısalır,erkekliğiserçeparmakkadarufalır,boyunlarıkarılarakarşıeğriolur,ondanbelli!Ayaktakımıbeyliğialırbaşageçer,beylersoylarıadınıunutur,ondanbelli!Dünyayıkıtlıkkavrar,yabansoğanıelegeçmez,atbaşıkadaraltınversenbirdoyumekmekalınmaz,ondan

belli!KocaTanrıkulaklarınıtıkadığındanadamda,hayvanda,yerdegöktetörekalmaz,demirüzenginindibidelinir,keskinucuaşınır,çuvaldızındeliğiyırtılır,ondanbelli!Ulussözdinlemektenkalır,kişioğlukaraböcekgibikanatlanır,gözünühırsbürür,ondanbelli!Tepelerçalkanır,akköpüklüsularkanolur,kızılakar,yeruğuldaryıkılır,gökgümbürdeyipçatlar,denizyarılıpdibigörünür,ondanbelli!

Bacıbeytakımıçömelimdeydi.Dinledikçe,Kerim'denbaşkasınınürküntüdensoluklarıağızlarınasığmazolmuştu.

KamaganDervişkemiğiateştenaldı,Moğolcadualarokuyaraktoprağasüresüresoğuttu,inceyerindentutupkaldırdı,üstündekiçizgileribirzamandikkatleinceledi.Başınısalladı:

—Bakalım,KALACAKolanÇAĞ'ayakınbizen'oldu?Demiryürekliikihayıncanavaruğradı,biriuzunbirikısa...Diniman,dildelilbilmezikicanavar!Bindikleriatlarınönayaklarıkılıçlı,kuyruklarıkamalı...Ağaçlarıbiçer,canlıyıdoğrar.Estileryelgibi,geçtilerselgibi...Bataktangelipbatağagittiler.Yollarıırakmı

ırak,yürekleriçorakmıçorak!Bastıklarıyerdeotbitmez.Gölgelendikleriağaçyeşermez.

Mavro,uzaktanuzağabulanıkbirşeylersezinleyerekkımıldadı."Biriuzunbirikısa"sözüyle,niçinolduğunukendisidepekbilmedenŞövalyeyleTürkopolyüzbaşıyıhatırlamıştı.Hemenkülahınıelinealdı.Böylecefalüstünevurursaatıpyakalayacaktı.BiranaklındangeçenleriKerim'esöylemeyidüşündü,sonra,elindilbilmez,yertanımazyabanlarıylaDemircanAğa'nınhiçbirilintisiolamayacağınıdüşünerekvazgeçti.

KamaganDerviş,kemiğieviripçeviriyor,vakitkazanmayaçalışıyordu.Boşbulunupilerigitmiş,dahailksözlerdeikiyabancısavaşçıyıbelirterekhataetmişti.

KamaganDervişkemiğebakarakyenidenanlatmayagirişti:

—Elegirselergerek...Kanborcunuödeselergerek...-Birazdurdu-:Olmayaki,yedidenizötesindegideler,belalarınıbaşkasındanbulalar!

Bacıbeyelleriniileriuzatarakcanhavliyleatıldı:

—Olmaaaaz!Aman,kurbanolduğum

KamaganDerviş!Kesyollarınıkanlımızın...Amanbağlayolunu,kördüğüm...Amanyetiştiryağmurtaşını,umudumKamagan!Yollarıbatakolsunbatsın,yağışolsun,sellerkopasıkafalarındanaşsın!

Kamagançarpıkbinicibacaklarıylaharmanlayarakseğirtti,mağaradanyağmurtaşınıkapıpdöndü.Sağasolaatarak,düştüğüyereyetişiphavayafırlatarakmeydanıbirzamançarketti.Biryandandavargücüylebağırıyordu:

—Akköpüklüsularım!Karataşlısularım!Yerdenkaynayan,göktenyağansularım!Birdileğimvarsizlerden...Vaysularımvayvay...Canalıcısularım,yiğitalpsularım!Yukardamavigökaşağıdayağızyeryarıldıkta,aralarındaçalkanansularım!Tanrı’nınhiçbirşeydüşünmediğisırada,kendiliğindençalkanansularım!Bağlayollarınıkanlımızın,birdileğimbudursizlerden...Geçitvermesingeçitlerin,köprülüketmesinköprülerin...Birdileğimvardır,budursizden...Uruuuuy!Uruuuuuy!Uuruuuuuy!

Falsahipleride"Amin"anlamında"Uruy"diyeçığnştılar.

KamaganDervişgittikçecoşuyor,yaptığıişekendinikaptırarak,denetimiyitiriyordu.Önceleriyağmurtaşınınarkasındankoşar,onuşurayaburayafırlatırken,anıkcoşmuş,yerdenyereatılmaya,havalarasıçramayaloğtaşıgibiyuvarlanmayabaşlamıştı.Soluğukesilince,kalkmayadavrandı,gücüyetmediğinekızıpsuratınıyoldu.Belikırılmışitgibidavuladoğrusüründü.Tokmağıkavrarkavramaz,sankiyorulanodeğilmişgibi,zıplayıpkalktı,davulu.boynunaasıpsığırkemiğiyledövmeyegirişti.Vuruşlaraayakuydurarakdolaşıyor,aradabirçalmayıkesipbağırıyordu:

—Eybilinmezlerinham!Eygizlilerinbeyi!Buoyunusizekurduk,oynayaoynayagel!Yoldagecikme!Beniutandırma!Saçlarınıyolarım,yolarım.-Saçlarınıyolargibiyaptı-:Kanındökerimdökerim!Allahhey!Tanrıhey!Çalaphey!Birdileğimvarsizlerden,birdileğimvarbunlardan,birdileğimvarşunlardan,birdileğimvaronlardan...İşinbaşıbismillah!Kuran’ınbaşıbismillah!Batağagittimbatağa...Yalnızbatağa...Derinbatağa...İşteoyunaçıktımyüreksizbatak,hayınbatak!Eyuluışık!Bir

dileğimvarsenden,yırtkaranlığı,sıyır,gizlilerigösterbana...Acıyıcıadlı,acıyışından,vericiadlı,vericiliğinden,bitiriciadlı,bitkiciliğindenkanlılarımıisterim,birdileğimbudursizlerden...Analarhakkına...Kardaşlarhakkına...Birdileğimbuduronlardan...

Davuluhavalardasavurarakdövüyor,dizleriniyerevurup,yuvarlanaraktokmaklıyor,ardınayatıpgöbeğinidikipüstündeçalıyordu.Yaptıklarındaartıkhiçbirdüzenkalmamış,herşeybirbirinekarışmıştı.Düpedüzçırpınıyordu.Sesihırıltıyadöndüğünden,dediklerinianlayabilmekiçin,çekinereksokuldular.

—Kıldanince,kılıçtankeskinköprüyedayandım,medet!Kuzgunlaruçmazsarıçoraklaradayandım,medet!Medet,davulum,medet!Karadakanatlıatım,davul!Coşkunsulardayelkenligemimdavul,mavigöklerdeakkanadımdavul!Medeeeeet!

Epeycedebelendiktensonrabirdendurdu,kendinimağarasıönündebuluşunaçokşaşmışgibiçevresinebelbelbaktı.Bumburuşuksıskasuratınıterkaplamıştı.İçeribasıkgöğsühırılhırılkalkıpiniyor,görüntüsüacımaveriyordu.

Bacıbeyçekinereksordu:—AmanKamaganDerviş,kanlılarımdanbir

haber!—Düzdeyolumukestiateşkamçılışeytan,

breBacıbey!Heyvah!Atımıhoplatıpgeçeyimdedim,düşürdü,yüzeyimgeçeyimdedim,boğayazdı,ağacaçıkayımulaşayımdedim,Bacıbey,söktüdevirdi.

—BrehaykötüKamagan!Dervişlikhani?Bredavran!

—Bunagüçyetmez,kocaTanrı"Uğraş"demeyincevede"Yen"demeyince...Susss!-Elinikulağınınardınaatarakhavalarıdinledi-:Nedir?"Uğraş"sesigeldi.Muştularolsun!"Yen"sesigeldi,hayhaaay!-Davulupatlatacakgibiçalmayagirişti-:Çekilyolumdankötüşeytan!Çekilkocaburuşuk!Çekilkaşlarıkömürkarası...Sakalıdizlerindehayındüşman!Bıyıklarıyabandomuzununazılarınabenzerkötü,çekil!Çekilhey,çenesitokmak,boynuzuçatal,kılıcıyeşildemirden,dizginikaraderiden,kamçısıkarayılandankâfir,çekil!-Davuludöverekten,sankibirininüstüneyürüdü-:Vardımdavran!-Biriniçiğniyorgibitepindi-:

Ayakladımoooh,çiğnedimgeçtimişte!Ohoh!KeşişDağı'nıtuttum,sevinBacıbey,ayağınıdüzebastı.BukurbanımsanaulaşsınKeşişDağı!Sendenkopsun,Ülgen'inyolunadüşsün!Birdileğimbudursenden!EygöklerindireğiKeşişDağı...Eybizeserinesintilerveren...Karlarverentohumundinlenmesiiçin...Yağmurverenekinlerinyeşermesiiçin...Davarlarımızısütlendiren,bineklerimizigüçlendiren,bizikorumazsanolmaaaz!-Davuluçırpınarakçıkarıpattı,kuşağınıçözüpboynunadoladı,külahınıkoltuğunasıkıştırıpgüneşedöndü,göğsünüyumruklayarakdokuzkezdizçöktü,sonraateşinçevresindedolaşmayabaşladı-:Amandağılmışaklımıtopla,ısıtıcı,pişirici,temizleyiciateş!Görmezgözümegizlileriaç!Yücedağım,çamlığım,çağlayanlım,KeşişDağı;güvendirbizi...Yiğitlerimizinatası,gelinlerimizinkayınbabasıyüceKeşişdağı,birdileğimbudursenden...-Birzamandolaştı,havalarıdinledi-:Kanatlılaruçamayan,tırnaklılarbasamayandoruğuna,nedenmigeldim?Kanlılarımızıaramayageldim.Kimlerdenmiyim?Geyiktüysüz,kişiadsızolmaz.KamaganDervişderler

bana...Karakartaladınaantiçerim,akkazadınayeminederim,dönmekyok!-Hemenkoşupköpüktaşındanyontulmuşakkazheykelineatabinergibioturdu-:Yolagirdimhay!KeşişDağı’mındoruğundankoptumhay!Tekçamınucunugeçtimhay!DümbelekçilerpiriŞitpeygamber,terzilerpiriİdrispeygamber,rençperlerpiridembaba,DemircilerpiriDavutSultanbirdileğimbudursizlerden...Akkazımağsınmavigöklere...Varayımgideyim,aradığımıbulayım!PirlerhakkınaAllah!KırklarhakkınaTanrı!TuğlarhakkınaÇalap!Birdileğimvarbunlardan...-Ellerinigözleriüstünesiperleyipuzaklarıbirzamantaradı,birdenirkildi-:Amanheyvah!Karakızlargelmekteaman!Heyvahheyvah...Amanaman!Çekilinutanmazlar!Savuşunmaskaralar!Soyunmayınboşuna!Yataklarısermeyinboşuna!Aman,AtamÜlgen'inperdecisiTufanHatun,medetsenden!Günışısınsürsünkarakızları...Amankızılbulutgiyimlim,ebemkuşağıdizginlim,bozalevkamçılımTufanAna!Yetişuğurlugün!-Kazısaldırıyakaldırmakistergibitepikledi,kılıççekti,hamleetti,savunmakiçinakkazın

boynunayattı,birangüçtendüşmüşgibi,kaykıldı,sonrabirdendikildi-:Yediakoğlu,yediakkızıyetiştioh,ÜlgenAta’nın...Sürdüdağıttıkarakızları,oh!Atsürülerinintanrısıkartal,düşönümeizleyeyim,güneşperileriayhanlar,ayperilerisultanlar,birdileğimvardırsizlerden...Yakıcıyıldırıcı,ateştenörmekamçılıakbulut,samurderisindenbaşlıklıGüneşAta,yapraklarıaltınmübarekkayınağacı,mavigöktenetekli,pembebuluttanayaklıçobanyıldızım,birdileğimvarsizlerden...Amanyolumkapanmasın,dilimkapanmasın,gözümkapanmasın,özümkapanmasın!Amangördüm!Batağıgeçmekteöteee...Sarısu'dansuiçmekte,batağıgeçmekteberiii...Dargınpınar'daniçmektedomuuuuz!Demirdonlu,demingönlü,demirünlühayındüşman!Kısadüşman,uzundüşman!İlledekaradüşman!Yabandüşmanınkarayedicisi...Amangirdilerbatağa,batıpgittiler.Görengözümgörmezoldu,duyankulağımduymazoldu.Dikbaşlısıradağlar,karmakarışıkyücedağlar,devehörgüçlü,deveboyunlukocadağlar,birdileğimbudursizlerden...Derinderingeçitler,kanlıkanlı

boğazlar,birdileğimvarsizlerden?..Komayıngeçsin,hemiii?..AmanTufanAnayetiiiş!Sondileğimbudursenden...Adınıbağışlakanlımızın,batasıadını...

Elinikulağınınardınakoyupileriuzandı,birzamanduymayaçabaladı,sonunda,derinbirşikâyetiniltisikoyuvererekkazheykelininüstündensolyanınadüşüpkatıldı.Kadınlarkoşupsürüyerekateştenbirazayırdılar.Gözlerikaymış,çenesikitlenmiş,yumruklarısıkılmıştı.Mavroeğerlerdeasılıağaçmataralardanbirinikapıpgeldi.Yüzünesuserptiler.Nedensonrahıçkırarak,inleyerek,üşümüşgibiiçiniçekerektenkendinegeldi.

—Adlarınıdedimi,TufanAnamız,ohKamaganDerviş,kanlılarımınbatasıcaadlarını?

KamaganDerviş,Bacıbey'insuratına,öncehiçbirşeyanlamadanbaktı,sonrabirazdüşündü:

—DemediBacıbey,çünküsizinkanlınızburanınadamıdeğil,yabanınadamı...

—NeyialıpverememekteyabanınadamıbenimDemircanımdan...-Mavro'yadöndü-:Liyakızımdan?..

Mavroaklınıtoplamakistiyormuşgibigözlerinikırpıştırıyordu.BiranŞövalyeNotüsGladyüs'leTürkopolUranha'yıanlatacakoldu.Kerimleyalnızkonuşmayıdahauygungörerekvazgeçti.

Bacıbey,delikanlınınaklındangeçirdiklerinibilmediğiiçin,geneKamaganDerviş'edönmüştü:

—Çaresi?YolunusordumKamagan...—Şimdilikbukadardırbu...Humakuşufalı

açsamgerekvedekuğukuşuruhunuçağırıpgümüştüylüakkısrağıbinekistesemgerek...Bugündensonraüçgünsay,dördüncügüngel!

—UmayımmıamanKamagan...Öcümüzütezcealacağımagüveneyimmi?

—KocaTanrınedemiştir?"Zoradüştükteadımıçağırın"demiştir.Âdemoğlunaoltaylabalıktutmayıkimöğretti,Bacıbey?Sincabıavlamasınıkimöğretti,atıalıştırıpbineketmeyi,yünü,pamuğubüküpdokumayı,makaslakesipbiçmeyi,iğneyledelipiplikledoldurmayıkimöğretti,akılsızBacıbey?..Heletekerleğindöndürülmesinikimöğretti?

Bacıbeybaşınıönüneeğdi.

Mavrodalmıştı."NedensorduderindenderineErtuğrulBey’inişlerinişövalyeolacakdomuuuz!?"KamaganDerviş'eürküntüylebaktı.BuruşukMoğolsuratıiyicesarkmış,solumasıdahabasılmamıştı.İribirkuşungölgesigeçtiönlerinden...Ateşkoradönmüş,çıtırdısıkalmamıştı.Havadaçıtyoktu.

Uzayansessizliğinçokötesindenilkdavul

sesiniduyupirkildiler.Gümbürtü,çokuzaktan,bozkırın

derinlerinden,sankiyerdesürünerekgeliyordu.Nedavuluvurulduğunuanlamakiçinsoluklarınıkestiler.

Kamaganbirdencanlanmış,elleriniyeredayayıphoplamayahazırlanmıştı.Davulunimdatistediğianlaşılınca,"Heeeeyt!"diyekayalarıinletenkeskinbirbağırtıkopardı,biryandandavulunadoğrukoşarken,biryandanbağırıyordu'.

—DavranBacıbey!KanlılarınıgöktenyereindirdikkocaTanrı'nınizniyle...Davran!

Kamagan,korkunçbirhınçlaimdatdavulunudövmeyebaşladığızamanfalbaktırmaya

gelenlerbineklerineyetişmişlerdi.Torbalarıalıpkolanlarısıkarakatladılar.Yokuşaşağıyumuldular.Bukezerkeklerönde,kadınlararkadaydı.BiraraKamagan'ınbağırdığınıduydular:

—Düşmanhayındırhaaa!Pekdurun'.Dirisokulun!

Falbaktırmayageldikleriiçin"Hiçgerekmez"diyeyaylarıylaoktorbalarınıyanlarınaalmamışlardı.OysaKaplanÇavuş'unilkdersisilahtaşımaküstüneydi."Savaşçıolayımdiyen,silahlarınıtaşımaktanhiçyüksünmeyecek!Çünkü,silahıkırkyılboşunataşırsın,birgüngereklenir.Gerçeksavaşçı,gerdeğegirerkentepedentırnağasilahlanacakda,savaşagirerkenistersilahlanacak,istersilahlanmayacak..."

İlkdavulsesiDönmezköytarafındangeldiğiiçin,düzeininceoyanayöneldiler.

Gümlemeler,bozkırınüstünde,sağnakgibi,hoplayarakyayılıyordu.Yalnızbataksessizdidomuzuna...Kamışlarısalınıyordukahpekarıcilvesiyle,bellibelirsiz,kancık...

OsmanBey,athırsızlarınıyenidenheveslendirippusuyaçekmekiçin

Dönmezköy'ünotlağınaendeğerlilerindenüçsavaşatıyollamış,ErmeniToros'unyanınada,iyisavaşçıolduklarıanlaşılandüzmececavlakları,ÂdemEjderhasıPirElvantakımınıvermişti.Köylülerinelisilahtutanlarıdagecegündüz,kuruluyaygibihazır,kulaklarıseste,birergözleriyleuyuyarakbekliyorlardı.

—Bukez,baskınbasanındeğilKerimcan!—Anlamadım!—Bukezbizigaflettebastıramazhayın

düşman,arkadanvuramaz.—Davulseslerinebakarsan,bunu

bildiğindengenegündüzgözügelmiş...—Orasınıbilmem!—Şutepeyeçıkıpbaksak...—Olmaz."Yolsuzdançobanizigüvenli"

derdirahmetlibabam...Tepiklehayvanı...Kadınlarönegeçerserezilliktir.

Yol,buradaalçacıktepelerinarasındankıvrılabükülegittiğiiçingözyayılımıhemenhiçyoktu.

Davulsesleridekıvrıntılaragörebirsertleşipbirhafifliyordu.YarınSöğüt'ünpazarıolduğundanyolkalabalıktı.Pazaragidenköylüler,imdatdavullarıylaiyicetedirgin

olmuşlardı.Doludizgingelenatlılarıgörünceyoldançıkıpbirbirlerinesokuluyorlar,Kerim'in"Nedir?N'oluyor?"sorusuna,karşılıkvermiyorlardı.

Sontepeyidolaşıpdüzeçıkınca,birsınırçizgisigibigözalabildiğineuzanansazlığayakınkalabalığıgördüler.Atlılaratlarındaninmişler,biryerekümelenmişlerdi.

Bacıbeykamçısınıkaldırarak,"Sürünbre'."diyenaralanıphayvanınıtepiklemeyehazırlananMavro'yudurdurttu:

—Dur...Durundedim!Yayınızyok!Bilinmeyenkalabalıkkorkuludur.Yanaşılmazanlamadan...Birigitsinönümüzsıra...

SözünübitirmeyekalmadanAslıhanbağırdı:—ÂdemEjderhasıkötücavlağıbildim,

Bacıbey,süryetişelim!Karşılıkbeklemedenokgibifırladı.Ötekiler

dedirsekleriniyaylandırıpüzengilerinkeskiniylehayvanlarınkarınlarınıyoklayarakdoludizginkoptular.

Kalabalığayetiştiklerizaman,ŞeyhEdebâli'ninBalkızdahaayılmamıştı.Ölügibiyatıyordu.Aralarındakadınbulunmadığıiçin

başınatoplananlarelsürememişlerdi.Bacıbey'eAslıhan,"Vayn'oldu?","N'oldubuna?"diyerekyereatlayıpkoştular.

ÂdemEjderhasıeskicavlakPirElvan,elindeyalınkılıç,baygınkızınçevresindeçarkalanıyordu.Öfkedengözleridönmüş,sözanlayacağı,babasınıtanıyacağıkalmamıştı.ErmeniToros'un,"KızasahipolPirElvan!Birtamamisterimsenden"emrikafasındaötüyordu,okadar...Yaklaşanlarınüstüneharlayıp,"Geridur,bitiririm"diyekılıcınıkaldırdı,Bacıbey'itanıyıncahemşaştı,hemsevindi:

—AmanBacıbeyana!AmanHızırmısınyahusen?Gelyetiş!

—N'oldubuna?-Bacıbeyçevresinebakıptekkedenkimseyigöremeyincedurakladı-:N'aramaktaymışburada,birbaşınabu?

AslıhançömelipBalkız’ınbaşınıdizinealmıştı.Sevinçlebağırdı:

—Ölmemişabla,şükürlerolsun!Bacıbeyayağınıyerevurdu:—NerdeTorosmaskarası?—BataktaBacıbey...—Neişivar?

—HırsızlarınardındadırTorosAğamız...—Nehırsızı?Atlarımısürdüleryeniden?—Bunukaptılarya...-ÂdemEjderhası

kılıcınınucuylaBalkız'ıgösterdi-:Güçileyetiştikdebıraktırdık.

—AllahAllah!Kimmişbucanlarınasusayanlar?Bilmezdenmialmışlar,reâyâkızısanıp?

Şeyhingençmüritlerindenbiritopallayanatınıçekerekyaklaşmıştı.Bacıbey'insorusunukarşıladı:

—YunaktankaptılarBalbacımızı,ana...Karılarıdağıtmışlarkamçılayıp,birkaçınındakafasınıyarmışlarkılıçtersiyle...

—Kudurmuşmubunlar?Şeyh'inkızınaelatacaklardakurtulmakiçingöğemiçekilecekler?

—Bilmem!—Gâvursavaşçısıolmasın!Şarap

şaşkınlığıyla,nehaltettiğinibilmezdenuğramış?..

ÂdemEjderhasıarayagirdi:—GâvurdeğilBacıbeyana,bildiğinMoğol

eşkıyası...

—Moğolmu?-Gözlerinikısarakdüşündü-:Çudardomuzudesem...Yok!Neağzına...Aklımermedi.

Mavromataradansudöküyor,Aslıhan,Balkız'ınyüzüneçarpıyordu.Balkıztitreyerekkendinegeldi.Çevresinedehşetlebaktı,Aslıhan'ıtanıyınca,boynunasarılıpağlamayabaşladı.Bacıbeybaşınadikiliphışımlasordu:

—N'oldukız?Nasıloldu?Heleşuna...Hiçutanırmı?Kendiniyabanlarakaptırıpgündüzgözü...Tühyüzüne..."Nasıloldubuiş?"demekteyim.

Balkızikihıçkırıkarasındakesikkesikanlattı:—YunaktaydıkBacıbeyana...Daldılar

kurdunsürüyedalmasıgibi,elimayağınıkesilmiş...Kaptıbeniuzunboylusu,kapıpsürdü.DoğruldularSarısu'yungeçidine..

—AllahAllah...İleri,EskişehirSancakbeyitoprağı...Şaşırmışlarmı?

—Bilmem...Geçideyakınbirkalabalıkgöründü.Söğütpazarınagideniğneciler,kaşıkçılar,çerçilerbesbelli...Seçemedileruzaktanköylü,çerçiolduğunuyüreksizler,yoluçevirdiler,sürdülerbatağınyanısıra,baş

yukarı...Davulsesiçevreyisarınca,batağıdenedilerbirkaçkez,yolvermedi.Birzamangittik.Yolunilerisindepazarcılarıgörüncekorktulariyice...Kurbanolduğumbatak...Uzunnamussuzunatı,ikikişitaşıdığındanağırlaştı.Fundayasaptılar,indiler.Konuştularfısılfısıl...

—Dilleri?—Duyduğum,bildiğimdildeğil...—Moğolcaolmasın?—Yok...Biryandanda,bozkırı

gözetlemekteler...Bunlarıgörmeleriyledurasılarıkalmadı.Baktımalıpgidecekler.Uzundomuzunbıçağınıçekeyimdedim,tetikteymiş,kaptıbileğimibüktü,yumruğuvurduensemeelikırılası...Bayılmışım...

Bacıbeygençmüridedöndü:—Nasılduydunuzdabindiniz?—Aşçıanayanlarındaydıçokşükür!Bakmış

ki,kızeldengitti,devirmişkocakazanı,almışelineçamaşırtokacını,girişmişimdatdavuluvurmaya...Duymamızlaatlanıpsürdük.Gittikleriyönügösterdiaşçıana,izledik...Yetiştikgeçidinbaşına...Köylütarakçı,kaçıkçıköylüsü,çerçitakımı,kendinbilmezdeğilsinya,

imdatdavullarınıduyunca,malderdinedüşmüşreziller,vardıkki,yükünüyıkıp,hayvanaatlayıpsürenmiistersin,yayalardantorbasınıbatağagömenmi...SorarDursunHalifemiz,sözübiretmişler,"Görmedimbilmem,duymadımhaberimyok"...Kudurdu,Allahbeterindensaklasın,DursunFakı,biriniikisinipalatersiyleyıktı.Baktılarkicaneldengittigidecek,hırsızlarımızınkaçtığıyönügösterdiler.Düştükartlarına...Dervişkısmıizsürmeyinebilsin,bereketheriflerdeBuralarınyabancısıymış...Birkaçkezbatağavurmuşlar,sökemeyipdönmüşlerde,burayakadargelebildikçamurukollayıp,amafundalıkbaşlayıncayitirdikizi...SağasolaseğirtirkenHızırgibiyetiştiesirkardaş...

Dörtyanabakıparandı.Çevreleyenleraçıldıklarıiçin,birtaşınüstündedalgınoturanAydınlıleventyüzbaşısıAliBey'iMavrogörürgörmez,tanıyıpsevinçleatıldı:

—VaysenmisinEsirDayı!AliBey,herkeskendinebaktığıiçinutangaç

gülümsedi:—MerhabaMavro!Neişinvarburalarda?

Ablannasıl,Liyaablan?İyimi?-Mavro'nunyüzündekisevinçligülümsemebirdensilinincekuşkulandı-:N'oldu?Birşeymigeldibaşına?..

Mavroayaklarınısürüyerekyanınagitti.Ablasınıhatırlayıncakolukanadıkırılmış,elindekimataradansuyundöküldüğünübilefarkedemezolmuştu.

Edebâli'ninmüridikaldığıyerdenanlattı:—Dediğimgibişaşırttıkbiz...Esirkardaş

görmüşheriflerinfundayagirdiğini,söyleyinceDursunHalifesürecekoldu.Koyuvermediesirkardaş..."Yardımgelsin,bekleyin"dedi,"Batağagiremediklerinegörekaçamazlar"dedi,"Sizdilediğinizgibiatamazsınız,onlaratar,birsakatlıkolur"dedi.Dönmezköy'ünadamıTorosAğa'nınardındanaralanarakyetişince,baktılarpabuçpahalı...DüzeçıkıpyolukalabalıkgörüncebırakmışlarBalbacımızı...Bizöldüsandıkönce,başınabiriktik.Sağolduğunuanlamasıyla,"Heyvah"diyehopladıTorosAğa,-ÇenesiyleÂdemEjderhası'nıgösterdi-:buyiğidikoruyucudikipsürdü.Banakalırsa...

Nalseslerinekarışanenikonukeyiflinaralaradöndüler.Birisielinidizinevurarakçırpındı:

—Tuttuşartolsun,TorosAğahırsızlarımızı...Doludizginyaklaşanhayvanlarkarınlarına

kadarçamurabatmışlardı.ErmeniToroskılıcınıbaşıüstündeçevirerekbağırdı:

—Yakaladıknamertleri,kardaşlar,müjde...Göğeçekilselerçıkamazlarpençemizden,müjdelerolsun!

BacıbeybirToros'a,birDursunFakı'yabaktı:—Hepburdasınız...Kimtutacakpeki,siz

olmayınca?KimdedimakılsızToros?—İşimizrastgittiBacıbeyana,ferahol,denk

düştübukez...—Hüsss!Nedenkodungeldinizsürmeyi?

Kimvarşimdi,batakta?—BatağıhiçdüşünmeBacıbeyana,batak

bizim...—Nasılbizimolabilirmiş,bizbatakta

olmayınca?Karacahisar'ınkömüşboğalarımututacakuğrularımızı?

—Ferahol,bizşimdi,kamışınberisinikollayacağız.-ÂdemEjderhası'naemretti-:OkçularıalacaksınardınaPirElvanım,çıkacaksınbaşyukarınöbetçidökerekten...Burnunuçıkaranı...Çıkaranolmazya,Tanrıma

şükür,sözgelimi,çıkaranolursa,oklayacaksıncanevinden...Allah'ınişinebakmalıkiHeyBacıbey...Kimeçattıkbatakta?AlişarBey'inPervaneSubaşı'yaçattık...

—PervaneSubaşımı?Vaybaşıma...Pervanedomuzu...Anladııım!Demek...

Balkızboşbulunupbağırmıştı.Herkeskendisinedönüncesözünüyarıdakesiverdi.

Bacıbey,HalifeDursunFakı'yabaktı.FukaraDursun,Edebâli'ninkızınakimin,necesaretleelsürebildiğinikestiremediğindenişinbaşındahiçbirşeyanlamazolmuş,biniciliğininyalınkatlığıyüzündenbüsbütünsersemlemişti.Balkız'ınsözlerinianlayacak,onlardananlamçıkaracakhaldedeğildi.Torosdahiçaldırmamıştı.Keyifleanlatıyordu:

—Allah'ınbirhikmeti,Bacıbeyana,AlişarBeyavabinmemişmibugün...Kapısıyiğitleriniardınaalıp...Davulsesleriniduymasıylasürmüşgelmişbatağa...PervaneSubaşı'yısalmış,"Anlagel"diyerek...Bizbataktaboğuşurken,ilerdenbir,"Heyhey!"koptu,"Kimsin?"dedim,baktım,Pervane...Meseleyiduymasıylakudurdu.Allahesirgesin,"Sizbatağıbizebırakında,öteyakayı

sıkıtutun"dedi.Bunlaryaban,Bacıbeyana,bunlarbatağısöküpçıkamazvedebenimbildiğim,PervaneSubaşı'nınelindenkurtulamaz.-Elinikabadayıcasalladı-:Hadi,PirElvanım...Haydindiyiğitler,domuzavına...

Savaşçılaratlıyayanyürüdüler.Bacıbey'indeaklıyatmıştıkızuğrularınınyakayısıyıramayacaklarına,rahatlamıştı.

Aslıhan,gözlerinikırpmadanBalkız'abakıyordu.Balkızbakışlarınıikincikezyereeğinceçömeldi,yavaşçasordu:

—Neyianladınkız?—Neyimi?Hiiiç...Yokbirşey...—Neyianladındemekteyim?Pervane

Subaşı'yıduyunca,senbirşeyanladın!..Bacıbeydönmüşaraştıranbakışlarla

bakıyordu.Balkızürperdi,fısıldayarakyalvardı:—AlgitbeniohAslıhan,derimyolda...-

Bacıbeyyaklaşıncasesiniyükseltti-:AlgitbeniohBacıbeyana...Korkudanyüreğimyarıldıbenim...

AltdudağınıdişleyerekağlamayabaşlayıncaBacıbeyöfkeylebağırdı:

—NerdesinKerimcan?HeyMavro

nerdesiniz?Öldünüzmükansızlar?Biratbulmakyokmudurşununaltına?

Mavrokoşupkendibineğinigetirdi:—Buyurana,benyetişirimardınızdan...Hayvanıkızınönüneçekti.Balkız,Aslıhan'a

tutunupkalktıama,dizçökenMavro'nundizinebasmadan,eğerinüstünekuşgibihopladı..

Aslıhann'apmışyapmış,Bacıbey'leKerim’igeridebırakıpBalkızlaönegeçmişti.Meraktançatlayacaktı.Ardınabakıpyeterikadararalandıklarınıgörüncedişlerininarasındansordu:

—Söylebakalım,Balkız,neyianladındı,Pervâne'ninadınıduyunca?

Balkızgenegözlerinikaçırdı.Odakendisincedüşünmüş,busoruyanasılkarşılıkvereceğinitasarlamıştı.

—Önemiyok...-Dudaklarınıyaladı,gülmeyeçalıştı-:Pervâne'ninadınıduymamla...Sevindim."Anladım"dememşuki..."Tutar,hiçbakmaz"diyeceğimyerde...

—Beribak,BalaHatun,derdiniyanmayandermanınıbulamazvedekendibaşınaiştutanbelayısavuşturamaz.Birakıldan,ikiakıliyi...

Anladığınıbilelimki,işimizsarpasarmasın!Bacıbeyduyduğunuunutacakkarıdeğildirbubir,ikincisiyse,ŞeyhEdebâli'ninkızınıdeğmeadamsürüyemez.Senbunungerçeğinidemedenbuişikülleyemezsinvedebabanınpençesindençıkamazsın!

Aslıhankonuşurken,biryandanda,Balkız'ıgözetlemekte,içindengeçirdiklerinisezmeyeçalışmaktaydı.Balkızdavargücüyledüşünüyor,olanlarınhepsinimisöylemeli,Birazınımı,diyeölçüpbiçiyordu.Vakitkazanmayaçabaladı:

—HepsizinKaraOsmanBeyinizinyüzündenAslıhanbacım,hepbunlarınsuçlusuKaraOsmanBeyiniz...

Aslıhanböylebirsuçlamayıhiçbeklemiyordu.Çokşaşırdı:

—Nedenkız,töbeeee!-Birden,"BeniOsmanBeykaçırtmakistedi"demeyegetirdiğiaklınagelereködükoptu-:YanılmaktasınBalkız!Bizdeyokturböylemuzurluklar...Hayır,suçluolabilemezKaraOsmanBey...

—Suçluki,nekadar...—Nedenbakalım?Balkızomzuüstündenarkasınıkollayarak

dargın,acılıbirseslefısıldadı:—Habersaldım,gelipisteseydi,n'olmak

ihtimalivardı!—İstemedimi?-Aslıhan’ınşaşkınlığıarttıkça

artıyordu-:Gelipistemedidehemi?—İstemediya...-Balkız’ınaltdudağı

titremeyebaşlamıştı-:Habersaldım,kızbaşımla,utanmayıaradankaldırıp...

—Senhabersaldınsa...OsmanBeyimizdehopladıkalktı,istemeyeseğirttiki,ardındanoklaryetişmez.

Balkızhızladöndü,arkadaşınınsuratınaaraştırarakbaktı:

—Nereyeseğirtmişbizegelmeyenherif?..Dünürmünürsalmadan?..

—Saldıki,negüzel!BindikoştuİnönüVoyvodası'na...AllahAllah...Eskişehir'inkocasancakbeyidünürgelmedimibabana?

—Gelmekle?—Baban,olmazdemedimiikincikez?Balkız'ıngözleribüyümüş,dilidişi

kitlenmişti.Yutkunarakzorlakonuştu:—Amanbacım,AlişarnamerdiOsman'ın

dünürümüydü?Vaybaşıma...Vaybune

rezillik!—YaKonyaSultanı'nındünürümüolacaktı?

-Aslıhanayıplamışgibisuratınıastı-:Aklınızımışaşırdınızİtburnumilleti,sizevocak.

—AmanAslı,herifbenikendineistediya...OsmanBey'inadınıhiçanmayıp...

—Nasıliş!Kudurmuşmubudomuz?CanınamısusamışakılsızAlişar?Bumızrağıhangiçuvalasığdırırımsanmış?Bunasılbirkancıklık?DuyarsayanınakormuymuşbunuKaraOsmanBey?

Balkızkendiniyenitopluyordu.Dalmıştı.Gözlerininiçimutluluklaışıldayarakkendinegeldi."AdamsalmadıbeniistemeyeOsmanBey"diyekaçzamandırçektiğiacıgeçipgitmiş,yüreğinitatlıbirsevinçkaplamıştı.Eskininkeyifli,güvenli,şımarıksesiylesordu:

—Yalanıyoköyleya,ohAslıhan!Doğrusubudeğilmi?

—Yalanıdaneymiş!OzanYunusEmreemmimhaberigetirince,OsmanBeyimizbizegeldi,geceninbirvakti...Gerçeğinisorupöğrendi,azkaldıkisevinçtenaklıçatlaya...Ertesigün,Kerim'iulakçıkardı.Ardındanbindi.

NamertAlişargidipgelmiş,"BuiştensanahayıryokOsmanBeykardaşım,babasıolacakherif,naldedi,mıhdemedi.Fazladansuratınıastı,'NasılbeymişbuOsmanBeyki,vaktiyleeliboşdöndüğübirkapıyabirdahayönelir?Türkmen'detöremidiracabayüzsüzlük?'dedi,yeregeçtim"demiş...

—Heleyalanlarahele...HelenamertAlişar...Helekarnıçatlayası...Cehennemedirekolasırezil!

—OrhanBeyKerim'edemişki,"Babamıgöreydin"demiş,"boynuvurulsa,kanıakmazdı"demiş...Yerebakmışbirzaman,fukaraBeyimiz,eliçinde...ÇünkükansızAlişar,NurettinVoyvoda'nın,HophopKadı'nınönündesöylemektebunları...BunalmışOsmanBeyimizkiepeykıvranmış...Kendionurununyanısıra,saldığıdünürünonurudalekelenmişçünkü...Banakalırsa,kıvranmasınınnedenibaşka..."Habergeldideseniikincikezondansaldım"demelimi,dememelimi?Sonunda,boynunasarılmışAlişarnamussuzunun,"Kusurumubağışlakardaş"demiş,"seniikincikezsalmamıztekkeden'Olur'haberialdığımızdandı.Meğer

eğlenmişlerbizimle"demiş,kalkmışyürümüş...Ağlarsınşimdi,suçluyusuçsuzubilmedenküsüp...

—Vaybaşıma...Bende"İstemedi"diyerek...—Ahakılsız!-Kaşlarıöfkeyleçatılmış,

gözlerikinlekısılmıştı-:Kendineistemişdemek,kötünökerparçasıolduğunudüşünmeyip...-Birdenürktü-:Ya"Olurverdim"deseydi,Şeyhbaban?

—VaktiyleErtuğrulkardaşınınoğlunavermeyen,öylesineverirmi?KarılargibiyalvarmışnamertAlişar,dizlerinitutup...Babamsevmezböylecıvıklığı...Şukadarbinaltınbaşlıkvereceğindenaçmazmı,darasınıbilmezalçak?Babamsuratınıasmış,"BizdesatılıketyokturAlişarBey,beğenmedim"diyeterslemiş...

—Vaydomuz!YaOsmanBeyduymazmıymışbunuhiç?Duyarsan'olurmuşbakalım,kudurmuşmuki,düşünmemekte?-Birazdaldı-:Aklımınermediği...Evet,bildiğimizkudurganlıkama,nerdenazma?Sarhoşmarhoşolmasın,Voyvoda'nınkonakta,şarabıdikip...

—Bilmem...

—Bilmemyok...Görülmemişduyulmamışbirmesele...Dünürgidenherif...Kızıkendinehayır,isteyebilemez.-Birazdurdu.Balkız'acanınıalacakgibibaktı-:Beribakkız!Beribakdedim."Ateşolmayanyerdedumanbulunmaz"denilmiştir.Ardındadolandımıburezilsenin?Doğrusöyle!Doğruyusöylemedinmi,baknelerolur!"OsmanBey'ekavuşayım"dersen,akılsızbaşınındikinegitmeyeceksin.Beniişit,durumkötü...Elinyabanlarınakendinikaptırankızı,anlamadandinlemedenalmazlar,helebizimOsmanBeyimizhiçalmaz..

—AmanAslıhanbacım...Vaybaşıma!Gerçeeek...

—Ağlamanınhiçyararıyok...Babamınöğüdüdür,"İstemediğibirherifedepsizlendimi,kızkısmı,babasına,yoksaağasına,odayoksaerkekhısımlarına,hiçyoksababadostlarınaişiaçacakhiçvakitgeçirmeden"derbenimKaplanbabam...Derki,"Kızlar,kızanaları,karıbaşlarıylabelayısavuştururuzsanırlar.Erkeklerimizinbaşıderdegirmesinderler.Olmazki,hiçolmaz.Çünkükızların,karılarındurduklarıyerdelekelenmesibundandır,

lekelenirki,birkervanyüküsabuntemizleyemez"derbenimbabam...işindoğrusugelsin!..

—Doğrubacım...BuherifbenigeçendeEskişehir'inNakipdüğünündegörmüş,nasılsa...BabamınağzınıyoklatmışNakipimizegizliden..?Babam"Olmaz"demiş...

—Onaolmaz,bunaolmaz...Neymişniyetiseninşeyhbabanın?Şeyhoğlunamıverecek?

—Alişaralçağınavermezlenmesi...Karıdüşkünübilinir,birazdaşarapçılığı...Şimdilerdeyse...İşiazıtmışbunlar.HophopKadıgeleliberi,köylerdefaizciliğegirişmişler.

—Vaybunasılbirgâvurluktur!Faizcilikvarmıymışbizimdinimizde?Faizeelsürencehennemdeyanmazmıymışebedî?..

—BunlardaAllahkorkusun’arasın!KitabauydurmuşturHophopKadı...Hemideuydurmuş...Dahası,sipahidentımarını,köylüdençiftliğiniborçlandırıpalıpektirmekteymişlermülkgibisine...

—Deme...YaSultanduymazmıymış?Duyuncan'olurmuş?

—Allah'ısaymayansultanısayarmı?Babam

bunubildiğindenolmazlandı.BukezazdıkudurduAlişariti,edebinibilmeyipcadıkarılarsalmayabaşladıtekkemize...Bennelerçektim"Konukvar"demezlermi,kaçacakyerararoldumbenbabaevimde...Altınlarmısalmadı,elmaslarmı?Büyülerini,tütsülerinituttumelimle...-İçiniçekerekyavaşyavaşağlıyordu-:Bunalmasaydım...Kızbaşımla...

—Dünürümüzkahpeliketmeyeydi,verimkârmıydı,bukezbaban?

—Verimkârlığıbilinmeyince,birkezgeriçevrilmişe,"Gelsinistesin"denebilirmi?

—Nedenbelli?—Anamaağzınıyoklattım."Eh"demiş,

"Allahyazdıysaolur"demiş...—VayhayınAlişar!Vaydomuuuz!Bunca

yılındostluğu...Kardaşlığı...Yılan!Tühyüzüne!-Birazdüşünüpkestiattı-:Evet,bukaçırmaişi,Alişardomuzunun...ŞeyhEdebâli'ninkızına,bukuduzköpektenbaşkasıelsüremez.Peki,nediyeceksin,tekkeyevarınca?

—Nediyeceğikaldımı?TutacağımKaplanemmiminöğüdünü,diyeceğimolanlarıolduğugibi...

—Tamam!Bendebabamaderimişiniçyüzünü...GiderkonuşurOsmanBeyimizle...

Nalseslerinedöndüler,Mavrodörtnalageliyordu.

Balkız,tekkeyemümkünolduğukadarçabukyetişmekiçintopuklarınıyaşlıkısrağınkarnınahiçacımadanvurdu.

Kerimcan,ŞeyhEdebâli'ninkızınıkaçırmayı,

çevredekimingözealabileceğinibulmaya,bununathırsızlığı,DemircanağasıylaLiya'nınöldürülmesiişinebağlanabilipbağlanamayacağınıkestirmeyeçalıştığındanMavro'nuntelaşını,ilkbakıştafarkedememişti.

Mavrosoluksoluğafısıldadı:—Azgerikalalım...Kerimbirşeyanlayamadı:—Gerimi?N'olacak?Bacıbeydalgındı.Hayvanıgidişinebırakmış,

suratınıasmıştıiyice...Kerimdizginitoplayıpyavaşladı.Mavro'nunDönmez'denuydurduğuat,köpükiçindeydi.Meraklandı:

—Zorlamışsınhayvanı...—Tekkeyevarmadanyetişemem,diye

korktum.Kerimçevresinebaktı.Tekkegörünmeküzereydi.

—Nerdekaldınbuzamanakadar?..—Biratbuldum,tamyolaçıkacağımsıra

EsirDayı,durdurttu.-DörtbeşadımönlerindengidenBacıbey'ikollayarakkonuşuyordu-:İyiolduçok...Öğrendikgaliba,Kerimcan,kanlılarımızınkimliğini...

Kerimirkilipdikkatkesildi:—Öğrendikmi?Kimden?Esirdenmisakın?

Nerdenbilmiş,yabanınayağızincirlifukarasıburdaolupbitenleri?..Boşunaumutlanma!OsmanBey'inbuncaparadöküpbuncayararmartaloslabulamadığını...

Mavro,ŞövalyeNotüsGladyûs'ünhanagelmesindenbaşlayarakkendibildiklerinikısacaanlattı.Geceolanlarla,sabahleyinavaçıktıktansonrasınıdaesirLeventyüzbaşısındanöğrenmişti.

—Öylemi'siböylemi'sikalmadıbuişin,Kerimcan...ŞövalyeolannamussuzlaTürkopolalçağı,biratmeselesikonuşmuşlar,gecefısılfısıl...SarhoşluklarınıbeğenmemişEsirDayı...Namussuzolduklarınıanlamış...Bensabah

erkenavagidince,kuşkulanıpşövalyerezilinikollamış...EğerLiyaablam,hançeriçekip"Zehirlidir"diyekorkutupkendinikurtaramasaymış,bitirecekmişEsirDayı,namussuzu...

Mavrobirdensustu.Düşündü,havadakalakalanelinidizinevurdu.

—Nevar?Negeldiaklına?—Aklımamı?Bendeakılvardahemi?Hay

benişeytanalsın!—N'olduyahu?—N'olacak!KeşişBenitonaralanarakKanlı

Boğaz'ıinletinceürktüydüŞövalyeolacakyüreksiz,koştuydubenimleberaberkorkuluğa...Bakarbakmaz,"Benitoköpeğimibu?"dediydi.Anladınmı?

—Yok...—Benbulafıduyunca,"Neredenbilmekte,

mağaradaoturankeşişi,yabanınadalıFrenk'i?"diyeşaştıydım.Sonradurmadımüstünde...-Kafasınıyumrukladı-:Vaykafa,kurukafa!GözümüzübağladırezilFrenkbizim,ağzımızabayraktarlıkbalıçalıp...Bunlarbirbirlerinitanımazgöründüler.OysaEsirDayı,Türkopol'la

BenitoKeşiş'e,şarapiçerkenrastlamış,Dargınpınaryolunda...Duraman...Duuuur!AnanöleemiMavro!

—Nedir?—BilirmisinDargınpınar'ısen?—Yok...—ŞövalyereziliDargınpınar'ısorduysa

bana...Dargınpınar,yağışsızhavalarda,Çudaroğluçetesinindinlenmeyeridir.

—Olmakla?—Olmaklasıkalmışmı?Buralardaatçalan

kimegötürür?—Bilmem!—Benbilirim!DoğruÇudaroğlu'nagötürür.

Kanlılarımızıbildik,çokşükür,Kerimcan,elimiateşesokarımki,bildikhiçyanlışsız.Bunlaratçalmayageldiler.AblamlaDemircanAğanıoynaşırgörüncekudurmuştur,şövalyerezili..."Banayakınlıkvermedibukarı"diyerek...Kudurgandıherifçünkü...Fazladan,EsirDayı,"Kızıkaçıranlarınkesimlerinihandakiheriflerebenzettim"dedi.Doğru...ŞeyhEdebâli'ninkızına,buralardakimelsürebilir,yabanınkudurgandelilerindenbaşka?..-Gözlerinikinle

kısarakbirazdüşündü-:Bak,n'apacağızarkadaş...Ben...Bugünyarın...GeceninbirindeKaracahisartoprağınageçsemgerek...

—Höst!KazıklarseniFilatyos,şartolsun!Hiçbakmaz.AyrıcaOsmanBey'insıkıemrivar,Tekfurtoprağınakimsegeçmeyecek...

—NerdenbilecekOsmanBeyimiz?Gidergelirim.Görüpkonuşacaklarım,vermezlerFilatyosalçağınabeni...

—Olmaz.VallahbillahsöylerimOsmanBey'e...

Mavro,Kerimcan'ınboşunayeminetmediğinibiliyordu.Suratınıasarakbirazdüşündü:

—Pekiama,benimdebirşartımvar!—Neymiş?—Lafınıetmeyeceksinbuikinamussuzun

OrhanBey'e...—Neden?—Babasınader.Artlarınamartalostakmaya

kalkarOsmanBeyimiz...Kıyıcıbuherifler...Kıyıcıürkekolur.Sezinlemeleriylesavuşurlar.İkincisi...OsmanBeypusulayıptemizler,haberimizolmaz.

—Temizlemesinmi?

—Temizlemesinelbet...-Mavrohınçladişlerinigıcırdattı-:Temizlemeyecekki,öcümüzübizalalımkendielimizle...-Kerim'insuratınabakıpparmağınısalladı-:Bende,vallahbillahsöylerimBacıbeyanama,"Buseninyüreksizoğlun,başkalarınaaldıracakağasınınöcünü"derim.Yatırırki,seniRüstembabanınkırbacıaltına,rahmetliErtuğrulBeyalamazelinden,mezardankalksa...-Öndengidenlerebaktı.Kederlegülümsedi-:Dahasıarkadaş,Aslıhanbacıduymasıyla,baknelerolur!

İtburnu'nunünlüşeyhiEdebâli,karısının

Balkız'danöğrendiklerini,hiçbirşeysormadan,hiçkımıldamadan,birelisakalında,birelikemerindedikkatledinlemiş,gözleriniyerdenhiçkaldırmamıştı.Kızınadokunulması,çevredekiAhigücünühiçesaymaktı,helebununSancakbeyiAlişartarafındanyaptırılmasıburalardayaşamagüvenikalmadığınınaçıkispatıydı.Kişiliğieskidenberigevşekolanbeyin,HophopKadıdenilenmaskarageldiktensonra,yavaşyavaşdeğiştiğinibiliyordu.Köylerdeçevrilmeyebaşlanantefecilikdolabını

daduymuştuama,şimdiyekadarçarşılıylaçatışmadıklarıiçinbilmezdengelmişti."Demekyılan,umduğundançabukpalazlandıkiazıpkudurupırzınasaldırarakçevreninbütünAhigüçlerinigözünekestiriroldu!"Belki,rezilliktenkorkup"Olanoldu,görünüşükurtaralım"diyekızıvermekzorundakalacağı,böylece,kurulacakakrabalıkbağıylasancakbeyliğiniisteristemezdesteklemeside,hesaplanmışolabilirdi.Ülkeyisarandüzensizliğigünügününeizlediğinisandığıhalde,demekkiolayların,göründüğündençokdahahızlıgeliştiğinifarkedememişti.Durumungelipburayadayanacağını,gırtlağınakadarborcabatmışbilinensefilAlişar’ınsonzamanlarda,besleyebileceğindençokkapıtoplamayakalkmasındansezinlemeliydi.KızınıOsmanBey'evermektegeciktiğini,karısınıdinlerkenanlamış,kendisiniayıplamıştı.

Birzaman,gözlerikısık,kaşlarıçatık,sakalınısıvazlayarakocağabaktı.Derindüşünceleredaldığızamanyaptığıgibiaradabir,burnunuikiparmağıylatutupçekiştiriyordu.

NedensonraAlişar’ındünürlüktehiyle

yaptığınıBalkız'ınSöğütlüleresöyleyipsöylemediğinisordu.Söylediğiniöğrenincecansıkıntısıyla,"Hııı...Hııı"diyesoludu.Hepsiniyanınaistedi.Karşısınadizilenleribirzamangözdengeçirdi.Sözüdolaştırıpuzatmadı:

—Buişiniçinde,aklınızınermeyeceğinoktalarvardır.YolladığıdünürünkendisinehiyleyaptığınıOsmanBeyinizbilmesin.Irzmeselesindeserttir.Bugünlerdesancakbeyiyleuçbeyininçatışmasıhiçolmaz.Sonuçokkötüyevarır.Bengereğiniyapacağım.-İşiniçyüzünübilmediğindengözlerinişaşkınşaşkınkırpıştıranBacıbey'egönülsüzgülümsedi-:GözkulakolBacıbey,bunlargevezeliketmesin!BuişinsonundarahmetliDemircanoğlumuzunöcünüalmakdavar!-Hepsiniayrıayrısüzdü.Mavro'nunüstündebirazdahadurdu-:Görelimbakalım,gizlimizinasılsaklarsınız?

Başınıocağaçevirdiğiiçinkonuşmanınbittiğinianladılar,arkaarkagerileyerekçıktılar.

2

Koyulacivertgökte,ışıklıbirizbırakarakbiryıldızaktı.

Kerimcan,bununezamangörseürperiyordu.Uğursuzduyıldızakmasıçünkü,bugünyarın,uzakyakınbiriöldüölecekdemekti."SakınAkçakocaemmi...Tanrıesirgesin..."

Birazönce,OsmanBey,Akçakoca'yıistetmiş,hastahaberigelinceoğluOrhan'ıalıpkendisigitmişti.BugünöğleyekadarçokkeyifliydiOsmanBey..."OğluOrhan'ınyonttuğuciritdeğneklerinigözdengeçirdi,bizimMavro'yusınavaçektibinicilikte..."N'olduysaŞeyhEdebâli'ninhalifesiDursunFakıgelipgittiktensonraolmuş,beykonağındabirtelaştırbaşlamıştı.ÖnceKaplanÇavuşkapandıBey'le,ardındanAhiNakibiHasanEfendiistendi,çokgeçmedenSöğüt'ününlüulağıKedigözbindirilipsalındıbiryere..."Aslıhanbilirmiola,babasınınbeyimizlenelerkonuştuğunu?"

Sorusunakarşılıkalabilecekmişgibi,soluklarınıtutupgeceyidinledi.Söğüt,herzamankigibi,sessizdi.Akanyıldızınbıraktığıürküntüyle,ErtuğrulBey'inölümügecesi,kasabayıdörtyandansarıptemellerinisallayankeskinkadınçığlıklarınıduyargibioldu.ErtuğrulBey'inölümü,ağasıDemircan'ınvurulmasınarastladığından,hepböyleaklındaduruyorolmalıydıtaptaze...Başınısalladı."Nerenintazesi?..Ölenleölmekyok...Aslıhan'ınyanındaaklımızagelmektemifukaraağamızşuncacık?.."Somurttu.Aslıhan,saltDemircanağasınıdeğil,yarıbıraktığımollalığıdaçoktanunutturmuştu.

Sayvanda,yumuşakçizmeleriylehiçgürültüetmeden,birazdolaştı,gönülsüz...Eskişehiryolununaştığıtepeninöteyüzünde,KaplanÇavuş'ungezginçingenelereyaktırdığıkömürocağınınışığı,aradabirharlayıpkarageceyikızılaboyuyor,aradabirbasılıp,yerini,burularakgöğeçıkanakdumanlarabırakıyordu.

BüyükcamininminaresindeYahşiİmam'ınkamburmüezziniArapoğlu,çevreyeünsalmışyanıksesiyleyatsıezanınabaşlayıncadurup

dinledi.Arapoğlu'nunsesi,evet,heminadınagürdü,hemdeyanıktatlıydı.Aslındaezandançok,uzunTürkmenhavalarınagiriyor,heleSöğütmilletiDomaniçyaylağınaçıkarkenkeyfegelipelikulağaatarsa,dağıtaşıinletiyordu.

Savaşçılığageçtigeçeli,camiyeuğramadığındanYahşiİmam,geçenlerdehaberyollamış,"Mollalığıbıraktıya,Müslümanlığıdamıboşladı?"diyeçekişmişti.Camininiçinegirmeyideğil,yakınındangeçmeyibilecanıistemiyorduartık...Bunungibi,sazdan,sazçalınantoplantılardan,kitaptan,defterden,kâğıttan,divittendesıtkısıyrılmıştı."Okumaktan,yazmaktansoğudukya,kılıcakalkanaısınaydık,belki..."

Dalmış,aşağıdakiahırda,hayvanlarıntepişmeyebaşladıklarınınedensonrafarketmişti.Omzundakikaftanısilkipdüşürdü,kılıcınıaceleçıkarıpsedirekoydu.DeliBalta'nınyatsıyıkılmayagiderkenmerdivenbaşınabıraktığıyağkandiliniyaktı,aleviniavcuylasiperleyerekindi.

OsmanBey'inözelbinekleri,koruyucularıylaulaklariçinbulundurduğuatlariyi

beslendiklerinden,sertbaşlı,didişken,şımarıktılar.Uzunsüreinsansızkalmayıdahiçsevmiyorlar,birazdabuyüzdendalaşıyorlardı.BütüngünühemenhemenahırdageçirenDeliBalta'nınyakındabulunmadığınıenikonusezdiklerine,buyüzdendahasıktepiştiklerinedikkatetmişti.DeliBaltaburdaykenhiçkimseahırlailgilenmediğiiçin,şimdiKerim'eöylegeliyordubelkide...

Kandilinsarıışığıahırıaydınlatınca,hayvanlartepişmeyikesipkapıyadöndüler.İrigözlerindekızgınlıkdeğil,insanoğlunaoyunoynamışlargibikurnazışıltılarvardı.Kerimyaklaşınca,kulaklarınıkısıpyelelerinikabartarak,kalçalarıylayenidenitişmeyebaşladılar.

—Höstreziller!Heleşunlarahele...-Kerimyumuşakmollasesinikalınlaştırmayaçalışıyordu-:Höstdedim,Karaduman!

Yaklaştı,Karaduman'ınboynunuyavaşçatokatladı.Hayvan,kulaklarınıdikti,ıslakburnunu,Keriminsolomzunaikikez,nazlasürdü.Ötekilerde,hemen,alışıkkoyunlargibiehlileşivermişlerdi.

—N'olduAkkız?Rezillendimi,buKaraduman?..

Kerim,buşımarıkbeyhayvanlarınısakinleştirenkelimeleri,kimden,nezamanöğrendiğine,onlarabusesözelliğininasılverebildiğineşaştı,kibirlegülümsedi.

Ahırenikonusıcaktı.Kuruot,tazemayıs,keskinsidikkokuyordu.Kandilibaşındanyukarıkaldırarakbakındı.İnmişkenbirşeyyapmak,hiçolmazsa,şunlarabireravuçarpavermekgeçtiaklından.Üşendi.Çoktanberiburdaymış,nöbetyerini,tehlikelisayılacakkadarboşbırakmışgibitedirginoldu."Beykonaktabulunmayınca...Nelazımgelir?"diyekısakısagüldü,kendinihemençıkmayazorlamakiçinkandiliüfledi.Hayvanlarınn'apacaklarınıkollayaraksoluklarınıtuttu.Sonramümkünmertebehızlayürüdü.DeliBalta'nın"Ahırkısmıtekindeğil"sözüaklınagelmiş,ışığısöndürüncepişmanolmuştu.Açıkkapınınyıldızalacasında,birgölgegörünceürperipdurakladı.

—OrhanBey,..Hişşşt,OrhanBey...Ses,incecikkızsesiydi,adamakıllıürkekti.Kerim,biryandansesinsahibinitanımaya

çabalarken,biryandannasıldavranmasıgerektiğinikestirmeyeçalışıyordu."Şirinkızolmasınbu...Amanhaaaa!DediydideAslıhan,inanmadıydım!"

—OrhanBey...Sesversene...Aslıhan'ınanlattıklarındansonraOrhan

Bey'inağzınıaramış,epeycedeüstelemişti."Yeminettiduraklamadan...Yeminlerki,adamınağzınıbükecek,karnınıyırtacakbiryeminler...Vayyalancı,vay!Tühyüzünüze!"Kerim,işiniçyüzünüanlamak,Orhan'ındayalanınıtutmakiçin,karanlıktanyararlanmayakararverdi,sesinideğiştiripyavaşçasordu:

—Neymiş?Kimdiro?Kıziçerigiriverdi:—Birdesorar...Sesimibilemezoldunöyle

ya,unuttun!—Höstköçek!Neişinvarburda,geçevakti?—Neişimvarmış?Nerdesinkaçzaman?..—Kaçzamanmı?-Hızladüşündü.Orhan,

günlerdirhiçbiryeregitmemişti-:Burdayım?—Burdaymış...Hani,çıkarım,dedindi,

nedençıkmadındüngeçe?Kerim,kızıpirelendirmemekiçin,her

anlamdageleceksözleriaradığındanduraklayarakkonuştu:

—Çıkamadık...Çünkü...Babamuyumadı.—Uyumamış?Hiçmiuyumadısabahadek

OsmanBey?—Nöbetin'apalım?..—Nöbetdönüşüuğrarım,diyenkim?—Babamseslendi.—Yalan!Seslesebenduymazmıyım?

Usandınbenden...Gönlüngeçti.Kartkarıdagözünüaçanoğlan,körpeyealışamazmış...

Kerimbulafınucununnereyevardığınıbulmayaçalışaraksıkıntıylasoludu:

—Nekarıymış...Yoköyleşey...—Yokmuş...Yokda,rahmetliErtuğrul

Beyimnedenköyesavuşturdu,Pakizekudurganını?..Senitüketeyazmışdeğilmiazkala?

—Hööööst!—Höstmüş...RahmetliErtuğrulBeyimkarıyı

köyesalıncayüreğinyanmışki,odalara,evleresığasınkalmamış...

—Kimdedikız?—Kimsekim...Oooh,Malhatunanan,

"İstememkonakta"demişya...Sürmüşlerya,kudurganıOlukluköye...Yanmışyüreğin,ohnegüzel!Uykulargirmemişgözüneşuncazaman...Sütanadedibizehepsini...Sezdirmemeyeçabalamışsın,beylikgücütaslayıpamasezmişsütana,apaçık...Tühyüzüne...

Kerim,beykonağıhorantasındanPakize'yihemenhatırlamıştı.İrikıyımdıgerçekten,marazlıkocasıbataktayitmiş,gençyaşındadulkalıpHaymaHatun'ahizmetçigelmişti.Yellikarıydı,oynaktıdüpedüz...EvetbiryıloluyorduOluklu'danbiriyleeverilipsürüleli...Biryılönce,onikisindeydiOrhanBey...ElkadarçocukladağgibiPakize'yiyanyanagetirmeyeçalıştı."Vaykivay...Nasılişler!Olmazbirişler!"

—Pakizekuduruğuolsa,çıkardınduvarlarıyırtıpöyleya...

—Höstkız...Şaplağabakşaplağa...—Şaplakmış...Benkızbaşımla,birbölük

karıyıuyutupatlatıpçıkayımda...Anankollar,HaymaHatunkollar,sütanadesenhiçuyumaz.Benkızbaşımla...-Sesititremeyebaşlamıştı-:YüreksizOrhan!Böylemiydinönceleri?..

Değildin.-Hıçkırdı-:Hepsindenhaberimvarbenim...

—N'olmuş...Heleşuna...—Gâvurkızınınetiniburanbenmiyim?

Maryagâvurununetini...—Töbeyalan!—Yalanıyoook,burmuşsunnegüzel,

burmuşsunki,canınıalmacasına...Yeminverdirdim,MeryemAnasıüstüne,hiçduraklamadaniçiverdi.Burduğunyerigösterdigömgök...Utanmadınmışimdi?-BirdenatılıpKerim'ingöğsünühınçlaburdu-:Albakalım,nasılmış?

—Ufkız...Ellerinkırıla...Duraman...—Ufyaa...Nasılmışbuböylece...Neden

günahınıalsın,gâvurkızısenin?Gâvurkızında,çıkasıgözün...Gâvurkızınıcanınçekmesegelmezmiydindüngece?..Dururmuydunbağlasalar?..Önceleribengelmezlenince,keserimdiyenbenmiyim?

Sokulmuştu.SıcaksoluklarıKerim'inyüzünüyalıyor,yüreğiniürpertiyordu.Foyasımeydanaçıkmaküzereyken,sütananınsesisayvandanduyuldu:

—Şirin...KızŞirin...Huuuu...Şirindedim,çengi?..

Şirin,"Heyvah"diyedehşetleirkilipOrhanBeysandığıKerim'ingöğsüneyaslandı.Kerimfırsattanyararlanarakfısıldadı:

—Savuşkız...Savuşdedim...—AmanOrhanBey...Tutarsayatırırbeni

değneğinaltına...Sütanamerdivendenbirkaçayakinmişti:—Şirin!..Kızdedimrezil...—AmanOrhanBey...Malhatun'danayırıp...

HaymaHatun'dan...Üstkattanahırainenmerdivengeldiaklına

Kerim'in,kızıorayabileğindentutupçekti,sürgüyüaçıpmerdivenedoğruitti:

—Hadisenekız...—Çıkacaksınbugeceöyleya...—Dahasavuşurmu?—Çıkacaksın...Yeminet...—Kızsırasımı?Savuş!Kapıyısürgüleyiportayeregeldi.Hayvanlar,

sankitelaşınısezmişlergibihuysuzlaşmayabaşlamışlardı.Dişlerininarasındansöverekkemerineasılımeşintorbadançakmaktaşını,

demiri,kavıçıkardı;çaktı;yanankavı,biravuçotunüstünekoyupüfledi,tutuşuncakandiliyaktı.

Hayvanlarıazarlarkensütanadakapıyainmişti.Dargınbirsesleçıkıştı:

—KıpranmaakılsızOrhan,basıldın!Kerimtanımazdangeldi:—Kimdir?Nebasılması?—SesimialamadınmıKaraOsman'ınOrhan?

Solumaktasıncanavarınboğduğutoklugibi...—Vaysütana,sesinialamadımbirden...

Buyur!DeliBalta'yamıbaktın?—Allahkorusun,DeliBaltaköpeğineben

nedenbakacakmışım?Yokmuburdasendenbaşkakimse?-İçeriçekinerekgiripbakındı-:Birsesgeldiydikulağıma,fısılfısıl...

—Şunlartepiştilerde...—NerdeOrhanBey?Bulamadımyukarda...—OsmanBey'leAkçakoca'yagittiler.—HabersalmadımıydıKaraOsmanım,

Akçakoca'yagelsindiyerek...—Saldıydıya,hastaymışAkçakoca

emmim...—Nesivarmış?

HayvanlartepişinceKerimkarşılıkvermedi.Höstleyipşamarlarkensütanaylabirazgönüleğlendirmeyikararlaştırdı:

—Orhandiyeseslendindeminceksütana,aradığınınadıbaşkaydı.

—Adıbatsın!-Sütanaburuksuratınıbüsbütünburuşturarakiçiniçekti-:DünyabozulduKerimoğlum,düzeleceğigeçtiki,çoktangeçti.Geldik,KamaganDerviş'inKALACAKGÜNÜ'nedayandık.Görmediğimizişlerigörmekteyiz.Buyaşta,benim,ahırlardaişimnedir?SeccadeyeoturupTanrı'yıbulmayaçabalayacağımyerde...

Sütana,OsmanBey'iemzirmişti.Konakta,ErtuğrulBey'inkarısıHaymaHatun'dansonrageliyor,sırasında,OsmanBey'ebilesözgeçiriyordu.Dışarıyakulakverdi,başınısalladı:

—Kulağımpıtırtıda...ŞaştımAllah!Namazlarımıkılamazoldum.BuOrhanmıbabasınaçekmedi,yoksama,karılarmıkudurdu?Evet,bizimzamanımızdada,beyoğullarınagözkoyanolurduya,böyleelkadarbebeleregözkoyankızgınkarıgörülmezdi.

—Birlafetmeliki,azbirazyaraştırabilmeli,

bresütana...Bebekısmınakızgınkarıdanneolmakihtimalivardır?

—Heleşuna...Senmollabozuntusuolduğundan,aklınmıerer.Öğretençokolduğundan,beyoğlunungözütezaçılır,ÇelebiKerim,acemiliğinialankıyametgibidir,sensanabak!

—Benbanabakarım,orasıkolay...SenOrhanBey'denneyialıpverememektesin?

—İşiştengeçtiii,derbederKerim,benardınıgütmesem,oğlanıkörpeliğindetüketselergerekvededöledöşe,kılıcakalkanagüçyetiremezetselergerek...

—Amansütana,vaykinasılaman...Anaşahangibikanatgermelerin...Geceleriuyumayıpgezinmelerin...Anladım!Nöbetteyim"desene...

Sütanaşakayıanlayamadı.Geneiçiniçekti:—Nöbetteyimama,Kerimyavrum,canlıetin

tadınıalmışkörpeyenöbetçin'eylesin?..Sütanabaşınısallayarakharemegeçti.Kerimoturdu,kadınınsonsözlerinedaldı.Bu

işleriOrhanBey'in,kendisindensıkısıkıyasaklamasınıgüvensizliksayarakbirazcanı

sıkılmıştı.Düşündükçehakverdi.Beykısmı,şuncacıktankarımeselesinihiçönemsememek,birdeçevresinekarşıağırolmakzorundaydı.Dahası,OrhanBeyde,babasıKaraOsmanBeygibi,açıksaçıkkonuşmaları,cinselşakalarıhiçsevmiyordu.ŞirinkızküçüktensatınalınıpMüslümanedilmişti.Kitabınyazdığınagöre,cariyekısmınınefendisinekarşısavunacakırzıolmaz,aralarındakibirleşme,nikâhsızsabilegünahsayılmazdı.Pakize'yegeldimi,burdasuçonikiyaşındakiçocuktadeğil,otuzunayaklaşmışdulkarıdaydı.Kısacası,karınınçokolduğuyerde,böylerezilliklerin,nekadaruğraşılsaönüalınamıyordu."Bunundahakötüsü,medreselerde,tekkelerde,kimiAhitopluluklarında,gâvurlarınmanastırlarında,şövalyetarikatlarındakioğlancılık!.."

Köpekulumalarındansonraayaksesleriduyulunca,Kerimtelaşlakalkıpkılıcınıyokladı.Ahırdandönüştetakmayıunutmuştu.Davrandı.BunubirtürlüOrhanBeygibi,hattaMavrogibikıvrakkuşanamıyordu.OsmanBeysayvanaçıktığızamanancaktoparlayabilmişti.Bey'insuratı,gittiğindendahaçokasıktı.Öğledenberi

OrhanBey'lekonuşamamış,nasılolsaöğrenirimdiyebiraralıktutupsormayıdagereklisaymamıştı.Birdenmeraklandı.OsmanBey'eduyurmamayaçalışarakyavaşçasordu:

—N'oluyorarkadaş?—Eğlen,anlarsın...OrhanBeydetıpkıkendisigibifısıltıyla

konuşmuştu.Merakıbüsbütünarttı.Bereket,herzamankigibi,gecikmemişti.OrhanBey,hemendönmüş,hiçakılalmazşeyleranlatmayabaşlamıştı.

Anlatılanlarınakılalmazoluşu,Aslıhan’ındomuzunasırsaklamasındandı.AlişarBey'indünürgönderildiğiyerden,kızıkendineisteyipgönderenevermedilerdiyeyalansöylediğinden,kızıalamayıncakudurupKocaEdebâli'ningücünühiçesayıpyabanlarakaçırtmayakalktığındanbütünSöğütgibi,Kerim'indehaberiyoktu.Busebepten,kızınınkaçırılmasınıOsmanBey'den,ŞeyhEdebâli'ninniçinsaklamakistediğinideanlayamamıştı.OrhanBey'idinledikçeaklıKarışıyordu:

—Kimdenhaberaldı,OsmanBey,Alişar’ınişlerini?

—Bugünhalifesigeldi,ŞeyhEdebâliEfendimizin...ŞeyhEfendimiz,buyılyaylayaçıkmakniyetindeymişbizimle...Babamşaşırdı."Hayhay"dediama,tatsız...DursunHalifegidince,başladıdüşünmeye..."Kızınıbizevermeyenadam,niçinDomaniç'eçıkmakisterbizimle?.."DüşünüpdururkenKaplanÇavuşçıkageldi,Yollarıtozutarak...

—Neden?—Şeyh'inhalifesiuğramış,"Bizbuyıl

yayladaberaberiz,müjdelerolsun,Kaplan"demiş...KaplanÇavuşnedemek?Şeytanınyattığıyeribilir,demek...Kaplanda"Neyinnesi?"diyerekdalmışdüşünceye...Sonunda,Aslıhan'ıçekmişsorguya,sıkılamış..."Beylerdengerçeklergizlenemez,senserçeaklınla,bizikırdıracakmısınbirekadar?.."diyekabarıpüstüneyürümüş.Meğer,olanları,BalkızanlatmışmışAslıhan'a...Kaplanbörkübasıp,seğirtmişgelmiş...Kaplan’ıngelmesiyleişingizlisikalmadı.Babam,NakipHasanEfendi'yiistedi.Kedigöz'üsaldılarEskişehir'e...Gitmesiyledönmesibiroldu.Çünkü,EskişehirAhiNakip'indehaberhazırmış...

—Nehaberi?—ÇudaroğludomuzununikiMoğol

savaşçısıylagecegizlidengelipAlişar'lahalvetolduğu...Bunlarınogecebeykonağındakaldığı...Kızınkaçırıldığıgününsabahı,ışımadanyolaçıktıkları...Fazladan,heriflerinMoğololmayıpbildiğinFrenkolduğu...ArayaÇudaroğlugirince,athırsızlığını,DemircanAğa'nınvurulmasınıda,babambuFrenklerebağladı.

—N'olacakşimdi?—Canıçoksıkıldıbabamın..."Benim

bildiğimAlişar,bunamertliğibanayapmaz"deyipdurdu,sonunda,yüzbeyüzkonuşmayakararverdi.Akçakocaemmimebundangittik.NakipHasanEfendi,"Bilmezdengelelimbirzaman,bakalımn'olur?"dedi,Akçakocaemmim,yatmadıbuna..."Yakındaburasınıboşkoyupyaylayaçıkılacak,yüzyüzegörüşülsün,herifinkârasaparsa,üstelemesin"dedi.Senyarınerkendenİnönü'negideceksinyeniden...ÖğleekmeğineNurettinVoyvoda,Alişaralçağının'apıpedipçağıracak...Akçakocaemmimolgörüpbabamıyanısıraseçme

savaşçılargötürmeyerazıedemedi."N'olurn'olmaz"dediysede...

—Nedenrazıgelmemekte?—Özelişiolduğundanbubir;ikinciye,ne

kadarbunalırsabunalsın,dövüşmekniyetindedeğil...YarınsenMavro'yualgityanınsıra!iyicesilahlanın...BendensonraMavrotutacakdeğilmiydinöbeti?

—Evet!—Hiçuyarma...Benbeklerim.Yarınerken

yetişin,İnönü'ne...Haberivaktindeyetiştirsin,NurettinVoyvoda,Eskişehir'e...-Birazdurdu,sesinialçalttı-:BanasorarsanAlişaralçağıgelmezya,rezilliğininduyulmadığınagüvenipgelirse...Konuşsunbakalımbabam..."Yoköyleşey,iftiradır"lafındanbaşkabirkarşılıkalabilirmi?

Birbaykuşötmeyebaşladı.Delikanlılarsoluklarınıkesipdinlediler.Üçkezötüpsusunca,asıksuratlarıkörpeliğiniyimserliğiylerahatladı.Baykuşunüçkezötmesiuğurlusayılıyordu.Dahaaz,dahaçoköterseberbattı.

Mavro,külahınısağbaşınakabadayıcayıkmış,göğsünüşişirerekİnönüçarşısınayönelmişti.SolomzundaeğriTürkmenkılıcı,sağomzundaişlemeliyaytorbası,sadağıasılıydı.Kaşlarınınçatıklığından,göğsününşişkinliğinden,silahlarıylaadamakıllıövündüğü,kötühancılıktanonurlusavaşçılığageçtiğiiçinnekadarmutluolduğuanlaşılıyordu.

Söğüt'esığındığındanbuyana,OsmanBey'inuçsınırınıilkdefageçerkenFilatyos'unelinedüşmekkorkusuylayüreğiepeyhoplamıştıama,bunuKerim'esezdirmemeyibecermişti.Karacahisarsavaşçılarınarastlarsan'apacağınıtasarladıbirzaman,kimdir,nediranlamayıgereksemedenhayvanınbaşınıçeviripsavuşmayıkararlaştırdı.Filatyos'unelinedüşersebaşınagelecekleridüşündükçesırtıürperiyor,aradabirdüşünügörüpterebatmışuyanıyordu.Gecegündüz,heran,KaracahisarlılarınSöğüt'übasmaları,yadaOsmanBey'intopraklarındabilekendisinipusuyadüşürmelerimümkündü.Filatyoskızdıklarınıhemenöldürmemekleünsalmıştı.HeleKonyaSultanlığı'nıngücütükenipcezagörmekkorkusukalktıkalkalı,köylüleri

yıldırmakiçinyeniyeniişkencebiçimleribulupdeniyor,yalnızistenenazalarıkoparıpbellisinirlerikeserekölümsüresinimümkünolduğukadaruzatacaközelavadanlıklaryaptırdığı,insanlaraacıçektirmekiçin,suyu,ateşi,kızgındemirleri,kaynaryağları,görülmemişişitilmemişbiçimlerdekullandığı,yeterinceaçbırakılmışirifareler,canavarlaştırılmışkocamanitlerleinsanyüreklerinedehşetsaldığısöyleniyordu.Mavro,bunlarıdinledikçe,dinlediklerinigecelerihatırladıkçakendineyapılıyormuşgibi,enikonuacıduymakta,saatlerceuykuyuyitiripdönelemekteydi.

Birazönce,İnönüVoyvodasıNurettinBey'inavlusundançıkarken,heradımdaduraklamış,"Neişinvarçarşıda...Döngeri"diyekendisiniazarlamıştı.Çarşıyaçıkmamazlıkedememesi,babadostu,ErmenimilletindenbakırcıKarabetUsta'yıgörmekisteğiniyenememesindendi.Kendinibildibileli"Dayı"dediğiKarabetUsta'dan,Issızhan'ındurumunusoracak,dahadoğrusu,birtürlüunutamadığıalkısrağınnerdebulunduğunuöğrenmeyeçalışacaktı.Avcundakuruüzümleryedirerekbüyüttüğü,dizgine

eğerealıştırırkenadamgibisözanlarhalegetirdiğialkısrağınFilatyoscanavarınınelindebulunması,erkeklikonurunukırıpyüreğinisızlatıyor,sanki,esirverdiğihayvandeğilmiş,zavallıLiyaablasıymışda,heranzorlaırzınageçiliyormuşgibiacıduyuyordu.Kasılmayaçabalaması,Filatyoskorkusunuyenmek,alkısrağıhatırladıkçaduyduğuaşağılıkduygusunualtedebilmekiçindi,Konaktancanıistemeyeistemeyeçıkmasınınbirbaşkanedenide,beklemeninuzaması,açlıklakarışaraksinirbozucuhalegelmesiydi.Bellietmemeyeçalışmıştıama,önceOrhanBeytelaşlanmayabaşlamıştı.İkidebirpencereyegidipEskişehiryolunabakıyor,yeşilgözlerinikısıpkulağınınardındakibenikaşıyarakkıvranıyordu.OsmanBey'inherşeyiöğrendiğindenhaberiolmadığıiçin,AlişarBey'inbukadargecikmemesigerekti.VoyvodaNurettinBey'inulağınahiçduraklamadan"Hayhay"demişti.İşiniçyüzünübilmediğinden,gecikmeyeasılNurettinVoyvodaşaşıyor,konuklarınıyemeğebuyuredemediğiiçin,büsbütünüzülüyordu.OsmanBeyherzamankigibi,sakindi.Öfkesinizapt

etmek,dışarıvurmamakgücünükolaycakullanmakta.Voyvoda'nınyediyaşındakioğluylabüyükbiradammışgibiciddiciddikonuşmaktaydı.

Mavrobunlarıaklındangeçirdiğiiçinçarşıdakiacayipliğiöncelerifarkedememişti.Aradabirsilahlarınaçekidüzenveriyor,kaşınışınısürdürmeyeçabalayarakbaşıdik,kollarıkabarıkkabarıkyürüyordu.Çarşıyagirincedükkanlarınkapalılığına,ortalığıntenhalığınaşaştı.Namazzamanıdese,değildi."Namazagidenesnafkepengiçekipkitlemez,önünebiriskemlekoyar".Kasaptanetalanherif,sağınasolunabakmadankoşaraksavuşmuş,kasapdaasıksuratladükkanıkapamayagirişmişti.Bakırcılararastasınayaklaştığıhalde,leylektakırdılarınabenzeyenherzamankihamaratçekiçsesleriniduymayınca,insanıbırakıpkaçmışbiryabancıkasabayagirmişgibitedirginoldu."Yortudeğil,bayramdeğil,yaneyinnesi?.."Hızlandı,köşeyidöndü.

Kendinibildibileli"Dayı"dediğibabadostu,İnönü'nünbakırcılarkâhyasıKarabetUstadadükkanıkapatıyor,dahadoğrusu,kepenkleri

kavuşturmayaçalışanoğlunubekliyordu.Canısıkkınzamanlardayaptığıgibibaşlığınıgözlerininüstüneindirmişti.Ensesinikaşımayabaşlayınca,öfkeliolduğunuanladı.

KarabetUsta,ayaksesinedönmüş,tepedentırnağasilahlısavaşçıyıgörünce,dişlerininarasından,"Çabuk!"diyeçıkışıpErmenicesövmüştü.

Mavro,"Bakalımbilecekmi?"diyedüşünüpöncedentanışıklıkvermemekniyetiyleyaklaştı.

Babasınınsıkılaması,ondörtyaşındakioğlanışaşırtmıştı.Kepenkleribirtürlükavuşturamıyordu.KarabetUsta,koştu,omuzlayarakhalkanınyerinegeçmesini,kilidintakılmasınısağladı.Mavroduruncaomzuüstündenürkekbaktı,isteksizgülümsedi.Tanıyınca,gözlerinikırpıştırdı,ağzınıaçıpkapadı.Belliki,şaşırmış,şaşkınlıkdaürküntüsünüartırmıştı.

—SenmisinMavro?..Nedirbukılık?—MerhabaKarabetdayı...Hayrola,neden

kapatmaktasındükkanıgünortası?KarabetUstakendinitoplamayaçalışıyordu.

Sokağınikiyanınaçekinerekbaktı:

—KimlerdensinKaraVasil'inMavro?Busilahlarneyinnesi?

—Kimlerdenmiyim?Haberinyokmu,Söğüt'egöçtüğümden...Başımızagelenlerden?

—Neişinvarburalarda?-Birandüşündü-:Bağışladımıyoksa,Filatyostekfursuçunu?

—Yokyahu,bağışlarmıhiç?..Elinegeçsekbizi...

KarabetUstairkildi.Çevresinigerçektenbüyükbirkorkuylaaraştırdı.Oğlu,yenmemişyemeklerledolusepetikulpundantutmuş,konuşulanlarıdinlemeyedalmıştı.KarabetUsta,bunugörünceenikonukudurdu:

—Heleşunahele!..Sepetiomuzlayıpsavuşurmu?-Vuracakbirşeyarayaraktepindi,sepetikapıpkoşmayabaşlayançocuğunardındantükürdü-:Kafanıkırmazmıyımeşekkafanı...-Mavro'yadöndü-:Suçunbağışlanmadımıdabelanıaramaktasın?-Durakladı-:Birişemisaldılarsenisakın?

—Yok...NurettinVoyvodaBey'ekonukgeldik.

—GördünmüNurettinVoyvoda'yı?N'apmakta?

—Hiç!N'apsın,AlişarBey'ibeklemekte...—Beklemektemi?Demekhaberivar?—Neden?—Baskından...—Nebaskını?Dükkanıkapamayadurankasap,omzunda

zembilleköşeyidönmüş,evininkapısınakoşargibigelmiş,anahtarıkilidesokarken,Karabet'letanımadığısavaşçıyakuşkulukuşkulubakmıştı.

KarabetUstatelaşlandı.Dişlerininarasındanbukez,kendinesövdü:

—Nebaskınıolur!Şakaettim.Hadikalsağlıkla...-Birikiadımatıpdöndü-:ÇokyandımLiyakıza,evdekilerağlamayıkesmedilerozamanbuzamandır.-Biradımdahaattı,durakladı,döndü,yaklaşıpkulağınafısıldadı-:Aklınvarsa,bacaklarınıomuzla,savuşKaraVasil'inMavro...Birbinekuydurupbinipsürsendahaiyi...

—NedenKarabetdayı?Nevar?—Nevarınsırasıdeğil...Savuş...Hızlıhızlıyürümeyebaşlayınca,Mavro,çok

şakacıolanKarabetUsta'nıneğlenipeğlenmediğinikestirmeyeçalışarakardından

şaşkınşaşkınbaktı.Buncasilahınhiçetkiyapmamasınabiraziçerlemişti."Yaraştıramadıbizekuşandığımızsilahları...Türkmenkapısınayamanmamızıbeğenmedi"diyedüşünerekhemkızdı,hemüzüldü.NiçinolduğunupekdebilemedenKarabetdayısınınardındanseğirtti.GövdesifıçıyabenzeyenKarabetUsta,kısacıkbacaklarınınüstündeyuvarlanırgibigidiyordu.Kolayyetişti.Önleyipsordu:

—Eğlendayı...Nedenbinipsavuşacakmışım?OsmanBey'inyanısırageldim.N'olmakihtimalivar?

—Gitişineakılsız...-Biransıyrılıpgeçmeyezorlattı,sonra,durdu,soluksoluğasordu-:OsmanBeymidedin?HangiOsmanBey?

—KaçOsmanBeyvar?Ertuğruloğlu...—UçBeyiKaraOsmanhemi?Nerede

OsmanBeyşimdi?—NurettinVoyvoda’nınkonakta...Nerde

olur?KarabetUsta,ellerinibaşıhizasınakaldırıp

çaresizliklebirkaçkezdöneledi.EvegitmektencayıpVoyvodakonağınakoşmayıaklındangeçirdiği,şişmangövdesiyleyolugöze

alamadığıbelliydi.Kendinisavruntudankurtarıpçırpındı.

—Dahadurmaktamısınrezil?Seğirt!Koşyetiş...NurettinBey'esezdirmedenOsmanBey'esöyle,binipsavuşsun!

—Neden?Nevar?Bilmeyince,ohKarabetdayı,OsmanBeybinipsavuşurmu?

—Essah...Vaybaşıma...Savuşmazevet,"Konuğuyum,bırakıpgidemem"dedimi,hiçolmaz.

Selçuklu'nun,Moğol'unkonakbasma,başkesmeişinekarıştımı,sultanfermanınakarşıgelmişolur.Kopyetiş!Yoluylasıyrılıpsavuşsun!Bukezişkötü...FilatyosreziliÇudaroğlu'nudaalmışgelmiş...İkideünlüsavaşçıvarmışFrenkten...Duyduğumdoğruysa.Voyvodakonağınıbasacakmışbunlar...

—Suçuneymiş,NurettinVoyvoda’nın?VoyvodakonağınıbasacaklardayakalarınınasılalacaklarAlişarBey'inpençesinden?..

—Heyavanak!AlişarBey'ibeklemekteler,birsaattir,baskıniçinkasabanınkıyısında...

Mavrobirdendehşetekapıldı.Boğazıkurumuştu.Zorlattığıhaldeyutkunamıyordu.

Boğukbirsesleyalvardı:—NeyinnesiohKarabetdayı?Nesuçu

varmışNurettinBey'in?Baskınmaskınbeklerhaliyok...Ulaksaldı,yemeğeçağırdıAlişarBey'i...

—Orasınıbilmem.Devletişineakılermez.Dünbaştacısın,bugünkafagiderelden...Yabirhaltetti,yada,karalamayauğradı!-Birdenaklıbaşınageliphopladı-:Helerezil!Filatyos'unkılıcıaltında,SelçukSultanı'nındevletdüzeniniaraştırmada...Çekilyolumdan...SeğirtbulOsmanBey'i...Dediklerimiulaştır.Bildiğiniişlesin!

Mavro'yuyanaitipatıldı,yuvarlanarakköşeyidöndü.

