1

دصاےئ:بیغ

دصاےئ:بیغ 2

3

دصاےئ:بیغ

رضوری::لیصفت

)ذترکہ۔وفلماظت۔الکؾ(بیغ:دصاےئ : انؾ:اتکب

ہیلعہللتمحخیش:ااشملخی:رضحت:ادقس:ومالان:اشہ:دمحم:ادمح:اصبح:رپاتب:ڑگیھ:: : اصبح:وفلماظت

ہیلعہللتمحارتخ:اصبح:رضحت:ومالان:اشہ:میکح:دمحم:ابہلل::دجمد:زامہن::اعرػ : رمبت

ء:ربوز:دبھ2115؍:ربمتس:9ھ:اطمقب:1436؍:ذدعقیہ:24 : ااشتعاترخی:

،رکایچ2،:اخاقنہ:ادمادہی:ارشہیف،:نشلگ:اابقؽ،:البک:رشن:و:ااشتعہبعش: : زری:اامتہؾ::::

92.316.7771051+،:92.21.34972080+راہطب::11182 : وپٹس:سکب

khanqah.ashrafia@gmail.comای:لیم:

،رکایچ،:اپاتسکؿ2بتک:اخہن:رہظمی،نشلگ:اابقؽ،:::البک:ربمن : انرش

اقرنیئ:ونیبحم:ےس:زگارش

:رگناین:خیش:ارعلب:وامجعل:اعرػ:ابہلل:رضحت:ادقس:ومالان:اشہ:میکح:دمحم:ارتخ::ینپاخاقنہ:ادمادہی:ارشہیف:رکایچ:ا زری

:یک:اش اخاقنہ:ادمادہی: :رکدہ:مامؾ:اتکںو :یک:اؿ:یک:فرػ:بوسنب:نو ے:یک:نام ت:د ات:ے۔عیاصبح:ونر:اہلل:رمدقہ

رۃمح:اہلل:ہیلع:یک:فرػ: ت:واال:نو ے:وا ی: یس: یھ:رحتری:ےک: دنتس:اور:رضحعیارشہیف:یک:رحتریی:ااجزت:ےک:ریغب:اش

بوسنب:نو ے:یک:ذہم:داری:اخاقنہ:ادمادہی:ارشہیف:یک:ںیہن۔

اس:ابت:یک:یتح:اولعس:وکشش:یک:اجیت:ے:ہک:خیش:ارعلب:وامجعل:اعرػ:ابہلل:دجمد:زامہن:رضحت:ادقس:ومالان:اشہ:

اس:اکؾ:یک:رگناین::! ری:نو۔ادمحلہللمیکح:دمحم:ارتخ:اصبح:ونر:اہلل:رمدقہ:یک:اتکںو :یک:ابطتع:اور:رپوػ:رڈیگن:ایعم

:اور:امرہنی:دینی:ذجےب:ےک:ےیل اور:نگل:ےک:اسھت:اینپ::اخاقنہ:ادمادہی:ارشہیف:ےک:ۂبعشرشن:و:ااشتع:ںیم:فلتخم:املعء

ہ:ااشتع:دنیرسااجنؾ:دے:رے:ںیہ۔:اس:ےک:ابووجد:وکیئ:یطلغ:رظن:اےئ:وت:ازراہ:رکؾ:علطم:رفامںیئ:اتہک:ا دخامت

دصۂق:اجرہی:نوےکس۔ےیلاپ:ےک:ںیم:درتس:نو:رک

دمحم:اامسلیع)ومالان(

ہیلعہللتمحرضحت:واال:ز:تعمجاہفیلخ وہریبن

اخاقنہ:ادمادہی:ارشہیف،انمظ:ۂبعش:رشن:و:ااشتع

دصاےئ:بیغ 4

ونعاانت

7 ...................................................................................... ااتتفہیح

9 ...................................................................................... دقمہم

11 ......................................................... اصبح ادمح دریب انجب انبؾ ااعشر

11 .......................................................................... خیواشم ااکرب ظیاقتر

11 ................................ رباکمہت داتم اصبح بیط دمحم یاقر رضحت از ظیرقت

12 ........ مہضویف داتم اصبح اقحل اربار اشہ ومالان ورمدشان دخموانم رضحت از ظیرقت

12 ................ رباکمہت داتم اصبح ایحل دبع دمحم ڈارٹک ابہلل اعرػ رضحت از ظیرقت

13 ................ رباکمہت داتم اصبح یدنو یلع انسحل اںو دیس ومالان رضحت از ظیرقت

ؽ ابب 14 ............................................................... (واعترػ ذترکہ) او

15 ............................................................................. امولػ ونط

15 ..................................................................... رواحین بسن ۂلسلس

15 ........................................... قلعت وااہلہن اور نظ نسح اک خیاشم امہرے

16 .................................................................................. اعترػ

21 ................. (رباکمہت داتم اصبح ادمح دمحم اشہ ومالان رضحت وفلماظت) دوؾ ابب

ج رب االصاحت 31 ................................................................ ااعشراغل

57 ...................................... ارزو یک دؽ رھبے درد اور ولظمؾ ںیم قح راہ

و ر ؿااہایل رباےئ مظنج جگ

................................................................ 61

بختنم) وسؾ ابب 65 ........................................................... (اعرافہن الکؾ

ایپ 66 ....................................................................... رحصا وکست ؾ

5

دصاےئ:بیغ

67 ................................................... ےکس ہن الھب رگم وک اؿ یھ اچاہ الھبان

68 .......................................................... ‘‘امظع رعش رظن ایا رفش’’

69 .................................................... ‘‘ اعمل اک اجحابت ے نوااجات اغبئ’’

71 ................................................................ ‘‘اصدؼ بلط رباکت’’

71 ...................................................... ‘‘رذالئ اامۂل اور ضیف اک رمدش’’

71 ......................................................... ‘‘ واول ولےنٹ ذلت یک رقب’’

71........................................................................... ‘‘اپک تعن’’

72 ......................................................... ‘‘اگجان ے با وک ہتفخ تخب’’

73 .................................................... ‘‘ ے اپیئ ےک رم ے مہ زدنیگ’’

74 ......................................... ‘‘اےیئ اسھت رمے اپ نو راہ لچ ںیم’’

74 ....................... ‘‘ںیہ اھکرے اپ ویک بیرف ،ےاپین ںیہن ہی ے رساب’’

75 .................................................................... ‘‘ ااحتم اک قشع’’

76 ............................... ‘‘ ے وضحر اجؿ رجہ ہی وت راض یرت بیصن ارگ ے’’

77 ......................................................................... ‘‘ رفتق مغ’’

77 ......................................... ‘‘ رابین ے نوات ںیہن رک الہک یھ رابین وہ’’

81 ................................................ ‘‘ ںیہ ےتھکید ارؾ رکش وک دؽ مہ وت’’

إ إ إ إ

دصاےئ:بیغ 6

‘‘یتلم:ے:دخا:ےک:اعوقش :ےسہی:’’

):مظن:ہب:ونعاؿ(

زابؿ:قشع

از:رضحت:ومالان:میکح:دمحم:ارتخ:اصبح:دمہلظ

ے ںویتل ھچک بج قشع:::: زابؿ ے وھکیتل تعیرش راز در

ےس اغف و اہ وج ے رکیت ایب ےس زاب اس تریح وحم ے رخد

اہنین درد ںیہن اپےتکس وہ اعمین اظرہ نوےئ ےس وظفل وج

اہکین:::: ے: یتہک یک دؽ تبحم::: اعمین ے رکیت ریبعت تغل

:::::: اہک ںیم احہیش ےک دؽ ے مغ:: وج اہن ںیم ابزہغ دصرا:::: ےگ اپؤ:

ےس اہج ہی یگ ےلم ںیم اتبؤ ےس اہک ے یتلم ہی دوتل رگم

ےس وتبحص ایکن اور ےس داعؤ ےس اعوقش ےک دخا ے یتلم ہی

رک:اپےئ ڑبھ ےس اہج دوون زمے اےئ ںیم دؽ سج دواہج اشہ وہ

اک رمق ونر اک سمش امجؽ اک رکش نو اخقل وج ایرو ارے

الحوت یک دخا::: ذرک::: رھپ: وپھچ تذل ہن یک ایربک اپک انؾ

اپک اعمل اب را اخک ةسن ہچ ابک ےب قشع ںیا ببس ںیز دیوگب

ارتخ ::یک دؽ::: الہ:::::: درد::: دوتل:::ہی::

:::::::: اس:::: ےسج ےشخب:::: دخا دقمر اک:

7

دصاےئ:بیغ

ی ح ال ن م ح ال الل م س ب

ااتتفہیح

اک:ااغز:رسااپ:تقفش:ورکؾ:اور::‘‘دصاےئ:بیغ’’ارقح:دمحم:ارتخ:افعاہلل:ہنع:اس:اتکب:

رسااپ:قشع:وتبحم:اور:وسہتخ:اجؿ:از:قشع:قح:رضحت:ومالان:اشہ:دمحم:ادمح:اصبح:داتم:رباکمہت:

:وم :اتکب:اعمرػ:ونثمی :ے:ہکبج:اینپ :ےس:رکات :ااعشر :دو :ےک :ہیلع:یہ :اہلل :رۃمح :روؾ الان

اوراعمرػ:سمش:ربتزیرۃمح:اہلل:ہیلع:اک:ااتتفہیح:ارقح: ے:اےنپ:یہ:ااعشر:ےس:ایک:اھت:سج:اک:رصػ:

؎: اکی:رعش:ومنۃن:اہی : یھ:شیپ:رکات:ے

مغ راز: اک: اھت: وج: ںیم: ےنیس: ےک ربتزیی: سمش

دےیھکی اہنپ : درد: وہ: ںیم: قشع: اتکب: اس:

اب:اس:دیہمت:ےک:دعب:رضحت:رپ:اتب:ڑگیھ:ےک:وہ:ااعشر:درج:ذلی:رکات:نو :وج:ادتباےئ:

ولسک:ےس:ااہتنےئ:ولسک:کت:رامنہےئ:اساکل ::ے۔

: مہ: ںیم: یھ: ےب:یفیک: ے: داھکی: اک::فیک::لسلسم:: ے::وت:

اس::احؽ::وک::المک::داھکی:::ے: سج:احؽ:ںیم: یھ:وہ:رےتھک::ںیہ:،

:: وک: راہ:: اس رکںی: وجتزی: مہ: وک راہ سج

ل ق

ے داھکی اث

داھکیے الہس: وک راہ اس: ںیہ سج:راہ:ےس:وہ:ےلاجےت

ابثع:امطتین::ارقح:رعض:رکات:ے:ہک:رضحت:رپاتب:ڑگیھ:ےک:ہی:دو:ااعشر:اسنیکل:ےک:ےیل

بلق:اور:درس:وفتضی:ومیلست:ےک:دمرس: یھ:ںیہ:ہی:اسنیکل:ےک:ےیل:اےسی:اونار:تمکح:اور:

ومتظع:شیپ:رکےت:ںیہ:نج:یک:روینش:ںیم:اموییس:اور:ذینہ:وتفلک :ےک:ادنریھے:میلست:وراض:

:دخمویم:رضحت:ڈارٹک:دمحم:دبعایحل :ےک:ااجول :ےس:دبتلی:نواجےت:ںیہ، :یک:رفتح:ورسور

اصبح:داتم:رباکمہت:وج:اپاتسکؿ:ںیم:رضحت:میکح:االتم:ومالان:اھتونی:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےک:

دصاےئ:بیغ 8

اؿ:ااعشر:ذموکرہ:وک:اینپ:اکی:وصخیص:الہ:ملع:یک:سلجم:ںیم: ے:اکی:میظع:ارملتبت:ایداگر:ںیہ:

:رپ:بلق:وخاہ:سج:دقر: یھ:ےب:فیک:نو:رگم:امہرے:ومالان:اشہ:دمحم:ادمح:اصبح:ہک:رفامایڑپھ:رک:

ومالان:وک:ھجم:ےس::ہک:رفامایرھپ::،ےب:فیک:وک:ابفیک:رکدےتی:ںیہ:ڑگیھ:ےک:ہی:ااعشر:بلق اتب

ومالان:ذبرہعی:وت:ریمی:ریختی:ےنلم:ںیم:ارگ:اتریخ:نواجیت:ے::،اور:ےھجم:ومالان:ےس:دشدی:قلعت:ے

اتر:ریمی:ریختی:ولعمؾ:رکےت:ںیہ۔

رامق:ارحلوػ

دمحم:ارتخ:افع:اہلل:ہنع

إ إ إ إ

9

دصاےئ:بیغ

حی ن ال حم بسم الل ال

دقمہم

رعض:رکات:ے:ہک:اس:اناکرہ:اک:ارادہ:اھت:ہک:امہرے:رمدش::ارقح:دمحم:ارتخ:افع:اہلل:ہنع

رضحت:ومالان:اشہ:اربار:اقحل:اصبح:داتم:ویفمہض:بج:وعسدہی:رعب:ےس::ونط:رشتفی:الںیئ:

نکیل:ااچکن:دخمویم:رضحت:ڈارٹک:دبع:ایحل:اصبح::داتم:رباکمہت: ے:ارقح::،وت:ارقح:رفس:دنہ:رکے

اس:ربخ: ے:بلق:وک:ےب:نیچ::،یک:العتل:اک:اتر:اای:ےڑگیھ: وک:االطع:رفامیئ:ہک:ومالان:رپ:اتب

ء1976:دربمس::9ء:وک:ذبرہعی:ایطرہ:دیلہ:اچنہپ:اور:1976دربمس::8رکدای:،وزیا:وظنمر:دشہ:وموجد:اھت:وفرا::

ڑگیھ:وک:ریخبتی:اپ:رک:اجؿ:ںیم:اجؿ:ایئ،بلق: وک:اہل:اابد:اچنہپ۔:ادمحل:ہلل!:رضحت:ادقس::رپاتب

:مایؾ:اہل:اابد:رضحت:یک:لاج س:ںیم:رش ت:یک:داعدت:اح ل:رکات:راہ:۔:اس:رسمور:نوا۔:زبامۂن

دنب: اناکرہ:اک:ہشیمہ:ہی:ومعمؽ:راہ:ے:ہک:اےنپ:ااکربواشمخی:ےس:وج:ابںیت:اتنس:راہ:اس:وک:یتح:ادقملورملق

اعرافہن:وک یھ::رگایم:اور:ااعشر :رکات:راہ،ایس:ومعمؽ:ےک:اطمقب:رضحت:ادقس:ےک:اراشدات

:‘‘وناےئ:بیغ’’اپ: ے:ریمے:بختنم:الکؾ:وک:انبؾ::ہک:رفامایادقس: ے:::،:اکی:دؿ:رضحت اتھکل:راہ

ااھکل:اھت:اب:اس:ومجمع

::ۂ :انؾ اہلل:اعتیل:دلج:اس:اتکب:یک:،وجتزی:رکات:نو :‘‘دصاےئ:بیغ’’اک

انرظنی:رکاؾ:ےک:اسےنم:ہی:اتکب:دصاےئ:بیغ:ویہ:اتکب::۔ابطتع:اک:بیغ:ےس:اسامؿ:رفامںیئ

داعےئ::اھت:اور:سج:ےک:ےیل:رفامایت:واال:رپاتب:ڑگیھ: ے:عم:ا:مس:اور:یمسم:اطع:ے:سج:وک:رضح

ؽ::واعترػ’’لیمکت:رفامیئ:یھت،ہی:اتکب:نیت:اںواب:رپ:لمتشم:ے:ابب:او ابب:دوؾ:‘‘ذترکہ

ابب:دوؾ:وفلماظت:ےک:نمض:ںیم:وہ:ااعشر: یھ:رضحت:واال:ےک:‘‘ الکؾ:بختنم:’’ابب:وسؾوفلماظت

:نج:یک:رشتخ :وخد:رضحت: ے:اینپ: ددعد: ںوسل :ںیم:ایبؿ::رفامیئ:یھت:۔قح:اعتیل:اینپ:اےئگ:ںیہ

ذوؼ:رضحات:وک:اس::رکاؾ:وااکرب:اور:ہلمج:الہ:اور:امہرے:اشمخی رتمح:ےس:وبقؽ:وانعف:رفامںیئ

:اینپ:ااقتسۃم:ورفغمت:ےب: اتکب:ےس:رسمور:رفامںیئ،:انیم:۔:ہلمج:انرظنی:رکاؾ:ےس:ہی:اناکرہ

اورنسح:اخہمت:ےک:ےیل:داع:یک:دروخاتس:رکات:ے۔اسحب:

دمحم:ارتخ:افع:اہلل:ہنعارقح:

ء1977ونربم:::8 ھ::1397 ذودعقہ:::26

دصاےئ:بیغ 11

ااعشر:انبؾ:انجب:دریب:ادمح:اصبح

ڑگیھ:ےس:رتیتیب:قلعت:رےتھک:ںیہ۔اہل:اابد:ےس: دریب:اصبح:رضحت:ومالان:رپاتب

رجہت:رکےک:رافہ:اعؾ:وساسیٹئ:رکایچ:ںیم:میقم:ںیہ،اؿ:یک:تبحم:ںیم:رضحت:واال:ےک:نیت:ااعشر:

دنمرہج:ذلی:ںیہ:وج:اس:وتق:ومزو :نوےئ:ےھت:بج:اہی :ےس:وموصػ:رضحت:ےک:اپس:

؎: ےئگ:اور:رھپ:دنچ:دؿ:یک:الماقت:ےک:دعب:وایسپ:یک:ااجزت:اچیہ::

نوا مغ وک:::: روح:::: وت:::: ایگ:::: وت::::: نویئ::: وخیش::: وک::: دؽ::: وت::: الم::: وت:::

: ہپ:: وکس:: زہارو :: وت::: نوا مک:::: ہن::: یھ::: رھپ::: قشع:: رتا:: شب:::: اج:

وک:ایک:وہک :ےھجت:ویک :ہن:دؽ:ےس:داعںیئ:دو اشؿ:دصؼ: رتی:

:: رمی::: :::: ںیم::::ہن:::: زبؾ::: یس::: رگم::: ایگ:::: وت::::: ےس::: زبؾ: نوا مض:::: وت:

نوا ارث::::: ہپ::::: ھجت::: اک:::: یس:::: ہن::: ڑپی: رظن:::: رتی:: ہپ:: یس: ہن::

: در::: :::: یھبک::: رپ::: ریغ:: :::: ہن:::: دریب::: رس:::: رتا:::: کت:::: اج: نوا مخ::

إ إ إ إ

11

دصاےئ:بیغ

اقترظی:ااکرب:واشمخی

رضحت:اقری:دمحم:بیط:اصبح:داتم:رباکمہت:رقتظی:از

رسیئ:اجہعم:داراولعلؾ:دویدنب

طیفمد لل وسلم عل عباده الذین اص

ریمے:رتحمؾ:انجب:ومالان::ال

:ےس:رکایچ:ںیم:دمحم :وک:رشػ 1978یئم::2ارتخ:اصبح:زدی:دجمہ الماقت:رسیم:نوا۔دمموح::ء

اسز:ںیہ۔:اس:وسز:واسز:ےک::وسز:ںیہ:اور:الکؾ:ےس:اصبح:دؽ:ںیہ،:دؽ:ےس:اصبح:اصبح

سج:ےک:ہتسج::رفامایانعتی::ےس:دیفتسم:نو ے:اک:ومعق‘‘دصاےئ:بیغ:’’اسھت:اینپ:اتزہ:اتفیل:

:ےک:دمحم::ہتسج:اقمامت:ےس:دیفتسم:نوا۔:اتکب:رضحت:ومالان:اشہ ادمح:اصبح:داتم:رباکمہت:

:اؿ:الہ:اہلل:اک:ذترکہ:قح:اک:ذترکہ:ے:،ہ:اور:وفلماظت:اور:الکؾ:بختنم:رپ:لمتشم:ےذترک

وا الل ذکر

الل واذا ذکر

وا ذکر

اذا ذکر

:ابمرک: ے:دؽ:ںیم: اصبح:دصاےئ:بیغ:اور:وموضع:ذترکہ:رضحت:رپاتب:ڑگیھ:ےک:ذرک

رسور،:اوھکن :ںیم:ونر:دیپا:رکدای:قح:اعتیل:اس:ابمرک:ذترکہ:اور:الکؾ:اعرافہن:ےس:ارابب:ادعتساد:

اریسک:افش:اثتب:نو ۔:وک:دیفتسم:رفامےئ:اور:ہی:املکت:ریخ:تہب:وس :ےک:ےیل

دمحم::بیط:یفع:ہنع

رسیئ:اجہعم:دار:اولعلؾ:دویدنب:::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::

ء1978یئم::2

دصاےئ:بیغ 12

رقتظی:از:رضحت:دخموانم:ورمدشان:ومالان:اشہ:اربار:اقحل:

اصبح:داتم:ویفمہض

)انمظ:دوعۃ:اقحل:رہدویئ:،وییپ۔:دنہ(

:ومالان:اشہ:دمحم:ارشػ:یلع:اصبح:اھتونی:رۃمح:اہلل:ہیلع

ل

ملتل

ہفیلخ:رضحت:میکح:االتم:دجمد:ا

حی بسم ا ن ال حم لل ال

لہ اکرریمن عل رس و صلل

و مده

رضحت:ادقس:ومالان:دمحم:ادمح:اصبح:داتم:رباکمہت:ےک:ااعشر:وج:درتقیقح:روح:

ابثع:اونار:ںیہ:یک:ابطتع:اک:ارادہ:ولعمؾ:رکےک:دحیب:رسمت:نویئ۔:اہلل:اعتیل:اک:لضف::ےک:ےیل

اخص:اپ:رپ:ے:ہک:رضحت:وموصػ:ےسیج:خیش:اکلم:رسااپ:تبحم:وقشع:ےک:وفلماظت:اور:بختنم:

:رفامںیئ۔رکرے:ںیہ،:ہی:اناکرہ:داع:رکات:ے:ہک:اہلل:اعتیل:اشہن:وبقؽ:وانعف:الکؾ:وک:عمج:رکےک:اشعی

اربار:اقحل

ھ::1397راضمؿ:ابمرک:::13

رقتظی:از:رضحت:اعرػ:ابہلل:ڈارٹک:دمحم:دبع:ایحل::اصبح:داتم:رباکمہت

ومالان:دمحم:ارشػ:یلع:اصبح:اھتونی:رۃمح:اہلل:ہیلعہفیلخ:رضحت:میکح:االتم:

حی ن ال حم بسم الل ال

ڑگیھ:رضحت:اشہ:لضف:رنمح: رضحت:ومالان:دمحم:ادمح:اصبح:داتم:رباکمہت:رپات:ب

اصبح:جنگ:رماد:اابدی::رۃمح:اہلل:ہیلع:یک:اید:اگر:ںیہ۔اپ:رسااپ:تبحم:اور:الہ:دؽ:ںیہ،:وموصػ:

: یھ :الکؾ :ولقب:اسنیکل:واعنیقش:ےک:ےیل:اک :ے:اور :ةسن:ےس:ومعمر :ایحت::اوناراب

ے۔وموصػ:ےس:ریمی:رپ:فطل:الماقت:رسزنیم:رعب:رپ:زبامۂن:جح:نویئ:یھت:سج:ےک:وقنش:

اب:کت:بلق:رپ:اتزہ:ںیہ:اور:اتزہ:رت:نوےت:رےتہ:ںیہ۔

13

دصاےئ:بیغ

اطع:رفامںیئ:ہک:اکی:اہلل:واےل::زعزیؾ:ومالان:میکح:دمحم:ارتخ:اصبح:وک:قح:اعتیل:زجاےئ:ریخ

رکرے:ںیہ۔:رواحین:اور:بختنم:الکؾ:وک:عمج:رکےک:اشعی:ےک:اقمالت

رسامۂی:نیکست:انبںیئ،:انیم۔:اہلل:اعتیل:وبقؽ:وانعف:رفامںیئ:اور:الہ:دؽ:رضحات:ےک:ےیل

):رکایچ:(:ارقح:دمحم:دبعایحل

ھ1397:ذودعقہ::3

از:رضحت:ومالان:دیس:اںو:انسحل:یلع:دنوی:اصبح:داتم:رباکمہت: رقتظی

حی ن ال حم بسم الل ال

:رۃمح:اہلل:ہیلعرامق: ےک::ارحلوػ: ے:دنچ:اسؽ:رتشیپ:رضحت:رشػ:ادلنی:ییحی:رینمی:

ضعب:الہ:دؽ:ےک:الکؾ:ںیم:وج:ریغ:ومعم ی:الحوت:اور:’’ وتکمابت:ےک:ادیب:اپےئ:ےک:قلعتم:اھکل:اھت:

وقت:ے،:وہ:اؿ:یک:روح:یک:اطلتف:اور:بلق:یک:اپزیکیگ:اور:ادنروین:تیفیک:ورسیتسم:اک:ہجیتن:ے:

:اس:ےک :اؿ:یک:وخیش:::ےیلاور :ادم:وتق:ےک:اتحمج:ںیہن:نوےت،:اقمؾ :اور : یس:اخریج:دمد وہ

ورسیتسم:اک:رسہمشچ:اور:اؿ:یک:دوتل:اک:زخاہن:اؿ:ےک:دؽ:ںیم:نوات:ے،:وخاہج:ریم:درد: ے:وج:وخد:

؎:::::: اصبح:دؽ:اور:اصبح:درد:ےھت،:اس:وپرے:رگوہ:یک:رتامجین:اس:رعش:ںیم:یک:ے

چیب ےک::: اخیم ے::: درد::: اے:: واےطس: سک::: اجےیئ

ے:اےنپ:دؽ:ےک:امیپ ے:ےک:چیب ھچک:بجع:یتسم:

:،:دوعت:ےک:ہبلغ:الہ:رصع:والہ:قلعت:وک:اقحقئ:ےس:ااگہ: رغض:اس:ابینط:تیفیک:،:نیقی:واشمدہہ

االخص:ودرد:دنمی:،:روح:یک:اطلتف:اور:بلق:یک:اپزیکیگ::وصقمد:رپ:اچنہپ ے:ےک:ذجۂب:رک ے:اور:زنمؽ

اور:اس:بس:ےک:اسھت:ذوؼ:میلس:اور:زابؿ:رپ:دقرت: ے:رضحت:خیش:رشػ:ادلنی:رۃمح:اہلل:ہیلع:وک:

اکی:لقتسم::اکی:دنلب:ادیب:اقمؾ:اطع:ایک:ے:اور:اوہن : ے:اےنپ:ایخالت:وذجابت:ےک:ااہظر:ےک:ےیل

اسھت:وصخمص:ے۔:اؿ:یہ:ےکابب:دیپا:رکایل:ے:وج:

:الکؾ:اپاتسکؿ:ڑگ اب:ہکبج:رضحت:ومالان:دمحم:ادمح:اصبح:رپات:ب ا

یھ:دمہلظ:اک:ومجمعۂ

دصاےئ:بیغ 14

نو ے:اجراہ:ے:):سج:اک:اامتہؾ:دنہواتسؿ:ںیم: یھ:ایک:اجراہ:ے:(وت:ںیم:ہی:اافلظ:ومالان::ےس:اشعی

دؽ:نو ے:ےک:اسھت::رتحمؾ:ےک:الکؾ:ےک:قلعتم:رھپ:درہاان:اچاتہ:نو ،:رضحت:ومالان:اصبح

ذ:اصبح

یہ: وب:ےک:دعب:وت:اؿذوؼ: یھ:ںیہ:اور:اس:دور:ارخ:ںیم:وخاہج:زعزی:انسحل:اصبح:مج

ںیہ:ایتھٹ:ںیہ،:ومالان:ےک:الکؾ:ںیم:درد:یک:اچینش،:قشع:یک:الحوت:،:اور:تبحم:اک:وسز:یک:فرػ:اگن

ودگاز:وموجد:ے:اور:دول :وک:رسمور:اور:اسنیعم:واقرنیئ:وک:وحسمر:رکد ات:ے،:ےھجم:ادیم:ے:ہک:

ااحصب:ذوؼ:ومالان:ےک:اپزیکہ:الکؾ:ےس:زایدہ:ےس:زایدہ:دیفتسم:نو :ےگ۔

اںو:انسحل:یلع:،:ؤنھکل

ء1977ونربم::26

إ إ إ إ

15

دصاےئ:بیغ

ؽ::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: )ذترکہ:واعترػ(::::::::::::ابب:او

ونط:امولػ

ڑگیھ:داتم:ویفمہض:علض:رپاتب:ڑگھ:):وییپ:(:ےک:اکی:رصتخم:اابدی: رضحت:رپاتب

:اہل:اابد:ںیم:راتہ:ے۔::،واےل:اگؤ :وھپوپلر:ےک:رےنہ:واےل:ںیہ : نکیل:ارثک:مایؾ:اصربی:زنمؽ:

ی ۂ: یھ:وھپوپلر:ےس:زایدہ:دور:ھ

ٹ

ںیہن:ے۔اس:اناکرہ:اک:اابیئ:ونط:ومعض:ا

رواحین:بسن ۂلسلس

رضحت:رپاتب:ڑگیھ:رضحت:ومالان:دیس:دبر:یلع:اشہ:اصبح:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےک:ہفیلخ:

ںیہ:اور:اؿ:یک:تبحص:ںیم:وطلی:رمع:لاجدہات:اور:رایوتض :ںیم:زگاری:۔:اب:اںیہن:لاجدہات:ےک:

:ہیلع:رضحت:اونار:اور:وخوبش:ےس:قلخ:دیفتسم:نوریہ:ے۔:رضحت:دیس:دبر:یلع:اشہ:اصبح:رۃمح:اہلل

رنمح:اصبح:جنگ:رماد:اابدی::رۃمح:اہلل:ہیلع:ےک:ہفیلخ:ےھت:وج:رضحت:اشہ:دمحم:اافؼ:اصبح::اشہ:لضف

رۃمح:اہلل:ہیلع:ےک:ہفیلخ:ےھت،رھپ:ہی:ہلسلس:رضحت:دجمد:افل:اثین:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےس:اجاتلم:ے۔

اک:نسح:نظ:اور:وااہلہن:قلعت: اشمخیامہرے:

االتم::رقتتی:یھبس:رضحات:رپ:واحض:ے:ہک:رضحت:رپاتب:ڑگیھ:وک:رضحت:میکح:ہی:ارم

ومالان:دمحم:ارشػ:یلع:اصبح:اھتونی:رۃمح:اہلل:ہیلع:اور:اؿ:ےک:افلخےئ:رکاؾ:ےس:ےب:دح:تبحم:

ودیقعت:ے:اور:اینپ:لاج س:ںیم:رتتیب:اور:االصح:ےک:ارثک:ویہ:اوصؽ:ایبؿ:رفامےت:ںیہ:وج:اھتہن:

:نوےئ :ےس:اجری :ا ینغ:اصبح:وھپوپلریوھبؿ :دبع :اشہ : :ےھت۔امہرے:رمدش:رضحت:ومالان

رۃمح:اہلل:ہیلع: یھ:رضحت:رپاتب:ڑگیھ:ےس:تہب:تبحم:رفامےت:ےھت:اور:ایس:فرح:امہرے:رمدش:

رضحت:ومالان:اشہ:اربار:اقحل:اصبح:داتم:ویفمہض: یھ:اہنتی:درہج:رضحت:رپاتب:ڑگیھ:ےس:

رضحت:واال:ےک:اہی :رشتفی:ال ے:واےل:ےھتوت::اور:رضحت:رپاتب:ڑگیھ تبحم:رےتھک:ںیہ

امہرے:رضحت:رمدش: ے:اےنپ:ضعب:اةحب:وک:اس:ونعاؿ:ےس:االطع:رفامیئ:ہک:ڑبے:ومالان:

دصاےئ:بیغ 16

رشتفی:الرے:ںیہ:۔:رمدشان:رضحت:ادقس:وھپوپلری:رۃمح:اہلل:ہیلع:یک:وافت:ےک:دعب:اس:اناکرہ:

دجتدی:تع:یک:اور:االصح:سفن:: ے:رضحت:ادقس:ومالان:اشہ:اربار:اقحل:اصبح:داتم:رباکمہت:ےس

داتم:رباکمہت:ےس: یھ:ہی: اک:قلعت: یھ:اباضہطب:رضحت:واال:ےس:ے،نکیل:رضحت:رپاتب:ڑگیھ

اناکرہ:اوالئ:رمع:یہ:ےس:ےب:دح:دیقعت:اور:تبحم:راتھک:ے:اور:اس:تبحم:وک:رسامۂی:داعدت:اتھجمس:ے،:

::رہدویئ:ںیم:دہاتی:::ےک:زامۂنامہرے:رضحت:رمدش:رہدویئ:داتم:ویفمہض: ے:اس:اناکرہ:وک:ارقحمایؾ

:رکو۔اہلل:احبسہن:اعتیل:رضحت: رفامیئ:یھت:ہک:مت:اکی:طخ:رہ:روز:رضحت:رپاتب:ڑگیھ:وک:ھکل:دای

رمدشان::دفاہ:یبلق:ورویح:ےک:دراجت:وک:دوون :اہج :ںیم:اصتمدع:اور:زتمادئ:رفامںیئ،انیم۔

:دبع:ا ینغ:اصبح:وھپوپلر :اشہ :رمدشان :رۃمح:اہلل:ہیلع: ے:امہرے:رضحت:ومالان ی

اھت:،واہ :چنہپ:رک:رضحت:رۃمح:اہلل::رفامایرپاتب:ڑگھ:اک:اور:رھپ:رضحت:ےک:اگؤ ::وھپوپلر:اک: یھ:رفس:

اھت:ہک:ومالان:دمحم:ادمح:اصبح:ےک:اونار:زنیم:ےس:اامسؿ:کت:وسحمس:نورے:ںیہ۔::رفامایہیلع: ے:

ومالان:اصبح:ةسن::ہک:رفامایاور:اےنپ:اکی:اعمرص:دوتس:میکح:دیعس:ادمح:اصبح:رموحؾ:ےس:

زبرگ:ںیہ۔:ایس:فرح:رضحت:رمدشان:رہدویئ: ے:رگلباؾ:ںیم:رضحت:رپاتب:ڑگیھ:اک:ایبؿ:

:ایبؿ:بیجع:وج:ش: :رکاای، :ہک:رضحت:رمدشان:و :ےس:نوا :ادناز رخوش:اوراس:اعاقشہن:واعرافہن

:اصبح::اج:اپ:ولوگ : ے:رضحت:ومالان:اشہ:لضف:رنمح:رفامایرکاؾ:ےس::رہدویئ: ے:اسنیعم

نظ:ے::رکاؾ:وک:اس:درہج::نسح:جنگ:رماد:اابدی:اک:ایبؿ:نس:ایل۔:بج:امہرے:اؿ:ااکرب:اور:اشمخی

ہک:نج:یک:ریصبت:ورظن:اک:ہی:اناکرہ:ادین:الغؾ:ے،وت:اس:اناکرہ:وک:رضحت:رپاتب:ڑگیھ:داتم:

::ویفمہض:ےک:اعترػ:رکا ے:ےک:ےیل :ھچک:انھکل:ااتفب :داھک ے:ےک:رتمادػ:وخد :رچاغ وک

داعدت:ےک:ےیل:رصػ:اکی:رعش:ےس:ہی:اناکرہ: یھ:اعترػ:شیپ:رکات:ے۔:ے،نکیل:وصحؽ

اعترػ:

اس:رفس:ںیم:ارقح:بج:یئبمب::احرض:نوا:وت:رضحت:رمدش:ان:رہدویئ:یک:واہ : یھ:تیعم:

:اورتبحص:یک:دوتل:بیصن:نویئ۔ارقح: ے:رضحت:واال:ےس:انمبس:ومعق:اور:رفتص:دھکی:رک

:دمحم:ادمح:اصبح:داتم:ویفمہض:یک:اشؿ:ںیم:اکی:رعش: رعض:ایک:ہک:رضحت!ارقح: ے:ومالان

؎ رعض:ایک:ے:سج:ےس:اہل:اابد:ےک:اةحب:تہب:رسمور:نوےئ:

17

دصاےئ:بیغ

وبس و اجؾ دص و انیم: دص وت اے:

نو ضیف از دکیمہ اہنت وت اے

رضحت:واال:نس:رک:تہب:یہ:وظحمظ:نوےئ:اور:وخیش:ےس:رکسماےئ:اور:اوھکن :ںیم:وخیش:اور::

:وج:ارثک:رضحت:واال:ےک:رسمور:نو ے:ےک:وتق: رسمت:یک:اکی:اخص:کمچ:وسحمس:نویئ:،

اظرہ:نویت:ے۔

:امہرے:رضحت:رمدشان: :اگہ :،امظع:ڑگھ:اور:رہدویئ:ںیم:اگہ رپاتب:ڑگھ:اہل:اابد

ڑگیھ:اک:لاج س:دہینی:ےک:وماعق:رپ:اامتجع:نواجات:ے،سج:وک: ادقس:رپاتبرہدویئ:اور:رضحت:

واہ :ےک:ضعب:الہ:ملع:اامتجع:رضحات:نیخیش:ےس:ریبعت:رکےت:ںیہ۔

ہی:رہ:دو:زبرگ:ا:کی:دورسے:اک:اس:فرح:ارکاؾ:رکےت:ںیہ:ہک::ہی:ںیہن:ولعمؾ:نواتکس:

:وکؿ:ے:ایسی:ےب:یسفن:اور:تیہلل:وک:دھکی:رک:ےب :ہی:عرص ہ:زابؿ:ےس:ہک:اؿ:ںیم:ڑبا :ارایتر

؎ اجری:نواجات:ے

لھ ئک اول ن بمث

ئ بائی ف

را ا

وکیف بھ ف

رکےت:ںیہ:ہک:الہ:ملع:اور:دتقما:رضحات:وک::رفامایامہرے:رضحت:رمدشان:رہدویئ:داتم:ویفمہض:

اس:ےس:اور:انمعف:ہیملع:وہیلمع:ےک:العوہ:سفن:: یھ:اسپ:ںیم:اکی:دورسے:ےس:ےتلم:رانہ:اچےیہ

ںیم:ڑبی:السیتم:ریتہ:ے:ورہن:لقتسم:اینپ:دنسم:ےس:کپچ:رک:دبوؿ:ذعر:ھٹیب:رےنہ:ےس:سفن:ںیم:

ڑبایئ:ااجیت:ے۔:):لاج س:اربار::ہصح:دوؾ(

رضحت:میکح:االتم:ومالان:اھتونی:رۃمح:اہلل:ہیلع:اک:اراشد:ے:ہک:سج: ے:اےنپ:وک:

رکےت:ںیہ::ہک::رفامای:وہ:لقتسم:دبذات:نواجات:ے:۔:امہرے:رضحت:رمدشان:لقتسم:ابذلات:اھجمس

ولگ:ودحۃ:بلطم:وک:طلغ:ےھجمس:یتح:ہک:ضعب:امہرے:یہ:ہلسلس:ےک:ولوگ : ے:ریمے:وظع:ںیم:

رش ت:وک:درایتف:ایک:ہک:رشکی:نو :ای:ہن:نو ؟خیش:اور:رمدش:اک:قح:لثم:ابپ:ےک:رضر:ے:

: اچ:اور:دورسے:ر ہت:دارو :اک:وکیئ:قح:ںیہن:،امہرے:رضحت:نکیل:اس:اک:ہی:وہفمؾ:ںیہن:ے:ہک

:رۃمح:اہلل:ہیلع:وایسپ:اھتہن:وھبؿ:رپ:رضحت:ومالان:لیلخ:ادمح:اصبح: وخاہج:زعزی:انسحل:اصبح:

اہسروپنری:رۃمح:اہلل:ہیلع::یک:زایرت: یھ:رکایل:رکےت:ےھت۔ارماض:سفن:اک:وشمرہ:وت:رصػ:اےنپ:

دصاےئ:بیغ 18

وظع:اننس:اور:الماقت:رکان:دورسے:ااکرب:ےس:اہک :عنم:اھکل:رمدش:ےس:رکے:نکیل:امہمؿ:ونازی،:

ے۔:):لاج س:اربار:ہصح:دوؾ:(:رضحت:رپاتب:ڑگیھ:دم:ویفمہض:ےک:وماظع:ہنسح:اہل:اابد:ںیم:

رصتخم:اس:نوےکچ:ںیہ،:ہی::ےک:انؾ:ےس):دلجموخوصبرت:رسورؼ:ےک:اسھت:(:اشعی‘‘ روح:اایبلؿ’’

:ذترکہ:ے:ابیق:اعترػ:اوراعرافہن:ےس:ابب::احالت:وک:ارقح:رضحت:واال:رپاتب:ڑگیھ:ےک:الکؾ

؎ وقبؽ:ارغص:اصبح:رۃمح:اہلل:ہیلع::::،وسؾ:ںیم:ااشنء:اہلل:اعتیل:شیپ:رکے:اگ

داھکی ںیہن:::: وک::::: ارغص:::: نکیل:::: ےلم:::: ےس::: ارغص:::

ے ےتنس:ںیہ:ہک:ھچک:ھچک:وہ:رعشو :ںیم:امنای :

؎:: :لزایلت:رضحت:اعرػ:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےک:دو:رعشو :رپ: مت:رکات:نو اب:اس:ابب:وک

ابد اپدنئہ::: او: اشعؼ::: دوتل:::

ابد دنبہ: را رماعاقش : کلف: ہہن:

:::: اعاقش ::: ںواتسؿ:::: ابد رسزبس:

ابد اتدنبہ::::: اعاقش ::: ااتفب:

(44)از:اعمرػ:سمش:ربتزی:رۃمح:اہلل:ہیلع:ؤمفل:ارقح:ہحفص

:االفک:رعش:ورکیس:ےس:رتہمج ::دخاےئ:اعتیل:ےک:اعوقش :یک:دوتل:ہشیمہ:ابیق:رے:اور:تفہ

اؿ:یک:روتعف :وک:دنلب:رفام:اور:اؿ:اعاقشؿ:دخاےئ:اعتیل:اک:ابینط:ابغ:رقب:ہشیمہ:رہا:رھبا:رے:

ااتفب:ہشیمہ:رونش:رے۔اور:اؿ:اعاقشؿ:قح:اک:

امہرے:میظع:نسحم:رضحت:رمدشان:رہدویئ:داتم:ویفمہض: ے:اعاقشؿ:قح:ےک:ابرے:ںیم:

رکےک:اس::اھت:اور:رفامشی:رفامایارقح:ےک:انسےئ:نوےئ:اؿ:ااعشر:وک:اہل:اابد:ںیم:تہب:دنسپ:

ااکرب:نو ے:ےک:اینپ: رکان:ابثع:رب ت :اہی : یھ:اؿ:وک:درج اناکرہ:ےس:دوابرہ:انساھت:اس:ےیل

؎::::: داعدت:اتھجمس:نو

ےئگ رفزا ے:::::: ےنتج::::: اےئ:::::: ولٹ

ےئگ دویا ے:::::: رصػ:::::: زنمؽ:::: اتہب:::

19

دصاےئ:بیغ

: :::: دنتس:::::: :: رےتس::: ےئگ ام ے:::::::: ویہ::::::

ےئگ دویا ے: ریتے: نورک نج::ےس::

ااؼ::: ھچک: ے: ةسن وک::::: اہ:

ق

شع

ےس:

::::: ::: اہ::::: :::::: :::: یلکن: ےئگ اچہپ ے اور::::

ؽ:مامؾ:دش( )ابب:او

مد و لاصا ان ال

دع

خر

ع لل ا

لم رب ال

ی

رامق:ارحلوػ:اطبل:داع

دمحم:ارتخ:افع:اہلل:ہنع

إ إ إ إ

دصاےئ:بیغ 21

ابب:دوؾ::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::

داتم:رباکمہت وفلماظت:رضحت:ومالان:اشہ:دمحم:ادمح:اصبح

رضحت:دینج:دغبادی:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےک:اپس::اکی:وہیدی:اای:اور:وخد:وک:املسمؿ::کہ فرمایا۔:1

من ہک:ےھجم:اظرہ:رکےک:رعض:ایک:ؤماسۃ ال

؎1اتقلا فر

:ارتعاض:ے:ہک::رپ:ااکشؽ اور

دےنی:::اس:اک:وجاب:ہی:ے:ہک:وت:وہیدی:ے:اور:ےھجم:دوھاکرفامایومنم:وک:ایک:رفاتس:یتلم:ے؟:

رفاتس:فشک:ےس:ارعف:اور:ایلع:تمعن:ے۔:ہک:رفامایاای:ے۔رضحت:رپاتب:ڑگیھ: ے:

اؽ:اوارم::ہک:رفامایرضحت:وخاہج:وصعمؾ:ابہلل: ے::کہ فرمایا۔:2

قل

ضحم:روح:ابعدات:ینعی:ام

اس:وک:مسج:اطع:ایک،اتہک:امنز:،:روزہ:،:جح:،:زوکۃ:واہجد:وریغہ:ےک::وونایہ:ہن:اجبال:یتکس:یھت:اس:ےیل

ااء:وک:نج:ےک:ذرہعی:دنبہ:اطاعت:اجبالات:ے:

ضعااکحؾ:وک:اجبالےئ۔مایتم:ےک:دؿ:مسج:ےک:اؿ:ا

ااسی:رقب:اور:ونر:قح:اعتیل:اشہن:اطع:رفامںیئ:ےگ:ہک:ابنط:اظرہ:ےک:رقب:رپ::رکش:رکے:اگ۔

3: :کت:یک:ابعدت: یھ::ےک:رکش:ےک:ےیل:اکی:وھگٹن:اپین:کہ فرمایا۔ ازؽ:ےس:ادب

اکیف:ںیہن:ے۔

::کہ فرمایا۔:4 : )وطبر::رفامایرضحت:ابزیدی:اطسبیم:رۃمح:اہلل:ہیلع:یک:روح:ےس:قح:اعتیل: ے:

ااہلؾ:(:ہک:ریمے:دروازےرپ:اعزجی:یک:راہ:ےس:اےتکس:نو،ربکت:یک:راہ:ےس:ںیہن:اےتکس۔

اکی:زبرگ:دعب:امنز:رجف:دجسم:ںیم:ذرک:والتوت:اور:امنز:ارشاؼ:ڑپھ:رک::کہ فرمایا۔:5

ےلکن۔اؿ:ےس:اکی:صخش: ے:وپاھچ:ہک:اپ:اینت:دری:کت:دجسم:ںیم:ایک:رکےت:ںیہ؟:اس:ےس:

ںیم:اینپ:روح:وک:ان ہت:رکاراہ:اھت۔:ہک:رفامایان ہت:ںیم:دری:نواجیت:ے۔:

؎ اور:اانپ:ہی:رعش:ڑپاھ::::::ولسک:اک:اح ل:اےنپ::وک:اٹمدانی:ے::کہ فرمایا۔:6

ے اک::ببس: وخاری::: رما:::ذتل:::و: نوان::: ھچک:::

ںیہن:نو ازعا:زہک:ںیم:ھچک: یھ: ہی:ے:رما:

ایج ایم سعید، سلرۃ الجر،کتاب التفسری،2/144:جامع الرتمذی ؎1

21

دصاےئ:بیغ

اور:بج:رھب::ےکٹم:وک:ےلہپ:لن:ےک:ےچین:وخد:اانپ:رظػ:اپین:ےس:رھبان:اچےیہ:کہ فرمایا۔:7

ےک:اےنلب:ےگل:وت:دورسو :وک:وہ:ہصح:میسقت:رکات:رے:وج:رھب:رک:اتکلھچ:رے۔ایس:اثمؽ:ےس:

اسنیکل:وک:ھجمس:انیل:اچےیہ:ہک:ےلہپ:اانپ:بلق:رھبے:بج:رھب:رک:ےنکلھچ:ےگل:وت:دورسو :وک:

ی ۂ:ےس:رھب:رک:ےنہب:اتگل:ے:وت:وہ:ںوےتل:ںیہ:ورہن:اافہض:رکے۔سپ:الہ:اہلل:اک:دؽ:بج:اونار:الہ

اخومش:رےتہ:ںیہ،:ینعی:دتبمی:اور:وتمطس:وک:وکست:اور:یہتنم:وک:قطن:زةی:ے:سج:اک:ایعمر:

اس:اک:رمیب:اور:رمدش:ے:اس:یک:ااجزت:اور:راےئ:اس:ارم:ںیم:اکیف:ے۔

:ادمحل:ہلل۔: یس:رفامایرضحت:ابزیدی:اطسبیم:رۃمح:اہلل:ہیلع:رپ:وکڑا:اکنیھپ:ایگ:وت::کہ فرمایا۔:8

وج:رس:اگ:رباس ے:ےک:اقلب::ہک:رفامایاشرگد: ے:درایتف:ایک:ہک:ہی:ایک:ومعق:ے:ادمحل:ہلل:اک؟::

ہی:اقمؾ:رکش:ے۔:اھت:اس:رپ:راھک:رباسیئ:یئگ:اس:ےیل

:رہ:اجک:یتسپ:اتس:اب::کہ فرمایا۔:9 یس:زبرگ:ےک:اپس:اجوے:وت:بیشن:نب:رک:اجوے،

ین:یبیشن:زنیم:یک:فرػ:اتہب::ے:سپ:سج:دقر:افین:نو:رک:زبروگ :ےک:اپس:ااجنرود،)رتہمج(اپ

ریمے::ہک:رفامایوھٹیب:ےگ:ایس:دقر:اؿ:اک:اضیفؿ:اپ:ےک:ولقب:ںیم:اوے:اگ۔:اکی:زبرگ: ے:

ںیم:زبروگ :::وج:اعمن :سفن:ںیہ:اور:ابیق:ریمے: خوخ:تہب:ںیہ،ویک :ہکںیہوت:اکی:اخص:خیش:

ےک:اپس:بیشن:نب:رک:اتھٹیب:نو :ذہلا:ارگوہ:ارادہ: یھ:ہن:رکںی:وت: یھ:اپین:دبوؿ:ارادہ:بیشن:یک:

؎::: فرػ:ااجات:ے،:رھپ:ہی:اانپرعشڑپاھ

سب ںیہ ےتھجمس تبحم الہ وک اس

دتقمی ںیہن وج ںیہن وہ دتقما:

اے:اہلل!:ںیم:وگاگن::ہک:رفامایرۃمح:اہلل:ہیلع: ے: رضحت:خیش:دبع:ااقلدر:الیجین:کہ فرمایا۔:11

اھت:اپ: ے:ےھجم:ولباای:ینعی:الصتیح:رقتری:واطختب:یشخب،:سپ:ارگ:ریما:ںوانل:اپ:ےک:دنبو :

۔دیفم:نو:وت:ہی:ریخ:ے:ورہن:رھپ:انمگیم:یک:فرػ:ولاٹ:دےیجی:ےک:ےیل

قح:اعتیل:اشہن:ےک:راےتس:ںیم:رصػ:ذجابت:ےس:اکؾ:ںیہن:اتلچ:ہکلب:ذج:ابت::کہ فرمایا۔:11

؎: رفامایوک:یھبک:دابان: یھ:ڑپات:ے:رھپ:اانپ:ہی:رعش:

دور:اج:ےچنہپ ےک:زنمؽ:اجان :ےس کٹھب:

ےکس: وج:وجش:قشع:ںیم:ذجابت:وک:داب:ہن

دصاےئ:بیغ 22

:اقحل:اصبح:داتم:رباکمہت: یھ:اس:سلجم :اربار :اشہ :ںیم:رشتفی:امہرے:رضحت:رمدشان

ےسیج:ہک:::ونالف:::اس:یک:رشح:وک:اس:اثمؽ:ےس:ےیھجمسرفامایرفامےھت،اس:رعش:وک:نس:رک:ےتسنہ:نوےئ:

ےک:اضفلئ:نس:رک:وجش:ںیم:وکیئ:رصع:یک:رفض:امنز:ےک:دعب: یھ:ڑپانھ:رشوع:رکدے،:احال :

ے۔:سپ:اس:وتق:ذجہب:قشع:وک:دابان:یہ:رفض:رصع:ےک:دعب:ونالف:ڑپانھ:ونممع:اور:رکموہ::ہک

راضےئ:قح:ے۔

اصبح:ةسن:اور:اعاقشؿ:دخا:ارگ:اخومش:: یھ:نوےت:ںیہ:وت: یھ:ولقب: کہ فرمایا۔::12

؎ اؿ:ےک:ذرک:ےس:اغلف:ںیہن:نوےت:رھپ:ہی:اانپ:رعش:انسای:

یلج ذرک اک اؿ ںیہن رپ بل وت: وی

یفخ رطب وتق رہ ے نکیل ےس اؿ

اور:اؿ:اک:احؽ:ہی:نوات:ے:ہک:وہ:اےنپ:بلق:وک:ریغ:اہلل:ےس:اخ ی:رےتھک:ںیہ:اور:رھپ:بیجع:درد:ےس:اانپ:

؎ ہی:رعش:انسای

ااجےئ ریغ وکیئ ہن اپاجےئ، راہ وکیئ ہن

رانہ اپابس : دؾ رہ اےنپ ادمح اک دؽ رحمی

الہ:اہلل:ارگ:ہچ:سلفم:والقش:یہ:نو :نکیل:رحص:وعمط:اور:قلعت:ےس:وہ::کہ فرمایا۔:13

مامؾ:ولخمؼ:ےس:ینغتسم:نوےت:ںیہ:۔اور:ڑبے:ےس:ڑبے:رسیئ:وک:الخػ:رشع:اومر:ںیم:

روک:وٹک:رکےت:ںیہ:ای:رھپ:اس:سلجم:ےس:ایس:وتق:ےب:اینز:نو:رک:اھٹ:ڑھکے:نوےت:ںیہ:

؎ سلجم:ایتر:ہن:نو :رھپ:اانپ:ہی:رعش:انسایینعی:بج:اس:ربایئ:اور:رکنم:وک:رتک:رک ے:رپ:الہ:

ینغتسم ےس ریغو نوایگ ےک ےس:ینغ قلعت

اجان نو رغمور رما: وک اؿ ویک ہن اےئ دنسپ

رگم:اس:اانغتس:یک:اشؿ:ںیم:یھبک:ریقحت:قلخ:اور:اینپ:ڑبایئ:اک:ہصح: یھ:سفن:ںیم:ا ے:اک:رطخہ:نوات:

؎ رفامایدورسے:رعش:ںیم:رضحت:رپاتب:ڑگیھ: ے:اس:اک: یھ:العج::ے:اس:ےیل

ادمح ورہن رکؾ: اک: اؿ ے ہی

مہ ںیہن ھچک اور اخک ںیہ اخک:

23

دصاےئ:بیغ

؎ اغبل: ے:اہک:اھت:کہ فرمایا۔:14

رتمح:ے امہرے:رھگ:ںیم:وہ:اںیئ:دخا:یک

ںیہ دےتھکی: رھگ:وک: یھبک:مہ:اؿ:وک:یھبک:اےنپ:

؎: ںیم:اس:رعش:وک:وی :ڑپاتھ:نو اور:

رتمح:ے امہرے:رھگ:ںیم:وہ:اںیئ:دخا:یک

ںیہ دےتھکی: رھگ:وک: یھبک:مہ:اؿ:وک:یھبک:اےنپ:

وج:اطبل:نوا:وہ:وا ل:نوا:اور:وج:وا ل:ہن:نوا:وہ:اطبل:یہ:ںیہن:اھت:ارقح::کہ فرمایا۔:15

؎: ؤمفل:رعض:رکات:ے:ہک:ہی:ومضمؿ:اس:رعش:یک:رشح:ے

رکد ہن رظن احبشل ایر ہک دش ہک اعقش

تسہ بیبط ہن رگ و تسین درد وخاہج اے

مہ:ولگ:ہبعک:رشفی:احرض:ںیہ:اور:ارگ:اس:رھگ:واےل:وک:ہن:رایض:ایک:اور:اس:وک:ہن:اپای::فرمایا۔:16

؎ رۃمح:اہلل:ہیلع::اک:ہی:رعش:نس:ےیجیل وت:سپ:رضحت:احیج:اصبح

امرا رس ےک رک ا ا ںیم اجان وکۂچ ہچ ارگ

داھکی ایک:: وت:: داھکی: وک: ابر: رھگ وک، ایر داھکی ہن

ارقح:ؤمفل:رعض:رکات:ے:ہک:رضحت:یک:رماد:ہی:ے:ہک:اخۂن:دخا:یک:زایرت:ےک:اسھت:دخاےئ:

اخہن:یک:راض:اور:اس:یک:انرفامین:ےس:ےنچب:اک:اامتہؾ: یھ:رضوری:ے:ینعی:وقتی:اک:اامتہؾ:وصقمد:ے:

انگنو :ےس:ارگ:اافغتسر:اور:وتہب:ہن:ایک:وت:ایلجتت:ہبعک:رگد:اولد:اہنیئ:دؽ:وک:ایک:رظن:اںیئ::ویک :ہک

یگ:اہتبل:رفض:جح:اک:ادا:نواجےئ:اگ۔

ضعب:اسنیکل:لاجدہات:ےس:ربھگاےت:ںیہ:اور:اچےتہ:ںیہ:ہک:اعمیص:اور::کہ فرمایا۔:17

ایتر:رے:اور:رھپ:ہی::انگنو :اک:اقتاض:یہ: مت:نواجوے،ہی:انداین:ے،زدنیگ:رھب:لاجدہہ:ےک:ےیل

؎:::::: رفامایرعش:اراشد:

اجان رم ہن:: ے انیج ےک رم رم وت قشع امکؽ

رپوا ے اہےئ ںیہ ںیہن وافق ےس راز اس ا یھ

دصاےئ:بیغ 24

اخومیش:نویئ،رھپ:اکی:اصبح: ے::ارقح:ؤمفل:رعض:رکات:ے:ہک:سلجم:ںیم:ھچک:دری:ےک:ےیل

:اقحل:اصبح:داتم:رباکمہت:ےس:وساؽ:ایک:ہک:رضحت!:بسک: :اربار :اشہ :ومالان رضحت:رمدشان

اس:وک:اکی:اثمؽ:ےس:اھجمسات:نو :یلجب:اک:نٹب:دابان:بسک:ے::ہک:رفامایاورقلخ:اک:رفؼ:ایک:ے؟اراشد:

اور:روینش:اک:ااجان:ہی:قلخ:ے،ایس:فرح:روینش:دنب:رک ے:ےک:ےیل:رھپنٹب:دابان:ہی:بسک:رش:ے:اور:

:ےیکرانہ:ہک::ادنریھا:نواجان:رش:اک:قلخ:ے۔سپ:ادنریھے:رمکے:ںیم:ھٹیب:رک:نٹب:ہن:دابان:اور:وتک

:ے،اابسب:ریخ:وک:ارایتر:رکان:اور:اابسب:رش:ےس:دور:اھبانگ:ہی:دنبہ:روینش:ااجوے:یگ:ہی:انداین:اک:وتک

اور:اس:ےک:الخػ:رپ:اس:وک:زسا:دی:اجوے:یگ۔: اک:اکؾ:ے:اس:رپ:اس:وک:زجا:دی:اجوے:یگ

اکی:زبرگ: ے:اکی:ابداشہ:ےس:وپاھچ:ہک:ارگ:ایپس:ےس:اجؿ:اجیت:نو:اکی::کہ فرمایا۔:18

یک:تمیق:ایک:دو:ےگ؟:اہک:ادیھ:تنطلس۔:رھپ:وپاھچ:ہک:ارگ:وہ:اکی:ایپہل:اپین:ادنر::ایپہل:اپین

رک:اجوے:اور:اشیپب:ہن:ارتات:نو:اور:اجؿ:اجیت:نو:وت:ارگ:وہ:اکی:ایپہل:اشیپب:وکیئ:اکنؽ

سب:اجؤ!تمیق:تنطلس:ولعمؾ:نویئگ۔:رفامایدے:وت:ایک:دو:ےگ؟اہک:ہیقب:ادیھ:تنطلس۔:

اہلل:واول :وک:تنج:اک:فطل:داین:یہ:ںیم:ےنلم:اتگل:ے:اور:انرفامون :وک:دوزخ:یک::کہ فرمایا۔::19

ںیم: ے:تنج::ہک:رفامایفیلکت:):بلق:یک:رپاشیین:(:داین:یہ:ںیم:وسحمس:نو ے:یتگل:ے۔:اور:

؎ اور:دوزخ:وک:اور:تنس:اور:دبتع:وک:اےنپ:رعشںیم:اس:فرح:ایبؿ:ایک:ے:::

یہی ے دوزخ:: ےس راہ رتی اجںیئ کٹھب مہ

ے تنج یہی اجںیئ گل ہپ راہ رتی مہ:

یہی ے تنس نو رساشر ےس وتدیح ےئم

ے دبتع یہی وت دںی دے::ریغوک یس دؽ

؎ فرح:زدنیگ:اور:ومت:وک:اس:رعش:ںیم:ایبؿ:ایک:ے:::::::: ایس:ہک:رفامای

رمان ے:: انؾ اک تلفغ اور اک: ااطتع: ے: انؾ: زدنیگ

ےک:نویت:ے:زدنیگ:اح ل:اس:وک:ےتہک:ںیہ:دووتس!:رمان:رم

21:: سج:دنیگ:وک:زنیم:رپ:اکٹپ:اجات:ے:ویہ:اورپ:اجیت:ے:۔ایس:فرح:سج: کہ فرمایا۔

اطبل:وک:خیش:ڈاٹن:ڈٹپ:رکات:ے:اس:وک:ابینط:رتیق: یھ:وخب:اطع:نویت:ے۔

25

دصاےئ:بیغ

:اابسب :رکے:اور :ے،نکیل:اس:ڈاٹن:ڈٹپ:وک:بلط:ہن :ارقح:ؤمفل:رعض:رکات

:خیش:ےس:تہب:اامتہؾ:ےس:ےچب:۔اس:وفلمظ:ےس:رماد:ہی:ے:ہک:اایحان:وکیئ:اطخ:نواجےئ:اور: انرایگض

اس:وک:انعف:ےھجمس۔:رمدش:ڈاٹن:ڈٹپ:رکے:وت:ربا:ہن:ام ے:اور:اےنپ:ےیل

قح:اعتیل:اک:رقب:اؿ:یک:ااطتع:ںیم:اور:اؿ:اک:دعب:اؿ:یک:انرفامین:ںیم:ے۔اہلل: کہ فرمایا۔:21

؎ واول :وک:ارگ:اینپ:وضحری:ںیم:ذرا: یھ:یمک:وسحمس:نویت:ے:وت:اؿ:یک::ےب:یفیک:اک:ہی:اعمل:نوات:ے::::::

