Metodologjia e Kerkimit

Leksioni 2

1

Organizimi i leksionitKerkimi dhe Metodologjia:• Perkufizimi dhe pershkrimi i

kerkimit• Klasifikimi i kerkimit• Perkufizimi dhe diskutim mbi

metodologjine• Pershkrimi i procesit te kerkimit• Diskutim mbi krijueshmerine dhe

rolin e saj ne procesin e kerkimit2

Perkufizimi dhe pershkrimi i kerkimit

“Kerkimi eshte nje qasje per krijimin dhe konfirmimin e dijes se re te besueshme”– Sistematike dhe me rregulla (ndjekja e jnje numri

hapash)– Qellimi eshte dija e re , e cila duhet te jete e

besueshme

Ky eshte nje perkufizimi i pergjitheshem qe eshte i vlefshem per cdo disipline

3

Vini re:

“… e verteta nuk eshte perdorur ne perkufizimin e kerkimit” (fq 16)

“Koncepti i se vertetes eshte jashte realitetit produktiv te te menduesit nga kerkuesit” (fq 16)

4

Perkufizimi dhe pershkrimi i kerkimit

Zbulim aksidental:1. Zbulimi aksidental mund te ndodhe ne

procesin e strukturuar te kerkimit2. Zakonisht merr trajten e nje fenomeni

qe nuk eshte verjtur me pare3. Mund te coje ne nje proces kerkimi te

strukturuar per te verifikuar ose kuptuar observimin (vezhgimin)

5

Perkufizimi dhe pershkrimi i kerkimit…

Kerkimi nuk eshte

Mbledhje te dhenash• Mbledhja e te dhenave eshte nje hap

ndermjetes per te fituar nje dije te re• Mbledhja e te dhenave te besueshme

eshte pjese e procesit te kerkimit

6

Perkufizimi dhe pershkrimi i kerkimit…

Kerkimi nuk eshte

Kerkimi i kerkimeve te botuara ne biblioteka (ose ne internet)•Ky eshte nje hap i hershem i rendesishem i kerkimit•Procesi i kerkimit gjithnje perfshin sinteze dhe analize. •Por, thjesht rishikimi i literatures nuk eshte kerkim

7

Perkufizimi dhe pershkrimi i kerkimit…

Kerkimi nuk eshte

1. Kerkimi i shpjegimeve te ngjarjeve, fenomeneve, lidhjeve dhe shkaqeve– Cfare, si dhe pse gjerat ndodhin?– A ka nderlidhje mes tyre?

2. Nje proces– I planifikuar dhe i menaxhuar – per ta bere

informacionin e mbledhur te besueshem – Nje proces krijues– Nje proces ciklik – gjithnje rezulton ne pyetje

te reja8

Perkufizimi dhe pershkrimi i kerkimit…Kerkimi eshte

Mundesi potenciale zbatimi• Te gjithe kerkimet e pergatitura dhe zhvilluara

mire potencialsht mund te zbatohen• Mungesa per te pare mundesine e zbatimit mund

te jete e lidhur me:– Perdoruesit nuk jane te trajnuar ose nuk kane eksperiencen e

nevojshme ne metodat e specializuara te kerkimit dhe aresyetimit ekonomik

– Kerkuesit shpesh nuk bejne interpretime adekuate dhe nuk janpinm udhezime mbi zbatimin e kerkimit

Perhapje e informacionit• Kerkuesit jane pergjegjes per te ndihmuar

perdoruesit te kuptojne implikimet (pasojat) e kerkimit (Si?) 9

Perkufizimi dhe pershkrimi i kerkimit…Kerkimi eshte

Kerkimi publik dhe privat• Kerkimi publik eshte nje produkt publik– Mund te jete me rigoroz dhe me objektiv

sepse i nenshtrohet me shume

• Kerkimi privat mund te jete gjithashtu rigoroz– Por kerkimi mbi produktet e nje kompanie

mund te “akuzohen” si te shmangura

10

Klasifikimi i kerkimit• Para klasifikimit, ne duhet fillimisht te

perkufizojme tipet e kerkimit • Perdoren kritere te ndryshme per klasifikimin e

tipeve te kerkimit

(Te gjitha klasifikimet jane ne nje fare menyre artificiale e siperfaqesore)

11

Kerkimi baze dha ai i zbatuar

• Baze – percaktimi i fakteve dhe lidhjeve baze ne nje disipline ose fushe studimi. Zhvillimi i teorive… (shembuj ne fushen e ekonomise?)

• I zbatuar – i ndermarre ne menyre specifike per prodhim informacioni qe do ndihmoje ne zgjidhgjen e nje problemi te vecante

• Dallimi mes tyre eshte ne zbatim– Kerkimi baze zbatohet pak por mund te behet

per te udhehqeur kerkimin e zbatuar

12

13

Kerkimi Disiplinor, I Orientuar nga Subjekti , dhe nga Zgjidhja e Problemeve

• Ka per qellim te permiresoje nje disipline• Mbeshtetet mbi teorite lidhjet themelore

dhe procedurat dhe teknikat analitike• Ne ekonomi, perdoruesit jane ekonomiste

te tjere• Jep bazen konceptuale dhe analitike per

kerkim tjeter ekonomik• Ka sinergji dhe eshte plotesues me

kerkimin e orientuar nga subjekti dhe ate te orientuar nga zgjidhja e problemeve

14

Kerkimi disiplinor

• Hedh themelet per kerkim te zbatuar• Eshte ciklik ne kuptimin qe kerkimi i zbatuar

nxjerr ne pah mungesat e kerkimit disiplinar

• Shembuj te disa teorive ekonomike?– Oferta & kerkesa, – elasticiteti i cmimit, – dobia konsumatore …