Mavroıssızçarşınınortasındabirbaşınakalakalmış,birFilatyos'ladeğil,yüzlerceFilatyos'laçevrilmişgibikorkudandizlerininbağıçözülmüştü.Vargücüylekoşupbutenhalıktankurtulmak,konağayetişmek,dahadoğrusukonağahiçuğramadanuçsınırınıtutmakistediğihalde,ayaklarınıtopraktankoparamıyordu."AmanİsaEfendimiz!AmanMeryemAnamız,yetiş!"diyedişleribirbirine

vurarakinledi,yekindi,ilkadımıatıncasankiköksaldığıtopraktankendinisöküpalmış,birdenferahlayıpkuşgibihafiflemişti.Soleliylekılıcınıkavrayıpkoşmayabaşladı,tikadımlardasadaktakiokların,yaytorbasınınçıkardığıgürültü,kendiayaksesleri,kovalanıyormuş,kovalayanlardagittikçeyaklaşıyorlarmışgibi,yüreğinekorkusalmıştı.BirköşeyidönüpVoyvodakonağınıhiçummadığıkadaryakındagörünce,sevinçtenazkalsınyereyıkılacaktı,ileridoğrubirkaçkeresendeledi.Tıkanacakhaldeolduğunuanlayıncasağelinigöğsünebastırdı.Koşmaktandeğil,korkudankesilmiştibukadar...Ayaklarınısürüyerekyürüdü.KonağınaçıkavlukapısındaVoyvodaNurettinBey'inkâhyasıgörününce,sankibugörünmeçokşaşılacakbirhalmişgibidurakladı.Kâhyabelliki,başlarınageleceklerdenhabersizdi.GecikenAlişarBey'igözlemeyeçıkmışolmalıydı.Mavro'yutanıyıncabirazşaşırdı:

—Neredenbugelişyiğit!Çarşıyamısaldılardıbeylerseni?

—Çarşıya...Duyduklarınısöyleyipsöylememekiçinbir

andurakladı.Sonra,"OsmanBey'denbaşkasınadenebilirmi?"diyedüşünerekvazgeçti.

—NerdeOsmanBey?—Nerdemi?Nerdeolur,selamlıkta...Yakıcıbahargüneşininaltındaçırılçıplak

yatankocamanavluyubomboşgörünce,"Kapılarıçevir,sürgülerisür,desemmiheyAllah?"diyebirdahaduraladı.

Avluciritmeydanıkadarbüyüktü.Dörtköşeydi.İkikatlıVoyvodakonağıgirişkapısınıntamkarşısınadüşüyor,üçyanı,tekkatlıahırlar,koğuşlarçeviriyordu.Binagibibunlardakızıltaştanyontulmuştu.İznikKalesikadargüçlügörünüyordu.Yüreğinegüvengeldi,konağadoğruyürürkenkorkusuhızladağılmış,yerinidövüşmeihtimalininsarhoşluğabenzerkeyfialmıştı.Silahlarınıkasılarakyokladı,düzeltti.Adımları,korkusuzgençsavaşçılarınkigibi,geniş,çevik,sağlamdı.Dişlerinisıkmasa,"Haydabrekurtlarım!"diyeKaplanÇavuş'unünlüsavaşnarasınıpatlatacaktı.

Merdiveneenikonusaldırdı.Birdüşmanhisarınaçıkmanınyürekoynamasınıduyaraksayvanayetişti.

OrhanBey'leKerimsedireyanuzanmışlardı.İkisininsuratıdaasıktı.Önceusanmışbaktılar,sonra,yüzündenelergördülersemerakladoğruldular.

OrhanBeyiçindengelmediğihalde,alayetmeyeçalıştı:

—HayrolaMavro!İnönükızlarımıtakıldıardına?-Birazdurdu-:Yoksabaskınmıvar?

"Baskın"kelimesinidüşünmedensöylemiş,aklındakiniistemedenaçığavurmuşgibi,söylediğinedepişmanolmuştu.

Mavro,karşısındakilerdenöncekendisinişaşırtanbirsakinlikledoğruladı:

—İyibildinOrhanBey,baskınvar!—Nebaskınıymışdeligâvur?—Bildiğindüşmanbaskını...Nerdebeyimiz?YürüyüpgeçecekkenOrhanBeyatılıp

kemerineyapıştı:—Höst!Durbakalım!-Çevresinikollayıp

sesinialçalttı-:Gürültüistemez.Nebaskını?Kimdedi?

Mavrokısacaanlattı.Kerimokadarşaşırtmıştıki,korkmayıbileakıledememişti.OrhanBey,biryandandinliyor,biryandan

n'apmasıgerektiğiniaraştırıyordu.Mavrosözlerinibitirince,hiçduraklamadan

arkadaşlarınıkollarındantutupmerdivenedoğruçekti:

—Gelinçabuk...Hadihadi...—OsmanBeyimizehabervermeyince...—Bırakşimdi...Bırakonubana...Yürü!Merdivenihızlaindi,kılıcınıtutarak

hayvanlarınbağlandığıahıradoğrukoştu.Voyvodaleventlerindenbirikoğuşkapısınaçıkmış,güneşlekamaşangözlerinieliyleörterekgeridönmüştü.

—N'olacakOrhanBey...Nereye?—Kesdedim.Neboşboğazgâvuryahu!OrhanBeyahırınloşluğunagözlerinialıştırıp

yemkesmiş,iyicedinlenmişhayvanlarabakarakhepöylefısıldargibikonuştu:

—BenimKaraduman'ıneğerini...Çabuk...Eğeridedim,Mavro!HadiseneKerimcan,sendebaşlığını,geminikapgel!

KerimleMavroseğirtti.Birieğerikapatırkenötekigemitakmıştı.

Orhanatınıbaşındantutarakdışarıyaçekti:—Gelarslanım...HadiKaraduman...Avluya

çıkıncaemretti:—AtlaMavroçabuk...—Atlayayımmı?—Dahasorar...Atla,dedim.Mavrodavranıphayvanınsolunaikibüklüm

yetiştiğizamanKerimönledi:—Durbakalım!Nereyegidecekbu?Orhanbirazşaşırdı:—YetişsinDönmezköy'e...Toros'la

cavlaklarıyolaçıkarsın...İmdatdavuluvurdursun,yetişenlerideartlarındansalsın!

—FilatyosyakındaysaolmazMavro'nungitmesi...

—Gerçeeek...-OrhanBeybirandüşündü-:OlmazMavro'nungitmesi,doğru...Ama...Burasıdatehlikeli...

Mavrobiradımgeriledi:—KerimhaklıOrhanBey!..Kerim'ingitmesi

doğru...-Elinikılıcınınkabzasınaatıpdikildi-:Bakalım,şubizimFilatyoskorkusu,herifkarşımızaçıkıncaartacakmı,alıpbaşınısavuşacakmıbüsbütün...

Orhanbaktı,beğendi:—Aşkolsungâvuroğlu!..-Kerim'edöndü-:

Peki,atlaKerimcan...—Babanademeyince...—Bırakbabamı...-Atıyedekledi-:Dışarda

binki,nalsesleriniduymasınKaraOsmanBey...Sarığıçıkar,gözcüvarsa,uzaktanköylüsansın...-Kapıdançıkınca,sağüzengiyitutuparkadaşınınbinmesineyardımetti-:AmanyakalanmaKerimcan,göreyimseni...BukahpeoğluAlişarBeyyüzündenbirimizebirşeyolursayanarım.Yelgibigit,selgibigel.Haydayolunaçıkola!-Biradımgeriledi,elinikaldırdı-:GelişindedüşmanasezdirmedenbizeişaretversinToros,"Geldik"borusuçalsın!

Kerimhayvanasıçradı,dizginleritoplayıpyarımdöndü,hafifmeyillitepedenaşağısürdü.

OrhanBey'leMavrokoşaraksayvanaçıktılar.Kerim,yokuşubitirmiş,düzeinmişti.Düzlük

batağınsazlarınadoğruçırçıplakuzanıyor,arkasındaincebirtozbulutubırakanatlı,gittikçeufalıyordu.Soldakitopağaçlardan,apansızbiratlıçıktı,bineğinitepikleyereksalıverdi.

Mavro"Heyvah"diyeçırpınmayabaşladığıhalde,OrhanBeykısıkgözlerlebakıyordu.Birazsonra,gülergibibirsesçıkardı:

—MeraklanmaMavro!TutamazbenimKaraduman'ıbukiracıbeygiri...

Gerçekten,Karadumangözleyenlerekeyifverecekgibisüzülerekuzaklaşmaktaydı.Gözcüdetutamayacağınıanlamışolmalıki,gemlerikasarakbineğinidurdurttu,telaşlaçalındı.BukezOrhanBeygüvenlegüldü:

—OklayacakbizimKerimcan'ıaklısırabukötüsürücü...Bakalımyetiştirirmiokunukırkelliadıma...

Adamınacemiolduğu,yayıbirtürlüçıkaramamasındanbelliydi.Okunedensonrayerleştirdi,işolsundiyeattı.Genedebelenerekyayıyerinekoyuphayvanıbukeztersyüzü,kasabadanyanasürdü.

—Niyetihabervermek,OrhanBey...—Gözcüye"Kaçırdım"demekzordur,Allah

yardımcısıola...—SenOsmanBeyimizedurumubildir,ben

hayvanlaraeğerlerikapatayım.OrhanBeybirazdüşündü:—Gerekirsekapatırım.Babamnekadargeç

duysa,okadariyi...Vakitkazanalımki,Kerim'ingetireceğiimdatyetişebile...-Mavro'ya

birzamanaraştırıcıgözlerlebaktı-:YüreknasılGâvuroğlu,yürektekiFilatyosürküntüsü?..

Mavrorahatçagülümsedi:—Çarşınıntenhalığındaçokkorktumama,

OrhanBey,geçtigitti,nedense...—Ferahol,koruruzyardımgelesiye

kelleleri...BenimbildiğimNurettinVoyvoda,kolayvermezkonuklarınıbubir,ikinciye,KaraOsmanBey,GündüzAlpemmi,Bayhocayeğenim,YiğitMavro,Tanrı’nınizniylekolayaltedilmez.

—OrhanBey'isaymadın.—Saymadım,çünküsaydığımyiğitlerin

arasınaadıgirebilemez!Mavroonüçyaşındakiçocuğunyüzüne

sevgiyle,saygıyla,güvenlebaktı,gözlerininyaşardığınıgöstermemekiçinhızlaovayadöndü.Kerimçokuzakta,bacadumanıgibikalkantozbulutununucundaparmakkadargörünüyordu.

OrhanBey'inamcasıGündüzBey'inoğluBayhocaesneyerekdışarıçıktı.Yaklaştı:

—Nerdesinizyahu?..-Çevresinebakaraksesinialçalttı-:Öldümacımdan...Nedengecikti

burezilAlişar,dersin,emmioğlu?Orhanomuzlarınıkaldırdı.Bayhoca,inceuzundu.Onaltısındaolduğu

halde,körpeirisiydi.Yirmisindegösteriyordu.Olağanüstüpazıgücüyleçevredeünüvardı.Karayağızınyakışıklısı,birazdaöfkelisiydi.Akınlarda,Ertuğruldedesi,"Lafdinlemezbuoğlan,gözkulakolun"diyemutlakakolbaşlarıtembihler,sağesendönenekadartelaşınıbaşaramazdı.Birkaçkez,kesinölümden,bahtişikurtulmuş,bukurtuluşlar,aklınıbaşınagetireceğinegözünübudaktansakınmazlığınıbirkaçkatartırmıştı.SoyluTürkmenlerdeayıpsayılacakkadarBoğazınadüşkündü.BuyüzdenşimdiVoyvodakonuklarınınhepsindenfazlakıvranıyordu.Aşevininbacasındantütendumanabakarakiçiniçekti:

—Birsiniyağlıekmekolsa...Birhelkedeayran...Etmetaramazdım,emmioğlu...

Mavrogönülsüzgülümsedi;—Derdikirahmetlibabam..."İmparatorun

sofrasınaokusalar,sultanınşölenineçağırsalar,akıllıherifkarnınıdoyurupgidecek"derdi.Nasılbusözböylece,Bayhoca?

—Baksen...Gâvurdaböyleakılbulunmayacakya,buseninKaraVasilbaban...

OrhanBeybirdendikkatkesilinceBayhoca'ylaMavrodakapıyadöndüler.Üçkişigirmiştiiçeri...Uygunadımlakonağıdoğrulamışgeliyordu.

OrhanBey'leMavrogelenlerindostmu,düşmanmıolduğunubilmediklerindenellerinikılıçlarınaattılar.Mavro,öndegelenlerdensoldakininKarabetUstaolduğunutanıyınca,"Neyinnesi."diyesöylendi.

Bayhocameseledenhabersizolduğuiçinumursamamıştı.Fazladan,İnönüadamınıiyitanıyordu.Başkabirşeyeşaştı.

—Yahubunlar,buranınAhiuluları...Nah,öndekininbiriNakipYaverUsta,öteki,Karabetgâvur...Nedensilahlarınıkuşanmışlarbunlarpeki,kuşaklarınaAhipalasısokulduktanbaşka,omuzlarınakılıçlarınedenasmışlar?

AhiNakibiYaverUsta,Frenkiçineünsalmışİnönüsafdokumacılarınındakâhyasıydı.Çevrede,sancakbeyitahtıEskişehirAhiNakibi'ndendahaçokhükmügeçiyordu,ikiadımarkasındangelençavuşbaşısını,birel

işmarıylakapıyadikipyürümüştü.Sayvanaçıkıncaselamverdi,VoyvodaNurettinBey'isordu.OrhanBeydurumusezmeyeçalışıyordu.Mavro,Karabetdayısınınyüzünebakakalmıştı.Bayhocaönlerinegeçti:

—Buyrun!İçerde...İnönü'nün,Ahiuluları,Söğütlüdelikanlılara

önündenbirazdargın,amaçokkararlıgeçtiler.Bayhoca’nınarkasındanselamlıkdivanhanesinegirdiler.

3

YaverUsta'ylaKarabetUstabeyleriselamlayıpsedirdegösterilenyereoturmuşlardı.OsmanBey,suratıbirazasık,dizlerinedayanmışküçükoğlanınyanağınıokşuyor,GündüzBeyyerebakaraktespihçekiyordu.

VoyvodaNurettinBey,dışardakihazırlığı,hattaOsmanBey'inAlişarBey'iniçinçağırdığınıbilmediğiiçinçokrahattı,yemeğingecikmesindenbaşkaderdiyoktu.Ustalarıngelmesinesevindi:

—YaverUsta'nınkinibilmemya,KarabetAğakaynananseniseverevveleski...Ekmekyemedikdahabiz...

KarabetzorakigülümseyerekYaverUsta'yabaktı.YaverUsta,kapıdibindesıralanmışdelikanlılarıgözdengeçiriyor,önlerindelafıaçıpaçmamayıtasarlıyordu.ElinikaldırarakVoyvoda'yısusturdu:

—Haberinyokmuolanlardan,NurettinBey?

—Yok...N'olmuşAllah'ımızaşükür?KarabetleYaveraynızamandaMavro'ya

birazşaşkınbaktılar,sonrakötübirşeydüşünmüşlergibisuratlarınıastılar.

—N'olmuş?Nevar?KarabetkalınparmağınısallayarakMavro'ya

çıkıştı:—Dediğimigelipyetişipdemedinmi

vaktiykenKaraVasil'inMavro?Mavro,birdendehşetekapılıpsallandı.Orhan

Bey'idinlemeklenekadaraptallıkettiğinianlamış,"SuçOrhanBey'in"diyemediğiiçinde,kendisinedikilenmeraklıbakışlarınaltındakatılıpkalmıştı.

—Suçbenim,ağa...Banadedigeldiğinde...GözlerbunusöyleyenOrhanBey'e

çevrilmişti.OrhanBeyherzamankigibi,sakindi,güvenliydi.

—Gereğindesöylerizdedim.—Nezamanmışgereğibunun?..YaverUsta,çekişmeyikesmekiçinaraya

girdi:—Filatyosyanınabirkaçkopukalıpgelmiş,

Çudaroğluçeteyitoplamışgelmiş,AlişarBeyde

yenitopladığıleventeşkıyasındanbirazınıPervaneSubaşırezilinekatıpsalmış...Niyetlerisenibasıpbitirmekmiş,NurettinBey!

—Benimi?-NurettinVoyvoda’nınherzamanpembeolansevimliyüzüsararmıştı.Kekeledi-:Neymişsuçumuz?

—Suçarandığısıramıdır?Diniman,insafacımayittiçoktan,akılbunlardanöncegöğeçekildi.Yiğitlerkorkmazlığıunuttu."Eşkıyagelmişİnönü'nünkıyısına"fısıltısıçarşıyadüşmesiyledükkanlarıçekiphepevlerekaçtıkkarılargibi...Bereket,aklınıyitirmeyen,biryiğitkalmışiçimizde...-ÇenesiyleKarabetUsta'yıgösterdi-:Koştugeldi,dürttüuyardıda...

NurettinVoyvodakendinidahatoplayamamıştı:

—Suçumuzneymişki,fermanlıolmuşuz?..Hangikaralamayı,hangihayınlaryaraştırmışbize?..

—Orasınısonraanlarız.Senhelekâhyanıçağır,konakhalkınıuyar,kapılarıçevirtki,birdekahpebaskınıylauğraşmayalım.

NurettinVoyvoda’nınküçükoğlukonuşulanlardanbirşeyçıkaramamış,salt

"Kâhyayıçağır"sözünüanlamıştı.Adamçağırmakiçinkapıyanındaasılıbakırlevhayavurmayıçokseviyordu.

Hemenkoştu:—Bensesliyecem,bensesliyecem...Tokmağıaldı,ayaklarınınucunabasıp

yükselerekikikezvurdu.Onakadarsayıpbekledi,ikikezdahavurdu,büyükbirhünergöstermişgibikasılarakgelipOsmanBey'indizinedayandı.

Çocuğundünyadanhabersizliği,çokyumuşak,çokdoğrubiradamolanNurettinVoyvoda'yaduyulanacımayıartıracağına,odadabulunanbütünerkekleribiranda,hepbirliktegazaplandırmıştı.Alişar’ıneskidostluğububiçimdeayakaltınaalabileceğinehâlâinanamayanOsmanBey,kişiselişininçokkötübirsırayarastladığıkanısındaydı.Dündenberisürüpgelencansıkıntısı,kapıldığıöfkeyi,gemlemegücübırakmamıştı.Neanlamageldiğitanıdıklarıncaiyibilinendargınbirsesletekertekerkonuştu:

—İşiniçyüzünüanlamadansenivermeyizNurettinBey...Gerekirse,yararçıkar,alıpseni

Söğüt'egötürürüz.Helegelsinbakalım,Alişar...Bey!

—SağolOsmanBey,yiğitliğinibilirim.Sağol!Kapıkuluyuzbiz...Boynumuzkıldanincedir.Fermanlıyaarkaçıkmakolmaz.-Altdudağınıısırdı.GülümsemeyeçalışarakAhileredöndü-:Sizdesağolunkardaşlar!Sultanfermanınakarşıçıkarmamsizi,bircaniçin...

—İftiraysa...Hemideiftiradır.Kötülerdünyayıtuttuysa,iyilertükendi.Hakkımızıararızsultandivanında...EdebâliHazretleriyazarKonya'dakiAhibabamıza...

NurettinBey,YaverUsta’nındediklerini"Olmaz"anlamınabaşınısallayarakdinliyordu.Gerçektencellatkılıcıaltınaçökertilmişolduğuhalde,kendisiniyavaşyavaştoplamış,korkuyubastırıpancaknamuslukapıkullarındagörülenkibaryiğitliktekendiniTanrı'yabırakmıştı.

BusıradaVoyvodaleventlerindenbirikoşarakiçerigirdi:

—Kâhyamızıistemişsinbeyim...Heryanıaradık,bulamadık!Emret!

NurettinBey,duyduklarısankihiçolmayacakbirişmişgibi,odadakilerinyüzüneşaşkınşaşkın

bakarken,Mavrobirazdurakladıktansonraanlattı:

—Dışarıçıktıkâhyaağa...Eskişehir'dengeleceklerebakmayagitti.

NurettinBeygözlerinikırpıştırarakanlamayaçalışıyordu.OsmanBeyayağakalktı.Kararınıvermişti.BüsbütündeğişikbirsesleVoyvodaleventlerineemretti:

—Kapıyıçevirin!Koldemirlerinivurun!Herkeskuşansınsilahlarını...İçeriyeyabancıalınmasın!-Delikanlıfırlayacakkenelinikaldırarakdurdurttu-:Kadınlaraduyurmayınbirşey...Eğerlerikapatınhayvanlara...-YaverUsta'yadöndü-:Önceki,sözündeysenUsta,birinisalalımyiğitlere,gönlüisteyenVoyvoda'sınıkorumayahazırolsun!Kötüsügelirsesuçubanayıkarsınız.AlıpgideceğimNurettinkardaşımıçünkü...

GündüzBey,çoksevinçlibirhaberalmışgibi,elleriniovuşturarakkalktı.Yüzügülmüştü.HerzamankişakacılığıylaNurettinBey'etakıldı:

—BoşunabekledikAlişarBey'iyemeğe...Boşunaaçkaldık.-NurettinBey,büyükbirayıbıönlemekiçinhızlaayağakalkınca,eliniomzuna

koydu-:Ferahol,bengerekenleriyaparım.Sizinyemeğiyollarımburaya!-Yürüdü,kapıdançıkarkenSöğütdelikanlılarınaelinisalladı-:Hadibakalımyiğitler,savaşçorbasıdırbu,görelimnasılyumulursunuz!..

KarabetUstaarkasındanseslendi:—Türkmensin,çorbayıgörüncedünyayı

unutursun!Öncekapıdakiçavuşusalgitsin,yiğitleritoplasın,davulsesinibeklesin!

GündüzBey,"GidiyüreksizKarabeeet!"diyebirşeylersöyledi,birdekahkahapatlattı.

NurettinBey,ayaksesleriniduyulmazolanakadardinledi.İkikez"Sağol!..Sağolun!.."dedi.Boşunaydıbütünbunlar...Razıolamazdıfermanlıolmuşuarkalamalarına...Kapıdaolanınbahtıydıbu...Bekliyorduaslınabakılırsa,kaçzamandır,başınaböylebirişgetirileceğini...Ongünönce,KaracahisarreâyâsındanOsmanBey'intoprağınakaçanikiaileyitutupFilatyos'ateslimetmesiiçinbuyrultugelmiştiEskişehir'den...Eskişehir'deolanlarsa,Filatyoshınzırınınettiklerindenfarksızdı.Mirîtopraklarhızlamülkleştirilmekte,Frengistan'ayasakmalkaçırmakarttıkçaartmaktaydı.Sancakbeyitahtı

topraklarınınbütünçiftbozanlarınıaralıksızistiyorduHophopKadırezili...Güngeçmiyorduki,birkâğıtgelmesin,"Zinciredizipyolla...Geciktirirsenbaknelerolur"diyerek...

—Tanrıyaramazadamşerrindenkorusunhepinizi...Kardaşlıkolursabukadarolur.-Oğlunabaktı-:BunusanaısmarladımOsmanBey,bendensonraalgit...Özoğlungibiyetişir.Yiğitolsun...Doğruolsun!ErtuğrulBey'intorunluğunuhaketsin!-Farkınavarmadangözlerindenyaşlarakmayabaşlamıştı-:Adınıkazansınalınakıyla...

OsmanBeyelinikaldırdı:—Durhele...Çocukladınkibüsbütün?..Sen

direnmedengitmekniyetindesinama,yağmayok...

—Fermanlıolmaknedemek...—Nefermanıyahu?Kiminfermanıymış

bakalım?Konyatahtıboşsayılıryıllardanberi...Tebrizilhanıdersenölümlepençeleşmekte...Aynadayüzünügörsetanıyasıkalmamış...Banasorarsan,dünölmediyse,yarınaçıkacağışüpheli...BunlarınfermanınıkötüFilatyos,ondandahakötüHophopKadıtutmayınca,biz

dünyanınavanağımıyız?Yoksakorkuaklımızıalıpelimizikolumuzubağlamışmıdır?

OsmanBeysoluklanmakiçinsusunca.KarabetUsta,çokönemlibirşeyhatırlamışgibielinidizinevurdu:

—Durunbakalım!Heybabam,heyhey!..Üstünüzehiçalınmayınarslanbeylerim,benbudünyadaakıllıbey...hiçgörmedimdesem,edeptendışarıolur,pekazgördüm.-SözünükesmeyekalkanYaverUsta'yı,elinihışımlasallayıpsusturdu-:Höst,akılsızYaver,höstdedim,sanazararımdokunur!Eveeet...Bubizimvoyvodamız,diyelimki,fermanlıolduya,üstüne,FilatyoskâfiriyleÇudaroğlueşkıyasınınsalınmasıneyinnesi?NeyinnesidedimakılsızYaver,sorumakarşılıkisterim!..

Beylerumutladoğrulmuşlardı.OsmanBeykötüsügelse,NurettinBey'e,sonunakadararkaçıkmayakararvermiştiama,fermanlıyaarkaçıkmanınnedemekolduğunudabilmezdeğildi.ÜçübirdensoluklarınıkesipKarabetUsta'nınağzınabakıyorlardı.Karabetelinifırıldakgibiçevirdi:

—Hehehey...Fermangörülmedikçe,ele

alınıpbiriyiokunmadıkça,altınınmührü,üstününpençesi,varsa,sultantuğrasıincelenmedikçe...

Susupkulakverdi.Uzaktanuzağayürüyüşdavullarıvurulmayabaşlamıştı.Birdelikanlıkoşarakiçerigirdi:

—Beyim,göründüsancakaskerininucu,altbaştan...

OsmanBeygülümseyerekkalktı.Yüzünebakanküçükoğlanınyanağınıokşadı:

—Hadiananınyanınagitarslanım...-Ötekileregülümsedi-:HaklıKarabetUsta...Çudaroğlu'nungetirdiğifermanainanolmaz.Gelinbirbakalım,tuğrasınapençesine...-Kılıcınıtuttu-:Yanlışı,düzmeciliğivarsasilipdüzeltelimkılıçucuyla...

İnönü'nünvoyvodakonağıkapısı,birçalım,

hisarkapısınabenziyordu.Üstündesavunuiçindişlikorkulukvardı.GündüzBeyburayaçıkmıştı.Biryandandışarıyıgözlüyor,biryandaniçerininsavunuhazırlıklarınabakıyordu.BeylerleAhiulularınıyanınaçağırdı.BunlarbedeneyaklaştıklarızamanAlişarBey'intakımı

daellimetreilerdekiköşeyidönmüş,davullarınıvurupdüdükleriniöttürerekmeydanagirmişti.

Filatyos'unsonzamanlardaBizanssavaşçılarıgibigiydirmeyebaşladığıadamlarıonkişikadardı.Yalnızbeşiatlıydı.ÇudaroğluyırtıcıMoğollardanonbeşkadarınıalıpgelmişti.Bunlardanbaşka,Selçukçerisikılığındaonikisancakbeyilevendivardı.Hepsiyaylarınısıkıcagermişler,belliki,vuruşmayahazırlanmışlardı.Kapınınsağına,soluna,karşısınaüçkümehalindeyerleştiler.Herbiribireronbaşınınemrindeydi.Filatyosgibi,Alişar'lakâhyasıPervaneSubaşıdagörünmüyordu.

Alişaryürekliydi,Filatyos,heleÇudaroğlugibiçapulcularınarkasınasaklanacakadamlardandeğildi.Sultanfermanınıuygulamakgöreviolduğundanyakendisiningelmesi,yadakâhyasınıgöndermesikanundu.Ayrıca,fermanıİnönümahkemesineyazdırması,hükmünüyerinegetirmekiçin,kasabalıdanyardımistemesigerekiyor,bunlarıyapmadığı,yayüzyüzegelmektenutandığını,yadadüzendışıbiriştuttuğunugösteriyordu.

OsmanBeybunlarıdüşünerekdalmıştı.

Sancakbeyikanundışınaçıktıysa,konaktakikadınlarındurumutehlikedesayılırdı.İnönüAhileri,voyvodalarınıarkalayacaklarınagöre,buotuzkişilikdermeçatmakuvvet,zorlabirşeyyapamazdıama,ateşlioklarlakonağıtutuşturupçoluğuçocuğudışarıçıkmayazorlayaraksavunucularınistediklerigibidövüşmelerinigüçleştirir,arada,kapıpkaçırdığıkadınlarakötülükedebilirdi.Lafadalmışlar,kadınlarlaçocuklarıAhidergâhınasavmayıakıledememişlerdi.Bununbiriciksakıncası,haberalıporayıbasarakfukaraNurettinVoyvoda'nınevkülfetinirehinalmalarıydı.Göstermemeyeçalışıyorduama,düşündükçeöfkesiartıyordu.Devletgücünün,kişiselçıkarlarsağlamak,kıyıcıtutkularıdoyurmakiçinkullanılmasındanherzamaniğrenmişti.Edebâli'ninöğüdünütutarakyanısıraon,onbeşustasavaşçıgetirmediğinegerçektenpişmanoldu.İnsanlarazulmedilmesigibi,pişmanolmayıdahiçsevmiyordu.YüzüneürkekürkekbakanVoyvodaNurettinBey'egülümsedi:

—Meraklanmabeykardaşım,budirentiyisüpürürüzTanrı’nınizniyle...Konya'ya,Tebriz'e

yazar,düzeltirizyanlışlığı...Baktıkolmadı...Köşeden,üstübaşıparçalanmış,yalınayak,

başıkabakbiri,ardındantekmelenmişgibi,ikibüklümçıktı.Hızlanmakistediğihalde,ayaklarınabasamadığındansendeliyor,düşmemekiçininsanüstüzorlattığıanlaşılıyordu.

Voyvodaleventlerdenbirişaşkın,bağırdı:—Kâhyamızdeğilmibu?Süleyman

Kâhya’mız...Süleymankâhyayıtanımak,gerçektenzordu.

Kavuğualınıpsarığıboynunadolanmıştı.Usturaylakazınmışkocakafasından,kanlarakıyordu.Çokgaddarcahırpalandığı,ayaktaduracakdermanıkalmadığıbelliydi.

ArkasındanAlişarBey'inkıyıcılığıylaünsalmışPervaneSubaşıgöründü.Yetişti,Kâhya’nınsırtınakılıcıntersiylevurdu,zavallıyıyüzününüstüneyereyıktı,sonratekmeleyerekkaldırdı.

—Yalandersinasılacak...Uğraştırırsınsultanınkocasancakbeyini...

ŞaşkınlıktanGündüzBeykurtulmuştuönce...Parladı:

—DavranBayhoca...Şuköpeğioklarsan...-OğluBayhoca,gerisinibeklemedenokuyayınayerleştirmişti-:Diledileğinialmuradını...

—DurBayhoca!-OsmanBey'insesikimiolsaşaşırtacakkadarsakindi.Bayhocadurakladı-:Vakitkazanmakgerekvedeişianlamakgerek...

NemillettenolduğubelirsizPervaneSubaşıkıyıcıolduğukadardaödlekti.Köşeyidönmedenokmenzilinihesaplamıştı.FukaraSüleymanKâhya’nınardındangelmedi.Ellerinibelinekoyupyalancıbirkorkmazlıklagöğsünükabarttı.Aklısıra,voyvodakonağındakileremeydanokuyordu.

GündüzBeydişlerininarasındanhomurdandı:

—Düşmanıoklamaktaniyivakitkazanmakmıolur?

OsmanBeysinirlisinirligüldü:—"Öldürmekkesedengitmektirvede

düzeltmesihiçyoktur"derdirahmetlibabam!Mavrohızladöndü.OsmanBey'intıpkı

kendisigibikonuşmasınahemçokşaşmış,hemdeçoksevinmişti.Kapınınsavunağınaçıktı

çıkalı,düğündeymişde,ortaoyunuseyrediyormuşgibirahattı,keyifliydi.Avcılığısayılmazsa,ilkdefasilahoyununagiriyor,bununnedemekolduğunuaraştırmayıhiçgerekligörmüyordu.Ölümügerçektenunutmuş,kendinikörpeliğinhiçbirhesabadayanmayaniyimserliğinekaptırmıştı.SüleymanKâhya'nınbaşınagelenlerbilesankişakaydı,oyunungereklerindendi.Sırıttığınıfarkedincekendinitoplamaya,suratınıasmayaçalıştı.

SüleymanKâhyahepsendeleyerekkapıyıtutabilmiş,içeriyeyarıbaygıncanatmıştı.Yukarıyakollarınagiripçıkardılar.Suistedi.Koşturdular.Biraziçti,birazınısuratınaçaldı.Hırılhırılsoluyor,diliniyarılmışdudaklarındangeçirdikçederindenderineinliyordu.

CanalışverişindeolanVoyvodaNurettinBeydahafazladayanamadı,yakışıksızlığınabakmadan,kâhyasınaalışkanlıklaçıkıştı:

—Heleyüreksiz...Toplatoparlan!Nedenfermanlıolmuşuz,suçumuzneymiş?

SüleymanKâhyaöncehiçbirşeyanlamadı,gözlerinivargücüyleaçtı,sonradiliniağzındazorlaçevirdiğindenpeltekpelteksordu:

—Fermanlımı?Nefermanlısı?Kim?—Delirdinmiherif...Yabizfermanlı

olmadıkdabuitsürüsünedenüşüştübaşımıza?Nedençevirdikonağımızı?

—Tövbearslanbeyim!..Tövbesanabirşeyyok..

—Ya?SüleymanKâhyagözleriniOsmanBey'den

kaçırıpyereindirdi.Ürküntüyleanlatmayabaşladı:

—"Gelenlernerelerde?"derkençarşınınkapandığıhaberinialdım,"Bakalımneyinnesi?"dedim,sürdümvardımki,gerçek...Duydumki,kasabanındışınabirilerigelmiş..."Anlayalım,kiminnesidirvededileklerinedir?"dedim.-Zorlayutkundu.Lafıisteyerekuzattığıbelliydi-:ÇudaroğludomuzuylaFilatyosalçağınıgörmemle...

VoyvodaNurettinBeyapansıziçinedüştüğüölümtehlikesindenkurtuluncasevinçşaşkınlığınadüşmüş,amabunuçokçabukatlatmıştı.Birdendikilipçıkıştı:

—Neymişrezil!..Neymişdedim!..Kısakesmedinmi...Kısa...Kısadan...

—KısasıBeyim,bunlarınalıpveremediğibizimledeğil...OsmanBeyimle...

—Heyavanak,OsmanBey'levazgeçtisiolanrezil,benimkâhyamınedentepelesin?

LafıuzatmamazlıkedemeyenSüleymanKâhyaağlargibiyüzünüburuşturdu:

—SolukvermezsinkiohBeyim,amanvermezsinki,anlatalım!

OsmanBeyarayagirdi:—BırakdaBey,anlatsınbildiğigibi...—Bildiğimiz,arslanbeyim,gitmemlerezil

Filatyosbizikaptı,yakamızdantutupsilkelemeyegiriştiki...

—Derdine?—Seninyanındakaçkişiolduğunu

sormakta...Filatyos'unnedomuzolduğunubilmezmiyim?Anladımki,iyiliğegelmemiş,kötülüğegelmiş,"Herifbizimgizlimizisorarken,bizöğrenelimniyetinişunun"dedim,"Onbeşyirmikişivar,n'olmuş?"dedim.Meğergözetirlermişbunlarbizimkonağı...O,"Yalan"dedi,ben,"Essah"dedim,o,"Yalan"dedi,ben,"inanolsun"dedim.Busıraovadanyanabiratlıkoptugeldi.Çudaroğlu'nunkulağınabirşeyler

fısladı.DomuzÇudarkudurdu.Allahgöstermesin,yeregöğesığasıkalmadı.Yıktırdıbiziyere,çektirdipabuçları,başladıçalmaya...Moğolkırbacınıçaldıki,Tanrıyarattıdememecesine!Nesiniuzatmalı,arslanbeyim,benibuhalekodusavuştu.Birazdirendimsede,baktımeldengitmemizebirşeykalmamakta...Doğruyusöyledim.Yanındabeşkişiolduğunuduymalarıylabunlar,sevindilerki,torbaylaaltınbulsalarokadarolur.Bukez,domuzÇudar,yanınsıragetirdiklerininadlarınıistedi."Heleyüreksiz"dedimama,açıktandemedim!-Gözleriyleçevresinetoplananlarıtaradı,Mavro'nunüstündedurdu-:BununadınıduymasıylaFilatyosgâvurubirnarasaldı,azkaldıki,aklımsıçraya...Kudurdu,ötesiyok...Çudaroğluönünegerilmesesürüpgelecek,bilmemn'apacak!İştebusıraAlişarBeygeldiyetişti.Bunlarbirazaralanıpvedeüçübaşbaşaveripbirazkonuştular.

—Pekiistedikleri?—İstedikleri,OsmanBeyim...BuMavro,

Karacahisarreâyâsındandeğilmi?BunuistemekteFilatyos...Teslimedecekmişsin

edebinle...—AlişarBeynededibunakarşı?—Bunakarşı...Benimşaştığım,"Höst,geri

dur,neyabancasöylersin!"diyeceğine..."Vermezsekendibilir,tepeleralırız"demesinmi?BuMavro'nunüstündeablasınınkanıvarmış...Türkmen'eyakınlıkverdiğindenablasınıbuboğasıymış...Kanlıyıarkalamakkanundeğilmiş...

—Anlaşıldı.-OsmanBeyeliniNurettinBey'inomzunakoydu-:GeçmişolsunBeyim,yüzümüzdenbunaldınbiraz...Bağışla...-Adamlarınabaktı-:Kerim’iepeydirgörmediğinifarkedipMavro'yasordu.NeredebizimKerimcan,yiğitMavro?

Mavroduyduklarıyladehşetekapılmış,aklıbaşındangitmişti.OsmanBey'insorusunubuyüzdenanlayamadı,OrhanBey'inyüzüneyalvaran,çaresizbakışlarlabaktı.OrhanBeykonağınavlusunadoğru"Kerim!HeyKerimcan!"diyeseslenenBayho'ca'yısusturdu:

—Mavro'danolanlarıduyunca,Dönmez'esaldım...Gelirnerdeyse...

OsmanBey'inbirşeydemesinemeydan

bırakmadanGündüzBeyatıldı:—Varolyeğenim!Çokyaşa...-

Meydandakilerehınçlabaktı-:Bekleyinyavrularım,alırgidersinizdileğinizi,yakındır.-SüleymanKâhya'yadöndü-:"Mavroverilebilemez,çünküMüslümanolduçoktan"diyemedinmi,akılsızSülümaaan!Diyemedinmibuncacıkşeyi,kendiaklınlabulupbuluşturup?..

Süleymanumutsuzluklabaşınısalladı:—DenilmezmihayGündüzBeyim?..

"Kuranhafızlığınabilebaşladı"dedimde,kafamıyardırdımya,buakılsızkafamı...

—MüslümanolanıdamıalıpverecekmişAlişarnamerdi?

Süleyman'ınbirşeydemesinemeydankalmadanGündüzBey,sorusununkarşılığınıAlişarBey'inkendisindenaldı.PervaneSubaşıelleriniboruyapmış,diksesiylebağırmayabaşlamıştı:

—Heeeey!ErtuğruloğluOsmanBeeeey!DuymaktamısınOsmanBey!KaracahisarreâyâsındanMavroveled-iVasil'ialmayageldik!Sultanfermanıvar.Kanlıdır.TekfuruSenyörFilatyos'ateslimedilecek!Olmazdiyen,

karşıduranfermanlıolurhaaa...Göndergelsin!..Mavro'dabetbenizkalmamıştı.Korkudan

kocamankocamanaçılmışkaragözleriyleoradakilerinyüzlerinedehşetlebakıyordu.OsmanBeygülümsedi:

—KorkmasakınMavro,senibizvermeyiz,bunlardazorlaalamazlar.

Mavro,OsmanBey'inayaklarınaatılacakkenOrhanBeykolunututupönleyince,mırıldandı:

—Sağolbeyim...Sağol!OsmanBeykardeşiGündüz'edöndü:—İstebakalımşufermanı...—Fermanmıokunurbutozdadumandabre

KaraOsman?..Kılıçlarısıyırıp...—Herşeysırasıyla...Fermanıistedevakit

kazanalım!GündüzBey,işianlayıpöksürerekgırtlağını

ayarladı,odaelleriniboruyaptı,davulgibisesiylemeydanıinletmeyebaşladı:

—Salınsultanfermanınıgelsin,okuyalımbakalım!..Dediğinizgibimidir?

PervaneSubaşıköşeyidönüpgözdenkayboldu.Alişar'ınyüzyüzegelmekistemediğibüsbütünanlaşılmıştı.

Pervanegöründü.Yerinegeldi.Bacaklarınıaçıpkasıntıylaseslendi:

—KorkudandilimitutulduErtuğruloğluKaraOsmanBey'in?Saklanmasın,meydanaçıksın,kendisöyleşsin.Buişinsonundafermanlıolmakvar!Elçikabuldeğil!

OsmanBey'inyüzündemüthişöfkesiincebirgülümsemeyleberaberhafifbirpembelikhalindegörünüpkayboldu.AğabeysiGündüz'e,karşılıkvermesiiçinelinisalladı.

—BeribakkötüPervane!OsmanBeyköçektakımıylasöyleşmez.DünyanınendoğrudünürüAlişarBey'en'olduki,seningibibirçingeninkuyruğualtınasinmekte...Çıksınortaya...Fermansözüçingenağzınayaraşmaz.

—BizsancakbeyisubaşıyızGündüzBey!..—Breyıkılteres!Gırtlağınelimegeçmezmi?PervaneSubaşıdönüpgitti.Birazsonrayolun

ağzındanbirtakımatlılarçıktı.ÖndekilerinAlişar'laFilatyosolduğunutanıdılar.ArkadakilerdenbirisancakbeyinineskidostlarındanHarmankayaTekfuru,Türkmenlerin"KöseMihal"dedikleriKosifosMihaelisSenyör'dü.ŞövalyeNotüsGladyüs'le

TürkopolYüzbaşısıUranha'yıozamanakadarhiçgörmediklerindenMavro'danbaşkasıtanıyamamıştı.Filatyos'unkapısısavaşçılardanolmadıklarıkılıklarındanbelliydi.OsmanBeymerakediportayasordu:

—İkisinibilemedim.Kimdironlar?Mavroheriflerigörüncehıhdiyeirkilmiş,bir

adımilerlemişti.Kindenpürüzlüsesiylekarşılıkverdi:

—KanlılarımızOsmanBeyim...Kanlılarımızbunlarbizim...

—Nekanlısı?—LiyaablamlaDemircaneniştemi

öldürenler.—Neredenbildin?—Bildim.EsirDayısöyledi,ondanbildim.

KamaganDervişfalınıgörüpüstünevurdurupsöyledi,ondanbildim.Düşündümgeceleri,uykuuyumayıp,ondanbildim.

Osmankimliklerinisordu.MavroanlatırkenAlişarBeybağırdı:

—Heyhey...KaraOsmanBey!"Hey"dedim.

OsmanBeysuratınıiğrenmişgibiburuşturdu.

GündüzBey'eçıkışırgibiemretti:—Sesverşuna!..—NedirAlişarBey,derdinnedir?—OrdamıOsmanBey?—Burda...—Fermanıistemiş...Subaşımızı,"Çingen"

diyeaşağılamış...Gerçekte,bizedirbusöz!Fermanbanageldi.Gördüm.KaraOsman,Türkmençobanıolduğunuunutmasın!Çobantakımısultanfermanınaelsüremez.Kuşcanınıpençemdenkurtarmakisterse,SoyluSenyörFilatyostekfurumuzunsuçlureâyâsınıgecikmedenversin!Fermanakarşıçıkanlarınbaşınanelergelir,bilsin!

—Yazııık!Sancakbeyiolmuşsunama,adamolamamışsınKötüAlişar!Sanaacımam,yanlışgelenfermanaacırım.KaracahisarTekfuruFilatyosçorbacınınreâyâsındanMavro'yuaramaktasınöyleya...

—İnkârboş...—Höst!Sözüngerisinidinlemeden...Adam

olamadıngittisefilAlişar...İnkâredenyok...MavroMavro'luktançıktıçoktaaan...MüslümanolduMavro...AdıAbdullahoğluYavru'dur,iki

cumadanberi,Tanrımaşükür...Heriflerbulafıduyunca,kendilerini

tutamayıpyekinipbineklerinitepiklemişolacaklarki,hayvanlarbirbirinegirdi.Gemkasıpfırlanıpgeribasarakzorladiziyegeldiler.

FilatyoseğilipAlişar'abirşeylersöyledi.Alişarbirazdüşünüp"Hayhay"anlamınabaşsalladı.BukezOsmanBey'ibırakıpdahagüçsüzyerdensaldırmayıkararlaştırmışlardı.Voyvodasındanmeydanaçıkmasınıistedi.

NurettinBeyhiçduraklamadanyürüdü.Bütünnamuslukapıkullarıgibi,İnönüVoyvodasıdadünyadaTanrı'dandaöncedevletfermanındankorkuyor,bundanberiye,şeytanbile,vızgeliyordu.ÖnlemeyeçalışanOsmanBey'dençevikbirbükülüşleSıyrılıpsağyandakişeddinüstüneçıkıverdi.Bacaklarınıaçıpsağlamcadurdu:

—BuyurAlişarBey...—ÜçkopuklaikiyabaniTürkmen'in

hakkındangelemedinmi,tühyüzüne...Mavrodenilenitihemenisterimsenden...Şuncacıkgeciktimibaknelerolur?

Kapınınüstündekilergibiavludakilerde

soluklarınıkesipNurettinBey'invereceğikarşılığıbeklediler.

—SarhoşmusunAlişarBey,sakınkulağınmıduymazlandı?BurasıRimpapadivanımı,Müslümantutulupkâfireverilsin?Sensanagel,fermankovalamaköyledeğil!

AlişarBeykudurdu,birişeyararmışgibi,konağadoğruatkoparmakistedi.KöseMihalatılıpönledi.Öylesineçırpınıyorduki,üzengisiuçlarıylabineğininkarnınıyarayazdı.Köse'ylePervaneKâhyazorgüçönleyipgeriçevirdiler.Bukez,ŞövalyeNotüsGladyüsakılvermeyedurdu,birşeylersöyledi.PervaneKâhyasürdügeldi,seslendi:

—NurettinBeykardaşım,gelbeniişit!Sultanfermanıdırbu,şakasıyokturvedeertelenmesiyoktur.Oğlanıver,alıpgidelimEskişehir'e...GerçeğiniyazalımKonya'ya;gelenkarşılığagöreiştutalım.Yanılmaktasınvedeyokyeretatlıcandanolmaktasın!Şeriatınkestiğiparmakacımazvedefermanakarşıgelmekteniyilikçıkmaz.

—Kâhyamızıdövüpsuçsuzyerekafasınıyardığınızda,şeriatnerdeydi;Pervane,sen

nerdeydin?Fermanlaadamistemekböylemidir?—Beysin,bilirsin,beydirdöver.N'olmak

ihtimalivardır.Kâhyakısmıkötekyiyegelmiştir.Gerekirsekarşılığıgörülür,yeterincealtınveriphelalliğialınır.Çizgidençıkmaktasınvedetatlıcanıateşeatmaktasın!OğlanınMüslümanolduğu,aracıylabilinmez.Gözgörmekle,kulakişitmeklebilinir.Çıksınsöylesin!Duyalımbakalım!Gereğinidüşünelim!

NurettinBeyböylebirteklifbeklemiyordu.ÖnceOsmanBey'e,sonraMavro'yabaktı.OsmanBey,böyledüzenciliklerealışıkdeğildi.Konuşmalarınbukonudauzamasıbuncayıldırövündüğüdoğruculuğunuyaralıyordu.Neçareki,dönülmezyeregelmişti.Dahakötüsü,Balkızyüzünden,rahmetlibabasının,buncayıl,buncazorluklasürdürdüğübarıştutumutehlikeyegiriyor.ŞeyhEdebâli'yeverdiğisözüdetutmamışoluyordu.Filatyos’laçekişmekTebriz'inemirlerinekarşıgelmektiama,genesugötürürdü.Alişar'laçatışmayageldimi,bununhiçşakasıyoktu.BunlarıdüşünürkenPervaneKâhya'nınyumuşacıksesiduyuldu:

—N'olduNurettinBeykardaşım?..Caymış

mıMüslümanınızgerisingeri...Şahadetkelimesinimiunutmuşsakın!

Mavroapansızüstüneyıkılanbudindeğiştirmezorunluğununşaşkınlığınıyenisavuşturmuştu.Yüzükülgibiydi.Birangözlerinikapadı.Sallandı.SonraNurettinBey'indurduğuaçıklığadoğru,metinadımlarlayürüdü.Kimseyebakmıyordu.OsmanBey,yanındangeçendelikanlıyıkolundantutupdurdurttu:

—Zoraltındadindeğiştirmekyokturbizde,Mavrooğlum!Savaşhilesidirbu...Biztanığız,dinindin...

Mavrobiranaltdudağınıkemirdi.SonrabirdenbaşınıaçıpOsmanBey'inönünedizçöktü:

—Liyaablamıöldürenlerindinindeolmaktansasenindinindeolmakdoğru...Rabbimizİsatanıkki,hilesiyokbunun.Gönlümlegirdimdinine,zorladeğil!..

OsmanBeyçokduygulanmıştı.Yutkundu.ElinidelikanlınınbaşınakoyupKarabetUsta'yasordu:

—TanıksınUsta!—TanığımOsmanBeyvedehaklıdırMavro

oğlum!-İstavrozçıkardı-:Rabbimizİsabağışlasın,âmin!

Mavroacelekalktı.Türkmenbörkünügiydi.OsmanBey'in,sonradaKarabetdayısınınelleriniöptü.Rahatlamıştı.SertadımlarlaNurettinBey'inyanınagitti.Göğsünüşişiripdimdikdurdu.Mavrogörünürgörünmez,PervaneKâhyanedenseatınıfırıldakgibidöndürüpdörtnalabeyininyanınakoşmuştu.

Mavroyeterincebeklediktensonratekeliniağzınınyanınakoyupgüçlübirsesletekertekerbağırdı:

—Ben...KaraVasil...oğlu...Mavrooo...-Sesitepelerdeyankılanıyordu-:Sizederimkiii...KendiisteğimleMüslümanoldum...Tanrı'danbaşkaTanrıyoktuuuur...Muhammet,Tanrı'nınelçisidir...Vaynâ...

Mavro,"Vaynâ"nınsonhecesiniyüzükoyunkapandığıyerdensöylemiş,kahpeceatılanok,bıraktığıboşluktan,göğüsyüksekliğindegeçipavluyadüşmüştü.

—Vaykahpeavratlılar...—Kancıklargidiii...—HelenamussuzAlişar...

OrhanBeyhepsindenatikdavranıpkoşmuştu.

Mavrokeyifli,kurnazgülümseyerekdöndü,çömelimegelipüstünüsüpürürkenkonuştu:

—YokbirşeyOrhanBeyim...—Hiylelendinmiydi?—Elbet...—Pervâne'ningerikaçmasındanhiylelendim.

BiryerdeFrenksavaşçısıvarsa,kahpeliğiaklındanhiççıkarmayacaksın,kardaş!

Busırada,GündüzBey'inovayıgözlemeködevinediktiğileventkoşarakgeldi:

—Müjdelerolsun!Tozkalktıbataktanberide...ErtuğrulBeylilergelmekteki,fırtınagibi...

Herkes,neyapacağınıhiçdüşünmedendavranmıştı.OsmanBey,ilkdefakomutayıelinealdı:

—Kıpraşmayın!Sözümükesmeyinki,işiştengeçmesin!-Kâhya'yadöndü-:Uğrunkapısıvarmıkonağınızın?

Kâhyatoparlanamadı:—Uğrunkapısımı?NurettinBeyatıldı:

—Var.Olmazmı?—İyi...-Gözleriniadamlarındangeçirdi-:

Orhan,çıksezdirmeden,bulToros'u...Gözcüyoksaneiyi...Yanaşsınlar,üçebölünüpüçsokağıngerisinitutsunlar.-KarabetUsta'yadöndü-:Davulunçomağınıal,bekle...Meydandakidurumabak!Kertesigelince,"Yetiş"davulunutokmaklayacaksınvargücünle...-Orhan'aemretti-:Torostakımı,davuldövülmedikçeuğramayacakmeydana...Davuluduymanızlanaralanaraktansalarsınız.Sendeyanındabulunursun,TorosAğa'nın!

—GiderkenKerimcan'ıtembihledimdibaba,geldiklerindegörüşeceklerbizimle...

OsmanBey'in,Orhanoğluylaövündüğünümeydanavuranbiryumuşakgülümsemegeçtiyüzünden...

—Bildiğingibiyap...BeribakMavro...Sözünübitirmeyevakitkalmadı,AlişarBey'in

kızgınsesiduyuldu:—HeyNurettin!Heydedim!NurettinOsmanBey'e"n'apalım"anlamına

baktı.OsmanBeysesinidüşmanlarduyabilirmişgibifısıldadı:

—Amaniyi.Vakitkazanalım.Sorbakalım,derdineymiş?

NurettinBeybedenedoğruyürüdü,bağırdı:—BuyurAlişarBey!—Konukların,sultanfermanınakarşıgeldi.

Fermanakarşıgelenfermanlıolur.Voyvodasın!Bağlakollarını,getirteslimet!

NurettinBey,dönüpbaktı.OsmanBey,kötüsügelirse,Nurettin'inbaşınıderdesokmamakiçinenuygunkarşılığıseçmeyeçalışıyordu.Sessizlikuzayınca,Alişarkükredi:

—BugünübaşkagünebenzetmeakılsızNurettin...Konağınyıkılacağınıbil.Karıkız,çolukçocukayakaltındakalacağınıbilÇolukçocuk,karıkızayakaltındakalır.Kellendecabagider,kopasıkellen...

OsmanBeygülümseyerekNurettinBey'inyanınagitti.Elleriniasasınınikiyanınakoyupseslendi:

—BoşunaböğürmekancıkAlişar!Beribak!—Neeee!Kimsin?Vaybize...OsmanBey'in,adamsırasınagirdigireli,ne

kızdığı,nedebirinesövdüğügörülmüştü.Öfkesinegüçyetiremeyenleriayıpladığı,güç

yeterseyanındahiçkimseyeküfrettirmediğibiliniyordu.BuyüzdenkonaktakilerAlişar'dandahaçokşaşmışlardı.Alişaröfkedençatallaşmışbirseslesordu:Kimdiro?Kimdircanındangeçmiş?

OsmanBeyhepgülümsüyordu:—Benimben,Ertuğrul’unoğluOsman...

KaraOsman!—Sensinhemi?Bitti,eskininhukuku,kötü

Türkmen...Çekilaradan...Nurettin!Nurettindedim!

—BırakNurettinBey'i...Boşunazorlamaktasın,akılsız!Oğlunurehinaldım,parmağınıoynatsa,kafasınıkoparacakBayhoca...Bilirsinşakasıyokturhiç...Höst,adamgibidinle,karıkızlafınıgevelemekerlikdeğil!Fermanıdakoykesesine...Seninhesabınbenimle...Çıkalımermeydanına...Bölüşelimkozumuzu...

Susupbekledi.İnönüVoyvodakonağınınönündekiküçükmeydanıağırbirsessizlikkaplamıştı.BaştakardeşiGündüzBeyolduğuhaldeOsmanBey'intakımı,beylerinin,işiböyleceolupbittiyegetiripenöndentekbaşına

dövüşeçıkmasınıhiçbeğenmemişler,taşkesilmişlerdi.Karşıda,AlişarBeyde,KaraOsman'ınheleteketekvuruşmalardanekadarkorkunçolduğunubildiğinden,aklınıbaşınatoplayıpbiruygunSıyrılmayolubulmakiçinkıvranıyordu.

OsmanBeyyeterincebekleyipkeyiflebağırdı:

—N'olduAlişar?Nerdesin?Hadindi,herzamanbulamazsınbenibutavda...Sahanınkargaylatutuşmasıkanundeğilya,çıktıağzımdanböylebirsöz...Cayarımhaaa...

AlişarBeyleFilatyosağızağızaveripbirazfısıldaştılar.

GündüzBeykendinitoplamışkardeşininyanınaatılmıştı.

OsmanBey,hepoyumuşakgülümsemesiyleparmağınıağzınakoyup"Sus"işmarıverdi.Yüzmetreötedekifısıldaşmayıduyabilirmişgibikulağınıuzatmıştı.Hiçbirşeyduymasına,hatta,konuşanlarınyüzlerindenniyetlerinisezmesineimkânolmadığıhalde,Filatyos'uiyitanıdığındanneyiöğütleyeceğinikestiriyordu.BunuGündüzGazidekestirmişolmalı.ki,kızgınlıklakonuştu:

—OlmazKaraOsman,bırakmambirbaşına...Kancıkbunlar...Yumulurüstünehepsi...YadaseniokatuttururlarÇudar’ınokçumilletine...İmdatgeldi,boşunaattırmamseniateşe...

—Dur,telaşlanma!Teketekvuruşmayıgözealamayacakbuherif...Aldımı,vardırbirdomuzlukları...Domuzlukdüşünendalgınolur.Dalgınlığadüşürmeyince,artlarınıalıptepeleyemeyizbunları...

—Bençıkacağımöyleyse...—Bençıkmayıncahiçolmaz.Buişbenim

işim,busebeptenolmaz,ikinciye,bençıkmayıncagafilavlayamazbutakımı...-"Hey"sesinedöndü-:Kimsin?AlamadımsesiniAlişar!Anladım,korkuyüreğineyolbuldu,soluğuntıkandı,sesinçıkmazlandı.Korkma,piscanınıalacakdeğilim,kulaklarınıbudayacağım,azbiraz!..Adkoyacağımsana,KulaksızAlişar,diyerek...

—Dırlanmakocakarıgibi,KaraOsman,beylikte,bitliTürkmençobanınakılıççekmekkanundeğil!Sanaçokbilemeşesopası...

—Çabuk"he"dedin,sefilAlişar!Hesabımca,

çıkmalıdeğildin,buermeydanınasen...Nedirkurduğunkahpelik?..

Alişar,öfkesindenatınıikikerefırıldakgibiçevirdi:

—Pişmanlıkmıelverdi,yüreksizTürkmen?Yalayıpyuttunmutükürdüğünü?

—Böğürmekocaöküzgibi,"Aklınbelasıövünmek,yüreğinbelasıbağırmak"denilmiştir.-Vakitkazanmakistiyordu-:Davulungümbürtüsü,kuruderi,incekasnakvedehavaboşluğudurki,korkaklardangayrisinikorkutamaz.

Bayhocamerdivenleriüçerdörderhoplayarakçıktı:

—OrhanBey,kavuştuToros'la...Kavaklıktakigözcüyütutmuşlar.Dolandılararkaya...

OsmanBey,elinibörkünden,sonradakuşağındangeçirdi,kılıcınınkabzasınagötürdü:

—Çekinbenimatı...-GündüzGazi'yedöndü-:Hazırlanınsizde...Davulvurulunca,salarsınızbiruğurdan...-NurettinBey'eparmağınıkaldırdı-:BuişbaşkaiştirNurettinBeykardaşım!Konuksavunmakişideğildir.

KaraOsmankardaşınınalnılekelenmesin,dersenhiçkarışma...Karışmaki,dileğimyerinibulursa,Konya'yagidecekkâğıdayalanyazmakzorundakalmayalım.-Meydanadöndü-:Hazırolvaktine,sancakbeylerininyüzkarası...Höööööst!Höstdedim,sözünyokturyasenin,bizdenistemesi...Oklarınızasahipolamamaktasınızbugün...Unutma,kılıçkılıcavuruşacağız,teketek...Çudaroğlupektutsunokçularını...

—UzatmayüreksizTürkmen,sözümsöz!Birsözümdahavar:Kılıcınkeskinyüzünüçalmayacağımkopasıboynuna...Sırtıylakıracağımakılsızkurukafanı...

Osman'laGündüzbakıştılar.Böylebirsöz,"Korkmaatıl"demekti,ancakpusuyaçekmektasarlandığızamanverilebilirdi.GündüzGazi'ninyüzündekikuşkubirdendağıldı."Akıllıyıhorgörmekakıllıişideğil"diyerahatçagülümsedi.İlkçarpışmadabiruğursuzluktankorkuyordu.Hayvansürçer,kılıçkırılır.Alişarsonzamanlardaetyağbağlamıştıama,küçümsenirsavaşçılardandeğildi,heleöfkeyebindiğisıralar...

OsmanBeyyürüdü.Açılarakyolverdiler.

Merdivenleri,güvenli,keyifli,çevikindi.Kapıaltınaçekilmişatınayaklaştı.Hayvan,bakılmayadoyulamayacakkadargüzel,oynak,güçlüydü.Kulaklarınıçekti,kolanlarınıyoklayıpperkitti,boynunuyavaşçaşamarlayıp"YaAllah"diyerekhoplayıpbindi.

Kapıyıikiyandançekipbirandaaçtılar,sürüpçıkıncahemenkapattılar.

Küçükmeydanilkbaharınağıröğlegüneşialtındayamyassıtütüyor,titreyenhavanınötesinde,herşeyiolduğundanbirkaçkatküçülterekuçsuzbucaksızbirçölebenzetiyordu.

Buyüzden,OsmanBey,tekbaşınaçıkacağınıhiçummayandüşmanlarınayediyaşındakibirçocukkadarufacık,güçsüzgeldi.

Gölgedençıkmış,güneştebiranşimşekgibiparlayankılıcınıyereeğerekkımıldamadandurmuştu.

Böylebirşeyihiçummadanbekleyenler,soluklarınıhepbirdenbırakıpbakıştılar.Alişarötekilerdendahaçokşaşmış,ilkdefadagerçektenkorkmuştu.Amakendini,çabuktopladı.Hiçbirbirtehlikeyoktu.Kâhya'nınduraklamadanettiğiyeminüzerinekimsenin

imdatgetirmeyegitmediğigerçekti.Hesaplamışlar,İnegölgöçmenlerininburayagelmeyigözealamayacaklarınakesinlikleeminolduklarından,Söğütlü'nünancakikindiyedoğruyetişebileceğisonucunavarmışlardı.Yanındakiçocuklarıadamyerinekoymuyorlar,Osman'ıGündüzBey'leikikişisayıyorlardı.Filatyos'unreâyâsıMavro'nuniçerdeolduğunuduyupuydurduklarıfermansözünegiderekkendileriniinandırmışlar,Nurettin'lebiravuçlevendinin,İnönüAhilerinin,buişekarışmayıgözealamayacaklarındanşüpheetmezolmuşlardı.AlişarBey,sövüpsayıpkudurtarakOsmanBey'ikapıdanbirazayırmayıbaşarır,beridenatkoparıpakılsızTürkmen'iiçerigirmedençevirirlerseburayagelmelerininsonucueldeedilmişolacaktı.

AlişarBey,kılıcınıkabadayıcaçekipkafasıüstündeışıltılarlaçevirerekatınıtepikledi,"Haydabrrre,vardımkötüTürkmen!Haydabraaaadiridur!"diyenaralanarakvedeatınnallarıylameydanıdepremevererekalıcıkuşunavayumulduğugibi,geldi,sözündedurupkılıcıntersiyleçaldı,kalkandankıvılcımkoparıp

okgibigeçti.OsmanBey,kılıçtersiyleoynamanınpusuya

çekmekiçinolduğunubildiğindenbıyığıaltındangülümsemişti.ikisinindeniyetibaşkaolduğundan,çarpışma,isteristemez,silahidmanınadönecekti.

OsmanBeyatınıkısadançarkedipbekledi.Arkasınıdüşmankalabalığadönmüştü.Alişardurumdanyararlanmakistedi.Bukez,vargücüyleyüklenmiyor,dahacivelekhamlelerlearkaarkageriletmeyebakıyordu.BaşındanberisavunudaolanOsmanBey,apansızparlayıpuzunkolununverdiğiüstünlüklehırılhırılsolumayabaşlayanderbederAlişar'ınbaşındakisancakbeyikavuğunu,kılıcınınucuyla,yağdankılçekergibi,yeredüşürüverdi.Çarkalayanhayvanlarınkaldırdığıtoz,görüşüzorlaştırdığıiçin,Alişartakımı,kavuğunkafaylaberaberdüştüğünüsanıpçırpındılar:

—Heyvaaaah!—GittiBeyimiz,gitti...—Alhaaa...—Vurhaaaa...—Brekeshaaaa...

AtılmalarınakalmadanAlişartozbulutundancascavlakçıkmıştı.Beylerininkafasınıyerindegörentakımındahaçokşaşırdığıbelliydi.Alişar,düşenkavuğuyla,sancakbeyiheybetiniyitirdiğinden,savaşçılığayeniözenmişleventacemisinebenziyordu.Güneşgözünegirmiş,öğleüstü,dünyakararmıştı."KörbekörolasınsefilTürkmen"demeyekalmadandavulsesiniduyarakaklıbüsbütünkarıştı.

KarabetUsta'nınhiçtelaşsız,birazdakeyiflevurduğuimdatdavulunungümbürtüsüarasındanTorostakımınınnaralarıaralıkaralıkduyulmaya,giderek,fırtınagibiyaklaşmayabaşlamıştı:

—ÇalkılıcıOsmanBeyim,Torosyettiii...—Çalbre,yettigeldi,ÂdemEjderhasıPir

Elvan'dırbuuuu...—BreçalınErtuğrul’unkurdan...—ÇalkılıcıKaraOsmanBeyim,çaaal!Söğütlü'nünnarasıbasılmadanİnönüAhi

yiğitlerinin"YektirAllahyek"bağırışıdağlarıtutmuş,yerigöğüinletmişti.

Şaşkınlığısavuşturamamışken,ölümdehşetinekapılanAlişar,kimedediğinikendisidebilemedenvargücüyle,"Vaykahpeavradı

vay"diyebağırdı.Böylebağırmasaydı,belkieskiarkadaşınayaptığıalçaklığıucuzatlatacaktı.Busözüduyunca,düngecedenberiöfkesinibastırmayaçalışanOsmanBeygerçektenkudurdu.Balkız'asövülüyorgibigelmişti.n'aptığınıpekbilemeden,sürdüyetişti,kılıcıvarhıncıylaçaldı.Çaldığıandaamansızvurduğunuanlamış,pişmanolmuştu.Alişaröncekılıcını,kalkanınıbıraktı,kanfışkırancavlakbaşıatınboynunadüştü,sonragövdesisolyandanyerekaydı.Birdenbireboşkalansoyluhayvanolanlarıanlamışgibi,toprağıkazıyıpacıacıkişnerkenOsmanBeyBayhoca'nınhaykırışınıduydu.

—Kollasağınıemmiii...Diridur!Ustasavaşçısezgisiylekılıcıçalıpsola

atılmış,Filatyos'unkargıtemreniniboşböğrününancakbirparmakötesindebudayabilmişti.

KöseMihal,ŞövalyeNotüsGladyüs,TürkopolUranha,Çudaroğlu.KâhyaPervane;Filatyos'unbirkaçsavaşçısıylayumulmuşlargeliyorlardı.

Çarkedipdöndü.BusıradaGündüzBey'le

Bayhoca,NurettinBey'leleventleriyetişmişlerdi.İkitarafnaralarsalıpdönedönevuruşarakkılıçşakırtılarıarasındauzaklaşınca,KöseMihal,birançevresinebakmış,kendikonağınınkapısındaymışgibi,atındantelaşsızatlayıpdostuAlişarBey'ikoltukaltlarındantutarakduvardibindekigölgeyeçekmişti.Yatırdı.Üstüneeğilipbiransonsuzbiracımaylabaktı.Alişarinleyinceeğildi,yavaşçasordu:

—Nasılsın?—Bittim!İflaholmambuyaradanben...

YedibeniKaraOsman!—Yokbirşey...Meraklanma,baktım,değil

önemli...Alişarhafifçeöksürdû,ağzındanbirazkanlı

köpükgeldi.Gülümsemeyeçalıştı.—Heeeey,kimlerdensin?KöseMihalhepöyletelaşsızdöndü.

Toros'un,afyonyemeyidahaboşlamamışcavlaklarındanKelDerviş'ti.Mestliktendostudüşmanıayırtedeceğikalmamıştı,ama,Köse'nincanınıalacakgibibakandonukdüşmanbakışlarındanhemürkmüş,hemşüphelenmişti.Kılıcınıkaldırdı:

—Geridur!Oklanmışavımızdırbizim!..KöseMihal,suçiuhizmetçisinidövüyorgibi,

kılıcınıntersiyleşahdamarınavurupfukaraKelDerviş'iyereserdi.BacaklarınıbirazaçıpAlişarBey'inönünedikilerekbirazdalgın,adamakıllıilgisiz,çarpışanları,köselerinçokbilmişgülümsemesiyleseyrebaşladı.

OsmanBey'earkaçıkanlardahakalabalıktıama,SöğütlülerleNurettinBey'inbirkaçleventindenbaşkası,birdeirikıyımherifleyanındakiüçkişiden-Toros'laikicavlaktan-başkasısavaşmaktapekustadeğillerdi.Bunakarşı,baştaikiFrenkolmaküzereÇudar'ınbütüntakımı,Filatyos'unadamlarıgerçektenbilgili,güçlü,dahasıçokkıyıcıydılar.

Köse,gözlerinikısıpbakarkenyüzündekiçokbilmişgülümsemegitmiş,yerinigaripbirkederalmıştı,ilkgörüştekimliğinibildirmeyen,kalıbagelmezadamlardandı.Ortaboylu,incekesimgövdesi,olağanüstükuvvetinisaklıyordu.başınısağdansolaçevirerekbütünmeydanısüzdü.Altdudağınınucunudişleyerek"Çoklukhemenbozulmazsa,sonundakazanır"diyedüşündü.Budüşüncekendisiylehiçilgili

değilmişgibi,sakindi.Çudar’ıntakımı,Ahiyiğitlerinimeydandan

püskürtüpçıkarmış,ÂdemEjderhası'ylaNurettinBey'inleventlerinedönmüştü.Açkurtlarabenziyorlar,anlaşılmazMoğolcanaralarıylayüreklereürperdiveriyorlardı.

Osman'ınçevresindedövüşenlerdenikisivuruşarakayrıldı.KöseMihal,Sen-JanşövalyelerindenNotüsGladyüs'leGündüzBey'itanıyıncadikkatkesildi.Herikiside,gerçektenustaydı.Atışlardaolduğukadarsavunularda,soğukkanlı,keskin,kıyıcıydılar.Şövalyedahaçokgerileyerek,GündüzBey'seilerleyerekçarpışıyorlardı.Sırayakoymuşlargibi,biriçokdeğişikhamlelerleüstüstesaldırmayabaşlayıncaötekiistifinibozmadan,hiçtelaşlanmadançelmekle,hamlesırasıkarşısındakinegeçinceötekideaynıustalığıgöstermekteydi.

KöseMihaliştenanlayanbirinsanınönünegeçilmezmerakınakapılmış,ikisininde,zordakalınca,hayvanlarasaldırmamasınıpekbeğenmişti.Şövalyeüstüstevururken,GündüzBey'inatıtökezledi,artayaklarıüstüneçöktü.

Köse,gözlerinikapattı.Şövalyeböylefırsatlarıkaçıracaksavaşçılardandeğildi.

—Uranhaaaaaa!..KöseMihalbumüthişbağırtıylagözlerini

açtı.Şövalye'ninsolgözünebiroksaplanmıştı.GündüzBey'leberaberokungeldiğiyeribulmayaçalıştı.KapınınüstündeMavro'yuelindekiyaylagörünceişianladı.

Uranha,sesedönmüş,hiçduraklamadanatkoparmıştı.Yaralıarkadaşınatamzamanındayetişti,çokazbinicininbecerebileceğibirustalıklaçarkalanıpsağageçti,solkoluylaarkadaşınıkavrayıpikihayvanıbirdendörtnalakaldırdı.

Mavroşaşkınlıktankurtulmuş,yayınaikinciokuyetiştiripvargücüyleçekerekatmıştı.Tutturamayıncatepindi.GündüzBeykeyiflekılıcınısalladı:

—ÇokyaşaMavro!Frenklerinmeydandankaçtıklarınıönce

Filatyosfarketti.Birann'apacağınıaraştırırgibibakındı,birdenhayvanınımahmuzlayıpkaçmayabaşladı,takımınınbaşındadövüşedalmışÇudaroğlu'nunyanındangeçerkenbir

şeylerbağırdı.Çudaroğlu,yıllardanberieşkıyalığavurduğundan,kaçmaklakovmakarasındakiayrıntıyıçoktanunutmuştu.Hiçduraklamadan,telaşsız,Moğolcagerilemekemriverdi.Böyledeğişikdurumlaraalışıktakım,iyieğitilmişbirordubirliğigibi,yerdeğiştiripdövüşerekçekilmeyebaşladı.Herkes,kazanmasevincibağırtılarıylaoyanakoşmuştu.KöseMihal,çevresindemeydanageliverentenhalığıbirdenyadırgadı,ürktü.Herzamanbirazkısıkdurangözleriniaçarakatınıaradı.Hayvan,bahtsızAlişar'ınünlükısrağıylagölgededuruyordu.Yürüyüpgitse,binipsürse,ovayaçıkar,kavaklığıtutuncada,savuşurgiderdikolayca..."Nedersin?"anlamınaAlişar'abaktı.Zorlasoluyordu.Dünyaileahretinçizgisinevardığı,ordauğraştığıbelliydi.Kısrağaatıpyedeklemeyigeçirdiaklından...

—Teslimolçorbacı!..Rumcakonuşansesinçocukinceliğineşaştığı

içinhemendönmüştü.OrhanBey'itanıyıpsomurttu.Türkçesordu:

—Nedemektiro?Necedir,yavrum?OrhanBey,HarmankayaTekfuruKosifos

Mihaelis'iTürkmendeyimiyleKöseMihalSenyör'ütanıyıncaalayıanladı.Genellikleyabancılarınkendisiyleeğlenmesine,heleçocuksayılıp"Yavrum"diyeküçümsenmesinebiryıldırçokkızıyordu.KöseMihal'innekadaryamanbirsavaşçıolduğunubildiğihalde,hırslaatıldı:

—Teslimol!KöseMihal,OrhanBey'inhamlesinikolayca

savuşturdu.Gülümseyerekkonuştu:—Silahlıadam,silahsızateslimolmakkanun

değil...Hanibakalım,seninkılıcın?Kösesözünübitirirbitirmez,OrhanBey'in

kılıcınıbirvuruştaikiyebölmüştü.OrhanBey,bunuhiçbeklemiyordu.Boşbulunmuştu.Tındiyeuçançelikparçasınınarkasındanbakakaldı.

—Gebertitoğluiti,Köse...Deşkarnınışunun...

AlişarBey'insesindemüthişbirkin,aynızamandayürekparçalayanbiryalvarışvardı.OrhanBeyölümünbuzgibisoluğunuderisindeduyarakirkildi.KöseMihalkılıcınıindirmişti:

—SilahsızıöldürmekyokturbizdeAlişarBey,heleçocuköldürmekhiçyoktur.

Busözler,hiçkasıntısız,çokterbiyeli,birazdaözürdilergibisöylenmişti.

OrhanBeyelindekikırıkkılıcıyavaşçayerebırakıpciğerlerinisıkansoluğuboşalttı,ikiyanınaürkekürkekbaktıÖnce,dokuzonadımötede,yerdekımıldayansağlamkılıcıgördü,sonra,arkasıdönükolarakdizçökmüşsahibini,tanıdı.Kerimcan,mataradanıslattığıbirmendillebirininkafasındakiyarayısiliyordu.Büyükbirkesiklikduyarak,gönülsüzyürüdü.Yaralı,KöseMihal'intepelediğicavlakKelDerviş'ti.Aksıratıksırakendinegeliyordu.Kerim'itanıyıncaçokşaştı:

—CennettemiyizKerimcan?Öldüköyleya,cennetteyiz!

—Höst!Cennettenberisihiçolmazmıdemek?

—Şehitlikşerbetiniiçince,evetolabilemez.—Helerezil!Aklınfikrinşerbette..."Yeme"

dedim,"şuafyonzıkkımını...Karışmam,kellegiderelden"dedim.

—Zıkkımyoook!Zıkkım,dedinmi,günaaah!-Birdentelaşlandı-:AmanKerimcan!Savunmadıkkelleyiöyleya...Gittimi,bizim

fukarakelleşimdiciktekermeker?..OrhanBeygülümsememekiçinkendinisıktı:—Kerimcan,alacağım,seninkılıcı...—Kılıcımı?-Kerimaşağıdanyukarı,

anlayamadanbaktı-:N'olacak?OrhanBey,lafıuzatmadı,kabzasındantutup

kılıcıçekti,aldı,doğrulupdöndü.KöseMihal,solyumruğubelinde,birazdalgın,bellibelirsizgülümseyerekbakıyordu.Bunaçokkızdı,nedense,"Eğlenvardım"diyeatılacakkenşaşarakdurdu.ÂdemEjderhasıPirElvan,KöseMihal'inarkasına,ikibüklüm,sokuluyordu.Dörtadımkala,durupdoğruldu,kocabirtaşısırtınayapıştırıpfukarayıyüzükoyunyeredevirdi,Kaplangibisıçrayıpüstüneçöktü,dizinibelinebastı,zanaatınıçokiyibilencellatustalığıylaikiparmağınıburundeliklerinegeçirip,sankienküçükbirdirenmegücüyokmuşgibi,kafayıkolaycakanırdı.Kılıcınınsapına"Tuubismillah"diyetükürerekgergingırtlağa...Çalacaktıki,OrhanBey,kendisinideşaşırtanmüthişbirseslebağırdı:

—PirElvan!Durçalma!Pir,çalma,dedim!Yetişemeyeceğinianladığındanherbağırtıda,

hopluyor,birişeyarayabilirmişgibi,kılıcıbaşınınüstündeçeviriyordu.

PirElvantamzamanındadurmuş,sesingeldiğiyanıkestirmekiçinbakınmayabaşlamıştı.

OrhanBeykoşarakyetişti:—BırakPir!Kalkhadi,bırak!Eliniuzattı,KöseMihaltutupkalktı,Pir

Elvan'agülümseyerek,OrhanBey'e,yüzünübirazasıpbaktı:

—SağolunOrhanBey!Borçlukalmadınızuzunboylu...Çabuködeştiniz!

—Ödeşmeyok!Senibenyıkmadımki,ödeşelim!

Köse'ninkısıkbakışlarındanbirbeğeniışıltısıgeçti.

ÂdemEjderhasıPirElvansuratınıasmıştı.Aradabir,Alişar'abakarak,günlerdiraçkalmışgibiyalanıyor,herifinkoynunukoltuğunu,kemerinikesesiniçarpamadığı,incidüğmelerini,taşkakmalıhançerinisoyamadığıiçinhırsındanölüpölüpgerisingeriyenidendiriliyordu.

—OrhanBey,nedir,nevarorda?OrhanBey,atınınüstünde,yumruğudizine

dayalı,kaşlarıçatıkbakıyordu.Hızlagidiphayvanındizgininituttu:

—BağışlabukezKosifosMihaelisSenyör'übaba..,

—Kiminyesiridir?—PirElvan'ın...Bağışlabukez...—Neden?—Vuruştuk.Kılıcımıkırdı."Deşkarnını"

dediAlişar...Dinlemedi,bağışladıcanımı...—Neişivarmışyanında?Nedenkoşulup

gelmiş?Neyüzdendüşmanolmuşbize?Babaoğul,KöseMihal'inyüzünebakarak

karşılıkbeklediler.KöseMihal,ürküntüyle,yalvarmaklahiç

ilintisiolmayansakinbirsesleanlattı:—Çoktandıryolumdüşmediydi,Eskişehre...

Bugünbilmezdenuğradım."Kalkgidelim"dedi.—Sormadınmı,neyinnesi?—Sormadım.Dostumdur.—Haksızdı.—Dostuhaksızyerde,birkaçkez

arkalamazsakayıplıoluruz,KaraOsmanBey!Birkaçyılöncesinegelenekadar,pekhaksızişlertutmazdı,AlişarBey,DOSTUMUZ!

OsmanBeygözlerinikırpıştırarakbirazdüşündü.

Yakındabulunanlarkonuşmayıkımıldamadandinlemişler,Beyinvereceğikarşılığıkaçırmamakiçinsoluklarınıkesmişlerdi.

—Yiğitsin,SenyörKosifosMihaelis,gitsağlıkla...-KöseMihalkılıcınıkırmakiçindizinedayayınca,elinikaldırıpönledi-:Kırmayazıktır.Lekeliçıkmadıbuvuruşmadan,bentanığım!

KöseMihal'intüysüzyüzünü,biran,sevinçpembeliğigüzelleştirdi.Başıylaselamveripkılıcınıyavaşçakınınasoktu.Biran,bineğinedoğruatılacakoldu,kendinitutmakiçinsallandı:

—YiğitsavaşçıKaraOsmanBey'ericaederim,benianlasın!-Yutkundu,başıylaarkasınıgösterdi-:Dostumudaalıpgideyim."Bırakıpsavuşmuş"dedirtmesinbize!

Meydandaçıtyoktu.PirElvan,yaralıkurtgibi,homurdandı,okadar...Çokzorbiristekkarşısındakalmışgibi,OsmanBey'insuratıasılmıştı.Oysa,sultanınsancakbeyinehiçbirşeyyapamayacağınıbilmiyordeğildi.Böylekurtulmakçokdaişinegeliyordu.Genedeçok

ağırbirşeybağışlıyormuşgibi,duraklayarakkonuştu:

—Töremizdeyokturya...Peki,soyluKosifosMihaelis...Dediğingibiolsun!..Algit!KöseMihal,yumruklarınısevinçlegöğsünevurdu.Hızladönüpkoştu,AlişarBey'inüstüneeğildi,yavaşçaadınısesledi.Birdahasesleyipkarşılıkalamayıncabirazçekinerekelinituttu,kaldırıpbıraktı,kolcansızdüştü.

KöseMihal,eliylegözlerinikapatıpbirandurdu.Sonraistavrozçıkardı.Ayaklarınısürüyerekyürüdü.Atınınyerdesürünendizginlerinitopladı.AlışkanlıklaelinikolanlardangeçirirkenOrhanBeykoşarakgelmiş,sağüzengininkayışınıtutupyardımahazırlanmıştı.

KöseMihalönceşaşırdı,sonrasaygıylabaşınıeğdi:

—Sağolun!-Hemenbindi-:SağolunOrhanBey!

—Dahaödeşmedik,soyluKosifosMihaelis!Köseninyüzündenacılıbirgülümsemegeçti:—Çoktanödeştikde,benbirÜZENGİ

TUTMAborçlandım.Sağol!

KöseMihal,kimseninyüzünebakmadanmeydanıağırağırgeçti,eğerininüstündedimdik,atınınadımlarınıhiçbozmadanuzaklaştı,gözdenkayboldu.

ŞeyhEdebâli,OsmanBey'inanlattıklarını

dinlerken,suratınıastıkçaasmış,herçeşitçekişmeyiönlemekiçin,buncayıldırharcadığıbuncaemeğin,böyleapansızboşagitmesine,hele,ikiyönlüçatışmanınkızıyüzündençıkmasına,çoksıkılmıştı.İkisaatöncekızgınbirsavaşagirmiş,ölümleelleşmişyiğitlere,sakalınıkurcalayarakbirzamanbaktı.Dizçökmüşler,ellerinigöbeklerineuslu-edeplibağlamışlardı.Ilgarlageldiklerinden,yıkanıpdeğişemediklerindentoztoprakiçindeydiler.Yorgundular.Uzaktanuzağaterkokuyorlardı.

Edebâlisesindekiyumuşaklığıdeğiştirmeyeçalışmadansordu:

—Yokmuydubiryolu.YaverUsta,önlenemezmiydişuuğursuziş?

—Önlenemezdiefendim.Sonzamanlarda,rahmetliAlişarBey,kendinesahiplikvedetutku

dizginlerinikaçırmıştıelinden...Hophopnamerdinesakalıkaptırmıştı.SultanDivanı’nagerekeniyazacakNurettinBey...SizdevaktiykenbildirsenizdurumuKonya'dakişeyhimize...

PatavatsızGündüzBeysözütamamladı:—Buişküllenirgüzelce...Adamkökü,

dünyadankesildimikisultan,Alişargibisininkanınıaraya...

Edebâligülümsedi:—Evet,öleninarandığıçağdeğil...Canımı

sıkan,buncaçabaladık,çatışmayıönleyemedik!—Suçbizimmi?—Suç...Suçkimdeolursaolsun,hüner,

barışıkorumaktı.-İçiniçekergibisoluklandı-:Hünerimizigösteremedik!

—"Tutkunluklarzaptolunmazsabarışuyur,kavgauyanır"denilmiştir,Şeyhim,kendinbilmezdeğilsinya?

GündüzBeysustu,sonbirduralamageçirdi.ŞeyhEdebâli'nin,olanlardankendinidesuçlusaydığınainanmış,şaklabanlığavurupbukertedenyararlanmayıtasarlamıştı.İncedenöksürdü:

—BalkızınıOsmanBey'evereydinvaktiyken,başımızahiçgelmezdibuişler...Hüneriniyürütürdüngüzelce...-"Destur"deyiphızladışarıçıkanOsmanBey'içenesiylegösterdi-:Suçlarhepbunun...Adamgibiadambulupdünürsalacağına...

YaverUsta,şeyhininçokutandığını,iyicedebunaldığınıanlayıncatelaşlasözekarıştı:

—Seningibipatavatsızınbirinimi,sakın?—Patavatsız,diyeceğinebreYaver,

imdadımayetişiparkaçıkıpşeyhimizinayağınadüşüp...Kızıalmaklığaçabalasanya!..

GündüzBey,dedikleriniyapmış,önünedizçöküpşeyhineteğineyapışmıştı.Edebâli,gülümseyerekkollarındantutupkaldırdı.

ŞeyhiçokiyitanıyanYaverUsta,bugülümsemenin,böylebirdurumda,"Kızıverdim"demekolduğunuanlamasıylabirkez,"Allah-ıEkber!"diyebağırıpOsmanBey'imüjdelemek,İtburnuTekkesi'nivelveleyevermekiçinkapıdibindekipabuçlarınıbilegiyemedenseğirtti.

GündüzBey,yalnızkalmalarındanfaydalanarak,nikâhınhemenkıyılmasıiznini

almadanşeyhineteğinibırakmamıştı.İnönüvuruşmasınınarkasından,davullu

köçekli,güreşliyarışlımeydandüğünükurulamayacağıiçin,OsmanBey,ogece,İtburnuTekkesi'nde,sessizsadasız,sadecesırtıyumruklanarakgerdeğesokuldu.

SağdıçYaverUsta,"Suuyurdüşmanuyumazvedeyavuzdüşmansevinçgafletinikollar"diyedüşünerek,Tekke'ninçevresineyeryerateşleryaktırıpSöğütlülerinöbetedikmişti.

İtburnu'nunaşevinde,aşçıana,nöbettekilereözelsofralardöküyor,dervişçömezleri,ateşbaşındaoturanlararasında,şerbet,kımız,ayrantestileridolaştırıyordu.

Mavro,ilksavaşta,yürekliliksınavınıyüzaldığıylageçirmiş,fazladan,"Kanlımız"dediği,hayınŞövalyeNotüsGladyüs'ütamsırasında,gözündenoklayıpherifin"PiçKılıç"adını,"KörKılıç"açevirmişti.

YeniMüslümanolanlara,"SarıkPaha"vermekSelçuktöresiydi.BusebepleMavro'nunomzundaçiftekılıç,kuşağındaçiftehançer,kendiyayınınyanındabirMoğolyayı,birdebüyücekçıkınvardı.BaştaNurettinVoyvoda

olmaküzere,İnönüAhileri,OsmanBey,GündüzBey,OrhanBey,Bayhocagüçlerinceayrıayrıarmağanlarvermişlerdi.

Mavro,karşısındaoturanKerimcan'danutanmasabunlarıtekrartekrar,elden,gözdengeçirecekti.Utanıyor,utandığınadacanısıkılıyordu.

Kerim,Moğolyayınıaldı,birazkurcaladı:—Yamanarkadaş,buMoğolyayları...

Heriflere"Okçumilleti"dememişlerboşuna...—Hayhay...Hiylelenipdiridurmasaydım,

yemiştibiziMoğoloku...—Gerçek...Mavroiçiniçekti:—Nefayda,geçgeldibuyayelimize...

Şövalyenamerdineyetiştiremedikikincioku...—Belkidekurtulamazoyaradan...Yok...

İşleseydi,yıkılırdı.Gözünüalabildiksenedevlet...

Kerimcan,yüzünüburuşturdu.Ateşinoynakkızıllığında,kederlibirgülümsemegeçmiştiağzından...Gözleridaldı:

—KarıtutkusuayırdıtatlıcanındanAlişarBey'i...

—Evet..."Karıtutkusu...Paratutkusu...Fırsatelverdisanıpüsteçıkmatutkusuyıkarâdemoğlunu"derdirahmetlibabam..."Tutkusunagemvuramayankısayaşar"derdi.-Birazdüşündü-:Gemdevurdumu,yaşasadabir,yaşamasada...

—Essah...Tutkununsonuyokçünkü...Durudurağıhiçyok...

Tekke'ninkapısından"Mavrooo"diyeseslendiler.İkisidesesitanımakiçinkulakverdi.

—Mavrooo!Heeey,AbdullahoğluYavruuu...Nerdesin?Sesver!