ے رسور ہن ے فیک وہ ہن ے وشؼ: وہ ہن ے ذوؼ وہ ہن

ے دور وت: اینپ ےس رظن وج زمہ ےب یہ زیچ اکی رہ ے

اصبح:ةسن:نو ے:یک:العتم:ہی:ے:ہک:قح:اعتیل:اک:ذرک:وھچڑان: یھ::کہ فرمایا۔:22

اچے:وت:اےس:اس:یک:دقرت:ہن:نو،وبجمر:تبحم:نو:رک:رہ:ایگ:نو،:دبوؿ:ذرک:اس:وک:اینپ:زدنیگ:

س:ومت:ولعمؾ:نویت:نو:اور:اس:وک:رعش:ےک:ادنر:اصبح:ةسن:نو ے:اک:وہفمؾ:ںیم: ے:ا

؎ فرح:ایبؿ:ایک:ے::::::

انؾ: اک:: ایس ةسن ے انؾ اک ایس ةسن

اپےیئ ہن: ا ے::: رک وھچڑ وک یلگ یک اؿ

ارگ: اپ: یھ اھبانگاچںیہ ےس فرػ اینپ

اپےیئ ہن: ا ے رپ زہار رکںی وکشش

وکیئ:تنج:ںیم:ہن:اجےئ:اگ:رگم::ہک:رفامایرضحت:وگنگیہ:رۃمح:اہلل:ہیلع: ے:کہ فرمایا۔23

تنج:یک:ںیتمعن:ریغ:دحمود:اور:الانتمیہ:ںیہ:اور:اامعؽ:دحمود::قح:اعتیل:یک:رتمح:ےس،ویک :ہک

:رفامایاور:انتمیہ:ںیہ:سپ:انتمیہ:اور:دحمود:یک:زجا:ریغ:انتمیہ:اور:ریغ:دحمود:ےسیک:نویتکس:ے۔:رھپ:

ےس:ہی:اقمؾ:دؽ:ںیم:دیپا:نواجےئ:ہک:امہرے:اامعؽ:ھچک::ارگ:اکی:زہار:اسؽ:ےک:لاجدہات:ہک

ںیہن:رصػ:رتمح:قح:ےس:رفغمت:نویگ:وت:تہب::ھچک:لم:ایگ۔ارقح:ؤمفل:رعض:رکات:ے::

:اامتعد: :رظن:ہن:رےھک،رظن:اور ینعی:اامعؽ:ںیم:وکاتیہ:ہن:رکے،نکیل:اامعؽ:رپ:رھبوہس:اور

وہس:اور:رظن:ےس:وخد:ینیب:اور:بجع:دیپا:قح:اعتیل:یک:رتمح:رپ:رےھک:ویک :ہک:اامعؽ:رپ:رھب

نواجات:ے:وج:قح:اعتیل:یک:رتمح:ےس:رحموؾ:رکد ات:ے۔

دصاےئ:بیغ 26

قح:اعتیل:اک:رقب:وج:اوایلء:وک:اطع:نوات:ے:اس:ںیم:اکی:اقمؾ:وضحری:اک::کہ فرمایا۔:24

؎::::::: ااسی:اات:ے:ہک:وضحری:اک:نوش: یھ:ںیہن:راتہ

ںیم ددی فرح اس ھچک وحم: نوایگ

ںیہن وضحری نوش ںیم وضحری اب

ے:اےنپ:وک:تہب:اپھچای:نکیل:ااعشر:ںیم:ھچک::اتب:ڑگیھارقح:ؤمفل:رعض:رکات:ے:ہک:رضحت:رپ

اور:ہی:۔ااسی:ولعمؾ:نوات:ے:ہک:رضحت:وخد:اانپ:اقمؾ:ایبؿ:رکاجےت:ںیہ:،ھچک:امنای :نواجےت:ںیہ

وک:وت:یہی:نسح:نظ:ے:ہک:رضحت:اانپ:یہ:ضحم:اایتحط:یف:ارحتلری:ے:ورہن:ارقح:‘‘ااسی:ولعمؾ::’’ظفل

؎ اقمؾ:ایبؿ:رفامےت:ںیہ:،:انجب:ارغص:اصبح:رۃمح:اہلل:ہیلع:اک:رعش:ے::::

داھکی ںیہن وک ارغص نکیل ےلم ےس ارغص

ے امنای : ںیم: رعشو : وہ: ھچک: ھچک: ہک: ںیہ: ےتنس:

اہلل:واول :وک:وت:رہ:وتق:وضحری:رسیم:ے:رگم:مہ:ےس:اناکرو :وک:وت:امنز:ںیم: یھ:وضحری:ںیہن:

:اقحل:اصبح: :اربار :اشہ نویت:دؽ:ادرھ:ادرھ:اتکہب:رھپات:ے۔:امہرے:رمدشان:رضحت:ومالان

داتم:رباکمہت: ے:امنز:ںیم:بلق:وک:احرض:رک ے:اور:احرض:رےنھک:اک:بیجع:اور:انعف:اورلہس:رتنی:

دنب:رکایل:اھت:اور:اب:اہی :اےنپ:مامؾ:اةحب: سج:وک:احہیل:رفس:دنہ:ںیم:ارقح: ے:ملق:رفامای:ایبؿ:ہخسن

یتح:ہک:امہرے:رتحمؾ:ومالانیتفم:اصبح: ے: یھ:نس:رک:اس:رپ:لمع:رکےک:اس:ےک:عفن:ےس:

ای:اغبئ::۔وہ:ۂخسن:ایمیک:اتریث:ہی:ے:ہک:بج:امنز:ںیم:ڑھکا:نو:اور:دؽ:اھبےنگ:ےگل:رفامایااہظر:رسمت:

:اور: :اپسیہ :مامؾ :رک ے:اےئ:اور :اسی:یپ :اعمہنی :اک : یس:اھتہن :ارگ :وسےچ:ہک :ہی نواجوے:وت

وچدیکاربس:احرض:نو :رگم:اھتہن:دار:اصبح:اغبئ:نو :وت:اسی:یپ:اس:اھتہن:اک:اعمہنی:اسیک:ےھکل:

اا:اپسیہ:ںیہ:اور:دؽ:اھتہن:دار

ضعے::اگ:؟سپ:اےنپ:بلق:ےک:ابرے:ںیم:ہی:وسےچ:ہک:ریمے:مامؾ:ا

اور:امکح:ااحلنیمک:اسےنم:امہری:امنز:اک:اعمہنی:رفامرے:ںیہ:سپ:ارگ:دؽ:وک:احرض:ہن:راھک:وت:امنز:اک:

ا:اامعؽ:ںیم:اسیک:ںیھکل:ےگ:اور:امنز:ںیم:دؽ:رپ:اخص:وتہج:رےھک:ہک:احرض:

اعمہنی:امکح:ااحلنیمک:انم

ے:ںیم:دؽ: ے: یھ:ے:ای:ںیہن؟:روکع:ںیم:دؽ: یھ:اکھجای:ای:ںیہن؟ای:رصػ:مسج:یہ:اکھج:اور:دجس

اانپ:رس:راھکای:رصػ:اظرہی:رس:ے:اور:بج:داین:ےک: یس:اکؾ:ںیم:اغبئ:نو ے:ےگل:وت:اس:ےس:

27

دصاےئ:بیغ

ایخؽ:یہ:ایخؽ:ںیم:ہی:ےہک:):زابؿ:رح ت:ہن:رکے:(:ہک:داروہغ:یج!:اہک :اجرے:نو؟:اھتہن:اک:

ت:یتفم:اعمہنی:نوراہ:ے:سب:داروہغ:یج:وک:ابر:ابر:احرض:رکات:رے:۔:ارقح:ؤمفل: ے:بج:رضح

اب:امنزو :ںیم::ہک:رفامایاصبح:وک:ہی:ہخسن:رضحت:ادقس:ےک:وحاےلےس:اتبای،وت:دورسے::دؿ:

داروہغ:یج:وک:مہ: یھ:التش:رکےت:رےتہ:ںیہ:ہک:اہک :اجرے:نو؟:اور:وخیش:ےس:سنہ:ڑپے۔

اطاعت:ںیم:قشع:وتبحم:یک:روح:اشلم:نو ے:ےس:ھچک:بیجع:یہ:رقب: کہ فرمایا۔25

؎ ش:ںیم:اؿ:ااعشر:وک:ڑپاھ:::::::اطع:نوات:ے:اور:رھپ:وج

رکے رعنہ:: اک اہ:: ای رے ںیم رایتض و زدہ:

رکے اپرہ رگج اور دؽ ےک ولغش ذرک ےس رضںو

رکے امرا رس دنچ:: رہ: ںیہن اح ل ھچک قشع ےب

رکے اظنرہ ہظحل رہ اک ایر امجؽ اعقش

اوراہلل:یعم:اک:اکی:زبرگ:وک:بج:وہ:است:اسؽ: ،اہلل:انرظیاہلل:احرضی: کہ فرمایا۔:26

ےک:ےھت:اتبای:ایگ،رھپ:بج:دس:ربس:ےک:نوےئ:وت:اوکن:اامسء:اک:وصتر:اور:رماہبق: یھ:اتبای:ایگ:۔سپ:

اسؽ:ےک:نوےئ:والتی:اطع:نویئگ۔:12بج:

سج:فرح:اظرہی:اامعؽ:ںیم:اابتع:روسؽ:ولطمب:ے:ایس:فرح:ابینط::کہ فرمایا۔::27

اامعؽ:ربص:ومیلست:وراض:ووتلک:ںیم: یھ:اابتع:روسؽ:ولطمب:ے۔:اپ:ےک:ہلمج:االخؼ:ہنسح:

؎ ںیم: یھ:اپ:یلص:اہلل:ہیلع:وملس:یک:اابتع:ولطمب:ے:رھپ:ہی:رعش:ڑپاھ:::

ے ااسن ںیہن وہ ے وج ااسن وصرت

ق ے وج ااسن ویہ ے

ل

خ

رینتسم ےس یبن

اکی:رغبی: ے:اہک:اج: ےس رضحت:احظف:اضنم:دیہشرۃمح:اہلل:ہیلع:کہ فرمایا۔:28

ںیم:اھکان:الؤ :اگ۔وظنمر:رفامایل۔رھپ:اکی:اریم:اای:اس:یک:دوعت: یھ:وظنمر::اپ:ےک:ےیل

رک ی۔اکی:صخش: ے:ارتعاض:ایک:ہک:بج:دوون :اھکان:الوںی:ےگ:وت:ایک:ےلہپ:صخش:وک:ارتعاض:

دوےکم:امرو :اگ:ارے:انداؿ!دوون :ےک:اھکون :وک:المول :اگ:اور:اھکول :اگ:اور::رفامایہن:نو:اگ۔:

ش:نواجوے:اگ۔دوون :اک:دؽ:وخ

دصاےئ:بیغ 28

اکی:اگؤ :ےک:دوتس:ےھت:رعش: یھ:ےتہک:ےھت:اؿ:ےک:ضعب:رعش:رپ:ےھجم::کہ فرمایا۔:29

یسنہ: یھ:ایت:ے:اور:فطل: یھ:اتلم:ے:اؿ:ےک:اس:رعش:ںیم:یسیک:اسدیگ:ے:اور:وتشح:وک:

؎::::::: بیجع:ادناز:ےس:ایبؿ:ایک:ے:رعش:ہی:ے

دویاہن ریتا::::: بن::::اج یک::: وکہچ::: رتے::: اھباگ::::: لکن::::

ےتہک:ںیہ:وک ہن:رہھٹا:اکی:دؾ:تنج:ںیم:وتشح:اس

:اہلل:اہلل:رکےت:اجرے:ےھت۔:ااہلؾ:نوا::ریتا:ہی:کہ فرمایا ۔:31 رضحت:یلبش:رۃمح:اہلل:ہیلع:

ہنم:اور:ریما:انؾ:اپک۔:اخومش:نوےئگ۔:ااہلؾ:نوا:ہک:ریمے:ریغب:ےسیک:رقار:اایگ:رھپ:ذرک:رک ے:

ےگل۔قح:اعتیل:اےنپ:اخص:دنبو :ےک:اسھت:ھچک:اس:فرح: یھ:اعمالمت:اخص:رفامےت:ںیہ۔

31: اکی:یتسب:ںیم:تہب:ےس:ولوگ : ے:وتہب:یک۔اکی:صخش:تہب:اطوتقر: کہ فرمایا۔

:ےھجم:ےسیک:وتہب:رکاےت:ںیہ؟:ریمے:اپس:تہب: ولہپاؿ:مسق:اک:اھت:اس: ے:اہک:ہک:دوھکی !

:رک: اہک::ویک :یج!:بس: ے:وتہب:یک:اور:مت: ے:اب:کت:وتہب:دریلی:ےس:اای،:ںیم: ے:ڈاٹن:

ںیہن:یک۔:ربخدار!دلجی:وتہب:رکو:۔سب:اہلل:اعتیل: ے:اس:ےک:بلق:رپ:ربع:اطری:رفامدای:

اور:اس: ے:وفرا:وتہب:رک ی۔

بج:رضحت:اعہشئ:دصہقی:ریض:اہلل:اعتیل:اہنع:ےک:ابرے:ںیم:اایت::کہ فرمایا۔:32

:اے:اعہشئ!وضحررفامایاربک:ریض:اہلل:اعتیل:ہنع: ے::ربأت:انزؽ:نوںیئ:وت:رضحت:دصقی

:اک:رکش:ادا:رکو۔رعض:ایک::ںیم:اہلل:اعتیل:اک:رکش:رکو :یگ:۔اس:وجاب:رپ: یلص اہلل:ہیلع:وملس:

ج یل

:ے:ہک:اس:وتق:ع : ے:وجاب:دای ا ضعب:املعء

:رگم:املعےئ:ۂ :نوا وتدیح:ےس:ااسی:وجاب:اصدر

:ہی:وقؽ:وقنمؽ:ے:ہک:رضحت:دصقی:اربک :ہی:اھت:ہک:: ریض:اہلل:اعتیل:ہنعنیققحم:اک اک:اشنمء

:یہ:یک:دبوتل:ہی:ازعاز:اہلل:اعتیل: ے:رضحت: :ےک:اکنح:ںیم:نو ے: وضحریلص:اہلل:ہیلع:وملس:

ویح:اک:زنوؽ:نوا۔:ربأت:ےک:ےیل:ہک:رفامایدصہقی:ریض:اہلل:اعتیل:اہنع:وک:اطع:

خیش:اکلم:یک:اثمؽ:اس:ان ی:یک:فرح:ے:وج: یس:تیھک:کت:حیحص:والستم::کہ فرمایا۔:33

وج:درایمؿ::چنہپ:رک:اس:وک:ریساب:رکیت:ے:اور:ریپ:انصق:وک:اس:ان ی:یک:فرح:انھجمس:اچےیہ

درایمؿ:ےسیٹک:،:یٹھپ:،:وٹیٹ:نو:اور:اس:اک:اپین:ادرھ:ادرھ:ہہب:اجات:نو:وت:وج:تیھک:اس:ےس:قلعت:

:وہ: کش:اور: رجن:یہ:رےتہ:ںیہ۔رےتھک:ںیہ

29

دصاےئ:بیغ

:نینح:ںیم:وضحر:یلص:اہلل:ہیلع:وملس: ے:ہکم:ےک:ضعب:ون:وملسم :وک::کہ فرمایا۔::34لزوہ

ھچک:امؽ:تمینغ:زایدہ:دےدای،:اطیشؿ: ے:ضعب:ااصنرونوجاون :ےک::اتفیل:ولقب:ےک:ےیل

حیج:دی:یئگ۔اکی:ااصنری: ے:دول :ںیم:ووسہس:ڈاال:ہک:اےنپ:ونط:واول :وک:ااصنر:دمہنی:رپ:رت

اینپ:ولتار:ےک:وخؿ:اک:وحاہل:دے:رک:رعض:ایک:ہک:مہ:رپ:اؿ:وک:رت حیج:ویک :دی:یئگ۔وضحر:یلص:

اہلل:ہیلع:وملس: ے:اس:وتق:وج:ہبطخ:دای:اس:وک:نس:رک:رضحات:احصہب:رکاؾ:ریض:اہلل:اعتیل:

اس:ہبطخ:اک::مہیلع:انیعمج:ےک:اوسن:اس:دقر:ےہب:ہک:اؿ:یک:داڑویھ :ےس:کپٹ:رے:ےھت۔

الخہص:ہی:ے:ہک:اے:ااصنر:دمہنی!:بج:ہی:دنچ:ونوجاؿ:اےنپ:اسھت:دنچ:اووٹن :اور:رکبوی :وک:

مت:ےس:زادئ:ےل:رک:ہکم:یک:فرػ:اجںیئ:ےگاس:وتق:مت:ولگ:اےنپ:اسھت:دخا:ےک:روسؽ:وک:

اسھت:ےل:رک:اجؤ:ےگ:اور:امہرا:انیج:رمان:اہمترے:یہ:اسھت:نواگ،:اؿ:ےک:ےصح:ںیم:ہی:اوماؽ:

:ےئگ:ےھت:ہک:اؿ:ونوجاون :اک:این:افہین

:ےئگ:وہ: یھ:اہلل:اعتیل:یک:راض:ےک:ےیل:دئ

:وج:زادئ:دئ

این:االسؾ:اھت:اؿ:یک:اتفیل:وصقمد:یھت۔

35: انعف:ے:اینپ::اہلل:اعتیل:سج:احؽ:ںیم:رںیھک:ویہ:احؽ:اس:ےک:ےیل:کہ فرمایا۔

وجتزیات:اک:راہتس:انعف:ںیہن:نوات:رھپ:اؿ:ااعشر:رپ:فیک:وک:ڑپاھ::::::::؎

اکی:فیک:لسلسم:::داھکی:::ے وت::: یفیک:ںیم: یھ:مہ: ے: ےب::

سج:احؽ:ںیم: یھ:وہ:رےتھک:ںیہ:اس:احؽ:وک:المک:داھکی::ے

:: رکںی:::اس:::راہ:::وک:: وجتزی::: مہ:: وک:: راہ:: سج:::

ل ق

ے داھکی::: اث

ےل:اجےت:ںیہ:اس:راہ:وک:الہس::داھکی:::ے ےس:وہ: سج::راہ::

:::رضحت: ارقح:ؤمفل:رعض:رکات:ے:ہک:رضحت:رپاتب:ڑگیھ:ےک:اؿ:ااعشر:وک:زبامۂن:جح:انجب:

اماشء::ہک:رفامایڈارٹک:دمحم:دبع:ایحل:اصبح:داتم:رباکمہت: ے: یھ:انس:اھت:اور:ابر:اہ:رکایچ:ںیم:ارقح:ےس:

اہلل:بیجع:ااعشر:ںیہ۔

ارقح:رعض:رکات:ے:ہک:اابسب:وخیش:ےس:وخایش :وسحمس:رکان:وت:افکر:ہکلب:اجونر: یھ:

:رکوخش:نواجےت:ںیہ،نکیل:دبوؿ: : یھ:وگتش:ےک:ڑھچیھچے:دھکی :یلب اجےتن:ںیہ۔الثم:اتک

بیصن::وخیش:ےک:وخایش :اڑاان:اور:یقیقح:ودایمئ:اہبر:ولانٹ:ہی:اوایلء:اہلل:اک:ہصح:اور:اؿ:یہ:اک:اابسب

اؿ:یک:اہبر:اور:وخیش:اک:قلعت:اموفؼ:االابسب:ےس:ے،:اہج :سمش:ورمق:ںیہن،اہج :ہک ے،ویک

دصاےئ:بیغ 31

مل:الاکم :ےس:قلعت:اینپ:ارواح:اک:دؿ:ورات:ںیہن،اہج :ہی:زنیم:واامس :ںیہن،اوہن : ے:اع

واہتسب:رکراھک:ے:سج:ےک:ببس:اس:اعمل:ریغتم:ےک:دحوث:اورریغتاک:ارث:اؿ:یک:وخیش:وک:ریغتم:اور:

افین:ںیہن:رکات۔:ریغ:افین:ذات:ابری:اعتیل:اشہن:ےس:قلعت:اور:راہطب:اک:یہی:ااعنؾ:اتلم:ے:۔:رضحت:

؎::::: اعرػ:رویم:ہیلع:ارلۃمح:رفامےت:ںیہ

امی: اتزہ و زبس دوتس زا ادب:: ات

دے:ردس را: اہبرے:تسین:وک: اںی:

::مایتم:کت:مہ:اےنپ:ومالےئ:رکمی:ےک:رکؾ:ےس:زبس:اور:اتزہ:اہبر:ںیہ،:امہری:اہبر:ایسی:رتہمج

ںیہن:ے:سج:وک:زخا :چنہپ:رک:ہہت:وابال:رکدے۔

دںی رگن اطتع رگن وقتی رگن

دںی ویؾ ات وبد ابیق ادب ات

داین:یک:رہزیچ:افین:اور:اعریض:ے:رگم:وقتی:اور:ابعدت:اک:ونر:مایتم:کت:اعدبنی:یک:ارواح::رتہمج:

ںیم:ابیق:راتہ:ے۔

؎ ایس:ومضمؿ:ےک:ابلکل:اطمقب:رضحت:رپاتب:ڑگیھ:ےک:ااعشر: یھ:ںیہ:::::::

ںیہن اح ل:: اےس: اک::: ےنیج::: فطل:::

اعاقش زبؾ: ہن: یہ: دیھکی: ے: سج::

زخا ںیم: اس:: یھبک:: یتکس:: ںیہن::: ا:

:::: ے:: اتسلگ ::: اتسلگ ہی::::: اک: قشع:

:قح:اعتیل:یک:تبحم:ے:اور:اسفنین: :اور:اتسلگؿ:قشع:ےس:رماد :دخا :اعاقشؿ اعوقش :ےس:رماد

؎ اورلاجزی:قشع:ےک:ابرے:ںیم:وت:رضحت:اعرػ:رویم:رفامےت:ںیہ:ہک::::::

اہکن:در:رمدؾ:وبد اتس: قشع: ہن: اںی:

وبد دنگؾ::::: وخردؿ:::: از: اسفد::::: اںی:::::

ہی:روویٹ :اک:اسفد:ے،:دنچ:دؿ:اھکان:ہن:ےلم:وت:بس::قشع:اسفنین:وت:قشع:ںیہن:قسف:ے:ویک :ہک:رتہمج:

31

دصاےئ:بیغ

داینوی:اعوقش :وک:وھبک:یک:فیلکت:ےس:قشع:اکوفر:نواجوے:سج:وتق:دقشم:ںیم:طحق:ڑپا:اھت:وت:

اےنپ:اسرے:وشعمؼ:رفاومش:نوےئگ،اسیج:ہک:رضحت:دعسی:ریشازی:رۃمح:اہلل:ہیلع:اک:اراشد:ے۔

دقشم ادنر دش اس ی طحق انچ

قشع رکددن رفاومش ایرا ہک

؎ ولوگ :وک:امس:امظع:یک:التش:ے:نکیل:امس:امظع:رپ:ریما:ہی:رعش:ے::::::کہ فرمایا ۔36

دؽ:ےس:اکپرے:ارگ:وکیئ:اؿ:وک ولخص

اکی:انؾ:یہ:اؿ:اک:رھپ:امس:امظع:ے رہ:

ج : االصاحت:رب:ااعشراغل

؎ اغبل:اک:رعش:ے::::: کہ فرمایا۔:37

ںیہ:وت:نواجےت:ںیہ:دبانؾ مہ:اہ: یھ:رکےت:

وت::رچاچ::ںیہن::نوات رکےت:ںیہ: یھ:: لتق: وہ:

؎: ںیم: ے:اس:ںیم:ہی:رتمیم:یک:ے:)اور:سنہ:رک:اس:رعش:وک:اس:فرح:ڑپاھ(::::::

دبانؾ ںیہ اجےت نو وت ںیہ رکےت یھ اہ مہ

ااعنؾ ںیہ اپاجےت وت ںیہ رکےت یھ لتق وہ

؎ اک:رعش:ے:::::::اغبل: فرمایا ۔38

ا ے قشع

رکدای امکن بلغ

ےک اکؾ ےھت دیما یھ مہ ورہن

؎ رھپ:سنہ:رک:اس:رعش:ںیم:ایک:وخب:رتمیم:رفامیئ::::::::

ذ ے قشع ی اح

جل جم

رکدای

ےک انؾ ےھت ادیم یھ مہ ورہن

ارقح:ؤمفل:رعض:رکات:ے:ہک:قشع:لاجزی:امکن:رکات:ے:اور:قشع:قح:اعتیل:اک:ونمر:رکات:ے،:ذہلا:

دصاےئ:بیغ 32

ےس:ینبم:یلع:ااقحلقئ:ںیہ۔::رہ:دو:رعش:اےنپ:لحم:اامعتسؽ:ےک:احلظ

؎ نسح:لاجزی:رپ:ارقح:وک:اانپ:اکی:رعشای:د:اای:::::::::

دوھکی ںیم تغل وک اعرض ےک اؿ

ےلکن اعریض ہن بلطم ںیہک

؎ اغبل:اک:رعش:ے:::::: کہ فرمایا۔:39

وتہب: ےس افج ے اس دعب ےک لتق رمے یک

نوان امیشپ اک امیشپ زود اس اہےئ

؎ اس:یک:رتمیم:ںیم: ے::اس:فرح:یک:ے::::::

نوا ہن:: ےس افج وہ: اندؾ یھ دعب ےک لتق

نوان امیشپ اہےئ ںیہن یہ اھکیس ے اس

؎ اغبل:اک:رعش:ہی:ے:::::کہ فرمایا۔:41

رک ی وتہب وک حبص یپ یس وخب وک رات

یئگ ہن: تنج: ےس: اہھت: رے، ردن: ےک: ردن:

؎ ںیم: ے:ہی:رتمیم:یک::::::

دبیتخب رتی ہی اظمل ے فیح اقلب

یئگ یھ تنج ےساہھت: ،ایگ یھ امی ا ریتا

؎ رضحت:رپاتب:ڑگیھ:یک:اشؿ:ںیم:اؿ:ےک:اعقش:رمدی:اکلم:ےک:دو:رعش:ےھجم:تہب:دنسپ:اےئ:::::

ںیہ ےتیل انؾ وہ بج اک اج ے ےس اابد اہل

ںیہ ےتیل اھتؾ ہجیلک اانپ مہ ےس مغ رفط وت

رپواز یک: رخد و لقع اہج ے نویت مت

ااغز ےس واہ ے نوات اک ااکفر رتے:

33

دصاےئ:بیغ

؎ رگج: :اصبح:اک:رعشے:::::::کہ فرمایا۔:41

نشلگ:رپتس:نو :ےھجم:لگ:یہ:ںیہن:زعزی

اجراہ::نو ::ںیم ابنہ::ےیک اکوٹن :::ےس: یھ::

؎ تبحم:ےس:اس:ںیم:وی :رتمیم:رفامیئ:::انفتیئ:اور:امکؽ : ے:اےنپ:ذماؼ رضحت:رپاتب:ڑگیھ:

نشلگ:ےس:قشع:ے:ےھجم:لگ:یہ:ںیہن:زعزی

اجراہ::نو ::ںیم:دؽ:ےس:ایپر:ےیک وک: اکوٹن :

ارقح:ؤمفل:رعض:رکات:ے:ہک:ظفل:رپتس:وک:رضحت: ے:اےنپ:اونار:ملع:یک:رب ت:ےس:ذحػ:رفام:

اور:دورسے:عرص ہ:ںیم:رضحت: ے:اینپ:اترخی:زدنیگ:اک:لمکم::رفامایرک:معن:ادبلؽ:ونعاؿ:ارایتر:

رضحت:اک:ہشیمہ:درزگر:اور: االخؼ:ایبؿ:رفامدای:ہک:اےنپ:ومذوی :اور:اتس ے:واول :ےک:اسھت:ۂبعش

؎ ؿ:ورکؾ:وایپر:یہ:اک:اعم ہل:راہ۔:اسیجہک:رضحت:اک:دورسا:رعش:ذموکر:نو اک:ے:::::ااسح

اپش اپش: وک دؽ ایک ے سج ےس رومتس وج

ذ دای داع::: ےس:: دؽ:: ہہت: یھ: وک:: اس:: ے:: اح

اہشدت::،ویک :ہکرفامایدصنیقی:وک:دہشاء:رپقح:اعتیل: ے:دقمؾ:ایبؿ::کہ فرمایا۔:42

:اکر: : : : : تمعن:یمظع:وت:ے:رگم:دصقی:وہ:اکؾ:رکات:ے:وج:یبن:رکات:ے،:ارگ:بس:دیہش:نواجوںی:وت:

دنی:یک:غیلبت:اور:دوعت:ا ی:اہلل:اک:اکؾ::وبنت:وکؿ:رکے:اگ:وج:اصبح:ةسن:اہلل:ےک:ےیل

رکرے:ںیہ:اس:رپ:ڑکنیسو :دیہش:رقابؿ:نو ۔

نو:رھپ:ہی::تم:والتی:اس:وتق:ے:ہکبج:وہ:اقلء:ومیل:ےک:ےیلومت:العانمتےئ::فرمایا۔ 43

اتی:التوت:رفامیئ:۔

ت اصکم اول زع

ان

ملة لل یا:

ا ال

ل اس فتم 2 من دون ال

؎

تنس:ے:اور:وملس:ےس:تبحم:رکان:اپ:یک:رمیض:ےک:وماقف:وضحریلص:اہلل:ہیلع: فرمایا۔:44

اپ:یک:تبحم:وک:اینپ:رمیض:ےس:رکان:دبتع:ے۔

6:اجلمعۃ ؎2

دصاےئ:بیغ 34

دبتع:حیبق:ے:رہ::کہ فرمایا۔:45عۃ ضللۃ

بد

کل

3؎

ے::ںیم:لک:ارغتساؼ:ےک:ےیل

رضحت:دجمد:افل:اثین:رۃمح:اہلل:ہیلع:رفامےت:ےھت:اکش!:امہرے:زام ے:ےک:املعء:دبتع:ہنسح:اک:

؎:::::: ظفل:اامعتسؽ:رکان:رتک:رکدےتی۔:رضحت:وخاہج:ذجموب:رۃمح:اہلل:ہیلع:اک:رعش:وخب:ے

راہ رپ بل ویہ قح اھت وج وقؽ

راہ رجنخ:: ہہت وگ ریما قلح

46:: : فرمایا۔ :رکےت:ےھت:اکی:وصیف : :میسقت:رفامدای :اھت:وہ :دہہی:اات اہلدایا مشرتکۃوک

:رۃمح:اہلل:ہیلع:دہاای:رھگ:وجھبادےتی:ےھت:ویک :ہک ہی:ہیقف:ےھت۔::رپلمع:اھت:رگم:اامؾ:اںو:ویفس:

ا:احؽ:اھت:ای:اؿ:ےک:ابؽ:ےچب:ہن:رے:نو :ےگ۔

جۂ یل

وصیف:رپ:ع

ںیہ۔اامؾ:اںو:ہفینح:رۃمح:اہلل:اعتیل:ہیلع:اک:اقمؾ:رقب:دو:اہتیئ:اوایلء:یفنح:زگرے: فرمایا۔:47

اہنتی:ایلع:ے۔

رضحت:اشہ:لضف:رنمح:اصبح:رۃمح:اہلل:ہیلع::اہج :ووض:رفامےت:ےھت:واہ :ھچک: فرمایا۔:48

وپدے:دیپا:نوےئگ:ےھت،ایمیک:رگو : ے:ازامای:وت:اس:ےس:وسان:ےننب:اگل،:بج:اشہ:اصبح::

:ےک:زام ے:رۃمح:اہلل:ہیلع:وک:ربخ:نویئ:وت :بس:ااھکڑ:اکنیھپ:۔رضحت:اامؾ:لزا ی:رۃمح:اہلل:ہیلع:

:وت:اپ: ے:ایمیک:ےئ:داعدت:یھکل:اتہک:دایمئ:داعدت:اور: ںیم:بج:ایمیک:اک:تہب:ہبلغ:نوا

؎ راتح:اک:ہخسن:اہھت:ےگل:رھپ:رضحت:رپاتب:ڑگیھ: ے:ہی:عرص ہ:ڑپاھ:::

رہ:ایمیک:ےس:رتہب:دؽ:وک:دگاز:رکان

؎ اغبل: ے:اہک:اھت:::::::کہ فرمایا ۔:49

زدہ و اطتع وثاب نو اجاتن

ایت ںیہن ادرھ: تعیبط رپ

؎ اس:یک:االصح:اس:فرح:ےس:رکدی:ے:::::

زدہ و اطتع: وثاب رگ اجےتن:

ایت ادرھ ویک ہن تعیبط رھپ

ایج ایم سعید،کتاب اجلمعۃ،1/285:حصحی مسلم ؎3

35

دصاےئ:بیغ

؎::::: ااعنؾ:میظع:ںیہ:رشتعی:ےک:دحود:اعوقش :ےک:ےیل:کہ فرمایا۔:51

نوےت: اہک اج ے دخا نوےت مہ ازاد ارگ

نواجان دوتسر واےطس ےک اعوقش ابمرک

امکؽ:وفتضی:اور:قح:اعتیل:یک:رمیض:رپ:رایض:رانہ:ولسک:اک:ایلع:اقمؾ:ے: کہ فرمایا۔:51

؎ اس:ومضمؿ:رپ:ریما:ہی:رعش:ے:::::::

رگم یھ:: رھپ:: ہپ::: دؽ::: یھت::::زگران وج::: یئگ::: زگر

وج:ریتی:رمیض:ےک:دنبے:ےھت:بل:الہہن:ےکس

روسخ:ةسن:ینعی:قح:اعتیل:ےک:اسھت:رہ:وتق:بلق:وک:قلعت:اخص:اطع: کہ فرمایا ۔52

رانہ:اور: یس:وتق:تلفغ:اور:ذنوؽ:ہن:نوان:اس:ومضمؿ:وک:اس:رعش:ںیم:اہلل:اعتیل: ے:بیجع:

؎: ادناز:ےس:ایبؿ:رکادای:ے::

نوایگ لقتسم::: دؽ:: درد::: ے::: رکش:::

وت:اشدی:رما:دؽ: یھ:دؽ:نوایگ اب:

ایبؿ:ایک:ے::::::::؎ اہلل:اعتیل:یک:تیعم:اخہص:یک:ذلت:وک:اس:رعش:ںیم:اس:فرح::کہ فرمایا۔:53

تیعم:رگ:ہن:نو:ریتی:وت:ربھگاؤ :اتسلگ :ںیم

: رے: اپؤ وت:اسھت:وت:رحصا::ںیم:نشلگ::اک:زمہ:

اینپ:راےئ:اک:انف:رکان:اس:راہ:یک:اونیل:رشط:ے:سج:وک:ںیم::اطبل:ےک:ےیل:کہ فرمایا۔:54

؎ ے:اس:رعش:ںیم:ایبؿ:ایک:ے:::::::

انفےئ:راےئ:یک:تمہ::ہن::اپےیئ کت: بج:

ویک :اپ:الہ:قشع:یک:لفحم:ںیم:اےیئ

؎ اغبل:اک:رعش:ے:ہک::::::::کہ فرمایا۔:55

ہبعک:سک:ہنم:ےس:اجؤ:ےگ:اغ بل

:::: رشؾ:::::: ایت ںیہن::: رگم::::: وک:::::: مت::

دصاےئ:بیغ 36

؎ ہی:رعش:اموییس:دیپا:رکات:ے:ںیم: ے:اس:یک:رتمیم:واالصح:اس:فرح:یک:ے::::::::

اگ اجؤ ہبعک ےس ہنم ایس ںیم

اگ المؤ ںیم اخک وک رشؾ

اگ انمؤ :: ںیم:: روےک:: رو::: وک:: اؿ::

اگ انبؤ :: وی :::: وک: تمسق:::: اینپ:::

ارقح:ؤمفل::رعض:رکات:ے:نج:رضحات:وک:فرقی:ےس:انمتبس:ے:وہ:اؿ:ااعشر:یک:دقر:وخب:

دںی:ےگ۔: ںیھجمس:ےگ:ہک:امویس:دنبو :ںیم: یھ:ہی:ااعشر:ادیم:یک:روح:وھپکن

؎ ںیم:اہمترے:اس:عرص ہ:رپ:اانپ:عرص ہ:اگلات:نو ::::::: کہ فرمایا۔:56

ے ونگاات: اج : ںیم: تبحم: وج:

: اعمل::: اکی:::: ے انبات:::: اگل::::

عرص ہ:اویل:رضحت:اک:ے:اور:اثہین:ارقح:اک:ے۔

اےنپ:اةحب:یک:الماقت:یک:رسمت:وک:اور:دجایئ:اور:رتصخ:نو ے:ےک::کہ فرمایا۔:57

؎::::::: مغ:وک:اس:رعش:ںیم:ایبؿ:ایک:ے

: رتا::: ے ااسحس:::ںیم::اجؿ:رسمت: رمے:: اان:

رگم:اجان:متس:ے:مغ:ے:رسحت:ے:مایتم:ے

ارقح:ؤمفل:رعض:رکات:ے:رضحت:رپاتب:ڑگیھ:اےنپ:دخاؾ:اور:دووتس :ےک:اجےت:وتق:اس:

رعش:وک:ارثک:ڑپاھ:رکےت:ںیہ۔

اج:تہب:زمکوری:اور:اقنتہ:یھت:نکیل:رھپ:دووتس :یک::الماقت:وک:لکن:ڑپا::کہ فرمایا۔:58

؎::::: ہی:رعش:ایس:وتق:یف:ادبلہہی:ڑپاھ:اور:رھپ

دؾ:ںیہن:تمہ:ںیہن:نکیل:لکن:ڑپات:نو :ںیم

ںیم اید:ایئ:اؿ:یک:بج:ادمح :الھچ:ڑپات:نو :

37

دصاےئ:بیغ

:ااعشر:نوےئ:ںیہ:ارگ:ہچ:اپ:ےس:الماقت:ا یھ:ا یھ::کہ فرمایا۔59 ا یھ:ا یھ:ہی:اتزہ

؎:::نویئ:نکیل:رھپ:دؽ: ے:اچاہ:ہک:

اجےئ درگ:نو ابر: رتی: الماقت: رھپ:

):ہی:عرص ہ:ارقح:ؤمفل:اک:ے:(::

؎ رھپ:رضحت:رپاتب:ڑگیھ: ے:اانپ:اتزہ:رعش:انسای:

نو ایگ:::: الای::: ںیہن::: اای::: وخد::: ںیم:::

نو ایگ::::: زتاپای::: ےک::: دے::: تبحم:::

:::::: اخک:::::::: اتھجمس:::::::::: تبحم ارسار::

نو ایگ: اھجمسای::: ںیم: اھجمس: ںیہن:

کہ فرمایا۔:61

نک انر در بتک: اوراؼ: ہلمج:

نک: زلگار قح: ونر: از:: را ہنیس:

اگ::اس:رعش:ںیم:ونرقح:ےس:رماد:اشت:قشع:ایہل:ے:ینعی:ہلمج:اوراؼ:بتک:وک:قشع:قح:یک

دو:سج:اک:اح ل:ہی:ے:ہک:زادہ: کش:تم:ونب:،فرقی:تبحم:ارایتر:رکو،:ہی:راہ:دلج:زنمؽ: ںیم:ڈاؽ

؎ کت:اچنہپیت:ے۔:ایس:فرح:ہی:عرصع:وج:ے

دنی:نوات:ے:زبروگ :یک:رظن:ےس:دیپا

اہی : یھ:رماد:یہی:ے:ہک:قح:اعتیل:یک:تبحم:اح ل:رکو:وج:رصػ:اعاقشؿ:قح:ینعی::::الہ:اہلل:ےس:

اح ل:نویت:ے۔:ارگ:رظن:رمدش:رضوری:ہن:نویت:وت:درایست:اک:رہ:افرغ:::::و ی:اہلل: یھ:نواجات۔

ریصبت:یک:اںیھکن:بج:لھک:اجیت:ںیہ:وت:انفتیئ:اس:یک:الزیم:العتم::کہ فرمایا۔:61

؎ نویت:ے۔:رھپ:اانپ:ہی:رعش:ڑپاھ::

یئگ:بج:ےس:مشچ::ریصبت لھک:

اینپ:رظنو :ےس:وخد:رگ:ےئگ:مہ

دصاےئ:بیغ 38

ہی:وہ:ذلذی:دیق:ے:سج:وک::ولگ:ویقد:رشتعی:ےس:ربھگاےت:ںیہ:احال :ہک کہ رمایاف۔:62

؎::::::: ںیم: ے:اس:فرح:ایبؿ:ایک:ے

رقاب ازادای وس واہلل! ہپ رشح ویقد

رواحین فطل: وہ: اسفنین،:اہک : ح ہی: اہک

وخاہج::اعوقش :وک:ذلذی:نویت:ںیہ،انچ :ہچارقح:ؤمفل:رعض:رکات:ے:ہک:ہی:تبحم:یک:اپدنبای :

؎ اصبح:اک:رعش:ے::::::

ے ںیہن ازاد یھبک تبحم اپدنب

اس:دیق:یک:اے:دؽ!:وکیئ:اعیمد:ںیہن:ے

اکی:ومولی:اصبح: ے:درایتف:ایک:ہک:وصتػ:یک:االطصاحت:انف:واقب::کہ فرمایا۔:63

وضبق:وطسب:دہع:احصہب:ریض:اہلل:اعتیل:مہنع:ںیم:ہن:یھت:ہی:بس:وصویف : ے:انب:ریھک:ے۔:ںیم:

ے:اہک:اپ:وک: یس:اور:نف:ےک:االطصاحت:ےس:رفنت:ے:ای:رصػ:وصتػ:یہ:ےس:وتشح:

وقػ:،:،عطقن،:نسح،:حیحص،:رموفع: ے:نف:اوصؽ:دحثی:ںیم:دحثی:رملس:،:ومے۔:اپ:

وضحر:یلص:اہلل:وریغہ:وج:ڑپاھ:ے:ایک:ہی:االطصاحت:اس:زام ے:ںیم:یھت۔:اب:وجاب:ےینس:

ت بہ رفامایہیلع:وملس: ے:اراشد:ن ھلاه تبعا لما جئ یک

احدکم حت

من ؤ

؎4لی

:::دبرۂج:سپ:اینپ:وخااشہت:وک:وضحریلص:اہلل: : ہیلع:وملس:ےک:الےئ:نوےئ:دنی:ےک:اتعب:رکدانی:

امکؽ:یہی:انف:ے:اور:اامعؽ:تنس:رپ:ااقتستم:یہی:اقب:ے۔:اس:وجاب:ےس:وموصػ:نئمطم:

اور:رسمور:نوےئگ۔

رضحات:احصہب:رکاؾ:ریض:اہلل:اعتیل:مہنع:ےک:ابرے:ںیم:ضعب:الہ:ملق: کہ فرمایا۔:64

:اک:ےس:اہنتی:درہج:رفو:زگاتش:اور:انداین:

اور:یملع:تیحطس:اور:ہقفت:ودترب:یملع:ےس:ےب:امگئ

؎:::: وہظر:نوا:ے:رھپ:تمظع:احصہب:ریض:اہلل:اعتیل:مہنع:رپ:ہی:رعش:ڑپاھ

چیب:ںیم:عمش:یھت:اور:اچرو :فرػ:رپوا ے

واال الج ے:::: اجؿ:::::ےیل ےک:: اس::: وکیئ::: رہ::

مؤسسۃ السالۃ،باب یف العتلام باکرتاب والسۃ،(1084)1/217:کزنالعمال ؎4

39

دصاےئ:بیغ

سیب:داللئ:تمظع:احصۂب:رکاؾ:ریض:اہلل:اعتیل:رھپ:رضحت:رپاتب:ڑگیھ:داتم:رباکمہت: ے:

مہنع:رپ:ایبؿ:رفامےئ:

ارگ:دیقنت:ےس: یس:احصیب:ریض:اہلل:اعتیل:ہنع::وک:ابالرت:ہن:ےنھجمس:اک:اح ل:ہی:نو:ہک: یس:اک: یھ:ستہیک:( 1

:رپوطر:اؿ:ےک:زمیک:روسؽ:ارکؾ:یلص:اہلل:ہیلع:وملس:ےھت:وت:ہی:وقؽ:الزیم::اکلم:ہن:نوا:ہکبج

روسؽ:ارکؾ:یلص:اہلل:ہیلع:وملس:یک:اشؿ:رتتیب:اور:اشؿ:ستہیک:یک:صیقنت:اور:وتنیہ:رکات:ے:

ہک:وعنذ:ابہلل:اپ:یلص:اہلل:ہیلع:وملس:ےک:اشرگدو :ںیم:اکی: یھ:اکلم:ہن:دیپا:نواکس:ہک:وہ:

:رپ:ہی:اایت:انزؽ:نویئ:ںیھت:رشتعی:ںیم:افین:نوےت:احال :ہک

ن

من

ل

ٹ

الل ومعق:ن ملقد

عل مؤم ال

بعث ف ی

فسھ یھ اذ

ن اص

م

لل

؎5الخرس

یک::ارگ:بس:انوصق :

ایک؟:تمننڑیھب:یھت:وت:ہی:

:قح:اعتیل:اک:اراشد:ے:2 ی ان عباد (: س ل ی ن یھ لک عل ط

ل؎6س

اوایلےئ:رقمنیب:ےک::

افحتظ:ے:اور:اایبنء:مہیلع:االسلؾ:ےک:ےیل:تمصع:ے۔:ےیل

تدیت (::دحثی:اپک3 اھتدیت

اقلم بایھ

اب کالن

احص

7؎

:رضحات:احصہب:اعدؽ:اور:دتقما:ہن:نوےت:وت:ہی:ہلمج:رشموط:نوات:رگم:قلطم: ۔رفامایارگ:ک

بس:لیف:نواجںیئ:وت:ااتسد:رپ:ابنیقیل:رحػ::(:ارگ: یس:ااتسد:ےک:وس:اشرگدنو :اور:بس:ےک4

:ہی:وضحر:یلص:اہلل:ہیلع:وملس:رپ: یھ: :قح:ےس:رگاان :ہلمج:احصۂب:رکاؾ:وک:ایعمر :ذہلا اےئ:اگ،

ارتعاض:وک:الزؾ:رکات:ے۔

ل ا بھا وعض ک تمس

مھدییاشدین ال لفا: ال

ۃ ال

ت وس ا علیکم بس

لاجذ (أوکما قال )علیھا بال 8؎

(::دحثی:وموقػ:وک:امکح:رموفع:رقار:دای:ایگ:اور:اس:رپ:اتم:اک:اامجع:ے:سپ:اؿ:اک:دعؽ:اور:اؿ:5

::ریض:اہلل:اعتیل:مہنع:یک:دای ت:رپ:اامجع:نوا:ویک :ہک اینپ: دنی:ےک:ابب:ںیم:رضحات:احصہب:

ںیہن:ڑھگ:ےتکس۔فرػ:ےس:وکیئ:ابت:

ن ؎5 ل عرم 164:ا

42:الجر ؎6

ذکره البیھیق یف کتابہ المدخل ؎7

ایج ایم سعید،باب األخذ بالسۃ واجتاب البدعۃ،2/96:جامع الرتمذی ؎8

دصاےئ:بیغ 41

6 ) ب ال حب یکم

و ز یمان ال

وہ یف ی ه ال

بکم و کر قل یکم

اکرف

عل و لق و ال

فس

﴿ یان ال شدون ال

﴾ ۷ اول ئک

ل

ن الل وصعم فض

م

ۃ

عل 9 ی حک ی والل

؎

قح:اعتیل:اشہن: ے:اؿ:اایت:ذموکر:ہ:ںیم:رضحات:احصہب:ےک:ولقب:

:اامیؿ:اور:رکت:ہی:رفک:ووسفؼ:اور:ایصعؿ:اک:ذرک: جی تججن

ل

ٹ

ے:ایک::رفامایںیم:اینپ:فرػ:ےس:سج:

:اؿ:ےک:اامیؿ:اور:افحتظ:نع:ااعملیص:رپ:ارتعاض:ایک:اجراہ: :ورکتہی:انصق:یھت:وج: جی تججن

ل

ٹ

ہی:

شد ے:رھپ: ال ا ون اول ئک

ج:ابثت::ج :ردش:اور :دواؾ :رک:ایک اہیمس:ےس:ایبؿ:رفام

وااقتستم:یک:وخربخشی:ںیہن:دی،اےگ:میلع:ومیکح:ایبؿ:رفام:رک:قح:اعتیل: ے:ہی: یھ:رفامدای:

:انالہ:واندا :الہ::ہک:ہی:ااعنامت:اک:نم:ہلمج اور:اصمحل:ووتمکح :ےک:ہی: یھ:ے:ہک:دعب:ےک:

:ےس:مہ:ابربخ:ںیہ:اس:ک ےن:ےک:اداداد:یک:اخفر:امہری:تمکح:اؿ:ملق:ےک:ارتعااضت:رچل

اشبروت :یک:یضتقم:نویئ۔:ارقح:ؤمفل:رعض:رکات:ے:ہک:میلع:ومیکح:ےک:بیجع:اطلفئ:

رضحت: ے:ایبؿ:رفامےئ:وج:اقلب:ودج:ںیہ۔

ت کرم د رفامای ویؾ:رعہف:قح::اعتیل: ے:اراشد (7مل

کم اک

ی ممت عل یکم و ات

؎11صعمت

وت:ایک:اس:اامکؽ:اور:امامؾ:اک:دصماؼ: یھ:وکیئ:اس:وتق:اھت:ای:ںیہن۔ارگ:بس:ےک:

بس:انصق:اور:ایعمرقح:ےس:رگے:نوےئ:ےھٹیب:نوےئ:ےھت:وت:اؿ:اایت:ےک:زنوؽ:اک:رصػ:ہی:

اؿ:افممیہ:ےک:اصمدقی:ہن:ےھت۔دصقم:نوا:ہک:ہی:اامکؽ:اور:امامؾ:رصػ:تغل:کت:دحمود:اھت:رگم:

ت خ (8 ک:ریض:اہلل:اعتیل:مہنع ۃ ام ری :رکاؾ : ےک:دصماؼ:رضحات:احصۂب :ہی خ اور

ری

اؿ:ےک:زندکی:وگای:ایعمر:قح:ےس:رگی:نویئ:ے۔ۃ ام

اس ( 9 للرجت

؎11اخ

ےک:ابووجد:ارگ:رضحات:احصہب:یک:امجتع:ریغ:ایعمر:قح:ے:وت:مامؾ:

اؿ:وک:ومنہن:انب:رکویک :شیپ:ایک:ایگ:مامؾ:اعمل:ےک:ااسنون :وک:ہی:ارمابرعملوػ::ااسنون :ےک:ےیل

اور:یہن:نع:ارکنمل:رکںی:اور:وخد:اؿ:یک:یلمع:زدنیگ:وعنذ:ابہلل:ایعمر:قح:ےس:رگی:اور:دیقنت:

ےس:ولمث:نو۔

7-8:الجراة ؎9

3:المائدۃ ؎10

11؎ 110:نعرم لا

41

دصاےئ:بیغ

رضحات:احصہب:اک:اکی: ( 11دےس::دص ہ:ریغ:احصیب:ےک:ادح:ڑاہڑ:ےک:ربارب:وسان:دص ہ:رک ے:وج:م

الضف:ویک :ے:ایک:اؿ:ےک:اقمؾ:االخص:یک:دنلبی:رپ:ریغ:احصیب:چنہپ:اتکس:ے؟

ن ( 11 سباب فقد

ن سب أحص

؎12م

ںیم:وضحر:یلص:اہلل:ہیلع:وملس: ے:اانپ:قلعت:رضحات::

۔رفامایاحصہب:ریض:اہلل:اعتیل:مہنع:ےس:سک:فرح:اک:ایبؿ:

اجدورگو : ے:( 12ب ال

ا بر م

لم ا ع

لس ےک:دعبی

ون رب م

ر ؎13و ھ

: ویک :اہک:اھت::

ہک:رفوعؿ:یک:رںوتیب:ےس:قلطم:یفن:نواجوے:اکی:رظن:اامیؿ:ےک:اسھت:یبن:وک:دےنھکی:ےس:

رتس:زہار:اجدو:رگو : ے:دیکمھ:دی:اور:رفوعؿ:وک:دیکمھ:دی::،اامیؿ:اک:ایک:اقمؾ:اطع:نوات:ے

ت قاض ہک: اصض ما

وج:ےھجت:رکان:نو:وت:اس::ےلس:اک:رتہمج:ںیم:ہی:رکات:نو :اےب:رکافاق

ض ےس:زایدہ:ایک:رکاتکس:ے:ہک: اصما تق

ذه ال لۃ ھ ی

ص 14 یاالد

؎

ا یھ:وت:اقمےلب:ےک:

اےئ:ےھت:اور:ا یھ:ا یھ:اامی:ؿ:اطع:نوا:اھت،:ہن:تبحص:یلم،ہن:امنز:یبن:ےک:اسھت:ڑپیھ،ہن::ےیل

اہجد:ایک،ہن:یبن:ےک:اسھت:اھکان:اھکای:رگم:ہی:دنچ:ڈنکیس:ںیم:یبن:اک:ایک:ضیف:نوا:وج:اامیؿ:ےک:اےنت:

ایبنء:ںیہ:اؿ:دنلب:رمےبت:رپ:اؿ:وک:ےل:ایگ،وت:رضحت:دمحم:روسؽ:اہلل:یلص:اہلل:ہیلع:وملس:وج:دیس:اال

یک:تبحص:ےس:اامیؿ:اک:ایک:رمہبت:رضحات:احصہب:ریض:اہلل:اعتیل:مہنع:انیعمج:وک:اح ل:نوا:

نواگ۔وضحر:یلص:اہلل:ہیلع:وملس:رفامےت:ںیہ:ہک:ارگ:ومیس:ہیلع:االسلؾ:زدنہ:نوےت:وت:وہ:ریمی:

ےک::رشتعی:یک:اابتع:رکےت:وت:وہ:رضحات:احصۂب:رکاؾ:وہنج : ے:وضحر:یلص:اہلل:ہیلع:وملس

:ایک:اؿ:وک:سک:درہج:اک: :اھکای،دموت :رات:دؿ:اسھت:رے:اہجد اسھت:امنزںی:ڑپںیھ،اھکان

اامیؿ:اطع:نوا:نواگ؟:اؿ:یک:دنلبی:اک:ایک:اقمؾ:نواگ:ایک:اؿ:رپ:زابؿ:درازی:اجزئ:نویتکس:ے؟

اپین:ےتیپ:: رضحت:دجمد:اصبح:رۃمح:اہلل:ہیلع:رفامےت:ںیہ:ہک:یبن:اور:دصقی:اکی:اھگٹ:ےس (13

رفؼ:ہی:نوات:ے:یبن:ا ل:نوات:ے:اور:دصقی:یلیفط:نوات:ے۔:رضحت:دصقی:اربک:ںیہ۔

بج::ہک:رفامایریض:اہلل:اعتیل:ہنع:ےس:اکی:صخش: ے:ڑگھجا:ایک:وضحر:یلص:اہلل:ہیلع:وملس: ے:

رایض:ہن:نواگ۔: کت:امہرے:دصقی:وک:رایض:ہن:رکو:ےگ:دخا:اک:روسؽ

الرص اللطن السعلدی،باب بیان سب احصاب الیب:اللارم المسلل عل شاتم السلل ؎12

122:العراف ؎13

ہ ؎14 72:ط

دصاےئ:بیغ 42

لم یک:اثمؽ:یتشک:یک:یس:ے:اور (:الہ:تیب:روضاؿ:اہلل:اعتیل:مہیلع:انیعمج14 اب کالن

؎15احص

امنیئ:اح ل:رکیت:ے: یتشک:اتسرو :یک:دمد:ےس:راہ:رفامای م ؎16یھتدون وبالن

سپ::

تیب:وک:امانن: یھ:رضوری:ے:اور:ااحصب:ریض:اہلل:اعتیل:مہنع:وک:امانن: یھ:رضوری:ے۔ الہ

ہ رض (15 ھ و رضلا ع :::اہلل:اعتیل الل ع : : وک::اک:رپوا:ہن: یھ:اؿ:یہ:وک:اتلم:ے:وہنج : ے:

اؿ:ےس:رایض:نوےئ۔:ںوہج:نسح:نظ:اس:اناکرہ:دبع:ارقح:ؤمفل::رایض:ایک:اور:قح:اعتیل:اشہن

:ریض:اہلل:مہنع:77 یئم::8وک: : : : اک:دصر:انبای::ےک:االجس ء:وک:یئبمب:اؽ:اڈنای:ظفحت:انومس:احصہب:

نو ے:واال:ے::اشعی:ایگ:اھت۔:ارقح: ے:اس:ںیم:اانپ:اقمہل: یھ:انسای:اھت:وج:واہ :ےس:نع:رقبی

اور:ارقح:اک:رضحات:احصہب:ریض:اہلل:اعتیل:مہنع:یک:تمظع:واشؿ:رپ:وظع: یھ:نوا:اھت:سج:وک:

نیمظتنم:رضحات: ے:پیٹ: یھ:ایک:اھت۔:ارقح:یک:احرضی:اس:ہسلج:ںیم:رضحت:رمدشان:ومالان:

اشہ:اربار:اقحل:اصبح:داتم:رباکمہت:ےک:وشمرہ:ےس:نویئ:یھت:رضحت:واال:یک:رب ت:ےس:

:اگہ:یہ:ںیم:ہی:دو:رعش: یھ:نوےئگ:ےھت:نج:وک:اہی :درج:ذلی:رکات:نو ::ہسلج:

::: دخا::::: : دنمی::::: راض::: اشخب:::: ںیہنج::: وخد::: ے: رپواہن اک::::

ااسفہن ںیہ::: رکےت::: ڑھگا:::: ھچک::::: ضعب::::اندا ::: رپ::: اںیہن:::

اہلل: اعمذ:: ے::::: رحنمػ:::وت:::: یھ:::: ےس::: راےئ:::: یک::: دخا::::

دہکو :ویک :ہن:اے:اظمل!:ےھجت:رھپ:قح::ےس::اگیبہن ںیم

رضحات:واال:رہدویئ:داتم:رباکمہت:اؿ:ااعشر:ےس:اور:ارقح:ےک:ایبؿ:ےس:تہب:رسمور:نوےئ:ےھت۔

اب الخ( 16

؎17الل الل یف احص

ملس: ے::اہلل:ہیلع:ویک:دحثی:ںیم:سک:اامتہؾ:ےس:وضحر:یلص

رضحات:احصہب:ریض:اہلل:اعتیل:مہنع:ےک:ابرے:ںیم:اتحمط:رےنہ:اوراؿ:ےس:تبحم:اور:نسح:

نظ:اک:مکح:دای:ے:ہک:ریمے:دعب:اؿ:وک:اشنۂن:المتم:وارتعاض:ہن:انبان۔

ارگ: یس:احصیب:ےس:وکیئ:ااہتجدی:اطخ: یھ:نویئ:ے:وت: یھ::اںیہن:اکی:ارجےلم:اگ:اور:حیحص:قیقحت:( 17

اہک :ہسیپ:’’رکےت:ےھت::رفامای:ےگ۔:امہرے:دیس:دبر:یلع:اشہ:اصبح:رۃمح:اہلل:ہیلع:رپ:دو:ارج:ںیلم

ہچ:ةسن:اخک:را:اباعمل:اپک،:::::::اک:اردو:اباحمورہ:رتہمج:رکدای۔(‘‘ ) رھب:اہک :ہسنیھب:رھب۔

ذکره البیھیق یف کتابہ المدخل ؎15

16:الحنل ؎16

ایج ایم سعید،باب من سب احصاب الیب صل الل علیہ وسلم،2/225:جامع الرتمذی ؎17

43

دصاےئ:بیغ

ارگ:مہ:احصۂب:رکاؾ::ریض:اہلل:اعتیل:مہنع:ےس:ےتٹک:ںیہ:اور:اؿ:ےک:دعؽ:وااصنػ:ودای ت:وک: ( 18

طلس:اتریخی:رواایت:ےس:رجموح:رکےت:ںیہ:وت:رقاؿ:مہ:وک:اؿ:ےس:الم،:دحثی:اؿ:ےس:یلم::طلغ

وقبؽ:اؿ:ےک::ےلچ؟ویک :ہک:وت:مہ:رھپ:سک:ےک:اپس:اجںیئ:ےگ:ہک:سج:ےس:اؿ:یک:تحص:اک:اتپ

وہ:رقاؿ:اور::احصہب:وت:اقلب:اابتعر:ہن:رے:اب: یس:اور:اک:انؾ:اتبؤ:سج:ےک:اپس:مہ:اجںیئ:اور

:اس:یک:دای ت: :اور :نو :نویئ :اس:ےس:وکیئ:وچک:ہن دحثی:یک:تحص:رپ:وگایہ:دے:اور

ودعاتل:رضحات:احصہب:ریض:اہلل:اعتیل:مہنع:ےس:زایدہ:نو۔

ان اہلل:اعتیل: ے:رضحات:احصہب:ریض:اہلل:اعتیل:مہنع:یک:امجتع:وک: )19اول ئک حزب الل ال

لن حزب الل

لفم ؎18ال

ے:وت:ایک:ہی:اہلل:اک:رگوہ:ریغ:ایعمر:قح:اھت:اور:دیقنت:ےس::رفامای

ن اول ئک حزب الش ولمث:اھت:وت:ایک: ان حزب الش یط ن ال ون یط

س ال

19؎

اطیشین:رگوہ:ںیم:وکیئ:ایعمر:قح:ےلم:اگ!!؟؟

اول ئک کتب یف (21 ال

بھ و ا یمان قل ہ ید وح م

21 بر

؎

اؿ:ولوگ :ےک:دول :ںیم:اہلل:اعتیل: ے:اامیؿ:تبث:رکدای:اھت:اور:اؿ:وک:اےنپ:ضیف:ےس:رتہمج:

وقت:دی:ے۔

ہی:اایت:رضحات:احصۂب:رکاؾ:ریض:اہلل:اعتیل:مہنع:یک:اشؿ:ںیم:انزؽ:نویئ:ںیہ:رھپ:اؿ:ےک:اامیؿ:

قح:ہن:میلست:ایک:اجوے:اگ:وت:رھپ:سک:اک:اامیؿ:ایعمر:قح:نواگ۔وک:ایعمر:

اہلل:اعتیل:اک:ااعنؾ:ے:بج:ایبؿ:رشوع:رکات:نو :وت:قح:اعتیل:بیجع:بیجع::کہ فرمایا۔:65

؎ ولعؾ:اطع:رفامےت:ںیہ:رھپ:اانپ:ہی:رعش:انسای::::