15

Kerkimi disiplinor… vazhdim

Kerkimi i orientuar nga subjekti• “… eshte kerkimi mbi nje subjekt me interes

per nje numer vendim-marresish “ (fq 22)• Tenton te ndjeke kufijne e nje subjekti ne nje

disipline (p.sh., ekonomia e burimeve , ekonomia e prodhimit, ekonomia e punes)

• Se brendshmi, eshte shume disiplinore, duke kerkuar informacion nga shume disiplina– P.sh., ekonomia e konsumatorit ka te beje me

psikologjine, ekonomine e burimeve natyore, biologjine, politiken ekonomike nga shkencta politike

16

Kerkimi i orientuar nga subjekti…

• U jep vendim-marresve njohuri te pergjitheshmke per marrjen e vendimeve lidhur me probleme te ndryshme

• Nje burim i pare per zbatim politikash ne fushen e ekonomise

• Kerkimi i orientuar nga subjekti eshte nje gur themeli per shkencen e ekonomise – ai ka te beje me zbatimin direkt te shkences se ekonomise ne ceshtjet bashke-kohore.

17

Kerkimi i orientuar nga zgjidhja e problemeve

• Behet per te zgjidhur nje problem specifik per nje vendim-marres specifik

• Shpesh rezulton ne rekomandime per vendimet dhe veprimet

• Kerkimi i orientuar nga zgjidhja e problemeve eshte holistic – perdor gjithe informacionin e pershtatshem qe lidhet me problemin specifik, kerkimi disiplinor tenton te jete reduktues

• Kerkimi disiplinor tenton te kete nje “jete” me te gjate; kerkimi i orientuar nga zgjidhja e problemit ka jete me te shkurter

18

Tipet e kerkimit - permbledhje

Disiplinar I orientuar nga subjekti

I orientuar nga problemi

Natyra Teorik baze I zbatuar I zbatuar

Disiplinariteti Nje disiplinar Shume disiplinar Shume disiplinar

Koha e vlefshmerise Shume e gjate E gjate E shkurter

Supozimet Reduktues Reduktues Holistik

…

19

Kerkimi pershkrues dhe ai analitik

• Kerkimi pershkrues – perpjekje per te percaktuar, pershkruar ose identifikuar dicka– Synimi shpesh eshet sinteza, e cila sistemon

informacion ne nje menyre te dhene

• Kerkimi analitik – perpjekje per te mesuar se pse dicka po ndodh ose si erdji dicka deri ketu ku eshte

• Te gjitha disiplinat zakonisht kane te bejne me te dy tipet e kerkimit

20

Perkufizimi dhe pershkrimi i metodologjise

Metodologjia dhe Metodat shpesh perdoren (ne menyre jo korrekte) si sinonime

•Metodologjia – studimi i qasjes se pergjitheshme te kerkimit ne nje fushe te dhene•Metoda – procedura, teknika, mjete te vecanta te zbatuara per arritjen e nje objektivi te caktuar

– Metodat e kerkimit ne shkencen e ekonomise perfshijne analizen e regresionit, analizen matematik, kerkimin operacional, vezhgimet, etj.

21

• Beni dallimin mes metodologjise se kerkimit in ekonomi (qasja ndaj kerkimit) dhe metodologjise ekonomike (metoden e pergjitheshme te aresyetimit ekonomik dhe konceptet ekonomike)

• Ndersa ato jane te ndryshme, ato jane te nderlidhura ( ne te njejten menyre qe jane te lidhura shkenca dhe kerkimi)

22

Perkufizimi dhe pershkrimi i metodologjise…

Procesi i kerkimit• Procesi fillon me nje pyetje ose problem (Hapi

1)• Hapi pasues, Objektivi i pergjitheshem dhe

ato specifike formulohen per tu marre me pyetjen ose problemin (hapi 2)

• Pas kesaj zhvillohet skema (design) e kerkimit per arritjen e objektivave (hapi 3)

• Resultet prodohen nga kryerja e kerkimit (hapi 4)

• Interpretimi dhe analiza e rezultateve eshte hapi i fundit (hapi 5)

23

24

Procesi i kerkimit

Krijueshmeria ne procesin e kerkimit

• Kerkimi eshte nje proces krijues• “…kerkimi perfshin shume me teper se thjesht logjika

… Ai perfshin vizionin, gjenine, etj… Logjika mund te mesohet ne shkolle; arti nuk mund te mesohet” (fq 30)

• Kerkimi ka nevoje (ose te pakten funksionn me mire) me imagjinate, iniciative, intuite, dhe kuriozitet.

• Ka tipe te ndryshme krijueshmerie, qe jane te ndryshme per situata te ndryshme – “te zbatuara ” dhe “teorike” te lidhura ngueshte me kerkimin ekonomik

25

Nxitja e krijueshmerise (Ladd 1987)

A. Mblidhni dhe perdorni dijet e zhvilluara me pare

B. Shkembeni ideC. Zbatoni logjiken deduktive D. Shikojini gjerat ne menyre alternativeE. Vini ne dyshim dhe sfidoni supozimetF. Kerkoni per modele ose lidhjeG. Jini risk marresH. Kultivoni tolerancen per mungesen e

sigurise26

Nxitja e krijueshmerise … I. Lejoni kuriozitetin te rritetJ. Lini problemeyt menjane … dhe kthejuni pas

atyre me pasK. Mbani shenim mendimet tuaja

“… shpesh une nuk e di se cfare mendoj derisa e shkruaj ate”

L. Jini i lire nga shperqendrimi… pak kohe per te menduar.

Krijueshmeria mund te beje diferencen mes kerkimit te kenaqshem dhe atij te shquar

27