—KelDervişbu...—Evet...Birinciside,ÂdemEjderhasıPir

Elvan'dır.Nedir?Mavro,"Abdullahoğlu"nuyadırgamıştı

biraz...Pürüzlübirseslekarşıladı:—Burdayım!Hayrola...Bağıranlaryöneldiler.SaltÂdem

Ejderhası'ylaKelDervişdeğildi.Dört...Hayır,beşkişigeliyordu.

AteşinışığınagirincePirElvan,yerdenalıpbaşınagötürerekMavro'yuaşırıbirsaygıyla

selamlayarakyanaçekilipellerinigöğsünebağlayıncaMavro,alayı,alaylakarşıladı:

—Tımariçingeldinizseyiğitler...Defterikapattım.Geleceksefere...

—Sağolağa...Sağlığınnedevlet!KelDervişbüsbütünazıtıpdizçökmüştü.

Önünebirküçükbohçabıraktı:—GelinimizBalaHatun'un"SarıkPahası"dır

efendim,"Azımızıçoğatutsun,MavroAğa’mız"dedi.

Mavro,önceşakasanmıştı.Açıpiçindekileriateşekaldırıncasevinçtensoluğukesildi.

Gerçekten,bohçada,birşalkuşak,dışagiyilecek,akipektenuzunkollubirgömlek,birçiftçorap,birtiftikeldiven,birkaçişlemeliyağlıkvardı.

N'apacağınışaşıranMavro,hemenikidiziüstünegelmişti.Yutkunuyordu:

—Sağolsun,BalaHatunumuz...Sağolsun!Canımkurbanyoluna...

Dervişçömezleri,elçırptılar:—Uğurunaçıkolayiğit!Çokyaşa...MavroyardımarayarakKerim'inyüzüne

baktı.

Ötekinöbetçiler"N'oluyor"diyekoşmuşlardı.Bayhoca,"Görelimyahu"dedi,birazı

"Giyinsindeöylegörünsün"diyegüldü.Mavroyutkundu.

Gerçektenduygulanmıştı.ÂdemEjderhasıPirElvanelinikaldırıpgülüşenlerisusturdu:

—"SarıkPaha'laryağmaktaya,yağmurgibi...Hayananöle,kötüKel...Töresinceşartlandımıbununİslâm'agirmesi?

KelDervişhopladı:—Essah...AmanMavro!..Amandin

kardaşım...Aldırırızelimizdensarıkpahaları...Yanarızkıyametekadar...Gelaman...-Mavro'nunellerineyapıştı-:Dediğimideyiverbisolukta...Amanberbatlıkelvermeden,hoplayalımbuberzahıkardaaaaş...

"Tanrı'danbaşkaTanrıyoktur,Muhammetonunelçisidir"dedirtti!..İslâm'ınşartını,inançlarınıtekrarlattı.Sonundaparmağınıgöğekaldırdı:

—Kulağınıver,cankulağını...Benisağlamişit...İslâm'agiren,Tanrı'yıheryerdevargöre...Peygamberdengayetutana...Halkakarşıedepsizolmayasakın...Töresiziştutmayahiç...

Kendindenbüyüğekasıntılıolmaya...Küçüğekıyıcıolmaya...Sözünde,yeminindedurasımsıkı...Kimselerehasetetmeye...Doğrusöze"Evet"diye...Ayıpgörsegerilipörte,kendigünahlarınıbilip...Çünkü,yeregüçyetmez,göğeelvermez.Tamamsın,KaraVasil'inMavrokardaşım,varyürü...Bundanböylecennetliksin,çünküsanakörşeytangirişebilemez!

Bayhocalafattı:—Oldumuya,KelDerviş,hanibunun

Arapçaduası?KelDervişsuratınıburuşturarakbaktı:—BizTürkdilibiliriz.Suyungeldiğiyana

"Yukarı",gittiğiyana"Aşağı"deriz,Bayhoca,dilinanlaşılmazındanhiçbirşeyanlamazız,kocaTanrı'yaşükür!

BeşinciBölüm

DerinGeçit

1

DündarAlp'inbüyükkarısıGurganHatun,ikimetreboyu,gagaburnuyla,soyutükenmişbiryırtıcıkuşgibi,atılmayahazır,Karasu'yunkıyısındaduruyor,"Marazlıköpek!Gâvurdölüüü...Domuuuuz!"diyehırlayarak,halıdenkleriyüklenmişyaşlıöküzüsudangeçirmeyeçalışan,onüçyaşındakiköleBalaban'a,dimdikbakıyordu.

Gündüzsedirin,geceyatağınınyanındanayırmadığı,ucuçivili,tutamağıdemirkancalıasasınadayanmıştı.Sabahesintisiipekgiyimlerini,mor,sarı,kırmızı,lâcivertışıltılarladalgalandırıyordu.Yetmişiaşkınolduğuhaldesırımgibiydi.Moğolkomutanıolanbabasındançekikgözleriyleacımasızlığı,birGürcüsoylusuolananasındaniştahlıağzıylaöfkelikibrinialmıştı.Üçadımgerisinde,çokiyieğitilmişsavaşçılargibi,sırayadizilmişdörtcariye,ikihalayık,ikikörpeortağı,ürkekduruşlarıyla

haremhalkınınyüreğinesaldığıkorkuyugösteriyordu.Yalnız,günahıkadarsevmediğiDaskalosDervişmadrabazınınselamlığayerleşmesiniönleyememiş,birde,körpeliğindedulkalankızıDeliNazife'nindüzentanımazlığınaçarebulamamıştı.Aslındabulmakdaistemiyor,dünyadaYalnızdelişmenkızını,acımasıağırbasangaripbirtutkunluklaseviyordu.GurganHatunkesinlikleyasakladığıhalde,Balabancıkitineyardımiçinsuyagirmişkızınagözlerinikısarakbirzamanbaktı.Suyunakarınadoğruzorlatankocaöküzüsövüpsayaraksopalıyor,yularıçekençelimsizBalabanoğlandavarınbaşınıolgörüpçeviremiyordu.Dişlerininarasındanhınçlahomurdandı:

—Malavuracağınagâvuruneniğinevursana...Çalsanaşudomuza!

"Gâvurdölü"uçlardakısaca"Adalı"denilenRumlardandı.Karasikorsanlarındananasıylabirliktesütçocuğuykensatınalınmış,körpeana,apansızölünceNazifetarafındankeçisütüylebüyütülmüştü.Ondördündeolduğuhalde,çelimsizliğindenonundagösteriyor,buyüzden,haremde,dahası,Nazife'ninkoynunda

yatıyordu.Birtürlüetlenipkanlanamamasıbuyüzdendi.GurganHatunbuaşırısevgininbirikiyıldanberiulaşılamamışanasevgisiolmaktançıktığınıönceduymuş,sonraizleyipgözleriylegörmüş,fakatdelikızınasözanlatıpmarazlıoğlanıselamlığadefleyememişti.

Bunlarıdüşünürkenherzamankigibiyüzükıpkırmızıoldu.İçindengeçenlerinsezilmesikorkusuylagözlerinikızıylakölesindençevirdi.

BaştaBacılartakımıolmaküzere,Söğütlükadınlaryüklühayvanları,bağıraçağırasudangeçirmeyeçabalıyorlardı.Karasuburda,dörtkolabölünüpaktığıiçingeçitveriyor,öyleyken,demirçemberlisandıklar,halı,kilim,ipeklikumaşdenkleriıslanmaktehlikesigösteriyordu.

1290kışıuzunsürmüş,tepelerearalıksızkaryağmıştı.BuyılyaylayaçıkmakçeşitlinedenlerlegecikipmayısınortasınıbulduğuhaldeKarasuinadınacoşkunakıyor,Söğüt'ündeğerlimallarınıBilecikHisarı'naemanetbırakmaklagörevlikadınlartakımınısaatlerdenberiuğraştırıyordu.Aslındavarlıklılarınaltınlarıgümüşleribiryerlerederinlemesinegömülmüşbulunduğuiçin,Hisar'abırakılanlar,yükteağır,

pahadahafifşeylerdi.GurganHatun,dünyayıçarpıpiliklerine

kadarsoymuşMoğolordusununyüksekrütbelisubaylarındanbirininkızıolduğuiçin,Türkmenkarılarınındebelenmeleriniaşağılık,açmasıgörüyor,suratınıburuşturupkaşlarınıkasıntıylaçatarakbunudışarıvurmaktandaçekinmiyordu.

KerimcandemindenberigizlicegözetlediğiMoğolmelezicadınınniçinkasıldığınısezdiğinden,"Helerezil...Heleşununşişinmelerinebakmalı"diyesöylendi,sabahtanberiilkdefaMavro'nunyokluğunuyadırgadı.Gecenöbettendöndüğünüduymamış,sabahleyindegörememişti.Aslıhan'lakonuşmayadalıpbütünyolboyuarkadaşınıhatırlamamasındanutandı.Şimdiburayada,bineğinisulamakbahanesitutturupkızıbirkezdahagörmekiçingelmişti.EmanetleriBilecikHisarı'nayalnızkadınlarınbırakmasıkafilekolcusuerkeklerindönüşleriniKarasu'yunberisindebeklemelerikanundu.Gidişgelişitoputopudörtfersahyol,sankihiçbitmeyecek,Aslıhan'ıyıllarcagöremeyecekmişgibi,dahaşimdiden,anlamsızbirözleyişduygusuna

kapılmıştı.SuiçmeyikesipbaşınıkaldıraraksoluklananhayvanaçaldığııslığıkeskinleştirinceAslıhandönüpbaktı.Şalvarınıdizkapaklarındanyukarıyakadarsıvadığıhalde,suçamaşırlarınııslatıyordu.Kırkelliadımilerdebirdenokadarince,okadargüçsüzgöründüki,Karasutoparlayıpalacakmışgibiyüreğisıkışıpsoluğukesildi.Aslıhanhaydaladığıkatırınkuyruğunututmuştu.Gülüyordu.

Anasınıaradı.Bacıbeyellerinibelinekoymuş,biroğluna,birKaplanÇavuş'unedepsizkızınabakıyordu.Kerim,hayvanınağzınagemiaceletaktı,suratınıasarakarkadaşlarınınyanınadöndü.

KarılarkafilesiniKarasu'yakadargötürmek,bekleyipyaylagöçüylebuluşulacakKozpınar'agetirmekgörevi,oyılOrhanBey'everilmiş,oda,yanınayeğeniBayhoca'yı,Kerim'i,birdeMavro'yuseçmişti.OrtalardagörünmeyenMavro'yusoruparamadığınabakılırsa,nerdeolduğundanhaberlibulunsagerekti.

OrhanBeysevgiliatıKaraduman'ıtorbalıyordu.Göçşerefine,süslügiyinmiş,çoğudedesininarmağanı,değerlisilahlarkuşanmıştı.

BelinesoktuğukınıkakmalıBursabıçağıbabasınınyenikaynatasıŞeyhEdebâli'ninhediyesiydi.Delikanlıyaşıilerledikçegiyimekuşamaönemvermeye,kendigibiatınıdadonatmayabaşlamıştı."Nedemektirbu?Hovardalaştıvedekekliketinintadınıaldıdemektir!"Evet,OrhanBey,işiedepsizliğedökmeksizinbabaçöplüğündegençhorozgibieşinmeyegirişmişti.Kırmızıçizmeleri,mavikaytanlaişlenmişlâcivertçuhaşalvarı,sarıiçliği,koyukırmızısoftanharmaniyesihepdedesindenkalanlarınbozuntusuydu.Sarığınıkırmızıbörkünebabasıgibisarmıştı.Kakmalarıgüneşteışıldayanpahalısilahlarıylagerçektenherçeşitboğuşmayeteneğiyleövünençokgenç,çokgüçlübirdövüşhorozunabenziyordu.Onunyanında,dörtyaşbüyüğüolduğuhalde,onyaşfarklıgösterenirikıyım,Bayhoca,babayanikılığıylabiraylıklıaskergibigösterişsizdi.Kendinibildibileli,Köslükmeydanında,Yaylapanayırı'ndagüreşipçevreyepelvanlıktanamsalmayı,yatakgüreşlerindenyeğtutmuştu.Sırasıgeldikçe,"Karıeti,pervanıntilkizehiridir"diyereksuratınıburuşturuyordu.Kerimin

hayvansulamaktaniçingeciktiğinikestirdiğindensuratınıasarakküçümseyenbirseslesordu:

—Yardımınhorageçtimimollaeskisi?Dualarınıaldınmıkarıların?

—Neyardımı?—"Fukarahayvanaiçirdide,Karasu'yun

kudurganlığınıaldıazbiraz,karıtutkunluğugücüyle"dedibubenimOrhanBeyyeğenim!

—Yok...Birşeydemedimben,Kerimcan,kendikaralaması...

—Gerçeğekaralamadeyince...Oldumuşimdicik,emmioğlu...YazıkrahmetliErtuğruldedemizinbuncaemeklerine...Anladım,senKayı'nıntuğunudolaştırmayacaksıngereğince...

Kerimatınınbaşınatorbasınıasarken,Orhan,Bayhoca’nıntakılmalarınaaldırmamış,Karaduman'ınkolanlarınıyoklamayadalmıştı.

Dündar'ıntekgözükör,yaşlıkatırı,tökezlendi,amabüsbütündüşmedi,zorlatıpyükündensularakarakkalktı.

—Körkatırıazkaldıki,Karasutoparlıya...Birkızmıştırki,GurganHatunbibim...

OrhanBeyhızladöndü:

—Balaban’ınyedeğindemioldubuiş?..Tamam...MarazlıBalaban'ınyedeğinde...YaylayaçıkarçıkmazfalakayayatırırfukarayıGurganbibi...

Bayhocabudüşünceninkarşısınaçıktı:—Nefalakasıymış?Gündüzfalakasına

Gurganbibimyatırsın,gecefalakasınaDeliNazife...Adalıdanyesirmialdılarkaşıkkadaroğlanı?

OrhanBeyböyleşakalarısevmiyordu,tersledi:

—Höst...Ayıp...Gurganbibim,heleki,Nazifeablamduymalıdabakbakalım...

Nediryahu,Frenk'inRimpapadivanınamıçevirdinizbizimSöğüt'ü?..Gayrı,doğrularhiçmiaçılmayacak?

"Frenk'inRimpapa"sözüyleKerimcan,Mavro'yuhatırladı.OrhanBey'esoracakken,Bayhoca’nınboşboğazlığıkarışmıştı.Bukezde,Dündar'ıncariyelerindenbirikoşarakgelipsözünüağızındabıraktı.

—OrhanBey!..GurganHatun'umuzbineğiniistedi,suyukarşıyageçecek...

Orhanöncehemenatıldı,sonrasomurtarak

yavaşladı.Dündaremmisininekadarsevmiyorsa,buMoğolkırması,kasıntılıGurgankarıyıokadarsevmiyordu.İsteğiniyerinegetirmekleKaraduman'ahiçhaketmediğibirkötülükyapıyormuşgibi,biran,çaresizlikleötekihayvanlarabaktı,sonrayüzünüazdırıptorbayıhışımlaçıkardı,fukaraKaraduman'ıgemleyipdizginikızauzattı,çokayıpolacağınıanlayıncaKerimcan'adöndü:

—SendebinKerim,bindir,yedekle...Kerim,karşıyakadaAslıhan'ıgörmek

umuduylabirdensevindi.HayvanlarıdizginlerindençekerekGurgan

Hatun'ayaklaştı.Karıbirbakmış,suratınıburuşturarak

gözlerinigenekarşıyadikmişti.Sankikarşıdakilerbilmediğibirkalabalıktıda,içlerindencandüşmanlarınınbulunmasındankuşkulanmıştı.Nedensonra,Kerim’iilkdefagörüyormuş,burdabulunmasınadaçokşaşmışgibi,süzdü:

—Nedir?—BinekgönderdiOrhanBey...—Biristedik,ikigelmiş...Doğrusunumu

diyemedibenimhabercim,dedideOrhanakılsızımıanlayamadı?

—Yedekçigeldimben,GurganHatun...—Sen...Biziyedekleyeceksin,hemi,molla

eskisi...Geridur!-Asasınıhırslayerebatırdı-:Yıkıl!-Karaduman'aiğrenmişgibibaktı-:YoksaOsmanBey'intavlasıhayvanlarıbiziçekemezde,payandacımıgerek?

Eteklerinitopladı,Kerim'inşaşkınlıktanağzınıbirkarışaçıkbırakanbirçeviklikleatabinipsürdü,arkasınabakmadankonuştu:

—Gerigönderirimsağlıklabineğinizi,korkmayın,suyaverdirmem.

Kerim,birpatavatsızlıkyapmışgibi,cariyelergülüşüyorlardı.Bunlara,Gurgancadısındandahaçokkızdı.

GurganHatun,hayvanınüstündeimrenilecekkadardik,güvenliduruyor,elindekiasasıylayamanbirsavaşçıyabenziyordu.Kerim,değmeyiğidinhızlıakanderinsularıgeçerkennasılürperdiğini,başınınnasıldöndüğünübildiğiiçin,öfkesiniunutuvermişti."Yamankarıhaaa...Anamkadaryiğitdeğilsede,eksikliğideyokdesemyeri..."Karaduman'ınarkasındangitmek

içinzorlatanhayvanıtersledi:"Host!Heleşunahele..."

Birdengülmesitutmuştu."Kızlarınbiriniönüme,biriniardımabindiripsürsemgeçsem;kızarki,GurganHatun,kudurur..."

GurganHatun,Türkmenlerisoylusaydığındandeğil,Cengiz'insoylulukyasalarınasıkısıkıyabağlıolduğundanOrhanBey'inatınaBalaban'ıbindirmemiş,hayvanıgeriyeyedekteyollamıştı.KerimbundanhiçbirşeyanlamadığındanBalaban'aeziyetedilmişgibicanısıkıldı.Çocuğunomzunuokşadı:

—Sağol,Balabancık...Bineydin...—Balaban'aDündar'ınevindekilerden

başkasıheryerde"Balabancık"diyorlardı.BunuilkdefaOsmanBeysöylemişti.Balabancıkyorgun,birazdakederligülümsedi.Çelimsizdi,ama,kaşıkkadarsuratınınnekadargüzelolduğu,birazdikkatedilincegörülüyordu.

—Kızlarıgeçireceksen,alhayvanları...Balabanenikonuürktü,sankibusözdebir

suçvarmış,suçdakendisininmiş,GurganHatunduyarsakıyametkopabilirmişgibikarşıkıyıyaürkekürkekbaktı.

—SağolKerimEfendi...Olmaz.Gidipbinekgetireceğim.

—Hanibinek?...Hepsiyüklühayvanların?—Olsun!Yükleriindiririz,aşağı...—Sonrayüklersinizyeniden?—Yükleriz,sağol...Karsuyunagiripçıkmaktandudakları

morarmıştı.Adımattıkçaeskikunduralarındansularsıçrıyordu.Kerim'inyüreğisızladı.Savaşçılığageçtigeçeli,aralıksızyoklayanesirolmakorkusunukeskinbirsızıgibiduydu.Ayaklarınısürükleyerekdöndü.

OrhanBey'leBayhoca,dibindeKarasu'yundirseklendiğiküçüktepeninüstüneçıkmışlar,esintiserinceolduğundanyamçıyıçamlarıngölgesinedeğil,güneşeseripuzanmışlardı.

Kerimhayvanlarıyenidentorbalayıptepenindüzlüğüneçıktığızamanarkadaşlarınısırtüstüyatmışbuldu.Mavro'yusordu.

HayırOrhanBeybirişesalmamıştı.Nerdeolabileceğinidekestiremiyorduama,yaylagöçüsırasıbuböyleydihep...Dolabıelegeçeneçevirtiyorlardı.Herhalbabası,emmilerindenbiri,yada,anasıMalhatunbirhizmeteyollasa

gerek...Bayhoca,uyumayahazırlanmış,gözlerini

yummuştu.Kerim'inbirsözüüstünebirdenilgilenipdirseğiüstünegeldi:

—Nedemek,"Yatağınagirmemişgece..."Benalmadımbeynöbetinigâvuroğlundan,geceyarısı...Evegelipdenklereyardımetmedimi?

—Geceyarısıbizimdenklerçoktanbağlanmıştıda,anamOrhanBeylereyardımcıgittiydi.

—Peki...-Bayhoca,Orhan'danKerim'e,Kerim'denOrhan'abaktı-:Nedemektirbuarkadaşlar...Sakınbugâvuroğlu...

—Gâvuroğlunubırak,demedimmi,sanayeğen,gâvurluğumukalmışongünönceMüslümanolandinkardeşimizin?

—Vayvay!..BendededenMüslümanım,dahaelegeçiremedimgerçekMüslümanlığı...Dününgâvuru...Direğinibilmez,şartınıbilmezİslâm'ın!Nekolay!..BuncayılındervişiykenDaskalosgâvurluğuatabildimibakalım,sırtındanşuncacık...KelDerviş'inyedeklediğiherifeMüslüman,dedinmi...

—Birinebenzetki,yaraşsın!BizimMavro

hiçMüslümanlığagirmese,DaskaloskâfirindenyüzkatMüslüman'dır.Nediyeceksengâvursuzde...

—Diyeceğimşu,arkadaş...Birkopukgeceyatağındayatmadımı...

—Eee?—Yatmadımı,bilki,biroynakkarının

yatağındadır.Oğlanİnönü'nde,FilatyoshınzırınınkorkusuylaMüslümanolalıberi,seninhaberinyok,Söğüt'ünoynakdullarıylautanmazkızları,bupisMavro'nunardınadüşmüşler.Benimduyduğum,Bacıbey'denkorkmasalar,sırtlayıpgötüreceklermiş,çeşmeninyanındangeçerkene...DurumvaziyetlerbukertekötüleşmiştirvedeYahşiİmam'ın"Dünyabozuldu,kıyametbelirtileriyüryüzünükapladı"demesi,gerçek...

OrhanBey,Kerim'inyüzünearaştırarakbaktı:—NedersinKerimcan?Sezinledinmi,bir

şeylersen?..İnanayımmıbuyobazınkaralamasına?..Baştançıktımı,bizimfukaraMavro,Müslümanolurolmaz,boyuncagünahabatıpcehennemlikleralayınakatıldımı?

Kerim,gözlerinikısarakMavro'nunson

davranışlarınıhatırlamayaçalıştı.Hayır...Oğlanıngizlibirişiyokgibiydi.Durdu.Eliniçenesineattı.İkikezDeliBalta'yla,birkez,İnönüdönüşüOsmanBey'inyanınakoruyucualıpesirlerinbaşınabekçidiktiğiÂdemEjderhasıPirElvan'lakonuşurkenüstlerinevarmış,bunlar,lafıhırpadakkesmişlerdi.Bunlarınönemiolupolmadığını,Bayhoca’nınyanındaaçmakdoğrumu,değilmi,diyeölçüpbiçerkenOrhanBey'in"Kimdiro?"sesinedöndü.

Söğütyolundandoludizginbiratlıgeliyordu.Üçüdeellerinigözlerinesiperleyerek

seçmeyeçalıştılar.Herif,herkimse,seçilemeyecekkadaruzaktaydıama,altındakihayvana"Allahyarattı"demediğibelliydi.Ayrıcayolutozutarakyaklaşanat,kırbaç,üzengizoruylakoşanmekkâreyehiçbenzemiyordu.Birazsonraşaştılar.Üstündeki,evetMavro'yduama,altındakibineğiçevredehiçgörmemişlerdi.Göğüslü,sağrılıbiralhayvanki,uçmuyorsada,ayaklarınınyerdenkesilmesineçokbirşeykalmıyor.Harlayıpgelmekteki,yolusömürüpiçmecesine...

—Nediryahu?—Bildim,haramiliğegittibuGâvuroğlu...

Birinineviniyıkıpocağınısöndürüpumudunukesipgeldi.Tuhyüzünehırsızköpek!

Bayhoca’nın"Hırsızköpek"dediğiKaraVasil'inMavro,MüslümanolduktansonrakiadıylaKaraYavru,atlarınbağlandığıyerehışımgibigelmiş,hayvanındörtayağını,birnalizindetoplayıpçivileyerekdurmuş,arkadaşlarınavardığınıbildirmekiçinikikez"Hooo...Hooo!"diyebağırmıştı.Kerimkarşılıkverdi.Mavroyereatladı,bineğinesarılıpgözlerindenüstüsteöptü,sırtınabirçulçekipbaşınatorbasınıtakıptepeyesardı.Birçıkıyorduki,tazıönünedüşmüştavşandahiöyledeğil!..

Düzlüğütuttuğuzamangöğsükörükgibikalkıpiniyor,soluğuağzınasığmıyorduama,ağzıdakeyfindenkapanmıyordu.Üçadımkaladurupellerinihavayakaldırıpmüjdeyiverdi:

—Gözümüzaydınarkadaşlar,alkısrağımızakavuştuk,kutsalMeryemAnamızınarkalamasıyla...

Orhan'laKerim,"Kısrağımız"sözününnedemeğegeldiğinibulmayaçalışırkenBayhoca

birazalayla,birazşüpheylesordu:—Nerdenbizimolmaktabualkısrak,Arslan

Mavro,bizimolduğunubilmediğimizalkısrağımızısennerdebuldunbakalım?

Mavrookadarsevinçliydiki,Bayhoca'nındomuzluğunufarketmedibile?..Soluksoluğaanlattı:

—Bizimalkısraktırbu...Benbunu,Issızhan'da,avuçavuçkuruüzümyedirerekbesledim,fındıklabesledim.Gemeeğerebenalıştırdımbunu...-Alkısrağakasılarakbaktı-:Tavlamızındölüdürbu...Dededensürmelidir.Rahmetliablamınöldüğügünyittiydibizimalkısrak...

—Şimdinasılbulundu?Mavrohiçduraklamadı:—Kendibaşına,Bayhocakardaş...Baktım,

yularınısürüyerektengelmekte...—Kendibaşına...Yularısürüyerekten...Peki

nerdengelmekteböylece?SakınbatağıyırtıpKaracahisartoprağındanmı?

—Tamam!Çokyaşa...iyibildin!Evet,Karacahisartoprağından...

—Bildim!Şuhalde,üstünevurdurdum.

Kokunamıgelmişyoluelinealıp...Havalarıkoklayaraktanmı,gelipsenibulmuşSöğütgibiyerde?

—Tamam!..—Tamamsa...Durhele...-Elinigözünesiper

edipbirzamanalkısrağabaktı-:Mavrooo...Mavrodedim,doğrucularbaşıMavro,hiçyalanbilmezMavro...Beribak,busizinalkısrak...Şuncacıkşüphenyok,öyleya?..Busizin,tavlanızınyedigöbekdölü,alkısrakhemi?

—Heya...N'olmuş?Mavrosoluğunukesiparkadaşlarının

yüzlerineayrıayrıbakarakbirazbekledi,Bayhocasusmayıuzatıncapatladı:

—Boğulayazdımrezil!Sözünardıgelsin!—Sözünardı,KaraYavru’m,bualkısrağı

gözümtutmadıbenim.Karacahisargibiyerdenkalksınsürsün,geceninbirvakti,hemide,yaylagöçlerinindenkleribağlandığıgeceeee...BatağıyırtıpgelipSöğüt'tesenibulsun,hayır!

—Geldiya...Nahişte...—"Nahişte"nekadarkolaaay!Hayır,benbu

alkısrakta,seninkondurduğunDüldülferasetigörememekteyim.

—Neden?—Şundanki,öyleferasetlialkısraksenin

gibibiniciyebelvermeyecek,bilmezdenüstünehoplasan,kıçatıpdüşürüpüstüneçıkıptepinipsenibitirecek...

—Nedenyahu,kudurmuşmu,avucumdaüzümfındıkyedirerektenbeslediğim...

—Şundanki,rezilMavro,benimbildiğim,soylubirhayvanyalancıbiniciyihiçtaşımazüstünde...Höst,benidinle!KitabınyazdığıkurbanolduğumAllah,atıyaratayım,demesiyledüşünceyedaldıki,çokderinyerleredaldı.Nedenmi?Çünkühiçşakasıyokbuişin...Atnedemektir?Müslüman'agüven,gâvurakırandemektir.Kanatsızuçanbiryaratıkki,kovduğunututar,kaçtığındankurtulur.Beligüçlüdebacaklarıgayetleyörük...Yelesindehayırlıyı,terkesindedoyumutaşır,getirir.Evet,kocaTanrı,"Atıyaratsam"demesiyle,eliniuzatıpgüneyyelininyakasınıkavradı."Dureğlen,ikiçiftsözümvar.Sendenatıyaratsamgerek"dedi.Fukaragüneyyeli,atnedirbilmezsede,karşısındakikocaTanrıolduğundan,gerisinikurcalamadı,"Keyfinbilir"

diyeboyuneğdi.Tanrı'dır,aldıbiravuçyel,yoğurduavcunda,atımeydanagetirdi,saldıçayıra...Attır,cennetotlaklarındakişneyerekten,kıçataraktandoyunadursun,bizşimdiciknerdenverelimhaberi,şeytanauyupHavvaAnamızaohakaretiedipcennettenkovulan,fukarademBaba’mızdanverelim.demBaba’mız,osıraSerendipAdası'nda,ki,bizimSöğüt'ümüztamyetmişbinyıllıkyoldur,serseriolmuşgezinmektedirki,yakarışıyerigöğüırgalamaktadır.Nedenmi?Çünkücennetbağındaalışmıştıhazıryiyipyangelmeye...İşyok,güçyok,yeiç»birazgezin,yatuyu..."Kocamakbileyok"diyeyimdegâvuraklınersin!Kısası,herifalışmamışekmekardındanseğirtmeye,çulçaputyolundaçabalamaya...Bireliapışarasında,açlıktankarnıbelkemiğineyapışmış,kocaTanrı'yıçağırmaktaki,haykırışına,yerdekurtkuş,göktemelekmelâikeağlaşmakta...KocaTanrı,ağlaşmabağırtısındanamansızkaldı,"Nediryahu,bizşunda,hiçmiohdemeyeceğiz?"diyekızdı,soruşturmayabiraklıerenadamınısaldı.Melekmelâiketakımı,soruşturmacıyıgörünce,"Bizbuderbederdem

Baha'nınbağırtısındantespihişaşırttık,sayısınıyitirdik,aman,amanıbilirmisin?Şununsuçuherneyse,kocaTanrı'yabağışlattır,bizibubeladankurtar,"dediler.KocaTanrı'dır,kurbanolduğum,suratınıasıpbaşınıduvaraçevirdi,"BennasılbirAllaholmalıyımki,tutmadediğimitutan,tutdediğimitutmayanvedecennetimdeoişiişleyiportalığıpisliğeverenbirakılsızı,tersyüzüdöndürüpcennetimekondurayım,"dedi,"Hayırgerisingericennetinekondurmasın,derdineazdançoktanbirdermanbağışlasınâdemoğlu,birdemBabaolmaklaadamlıktançıkmazvedeTanrı'yaenkötükulundangeçmekhiçyaraşmaz,"dediler.KocaTanrıbirazdüşündü,nazavurupbirazdahaolmazlandı,niyeti,demBaba'yıbunaltıpyasağınıtutturmak...Sonunda,canındanusanmışlığavurup"Peki,"dedi,"kefilmisiniz?""Kefiliz"demeleriyleSerendipAdası'nauzandı,"Yadem"dedi,"birkötüiştuttun,canımısıktın,onaneyiyemeseydiniyiydiya,yedin.Bakneleroldu?Tühyüzüne!Buncamelekmelâike,buncapeygamber,evliya,buncaermiş,buncaçokbilmiş,filanıfalanıkefilveripyakarıcıoldu,

ağzındanpekilafınızorgüçaldılar."Hadi,müjdedirhökürtüyükes,diledileğinialmuradını"demesiyledemBaba’mızsevinçdelisiolupkülahınıyereçaldıvedeçekipgömleğiniyırttı,bukeznaçarlıktandeğilhaaa,keyfindenyolunmakta...Sonu,ikidiziüstünedüşüphiçduraklamadanatıistedi.KocaTanrışaştıbirzaman,şaşması,"Benimgöktegüneyyeliylegizlisöyleşmemizivedeyeldenatyaptığımı,buherifSerendipdağındanasılbildi?"demesinden...Demekki,göktekisarayında,demBaha'nın,martalos(casus)tuttuğundankuşkulandı.Sonundakörşeytanaklınagetirinceferahlayıpkaskasgüldü,"Hayköftehor,bilmezdenbirdilekdiledin,tamüstünevurdurdun,kendimutluluğunuvedeoğlanlarınınmutluluğunukaptın,yıkıl!"dedi.BöylecekocaTanrı,atıöncedemAta'ya,ardındanMüslümanyiğitlerebağışladı.

—Yagâvurun,heleFrenkkötülerininelindekibuncabinek?

—HeyakılsızMavro,şeytanın'apalım,kocaTanrı'ylaçekişentaşlanasıkörşeytanı?..Evet,Müslüman'abağışlananatınbirazınıdagâvur

Frenktakımıelegeçirmiştir,"Atağasınagörekişner"denilmesidebundandır.At,fikirliolduğundaniyibiniciyikötüsündenayırırossaat...Ayırtetmesi,"Banabakar"diyerektendir.Atabakacaksınki,zoradüştüğündeardınabakmayacaksın!"AtabinersenkocaTanrı'yı,attaninersenatıunutma"denilmiştirvede"Atadüşmangibibinmeli,dostgibibakmalı"denilmiştir."Atatıyemliktegeçer"denilmesi,heysefilMavrobuanlamadır.Nevarki,"Atımtepmez"denilmeyecektir,nitekim,"İtimkapmaz"demeklikdeyokturvedeat,uluyaratıkolduğundan,Tanrı'nınövgülüsü,yiğidinsevgilisiolduğundankimseninatına"Eşek"denilmeyecekki,boşunadövüşçıkmaya,sövüşmektepişmek,dolaşıpçekişmekhiçolmaya...

—Heyvahki,bunungevezeliğindenbizeDomaniçyaylasınıkeyfimizceyaylamakyoktur.Buncalafıdedide,alkısrağınbizinedenbindirmezleneceğini,hani,dedimi?

—BoşbulundunkötüMavro,sayki,sorusormadın,ayağınıkeskinbaltayıvurdun!Senbualkısrağıaklınsırakerametbasamağına

çıkardındıdemincek..."Batağıyırttıgeldi,bizibuldu"dedin.Oysa,böylebirat,kitabınyazdığınagöre,yalancıtaşımaz.Höst,dilinitut!Batağınötesindekalanustaçobanitivedeavkokusunuotuzfersahtanalıpsürüpbastıransoyluaviti,batağıaşıpsürüsünü,sahibinibulamazken,buseninalkısrak,KaraKılavuzuşukadaraltınlatutupönünemikattıkibatağıaşabildi?

—Orasınıbilmem,benimkısrakatladıgeldi.—Kısrakatladıgeldi,seninerdebuldu

bakalım?—Bulduki,dosdoğru...Gecedüşünü

gördümben,sıçradımkalktım,avluyaçıktımki...

—Kapıyıkurcalamaktaermişevliyaalkısrak?

—Tamam!—Sakınbirdemerhabamıçekti?—Çektisayılır.İncedenbirkişnemesaldıki,

seningibilerinmerhabasıkaçpara...—Baktınbatağıgeçerkençamurabatmış...

Götürdündereyesoktunyıkadın?—Tamam!

—Kısrağıyıkadında,ayağındakiçizmeleri,nedengüzelceyıkamadın,düzencivedeyalancıMavro?..Höst,has,dedim,işindoğrusugelsin,bizOsmanBey'inmartaloslarıdeğiliz.

MavroçaresizlikleKerim'ebaktı.Kerimbaşınısalladı:

—Yalanıkurdunama,yarayışlıkulputakamadınMavro,gelşuişingerçeğinianlatdakurtul!

Mavro,birazdahadirendi.YasağıtutmadığınıOsmanBey'induymasındankorkuyordu.OrhanBey,İnönüçarpışmasındanbuyana,yasakmasakkalmadığınısöyleyincepekşaşırdı.Birdenferahladı,kasıldı.

—Gece,nöbettensonragittim,aldımgeldim.—Yerinikimdenöğrendinpeki?—Yerinimi?Yerimeri...Aldımgeldim.

Bayhocaparmağınısalladı:—Yerininasılbildin,demekteyim...Kerim

atıldı:—Tamam,buldum!Karacahisarlıesirlerden

öğrendin,değilmi?Mavrodahafazladirenmedi,gittikçe

şişinerekanlattı:

—Esirlerdenevet...Karacahisarbabatoprağıolduğundanbilmediğimyeriyoktur,İsaEfendimizeşükür...

—YavrumMavro,İsaEfendimizmikaldı?HanibundanböyleMuhammetEfendimizdi?

—Yahşiİmam'adanıştım,Bayhocakardaş,"İkisidehakpeygamberidirhiçfarketmez,yüreğinitemiztutmayabak"dedi.

—Demekgünahı,Yahşiimam'ınboynuna...Ooohnegüzel!Bugidişleboylarcehennemitekermeker...Evet,yeriniöğrenmenle...Babatoprağınızolduğundan,attınsırtınaarpatorbasını...

—Nasılarpatorbası?..Arpatorbasıyok...—Ya?"Boştorbayaattutulmaz"demiştir

Türkmenatalarımız.—MeryemAnaçarpsınki,arpamarpayok...

Sürdümgittim,atladımbatağı,Filatyos'unotlaktayılgıyasokuldumkurtgibi...Baktım,yıldızalacasında,alkısrağıseçtim.Islığısaldımhafiften...Alkısrakduymasıylakulaklarınıkaldıraindire,yüzünüdörtyanaçeviripkokumuarayaraktanyanyanbakıpayakayakgeldi.Kavuşmasıylasevinçtenartayaklarıüstüne

kalktı,azkaldıki,narayabine...Sıçrayıpyetişipburnunututtum,kucakladım,sürmeligözlerindenöptüm,hoplayıpbindim,"Umudumalkısrak,dedim,karanlıkgecedeyolizbulan,batağınderininideşipçıkanalkısrak,hadibakalımparla!"dedim,yolakapandım.Coştualkısrak,yelolduesti,kanatlandıayaklarınıyerdenkesti.Sazlığınsıkınıbiçti,batağısıçrayıpgeçti.Aldıgeldi.Yaylayaçıkmakolmasa,gözealamazdımyasakçiğnemeyi.Dönüşekalsagitsemdebulamam,bulamayıncaölürüm,sandım.OrhanBey...KızarsaOsmanBeyimiz,gerilirönümüze,böyleböylediyerek,bağışlatsuçumuzu...

Bayhocakeyiflegüldü:—Heleakılsızgâvur!NedenkızsınOsman

Beyemmim,olmuşişe...Atyitirmedin,atgetirdin!Yayalıktankurtuldun.Dinleoğlum!"Yayalıkatlılıktaniyi"derlerse,diyenebakacaksın,yayademekteysebunahiçinanmayacaksın,atlıdemekteyse,büsbütüninanmayacaksın!

MavrogözlerinikırpıştırarakBayhoca'nıngeneyutturmacayavurupvurmadığını

araştırırken,karşıtepeyibirkadınçığlığıkeskinkeskinçınlattı.

Delikanlılarhepbirdensıçrayıpellerinikılıçlarınaataraksesingeldiğiyeri,bağırtınınnedeniniaraştırdılar.

OrhanBeykendinitoplayıp"Atlaraaa"diyebağırdığıandaBilecikHisarı'nınyokuşudönemecindenbirarabayaydançıkanokgibifırladı.Bağırışlarbundangeliyordu.SoyluRumkadınlarınbindiğiçoksüslüarabalardandı.Dörtirihayvankoşulmuştu.Bunlarınürküpgemiazayaaldıkları,zaptolmaktançıktıklarıanlaşılıyordu.Durumarabadaolanlariçingerçektençokkorkuluydu.Dahadatehlikelibirhalalmamasıarabacınınhemçokusta,hemçokgüçlüolmasındandı.AtlarınadoğrukoşmayahazırlananSöğütdelikanlıları,bağıranlarınkendikadınlarıolmadığınıanlayıncaatbinmektenvazgeçmişler,seyredalmışlardı.ArabakimbilirkaçıncıdevrilmetehlikesinisavuşturuncaBayhocagüvensizbirsesleteklifetti:

—Birokatıpöndekihayvanlardanbirinidüşüreyimmi?

Orhanönlemekistiyormuşgibielinikaldırdı:

—Olmaz.Dahakötü...Öndekiatlardanbiritökezlenirsearabadevrilir.HerifdevirmedenKarasu'yututarsa...Birdenaklınakötübirşeygelmişgibitelaşlandı.Yolungeçididerindir.Çocukmocukvarsaboğulurhaaa...

Sözünsonunu,koşmayabaşladıktansonragetirmişti.Tepeyiçoğukayarakiniphayvanlarayetiştiler.Yemtorbalarınıyereçalıpbindiler,dirsekleriniişletip"Haydabreee..."diyehayvanlarıcoşturmayaçalışaraksürüdüler.

YolunKarasu'yagirenberiucunavardıklarızaman,yokuşaşağıçığgibigelenarabadakarşılarınayetişmişti,öndekiatlar,hızlaakanderinsuyabatıncaarkadakilerbunlarınüstünedevrildi.Ok,çatırdayarakkırılmış,baştarafısuyagömülenaraba,sertakıntıylaiyiceyarılamıştı.Dörthayvancanhavliyleçırpındıklarıiçin,arabadakiminolduğu,kaçkişininbulunduğu,köpükten,serpintidengörülemiyordu.

OrhanBeykadınçığlıklarınıbastırarakbağırdı:

—Mavro,hayvanlarınkolanlarınıkes...Bayhoca,arabayıtutalım!

Okkırılmıştıama,atlarkoşumlarındanarabayabağlıkalmıştı.Buyüzdensürüklenmiyor,adamakıllıyanladığıhaldedevrilmiyordu.

OrhanBey,gerekirsearabayıönlemekiçin,akıntıyıkollayaraksuyagirmişti.Karadumangüçlüydü,korkusuzdu,uzunbacaklarınagüveniyordu.Hiçduraklamadanatılmıştı.Ayaklarınınkesildiğiyerdeyüzüyor,tabanıbulduğuzamansürüklenmemekiçingayretledireniyordu.

—Parayacimuuuuu...—AhyetişHristosEfendimiz...—AllahbelanıversinMarkooo...OrhanBeyyetiştiğizaman,atlar,arabayı

çukurdançekmişlerdi.Gözleridehşetleyuvalarındanfırlamış,burundelikleriyumruksığacakkadaraçılmışsoluyorlar,titreyenbacaklarıylaakıntıyıkarşılamayaçabalıyorlardı.

—AmanOrhanBeysenmisin?Yetiş!OrhanBeysesialamadığıiçin,adının

çağırılmasınaşaştı:—Kimsiniz?Kimsin?—Yetişarslanım...Öncealşukızı...

—VayArtemisAna!..Nedenürktü?..—Bırakgevezeliğidealşunu...Korkudan

ölmezse,soğuktandonacak...OrhanBeyarabanıntentedemirinitutmuştu.

ArtemisAna'nın"Kız"dediği,YarhisarTekfuruSenyörHrisantos'unkızıLotüsolacaktı.ArtemisAna'yasımsıkısarılmışüçkızdanhangisinin"Lülüfer"diyetakılıpkızdırdığıküçükLotüsolduğunuçıkaramıyordu.Birgeçenyıl,yaylayaerkençıkıldığıiçingörememişti.İkiyıldabukadarbüyüyebileceğiniaklıalmıyordu.

ArtemisAnagerçektenkızdı,silkinipkendinikurtardı,yarıRumca,yarıTürkçebeddualarederekMeryem'i,Hristos'uyardımınaçağırarakLotüs'üdelikanlıyadoğruitti.KızOrhanBey'inanlayamadığıbirürküntüylesütanasınasarılmakisteyince,OrhanBeyçıkıştı:

—Hadi...Hadiçabuk...Çıkışmasınınsebebi,arabanınyeniden

kaymayabaşlamasındandı.Lotüs'üsaçlarındantutupkabaca,çekti,

önünealdı.Sağkoluylasımsıkısarıp,Karaduman'ıhementepikledi.Kız,bulanık,anaforluakıntıdanbüsbütünkorkmuş,hafifbir

çığlıklagöğsünesığınmıştı.Sudabırakılmışbirsüngergibiıslaktı,yumuşacıktı.OrhanBey,birdenkeyiflenipalayetti:

—Islanmışsınkız,suyadüşmüştavşanadönmüşsün...

YüzünügöğsünebastıranLotüstüykadarhafifti.Ayağınınbirisuyadokunuyordu.OrhanBey'inalaycılığı,biranda,acımayadöndü.Kolunubirazsıktı:

—Korkma!..Yokkorkacakbirşey!..Lotüsbaşınıkaldırdı.Kocamankara

gözlerinde,Orhan'ışaşırtangüvenlibirrahatlık,dahası,hemengülümsemeyedönecekbirmuziplikvardı.OrhanBey,buapaçık,dimdik,öyleykengenedeanlaşılmazbakışlarındanrahatsızoldu.

İnönümağaralarındanbirindeoturanCenevizliKeşişBenito,Lotüs'ün,Kumbaros'u;Türkçesi,vaftizbabasıydı.Öncelerianasıyla,altıyaşındanberidesütanasıArtemisAna'ylaheryıl,doğumgünündemutlakaBenitoKeşiş'igörmeyegeliyor,pahalıhediyeler,çeşitliyiyeceklergetiriyordu.

Hergelişte,Söğüt'te,ErtuğrulBey'inevinde

ikiüçgecekalırdı.BusebepleOrhanBey'inçocuklukarkadaşıydı.Yaşıttılar.ÖyleykenOrhan'laaralarındabeşaltıyılfarkvarmışgibigelmiştiLotüs'e,ilkgörüşte...Utançlairkilmesi,belinisımsıkısarangüçlükoldankurtulmakiçinkıvranmasıbundandı.Sırılsıklamgiyimlerietinesımsıkıyapıştığıiçinkurtulmayazorlatırkendirigöğüslerinin,delikanlınınetinesürünmesindenhemürkmüş,hemdehoşlanmıştı.Sertsertsoluyor,üşüdüğüiçinvücudunusarsarakiçiniçekiyordu.

Orhandaheyecanlanmıştı.Kızınniçindebelendiğinibilemediğinden,büsbütünsıkılarakpürüzlübirsesleyatıştırmayaçalıştı:

—KorkmaLotüs...Çıkıyoruzşimdi...Karadumankıyıyıbuluncaıslakkızıyavaşça

kaydırıpyereindirdi,kendisideatladı.HayvansilkininceLotüshafifbirçığlıklageriledi.OrhanBeykalınlaştırmayaçalıştığısesiyleatınıazarlayıpkızadöndü:

—ÜşüdünLülüferkız...-Gözleriniöncekaçırmış,sonraLülüfersözüylealayabaşlayıprahatlamıştı-:N'apalımsana?

—Sandıktaçamaşırçok...

—Hanisandık?-Elleribelindeçevresiniaraştırdı,güneşlenmekiçinyamçıyauzanırkençıkardığıkaftanıhatırladı-:Durbuldum!Tamam!-Birkaçadımkoştu,dönüpkuşağındançıkardığıkocamanbirmendilifırlattı-:Alşunu,geççalılığınardına...Soyun,kurulanmayaçalış...

—Panayamu...Olmaz.—Höst!Dediğimiyap.Dudaklarınmosmor...Koşupkaftanıaldı.Çizmelerisuyla

dolduğundanheradımdaıslakıslakötüyordu.Çalıkümesineyaklaştı,çekinerekseslendi:

—Hey...LülüferHatun...Heydedim!Kızumutsuzinledi.Kurundunmu?Alşunu...Sarıniyice...

Lotüsçıplakkolunuuzatıpkaftanıatıldığıyerdenhızlaaldı.

OrhanBeyarkasınıdönmüşsudakilerebakıyordu.Sütanaylaikihizmetçikızıkarşıkıyıyaçıkarmışlardı.Artemis,çevresinebakıpsütkızınıgöremeyincebağırmayabaşladı:

—Lotüüüüüüs!Lotüüüüüüüsakimuuuuuu...Canakimuuuuu...

OrhanBeyelleriniboruyapıpseslendi:

—Meraklanma,ArtemisAna...Buradayız...Yokbirşey...-Kolunusuyunakarınadoğrusalladı-:Geçideyürüyüngeçideee...Çalılığadönüpçıkıştı.Hadisenekız...

Lotüs,kaftanasımsıkısarılmışolarakçıktı.Ürkekdurdu.Üşümesigitmiş,yüzüneateşbasmıştı.Gülmemekiçinaltdudağınıısırıyordu.

OrhanBeyalıcıgözüylebaktıbiraz,uzunbirbeğeniıslığıöttürdü:

—Büyümüşsünbizgörmeyeli...-AzkalsınrahmetliErtuğruldedesininakrabaçocuklarınatakıldığıgibi,"Eşekkadarolmuşsun"diyecekti.Kendinituttu-:.KocamanolmuşsunLotüsHanım.Yamandagüzelleşmişsin...

Lotüsgözleriniyereeğincesonsözüsöylediğinepişmanoldu.Düzeltecekbirlafarıyor,bulamıyordu.ÇaresizlikleçevresinebakarkenKaradumangözüneilişti.Suyabattıklarıiçineğerdeıslanmıştı.Sudoluçizmelerininiçindeayaklarıdonuyordu.Patavatsızlığınıörtmekiçinkızmışlığavurupçıkıştı:

—Dururbakarsın...Gelçekşunları...Lotüsöncebirşeyanlamamış,birOrhan'a,

birileriuzattığıçizmeliayağabakmıştı.Nedemekistendiğinikestirincebiransuratınıasıpdurakladı,sonra,çokeğlencelibirşeyteklifedilmişgibigülümseyerekgeldi,delikanlınınönünedizçöktü.Evet,buTürkmenler,cariyelerleköleleringörmesigerekençoğuişlerikarılarınayaptırıyorlardı.Birazgörgüsüz,birazkasıntılı,birazdaçocukgibişımarıkolduklarından...

OrhanBey,soyluRumlardaböyleâdetlerbulunmadığınıhatırlayıncabirpatavatsızlıkdahayaptığınıanladı,şaşırdı,Türkmenceözürdiledi:

—Çizmelerıslandı,kolayçıkmaz...Donduayaklarım...

Lotüsaşağıdanyukarıyahepöylegülümseyerekdostçabakıyordu.OrhanBeybüsbütünsıkıldı.Karaduman'asığındığınıfarketmedenyalvardı:

—Hayvandaıslak...Kurutmadıkmı,sırtınıyaralarız.

Lotüskarşılıkvermedi,dudaklarınıkısıpzorlayarakönceçizmeleri,sonraıslakçoraplarıçıkardı.

—SağolLülüferHatun...Sağolefendim.

Sizde...Birdensustu.Kızzorlatırkenkaftanıaçılmış,

solgöğsüylesolbacağının,insanıçarpançıplaklığıgörünmüştü.Gözlerinikurtarmayagücüyetmiyordu.Bukezhiçözürsüzrezillikettiğinianlamış,gerçektentaşkesilmişti.

Lotüs,yüzünebakaraksözüngerisinibekliyordu.Sessizlikuzayıncakuşkulandı,arandı.Sebebinianlayıncaöfkedenkıpkırmızıkesildi.Biryandankapanmayaçalışıyor,biryandanyarıTürkçe,yarıRumcaçıkışıyordu:

—Allahbelanıversin...KabaTürkmen!Defol!Canıncehenneme!..

OrhanBey,utancınıörtmekiçinşakayavurdu:

—Suçbenimmi,LülüferHatun?Benmidüşürdümsuya?..Türkmenkaftanıdırbu...İçindetetikduracaksın!n'apacağıhiçbilinmez.

Moğollargibiyumruklarınıböğürlerinedayamış,kahkahalarlagülüyordu.Genebirdenbüyümüş,sankiyirmiyaşındabirsavaşçıolmuştu.Lotüsyüreğindetatlıbirürpertiduyarakşaşaladı:

—Nevargülecek?UtanmazTürkmen!Tüh

yüzüne...Birdeçizmelerini,çoraplarınıçektirdi,esiralmışgibi...

—Eh,esiralmadıksada,büsbütünaykırıdeğil...Sudabuldukbizseni...Suiçindekanunmuş...Kurtardığınhelâlmalınolurmuş,okladığınavgibisine...Aydınlıbirleventyüzbaşısıesirgeldigeçende...Benonunyalancısıyım!

—Defol!Onundacanıcehenneme,seninde...Şeytanalsınhepinizi...

Sütanakoşarakyetişmişti:—Üşüdünmü,canakimu...Aaaa...

Soyunmuş...Nerdenbuldun?-Lotüsgülümsemeyeçalışıyordu.ArtemisAnaTürkmenkaftanıtanıyıpOrhanBey'edöndü-:Çokyaşabeyimuuu...-Çömelipsütkızınasarıldı,kaftanışefkatlesıkıladı-:Şimdigelecekgiyimsandıklarınız...Şimdi...

OrhanBeyfırtınayıkolayatlattığınasevinmiş,ıslıkçalarakKaraduman'adoğruyürümüştü.

Lotüs,delikanlınınçıplakayaklarınabakarak,içinden,"Dikenbatarinşallah!Yılansokar,"derken,ArtemisAna,biryandanErtuğrulBey'inölümüneyakınıyor,biryandandaOsmanBey'le

OrhanBey'inömürlerineduaediyordu.Lotüs'üngülmesituttu.

MekkârelerberiyakayageçinceYarhisar

kadınlarıhemengiyimlerinideğiştirdiler.Kerimbineklerinıslaklığınıalırken

Bayhoca'ylaMavrosavaşbaltalarınıkullanarakbirkavakdevirmişler,acelebirokuyduruphayvanlarıkoşmuşlardı.

ArtemisAna,yolaçıkmadanönceBenitoKeşişiçingetirdiklerikalınyünçoraplardanbirinizorlaOrhanBey'egiydirdi.Tenteyiindiripçemberlerinüstünekurumalarıiçinıslakçamaşırlarıastırdı.

Söğüt'ünhazineleriniBilecikHisarı'nateslimedenkadınlarikişerüçerdönüyorlardı.ArtemisAna'ylaikihizmetçibunlarıngetirdiğiboşhayvanlarabineceklerdi.

OrhanBey,bacılariçinsonunubeklemekzorundaolduklarından,Aslıhan'ıngecikeceğinidüşünerek,Kerim'leBayhoca'yıoradabıraktı.AlkısrağıLotüs'everdiğindenMavroarabacınınyanınabinecekti.

Böylece,OrhanBey'leLotüsönde,ötekiler

gittikçeuzayanbirkafilehalindearkada,yaylagöçüylebuluşacaklarıKozpınar'adoğru,yolaçıktılar.

Nisangeçipmayısbaşladığıhaldebuyılm

bahargüneşiyeniyenikızdırıyordu.Buyüzdenbozkırgözalabildiğineyemyeşildi.

Buyeşilliğiniçinde,gökmavisindenipekfistanı,pembebürümcüktenörtüsüyleYarhisarTekfuruSenyörHrisantos'unbiricikkızıLotüs,taşıdığıürperticiadıgerçektenyadırgatmıyordu."DomuzBenitoKeşişbuadı,bunakerametindenmibulupkodu,heyAllah!"Orhanmeraketmiş,birgezginciLatinpapazınasorupöğrenmişti."Lotüs",heryiyenyabancıya,yurdunuunutturacakkadartatlı,insandaakılbırakmayacakkadartutkunlukverenbinmasalyemişiydi.Latinpapazı,Ayrıca,"Mısır'ınaknilüferinedeLotüsderler,"demişti.KızaşuncacıktanberiçiçeğinTürkçeadıyla"Lülüfer"diyetakılmasıbundandı.İlkduyduğuzamanyadırgayıpkızmış,birdahadahiçalışamamıştı.Dahaöncekiyıl,onbiryaşındaykensomurtuyor,enikonukızıyordu.Şimdidebuna

mıcanısıkılmıştıacaba?Dalgınlığavurmasıbundanmıydı?Bellietmemeyeçalışarakyangözlebaktı.Evet,birdalgınlıkvardıbunda...Babasıçokşımarttığıhalde,anasınıküçükyaştayitirenbütünduyguluçocuklargibi,buLotüsşuncacıkbebeykenbile,doyasıyagülmez,hiçbirzamanyaşıtlarıgibiaşırıyaramazlıketmezdi.

Uzaktanuzağaarabaatlarınınçıngıraksesleriduyuluyor,buinceçıngırtılar,nedense,uçsuzbucaksızgenişliğe,yumuşakbirkederyayıyordu.

OrhanBeyhiçbeklemediğihalde,Lotüs'eacıdı.Uzayansessizlikmutsuzluğunuartırıyormuşda,bunuönlemekistemişgibi,yavaşçasordu:

—Nedenparladıhayvanlar?Acemimiydibiriikisi?

—Hayvanlarmı?-Lotüsdalgınlıktankurtulmayaçalışarakkederlegülümsedi-:Yok..Birleylekkalktıapansızçalınınardından...Galibayılanvardıağzında,..Nerdeyseatlarınkafasınasürünecekti.

—Tamam...Yılanıgörmesedesezeratkısmı,ürker.-Birazdurupsözaradı-:Neden

sürüpgelmedinizSöğüt'edün...HiçkalmadınızBilecik'te?..

Lotüsbellibelirsizürktü,araştırıcıbakışlarlabirzamandelikanlıyabaktı.Busoruyugelişigüzelsorduğunuanlayıncarahatladı.BilecikTekfuruSenyörRumanos'unkendisiniistediği,babasınında,zenginliğini,güçlülüğünüdüşünerekverimkârolduğu,demekburalarayayılmamıştıdaha...TekfurRumanos-kendisi"kırkdört"diyorduama-elliyiaşkın,adamakıllıçökmüşbiradamdı.Çocukyaştakızlarlaoynaştığıbiliniyordu...BabasınınağzınıaramasınıLotüsönceşakayavermiş,ciddiliğinianlayıncadehşetekapılmıştı.Budehşetiniçinde,öksüzolduğundanböylebirkocayıkendisinelâyıkgörüyorlar,düşüncesininbüyükpayıvardı.Aklınıbaşınatopladığızamanbununböyleolmadığını,anasınınölümündensonra,evlenmeyiaklınagetirmeyenbabasınıngünahınıaldığınıbiliyorduama,dehşetbastırınca,öksüzlüğünruhunabiriktirdiğikuşkularağırbasıyordu.Bütünteklifleri,birazdaiğrenerek,"Olmaz"diyekesipatınca,babasıbirkeregidipRumanosTekfurubugözlegörmesiniricaetmiş

Lotüsbirtürlü,"Hiçfaydasıyok,seninleevlenecekmişimgibidehşetekapılıyorum"diyemediğiiçin,razıolmuştu.

—NedengelmedinizSöğüt'e?—Yaylayaçıktığınızıdüşündük.Geçenyıl

yoktunuz.—Olsun!Açıktırbizimkonakyaz-kış...

Gereğinceağırlayamadılarmıydı,geçenyıl?—Bilmem...Bağışlayın...Bilmemolurmu?

Çokrahatettik.—YaylayagiderkenbazıeşyalarıBilecik'e

bıraktığımızıbilirsiniz!Baktınızki,bırakmamışız...

Lotüs,birşeylerbiliyorda,sıkıştırıyormu,diyesertsertbaktı.Hayır,buirimavigözlerde,kalındudaklıyumuşacıkgülümseyenağızda,nekurnazlıkvardı,nehayırdık...Rahatladı.Sözüdeğiştirmekiçinbirsorudakendisordu:

—NedensağlambirhisardikmeditepeninbirinebuncayılrahmetliErtuğrulBey?

—Hisarmı?OrhanBeygerçektenşaştı.N'olacak?

—EşyalarınızıBilecik'ebırakmazdınızozaman...Kendihisarınızdasaklardınız...

Birsubirikintisininyanındangeçiyorlardı.Birkaçkurbağaviyaklayaraksuyadaldı.İlerdebirleylek,tekayağıüstünde,gagasınıgöğsünedayamışderinderindüşünüyor,birbaşkaleylek,tarladaevlekadımlargibigenişgenişdolaşıyordu.

OrhanBeykendilerinesıksıksorulanbusorudanusanmıştı.Herzamanolduğugibi,karşılıkvermeyegönülsüzbaşladı,fakatgiderekbütünErtuğrulmilletinisavunmayakendinikaptırıpateşlendi:

—Hisarkısmıtehlikeyoksabekleradamı...Hisarımızvar,zorludüşmangeldi,kapandıkdiyelim...Nerdengelecekbizeimdat?Allah'tandiyeceksin...Allahkısmıkurbanolduğum,hersıkıştığınkertedeyetişmez...Neden?Düşünürümhep...Yetişmezçünkü,herzamandüşmanhaksızolmazbesbelli,sendebilirbilmez,kendinihaksızdüşürürsün...Biz,biravuçinsanızLotüsHanım,yabanyeregelipkonmuşuz.Bizimhisarımızatımızınsırtı,kılıcımızınkalkanımızınardı...Zorugördükmü,çekilirgideriz.Güçlüdevletiolmayanıntoprağıolmaz.-Acıylagülümsedi-:Türkmenatamız,

"Devletsizkişininbastığıyervatanı"demiştir.Doğrudur.

—Buyüzdenmi,oturağaalışamadınız...Yaylayaçıkmadanedemeyişinizbundanmı?

—Yok...Aslınabakarsan,oturağızdırbiz...Amaçıkmayacakolursaksinekleryeradamı...Sıtmabitirir.

—Yakalanlar?—Çaresizlikten...Ertuğruldedem,ovada

kalmayısırayabindirdi,yıllardır.Ekinkaldırılmazsayaşanmaz.Savaşçılartalancılarıkarşılayıppüskürtmezseyaşanmayacağıgibi...Savaşçınıngerektiğindeölümügözealdırmasıgibidir,rençperinoraktaharmandauğraşması,hiçfarksızdır.

Yaylayaçıkarsındahepyayladamıkalırsın?Yok...Orağa,harmanainerlerçokları...Sürülerbile,biçilmiştarlalardabaşakyemeyeindirilir.

—ÇokmerakederimeskidenberisizinDomaniçyaylanızı...

—Güzeldiryaylamız...Soğuksularıvardır.Ördekavlanırgölleri...Çamormanlarıvardırki,gövdeleriikiadamkucaklayamaz.

—Yüksekmidirepey?

—BilirmisinSipahiDağı?—Bilirim.—İşteonunkadar..."Doruk,düzden,ikibin

kulaççeker"derdirahmetliErtuğruldedem...—Sürülerkoyunayağıylakaçgündeçıkaro

kadaryükseğe?..—Yayılarakçıkar.Kaçgüntutarsa...Biz

keselerdenvururuz.İkigündetutarızyaylayı...—Çadırdamıyaşarsınızbuncazaman?—Kimdemiş?Herkesinevivardır,ikişer

katlı,gecelerisoğukolur.Ocakyakılmadanbarınılmaz.Sürülerikikezçıkar.İkinciyegüzlemederiz.Yağlarbasılır,peynirtulumlanırboyuna...Derininlervardır,karkuyularıgibiserin...Yağıpeynirisalarızurganlarla...Dururtaptaze...Birazkederligüldü.Budediğim,maldavarbolsa...-Hemenkonuyudeğiştirdi-:Kadınlarkilimdokur,içlikbezdokur,ipeklidokur.

—Erkekler?—Avagideriz.Panayırdacirideçıkarız.Silah

idmanıhiçdurmaz.Yenitaylargeme,eğerealıştırılır.

—Dönüş?—İlkkarladönüşbaşlarama,hırpdiye

inilmez.Karınönüsıra,konagöçebulursundüzü...Seninanlayacağın,beşaltıayıgeçmez,bizimSöğüt'teoturmamız.

—Zormudur,böyleyarıgöçebelik...Yıldaikikeregöçmek?..

—Birazdangörürsün!..Göçünbaşıulaştığıylabayramyerinedönmüştür,BilecikTekfuruRumanosemmininünlüKozpınarMeydanı...

—Kolayalışırmıbunainsan?..—Bilmem...-Birdendikkatkesilipgözlerini

kırpmadanbaktı,yavaşçasordu-:NedensordunLotüsHanım?

Lotüshemengözlerinikaçırdı.Yutkundu,telaşlakarşılıkverdi:

—YenianalığınBalHatunaklımageldi.Ömrüncebabasınıntekkesindeoturmuş,elinisıcaksudansoğuksuyasokmadan...Buncahizmetçi,aşçıana...Senyaylayıanlatırken...n'apardağbaşlarında,acaba,dedim.Yadırgarelbettebiraz...

—Bilmem!İşesıvanırsayadırgamayavakit

bulamaz."Erinisevenavratherbirşeyekatlanır"demişbizimTürkmenatalarımız...

Lotüs,yolaçıktıklarındanbuyanailkkezgerçekbirilgiylesordu:

—Analığınherşeyekatlanacakkadarsevermi,babanı?

Orhanbirazşaştıama,pekumursamadı:—Sever...Sevmezmi?—KaçyaşındaBalHatun?Duyduğum

doğruysa,onaltıonyediymiş.—Okadar...—Baban?—Otuzüçotuzdört...—Doğrumu?Demekyaşıkadarfarkvar

arada...-Sinirlisinirligüldü-:Sevebilirmihiç?OsmanBeyonaltısındaevlenseydi,onunkadarkızıolurdu.Babasıyaşındademek...Hayır,sevemez.Hiçsevemez.

OrhanBey,şakalaşıyormudiyemeraklabaktı.Sözünciddiliğindehiçşüphesikalmayıncagerçektenşaştı:

—YaşlımıbenimbabamseninhesapçaLülüferHanım?

—Otuzyaşındakibirkadıniçinyaşlıdeğil

ama,onyediyaşındakiiçin...—Yaşlıdemek...KocaOsmanBey...

Ağzındaarslanlarıalıpgelenyiğit...Türkmen'deerkeğinyaşıyıllaölçülmez,yiğitliğiyleölçülür.Bizdesakatmakatolmayanerkeğindelikanlılığıkırkındabaşlar.Helebabamgibigüçlü,yiğit,yakışıklıoldumu,yüzyaşınavarsadelikanlılığıkomazelinden...İspatı:Ertuğruldedem,doksanıaşmışa,delikanlıgittibudünyadan...Köslüğünimdatdavulunuduymasıylahopladıbir,"Atımıçekin"deyipöldü.

Nalseslerinedöndüler.KaplanÇavuş'unAslıhanbaşörtüsüdörtnalınyelindesavrularakhışımgibigeliyordu.

Yaklaştı,hizaladıamadurmadı.Elinihavadasallayarakbağırdı:

—Haditutalımtepeyi...BakalımkavuşmuşmuyaylagöçününöncüleriKozpınar'a...

Lotüs,açtığınapişmanolduğukonudankurtulmakiçinalkısrağıtepikledi.Orhandasürdüardından...

TepenindoruğundaKozpınar’ınsıkağaçları,

çıplakbozkırınortasındayeşilbiradagibi

duruyordu.Arkasında,birmilkadargeride,sarıbirduvargibibatağınsazlığıuzanmaktaydı.

Çevresiuluçınarlarlaçevrilimeydanagöçünöncüsüçoktangirmişti.Gerisitekerkolhalindegökleyerinkavuştuğuçizgideydi.

Sabahyelikesildiğindenkebaplarıdöndürmekiçinyakılankocaateşindumanımavigökyüzününderinliklerinebozbirdirekgibiyükseliyordu.Aslıhan,gözlerinikapatıphavayıkokladı,kebaplarınkokusunualmışçasınaiştahlayalandı.Nedensegülüverdifıkırfıkır...

—Bunlarıseldentoplamışsınızöyleya,OrhanBey,nedendökülmüşlerKarasu'ya,sordunuzmu?Bilecik'teneyibeğenmemişlerde,"Amankurtulalım"derkenboğulayazmışlar?

OrhanBeyhiçbirşeydenşüphelenmediğiiçin,gülerekLotüs'ebakıpkarşılamayıonabıraktı.

AslıhançoksevdiğiLotüs'üngözlerindekiacılıyalvarışıgörünce,şakayıyanlışyerdenaçtığınıhemenanladı.

Orhanpirelenmişti.Aslıhansözüuzatmamakiçinelinisalladı:-Sürbacım!Kebapyiyelim

dersek,yetişmeyebakacağızvaktiyken...Sür!Bineğininkarnınaüzengilerinkeskiniyle

dokundu.Biratbaşıaraylatoprakyolakapandılar.

BöyledörtnalakalkışOrhan'ahiçbirkaygılarıyokmuş,tersineçokkeyifliymişlerduygusuverdi.Çokyaşlıbirerkekgibi,başınısallayarak"Gidimaskaralar"diyesöylendi.SabırsızlananKaraduman'ısaldıhafifmeyildenaşağı,köpüklüselgibi...Boşbulunup"Yettimkızlar!Yettiiiim!"diyerekbirdeyamansavaşnarasıpatlattıovayadoğru...Birdensevinçkavramıştıyüreğini...Atsürmektensandı,başkabirnedeniolabileceğindenşüphelenmedibile...Mavro'nunalkısrağıAslıhan'ınbineğinigeçinceaklınagelentürküyüsalıverdi:"Yokuşlaryukarıyellerçıkışlım/inişleraşağısellerinişlim/Alnıakakmalıelvanbakışlım/Gelingözlükızperçemlialatım/Hey,hey!Amanalatım!Yamanalatım!"

Kozpınar'ınadı,sekizbasamaklainilenayazmanınyanındakiulucevizağacındangeliyordu.Cevizingövdesi,elelevermişbeşdelikanlınınzorkavrayacağıkadargeniş,tepe

dalları,kargaseçilmeyecekkadaryüksekti.Ayazmasuyunungürlüğüde,üstündekicevizinululuğunauymuştu.Elsokulamayacakkadarsoğukolduğuhalde,altındadevocaklararalıksızyanıyorgibikaynamakta,ilkgörenlerinyüreğinekorkusalmaktaydı.

SöğütlülerheryılyaylayagiderkenKozpınar'dabüyükbirateşyakarlar;ilkyaylayemeğiniburadahepberaberyiyerekbatağınbunaltıcısıcağındankurtulmasevincinikutlamışolurlardı.

Eskininbolluğukalmayalı,dörtbeşyıldır,buateşgeneyanıyorduama,delikanlılarsürekavındanirihayvanlargetirmemişlerse,kebapkokusuhiçduyulmuyordu.

Buyıl,ŞeyhEdebâli,kızınıevermesinekarşılıktekkeyegelenonbesilikoyunlaikiiridanayı,göçyemeğinevermiş,böyleceSöğütlülerinbataktankurtulmasevincine,varlıklıgünleringerigeldiğiduygusudakatılmıştı.

Küçükçocuklar,kebapsevinciylebağrışarakdeğnektenatlardaciritoynarken,dahakabacalarıtakmasakallartakmabıyıklarlaAhi

derneğikurmayahazırlanıyorlar;taşatmada,güreşte,üçadımdaçekişiyorlardı.BiryandadavulzurnaylaağırdanTürkmenhalayıbaşlamıştı.Adaklılar,nişanlılar,gizlidenbakıpgülüşüyorlar;tutkunlar,analarababalarasezdirmemeyeçalışarakkızlarınardısıradolaşıyorlardı.

Yaşlılar,cevizingölgesinde,suyunbaşınayangelmişler,içleriniçekerekeskininKozpınarpazarını,yaylagöçüpanayırlarınıballandırmayagirişmişlerdi.

—HanieskininKozpınar'ı..Burdaikidöneleyemibilirdin,birkaççerçiayaklanmayınca...

—Vahki,vah!Söğüt'ünyaylagöçününböylegeçekaldığıgörülmüşmüydükardaşlar?..

—Hayhay!Göçüngünübilinmeyincefukaraçerçinasılsürüpgelsindeyükünüyıkıpdolabıbezesin!..

—Gerçek!..Çarşıarastasıgibidükkankuracaksa,başka!..

—Leblebigelirdivaktiyleburalara,katıryükleriyle,çuvalçuval...Nahbaşparmağımgibi...Dağılırdıağzınaattınmı,ungibi...

—Leblebihelvasınıdesene,leblebihelvasını...

—Taraklı'dantarakgelirdi,benzeriniKonyaSultanı'nınhatunuhiçgörmemiş...Boynuzdan,kemikten,ağaçtantaraklarki...Vaykinetaraklar...Helekişimşirtaraklar...

—İğnecininya,çeşitçeşit,boyboyiğneleri...Çuvaldızları...

—Göynüklübardakalırgelirdiki,susızdıranbardaklar...Burcuburcuçamkokulu...Kaşıklarkisapınınkırıldığıhiçgörülmemiş...

—Yagezgindemirciabdalınınkazmasıküreği,tırpanı,orağı,nalmıhı,sacayağı,maşası...

—Kütahya'nıntıntınötenkızıltestileri,burunluibrikleri,camgibipişmişgüveçleri...

—Küpleridemedinküpleri...Pekmezküpleri,turşuküpleri,şarapküpleri,demedin!

—Beride,ip,urgan,kendir,sicim...Kayışsahtiyan,gön,kösele...

—Bilecik'tenipekbürümcük,Afyon'danpamuklu,Ankara'dansof...

—Karıörtüleri,karıçemberleri...—Yamçılar,abalar,kepenekler!

—Haybabam,kaputlukçuha,kolluk...Eğer,üzengikayışı,kantarma,yular,belleme...

—Helekiçeşitlizırhlar...Kılıçişlemez,kargıdelmezyamanzırhlar...

—Çizme...Pabuç...Yahuburanınfarkımıvardıkardaşlar.Yellice,Uçkapılı,Göksünpanayırlarından?

—Evetdağıtaşıtutmuşbuncaabdalnic'olduyahu?ElekçiAbdalı,TeberciAbdalıki,çömçe,fıçı,badya,külek,matarataşırdıarabalardolusu...

—HeyvahkigörünmezolmuşturTahtacıAbdalınhamurtahtaları,çamaşırtokaçları,tahtakürekleri,dirgenleri,boyundurukları...Hiç!

—KuyumcuAbdalıhani,vedeCambazAbdalı,üfürükçü,dermancı,BiliciabdalıvedemaskaraYamakAbdalı,ilahiler,DedeKorkutmasallarıokuyanGurbetAbdalı..."

—Yageceleyinateşsöndürürışıkyakmaz,yazınçadıraltındayatmazSepetçiAbdalınerdeihvanlar?

—Vedekeyfindehavasında,sazbilir,namazbilmez,çökürsapıtakıptamburaoyar,davulgeripzumadeler,çalıpsöyler,içeroynareşinir.

"Dünyaateşegitseiçindehasırımızyoktur"diyeşişinir,HasırcıKaraÇingeneAbdalıhani?

—Yahu,Söğütlü'detrampaedecekmalmıkaldıkibunlarsürüpgelecekde,Kozpınar'dapanayırkurupyaylagöçübekleyecek..Harmanagirdiğimizmivarkiveresiyebıraksınharmanödemesi...Parayageldimi...Eyvah...

—Para!..Heykuzum!Busizindediğinizyakınzamanlarınişi...Gitbakalımbirazgerilere...FrenkgemilerininGemlikönünedemirlediğisıralar...Aklındamı?GümüşparagetirirdiFrenk,gemiyükleriyle...Beriden,Hindiya,Çin-MaçintüccarıkervanıyıkardıKozpınar'a...Bunlaralışverişegirişirlerdikikardaşım,tozdandumandan,tellâlbağırtısındanvedepeysürmepatırtısından,analarkızlarını,oğlanlarbabalarınıtanımazolurdu.İyiceaklımda,şupınarıngölgesinecehennemsuratlıKafkasyesircilerininipekçadırlarda,yesirpazarlarıkurduklarıvedenicenicepelvanınsırtınıyeregetirirvedecilvesindenniceniceevliyayahayretelverdirirdünyagüzellerinin,ağırlıklarıylaaltınaalınıpsatıldığı...

OrhanBey,hayvanlarıilkrastladığıSöğütsavaşçısıylaDeliBalta'yayollayıpLotüs'letanıştırmakiçinanalığıBalHatun'uaramayabaşladı.Beygölgeliğidahakurulamadığından,kümelerebakarakyürüdüler.

—AmanOrhanBeyim!Taşınüstünetünemişherif,KelDervişdeğilmi?

OrhanBeytanıdı:—TamamAslıhanbacı!KelDerviş,kafasınabirsivrişeytankülahı

geçirmiş,belindenyukarısıçıplak,elindebirkocamanboynuzbarbarbağırıyordu:

—Kafdağındankoptumgeldimbacılarvedeyiğitlervedekörpetosunlar!Hint'te,Çin'de,Arap'ta,Acem'degörmediğimkalmadı,aklımayazdımgeldim!

Boynuzubirzamanİsrafil'inkıyametborusugibiöttürdü.

Pazılarıüstünerenkliboyalarladövülmüşçıplakkarıtasvirlerivardı.Elleriniaçıpkapayıpkollarınıoynatükçabunlaraköçekgöbekleriattırıyor,milletikırıpgeçiriyordu:

—Altınaşıklakumaroynayanbeyleri,tekfurlarıkaçaalırımben!Kayzerinakkızını,

dünyagüzelibacısınıvedecanalıcıgelininikollarımdaoynatmalarımabakın!

Dövmelerioynatırkenbiryandanda,dümtekineuydurarakdeyişlersöylemekteydi:

—Ahdilevefalar/Zevkilesofalar/Buyoldacefalar/Çekmeyekimgelir?/Ahilegözyaşı/Cavlağınhaldaşı/Şucennetlikaşı/Yemeğekimgelir?

Oyunukesipboruyasarıldı.KocaKozpınar'ıbirzamançınçınöttürdü:

—MerhabaeyTanrıkulları...Merhabaeyyürekleriyunmuşarınmışadamlar!Merhabaeygünyüzlübacılar!Keloğlandelicavlakgeldi,başindirdi,bağırbastı,dizvurupselamverdi.Ulucanlar,erenlerkatındandırbugeliş!Hambellemeyinbiziduyanlar!Yedikatyerinaltından,yedikatgöğünüstündenhaberlicanlargördük!Elindeâsa,dilinde"Yakahhar"narasıylaerişipbizidövedövekovaraktandoğruyolasoktupirimiz,seğirtmektenpabuçlarımızındibidelinmiş,yetiştikmeydanagirdik!Huu!Öylemeydankiortasındabirkez"Huu"diyenyoksulkalmaaz!Meydandakolbağlayıpboyunbüküpdurduk.Dedilerdinledik!Sordular

söyledik.Oğuz'danerolduğumuzubildiler.Çiğidikpiştik!Yanıktıkdolulariçtik!

Birazboruçaldı,birazdövmelerindekikarılarıoynattı.Başkabirmakamageçmişti:

—Yanyüreğimyan/Görkinelervar/Buhalkiçinde/Bizegülenvar/Herkimpervane/Gelsinmeydane/Bakmasıncanı/Kimdehünervar.

OrhanBey,sağyandakidinleyicilerininönündeanalığıBalHâtun'ügörünceLotüs'üyanınagötürdü:

—BakbakalımBalaHatun!Bizbunusudaavladık.Giyiminealdanma!Masallarındenizkızıdırbu!

—Durhele!..-Bâlkız,Lotüs'üdikkatlesüzdü-:Öyledemeliçünkü...Bugüzellikâdemkızındaolabilemez!-Kucakladıöptü-:Hoşgeldiniz.AdınızdanmıçıkarmaktaOrhanBeydenizkızlığını...Lotüs,denizkızımıdemektir?

Lotüs,Balkız'ıntaptazegüzelliğinedaldığındansoruyuanlayamamış,duyduğuutançyüzününgüzelliğinikatkatartırmıştı.

Aslıhan,atlarınürkmesiolayınıözetleyinceBalkıztelaşlandı:

—Vahvah...Korktunuzmuçok?Hastalanmayasınız7

HepsibirdenKelDerviş'in"cimri"sözüyleilgilendiler,

—HeyâdemoğullarıvedeTanrıkulları...Bizşimdinerdenverelimhaberi?FukarabirTürkmenoğlanıiken,yakasınıKaramanoğlu'nakaptırıp"Selçukluşehzadesiyim"diyeKonyatahtıdavasınakalkışan,elegeçiriphoplayıpüstüneoturan,çokkanlardöken,sonundadiricederisiyüzülüpkargıucundagezinenderbederCimri'denhaberverelim...

Balkız,Lotüs'eyavaşçasordu:—DuyuldumusizinoralardabuCimriişi?—Duyulmazmı?—Dinleyelimbakalım,birşeydiyecekmi,

bildiğimizdenartık?—Bilinki,kocaTanrıvermeyincekul

baylanmaz.Biryiğidinkaradağboyumalıolsa,kısmetindenartığınıyiyebilemez.Kasılankişiadamolmaz.Yürümeyinceyolalınmazya,doğruyolututmalı...istemeyinceelegeçmezya,helaldanistemeli,haramdandeğil...İgretiatabinmektenbinmemekyeğ...Namertipiyle

derineinmemekyeğ...Kötüyoldaştantekgitmeli,kötüavrattantekyatmalı...Cimrikalıplıyiğitti,yüreklivedebilekliyiğitti.Birbelasıvardı,cimriydi.Kartınhazinesiniversenbirmangırınıharcamazdı.Harcansa,ölürümsanırdı.Busebeptendeliliğevurmuştu.BenSelçukoğluyum,dergezerdi.Kapıbaca,yolerkânbilmez,görünür,yürür,KaramanBeykatınagelir,yerlerinikılıçgücüylealmış,başkesmiş,düşmanbozmuş,açdoyurmuş,çıplakgiydirmişlerinüstünegeçerotururdu.Sofrayaöndençöker,başdöşkürekkuyrukbilmeztıkınırdı.Osıra,MoğolKonya'yıbasmış,Sultan'ıalıpTebriz'egötürmüş,zindanaatıpzincirevurupsaklamıştı.BirgünKaramanoğluMehmetBeyşarapiçti,şarapbaşınasıçradı,"Vaykiakıl,vaykiakıl,"diyekaskasgüldü."Kalpak"dedi,koşturdular.Delibaşınakalpakmıbulunmaz."Giydirin"dedi,sefilCimri'yikalpaklattı.Çuhagiydirdi,belinekılıçkuşattı.Alaygırıönüneçektirdi.Alaygırsoylubinekti,düşmankokusuolsa,ayağıylakarayerideşer,tozunugöğeçıkarırdı.Binenbiryiğitsekasıntıdanonyiğitolurdu.Cimri'yialaygırınüstündegörenşaştı.

Karamanoğlu,"MüjdelerolsunTürkmen'e,Selçuklutahtınınsahibibulundu"diyetellâlçağırttı.Oğuz'una,"Benisevenbinsin"dedi.Karaman'danErmanak'tançeridevşirdi.Gayretkemeriniyediyerdenperkitti,kılıççekti,tartıpyürüdü.SürdüKonyahisarınadayandı."Sultanİzzettin'inoğlugeldi,açınkapıları"diyekükredi.Naipvermezlenince,Cimri'yimeydanasürdü.DerbederCimrierdiledi.Konya'nınbaşpelvanı"Eğlenvardım"diyeuğradı.Altmıştutamkargısınıkoltuğunakıstırıpatkopardı,Cimri'yiaktarırımsandı.Süsemedi.Cimri'dir,herifinkargısınıçektielindenaldı,kafasınavurdu,fukarapelvanındünyagözünezindankesildi.Atındantekerlendi,yavuzCimri,devegibiçökertipboynunuvurdu,kafaderisinidelipyaykirişinegeçirdi,sürüyesürüyealıpgeldi,beylerinönünetopgibiatıverdi.BukezNaib'inyetişkinoğluçıktı.Cimri,"Katlanbrekavatoğlu,vardım"dedi.Topuzusavurdu,denkleyemedi.Bukezoğlantopuzlayımdedi,tutturamadı.Kılıçlarıçektiler,serpeserpemeydandakılıçlaştılar.Zırhlarıdoğrandı,kılıçlarıkörelipufalandı.Birbirlerinincanlarınaulaşamadılar.

Kargılarlasusığırıboğalarıgibibirbirlerinisüstüler,olgörüpbiriötekiniaktaramadı.Kargılarkırılınca,atüstündepazıgücünedöndüler.Birbirlerinibükemediler.Sonundaoğlankesildi,burnundankan,düdükgibiboşandı.Cimrioğlanıyiğitliğinebağışladı.Konyalıyabağırdı:"Akkayanınkarakaplanındansoyluyumheyyy...Karadağınakarslanındansoyluyum!Göklersahibialacaşahandan,dağlarsahibibozkurttansoyluyum!Açınkapıları,dedemtahtınageldim."Konyalınınaklıermeztakımıaldandı,"Beyimizdir,yiğitliğindenbelli,"diyerekayaklandı,kalekapılarınaateşveripiçerialdıCimri'yi...Boynunayağlıkemendieliylegeçirdiğiniheyvahki,bilemedi.Cimri’dirilkiş,karasalgınsaldıKonya'yakâfirtoprağıgibisine,şukadarharaçkesti.ArdındanKaramanoğlu'nuvezirdikti,"BundanböyledivanTürkçedirvedefermandiliTürkçedir"deyiptahtakuruldu.OlayıTebriz'inAbakaİlhanıduymasıyla"Nedemekolsun?"diyehopladıkalktı,"Akındırvedesavaştırvedeçapuldur"diyerekyürüdü.BunuduymasıylaCimri"Çeribiriktirsemgerek"

yalanıylaKonya'danuğradı.ÜlkeyibasıpyıkıpbulduğunualıpalamadığınıyakıpKaraman'açekildi.Moğolardıncayetişti,Karamanoğlu'nu,kardeşlerinitutupboğazladı.Cimribirbaşınasavuştu.Atçekeryörüğesığındı.Ayağındakikırmızımeşindensultançizmesinicimriliğiçıkarıpattırmadı.Bilindi.BağlanıpMoğol'averildi.Diridiriyüzüldü,derisinesamantepilipkargıucunaçıkarıldı,"KırmızıçizmeyolunatatlıcandanolansefilCimri"diyerek,ülkedegezdirildi.ŞunubilelimkieyTanrıkulları...

Meydanıngirişyerinebakaraksusuncadinleyenlerdedöndüler.

ÖndeOsmanBey'leŞeyhEdebâli,Akçakoca,arkalarındaSöğüt'ünyaşlıları,geliyorlardı.ŞeyhEdebâliünlüakkatırınabinmiş,büyükAhiderneklerindeomzunaaldığıiçisamurkaplıyeşilçuhadanuzuncüppesinigiymişti.Ahişalvarınınaltındasarısahtiyandanyumuşakçizmelerivardı.Horasansarığıylabirkatdahabüyüyenkocamankavuğunu,nasılolupdabukadarkolaytaşıdığınaşaşmamakmümkündeğildi.BirlikteyaylayaçıktığıTürkmenlerinşerefinehalisBuharaşalındankuşağınaikiarşın

Ahipalasısokmuştu.Katırıneğeri,başlığı,heleüzengilerigerçeksanatişiydi.Gözalıcıydı.

Lotüs,otuzüçyaşındakiOsmanBey'indahaondördündegösterenBalHatun'unyanındanekadaryaşlıdurduğunumeraketmiş,bunuaraştırmayahazırlanmıştı.

FakatEdebâli'dengözleriniayıramadı,yavaşçasordu:

—Kimdirbugüzeldede?Balkız,birazkibirle,karşılıkverdi:

—Babamdır.Şeyhbabam...Lotüs,birazşaşkınağzındankaçırdı:—Dedenizolmadığınaeminmisiniz.Balkızbunakahkahalarlagülecekkenkendini

tuttu.Rumkızınınelinisevgiyleokşadı.Meydandaseskesilmişti.OsmanBey,

Edebâli'yegidecekleriyönügösterdi.Gerçektenyakışıklıerkekti.Esmerliğindebuğdaytatlılığı,biraziriburnunda,köşeliçenesinde,heleçatıkkarakaşlarındagücüne,iyibahtınagüvenen,mutluerkekleriniyimserrahatlığıvardı.OrhanBey'inburayagelirkenyabancılık,kimsesizliküstünesöylediklerinihatırladı.EvetbuTürkmenler,yurtlarındansökülüpburalara

sürülmüşlerdi.Arkalarındagüvenipdayanacaklarıhiçbirkuvvetyoktu.Öyleyken,buiyimserrahatlık,bupalavrasızgüvenbunlaranerdengeliyordu?BaştababasıolmaküzeretanıdığıBizanssoylularının,ünlüsavaşçılarınörtbasetmeyeçalıştıklarıkaramsarlıklarını,gerektiğiyerdebirtürlüzaptedemediklerinedensizöfkelerini,anlamsızküstahlıklarınıhatırlayıncabusorununkarşılığıbüsbütünönemlenmekteydi.FırsatınıbulurbulmazbunuOrhanBey'esormayıkararlaştırdı.

—Hadigüzelim...Yoruldun!Lotüs,Balkız'ın,dostlukdolubalgibisesine

gülümseyerekdöndü.Gülümsedi.Yürüdüklerizaman,KelDerviş,kaldığı

yerdenalarakCimri'ninbaşınagelenlerdençıkarılacakibretdersinebaşlamıştı:

—Şunubilelimki,eyTanrıkulları,malcanınyongasıdır,âdemoğlununmalıcanınaperdedir.Tatlıcana,cimriliğinyüzündendünyamalınıkalkantutmadınmı,akılsızkafanıngideceğinibilvedesuçsuzderinesamandepileceğinibil..Kargıucundahalkamaskaraolacağındafazladan...

Lotüsdurakladı:—İzinverirmisiniz,birazparayollasak...

Balkız,telaşlakuşağınaelattı:—Hayçokyaşayın...Aslıhan'abirazparaverdigöstermeden,

Lotüs'ükolundantutupyürüttü.Söğütulularınınbinekleride,takımlarıda

birbirindengüzeldi.İnsanhangisinebakacağınışaşırıyor,herbaktığınıbiröncekindenkatkatüstünsayıyordu.Lotüs,herbirininönündebirazdurmakta,hayvanıncanlıgüzelliğindensonramücevhergibiişlenmişeğere,başlıklara,üzengilere,hattaTürkmendokumasıbellemelerebeğenerekbakmaktaydı.

KaplanÇavuş,Lotüs'ügörüncehemşaştı,hemsevindi:

—VayLotüskızım...Büyümüşsüngeçenyıldanbuyana...-Aslıhan'asordu-:Nerdebuldunbunu?HaniArtemisanasıbunun?

—Gelmekteağırağır...—Nedengelmemişlerdahaönce?Oldumu

şimdi?HadiLotüskızım,bırakKaraKeşiş'inlanetsuratını...Gelsenialıpgidelim,yaylaya...

Lotüs,önündetopallayarakgeçenAydınlı

leventyüzbaşısıAliBey'inayağındakizincirigörüpbirdenürkmüş,soruyukaçırmıştı.Sığınırgibitelaşladöndü:

—AnlayamadımÇavuşdayı...Bağışlayın...—İşinegelmediöyleya...Yıldabir,Kara

Keşişdomuzununkarasuratını...—Yook...Vaftizbabamakötüsözistemem!—Doğrusözünkötüsüolmaz.Aklınınerdiği

sıraolsakabullenirmiydin,öylecehennemsuratlıherifivaftizbabalığa...Gelbeniişit...Biryıldaüçyılkadarbüyümüşsün...Bugidişleikiyılavarmazkartalırsın.Evdekalırkocarsın,bilki,uğursuzlukvaftizbabanolacağınuğursuzluğundandır.OrhanBeykoşarakgelmiş,sonsözleriduymuştu.GülmeyebaşlayıncaKaplanÇavuşşakadankızdı.Neymişbugülmelerhıkırhıkır...Yalanmıyım?-

—DoğrusunKaplanemmi...Doğrusunkinekadar...

2

Yaşlılaröğlenamazınahazırlanırken,yemeklerinibitirenlerbirerikişeryolaçıkıyorlardı.

OrhanBey,YarhisarTekfuru'nunkızınıKeşişBenito'yagötürecekarabanınuydurmaokunugözdengeçirdi.Lotüs'üdirseklerindentutuptüygibihoplatarakbindirdi.Üçüncükezhayıflandı:

—Birkaçgünöncegeleydiniznevardı?BerabergiderdikBenitoKeşiş'e...

Lotüs'üngözlerindenkurnazbirışıltıgeçti:—Kolay...Gelinbizimle...öbürgün

çıkarsınızyaylaya...—Demeyin!Olurmu?—Olurya...-Kız,buncacıkşeyi,şu

erkeklerinnedenakıledemediklerineşaşarakacımayayakınbirşefkatlebakıyordu-:Niçinolmasın?

Orhanbirazdüşündü,birdensevinçleparmaklarınışakırdattı:

—Öyleya...Hayçokyaşayın!-Hemenatınaatlayacakmışgibiarandı-:Tamam!

Sütanafısıldaşılanlarıduymamış,arabacıya"Hadisene"diyeçıkışmıştı.OrhanBeyarabanınyanısırayürüdü:

—Doğru...Babamasöyleyim...Yetişirimbensize...-Sesiheyecandanpürüzlenmişti-:Yavaşgidin!Oksakat...

Durupellerinibelinekoydu."Gelinbizimle"sözündeçokyamanbirşeylervarmışgibi,yüreğivuruyor,sertsertsoluyordu.Söğüt'üntenhalığındandaumutlanmıştı.

Mavro,alkısrağınıntüylerinibirkeçeparçasıylabastırabastıraparlatmayaçalışıyor,yavaştandatürküçağırıyordu:

—"Heyhey,genedeheyhey!Başınıbaşımdandakardaşyukarıtutar/Haykırırdüşmanıönünekatar/Kaçarsakurtulurkovarsatutar/Gelingözlü,kızperçemlialatım/Heyhey,amanalatım!Yamanalatım!.."Host,şımarmayalımdeli!Tekdur!

—Mavrokardaş!—Buyur!Kimsin?VayKelDerviş!Buyur

ağa!

—Buyurması!..YesirleventyüzbaşısıvaryaAliBey...

—Var!..N'olmuş?Geçtigitti,zorlattımokadar,sofrayaoturmadı.İkidürümsardımkebaplı...Yiyerektengittifukara,boynubükük!..

—Seniistemişnedense..."Amanyetişsin!Yetişsinçabuk!"demiş!

—Nerde?AllahAllah!Neymişderdi?Kimdedi?Kendimi?

—Yok!Balabancığıgörmüş!..Zorlatmış,geriçevirmiş!

Mavroarandı:—.HaniBalabancık?—YahuBalabancık,Dündarkorkusuna

sokulamıbilirOsmanBeylilere?..Biziyolladı!Mavropirelendi.GözlerinikısarakKel

Derviş'iyokladı,tepedentırnağa...—Afyonufazlakaçırmadınya,KelAğa...

Bizimleeğlenmektedeğilsinya?—Heleedepsiz!..Yahubizi,afyon

mestliğiyleşaşırtmışgördünmühiç?—Peki,neistermiş,fukaraAliBey?..—Orasınıbilmem!"Yetişsinyelgibi...

Durumlargayetkorkulu"demiş.—Korkulumu?AllahAllah...Nerdeymişki,

nereyebinipyetişecekmişiz?—ErmeniDerbendi'neyakınbeklemekte,

Balabancığındediğigerçekse...Mavrobirdenhamaratlaştı.Elindekikeçeyi

yereçalıpyellemeyikapattı.Eğerialacakkenvazgeçti.Yularıbüküpalkısrağınağzınadişindirikyaptı.

—Mavrocan!—Buyur!—BizidealgitohMavrocan!—N'olacak?—Algit!Alıpgitmezsenhiçolmaz!

Meraktançatlarımben,şurayadüşerölürüm!Mavro,KelDerviş'intüygibihafifolduğunu

düşünerekgülümsedi.Parmaklarınıbirbirinegeçirmiş,basıpbinmesinikolaylandırmayahazırlanmıştı.Yalvararakbakıyordu.

Avuçlarınabasıpbindi.AyağınıuzatıpKelDerviş'interkiyesıçramasınayardımetti.Meydanınkarşılığını"Değmesin"diyegeçipyolaçıkınca"Hayda"diyenaralanaraksürdü.

Söğüt'ünyaylagöçügittikçekalabalıklaşarak

uzuyordu.UcuçoktanKurudere'yedevrilmişti.Kozpınar'ıngölgeliğindekaynayansugibi,karmaKarışıkçıkıyor,yolboyuseyrelipgeliyordu.Rahmetlibabasının,"Türkmengöçüdür,gidegidedüzelir,"sözünühatırlayarakgülümsedi.FukaraAliBeySöğüt'teumduğusavaşatınıelegeçirememişti."Allahtırbu,elbetbirsebepyaratırkurbanolduğum,"diyedüşünereksuratınıastı.OsmanBeydurumunKarışıkolduğunu,güvendiğiatlardanüçününçalındığınıilerisürmüş,domuzDündarAlp'sebirkötübeygireanasınınnikâhınıistemişti."Namerdinelinebaktınmıyandın!OsmanBeyimizegeldimihaklı!"

Söğütlüler,ataikibinmiştenbirinin.KelDervişolduğunutanıyıncaöndenbirazşaşıyorlar,sonraşakayavuruyorlardı.

KelCavlakhiçbirlafınaltındakalmıyor,hepsinebiruygunkarşılıkyapıştırıyordu:

—YesirmialdınbunuMüslümanMavro?Kaçabununceremesi?

—Höst,cavlakkısmıyesiralınabilemez.BiztuttukbuMavro'yuTanrı'yaşükür...

—Heyvah,kıyametbelirtisi...Yürümekten

kalmışcavlakmıolur!—Cavlakyürümektenniçinkalır.

Söğütlününpintiliğinden...Yedirdinizde,yürümedikmi?

—AtıverşunuMavro,kurtkuşyesindepisliktemizlensin.Sevaptır!

—Söğütlüyübirekadaryalayıpyutmadıkça,bizekurtkuşdokunabilemez!

Mavro,Aydınlıleventyüzbaşısınınkendisininedençağırdığınıkestirmeyeçalışıyordu.Biraraalkısrağıistemesindenkorktu.Elindeolmadanyularıçekti.Sonra,"n'apsınbizimalkısrağıyahu!"diyeyüreğinicesaretlendirmeyeçalıştı."Derimki...Bizbunayenikavuştukkardaş!"derim,"Denizaşırı,götürmesendeğerihiçyoktu,senverirdinbizçekeralırdık!"derim."Frenkiçinegitmesi...Hayır,olabilemez!"derim!Balabancığa,KelDerviş'e,kendisinekızdı:"Herlafıalıpkoşturmaknasılbirdensizlik!YasenakılsızMavro,nedenatahoplayıpyolakaptırırsıngerçeğinibilmeden...Buyurbakalım!.."Zoradüşmüş,burnundansolumayabaşlamıştı."Adamgibiadamolsa,yesirgidermiFrenk'e..."Kendisinitopladı,ayıpladı:"Yahu,

denizcengidirbu!Şakamı?Ayağınsağlamabasmışdeğilkisıçrayasındarezilliktenkurullasın!."

—Bulamadıbuleventyüzbaşısıaradığısavaşatınıöyleya,Mavrocan!

—Anlamadım...Heya...Bulamadı!—Bulamayıncakötü...Parasınarazıgelmedi

miFrenksahibin,gayetyandınkibüsbütün...Birazdüşündü.AlkısrağımıisteyesiamanMavro...Heyvah!Dönüşteyayabindikdesene...

—Neyayası?..Alkısrağıverdikdeöylemi?BreKelDerviş...Yahu,benimyılgılarımmıvarki?..KutsalMeryemAnamızgünahsaymasın!..

Birdereağzındanhızlageçmişlerdiki"Mavro!"diyeçağrıldığınıduydular.

AydınlıLeventYüzbaşısıAliBey,çoktelaşlıydı.Boğaz'agireceğisıra,İnegölreâyâsındanbirçobanönüneçıkmış,büyükbirkorkuiçindeBoğaz'ınkesildiğini,pusuyukuranlarınKaracahisartekfurununkardeşiFilatyos'laÇudaroğluçetesiolduğunu,EskişehirSubaşısıPervâne'nindearalarındabulunduğunuhabervermişti.

Mavrosözüikiletmedenalkısrağı

şahlandırıp,fukaraKelDerviş'iyeredüşürdü,"AmanatlaAliBeyim,atlakiyetişelim!"diyesevinçlebağırdı.Leventyüzbaşısınınalkısrağıistemediğine,dahadoğrusu,kendisininböylebiristeğe"Olmaz"demekzorundakalmadığınasevinmişti.

Kozpınar'ayetiştiklerizaman,Söğütulularınınbinekleriyeniçekiliyordu.OsmanBey,kaynatasıEdebâli'ninkatırınabinmesineyardımetmekiçinüzengiyitutmuştuki,nalsesleriniduyupdöndü.Gelenlerinşakasıolmadığıanlaşılmış,çocuklarlakadınlarbağrışarakkaçışmayabaşlamıştı.

OsmanBeybeğenmemişgibikaşlarınıçattı:—N'oluyorMavro?Nasılgelişbu?-Terkide

leventyüzbaşısınıtarayıncaduraladı-:Nevar?Mavroatladı,büyükadımlarlageldi.Eğildi,

yalnızOsmanBey'induyabileceğibirseslefısıldadı:

—Dervent'tepusuvarbeyim,göçüdurduralım!

—Pusumu?Kim?—Filatyos...Çudar...Pervane...Frenk

Şövalyesi'yleTürkopol...

—Nerdenöğrendin?—Söylerim...Helegöçdursun!—BulToros'u,çabuk...Seslesin...-Merakla

bakanEdebâli'yegülümsedi-:BirazgecikecekyolaçıkmamızŞeyhim...Buyrunsayvana...

—Neymiş?—Buyrun...-Hayvandaninipellerini

göbeğinebağlamışleventyüzbaşısınaişaretetti-:GelinbakalımAliBey!

Mavro,gözleriyleToros'uarayıpbulmuş,kolundantutupkalabalıktanbirazuzaklaştırmıştı.N'apacağınıkısacaanlattı.Toros,kılıcınıtutarakbineğinedoğrukoştu,atladı.Biryandankalabalığıyarıpyolaçmayaçalışırken,biryandanda,gürsesiyleSöğüt'ününlütellâllarınıçağırmayabaşlamıştı.Birazsonra,kalınbirtozbulutukaldırarakDomaniç'edoğruağırağıryolaçıkmışSöğütgöçününucunadoğrugökleriinletenbağırtılarduyulmayabaşladı:

—Göçduuuur!Breduuuur!—Breoturaktır,oturaaaak...—Durhaaaa...Durbrehaaaa...Göçduuuur!—Söğütulularıbeysayvanınaaaa...Bey

sayvanınaaaa...Hayvanlarinsanlar,biranolduklarıyerdetaş

gibikaskatıkesilmişlerdi.Alışılmışseslerinnekadargüçlüolduğukesilinceanlatıldı.BudonmuşsessizliğinüstündeErmeniToros'unsesifırtınagibiesiyordu:

—Göçduuuuuuuur!Durbrehaaaaa...Ahiçavuşlarıbeysayvanınıhemen

çevirmişler,meraklılarınyaklaşmasınıönlemişlerdi.Söğütulularıhiçtelaşsıztoplanıyorlardı

OsmanBey,esiryüzbaşınıngetirdiğihaberi,ŞeyhEdebâli'yleAkçakoca'yakısacaanlatmış,niyetininpusuyu'zorlamaktansaSöğüt'edönmekolduğunudaeklemişti.Fakatevdekipazar,bukezçarşıyauymadı.PusulafınıduyuphemendövüşisteyenDündartakımıbukez,bütünsürüsahipleriniarkalarınaaldılar.ÜçdörtgünönceyolaçıkansürülerErmeniDerbendi'niçoktanaşmış,DomaniçDağı'nasarmıştı.Pusukurmaktançekinmeyenler,göçündöndüğünügörüncesürülerialıpgideceklerdiyüzdeyüz...Geridönüleceksede,pusudağıtılmalı,sürülerovayanoksansızindirilmeliydi.OsmanBey

birazdüşünüpDündartakımınahakverdi.Ahiçavuşlarınasavaşçılarıhementoplamalarınıemretti.

Yüzübirdendeğişmiş,insanlarıölümegötürenvicdanlıbirbaşkanınsorumluciddiliğiylekaşlarıçatılmıştı.Böylesıralardaâdetiolduğugibi,eğrihançerinihafifçeçekipkınınakoyaraknerdengiripnerdençıkacağını,vuruşmayerinin,kullanacağı,güçlerin,özelliğinegöre,enazkayıpvererekönünekoyduğuamacakesedennasılvaracağınıtasarlıyordu.

AydınlıLeventYüzbaşısıAliBey,çobanapusudakilerinsayısınısormuş,herifBoğaz'ınendaryerindekidirseğituttuklarınagöreyüzellidenfazlaolamayacaklarınısöylemişti.ÖyleyseniyetleriyakendisiniSöğütulularıylaberaberbitirmek,yadakargaşalıktanyararlanıpkadınlarınıkaçırarakdilediklerinibuyoldanyaptırmaktı.Filatyos'laÇudaroğludalkılıçsoyunupölümügözealarakkesinsonucavarmayıtasarlamışlar,eşkıyalığınkapkaçvurgunuylayetinmeyebaşındankararvermişlerdi.Böylebirkararlayolaçıkanların

hakkındangelmekkolaydı.Edebâli,damadını,savaşahazırlarkenilkdefa

görüyor,sezdirmedenölçüpbiçiyordu.KaraOsmanBey,birden,insanıgerçektenşaşırtacakkadarrahmetlibabasıErtuğrulGazi'yebenzemişti.ErtuğrulBeydevuruşmaönceleriböyleheybetlenir,görünüşü,enyüreksizsavaşçılarabilegüven,cesaret,vuruşmaisteğiverirdi.Koşarakgelipbeysayvanınınyanınatoplanansavaşçılardurduklarıyerde,göğüslerinigeripsertleşerek,gözlerinibaşkanlarınadikmişlerdi.

OsmanBeytasarladığısaldırıyıderleyiptoplayınca,Bacıbey'iistedi.n'apacağınıaçık,kısadananlattı:Bacılarıtoplayacak,biruydurmayaylagöçütertipleyipBoğaz'agirecekti:

—Benimyaşlıkulakısrağısemerlesinler,üstünekuruotdoldurulmuşikiirihararyükle,yedeğinealıpönegeç...Boğaz'ındirseğeyakındaraldığıyerde,dereyeuçmuşolsunkulakısrak...TorosAğa’nıntürküsübirdenparlayıpyankılanıncaürkmüşolacakhayvan...

—Yazıkgünahdeğilmi,OsmanBeyim,buncazamanyükümüzüçekmişfukaraya...

—BreBacıbey,canpazarındakulakısrağınsözümüolur.Yüküçıkarmakiçindurursunuz.Benosırayetişirim.Vuruşmabaşlayıncabacılarıgeriçekersin.

—Nedemekgeriçekersin?Yabizoklamayacakmıyızhayındüşmanı?

—Boğazdardır,düşmanpusudadır.Yeterindençokadamdolarsa,sakatlıkolurboşuboşuna...Sizdenbiridüştümü,buişitadındakesemem.Aslınabakarsan,pusubilinince,düşmantuzaktadır.Adımlekelenircankaybınauğrarsak...Bukez,dikinegitme,dediğimitamamtut...Gidişatabakılırsa,hayındüşmanıdoyasıyaoklayacağınzamanuzakdeğil...

Gönülsüzgülümseyerek"Hadi"anlamınaelinisalladı.

Bacıbeybirandurakladı.Böylesıralarda,rahmetliErtuğrulBey'ineliniöpmekâdetiydi.ElindebüyümüşKaraOsman'akarşınasıldavranmasıgerektiğinihızlaaradı.Erkeklergibi,kollarınıgöğsündeçaprazlayıpeğildi.

OsmanBey,anasıyerindekiBacıbeytutupeliniöpseydinebukadarşaşırır,nedebukadarduygulanırdı.Buselamdadoğrucayüreğe

dokunan,erkekçegüven,hürbirinsanınisteyerekbağlanışıvardı.

OsmanBey,Bacıbey'inardındanbakarakoğluOrhan'ıeliyleyanınaçağırdı:

—PirElvan'ı,cavlaklarını,Mavro'yu,Kerim’ial,güçlülerindendahaonbeşsavaşçıseç...Mavrobatağıiyitanır,sizialıpgitsin.Arkadandolanıppusuyerinintepesinedikilin.Boğaz’ınağzınagözcükoymuşlardır.Bağırmasınameydanvermedentut.Oklarınızııslıklıoklarladeğiştirinki,gürültüsüheriflerişaşırta...KaplanÇavuş'udakarşıtepedenpusuyerinesalacağım.Yerlerinizituttuğunuzdabirbirinizeişaretverirsiniz.BizberidenBoğaz’ındirseğineyanaşırkenTorosAğa,heriflerikuşkulandırmamakiçin"Alat"türküsünebaşlayacak..."Kaçarsakurtulur,kovarsatutar"derdemez,naralanarakokları,kayalarıyağdırmayabaşlarsınız.

—Boğaz’ınötekiağzınıkimtutacak?—Tutmayacağımötekiağzı...Kaçan

kaçsın...—Neden?—Hiçbirişeyaramazçarpışmalardandırbu.

İstemedenzorlandık.Pusuyadüşürülmüşüz,kendimizisavunmuşuz.Şusırabütünçarpışmalarbizimiçinnekadarzararlıysa,düşmanlarımıziçindeokadarfaydalı...SonumuzuhayrabağlasınkocaTanrı!

OrhanBeybabasınıneliniöpüpkılıcınıtutarakkoşmayahazırlanmıştı.OsmanBeydurdurttu:

—Kedigöz'übul,hemenatlanıpsoyludostumuzBilecikTekfuruRumanos'ayetişsin,topraklarındayolumuzuvurmakiçinpusukurulduğunubildirsin.

OrhanBey,koşarakatlarınbaşındaduranMavro'ylaKerim'eyetişti.Mavro'yuKedigöz'e,Kerim’iÂdemEjderhasıPirElvan'ıbulmayasaldı.Karaduman'ınkolanlarınıyokladı,kulaklarınıçekti,omzunudostçaşamarladı.Babasınınişaretolarakkullanacağı,"Alat"türküsünüburayagelirkensöylemesindekirastlantıyaşaştı.Oysababasıgibirahmetlidedesinindeensevdiğitürküolduğunubiliyordu.

Göçünapansızdurmasıemrigelince,Türkmenâdetineuyarakherkeshayvanlarıiki

yanaçekipyoluboşaltmıştı.OrhanBey'inyirmikişiliktakımıtozu

dumanakatarakgöç'ünbaşınayetiştiğizaman,arkadan,"Göç'tür,göç!"bağırtısıduyulmuş,duranlarağırağıryürümeyebaşlamıştı.

Orhan'ıntakımıBoğaz'dakigözcüleregörünmemekiçin,selyatağınavarmadanbatağasaptı,Mavro'nunkılavuzluğuylabirzamançamurunyanısıragidip,birkoruluktahayvanlarıikibekçiyebırakaraksazlığadaldı.

ErmeniDerbendi'ninbatağainenyamaçlarımeşelikolduğundangörünmedentırmanmakkolaydı.PusudakilerbuyakayagözcükoymuşlarsaKozpınaryolunugörecek,pusudangörünecekyeredikmişolmalıydılar.Mavrobunuhesaplayarakdirseğinazilerisindentakımıyamacasürdü.DoruğayaklaşıncaOrhanBey'esiperlenipbeklemesinitembihleyerekyanınaÂdemEjderhasıPirElvanlaKelDerviş'ialıpgözcüavınaçıktı.KelDerviş,çocukluğundacambazlıkettiğinden,sırasındaengevrekçalılarıgölgegibipatırtısızaçacağını,nöbetçiyigaflettebastıracağınısöylemişti.

Kozpınar'danyanaAltmışyetmişadım

yürüyüpbirkocakayayıbükülünce,gözcüyügördüler.Biryangınönüneçömelmişti.KılığındanKaracahisarsavaşçısıolduğuanlaşılıyordu.Boğaz'danburayaçıkmak,kayalarınsarplığındançokçetinolduğuiçin,yayını,okluğunu,hattaağırkılıcınıalmamıştı.Bütünsilahı,kemerindekihançerdenibaretti.Tetiktebirgözcüdençok,yorgunbirçobanabenziyordu.Belliki,dalmışgitmişti.

Mavro,nedenolduğunupekbilmedenarkadaşlarınınyüzünebaktı,bakarbakmazda,yüreğikorkuylaürperdi.GerçekcavlakKelDervişleLeventPirElvan'ınyüzlerinde,avtutkunlarınınöldürmehırsınıgörmüştü.İkisinindeçenelerisımsıkı,gözlerikısıktı.Göğüslerikörükgibikalkıpindiğihaldehiçbirhışırtıduyulmuyor,sankisoluklanmıyorlarmışgibibusessizkalkıpinişingörüntüsü,insanınciğerlerinitıkıyordu.Mavro,gözcününbuyorgunköylüdalgınlığıylaeldengittiğinikesinolarakanladı.Biran,önlemekiçinelinikaldırdı.Hiçbirşeysöylemenin,hatta,sertçebirhareketyapmanınimkânıyoktu.Hırslıinsanavcıları,avındalgınlığınıfarketmişler,Mavro'nunel

kaldırmasınıda"Hadi"anlamınaalmışlardı.Mavro'yabirkorkulurüyadaymışgibi,gerçekdışıgelen,yerebasmıyorlarmışçasınasessizyürüdüler.ÂdemEjderhasıPirElvanelindenhiçdüşürmediğikısakargısını,gürültüçıkarmasındiye,kılıcınınyanınasokmuştu.Olağanüstüiriliktekiparmakları,korkunçbiryırtıcıhayvanınpençelerigibiaçıktı.BuaçıkparmaklarMavro'yaoanda,kılıçtutanbireldençokdahakorkunçgeldi.

Mavroiçindünyada,şakakdamarlarındaatankanınuğultusundanbaşkahiçbirseskalmamıştı.Buda,dışarıyadoğrudeğil,yüreğinedoğrugümbürdüyordu.Yaklaşanlarhiçgürültüetmediklerihalde,gözcü,ölümlearasındaikiadımkalınca,hayvansıbiriçgüdüyledöndü.ÂdemEjderhasınıngörüntüsünekadardehşetvericiolmalıki,birkezağzınıaçtı,amabağıramadı.Sesikendisinekancıklıketmiş,buda,bütünkurtulmaumutlarınıbitirmişgibigözleriniyumdu.

PirElvan,aynıandaatılmıştı.Mavrodagözlerinikapatıpsoluklarınıkeserekbekledi.Yaşbirfidanınkırılmasınabenzer,ıslakbir

çatırtıylagözleriniaçtı.PirElvansağeliyleadamınensesinebasıpsoleliyleçenesiniağzıylaberaberkavramış,kanırıpboyunkemiğinikolaycakırıvermişti.

Çömelimdekiadam,öncebirdizininüstüneçöktü,ötekiayağınıikikezuzatıpçekti.Bütüngövdesibaskıdankurtulmakistercesinebirkaçkezseyirdi.PirElvankafayırahatçabüküyordu.Debelenmekesilince,acıdığıbirhastayısarsmadanyatırmakistiyorgibi,gövdeyiözenerekyerebıraktı.Boyunkemiğibüsbütünkırıldığıiçinkafakolaycatersinedönmüştü.KelDervişsinirlisinirligülünce,PirElvan,ellerinitozunusilkergibişalvarınasürereksakinsakinsordu:

—NeyegüldünakılsızKel?—Baksana...Kafasınıkesmişlerdeters

yapıştırmışlaradöndüherif...PirElvan,söylenenyanlışlık,ölenadamda

değilmişde,KelDerviş'teymişgibi,araştırıcıbakışlarlabakıyordu.Keloğlanbubakışlardanürkmüşolacakki,emekleyerekMavro'yadoğruçekilirkenmırıldandı:

—YatacakyerinyokseninalçakPirElvan...

Yatacakyerinyok...PirElvan,adamınüstünüyokluyordu.Keseyi

alıpkuşağınasoktu,palabıçağınabaktı,beğenmemişolmalıki,KelDerviş'inönüneattı.işiniyüzaklığıylabitirmişnamlıustalargibirahatlamıştı.Kargısınıçekipaldı.Birelindenötekineatıptutarakkeyiflibirıslıköttürdü.

Mavro,ölüyebakmamayaçalışarakyarığayaklaşmıştı.BurdanErmeniDerbendi'nindibindekiyolunbüyükbirparçasıgörülüyordu.

Boğazpekuzundeğildiama,göğebaşçekmişkeskinkayalarlagerçektenamansızdı.Carıpazarıbirbeldiki,gayetkorkunçlu,kuşuçurmazmelunbirgeçitti.Hiçbiresinti,hiçbirsesolmadığıhalde,sankikayalariçlerindenuğulduyorlardı.

Mavropalasıylabirazçalıkesipbaşınıbunlarlasıkıcaörterekdoruğadoğrusüründü.BirzamankarşıtepelerikollayıpKaplanÇavuştakımınınişaretinigörmeyeçalıştı.Onlarbatağınsıksazlarındanyararlanamadıklarıiçindahauzaktandolaşmakzorundakalmışlar,doruğavaramamışlardı.Bukezpusuyerini,pusudakilerigörebilmekiçinOrhanBey'in

beklediğikayalaradoğrusüründü.Boğaz’ınendaryeridirsekti.Pusununordakurulduğubiliniyordu.Yerinözelliği,dirseğinherikiyanınıokyağmurunatutabilirolmasıydı.Buhesapçakarşıtepedegözcübulunmamakgerekti.Çünkükarşıgözcü,pusudakilerehiçbirişaretveremezdi.

Mavro,Boğaz'ıdirsekleyenkesmekayanınyanınayaklaşıncakarşıtepenineteğindekayalarınardınasinmiş,çalılarlaiyiceörtünmüşpusucularıgördü.Yüzelliikiyüzkişiolmalıydılar.Boğazburda,beşaltıadımkadardaraldığından,pusuyabilmezdenuğrayanlarınkurtulması,hemendeimkânsızdı.Çünküsiperlenipokserpmekmümkünolmadığıgibi,aradadereyatağı,sonradasırakayalarbulunduğundanatsürüpkavuşmakdaimkânsızdı.

Mavrokarşıtepenindoruğunda,birçalıkümesininkımıldadığınıfarkedincedikkatkesildi.Havadahiçbiresintiyoktu.ŞuhaldeKaplanÇavuşdagelipyetişmişti.Gerileyipdoğruldu.GözcüişininbitirildiğiişaretiniveripOrhanBey'inyanınaindi,durumuanlattı.

Dirseğimeydanagetirenyekparekayakarşıtepedenyüksekti,üstübüyücekbirharmanyerigibidüzdü.KaplanÇavuşlaadamlarıbununtamkarşısınagelmişlerdi.OrhanBeyokçularınıuygunyerlereyerleştirirkenKaplanÇavuş'un,adamlarınairikayalartoplatarakuçurumunkıyısınagetirttiğinigörüpişianladı.BunaençokÂdemEjderhasıPirElvansevinmiş,birdendavranıpyarıbelinekadarçıplanmıştı.Börkünüyereçalıpsilahlarınısoyunarakadamgövdesiiriliğindekikayalarıtaşımayagirişti.Ötekilerdeyardımakoştular.Boğaz'ınağzından,mekkârelerinboyunlarındakiçıngıraksesleriduyulduğuzamanÂdemEjderhasıkayanınucunayeterincetaşyığmıştı.

Göçünucualtbaştangöründü.Hiçbirşeyden

haberleriyokmuşgibirahatbirdağınıklıklayavaşyavaşgeliyorlardı.Enöndekioynakhayvan,Bacıbey'inyedeğinde,dereyatağınınenderinlediğiyeregelince,arkadanTorosAğa'nıntürküsüapansızparladı,Boğaz'ıbirdengökgürültüsünebenzerbiruğultukapladı.Toroskeyiflibirsesle"Heyheyyyy...Genedehey

heyyyy"diye"Alat"türküsünebaşlayınca,KaraOsmanBey'inistediğigibikulaatbirazdaBacıbey'inkışkırtmasıylayükünüdereyedevirmişti.Kadınlarçığrışarakdurdular.

TürküBoğaz'ıgümleterekyaklaşıyordu."Başınıbaşımdanyüksektetutar."OsmanBeyardındaotuzotuzbeşatlıylagöründü.Tırıslakadınlarayaklaştı.Durmadı,selamalıpgeçti.Torosdatürküyükesmemişti."Haykırırdüşmanıönünekatar"dediktensonra,soluklanırgibibirazdurupişaretiverdi:"Kaçarsakurtulurkovarsatutar/Gelingözlükızperçemlialatım!/Heyyyyamanalatım..."

Sonsözler,ıslıklananokların,yağankayaların,"Yettimkaradinli,Yettimha,yettim!"naralarınınkıyametinekarışmış,pusudakilerneyeuğradıklarınıbilemediklerindensindikleriyerdetaşkesilmişlerdi.

PirElvannaralanarakadamgövdesiiriliğindekitaşlarısapanlaatıyormuşkolaylığıylasavuruyor,OrhanBey'intakımıylaKaplanÇavuş'untakımı,ıslıklıoklarıaralıksızyağdırıyordu.

OsmanBey'leyanındakileratlarından

atlamışlar,genişdereyatağındakikayalarasiperlenerekoksavaşınagirmişlerdi.İlkyaralananlarınbağırtıları,aralıkaralıkduyuluyor,gelişigüzelatılanoklarpusudakilerinşaşkınlıktankurtulamadıklarınıgösteriyordu.

Mavroyayınataktığıokuhazırtutarak,ŞövalyeNotüsGladyüs'ükolluyordu.Kerimsavaşişlerindeherzamanolduğugibigönülsüzdü.Önünedöktüğüoklarıhiçnişanalmadangelişigüzelatıyordu.

BaskınverecekkenbaskınauğrayanlarıniçindekendiniilktoplayanÇudaroğlu,eşkıyalığınverdiğialışkanlıkla"Zoraçatıncakaçmakdaerliktir"diyedüşünmüş,Moğolca"Kaçankurtulur"diyeadamlarınaseslenipkayadankayayayılangibiağarakatlarıbıraktıklarıyeredoğrukoşmayabaşlamıştı.Adamlarıdaardınadüşüncepusucularcanhavliyleçilyavrusugibidağılıpkaçmayabaşladılar.Söğütsavaşçılarıbunugörünce"Alhaaaa...Vurhaaaa...Kırhaaa...BreyektirAllah,yeeeek!"diyebağrıştılar.Toros'un"Bretutunşahbazlarım,brekomaaan!.."narasıbütüngürültüleribastırmasıyla,dereyatağındakiler

sıçrayıp,tepedekiler,hoplayarak,kayarakpusuyerineyetiştiler.

Üçüezilipoklanıpölmüş,yedisiağır,gerisihafifyaralıyirmikişikalmıştı.DördüÇudaroğlu'nunMoğollarından,ikisiPervaneSubaşı’nınlevendi,gerisiKaracahisarsavaşçısıydı.

OsmanBeyçoğuyoksultakımındanyaralılarıesirgötürmekistemedi.Üstündekilerisavaşçılarınbölüşmesineizinveripbucezayıyetersaydı.Mal,paraalanlar,bütünsilahlarıtoplayacaklar,yaralarıtımaredipsarıpbırakacaklardı.

Atuşaklarıbineklerigetirinceellikişilikbirtakım,boğazıbirkaçgünöncegeçmişsürüleridöndürmeyegönderildi.KaracahisarTekfuru'nunbuaçıksaldırısındansonra,Söğüt'üboşbırakıpyaylayaçıkmayıKaraOsmanBeygibiyaşlılardauygunbulmamışlardı.

BilecikTekfuruSenyörRumanosarkasındayirmiatlıylahışımgibiyetiştiğizaman,OsmanBeydönüşemrinivermeküzereydi.İkidostkucaklaşıpöpüştüler.Tekfur,engüvendiğidostunatopraklarındaböylebirpusu

düzenleyenleregerçektenkızmıştı.RumcayıTürkçeyekarıştırıpsövüyor,KaracahisarTekfuru'nunkardeşiFilatyos'aaralıksızlanetokuyordu.Yaylayaçıkmanıngeribırakılmasınıbeğenmedi.Burdakiyenilgilerinerağmenrezilleri,buçekingenlikazgınlaştırabilirdi.Söğüt'egözkulakolmayıteklifettiysede,OsmanBeydüşüncesinideğiştirmedi.TekfurRumanos,Karacahisar'dandilediğigibiöçaramasını,bunuyaparkenarkasındanhiçkuşkulanmamasını,eskidenberiSöğüt'edüşmanolanİnegölTekfuruAyaNikola'nınbiredepsizliketmesinemeydanvermeyeceğiniyeminlerletekrarladı.

Bacıbeytakımı,emanetlerialmakiçinbugünikincikezatlanmıştı.Boğaz’ınağzındabunlarTekfur'labirlikteBilecik'esaptılar.

OrhanBeySöğüt'ehemendönmekistediğindenarkadaşlarınıyolayrımındabırakarakbabasındanizinalmakiçinatınısürdü.EğerOsmanBeybunarazıolursaişaretlebeklememelerinibildirecekti.

KerimleMavrogerçekbirsavaşagiripçıktıklarınabirtürlüinanamıyorlar,sersemliğiüstlerindenbirtürlüatamıyorlardı.

Busırada,AydınlıLeventYüzbaşısıesirAliBeygöründü.PusuyuhabervermesinekarşılıkOsmanBey'inbağışladığısavaşatını,yedeğindeçekerekyaklaştı.Delikanlıları,yorgun,utangaçbirgülümsemeyleselamlayıpgözleriyerde,önlerindenyavaşyavaşgeçti.ErmeniDerbendi'negirentoprakyolda,tekbaşına,necesur,nekorkak,neumutlu,neumutsuz;ömründehiçsilahtaşımamış,hiçyiğitçevuruşmamışgibibaşıönünde,boğazagiripgittikçeufalarakkayboldu.

Geceilerlemiş,ovanınyapışkansıcağı

Söğüt'ünüstüneadamakıllıçökmüştü.GeceyiyaylanınserinliğindegeçirmeyehazırlanmışSöğütlülergibi,itlerdetedirgindiler,oluraolmazaürüyorlardı.

OsmanBey'leKayıuluları,Yahşiİmam'ınKonyaSultanlığı'nayazdığımektubudikkatledinlediler.Bumektupta,gününolaylarıkısacaanlatıyor,ucunarkasındabulunanKaracahisar'ıntehlikesisayılıpdöküldüktensonra,gereğininyapılmasıiçinhisarçevirmesindeustabirküçükbirlikleyeterincemancınıkisteniyordu.

UçbeyliğiadınabumektupyazılırkenŞeyhEdebâlideKonyaAhiŞeyhi'nedurumuayrıcabildirmekte,öncelikleEskişehirSancakbeyliği'neyararbirininatanmasınıhiçvakitgeçirmedenistemekteydi.

MektuplarıntorbalanıpmumlanmasıbitinceOsmanBey,KaplanÇavuş'adöndü,Kedigöz'lebirlikte,ikikonağıbirederekKonya'yayetişmesini,mektuplarıyerlerineveripkarşılıklarınıhiçvakitgeçirmedenalarakaynıhızlageridönmesiistedi.GidipgelenekadarkızıAslıhandilersebeykonağında,dilerseBacıbey'dekalacaktı.

KaplanÇavuşbuisteğiikiletmedi,hemensıçrayıpkalktı,beyulaklığınasoyunupKedigöz'leberaber,gecekaranlığındakervanyolunuelinealdı.

YarhisarlılararabayıSöğüt'teonarıma

bırakmışlar,KeşişBenito'nunmağarasınagitmekiçinatlarabinmişlerdi.Yalnızsütanakatırdaydı.Hediyesandıklarınınarasınaoturmuş,hayvanabinmeğihiçsevmediğindeniyicesomurtmuştu.

Aklısıra,sağınasolunaaldığıatlıuşaklar,düşmesiniönleyeceklerdi.

OrhanBey'leLotüsöndengidiyorlar,arayıdayavaşyavaşaçıyorlardı.OrhanbeybunusağlayabilmekiçinKaraduman'ıkızınaltınaçekmiş,kendisibabasınınsertbaşlısavaşatlarındanbirinebinmişti.

EpeycegeridengelenMavro'ylaKerimgenebakışıpgülüştüler.Bugündebayramlıklarınıgiymiş,enşatafatlısilahlarınıkuşanmışolanOrhanBey'inLotüsHanım'layalnızkalmayaçabaladığıbelliydi.İkidebiryangözlekızabakıyor,Lotüsdönüncebakışlarınıhemenkaçırıyordu.

—BuYarhisarTekfurukızıLotüsHanım'ı,BilecikTekfuruSenyörRumanos'unistediğinibizimAslıhan'danduymasıylacanıbaşınasıçramışOrhanBey'in,dilidişikitlenmiş...

Mavrobaşkaşeylerdüşündüğüiçin,pekumursamadansordu:

—Nedenacaba?—Dün,Karasuönündedebelenmesinden

anladım,kızıgörmesiylevurulducanevinden...—Görmediğibirimi?

—Öncekigörmelerisayılmaz.Kızkısmıtezdeğişirbuçağında...Geçenyılgeldiğindeyayladaydık.İkiyıldaboylanmış,yakıcıgüzelolmuşLotüsHanım...

—Olsunbakalım!—Aslıhan'ayalvarmışOrhanBey..."Amanı

bilirmisinAslıBacı,babasıverimkârmı,kendivarımkârmı?"diyerek...

—Varımkârsahiçşaşmam,BilecikTekfuruRumanosSenyörazbirazfarımıştır,dişidökülmüş,suratıburuşmuşturama...

—Dahan'olsunyahu!Ellisiniaşmışherif...—Olmakla...Rahmetlibabamderdiki,

"Körpekız,ortayaşlıerkeğedüşkündür"derdi,"İspatınıistersen,Mavrooğlum,nahakılsızananbak"derdirahmetlibabam...Çünkübabamdanonbeşyaşküçüktüanacığım...

—Yasonrası?..—Sonrasıarkadaş,onyediyılyaşadılar...

Anacığımerkektensaymadıbabamdanbaşkasını...Öldüğügünberaberaldıgittitutkunluğunuötedünyaya...

—Herkarıananabenzermibakalım?LotüsHanımonüçünde...Diyelim,RumanosTekfur

elli...Diyelimgeçtionyediyıl...Hanımvardıotuzuna,herifdayandıAltmışyediye...Budavuldengidenginenasılvuracak?

—Şöylevuracakki,karıkısmıbudünyadaerkekmilletindentezkocar.Rahmetlibabam,"Karınınbiryılıikiyılsayılırbereket,"derdi.

—Yakocamayanınadüştünse?Heleoynaksaazbiraz...

—Heyvahtırdurumunarkadaş,rezilliktirki,komşularbaşınadır.

SusupLotüs'leOrhanBey'ebaktılar.Kız,aradabirbaşınısallamakta,omuzlarını"Bilmem"anlamınakaldırmaktaydı.

—Yarhisar'dançıkarkenmikararverdinizdi

Bilecik'tekalmaya?OrhanBeybirazbekleyipbaktı.Lotüs"Yok"

anlamınabaşınısalladı.—ErmeniDerbendi'negelincesizisorduiki

kez,RumanosTekfur,bizimkadınlarBilecik'egidecekolmasalar,Söğüt'egelecektiardından...Nedenpeki?

Kızomuzlarınıkaldırdı.Gülümsemeyeçalışıyordu.

—HiçkalmadınızbuzamanakadarBilecik'te...Hepbizeinerdiniz.N'oldubuyıl?

—Geççıktıkyola...Söğüt'ütutamayızsandısütanam.Ürkektir,bilirsiniz,"Çudaroğluburalarda...Sakınkaranlığakalmayın"demişbiri...

—Çudaroğlunezamankızkadınkaptıki...HeleBileciktoprağında?Fazladan,YarhisarTekfuru'nunkızını...

—Moğol'dur,korkuludur.ParaumarsayapmayacağıyokturMoğol'un...Çünkütöresizdir.

OrhanBeyyangözlebaktı.Lotüs'ünbukonudansıkılmadığı,gülümsemesindenbelliydi.Öksürdü:

—Benimduyduğum...Bukez,Bilecik'tekalmanızınnedeni...

Lotüs,gözleriniaçmış,merakla,birazdaürkek,bekliyordu.

—SizialmakistemekteymişSenyörRumanos...Varmıböylebirşey?

—Kimdedi?—Kimdediysededi.Varmı?—Kiminsöylediğibilinmeyince?

—Sağlamyerdenduydum.Babanızverimkârmış..."Birdebugözlebak"demiş.OsebeptenkalmışsınızdüngeceBilecik'te...Baktınızmıiyice...Kestimigözünüz?

Lotüs'ünyanaklarındanhafifutançpembeliği,gözlerindenmuziplikışıltısıgeçti.

—Baktımevet...İyiadam...Çokda...Olgun!OrhanBey,kızıneğlendiğinianlayamamıştı.

Yüzükıpkırmızıoldu,sesiboğuklaştı.—Yaşının'apalım?Elliyaşında...Belkide

ellibir,elliiki...—Göstermiyorokadar...Dahaazgösteriyor.

Üveyananızabakalım,şaşılacakşey,odahiçgöstermiyoryaşını...Demekoluyorböyleişler.OnüçündeymişBalHatunbabanızısevdiğizaman...

OrhanBey,"Babambaşka...Hemdeotuzüçündebenimbabam"diyecekti.Dişlerinisıkarakönledi.

—"Ahbenialsa"diyormuşçevreninensoylukızlarıkadınlarıSenyörRumanosiçin...

—Çevreninkızlarınakattınızmıkendinizi?-Hançerininkabzasınıparmaklarınıacıtacakkadarsıkmıştı-:Onüçündesiniz.Aradaotuzyedi

yaşvar,enaz...Sizyirmibeşinizevarmadan,altmışımaşacak...-"Herifdiyecekti,Rumanos"Emmisine"azkalsın,zorlatuttukendini-:...adam...Doğrudeğilbabanızınverimkârolması..."Hayır"demelisiniz!

—Nasılderim?Günahtırbizimdinimizde,babayakarşıgelmek...Çokbüyükgünahtır.Birbaşkamesele...Bilirsiniz,drahomaâdetivardırbizde...Kızlarkocalarınasoyluluklarınauygunçeyizgetirirler.Drahomaistemiyormuş,SenyörRumanosbenden...Azdırbabamıntoprağı...Drahomaiçinbirkaçköyverdimi,yoksulluğadüşerenikonu...

—Sizi,drahomasızalacakhiçkimseyokmubaşka?

—Bilmem.Çıkmadışimdiyekadar...Kederlenmişgibiyalancıktanyüzünüastı.Çıkacağınıdahiçummam!

OrhanBeyyutkundu.Birandurakladı.Sonra,çokzorbirişekararvermişgibigözlerinikıstı:

—Yokturbizdedrahomaâdeti,çokdaayıpsayılır.TersineüstebaşlıkveririzbizTürkmenler,kızalırken...

Lotüsönceşaşırmışgibigözlerinikırpıştırdı,sonraçapkınçapkıngülümseyereksordu:

—Sözgelimi...Diyelimben...Nekadarolurbenimbaşlığım,sizde?

OrhanBeyböylebirsoruyuhiçbeklemiyordu.Birdenumutlanmış,sevinçsoluğunukesmişti.Konununşakayadönmetehlikesinibusevinçlesezemedi.Kandırmanın,atıptutmanınacemisiolduğundan,doğrusunubulmakiçinbirazdüşündü.

—Birsürükoyunveririz.Üçyüzbaş...Sağmalinekler,susığırlarıveririz...Mandalar...Soylusavaşatları,değerlisilahlarveririz.Kilimler...Halılar...Kumaşlar...

—Toprak?..OrhanBeyhementelaşlandı.Kelimeleri

arayarakkarşılıkverdi:—Toprakbağışlanmazbizde,kız

karşılığında...Toprakbeyinmalıdeğildirçünkü...

—Yakimindir?—Allah'ın...Lotüs,Türkmenlerdekibutersliğibildiğinden

üstelemedi.

—Yapara?OrhanBeybusoruyuçokyadırgamış,bunu

saklamayıdagerekligörmemişti.Şakayıanlayıncaferahladı:

—Kızalırkenparaiçinhiççekişilmezbizde...İstendiğikadarverilir.

—Yoksaokadarı?—Bulurbuluştururveririz.Paralafı

ikiletilmezTürkmen'de...Sevilenkadınalınırken...

Lotüs,delikanlınınyüzünekanıkaynayarakbakıpşakadaniçiniçekti:

—KeşkeTürkmenkızıolaymışım...—Neden?—Dinayrılığının'apalım?—Dinayrılığısözkonusudeğildirbizde...—Değilolurmu?Öylegörünürlermişama,

MüslümanolmasınıisterlermişsonradankarılarınınTürkmenler...

—Yokturöyleşey...Bizalacağımızkadınındininebakmayız,yiğitolmasınabakarızbir,birdedoğurduğunuyiğityetiştirmesinebakarız.

Sütananınkatırı,ummadığıkadaryakındaöksürünceOrhanBey,omzuüzerindenürkerek

baktı.Lafadalmışlar,yavaşlamışlardı.Çokönemlibirfırsatkaçıyormuşduyusunakapılarakhiçhazırolmadığıhalde,büyükbirtelaşlafısıldadı:

—Olmazdeyinbabanıza,olurmuLotüsHanım..."Dedemyerindekiadamavarmam"deyin,"Beniistedi,Orhandrahomasızfilan"deyin!-Durakladı-:Evlenirmisiniz?-Yutkundu-:Benimle...Dünüryollarım...Gelecekyıl,yayladönüşü...Beklermisinizbiryıl?..

Biranbakıştılar.Lotüs'ünyüzüilkdefaciddileşmiş,Orhan'ınhiçgörmediğikadardagüzelleşmişti.Sevinipheyecanlandığısoluklarındananlaşılıyordu.Gözleriniindirerekkekeledi:

—Bilmemki...Razıolurmubabam?—Orasınıbanabırakın...Razıederimben...

n'aparrazıederim."Olmaz"deyinBilecikTekfuru'na,yeter."Olmaz"dermisiniz?Zorlarsababanız,direnebilirmisinizgelecekyılakadar?..

—Zorlamazbabam...İstemediğimevermekiçinsanmamzorlayacağını...

—Olmazdeyinöyleyse...Olmazdeyin...—Nerdençıkardınızolurdiyeceğimi?Size

söyleyen,"Olur"mudiyecekmidedi?—Yok,hayır...-OrhanBeybirdenokadar

sevindiki,böylesıralardaâdetiolduğuüzrebirsavaşnarasıkoyuvererekatınıbozkıradoğrusürmemekiçinkendinizortuttu-:Çokyaşayın!HayAllah!Sağolun!HeykocaTanrıheeey!-Hiçgereklideğilkenatınındizgininihızlaçekti,hayvanirkilincedizikızındizineçarptı.Lotüsacıduymuşgibinazlainleyincen'apacağınışaşırdı-:Acıdımı?Bağışlayın...-Şaşkınlıklaikikezeliniöncegöğsüne,sonraçenesindenalnınagötürerekderinbirsaygıylaselamverdi-:Vahvah!Çokmuacıdı?

Lotüsfıkırfıkırgüldü:—Yokbirşey...Göründüğümkadargüçsüz

değilimdirben...Bakmayınetsizolduğuma...Türkmenlerdetombulkızlarmakbulmuş...İstermibakalım,benimgibisıskayı,ananızgelinliğe?..

OrhanBey,birangözlerinikırpıştırarakbaktı.Gördüğügüzelliklebaşıdönmüşgibigözlerinikırpıştırdı.Sonra,heristediğiniyapmayaalışıksoyludelikanlılarıngüveniylekarşılıkverdi:

—TürkmendekarılarkarışmazerkekişineLotüsHanım...Bizcanımızınçektiğinialırız.

—Nedemekcanımızınçektiği?—Yüreğimizinsevdiğidemek...—N'olduki,OrhanBey,kızaselamverdiiki

kez?—Hangikıza?Mavroşaşkınlıktankurtulmayaçalışıyordu.

YolboyuKerimhangikonuyuaçtıysalafakoşulmamıştı.OrhanBey'leLotüsHanım'abakıpKeşişBenito'nunmağarasıağzını,ilerdekapkaragörünce,büyükbirtehlikevarmışgibiatınındizgininiçekti,sesinialçaltarakkarmakarışıksordu:

—Söğüt'ünyaylayaçıkacağınınasılhaberaldılarbuheriflersaatisaatine?..

—Saatisaatinemi?Hangiherifler?—Pusukuranlar...Öyleya...Heryılkıgöç

günüolsa,öncedenbilmektelerdersin...Akşamüstüçıktı,"Göçtürgöç"tellâlları...GecehazırlandıSöğüt...Sabaherkenyürüdü.Demek,akşamdanbirhaberuçuranolmuşhayındüşmana...

—Deme!—Dedimkinegüzel...Akşamdandüşmana

haberuçurulmasayed"ülkeninrezilitoplanıpyolumuzunasılkesebilir?Eskişehir'in,Karacahisar'ınakılsızadamı...Çudaroğlu'nunçetesi...Frenkiçindengelmiş,yeriyurdubellisiz,kanlılarımız...

—GerçeeekKimdiriçimizdekibudüşmanmartalozu,amanikigözümMavrokardaş?..

—Tamam!İştebuaranacak...Ardınadüşeceğimizsıradır.

—OsmanBeydüşünmemişmidirseninaklınageleni?

—Düşünmüştür,bizimbilmediklerimizidebilmektedir.

—Öyleyse...—Beykısmınındüzenibaşkaolur."Beylikte

tavşanıarabaylaavlamakvardır"derdibenimrahmetlibabam...Mağaranınkaraağzınabirzamançekinerekbaktı.Banakalırsa...-Gözlerinihemenyereindirdi,duraklayarakkonuştu-:Kötülüğünbaşı...Rahmetlibabamderdiki,"Herbulaşıkiştekarıparmağıarayacaksın,oğlumMavro,"derdi,"Karıparmağıgöremezsen,

papazparmağıarayacaksın,"derdi.-Yutkundu-:Nasıletsekdearkadaş...ŞuBenitoKeşiş'inininibirineyoklatsak...İkidinimgibibilmekteyimki,rezilliğiniziburdadır.

—Kolay,geliryoklarız,mağaradaolmadığısıra...

—Olmaaaz!KeşiştakımıhiçtekindeğildirKerimkardaş...Mağarakeşişi,köypapazınabenzemez.Bunlardaoyunlarvardırkigüçyetmezoyunlardır.Kapısızbacasızmağarayı,neyegüvenipbırakırgiderbuherif?Kimebekletir?

—Kime?—Büyülere,efsunlara...Tılsımlar

serpelemiştirki,adamıeğipbüken,gövdesinikördüğümedöndürenbirtılsımlar...Ağzınıyüzünüeğerki,salyanıtutamazolursun.Diliniağzındadolandırasınkalmazki,bulduğunizianlatabilesin!Rahmetlibabamderdiki,"Bumağarakeşişleri,cinleperiyleişgörürkorkunçluheriflerdir"derdi,"SakınbulaşmaoğlumMavro,bunubaşkaişebenzetme"derdi.Hayır,okumasızorlu,cinperiişininbilginibirderinhocaelegeçmeyince,bumağaranınağzından

bakılabilemez.EnazındanKamaganDervişrazıedilmedikçe,n'apsakboş!

Kerimbirazdüşündü,güvenlekestiripattı:—Heleyüreksizgâvureskisi...Keşişten

yıldınhemi?Benitogibisi,yedisülalesindenermişolsa,gücünedir?Meraklanma,bengirerbakarım.Elverirki,sengözcülükedebil!

—Amanarkadaşolmaz...Hiçolmaz?—Gözcülükmü?—Gözcülükkolay...Girmenolmazsenin...

İşleringizlisiniöğrenelimderkenbatağabatarızki,kaynargideriz.

—Bırakbatağımatağı...Gözcülüğevarmısınyokmusun?

—Gözcülükmü?..Durkibir...—KötüKaraKeşiş'inkorkusundan

"Gözcülükdeyapamam"demelisinki....—Duryahu!..Hayır,rahmetlibabamın

gözcülüküstüneöğüdüyok...Gözcülüketmeyeederimya,seninmağarayagirmenolmaz.Birbaşınahiçolmaz.Yanılmaktasın.Buişbildiğinişlerdendeğildirvedegayetlekorkunçludur.

—Meraklanmaakılsızgâvur!..Bizdemedresedeokudukazbiraz...Keşişdişi,

yırtamazmolladerisini...Zehrimizinbirbirinepanzehirivardır.Ferahol!Hakkındangelirimben,duagücüyle,keşiştılsımının...Perisicinidersenbenihiççarpamaz.Elverirki,sengözcülükederken,korkuşaşkınıolupıslığıçalacağınyerde,soluğunkesilerekbiziKaraKeşiş'etutturma,acemiuğruhesabı...

Sözünburasındamağaranınağzındakidüzlüğeçıkmışlardı.

Mavro,ne"Olur"diyebildi,ne"Olmaz..."ikiyutkunduokadar...

Yarhisar'ınsilahlıuşaklarındanbiriilengeçipseslendi:

—Sayınpeder!-Birazbekledi-:AzizBenitopederimiz!

Mağarayerinaltınadoğrugümbürdediğihaldekarşılıkgelmiyordu.Sırayla,sütana,LotüsHanım,OrhanBeyseslendiler.Yerinaltı,gittikçederinleşerekinildiyordu.Kerim,Mavro'nunyüzünebakıpgözkırptı:

—NedersinarslanMavro?Sırasıdır!—Amanolmaz!Mavro'dabetbenizatmıştı.

Duraman!—Nedenoğlum?Sütanatespiheçöker,

uşaklarhayvanlarırahatlamayagirişir.OrhanBeyleLotüsHanım'ıhiçsayma...Kimseyesezdirmedengirerim,bucanavarıninineben...BaktındomuzKaraKeşiş...

—Aman,Kerimcan,amandomuzdenmeeez!—Peki,darılma,rezilKeşiş...—Amankardaş...Amanki,amanıbilir

misin?—Uzattınyüreksiz!Bengirmeyegireceğim.

Dilersengözle,dilersenyumgözünü,istavrozçıkarmayaçök!Üstümegelirdeedepsizlenirse...Anladım,senbuKaraKeşişalçağınıbanaparalatacaksın!

—Amanhaaa...Hiçelkalkabilemezkeşişkısmına...

—Kimdemişel...YanedensürüyüpgezdirmekteyizYanımızsırabizbukılıcı?..

Atındanatladı.Ellerinibelinekoyarakbirinemuziplikyapacakmışgibiçevresinigözdengeçirdi.Uşaklarsütanayıkatırdanindirmeyeuğraşıyorlardı.OrhanBey'leLotüssürüpgitmişler,bozkırınucundakibatağınesintiylesallanansazlarınadalmışlardı.Metinadımlarlayürüdü."Kerim...AmanKerimdur,eğlen"diye

yalvaranMavro'yaaldırmadanmağarayagirdi.Dışarınıngüneşindensonraiçerisi,hem

enikonusoğuk,hemde,yıldızsızgecegibikaranlıktı.Neyesövdüğünükendisidepekbilemedendişlerininarasındanküfrederekyerinaltınadoğruinipgidenkaranlığagözalıştırmayaçalıştı.Sonraçevresinebaktı.Duvarınyarığına,demirsaplıbirmeşalesokulmuştu.Kemerineasılıkesedençakmakdemirini,taşı,kavıhiçtelaşsızçıkardı.Keşişintekinolmadığınahiçinanamıyor,busebeple,hiçkorkmuyordu.Medreseliolmanınverdiğikorkmazlıktıbu...Ocağınyanınayığılmışkuruotlardanbirtutamaldı,yaktığıkavıüstünekoyupüfleyerektutuşturdu,neftebulanmışmeşaleyikolaycaateşledi.Ürküntüşurdakalsındüpedüzkeyiflenmişti."Yallahbismillah...Hadihayırlısı"diyeavucunatükürüpışığısolelinegeçirerekkaranlığadoğruyürüdü.Aradabirdurupçevresine,yukarıyabakıyordu.Yıllardırortadayakılanateştenkayalarkapkarakurumbağlamıştı.İskokuyordu.Bastığıyergıcırgıcırkumdu.Hiçrutubetyokgibiydi.Yirmiadımkadargidincekayalarbirdenalçaldı.Kerimilk

defayüreğindeürpertiduyarakdurakladı.Sonrapalabıçağınınsapınasıkıcayapışıpeğildi.Yediadımikibüklümgitti.Taşlaryükselincedoğruldu.Artıkbastığıyertaşolduğundanheradımdamağaragümgümötüyordu.BugümbürtüdeMavro'nunıslığınıduyamayacağınıdüşünerekürküpdurdu,soluklarınıkeserekgeldiğiyönüdinledi.Pervazdaıslıklananrüzgârsesinebenzerbirşeyduyuluyordu.Yüreğisıkılmayabaşlamıştı.Yürüdü.Beşonadımsonramağaranınbitiminedayanıncaçokşaştı.Taşlarıyoklayarakgizlibirgeçitaradı.Yoktu.Yatağamatağakabakaçağadarastlamamıştı.Hafifbiresintimeşaleninalevinisavuruyor,rüzgârınıslığıduyuluyordu.

Geridöndü,alçakgeçidinağzında,sağyandaotyığınınıgörüncedurdu.Meşalenindemirsapınıbirkayayangınasokupotyığınınayaklaştı.Otlarkuruyduamatazeydi.Gölgesininkaraltısındabellibelirsizbiraydınlıkfarketti.İşıktakayboluyor,gölgesivuruncaotyığınınınüstündehafiftenışıldıyordu.Yandansokulupyığınınüstündenbirkucakotalıncayangıgördü.Kalıplıbiradamınkolaygiripçıkacağı

kadargeniştiamaalçakolduğundaneğilmekgerekti.İçerdebiriolabilirmişgibiduvarasürünerekbaşınıuzattı.Burasıbüyücekbirodaydı.Epeyyüksektekibirkaçyarıktanhemışık,hemhavaalıyordu.Girdi,elinibelinekoyarakdörtyanabakındı.Evet,BenitoKeşişinbarınağıburasıydı.Yattığıyerkaimkalaslardanyapılmıştı.Yerdenikikarışyüksekti.Dörtyanıbirkarışyükseltilmiş,içinekuruotdoldurulmuş,üstünekabacadikilmişkurtpostlarıçekilmişti.Köşedebirocakvardı.Iskatasıüstündeküçükbirkazaniriliğindebirbakırtencereduruyordu.GirişyerininsolyanındaasılıelbiselerigörünceKerimbirandikkatkesildi.BunlartepedentırnağaçamurabatmışRumköylüsügiyimleriydi.YatağınayakucunaatılmışkarayündenörmebaşlıkKaraKeşişBenito'nunyıllardırkimliğibilinmeyenKaraKılavuzolduğundahiçşüphebırakmıyordu.Giyimlerdebatağınçamurudahayamyaştı.Göçüsaatisaatinekimindüşmanahaberverdiğibelliydi.Hemençıkıpgitmezsebaşınabirşeyleringeleceği,böylecede,öğrendikleriniOsmanBey'eulaştırıpkötülüğünönünüalamayacağı

duygusunakapıldı.Tamçıkacakkenyatağınötesindekisandıklarıgördü.Biranduraladı.Sonrakoşupönlerineçömeldi.Birindeçeşitlisavaşçıgiyimleri,silahlar,çevretekfurlarına,Türkmenlere,çeşitliMoğolbirliklerineaitişaretlioklarvardı.Öteki,kitapdoluydu.Öncepapazkitabıdırdiyebakmayacaktı.Mollalığıağırbastı.Enüsttekiniaçıncaşaşırdı.KitaplarınçoğuArapça,birkaçıdaTürkçeydi.BiryılöncevurulanIstanbul-Tebrizkervanını,busoygundaçokdeğerlikitaplarınkaybolduğunuhatırladı.Keşişineşkıyayatağıyadaortağıolduğuanlaşılıyordu.Yahşiİmam,İstanbulKayzeri'ndenTebriz'earmağangiderkeneşkıyayakaptırılanbukitaplarınontaneolduğunu,dünyadaeşleribulunmadığından,Frenktüccarlarınınelinegeçersegâvuriçinegötürüleceğinisöylemişti.Biryandann'apmasıgerektiğinidüşünürken,biryandankitaplarısayıyordu.Evetkitaplarontaneydi.Altlarındakilerigörünceşaşkınlığıbüsbütünarttı.KitaplarınaltısilmeOrtodoksikonlarıyladoluydu.Çoğuinci,elmaskakmalıaltınyapraklayapılmışhazinedeğerindeantikalardı.

ÜçyılönceÇudaroğluçetesininsoyduğusanılanikikilisedenkaldırılmışresimlerolsagerekti.

Kerimdahafazladuramadı.Kitaplarımümkünmertebekurcalandığıbilinmeyecekgibiyerlerinekoyupkalktı.Odadançıktı.Azkalsınışığıalıpsavuşacaktı.YangıkapatanotlarıeskihalinegetirmezseKaraKeşiş'inburayabiriningirdiğinibileceğiaklınageldi.Otlarıkucakladı,kümeleyerekdeliğikapatmayaçalışırken...Aynızamandahemsolayağınınaltındankayadelinmiş,hemdetepesinemağarayıkılmışgibiyanüstüçöktü.Korkunçbiracıyüreğinikavramış,bütüngövdesiniateşedüşmüşgibisarmıştı.Doğrulmakiçinzorlatıpgücününyetmeyeceğinianlayınca,mağarayagirdigireliilkdefagerçektendehşetekapıldı."YetişMavro!AmankocaTanrı"diyehırıldayarakgözleriniyumdu.Budehşet,hiçinanmadığıtılsımlıbirşeyetutulduğuşüphesindengeliyordu.Faydasızlığınıyüzdeyüzbildiğihalde,elinibaldırınagötürdü.Biransoluklarınıkeserekşaşkındurdu.Tılsımadeğildemircilerinyaptığıkurtkapanınayakalandığını

anlayıncabirdenumutlanıpdavrandı.Acı,gözlerinikarartıpbaşınıdöndürüncebirazsoluklandı.Kurtulmasıgerekti.Mümkündüde...Biran,vargücüylebağırıpdışardakilerdenimdatistemeyidüşündü.Sonra,kendigücünübirkezdenemedenbunuuygunbulmadı.Önceelleriyleuğraştı.Kapangerçektenimansızdı.Dişlerisivrikeskin,sustasıikiparmakkalınlığındahasçelikti.Zorlayıpkalktı.Sağayağınıbasarakyayıindirmeyeçalıştı.Birazindirinceellerininacıgücünüdekatıpbacağınıkurtardı.Kemiğintuzufakolmasını,çizmesiylekaİmyünçoraplarıönlemişti.Acı,eskisigibisürüyordu.Yereçöktü,ayakparmaklarınıoynatmayaçalıştı.Oynayıpoynamadıklarınıanlayamadıama,osırapekaldırmadı.Kurtulduğunaseviniyor,"Gerisikolay...Gerisikolay,"diyeinliyordu.Kapanıkurması,otlarıdaeskihalinegetirmesigerekti.Kurtulmasevinciylegüçyetiririmsanıpkalkmayadavrandı,solayağınabasamadığınıanlayıncan'apacağınışaşırdı.Rüzgârodanınkayayarıklarındaıslıklanıyor,hergeçensaniyeKerim'eyılkadaruzungeliyordu.

Birdenölümkorkusunuaçıkseçikduydu.DevgibiKaraKeşişbiriniburdatutarsa,hiçduraklamazöldürürdü.Bukorkuylaotumotu,kapanımapanıyüzüstübıraktı.Meşaleyedoğruatılmakistedi.Solbacağıdizkapağındankesilmişgibiyereçöktü.Hırılhırılsoluyor,birfaydasıolabilirmişgibiduaetmekistediğihaldeaklına"Eşhedü"densonrasıgelmiyordu.Elleriyledizleriüstündesürünerekgitti,duvaradayanarakzorlakalkıpmeşaleyisoktuğuyarıktanaldı.Başıdönüyor,herkımıldanıştabaldırınınacısıyüreğinesaplanıyordu.Duvaratutunaraktekayağıüstündeyürümeyidenedi.Beceremeyince,umutsuzbakışlarladayanacakbirsopaaradı.Birankılıcınadayanmayıdenedi.Kınınarağmenkılıcınçeliğisopanınyerinitutamayacakkadarinceydi.BelindekiikiarşınAhipalasınıhatırladı.PalanınnamlusunuKaplanÇavuşdövmüş,âdetiolduğuüzere,başkalarınınyaptığındankalıntutmuştu.Solayağınısürükleyerekmağaranınağzınayetiştiğizamangücünündesonunagelmişti.Meşaleyinasılsöndürüpyerinekoyduğunusonralarıkendisiniokadarzorladığıhaldehatırlayamamıştı.

Bereketversin,Mavrogeciktiğiiçintelaşladöneliyordu.Koşupkolunututtu:

—N'oldu?N'olduKerim?Kerimyereçöküvermişti.İnledi:—Çekbenimatı...Çabuk...Sesle

Yarhisarlıları...Atsınlarbenihayvana...Söğüt'eyetişmeyebakalım.

—Heyvah!Ecinniyemiuğradın,Kerimkardaş?..

—Bırakecinliyimecinliyi...Orhan'laLotüs"Nevar?"diyeyaklaştılar.

Kerimgülmeyeçalıştı.—YokbirşeyOrhanBey...Ayağım

burkuldubilekten...Sızısıyüreğimevurmakta...Mavrobenigötürsünizninolursa...

—Hayhay...DeliBaltaustasıdır.Sarsın,birşeyinkalmaz.

3

KaplanÇavuş'un,Konya'yaulakgidişindenbuyana,tamonbeşgüngeçmiş,kaçkonaklıkyololduğubilinmiyormuşgibi,sonüçgündürAslıhan'ınmerakıarttıkçaartmıştı.SabahakşamKerim'inyatağıbaşınadikiliyor,konaklarıyenidenyeniyehesaplattırıyordu.BuhesaplatmayıBacıbey'inevdebulunmadığısıralararastlatmasında,nişanlısıylayalnızkalmakisteğikadar,yollarıntehlikesiüstüneyenidenyeniyeduyduklarınınetkisidevardı.

Avluyubaşörtüsününuçlarınıuçurarakgeçti,kapıdabirandurupBacıbey'inolmadığınıbildiğihaldesoluksoluğaseslendi:

—Bacıbey...Huuuuu,Bacıbeyana...Birazbekledi.Çokgizlibirişyapıyormuş

gibiikiyanınabakıpgirdi.Güneşçoktanbatmıştı.Evaltıkaranlıktı.

Merdivenitehlikevarmışgibitedirginçıktı.Kerim'inyattığıodadanışıkgeliyordu.Kapı

aralığındangözetledi.—Kimsin?Aslıhan...Aslıhangülüverdi.—Kız,senmisinalçak!—YokmuBacıbeyanam?—Heleşuna...Bacıbeyanammış...Nerdesin

sabahtanberi?Habersaldım.Nerdesin?—N'olmuş?"Sağalmakta"dedidemincek

DeliBalta...Kalkarmışsınbirkaçgünekalmaz.—DeliBalta...Birininlafınıetki,adamdan

sayılsın.Sağalmışdanedenkarıaldı,peki?..-Yalandaniçiniçekti-:Hiçumudumyok,Aslıhan,bacaktanhayırkalmadı.Topalherifevarmayımdersen,başınınçaresinebak!

—Höst!Küserimdemedimmi?-Öncekorkuylasonraacıyarakbaktı-:Yalan...Sağaldıçoktan...Sağalmasa...Bağırtıngöğeçıkmaktaydıilkgünler...

—Sağalmayok...SülükvuracakmışDeliBalta...Gerekirsekanalacakmışneşteriçalıp...

Ayağınıyorgandançıkardı.Küçükdamarlardanbirkaçıkoptuğundanderininaltınakantoplanmış,adamakıllımorarmıştı.İlkgününacılarıgerçektenkorkunçtu.Yeniyüzülmüşhayvanderisinesararakbirazönünü

alabilmişlerdi.Ezilmişkaslaryüzündenparmaklarınıoynattıkçahâlâacıduyuyordu.

Aslıhan'ındalgınlığındanyararlanarakkolunayapışıpçekti.Kızkurtulmakiçindebelenince,"Uybacak...Durkız,bacakgitti,"diyebağırıpaldattı.Önceyanaklarından,sonraağzındanöptü.

—Bırak...Bırakbirigeldi.VallaBacıbeyanamgeldi.Vaybaşıma...

—Durkız...Durdedim,imansız.Bunundermanıbu...Şuncacıkacısan,debelenirmisin.

—Dermanıymış...—Şartolsun...Nedentazederisardı,Deli

Balta?Dermanıkörpederibununçünkü...Biryandanderisarılacak,biryandansevdiği...

—Bırakkolumu...Bırak,dedim.Nahbirigeldi.Bacıbeyanam...Bırak,ohKerimcan...Bileğiniyavaşçakurtardı.Nerdekaldıbabam?..

—Tutturmaaaa!—Yollarkorkuluymuşçok...Birinesordum,

"Ulakkısmıtezgider,tezgelir,buncazamanakalmayacaktıKaplanÇavuş"dedi.

—Haltetmiş...—GelesiolmadımıohKerim?..Kaçkonak

kaldıydıseninhesapça?—Kızanlattıkya...—Aklımbaşımdamıbenim...Durdurak

yok,uykumuyku...Sabahakadarokumaktayım...Bugünonbeşincigün...Nahakşamindi,yerlermühürlendi.Haninerde?Konaklarısaybakalım...Unuttuğunvarmıarada?

Kerim,iştahlayalanıpgözlerinikıstı:—Saymasıkolay...Şartınıyapalım!—Şartıneymiş?—Biröpücük...—Heleutanmaz!Kaçıncıbiröpücükbu?

Aklımkesti,türküedeceksinbeniSöğüt'ünkarılarınasen...FazladanBacıbeyanamınkırbacınayatıracaksın!

—Nedenkız!Alırımüstümesuçu,basılırsak,varmıbunabirdiyeceğin?N'olmuşyemine!..

"Apansıztuttum,zorlabastırdım,fukarayı"derim.

—Nasıltutardabastırabilirmişayağısakatherifyattığıyerde?"Tüh,yüzkereyüzüne,seningibiRumbacısının"demezlermi?Bacıbeyanam,öncegülersedesonradöverbeni...

—Senbilirsin!Günahgittibenden!Öpücükgelmeyincekonaklarsayılabilemez.

—EtmeohKerim!Banagünahdeğilmi?Hiçmiacımanyok,gâvuuuur!

—Yasenin?..Ayağımızsakatlanıp...Alnımızatopallıkyazılıp...BuncainileyipbağırtısıSöğüttepelerinigümbürdetip...BahtıkaraKerim'e,yasenin,imansızlıkların...

Aslıhan,kurnazkurnazgülümseyerekkapıyabaktı,biradımyaklaştı:

—Birkezcikama...Tadındakesmedinmi,basarımayağına,böğürtürümgeçenkigibi...

—Heleşuna...Yalanımınezamantuttunçengi.Erkeksözüdürbu!Birdedikmi,bir,ikidedikmisaltiki...

Aslıhanyaklaşırkenürkekceylangibidurdu:—Yanaktanama...Yanaktan...Biricik...—Haltettinki,tadınıkaçırdın!Yanakda

neymiş?Olacaksaağıztadıylaolmalı...Şartolsun,kuşkulandım!Vahbenimkarabahtım!

—Nedenmiş?—Şundanki...Kendiniöptürmeyenkarının

yakınlığıyokdemektir.—Hadiordan...

—Vedeyakınlıksoğududemektir,kitabınkavlince...Soğumanınbirincibelirtisi,yakınlıkvermezağıztadıylasoğumuşavrat,derLeylâMecnun,KeremAslıkitabı...

—YokturböyleutanmazlıkKeremkitabında...KitabınKerem'iseningibikocaTanrı'dankorkmazdeğil...Ermişevliya...

—Vaybizimermişliğimizen'olmuş!Eliermez,gücüyetmez,topalherif...Kaçsakurtulamaz,kovsatutamaz.Belbelbakaryattığıyerden...Gücüyeterseyalvarmayayeterya,acımasıolankızhani?

—Boşuna...Hiçacımam!GünahmışohKerim,nikâhıkıyılmayıncakendinieloğlunaöptürenkarınınyatacakyeriyokmuşötedünyada...HadiohKerim!KaplanÇavuşkaçıncıkonaktadırşimdicik?

—Babasınısevenkızuzatırmıbunubukadar?Ulankarımilleti!Tühyüzünüzedinsizimansızlar!Bizyataktaimlemekteyiz,amanAllahdiyerek...FukarakaynatamKaplanÇavuş,geceninbirvakti,atsırtında...Kurtlakuşla,bataklayokuşlaboğuşmakta...Hayındüşmanaçattıysa,kılıçlaşmaktaki,canpazarında

debelenmekte...—Vaybaşıma...DemeoKeriiiim!Evet,

düşünügördüm,gerçeğibudur!—Gerçeğibuysa,pahasınıpeşincek

vereceksinki,molladuasınaçökeceğiz,Allah'ınizniyle,yelinesintisini,selinköpüğünüarkaçıkaracağız!Yazııık!Yazıkkinekadar...

Aslıhanamansızkalmışgibiyaklaştı.Eğildi.Kerimgüçlükollarıylasarılıncakendinibıraktı.Kendiniçekmek,kabaraniştahınıbastırmakistediğihalde,sertleşengöğüslerinioğlanınsıcaklığınaiyicebastırıyor,böylesıralarda,Söğüt'ünenutanmazkarısıCinliNefise'nin,DedeKorkutmasalındanballandırarakanlattığıyerihatırlıyordu:"Oğlan,kızıalıcıkuşgibikaptı,kaldırıpyatağavurdu,kocaTanrıyarattıdemeyipyolupsoyupbastırdı.Öncelerinazlanıpistemezevurupkaçınankız,giderekoğlanıntadınıalıpkızıpazıpbuncayılınergenaçlığıkabarıpdoymasıkalmayıpkoşuldu.Darısıhepimizinbaşına,heyavrattakımı,bunlar,böylece,ırağındanyakınındansürüştüler,gizliyerlerindenelleştiler,dilveripdilalıpemiştiler,üsttealttaboğuşarakeziştiler.Sönmezateşlere

giripçıkıpbunalıpgökterlerebatıpayılıpsoluklanıpsoluklanıpdaldılar,otuzikioyunuvedeyirmibirdüzeniardıardınaulayıp'Pesedeneyufdiyeantiçipdildeneldenbeldendüşenekadaruğraştılar.İkisideinatlaşıppesetmedi.Haldendüşüpbirisağa,birisoladevrildi.Kızdıraklıbaşınagelmesiyle,başladıçırpınıpyolunmaya...'Brekavatkızıanaaa...Bununtadıböyleymişde,nedenbenierevermedinonbirimde,onikimde?..Nedenbeklettinondördümekadar?'diyesövdü,siydi,yeminiçtiki,ölenedek,helâllikvermeyeanasıgâvura..."

Aslıhaninleyerekdizlerininüstüneçöktü.AklındangeçirdikleriniKerimsezebilirmişde,bunuönlemekistermişgibi,göğsündekielihızlaçekipyalvardı:

—HadiohKerim...Sayşuyerebatasıkonaklarıda,fukaraKaplanÇavuş'unnerdeolduğunubilelim!

—Nekadarolduydugideli?—Bugünleonbeş...—Tamam...Kaçkonakdediktiburdan

Konya?—Bilmem!

—Dokuzkonak...—Yaordanbura?—Heleakılsız...Burdanoradokuzolunca...—Bilmem...—Ordanburadaelbet,dokuz...—Vaybaşıma...Gelesiyeolmadımıdemek?—Olmadıysadabirşeykalmadı.Çünkü,

kervanayağıdeğil,zorlatanulakayağı...YetmişbeşsaattirKonya'danbura...Birsaatikifersahlıkyok...Bildinmifersahı?

Aslıhangülüverdi:—Yok...—HiçutanırmıheykocaTanrı...Yörükatın

düzenliılgarıylabirsaattealdığıyer...Kestimiaklın?

—Kesmediüüüf...—Rezil...Burdanİnönüdörtbuçuksaat...

Dokuzfersahaşağıyukarı...—NerdepekiKaplanÇavuşbugece?—Zorlam,altıyedigündetuttuKonya'yı

diyelim!Birikigündeordakaldı.—Neden?"Kâğıdıveripdönerim"dediydi.—Nasıldönebilirmişkarşılığınıalmadan?—Alıversin...

—Alıversinnekolay!..Burdangidenkâğıdınneyazdığıbilinmeyince...İncedeninceyeokunupbilinipdörtyanıhesaplanıpgereklikarşılıkyazılmayınca..:

—Vaybaşıma!..Desene,Yahşiİmam’ınhaccagitmesihesabı...

—Yoköyleşey...Banasorarsan,aldığıkâğıtönemliyse,benimbildiğimKaplanÇavuşikikonağıbireder.Bugece,Eskişehir'itutmadıysa,mutlakSeyitgazi'dedir.Seyitgazidediğinhernereyse,ordanburasıkaçgün?Seyitgazi'denEskişehirsekizsaat,saykibirgünlükyol...Eskişehir'denburasıdaokadar...Benimhesabımca,yarınakşamgelmezse,öbürgünakşamıhiçgeçirmez.

—YoldahayınMoğol'unmekrineuğramadıysa...Tatlıcandanolupkurdakuşaparalanmadıysa...

—HöstKaplanÇavuşhemi?YanındafazladanKedigözbulunupKedigöznedemektir?Pusuyahiçuğramaz,yanındanyöresindenyelgibigeçerdemektirya,bilmezdenuğrasada,kâğıtgibiyırtarsavuşurdemektir.Gözlerigecekaranlığında,günortası

gibivıcırvıcırgörmese,biradam,Kedigözlâkabınıkazanamıbilir?Benimhesapcabunlar,bugeceburayıtutsalargerektiama,bilmem...

Kerimsözünübitiremedensoluğuağzınasığmayanbirkızsesiduyuldu:

—HeeeyAslıhanBacın...Müjdemihazırla...AslıBacı,heyhey!..

Aslıhankorkuylairkildi,gidersebirdahahiçdönemeyecekrnişdönsedeKerim’ibulamayacakmışgibihastanişanlısınabiran,umutsuzbaktı,sonrakoşarakçıktı.

Şirinkızavludanbağırıyordu:—KaplanÇavuşemmimgeldi,heyAslıhan

Bacıı,müjdemi...KaplanÇavuş,beykonağınınavlusunda

hayvandanzorinmişti.Eğerinbaşınatutunup"Hooooohhh"diyesoluğunuboşalttı,nalseslerineçıkanDeliBalta’nın"Kimsin?"sorusunuinleyerekkarşıladı:

—BreyetişDeli,yetiş,bittim!—Aman!-DeliBaltasesitanırtanımazatıldı-

:SenmisinKaplan?Vurgunmusun,amankardaş?

—VurgunakurbanolayımBalta,Seyitgazi'denberiyoldayım!

—Heyvaaah,canınamısusadınakılsız!Nedemektir,atsürmekbuyaştaonyedisaat?

—Helebenitutki...BurdamıdırOsmanBeyimiz,yalnızmıdır?

—Şeyhbabamızlayatsıyadurdulardemincek...

—Amaniyi...Amanbenisayvanaçıkarmanınkolayınabakılsın!Soluklanmayıncahiçolmaaaz!Ayranyetişsinarkadaş,karlıayranyetişsinki...

DeliBalta,kapısınınocakışığıgörünenaşevinedoğrucamlarızıngırdatarakbağırdı:

—KızŞirin!..Hepmiöldünüzbreasılacaklar!

Şirinkızseğirtti:—BuyurBaltaemmi...Emret!Vaykimdiro?

GeldimiÇavuşemmimsağesen...—Hüstrezil...Ayrandedim,karlıayran...-

Körükgibisoluyanhayvanınsağrısınabirtokatçaldı-:Şunudarahatlatsınlar...Terlidir,soluklarsakeyfinize...

KaplanÇavuş'uenikonuomuzlayarak

sayvanaçıkarıpsedireoturttu,arkasınayastıkkoşturdu.

Gözleriniyumuphırılhırılinleyenarkadaşınabirzamanacıyarakbaktı:

—Heleavanak!Öldürmeliseni,dövmelideğiiiil!Beyulaklığınasıvanacaksıranmı?

—DoğrusunBalta!Geçmiiiş,vahki,bizdenbuişler...

—Yoldabeldekalmalıydınki,kurda,kuşayemolup...Anadançıplakgelmeliydinki,eşkıyayasoyulup,ellerinapışaranda...

—Höst,alçakdeli!YanımsırasürüdüğümeğriTürkmenkılıcıneyinnesi?İkiyebiçmezmiyimadamıben,ordularbozmazmıyım?-Gözleriniaralayıpbakındı-:Mavronerde?HaniPirElvan?Kerimhani,görememekteyim?

—Essah!Olanlardanhaberinyok!FakabastıseninKerimcan,yolaçıktığıngeceninertesi...Ogünbugündüryatmaktainleyerekten...Bacakkopmadıysada,kopmasınaçokbirşeykalmadı.

—Durherifnekapanı?Nerdebulupbasıpkendinitutturmuş,bualıkmollaeskisi?Yazıkemeklerime...

—Yazıkkinekadar...-DeliBalta,çevresini

gözetleyerekeğildi-:Lafaramızda,KaraKeşişBenitohınzırınınmağarasınıyoklamayagirmiş...

—Yokcanım!—Evet,kocaTanrıbeterindenesirgeye,

"Ağzımeğrilirkolumbudumkurur,gövdemhalatdüğümünedöner"demeden...

—N'aramışKeşişmağarasında?Kiminlegirmiş?

—Birbaşına..."Amangeridur,olmaz,etmeeyleme"diyerekönünegerilenMavro'yusavurupgirmiş...

—Kudurmuşmu?işine?—İşi...Banasorarsan,ikigözümKaplan,

sanadamatolacakbumollaeskisi,akılsızama,yüreksizdeğil!Yallahbismillahdemesiyle...Birbaşına...

—Bırakyahu!Nedenigelsin!—Nedeni...Bunlarkanlılarını

aramaktaymışlarMavro'yla.Avitigibinicedir,yoluizikoklayaraktan...

—Gitmiş,KaraKeşişmağarasınamıgirmiş,kanlılarınınizi?

—Heyyavrum!Nedenilmiştir,"Boynuzkulağıgeçer"denilmiştir.

—GitişinebreDeli,keşişmağarasındaizmiolur.

—Hemiaradı,hemidebulduysa...—Kimmişbunlarınkanlılarıpeki?—Kanlılaryok!ArslanKerim'inbulduğu...

Buncayıldır,buncabeyin,tekfurunaradığıKaraKılavuz...

KaplanÇavuşbukezhopladı:—AmanBaltakardaşinanayımmı?—Evet,inanacaksın,gerçeğibudurçünkü...—Duruzatma!BitirdimiKaraKılavuz'u,

sakın,yiğitleryiğidiKerimcan?..—Bitirmeyok!—Nedemek!Buldudabitirmediyse...

Omzunaelimleastığımkılıcıçekipikiyebiçmediyse...Yabenkemiklerinikırmazmıyımyüreksizin...

—BulsabitirmezmibreKaplan!Bitirirki,hiçbakmaz!Heyvahki,giyimlerivarda,içindeKaraKılavuzyok!

—Nerdenbelli,KaraKılavuz'ungiyimleriolduğu,bakalım?

—Şundanki,batağınçamuruüstünde...Hemidekurumuşçamurdeğil,cıscıvık...

Fazladan,kopasıbaşınageçirdiğikarabaşlıkdaberaber...

—Vayvay!—Helbet!Bunlarıgörünce"Yanıyöreyi

yoklayım"demiş,yiğitleryiğidiKerim'im...Birdebaksınkinegörsün...GeçenyılKanlıBoğaz'davurulanTebrizkervanınıbildinmi?İstanbul'unkötüKayzer'inden,Argunİlhan'agidenarmağanları..."Altındaelmastadeğilim,illekitaplar"dediydiArgunİlhan,Moğol'unizcileripamukgibiattıydıburaları...Herbirikarunhazinesideğerindekitaplar...Yazanherkimse,dünyanınaklınıderleyipiçinedoldurmuş...

—Aman...—Amanarkadaş,fazladanherbirisomaltın

vedealtınıcevahirtaşındangörünmezputlar...Abanozdandaskalosasalarıki,altınmaltınkaçpara...İsaPeygamber,MeryemAnatasvirleriki,herbiribirülkedeğer.

—Duryahu,durbildim!İznikAyasofyasıhırsızlarınıngötürdüğüantikalar...Peki,nasılgelmişbirikmiş,domuzKaraKeşiş'inmağarasınabunlarböylece?

—Banasorarsan,yaKeşişBenito,yokpahasınakapattısoygunculardan...YadasoyguncularınyatakyeribuKaraBenito!

—Essah!Nededibuna,OsmanBeyimiz.—Dinlemişelisakalınaatıp...Düşünmüş

derinleredalıpbirzaman..."Şimdilerdekimseduymasın!n'apacağımıbenbilirimsırasıgelince"demiş...

—Tamam...Böyledediyse,pençesindençıkamazOsmanBey'in,KaraKeşişbitti.

KaplanÇavuşkeyiflikeyifligülerkendurupkaşlarınıçattı:

—Fakabasmayıdemedin!NasıltutulmuşkapanaKerimavanağı?YakalanmışmıKaraKeşiş'e?

DeliBalta,olayıkısadananlattı.Sonundaparmağınıısırdı:

—Benimşaştığım...Böylekazankadaryüreğinerdenbuldu,senindamat?NedemektirKeşişmağarasınagirmek,Kaplan;nedemektir,karşılıkisterim!

KaplanÇavuşkasıldı:—Mihengevurmasamyanımaöğrencialır

mıydımkopuğu?Kızıistediklerinde"He"mi

derdim,avanakDeli?-Birazdaldı,çokbilmişgülümsedi-:Seninaklınmıerer?"Kılıçkınınıkesmez"denilmiştir.Keşişmağarasından,yatırtürbesinden,ıssızmezarlıktankimkorkmaz?Medresedeokumuşmollakorkmaz."Molla"dedimsehermolladeğil,ermolla...

Şirinkızınsoluksoluğayetiştiripuzattığıkocaayrantasını,ongündürsusuzkalmışçölbedevisigibikaptı,başınadikti,soluklanmadansonunakadariçti.Ohladı,hohladı,yumruğuylabıyıklarınısıvazlayaraksordu:

—YavrumŞirin,neredebenimAslıhankız,haremdemi?

—Bilmem!—Amanbulşunu...Eveseğirtsin!Kazanı

ateşebindiripdoldursun.Bendekitutuklukhiçyumuşamaz,kaynarsuylaçimmeyince..."Bugünübaşkagünebenzetmesin,dedi"demeli..."Şaplağıvurursambirdeyervurur,dedi"demeli...

Şirinkız,merdiveniinerkenDeliBaltayamanbirkahkahapatlattı:

—Hayhay!Dilersenşaplağıbençekeyimpeşincek...Unutulupmunutulmasın...

—Tamam!Yahubunlarnasılbirakıllar,sefilBalta,bunlar,bildiğimizâdemoğluakılları...

—Höstköpek!Karlıayranıyetiştirdikdeiyihaltettik!Salmayabaşladınhırlıyaraktan...-Birşeyhatırlayıpirkildi-:Nedirbu?Çiftgittin,tekgeldin!PireizisürenvedekarataştayürürkarakarıncayıkaragecedegörenKedigöz'ümüzhani?Yardanmardanmıuçtu,sakın,gündüzortası,batağamatağamısaplandı?

—Meraklanma!Seyitgazi'deuyurbıraktımsağesen!Hancıyabirgümüşattım,"Uyarma,kendibaşınakalkıncabinsin,yetişmeyebaksın,dedidemeli"dedim.Yararbinekuyduramazsa,şüphelidir.Söğüt'üyarınakşamdanöncetutacağı...

—Vahvah!Ulaklığıdayüzünegözünebulaştırdın,tüh,yoldaşdökerektenyolboyunca,tüh...Söğüt'ümüzünaltınadınıbakırettin,tüh...TühkiyüzünesefilKaplan,tühkinekadar...-Şakadandizinidöverkendurdu,KaplanÇavuş'unüstüneeğilipgözlerinigözlerinedikti-:Beribak!Beribak,dedim,amançavuşlarçavuşuvedekaplanlarkaplanı,yiğitkardaşım,işiniçindeaynalıişlerolmasa,Kedigöz'üuyur

bırakıpyolakapanmazsıntezberisen!AmanÇavuş'um,Konya'nınhaberleribaldantatlımı?Akınbuyrultusunusöktünaldınmı,sakın,MesutSultan'ımızdan?Akınvar,hemiKaplan,doyasıyaakınlarımızvarbundanböyle,hemi?

KaplanÇavuş,deliheriflegönüleğlendirirkengetirdiğiönemlihaberiunutmuştu.Telaşlahopladı:

—AmanBalta,heyvah!Amanduracaksıradeğiiiil!Vedesavsaklamanınsırasıhiçdeğil...Seğirtderbeder,geldiğimibildir.Bunasılyatsınamazıki,teravihigeçti?Bredurmakoş!

DeliBalta,biran"Çıtlatmamışolmaz"diyedirenmeyidüşündü,yakışıksızlığınıkestiripkoştu.

KaplanÇavuşyorgunduama,gösterdiğikadarbitikdeğildi.

Deliherifleeğlenmiştiazbiraz...Divanhanearalığınınkapısınabakıpbıyıkaltındangülerekkalktı.Elinisarığından,sonrayüzündengeçirdi.Saçısakalıbirbirinekarışmış,dağrüzgârlarındandudaklarıkavlamıştı.Yalandı.Kılıcınıdüzeltippalasınıortalayarakhazırlandı.

ŞeyhEdebâli'yleOsmanBeydivanhaneninsedirindeoturuyorlardı.Kaplan’ın,enerken,dörtbeşgünsonrageleceğinihesapladıklarıiçinşaşmışlardı.

Edebâlibununnedeniniarıyorgibibirzamanbaktı:

—HoşgeldinÇavuş,hayrola!Kaplanelöpüpselamveripüçadımgeriledi:—Hayırdırşeyhim,sayende...—Yorgunsun!Otur.Geçşöyle...Oturdedim,

ulaksözükolayınabitmez.Otur.Oturmasınıbekledi.OsmanBey'inhesapça,tezgelmeyecektinbukadar?

—Konya'dahiçeğlenmedikşeyhim,vardığımızgününakşamıyoluelealdıktersyüzü,ikikonağıbirettik.

—N'olduki?Karacahisarişine,Sultan"Olur"mudedisakın?İstenenaraçlar,yeterincesavaşçıyoldamı?

—Yokşeyhim!Edebâli,damadınabaktı.Böylebirhaber

olmayıncaKaplanÇavuş'ungeceyatmadangeridönmesine,OsmanBeydeakılerdirememişti.

—KâğıtsaldımıKonyaŞeyhikardaşım?Ver

şunu...—Yok!—Savaşçıyok,kâğıtyok,yaikikonağı

nedenbirettindegerigeldin?BeklemekgerektiKaplan,şeyhkardaşımdankâğıtalmayıncadönmemekgerekti.

—Bizekalsa,şeyhim,gelirmiydikkağıtsızmağıtsız...

—Yanedir?—Konya'yıtuttuk,sekizgünde,saraya

koştuk.Konyaçokbozulmuşşeyhim,çarşıdaazkaldıki,vuruşmakırışma...

—Bırakşimdioraları...Sarayagittin.—Gittik.Saraysaraylıktançıkmış...Ordan

şeyhkardaşınızavardık.Kâğıdınızıaçtıokudu.Saraydaolanlarısordu.Düşündüazbiraz...Doluyakoydualdıramadı,boşakoydudolduramadıbesbelli..."Birkaçgündinlen,göreceğimyerlerigöreyim,önemlihaberlerbeklemekteyim,alayım.Kâğıdınkarşılığıonagöreyazılır,"demesinekalmadı,içeriyebirinisoktularki,ayaklarınıyerdenkesiphavadauçuşarak,herifadamlıktançıkmış,bildiğinkaskatıleşolmuş...Dilidönmezki,"Merhaba"

diyebilsin!Meğerbuherif,Konya'dakişeyhkardaşınızınözelulağıymış,Tebriz'dengelirmiş,atçatlatmacasına..."AbakaoğluArgunİlhan,sizlereömür"demesiylekaykılıpbayıldı.

—Nededi,amanÇavuş,Argunİlhan...—AmanessahmıKaplan,ölmüşmü?—Ölmüşki,büsbütün,OsmanBeyim...Şeyh

Efendimiz,bulafıduymasıylasıçradı,"Brekapılarçekilsin,nedışardaniçeri,neiçerdendışarı,"diyerekbaşladıdönelemeye..."Filâncavedefilâncavedefilânca,tezbulunupgetirilsin"diyeçırpındı.Banagözüilişince"DurmakgeçtiÇavuş,"dedi,"dinlenmekgeçtiiii...Tavlayain,yararındanbirhayvanseç,hoplasür,Söğüt'übirayaköncetutmayabak,"dedi,"Buhaberduyulmadanyetiştinnegüzel,duyuldumu,hiçbirişeyaramazvedeemeklerinboşunadır,"dedi,"gâvur,bilmezliğingüvenindeuyurken,Karacahisar'ıkapmayabakın"dedi."Nasılkapılacak,asker,araçolmayınca?"diyeyimderken,"Dahaburdamısınakılsız,atlanıpyoldadeğilmisin?Yıkıl!"diyekükremesiyle...Çıkmayazıpladım.Aklıbaşınageldiki,yakamasarıldı:"Dureğlen,sözün

gerisinialmadannereyesavuşmaktasın?"diyerekbizi,birkaçkezsarsaladı."Tahta,Keykhatuoturacakya,kulakasmasınEdebâlikardaşımız,"dedi."Ayrıca,ölenArgun'unoğluKazanda,tahtpeşindedirvedebunları,Edebâlikardaşımızbizdeniyibilmektedir,"dedi."Bunlarınboğuşmasıkolayınabasılmaz.Ortalıkdurulanakadar,şeyhkardaşımdilediğiniyapsın,serbesttir,"dedi,"Yapsın,gerisinibanabıraksın,"deyipyakamıkoyuverdi.Bindimsürdüm,geldimyetiştim.

ŞeyhEdebâlişakırşakırtespihdolandırmayıkesmiş,OsmanBeyduvardakisilahlaradalmıştı.Kocadivanhanedepirezıplasaduyulacaktı.

KaplanÇavuştuttuğusoluğunuhışırtıylaboşaltınca,damatlakayınbaba,"Bunearıyorburda?"anlamına,şaşkın,baktılar.

KendinidahaöncetoplayanŞeyhEdebâligülümsedi,elinikaldırıpOsmanBey'inkonuşmasınıönledi:

—Anlatbakalım,şimdi.KaplanÇavuş,Sultansarayınededi,OsmanBey'inkâğıdına?

—Doğrusunuistersenşeyhim,Konya'yıçokkötügördüm.Saraydakâğıtokuyacakadam

bulunduğundanşüpheliyim.KonyaberbadagitmiştirvedeKonyalıktançıkmıştır.Dediğimgibi,varırvarmazayağımıntozuylasarayakoştum.Kapıdaşarapsarhoşubirkaçderbeder...Uçnedir,ulakdüzeninedir,bilmez.Çavuşlarıolacakasılası,"Yarıntorbayamıgirdi?"demezmi?"Şakayerideğildir,önemlidir"demeyekalmadı,güldübirzaman,"AceleişeşeytanKarışır,basbakalım,avanakTürkmen,"diyehaltetmeyekalkışmazmı?Sesimçıktığıkadarbağırıpaklıereradamistedim.Bizçekişirkenbirtüysüzoğlangeldi.Niyetikâğıdıalıpgitmek..."Hiçolmaz.Önemlidir,eleleverilecektir,gecikmekteağırsuçvardır.Sultan,yadabaşvezirsorularsorsagerek,"diyedirettim.İçerigüçilegirdim.Benidivanhaneyealdı;tüysüzoğlan,kâğıdıkapıpsavuştu."Okuyacaklar,biryerebirikipaklıaklaverecekler.Bukâğıdınkarşılığıtezberigelebilemez!"dedim.OturacakyeraradımKocaSultanMesutdivanhanesindeminderşurdakalsın,tazıaltınaserilecekçulyok..."Nedir?"dememizekalmadı,tüysüzoğlanırgalanarakgeldi.Sultandiyesiki...-KaplanÇavuşgözlerinitavanadikipkırpıştırarak

hatırlamayaçalıştı-:"Banauçlardanböylekâğıtları,sakınyazmasınlar!"diyesi..."Tekfurhisarıbasmanın,uyuryılanıuyarmanınsırasıhiçdeğildir,"diyesi..."İstanbulKayzeriAndronik'inbacısınıArgunİlhan'avereceğindenvedemarazıatlatıratlatmazİlhan'ınkırkbinkişilikorduylagidipİznik'tengelinialacağındanbunlarınhaberiyokmu?"diyesi..."Türkmengözehiçgörünmesinvedeayakaltındadolaşıpkendiniperişanlatmasın,"diyesi..."İlhan'ınülkeyi,imparatorabaşlıkvereceğisöylenmektedir.Durumgayetlekorkuludur.Banayazdıklarıkâğıdıokumamlayakmambiroldu.Konya'daMoğolcasusuvedeKayzercasusukumgibidir.Buulak,bizekâğıtgetirdiğini,birinesöylesedeğil,aklındangeçirse,düşündegörse,baknelerolur,"diyesi..."Oturduklarıyerdeotursunlar,kimseyesakınbulaşmasınlar,"diyesi..."Buulak,buralardahiçeğleşmesin,atınahoplayıpdakkageçirmedensavuşmayabaksın,"diyesi..."Soranlaraulakgeldiğinidedimi,Moğolsopasınadayanamayıpkâğıtgetirdiğinisöyledimi,öncekazığageçiririm,sonrasıderisinesamandoldururum,

bunuböylebilsin,"diyesi...Oğlanbunlarıderdemezsavuşacakoldu.Eteğineyapıştım."Dureğlen,yavrum,bunasıliş?Anlaşıldı,gelmeseydikiyiydiya,geldikbirkez...Aklıereradamisterim,ağızdansöyleşeceklerimvar,"diyecekoldum.Oğlan,"Olmaaaz"diyereketeğinielimdenkurtarıp,ıslaksabungibi,pençemdençıkıpsavuştu.Onugördümki,şeyhim,KonyaSarayı'ndalafanlaradamkalmamıştır,saray,saraylıktançıkmış,sözümburdandışarı,çingençadırınadönmüştür.SaykiMoğoltalanınauğramışfukaraköyevidir.Altındangümüştengeçtim,tunçşamdan,bakırmangalyoktur.Mumlan,toprakçanaklarınkırıklarınadikidikivermişler.Şurdaburdayağkandillerigördümki,dulkarılarellerinealmaz.

—Şeyhkardaşımızlahiçmikonuşamadın?Nedemektebuduruma?

—Saraydanuğramamlaşeyhkardaşınızayöneldim.Kâğıdınızıverdim,öptübaşınakoydu,açtıokumayagirişti,okudugüldü,güldüokudu.

—Nevarmışgülecek?—Konya'danyeterinceasker,yararmancınık

istediğimizegülermişmeğerse...Dediki,"Geçtiogünler"dedi,"SultanMesut,Moğolkorkusundanparmağınıoynatamazya,izinalsada,burdanoraya,temrensizbirtekkamışokusalamaz,"dedi,"okudayokturparasıda,çünkü,"dedi.Saraydasabahakşamsofralarınnerdençıktığınıbilenyokmuşvedetavladakalanişeyaramazbirkaçhayvan,birbirininkuyruğunukemirmekteymişaçlıktan..."FukaraSultan'ınyatakodasıda,gördüğündivanhanedenayrıntısız,"dedi.SaraytakımınınbukışıdonmadannasılatlatıpyazınasıltuttuğunaşaşmaktaymışKonyamilleti..."Konyamilleti"dedimse,Konya'daadamkalmamıştır.Çarşıpazar,arastabedestenkapalı...Kaçabilensavuşmuş,dizlerigövdesinitaşıyamayanlarkalmış..."Cumacamisinde,beşongezginderviş,birkaçsakatdilencivarsavardır,"dedi,şeyhkardaşınız...KaratayMedresesi'ndetavuklareşinmekte,SahipAtaMescidi,Türbesi,örenolmuşgöçmekteimiş..."BedrettinMuslihinSırçalıMedresesi'ndesırçaşurdakalsın,sağlamtaşbulamazsın,"dediler.Sultan'ınakçasıayarsızlıktangeçmezlenmiş.Buyüzden

bölüklerdeaskerkalmamış...Çerikılığındadolaşanlar,şarapsarhoşubesmelesizler...Gündüzgözünehamambasıpçıplakavratsürümektelermiş,bağırtaçağırta,doğrumu,eğrimiseçmeden...Hersokakbaşında"Brehay!Müslümanyokmu?"bağırışındangeçilmediğinigözümüzlegördük,şeyhim!GirdikKonya'ya,sarayıdoğruladık.Onugördümki,çerikılıklıdörtasılacak,onikiyaşındabiroğlankapmışlar,ayaklarınıyeredeğdirmedengötürmekteler.Oğlanbağırdıkça,dövmekteler."Yahuneder?"diyecekoldum.İçlerindenbiri,"Yolunagit,çıfıtoğlandır.Okumuzdeğmişavımızdır,"dedi.Beridenoğlancağızbağırmaktaki,"Medetağam,benMüslümanoğluMüslüman'ım!Buralarlabirilintimyoktur.Lâilhaheillallah!"diyerekgümbürgümbürşahadetgetirmekte...Canbaşımasıçradı."Durunbakalımağalar!Biryanlışlıkolmasın?"derimsandım.Herifkılıcıçekipdomuzlanıp,"Yoluna,kötüTürkmen,alırımakılsızbaşını,"demezmi?"Bresizidoğrayıncanelazımgelir?DavranKedigöz!"diyerektenatıtepiklememle,rezilleroğlanımeydandakoyupmahallearalığına

Karışıverdiler.ÇevremiziKonyalısardı.Aksakalıgöbeğeindirmişkocalarki,bıraksamüzengiyiöpecekler.Biriilerigeçipdizgineyapışıpelinigöğeaçıpiniledi:"Bismillaheyzamanınsahibi!Yettinyetiştinmi?Kötülükortayasaçıldıvedezulümbaştanaştıvededayanılacağıkalmadı.KılıcıbaşınınüstüneçevirerektenvedekargınıgöklereatıptutaraktanşunlarabirEbamüslimsatırıçalmazmısın?"diyerekağlamayabaşladı.Şeyhkardaşınızbunudakkasındaduymuş..."Yerincennetola"diyereksırtımısıvazladı.Konya’nınbuıssızlığınedendirvedenasılbirbeladır?"dediğimde,başınıbüküpderindensoluyarakkentlininMoğol'dankaçtığını,köyde,kasabadacankalmayıpinsanıntümdağıldığını,çünkü,elegeçenin,"Malınıçıkar"diyereksopadangeçirildiğini,etlerininyarılıpkayatuzuvedeacıbiberbasıldığını,buyüzdenreâyânınyılançıyandurağıvedeinciticicanavarlaryatağıdağlarınmağaralarınavedeağaçkovuklarınasığınıpmeşepalamutuvedeotkökleriyiyerektenMehdigözlediklerinisöyledi.Dediğinegöre,derbentleri,geçideri,amansızbellerivedesu

başlarınıbirtakımgözükarazorbalartutup"Yadevletbaşa,yakuzgunleşe"diyenkapısızbacasızkalmışleventtayfasınıçevresinetoplayıpgelenigidenisoymakta,çobanlarbilesopalarınabirerçaputbayrakçekipreâyâyıünleyip"Bölüktür"demesiyle,köylüdüzentutmaktançıkıpkoşankoşanaolupdoğrulukvedeçalışmaçabalamaçizgisindeadamkalmayıpharamiliğesoyunupböylecebirköydenöbürüne,birmahalledenötekinegidipgelmekkesiliptarlataban,bahçebostanyüzüstükalmaktaimiş..."Halktaparanıngörüntüsüunutulupmaladınahiçbirkırıntıkalmamıştır,insan,giyeceğidökülüpcavlağadönüpbirbirinedüşüpvuruşupkaçıpkovalaşıpyetişenyetiştiğinibasıpbozupkesipbiçipâdemetiyemekderecelerinegelmiştir,"buyurduKonya'dakişeyhkardaşınız!Dediğinegöreşeyhim,Sultankaçpara,İlhan'ınfermanınıdinleyenkalmamış...Vazifeumanlar,birboysürüpTebriz'evarıpzorluMoğolbeylerindenbirineyanaşıprüşvetisunuparkapeydahlayıpşuranınkadılığını,'buranınsancakbeyliğiniyadaberininsubaşıhğınıkapıpsavuşmaktaymış...

Şeyhkardaşınızdediki,"Şimdimansaprezildedir/Ruspielindezildedir"dedi.RüşvetlevazifeyekonanlaröncerüşvetiçıkarmayabakıpvergininkatkatartığınıtoplayıpuygunkadarınıkapılandığınıMoğolbeyinesalıpsürdürdüğükadarsürdürüpsavuşupyerinegelenalınmışvergiyiyenidenarayıpalamayıncayukarıyayazıpçeriisteyipzorabindiripgelençeridekendinibedavabesletipfazladanbulduğunukapıpalıpbulamadığınısopagücüyleçıkartmayaçabalayıpilhanlığabirkuruşgöndermeyipmasrafdiyesultanııhtırıpsıkıştırıpaltındakiseccadeyisattırıpcebeindiripkışlağınagiderkendeyolboyukapkacak,tütenocakkomayıpülkeyibatırıpreâyâfukarasınınkütükte,evbaşına,yüzölçekbuğday,elliölçekşarap,ikitorbapirinç,üçtorbaçeltik,şukadarkulaçyeniurgan,birtekdemirtemrenliok,birteknal,davardayirmidebir,birakgümüşvedeyirmikızılakçavergisigörünüpkatiyenödenmemişsayılıpveremeyeninkızınıoğlanını,yoksakörpegelininiesirgötürmekteimişler.Şeyhkardaşınıza"Argunİlhan'ınkırkbinkişiyleİznik'tengelinalmayagelipgelmeyeceğini"

sormuşsunuz.Güldükinekadar..."BreKaplanÇavuş,"dedi,"bugünsürdüngeldin,yollarınhalinigördün,konaklayıpatdeğiştirdin,yemledin,yedin,"dedi,"kırkbinkişiyibırak,kırkkişiyitaşıyacakyol,barındıracakkonağı,geçtim;gölgesindesoluklanacakağaçkalmışmıyolboylarında?Dolusunubırak,boşambar,damıgöçmemişahır,gördünmü?Suvaracakçeşme,körelmemişkuyu,geçilirköprü,varmı?Kışıntaşkınınıbatağını,yazınkurağınıçorağınınasılaşıpgelinalmaklığagidecekvedealıpdönebilecekmişbukırkbinkişi?"dedi.Doğrudurşeyhim,yollardayolluk,kervansaraylardakervansaraylıkkalmamıştır.Köylerigeç,adıbellikasabapazarlarındabirtutamota,biravuçarpaya,yumrukkadarekmeyeağırlığıncaaltınversenbulunmaz.Kirahayvanıgöğeçekilmiştir,değmeArapatlarınıbeğenmezbeylerağalar,sözümburdandışarı,eşekbulamazolmuştur.EğerbizimdünyadurdukçadurasıAhizaviyelerimizdesteklemese,Konya'yabiraydavarılacağışüphelidirvedegerisingeri,sağesen,gelinebileceğindekuşkumvardır.Kısasışeyhim,

Konya'nınSelçukSultanlığı'nıöldübilmeli,kendigücümüzdengayrısınahiçgüvenmemeli.İlhanfermanı,Sultanbuyrultusu,veziremri,kadıhükmükalmamıştır.Tutulacakişlerbuhesapçatutulmalıdır.

KaplanÇavuşderinderinsoludu.Boğazıkurumuştu.Zorlayutkunuyordu.

OsmanBeyleŞeyhEdebâlisongücünüharcayıpdirenmeyeçabaladığınıanladılar.OsmanBeydalgındalgıngülümsedi:

—YorgunsunÇavuş!Gitsoluklan,rahatla!Soracağımızolursa,yarınkonuşuruz.

FukaraKaplan,beyinbusözünüikiletmedi,elöpüpdizbüküpkıçınkıçınsavuştu.

OsmanBey,KaplanÇavuş'unKonyaiçinanlattıklarını,yollarındurumunubildiğindenArgunİlhan'ınölümündenberisinidinlememiş,başkadüşünceleredalmıştı.Kayınbabasının"NedersinMoğol'unölmesineoğlum?"sorusunadöndü,gülümseyerekdalgınlıktankurtulmayaçalıştı:

—Karacahisarüstüneyürüsekgerektir,ŞeyhBaba...Fatihasınıçeksenizgerektir.

—Nezaman?

—Duanızgücüylebugeceyolaçıkarız,kocaTanrı'nınizniylebahtımızıdeneriz.

ŞeyhEdebâli,damadınınyüzünearaştıranbakışlarlabirzamanbaktı:

—Kostantinyapısıçetinhisardır.Filatyoszorlukâfirdir.Bunaltıpamanadüşürecekaraçlarınızyok...

—Konya'danumutolmadığınıbildiğimdenheryanınıölçtümbiçtim.İlhan'ınölümüyamanfırsat...Duyulmamasıdahayamanfırsat...İlhankorkusuyladepreşmediğimizi,Filatyosbilir.Ölümhaberiniduymadıkçakendinigüvendesayar.Korkmazsavaşçıdır,gayetöfkelidir.Huyusuyubilinirdüşmanıaldatmakgüçdeğil...Tasarladığımsavaşdüzeniaksamadanuygulanırsa,gaflettebasıpşaşırtıphisarınıkavrayıpkapacağımagüvenliyim.Buncabekledik,çokşükür,bahtımızıdeneyecekkerteyituttuk.Geçirdiğimizkorkunçlugünlerindahakötüsüolmaz.FırsatıkocaTanrıverdi,kaçırmakgünahtır.Filatyos,Frenktöresineözenmiş,köylüsünezulmetmiştir.Karacahisarpazarıbozulalı,halkekmeğebunalmıştır.Irzı,canı,malıayakaltındadır.Tekfurunusavunmaz.

Çoktanhabersalmıştım,Eskişehir'dekinakibinize,"Ölümhaberigelirse,yayılmadanbanaulaştırmanınkolayı,"demiştim.

—BirdeAkçakoca'yadanışsak,Söğütulularına...

—Korkuludurşeyhim,düşmanşuncacıksezinleseperişanlıkolur.

OsmanBeyfatihanınbitmesini,gözleriyerde,sabırsızbekledi,"Amin"derdemez,fırladıkalktı.Yıllardırgüçsüzlük,yoksullukiçindebeklediğifırsatıngelmesiyüzünübirdendeğiştirmiş,bakışlarınaürkütücübirkesinlikvermişti.Kayınbabasınıneliniöptü:

—Desturverirseniztoplayalımsavaşçıları...Yolaçıkalımhemen!

Bitinyaucununsilahlıköylüleri,gazi,Ahi,

derviş,abdalbölükleri,oymakbaşkanlarınınyönetimindebatağıüçnoktadangeçipOsmanBey'inistediğiyerleresabahakarşıvarmışlar,tasarladıklarınıkılıkılınauygulayarakKaracahisar'ıalmışlardı.Buişin,köylüdenüçölü,ikisiağıronbeşyaralıyakolaybaşarıldığı

duyulalıberiKöslükMeydanı'ndaçalınandavulzurnasesleritepelerigümbürdetipgökleriinletiyordu.Sevinçtenalacaklarbağışlanıpdargınlarbarışmış,yaşlılarınhuysuzluğuyüzünden,belkidekıyametekadarkavuşamayacakyavuklular,"Verdimgitti"sözüylemutluluğunenumulmazınaerişmişlerdi.Avlulardakocakazanlarkaynıyor,herevgücüyettiğinceköylüsavaşçılarabayramsofralarıdökmeyehazırlanıyordu.

Bacıbey,solayağınabasamadığıiçinsavaşakatılmayanKerimoğlununyakınarkadaşlarıylatımarlarıolanDönmez'indörtRumsavaşçısınıağırlayacak,kocasıRüstemPelvan'ınölümündenberiilkdefasofrasınaşarapkoyacaktı.Gırtlağınakadarborçlanıpöteberipeydahlanmış,yanınaAslıhan'laikikomşukızınıalıpaşevinegirmişti.

Kerimcanbahçedekisedirdeoturuyor,sabırsızlıklaarkadaşlarınıbekliyordu.Salkımsöğüdüngölgesinekilimlerserilmiş,meydansinisininçevresineminderleratılmıştı.Şaraptestileri,kirazeriksepetlerihavuzdaydı.Aşevindenkebapkokularıgeliyor,aradabir,

Bacıbey'inçıkışmalarınakarşıkızlarıngülüşmeleriduyuluyordu.

SokağınaltbaşındaçocukbağrışmalarıbaşlayıncaKerimkapıyadöndü.İkioğlanyarışatutuşmuşlardı.Avluyaokgibigiripaşevinedoğrukoştular:

—MüjdeBacıbeyana,kıvrıldılardönemeci...—MavroAğa’nın...PirElvanAğa’nın...

TorosAğa’nın!—PirElvanAğamKarakuşkanadı

kuşanmış...—ÇamurabatmışkiKelDerviş,görmeli!—Sakarya'nıncoşkunutemizlemez.Bacıbeyçocuklarabirerçörekveripdışarı

çıktı.Elindekocamanetsatırıvardı.Kerim'eayıplayarakbaktı.Keşişmağarasınagirmesinihiçbeğenmemişti.Uğursuzluğukapanatutulmaklasavuşturduğunahiçinanmıyor,yüreğininürküntüsünüdefedemiyordu.

Aslıhankollarısıvalı,ellerihamurluydu.ÂdemEjderhasıPirElvangörününcekızlar

enikonukorkup"Abooooov"diyeçığrışarakirkildiler.

PirElvansırtındakikartalkanatlarını,

başındakimandaboynuzlarınıçıkarmamıştı.Belindenyukarısıçıplaktıama,tepedentırnağaçamuriçindeydi.Elindenhiçbırakmadığıkısakargısınıikikezhavayaatıptuttu,kanatlarınıoynatıpsüsecekgibibaşınıeğerekkorkunçbirsesleböğürdü.Görüntüsügerçektenkorkunçtu.

Bacıbey,bakakalmışkızlaraçıkıştı:—Heleşuna...Heleşununkasıntısına...

Karacahisar'ıalıpgelmişgibi...—AldıkduangücüyleBacıbeyana,hiç

amanvermedik!Boooo!Kerim'inönündedurupsultanselamlargibi

eğildi:—HiçsomurtmaKerimcan!..Yokluğunu

bildirmedik,kocaTanrı’nınizniyle...MavrokoşupKerimcan'ıkucakladı.Yüzü

bilesilmeçamurdu.Batakkokuyordu.—Cenginizkutluolakardaşlar!—Sağol!Bacıbeybakakalmışkızlaraçıkıştı:—Suyetiştirelim,dedilermi?Vaybaşıma...

KızAslım...Kızlarhemenkocagüğümlerlesıcaksu

koşturdular.Oğlanlardayardımagirişmişlerdi.

Bacıbey'inSöğüt'enamsalmışgölgelibahçesibiranda,büyükpanayırgüreşlerininyağlanmayerinedöndü.

KelDervişköselezırhınıgömleğiniatmış,çevresinetoplanançocuklarapazılarındakidövmekızlarıoynatmayabaşlamıştı.

ÂdemEjderhasıPirElvanşaraptasınıaldı,birzaman,davul-zurnaseslerinidinledi.Kasıntıylagülümsedi:

—Gerçekdüğündürbu.-Biraziçti-:YolumuzaçılmıştırkocaTanrı’nınizniyle...

KelDerviştersledi:—Helebak...Mollakesildibaşımıza...Uzatır

ki,cıscıvık!OğlumEjderha,tadınıkaçırmayalım!Karacahisarcenginegel!BunalttınKerimcan'ımızıiyice...

—Bununbunalması,akılsızcavlak,fakabasaraktanbacağıkötületipKaracahisarcenginikaçırdıyçinvedegaziliği,ucuzunakazanamadıyçin...-Biryudumdahaiçti,damağınışaklattı-:Amabenderimki,boşunadırbununhayıflanması...ÇünküOsmanBeyimizebundanböyleatsırtındaninmekyokturvedekılıcıkınasokmakyoktur.Bugidişleyaman

cenkleregirilsegerekvedetarihkitaplarınayazılacaknamlaralınsagerek...Hayır,bundanböyleMüslüman'adurdurakolabilemez.-Şarabıbitirdi,kükredi-:Şarapgelsin!

Sofrayıçeviripcankulağıyladinleyençocuklardankabacalarıkoşuphavuzdanbirtestigetirdiler.ÂdemEjderhasıPirElvantasınındoldurulmasınıbekledi.

—NedemekteydimKerimcan?Eveeet.BizkocaTanrı’nınizniyleçoksavaşlaragirdikçıktık.RahmetliCimriderbederininardısıra,kendimiziçokyamanordularavurduk.GözümüzünönünebineğindenaktarıpfukaraKaramanoğlu'nun,alıverdilerakılsızbaşını,Diyarbakır'ınkarpuzbostanıgibi...Evet,çokaynalıişlergördü,seninÂdemEjderhası...Nefaydaki...

—OğlumPirElvan...Aslıhan,buranburamtereyağıkokanbirkoca

lengeryumurtaylageldi.KelDervişsözünükesipnaralandı:—Diridurunkardaşlar!Kayganadırbuuuu...

HalisindenBacıbeykayganasıdır.-TasınıKerim'edoğrukaldırdı-:HadindiKerimcan!..-

Dikti.Boşalmışolduğunugörünceçokşaştı-:Yahunedir?Benmiiçmekteyim,dibimidelikbunun?..

ÂdemEjderhası,yufkaekmeğini,Konya'nınimaretkepçesibüyüklüğündekülahlayıpyağdayüzenyumurtalardanbiriniolduğugibiavladı,"Yallahbismillah"diyegöçürdü.Geceyarısındanberiatüstündeuğraşmışolduğuhaldeyorgungörünmüyordu.Ötekilerdesevinçdirisiydiler.

—Kayganayaman!BukayganabenliktirMavrokardaş...Evet,nedemekteydim?N'olaydı,olaydı,ayakkapanakaptırılmayaydı,Kerimcan;çünkübuKaracahisarcengi,körpeliktegörülmelibirsavaştı.Ahkiheyvah!-ÇenesiyleMavro'yugösterdi-:Uyandımki,buseninimansızMavro,başböğrümüzümuştalamaktabizimvedehiçAllahyarattıdememekte...Tanrıtanık,"Bayhal,beynöbetineseslenmektedir,"dedim.Doğrulupoturdum."MüjdelerolsunPirElvanAğa,akındır,"demezmi?Baktım,karageceninbirvakti...Camaziftsıvansaöyleolmaz.Dışarıyakulakverdim.Pisimiyavlamasıyok!"Heleşunahele!Gâvuraklıyla,bizi,uykumuzun

sersemliğindeşaşırtıphoplatacak,seyrimizebakıpzevklenecek!"dedim."Kanmışavurupyakasınıkapayım,şaplağıyetiştirmeyebakayım,"demeyekalmadı,nediro?Söğüt'ümüzdeevdenevegidipgelmelervarvedeperikızıdüğünügibi,çırakoşturmalarvar!"Amaninanayımmı,dinkardaşım,KaraVasilinMavro,"diyehopladım.Bengömleğibulmakçabalamasındayım,budomuzsırıtmaktaki,çenesininkavuşacağıkalmamış.Aklımbaşımageldi."Gömlekdeneymiş"diyerekşalvarıçektim,uğradımbeldenyukarıçıplak!Avludakimigörsemiyi?OrhanBeyimizi...Kılıcıatmışomza!Sadağınıyaytorbasınıtakınmış...Ahipalasıkuşağasokulu...Kalkanıbilekolunda..."BrenerdesinPirElvan?"dedi."Amanessahmıbeyim?"dememebırakmadı,"Durmakzamanımıdır?Akçakocaemmiminavluyayetişegör"diyeçıkış».Seğirttim,vardım,heyhey...Miskinderviştakımıvedeşaşkınabdaltakımıbirazdabukeloğlangibi,hiçbirişeyaramazcavlaktakımı...

—Höst...EdebinibilEjderha...Kaleyeelvurmuşkeldirseninkarşındaki...

—Evet,Kerimcan,bunungibileridebirikmiş...Akçakocaemmibenigörmesiyle,"VaykikalıbınadamıdeğilmişsinkötüElvan!Üçadımıbirhoplayıpbunlardanönceyetişmekyokmuydu,yazık!"diyeşakadanazarladı.Sekiyebaktım,onugördümki,Akçakocaemmi,kartalkuşukanatlarınıvedemandaboynuzlubaşlıklarıvederenkrenkboyaKaplarınısıramsıramdizmiş..."MüjdelerolsunPirElvan"dedi,"OsmanBeyimiz,akıncıkolunasenidelibaşıdikti,şanınayaraşırkanadı,boynuzuseçbakalım"dedi,"Şarapmahmurluğuylabesmeleçekmedenelatmalısınki,Akçakocaşaplağıneymişgörmelisin,"diyerekeğlendi.Yararındanikikanatseçtim,bukeloğlanıçağırıpsırtımaiyicebağlattım.Kafamaboynuzlukülahıgeçiripkanatçırparaktan,moğlayıpböğürerektenikidolandımki,KocaEmmi,"Maşallah"dedi,vedebuyüreksizkel,aklınısıçratayazdı.

—HöstPirElvan!Korkudanakılsıçratmakbizimkitaptayazılmamıştır,edebinibil!Belkimaskaralığınıgörmemizlegülmektenkarnımızyarılayazmıştır.

—Nefayda!"Böööö"diyerektenşunun

ödünüçatlatmadıkda,haltettik!Evet,benavluyu,akıncıtöresinceharmanlayıpKocaEmmi'yesokuldum,"Amanbeyim,bizkaçyiğidiz,karakuşkanadıkuşanıphayındüşmanadalacak?"diyesordum."Kırk"demesiyledünyalarbenimolup...

—Kalabalığıgörüpsoluğungenişlediöylemiyüreksiz?

—YavrumKelDervişyediyibilmezsin,kırkıbilmezsin!"Vaybre,kırklarakımı,deseneKocaEmmi!Moğolordusugelsegüçyetiremez,bunuböylebil!"diyerekeğilipeteğiniöptüm.Tayfayadönüp,"Seladırcümleyaranayiğitgelsin,rezilgitsin"diyebağırdım.Yoldaşlarbitamamkanatlanıpvedeboynuzlukülahlarıgiyinipyüzünüdileyenkırmızıya,karaya,mora,yeşile,güzelceboyayıphazırdurdu."Bugidişcandanbaştangeçmegidişidir.Geridurmakhiçyoktur,öylemi?"diyesordum,"Hayhay!N'olmakihtimalivar?"diyeçığrıştılar."İyi,hadindi,yolcuyolundagerekvedeakıncıbirkezbezendimi,durmayıpbinipsürmekgerek...Bineklernerde,KocaEmmi?"dedim."HeleeğlensefilElvan,seninbildiğingibideğil,"dedi.Meğersebizi

bataktankarşıyahoplatacakyararkılavuzaratmaktaymış...Kedigöz'ün,gelipyetişemediğineyanmaktaymış...Bizkırklarbölüğü,kanatsırtta,boynuzbaşta,azgınaygırgibiyerieşeleyerektenbeklemekteolalım,buseninMavrokardaşın,karanlıktan,ecinniçıkargibi,sıçramasıylaAkçaemminineteğinesarıldı.Akçaemmi,birdentanımayıp,"Geridur!Kimsin?Derdinnedir?"diyecüppeyiçektiysedebualçağınpençesindensöküpalamadı.

—Nediristediği?—Önümüzedüşüpkılavuzlukedecek.,,

FilatyosTekfur'un,bunuasmakiçindemircisineözelkancabüktürüpdivanhanesitavanınaçaktırdığınıvedepelvanmandaboğasızaptederözelkendirördürüpaylardıryağdabeklettiğinibilmezlenip"İllekılavuzlukbenim"diyezorlatmaktadeğilmi?Uzatmayalım,fukaraKocaEmmi,burezilinelindeneteğinisöküpalamayınca,"Bredeğnek"diyebağırdı.Uşaklarıyetiştilersede,nedersin,onlardagüçyetiremediler.SonundaAkçakocaBeyimizamansızkalıpOsmanBey'ehabersaldı.Baktımişuzamaktavedetadıkaçmakta...Sokuldun^

"OğlumMavro,boşunadiretmektesin,akınkısmıkolayınabaşlarama,kolayınabasılmaz.Niceniceakınlarakanatlanılacak,dureğlen!İştahınıgeleceğesakla!"dedimsede,sözgeçiremedim.BizçekişirkenDeliBaltaseğirterekkoptugeldi,dilidöndüğünce,"Etmeeyleme"dedi,"Beribak,akılsızRum,sanakurtuluşyokturFilatyos'unelinegeçtinmi...Ölümüararsınya,bulamazsın,"dedi,"Derininyüzülmesiyazılı...Değirmençarkınabağlanıpyavaştanboğulmalaryazılı...Dahası,budaklıkazığageçirilipmeşeateşikorundakebapedilipitleredoğranmakyazılı,sensanagel!"dediysedelafanlatamayıpşaşıpbirzamanbakıp,"YıkılAllahbelanıvere!"deyipAkçakoca'yadöndü,"Bırakgitsinde,belasınıbulsunKocaEmmi!Azmışlakudurmuşadurakolmaz.Ecelinezorlatmaktabualçak,"dedi.BunuduymasıylabuseninMavrobirnaravurupçırpınıpAkçakoca'nınelini,DeliBalta'nınyüzünüöpüpkarşımadikildi."Neyeapıştın,sefilEjderha?Gelbakalımizimebasaraktan,"deyipbiziardınataktı.Heykuzum!BuSöğüt'te,fukaraKedigöz'ünadıboşunaçıkmıştır,ustakılavuza...

Meğerse,Kerimcan,buMavrokardaşın,âdemoğludeğilmiş,bildiğimizbataklıkyılanıymış...Evet,geceninkaranlığında,yoluelinealıpbatağıtuttu,tutmasıylasağısolukollamadan"Duraman,olmaz"dememizebakmadan,yallahetti,kendinibatağavurdu.Atlarıyedekleyipardınadizildiktespihtanesigibi...Herifhışırhışırgitmekteki,subalığıkaçpara!"Yahunedir?"demekteyim,"Yabanördeklerininaşamayacağısazlıklarınasılyarmakta,tilkilerinbulamayacağıincegeçitleri,geceninmağarakaranlığındanasılseçmekte!"demekteyim.Şaştımkiarkadaş,iyiceneşaşırttım.Hayırbunabataktagüçyetmez,vede"Bataktadoğmuşbatakçakal!"desemyabanagitmez.Zorlamaktayım,yetişememekteyim.Baktımkisoluğumağzımasığmazlanmış,yalvarmayadöktüm."Dureğlen,ohMavrokardaş,dureğlenki,bölüğünbatağadökülüpyitmesinebirşeykalmadı,beniduy!"diyeyalvarmaktayım.Hayınbataktasesvar,bundayok!KocaTanrı’nınbildiğinisendenniçinsaklamak?Yüreğimiürküntükavradı.Gayretparmağımıağzımaalmışım,dişlemekteyim,

parmakkoptukopacak...ÂdemEjderhasıPirElvanşaraptasınıalıp

Mavro'yubeğeniylesüzdü.Mavroutanmışgibiyerebakıyorduama,belliki,şişiniyordugizliden...

—Gülersinalçak!Hindigibikabarırsın!-ŞarabıdikipKerim'edöndü-:Eskininyaşlıları,"Bursa'nınbezi,İnegöl'ünkozu,Yarhisar’ınkızı"mıdemişler?Bilememişler."İlledeSöğüt'ünkılavuzu..."denilecekti.Evet,geceninkaranlığındavedebatağınamansızcıvığında,hışılayarakgitmekteyken,benicankaygısınınöfkesikavradı."N'olmalıolmalı,busefilMavro,yoluazdırıpdöndüredolandıra,biziSöğüt'eçıkarmalı...Boynunuburupkafasınıalmalıyım!"derken,dağlarındoruğuışıdı,güneşkankulesindenbaşınıkaldırıpkaranlığısürüp,ovayadevirdi.Birdenegöreyim,buarslanMavro,bizibatırıpmatırmadan,sapıtıpmapıtmadanbatağıaşırıpFilatyoskâfirinintoprağınaulaştırmamışmı?"AmanMavrokardaşinanayımmı?UlanaferinkötüMavro,bilmezdenyürüdün,eğrisidoğrusunadenkgeldinasılsarezil,geldidekopasıcakafanıkurtardın!"diyegüldüm."Yahu

bunasılbirustalık?"dedim,"Sağol,varol!Allahbelanıvere"diyesevindim.Uzatmayalım,yiğitMavrobizialdıgötürdü,birdeğirmenyıkığınasoktu.Kanatlarıboynuzlarıçıkardık,hayvanlarıtorbaladık.Üstümüzünçamurunutemizledikazbiraz,karnımızıdoyurduk,suiçtik,mataralarıdoldurduk.Akıncıaraçlarınıkuşanıpbeklemeyeoturduk.

—Neyibeklemektesiniz?—Geridenateşdumanıyla,"Haydinakına

yumul"emriverilecek...Nedemektirbu?"Pusuyagirecekleryerlerinituttu.Hisarınkapısınıçevireceklerarkayadolandı"demektir.DumangörülünceyiğitMavroyenidenönümüzedüştü,birsaatevardırmadanFilatyos'unotlağınabiziulaştırdı.Atyılgıları,sığırsürüleriyayılmaktaki,sayısıbellisiz!Çobanlarıapansızbasıpbağırıpvedegörüntüheybetiyleürkütüpkaçırıpbirazkovupyetiştiğimizikılıçtersiylebirazhırpalayıpbıraktık.ÇünküOsmanBey'insıkıemri,fukaraçobanlarıöldürmek,yesirmesiralmakyok!Mallarıçevirdiksürdük.Bukezsapayavurulmayacak,köylerdengeçilecek...Görüleceğizki,avanakFilatyos'ahaberimiz

erişe..."Yemleme"derlerbunacenkhalinde...Öfkelivedeyüreklidüşmanakazılırbukuyu...Öfkeyletedbirişaşar,yürekliolduğundansonunudüşünmezbinipsürer.Birinciköyüfırtınagibigeçipikinciyeyaklaştıkki,"Düşmanbastı"canlarıiniminiminileyerektenyeryüzünükaplayıpgökyüzünevurdu.Korkuyadüşmüşüzdeşaşırtmışızgibi,köyegirincesürdüğümüzhayvanlarıdağıttık."Saatihesaplayamadık,gündüzekaldık"diyebağırmaktayız,sövüpsaymaktayız.Birazımızköyehiçgirmedi,sayımızeksikbilinsiniçin...Çokgeçmeden,Karacahisaryolundatozbulutukalktı.Nedemektirbu?Filatyoskâfiriakınıduymasıyla,binipsürdü,demektir.Hayvanlarıyolaindiripbirazhaydaladıkki,tozumuzugörsünde"Tuttum"diyeheveslensin.Hemideheveslendi.Sokuldu,birazokserpti.Köyden"Kötüçapulcudur,azlıktır"Haberinialıncanaralanarakyumuldu.Bizdetepikledik.Cankaygısıylaatboynunadüşmüşgibisinebirazkamçıüzengiişlettik.ÇenesiyleErmeniToros'ugösterdi.Bunlarınpususunuyelgibigeçtik.SaykiavanakFilatyos'ugetiripEzrailpeygambere

teslimettik!Şaraptasıelinde,davulzurnaseslerinibir

zamankeyifledinledi.Halayagirmişgibigövdesiniırgalıyor,başını,omuzlarınısallıyordu.

—Sonra?—SonrasınıKerimcan,bizdiyebilemeyiz.

ÇünkübundangerisiToroskardaşımdadırvedetarihkitaplarınayazılacakmeseledir.

—ArdınımıaldınızTorosAğa,hırpadak?ErmenioğluToros'unkaşıkkadarsuratında,

kaimkarakaşlarıylakaraposbıyıklarıaşağıdüşükolduğundan,sevincibelliolmuyor,derinkederleredalmışçokumutsuzbiradamgörüntüsüveriyordu.Sözünkendisinegeçirilmesinihiçsevmemişgibibaşınıikikezsolabüktü:

—Yok...Filatyosçorbacı,alıkTürkmen'ibeşonkişiyleçapulabindisaymıştır,dahasıvaktihesaplayamayıpgündüzekaldıbellemiştir.Yetiştim,kavradım,bilmiş,sevinmiş...Toroslarınköpüklüseligibigümüleyerektengeldi,yavrumKerimcan,oklarımızınaltındangeçtiferahça...

—Yağdırdınız...—Yağdırmayok...ÖnceGündüzBey

takımınaçatacakçünkü,azbirazsolumayabaşladıkça,sırtınahoplayacağız.

—NekadarFilatyoslu?—İkiyüzüaşkın...Otuzukonağınkapısı...

Üstyanı,köylününbaşınabelaettiğiserserilerdençanseslerinekoşmuşdirenti...

—GündüzBeytakımı?TorosçenesiylePirElvan'ıgösterdi:—Bunlardadönüpkatılıncayüzyirmiyi

bulurbulmaz.—Siz?—Okadar...AşevindenMavro'yuseslediler.Koştu.

Kocamanbirtencereylegöründü:—Yeraçınkardaşlar...Yahnidirbu...

Bacıbeyanamındünyayaünsalmışsoğanlıetyahnisidir...Kaşığakuvvettir.Kaşığıbüyüğeaşkolsun!

KelDervişsinininortasındayeraçtı,Mavrotencereyioturtupsözehiçkarışmayan,çekinerekyiyipiçenDönmez'inRumköylülerinesordu:

—Kaşıklarınıztamammıyiğitler,aslında

sizi,bukarakaşToroskollayacakya,görememekteyimöylebirvicdan...

Köylülerutançlagülümsediler.Toros,Mavro'yabakıpaşağılıkbirşeygörmüşgibisuratınıburuşturdu,Kerimcan'adöndü:

—Nerdekaldıktı?Tamam!Filatyos,öfkedenkızıldemirkesilmiş,pusuyusezinleyemedenbiziatlayıpgeçti,açkurtgibiuluyaraktanGündüzBeybölüğünedaldı.Tutuştuklarını,kılıçşakırtısından,kargıçatırtısından,kalkangümlemelerindenvedeçeşitlisavaşnaralarındanbildik.Sıçrayıpkalkıpkolanlarıyoklayıpgayretkemerlerinisıkıcaperkittik.Müslüman,"Allah"diyeçağırıp,"Amin"diyeeliyüzeçaldı,bizMeryemAnamızasığınıpistavrozlarıçevirdik.Birazımızarkadangelecekperakendeyitoplamayakaldı.ÜstyanımızOsmanBeyimizinarkasında,cenkyerineayakayaksokulduk.Birdebaktıkki,kavuşmuşlar,karışıptutuşmuşlar.Atkişnemesine,"Yektir,Allahyek!"bağırtısına,"YetişİsaBaba!","AmanMeryemAna!"çığrışınayürekdayanmaz,bineklerçarkalanaraktepiştikçeyertozundangâvur-Müslümanayırtedilmez.Sayki,

bildiğinkıyametkopmuştur.Kargılaşıpkılıçkılıcagelipherkesvargücüyletepinipuğraşıpyiğitlerpertavedipdönedönevuruştuklarındanmeydandaralmakta,yüreksizlerkuytuarayıpkuytularelegeçmemekte...İkitarafkoçgibitoslaştığından,toslaşırken,"Sakınıpgerileyim"iaklındançıkardığındandağgibisavaşatlarıgökterebatıpyoruluphoplamaktankalıp,kargılarkırılıpkılıçlarkörelmekte...Biramansızgeçitki,beynökerinden,nökerbeydenayrılmış...Buböylecesürdübirzaman,hayındüşmanınçokluğusebebiyleGündüzBeytakımıbaşladıvuruşaraktangerilemekliğe...OsmanBeyimizebaktık.Oralıdeğil!OysaGündüzAlpateşedüşmüşgibibağırdı,"Amankurtlarım!BreTürkmenyiğitleri!Cengesarılmaksırasıdır.Göreyimsizinasıldirenirsiniz!"Bizelikılıcaatmışız,OsmanBey'den,"Hadindi"emribeklemekteyiz.OsmanBeyoralıdeğil!"Ayâbununsonunereyevarır?"derkenbuPirElvan'ın,kanatlıtakımınıderlemişdüzenlemiş,tufangibiyetiştiğigörüldüvede"ÇalkılıcıağamGündüz,yettim"dediğiduyuldu.FukaraGündüzAlpbir"Heyhey"çektiki,dağtaş

iniledi.Arkadangirişti,PirElvan'ıövmekliğe..."ErmeniDerbendi'ndepusularıtepipyıkan,kayalarıkoparıpdüşmanbaşınayağdıran,niceyiğitleriezipyaralısırtlangibiböğürten,tepeaşağıdağkeçisigibiparlayıpuçan,çiğetyiyenkarakuşyumuluşluvedeyerleriyırtanalattepinişliÂdemEjderhasıPirElvanyettiheeey!"diyerekbölüğünüyürekledi.

Evet,bunlarınyetmesiylesavaşabirbaşkaheybetvedebirbaşkahalâvetelveriptaraflaryakayakayagelipbirbirineçataçatkilitlenip,hâşâ,domuztopunadönüpöyleuğraştılarki,azkalsınortadasağlamyiğitkalmaya,birbirinikırakıratükete...Onugördükki,GündüzAlpBeyimizkendinisavaşınyelinekaptırmıştır.Arslangibikükreyerekten,Kaplangibikızgınlanıpşimşekgibiçakıpyıldırımgibiurup,sankidüşmançıralıçamodunudur,GündüzAlp'imizateşkomuşturcayırcayıryakmaktadır.BunakarşıFilatyosdomuzu,candanbaştangeçipTürkmenakıncısını,elinegirmişavıdırsanıp,neyeuğradığınıdahasezinleyemediğindenAltmışboğum,kargısınıkoltuğunakıstırıpatkoparıpGündüzAlp'idelip

aktarırım,sandı.Süsemedi.GündüzAlp'imiz"YektirAllah,yek!"diyerektenkılıcısavurmasıylakargıyıtutamadığındanbudayıpdüşürdü.Filatyostopuzaelatıpkafayaçalayımdedi,dengeleyemedi.Savruldu,attanuçmasınaçokbirşeykalmadı.İkincihamlede,GündüzAlpkalkangösteriptopuzunezaketleçeldi.ÇünküFilatyos'unbineğiyorulmuş,atılımdankalmış,topuzuçiftesineuyduramamıştı.BunugörmesiyleGündüzAlp,"TeslimolFilatyos,işiştengeçti"diyebağırdı.Filatyosanladıki,cenkhaliyleşaşırtmıştır."OldumGündüzBey"diyerekkılıcınıindirdi.BeridenhayındüşmanınhiylesinisezenOsmanBey'in,"Brekardaşdiridur"demesinekalmadanFilatyosamanzamanvermeyipçalıpkılıcıvargücüylekafayayetiştirdi.GündüzBeyyanlanıpkafayıkurtardıama,solomzunukurtaramadı.Burnundankanboşanıpatboynunadüştü,ikincikezçalıpalmasınameydanvermedenbuPirElvanuluyarakaralarınagirdi.BizimlebileolanoğluBayhocababasınınkanınıgörmesiyle,"AmanOsmanemmidestur!Şunadalsamgerekvedepiskanınıkarayereakıtsamgerek"dediysede

OsmanBeydesturvermeyip,"Sıkdişiniyeğenim!SırasıvardırvedeGündüzAlphamleyiucuzasavuşturmuştur,"deyipönünegerildi.BusıraFilatyos'unimrahoruyedeğiniyetiştirmişti.Herifatdeğiştirmesiylekudurdu,ıssızyerinkurdugibiuluyarakbaşbuğsuzkalmışçeriyedaldı.Gözaçıpkapamayabırakmadanüçkişiyiaktardı.OsmanBeyişiştengeçtiğinivedebeklediğikerteningeldiğinibilipkılıcısıyırıp"Hayda"yısaldı.Bizatteptik.Havalar,karaderyagibi,çalkandı,karayelinestiğindekarameşeormanıgibiuğuldadı.Filatyosardınınalındığınıgörüpneyeuğradığınıanladı,sırtındanoklanmışkocahınzıradöndü.OsmanBey,"Adyoluna!Bahtyoluna!"diyebağırarakvede"Breur!"diyenaralanarakatkoparıpmeydanahışımgibidaldı.Bölükbaşıları,hayındüşmanıparçaparçabölüpufalayıpsarıpsarmalayıpkavramayıtembihlemişti.Buyüzdenherbirimizsavaşadüzenlesarıldık.Filatyoshangioyunageldiğinianlayıphisaryolunuaçmakiçinkendinibizevurdu.Vurmasıylahakçası,yamanırgaladı.Çünküomuzomuzakenetlenmiş,arkasındanyelgeçmezolmuştu.Tozdandumandanhiçkimse

yanındakiyoldaşınıtanımaktangeçti.Filatyosbukargaşalıktaatınıökçeleyipkükreyerekkopuphisarımayolaçarım,canatarımsandı.Önleyipçevirdik.OsmanBeyimizin,"BreFilatyosyettim!"narasınıduymasıylavedebizisökemeyeceğinianlamasıylaherifinaklısıçradı,tedbirişaşıpbatağadüştü.Balçığatutuldu.Çukurunbirindençıkıpbirinesaplanarakkamışagiripizyitirmekistedi.Atınıbıraktı.Oturaraktan,kurtulmayıdenedi.BuseninÂdemEjderhası'ylaMavrokardaşınardınadüştüler.Bendekoştum.FukaraFilatyosçamurdadebelenirkenbuEjderha'yıkarşısındagörmesiyleyereabanıpkalkayımdedi,baktıyerbatak,İsaPeygamber'içağırarakgöğetutunayımdedi,baktıgöklerırak...KılıcadavranırkenPilElvançalıpkafasınıaldı.Tulgasınısıyırıpkısakargısınınucunataktı."Tanrıuludur"diyekükreyerekdüşmanınüstüneyürüdü.Heriflertekfurlarınınkesikbaşınıkargıyabinmişgörmeleriyleişiştengeçtiğinianladılar.Bunlaraperişanlıkelverdi.Hiçbirininkılıçtutmayagüçlerikalmayıpbütünsilahlarıdöküpatboynunadüşüpyolakapandılar.BukezOsmanBey,"Bırakın"dediğindenönlerini

kesmedik,artlarınadüştük.Yetiştiğimizikılıçladık.YetişemediğimizKaracahisar'adoğrusavuştu.

TorossusuncaKöslükmeydanındaçalınandavulzurnasesleribirdenduyulmuştu.Aradabirhalayçekenlerin,horatepenlerinbağırtılarıdageliyordu.

Kızlarkurukaymak,turşu,börekgetiripyahniyiısıtmayagötürdüler.Mavrotaslaraşarapkoydu.

—HisaranasılgüçyetirdinizTorosAğa,Karacahisar'ınbedenlerine?

—OrasınınhakçasıbuKelDervişbizdeniyibilir,hisarıçevirenbunlarçünkü...

Keloğlanbaşarınıncoşkunluğuylabiravuçafyonyutmuş,üstüsteiçtiğişaraplarlaadamakıllıgevşemişti.Toros'udinlerkenaradabirgözlerinikapayıpdalıyor,gülüşmelerleayılıpkasıntıylasırıtıyordu.

Torosdirsekleyince"Hayhay"diyeuyanıpgülümsedi.

—SizinhisarcenginisormaktaKerimcan!Demekteki..."Sizyetişenekadar,buarslanKelDervişnasıloldudasabredebildi?Duvarlarını

yırtıpnedenalıvermediKaracahisarı"demekte...—Heygibikahpedünyavedearslanıçakala

maskaraedenkötüdünya.BuyüreksizErmeni,aklısıra,bizimhisarcengimizekarabulaştıracak!PusudaadambekleyiparkadanyüklenerekGündüzBey'inbozduğudüşmanıkovmakerlikdeğilvedebatağıntuttuğuşaşkınFilatyos'unkafasınıalıpkargıyageçirmekteyiğitlikhiçyok...-ElinikaldıranÂdemEjderhasıPirElvan'ıtersleyipsusturdu-:Hüsss...Buldunuzayağınıkapanatutturmuşmollaeskisini...Hüsdedim,hünerodurki,KaracahisargibiSüleymanPeygamberyapısıbirkaleyesarılmalı,içerdendışarı,dışardaniçerikarasinekuçurmamalı...Kâfiriniçarmıhagerilmişöküzderisigibizaptetmeli...

—Ettinizdehemi?—HeyErmenioğlu,etmedikde,budavullar

neyedövülmektegümbürgümbür?..—Size?KelDervişbirzamanşişinerekbaktı.Karşılık

vermeyişanınayaraştırmamışgibikasıntıylaKerim'edöndü:

—BatağayakınçeriüçebölünürkenOsman

Beybizimtakımadöndü,"Hisarıkapacaksizsinizaslındayiğitlerim"dedi,"Göreyimnasıluğraşırsınız,"dedi.Nedemektirbu?-Birazşarapiçti-:BeribakKerimcan,DedemKorkutsazınaalınacakvedetarihlereyazılacakmeselebizdedir.N'apmışbuPirElvantakımı,davarsürmüşgecekaranlığındauluyarakvedekaçmış,Filatyoshisardanuğrayınca...Peki,yabunlar?Bunlarpusuyagirmişler,koyunçalmayaçabalayankurtgibi...Biztepeleriyelgibiaşıp...

—Kaçkişi?—Vahkibilmedensordun,mollaeskisi

Kerimcan!Çünkü,"Yiğidinsayısısorulmazvedekötüçerininçokluğukötü"denilmiştir.

Torosatıldı:—ÇoklukbunlarKerimcan,anladınmı

şimdicik?—Höst!Sayıbilmeyincenekadarçetin!

Doksanyediyiğidizarkadaşvededüşmantoprağınagiriphisarınardınadolanmışız.Yürekisterim.

—Neden?Kapısınıkessenizdahauygundeğilmi?

—BreKerimÇelebi,kapıyıçevireceğizde,

avanakFilatyosnasılgidecekölümüne?Bizimişimiz,Filatyosçıktıktansonra,hisarıkavramak...Evet,kocaTanrıömürversin,OsmanBey'insavaşdüzeniyaman...Vedekurduğutuzaktankurtuluşyok...ÇanlariniminiminilemeyebaşlamasıylaFilatyosçapuluduyupöfkedenkudurupuğradı.Bizgeridenhisarasokulduk.Vaybabam!Göğebaşçekmişbirhisarki,bedeninebakayımdiyeninbörküdüşer.SüleymanPeygamberyapısıki,duvarlarınınörülmesindeincin,kurtkuş,bunungibiÂdemEjderhasıvedeKafdağıdevlerivedeTorosgâvurununsoyundanErmeniustalarıuğraşmış...Fazladan,herbirtaşı,Eskişehir'inılıcahamamıkubbesikadar,dahası,horasanladondurulmuşvedeharcıçeşitlitılsımlakarılmış.Bakarkenşaşkınlıkelvermesibundan...Yüreğikorkusarması...Dildişkitlenmekteki,"Aman"diyesinkalmamakta...Kapısınıaçıpkapayanvedeönününköprüsünüindiripkaldıranbucurgadıvarki,"Saatgibikurularaktanişlermiş"diyeyimdesenanla!

—HelekötüKeeel!Afyondüşündemisinalçak,uzatma!

—Görmeyincenedesemboş!Evet,Hisarınardınasokulduk,çalıya,fundayasiperlendik.Dediğimgibi,sabahgeldiyetişti,"Baskınvar"çanlarıdövülmeyebaşladıiniminim...Ortalıkçalkandı."KörbekörolasınhaysefilTürkmen"bağırtısıHisarıdepremeverdi.Ülkeninbasıldığı,yılgısındakihergelenin,özmalıdavarlarınınsürüldüğüFilatyoskâfirineulaşmakla,geceninşarapsarhoşuherif,"Tezatımvedesavaşçılarım"diyeuluyarakuğramışyatağından...Aksakalsubaşısıönlemeyeçabalamış,"Oturoturduğunyerde...Anlayalımbakalımneyinnesidir?BenimbildiğimErtuğruloğluKaraOsmanBey,busıraülkebasıpdavarsürmesegerek"dediysede,olgörüpsözgeçirememiş...AvanakFilatyosgayretkemerinikuşanıpüçyerdenperkitlemişvedeuğurludaskalospalaskasınıbeşyerdensıkılamış,kızgındemirkesilip,"Haybreatımgelsinvedebenisevenbinsin!BukezTürkmen'ibirekadarkırmadıkça,karısınıkızınıesirpazarlarınasürmedikçekılıcıkınakomakyoktur.Buişibaşkazamanlarınişlerinebenzetenolursazararımdokunur"diyenaralanıpatahoplayıp

tepiklemesiylehisardanuğramışki,Sakarya'nıntaşkını,Karadeniz'incoşkunudaöyledeğil!Herifgerisiniardınasürmesiylebizhisarboşaldısandık."Kapıaralansada,'TektirkocaTanrıtek!'diyeuğrayıpgirsekbaskınlaalsak"derken,meğerAksakalSubaşı,nicegüngörmüş,çemberatlamışkocalardanolmaklakapılarınaçılmasınıyasaklamamışmı?Bekledikkiçobanlardavarıçıkara...Yok!Arabasınıkoşupatınaeşeğinebinipmilletbağına,bahçesinetarlasınagide...Yok!Dahası,baktık,bedenlerebirerikişeradamçıktı.Çevreyigözetleyerektendolanmaklığagirişti.Bizberiden"yâ,nedir,buhaller!AcabaPirElvandavarsüreyimderkenbasılıpalınıpzinciremivuruldu?"derkenbirbağırtıkoptu.

—Hisardanmı?—İyibildinKerimcan...—Nebağırtısı?—Vaveyla!"Türkmenvar!"bağırtısı...

Meğersebizdenbiri,gayetmeraklıolduğundan,"Durotur"dinlememiş,bedendekilerdenbirinibilişçıkarmayaçabalarkenaksarığıgâvuragöstermiş...Sonundatatlıcanıdaverdiya,buderbedermerakyoluna...Üçüncüşehidimiz

budur.Evetossaatborularötmeye,çanlarvurmayabaşladı.Baltayınacağı,sopayıkazmayıkavrayıpkâfirineri,avradıbedenleredöküldü.Birazgeçti,AksakalSubaşıgöründü,eliniboruyapıpseslendi:"HeyTürkmen!Göründün,saklanmayaçabalamanboşuna!Yiğitalpolanınvedeyanısırakılıçgezdireninkarılargibierdensakınmasıvedeadsaklamasıtöredeğil!HeyTürkmenbaşbuğu,adıngelsin,"dedi.BölükbaşımızOrhanBey,işerlerini,yaşlılarıtopladı,"Düşmansözüyleadverelimmi?Yararlımıdır,zararlımıdır?"diyesordu.Kimi,"Hiçbilmesin!Bilinmeyinceyüreğinevesvesedüşer,"dedi,kimi,"Varsınbilsinkidudağıyarılsın.BiznebiçimgazibölüğüvedeAhibölüğüvedesavaşçıderviş,Rumabdalıtakımıolalımkikâfirdenadsaklayalım!"dedi.SonundaOrhanBey,adgizlemeninutancınarazıgelmedi,ortayaçıktı,"Heyhey!"diyebağırdı,"Adsordun,yiğitaradın!AdımızOrhanBey'dir,gaziliğidevardır.OsmanoğluyuzvedeErtuğrulBeytorunuyuz.Sürmüşgelmiş,buhisarasarılmışız.Niyetimvuruşupalmak...Gelboşunadirenme!Yaİslamol,canını,malını,budünya’yı,ötedünyayı

kurtar.Yavireylehisarıbırak,götürebildiğinkadarmalla,çoluğunçocuğunlaçekilgit!"dedi.AksakalSubaşıhisarınsağlamlığınagüvenipTürkmenelinebirşeygeçemezsandı,yumruğunukarnınavururaktanbirzamangüldü."OrhanBeydekimmiş?"diyekasıldı,"Başıtülbentsarıklı,belikasapbıçaklıTürkmenbebesinehisarverilmez.Adısanıbelliyiğitgelsin!"dedi.Bizimyaşlılargenebirikipsöyleştiler."Gerektirkendiözünbilmeyenekendinibildirmek,"dedilervede,"ŞuaksakalabirAbâMüslimsatırıçalalımki,mahşerekadartürküsüçağrılsın,"dediler.Bukezişbaşkatürlüoluphisaralıcıgözüyleincelendi.Görüntüsününadamürkütürolduğu,sarılıpalınmasının,yırtılıpgirilmesininpeygambermucizesiistediğianlaşıldı.BaşbaşaveriliphisarıkapmanınYollarıarandı.Herkafadanbirsesçıkmaklalafuzadı.Kimi"reâyâtoplansın,topraksürülerektenbedeneulaşılsın"dedi,kimisi,"Şimdibuncaadambulupbedeneyetişmek,olmaziştir.İyisi,merdivenlerçatalım,ucunaçengellertakalım,düşenebakmadankoşturupyanaşıpduvarasıkıcadayayıp,'Yahey'edelim,

gazilergülbankçekerekgözaçıpkapamayakomadanörümcekgibitırmanıp'Amanbredinimanuğrunadır.Canveripadalmakkertesidir.Amankılıçbizden,destekpeygamberden'diyebağırarakiçerihoplasın.Hoplayanlar,'Amanyoldaşlar,tutunbeni,diyecekdüşmanadalkılıçkoyulupkendinikoçgibivurupbilelitırpangibidönüpbiçerektenkâfiridağıtsın,ulaştığınınpiscanınıcehennemegöndersin.BöyleceOsmanBeyimiz,gelenekadarbiryararişgörülsün,"dedi.Nefaydaki,sözbiryeretoplanıpfatihasıçekilemedi."Şöyledirha,böyledirha,vaktinbirindebuişfilankeşçeşubiçimbaşarılıydı"deniledursun,beridegazilerhayındüşmanaincedençekilmişvedeakkaztüyleriylebezenmişsüslüdeğerlioklaratıpbirkaçınıncanınızarafetlealdılar.AksakalSubaşı,tayfasındandüşenlerigörmesiylekuduzitedönüpyayınıgeripkendidilincevededinincebesmeleçekipistavrozdolandırıpvedeMeryemAna'yıçağırıpokusalmasıyla,bizimtaraftan,"yâbukocaburuşukneyeçabalar?"diyebaşınıçıkaranakılsızmeraklıyıtepeledi.OrhanBeyimiz,öfkedenharlayıpdumanıvedealafı

gözlerindençıkıp,"Şukocahınzırdüşse,hisaralındıgittiydi.YokmudurpazısınagüvenenokçubirMüslüman?"demesiyle,birkaçı,katıyaylarınayapışıpgeripgözleyip"Yahak"diyeokbıraktılarsada,AksakalSubaşı,Türkçebilir,gayetcenkçi,atikçevikbirgâvurolduğundan,sırasındagerihoplayıpyakasınıAzrail'inpençesindenkurtardı.HerifinkurtulduğunugörenSöğütulularındanbiri,"Anladım!Müslümanelibedenedeğmeyincehisarkısmıhiçalınabilemez!"demesinmi?Vaykikardaşlar,bunuduymamızlabizihalkaptı,vedecavlaklıkgayretikavradı.Apansızn'olduğumuzubilmektengeçipazıpkudurup"YaAllah!Yapir!"diyenaralanıpönümüzegerilenlerisavurupkopuppertavediphisaradoğruyumulupokyağmurualtında,tazıgibiseğirtip,Tanrı’nınişinebakmalıki,buncaoktanhiçbirideğmeyipbedeneulaştıkvedeşakşakelvurup"Müjdelerolsun!Müslümanelideğmiştirvedegayrıkurtuluşukalmamıştır,"derken...

—Müslümaneli!..—NesandınkötüPirElvan...—AmaninanayımmıarslanKeeel!Bunlar

nasılbirişleryahu!TıpkıtıpkısınakitabınyazdığıZaloğluPelvanişleribunlar!

—HayhaaayErmeniToros...Hiçayrıntısız!Höst,tadınıkaçırma,hatırınıyıkarım.DerkenKerimcan,bağırtımızınsonunualmayakalmadı,tepemizebirtaşdeğmesiyle...

—Heyvah,KelAğa,nasıltaş?—Bildiğinbelataşı...Değmesiylebenbeni

duvarındibineatayımdedim,meğersehayındüşman,orayatuzakkuyusukazıpüstünüçırpıylakapatmamışmı?Kuytuarayıpbulmakiçindönelerkenapansızyeryarılıpçöküp"Aman"dememizekomadanbizicanlıcanlıkapıpmezaraindiripüstümüzekaratoprağıyığakomazmı?BereketOrhanBeyimgözetlemekteymiş...Yittiğimizigörmesiyleçırpınıp,"BreKelDervişimikurtaranatımar!"demesiyleyoldaşlar,dinkardaşlığıvedegazilikgayretiylebiruğurdanpertavediptaşvedeokyağmurunakarşıkalkanoynataraktanyürüyüpyetişipgözaçıpkapamayakomadanvargücüpazıyaveriptoprağıatıpbizeulaşıpbacağımızdantutupçekipçıkarmışlar,havadauçuraraktantaşdeğmezvedeokulaşmaz

kuytuyakoşturmuşlar.Biz,dildişkitli,sessolukvermez,kırkyıllıkdondurulmuşMısırölüsügibi,birzamankaskatıyatıpgüneşinısısıvedehavanınesintisigücüyleaksırıpkendimizegelmişiz.Kalkıpoturupçevremizebelbelbakınıp,"Amanyoldaşlarbizen'oldu?Buranere?Ötedünyanıncennetbağımı?"diyesormamızlakimdecankalır!

—HayananölekötüKel,hisarcenginidemaskaraettindesenerezil!

—Höst!Maskaraetmekyok!"Ötedünyayagidipdegerigeliş"derlerbunaErmeniToros!Ermişlikvedenebilikmertebesidir,sennerdenbileceksinkötügâvuraklınla?Evet,Kerimcan,bizhisarınkarşısındaböyledebelenirkenilerdenbirtozbulutukalktı,bağırtı,çağırtıkoptu.Nedirdemeyekalmadanonugördükki,birtakımsavaşçılaratboynunadüşmüş,kamçıüzengiişleterekboragibigelmekte...Azbirazsokuldular.Filatyosçerisidöküntüleriolduğubilinmekle,"Bredavranınyoldaşlar!Breatbin!"haykırışıkoptu.Hemenadanıpkılıcaelatıpyollarınıkesmeyedurduk.Meğerheriflercankurtarmakaygısıylakılıçlarıyereçalıpkargıları

margılarıdöküphisarayetişmekçabalamasındaymışlar.Silahsızolmalarıylaossaatçilyavrusugibidağılıp,meşeyegiripgözdenkayboldular,sayki,dumanhesabı,gökeçekildiler.Anlarınadüşülsünmü,düşülmesinmi,derken,birtozbulutudahakalktı,hışımgibisürüpgeldi.Okatımınasokuluncabaktık,buseninÂdemEjderhasıPirElvankardaşımınkargısıucunda,fukaraFilatyos'unkesikbaşı,saçlarınıtuggibisavuraraktangelmektedeğilmi?Benişianlamamla,hopladımkalktım.Önceparmaklarımışıklatarakikidöndüm,sonra,elimiboruyapıpAksakalSubaşı'yasesimçıktığıkadarbağırdım:"Heyhey!BeribakakılsızAksakal!Nahişte,dilediğinadıbelliyiğit,kargıyabinmiş,salınıpsavrularakgelmekte...Varmıbunabirsözün!Hisarıver,tatlıcanıkurtar,"dedim.Hisardabirvelvelekoptuki,olursaokadarolur!Erlerdizlerinidöverekten,avratlarsaçlarınıyolaraktanbirzamanağlaştılar.Gördülerki,dövünmenin,ağlaşmanınhiçfaydasıyok...OsmanBeyimizgelince,AksakalSubaşı'ylaboyunlarıaltınzincirliikiüçbellibaşlıkâfir,virebayrağınıaçıpçıkıpdizçöküp,

yüzleriniyeresürüpbağışlanmalarınıyalvarıpHisarıverdiler.Kapıdantekbirgetirerekvedegülbankçekerekvedekeyifliezanlarokuyarakgirdikki,cennetegirmekdeöyledeğil!

AltıncıBölüm

Kerimcan'ınYolu

1

Mavroyirmiadımgerilemiş,vargücüylekoşupkendinisapantaşıgibiboşluğafırlatmıştı.Birperendeattıdertop,sonrakalemgibidüzeldi,birdamlasıçratmadan,şuncacıkköpürtmedengölünmasmavisularınagirdi,seyredenlerinsoluğunukesecekkadarderinledi.İribirbalığabenziyor,iribirbalıkkadarsuylauyuşmuşgörünüyordu.

OrhanBeytuttuğusoluğuboşaltarakürpertisiniönlemekistiyorgibi,elleriniçıplakgövdesindengeçirdi:

—YiğitbuseninMavro...Aşıkatamayızbununla...

Kerimkayanınucunagidipaşağıyaürkekbaktı.Ürperdi.Yükseklikotuzmetredenartıktı.

—Bahsetutuştukdahaltettik.DemircanAğamınşeşperiveripkurtulacağımben...

—Yokyahu!Dönmez'inkarılarabaksana...Türküederlerbizi...

—N'olacak?—Kaldırıpatacaksınkendini...KocaTanrı'ya

sığınıp...—HepseninişlerinbunlarOrhanBey...Siz

bugidişle...BirdenToros'undavulgümbürtüsünebenzer

sesiduyuldu.—OrhanBeeeeey!BreOrhanBeeeey!Dönüparandılar."Gel"anlamınael

sallıyordu.Keskinhazirangüneşigözlerinikamaştırdığındanyanındakiatlıyıbilişçıkaramamışlardı.

—Söğüt'tenhaberci...OrhanBeyelinisiperleyipseçmeyeçalıştı:—Yok...Rumbu...Yabancı...Duraman...Koşmayabaşladı.Düzlüğügeçincehızını

kesmemiş,inişaşağıkayalardankeçigibihoplamayabaşlamıştı.

Kerimdehızlandı.Şukadarkulaçtangöleatlamayısavuşturduğunaseviniyordu.Düzeyaklaştıkçayapışkansıcağıçıplakderisindeduydu.SabahtanberiToros'undizginealıştırdığıyarıvahşitaylarlauğraşmışlar,terebatmışlardı."Âdemoğlucanınınçektiğiyerdeyanılır.

Canımızsuyagirmeyiçekti,başaramayacağımıziştebahsetutuştuk.Güneşkızdırmasaydı,suyagirmeyicanımızçekmezdi.Sözgelimi,soğuktantitreşirolaydık..."

OrhanBeygittikçehızlanıyordu.Kerim,attaninipikibüklümRumselamıverenherifitanıyıncagülümseyerekyavaşladı.YarhisarTekfuru'nunkızıLotüsHanım'ınuşaklarındangenciydi."OrhanBey'inaklıfikrikızdaolduğundangörmesiylebildi.Âdemoğlu,çokilgilendiğiniteztanır!"

OrhanBeytelaşlasordu:—Hayrola,Yanaki,nedir?Yaramazbiriş

mi?Yanaki,gülümsemeyeçalıştıama,"Hayır"

demedi,Toros'laKerimcan'autangaçbaktı.—Gelhele...Orhanyürüdü.Ensesininkızarmasındancanı

başınasıçradığıanlaşılıyordu.Yeterinceuzaklaşınca,uşağınkolunukaptı:

—Nedir?Kısa...N'oldu,hastamı?—Yok,MeryemAnamızaşükür...—Ya...—Hanımımdediki..."Gelsinbenikaçırsın"

dedi.—Neee!Nedemek?—"Seviyorsa..."dedi,"Vakitgeçirmesin.

Yoksabenikaybeder,"dedi.—N'oldu?—Bilmem.Geleceğinizgeceyi

söyleyeceksiniz.Buluşmayerinikararlaştıracağız.Hemenyolaçıkacağım.TutmayabakacağımYarhisar'ıkeseden...

Orhan'ınşaşkınlığı,kötühaberkorkusugeçmiş,yüreğinidayanılmazbirsevinçkavramıştı.Kulağınınarkasındakibeniarayarakbirandüşündü,birdendöndü;

—Atımıçabuk...-Toros'laKerim'inbirşeyanlamadanbaktıklarınıgörünceayağınıyerevurdu-:BreToros,atımıdedim...

TorosdatıpkıOrhanBeygibidönüpkoşmayabaşlamıştı.Kerimşaşkınsordu:

—Nereye?—Söğüt'e...—Çıplakmıböylece...Orhançaresizlikleellerinigöğsündengeçirdi.

Lotüs'ünuşağınaenikonuyalvardı:—Birdakika...Hemen...

—SöyleyinnezamangeleceğiniziBeyimu,benburdan...

—Söğüt'egitmedenkestiremem.Birdakika...Kerimkendinitopladı."Nevar?"diyeel

sallayarakgelenMavro'yaseslendi:—GiyimlerinikapgelOrhanBey'in...

Çabuk...Orhanbeklemedi.Mavro'nunarkasından

koştu.Kerim,"Nevar?"demeyiaklındangeçirdi,hemenvazgeçipToros'unyanınagitti.

Hayvanhazırladığızaman,Orhandagiyinipgelmişti.Dizginitopladı,ayağıüzengidekonuştu:

—Gecikmeyin,yetişmeyebakın,ardımdan...Binipsürdü.—Dörtgün...Hayır,beşgünönce...İkindi

vakti,konağaüçkişigeldi.BiriKeşişBenitopederimiz...BiriFrenk...Birgözükör...Adıçıkmışaklımdan...

—NotüsGladyüsolmasın!—Tamam...Birideuzunboylu...Adı...—Uranha...Kısakes.Nedentoplanmışbir

arayabukadarrezil?N'arıyorlarmışYarhisar'da?Dertlerine?

—AnlayamadıkorasınıOrhanBeyim...Bunlargeldiler.Tekfurumuz"Şarap"dedi,"Yok"dediler,"Rakı"dedi,"Konyak"dedi,"Yok"dediler."Durucudeğiliz,konuşuphemengideceğiz"dediler.

—Neymişkonuşacakları?—Anlayamadıkorasını...Çektilerkapıları...

Konuştularbirsaat,birbuçuksaat...Tekfurumuzçıktı,canıçoksıkkın...Kızınısordu."Vaftizbabasınıngeldiğiniduydu,sevindi.Eliylebörekyapmayagitti,"dedik."Bıraksıngelsin"dedi.Aldıhanımımızı,birbaşkaodayagötürdü.Yarımsaatkapandılar.

—Anlayamadınızbirşey...—Anlayamadık.Yarımsaatsonra,

Tekfurumuzdahaöfkeliçıktı.KeşişBenitopederimiziçağırttı.Bukezüçükonuştularbirzaman.Benitopederimizçıktı,suratıasık...SonraTekfurumuzönünekattıküçükhanımımızı,götürüpkuleninmahpusodasınakitledi.

—Nedemek...Yokcanım...

—ŞaştıkhepimizOrhanBeyim...—Sütana?..N'aptısütana?Kıyameti

koparmadımı?—Haberalınca...'BirbaşTekfurumuza

koşayımdedi,yanındayabancılarolduğunudüşündü.Bukezkuleyekoştu.Meğerefendimizkapıyanöbetçidikmiş...Sıkıcayasaklamış...Giremedi.

—AllahAllah...—Gelenlergitti.Sütanakoştu."N'oldu?Ne

var?"demesinebırakmadıTekfurumuz,"Defol,gözümgörmesin"diyebağırdı."Aman"demeyekomadı,zavallısütanamızısürdüçıkardıkonaktan...

—Delirmiş...—DelirmediysedeOrhanBeyim,sapıttığı

yüzdeyüz...Şarapistedi,başladıiçmeye...—İçermiydiçok?—Hayırcanım...Sofradabirkupa...Saydığı

konuklarvarsa,çokçok,iki...Oturduiçmeye...Gelenigidenihaşladı.Bizalışmışızefendilerimizinyumuşaklığına...n'apacağımızışaşırdık.İçtigezindi,gezindiiçti.Sonunda,birtestisuylabirazekmekistedi.Aldıgötürdü,

LotüsHanım'ımızaverdi.Nedediysededi.Dahaöfkeliçıktı."Yemekyok!Konuşmakyasak!DinlemeyeniHisarınkapısınakulağındançivilerim"dedi.Ogecehiçyatmadı.Ertesigün,sabahtanbaşladışarabagene...Azbirazsızıpuyanıpyumulmakta...Devirmektetestileri...

Orhandalgındı.KeşişBenito'ylaikiyabancınınişekarıştığınıduyduduyalı,yüreğini,hemenfarkedemediğigaripbirsıkıntısarmıştı.Birbiriniyiyenyaratıklarınkarşılaştıklarındaduyduklarıkorkunçtedirginliktibu...Kurtulupaklınıbaşınatoplamakiçinkendinizorladı:

—Kuledemişimdihanımınız?—Yok...Orhan,soluğunuboşalttı:—Peki,anlat!—Sonrası...Bizn'apacağımızışaşırdık.

AradanikigüngeçipTekfurumuzdüzelmeyince,sütanamızagittimgizliden...Ağlamaktangözlerişişmiş...Durumuanlattım."Meseleneymiş?"dedi."Öğrenemedik"dedim.Akıllıdırsütanamız...Düşünmüşkaçgündür,"N'olursaolsun"dedi,"saltölümeçareyoktur"

dedi,"kuledekiodanınkapısınagit,Lotüskızımadeki"dedi,"Kendisindenistenenherneyse,pekidesin,kuledenkurtulmayabaksın,gerisinedekarışmasın"dedi."Yasak"diyecekoldum.Bastonasarıldı,başımıyaracaktı,azkalsın..."Sarhoşbunağınyasağımıolurmuş?"diyekükredi.Önümebirmeşinkeseattı,"Alşunu...Defol!'Çıktı'haberiniyarıngetirmezsengözümegörünme!Oalıkkızda,bendenmedetummasın"dedi.Gittim,nöbetçininbirinirazıettim.Sütanamızındediklerinisöyledim.Babasınıgörmekistediküçükhanımımız...Konuştularondakika...Kolkola,sarmaşdolaşçıktılar.Sütanahemençağırıldı.Tekfurumuz,kızınaikiyüzdukaaltınıdeğerindebirgerdanlık,sütanayada,birtopBursaipeklisiverdi.Hepimizebahşişlerdağıttı.Dünoldubuişler.Busabahsütanabeniyolaçıkardı.

—Neymişişiniçyüzü,demedimi?—Demedi.OrhanBey,gözlerinikısıpbozkırın

uzaklarınabakarakbirazdüşündü:—Evlendirmekmeselesiolmasın?—Bilmem!Belki...Nediryoksa,elkadar

kızcağızdanalıpveremedikleribunların?—Evet...-Orhanbirazdahadüşündü-:

BilecikTekfuruiçingelipistemişolmasınlar?—Yok...Sanmam!Şundanki...Benim

bildiğim,BilecikTekfuruRumanosBeyimiz,şeytangörmüşedöner,KeşişBenitopederimizadıanılsa...-Kendisözündenürkerekhemenistavrozçıkardı-:Frenkleregeldimi,suiçtikleriçeşmedeniçmez.Dahası,hayvanınısulamaz.Hayır,BilecikTekfuruSoyluRumanos,bunlarıdünürsalmaz.Ayrıca,KeşişBenitoPederimizdeRumanos'unişinehiçkoşulmaz.

—Nediröyleyse?—Bilmem,OrhanBeyim,aklımermedi.Bu

dünyada,çokişlerolmaktadırakılermedik...Birideseydiki,sizintekfurunuz,soyluHırisantosEfendi'nizcanındançoksevdiğibiricikkızını,kuleyekapatacak,açsusuz...Buncayıllıksütanamızıkovacak...-İstavrozçıkardı-:Nekadarzordakalmalıki...-İçiniçekti-:Köyümüzünrahmetlipopusöylerdihep..."Eskidenİncil'imizde,'Frenk'yazılıydı,'Şeytan'yerine...Frenklerkazıdı,şeytanlıkedip,"derdi.İnandımbukez...Doğru...

OrhanBey,işiniçyüzün'olursaolsun,kendisineyaradığını,ancakşimdikavramıştı.Omzundanbaktı.Kerim'leMavro,kırkadımgeridengeliyorlardı."Haydin"diyebirsevinçnarasısalıpKaraduman'ıtepikleyecekken,Yanaki'ninyorgunhayvanınaacıyarakvazgeçti.Elinisallayarakarkadaşlarınıyanınaçağırdı.Demin,Dönmezköy'ünkayasındanMavro'nunkendisiniboşluğafırlattığıgibihavalardauçuyor,göledaldığıgibimutluluklayüzüyordu.

SöğütgörününceyekadarKaraduman'ı

sürmemekiçinkendisinizorlarken,böylebirişibabasınanasılaçacağınıdüşünerekyavaşlamıştı.Telaşlabirçarebulmayaçalıştı.Tam,Kerim'eaçacağızaman,Akçakoca'nınevigözüneilişti.Birdenferahladı.Çevreningenciyaşlısı,Müslüman'ı,Hıristiyan'ı,gerçektensaygıduyardıama,herkes,babasınasöyleyemediğiençapraşıkişleride,doğrucagidiphiçduraklamadanKocaEmmi'yeaçardı.Saygıylasevilmesi,sevgiylesayılmasıbundandı.

Kapıdadizginiçekipseslendi.ÇıkanuşağaKocaEmmi'sininevdeolupolmadığınısordu.

"Sizegitti"karşılığınıalınca,birazdüşündü.İnipbeklemekvardı.Burasıdakendievisayılırdı.Hayvanlarıahıraçektiripdinlendirmek,sofrasöyleyipgelmesinibeklemekmümkündü.Gecikebileceğinihesapladı.OsmanBey,genellikleyemeğetutardıAkçakoca'yı,heleEdebâlidedesihiçbırakmazdı.Kızıbugecegidipgetirmekistiyordu.Yarınakalırsabiraksilikçıkacakmışgibi,yüreğinibirdenkuşkusarmıştı.

Hızlandı.AvluyagirincedizginiDeliBalta'yaatıp

Yanaki'yi,doyurmasınıemrederekmerdivenleresaldırdı.Yarıdadurupdöndü:

—Kerimcan...Kaybolmayın...Birlikteyiyinyemeği...

Divanhanearalığınagirdiğizaman,uşaklarkocamanbakırsiniyiyuvarlayarakçıkarıyorlardı.Aralıktanbaktı.Yabancıgörmeyincesevindi.Oysahiçönemiyoktu.Nasılolsa,dışarıçağıracaktı.ÇağırılırdıAkçakoca,kimisterseçıkar,hemdehiçkızmazdı.Sabırsızlanarakbekledi.Leğenibrikleaptessuyukoşturanuşağa,Akçakocaemmisiyle

görüşmekistediğinisöyledi,hiçgereğiyokken,"Babamduymasın,"dedi.

Birdengövdesiniterbasmış,gömleğiderisineyapışmıştı.Konuşmasınızorlaştırırmışgibi,tedirgintedirginkımıldadı.Burasıinadınasıcaktı.Sayvanaçıktı.ArkadaşlarıylaYanaki,aşevinegiriyorlardı.Birdenaçlığını,midesiniyalayıpgeçenbirkeskinsızıgibiduydu.

—Nediro?Nevar?Hızladöndü.KoşupAkçakoca'nın,

yumuşaklığıherzamankendisineşaşkınlıkverenkocamaneliniöptü.

—BağışlaKocaEmmi...Desturverirsen...—Neymiş?Akçakoca'nınsuratı,birbirinegirmişgür

kaşları,ağzınıörtenakbıyıkları,aksakalıylakorkunçtuama,yakındantanıyanlariçin,insanaacıyarakbakanmavigözleri,bukorkunçluğuşaşımabirdostluğa,güveneçeviriyordu.

—İzninolursa.KocaEmmi...Gidip...YarhisarTekfuruHırisantos'unkızınıalıpgeleceğim...

İzninolursa...Akçakoca,gülmesiniönlemeyeçalışarak,

HırisantosTekfurunadınıilkdefaduyuyormuşdakimliğinihatırlamayaçalışıyormuşgibigözleriniyummuştu.Gözleriniyumduğuiçinde,Orhan'ınyüreğinibirürküntüyaladı.

—Nezaman?Orhananlayamadı;—Ne?—Nezamanalıpgeleceksin.—İzninolursa...Bugece...—Babanınhaberivarmıbuişten?—Yok!—HırisantosTekfurun...Hiçyok...Babana

söylesek,dünürsalsakadamgibi,isteyipalsak,alnımızaçık?

—OlmazKocaEmmi...Hiçolmaz!—Demekheryanınıtarttın,doğruyolun

olmazlığınıbildin!-Birazdüşündü-:Helebabanadanışalımbakalım!

—BabamkolayohKocaEmmi,senhedeyiverbirkez...

—Helesaygısız!Babanadanışmadan...—OhKocaEmmi,senolurdemeyince...-

Suratınıastı-:Babamahiçaçılmasın!n'apalım!Nazlanıyordu.Akçakocadadilediğivakti

kazanmış,düşüneceğinidüşünmüştü.ÇokyaşlıydıYarhisar'ınTekfuruHırisantos;kızındanbaşkamirasçısıdayoktu.Böylebirhısımlık,Bitinyaucunudüşmantekfurlarınardınadüşürmüşolacaktı.YüzüneaçköpekgibisoluyarakbakanOrhan'ıayıplamışgibisomurttu:

—Geçendeburdaydıdeğilmi,kız?Höst,hiçutanırmı?Etsizgördüm,çeviremezsebeyevini...Bendendemesi..."Körpekısmının,kokladığıtorbayıboynunageçirmeli"denilmiştir.-Birazdurakladı,acımışgibigülümsedi-:Demekyarınakalsakıyametkopar!Heledanışalımbakalım.Savuşma!-İkiadımatıpdöndü-:Yanınsıraalıpgeldiğinherifmihaberciniz?

Orhanürktü:—Nehabercisi?—"Gelsin,benialsın"demeyince,kudurdun

mu?Elinisallayıpsusturdu.Savuşma!Bezdimsizden...Bezdimki,nekadar...

Orhan,sayvandadönelemeyebaşlamıştı.Farkınavarmadangittikçehızlanıyor,değirmentaşıgibifırdönüyordu.Aklıbaşınagelince

güldü.RahmetliErtuğrulGazidedesiböylefırlananbirinigörse,"Tabanıyanmışitgibi"derdi.Ölmeseydi,dedesinedeaçabilirdibusözü...BelkideAkçakocaemmidendahakolay...Akçakoca'nın,ErtuğrulGazi'yebenzerliğiburdaydı,sankiölmemişgibiyerinidoldurmasıbundan...Açlığıgenesızıgibiduydu.Akçakocagidelisankisaatlergeçmişti.Babası,olmazdemişgibi,yüreğinikorkusardı.Gidipgözetlemeyigeçirdiaklından,gözealamadı.İçiiçinesığmıyordu.

Akçakocagörününceyüzünearaştırarakbaktı,yutkundu:

—N'olduEmmi?—N'olur!Kızdı.—Aman...—Amanyaa!—Nededibabam,ohKocaEmmi?..—Sevinkopuk,keyiflisırasındarastladık

KaraOsmanBey'in...Güldübirzaman..."Tekfurkızıçalacakkadarbüyüdümü,bubizimutanmaz?"diyesordu."Banadememişsanademiş,oğlungibieveruygungörürsen"dedi.

—SağolEmmi...-Orhandavranıpeline

sarıldı-:Sağol!—Heleşuna..."Vuruşmakırışmaistemem"

dedi,"Kimlerialıpgideceğinibilelim"dedi.—Kimlerimi?Kerimcan?Mavro...—Mavroolmaz!İnegölTekfurununeline

geçerse,Filatyos'tankötübunaltır,iyisiKerimcan'laPirElvan'ıalgit!

Orhan,Akçakoca'nınelinebirdahadavranırkenbirşeyhatırlamışgibidurdu:

—Şeyhdedemduydumu?—Sağırmıkiseninşeyhdeden,

duymayacak...—Nededi?—Uzattıniyice...Tadınıkaçırdın!—Nededi,KocaEmmi,nelerdedi?—Bilmezmisin?Güldübıyığınınaltından,

çöktütespihe...Banasorarsan,"Hiçutanmasıvarmı?"demiştir.Birdegüler!Tühyüzüne...Yıkıl!

OrhanBeysayvanınmerdiveniniuçargibiinipaşevinedaldı.Yemekyenilenyanodayafırtınagibigirdi.Kadınlaraduyurmamakiçinsesinialçaltarak,Yanaki'yekarnınıdoyurduysahemenyolaçıkmasını,yatsızamanıkendisini

Karasu'yungeçityerindebeklemesinisöyledi."Neyinnesi?"diyegözlerinikısıpbaşlarınısallayarakarkadaşlarına"nelerneler"anlamınaeliniçevirdi.KesesindekiölümlükdirimlikikiVenedikaltınındanbiriniçıkarıpYanaki'ninkuşağınasoktu.

Haberciteşekküredipçıkıncakadınlaraşakadançıkıştı:

—Acımızdanöldük!Yabensizinkemiklerinizikırmazmıyım!

Arkadaşlarınakeyiflegözkırptı,oturupolanlarıfısılfısılanlatmayabaşladı.

Yabanlıkgiyimlerinihazırlamışlar,silahların

endeğerlileriniseçmişlerdi.Şimditavladahayvanlarıkaşağılıyorlardı."Gitmesin"dendiğihalde,Mavro'yuBacıbey'lerdenalacaklardıgeçerken...Heryanınıdüşünüphesaplamışlar,ikindidenönceyolaçıkmayıkararlaştırmışlardı.KesedendörtsaatlikyolduYarhisar...Buluşmayerineyatsıdanönceferahvaracaklardı.Bireksikleri,tamüstlerindekidivanhanedeOsmanBey,ŞeyhEdebâli,Akçakocaoturduğuiçintürküçağıramamaktı.Kerimdeğilama,Âdem

EjderhasıPirElvangövdesinehiçyaraşmayanincesesiylearadabirKaramanellerindenyanıkbirhavatutturuyor,Kerim"Hüs"dedikçe,"Tüh"diyeelinidizinevuruyordu.Tımaryarılanmıştıki,avluyabiratlıgirdi.Aldırmadılar.

BirazsonrauşaklardanbirigelipOrhanBey'inyukardançağırıldığınısöyledi.

Orhan,Karaduman’ınboynunabirşamarçekipyürüdü.Dalgındı.Mutlulukgitgideartanyorgunlukgibibastırıyordu.Hiçbirşeyumurundadeğildi.Biran,merdiveninyarısında,şeyhdedesiylebabasındanutanacağınıdüşünerekbellibelirsizduraladı.Sonra,cesur,güvenliçıktısayvana,divanhaneyegözleriyerde,fakatçekinmedengirdi.ŞeyhEdebâli,şıkırşıkırtespihdöndürüyor,Akçakocasuçluymuşgibiyerebakıyordu.Yalnız,babasıgülümsemekteydi.Gülümsemeninacılığınıfarkedincebirdenirkildi.

—Buyrun!Sesiboğukçıkmış,kendisinideşaşırtmıştı.

Babasıyumuşacıksordu:—Saldınmıhaberciyioğlum?—Hangihaberciyi?Nevar?

Babasının,kendisinehangidurumda,busesle"Oğlum"dediğinivargücüylebulmayaçalıştı.

—Haberci...Yarhisar'dangelen...—Saldım.Birşeymivar?—Nekadaroldugideli...—Oldubirsaat...—İyi...-Hafiftenöksürdü-:Bakbana...Buiş,

kaldı.—Hangiiş...-Birdenboğazıkurumuştu.

Yutkundu-:Neden?—Kaldı,dedimse...Olmayacak...Mümkünü

yok!—Neden?-İsyanetmek,kafatutmakiçin

bağırmakistemiş,sesiçıkmamıştı-:Niçin?-Akçakoca'yadüşmanca,dahadoğrusuaşağılayarakbakıyordu-:Olurdediniz...Gitsindemedinizmiydi?

—Dedikama...Birazönce,okuntugeldi,BilecikTekfuruRumanosemminden...Yarhisar'ınkızını...

—KızVarımkârdeğil...Zorlamışlar.Haberinizyok...Açkomuşlar,susuzkomuşlar...Varımkârolmadığındanhabersaldıbize...

OsmanBey,çoksevdiği,çokdagüvendiği

oğlununağlamayabaşlamasındankorkmuştu.Birdensesinideğiştirdi.Yüzüdebaşkalaşmış,çokendergörülen,karşıdurulmazürkütücühalinialmıştı:

—İşbozulduğuzamanisteseydik,yenidenalmayakalkmazdı,Rumanosemmin...-BukezEmmikelimesineadamakıllıbasıyordu,istemişvermişler.-:DüğünpazargünübaşlayacakKozpınar'da...

—Zorlamışlar...—Zorlasınlar...Bizimleilintisiyok...Mal

onların...—Habersaldı...Güvendi...—Küçüktür.Avunur.Unutur.Sendebüyü

birazdaha...beysin,beykısmı,hemgüçlüdür,hemgüçsüz.Beykısmı,yerigelirherdilediğiniyapar,yerigeliryapamaz.Çünküyaptıklarıişsaltkendileriniilgilendirmez.Bütünhalkıilgilendirir.Çevremizdüşmanladolu...Yarınn'olacağıbellideğil...Burda,birtekgerçekdostumuzvar,Rumanosemmin...Bunalırsakonagüveniriz.Yarhisarlahısımolursa,güçlenir.Dostumuzungüçlenmesibizeiyi...Bizezararverecekgüçteolanvedekendiçıkaniçinbize

dostlukgösterenebilebilekötülükedilmez.-ElinikaldırıpOrhan'ısusturdu-:Hemenatları,haberciyitut,buişinolamayacağınısöyle...Hadi...

Orhançıkmamak,birteksözdahaetmekiçindurmakistediğihaldeyapamadı.Ayaklarınısürüyerekçıkarkenbabasıdurdurttu:

—Bakbana...PirElvan'ıgör,gitsinbulsunbaşçobanımızı...İyisindenellitokluseçsin,bugündenyolaçıkarsınBilecik'e...Hadi!

Orhansayvanaçıkıncagerçektendehşetekapıldı.Haziranınöğlegüneşidünyayıışığaboğduğuhalde,geceçökmüşgibigözlerikararmıştı.Korkuluğatutunmasadüşecekti.Birdenarkadaşlarınabununasılsöyleyeceğinitelaşlaaraştırdı.Sanki,kurtarılabilecekbirişikorkaklığındanbatırmıştı.Kısacıkömründetatmadığı,belkiyüzyılyaşasahiçtatmayacağıkorkunçbiryenilmeutancıduyuyordu.Biran,habercininardındanKerim’isalmayı,Söğüt'tençıkıpgidipkimseningörmeyeceğibirkuytudagizlenmeyigeçirdiaklından...Olamayacağınıkestirerekçaresizbakındı.Haberciyeyoluylaanlatmalıydı,bubeklenmezdeğişikliği,biraz

düşünmeli...Düşünmekiçinvakitkazanmalıydı.Kuşgibiçıktığımerdiveniayaklarıdolaşarakindi.

Kerim,değişikliğibirbakıştagörmüştü.Gözlerinikırpıştırdı:

—N'oldu?Neymiş?Orhanbellibelirsizsallandı,gülümsemeye

çalıştı:—Yokbirşey...Atınınegerlenmişolduğunugörünceacıyla

güldü.Sonraçocuksuratınıöfkelibirsavaşçıgibiastı.BabasınınBilecik'eyollayacağısürüiçinverdiğiemriPirElvan'atekrarladı.Karaduman'ındizgininidişlerininarasındansöverekçözdü.Kerim'eelinisalladı:

—Hadibizgidiyoruz...Çokağırbiryüküzorlasürüklergibiatını

çekti.Birzamantırıslagittiler.SonraOrhan,bir

yavaşlayıpbirhızlanarakgaripbiryürüyüştutturdu.İkikere"N'oldu?"diyesoranKerim'iyahiçduymamıştı,yaduymazlığavurmuştu.

—Mavro'yualmadık?—Gereğikalmadı.

—GidilmeyecekmiYarhisar'a?—Yok!—N'olduyahu?Nereyegitmekteyizşimdi?Orhan,Karaduman'ınağzınaacımadan

dizginihınçlaçekipyavaşladı.Haberciyitutmamakmümkündeğildiama,tutmakda,ölümdenbeterdi.Lotüs'übüsbütünkaptırırsan'apacağınıbitürlübulamıyordu.BilecikTekfurunavarmayacağıhaberigelinceçoksevinmişti.Aradabirhatırlıyor,yüreğinikasıntıyabenzerılıkbirsevinçyokluyordu.Ancakbusabahfarketmiştikızıbukadarsevdiğini,dahadoğrusuOsmanBey,"Olmazbuiş"diyeliberi...Belkiçoksevmiyorduda,elimegeçirdimsanırkenkaptırmayıkibrineyediremiyordu.Nekadargüçsüzolduğunuapansızanlamıştı.Kendiniyeterincesavunmadığınısezerekgittikçeağırlaşangaripbirutançduyuyordu.

—N'oldusöylesene?..NiçinsürügöndermekteOsmanBeyimiz,Bilecik'e,buyılyaylayaçıkılmayacakken?

Orhan,öncebirşeyleruydurmayıdüşündü,sonra,çokkısakesmekniyetiylebaşladı.Kısa

kesmeyeuğraştıkçauzatıyor,hiçistemediğihalde,yanıpyakılıyordu."Dertadamısöyletir"dediklerirezillikbuydu.

Kerim,onurukırılmanınneçetinbirşeyolduğunubirdenanladı,"Kızrazı...Gidipalsak...Oldubittiyevursak"demeyigeçirdiaklından...Ürkerekittibudüşünceyi...OsmanBey'ekafatutmaktıbu...Dünyadabasacakyerikalmamak...Burayadörtbucaktansökülüpgelen,kimliğibilinmezlerekatılmak...Çingenlerdenbaşkasının,yanısırakarıgetirmediğinişaşarakhatırladı."Öyleya,karıyısürükleyemezsinardınatakıp...Ayakbağıolur.Çokkahredersenbaşınıalırgidersin."Savaşçıderviş,cavlak,abdalolanlarıniçindekimbilirkaçkişi,sevdiğinibaşkasınabırakıpgurbetedüşmüştü.Derbederlikleri,gemalmazlıkları,bundandıbelkide...Aslıhanaklınagelipürperdi.Buürperişte,başınaböylebirişgelmeyeceğinegüvenmeninmutluluğukadar,"Olmadıkolur"tedirginliğininetkisidevardı.

YolundönemecinitırıslakıvrılanatlıyıgörünceOrhanBeysözünükesivermişti.Yanakiolmadığınıanlayıpsözükaldığıyerdenaldı:

—Kuleyehapsetmişler...Açsusuz...Kovmuşlarsütanasını...

Atlıyaklaştı,"Yasu"deyipgeçti.Orhanseslenmedi.Kerimyarımağızlamerhabaladı.

—Sütanabakmışki,durumkötü...Altındolubirkeseatmışortaya...Nedemelişimdicik?"Bizierkektensaydınya,bizdeerlikaramayacaksın"mı?Doğrusuarkadaş...

—Bakarmısınız!Bağışlayınyiğitler...Orhanbütünöfkesinibusestençıkarmak

istiyorgibi,Karaduman'ıhışımladöndürdü.BirazöncegeçenRumatlısıydı.Hiç

bilmediği,görmediğiyılışıkbirherif...—Nedir?—Söğüt'tenmisiniz?—N'olacak?—Bağışlayın,yolunuzututtum!..—Kısakes...—OrhanBeySöğüt'temiacaba?OrhanBeytersleyecekkenduraladı:—N'apacaksın?TanırmısınOrhanBey'i?—Yok...Birsözümvarda...Önemli...Siz

yaştaymış...Tanırmısınız?—Tanırız!Kerim'ebaktı.Nerden

gelmektesin?Yarhisar'danmı?—Yok...—Nerden?—OrhanBey'esöylerimancak...Nasıl

bulurumOrhanBey'ikuytuda?Pekgörünmeden?

—TanırmıOrhanBeyseni?—Yok...—Kimdengelmektesin?—OrhanBey'esöylenecek...—Hadisöylebakalım!Benim,aradığın

OrhanBey...Herifbiranşüphelenipirkildi.Gülmeye

çalıştı:—Şakaetmeyin!OrhanBeyolsanız,

gizlenmezdiniz.—İşaretivarmıymışbuOrhanBeyin?—Evet!Kulağınınardındabirbenvarmış.—Bakbakalım,bumu?Adambaktı,benigörmesiylehemenatından

indi.İkibüklümselamladı:—SelamOrhanBeyim...-Kerim'eçekinerek

baktı,utangaçgülümsedi-:İkiçiftsözümvar!Gizli...Bağışlayın!

Orhandakederlegülümsedi.Bugünikincidefadırki,arkadaşlarındangizlihabergeliyordukendisine...Atınısürdü,epeyuzaklaştı.Eğildi.Adamdaçizmelerininburnundayükseldi.Ancakbirkaçkelimesöylemiştiki,Kerim’içokşaşırtanbirişoldu.OrhanBeyyereatladı,telaşla,başısertKaraduman'ındizgininibilebıraktı,savuşacağını,zortutulacağınıhiçdüşünmeden...Kerimgözlerinikıstı:"Kızınyalvarmasınadayanamadıda,vermezlendimi,birkezdahabuYarhisarTekfuruolacak?"Busıra,OrhanBeyancakböylebirmüjdeylebukadarilgilenebilirdi.OrhanBey,omuzlarındantutmuş,sarsalamayabaşlamıştıherifi..."Duraman!Öfkesarsalamasıdeğil..."Birdenyüreğiferahladı.ÇoksevdiğiOrhanBey'inyüzündekideğişme,hayırlıhaberbelirtisi...Herifin"Yarhisarlıdeğilim"dediğiaklınageldi.Orhankesesiniçözmeyeuğraşıyor,heriftelaşsızanlatıyordu."Ellerititrediğindenaçamadıkaytanındüğümünü...Neyinnesi,heykocaTanrı?"

OrhanBeyvereceğiniveripdöneleyerekçalındı.Karadumanusluusluduruyordu.

Dizginikavrayıpsırtınahopladı.Herifiolduğuyerdebırakıpiyiceşaşırmışgibi,birçarkaladı,"Breheeey!Breyettiiim!"diyedünyanınenvahşi,endekeyiflinarasınısalarakyanındankasırgagibigeçti,Yarhisarhabercisininardındanyolakapandı.BineğiirkildiğindenKerimazkalsındüşecekti.Toparlandı.Herifebirşeydiyecekoldu.Aklınıbaşınadevşiriphayvanıvargücüyletepikledi.OrhanBeyzorlatırsaKaraduman'ayetişemeyeceğinibiliyorduama,meraklandığından,çokdagerikalmakistemiyordu.

Yarhisarhabercisine,yorgunhayvanıyla,biryokuşuyavaşyavaşçıkarkenyetiştiler.

Yanakinalseslerinedöndü,tanıyıpdurdu.İnecekti.OrhanBeybağırıpönledi.

—HayrolaBeyim!Berabermigeleceksiniz?Haniyedekhayvan?..Belkiyararınabulamayızgecevakti...

OrhanBeyuzatmadı:—İyidinleYanaki!..Şuncacıkunuttunmu,

yadakarıştırdınmı,tatlıcandanolmakyazılı...Gerikaldıbugecegelipalmamız.Aslındahanımınasöylemeyeceksinbunu...Başkabiri

duydumugörnelerolur!Diyeceksinki,"Hiçkorkmasın,keyfinebaksın!dedi"diyeceksin,"Durumn'olursaolsun,dağlarıdeviripordularbozupgelipalacağım,dedi"diyeceksin.Bunuküçükhanımlasendenbaşkaduyanolursa,karışmam...

Yanaki'ninsuratıdeğişti:—Bugecegeleydin,iyiydiOrhanBeyim...

Bugece...—Höst!Bunubaşkabiriduydumusenelden

gidersinya,küçükhanımınlanetokursana,kıyametekadar...

Yanakikorkuylaistavrozçıkardı.Orhankesesineçalındı,içindepara

kalmadığınıhatırlayınca,birandurakladı,sonrayüzaltınlıkhançeriçıkarıpherifinkuşağınasoktu:

—Dahaburdamısın?Beribak!Dersinki..."Gerdeğesoksalar,girsingülerekten,çekipalacağımıbilsin,dedi,"dersin!Höstberibak,hançeribirinegösterdinmi,kulaklarınıkesildibil!

ŞaşkınşaşkınbakanKerim'eelinigüvenlesalladı:

—Hadi,Kerimcan!..Birzamankonuşmadanyanyanayolaldılar.

Kerimsezdirmedenbakıyor,değişmeninçokmerakettiğinedeninisormamakiçinkendinizorluyordu.

—Kiminhabercisiydi,rastladığımızadam,bildinmiKerimcan?

—Yok!—KöseMihalTekfur'un...Kerimhiçbeklemiyordu.Şaşırdı:—HangiKöseMihal?—HarmankayaTekfuru,KosifosMihaelis...

Senyör!—İlintisi?AllahAllah!"Kızıçıkarma,bu

gecebırak"mıdedi,Harmankayagibiyerden,ermişlikgücüyle?

—Dediğişu,arkadaş...Düğüneokuduya,BilecikTekfuruRumanosemmim...Niçinmişbilbakalım!Birekadarbitirmekmişniyeti,bizi!

—Nedemek?RumanosTekfur?..Buncayılın...

—Dostu.—Durduğuyerde...Kudurmuşmu?Nedenini

bildimiKöseMihalTekfur?

—Yok..."Diridursunlar"diyesi...—Neden?Biriyilikedecekse,doğrusu

denilmelideğilmi,enineboyuna?—Duyulur,diyeçekindibanasorarsan...

Eniniboyunusöyledinmi,duyuldumu,"Kaçkişibilmektebunları,"diyerekizsürer,diyenibulursun.Banasorarsanarkadaş,Karacahisar'ıkaptıkkolayına...Dostun,düşmanınaptesibozuldu.-Gözlerinikısıpgüvenlekarşılarabaktı,gülümsedi-:Bozulmasıda,döndügeldi,bizimişimizeyaradıKerimcan...Sürbakalım!

Karaduman'ıtırısakaldırdı.Yavaştanbirtürkütutturmuş,gittikçeyükseltmişti.Sesineinceydi,nekalınama,çoktatlıydı.Yüreğinidolduranmutluluksesintatlılığınıbirkaçkatartırıyordu.

—Heybreyoldaşlar...Ermiyeermişmiyim/Gönülsüzdervişmiyim/Sevemdeellerala/Brebenölmüşmüyüm...

Söğüt'eyakınbirdönemecikıvrılınca,OsmanBey'in,"Soylukardaşım"dediği,BilecikTekfuruRumanosSenyör'edüğünhediyesisürüyerastladılar.Toklularınensemizleriseçilmiş,aralarınabirkaçdakörpekoçkatılmıştı.Sürüyü

ikiyamağıylabaşçobangötürüyordu.Yamaklarıdakendiside,Türkmenkılıklarınınengözalıcılarınıgiymişler,değerlisilahlarsokunmuşlardı.OrhanBey'igörünceyolunkıyısınaçekilipselamadurdular.

—UğurolaDumrulReis,Bilecik'emiböylece?..

—İzninolursabeyim...—SoyluRumanosemmimizinelleriniöperiz.

"Orhanyeğeninuğurluolsun,dedi,düğünhaberineçoksevindi"dersin."Desturverirsen,armağanınıdahazırlamakta,"dersin...

Geçtiler.Arkalarındakoyunlarmeliyor,önlerinde

Söğüt'ünakşamekmeğiiçinyakılanocakları,kızıllaşangökleredoğrudümdüztütüyordu.

Kerim,birzamanölçüpbiçtiktensonra,çekinereksordu:

—Durhelearkadaş!YaOsmanBeyimizinanmazsa,KöseMihalTekfur'unmartalozuna?.."Olmazöyleşey!"derse..."Kızı,yakarız"diyecekti,yutkundu.

Orhandabiranirkilmiş,dizginiçekipKaraduman'ıdurdurtmuştu.Suratıkarıştı.Sonra

yavaşyavaşgüvenleaçıldı:—KöseMihalTekfuryalansöylemez,hele

yalanıninanılmazınıhiçsöylemez!Babamageldimi!Bukadarönemlibirhaberisoruşturuparaştırmadandüğünemüğünegitmez.Korkma,kocaTanrı’nınizniylekızbizim!

Birleylekkalkaağzındabirkarayılanla,birzamanayaklarınısürüdübatakta,sonrakopardı,kendiniyerden,havalanıprahatladı.

2

—EvetOsmanBeyim,sanagelenhaberdoğru...Canınasusamışlıkvardırvedebuişiniçinde,babadostun,BilecikTekfuruRumanosSenyördevardır.Düşmanlarınakatılmasıda,YarhisarTekfuru'nunkızınıalabilmekiçindir.

OsmanBey'inbabadankalmamartalosuSarıAratossöylediklerindensuçluymuşgibi,yeşilgözleriniutançlayereeğmiş,seyreksakallarınıkederlekurcalamayadurmuştu.İlkbakışta,toprakişlerininezdiğihastalıklıbirköylüyeyadahesabınıbilmeyenalıkçabirçeriyebenziyordu.Buncayıl,Türkmen'emartaloslukettiğihalde,kimseyikuşkulandırmamasıbundandı.

OsmanBey,KöseMihal'inhabercisindenberiböylebirdoğrulamayakendinihazırlamıştıama,elliyaşınakadar,çevresinemertliğiylenamsalmışsoylubirinsanınkadıntutkusunuyenemeyipdüğününü,buncayıllıkdostuna

karşı,bukadarkancıkbirpusuolarakkullanabileceğinigenedesığdıramıyorduaklına...Akçakoca'yabirazürkek,biraziğrenmiş,baktı.KocaEmmi,siniredokunacakkadarsakindi.

—Banasorarsanız...Karacahisar’ınkolayalınması,Rumanos'udaşaşırttı.Konya'dansancakbeyliğiberatıylaberabergelenmehterinsultannöbetibitmeden,salmışsınızOrhanBeyleVoyvodaNurettinBey'iEskişehir'e,PervaneSubaşısavuşmuşama,malınımühürleyipHophopKadı'yıtıkmışsınızzindana...Tellallarçağırmış,"Bunlardandavasıolan,beykonağına"diyerek...Tımarsahiplerininişeyararlarına,tımarlarınıgerivermişsiniz,reâyânınfaizliborçsenetleriniyırtmışsınız.Yasaklamışsınızadalarakaçakmalçıkarmayı..."Yörükler,eğerKaracahisareğerEskişehirtopraklarında,köyleriçiğnemeyeler,eskiyürüdükleriyerdenyürüyeler,"demişsiniz.Bunlardanürkmüştekfurlar...ÇünküvelveledüştüRumköylülerininiçine...Dönmezköy'ünPopusözüylemeydandayağınayatırmışsınız,RumkarısınınmalınıparasızalanGermiyanoğlu

savaşçısını...DavuldövdürereksopalatıpreziletmişsinizGermiyanadını..."Germiyanlın'apar?"dememişsiniz.OgünsizeEskişehirSancakbeyliğiberatıgelmişde,Germiyanoğluvazgeçmişöçalmaktanşimdilik...Ama,"ŞukötüTürkmen'ibitireninardındayım"demiş...ÇapuledelimKaracahisar'ı"demişTürkmen'inkimi..."Esirpazarınasürelimkarısınıkızını,çoluğunuçocuğunu"diyenlerolmuş..."Yağmasızyiğittutulmazvedesavaşçıbiriktirilmez!"demişler,"Esir,ayaklıparadır.Esirsıkıştırılmayıncagömüdekilerçıkarılabilemez.Esirsizevsusuzdeğirmenebenzer.Altındangümüştendeğerlidiresirkısmı...Peygamberbuyruğudurkapıdakulkölebulundurmak...İtyerinekölebağlayacak,elinefırsatgeçtimi,avlusunaMüslüman...Cariyesizdönmezbeykonaklarınınişleri,"diyeçokyakınmışlar.

SarıAratos,bunlarıanlatırkenOsmanBey'leAkçakoca'nın,niçinirkilipdikkatkesildiklerinibiliyordu.Haberalmagücününkasıntısıylasakalınıkarıştırarakbirazsustu.

—Evet,halvetteenuzunçekişme,pazarbacı

üstüne,olmuş...AmcanızDündarBey,demişki,"Türkmen'de'pazarbacı'yoktur,tımardağıtınak,reâyâyı,toprağıdeftereyazmakyokturvedehazinetoplamakgazitöresinesığmaz,"demiş..."Gazilikte,bireldenalınır,öbüreldenverilir,"demiş..."Baçalmak,defterkalemdanışmangâvurluğudur,kitabımızınkavlinceküfürdür.Çünküsavaştaalınteriyleeldeedilmişmaldeğildir,askereharamdır,"demiş..."ÇünküMüslümanlıktagerekzekat,gereksadakayoksulundur.Beykesesinegiremez.Malıparayıgâvurkazanır,Müslümanbulduğuyerdealır,keyfinasılisterseyertüketir.Beyliğimalbiriktirmek,hazinepeydahlamakyıkar.Çünkübeyikasıntıyasürer,pintiliğealıştırır,doğruluktanayırır,"demiş..."Tarihkitaplarındayazılı...Beyinmaltoplamasıülkeyekıtlıkdüşürür.Nitekim,topladığı,sonundadüşmanakalır.Şeriatımızıntöresincebeyehazinegerekmez!"diyebağırmış...

Karacahisar'ınalınmasındanonbeşgünsonra,GermiyanlınınkötekyediğicumapazarıikindisindeİnönüVoyvodasıNurettinBey,OsmanBey'inEskişehirbeyliğituğunu

bayrağınıçekipmehteridövdürerekgelmiş,fermanıvermedenhalvetistemişti.SarıAratos'unanlattıkları,buhalvetingizlileriydivedehüvesihüvesinedoğruydu.OsmanBey,"Yanımızdaolsalar,bukadarınıtutamazlaraklılarında,düşmanlarımız,"diyedüşünerekAkçakoca'yabaktı.KocaEmmidebukezkuşkulanmıştı.Gülümsemeyeçalışaraksordu:

—Nedenilmişbunakarşıbakalım?—Bunakarşı,AkçakocaBeyim,demişsinki

sen...Önce,Germiyanlınınsopayemesiniönlemekistemişler,"Cumanamazındansonrayakalsın,"demişler."Adaletnamazdanileridir"demişsinhalvette,DündarBey'ekarşı,"Pazarkolaykurulmaz"demişsin,"Çerçimilleti,tüccarmilleti,pazaramalgetirenreâyâmilletihayvanınınkuyruğunututaraktansürünüpgelirki,aksataedereknafakasınıçıkarsın,noksanınıkapatsın!İnişteyokuştabuncayorgunlukçekmesi,buncabelayagöğüsgermesibundandır.Heleçerçitüccarkısmının,sürecektarlası,dönendeğirmeni,dikiliağacı,yürürdavarıyoktur.Niceyükleriçözüpbağlayaraktanvedeharamiyaramaztutmuşyollaramalcan

dökerektengelipbirikmesimülkügüvendebildiğindendir.Güvenkadıylaolur,subaşıylaolur,pazarbekçisiyleolurki,şarapsarhoşurezilGermiyanlı,düzensevmezlerinkışkırtmasınagidip,başınagelecektengafillenipbeykılıcıgölgesinde,talanederimsanmasın!"demişsin."Pazarsahipsizolmaz,DündarAlpedepsizedeğnekister,"demişsin."Ayrıca,çerçitüccartakımıdahalkıhaklamayacak...Meydankantarıisterki,elvurmadankendibaşınadoğrutartsın!Ölçekler,kileler,halkalarörftenküçükolmasın!Pekmezinesukatan,yağsızıyağlıdiyesatmayakalkandeğnekister.Paralardasilik,kulağıkırpılmış,kalpvarmıbakılacakki,"Pazar"adınalayıkolabilsinbeypazarları...Pazarakılıçgölgesigerek...Doğrularıgüldürücü,eğrileriyıldırıcısıkıdüzengerek,"demişsin."Beykısmı,kalkıp,itkovalayamaz.Elulağıister,"demişsin."Elulağı,kuldur,kuldoyurmadandikilebilemez.Baçalmayıncabununsuyunerdengelir?"demişsin."Kanundur,beylikkulileolur,kulhazineileolur,hazinereâyâileolur,reâyâadaletileolur"demişsin."BeydehazineolmayıncaTebrizİlhanı'na,Moğolvalilerine,

KonyaSultanı'nayıllıkvergiler,salgılar,armağanlarnerdengidecek?"diyesormuşsun.Aradabaşkakorkunçlusözleredilmiş..."Armağandaneymiş?"diyerekdikilmişDündarBey,"Bildiğimizharaçtır.Müslüman'ınharaçvermesikitaptavarmı?BizbuHisarısultanın,Moğol'unarkalamasıylamıkaptık,hayır,gazilerinçabalamasıylavireledik.Sultansultansa,bizdebeyiz.Selçukluysa,bizdeGökAlpsoyundanız.Aslındabizbuülkeyeonlardanöncegeldik,"diyebağırmış."Doğrusu,İnegölTekfuru'ylaçekişeceğimize,Konya'yıgözealalım.Oğuzname'deyerigörülmüştür,Selçuktahtı,Kayılıyadüşmektedir.Yoksabiz,kötüKaramanoğlu'ndandahayüksekağadeğilmiyiz?"demiş...Bunakarşı,köpürmüşsün,AkçakocaBeyim,"Bunesırasız,yaraşıksızlaftır?"diyebağırmışsın.

BukezOsmanBey'leAkçakoca,gerçektenürkmüşlerdi.Kaşçatarakbakıştılar.Burunlarındansoluyorlardı.Yerlerinkulağıolduğubiliniyorduama,düşmancasuslarınınhalvetebukadarsokulabileceklerinegenedeakıllarıalamıyordu.

—Aslındabulaflar,pirelendirmişbizimtekfurları...PervaneSubaşıda,birebinkatıpbüsbütünkışkırtmış,"BuTürkmen,buradabeylikkursagerek,hisarlarımızıbirbirbaşınızayıksagerek,"demiş...

—PervaneSubaşımı?N'aramaktaymıştekfurlarınarasındabuköpek?

—Eskişehir'densıçrayıncaÇudarçetesinekatıldığınıduymadınızmıydısakın?

OsmanBeygözlerinikıstı.Karacahisarcengindensonra,gösterdiğimaskarakıvraklığakarşıKelDervişIssızhan'ıistemiş,"Boğaz'ıtutarımki,Tebriz'denİstanbul'akadarolmuşuolacağıkuşunkanadıyla,sabahınyeliyleSöğüt'eyetiştiririm,"diyeşişinipilkhaberolarakda,PervaneSubaşı'nınÇudarçetesinekatıldığınıbildirmişti.Akçakocada,herhal,inanmadıklarınagülüyordu.

—BunlarbunuduyuncatoplanmışlarOsmanBeyim...

—Kim?Kaçkişi?—İnegölTekfuruAyaNikolabaşta...İkinci,

AtranosTekfuruAleksi,ÇudarMoğol,banakalırsaGermiyanoğlu'nundesteği...Frenk

şövalyesiNotüsGladyüs,TürkopolUranha,birdePervaneSubaşı...

—NeyialıpverememektebizdenbuFrenkserserisiylebuTürkopolalçağı?

—BiriKaracahisarkontuolacakmış,Frenktöresince;TürkopoldaIssızhanbaronu...

—Yokcanım...Kolaymıymışbu?—"Söğütucubitirilirseçokkolaydır,"

diyormuşPervane..."SizKaraOsman'ıbitirin,gerisinekarışmayın!"diyormuş...BunlarİnegölTekfuruAyaNikola'nınsofrasındakebabıyiyipşarabıiçipiyicesarhoşlanmışlar.Herbiriyumruğunugürz,pençesinitopuzsanıpkendini,evindearslan,avlusundaKaplansandığısıra,Pervanebunlarayeminettirmiş...Ardından,sözüFrenkşövalyesialmışdemişki,"EyhakdiniyolununHıristiyanları,karıörtüsüörtünecekçağageldik.Karacahisar'ı,gündüzgözüylekapıpalanlar,MoğolönündekarıgibikaçanTürkmenlerdeğilmi?Yazık...Yazıkbizimsürüdüğümüzkılıçlara..."LafıngerisiniPervanekapmış:"Şaşkınlığınsırasıdeğildirvedesoyluşövalyekardaşımdoğrusunudemiştir.Kalkmaksırasıdırvedeelikılıcaatıpdavranmagünüdür.

Karadüşmankarakuşgibiyumulupgelmekte...RahmetliFilatyoskardaşınızaolanlarsizeibretyetmezmi?Biröfkeliyiğitti,keyifehliydiama,kılıcınagüçyetirir,bineğinedilediğiniyaptırıryamansavaşçıydı.Merdanedeprenipçokuğraştı,çokTürkmen'itatlıcanındanayırdı.Nefaydaki,batağadüşüptutuldu,kafasıkargıyageçti.Durmakzamanıdeğildir,elbiredipçaresiniyakınyoldangörmekgünüdür."Buseferşövalyetekrarsözalmış:"Yazıklarolsunsize:..BuTürk'ünatını,itini,avradınıbutoprağahiçuğratmamakgerekti.Kitabımızdayerivardır.Müslümankâfirler,birHıristiyantoprağınayerleştimi,söküpçıkarmasıkıyametekalır.Çünkü,avratabinipürer,atabinipyiğitlenir,itininsürdüğüizebasarakyürür.Benimgördüğüm,Türk'übirekadarkırmadıkça,İsaümmetinedünyadabarınmakgeçmiştir.Yolyakınken,büsbütüngüçlenmeden,elbirliğiyle,imansızTürkmen'inhesabınıgörmeliyiz!"TekgözFrenksözübitirince,bukezAtranosTekfuruAleksidizüstügelip,"Banabakınsoylukardaşlarım,"demiş."BuErtuğruloğluKaraOsmankolayınaoklanıravdeğildir,"demiş,

"ErmeniDerbendi'ndepusukurduk,yırtıpçıktıktanbaşka,fukaraFilatyoskardaşımızında,dağgibiHisarınıbaşınayıktı.FazladanEskişehirSancakbeyliği'nideçekipaldı.SubaşıAğabendeniyisinibilir,busancakbeyliğimeselesi,Ahilerinbaşıaltındançıkmıştır,başaranda,kaynatasıŞeyhEdebâli'dir.EskişehirSancakbeyliğibuncatımarbesler,herbirtımarbirkaçcebeliçıkarır.AhiyiğitleriOsman'danyanadır.KendiTürkmenleriyamansavaşçılardır.Beyleriuğrunaölümdendönmezler.Buiş,bizimgücümüzlebaşarılmaz.Germiyanoğlu,KonyaSultanı’nınsancakbeyinekarşı,kendisavaşçısınıkoruyamadı.İmparator'danorduistemek,hesabımızagelmez.Çünkü,Frenkzagonuyürütmeyekalkıpçizgidençıktık.Gelenordu,Türkmen'imikırar,öncebizimibitirir,bilmem!Bildiğim,OsmanBey,gündüzsavaşında,gecebaskınındakolayınaboyunvermez.Kapışırsak,kiminsağkalacağıbelliolmaz!Frenkzagonuköylüyübizdensoğuttu,düşmanetti.Frenkülkesindekitutumlarbizehiçuymaz.SoyluŞövalyeNotüsGladyüsbizikolaycasuçlamasın.KorkaklığımızdanyerleşmediTürkmen

buralara...Ozamanöylegerekti,öyleoldu.Banasorarsanız,bugünzorlahakkındangelinemezKaraOsman'ın...Belkizarla,oyunla,düzenlegelinir.Varmıhazırdaböylebirdüzenimiz?"AleksiTekfursözünübitirince,heriflerbirzamandüşünmüşler.Sonunda,biramansızyereçekipbitirmektekararkılmışlar."Şöylemitutsak,böylemikapsak"derken,domuzFrenk'intekgözşövalyesi,dikilipsormuş,"Kimdirbunungüvendiğidostuburalarda?"Berikilerşaşırmışlar,"N'olacak?"demişler."Adamkısmı,düşmanınınaracılığıylapusuyadüşürülmez,dostuylaçekilir,"demiş...Peki,dostukimKaraOsmanBey'in?..BilecikTekfuruRumanos.Güvenirmi?..Hemdegözükapalı...Nefaydaki,böylesöz,RumanosTekfur'a,söylenebilirdeğil...Körşövalyemeğerse,bildiğimizkörşeytanmış,OsmanBeyim,demişki,"Dostlukdeğişir"demiş,"Heriftendurduğuyerdekahpelikistenmeyecek,karşılığında,tutkunolduğuneysevaatedilecek...Tutkusuazsabirazgüçyatar,pahalıyagelir,deliliğevarmışsaeğer,üstebileverir.Tutkusuyoksa,hepbirlikteüstünevarırız,

birazkorkuturuz.Bakarki,dostlukyolunahemistediğinekavuşmaktangeçecek,hemdetatlıcandanolacak..."LafınburasındaİnegölTekfuruAyaNikolayumruğunu"Yaşşa!"diyerekmasayavurmuş,"Tamam,"demiş."YarhisarTekfuruHırisantos'unkızınıistediydigeçende,bunakherifvermediydi!..""Ey,demişler,vermemişya","Okezvermedi,bukezverir.Güçsüzdür,parasızdır.Baskınıızadayanamaz!"Epeylafedilmişbununüstüne...Sonunda,BilecikTekfuruRumanos'lakonuşmaişi,AyaNikola'yabırakılmış...

—Rumanosdakızıduymasıylahemi...—Kızıduymasıyladeğil,AkçakocaBeyim,

AyaNikolademişki,"Filatyos,KonyaSultanı'naharaçverirtekfurdu,tatlıcanınıTürkmen'denkurtaramadı,"demiş..."Bunaolurdemezsen,imparatordanorduistenecek,"demiş,"Ordugeldimi,neyeniçinçarpacağıhiçbellideğil,"demiş,"İznikkumandanıylaBursakumandanıbuKaracahisarişineçokkızdı,bununöcünüalmayakoşulmadığınıduyarlarsa...Ordudagelirse...Gerisinikendindüşün,"demiş..."Bendenbukadardinkardaşlığı...Son

pişmanlıkfaydavermez,"demiş...Hasılıçoksözetmiş..."Kızıdasanaalırız,"deyince,"Peki,"demiş.

—YarhisarTekfuru'nunasılrazıetmişler?—BukezinegölTekfurugitmemiş,Frenk'in

tekgözŞövalyesiyleuzunTürkopol'usalmış;yanlarınada,sizinKeşişBenito'yukatmış...Kızistemediğinden,"Belkivaftizbabasırazıeder,"demişler.Ötekilerisalmaları,yabancılardankorkarbuYarhisarTekfurudoğdudoğalı...Birazdaimparatorordusuylakorkutulmuş,aslındakızıvermezlendiğindenbuyana,BilecikTekfuru'ndanödükopuyormuş...Drahomadanvazgeçipkolaycapekidedirmişler.Kızgenediretmiş.Herifkızınızindanaatmış...Sonundaçocukdeğilmi,dayanamamış...MüjdesiniulaştırmışlarBilecikTekfuruRumanos'a,yaşınabakmadan,kalkmışşıkırşıkıroynamış...Onaraltınayakkirasıvermiş...Düğüngününübirliktekararlaştırmışlar.BukadaryakınolmasınıFrenk'intekgözşövalyesiistemiş..."Bizdenneyialıpveremiyorlar?"dedin.Gözünükaybetmişİnönüçatışmasındanbuherif...Yeminetmiş,canımzıalmaya...

SarıAratos,geldiğindenberi,ilkdefa,kurnazkurnazgülümsedi.

—Neyegüldünsarımartalos?—Şundankikocabey...Kırlageçtikten

sonrakörpekıztutkunluğugibirezillikolmaz.Sarhoşsofralarında,maskaraoldu,kendisinibukahpeliğedüşürenalçaklara,buncazamanınsaygılıBilecikTekfuruRumanosSenyör...

—Negibi?—N'apacakelliyaşındakiherifonüç

yaşındakibebeyi,dersiniz?"diyesoruyorlarmış.TekgözFrenk,"Korkmayınkardaşlar,bizdebunundermanıvar,"diyormuş,"NAMUSKEMERİ"derler,diyormuş,"NerdebulacakfukaraBilecikTekfurubunamuskemerini?"diyesoruyorlarmış."Dinkardaşlığıöldümü?Verdiğionlirabahşişlegümüştenısmarladım.Bursa'nınkuyumcusuna"diyormuş,"Anahtarınıikiyapdıraydın,n'olacaksa!"demişİnegölTekfuruAyaNikola;rezilFrenk,"Hepikiyapılırbununanahtarıbizimoralarda,karınınacımasıçoksa,dörtbeşbileyapılır,"diyegülüyormuş...

OsmanBeysuratınıasıpduymazdangelinceSarıArtanosizinistedi.Osman'ınuzattığıkeseyi

alıpTürkmentöresinceöptü,başınagötürdü,yüzünüsıkıcasarıparkaarkaçıktı.

Kapıörtüldüğüzaman,Akçakoca'nınduygularınıdışarıvurmayanyüzükederlenmişti.OsmanBey'in,Bileciktekfurunagötürmekiçinseçipsedireyaydığıhediyeleredalmıştı.Enazdanikiyüzaltındeğerindeydi.HelekabzalarıputbiçimiVenedikhançeriylemeçvardıki,krallarıbilesevindirirdi.Bunlar,oğluna,"Benigelipkaçırsın,"diyehabersalankızındüğünüiçinhazırlanmıştı.

—Kimgötürdü,halvetkonuşmalarınıhiçeksiksizdüşmanlarımızaKocaemmi?

—Suçbizde..."Meşeçakalsızolmaz,"denilmiştir.

—ÇakalişinebenzemezKocaemmi,buncakonuşmadanayıklanıpulaştırılanlaryaman...

—Buluruz,meraklanmaErtuğrul'unoğlu...Rahmetlibabansöylerdi."BuDündaralçağıhernamussuzluğuyapar,"derdi.Bensenisevdiğineverirdim."Kırıkkolyeniçinde...Dışarıçıkmaz,"derdim.Ferahol!Sezinleyenekadardırbunungizlisi...

OsmanBeycamdandışarıyadalmıştı.

Gülümseyerekdöndü:—VakittirKocaemmi,salalımgitsin,Soylu

Rumanosdostumuzadüğünarmağanlarımızı..."Yarınbizdevaracağızdüğüne..."diyelim,"Fazladanyaylayaçıkmaktayız,"diyelim...Elinikaldırıpsusturdu.Diyelimki,birtaşlaşukadarkuşvuracağım,sevincinekapılsın!Yaylayaçıkmakolmayınca,kalabalıkgidilmezvedeBilecikHisarıkolayınaalınmaz.

Akçakocabirdentetikleşipgözlerinikıstı:—Etme,KaraOsmanım,RumanosTekfur

yüzkereoynanmışoyunagelipkarılarahisarkaptırırmı?

—Görkinasılkaptırır.Âdemoğlubirkezkahpeliğevurdumu,şaşırmasınolmaz,şaşkınadamda,kolaykazancıgörüncebildiğiniunutur.Nedenilmiştir,"Deveyiyardanuçuranbirtutamot,"denilmiştir.Hadisentellâllarıçıkart,"Göçtür,göç!Yaylagöçüdür"diyebağıranlar.Köylerehabercilergitsin.Beymahallesininulularınabenderim,yarınkidüğününnasılbirdüğünolduğunu,olacağını...Onagörehazırlansınlar.Aşağımahalleninulularınagerekenisensöylegerektiğince...

OsmanBey,Kocaemmiyikapıyakadargeçirdi.Eliniöptü.

Yarınbelkiöleceklerdi.Belkiçolukçocuk,enkıyıcıdüşmanlarınelinegeçipesirpazarlarındasatılacaktı.Öyleykenikisinindekılıdepremiyordu.Uçlarındeğişmezyasasıydıbu..."Tam,soluğungenişledisanırsın,belabindirir."

—Balabancık...Balabancıkhey!..Aslıhanaraduvaradayadığımerdivendenbir

basamakdahaçıktı.Elindebüyücekbirbakırtasvardı.Ağzınayağlıpidekapatmış,bununüstünedebirtahtakaşıkkoymuştu.Başkalarınaduyurmamakiçinyavaşçasesleniyordu:

—HeyBalabancık...Balabancık...DündarAlp'inküçükkölesinisokaktatutmuş,

duvaragelmesinisöylemişti.Çokacıyordubuçelimsizoğlana...Horluyorlardıdomuzuna,yarıaç,yarıtokenağırişleresürüyorlardı.

—Balabancık...—BuyurAslıhanabla...—Paçakoydumsana...Yiyiver.—İstemezdi.Sağol!—Geçenlerde"Çokseverim"dedindiya...

—Zahmetettin!Doyurduktukarnımızı...—Hadihadi...-Sesinibirazdahaalçalttı-:

DündarBey'insofralarıdoyumlukdeğildir,tadımlıktır.Soğutma,hadi...Benburadayım,aceleetme,yakmaağzını...Okuntugeldimi,RumanosTekfurdanDündarBey'e?

—Geldi.—Nezamangidecekmişsiniz?—Bilmem."Sırasız"diyesuratınıastıDündar

Bey."Azbirşeygötürsemadımaelvermez,çokgötürsemişimegelmez.Düğünüderneği...İcatlıyanında,kuranındageçmişini..."diyesövdübirzaman...

—Kudurmuşmu?Gücüyetse,düğünlerimiziyasaklayacakdesene!..Hele,cimri!

Susupkulakverdi.Köslükmeydanınınkocakösüvurulmayabaşlamıştıderindenderine...Yüreğihopladı.Söğütlübellietmemeyeçabalıyorduama,KaracahisarpazarındaOsmanBey,GermiyansavaşçısınısopayaçekeliberiGermiyanoğlubaskınındankorkuyordu.

—Nedir?Nedavuluvurmakta,heyamanBalabancık,çıkaramadım.

—Korkmaabla,baskındavuludeğil...

Soluklarınıkeserekdinlediler.İkisibirdensevinçlekonuştu:

—Göçdavulu...—Gööööç...Neyinnesi?—Yaylagöçüolmasın...—Yok.Çıkılmayacakbuyılyaylaya,geçti.Kalınbirses,Aslıhan'laeğlenmekistiyormuş

gibi,apansızçokyakındanduyuldu:—Göçtürhaaa!Yarıngöçhaaa!Yayla

göçüdürhaaaa...Yarıngöçtür,yaygöçühaaa!Gerisindekocakös,göçdavulunu,yakın

köylerdenkarşılıkbekleyerek,belliaralıklarlavuruyordu.Söğüt’üsevinçlibir"Hoooooo"uğultusukaplamıştı.

—Yaylagöçü!..HayçokyaşasınOsmanBeyimiz...

—Sevindinmi,Balabancık?—Sevinilmezmiabla!Sıcağınadayanılmaz

buçukurun...Ölürdükhep...Başkasınıbilmemyabenölürdümyüzdeyüz...

—Olmazdıbirşeycik...Canıyokmukalanların?..

Konaktan"Balabancık"diyeseslendiler.Çocuk"Hın"diyeürkerekkalktı.

—Aldırma,bitiryemeğini...Denksarmayaçağırtmaktakarılar...Birazgeçoluversin.-Şapırtılarıdinledi-:Yavaşol!

—DündarBeyistediyse...Olmaaaaz!—Bitirşunu...—Olmazohabla...—Peki,koyoraya.Neymişanlagel,bitir.

Seslenduyarım.îyisi...Çekiverbirıslık...İnerkensokakkapısınınsertsertvurulduğunu

duydu."Kerim!"diyekoştu.Akçakoca'ylakarşılaşıncahemşaştı,hemsıkıldı.

—Nerdesinkızçengi?Kapıdövmekteyizsabahtanberi...

—BurdayımKocaemmi,buyur!Emrin?—Nerdebabanolacak...Duymadımı,kösü,

tellâlı?—Şüpheliyimduyduğundan...Mahzende...

Dalmıştırateşotuna...Dünyayıunutmuştur.Buyurgeç...Sesleyim.

—Bırak...İnerimben...Deliliği,bakalımeksildimi,arttımı?

—Nerdençıktıyayla?Hanigidilmeyecektibuyıl?

—Çıktı.Denklerinisıkısarmayabaksen...

Aslıhan,Akçakocaemmiyimahzeneinilenmerdivenbaşınakadargetiripaşağıyaseslendi:

—Babaaa...HeyKaplanbaba,kimgeldi,bak!

Akçakocayavaşyavaşinditaşbasamakları...Alçakdemirkapınınaltındanışıkvuruyordu.Açıpgirdi.Dökümyapıldığıiçin,burasıcehennemkadarsıcaktı.Yanmıştoprakkokuyordu.

KaplanÇavuş,tezgâhtakiboruparçasındangözleriniayırıpdönmedenkonuştu:

—Yemekbirazsonra,Aslıhankardaş...Bitmediysede,bitmesineçokbirşeykalmadı,kocaTanrı'yaşükür...

—Heleşuna...Hiçutanırmı?KaplanÇavuşomzuüstündenbaktı,dalgın

gülümsedi:—Senmisin,Kocaemmi,hayrola!Yatsıya

gitmedinmi?Niçin?—Hangiyatsı?—Vay...Birdeğilmiydimübarek,zorlatıp

ikiyemiçıkardınız?Birbağırtıduydum,"Ezandır,dedim,namazdagözüolanlarduysa,neeyi!"dedim.

—Helederbeder!..Kıyametkopsa,farkınavaramayacak...-Tezgâhtakiborularabaktı-:Oldumusonunda...Çıktımıbalıkkavağa.

—ÇıkmadıysadaKocaemmi,çokbirşeykalmadı.-Sıvalıkollarınıgöğsünekavuşturupsakalınıkurcalayarakdaldı-:Boruyubukezyarmadımıtamam!

—Yarmadısıkalmışmı,nahyarmış!—Evet,yardı,rezilateştozu...Bugüntuncu

denemekteyim.Geneağzınıyardıfındık,azkaldıkibizisakatlıya...Gittim,yattımkızgınlıkla...Yatmamla,aklımageldi.Birdegenişyapalımağzınışunundedim,indim.Patlamasıarttıama,fındıkikiadımönümedüştüpıssadak...Büyüttüm,zorlayıptıktım,Bukezboruyarıldıgene...

—Bırakoğlum...Çıkmazbundanbirşey...Taşazorlatmaktırbu,boştur.

—YarmasıgücündedirEmmi...-Akçakoca'nındedikleriniduymamıştıbile...Gözlerinikısarakbakıyordu-:Yamanbudomuzateştozu...-Birdendurupdışarıyakulakverdi.Tellâlınuzaktananlaşılmayanbağırtısını,kocakösüngümbürtüsünüdinledi.Sankibiri

duyarmışda,bununçokbüyüksakıncasıvarmışgibisesinialçaltı-:Patlamasındanumutluyum,KocaEmmi,zorlupatlayacakki,fındığısavursunsapantaşıgibi...Patlatsın....Patlatmasıgüçlülüğünden...Hiçyarmasakötü,anladınmı?

—Tühyüzüne...Buyaşta...Geldingitmektesin...Bebelerdenbeter,heleşuna!..Bırakgel...İşimizvarişimiz!CantehlikesindeyizsefilKaplan!

—Canmı?Necanı?..-Birdentetikleşti-:Nedir?-Mumlarısöndürüpyağkandilinialdı-:Heleanlat...Germiyan'ınedepsizliğimidir?

Akçakoca,yukarıçıkıncaodayagirmedi.Aslıhanincedenbirtürkütutturmuş,denkbağlamayagirişmişti.Onlarıkısadananlattı:

—GizlimizindüşmanaulaşmasındaDündar'dankuşkuluyum,İslamdiniaçık,Kaplan!..Gelirkenuğradım,böyleböylededim.Suratıkarıştıki,mosmor...Debelenmeyebaşladı.Amansıkıgözle...Bakbakalım,kimlergelirgider,neolur?

—Vaybaşıma!Yahunedir?Yabudünyabuncamıbozuldu?BunlarnasılbirişlerAkçakoca!Vaykivay!Geçtiyaşamımızdesene!

Akçakoca,Aslıhan'ınkoşturduğunarşerbetiniayaküstüiçipgidince,KaplanÇavuşyukarıçıktı,Dündar'ınavlusunabakanpencerelerdenbirininönüneoturdu.

Ayışığıgündüzgibiydi.Söğüt'ünkösüyakınköylerdenbeklediğidavulseslerinialıncasusmuştu.Bütünevlerinışıklarıyanıyor,sevinçbağırtılarıylakoşuşançocuklarıazarlayarakkarılar,yaylagöçünündenklerinihazırlıyordu:

KaplanÇavuşrahmetlikarısınıhatırlayıpkederlendi.Eliniyüzündekiyanıkyerindengeçirdi.Akçakoca'nınanlattıklarıylaüzüntüsüyavaşyavaşöfkeyedönüyordu:"Şucenabetateştozu,densizliketmeyipboruyuyarmasa...Kurşunusavursadilediğimgibi...Çalsamreziltakımınınbağrına...Çalsam!"

Aslıhandayaylagöçünedalmış,tasımasıunutmuştu.Hatırlayıncagitti,merdiveneçıktı,uzanıpbaktı.Tasıduvarındibindeydiama,Balabancıkgörünürlerdeyoktu.Bir,iki"Hu...hu"çekti,hafiftenseslendi.Fukaraoğlankomşularınöteberiverdiğinikonaktakilerebildirmekistemiyor,yasaklamışolmalılarki,birigörecekdiyeödükopuyordu.Buyaştaköle

olmanınşuradanşurayasatılmanınzorluğunudüşünürken,Balabancıkahırdançıktı.Adınıduymasıylaçırayıyereatıpçiğneyereksöndürdü,koştu:

—GeldimAslıhanabla!-Tasıuzattı-:Buyur!Güzelolmuşki...Çokyamanolmuş!Ellerindertgörmesin!

—Neyeseslenmişler?Denksardırmayamı?—Yok!DaskalosDerviş'iistediDündar

Bey...Ardından"Karakatırıeğerle"dedi.—N'olacakmışgecevaktikarakatır?—Daskalos,mağaradakiBenitoKeşiş'e

gidecek!—AllahAllah!Neilintisivar,DündarBey'in

mağarakeşişiyle?—Vardır!Öteberisalararadasırada...-

Ürperirgibiiçiniçekti-:İsaEfendimizeşükür...-Ürkerekhemendüzeltmeyeçalıştı-:Töbe,"Tanrı'yaşükür"diyecektim!Gönülsüzgönülsüzgüldü.Bikorktumkibenisalacak,diye...

—Heleyüreksiz!Ayışığıgündüzgibi...Korkmakvarmıerlikte?

—Korkumgeceyolculuğundandeğilabla!Benito...-Durakladı.Sesinedensedeğişmişti-:

Bukeşişçokrezil!..Aslıhan"rezil"sözünüyadırgadı.Çevrede

ermişsayılanbirdinadamına,AdalıRumçocuğununsövmesigerçektengaripti.

—Nedenrezil?N'aptıkaradomuzsana?—Yok!..Yapmadıbirşey!-Söylemekte

söylememekarasındabocaladığıbelliydi-:HiçAslıhanabla!..N'apar?Hiç...

Aslıhan,çocukta,sokağaatılmışbirküçükkediyavrusununinsanlarasığınmaihtiyacınısezdi:

—SıkçagönderirmiDündarBeyseni,KaraKeşiş'e?

—Eh!—Öyleyse,Balabancık,herifinrezilliğini

saklamakolmaz.Söyleyeceksinkidermanıbulunsun!Neden"Rezil"dedin,n'aptısana?Ağladığındanşüphelenerekuzandı.Bakbakayım!Ağlamakdaneyinnesi?Söyleyeceksin,n'aptı?Küserimki...

—Yanağımısıktıönce...Öptübirkaçkez...Geçende...Zorladı!

—Vaybaşıma!Heledomuz!Haniboşlamışmışdünyayıbu...Canınamısusadı.

"YatırırkeseradamıTürkmen"diyehiçmikorkmamaktaburezil?-Birazdüşündü-:Peki,DündarBeynededibuişe?

—Demedim!—Neden?Oldumuya!-Aslıhan'ınsesi

birdendeğişipdargınlaşmıştı-:Saklanırmıböylepislik?

Balabancıktelaşlaanlattı:.—DaskalosDerviş'ededimabla...Dediki

Daskalos..."AmanDündarBeyduymasın"dedi,"satarseniçölAraplarına...AdametiyiyenMoğol'a!"dedi,"İnanmazdesende...Çünküdoğrubilirkeşişi"dedi!-Çaresizlikleiçiniçekti-:Daskalosiyimi?Keşişbirrezilsebubeşrezil!BaknedediAslıhanabla..."AllahadamıdırBenitopederimizyavrumBalabancık,"dedi,"gönlünüetmekgünahdeğildir,sevaptır"diyegüldü!

—VaynamertDaskalos!Duyulmamışişlermiçıkaracaklarbunlarbizimtoprağımızda?..Ekinimizekıtlık,davarımızakıranmıdüşürecekler?Sevaphemi?Dursen!YaKaplanÇavuş'a,"Böyle,böyle"demezmiyim?Duymasıylagökleribaşlarınayıkmazmı?

—Nedirokız?N'aramaktasıngecevaktiduvarüstlerinde?

—Anaaa!-Aslıhanbabasınınsesinitanıyıncakızdı-:Böylemisokulunur,pisigibitıpırtısız?Yüreğimyarılayazdı!

—Heleyavuzuğruuuu!Kimdirkonuştuğun?Tepmegelmekteki,baknasılgelmekte...Kimdir?

Balabancıkşakayıanlayamamış,enikonukorkmuştu:

—BenimKaplanAğa!BenBalabancık...Paçaverdibana.Sağolsun,Aslıhanablam!

—VayBalabancık'laoynaşmaktaymışbubenimkızım!Yabenbunlarıdoğrayıncahaksızmıyımkomşular!

—Gönüleğlendirmeninsırasıhiçdeğil,KaplanÇavuş!Bitişikteolanlardanhabersizgezinip...NedentaşımalıkocaDağıstankılıcınıboşuna...Yazıklarolsun!

KaplanÇavuş"Höst!"deyipdönecekti,Akçakoca'nındediklerinihatırlayarakdurdu:

—N'olmuşkız?Nevar?Aslıhan,utandığıiçin,sözleriseçerek,

edepsizliğiduraklayaduraklayaanlattı.

—Burezilliğieroluptemizledinizneiyi,KaplanÇavuş!-Nerdeyseağlayacaktı-:Yoksa,bakbakalımbizimBacıBölüğü...

—Höst!Höstdedimçengi!-Hızladüşünüyordu-:Neredengeldigirdi,buduvaryarenliğine,KeşişBenitolafı?

—Nerdenmiş!"Katıraeğerikapat"demişyaDündarBey...Budakorkmuş"Benisalar"diye...

KaplanÇavuşsesinialçaltaraksordu:—Yakimisalacakmış,bunusalmazsa...—Daskalosrezilini!—Vayvay!Nezamankız?—Nezamanolur,katırşimdieğerlenince...—Essaaah!Öyleya...Höst!Patırtıistemem!

Balabancık'asöyle,feraholsunalırızönünü...İnçabuk!İndedim!

Aslıhanmerdivendenindi.Babasınınsokakkapısınadoğrugittiğinigörünceşaşırdı:

—Nereye?AllahAllah!N'olacakyayladenkleri?..

—Sentoplanacaklarıbiriktir!Gelirbağlarımben...İşimvar!

Kılıcınıtoplayıpsavaşmeydanınagirergibi

hışımlayürüdü.KamaganDerviş,değirmentaşınabenzeyen

yuvarlakbirkayanınüstüne,çokyaşlıbirakbabagibitünemiş,bataktayeryerparlayanayışığınadalmıştı.

Nalsesleriduyuncabirdensıçrayıpdöndü.Kerim,soluğunututarak,sankiolabilirmiş

gibi,herifinkanatçırparakhavalanmasınıbekledi.

—Kimdir?Kimsiz?OrhanBeyhayvandanatladı.Genişadımlarla

yürüdü.YaklaşıncaMoğoltöresinceüçkezdizvurupselamverdi:

—SelamKamaganbaba!Biziz!OsmanBeyoğluOrhanBey!

—BuyurOsmanBeyoğlu!Ayışığıylageldin,nemutlu!BiremrimivarOsmanBeyimizin?

—Selamlarsaldı."ÇokyaşasınKamaganDervişimiz,"dedi."BenitoKeşiş'ebirigelecekbugece...Konuştuklarınısanadinletsin,"dedi.

—Kolay!Nekadarkolay!SağolsunOsmanBeyimiz,KamaganDerviş'ebuyurduğuiş

kolay!..-Avcunasıkıştırılankeseyi,hemenkuşağınasoktu-:Sağolsun,varolsun!-Ozamanakadarikibüklümdühemendikildi-:Çeksinlerhayvanlarımağaranınardına!..Çakıptorbalasınlar!

—BurdanmıgeçerBenitoKeşiş'egidenler?Başkayolu...

—Yoktur,yok!Burdandır!Bataktangelirsebilmem!-Hoplayahoplayabirkaçadımatıpdöndü-:KelebekkuşuuçamazKamagan'danhabersizburalardaOsmanBeyoğlu!Pirezıplayamaz!

Parmağıhavada,duruyormuşda,altındantoprakkayıpgidiyormuşgibimağarayakadarkaydı,karanlığakarışıverdi.

PirElvan'laMavro,hayvanlarısikkeleyipdöndüklerizaman,Moğoldervişidebirelindekocamanbirtesti,ötekindebüyükbirbakırtaslagöründü:

—BuyurOrhanBey!Bilecikşarabıdır.Yirmiyıllıktır!YarasınBeyoğlu,yağbalolsun!

—SağolKamaganbaba!Orhan'laKerimdudaklarınııslattılar.Mavro,

bellibelirsizirkildi,sonragözünükapayarakiki

yudumiçti.PirElvankalanıdikmiş,tası,şaraptestisininaltınatutmuştu.Yalanıpdamağınışaklatıyor,otuzikidişinigösterereksırıtıyordu:

—Yavuzşarapmışgayet!Heledoldurbaba!KamaganDerviş,birazönceoturduğutaşı

gösterdi:—Buyrungeçin!..Dikilmektenoturmakiyi,

oturmaktanyatmak...Karmakarışıkböcekseslerini,batağınçakal

ulumalarıkesiliyor,geceninserinliğiylebellibelirsizkımıldananhava,kekikkokuyordu.

Gözyaylımıboyuncauzananbozkır,ayışığınınaltındasubaskınınauğramışgibiürkütücüydü.

KamaganDervişbirzamanyıldızlarabaktı:—Bizimyerimiz,heyOsmanBey'inoğlu,

doksandokuzdünyanınenufağıdıramaüstündeyeşilcennet,altındakaracehennemvardır!-GözlerinikapayıpelinikulağınınardınaatarakSöğütyönünüdinledi-:Göçdavulunuzuduydumgüninerken...Geciktibuyılsizinyaylamanız...Buyılikikezvurulduyaylagöçüdavulları...Buyılbaşkabiryıldırçünkü...Buyıl,dönemeçyılı!..Ölümünkeskintırpanı,

Tebriz'de,AbakaoğluArgunİlhan'ıbiçtibuyıl...Geldi,burada,öfkeliFilatyosTekfurubiçti!Büyükdüşleryılıdırbu90’ıncıyılımız!Düşlergördüm,OsmanBey'inoğlu,nicenicemutludüşler!Kanatuçlarıkara,kafasıyeşilHümâkuşunu,Söğüt'ünüzüstündeuçargördüm.ErtuğrulBey'inkonağıdamınakırkarşınyaklaşırgördüm!Gölgesini,babanOsmanBey'inbaşınasürergördüm,nemutlu!Beyliğigüçlüolsun!Ömürlüolsun!Uruy!

Ötekilerde"Uruy"dediler.İniltilerbasılıncaKamaganşarapdöndürdü.

Sonraküçükadımlarlahoplayahoplayameydanınöbürucunagitti.Kulağınıkoyupbirzamanyeridinledi.Kalkıncadönüpgelmedi.Dizüstükaldı.

Kerimdalgındı.ÖzamcasıDündarAlp'lebuncayıllıkdostuRumanosTekfur'unOsmanBey'iöldürmeyekalkışmalarındançok,dünyayıboşlayıpbirmağarayasığınmışKamaganDerviş'inparakarşılığıcasusluketmesineşaşıyordu.Kılıçkuşanıpbeykapısınayerleşmeseydi,Yahşiimam'ınhizmetinigörerekmollalığaçabalasaydı,dünyadaböyleinsanlar

bulunduğundanhabersizmiyaşayıpölecekti?BenitoKeşişdetekfurlaraelbetbedavaçalışmıyordu.Bunlar,yurtlarınıbırakıp,şukadarbirfersahtandönülmezgurbeteçıkıp,gelipdağbaşlarındabirermağarapeydahlayıp"Sayki"birerdükkanaçmışlardı."Asılakılalmazı,müşteribulabilmeleri...Sürdükindik,keseyiavcunakoyduk,gecevakti!..KocaTanrı'nınbirişlericanım,karmakarışıkişleri..."

Akbulutlarınarasında,yusyuvarlakay,hızlageçipgidiyordu."Hayalleme,bulutturgeçen...Aydurur!Nasıldurur?Batıpgitmezmizamanıgelince!"

Mağaranınkaraağzından,birisitarafındanhavayaatılmışgibibirgecekuşu,telaşlı,darmadağın,fırlamış,gözlerigörmüyorgibi,sağasola,yukarıyaaşağıyayalpalayıpyenidenyeraltınınkaranlığınadalmıştı.

ÜrküntüdeniçikatıldıKerim'in...GeçenlerdenasılgirebilmiştiBenitoKeşiş'ininine?Kapanakısılanayağınıovuşturdu.Hayır,artıkgözealamazdıtekbaşına,böylebirişi..."Millethaklı!Tekindeğilbuyerler,buinsanlar!"Birdenirkildi."OsmanBey'in,DündarAlp'inRumanos

Tekfur'unkonaklarıtekindeğil,aslınabakarsan!..Buralarıntekinolmayışıoralarabağlı!Demekkibudünyadatekinyeryok!"

Orhansıçrayıptaştanininceürkerekdavrandı.

—Nedir?—Tamam!Hadi!KamaganDerviş,maymungibisıçrayarak,

kolunusallıyordu.Yanınakoştular.—Müjdelerolsun!Girmiştiravımızok

menziline!-Elleriniovuşturup,buruşuksuratındaçenesiniburnunadeğdirerekgüldü-:Pençemizdençıkasıkalmamıştır!..

Birininbaşıbelayagirecekdiyenekadarsevindiğihırılhırılsolumasındananlaşılıyordu.Nedenseeliniağzınagötürüp"Sus"işmarıverdi.Gözleriniyumarakfısıldadı:

—Hadigelinbakalım!Mağaranınyanındanbükülüpkayaların

arasınagirdiler,Kamagan’ınarkasındanteksırayürüdüler.Herifinadımlarıküçüktüama,gidişihızlıydı.İnişaşağıyokuşyukarıdemiyor,tırısıbırakmıyordu.Buralarıçokiyibildiğihiçduraklamamasındanbelliydi.Oysakayalar,Pir

Elvan'ınzorgeçeceğikadarsıklaşmış,çalıkümeleri,fundalaryükselmişti.Tepeninardınadolandılar.Burasıüstüstebinmişcilalıkayalardanibaretti.Çukurlargitgidederinhendeklere,hattauçurumlaradönüyordu.

KamaganDerviş,duvargibidümdüzbirkarakayanındibindedurdu.Geneparmağınıağzınagötürdü:

—Buradanileriyesöyleşmekyok!Yankılanırburdanilerisi...Davulgibigümler!-OrhanBey'esordu-:Görüpdinlenmeyekaçkişigelecekseninle?

Orhananlayamadı:—Hepgitsekolmazmı?—Olmaz!Şundanolmaz!-PirElvan'ı

gösterdi-:Bugeçemezbugövdeyle...Birsakatlıkçıkar!Çetindirgeçit...İncedir!Hepgidilecekdemağaranınağzın'olacak?HilelenirseBenitoKeşiş,atlarsabirkezbatağa,ordulargüçyetiremez!Doğanlaratmacalarbulamaz!..İzinisüremezdeğmeavitleri...

—Anladım!-Arkadaşlarınıgözdengeçirdi-:Kerim,tutunsiz,PirElvanlamağaranınağzını...Baktınızkaçacak...Kaçırmazsınız!Kaçtımıçok

kötüolur!Berbatlıktırki...ÂdemEjderhasıPirElvan,kısakargısınısağ

elindensoleline,solelindengenesağelineatıptutarakKerim'inyerinekarşılıkverdi:

—FeraholOrhanBeyim!Karakuşolsakaçabilemez!-Kamagan'adöndü-:Nerdengidilirmağaranınağzına?

KamaganDerviş,güvendiğibineğinsağrısınısıvazlargibielinikarakayayasürdü:

—Budurmağara...Bununiçindedir!Yanısıragidin!Döndüredolandırasizigötürür,kendiağzınabu!Yankısıvardırbununkendibaşına...iniltileri,homurtularıvardır.Sıkısokununkılıçları,kayıştokalarınısıkılayınkişıkırdamasın!Sendeleyiptaşdüşürmekyok!..

KerimlePirElvangözdenkayboluncaKamaganDerviş,ağırbirişehazırlanırgibiellerinibirbirinesürdü:

—İyisi,OrhanBeyim,silahlarıbırakınburada...Demirinyumuşağıolmaz.Kayayadeğdimi,sesverirtıntın...Birbirinizikollayacaksınız!N'aparsamonuişleyeceksiniz!Geçitkorkuludur!HadikocaTanrırastgetire!

Yürüdü,elliadımgidincedurdu.Burada

toprakbirdenbitmiş,önleriniderinbiruçurumkesmişti.Karakaya,dibigörünmeyenbuuçurumadümdüziniyordu.

KamaganDerviş,duyulurduyulmazbirseslekayanınyüzündebirazyükselerekgidenyarığıgösterdi:

—Ayakkolaysığar,üstüdestekolur.Yukardatutunacakkovuklarvardır.Tutunduktansonraçıkarırsınızayaklarınızı...Doruktakikarakuşunyuvasınıdağıtmasaydım,yolvermezdiburası...Benito'nungizlisineerişilebilemezdi!

Eliylearayıptutunacakkovuğubuldu.Yerebasıyormuşgibirahatçauçurumunüstünde,dümdüzkayayaasıldı.

Orhandahiçduraklamadansöyleneniyapmış,herifinarkasındanyürümüştü.

Mavroböylecambazlıklaraalışıkolduğuhalde,uçurumundibigörünmediğiiçin,biranduraladı.Sonrakorkaklığıkendineyediremeyerek,yukardakikovuğututupsolayağınıyarığasoktu.Gövdesinikayayasürterekilerialdı.OrhanBey'inkorkmazlığınıçokbeğenmişti.Başageçmek,insanlarahükmetmek

kolaydeğildi.Sırasındatatlıcanınıortayaatmakgerektivedeişbukerteyegeldimi,gözünühiçkırpmamakşarttı.Birdenbiresaatlerdirböyledüzbirkayayayapışıpduruyormuşduygusunakapıldı.Sankibugidişinartıknedönüşüvardınedebitişi!ilkdefagidilenyollarıninsanauzungeldiğinihatırladı,"Adımlarısaymadıkdahakettik!"derken,kebapkokusunuşiddetleduyupsarsıldı.Bukorku,bulunduğudurumda,tuzaklarakoyulanyemetkisiyapmış,büyükbirtehlikebelirmişgibiyüreğihoplamıştı.OrhanBey,"BittiMavro!"diyefısıldayarakkolunututmasaydı,n'olurdukimbilir?Ayağınıdüzebasıpsoluğunubıraktı,Kamagan'ıgöremeyinceşaşırdı.Burası,Issızhan'ınsayvanıkadardüz,onunkadardagenişti.

Kamagan,kayanınkeskinköşesinikıvrılmışolmalıydı.Orhan'ınarkasındanyürüdü,köşeyidöndü,önceyarıktanvuransarıışığı,sonrabaşınıkaldırıpkayanıntepesinde,göğünderinliklerineyükselendumanıgördü.

KamaganDerviş,sürekavında,değerlibiravıdöndüredolandıraöldürmeleriiçinbeylerinönünegetirenusta,fakatusanmışbirsürekçi

gibisırtınıkayayadayayıpçömelmiş,bulanıkaydınlıklığınaltındabatağadoğruuzananovayadalmıştı.

Mavroyarığaçekinereksokuldu,OrhanBey'inomzundanbaktı.

KeşişBenito,ocağınkarşısınadizlerinidikerekoturmuştu.Ucundantuttuğubirkemiğiiştahlasıyırıyordu.Dişleyipkoparmakiçinbaşınıhersallayıştaomzunakadarinengürkarasaçlarıdalgalanmakta,ıslaksoluklarıylanedense,insanetiyiyorduygusunuvermekteydi.

Duvarasokulubirbakırkaptayaktığımeşaleninışığı,suratınavahşibirkızıllıkveriyor,oturuşuKamagan'aşaşılacakkadarbenzediğihalde,yırtıcıbirhayvandançok,biryamyamıdüşündürüyordu.

Biryandankemiğiayırırkenbiryandanateştekietleriçevirmekte,üstlerinekaşıklatereyağısürmekteydi.Kemiğikapıdandışarıattı.Duvardibindekikalınbirkalasınüstünde,yuvalarınaoturtulmuş,sırasırainceboyunlutestilervardı.Birinialdı,havayakaldırıpşarabıağzınadörtparmakaralıklaakıtmayabaşladı.O

kadariçtiki,Mavro'nunbakarkensoluklarıtıkandı.

Testiyiyerinekoydu.Gökgürültüsügibigeğiripmağarayıinletti.

Kebapşişlerindenbirineuzanacağısıra,birdenyaygibidikilipdışarıyakulakverdi.Saçlarısakallarıdikilmiş,gerçektençokkorkunçbirhalalmıştı.Mağaradayaşayayaşayahayvansezgilerinigeliştirdiğianlaşılıyordu.Tedirginolması,ayaksesiduyduğundandeğildi.Mağarasındakikaranlığabirininyaklaştığınısezinlemişolacaktı.

Ayaksesleriduyulunca,elyordamıylaaradığıküçükbirhançeribuluparkasınasaklayarak,avunaatılacakbirKaplangibitoplandı.Biranöyledurdu.Sonrageleninbirkişiolduğunuanlayıprahatladı.Kınınakoyduğuhançerikuşağınasoktu.

—HeyyyyBenito!Tuzakmuzakvarmı?—Yok!Geldoğruca,korkma!..DaskalosDervişkapıdagöründü.Herzaman

kuşağındaküçükbirhançerlegezerkenbukezbelinebirdekılıçbağlamıştı.Havayıkokladı:

—Neetibu?

—Karaca!Yermisin?—Yok.—Nedirgecevakti?-Daskalos'unayağı

dibinebirağaçköküyuvarladı-:Oturbakalım!..-Testilerigösterdi-:Şarapiç!Neymiş?-Karşılığınıbeklemedi-:Nedengetirmedinoğlanı?

—Hangioğlanı?—Balabancıkmı,nekarınağrısı!..—EtmeKeşişBenito!Kaçkezdedim,bu

Türkmenleranlamazbuişten...Başınderdegirecek!

—Hadivire!KullanmazmıipekgibiçocuğuDündarkâfiri?Kullanmazdanedensaydıokadaraltını?

—Olmazöyleşey!..Canıçeksedeyapamaz.Çünküduyulmasıylamahvolur.

—AllahAllah,AraplardanzorluMüslümanmı,bukaracahilTürkmenler!Acemlerdevar,Türkistan'davar,Selçuklardaysatekkesivar,resmen!Mevlevîlik...Tebriz'deİlhanlarbile,karınıntadınıunutmuşlarçoktan...KonyaSultanlığı'ndanikâhkıyacaklarnerdeyse...Anadolu'dakiMoğollardersen,yamantutkunu

buişin...—SaydığınyerlerleBitinyaucununfarkı

burda...ErtuğrulBeyhiçamanvermezdi.Duyuldumukaçmalıkikurtulabilmeli!OsmanBeydahabeter!Babasıkaçamakvererekkovarlardı,busopaylagebertir!..

—HeleavanakTürkmen!-Şişialdı,sallayaraksoğutmayaçalıştı-:NeyseDaskalosAğa,çoğugittiazıkaldı!-Büyükbirlokmakopardı,karşısındakininzıddınabasmakistiyormuşgibi,yayvanyayvançiğnedi-:Yarınöbürgüntemizlenecekbupislik...

Daskalosbiran,Frenkkeşişinedüşmancabaktı.Benitobaşınıkaldırıncagüldü:

—Öylemidersinsayınpeder!Temizlenecekmibupislikyarınöbürgün,demek?

—GöklerdekiİsaEfendimizinyardımıyla...-Şarabıağzınaakıttı,yalandı-:Göçdavullarıvurdunuzakşamüstü!YaylagöçüdenklerinibağlamaktaTürkmenşimdi...Düğüneğlentisinehazırlanmaktasırıtaraktan...

Daskalossırtınıkayayadayamış,sakalınıkurcalıyordu.Türkmenlerinekadarsevmiyorsa,buakılsızFrenklerideokadarsevmediği

anlaşılıyordu.KısakısagülünceBenitoKeşişişkillendi.

—Nevar?-Gözlerinikıstı,açtı-:Nevardedim?Neyegeldingecevakti?UğursuzRum?

—ŞundangeldimkiuğurluFrenk!İşiştengeçti,Türkmenpusuyuhaberaldı,eğerdavranıpyetişipzamanındahabervermezsekTekfuradınısilsegerekdünyanınyüzünden.,.

—Yalan!-Sıçradı,itoturumunageldi-:Olmazöyleşey!Neyegeldinsöyleçabuk,canımısıkma...

—Sıkılsadasıkılmasadaböylebu...DündarBey"Yetişmeyebaksın!"dedi,"İşiştengeçtibilsinRumanosTekfur,"dedi.

—YarındüğünegelmeyecekmiOsman?Gelmeyecekdeyaylagöçüneyinnesi?

—AnlayamadınmıbukadarcıkşeyiBenitopeder?Baskıncılarıbasacak...

BenitoKeşiş,elindekikebabıvargücüyleyereçalarakLatincesövüpsaymayabaşlamıştı.

Orhan'laMavro,kalkıptepinmesini,hattahırsınıalmakiçinkötükötügülümseyenDaskalos'utartaklamasınıbeklediler!

Tersinesakalınıkurcalayarakbirzaman

düşündü:Daskalosda,budeğişmeyeşaşmış,gülmeyi

bırakmıştı.—Osmanbizimpusuyuduyduysabizde

onunhaberliolduğunubildik,dostumDaskalos!..Sağolsun,varolsunDündarBeyimiz!-Ayağıylakebabıitti-:N'olduysabizimkebabaoldu!

Daskalosgözlerinikırpıştırarakanlamayaçabalıyordu.

BenitoKeşişönceyavaşyavaş,sonrakahkahalarlagüldü.Şaraptestisinikaldırdı.Gene,görenlerinsoluğunukesecekkadaruzuniçti.Sankihiçyutkunmuyor,boğazınadöktüğüşarapdoğrucamidesineiniyordu.TestiyiapansızDaskalos'adoğruattı.

—Duraman!Daskalosyeredeğmedentutupşaşkındurdu.—N'aptındeliFrenk?—İçdostumDaskalos,içrahatça...Akılsız

Osman'ıncehennemegidecekcanına!—Nasılgidiyorcanıcehenneme,pusuyu

haberalmışOsman'ın?—Bizdeonunhabersaldığınıhaberaldık!O

bizimpusuzamanımızakadargüvendeydi,şimdidebizcanımızınistediğikadargüvendeyiz!

Daskalos,birdendizlerinidövmeyebaşladı:—Anladım!HaysençokyaşaBenitopeder!

Öyleya..."Nasılolsabendeipinucu"diyerekatılacağızamanakadargevşekduracakTürkmen!..Bizdahaöncedavranıp...

—Şükürkestirdin,bilgeDaskalos!İçiçebildiğinkadar...Hakettinçünkü.Dünyanınenuygunakılpahası,şaraptır.-Birdenciddileşti-:KimhaberveriyorişlerimizibuavanakTürkmen'e,anlayabildinizmi?

—Yok!Yüzükapalıbirigelmiş...—Boyu,poşu?—Dikkatetmemişgören!Birkaçkezdaha

gelipgittiğibiliniyor!—Önemlideğil!ErtuğruloğluKaraOsman

kalmayıncamartalosudakalmaz!-Bireliylekebabıçevirirkenateşebakarakdaldı-:Yaylagöçüdavuluvurdurursunöylemi,pusuyuhaberalınca?.."Kazandım"diyesevinmiştir.Yaylayagidiyorumdiyegelecekyavaşyavaş...-İnsanınyüreğiniürpertenbirkıyıcılıkladişlerini

gıcırdatıpkısakısagüldü-:Kendisinigüvendisayacakyüzdeyüz!YaşimdiaptalRumanosnekadarseviniyordur,"Hemcanınıalacağım,hemdekendiayağıylahazinesinigetiriphisarımabırakacak!Türkmenkardeşim!"diye...Anladınmı?İkitarafdaşimdielleriniovuşturuyor,kazandımdiyerek...AlıkTürkmenkuşkulandırmamakiçindağınıkgelir!-Parmaklarınıçakırdatarakyırtıcıkuşpençesigibi,havadaaçıpkapadı-:Kaparsıngırtlağını,sökeralırsın!Uykudabastırmaklabirdir!Ağırsarhoşlukbaşlasın,diyebekleyeceğizyarıngeceyekadarsanıyor!Çudaroğlu,PervaneSubaşı,şövalyemövalye,yarıgeceyedoğruyanaşacaksanıyorKozpınar'a...-Kebabıışığakaldırıpbirzamanbaktı,birineacımışgibiiçiniçekti-:İsaEfendimiz,yarın,kimseyiOsman'ınyerinekoymasın!

—Doğru!—Neyedoğrudedinbakalım?Hiç!...Akıllı

olsanızbuvahşiTürkmenleriuğratmazdınıztoprağınıza...Güçyetiremediniz,geldilerdiyelim,bukadarzamanyaşatmazdınız."ÇürüdüBizans"derlerbizimülkemizde...

Katoliklik-Ortodokslukçekişmesindendeğil!..Gerçekbudurçünkü...Çürümüşsünüztuzsuzkalıp.Tuz,yaniakıl,birdeyürek!..SizekalsaçokyaşardıburalardaTürkmen,yerleşirdisökülmemecesine...Şövalyeyeduaedin!ŞövalyeNotüsGladyüs'e...Tamzamanındayetişti!"YarınAllahkimseyiOsman'ınyerinekoymasın"Yanlış!ŞövalyeninelinedüşecekOsman'ınyerinekoymasın!

—Neden?—Birgözünükaybettiİnönü'ndeOsman

takımıylavuruşurken...OgünbugündüryeminettiOsman'ıdiritutmaya...Ogünbugündürişigücüyeniişkencelertasarlamak...Yeniişkencearaçlarıyaptırmak!Hayır,insandeğilartıkgözünüyitirdiktenbuyana,soyludostumGladyüs!Bildiğinkudurmuşcanavar!Sarhoşlandığızamangörmedinseanlatamam!-Etihınçlaısırdı-:Herifdoğuştandeli...Biriniöldürmeyinceyada,tazeinsankanıgörmeyinceuyanmazmışerkekliği...

—Yokyahu!Zormesele!..—Kimezor?-Kötükötügüldü-:Kendine

değilelbet,ölene,kanıakana...

—Deli!—Deli!..Sıkacakmışdişini,Osmaniyice

güçtendüşenekadar...Baktıkiölümüneçokbirşeykalmadı,n'apacakbilbakalım!

—Yenidendiriltecekdeğilya,gerisingeri...—Birbakımadiriltmeksayılır,"Uranha,diye

sesleneceğim"dedi,"GetirbakalımBalkız'ı"diyecek!-Gözkırptı-:Kaçırmayakalktılarya,bunlarŞeyhEdebâli'ninkızını...Sürüklerkenboynunugörmüş...Meğerseboyunmeraklısıymışherif!-Birazdaldı-:Boynunuseviyor!Hemsevmeyi,hemsıkmayı,anladınmı?

—Yok!—Severkenseverkensıkmayabaşlarsınişin

sonunadoğru...Uranhadediki,"Farkınavarmam,demektediramabeninanamıyorum!"dedi.Issızhan'ışenletenKaraVasil'inLiyakızıdaöyleboğmuş!

OrhanBeysırtınadayanarakbakıpdinleyenMavro'nuntepedentırnağatitrediğiniduydu,hemenkolunuomzunaattı.

KaraKeşiş,ŞövalyeNotüsGladyüs'ün,atçalmayagidinceDemircan'ınasılokladığınıkısa

kesip,Liyaişinianlatmayagirişmişti.Yanlarındaymışgibieninceayrıntılarınakadaruzatıyor,olanlarıbüsbütünabartarakballandırırkensankigerçektencinselzevkduyuyordu.Bitirincekemiklerinikütürdederekgerindi.

—İşteböyledostumDaskalos!YarındaBalkız’ıntadınabakacakdüğünmeydanında...TürkmensoylusuKaraOsmanBey'ingözüönünde...SaygıdeğerşeyhbabasıEdebâlihazretleriningözüönünde...BütünsağkalmışTürkmenulularınıngözüönünde...Rumgazileritakımının,RumAhilertakımının,savaşçıdervişler,yarıermişabdallartakımının,illedeelmayanaklıRumbacılarıtakımınıngözüönünde...-Gözlerinikapatarakderinderinsoludu.Birdensilkindi-:Sonundasıkarmıdersinboynunu,..Yavaşyavaş...Farkındaolmadan?..Farkındaolmazsadahaiyi...Farkındaysaonparaetmez!Hanedersin?

—Aklımermedi!Olurişdeğil!Yokcanım!Nefsiuyanırmıkalabalığınortasındainsanın!

—"İnsanın"dedin!ŞövalyeNotüsGladyüsinsanmıyahu?-Kendisorusununkarşılığını

genekendisiararkenapansızsıçradı.Çokönemlibirbuluşmayageçkalmışgibidöneledi-:AmanDaskalos...Şuasılıpantolonu,gömleğiveriverçabuk!VeriverkiRumanosavanağınıyatağındanhoplatıpaklınıbaşındanalalım!Yabancımızdeğildir!Vaftizkızımızınkocasıdır!Güveyimizsayılır!..

OrhanBeyherifinYarhisarTekfuru'nunkızıLotüshakkındadakötüşeylersöylemesindenkorkarak,KamaganDerviş'inomzunadokunup"Hadi"anlamınaelinisalladı,Mavro'nunomzunuokşayıpkederlegülümsedi.Mavro,hiçbirşeyanlamadı.Hiçbirşeyduymuyor,görmüyor,düşünmüyordu.

—Daskalostekdur!KıpranmaKaraKeşiş,

baskındır!KeşişBenito,mağaranınönündekiküçük

meydanıonaradımarailetutandörtkişiyihiçtelaşsızgözdengeçirdi.İçlerinde,birtekbağıranherifadamabenziyordu.Ötekilerçolukçocuktu.

SırtındaBizansköylüsügiyimibulunduğuhalde,Keşişkılığındaymışgibi,kollarınıgöğsüneçaprazlayarakşişindi.

—Yanılıyorsunyiğit!Bizimbasılacakişimizyok!Derdiniznedir?

ÂdemEjderhasıhemenvuruşmabekliyordu.ŞaşırarakOrhanBey'ebaktı.

OrhanBeybabasınınkarısıBalkıziçinduyduklarınaçokkızmıştı.Öfkesinidışarıvurmamakiçinyutkundu.

—Baksana,Daskalosböyledememekte,KaraKeşiş!

DaskalosDerviş,OrhanBey'idahadoğrusuÂdemEjderhası'nıgörmesiyleişininbittiğinianlamış,dizleritırpanlabiçilmişgibi,yereçöküvermişti.

Benitobunugördü,iğrenerekyüzünüçevirdi.ÖnceayışığıalandataştanyontulmuşgibikaskatıduranDündarAlp'inkatırına,sonradaMavro'nunomzundan,batağakaçamakbakışlarlabaktı.Çıragibiyanangözlerinden,niyetihemenanladılar.

Mavro,yayınıyukardanaşağıyabirkaçkezsallamış,Kerimkoşacakgibibirazöneeğilmişti.

OrhanBeyemretti:—BağlaşunlarıPirElvan!PirElvankısakargısını"tut"diyeKerimcan'a

geçirdi,kılıcınıyoklayıpkemerineasılıkementipinielinealdı.

Yürüyüşüürkektaylarasokulmakisteyenhayvanterbiyecilerinebenziyordu.Mavro,birazöncenasılöldürüldüğünüuzunuzadıyadinlediğieniştesirahmetliDemircan'ıhatırlayarakdişlerinisıktıçatırçatır!..

KaraKeşiş,başındanberitutturduğudünyadangeçmiş,saygıdeğerdinadamıkasıntısını,bırakmamıştı.Kımıldamadanduruyordu.

PirElvanaşırıpazıgüçlerinegüvenenleringevşekliğiyleyaklaştı:

—Uzatkollarınıkaradinli!KeşişBenito,apansızpeydahlanankurtuluş

umuduylatepedentırnağatitremiş,kaimbacaklarıüstündebellibelirsizyaylanmıştı.Şuadamazmanınhesabınıgörebilsetehlikeninyandançoğunusavuşturmuşolacaktı.Gerikalanların,nasılolsahaklarındangeleceğinegüveniyordu.

PirElvanyeterikadaryaklaşıncakuşağındakihançerişimşekgibiçekip"İsaaşkına!"diyebağırarakatıldığıandaMavro'nunkorkudan

pürüzlenmişsesideçınladı:—Zehirlidirpıçak!DiridurElvanağa!BöyleoyunlarıçokgörmüşgeçirmişPir

Elvan,herifinbileğinikapmıştıama,eğerMavrozehirlafıetmeseydi,işidebitmişti.

İlktartmalar.KaraKeşiş'inpazıgücünde,ÂdemEjderhasındanpekaşağıolmadığınıgösterdi.Heriffazladanölüm-kalımçizgisindeboğuşuyordu.Elindezehirliolduğusöylenenbirdehançervardı.

İkiadamazmanı,toslaşmışikiazgınmandagibi,birzamanbirbirinevargüçleriyleyüklendiler.

Benito,bileklerinedemirmengenegibisıkanparmaklarınşakayagelmezliğinianlayarak,deriyedeğdirebilmekiçinbiryandanhançerinucunuyavaşyavaşbükerken,solbileğinidegeriyeçevirerekkurtarmayaçalışıyordu.

OrhanBeyçaresizlikleçevresinebaktı.Mavro'nunyayınıkapıpkaradomuzuoklamayıgeçirdiaklından,PirElvan'ınvurulmasıtehlikesinideğil,biranşaşırmasıihtimalinidüşünüpvazgeçti.

Ölüm,şimdiBenito'nunboynundanzehirli

hançerinucunainmişti.—Dayanbıçağıkarnına!ÖnceMavrobilekendisesinitanıyamadı

ama,PirElvannedemekistediğinianladı.Hançeringövdeyedönükolmasındanyararlanarakyüklendi.

KaraKeşişcanhavliylezorlamış,ikigövdeninkemikleriçatırdamıştı.

Zehirlidemiryavaşyavaş,herifindışarıfırlayıpgerilmişkarnınayaklaşıyordu.

NihayethançerinucuderisinedeğinceBenitodilikesilmişgibi,mağarayıgümbürdetipmehtaplıyazgecesininderinsessizliğiniparçalayankorkunçbirulumakoyverdi.

PirElvandirenmeninapansızkesilmesineşaştı,pisbirşeyiuzaklaştırmakistergibi,herifiitipbıraktı.

KaraKeşiş,sıçramayabenzerkeskinbirhareketlekafasınıeğipdizlerimgöbeğinetopladı,düştüğüyerdetostoparlakkatıldıkaldı.

Söğütlülerzehrinmüthişgücükarşısındaduyduklarışaşkınlıktankurtulmayaçalışırken,incebirçığlıkla,irkilipbakındılar.

Benito'nunölümüyledehşetedüşüpsarsılan

Daskalos,sustasıkurtulmuşbiryaygibigövdesinitopraktankoparmış,havalanmayaçabalayaniribirkuşçırpınışıylaikibüklüm,mağaranınkaranlığınagirivermişti.

—Kerimkargıyı...—BreMavrooklamazmıadam!—Kavçakalım!—Kuruçalı...Çabuk!—Kamagan!HeyKamagan!Başkaçıkışıvar

mıbunun?OrhanBeysözünübitirmedenKamagan

Dervişgöründü,karşılıkvermedenseğirtipmağarayadaldı.KaraKeşiş'inbulunmadığısıralarda,sandığınısepetini,köşesinibucağınıyoklamış,hırsızlıkmallardanbirkaçdeğerliparçayı,illedekitaplardanüçünügözünekestirmişti.

KendileriniürkütenkaranlığasıskaherifinduraklamadangirmesiOsmanBey'in,savaşçılarınıutandırıpdebelenmektenkurtardı.Naralanarakkoştularama,içerdekatrankuyusunadalmışlargibiduraladılar.

—Amanhaaa...Kapanvar!Kerim'insesine,mağaranınderinlerinden

Daskalos'unacıbağırtısıkarıştı.—KapanatutulduDaskalos!—Tamamyürüyün!Ulumalaradoğruelyordamıylayürüdüler.—DiridurPirElvan!Kafanıkolla!Geçidindaralıpalçaldığıyerehafifbirışık

vuruyordu.İkibüklümgeçipayağakalkıncaKamaganDerviş'igördüler.Onbeşadımilerde,köşeyesiperlenmişti.Alacakaranlıktabüsbütünçelimsizgörünüyor,saklambaçoynayanbirçocuğabenziyordu.

Ayakseslerinedöndü.Ardındangeleceklerihiçhesaplamamışgibiürktü.Arkaarkagiderekyarıktanvurmuşayışığınaçıktı.Yüzübirdenkurukemikrengialmış,görünüşünükorkunçlaştırmıştı.

"Gelmeüstüme!Gelme!"diyehırıldayansesedönüpçenesiyleburnunubirleştirerekgülerkenhavadabirparıltıyanıpsöndü.

Kamaganellerinigöğsünegötürüpsendeleyerekduvaradayandı.Sıyrılarakçöktü.Sankigeldiklerizaman,kayanınüstündeoturupgördüklerikadarrahatu.Çoktandır,falabakarkenuydurduklarını,gerçekyaşamanın

yerinekoymuş,kendisinialdattığınıdagiderekunutupölümsüzlükgüveninekapılmıştı.Yüzündekişaşkınlıkbundandı.

DaskalosDervişbıçağıkimeattığınıbilmediğigibi,vurupvurmadığınındafarkındadeğildi.Canlıbiravıdidikleyenaçkurtsolumalarıylabacağınıkurtarmakiçindebeleniyordu.

PirElvanpalasınıçekti,gerçektenkorkunçbirsoğukkanlılıklayaklaştı.Büyükbirdostluk,sınırsızbiracımaduyuyorgibiyavaşça:"Daskalos!"diyeseslendi.

Daskalos,ellerikapanatutulmuşbacağında,başınıhızlakaldırdı.GözlerindekiumutparıltısınınsönmesinebırakmadanÂdemEjderhasıPirElvançalıpkafayıdüşürdü.

Mağaralarıincedeninceyearadılar.DünyayıboşlamışgörünenheriflerinkaranlıkişlerdebiriktirdikleriparalarlatopladıklarıpahabiçilmezeşyalarısandıklarakoyupDündarAlp'inkarakatırınasararakSöğüt'ünyolunututtular.

OsmanBey,saygıgösterirgibihafifçe

kımıldadı:

—BuyurDündaremmi,geçşöyle!Dündaruykusersemiydi.Geceninbugeç

saatindeuyandırılıpululartoplantısınaçağrılmasındanhiçbirşeyanlamamıştı.

Beydivanhanesininsedirindeoturanlaracanıbirazsıkkınbaktı:

—Hayrola!Nedirbuvakit,budernek?—Helegeç!Gösterilenyereoturdu.Kimvarkimyok,

araştırdı.Herkesgözlerinikaçırıyorgibiydi.Pirelendi:

—Neymiş?Torbayamıgirdisabah!Osmansoruyuduymazdangeldi:

—Nerde,seninDaskalos,Dündaremmi?—Daskalosmu?Bilmem!..N'olmuş?—Bunusormayamıseslendinizbeni?-

Tedirginliğiartıyordu-:Nebileyimben...çobanımıyım?

—KeşişBenito'ylabirişiolmasın?—KeşişBenitomu?-Yutkunduüstüste,

yalanladı-:Olurolur!-Birazdüşündü,tamamladı-:Odagâvur,oda...

—Meraketmezmisin?—Edilmezmi?Neymiş?

—Görelimbakalım!..OsmanBeyböylediyerekelinikaldırdı.

KapınınsağındaduranOrhanBey'leKerim,solundaduranPirElvanlaMavro,dörtadımilerleyipyanyanadizildiler.

—AnlatMavro!Neleroldubugece?Nelergördünüz!Nelerduydunuz!Anlatbaştansona...

Mumlarınoynakışığıylaaydınlanankocadivanhanedesankiherkestaşkesilmişti.

Mavroanlatmayabaşladı.Dimdikduruyor,duvardabiryerebakaraksesiniyükseltmeden,arayagereksizhiçbirşeysokuşturmadankonuşuyordu.

Dündartespihiçıkarmakistedi,sonraaramaktanvazgeçti.Terbasmıştıgövdesini...Şakaklarındakizonklama,zamanzamansöylenenleriduyamayacakkadarşiddetleniyordu."NerdebuDaskalosrezili?"Sezdirmedenkapıyabaktı."Tutuldumu?Söyledimigizlilerimizi!"Birarakorkulubirdüşgördüğündenşüphelendi.Nasılbirsavunmatutturmasıgerektiğinihızlaaraştırıyor,aklayakınhiçbiraçıklamabulamıyordu."İnkâryiğidinkalesi...İnkâreteğineyapışacağız!İnkâr

gibiyok!"—Vaygâvuroğluvay!Helealçak!Tümü

yalan!Vaykisarıyılanbeslemişizkoynumuzda...

Bunlarıkendisininsöylendiğinianlayınca,vartayıatlatmışgibiumutlandı.

Mavrosusmasınıbeklemişti.—DaskalosdedikiKaraKeşiş'e..."Dündar

Bey'inemri"dedi,"YüzüsarılıbirigeldiSöğüt'e...Bunlarpusuyuhaberaldılar!AmanBilecik'eyetişsin,"dedi.

—Heleyalancıkâfir!Yakasıelimegeçmezmi?Yalandıryoldaşlar!Getirinkitabı...Aptesimleelbasıp...

İmdatistergibibakındı.Yüzlerdekidonukluktankurtuluşkalmadığınailkdefainanarakdehşetekapıldı."N'aparlarbunlar!Hayırbirşeyyapamazlar!Yezitdivanımıbura?..KötüDaskaloslafıyla..."

Çaresizliklesakalınıçekiştirdi,soluğutıkanmışgibi,göğsünüyoldu."Ölümyok!Nehadlerine!..Sürerçıkarırlarsaokadar..."Budüşünceyleferahlamasıçoksürmedi,büsbütünbunaldı."Nereyegidebilirsin,derbeder!

Soyguncututmuşülkeyibaştanbaşa...Seniparalamazlarmışurayavarmadan!Buncakulcariye,buncamaldavar,buncaaltıngümüş!"Birdenhoplayıportayerdedizegelipyakasınıyırtarak,kanlılargibiağlayarak,başlarınabeyolmakiçinyıllardırçabaladığıSöğütlülereyalvarmayıgeçirdiaklından..."AyaklarınasarılsamşuEdebâlidomuzunun,benbenibağışlatmadankalkmasam!"Akçakoca'ya,AhinakibiHasanÇelebi'ye,KaplanÇavuş'akendisinihiçsevmeyen,kendisinindehiçsevmediğibuheriflerebirşeyleraraştırarakbaktı.Osman'ıölçüpbiçti.Evet,Osman'danavanağıyoktubunların..."YalvarsakdayanamazOsman,yumuşar!"Kurtuluşyolunubulduğunayüzdeyüzinanıpumutladavranırkenelinehançerideğdi,neyaptığınıpekdebilemedensıyırıpatıldı:

—AlkaraOsman!..HiçkimsebukadargevşekDündar'dan,bu

yaşta,böylekudurmuşkaplanatılışıbeklemiyordu.

UsturagibikeskinhançerOsmanBey'inşahdamarını,kılkaldı,Doğrayacaktıki,Pir

Elvan'ın"Yettim!"narasıylakocakonaktemellerindensarsıldı.Kısakargı,yılangibiıslıklanarakgelipDündarAlp'insolomzualtınagirdi,göğsündençıktı.

Buncanamsahibisavaşçıdanbirideprenememiş,OsmanBey,ancakgövdesinibirazgerialıpkolunubirazkaldırabilmişti.

YüzüstükapananDündarAlp,kusargibiöksürerekyanadevrilipyavaşyavaşyerekaydı.

Hançerisedirdekalmıştı.Çıplakçeliğindeyanıpsönenmumışıklarıylacanlıymış,kımıldamıyormuşduygusuveriyordu.

3

BilecikHisarı'nınkapısıüstündekidörtköşeburcagözcüdikilmişPanayot,sabahtanberiiçtiğişarabın,ortalığıcayırcayıryakanikindigüneşininağırlığıylaçeneleriniçatırdatarakesnedi,kemiklerinikütürdeterekgerindi.İkikerematarasınaelatıpcaydı.Üçüncüdeşarabıkafasınadikti.İçtikçe,susuzluğuartıyor,ağzıköpürüyordu.Hiçgereklideğilken:"Göklerdekiİsababamız!Suçlarımızıbağışla!"diyemırıldandı.

Aşağıdakikoğuştaseslerkesilmişti."Uyudulardesem,çavuşefendimizinhiçşakasıyoktur!Sopayıçekerkibirhaftaoturamazsınkabalarınınüstüne."

HerkesKozpınar'dakurulandüğünegittiğiiçinkocaBilecik'tebirkaçkocakarıylabirkaçyatalakheriften,birde,kapınöbetçilerininyemekleriniversindiyeçavuşefendininhizmetçisi,Panayot'undasözlüsüPopolina'dan

başkakimsekalmamıştı.Düğününongünsüreceği;ongün,yerli

yabancıbütüngelenlereiçebildiğikadarşarap,yiyebildiğikadaret,pilav,börekverileceğisöyleniyordu."Gitişineoğlum!Duyankoşar.Ülkedeadamkalmaz.TekfurumuzsoyluRumanosEfendimiz,batar!"

Düğün,ikisaatlikyolda,Kozpınar'dakurulmasaydıda,şuHisariçi'ninkocameydanındayapılsaydı,korkuluğadayanıprahatçaseyreder,uykuylaboğuşmakzorundakalmazdı.

Kasabanınbomboşyollarına,evlerinkapalıpencerelerinegaripbirtedirginliklebaktı.Anlamsızlığınıbildiğihalde,sırtınıyoklayanürpertiyiönleyemedi.

Bilecik,göklerdekiRabİsa'nınhışmınauğrayıpahalisikapıkapamacasınataundankırılmışlanetlikentlerebenzemişti."Hisarınıbırakıpşukadarfersahlıkyeregittinmiböyledirbu!"İstavrozçıkardı:"RumanosEfendimizekalsagitmezdiya,dostumuzOsmanBeyyüzündengitti!ÇünküTürkmenkarılarırahatedemezmişkasabada!Çavuşefendimizhaklı!

Nekadaryerleşseler,yurtocaksahibiolsalar,göçebegeçmişlerikırabayıraçekmektebuTürkmenleri..."Çokacımışgibikafasınısalladı:"Yabanilikkolaydeğil!"

Panayot,eliniyüzündengeçirdi."HerşeyRabİsaEfendimizinemriyle...Türkmen'idağabayırasürmüş.Vardırelbetbirnedeni!..Hiçakılermez!"Ayaklarınısürüyerekgittidirseklerinikorkuluğa,çenesiniyumruklarınadayadı.Karasu,yemyeşilbağların,topağaçların,kavakdizilerininarasındanparçaparçagörünüyordu."KimKarasudemişbunayahu!Nah,masmavi!Yokcanım!Rumaklıdeğil...Vaktiyleİznik'imizibasıpalanSelçukkâfirininhaltetmesi!"Suratınıastı."Biradamkâfiroldumu,karayı,maviyinebilsin!ZormeseleMüslümankâfiriolmak,zorgayret!GöklerdeyaşayanRabİsaEfendimizenekadarhamdetsekazdır.Bizleridoğruyoldayaratmışçünkü..."

İstanbul-TebrizcaddesikarşıtepeninyamacındangeçipKarasu'yunyatağınadevriliyordu.Köprüsünü,kıtlıkyılınıntaşkınıtoparlayıpgötürmüştü."Götürsünvarsın!Durdumuİstanbul-Tebrizcaddesi?..Hayır!Geçerhiç

bakmaz!Kışınazbirazzorlukçeksedegeçidinibulur,hoplar!"Uyuklayıncadürtülmüşgibisıçradı:"Hoplasadaköprüşarttır,çünkücaddelerinşanışerefiköprüdür.Tekfurlaryapamazköprüleri,bukesin!İmparatorumuzunüstüneymişköprüler...Demekİmparatordaolsan,kurtuluşyok...ödevödev!.."İkiyudumşarapiçti,suratınıburuşturdu,yumruğunukırmızıağzındangeçirdi."Gemiyapıpdenizesalmakdaimparatorumuzunödevi...Yeraltındanmadenleriçekipçıkarmak...'Gücükalmadı,eskisigibiİmparatorumuzun'diyenlervar!Yalan!Olmazböyleşey!..İmparatorsangüçlüsün,gücünyoksahiç...'Gücüyetse,Karasu'yuköprülemezmi?Dakkageçirmez'diyenlere,hadişaşma,bakalım!"Derinderinsoludu."İmparatorumuzunRabİsaEfendimizkeskinedekılıcını,âmin!"İstavrozçıkardıama,gönülsüz...

İstanbul-Tebrizcaddesi,yayvantepelerdenineçıka,kıvrılabükülegidiyordugözalabildiğine..."Maşallaharpalarorağagelmiş,buğdaylarbilesararmışadamakıllı...Aradayeşillikler,bağbahçe...Ağaçlar...Zeytin,elma,

armut,illedeilledut!..Soldaçokuzaklarda,Lefke'yedoğru,birbirinegirmişdarboğazlar,şavullayontulmuşabenzeyenkesmedağlar...Vaykibudünyanınucubucağıyok!Gitgit,ömürtükenir,dünyatükenmez!Dünyabukadarbüyükolmadımı,heyoğlumPanayot,adambirbiriniezer,birbirininayağınabasmadankımıldayamaz.Türkmenneredenseyetmezolurköylüye...Ormantükenir.Açlıktan,soğuktankırılırdinibütünHıristiyanlar!GöklerdekiazizpederimizRabİsa'yaşükürkidünyabüyük..."Yüreğiniyaşamasevincikavradıapansız...İnledi,çevresineşaşkınşaşkınbakarakminnetleyutkundu."RabIsaefendimizeşükür!ÇokyaşasıntekfurumuzsoyluRumanosEfendimiz!Yenihanımıdaçokyaşasın!İmparatorumuzhepsindençokyaşamalı...Frenkşerrindenkorusunkutsalbeldemizi,RabİsaEfendimiz,âmin!"

Panayotveled-iHaralambos,onaltıyaşındatopaçgibibirdelikanlıydı.Köylüydü.Taunyılındaanadanöksüz,babadanyetimkalmış,açlıktanöleceğisırada,BilecikHisarı’nınkapıçavuşu,oğluolmadığıiçin,evlatlıkalmıştı.On

birindeydiozamanlar;Panayotyedi,içti,çabucakgelişti.İlkzamanlarbirazhorlayanhanımgiderekyumuşamış,sonzamanlardaiyideniyiyehoşlanmayabaşlamıştı.

Çavuşefendi,bundanmıpirelendi,yoksaPopolina'ylabirevdekalmalarınımıdoğrubulmadı,bilinmez,ikihaftaönce,kapıbölüğünesavaşçıadayıyaptı,birhaftaöncedeyatağınıkoğuşagetirterekevdenbüsbütünçıkardı.Panayot,kılıçtaşıyabilmekiçincanınıvermeyehazırolduğundan,işinnedeniniaraştırmamış,çavuşefendisineeskisindenyüzkatfazlabağlanmıştı.Ogünbugündürmavigözlerimutluluklaparlıyor,her"Panayot"bağırtısınaağzıkulaklarında,"Buyrunefendimiz!"diyecandanyürektenseğirtiyordu.

—Panayot!—Buyrunefendimiz!-Panayotsesitanımayı

bilegerekligörmedenmerdivenedoğruvargücüyleatılmıştı-:Buyrun!

İnecekkendurakladı.Çavuşefendisi,"Nöbetindenayrılmayacaksın!"demişti.AşağınınboşluğundaPopolina'yıtanıyıncan'apacağınışaşırdı:

—AmanPopolina!..Senmisin?Buyurcanımıniçi...KurbanolsunPanayotsana...Emret!

—Soruyorçavuşefendimiz!"Uyudumu?"diyor!

—Uyumadım!Uyunurmu?Gelseneacık...GeliverohPopolina!..

—Çavuşefendimizdiyorki..."Türkmengöründümü?"diyor!

—Yokturgüzellergüzeli!..HayırTürkmengörünmedi.Görünsekoşuphabervermezmiyim!Gelacık,n'olurşuraya...Baknediyeceğim!

—Hadiordan!..Çavuşefendimizdediki,"İyigözlesin"dedi,"Sakınayrılmasınbiryere,"dedi.

—Ayrılınırmı?Elbette...GeliverohPopolina...Acıkgeldesonrahemengit.

Parmağını"Seniedepsiz"anlamınasallayanPopolinadaçavuşunbeslemesiydi.Onbeşindeydiama,kalçadagöğüslerde,çavuşefendisininçalımlı,tombultombulhanımındanhiçfarkıyoktu."Farkı...Hanımımızmerhametlidir!Bumerhametsiz!Ahvire,ah!"

Ayaklarınısürüyerekgüneşeçıktı,çaresizlikledöneledi.İkiaydanberisözlüydüler.Aradasıradaşurasınıburasınısıktırıpyanağınıöptürüyorduokadar..."Ahvire!Tam,'alıştı'diyeumutlanırsın,edepsizlenir.Geçendeöptürensankibaşkası...Çıkıverseydikıyametmikopardıbisoluk?CanıhiçmiçekmezöpüşmeyiPopolina'nın,kutsalMeryemAnamız?Çekerya,nazlanmakdahatadıgelirbesbelli,erkekmilletinikıvrandırmak!Evetbukız,Müslümankâfirlerdendahataşyürekli...Frenkkâfirlerindenbiletaşyürekli!Geliverseydi,öptürseydi,ağıztadıyla..."Ağıztadıylaöpmeninn'olduğunu,-göklerdeyaşayanRabİsagünahyazmasın!-ÇavuşEfendininhanımındanöğrenmişti.Geçenhaftayatağıkoğuşataşımakiçingittiğinde...Aklınaogünbugündürgeldikçesoluğukesiliyor,tepedentırnağatitriyordu.Nedensebuyatakgötürmeişinekızmıştıhanım..."Baksen!Vaymaymunakivay!"dedi,Panayot'abaktıbirzaman,yenigörüyormuşgibi,"Üzülmeyavrum"dedi,"kendindenyaşlıheriflerlesakıniçlidışlıolma,"dedi,"elşakalarıyaptırmakendine,"dedi.Apansızsarılıpağzını

ağzınayapıştırdı.Bireliyleensesinikoparacakgibisıkarkenötekiyleorasınıburasınıyokluyordu.Panayot'unsoluğukesilecektiazkalsın!Bereket,tamsırasındabıraktı."Neaptalmışım"diyegüldü.Dışarıyakulakverdi,birdahaöptüamabüsbütünağıztadıyla..."Ohdoyumum!"dedi,"hadigitartık,uygunsıradaçağırırımseniben,"dedi.Evetogünbugündür,hatırladıkça,Panayot'unsırtınıterbasıyor,sonrabuimansızPopolina'yababasınıöldürmüşgibikızıyordu.

Kocamanyumruğunu"Ahvireah"diyerekgöğsünevurdu,ikikereyavaşça...Kızınbuimansızlığı,gerçeksavaşçılığageçipsavaşlaragiripdünyayanamsalmamışolmasındandı.

Elşakasınameraklıkapıyoldaşlarından,İstafo'nunzorlahediyeettiğisüslühançeriniçekti."Herkesuyurken...Yada,bugünkügibiBilecikboşken,arkadaşlarsarhoşken...DindüşmanıMüslümanlar,yadaFrenkkâfirlerihisarayanaşmalılar...Merdivenidayamalılar...Farkınavarmalıyım,saltben...Çünkünöbetteyimböyle...Hemenhançeriçekipönlerinedikilmeliyim!..Vurmalıyım...

Vurmalıyım...Vurmalıyım..."Bunlarıaklındangeçirirkenhançerihınçla

kaldırıpindiriyordu.Çocuksuratınakıyıcısavaşçılarınsertliğigelmişti.

Birdendurupmerdivenbaşınaürkekürkekbaktı.Birsuçdelilinisaklargibihançerikınınasokuverdi.Şimdiyekadar,vargücüyledişinisıktığıhaldetavukkesememişti."AkıllıolPanayot!Savaşbaşka,tavukkesmekbaşka!"diyerekgülmeyeçalıştı.Matarasınıaçtı,tamkafasınakaldıracağısıradaKarasu'yavuranilkTürkmenhayvanınıgördü.Kapkarabirkömüş!Devgibi..."MandakömüşüderbunaTürkmennedense,bakarsındöner,susığırıder!.."Matarayabirazşaşırarakbaktı."Ohbe!Geldilerşükür...Bittinöbet!"Matarayıtıpaladı.Arkadanyüklüöküzler,katırlar,atlargörününcehiçşüphesikalmamıştı.OsmanBey'inheryılyaylayaçıkarkenBilecik'ebıraktığıSöğüthazinesikervanıydıbu...ÇavuşEfendi'yemüjdevermekiçinkoştu.Merdiveniinerkenkılıcıayağınadolaştı,azkalsındüşüyordu.Söverektoparlandı.

Aşağıdahisarkapısınınöbetçisizgörünce

şaşırdı,ürktü,bugevşekliğegerçektencanısıkıldı.Yeminliydikapıcılar,kapıaçıkolsun,kapalıolsunnöbetyerindebulunacaklardımutlaka!"Sıkışsanaltınaedeceksin!Şakayeminideğilçünkü...İncilüstüneyeminki,tutmadınmı,tekermekercehennem!"İstavrozçıkardı.Yumuşakçizmeleriylepatırtısızyürüyüpkoğuşabaktı."Ohbabam'.Çekmişlerşarabı,kaşıkistifiyatmışlar!..Burunlarınıkessenduyacaklarıkalmamış!"Müjdesevinciniarkadaşlarınınödevisavsaklamalanazaltmıştıbiraz...ÇavuşEfendisinesöylesinmi?Söylemesinmi?Arkadaşlarınınsuçlarınıüsteyetiştirmeyisevmiyorduhiç..."Sevmiyoruzama...Günahbizdengitmiştir!"

ÇavuşEfendi'ninodasınadolandı.Kapıkapalı..."Hoppala!"Çavuşefendideuyuduysa,tutkelinperçeminden!Kapıyıkurcaladı.Aralanıverincesoluğunukesti.Çavuşefendiyiuyuyorgörmesibilekötü...Birden,nazlıbirinilti,sonrahışırhışırbirsolumaduydu."Durkız!Durdedim!Koparırımİsaçarpsın!"

Gözleriboşluğaalıştı."AmanRabİsa!AmanMeryemAnamız,nedirbu."ÇavuşEfendi,

Popolina'yısedireyatırmıştı.Enikonudidikliyordu."Nasılolur?Babamızyerinde,babamızdanilerivedebarutgibiçavuşefendimiz!"Çekildi.Eliniyüreğininüstünekoyupçaresizliklebakındı."Neiştirbu!Kırkyılyaşasamaklımagelmez!AmangöklerdekiRabİsaEfendimiz!Suç,hayırÇavuşEfendimizdeolamaz!Popolinayedibuhaltı...Rabİsa'dankorkmazaşifte!MeryemAnamızdanutanmaz!"Popolina’nınsuçluluğunayüzdeyüzinanıncaömründeilkdefagerçektenkızdı.Neyaptığınıbilmedenmatarasınıikikerekütkütvurdu.

—Kimdiro?—Benimçavuşefendimiz...Türkmenler

göründü.—HayAllahbelalarınıversin!Tambuldular

sırasını...Panayotgeneistemedenkapıyıitip

dayanmıştıarkasına...—Panayot,oğlum,yanılmayasın!-Panayot

ürktü.Çavuşarkasıdönük,pantolonunuçekiyordu.Ensesikıpkırmızıydı-:Düğünegelenlersen'aparımseni?Yirmisopadır!Kıçınayirmisopaki...Bakbakalım!

Panayotyanılmadığınagüvendiğihalde,gözleriniyereindirmişti.Gülümsemeyeçabalıyordu."Yanılmadımdenilmezbüyüklereçünkü...Bakarsınyanlışçıkar!"

Çavuşefendikemeribağladı."Şeytancanınıalsın!"diyesöylenerekdonmuşkalmışPanayot'uitipburcunmerdivenineyöneldi.

Popolina,hemensedirdenfırlamış,kalçalarınıırgalayaraktankidüpedüzcanalaraktan,aynanınönünegidipüstünübaşını,darmadağınsaçlarınıdüzeltmeyedurmuştu.

Panayotçekinerektengirdi.Perdeleridekapatmıştınedense,burezilPopolina...İçerisiondanbukadarloştu.

—Kız!..Kızdedim,n'apıyordunÇavuşEfendimizle...

—N'apıyormuşum!Hiiiç!—Nasılhiç!Gördüm!—Neyi?—Şurda...Neyinedemek!Görmedimmi?Popolina,omzuüstündenkaçamakbaktı:—Görmedinya...Yokkibirşey!Çavuş

efendimizşarapistedi.Koşayım,dedimayağınıkaydı,kaldırırken...Tamkaldırırken...Kapıyı

açtın!—Nasılkaldırmakmışo?..Tastamamüstüne

abanıp...—Kaldırmakişte..."Hıristiyankardeşiniçin

kötülükdüşünmeyeceksin"dememişmiRabİsaEfendimiz!.Dedemyerindebiradam...DinibütünHıristiyan!Çavuşumuz,Efendimiz...Nededi,sengelmedenönce?

Panayotbirdenilgilendi:—Nededi?—Dediki...Biziseviyorsayınçavuşumuz,

Panayot,MeryemAnamıztuttuğunualtınede...Seni;hele,çokseviyor,oğluolmadığından..."Panayotödevinesağlam!"dedi,"Uykucudeğil,hırsızdadeğil,laftaşıyıparkadaşlarıbirbirinedüşürmüyor"dedi,"Denedim,banabağlıbuldum,"dedi,"Pırlantagibikocayadüştünkızım,sevin!"dedi.Tamsenkapıyıaçtın,nedemekteydibilbakalım!.."Panayotoğlumaadaylıkzamanıbekletecekdeğilim,"dedi.

—Ya?"Ya"dedimamanPopolina?—"Savaşçılığaahvereceğim"dedi.Yakında

aylığageçirecekseni...Yeminetti.—Deme!inanayımmı,ohPopolina...Yanlış

manlışolmasın!—Yanlışıyok!Yeminetti.Yeminedermi,

tutmayacakolsaçavuşefendimiz?..—Hiçetmez!AmanPopolina...-Sokulup

sarıldı-:Popolinagerçekmi,bakbana...-Kız,birançekilecekoldu,gerekmeyeceğinianlayıpöptürdü-:Ohtombulgüvercinim!Ohkuştüyündenyumuşağım!Rabİsagünahyazmasın!-ÇavuşEfendisi'ylehanımınıgözetlemiştideonlardanöğrenipezberlemiştibunları-:...Ohballım!Tatlışarabım!Doyumum!

—Bırak...Bırakyeter!Ufbırak!Çavuşefendimiz,yagörürse...Ayıp!Ölürümutancımdan...

—Durbiraz...Demek,"aylığa"mıdedi?Bekletmeyecek...Hemengeçirecek...-Kızıngöğsündekidüğmelerdenikisinineksikolduğunugörüncekaşlarınıçattı-:N'oldubunlara...Düğmelerinkopmuş!Asılayıpbu...NederÇavuşEfendimiz?

—Kopmuşmu?Duraman,gerçek!-Popolinahemenkurtuluparanmayabaşladı-:BuralardadüşmüştürohPanayot,buluverşunları...Hadibul!Düğünegidememyoksa!

Panayotbirazbakındı,sonradizçöktü.Düzensizliğin,çapulculuğunhiçbirçeşidiniküçüklüğündenberisevmiyordu.Ellerinidöşemeyesürerkençıkıştı:

—Açsanaşuperdeleri...AllahAllah!Nevargündüzortasıbunlarıkapatacak...

Popolina"kik"diyegülüpkoştu.Panayotdüğmeleribuluncaokadarsevindi

ki,sabahleyinevdekopanşeylerinburayanasılgeldiğiniartıkdüşünmedi.

Bacıbey,akörtüsününüstünemorlumavili,

kırmızılıyeşilliipekpusuyusımsıkısarmış,oyalıuçlarınısolomzunasallandırmıştı.

BilecikHisarı’nınaçıkkapısıönünegelince,hayvanındanatladı.ElinigöğsünekoyarakKostiÇavuş'uselamladı.Bileğindeherzamankigibikırbacıasılıydı.

Çavuşunbağırışıylauyanankapıbölüğüdahakendisinitoparlayamamıştı.Kimikılıcını,kimikemerinidüzeltiyor,kimisidesaçlarınışapkasınasokmaya,yakasınıiliklemeyeçabalıyordu.Sarhoşluktanhepsiningözlerikançanağınadönmüştü.

Bacıbey,parmaklarınınboğumlarıylatespihçekergibisaydı,çavuşlaberaberonsekizkişiolduklarınıanlayıncagülümsedi.DemekOsmanBey'inmartalosunda,yalanyanlışyoktu.

Kostiçavuşbaşınageleceklerdenhabersiz,kalınbacaklarınıgüvenleaçmış,başparmaklarıkılıcınınişlemelikemerinesokulu,ilerigerisallayıpkendikendineşımararakyokuşuçıkanmekkârelerealıcıgözüylebakıyordu.

KarıkılığındakiMavroileErmeniTorosöncedenkararlaştırıldığıgibigerektiğindekollarınıkavrayacakkadaryanınasokulmuşlardı.Gülüşüpfikırdaşıyorlardı.

—GeciktinBacıbeyHanım!Düğünyeriniakşamdanöncetutacağınızşüphelibugidişle...

—N'olur?—Güzelgelinimizigöremezsingündüz

gözüyle...—Ilgaran'olmuş!Meraklanma,birsaate

komazulaşırımben...Atsüremezolmadıkseningibi,KostiÇavuş!

—BacıbeyHanım!KostiÇavuşTürkmenbinicilerindenpeküstünsayılmazsadaRabİsaEfendimizeşükürlerolsun,pekdüşkünde

sayılmaz!—Anlarızbakalım!Ciritmeydanındabelli

olur!—Ciritleyıldıramazsınbukezbenim

gözümü,Bacıbeyhanım!-YanındahıkırdaşanlarıTürkmengelinlerisaydığındanelinibıyığınaattı-:Tekfurdüğünününcirididirbu,hiçolmayanolur!

—Negibiarslanım!RumanosTekfur,körpegelingetirdiğindenmişişinmektesin?

—Tamam!—Ya,KostiÇavuş,yanılıpkaldırılmaz

yükünkulpunayapıştınızsa?—Budünyadakaldırılmazyükyoktur

Bacıbeyhanım,yiğidinibulmayabakar!—Heyvah!Böylemibilinirsizdebu?

Kulağınıver,Türkmenkocakarınınöğüdünüişit!"Kaynarçorba,buzluşerbet,olmaz;dişiçürütür/Kocakişi,körpeavrat,uymazişiçürütür".

—Yazık!Yazıkkinekadar...DurumlarıkötüdeseneTürkmenyaşlılarının...

—TürkmenyaşlılarıylaRumyaşlısınınayrıntısı?

—Şuradaki...BizRummilletişarapgibiyizdir,Bacıbeyhanım,eskidikçegüçleniriz,hemdekörpeleretövbeçektirmecesine...

Bacıbeysuratınıburuşturdu.BöylepiskonuşmalarıhiçsevmezdiamaKostiÇavuşavanağınınbayıldığınıbildiğindenkatlanıyordu.

Çavuşbirazbekledi.YanındaduranTürkmenkızlarınıtepedentırnağasüzüpkasıldı:

—Haniya,sesgelmedi?NerdesinBacıbeyhanım?

—Erkekmilletinintanıklığıgeçmezbuişte...Avratlarınızasoralımbakalım,hediyecekçıkarmı?

ÇavuşbaşındanberigülümseyerekdinleyenPopolina'nınyanağınımakasladı:

—Nahsanatanık!Sorbakalımyalanmı?Bacıbeyutanmazkızabirzamanbaktı.—YağmayokKostiçavuş!Böyleelkadar

bebelerkolay!Avratgibiyiğitavratisterim!-Yokuşavurmuşkervanınsallanmasınakızmışgibikocamansesiyleçıkıştı-:Hadisenize!Haylayınşunları...

Denkleröküzleremandalara,sandıklarkatırlarlaatlarasarılmıştı.Kafileöndekikoca

kömüşünayağıyladuraklayarakgeliyordu.Bacıbey,kapınınikiyanınasıralanmış

savaşçılarıgizlicegözdengeçirirkeniçiniyokladı.Birazsonratehlikelibirvuruşmayagirişeceğihalde,kılıkıpırdamıyordu.İrikesimini,bukesimeçokuyankabadayıdavranışını,birçoklarındaolduğugibi,korkusunugizlemekiçinkullanmayaalışıkdeğildi.Nezamandanberipalavrasızcesurolduğunuartıkhatırlamıyor,aradabirkadınlığıtutupbirineşımarmakisteğiylekorkmayıözlediğibileoluyordu.Yolkavşağındabekleyiphisardakaçsavaşçıolduğunubildirensarımartalostanayrılınca,kasıntılıKostiÇavuş'ukendieliyletutupbağlamayı,olmazsahiçacımadantepelemeyitasarlamıştı.Bununasılbaşaracağınışimdikestiremiyordu,amaçokkolayolacağınainanıyordu.Herifinbirşeysezinleyipsezinlemediğiniyüzündenanlamayaçalıştı.

Hayır!Yahiçbirşeysezinlemiyorduyadadurumununsağlamlığınagüveniyorduyüzdeyüz...Hilelenemiyorsaâdemoğluna,kocaTanrı,şuncacıksezgivermemişdemekti.Kendisini

çavuşunyerinekoydu.Herifböylegelse,attanhoplasa...İstemediğilafakoşulsa...Yanınaikidelikanlısokulsacivelek...Pirelenmezmiydihiç?Birazdanatlayıpkapıyıtutacağından,kocaHisarıçekipalacağındankuşkulanmazmıydı?

Aslıhanöndekikocakömüşü,boynuzunavurarakkapıyadoğrulttu.YanındaOsmanBey'inküçükcariyesiŞirinkızvardı.Geliniolacakhaspanınboyudahauzun,Sirin'ingövdekesimidahatıkızdı.İkisidesankibuyaşlardagerekliymişgibigöğsülerinisımsıkısarıpsavaşahazırlanmışlardı.

—HadindiKostiÇavuş!Yoklatacaksanyoklat.Gecikmeyelimboşuna...

Aslıhan'laŞirin,ellerigöğüslerinde,edepledurdular.Birkaçyıldırhazinegetirdiklerindengiriştöresinibiliyorlardı.

Kostiçavuşkızlarabaygınbaygınsırıttı,Popolina'yaemretti:

—Bakbakalım!Türkmenhanımlarıkılıçsız,kamasızdolaşmazlar!İlledeBacıbey'inbölüğü!

Kısakısagüldü.Popolina,gözegirmekiçinadamakıllı

mıncıklamayabaşlayıncaAslıhangıdıklandı,

birazdadirendi,sonrakikirdeyipkıvranarakyalvardı:

—Yeterohbacım!—UzatmaPopolina!OsmanBeylibunlar...

SoyluTekfurumuzunkardeştenyakındostları...Aslıhansoluksoluğageçti.Savaşçılarınyarısıkapınınikiyanındakalmış,

yarısıdenklerdekuşkulanacakbirşeyolupolmadığınıaraştırmayayagirişmişti.

Çavuş,onlaradauzatmamalarınısöyleyinceBacıbey'inhiçşüphesikalmadı."Haberlibudomuz!NasılolsaOsmanBey'itakımıylakavrayıpbitirecekbugeceTekfurumuzdemekte...BirBacıbeyoyunugöstereyimkisana,kitaplarayazılıpkıyametekadarmeselolsun!"

Akçakoca'ylaKaplanÇavuş'unbaşbaşaveripdüzenlediklerioyunda,karılarsilahsızolarakiçerigirecek,karıkılığındakisavaşçılarKaplanÇavuş'ladışardakalacaklardı.

Aranankarılar,bakılanyüklerinardısıra,hisarkapısındangeçiyorlardı.

KostiÇavuş,Panayot'uparmağınıbükerekyanınaçağırdı.Kemerinesokulukocaman

anahtarıçıkarıpverdi.—SoyluOsmanBeyimizinhazinemahzenini

bildin!Koş,kilidiniaç!Anahtarıbanagetir!Panayotkılıcınıtutarakkoştu.Gücünün

yettiğindendahahızlagitmekistiyor,gövdesihantal,belikalın,kalçalantombulolduğundanharmanlayarakdebeleniyordu.

Soluksoluğadöndü.Çokönemlibirödevverilmiş,bunuyüzakıylabaşarmışgibişişinerekanahtarıuzattı:

—Buyrunçavuşum!Mahzeniaçtımgeldim!Kostiçavuşgözlerininiçine,canınıalacak

gibibakanDündar'ındulkızıCinliNefise'yedalmıştı."Gönüllübukarı...N'apsak,heygöklerdekiRabİsaEfendimiz!N'apsakhaaa..."

Nefisecimriliğindenyanıpyakıldığıbabasınınölümünehiçacımamış,BacıbeytakımınakatılarakSöğüt'üşaşırtan"yazaçıkmaz"birişdahayapmıştı.ŞurasınıburasınıüstünkörüyoklayanPopolina'nınyanağınıerkekgibimakasladı:

—Bunasılgüzellikcivanım!Benkarılığımlabittim!

Popolinaürkerekgeriledi,gözlerinivar

gücüyleaçarakyardımistergibi,çavuşabaktı,KostiÇavuş,ağzınıntadınıbilirbukaragözlüTürkmenkarısınıKozpınar'dabaşkasınakaptırmamakiçinn'apacağınıtasarlayarakdalmıştı.

ÖnünedikilenPanayothayvanınındefolmadığınıgörüncekükredi:

—Yıkılbe!Savuşönümden...—Anahtarıçavuşum...Mahzeniaçtım...—Anahtarımı?Neyinanahtarı?..Haaa...Ver

Bacıbeyhanıma...Vereliylekitlesin,yayladönüşüeliyleaçsın,göklerdebulunanRabİsaEfendimizinizniyle,kendimahzenigibi...

Bacıbeyanahtarıaldı,eğilipçavuşuselamladı.

—Yayladönüşü,bukez,KostiÇavuş,yediendazeTürkmenkilimim,odanaserilmişbil!

KostiÇavuşdaşapkasınıçıkarıp,ikibüklümoldu.

Karılarınhepsi,yüklerinyarısıgirmiş,Hisarmeydanı,pazaryerinedönmüştü.Söğütlüler,sandıklarınıdenkleriniikiyandantutarakmahzeneiniyorlardı.

Bacıbeygeridekalanlarayalandançıkıştı:

—Hadisenizebacılar!Öldünüzmü?..Beribak...

Sözünübitirmesinekalmadanatlardanbirihopladı.Kuyruğualtına,KaplanÇavuş'unyanarkavkoyduğuhayvantepinerek,çiftesavurarak,kıçatarakortalığıbirandakarıştırdı."Höst...Duroğlum!Duraman!"bağırtılarıarasında,sırtındakisandıklarıyereçalıpyularıçekipalıpbayıraşağısavuştu;gitti.

—Heyvah!—Tutsanabacım!Tuthaa...—Aman,Bacıbeyyetiş!Düşensandıklardanbiriağzınakadarpara

doluydu.BilecikHisarıgörününceKaplanÇavuşbunuindirmiş,çemberlerinikesipçivilerinigevşeterekdüşerdüşmezdağılacakhalegetirmişti.Akçakoca'nındediğinebakılırsa,"Gâvurkısmınınaklınıbaşından,budünyada,saltparagörüntüsüalır,nekadardaçokgörünürseokadardaçokalır."Nefaydakievdekipazarçarşıyauymadı,fukaraBacıbey'in,"Heyvahparalargitti"diyebağırtısıhiçbirişeyaramadı.Çünkünamertsandık,gevrekkarpuzgibiparçalanıpiçindekilericevizgibi

dağıtacağına,samantorbasıgibiyığılakalmıştı.Söğütlülern'apacaklarınıbilemedençevresine

toplandılar,elleriböğürlerinde,birayaklarınıindiripbirayaklarınıkaldırarakkıvranmayabaşladılar.

HepsindenönceBacıbeytopladıkendini,bağırtıyıbıraktığıyerdenkavradıaldı:

—Gittihazinesandığı...Vaybaşıma,öldüm!Altındoludurbu!Kimeteslimdikarılar?Söğüt'ünvarı?Gözügibibakacakdeğilmiyditeslimalan!Altınnedemektir?

Altın,gümüşlafıylaçavuşbaştaolmaküzerebütünBileciksavaşçılarıilgilenmişler,koşupgelmişlerdi.

Bacıbeyçırpınaraksandığınçevresindebirkaçkezdolandı.Sonrabaşınaçömeldi,açmayauğraşırkenkapakelindekalınca,elineateşdeğmişgibiyırtınarakhopladı:

—KeserbiziOsmanBey!..Boynumuzuvursahakdeğilmi?Hiçaçılmayacaktıbununağzı...Açıldımıbittiii!

KostiÇavuşağzınakadarparadolusandıktangözlerinibirtürlüayıramıyor,bukadarparanınsahiciolabileceğinebirtürlüinanamıyordu.

Türkmenlergeldigelelitutturduğukasıntıbirdensönmüş,sankigövdesibirdeneriyipküçülüvermişti.

Kendinitutmakistediğihalde,güçyetiremedi,hırılhırılsoluyarakeğildi,avuçlarınıdoldurupgüneşekaldırdı.Venedik,Ceneviz,Malta,Kıbrıs,Frenkî,dukaaltınları,kızılflörtler,gümüşdirhemler,kuruşlar,dinarlardakamaşangözlerinikırpıştırarakçevresine,umutsuzumutsuzbaktı.

—Sahiciymişbe!AmankutsalMeryemAnamız!Sağlamparaymış,Bacıbey!

—Vaybaşıma!KeserbiziOsmanBeyimiz,çavuşkardaşım!..-Başınıyumruklamayabaşlamıştı-:Vururboynumuzu...Vurur!Amanbizemedet!

GerilerdenSöğütlününbirisakinbirseslesordu:

—Boşunayolunma,akılsızBacıbey!Gidenyok,yitenyok!Sayısıbellideğilmi?

—Yerebatsın!-Dizlerinepatpatvurdu-:Sayısıbellim'olurTürkmenhazinesininbacım!Bellimiolur.

Bilecikliler"Hıı"diyebirağzındansoludular.

KostiÇavuş,ellerindekileriçaresizliklesandığayavaşyavaşakıttı.

Bacıbeyparaşıkırtısıylakendinegelmişgibidavrandı,çevresinecanalacakgibigözgezdirdi.Mavro'nunüstünesaldırdı:

—BirdebakarsınFatmakız!Sanateslimdeğilmiydibusandık!Tuhyüzüne!Yüklenşunu...Kaldırınohbacılar!Yükleyinkurbanolduklarım!TühyüzüneFatmaaa...N'olacakpeki,bununağzıaçık!

Çavuş:—MeraklanmaBacıbeyHanım!Anahtarı

sende...Gerekirsebirkilitdahavururuzkapıya...Ferahol!

—Tamam!HayçokyaşaKostiÇavuşkardaşım!-Sankibirdenherşeydüzelmişgibikendisinitoplayıpkafasınıdikerekemretti-:Yükleyinşunu,şuçengiye...Dökmelisinkibensenibukırbaçla...

Bileğineasılıkorkunçkırbacıbirkaçkereşaklattı.Mavro,Bacıbey'inkendisindennebeklediğinianlamıştı.Sandığısırtlayıpcilvelioyunadımlarıylakapıyadoğruyürüdü.Herkesaltınayol'vermekiçinsaygıylaaçılmıştı.

Mavro,Bacıbey'in"Aman!"demesinebırakmadan,hiçkimseninbeceremeyeceğibirustalıkla,küçükbirtaşatakılıpgörülmemişbircambazperendesiattı,savruldu;sandıksırtındaolduğuhaldeiçindekileribirtekbakıronlukkalmamacasınaetrafasaçtı.

Bacıbeyöncebakakalmış,sonrayereçöküpdövünmeyebaşlamıştı:

—Amanınbittim!Kalkmayaçabaladı.Bukahpeyiöldürünce...Bukahpeyi...

BaştaKostiÇavuşlaPopolinaolmaküzere,bütünBileciktakımıBacıbey'eacımışlargibisayısızbellisizTürkmenaltınlarınıtoplamakiçinyerekapanmışlardı.

KarıkılığındakiSöğütlüsavaşçılar,ellerindekikalınsopalantartarakgizlicebakıştılar.Bacıbey"KocaTanrı"derdemezçömelimdekiBileciklileribitireceklerdi.

Panayot,çömelmeyieskidenberihemsevmiyor,hemdebeceremiyordu.Busebeptenaltınlarıikibüklümtoplamaktaydı.Aslınabakılırsa,n'apacağınıdakestirememişti.BunlarıÇavuşEfendisiverecekmiTürkmen'e,yoksacebeatılanlaryanakârmıkalacak?Bacaklarının

arasındanbakıparkadaşlarınınneyaptıklarınıanlamakistedi.İkielideartıkbirtekaltınalamayacakkadardolmuştu.Sıcacık...Birden,içerdekiSöğütkarılarınınmahzenedoğrukoştuklarınıgörüpşaştı.Hemburayayetişecekleriyerdemahzene,hemdenkmenkgötürmeden...Sarsılmazödevduygusuylapirelendi.Emekleyerekçavuşasokuldu.Kostiçavuşaltınlarıgöğsünesokuşturuyordu.İlkkelimededişlerininarasındanbir"Yıkıl"dedikihiçşakasıyok!..

Panayot,birdahabaktıbacaklarınınarasından...Hayır!Birişdönüyorduiçerde...Altınımaltınıdüşüneceksıradeğildi.BirikiSöğütlükarınınparalarıtoplayacaklarınakendisinebaktıklarınıfarkedemeden,ödevaşkıylafırladı.Kılıcınıtutarakkoşmayabaşladı.Kapıdangeçinceelindekialtınlarıneyapacağınıdüşünerekdurakladı.Götürüpçavuşodasınınpenceresinekoydu.

Mahzeninmerdivenleriniayaklarınınucunabasarakindi.Savaşnedirbilmediğindensilahadavranmayıaklınagetirmemişti.Kadınlartoplanmışbirşeyebakıyorlardı.Hepöylesessiz

yaklaştı.Ayaklarınınucunabasarakn'olduğunugörmeyeçalıştı.Ortadaduranikibüyüksandıkağzınakadar,herçeşittenkılıçdoluydu.Türkmenkanlarıbirinibırakıpbirinialıyorlar,çekiptartıphavadavınlatarakbileklerineuygununuarıyorlardı.Öncebunu,pekönemsizbirşaka,erkekliğebirözenişsandı.FakatCinliNefise'ninkılıcısavururkensuratındakideğişmeyigörüncedehşetekapıldı.Hayırşakamakadeğildibu...Korkunçbirişehazırlanıyorlardıbunlar...Kapıdakiaramalarınönlemeyeçalıştığıneyse,onahazırlanıyorlardı,belkialtınsandığınındökülmeside,bununlailgiliydi.Bağıracakkeneliniağzınakapatıphızlageriledi.Birineçarptı,ürkerekdönüpbaktı.Şirinkızda,birRumsavaşçısınınaralarındabulunmasına,çokşaşmıştı.Panayotgülmeyeçalıştı,hiçgereklideğilkenparmağıylasusişmarıverdi.Kızıngözlerindekikorkudannerdeysebağıracağınıanlayınca,itipgeçti,kapıyadoğrukoşmayabaşladı.Şirindekendisinihementoplayıpatılmıştı.Tammerdivenayağındayetişiparkadanbelinesarıldı,parmaklarınıbirbirinegeçiripgöbeğinde

kenetledi.Panayotbirzamanbileklerdentutupçekerek

kollarıçözmekistedi,güçyetiremeyince,ikiyanasavurarak,"Bırak!Rabİsaaşkınabırak!"diyeyalvardı.

Kılıçlıkarılarıngelipkendisinidoğrayacaklarınıdüşünerekboğazıkurumuş,dilidönmezolmuştu.Birdenküçükhançeriaklınageldi.Belinesarılarıellerebatırarakkurtulmayıtasarlayıpçekti.Birkezdaha,"Bırakhemşire!Rabİsaaşkınabırak!"diyeinledi.Şirinhançerigörüpbağırmayabaşlayıncan'aptığınıbilmeden,bıçağıarkasınadoğruüstüstesavurdu.

Söğütlükadınlarbağırtıyadönmüşlerdi,kanlıbıçağınaralıksızişlediğinigörüpdonakalmışlardı.

Hepsindenönce,CinliNefisekendinitopladı,"Vaykahpedölü!"diyeatıldı.Yetiştiğizaman,Şirinkızınparmaklarıçözülmüş,kollarısıyrılıpvücuduyereserilmişti.

Nefisebirdaha,"Kahpedölü!"diyebağırdı,kılıcı,karşısındakiaptalsuratavargücüylevurupsolyanağıçenesinekadaraçtı.Panayot

uluyupelleriniyüzünekapatmış,ikidiziüstüneçökmüştü.NefisebiranbileduraklamadanusturagibiDağıstankılıcınısolomzunadoğrukaldırdı,çoksevdiğiçaprazvuruşlaenseyeindirdi.Kılıç,kemiktekasapsatınsesiverince,yüzünüiğrenmişgibiburuşturarakgözleriniyumdu.

Dışardabağrışmalar,ulumalar,iniltilerbaşlamış,"HaydaRumbacıları"diyekorkunçbirçığlık,mahzeniçınlatmıştı.Nefisemerdiveneatıldı,ikikeresürçtü,kantutmasındankorkarakparmağınıkılıcınasürüpalnınakırmızıbirnoktakoydu.Ferahlayıpüçbasamağıbirederekkoştu.

ÖdevkurbanıPanayot'unikisaatöncesınır

tanımazgörünenyaşamasevinciyle,göklerdekiRabİsa'yı,İstanbul'dakiimparatoru,dünyayı,caddeleri,köprüleri,kazanacağınamışanı,altınaalacağıkadınlarıkızlarıdüşünerekdayandığıkorkuluğunönünde,şimdiKerimcanduruyordu.Bilecik'in,sadeceŞirinkızkurbanverilerek,kolaycaalınmasınahiçsevinmemişti.Bununsebebi,tamölürkenkızınyanındabulunmasıydıbelkide...

Uzaklarabakarak,ağzınınacılığınıdışarıyatükürdü.

Buradagördüğüherşeykedervericiydi.Ekiniorağayükselmiştarlalar,yemişyüklüağaçlar,akşamgüneşindekızılpırıltılarlaakanKarasu...Heleyıllardırkervangeçmezolmuş

İstanbul-Tebrizyolu...Köprününyarıyarıyagöçmüştaşayaklan...Dünyanınyüzünükarmakarışıkçizenyollan,bunlarınüstündesürünen,insanhayvankalabalıklarınıdüşündü.Yükleriherakşamçözüphersabahsaran,neyikime,kaçasatacaklarınıbilmedenaralıksızyürüyenbuinsanların,alınyazısındanürktü."İnsanlarneyanagitseler,ölümlerinedoğrugiderler,"demiştibirgünŞeyhEdebâli...Saltölümünyeri,biçimideğişiyordu.Rahatyatağındaölmek...Eşkıyatarafındantutulmuşboğazlarızorlarkenölmek,eniyidostununpususunda...CellatolarakdoğmuşPirElvan'ınellerindeölmek...Kansınınverdiğizehirle,kocanınhançeriyleölmek...Sonrabuölümlüdünyadaparaiçinçabalamak...Şu,birkaçsaatönce,anasıBacıbey'inBilecikkapıcılarınınayaklarıdibineyemolaraksaçtığımaden

parçalaniçin...Korkunçlunesneydipara...Böylebiryemolmasaydı,bukadarkolayalınabilemezdibuBilecikHisarı...Evet,altınıgörüncegâvurmilletininaklıbaşındangitmişti.DündarAlp'ihatırlayaraksuratınıastı:"Saltgâvurmilletinindeğil,niceMüslüman'ınaklınışaşırtmaktabupis!"Kapınınönündekirezillikgözününönünegeldi.Sayısınınbilinmezliğiniöğreniröğrenmez,deliyedönmüşlerdiherifler...Topladıklarıkendilerinekalacaksanmışlardı.Nitekim,buparalarınsahipleriKeşişBenitoileKamaganDerviş,Daskalos,DündarBeydeöylesanmışlardı.Bilecik'insavaşçılarıhırslayumuluptopladıklarınıellerindenbırakamadıklarıiçinkılıçlarınadavranamadıhiçbiri...Arkadaşlarısopalarlayereserilirkenşaşkınşaşkınbakakalmaları,altınıntuzağınayakalandıklarından...Tuzakkelimesiniaklındangeçirince,solbacağısızladı,Daskalos'udebelenirkengörürgibioldu.DemektuzaklaboğuşurkenBenitoKeşişüstünegelseydi...Gözlerinikapayıpuzaklarıdinledi.Yaprakoynamıyordu.OsmanBeyde,Kozpınar'dakiişi,busaateçoktanbitirmişolmalıydı.

Bilecikelegeçirilsingeçirilmesin,birininkaçıpRumanosTekfur'adurumuhaberverebileceğidüşünülerekkarşıbaskınıngeceyebırakılmamasıkararlaştırılmıştı.İnegölTekfurukadarAtranosludaçetingâvurdu."Uyanıkdurmuşlarsa...Kılıçlarısıyırmayafırsatbulmuşlarsa..."OrhanBey'i,ErmeniToros'u,bütünyakınlarını,sonraOsmanBey'leSöğütulularınıdüşünüpyüreğititredi.Hatta,cellatlığaokadaryakınPirElvanalçağınabilebirşeyolsaüzülecekti.

Vuruşmayıhiçsevmiyorduama,bununsırasındakaçınılmazolduğunadayavaşyavaşinanıyordu."Kılıçtaşıyarakyaşamanıntöresi,yaöleceksin,yaöldüreceksin!İyiya,sonuneyevarırbununböylece?Gözlerinikırpıştırdı.Düşmanlarıntükenmesine...GeneDündarAlp'ihatırladı.Yadüşmantükenirmi?Kendisoyundanbiletüredikçe?..Birazdüşündü.Evet,düşmanlıkkalkmadıkçadüşmantükenmez!"

Ayaksesineyüreğiüşendiğinden,dönmedi.Boşboğazınbirisine,hiçkatlanamayacaktı.Buradagidipbaşınıdinleyecekbiryeriyoktu.Bununnekadarönemlibiryoksullukolduğunu,

birkaçaydanberiikincidefaduyuyordu.—Buradamısınyahu?Arayaaraya!.."ÇokşükürMavro'ymuş!"diyegülümseyerek

omzundanbaktı:—Buradayım!Sennerdesin?—FukaraŞirinkızıgömecekler...Savuştum.—Hocasızmocasızmı?—Şehitolduğundan,yıkanmasınamazı

olmazmış...BiryandımkiŞirinbacıya...Kerimyutkundu.Eliniyüzündengeçirdi.

İsteksizanlattı:—Karılardanbiri"Şirinvuruldu"deyince

koştum.Dahaölmemişti.Soluyordukesikkesik...Kafasınıdizimekoydum."Şirin!Bakbana!"dedim.Tanıyamadıönce,sonragülmeyeçabaladı."ÖlürmüyümbuyaradanKerimabi?"diyesordusesiduyulurduyulmaz..."Yokcanım!Yokbirşey!..Zıplarkalkarsınbirkaçgünekadar"dedim."Görürmüyümgüzelgelinimizi?"dedi."Hayhay!Hiçkuşkunolmasın!"dedim."Ölürsem..."dedi,"OrhanBey'edeki..."dedi.Dudaklarınıyaladıvarzorlayışıyla..."Demebirşey!..Hiçdeme!Hiç..."dedi.Başıyanakaydı.Canıboşaldıbirden...

Tıkızlığıgevşeyiverdi.Şaşırdımn'apacağımı..."Ana"diyeseslenmişim!Yatırdımtaşlara..."Üşürsemüşürse..."demezmiyim?

Mavrogözleriniyumruğununüstüylekuruladı.

—Oğlanıbildinmi,vurannamerdi?—Yok!—Mahzeniaçıpgelenavanakköylü...

AnahtarıBacıbeyanamaverenalçak!Kızdediki!..

—Hangikız?—Birkızvaraşada...Çavuşun

beslemesiymiş...Dediki,"İnanmazdımgözlerimlegörmesem,"dedi.Tavukkesmektengeç,tahtabitiezemezmiş...-Birazdüşündü-:Böylesikıyarinsana...Çünkünehaltettiğinibilmez!-Sesindekiacılıkbirdensahicidüşmanlığadönüverdi-:Ama,CinciNefiseablamn'apmış,elleriyeşilolası...Birvurmuş,yanağınıaçmışşöyleelimgibi...Çökertmiş,ikinciyivurmasıylabitirmiş!..KaplanÇavuşemmimdeçokyandıŞirinkıza..."Götürünşuititekfurkonağınınadamgübresinegömün!"dedi.Bacağındansürüdübiraz,"Tühyüzüne"

deyipbıraktı.—Neredeşimdi?—Kim?KaplanÇavuşmu?ŞeyhEdebâli

Efendimizetekkeyeriseçmekte...Kerimhemenilgilendi:—Burayamıkonacakmışşeyhimiz?Söğüt'te

kurduğutekkeneolacak?—AhiHasanEfendi'yebırakacak...Konuk

evi...BurayasakbirtekkekondurmayacakmışEdebâliEfendimiz!Konukevi,imarettenbaşka,birmedresekonduracakmışkiKonyamedreselerikaçpara..."Horasan'dan,Mısır'dan,Rum'dan,Bağdat'tanmüderrishocalargetirtsemgerek...Onagöre...AmanKaplanÇavuşgöreyimseni,"demiş,"Hisarlara,kentlerekadılar,subaşılardikilsegerek.Vedeçerininyanınakazaskerlerkoşulsagerek,"demiş,"Türkmen'denyeterinceokumuşyetişmeli,ülkeyiçekipçevirecekyazıcıpeydahlamalı,"demiş."Belikılıçlıkimdenolsaolur,heleakıncılarRum'danseçilir,çünkübizimakınlarRumluğayönelmiştirvedeyakıpyıkmak,vurupalmakakımdeğildir,adaletgösteripgüvenvermekakınıdır,"demiş!İyimi?

Kerimdalmıştı.Mavroomzunavurdu.Bundanböylearkadaş,benimsezinlediğim,OsmanBeyimizBursa'ya,İznik'eyönelsegerek...

—Yokcanım!Nerdenbelli?—ŞeyhEdebâliEfendimizinkocaEskişehir

dururkengelipBilecik'ekonmasından...Birazdurakladı,sordu.Bursa'ya,İznik'eyolundüştümüydühiç?

—Yok!Yasenin?—Bendegörmedimama,rahmetlibabam

çokanlatırdı.OsmanBeyimizBursa'yıda,Bacıbeyeliylekapısınaaltınsaçarakçekipalırsa...

Ayaksesleriniduyuncasözünübitiremedi.Popolinabirelindebüyücekbirşaraptestisi,ötekindebirgümüşkupaylagörünmüştü.Kupa,KostiÇavuş'undu.Yaklaşıp,dizlerinikırarakselamverdi:

—BuyrunTürkmenbeyim!Arayaarayabaşımdöndü.Azkalsıntestiyikapacaklardıelimden...Vermedim!..

—Nediro?—Şarapistemişsinizya!

KerimşaşırarakMavro'yabaktı:—Şarapnerdengeldiaklına?Mavro,kızısüzüyordu.Aşağıdaki

alacakaranlıktaiyigörememişti.—Adınneydisenin?—Popolina,Türkmenefendimiz!—Popolina...-OmzuüstündenKerim’i

cevapladı-:Uzanıpkızınyanağınımakasladı.Bukadargüzelbirkıza"istemem"denirmi?"Hayhay"ıbastırdım!-KupayıalıpKerim'euzattı-:Bakbakalımtadına!

Kerimbiraziçti.Yüzündenbellikişaraplabaşıhoşdeğildi.Mavrobirdikişteboşalttı,damağınışaklattı:

—Sağol,varolPopolinamu!GöklerdekiRabİsaEfendimizsenisevdiğinebağışlasın!

Popolinabaşınıyanaalmış,gülümseyerekbakıyordu.Mavro'nunduasınıduyarduymaz,sağkaşınıkaldırıptoplandı.GöklerdekiRabİsa'yaduaedenhiçbirTürkmengörmemişti,şimdiyekadar...

—DoldurbakalımPopolina...Doldurama,bukezbedavadeğil...Sendebendenbirşeyisteyeceksin!

Kızınkaragözlerisevinçleparladı.İsteyeceğiniçoktantasarlamışgibihiçduraklamadandizbüküpselamverdi:

—Düğünegidecekmisiniz,Türkmenefendilerim!DüğünüvarsoyluTekfurumuzRumanosEfendimizinKozpınar'da...-Başıylagösterdi-:Şuyanadüşer,Kozpınar!..Gidecekseniz,n'olur,benidegötürün!..

Kerim'leMavrogülmeyebaşladılar.Popolinaniçingüldüklerigibi,götürüp

götürmeyeceklerinideanlayamamıştı.Niyetlerinisezmeyeçalışarak,biraztedirgin,bakıyor,Türkmenlerleanlaşmanınzorluğunaşaşıyordu.

—İstediğindüğünse,canbaşüstünegüzelim!-Yanağınıbirdahamakasladı-:Heledoldurşunu!..-Kerim'edöndü-:Demekteyimki...Bakbennedemekteyimarkadaş...BudünyagüzeliPopolina'yıalıpKozpınar'amıgidelim,yoksahabersalalımdasoyluRumanosTekfur,gelinikapıpburayamıgetirsin!..

Popolinabirzamananlayamadı.Anlayıncadasomurttu:

—Sordunuz,soyluTürkmenefendi,bende

söyledim.Ayıpmısizde,kızlarındüğünegitmeleri?

—Vayinanmadı,gördünmüKerimcan!BakPopolina,benimkimolduğumudemekkiöğrenmedin!Yaben,büyükMoğol'unotuzuncuşehzadesideğilmiyim!Fermanımyürümezmibenimburalarda?-Sözünükesip,elinigözlerinesiperederekİstanbul-Tebrizyolununenuzundönemecindekikaraltıyıseçmeyeçalıştı-:Nediro!Amanhaa...Vaykivay!-Şarapkupasınıkaldırıpparmaklarınışıkırdatarakikikeredöndü-:YalanmıymışPopolina!İnanmadınmışimdicik!Nah,SoyluRumanosTekfur,gelinisırtlamışgelmekteki,Yollarıtozutaraktan,gör,nasılgelmekte...

Kerimtelaşlandı:—Kapalımıkapılar?Bırakşaklabanlığı...

"Kapılar"dedim,akılsızMavro!Popolina,güvenlekarşılıkverdi:—ÇekildiTürkmenefendimiz!

Meraklanmayın,vurdurdubütünkoldemirleriniçavuşunuz!

BirazsonraMavrokestiripattı:—ArabadırKerimAğa...Güneşteparlaması,

sırmasaçaklı,ipekörtülügelinarabasıolduğundandır.Kılıcımüstünebahsegirerimki,çevresindekilerdebizimSöğütsavaşçıları...-Kupayıkaldırıpvargücüylebağırdı-:Heyy!BuiştamamKerimAğa!-Şarabıdikti,yüzüneşaşkınşaşkınbakakalmışPopolina'yaşakadançıkıştı-:Doldurşunu!Durmakta,başınanelergeleceğinibilmeyip...Türkmen'deşarabıgeçdoldurmanıncezasınedir?-Kızıtutupyanaklarındanşapşapöptü-:İştebudur!

Araba,nedense,yavaşgeliyorduama,çevresindekisavaşçıların,ilerigeriseğirtmelerinden,havayakargılarınıatıptutmalarındançokkeyifliolduklarıanlaşılıyordu.

BilecikalındıalmalıKerim'inilkdefayüzügülmüştü.

Arababirazyaklaşınca,deviriliğindekibiratabinmişÂdemEjderhasıPirElvan,Karasu'yudeğirmençarkıgibiköpürdeterek,beriyakayageçipyokuşasardı.HayvanıAllahyarattıdemedensürüyordu.BilecikHisarı’nınkapısınadayanırdayanmaz,narayıgürledi:

—BreYettimKaplanÇavuş!Brebununkapıcısıyokmu?

Kerimelleriniboruyapıpseslendi:—ElvanAğa...NasılızElvanAğa,kötübir

iş,ölenmölen?—MüjdelerolsunKerimcan,ölenimizhiç

yoktur.Yaralımızada,kulakasmalıdeğil...Bunlarısöylerken,herhaldeganimetaldığı,

kesimineuygunMacarkadanasınıoynatıyor,bineğinedilediğiniyaptırırustabiniciolduğunu,hakçası,ispatlıyordu.

ÂdemEjderhasıPirElvan'ıngetirdiğihaberlerebakılırsa,ilkkavuşmadatekfurlarıölenİnegöl,Atranossavaşçıları,uzatıptadınıkaçırmadanpesetmişler,Yarhisarlılarsabirazçabaladıktansonraelegeçmişlerdi."SöğütlüKozpınar'agirergirmez,kılıçsıyırıp'Brekıpranma'diyebağırıpdalmasıyla,fukaratekfurlarayakaltındakalıptozagübürekarıştı,KaplanÇavuş,"diyordu,"OsmanBeyimizincanısıkıldıya,'Beyimaldırma'dedim,'cenkhalidirböyleolur'diyegüldürdüm!"diyordu.

—NeredeşimdiOsmanBeyimiz?—OsmanBeyimiz,İnegölHisarı'nıkapmaya

gitti,kocaTanrı’nınizniyleKaplanÇavuş!AhiHasanEfendiYarhisar'a,TurgutAlpAtranos

Hisar'aseğirtti.Karasu'yugeçenarabayımısordun?Hayır,doyumyüklüdeğildir,bildiğingelinarabasıdır.İçindeLülüferHanımımızlasütanasıvardırvedeOrhanBeyimizinkaynatasıolacakderbederYarhisarTekfuruvardırkiyaralıdır.Korkma,ağırdeğildir.Yaşlılıkşaşkınhgıylakılıcadavranırımsanıpçekip,"Brekızımınsaçtelinehataerişseböylekeserim,şöylebiçerim,"diyeesipüfürüp,OrhanBey'in,"Etmebabacığım!Durotur,işbaşkadır,"demesinekulakasmayıpdönelerkenterkelenipatbasıpbacağınıazbirazkırmaklagelinarabasınabindirilmiştir,aradabirinileyerektenveden'olduğunuanlamakçabalamasıylabelbelbakınarakgelmektedir.Evet,arabanınyanısıraatsüren,OrhanBeyimizinkendisidirkisevinmeninvedegüvenmeninvedekasılmanınsonkertesindedir.Geridekikaraltılar...Düğünmilletidir,karıerkek,çolukçocuktur.Ayrıcasavaşçıyesirlerurganlaradizilmiştirkitespihtanesideöyledeğildir.OsmanBeyimiz,Kozpınar'da,canlıserçekuşubırakmadı,dörtyanagözcüdiktikiÇudarçetesinehaberulaştıranolmasıniçin...Sanageldimi,Kaplan

ÇavuşAğa,birazdanyoldasın!ÇünküOynaşhisaryıkığında,ÇudaravanağınısarıpbasıptakımındanbircankaçırmayıptutupKozpınar'agetirmeksanaısmarlanmıştır.OradaOsmanBeyimizibeklesengerektir.Çudar’ınyanındavedeuzunTürkopolvedePervaneSubaşıvardır.TutarlarıondokuzneferolupbasıldıklarınıvedealındıklarınıgörmekleherbirioklarnmışhınzıradöneceğindencanıpahalısatmaçabalamasındaSöğütlüyebirsakatlıkelvermesiniçin,bölüğünüyararsavaşçılardanderlemenevedeenazdankırkkişialıpgitmenesıkıemirlervardır.Banasorarsan,eğerlerikapattırsangerekvedeOrhanBeygelirgelmezbinipsürüphayındüşmanınkopasıbaşına,karakuşgibiyumulsangerek...

—Hayananöle,kötüPirElvan!Nedemelişununakılvermelerine,adamgibi?..

—Yeterinceurganipigötürmelisinki..."Çudar'ıneylebağlasamheykocaTanrı!"diyerekdolanmalısınki,Oynaşhisaryıkığında,bengülmeliyim!"

KaplanÇavuşyeterinceurganıyumaklayıp

kırksavaşçıyıdakolayseçtiamabunlarınarasındaMavro'ylaKerim'inbulunmadığıanlaşılıranlaşılmazkıyametkoptu.

NeOrhanBey,nedeŞeyhEdebâli,suçluları,şeriatyasalarınagöre,sancakbeyinincezalandıracağınıBacıbey'eanlatamadılar.

DevletAnakükremiştiAllahbeterindensaklasın,yeregöğesığacağıkalmamıştı."KörFrenkleuzunTürkopolkanlımızdırvedeoklanmışavımızdır.KerimoğlumlaMavrooğlumgitmemişolurmu,imansızKaplan,olmazvedeöcümüzüelimizlealmamışhiçolmaz!"diyerekkapıyıkestivedeyeminibastı:

—Yemindir,törebilmezKaplan!DevletAnavedeBacıbeyyeminidir.Bunlarıalıpgitmedinmi,bindimbilvedeBacıtakımımardımaalıpsürdümbil!

YeminekarşısözkalmadığındanfukaraKaplanÇavuşeliniağzınakapatıpbirzamanbaktı:

—VaykiBacıbey,nelerçekmişsendenrahmetliRüstemPelvan!Nehoşkiölüpkurtulmuş!KocaTanrı'danbulemi?Yüzünehastakoyunbakışlarıylayalvararakbakan

Mavro'yu,çiğneyecekmişgibitepindi.Heleşunahele!Atlanınçabuk!Günahbendengitmiştir.Sözümütuttunuz,neiyi,tutmazsanızgörünkinelerolur!

Yeretükürdü."Hadi"anlamınaelinikaldırdı.BaskıntakımımardınaalıpBilecik'inyokuşundanKarasu'yaindiki,Sakarya'nınbulanıkselideöylekorkunçludeğil!

Ayışığıbütünkestirimalışkanlıklarınıaltüst

ettiğindenErmeniDerbendi'ninçıplaktepelerisankiuzaklaşıpyerdeğiştirerekkendisinesığınmakisteyenleredüşmanlıkediyor,bineklerinikıyasıyamahmuzlayanŞövalyeNotüsGladyüs'leTürkopolYüzbaşısıUranha'yahaftalarcadurmadandörtnalgitselerboğazıtutamayacaklarmışgibi,umutsuzlukveriyordu.

PervaneSubaşı,Oynaşhisaryıkığında,Söğütlülerinçemberindensıyrılıpçıktıklarındanberiöndeydi.Herifinyüreğineişlemiş"OsmanBeykorkusu"olmasaydı,Çudartakımıylaberaber,şimdiyaöldürülmüşyadazincirevurulmuşbulunacaklardı.Korkusualaya

alındıkça,PervaneSubaşı,hepparmağınıkaldırmış,"YamandırKaraTürkmen,korkulur.Çünkükurnazdır,düzenleribitirici,pençesikoparıcıdır.Ülkeninenyamanişerlerinidebaşınatoplamıştır,"demişdurmuştu."Evet,kurnazolmasa,avaçıkanlarıavlayabilirmi?Yararadamlarıolmasa,gönderdiğibölükbaşı,kanuykudagözlerigören,kulaklarıişitenMoğolnöbetçileribastırıpÇudaroğlu'nuçevirebilirmiydikıskıvrak?.."Büyüktehlikeatlatmışlardı.ŞövalyeNotüsGladyüsdişlerininarasındansöylendi."Yakalansaydıkölümdüyüzdeyüz...Hemdeboynumuzvurularakdeğil,kazığageçirilerek..."Gövdesinisoğukterkapladı.Sırtındaiçgömleğindenbaşkagiyimolmadığıiçin,atınhızıylaürperdi.PervaneSubaşı'nınöğüdünütutuptetikduracağına,Çudarhayvanınauymuş,Türkmen'iküçümseyerekserinlemekiçinzırhınıçıkarmıştı."Asılhayvan,Çudaroğludeğil,biz...Savaşçınınzırhıderisi,yazmazmışövalyelikkitabı?Adamaderisiyükolurmu,kaltaban?"Burayageldigeleli,alışkanlıklarındanbirçoğunugevşetmişti.BuDoğulubarbarlarıinsansayamıyordubirtürlü!..

Kafasınatulgayerinekeçegiyen,sırtınaçelikzırhyerineköselegeçiren,balyozgibiağırkılıçyerine,eğribüğrü,tüygibihafifdemirparçasıtaşıyanTürkmen'inaklıolamazdı.Dışgörüntüsüyleinsanabenzemesibileşaşılacakşeydi.

Ayışığınınbulanıkaydınlığında,atını,gövdesindenbirparçaymışrahatlığıylasürenPervaneSubaşı'ya,arkasındanbıçakalacakmışgibi,kindarbaktı.Herifbirçalım,yarısıadamyarısıaygır,santorlarabenziyordu."İnsanadüşmanyaratıkduygusunuverenbuolmasın,kutsalMeryemAnamız?"Yarımsaatöncekendisinikorkunçbirölümdenkurtarmıştı,Pervane,şimdide,selameteçıkarmakiçinönünedüşmüştü.İsteseydi,aradabirgemikasmasaydı,çoktangeçipgider,alacakaranlığakarışıpkaybolurdu.Altındaki,çevrenin,enünlükaçmakovmaatıydı.SancağınKaraOsman'averildiğiniduyarduymaz,AlişarBey'intavlasındanseçipsavuşmuştu.Basıpgitmemekle,dostlukgösteriyor,yardımediyorduaklısıra..."Nedenpeki?Babamınoğlumu?Dişlerinigösterereksırıttı.Babamınoğluolsa,

keyifiçinöldürürbeni...Mirastanbirpayeksilsindiye...Kılavuzmututtumparasıyla...Kızımı,bacımıvermeyimivaatettim?Ortakmıyız?NedenkarşılıksızdostlukgösterirbuTürkmenleryabancılara...Dindüşmanlarına...Nedenbedavahizmetetmekiçinköpekleşirlerpeki,benniçinbudostluğakarşıdüşmanlıkduymaktayım?Herifler'Hizmetedeceğiz'diyeçırpınırken,niçinkusmageliyoriçimden?Çünkügözlerindenduygularınısezemiyorum,sözlerindengerçeğiyalanıayıramıyorum,davranışlarınıhiçbiranlamabağlayamıyorum.Kırkyılbiraradayaşasambudurbu...Öyleysebuheriflerinsanabenzer,insandüşmanıyaratıklar..."Hıhlayarakboğazınabirikentozlarıtükürdü.Biratbaşıboyusolgerisinde,dörtnalgelenUranha'yıgözetledi.Hayır,buhayvanınTürkmen'lehiçbirilintisiyoktu.Hayvandısadece.Kedigibi,köpekgibi,atgibi,eşekgibi...Hayır,yüzdeyüzkatırgibibirhayvan...Rumlarıdasevmemişti.Palavracıgevezelerdi.Yurtlarınısavunmayaüşenecekkadartembeldiler,OrtodoksluktutturupRabİsa'nındoğruyolundanayrılacakkadarakılsızdılarama,

nihayetinsandılar.Hiçolmazsaiğrençdeğillerdi."TürkmenlerdeHıristiyanlığıkabuletseler,bizeverdikleribudüşmanlıkduygusu,bukusturucuiğrenmegeçermibiraz?"Busoruyaherzamankikesinlikle"Hayır"deyince,nedeniniaradı,PervaneSubaşı,atınıyavaşlatıpgeceyidinlerkendebulduğunusandı:"Beniölümdenkurtardığıhaldenedenminnetduymuyorumbuherife?..Çünkübununiçinsadecekorkaklığınıkullandı.Örneğinigörmediğimpisbirhayvanınyalnızkorkuyadayanıriğrençiçgüdüsünü..."Evetbunlarınkorkusubileinsankorkusudeğildi.KaraOsman'danödükoptuğuhalde,istesegelmeyebilirkenÇudarçetesinekatılmış,sonradakorkusunuhiçyenememişti.Dahaşaşılacağı,yenmeyede,saklamayadaçalışmaması...Utanmıyordukorkusundan...Tersineövünüyordu,enikonu...İkidebir,"KorkuludurKaraOsmanBey!"derkenhemkorku,hemdetapmayabenzeyenderinbirsaygıylatitriyordusesi..."Peki,neyinnesidirbu,göklerdeyaşayanRabİsaEfendimiz,bunlarıdabizimAllah'ımızmıyarattı?"Nedüşünüyorduacaba,şimdi,böyleılgarlagiderken?GeneKaraOsman'ı,

hatırladıkçayalanıyormuydugözlerinikırpıştırarak?..Nasıltanıyabildigeceniniçindeapansızduyulan,"KıpranmaÇudaroğlu,sarıldın!"sözlerindenbağıranınKaplanÇavuşadındabiriolduğunu?Neden,biranbile,direnmeyiaklındangeçirmeyip,"Amansavuşalım!"diyehopladı.Çevirenlerinkaçkişiolduğunumerakbileetmeden,belkiyenebileceğimizihiçdüşünmeden...Kaçmakararınınasılverebildiokadarçabuk,nasılda,artık,kıyametkopsadeğiştirmedi."Ozamanakadaruyuklayanherif,çevikleştikisudabalık,kayadakertenkeledeöyledeğil!"MoğollaradabenzemiyorlardıbuTürkmenler!Çudaroğluboşbulunmuştuama,kendisinihementoplamış,savunuyageçmişti,ilkiş,ateşinüstünebirmandapostuçekti,böyleceışığıkarartıpdüşmanıngörmesiniönledi.Biryandan,"Kimsin?Sokulma!Bitiririm!"diyeoyalarkenyayıkapmış,sesingeldiğiyöneokyağdırmayagirişmişti.AdamlarıdanicebaskıngörmüşustasavaşçılarolduğundanDelibaşılarmauyup,karanlığıoklayarak,hisaryıkığınındörtduvarıkalmışahırınadoğruçekildiler.Eğerdünyada

okçumilletdiyenamsalmışMoğollaroklarınayaylarınagüçyitiripbaskıncılarıazbirazgöğüslemeseydiler,PervaneSubaşı'nıngerektiğindesavuşmayıdüşünerekenuygunyerebağladığıatlarayetişmelerikatiyenmümkünolamayacaktı.Herif,ikindivakti,üşenmemiş,yakındakiküçükgölüdolaşıpgörüntüsününtersinepekderinolmadığınıanlamış,atlarınçakıldığıyerideğiştirmişti.

BasanlarlabasılanlarkarşılıklıbağrışarakbirbirleriniyıldırmayaçalışırkenşövalyeileUranha'yıardınaaldı,yılangibisürünerekbineklerinbulunduğuyereyetişti."Hayvanlarınboynunakapanacaksınızkiuzaktanadamvarmıyokmubilinmesin!"dedi."Durkıpranma!"sesiduyulanakadargayetyavaşgitmeyi,ilkbağırtıdaokyağmurunavededüşenebakmayıpçalakamçı,çemberiatlayıpgölütutmayıöğütledi.Baskıncılarbuyönübataksanıpbeşbırakmışolmalılarki,kötüPervâne'ninhesabıdoğruçıkmıştı.Artlarınadüşmemeleride,"Birkaçkişiyitutalım,"derkenbütünçeteyikaçırmakkorkusundanilerigelsegerekti.

PervaneSubaşıbirzamandörtnalgittikten

sonradurupgeceyidinlemiş,izleyenolmadığınıanlayıncaferahlayıp,"Sürelimarkadaşlar!ErmeniDerbendi'niaşıpGermiyantoprağınacanatmayabakalım!Bukezde,kocaTanrı'nındesteğiyleyırttıkkefenleri!"diyerekyolakapanmıştı.Şimdiböyledoludizginorayagidiyorlardı."Peki,n'olacakGermiyantoprağında?"ŞövalyeNotüsGladyüs,busoruyusorarsormaz,Oynaşhisarı'ndanberi,asılönemligerçeğizihnindenuzaklaştırmayaçabaladığınıanlayarakömründebenzerinihiçduymadığıgayetkarabirumutsuzluğa,bütüngüçlerimyokedenderinbirusancakapıldı.İkibuçukaydır,kandökerek,dünyanınensefilişlerinegiripcanınıtehlikeyeatarak,dahabeteri,birgözünükaybederekkurduğuplan,Kozpınaryenilgisiylebirdahakalkamamaküzereyereserilmişti."Uranha'yıalıpsavuşmalı!Bizimoralarınmeteliksizbaronluğu,Buralarınimparatorluğundanyeğdir!"İnönü'ndesolgözünüyitirdiğindenberibütünkazanmaşansımkaybettiğindenkuşkulanıyor,kimdenduyduğunubilmediğibirsözüaklındanbirtürlüçıkaramıyordu:"Sakatsavaşçıkendini

savunmayıbecerememişdemektir.Kendinisavunamayankazanamaz,kazansadakazancınıelindetutamaz."Dişlerinihınçlagıcırdattı."KaraOsmandenilensefilTürkmen'itepelemeyincegitmekyok!Gözünüalarakyolunukesenigebertmedennereyegidiyorsunyüreksiz?Üçbuçukçobanın,evinibaşınayıkmadan..."Dizgininihırslaçekerekatımşahlandırdı.Bunu,PervaneSubaşıansızındurduğuiçin,ustabinicisezgisiyleyapmıştı.Çevresinebaktışaşırdı,sevindi.Pervanedeulaşılamayacaksanılarıtepelerin,birdenbirebukadaryakmagelivermesindenürkmüşolmalıydı.Aslında,ayıbulutlarörtmüş,ortalıkgeçiciolarakkararmıştı.PervaneSubaşıboşbulunmasınakızıp,"Yokbirşey!Sürelim!"diyehomurdanarak,öfkesinibineğindençıkarmakistermişgibi,hayvanıacımadanökçeledi.

Kayalarıyeryerparlayanikiçıplaktepeninarasında,ErmeniBoğazı'nınağzıbirmağaragibikapkaragörünmüş,bukaranlıkgörüntükuşkularınıartıracağına,yüreklerindekibütüntedirginliklerisilipsüpürmüştü.Ölümtehlikesinikesinlikleatlattıklarınahemeninandılar,aynı

zamandabirerhohsesiçıkararaktıkanmışciğerleriniboşalttılar.

ŞövalyeNotüsGladyüs,PervaneSubaşıdenilenpisTürkmen'leaynışeyleriduyupaynışeyleritıpkıtıpkısınayapmaktanilkdefautançduymadı.Ölümkorkusu,umutsuzlukbukadarsıkıkavramıştıdemekkendisini?..Şimdiduyduğuhayvansısevinçdemekbundandı.Kaçmayabaşladıklarındanberiilkdefadüğünühatırladı:

—Kozpınar'dan'olduacaba?PervaneBey?Tekfurlarn'oldu?

—Kozpınarmı?-Pervaneazkalsın,"Oradaneresi?"diyesoracaktı,insansesiduymak,sankiimkânsızbirşeydide,buşaşkınlıkondanilerigelmişti.Toparlanmayaçalıştı-:Kozpınar'da...Tekfurlar...Berbatlıkolmuşturşövalye,bitirmiştirOsmanBey,tekfurları...Kozpınar'ıkavramasaydı,Çudar'ıbasamazdı.Çünkübirigelirhaberverirdi.-Birazdüşündü-:Evet,çoksırasızöldüArgunİlhan!Benimgördüğüm,artıkimparatordagüçyetiremezbuTürkmen'e...-Birazdahadüşündü-:Kötüdürbuişinsonu...Şundanki...KöylüyüokşarKaraOsman!

Haklıyıarkalamakta,GâvurMüslümanayırmaz!Vergiylebunaltmazadamı...Kötüdür,arkadaşlar,çokkötüdürbugidişat...

Tambuanda,sertbirseskayalarıinletti:—Sokulma!Kimdiro?PervaneSubaşı’nınşaşkınlığıgenesaniye

sürmüş,boğazınağzınaelliadımkaldığını,yaniokmenzilinegirildiğinikestirmesiyleatınıtopaçgibiçeviripkamçıüzengisavuşmasıbirolmuştu.

ŞövalyeNotüsGladyüs,Uranha'nındaaynıişiyapacağınıanlayıncavargücüylebağırarakönledi:

—DurUranha!DuyulanTürkçeninRumcayaçalmasından

umutlanmıştı.Kozpınar'dankaçacakTürkmenleriyakalamakiçinİnegölTekfuruAyaNikola,boğazanöbetçilerkoymuşolabilirdi.

—Kimsiniz?Kimlerdensiniz?—Senkimlerdensin?—BizİnegölTekfurusoyluAyaNikola'nın

dostları...ŞövalyeNotüsGladyüs...—Vaykahpedölü!Mavro,kimolduğunudahabilmeden,yayını

vargücüylegeripakgömlekliherifi

nişanlamıştı.Şövalyesağomzundakikeskinacıyı,okun

korkunçıslığıylaberaberduydu,aynıanda,iyirastlantıummakla,nekadaraptallıkettiğinianlayarakatınıçevirdi,PervaneSubaşı’nıngittiğiyönesaldırdı.Bukez,gerçekten,Azrailensesindesoluyordu.Oklarınkanıdonduranıslıklarıarasında,mahmuzlarınıhayvanınkarnınagömüpkırbacınıvargücüyleçalıştırarakölümünağzındancanhavliyleçıktı,nalsesleriniduyupbineğineçokgüvendiğiiçinbirazyavaşlayanPervaneSubaşı'yayetişti.

—OsmanBey'insavaşçılarıymışdeğilmi?Haksızmıymışım"Korkuludur"demekte...AnladınızmınedenardımızadüşmediKaplanÇavuş?Çünküönümüzükesmiştiçoktan...

—N'apacağız?—Bataktadeneyeceğizbahtımızı...Doğru

değilama,yokbaşkaçıkarı?Uranha,Oynaşhisarbaskınındanberiilkdefa

konuştu:—Neden?—Bilmemburalarınıpek...Batağıburalarda

tanımam...-Susupgeceyidinledi-:Kolaysöksek

bile...KarşısıKaracahisartopraklan...OsmanBey'inhükmünde...Tanırbiziköylüler...Gündüzekalırsak,görünmedengeçipKanlıboğaz'ıtutamayız!

—Başkayolvarmı?—Yok!—YoksalafıneuzatıyorsunbrePervane...

Sürhaydi!ŞövalyeNotüsGladyüsinledi.İnlemesihem

yarasınınacımasından,hemdebatağınverdiğidehşettendi.

Uranhadöndü.Ayışığı,uzunatsuratınavurmuştu.Herzamanuykulugibibakananlamsızgözlerindebukezçelikparıltısıvardı.

—YaralandınmısenŞövalye?Kalıncabirbulutayıbirdenörttü.Şövalyene

diyeceğinidüşünürkenPervaneSubaşıtelaşlasordu:

—Neyaralanması?Telaşı,yaralınınbaşbelasıolacağı

korkusundangeliyordu.ŞövalyeNotüsGladyüsbunukaçkez,

başkalarıiçinkendisideböyledüşünmüştü.Korkunçbiröfkeyle,korkunçgüçsüzlüğüiçiçe

duydu.—Yokbirşey!..-Sesindekiyalvarışı

beğenmemişti,sertleşmeyeçabaladı-:Yok,çizdibiraz...

TürkopolUranhailkokunetedeğdiğinisesindenanlamıştıama,cankaygısıylaüstündedurmamıştı.Geneumursamadı:

—Kan?—Yok!..PervaneSubaşıbirdenatıldı:—Susss!—Nedir?—Susdedim!Attanatlayıpkulağınıyeredayamıştı.Şövalyeatınıbirazçeviripyarasınısaklamaya

çalıştı.Çokkanamıyorduamakolugittikçeuyuşuyordu.Biran,yabancıtopraklardagüvenecekkimsesiolmamanınyırtıcıyalnızlığınıduydu.İlkdefa,ölümkorkusunun,dahadoğrusugerçekumutsuzluğunnedemekolduğunuanlıyordu.Yarasıbelkiönemsizdiama,seçtiğiyaşamadüzenindeherçeşitgüçsüzlük,ölümdemekti.Bunları,biran,karmakarışıkdüşünürkenkorkudanboğazı

kurumuştu.Yutkundu.Eniyisi,okuçekipalmak,şunamussuzbatağıaşanakadaryaralandığınıbellietmemekti.Okadokunurdokunmazacıyüreğinevurdu.Çocukluğundanberiherçeşitacıyakarşıtabansızdı.Aşırıkıyıcılığıburdangeliyordu.Aslındaçekipçıkarabilirmişdetemreninkılçıklarını,birdenkanboşanmasınıdüşünerek,vazgeçmişgibieliniarkasınasakladı.

PervaneSubaşısıçrayıpkalkmış,ayaklarınınaltındatopraktutuşmuşgibiatınasaldırmıştı:

—Nalsesleri...Yöneldibuyana...Sürün!..Uranha,bineğinepekgüvenemediğiiçin,

yarayımarayıunutuphemensürdü.Batağayetiştilerçalakamçı,önceden

sözleşmelergibi,atlarıbaşıboşbırakıpsazlığadaldılar.

ŞövalyeNotüsGladyüs,batağınağdalı

çamurunaayağıilkbauşta,tepedentırnağatitredi.BenitoKeşişleatçalmayagiderlerkentanıdığıbucıvıklık,gecelercekâbusoluprüyalarınagirmişti.Ogünbugündürbastığıyerinkancıkgevşekliğinidüşünmeyebile

katlanamıyordu.Buürküntüde,gövdeağırlığınındabüyüketkisivardı.

Omzundakidüşmanoku,üçüncüdefakalınbirsazatakılıncabununböylesürüpgidemeyeceğinianlayarak"Uranha"diyeinledi.

—Nevar!Uranhadöndü.Ayışığı,şövalyeyibaştan

ayağaaydınlattığıiçinöncegömleğindekibüyükkanlekesini,sonradaomzasaplaokugördü.

—Uranha...—Yaralısın!-Uzaktanuzağasuçladı-:Neden

sakladın?-Birdendeğişmiş,üstüneamirlikgelmişti.Sertçeseslendi-:DurbakalımPervaneBey!

PervaneSubaşı,bütündikkatinibatağavermiş,konuşulanlarıdinlememişti:

—Nedir?—Yaralıbu...-Eğilipyakındandikkatle

baktı-:Çokkanamamış...Önemsizgörünür!Oynatbakalımparmaklarını...-Parmaklarzorkımıldanıyordu-:Yokbirşey!Oynatkolunu!

Şövalyezorladıamaacıyakatlanamadığıiçinistenileniyapamadı,inledi:

—ÇıkaralımşunuUranha...Çekçıkar!..

Sazlaraçarpıyor!Gidememböyle...—Durbakalım!..Uranha,"Hadisenize!Delirdinizmi?"diye

çıkışanPervâne'yealdırmadı.Türkopol,bölüğündenalışıküyaraumaretmeye,eliyatkındı.Hançeriniçekerken,Şövalyehıhdiyeirkilipelinikılıcınaatıncagüldü:

—Yokbirşey!..Kesmedençekilmez!-Enikonukeyiflenmişti-:Sıkdişini...Duaet,kanboşanmasın!

Okungirdiğiyerleçıktığıyeriyokladı.Pervanedurmalarındanyararlanarakbatağıdinliyordu.

Uzaktanhışırtılarduyuluncaparmağınıuzatarakfısıldadı:

—Haydi...Bataktaadamvar!Yakalatacaksınızkendinizi...

BusözdekibırakıpsavuşmaanlamınıUranhahiçumursamadı.

Ok,temrenlitaraftankesileceğiiçin,ŞövalyeNotüsGladyüs'ünUranha'yasırtınıdönmesigerekiyordu.Biranvazgeçmeyidüşündü,imkânsızlığıanlayarakyavaşyavaşdöndü.Elikılıcında,gözleriomzuüstündenTürkopol'un

yüzündeydi.Arkasındanvurulmakorkusuokadarağırbastıkiokunkesilmeacısınıduymadıbile...

Uranha,garipbirsesçıkararakönünegeçince,fısıldadı:

—Kesildibittimi?—Tamam!Şimdisıkbirazdişini...Şövalyegözleriniyumdu,biryere

tutunuyormuşgibi,soleliylekılıcınınkabzasınısıktı.

—Tamam!Okparçasınıyereçaldı,gömleğiönünden,

kollarındankesipsıyırdı.Telaşsızhareketlerlesargıbezihalindeyırttı.Yarayıikiyandantamponlayıpsıkıcasardı.

—Damaradeğmemişbereket!..Birazdanbelki...

Uranhabirdensusmuş,çokgaripbirşeygörmüşgibigözlerinikısmıştı.

ŞövalyeNotüsGladyüsgömleğialındığıiçin,derisinesarılıaltınkemerinmeydandakaldığınıanladı.Çıplaklığındanutanmışbirkörpekadıngibi,gülümseyerek,tekeliylepantolonunuyukarıçekipkemeriörtmeyeçalıştı.Uranha’nın

suratıdonuklaşmış,bakışları,ömründehiçbiraniamtaşımamışgibiboşalmıştı.Usturagibikeskinhançerielindeydi.Vargücüylesıktığını,şövalyenasılsa,anladı.İliklerinidonduranbirürpermegeçtiiçinden...Tepedentırnağatitredi.Ölümün,gerçekdokunmasıydıbu...

—Belkiüşümebaşlarbirazdan...-Uranha'nınsesipürüzlüydü.Bunusaklamakistemişgibiyutkundu-:Sonra,belki...Ateşgelir!Aldırmayacaksın!Yürüyeceksin!Yüreyemezsen...Kalırsın!

Pervanegeçitaramakiçinbirazilerlemişti.Boğukboğukçıkıştı:

—Haydisenize,delirdinizmi?Uranhaduymamış,nasılbirtehlikeden

kurtulabilmekiçinburadabulunduklarınıdasankiunutmuştu.Buhalşövalyeyibüsbütündehşetedüşürdü.

Pervanesesleniyordu:—Haydiyahu!Haydi!..Uranhaarkadansaldırıyauğramışgibi

hançerinikaldırarakhışımlasesedöndü:—Nedir?Nedirdedim?—Sus!Kesildihışırtılar!

—Nehışırtısı?—Şimditepemizebinerlersenehışırtısı

olduğunuanlarsın!Haydiyürüyelim!KocaTanrıyardımcımızolsun!Bataktaadamvar!

Uranha,"Nediyorbuherif?"anlamınabaktı,nedense,dişlerinigösterereksırıttı.Çokzorbirişyapıyormuşgibi,hançerinikınınasoktu.Bunuhiçistemedenyaptığıiçinkendisineçokkızdığı,demirinçıkardığısertsestenanlaşılıyordu.

Heradımdayılanhışırtılarıçıkararakyürüdüler.

ŞövalyeNotüsGladyusiçin,ömrününenmüthişkâbusubaşlamıştı.

BeşaltıadımöndePervaneSubaşı,belliki,ayakyordamıylagidiyor,çamurdizlerindenyukarıçıkınca,kollarınıileriuzatıpgövdesiniikiyanadöndürerek,gözlerikapalı,kendisinisankihayvansısezgilerinebırakıyordu.

Ortalarınayaklaştıkça,batak,dehşetvermektenzevkduyanakıllıbirdüşmangibi,rezilliğiniartırmakta,kılavuzuyanıltmakiçin,sazlarınsıklığınıseyrekliğini,çamurungevşekliğinikatılığını,ayışığınıgölgelerikullanmaktaydı.

PervaneSubaşıbirkaçkereyanbelinekadarbatmış,birkeresinde,duyduğudehşetidışarıyavurankorkunçbirsesle,"Tutunbizi!"diyeimdatistemekzorundakalmıştı.

Sağlamtabanıbulabilmekiçin,gerilemeler,dolanmalar,gittikçeuzayanzikzaklar,kılavuzagüvensizlikleberaber,yorgunluğudakatkatartırıyordu.

Batağınortalarındaençetinyerlerindedebelendikleriningeceyideyanladıklarının,hiçbirifarkındadeğildi.

HeleŞövalyeNotüsGladyüs,nedeninikestiremediğitedirginliğiningittikçeartmasıylabüsbütüngüçtendüşmüştü.BelikırılmışgibizorlasürüklenirkenUranha'yıkollayamamazlıkedemiyordu.

Çoktandırgeriyekalıparkasınageçmeyeçalıştığındanşüphelenmiş,içindedebelendiğiölümkorkusudehşethalinialmıştı.Bazenhırıltılısoluklarınınherifeacımavereceğinidüşünüpumutlanıyor,sonra"Nasılolsasökemezbatağı"dediriptasarladığınıdahakolayyapacağındanödükopuyordu.Bunaltısıarttıkça,soluklanınayarlamakçabası,gerçektenbitirici

olmaktaydı.PervaneSubaşı'nın,sondefaçevreyidinleyipkorkudantitreyenbirfısıltıyla:"Aramızdaadamvar!"demesindenbuyana,sırtındakendiölüsünütaşıyormuşduygusunakapılmıştı.Tepedentırnağaçamuriçindeydi.Ağzındabile,çürümüşçamurtadıvardı.Butadıyutkundukçamezarınıntoprağınıyutkunuyormuşgibikusacağıgeliyordu.Çıplakvücudunubuzgibisaranrutubetliesintiyledişleriçatırdamayabaşlamıştı."N'olursaolsun"diyerekyereçöküp,birazsoluklanmaması,artıkarkalarındangelenlerinkorkusundandeğil,batağınverdiğitiksintidendi.

PervaneSubaşı,geneyanbelinekadarbatmış,"Dur!"diyefısıldayıpsendeleyesendeleyegerilemişti.Sağlamyeraramakiçinsağasolasaldıracaktı.

ŞövalyeNotüsGladyüs,arkadaşolduklarındanberi,ilkdefaUranha'ylayalnızkalmaktankorkmasıgerektiğinidüşünerekelinikılıcınaattı.Herifbiradımsolgerisindekütükgibidimdikduruyor,ayışığı,suratınıtanınmazhalegetiriyordu.Yarasınısaralıdanbuyanahiçilgilenmemiş,dahabeteri,gözgözegelmemek

için,herbekleyişteböylearkasınıdönmüştü.ŞövalyeNotüsGladyüs,apansız,yavaşyavaş

çamuragömülmekteolduğuduygusunakapılaraksonümitkırıntısınıdayitirdi.ArtıkAllah'ınbilekendisinikurtaramayacağınainanarak,gövdesindekalansonseyirmegücüyle"Uranha"diyefısıldadı.

Türkopolsankiböylebirçağrıyıbekliyormuşgibihızladöndü."Nedirbaşımınbelası!"anlamınabaktı.

Yaralanmaklaşövalyekendisinesankikötülüketmiş,burayakadardasankisırtınabinmişti.Şaşılacakkadaruzunparmaklarıylahançerinintutamağınıöfkeylekısıpbırakıyor,tehlikelibiryerdenatlayacakmışgibigözlerinikısıpaçıyordu.

Şövalye,saatlerdirşuuraltında,eviripçevirdiği,ölçüpbiçtiğiölümtehlikesiningerçekkaynağınıbirdenbuldu.Butehlike,omzundakiyaradan,dizlerinikesenyorgunluktan,amansızbataktangelmiyordu.Belindekialtındolukemerdi,ayaklarınınaltındakitoprağıböylecıvıldaştıran;bucıvıklığısöküpgeçmesiniönleyen...Altındı.Rabİsa'nınbiriktirilmesini

kesinlikleyasakladığıkanlımaden!..BuncayılAllah'akarşıgelerek,enkirliyerlerden,engünahkârbiçimdetoplayıpyüklendiğiçarmıh!..Çokkorkunçbiryerdeduruyordu.Saniyelerisayılıydı.Heranişiştengeçebilirdi.Birşeyyapmasıgerekti.Yapacaktı.n'apacağınışuandabilmiyorduamaacıklıbiryalnızlıkiçindegeçenotuzşukadaryıllıkömründe,hırsla,güvenleyapıştığıbiricikdayanaktanvazgeçmeküzereolduğunuseziyordu.Dindeğiştirmektendahamüthişbirçöküntüileçıkacaktıbubataktan.İlerigerisallandı,yanisondefaneyibırakarakneyikurtaracağınıhesaplamakistedi.Uranhaelihançerininsapında,vuracağıenuygunyeriaraştırarak,bundan,hiçbirinsanınozamanakadartatmadığıdayanılmazderecedebüyükbirzevkalacağındanemin,kararvermesinibekliyorgibiyüzünebakıyordu.

—Uranha!ŞövalyeNotüsGladyüs'ü,ölümündipsiz

uçurumuylaruhununkaranlıkkargaşalığıüstündesallananbukorkunçkararanında,Uranha'nınhançerindenapansızduyulanayakseslerikurtarmıştı.

—Uranha...Kardeşim!..-Kararverdiğiiçinsözleribundansonra,gerçekten,inandırıcıoluvermişti-:Kurtulamambenbuyaradan...Çözşukemeri...Alseninolsun!-Uranhagöğsünetopuzlavurulmuşgibihırlayaraksarsılınca,enzoryeriberabergeçtiklerineinanıpsevinçlibirferahlıkduydu-:Çözhaydi!..Kolumkalkmıyorbenim...

Uranhaelinihançerininsapındanhızlaçekti,pisbirşeydentemizlemekistiyormuşgibi,avcunukalçasınasertsertsürdü,sonrasöylenenlerianlamasınayardımedebilirmişgibiyüzündengeçirdi:

—Delirdinmi?Olmazöyleşey...—Olacak!Sanaveriyorum!Biradımbile

taşıyamayacağımçünkü...Atacağımnasılsa...-Sesinialçalttı-:Atmadan,şualıkTürkmen'eteklifedeceğimçaresiz...-Birinemuzipliğehazırlanıyorgibigittikçekeyifleniyordu-:Sökeceğimşüpheli,bubataklığıbenim...

—Yoköyleşey...Meraklanma...Bırakmamseni...

—Sağol!Bilmezmiyim!SöksemdekemerseninUranha!AcırımMüslümankâfiregiderse...

Alhaydi!Ricaederim!Kardeşiz...Hasenin,habenim!..

—Olmaz.Delirdinmi!Kurtulacağız!..Gerekirse...Yaranönemsiz...-Yüreğininacıylatitrediğisesindenbelliydi-:Sıkdişini...Geldiksonuna...

—AmanUranhakessesini!..—Nedirbeherif?Uranhabirdendikilmiş,ikimetreboyu,sanki

ikimisliuzamıştı.PervaneSubaşı,korkuylagerileyipkekeledi:—AdamlargeliyorUranha...Bukezhiç

şüphesizbataktaadamvar!—Höstyüreksiz!Olmakla...Bizdeadamız,

bataktayız!..-Şövalyeninkolunututtu-:Haydişövalyem.Yürü!GöklerdekiRabİsaEfendimiztanık!Ölürümçıkarınınbubataktanseni...Gerekirseomuzlarçıkarırım!

—Sağolkardeşim!Önceşu...-"Beladan"diyecekti,yaraşıksızlığınıkestirereksözüdeğiştirdi-:Şukemerdenkurtarbeni...Biradımatamambununla...-Elinitutarakgerçekten,yalvardı-:Haydikurtarbeni...Ricaediyorum!

Uranha,birandurakladı.Sonraalmazsa

uğrunaergeçkandökeceğineeminolduğu,alırsahiçbirdeğerikalmayacağınıgaripbirsezgiylebildiğikemeri,çözdü.Sankibukemerindünyada,Şövalyeninçıplaketindenbaşkayeriyokmuşgibi,neyapacağınıkestiremeden,biranöylecedurdu.Sonraçokayıpbirşeyizorlayapanlarınacelesiyleomzunaatıverdi.

Aynızamanda,aynıgüçlendiricirahatlığıduyupbirbirlerinigerçektensevmekiçinböylebirolayınnedenmutlakgerekliolduğunaşaşarakgülümsediler.

—SağolUranha!Hafifledim,inanırmısıntüygibi...

—Artıkyürühadi!Tutkolumu!Yorulursanhaberver!-HiçbirşeyinfarkındaolmayanPervaneSubaşı'yadöndü.Tanıştıklarındanberiilkdefaemretti-:AlbakalımşunuTürkmen!-Kemeriattı,Pervaneböylebirşeybeklemediğiiçinyeredüşürüncetersledi-:Uyumahayvan!Altındoludur!Bağışladıksanma!Bucenabetbataktançıkıncaalacağız!

PervaneSubaşı,kemerişöylebirokkalayıpyokladı.GerçektensucukgibiparayladoluolduğunuanlayıncakocaTanrı’nın,bu

Frenklereşuncacıkakılvermediğihalde,bukadarparayınedenkemerlerinedoldurduğunaşaştı.

Altındolukemeriyüklendiktenbirsaatsonra,

PervaneSubaşı,"Helebirazbekleyinbakalımsoyluefendiler!"deyipgeçitaramakiçinuzaklaşmış,Uranhafırsattanfaydalanarakşövalyeyi,kılıcıylakesipyığdığısazlarınüstüneyatırmıştı.

ŞövalyeNotüsGladyüs,hiçbirkuşkusukalmadığından,artıkgüçsüzlüğünüsaklamayaçabalamıyor,hatta,dostunanazlanarakrahatçaahlayıpofluyordu.

Aydevrilmiş,yıldızlaruzaklıyakınlıparlamayabaşlamıştı.

Şövalyevartayıatlattığınageneyüzdeyüzemindi.Omzunukımıldatmasayarasısızlamıyordu.Dişleribirbirinevuracakkadarüşümese,birdePervaneyüreksizi"Bataktaadamvar"demese,eskigezginşövalyetürkülerindenbirinebaşlayacaktı.

Uranha,ağırkılıcınıtırpangibikullanarak,hazirangüneşininsıcaklığındanhâlâbirazılıklık

taşıyansazlarıkucakkucakgetiripdostununçıplakvücudunaörtüyordu:

—OhellerinesağlıkUranhakardeşim!Çokyaşa...

—Sıkdişini...Ayağımızdüzebassa,benbiliyorumyapacağımı...Bunundermanı...

—Şaraptır!Yarayıdaşaraplatımaredersin!Çünküdenemişim!Benimyaralarınışaraplasağalır.Helebirazdakebapolursa...

—NerdekaldıbualıkTürkmen?—Şarap...Birdeuykuçektinmi.Onikisaat,

deliksiz!—Ammayaptınşövalye!.."Şarap,kebap...

Körpeavrat,"demezmiydifukaraÇudaroğlu...-Susupbatağıdinledi.Esintikesildiğindenkamışlarınfilizleribilesallanmıyordu-:Necehennemdekaldıbuhayvan?

—İstermisin,seninkemerisırtlayıpsavuşsun!

Şövalyeninsesiöncebirazkaygılıydıama,sonraenikonukeyiflenmişti.

—Yapamaz!Çünkübilirelimegeçersenelerolacağını.

—Derisinicanlıcanlıyüzüp...Gerisiniitlere

kebap...Öylemi?Birazdahabeklediler.Uranhaeliniboruedip

alçaktanyükseğedoğru,heryöneseslendi.Karşılıkalamayıncaherifinkemerialıpsavuştuğunahemeninandı.

Böylesoyulmakgenedesavaşçıonurlarınadokundu,sövdülerbirzamanPervâne'ningelmişinegeçmişineanaavrat...Sonraşövalyebirdengülmeyebaşladı.İkikahkahanöbetiarasında,"Dükkanbulmuştur,bataktaharcamayadurmuştur,"diyordu.

Uranhabirtakımişkencebiçimlerisayıpdöktü,birkaçdayeniicatküfürdenedi.

Kalktılar.Batakgittikçesığlaşıyor,aradasırada

edepsizlensede,heradımdabirazdahatoprağabenzeyipkatılaşıyordu.

Kerimcan,Mavro'ylaberaber,ŞövalyeNotüs

Gladyüs'leUranha'yıizleyerekbatağıgeçip,sabahakarşı,Karacahisartoprağınaayakbasmıştı.Tepedentırnağaçamuriçindeydi.Yorgunluktankemiklerisızlıyordu.Hemavcıolupkovalanmaktan,hemdepusuyadüşmek

korkusuylaavgibisaklanmaktansinirlerikoparcasınagerildiğiiçin,bütüngövdesiaralıksız,zonklamakta,içiderindenderineürpermekteydi.

KaplanÇavuş,nehesaplamışsahesaplamış,ikisinide.ErmeniBoğazı’nıtutacaktakımakatıp,kendisindenhabergelenekadaryerlerindenayrılmamalarınısıkısıkıyatembihlemişti.

Kerim'ekalsa,buemridinlemezlikedemeyecektiama,ablasınıöldürenlerlekarşılaşıncadeliyedönen,atabiniptekbaşınasürmeyekalkanMavro'yu,Söğütlüsavaşçılarınönündeyalnızbırakmakdauygundüşmeyecekti.

Batağadoğru,çalakamçıgelirken,üçüncüherifinkimliğini,bunlarıneredebastırıphaklarındannasılgelebileceklerimbirtürlükestirememiş,Mavro'dandaişeyararbirkarşılıkalamamıştı.EğerüçüncükişiÇudar'sa,durumgerçektenkorkuluydu.Kendilerigibiyeniyetmeikisavaşçıiçin,çevreyeünsalmışüçkılıcıkovuptutmak,vuruşmayazorlamakdüpedüzdelilikolacaktı.

Batağınbitiminedoğru,Uranha’nınseslenmesindenÇudar’ınyerini,PervaneSubaşı’nınalmasıylatehlikeazalmamış,birbaşkabakımdan,katkatartmıştı.

ÇudaroğlusavaşçılıktanekadarustaysaPervane,pusulardüzenlemekteokadaryamandı.

İşinbaşında,sokulupbasıpilkşaşkınlıktanyararlanmayıtasarladıktanhalde,Çudar’ınyerinePervanegeçince,pusuyadüşmemekiçinarayıaçmakzorundakalmışlar,buyüzdenKaracahisartoprağındaherifleriniziniyitirmişlerdi.

Mavrodörtyanaseğirterekgeceyidinledi,yereyatıpkulakverdi.İzyitirmeyikılavuzluğunayediremiyor,hırılhırılsoluyarakdebeleniyordu:

—Işısabir...Aydınlansaortalık...Batağınbalçığınısürerbulurduk!

—Bırakşimdi!Aydınlansadüşmandabizigörür!NerdekaldıKanlıBoğaz,senonusöyle!

—KanlıBoğazmı?N'olacak?—KanlıBoğaz'danbaşkaYollarıvarmı

bunların?

—Deme!GirerlermikendiayaklarıylayürüyerektenbizimKanlıBoğaz'ımıza,Kerimkardaş?Yaparlarmıbukadaravanaklığı?

—Germiyantoprağınageçmektenbaşkaçareleriyoksa...NedencanattılardıErmeniDerbendi'ne.

—Essah!AmanKerimcan!Hayçokyaşa!Tamam,Boğaz'ayönelmişlerdir!Yaşadıkgirdilerse...Girsinler,gerisinibanabırak!Üçdeğilotuzolsalargelirimhaklarından...

—Taşyuvarlayaraktanmı?—Taşmaş...Pençemdençıkamazlar!-Sesi

birdenumutlanmıştı-:BenimbildiğimKanlıBoğaz,kendibaşınaalır,Liyaablamınöcünü...Yürüdebakbakalım,yalanmı?

AradabirdurupdinleyerekBoğaz'ınağzınavardılar.Mavro,Kerim'inkolunututarakfısıldadı:

—Amanhaaa...Burdanilerde"Hoh"demekyoktur.GümbürderkiKanlıBoğaz,davulkaçpara...Burdanilerisi,pisiayağı,dilsizişmarı...

Sözünübitirmeyekalmadı,düşenbirtaş,kayalardançarparakdereyeinipBoğaz'ıderindeninletti.

—Demedimmiarkadaş!Sesverdiişte.KanlıBoğaz!Müjdelerolsunkurtulmalarıkalmadı.

—N'apacağız?—ervanekahpesinintuzaklarından

sakıncağız,bubir...Uranhanamerdininoklarınıkollayacağız!

Batağınsınırındabırakılmışbaşıboşatlarlayaytorbalan,sadaklargöremediklerindenheriflerdeokbulunduğunusanıyorlardı.

—Şövalyeyisaymadın?—YaralıdırŞövalye...—Yaralıdanasılsöktübatağı?—Orasınıbilmem!Vuruktur.Etedeğmiştir

benimokum!Düşentaşınyankılarıdinmiş,ortalığı,gene

ürkütücüsessizlikkaplamıştı.Mavro,Ortodoksistavrozuçıkarıpkılıcını

"Bismillah"diyeyoklayarakKanlıBoğaz'agirdi.Hemevinegelmişgibigüvenli,hemdeboğazınhertürlükalleşliğineyatkınolduğunubildiğinden,tedirgindi.

Yokuşunaltbaşında,ayaksesleriniaçıkseçikduydular.

KanlıBoğaz,Liyabacısınınöcünü

kendiliğindenalırmıydıbilinmezama,enküçükpırıltıyıbellikisaklamıyordu.

Mavrokaşlarınıçatıpgözlerinikısarakbirzamankulakverdi,"Nedir,kutsalMeryemAnamız!"deyipboynunubirazdahauzattı.Suratınınkasıntısıyavaşyavaşkuşkuyadönüyordu.

—Nevar?—İkikişibunlar...-Sesürküntülüydü-:Evet,

ikikalmışbunlarnedense...Üçüncüyüduymamaktayım!

—Pervanebaşladımıdersinkötükarıoyunlarına?..

—Bilmem!—Bilmemolmaz!Birkuytuyasinipardımıza

düşmesin!Mavro'nunödükoptu:—Amanhaa...AmanRabİsaEfendimiz,

bitirirbizi...AmanKutsalMeryemAnamız!..PusuyagirdikmiKerimcan,alındıkmıheyvah!

Kerim’idekorkununkavradığısesindekititremedenbelliydi.Yokuşdimdikçıkıyordu,baş

yukan...Sağındagittikçederinleşenuçurum,

solundakarmaKarışıkkayalarvardı.İkiyüzadımkadarilerdekidönemeceyaklaştıkçaKanlıderekayalaraçarparakçağladığındanayaksesleriduyulmazolmuştu.Uyuyankorkunçbircanavarasokulurgibi,ayaklarınınucunabasarakdirseğituttular.

Mavrokayalardanbirininardınasinerekgözetledi,hiçbirşeygöremeyinceürküntüsüşaşkınlığadöndü,inledi.

—Nedir?—Yokarkadaş!Göğemiçekildilergöz

göre?..İlerdekidönemecikıvrılasıoldumu?—Olduoldu.—Yapusuyagirdilerse...Oklarıyağdırırlarsa

vızırvızır?..—Bahtişi...-AslındaKerim,düşmanı

görmeyigörmemektendahayararlıbuluyordu.Cansıkıntısıylasordu-:KesedenyoluyokmudurIssızhan’ın?

—N'olacak?—Heriflerdenönceyetişirdik!KelDerviş'i

uyarırdık.ÜçeüçolmakiyivedeIssızhan’ıniçindeolmakiyi...YayıokuvardırKeloğlan'ın...Belkiatıpavlarızbirini,ikisini...

—Essah!NefaydakiburadankesesiyokturyerebatasıIssız'ın...Kanatlanmadıkçaulaşılabilemez!

—"İmparator'unsınırkuleleriüstünebinbaşıhisarıdır"demedinmiydibunasengeçenlerde...

—Dedim!—Kuyusuvarmı?Sarnıcıfilan?..-Mavrobir

şeyanlayamadığıiçingözlerinikırpıştırıyordu.Kerimsuratınıbüsbütünastı-:Suyollarıolurböylehisarların...Uğrunkapılarıolur...Çevrilirsemevrilirse...

—Duraman!Hayanamöle...-Kafasınıyumrukladı-:Vaykafa...Kurukafa...Varya...Olmazmı?

—Yakınmıdırağzı?..Çıkımıkolaymıdır?Mavrobirazdüşündü,kolukanadıkırılmış

gibisırtınıkayayaverdi.—AğzıepeyçekerKerimcan.Vahkiçıkımı

zordurgayet...Bizboğuşurkenyeraltında...BunlarIssız'ıtutarlar,karınlarınıbiledoyururlar.

—Bıraköyleyse...Hadiyürübakalım!İzimebasarakgel...Kayayasiperlenerekgideceğiz!

Mavro"Olmaaaz"diyehemendavranıpönegeçti.Kerim’izorlasürüklediğiiçin,sorumluluk

duyuyor,başınabirşeygelmesiniönlemekgayretiylehepkendiniileriatıyordu,Suyunhemgüvenveren,hemtedirginedenşırıltısınıarkadabırakıpkayadankayayageçerekikibüklümilerlediler.

Mavrobukez,dönemeçtenbakarbakmaz,hıhdiyegeriledi,yanınagelenKerim’ielindentutupçömelmeyezorladı.

Buradayokuş,koyulâciverttenaçıkmaviyedönengökyüzünedayanıyor,uzunluğuTürkopolyüzbaşısıUranha'ya,tıkızlığıŞövalyeNotüsGladyüs'ebenzeyenkopkuyuikigölde,mavilikteyavaşyavaşyükselipbeliriyordu.

Soluklarınıkeserekboyvermelerinibeklediler.Evet,tıkızherif,uzununkolunaenikonuasılmıştı.Durasendeleye,sürüklenirgibigitmesinebakıp"yaralı"demekmümkündü.

—NasılmışKerimcan!Oklamışdeğilmiyimkahpedölünü?

Mavro'nunbataktanberi,çeşitliduygulariçindeyuvarlanmasındanbirazyatışmışkini,yenidenazgınlaşmış,fısıltısı,geneyılanıslığınadönmüştü.

—Peki,haniPervane?

Busoruyla,KaraVasil'inMavro,arkasındansaldırıyauğramışgibihızladöndü,omzuüstündengözetleyerekBoğaz'ıdinledi.Suyunhafifşırıltısından,sabahıntanıdıkseslerindenbaşkabirşeyduyulmuyordu.

—Essah!Nerdeamankardaş?—Aklımermedi!Bildiğim,kurnazlıkta,sizin

İncil'inyazdığıyılangibidirvedekıyıcılıktakuduzcanavargibidirvedekahpelikte,ölükemiricisırdangibidir!Onagöre...

UranhaileŞövalyeköşeyikıvrılıpgözdenkaybolmuş,maviliğigittikçeaçılangökyüzüpisliktentemizlenmişti.

Mavrobirkaçkezyutkundu,hiçbirşeytasarlayamadığı,işitamamıylabahtınabıraktığıhalde,n'apacağınıiyicekestirmişgibielinisalladı:

—Hadiarkadaş!Görelimn'olur!Kerimomzunabasarakkalkmasınıönleyip

yanınaçömeldi:—Mavro!Benimanladığım...Hernedense,

bıraktısavuştubunlarıPervaneSubaşı,yadabirhaltetti...

—AmanKerim,"Tepelediler"demeyemi

getirmektesin?Amankardaş!-Parmaklarınışıkırdattı-:Öcümüzüaldıkbilvedebunlarıyedikbil!Farkettim,oklarıyaylarıdayokbunların...-Kaşlarınıgüvenleçatıpeliniçevirdi-:Pervanecehennemolduysa...KörFrenkyaralı...Ayaktadurasıkalmamış!Issız'daarslanKörDerviş...Dahaneisteriz,breKerimcan?-Mavroyerebıraktığıyalınkılıcınıkaptı,alacakaranlıktabirikioynatıpkeyifleışıldattı-:KelDervişuyanıksa...Ayaksesleriniduyupherifleribilipokuçekerse...Helebirkaçdadervişten,abdaldan.Horasanlıgazilerdenmüşterisivarsa...Bizbunlarısürekavındakovupgetirip...Ortayaalıp,oklanacakhınzırgibi...

—YaPervanerezili,öndengittiyse...Aldatmacaysabunlarıngörüntüsü...Oklarıyeredöküpyaylarıkurupsokulmamızıbeklemekteyseler...

Mavro'nunbakışlarındakisevinçpınltısıbirdensönüverdi.Akşamdanberiumuttanumutsuzluğaçıkıpinmektenyanaklarıçökmüş,biçimliağzınınikiyanındakiderinçizgilerlekörpeyüzü,sankiyirmiyılyaşlanmıştı.

Kerimacıdı.Güçvermekistergibiomzuna

ikikezyavaşçavurdu:—Hadiyürüyelim!Anlarız!Çoğugittiazı

kaldı!Heranokyağmurunatutulmayıbekleyerek

Issızhan'açıkansondönemeceyetiştiler.Hedefvermemekiçinçokuğraşmışlar,epeygecikmişlerdi.

Uzanıpbaktıklarızaman,Uranha,yaralıŞövalyeyiduvarındibineoturtuyordu.PervaneSubaşıgörünürlerdeyoktu.

Mavro,sevinecekgücükalmamışgibi,"Yok,gördünmü,herifyok!"derkenUranha,Issızhan'ınkapısınıyumruklamayabaşlayınca,sankibuhiçbeklenmez,görülmedikbirişmişgibisusuvermişti.

Kerimdekapınınaçılmasından,yadaaçılmamasındanbaşkabirşeyolabilirdahadoğrusuizlediğiolaykendisinihiçilgilendirmezgibi,dikkatlebakıyordu.

İkisidebatağagirdiklerindenberibütündavranışlarıylavuruşmayımümkünolduğukadargeriyeatmakiçinuğraştıklarının,Türkçesi,buheriflerlekılıçkılıcagelmektenölesiyekorktuklarınınfarkındadeğillerdi.

Issızhan'ınavlusubirdenışıklandı.KelDerviş,kapıyıaçmayageliyordu.

Kerimaradakiaçıklığıbirandagözkararıylaölçtü.Yüzelliadımdanartığıvar,eksiğiyoktu.Artıkkoşsalardayetişemeyecekler,yetişselerdebaskınşaşkınlığındanyararlanmaüstünlüklerinikaybetmişolacaklardı.

Ağırkapıkanadıyavaşyavaşaralanmayabaşladığızaman,Mavrobüyükbirtehlikeyiönlemeyeçalışırgibi,sonunuhiçdüşünmedencanhavliylesordu:

—"AçmaKelDerviş,düşmandır!"diyebağırsakKerimcan?

—Sakınhaa...Geçti!Bağırtıyankılanırboğazda...Anlaşılmazbüsbütün...UykusersemidirbizimKeloğlan...İyisibilmesinlerizlediğimizi...Şüphelenmedilerseburayakadar.,.

—Aman...—Vaynamert!Kapınınyeterincearalanmasınıbekleyen

Uranha,birdencanavargibiatlamış,ensesinevurarak,kanadıaçmayaçalışanfukaraKelDerviş'i,yüzüüstüneyeresermişti.

Sonradönüpbakmadan,"Merhaba"demiş

gibirahat,şövalyeyikaldırdı,belindentutarakiçeriyeadetataşıdı,kapıyıhiçtelaşsızörttü.

—Bağıracaktıkarkadaş...Bağırmadıkdahaltettik!

Kerimelleribelinde,buişingerisigelecekmişgibidikkatlebakıyordu.

—Boşunabildirirdikburadaolduğumuzu...Tetikdururlardıiçerde...Basamazdık!

—YazıkolduKelDerviş'e...—Yetişemezdikzorlasakda...Yetişsek,güç

yetiremezdikoyorgunlukla...Korkma,öldürmezlerdururken...-Birazdüşündü-:İşlerineyararçünkü...Açtırbunlar...Yemek,içmek...Yanlarındamerhemfalanyoksa,yaraiçindermanmerman...-Kesipattı-:Meraklanma!KendinikurtarmanınyolunubulurbenimbildiğimKelDerviş!

—GöklerdekiRabİsaEfendimizişitsin!-İçiniçekti-:Hiçumudumyok!DomuzunakıyıcıdırbuheriflerKerimcan,bunlarkeyifiçinöldürüradamı...Bağırsakiyiydi!

—Bırakboşlafı...Herifleregörünmedeninelimde,ıssızcagirmeyebakalım,suyolundan...

—Ortalığınhızlaağardığınıgörünce,yokuşaşağıkoşmayabaşladılar.

Merdivenlerirutubetten,dondanyeryer

ufalanıpparçalanmışsuyolundangerektiğindebirbirlerineomuzvererekçıraışığıylaçıkmışlar,Issızhan’ınmutfakkapısınakadargürültüsüzgelebilmişlerdi.

Yalınkılıçlarınıçarpışmayahazırtutarak,kanadıyavaşyavaşittiler.Ocaktaateşyanıyor,içerisi,yağdakızartılmışsucukkokuyordu.

Birazbekleyip"kimseninbulunmadığınıanlayıncaçekinerekgirdiler,direklerdenbirinindibinde,arkasıdönükoturanKelDerviş'igördüler.Yarıbelindenyukarısıçıplaktı.Elleriayaklan,dertopbağlanmış,fazladandireğekatkatsarılmıştı.Adamakıllıhırpalandığıiniltilerindenanlaşılıyordu.

GözleriniaçıpKerimleMavro'yukarşısındagörmesiyletazecanbulmuşgibiyekindi.Azkalsınbağıracaktı.İnsanüstübirzorlamaylakendisinituttu.

MavroiplerikeserkenKerimeğilipsordu.—Nerdeler?

—Yukarda...Sayvanda...—İçmeyebaşladılarmı?—Çoktan...—Yaralımışövalye?—Yaralı...—İkikişideğilmi?—Evet!Nedensordun?-Kesileniplerden

silkinerekkurtulmayaçalıştı-:Neredençıktınız?Suyolundanmı?

—Suyolundan...Ağırmıyarasıherifin?...—Bilmem!Ağırgibi..Sıcaksirkeyle

tımarladıuzundomuz...Sardısıkıca...Bodurnamert,buyaradan,gebermeyegebermezya,zıplayıpkalkamazda,tezberi...-Yüzünüburuşturarakensesinibirzamanovdu-:Ensemikoparayazdı,elikırılasıgâvur.

Mavroçekinereksordu:—YumruğuzorlumuokadarKelAğa?...

Balyozdanfarksızmısakın?—Neyumruğu?Yumruğakurbanolayım!

Taşlavurdurezil!Sürüdügetirdiitleşigibi...Aradabirtepmelediçizmesininburnuyla...Dahası...Mahmuzladıkabalarımı...

—Heledomuz!

Mavro,sayvanaçıkanmerdivenidinleyipdönmüştü.Yorgunluktan,heyecandan,dahabeterikorkudansoluyor,kavlamışdudaklarınıaralıksızyalıyordu.

—Bırakınşimdi...N'apacağız?Nerdeseninyayın,okların?

KelDervişanlayamadı.Kerim,sinirlisinirligüldü:

—Şaşırmaokişleryerdedeğiliz!KelDerviş'tedöndü.KılıcınıaldımıTürkopol?

—Almazmı?Çektikınından,fırlattıboğazdanaşağıya...

—İyi...Birazdüşündü.Şakalarıyokturburezillerinkılıçoyununda...Apansızbasıpşaşırtamazsakgelinmezhaklarından...Kolayınadaşaşırmazfeleğinçemberindengeçmişalçaklar!Bizşaşırmayalımda,onlarışaşırtacağızderken...Nasıldırsayvanaçıkankapı?

—Darepey...Alçakdaazbiraz...İkinizbirdenhoplayamazsınız,Kerimoğlum!-KelDerviş'inaklıbaşınageliyor,aklıbaşınageldikçeUranha'yakızgınlığıkudurganlıkhalinialıyordu-:Tekertekersaldırılacak...Busebeptenkiminlekimineşleşeceğiburadabilinmeli!..

—Bilineceği...-Kerimgözlerinikaçırarakyutkundu-:Yaralıherif,Mavro'nunoklanmışavıdır.Mavroonadalsınbenuzundomuzlauğraşırım!..

Mavroelinikaldırdı.—OlmazKemican!KörFrenksenin,uzun

domuzbenim!—Nedemek?Hiçolmaz!..Okladığınherif...KelDerviş,delikanlılarınnekadar

korktuklarınıapansızfarketmişti.Biryandanyüreklerinigüçlendirmeyeçalışıyorlar,biryandanvuruşmayımümkünmertebegeciktirmeyebakıyorlardı.

Yüzündeçokazgörülenacımalıdervişgülümsemesiylearayagirdi:

—Uzatmayın!Herifbirşeyalmayainerseberbattıkolur.Beribak,Kerimcan!HakçasıuzungâvuruMavro'yabırakacaksın!Nedenmi!Kılıçtayufkasınbubirikincisi,savaşçılığıyürektenseverdeğilsin!..BuMavro,savaşlardanamarasagerek...Yaralıyasalmasıolmaz!Benimgördüğüm,körFrenk,yaralımaralıama,kuduzcanavardanyırtıcı!..Bizberikinibitirenekadarkendiniyitirmezsennedevlet!Fazladan

herifsolakvuruşacak!Görelimn'aparsınvede...Amanınnedirbu.

Boşbulunuphopladılar,ikibüklümkulakverdiler.

Birborusesi,KanlıBoğaz'ıiniminiminletipkayalardauzunuzunyankılanarakOsmanBey'in"savaştatoplan"emriniüflüyordu.

Kerimölümtehlikesindenkurtulmuşgibisevinçleçırpındı:

—OsmanBeyimiz...Yettigeldi!Mavrohayalkırıklığınauğramakkorkusuyla

kendinitutmayaçalıştı:—N'arasınburdaOsmanBeyimiz,bu

zaman?KelDerviştepindi:—Kimolursaolsunyahu!Bundaniyi

şaşkınlıksırasımıolur?Yürüyünçabuk!Bastırırsakkertesidirki...Mavroönde,Kerimarkada,sayvanın

merdiveninikedigibisessizçıktılar,duvarasırtlarınıvererekdışarısınıdinlediler.

—TürkmenlerseyandıkUranha...—Türkmendeğildedim!Türkmendeolsa,

kolayınagiremezleriçeri...Sıyrılırız!—AmanUranhakardaş...Atacaksınbizisağ

esenGermiyantoprağına...Germiyantoprağınıtutalım,gerisinekarışma!

—Elbette...Ferahol!Türkmendeğilbunlar...AdıdırTürkmen...Bunlarınyayasıçok!Bildiğimizçerçikervanı...Yanmadık,yaşadık!Çekeralırımikihayvan!Atarımsenibirine...

—Yabuneborusu?..Mahvolduk!Türkmenbunlar!AmanUranha...Bırakmabeni...Aman,burayakapanmakolmaz!Amanmeşeyitutalım!Bizimeşesaklar!

—Saçmalamaşövalye...-Uranhabirinindamarınabasmakistiyormuşgibikesikkesikgüldü-:Çerçikervanıdır.İyirastladı,binekbulacağız!Parayakonmakbilevar!..

BusıradaKelDerviş,elindeyenibilenmişbir

nacaklasoluksoluğayetişmişti.Boruyenidençalmayabaşladığıiçindelikanlılarırahatçaazarladı:

—Hadisenizeyüreksizler!Kılıçtaşımakböylemidir?Tühyüzünüze!..

Kerim'insuratındakankalmamış,derisiak

kâğıdadönmüştü.Mavro,dudaklarınıyalayarakarkaarkayaistavrozçıkarıyordu.

KelDerviş,"Hadindi!"deyince,Mavro,sayvanasıçradı.Heriflerinarkasıdönüktü.Boğazınsırtındakikalabalığıseçmeyeçalışıyorlardı.

MavroilerigerisallanarakKerim'inyanınagelmesinibeklemiş,sonra,bağırmamasıgerektiğinikestirdiğihalde,atılırken,"YetişMeryemAnamız!"diyenaralanmamazlıkedememişti.

Uranha'ylaŞövalye,fırıldakgibidönüpkılıçlanınçekerekbirandasavunuyageçtiler,ilkvuruşlarıkolaycasavuşturdular.

Biryandandasırtlarınınasılsağlamaverecekleriniaraştırıyorlardı.Zamangeçipsayvanabuikidelikanlıdanbaşkakimseninçıkmadığınıgörürgörmez,birazşaşırdılar,pekinanamadılar,inanırinanmazda,birersevinçulumasıkoyuverereksavunmayısaldırıyaçevirdiler.

Kerim,ilkdefa,gerçektenvedeteketekdövüşüyordu.Çokacemiolduğuiçin,çağınenyamankılıçlarındanbiriylekarşılaşmanın

heyecanınabilekapılmamıştı.HersaniyeşaşılacakkadaryakıngördüğükılıcınparlakucunuKaplanÇavuş'unögrettikleriyledeğil,heleaklıylahiçdeğil,derisininürpertilerebenzersezgisiyleçelmekiçinaralıksızçırpınıyor,buçırpınmayaölümkorkusuylaöldürmekhırsıhiçkarışmıyordu.Birişezorlanmışa.Bunusürdürmesigerekti.Şövalyedurumunfarkındaolmadığındanacemidüşmanınıbirazda,sinirlenerekgüçsüzdüşürmekiçin,bütünkiralıkkılıçlarınyaptığıgibienağzaalınmazküfürlerisavurarakkızdırmayaçalışıyordu.Kerimbiranbunaldı,KaplanÇavuş'unöğrettiğigibigerisıçradı.Şövalyeninkılıcıgırtlağınasürünmüşgeçmişti.Kerim,aynızamandakamınayöneltilenvuruşunasılçeldiğineşaşarakgülümsedi.BusakingülümsemeŞövalyeNotüsGladyüs'üilkdefaürküttü.Soleliyledövüşüyordu.Kankaybetmiş;batakla,yokuşla,hepsindenbeterisürekliölümkorkusuylaboğuşarakadamakıllıgüçsüzdüşmüştü.Karşısındaçocukdenilecekkadarkörpebirdelikanlıolmasaydı,butüketiciyorgunluklabelkikılıcabiledavranamayacaktı.Bıyıkları

yeniterlemişbudelikanlıolsaolsaonaltı,onyediyaşındaydı.Doğduğundanberikılıçtaşısagenedekorkulubirsavaşçıolamazdı.Sağkolunukullanabilseydi,böylesindenüçtanesiyleaynızamandaeğlenirgibivuruşur,üçünüdeistediğianda,istediğiyerlerindenşişleyerekcehennemegönderirdi.Yorgunluğununkorkuluçizgisinehızlayaklaştığınıanlayaraktelaşlandı.Yaralıomzu,çekitaşıbağlanmışgibigövdesinisağtarafaeğiyordu.Tekgözlülüğede,yeterincealışamamıştı.İkikez,görmeyanlışıyüzünden,azkalsın,Türkmençocuğununkılıcıüstünedüşecekti.n'apıyordubuUranhaavanağı?..NedenRumoğlanınınişinibitiripimdadınakoşmuyordu."Hadisene"dememekiçindişlerinisıkarak,kendisinitehlikeyeatmadan,Uranhaişinibitirenekadarvakitkazanmayakararverdi.Artıksaldırmıyor,gerektikçegerileyereksadecekendisinisavunupgücünüidareetmeyebakıyordu.

Uranha,tersineağırkılıcınıçarkıfelekgibiçevirereksaldırıüstünesaldın,vuruşüstünevuruştazelemekteydi.Eğer,Mavro'nunyerindebaşkasıolsaydı,çoktanhesabıgörülmüştü.

Mavro,karşısındakikılıcınağırlığından,birdedeğmecambazlarıimrendirecekçevikliğindenyararlanarakfırıldakgibidönüyor,çevresindearalıksızyerdeğiştirendüşmankılıcınıbudamakfırsatınıkolluyordu.

Körpesavaşçılarsaatlerdenberidövüşüyorlarmışduygusunakapıldıklarıhalde,vuruşalıikidakikayıdoldurmamıştı.

KelDerviş,uzunsaplınacağı,ikieliyletutmuş,Uranha'nınarkasınıkapıyadönmesinibekliyordu.Mavro'nunyerindebirustasilahşorolsaydı,bunukolaycasağlardı.KelDerviş:"Acemilikgibirezillikyok!"derkenvakitkazanmaktanbaşkabirşeydüşünmediğiiçin.Kerim'inönünderahatçagerileyen,delikanlınınacemihamleleriyleadetaalayedenŞövalyeNotüsGladyüs'üngenişsırtını,dörtbeşadımilerisindegördü.

Domuzlarınhangisitepelensekârolduğunudüşünerek,herifinkalınboynununişanlayıpsayvanaatladı.

ŞövalyeNotüsGladyüs,sağlamgözüneçarpanpatırtıyladeğil,Kerim'inyüzündekideğişmeylearkadansaldırıyauğradığınıanlamış,

ancakbatılinançsahiplerindebulunansiniratikliğiyleaynıandahemdönmüş,hemyanasıçramıştı.Arkadansaldırıldığızamandeliyedönüyordu.Bukudurganlıkla,nacağıboşagittiğiiçinsavrularakdüşecekgibiolanKelDerviş'ekılıcıyetiştirmekistedi.BukezdeKerim'earkasınıdöneceğinisaldırısınıntamyarısındahatırlayarak,sakatgözündenyanasıçradı,korkuluğunyıkıkyerindeayağıkenarabasıpkaydı.Duyanlarınkanınıdonduracakbirsesle"Uranhaa!"diyehaykırarakçocukluğundanberidehşetindenkendisinibirtürlükurtaramadığıderinliklereyuvarlandı.

Ses,okadarkorkunçtukiUranhadönüpbakmamazlıkedememişti.Mavrofırsatıkaçırmadı.Kılıcınıherifingöğsünedaldırdı.Aynızamanda.KelDervişdenacağıTürkopol'unensesineindirmişti.

Uranha,kütükgibidüştü,ayaklarınınburnuylaikikeretaşlaravurdu.Yüzümorarıyor,boğulanadamhırıltılarıyladebeleniyordu.

KelDervişnacağıkaldırıpçekinerekyaklaştı.Nedense,birzamaniyiduymadığıbirsözüanlamayaçalışıyorgibikulakvererekbaktı,

yavaşçasordu:—Beniöldürürdüdeğilmibuherif,Mavro?Mavronedediğinipekbilemedenkarşıladı:—Hiçbakmazdı,hiç...—Keyifiçinki...Nekadar,öylemi?KelDerviş,çokağırbiişehazırlanıyormuş

gibi,nacağıneğriburnunuUranha’nınboşböğrünedayadı,dirgenlesamantoplargibi,herifiyavaşyavaşkorkuluğunboşluğunasürdü,"Brehay!"diyenaralanarakuçurumaiteleyiverdi.

Mavrodonakalmıştı.KelDerviş,soluklarınıkeserekboğazınsesvermesinibekliyordu.

—HayananöledeliKel...Neyinnesidirbu?Mavro'ylaKerimürkerekbakıştılar.Kel

Dervişde,bunu,Uranhasormuşgibişaşırmıştı.Kendilerinegelincekorkuluğakoştular.KaplanÇavuşgaripbirkafileninotuzadım

önündeatınıdurdurmuş,sorusunakarşılıkbekliyordu.

—Müşterilerikesedenmiindirmektesindüze,Keloğlan!İcatmıçıkarmaktasın?

—İyibildinKaplanÇavuş,kesedenama,düzedeğil,dosdoğrucehenneme!

Kerim'leMavro,boyunlarındanbirbirlerinebağlanmışesirlerinbaşında,Çudaroğlu'nugörünce,Oynaşhisarbaskınınınsonucunuöğrenmişoldular.

KelDerviş,düğünüderneği,baskınıaskınıbilmediğindenşaştı:

—NereyeböyleKaplan?Ateştozunundipsizliğinikavradındayesirciliğemisoyundun?

Kaplan,şurdaburdaateştozulafınınedilmesiniistemiyordu.Suratınıasarakçıkıştı:

—HancılığıdayüzünegözünebulaştırdınKeloğlan!Badyalankapıpiçmesuyukoştururmu,heleşunahele!..

—Eğlençavuşvardım!KaplanÇavuş,kırbacıyladuvardibini

gösterdi.YeregöğesığmayanÇudar'laâdemetiyedikleriyleövünenMoğollar,dünyanınenusluyaratıklarınıimrendirecekbiruysallıkladuvarındibineçömeldiler.

Kerim'leKelDervişesirlerlesavaşçılarasuverirken,MavrokocamanbirtasşarabıKaplan

Çavuş'akoşturmuştu.Kaftanınıneteğinitutupeliniönceağzına,sonraalnınagötürdü.

—BuyurKaplanUsta!Cenkşerbetidir!KaplanÇavuşsuratınıasarakgözleriyle

ezmekistercesinebaktı:—BuranereKaraVasil'inMavro,yaErmeni

Derbendinere?Mavrobakışlarınıkaçırıpkaftanıneteğinibir

dahakaptı,birdahabaşınagötürdü.—KanlılarımızıizlediksayendeKaplanUsta,

sürüpgeldik,öcümüzüaldıksayende...—Kılıçkılıcavuruşaraktanolmasın!—Kılıçkılıcadırvedeyüzbeyüzdür.

Yiğitçesinekibüyüğündengördüğünüişleyenkurtkaçpara!

—Heleyalanlarahele!..Helekocakocayalanlara...

KaplanÇavuşbellietmemeyeçalışıyorduama,çıraklarınınbaşarısıylakasılıyordu.

Mavro,n'apıpn'ettiklerini,neredengirip,nasıltürlükorkulugeçitaşaraktannerelerevardıklarını,KelDerviş'iAzrail'inpençesindençekipalıpsonundakılıççekip,"YektirAllahyek!"diyerektenyede"KutsalMeryemAna

aşkına!"diyenaralanaraktanhaindüşmanlarınüstünenasıluğradıklarınıanlatırken,kaynatasıolacağıngözünegörünmemeyeçabalayanKerimde,Kozpınar'dansonraolanlarısoruşturmuş,İnegöl'leAtranoshisarlarını,köylünün,kasabalının,tekfurlarelindenelamançektikleriiçinOsmanBey'esevinerektenverdiklerini,Yarhisarlınınise,TekfurHrisantos'tanhoşnutbulunmaklaizniolmadanhisarteslimetmediklerini,AhiHasanEfendi'ninheriflere,OrhanBey'inkaynatasıreâyâsıolduklarınıanlatamamakla,rehinkarşılığıYarhisar’ınikisoylusunualıpBilecik'egetiripHrisantosTekfurlayüzleştirmekzorundakaldığınıöğrenmişti.

KaplanÇavuş,Germiyanoğlu'navedeHarmankayaTekfurusoyluKöseMihalBey'eOsmanBey'inarmağanlarınıvedeMüslüman'ınburnukanamadan,şukadardindüşmanınıntepelendiği,şukadarHisarınkavranıpelegeçirildiğimüjdesinigötürmekteydi.

—YabuÇudar'laMoğolları?—BunlarcabasıOsmanBeyimizin

Germiyanlıyaki,bilirseölümdenbeter

yüzkarasıdır!..KaplanÇavuş,Kerim'ebakmıyormuşgibi

davranıyorduama,dövüştenasıldavrandığını,aşırıkorkuyakapılıpkapılmadığınıöğrenmeyedecanatıyordu.HaberiancakKelDerviş'tenalacağınıhesaplayarak,yüzüneşebekmaymunugibibakanMavro'yaKerim’igöstererekyalancıktançıkıştı:

—AlŞunu!TutmayabakınSöğüt'übirayakönce...Benimelimdenkurtuldunuz,Bacıbey'inpençesinden,görelim,nasılalacaksınızyakanızı!..-Mavroeteğinevarıncakırbacınıkaldırdı-:Yıkıl!Heleutanmaz!Kendiniedepligösterecek!Yıkıl!-Birşeyhatırlayaraktelaşlabağırdı-:Eğlen!Eğlendedim,tühyüzüne...-Arkasındaduransavaşçıyaomzuüstündenemretti-.Verşukemeri...Kemeridedim,kamçıgelmekteki...-Söğütlü,NotüsGladyüs'ünPervaneSubaşı'yakaptırdığıaltındolukemeriuzattı-:Banamıverilecek,heleavanak,şurezilMavro'yaverilecek...

Mavrokemerikaptı,hizmetbuyurmak,suçlarınbağışlandığınıgösteriyordu.Sevinçlesırıttı.

—GötürürOsmanBey'everirsiniz!Yitermiter,keyfinize...Altındoludur.Vedekanlılarınızınaltınıdır!Verirsinizki..."HabersalmışKaplanÇavuşKaracahisar'dakiGündüzBey'leBayhoca'yabatağıkolla!"diyerekdersiniz!"KollamışlardaPervaneSubaşırezilinitutmuşlarbataktançıktığısıra,"dersiniz."Omzundaymışbukemer,"demeli,"KörFrenk'inolupuğrulamışbuPervane,"demeli,"Uğrulamıştır,çünkügöktenyıldızaşıracakyamanuğrudur,"demeli!

—AmanKaplanUsta!..-Mavrotelaşlaesirleredöndü-:HaniPervane?Görememekteyim?

—Heleakılsız!Pervâne'yideGermiyanlıyabahşişmigötürecektik!"Karacahisarzindanındadır.DilediğiniyaparOsmanBey,"dedidemeli!"Banasorarsa,"dedidemeli,"asıpgeçmesin.Kazığageçirilecekbesmelesizdirya,genekendibilir!"dedidemeli!..Höst!Gerisinidinlemedennereye?Birharfiniunutmaksınki,ahnefayda,birharfini...Baknelerolmalı!Busırıtmalarneyinnesi!Yıkıl!Yıkıldedim,dahadurmakta...vede...

Kırbacınıkaldırıpbağırdı:—Haydabakalım!"Yolcuyolundagerek,"

denilmiştir.Kafile,Germiyantoprağınadoğruyavaş

yavaşyolaçıktı.Kerim,duvaraçekilipellerinigöbeğinebağlamıştı.KaplanÇavuşsuratınıyıkarakgörmezdengeldi.Mavrofısıldadı:

—Ucuzaatlattık,buvartayıKerimcan...Ucuzageçiştirdikkibedavayasaysandaolur!

—Küsmüş!Neresiucuzbunun!—Bakma!Küsmesi,yüzvermeyecek...."

Keyifoldukanlılarımızıizleyipbitirdiğimize...Dönemeceyaklaşankafileyebirzaman

baktılar.—Saltbirlafınaakılerdiremedimarkadaş...

Sorarsan,bulafseninüstüne...Kerimtelaşladöndü:—Negibi!—Senigözledibirzaman..."Kaplan'ın

buyruğunututmayanınikiyakasıbirarayagelmezvedemuradıelinegirebilemez!"dedi,"Yolyakınkenkulaklarıdelmeli,bulafı,küpeedipsallandırmalı,"dedi.BuKaplanÇavuştutkuludur.Tutkusuda,ateştozudur.Tutkulu

herifinnehaltedeceğihiçbelliolmaz,arkadaş.Amanayağımızıdenkbasalımvedeelimiziçabuktutalım!GünlerdenbirgünbubenimKaplanÇavuşustam,ateştozunaöfkelenirse,Aslıhanbacıyıvermezlenirki...Baknelerolur!-Gidenleredaldıbirzaman,içiniçekerekbaşınısalladı-:AkıllıolmayagayetakıllıyabubizimKaplanUstamız,ateştozudeliliğinasılbirdelilik?Kerimdedalgınbakıyordu.Nedensonrakarşılıkverdi:

—BuateştozudelilikdeğilMavro!Buateştozuyaman!

—Etme!—Yaman!ÇünkübenimbildiğimKaplan

Çavuş,güvenmediğiişebuncayıl,emekvermezvedesuratınımuratınıyakaraktanbukadarçabalamaz!

KaplanÇavuş'undönemeçtegörünmezolmasınıbekledi,arasınıhiçkesmemişgibisözünütamamladı:

—AteştozunainanacağızKaraVasil'inMavro!Şundanki...BuKaplanÇavuşgibitutkunlar,dünyanınbaşına,gündebirkez,gayetbulaşıkbirişaçmadıkçarahatuyuyabilemezler!

Kerimcan,avlukapısındadurupBalabancığın

elindekiağırçıkınıaldı:—SağolBalabancık!Yoruldun!—Yorulmakdaneymiş!..—Sağol!Söylede,OrhanBeysenidealsın

gelsinBacıbey'inşölenine...Balabancık,Kerim'inyüzünesaygıyla

bakıyordu.Dündar'ınölümündensonraOsmanBey,

değeripahasıylaCinliNefise'densatınalmıştıbunu...

Balabansavaşçılığacanatıyordu.KanlılarınıkovakovaIssızhan'asokuphaklayanKerimcan'ı,gözündebüyüttükçebüyütmüş,ülkeyenamsalmasınaimrendikçeimrenmişti.Elindençıkınızorlaalıptaşımakistemesibundandı.

Bacıbey'inbakımlıavlusu,şöleniçinhazırlanmış,salkımSöğüdünaltınaserilenmeşinsofraörtüsüneminderlerbileatılmıştı.Aşevindenkapkaçaksesleri,karıkızgülüşlerigeliyordu.

Kerimcangörünmemeyeçalışarakavluyu

hızlageçti.Odasınagiripçıkımsedirebırakınca,ağırbiryüktenkurtulmuşgibi,derinderinsoluyarakçevresinebaktı.Duvardaçeşitlisilahlarla,babasınınkorkunçkamçısıasılıydı.Çokgüçbirişegirişecekmişgibi,eliniyüzündengeçirdi.Ayaklarınısürüyerekgidipsedireçıktı,kamçıyıindiripyerinekılıcınıastı.Birandurupkapıyabaktı.Hemençekildiğiiçin,Aslıhan'ıngözetlediğinifarkedememişti.Kılıcınıtuttu,kabzasınısaygıylaöperekalnınagötürdü.Aceleindi.Çıkınıtelaşlaçözdü.İçindekilerBenitoKeşiş'inmağarasındagördüğükitaplardı.Birerbireraldı,okşargibieviripçevirdi.Gülümsemesindekiutangaçkedersiliniyor,yüzürahatlıyordu.Türkçeleriayırdı.KELİLEveDİMME'yigelişigüzelaçtı,önceayaktagözgezdirdi,sonran'aptığınıpekbilmedensedireyavaşçaoturdu."Padişahdahi,kullukçularınaiyiliğivenimetiendazeylevermekgerekkim,korkuileumutarasındayaşayalar...Neyoksullukyüzündenkaçıpdüşmanavaralarvenebaylıkvemattıkyüzündenazalarvepadişahaasiolalar..."Çevirdi."Benim,kendimeöğütçü...Kendinefsimdendahadoğrukimola...Buara,

öğütyeridireğermakbuldüşersevemeselvaktidireğerakılgücüyledinlenirse..."Çevirdi."Fesatvezalimkişininsırrınıgizlemekolkötüişteonunlaortaklıkgöstermekolur,"KELİLEveDİMNE'yibırakıpKABUSNÂME'yialdı,karıştırdı."Sözâdemdegizlideğil,illââdemsözdegizlidir...Ziraki,sözâdemeperdedir,imdibilmişoliyoğul,sözulunesnedir,sendahisözüulubilki,göktengelmişnesnedir..."Birazdüşünüp,birbaşkasayfayageçti."DokuzuncuBab:Birkişiduvarlıevceğiziiçindebirpadişahabenzer...İçkimeclisindenşöylekalkki,dahaikiüçkadehiçmeyegücünola,pes,sakın,tokluklokmasındanvesarhoşlukkadehinden..."Sayfalardadurarakokudu:"Konuktanözürdilemeki,özürdilemekpazarhalkınınişidir...Aşkyiğitlerinoyunudur.Pirlerâşıkolursahiçözürüyoktur."Dalıpdüşündü,elyordamıylaFELEKNÂME'yialdı:"Kendisindençündeğildiraynuru-Aydınıkamugüneştendirvarı-Çüngüneştennuralıray......-......-İkisiarasınayergölgesi–Düşecek......-Aytutulurnurunuvermezolur-Ziraoldemgüneşigörmezolur"...Demek,Yahşiİmam,aytutulmasıüzerine

burdanokuduğunusöylemiştide,şaşırtmıştıkendilerinigeçenyıl...VezirNizamal-Mülk'ünSİYASETNÂME'sinisaygıylaaçtı.Yeryerduraklayarakkarıştırmayabaşladı.

Elindekitapdeğilkılıçtutuyormuşgibi,yüzüsertleşmişti.Bellikimutluydu.Sankiokudukçagüçlenipyüceliyordu.Aslıhangözlerininyaşardığınıfarkedinceşaşırdı,ürktü.Yavaşçagirdi:

—Kerimcan...—Buyur!-Başınıçevirmemişti-:Nedir?-

Aslıhan'ıgörüncetelaşladavrandı-:Buyur!Arkadaşlargeldimi?

—Yok!-Aslıhanaşağıyakulakveripikiadımattı-:Yarhisar'agöçecekmişizöyleya?

—Yarhisar'amı?-Hatırlamayaçalıştı-:Neden?

Aslıhanşaşırdı:—Subaşıdikmişya,OsmanBeyimizseni

Yarhisar'a?..Kerimgözlerinikaçırdı,Issızhan'dandöneli,

görüşememişlerdi.—Kendiniazkalsınparçalayacaktı,

dövünerektenBacıbeyanamız...Öldühaberin

gelince...—N'oldu,"Öldü"haberimizmigeldi!

Duymadım!—Yittihaberiniz!Dahakötü...Bacıbey,

halkıniçindediridurduama,burayagelmesiylesaçlarınıtoptopyolmayabaşladı.Olgörüpsözanlatamadıkomşular..."Vaybatağabatıpgidenbahtsızoğlum!VaykimezarsızkoyupgidenKerimcanım!"diyerekyolunmasınıgörsen...

Kerim,"Yasen?"diyasoracaktı.Çenelerinisıkarakdilinituttu.

—NedencaydıOsmanBeyimizYarhisarişinden?

—Yok...Caymadı!Caymasıyok!-Parmağınıarasınakoyarakkitabıkapattı-:Yarhisar'agitmekkaldı.GelirsenBilecik'egöçülecek!..

—Gelirsenmi?Nedemekgelirsen?OranınsubaşılığınımıverdiOsmanBey?

—Yok!-Hiçistemediğihaldesuratınınasıldığınıanlayarakgülümsemeyeçabaladı-:Baktım,göremedimseni...Konuşamadık!-Sesinibukadaralçalttığınadacanısıkıldı-:Yeminlisinöyleya...Savaşçıolmayanavarmayacaksın!..Yeminindesin?

Aslıhanbeklenmedikbirbelayaçattığındanşüphelenerekgözlerinikırpıştırdı,kendisinisavunmayahazırlanırgibibaşınıdikti:

—Yeminimdeyimelbet!N'olmuş?—Issız'dangelirkendüşündümenini

boyunu...Savaşçılığıkesmedigözüm!-Durakladı.Kitabı,güçalmakistercesinegöğsünebastırıyordu-:OsmanBey'legörüşmedensenibulayımdedim,vazgeçtimyolumukesersindiye...Ağlarsınmağlarsın,gücümyetmez,diye...

Aslıhan’ındudaklarıtitremeyebaşlamıştı.—Nedir?N'oldu?—YalvarırımOsmanBey'e...KocaTanrı'ya

şükür,aldıkağamınöcünüyüzaklığıyla...-Farkındaolmadanvakitkazanmayaçalışıyordu-:Elimizikanabulaştırmadanbitirdikbuişi...Kılıcımızınucunuadamderisinedeğdirmedik!Bileneyiğitliğinsonbasamağıdır.-Busözüsöylediğinepişmanoldu.Aslıhan'ahaksızyereöfkelendi-:İstemedimOsmanBeyimizinverdiğisoylusavaşatıylaşukadaraltınlıkkılıcı...Subaşılığıdaistemedim.-Keskinbirelsallayışıylakitaplarıgösterdi-:Bunlarıdileyip

aldım!Yarhisar'amarhisaragitmekyok!Bilecik'teŞeyhEdebâliEfendimizinmedresesinemollagirmekteyim!Bakdüşün,yeminibozargelirsenneiyi...Göçeriz!

Aslıhan,Kerim'indemindenberilafıgevelemesinden"Evlenmemizgeçti"yegetireceğinisanmış,ödükopmuştu.Birdendünyayıbağışlamışlargibisevindiama,çektiğikorkununacısınıçıkarmakiçinbellietmedi."Olmaz"demeyeçoktankararvermişgibi,ilgisiz,küçümseyen,kurubirseslesordu:

—DahamıyüceymişYarhisar’ınşubaşılığındanmedresemollalığı?

—Orasınıbilmem!Bildiğim,kılıcaelsürmekyasaktırdanışmankişiye...Senoysa...Kılıçtaşımayanıerkeğe...

BusıradaBacıbey'incamlarızıngırdatanbağırtısıduyuldu:

—Kerim!Kerim,dedim,nerdeoyüreksiz?Frenk'eyesirgidipdişleridökülmüşgelesi,nerde?-İçeriyefırtınagibigirdi.Aslıhan'ıgörüncebüsbütünazdı-:Neyinnesiymiş,sordunmukızAslı?KörFrenk'inkılıcıyelindenmiyılmış?-Kitapları,Kerim'inboşomzunu,kılıcın

duvaraasılmışolduğunubirandagörüpgözleriyuvalarındanuğradı-:Yılmışda,evekaçıpkılıcınıduvaramıasmış?TükürmedinmiyüzüneyiğitAslı?Demedinmibukansıza?..Demedinmi,"Kılıçtaşımayanbanaerlikedemez!"

—DemedimBacıbeyana!Seninöğüdünütuttum:"Karıkısmı,erkekişinekarışabilemezTürkmentöresince,"dediklerini...

Kerimcankulaklarınainanamamış,anasındandahaçokşaşırarakdonakalmıştı.

Bacıbeyomuzlarıylayekinipyutkunarakanlamayaçabalıyordu.Gözlerininkırpışmasıyavaşyavaşkesildi,iğrenmişgibisuratınıburuşturarakAslıhan'ıbirzamansüzdü.Vargücüylebağırmasıbeklenirkenduyulurduyulmazbirseslesordu:

—Hani,sizineşiği,kılıçgezdirmeyenaşamazdı?

OğlununnedenmollaolmakistediğinebirtürlüakılerdiremeyenBacıbey'in,şuanda,nasılüzüldüğünü,Aslıhan,çokiyianlıyorduama,bukadarüstelemenin,anaşımarıklığındanbirçeşitanazorbalığındanilerigeldiğinideçoktandır

biliyordu.Birkaçsözsöylemeyi,yalvarmayıdüşündü.

DüngeceKerim'inöldüğühaberiyle,biranlamda,kendisideölmüş,sabahleyinaldıkları"Sağdır"müjdesinesevinecekgücübilekalmamıştı.Ayaktaduramayacakkadarbitkindi.Bacıbey'edertanlatamayacağınıbildiğihalde,acıklıbirgayretleşımarıklığavurarakyatıştırmayaçalıştı:

—AmanBacıbeyana!Bendenakıln'arasın?Ağzındançıkanıbilirmikızkısmı?

—TühyüzünekötüKaplan'ınkızı!Allahbelanıvere!Emeklerimeyazık!Karımıolurerkişiyesizingibilerden,yüreksiz?Nebilirsiniz,ergibierindeğerinisiz?

"KötüKaplan'ınkızı"hakaretiyle"Erindeğerinibilmez"suçlaması,Aslıhan'ındoğrucayüreğinevurmuştu.Gözünüyumupaltdudağınıdişleyerekbiranilerigerisallandı.

Konuşmamakiçinboşyerekıvrandı.—Öldühaberiduyuluncabunun...

Dövündün,yolundunrahatçasenBacıbeyana...Ferahladın!Banageldimi,"Bundanböyleyaşamakyok!"dedimben...-Birdenörtüsüyle

yüzünükapayıpağlamayabaşladı-:RazıyımbenBacıbeyana...Hiçolurmurazıgelmemek!Hayır!Olabilemez!

Bacıbey,boşbulunupkızadoğrubiradımattı.Yumuşamaküzerebulunduğunuanlayarakirkildi.Biran,çevresineçaresizliklegözgezdirdi.

—BeribakohBacıbeyana...-Kerim'insesindekendisiniyüzdeyüzhaklıbulanonurlubirerkeğinaşağılaştırmayanderinyakarışıvardı-:Yanılmaktasınanacığım!Üstesindengelememsavaşçılığın...Kılıcagüçyetiremem!Dinlekibir...-Kerim,yüzüne,yaşlıgözlerle,birazşaşkın,birazdakorkarakbakanAslıhan'agülümsedi-:Edebâlişeyhimizmiyiğit,DündarAlpmi?Elinikılıcahiçsürmemiştirbiri...Ötekidoğdudoğalıkılıçsürüklediyanısıra...

Bacıbeybelkibirkaçsözsöyleyecek,belkidehiçbirşeydemeden,bahtınaküserekodadançıkacaktı.Aslıhan'ınKerim’isevgiyle,hayranlıkladinlendiğinigörünce,hiçfarkındaolmadan,kaynanakıskançlığınakapıldı.Oğlunubirkezdeğil,ikikezkaybediyordu.

Gerçektenkudurupyakasınıyırtarakuludu:

—Olmaz!Razıdeğilimben...Edebâlidanışmanoğludur,danışmanolur!Sensavaşçıdölüsün!

Kocaevisarsalayarakatıldı,RüstemPelvan'ınkorkunçkırbacınısedirdenkaptı,ortayeredikildi.Görüntüsümüthişti:

—AtşunlarıocağaRüstemPelvan'ınKerimcan!-Kırbacıüstüsteşaklatmıştı.Ucuylakitaplarıgösteriyordu-:"Ocağa"dedim!Atacaksın!İstememevimdemollaavadanlığı,istemem!"Dep"dedimkansızKerim,atşupisleri...

—Atmayınca!—Atmayıncamı?-Bacıbeybiranşaşırdı,

sonrakırbacıkaldırarakatıldı-:Vaynedemek!..Kerimsıçrayıpanasınınbileğineyapıştı,

kırbacı,dahadoğrusu,çocukluğundankalansonkorkuyu,kolaycaçekipaldı.Yüzüdeğişmiş,rahmetlibabasıRüstemPelvan'ınçokkızdığızamanlardakihalinialmıştı.Budeğişmeyidahafarketmediğiiçinüstüneatılmakisteyenanasını,tıpatıpbabasınınkükreyişiyledurdurttu:

—Geribas!Geridedim!-KırbacıkaldırıncaAslıhanaralarınagirdi.SendeleyenBacıbey'in

göğsünesokuldu.Kerimbabasınınkelimeleriylebağırdı-:YumuşaBacıbey!Yumuşakibişeyhasılolabilsin!Yumuşamadınmıyumuşatırımseni...Babamrahmetligibi...-Kırbacıikikezşaklattı-:Hadibakalımaşevine!Bireksikgörmeliyimkisofrada,bensizesormalıyım!

Aslıhan,kaynanasınıkapıyadoğruyavaşçaiterkenfısıldadı:

—Delirdibu!Vaybaşımıza!..Hiçuymayalım,ohBacıbeyana!Sendoğrusunama,sözanlarmıerkekmilleti?Aklınageleniişlemezmi?

Bacıbeysessizsessizağlıyordu.İkihıçkırıkarasında,dargındargınsöylendi:

—Aklıvardahemi,buKerimoğlumunşuncacık?..

Oğlununadamolduğuna,babasınınocağınıyakacağına,Bacıbeyancakkırbacıelindençekipkarşısınadikilinceinanmıştı,Aslıhanbunusezemediğinden,sesindekikasıntılımutluluğunsebebinianlayamamıştı.

Kadınlarçıkınca,KerimÇelebi,kamçıyıatıpsedireoturdurahatça,"Siyasetnâme"yielinealdı.

SON

EsirŞehrinİnsanları

"EsirŞehirÜçlemesi"edebiyatımızıngüçlüveklasikleşmişismi

KemalTahir'inbaşyapıtlarındandır.Herbüyükveklasikyapıtgibi,biryadabirden

çokproblematiğimükemmelbirbiçimdeişleyenbunehirroman

dizisininilkkitabıolan"EsirŞehrinlnsanlan"ndaKemal

Tahir,MütarekeDönemiOsmanlıaydınınınve

İstanbul'unundestansıdirenişininvemücadelesininbenzersizbirfotoğrafını

çekmektedir.KurtuluşSavaşıöncesininanlatıldığıpekçok

romanyazılmıştırkuşkusuz,amahiçbiribudenliedebiveölümsüz

olamamıştır.

EsirŞehrinMahpusu

EsirŞehirÜçlemesi'ninikincicildi"EsirŞehrinMahpusu'nda,

KâmilBeyhapistedir;kendisiyle,ailesiyleveaitolduğuOsmanlıaristokrasisiylederinbir

hesaplaşmayagirişir.Çürümüş,işbirlikçiaileler,Anadolu'dagitgide

güçlenenKuvayıMilliyedirenişivehapiste,korkunçbirdramiçinde,yapayalnız,

kendisiniKurtuluşMücadelesi'yleyenidenyaratmayakararverenKâmilBey...

YolAyrımı

KâmilBeydeAnadolu'daserbesttirartık...Türkiye'yikuşatanbir"serbestlikrüzgarıesmeye

başlarzamanla.Buserbestlik,değişenyadadeğişmişgibi

görüneninsanlarınmaskelerinibirerbirerdüşürürken,İstanbul'dahayatgiderek

zorlaşır.KâmilBey,yıllardırözleminiduyduğubiricik

kızıAyşe'yekavuşmayaçalışırken,KurtuluşSavaşı'ndayüz

binlerceinsanınkanıylakurtulanvatan,artıkdemokrasi

mücadelesivermektedir.SerbestFırka’nınkuruluşu,Darülfünun'da

meydanagelenayaklanmalar,İstanbulsokaklarıvetarihinderinliğindekalan

ayrıntılar..."YolAyrımı",savaştanzaferleçıkmışbir

milletindemokrasiyolundaattığıbebekadımlarının

izdüşümleriniaktarıyorokura.

KarılarKoğuşu

KemalTahir,ölümündensonrayayımlananromanı

KarılarKoğuşu'ndaMalatyaCezaevideneyimlerini,

İkinciDünyaSavaşıyıllarınınTürkiye'sinianlatmakiçinkullanır.

Türkiye,İkinciDünyaSavaşı'nakatılacakmı?KatılacaksaAlmanlarınyanındamımüttefiklerin

yanındamıyeralacak?Savaşınbelirsizliği,insanlarıdahabüyükbir

sefaletesürüklerkenMurat,mahkumlarınseslendikleribiçimiyleİstanbullu,

hapishayatınınzorluklarıiçinde,giderekbayağılaşan,

bayağılaştıkçaherşeyiyapabileninsanlarınyaşamınatanıkolur...

İdamamahkumedilenHanım,MalatyaGenelevi'ndengelenTözey,

GardiyanŞefikaveküçükmahkumAduş...Herbirininbirbirindenfarklıhikayesi,

Murat'ınsorgulamalarıylabirlikte,okura,Anadolukadınınınhapisanededebitmeyen

çilesinianlatıyor.