ےس رکؾ: اپای : ےب: اےنپ: ے: یس:

ااعملین روح::::: رکدای::::: وخد::::: ےھجم::::

: ںیہن: ااتکس::: وج:: ںیم امگ ::: و ومہ:

اعمین و::: ظفل::: اپںیکس:::: ایک:::: اےس:::

22:المجادلۃ ؎18

19:المجادلۃ ؎19

22:المجادلۃ ؎20

دصاےئ:بیغ 44

رضحت:احیج:ادماد:اہلل:اصبح:رۃمح:اہلل:ہیلع: ے:ہک:تبیغ:زان:ےس:ادش:ویک :ے::فرمایا۔66

ہک:زان:ابیہ:انگہ:ے:سج:رپ:دناتم:اطری:نویت:ے:اور:تبیغ:اک:اشنم:ربکت:ے:سپ:انگہ::اس:ےیل

اجیہ:ادش:ے:انگہ:ابیہ:ےس۔ارقح:ؤمفل:رعض:رکات:ے:ہک:زان:وک: یھ:فیفخ:انگہ:ہن:ےھجمس:ہک:

اس:یک:رشؾ:اگہ:ےس:دوزخ:ںیم:ایسی:دبںو:دیپا:نویگ:ہک:دورسے:دوزیخ: یھ:اس:دبںو:ےس:انپہ:

:ےگ،اسیج:ہک:دحثی:اپک:ںیم:وارد:ے۔امںیگن

رضحت:دمحم:میعن:اصبح:رفیگن:یلحم:ےک:اپس:دو:صخش:اےئ:اور:درایتف:ایک: کہ فرمایا۔67

ہک:رضحت:یلع:ریض:اہلل:اعتیل:ہنع:قح:رپ:ےھت:ای:رضحت:اعموہی:ریض:اہلل:اعتیل:ہنع:قح:رپ:

ا:اعمش:ایک:ے؟اکی: ے:اہک:ںیم:ڑپکا:راتگنرفامایےھت:؟

لۂ

غ

ق

شم:نو :دورسے: ے:اہک:::اہمترا:

:مت:اجؤ:ڑپکا:روگن:اور:مت:اجؤ:وھپؽ:انبؤ۔مایتم:ےک:دؿ::رفامایںیم:ڑپکے:رپ:وھپؽ:انبات:نو ۔

اہمترے:اپس:اؿ:اک:ہلصیف:ہن:اےئ:اگ۔

:ہک:رفامایارقح:ؤمفل:رعض:رکات:ے:رضحت:میکح:االتم:ومالان:اھتونی:رۃمح:اہلل:ہیلع: ے:

وے:وت:اس:اک:ہلصیف:اشہ:رکے:اگ۔:راعای:ارگ:اتسگیخ:ارگ:اشزہادو :یک:اسپ:ںیم:ڑلایئ:نواج

رکے:یگ:وت:اس:یک:رگدؿ:انپ: ی:اجےئ:یگ،ایس:فرح:رضحات:احصہب:ریض:اہلل:اعتیل:مہنع:

ںیم:مہ:بس:رپ:وکست:الزؾ:ے،:وہ:بس:رضحات:صلخم:ےھت،اےنپ:ااہتجد: ےک:اشمرجات

راض:دنمی:اک:رپواہن:ے۔:مہ::ےس:رہ:اکی:قح:رپ:اھت:اور:بس:اعدؽ:ںیہ:اور:بس:ےک:ےیل

عفا الل ۔بس:وک:اینپ:ریخ:انمین:اچےیہ:اور:اینپ:رکف:نوین:اچےیہھ لقد ؎21 ع

یک:اتی:

نج:ےک:ےیل:ے:اؿ:یک:ڑبی:رکف:ے:اور:اےنپ:ااجنؾ:یک:ربخ:ںیہن۔

:ےک:اپس:اےنپ:ر فرمایا۔68 :ےتش:ےک:ےیلاکی:ونوجاؿ:ڑلاک:رضحت:وگنگیہ:رۃمح:اہلل:ہیلع:

ےھجم:وعتذی:ںیہن:ایت:اس: ے:اہک:مہ:وت:اہی :ےس:دبوؿ:ےیل:ہن:ںیلہ::ہک:رفامایوعتذی:امےنگن:ایگ۔:

ارے:اھبیئ:ومولی:ییحی!:اکذغ:الؤ۔اس:رپ:اھکل:ای:اہلل!:ںیم:وعتذی:اجاتن:ںیہن،ہی:اماتن::رفامایےگ،:

ںیہن،:وت:اس:اک:امکل:ے:ہی:ریتا:دنبہ:،وت:اج ے:ریتا:اکؾ۔:ےسیج:ہی:رھگ:ایگ:اس:اک:ر ہت:وفرا:نوایگ:ہی:

ااطقب:زامہن:ےھت۔

21؎ 155:نل عرم ا

45

دصاےئ:بیغ

:ے:ہک:اکی:ونوجاؿ:ونثمی:ںیم:رضحت:رویم:رۃمح:اہلل:ہیلع:: ے:واہعق:اھکل:کہ فرمایا۔69

یس:وعرت:رپ:اعقش:اھت:اس:وعرت: ے:اہک:ھجم:ےس:زایدہ:ریمی:نہب:وخوصبرت:ے:وہ:ےھچیپ:

ے:وہ:اس:وک:وھچڑ:دورسی:وک:دےنھکی:اگل۔:اس:وعرت: ے:اس:وک:اکی:امطہچن:امرا:اور:اہک:ارگ:وت:

ھجم:رپ:اعقش:نوات:وت:ریغ:رپ:رظن:ہن:ڈااتل:::::::؎:

سپ:رچا::ربریغادنگفی:رظن

ال الل ہک:رھپ:قح:اعتیل:ےک:اعنیقش:وک:ذرا:ربعت:ڑکپان:اچےیہاہ ےک::دعب:ریغو :ےس:دؽ:اگلان:ایک۔::ل

؎:::: ارقح:ؤمفل:رعض:رکات:ے:ہک:رضحت:وخاہج:اصبح:ذجموب:رۃمح:اہلل:ہیلع:اک:ہی:رعش:وخب:ے:::::::

اید:ونیسح :یک:دؽ:ےس:اے:ذجموب اکنول:

ںیہن::نوات اتب :: قشع::: رھگ:::ےئپ::: اک::: دخا

رمدش:اکلم:یک:ابںیت:ہمہ:نت:وغر:ےس:ےنس:سج:فرح:رضحات:احصۂب:رکاؾ::کہ فرمایا۔71

ہی:اننیبئ:روسؽ::ریض:اہلل:اعتیل:مہنع:رسااپ:ادب:اور:ہمہ:نت:وگش:نوےت:ےھت،ویک :ہک

؎ یلص:اہلل:ہیلع:وملس:ںیہ:رھپ:اانپ:ہی:رعش:ڑپاھ::::

ااحصب:ادب:ےس:ہمہ:نت:وگش نواجےت:ےھت:

::::: فرح::::: اس دمحم اتفگر:::::: ےھت::::::: رکےت::::: انس:

اابتع:تنس:زدنیگ:ےک:رہ:اکؾ:ںیم:ارگ:اس:دایھؿ:ےس:رکے:ہک:امہرے::وضحر:کہ فرمایا۔71

ح:رکےت:ےھت،وت:رضحت:اشہ:لضف:رنمح:اصبح:جنگ:رماد:اابدی:یلص:اہلل:ہیلع:وملس:اس:فر

تہب:دلج:دنبہ:اصبح:ةسن:اور:قح:اعتیل:اک:وبحمب:نواجات:’’رکےتےھت:رفامای رۃمح:اہلل:ہیلع

فاتبعلن ‘‘ے۔ ؎22الل یببکم

اور:ولچ:امہری:اچؽ:اہلل:اعتیل:ںیہمت:اچےنہ:ےگل:اگ۔

اکی:صخش::ہک:رفامایرضحت:اشہ:لضف:رنمح:اصبح:رۃمح:اہلل:ہیلع: ے: کہ فرمایا۔72

ریمے:اپس:اای:اس:ےک:رہ:نب:م :ےس:اہلل:لکن:راہ:اھت:رگم:الخػ:تنس:زدنیگ:یھت،رفاضئ:

وواابجت:اک:اترک:اھت:وت:اس:قشم:ےس:اس:وک:ایک:اح ل:نواگ۔

22؎ 31:نل عرم ا

دصاےئ:بیغ 46

اور:ابنط: یھ:وغث:وبطق:ویہ:نوات:ے:سج:اک:اظرہ: یھ:عبتم:تنس:نو: کہ فرمایا۔73

:اور:اانغتسوریغہ:یک:افصت: یھ:نو ۔ عبتم:تنس:ینعی:ربص:ورکش:وتک

رکےت:ےھت:ہک:ںیم::رفامایرضحت:اشہ:لضف:رنمح:اصبح:رۃمح:اہلل:ہیلع: کہ فرمایا۔74

بج: یس:وک:ڈااتٹن:نو :وت:اس:وک:ںیہن:ڈااتٹن:رہ:ا ے:واےل:ےک:اسھت:اس:اک:اطیشؿ: یھ:نوات:

اکی:رمدت:وک:::وہ:اھبگ:اجات:ے:اور:اخ ی:ااسنؿ:رہ:اجات:ے،انچ :ہچے:اس:وک:ڈااتٹن:نو :رھپ

انالقئ!لکن:اہی :ےس:االسؾ:اک:وت:اتحمج:ے:االسؾ:وک:ریتی:اایتحج::،ہک:اج:رمدود:یئڈاٹن:اگل

ںیہن۔سب:وہ:ومنم:نوایگ:اور:اس:وک:اامیؿ:اور:دہاتی:لم::یئگ۔

نج:ےس:اکر:وبنت::ہک:رفامایرضحت:ڑبے:ریپ:اصبح:رۃمح:اہلل:ہیلع: ے: کہ فرمایا ۔75

ایلاجات:ے:ینعی:دوعۃ:ا ی:اہلل:اک:اکؾ:وت:اؿ:اوایلء:وک:ارغتساؼ:ےس:نوش:ںیم:الای:اجات:ے:رھپ:

؎ رضحت:رپاتب:ڑگیھ: ے:اےنپ:دو:رعش:ڑپےھ::::

وسا:اؿ:ےک:بس:وک:وھبؽ:ایگ اب:

: نو:: ایسن تمعن::: ہی::: ابمرک::

اشنؿ و::: انؾ اٹمای:: اانپ:: ے: سج::

: امیلق::::: تفہ::: : اک::: اطلس انب:::

ںوہج:دناتم:اور:یچس::۔:دنبہ:ابعدت:ےک:ابووجد:ںوہج:ربکت:دخا:ےس:دور:نواجات:ے:اور:انگہ:اگر76

ن یب قر رحمت الل ان وتہب:یک:رب ت:ےس:دخاےئ:اعتیل:ےس:رقبی:نواجات:ے م

حسم ال

23 ی

؎

سپ:اعدب:ربکتم:رجمنیم:ےسے:نینسحم: من المجرمیے:ہن:ہک::رفامای

ےس:ںیہن:ے۔

؎ بج:وہ:اج ے:ےگل::::رفامای۔:اکی:دوتس:ےس:77

مایتم:ے:مایتم::ے الچ:اجان: اھٹ:رک: رتا:

روز:رونش:اک:بش:دوجیر:نواجان بضغ:ے:

56:العراف ؎23

47

دصاےئ:بیغ

؎: کہ فرمایا ۔78

ںیم: یھ:ںیم:رس:ہب:رس:ربک:ورغور:وانز:نو قشع:

اینز::نو ےب: سک:اک:اینز:دنم::نو :بس:ےس:وج:

؎ کہ فرمایا ۔79

وہ:امکل:ںیہ:ےسج:اچںیہ:ونازںی:اینپ:رتمح:ےس:

: ہک: داھکی:: ںیہن:: : یس: : ذواانلر:: نواجان ذواونلر:: اک:

تغل:ےس::ےیل:ںیہ:ہک:زابؿ:اس:ےکضعب:احالت:دؽ:رپ:اےسی:زگرےت: کہ فرمایا۔81

؎ اقرص:نویت:ے:رھپ:ہی:رعش:ڑپاھ

اک::وبجمر::ایب ::رانہ اعقش:: رتے:: ے: مایتم:

زاب :رےتھک:نوےئ: یھ:اہلل:اہلل:ےب:زاب :رانہ

باصھ کہ فرمایا۔81ھ و ر ا احبار

ذو ن دون الل ات

24 اربابا م

؎

ہی:ےس:

یھ:رماد:ے:ہک:اہلل:اعتیل:اور:روسؽ:اہلل:یلص:اہلل:ہیلع:وملس:ےک:رفامؿ:ےک:اقمےلب:ںیم:اؿ:

ےک:اوقاؽ:وک:تجح:انبای:اجوے۔

؎: قح:اعتیل:اشہن:یح:وویقؾ:ںیہ:اہلل:واول :اک:شیع:اور:وکسؿ:دایمئ:ے۔:ویک :ہک::فرمایا۔82

لبقتسمسج:اک:احؽ:ے:رکش:تنج:اس:اک:ایک:نواگ:

؎ ہک:رفامایاور:اابتع:رشتعی:ےک:قلعتم:

اسزواسامؿ:شیع:دواؾ:اایگ

مایؾ::اایگ و: وجسد:: مکح:: ینعی::

:اکانئت: کہ فرمایا۔83 قح:اعتیل:اشہن:ےک:اسھت:تبحم:دشدی:ولطمب:ںیہن:ہکلب:مامؾ

:ارگ:ہی:ںیہن:وت:دوعی:تبحم:اک:ااسی:یہ:ے:وج:ےب:دلیل:ے:اور:ہی::ےس:ادش:نوان:اچےیہ اور

؎ ااعشر:انسےئ

31:التلبۃ ؎24

دصاےئ:بیغ 48

نکیل ںیہ ےتہک وت تبحم تبحم

ے ںیہن دشت ںیم سج ںیہن تبحم

رپا ے بس ںیہ نیئا ےک تبحم

ے ںیہن دجت ںیم اس نو ربخدار

: کہ فرمایا۔84 :الحج:ےک:ارگ:ویبی ےچب:اور:،ریمی:قیقحت:ہی:ے:ہک:رضحت:وصنمر

وداامد:اور:مامؾ:روتش :ےک:اقتےض:طلسم:رےتہ:اور:اؿ:یک:ذہم:دارای : اڑلایک :نوںیت:اور:اسع

نوںیت:وت:ق

اور:رجن:اتچنہپ:ے:وہ:وتازؿ:وک:کیھٹ:رکد ات::ہن:اتلکن۔:ر ہت:دارو :ےس:وج:مغ:أصا ال

؎ دؽ:اھک ے:وک:اوروخؿ:رگج:ےنیپ:وک:اتلم:ے:رھپ:ہی:رعش:ڑپاھ::ے:اؿ:ےس:ارثک:تخل:

اپش رو:متس::ےس:سج:: ے::ایک::دؽ:وک:اپش: وج

اع:::دای یھ::ہہت:: وک:: اس::: ے:: ادمح::: دؽ:::ےس:::د

بج:ومولی::ہک:رفامایرضحت:ڑبے:ریپ:اصبح:رۃمح:اہلل:ہیلع: ے::کہ فرمایا۔85

:درایست:ےس:افرغ:نو:وت:وفرا ربنم:رپ:ہن:ےھٹیب:ھچک:دؿ:اہلل:واول :یک:تبحص:ںیم:اےنپ:سفن:وک:

اٹمےئ:اور:االخص:اح ل:رکے۔

ںیم:اھکل:‘‘ بصنم:اامتم’’رضحت:ومالان::اامسلیع:دیہشرۃمح:اہلل:ہیلع: ے::کہ فرمایا۔86

ے:ہک:اایبنء:مہیلع:االسلؾ:لثم:اخک:ےک:ہن:اخومش:رےتہ:ںیہ:اور:ہن:لثم:اگ:ےک:رپ:وجش:

ینعی:ادتعاؽ:نوات:ے:(:ربسکع:اوایلء::رکاؾ:رپ:احالت:اک:ہبلغ: یھ:اایحان:نواجات:ے:نوےت:ںیہ:):

اور:ہی: یھ:اھکل:ے:ہک:سج:اک:رعوج:اکلم:نواگ:اور:زنوؽ:انصق:نواگ:اس:ےس: یھ:دہاتی:اک:

اکؾ:ںیہن:نوات:سج:اک:رعوج:اور:زنوؽ:دوون :اکلم:نوات:ے:وہ:بصنم:اراشد:اک:الہ:نواتے۔

رضحت:ڑبے:ریپ:اصبح: ے:اھکل:ے:ہک:بج:وکیئ:اطبل:اطیشؿ:وسفن: کہ فرمایا۔87

ےس:الخیص:اپ:رک:اصبح:ةسن:نواجات:ے:وت:دؽ:اچاتہ:ے:اس:رپ:رقابؿ:نواجؤ :ہک:قح:اعتیل:

ہ:وطبر:دص ہ::ہک:رفامای ے:ریمے:اہوھت :ےس:اانپ:اکی:دنبہ:وا ل:انبدای:اور:االخص:اک:اکی:ذر

:ںیہ۔دںی،صلخم:تہب:مک:ےتلمے:یہ:ولگ:ےھجم:د

وضحر:یلص:اہلل:ہیلع:وملس:یک:اشؿ:ہی:یھت۔:کہ فرمایا۔88

49

دصاےئ:بیغ

مس:ےک:وعض:داروےئ:افشدی:نعط:ےک:دبےل:کین:داعدی

:::::: :::: زمخ:: وملس ہیلع::: اہلل:: یلص::: رممہ::: اشخب::: دبےل:::::: ےک::::

غلبم:اور:دایع:ےک:ادنر:بج:کت:ہی:اشؿ:ہن:دیپا:نو:وہ:دوعت:اک:الہ:ںیہن۔:ہک:رفامای

۔ارقح: ے:بج:رضحت:رپاتب:ڑگیھ:داتم:رباکمہت:وک:اےنپ:رفس:یئبمب:یک:وخربخشی:انسیئ،وت:89

:انہم:اجیھب۔ارقح:اس:وتق:ڈارٹک:الصح:ادلنی:اصبح:ےک:رھگ:میقم: اقدص:ےک:ذرہعی:واال

اھت،ومضمؿ:واال:انہم:ہی:ے۔

م::ہملس:اہللزع

لص

جم

زی::رتحمؾ::و:

؎ السؾ:ونسمؿ:وداعںیئ!ادمحل:ہلل!:ریمی:داع:وبقؽ:نویئ:ارطضاب:ارشناح:ںیم:دبتلی:نوایگ:

ہہت:دؽ:ےس:ریمے:اتلکن:ے:ادمح

ابمرک:ابمرک::ابمرک ابمرک:

الہ:دباعت:ےک:احؽ:رپ: یھ:ریما:رعش:ے:::::؎:کہ فرمایا۔91

ے:! امؽ:::: ریتا::::: وصقمد::: ے:::: اجؽ::: ریتا::: احؽ:::

ایک:وخب:ریتی:اچؽ:ے:الوھک :وک:ادناھ:رکدای

رضحت:خیش:ادنہلرۃمح:اہلل:ہیلع:رماداابد:ںیم:ایبؿ:رفامرے:ےھت:اکی:اجلہ: کہ فرمایا۔91

:اور:اہک:اپ: ے:دحثی:اک:رتہمج:طلغ:ایک۔اپ: ے: اےیئ:اپ:حیحص:رتہمج::ہک:رفامایڑھکا:نوا

:ہن:نوا:ہی:امہرے:ااکرب:اک: طب:وربص: لیم:اھت۔رکدےیجی۔ذرا:ریغت

رضحت:ومالان:اامسلیع:دیہش:رۃمح:اہلل:ہیلع:اک:وظع:نوراہ:اھت:درایمؿ:وظع::کہ فرمایا۔92

:ریمی:ام :ےک:اکنح:ےک:وگاہ::رفامایاکی:اعمدن:اجلہ:ڑھکا:نوا:اور:اہک:مت:رحایم:نو۔ومالان: ے:

:ے۔:اہلل:اربک:!ایک:امکؽ:ربص:و طب:اھت،:رھپ:اب:کت:زدنہ:وموجد:ںیہ،ذہلا:ہی:وقؽ:اہمترا:طلغ

سج:ےک:ےنیس:ںیم:ولخمؼ:اک:ہنیک:نواگ:اس::ہک:رفامایرضحت::رپاتب:ڑگیھ:داتم:رباکمہت: ے:

ںیم:ونر:قح:ےسیک:اےئ:اگ۔

:ےکےیل:ر ہت:ےنلم:ےک:ےیل:کہ فرمایا۔93 ی ،د و د او ی ڑلویک : وس:وس:رمہبت::ف ی ط ال

ڑپانھ:اور:داع:رکان:زجمب:ے:اور:اظمل:ےک:ولقب:وک:رنؾ:رک ے:ےک:ےیل: یھ:زجمب:ے۔

دصاےئ:بیغ 51

ںیم: ے:ومنم:اور:انمقف:یک:افصت:وک:اس:رعش:ںیم:ایبؿ:ایک:ے:::::::؎:کہ فرمایا۔94

تفص:ومنم:یک:ہی:نکمم:ںیہن:ے:قح:ےس:لٹ::اجان

اجانہی:ے:ہک:رہ:اسےچن::ںیم:دلھ: انمقف::یک:تفص:

؎ دسح:یک:امیبری:رپ: یھ:امہرے:دو:رعش:ںیہ::::::: کہ فرمایا۔95

نو رے: لج: ویک : ںیم: اگ: یک: دسح:

نو رے::: لم::: ویک : مت:: اوسفس:: فک:::

: ےس: ےلصیف:: ےک:: دخا: انراض نو::: ویک :

نو رے:: لچ: ویک :: فرػ:: یک::: منہج:::

؎ رفامای۔:ارقح:یک:احرضی:ذرا:یس:دری:ےس:نویئ:وت:رکسما:ےک:96

: اپ:::::: نو : رکات:::::: ااظتنر:::: اک:::::

نو رکات::: ایپر:: اےنپ::: وک::: وشؼ:::

ںیم وصتر: بج: ںیہ: اےت: اپ:

نو رکات::: اہبر وک:: زخا ::: ںیم::

ارقح:ؤمفل:رضحت:واال:یک:تقفش:وانعتی:رپ:زابؿ:رکش:ےس:اقرص:ے:اور:اؿ:انعایت:وک:از:لیبق:

؎ اس:عرص ہ:ےک:اتھجمس:ے::::::

ے:یم:ادیشمگ

اشابہزے::اکشبرے::

:ںیم:رضحت:دصقی:اربک: کہ فرمایا۔97 :امنز :یلص:اہلل:ہیلع:وملس: ے:دجہت:یک وضحر

ریض:اہلل:ہنع:وک:تسپ:اواز:ںیم:التوت:رکےت:اپای:اور:رضحت:افروؼ:امظع:ریض:اہلل:ہنع:

:وت:رضحت:دصقی:وک: دنلب:اواز:ےس:التوت:رکےت:نوےئ:اپای۔اپ: ے:وہج:درایتف:رفامیئ:

: ے:رعض:ایک:ہک:بج:قح :ںیہن:اور::ریض:اہلل:ہنع: :یک:رضورت: اعتیل:ےتنس:ںیہ:وت:دنلب:اواز:

رضحت:افروؼ:امظع:ریض:اہلل:اعتیل:ہنع: ے:وجاب:دای:ہک:ںیم:دنلب:اواز:ےس:التوت:رکےک:

اطیشؿ:وک:اگھبات:نو :رہ:دو:رضحات:یک:تین:ایھچ:یھت:نکیل:وضحر:یلص:اہلل:ہیلع:وملس: ے:اؿ:

مت:اینپ:اواز:وک:ذرا:تسپ:رکول۔:ہک:رفامایمت:اواز:وک:دقرے:دنلب:رکول:اور:اؿ:ےس::ہک:رفامایےس:

51

دصاےئ:بیغ

ںیم:اس:‘‘ وعارػ:ااعملرػ’’رضحت:خیش:اہشب:ادلنی:رہسوردی:رۃمح:اہلل:ہیلع:: ے:

دحثی:وک:لقن:رکےک:اینپ:قیقحت:ہی:یھکل:ے:ہک:ہی:درا ل:اانفء:وجتزی:نیخیش:ریض:اہلل:اعتیل:امہنع:

ؽ:اابتع:تنس:وبنی:بیصن:نو:(اھت::):اتہک:امک

فرقی:ںیم:انفےئ:سفن:اک:اامتہؾ:تہب:رضوری:ے:ورہن:ھچک:اح ل:ہن: کہ فرمایا۔98

؎ نواگ:ینعی:سفن:ہن:اٹم:وت:ھچک:ہن:ےلم:اگ:رھپ:ہی:رعش:ڑپاھ:::::

وپھچ:ےل:رہ:مخت:ےس:اتسب :ںیم:اج

الم ےس:ھجت:وک:ایک:::: ےنلم:: اخک::ںیم:::

یک: یھ:مسب:اہلل:نودمرہس:ںیم:قشع:ےک:سج:

نو اہلل:::: یف::: انف::: ایرو::: قبس:::: یہ::: الہپ:::: اک:::: اس::::

:خیش:ےس::کہ فرمایا۔99 :ابہلل:رفامےت:ںیہ:ہک:ارگ:اابتع:تنس:اور رضحت:وخاہج:وصعمؾ

دیقعت:اح ل:نو:وت:رھپ:وکیئ:وخػ:ںیہن:زنمؽ:ےب:رطخ:ے۔

رفامےت:ںیہ:ہک:اطیشؿ:بج: یس: رضحت:دجمد:افل:اثین:رۃمح:اہلل:ہیلع:کہ فرمایا۔111

اسکل:وک:رمگاہ:رکات:ے:وت:اس:ےک:بلق:ںیم:خیش:یک:فرػ:ےس:دبامگین:دیپا:رکات:ے:سب:اس:

۔:ارقح:ومفل:رعض:رکات:ے:ہک:وک:رطخات:اطیشین:ھجمس:رک:قح:اعتیل:ےس:انپہ:امانگن:اچےیہ

؎ :ےک:وتق:رضحت:اعرػ:رویم::رۃمح:اہلل:ہیلع: ے:ہی:وشمرہ:دای:ے::::::::الہ:اہلل:ےس:دبامگین

ہہگ:را:رتنک:از:اکش:روا دجسہ:

امگ زںی:: نک::: اہ::: وار: دخاای:::: ہک:::

ےس:داع:دجسہ:ںیم:رگ:رک:وخب:روےئ:ہک:دجسہ:اگہ:اوسنؤ :ےس:رت:نواجےئ:اور:قح:اعتیل: رتہمج:

ےس:ےھجم:راہیئ:اطع:رفام۔امےگن:ہک:اے:دخا!اس:ربے:امگؿ:

اصبح:رۃمح:اہلل::رضحت:دیس:اصبح:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےس:ومالان:دبعایحل:کہ فرمایا۔111

::رفامایوج:دحثی:سفن:ےس:وفحمظ:نو۔::راعکت:امنز:ڑپاھ:دےیجی:2ہیلع: ے:رعض:ایک:ہک:ایسی:

ووض:رکےیجیل،بج:ابووض:::ومالان!اےیئ:اہلل:ےک:ےیل:رفامایداھکی:اجےئ:اگ۔:سب:اکی:دؿ:

دصاےئ:بیغ 52

اہلل:ےک:’’سب:اس:ہلمج:ںیم:ینعی رتعک:امنز:ڑپھ:ےیجیل:2::ومالان!:اہلل:ےک:ےیلرفاماینوےئگ۔:

رتعک:ایسی:بیصن:نویئگ:یسیج::2اجن ے:ایک:ونر:اھت:وج:اؿ:ےک:بلق:ںیم:ارت:ایگ:اور:‘‘ ےیل

؎:::::: ،:یہی:وہ:اواز:اہلل:واول :یک:نویت:ے:وج:دصماؼ:ے:اس:ےکومالان:وک:انمت:اھت

یج:اےھٹ:رمدے:رتی:اواز:ےس

ےس ادناز:: ایس:: رھپ::ذرا:::رطمب::

خیش:یک:وج:تبحم:نویت:ے:: ے:اھکل:ے:ہک:اہلل:ےک:ےیل اامؾ:دمحم:لزا ی:رۃمح:اہلل:ہیلع:ہک:رفامای۔112

اس:ںیم:وت:االصح:سفن:اک:دبہل:وموجد:ے۔وکیئ:ااسی:اہلل:واال:وج:خیش:اور:حلصم:ہن:نو:اس:یک:تبحم:

:اور: اہلل:ےک:ےیل:رکے:وت:اؿ اشء:اہلل:اعتیل:وہ:تبحم:سج:وک:قح:اعتیل: ے:اےنپ:اورپ:ااسحان

: :وابجلا

ضف

ل

ت

::رفامای :اجوےیگ :لم ےت دیث کما ورد یف ال مب

وجبت

اب ت م لل

تالس یف ی

م وال

؎25 الخیف ی

:وت: کہ فرمایا۔113 :نو :وسحمس :ارثات :اطیشین :اور :ورہاس :وخػ :ںیم سج:رھگ

وسےت:وتق:اۃی:ارکلیس،اچرو :لق:اور:وسرہ:افہحت:ڑپھ:رک:وسںیئ:اور:حبص:اشؾ:است:رمہبت:

؎26بکلماة الل من ش ماخلق اعلذ

اور:ارث:ےس:وہ:رھگ::ڑپھ:ایل:رکںی:وت:بس:وخػ

وفحمظ:نواجوے:اگ۔

اکی:خیش:اےئ،:ںیم: ے:اہک:::ہک:رفامایالعہم:رعشاین:رۃمح:اہلل:ہیلع: ے: کہ فرمایا۔114

اسؽ:کت:اؿ:وک:رایض:::17اپ:یک:روزی:رحاؾ:ے۔:وہ:انراض:نوےئگ،ابت:حیحص:یھت،نکیل:

رکےت:رے:بج:وخش:نوےئگ:وت:رقار:اای،:ارقح:ؤمفل:رعض:رکات:ے:ہک:اہلل:واول :وک:ہی:

وخػ:نوات:ے:ہک:اشدی:اس:ےس:رتہب:ونعاؿ:ےس:ہی:ریکن:نویتکس:یھت:سج:ےس:اخمبط:وک:

وہ:اؿ:وک:رایض:رکےت:رے:زین::تشح:اور:اذتی: یھ:ہن:نویت:اور:غیلبت: یھ:نواجیت:اس:ےیلو

دنباگؿ:دخاےئ:اعتیل:رپ:ضعب:الہ:اہلل:وک:تقفش:اور:رتمح:اک:ہبلغ:نوات:ے:اور:وہ:اخمبط:وک:

یھ::اانپ:وخاہج:اتش:ےتھجمس:ںیہ:وکحمؾ:ای:ریقح:ںیہن:ےتھجمس::::::؎

اللحبۃ یف باب من کتاب ،(24670)9/8:کزنالعمال/باب ما جا: یف المتابی یف الل،723:ملطا امام مالک ؎25 مؤسسۃ السالۃ، الرتغیب فیھا

مؤسسۃ السالۃ،عذۃ اجلن،(3980)2/265:کزنالعمال ؎26

53

دصاےئ:بیغ

اہج:اتاشمیوخ نم:ووت:رہ:دو:

:::: ::: دنبۂ:::::::: اطلسمی ابراگہ:::::::

):دعسی:رۃمح:اہلل:ہیلع:(

اکی:زبرگ:اینپ:سلجم:ںیم:اخومش:ےھٹیب:ےھت،اةحب:اےت:رے:اور:عمج:نوےت: فرمایا۔115

اجوے:وہ:زبرگ:اخومش:یہ:رے:عمجم:ریثک::رفامایرے:وضعب : ے:دروخاتس:یک:ہک:ھچک:اراشد:

اھت:ولوگ :وکبجعت:اھت:ہک:ایک:ابت:ے:؟سب:اکی:اصبح:ےک:اےت:یہ:اؿ:زبرگ: ے:ںوانل:

ںیم: ے:وج:رشتب::ہک:رفامایایبؿ:رفامےئ:دعب: مت:ومضمؿ::رشوع:رکدای:اور:رھپ:بیجع:بیجع:ولعؾ

وھگؽ:راھک:اھت:اےس:ویچویٹن :وک:ےسیک:الپد ات۔:رماد:ہی:ہک:رہ:اکی:ملع:ےک:ےیل:اس:اک::اہیھت:ےک:ےیل

الہ:التش:ایک:اجات:ے:۔:بج:اخمبط:حیحص:لم:اجات:ے:وت:اضمنیم:وخد:وخبد:وجش:امر ے:ےتگل:ںیہ۔

ے:ایس:وک:وی :ایبؿ:ے:رضحت:اعرػ:رویم:رۃمح:اہلل:ہیلع:ارقح:ؤمفل:رعض:رکات:

؎ ے::::رفامای

م:::ادنر:::انمجن رگنخس:

بجن ن

شک:

دص:زہارا :لگ:ربدمی:درنمچ

ارگ:اخمبط:حیحص:اور:اطبل:اصدؼ:لم:اجات:ے:وت:سلجم:ںیم:زہارو :ولعؾ:ےک:وھپؽ:الہ::رتہمج:

بلط:رپ:رباسد ات:نو ۔

بج:اضمنیم:تبحم:اور:ارسار:تبحم:بلق:ںیم:وارد:نوےت:ںیہ:اور:وکیئ::کہ یافرما۔116

؎ اخمبط:دقر:داؿ:اور:حیحص:ںیہن:اتلم:یہی:رعش:اس:وتق:ڑپاتھ:نو :::::

دااتس :قشع:یک:مہ:سک:وک:انسںیئ:ارخ

دوھکی::ویہ:دویار:رظناات:::ے وک: سج::

داین:ےک:اشعؼ:اور:ومیل:ےک:اشعؼ:ںیم:اس:رعش:ےک:ادنر:اایتمزی:تفص: کہ فرمایا۔117

؎ ایبؿ:یک:یئگ:ے::::::::

نویت:ے::راقتب::الزام:اشعؼ:::ںیم: وت:: وی :

قشع:ومیل:ے:رگم:اس:تمہت:دب::ےس::ربی

دصاےئ:بیغ 54

:رضحت:دعسی: :تبحم:رےتھک:ںیہ، اہلل:واےل:نیصلخم:اسپ:ںیم:ےبسفن:نو:رک:ےتلم:ےتلج:اور

؎ رفامےت:ںیہ:::::::: رۃمح:اہلل:ہیلع:ریشازی

اتاشمی وخاہج: دو رہ وت و نم:

:::::: دنبہ :::::: امی ابراگہ:::

لس

):از:رمبت(

دعی:نب:احمت:بج:اامیؿ:الےئ:وت:اوہن : ے:اہک::کہ فرمایا۔118 ا احبارذو ات

ن دون الل باصھ اربابا م

ھیک:وج:اتی:ے:ںیم: ے:اےنپ:وشیپاؤ :وک:رب:ںیہن: ور

اؿ:ےک:اوقاؽ:وک:دخا:اور:روسؽ:ےک:اقمےلب:ںیم::ہک:رفامایانبای:اھت:وضحر:یلص:اہلل:ہیلع:وملس: ے:

؎ :اؿ:وک:رب:انبان:ے:۔رھپ:اانپ:ہی:رعش:ڑپاھ:::یہ:تجح:انھجمس:ہی

اتفگر یک: یفطصم: نوےئ: نوےت:

رکدار و:: وقؽ::: اک::: یس::: ے: ایک::

:الہ:ملع::الہ:ملع:ےک:دنپار:یملع:یک:االصح:ےک:ےیل:کہ فرمایا۔119 : ریمے:اس:رعش:وک:

رضحات: ے:تہب:دنسپ::ایک:ے::::::؎

اجن ے:ایک:ےس:ایک:نواجےئ:ںیم:ھچک:ہہک:ںیہن:اتکس

:::: تلیضف::::: داتسر:::: وج::::: :::: نو:::::: مگ: ںیم تبحم:::: داتسر:

تبحص:اور:دختم:ںیم:ھچک:دؿ:رہ:رک:دنپار:یملع:اک:منص:دکہ:امسمر:رکںیل:وت:رھپ:ینعی: یس:اہلل:واےل:یک:

:اور: :اؿ:اک:یملع:اقمؾ: یھ:دنلب:نواجوے:اگ قح:اعتیل:یک:تبحم:ورعمتف:اک:وصحؽ:نواج ے:رپ

ولعمامت:ومعمالت:ےننب:ںیگل:ےگ۔

:یک:ہن:نو:الہ:اہلل:اک:اخدؾ:اکی:دؿ:دخموؾ:نواجات:ے:):رگم:تین:دخموؾ:ےنب:کہ فرمایا۔111

ہک:االخص:ےک:انمیف:ے:(

تبحم الغؾ ےس:: دؽ:: دصؼ: ے:: وج::

: ویہ::::: : اک:::: نواگ:::: تبحم اامؾ دؿ::::

55

دصاےئ:بیغ

: تبحم انبؾ:::: بس::: دؽ::: و::: اجؿ::: دفا::

تبحم ارتحاؾ:::::: دووتس:::::: ے::::::: ہی:::::::

۔اکی:دؿ:ااچکن:رضحت:ارقح:ےک:اپس:رشتفی:الےئ:ہکبج:دنچ:یہ:ٹنم:نوےئ:ےھت:ہک:ارقح:111

:ہک:رفامایرضحت:واال:ےس:رتصخ:نو:رک:اکی:دوتس:ےک:اہی :اھٹیب:اھت:۔رکسماےت:نوےئ:

؎ دو:رعش:ا یھ:اتزہ:ومزو :نوےئ:ںیہ:::::::اجےتن:نو:ںیم:ویک :اای:نو :اس:ےک:وجاب:ےک:ےیل

نو ایگ::: الای::: ںیہن::: اای::: وخد::: ںیم:::

نو ایگ:::: زتاپای::: ےک: دے::: تبحم:::

::::::: اتھجمس:: ::::::: اخک: تبحم ارسار:::

نو ایگ:: اھجمسای::: ںیم: اھجمس::::: ںیہن::

ارقحودرگی:اةحب:وک:رضحت:واال:یک:اس:تقفش:ےس:ڑبی:تسم:نویئ۔

اہلل:واول :وک:قح:اعتیل:ےک:اسھت:رہ:وتق:قلعت:ابینط:نوات:ے:اور: یس: کہ فرمایا۔112

:دینی:ای:زماح: یھ:رکرے:نو :وتق: یھ:اؿ:اک:بلق:اغلف:ںیہن:نوات:وخاہ:وہ:اةحب:ےس

؎ :ایبؿ:نوےئ:ںیہ:اخومش:نو :اور:ریمے:اؿ:ااعشر:ںیم:یہی:اضمنیمای

وغشمؽ نو : یھ: ںیم: ںیم: اید: یک: دخا:

ے ںیہن::: اغلف: دؽ::: اخومش:: زاب ::

: ےھجم:::: وظنمر: ے:::: اخفر::: یک:::: اةحب::

ے ںیہن:::: اشلم: ںیم اطاعت:: ایک::: ہی:

: ےسج:::: اندا : وت::::: ے:::: اتھجمس:::::: زنمؽ:

:::: اشنؿ::::: ے ںیہن::::: زنمؽ::: ے::: راہ:

ارقح:رمبت:رعض:رکات:ے:ہک:رسیتے:رعش:ںیم:ولسک:اک:وہ:ہلئسم:ایبؿ:ایک:ایگ:ے:وج:بتک:

ےس:اس:فرح:وقنمؽ:ے:ہک:احالت::اور:ایفیکت:ای:اےھچ:اےھچ:وخاب:اک:رظن:اان::وصتػ:ںیم:اشمخی

اؽ:اوارم:

قل

ہی:العامت:اور:اشنانت:اس:راہ:ےک:وتںیہ:نکیل:وصقمد:اس:ےس:اےگ:ے:اور:وہ:ے:ام

دصاےئ:بیغ 56

ابینط:ےک:دبوؿ:اعدۃ:اح ل:ںیہن:نویت۔ اور:اانتجب:ونایہ:رپ:ااقتستم:وج:روسخ:ةسن

؎:::: دش:یک:تبحص:اور:تیعم:یک:اافدتی:رپ: یھ:ریما::::اکی:رعش:ےرمکہ فرمایا۔113

ںیم راہ:: یک::: تبحم::: ےگ::: ںیکس::: لچ::: ہن::: اہنت::

اپ:رمے:اسھت:اےیئ نو : راہ: لچ: ںیم:

یک:اتیمہ:رپ:وسبمط:وظع:اک::ارقح:رمبت:رعض:رکات:ے:ہک:ہی:رعش:تہب:اسدہ:اور:ذلذی:ے:اور:راہ:رب

احلم:ے۔

ریمے:اکی:دوتس:رموحؾ:اسحیم:اصبح:ےھت،:اکی:اخاقنہ:ےک:اجسدہ::کہ فرمایا۔114

نوےئ:اور::نیشن،:ڑبے:میلعت:ایہتف:اور:اصبح:ذوؼ:ےھت:ارقح:یک:دنچ:لاج س:ےس:تہب:أتمرث

اےنپ:اترثات:وک:اؿ:ااعشر:ںیم:اظرہ:ایک:ے:::::؎

ے دیھکی:: ے: ںیم: زنا ت: یک: اع ی: س::ااسح رتے::

:::::: ہی::::::::: ::::: اشؿ: ::::: مک::::::: ادتیم::::::: ارتحاؾ:: ایئ رظن:

اای رعؼ::: رپ::: رخ:::: رتے::: اکری::: طلغ:::: یک::: ے: یس::

ربھگایئ ریتی::: تعیبط:: زغلش::: نویئ:: یھ:: ےس: یس:::

رپ رہچے:: ریتے: دناتم: رسزد: ہانگ ےس: مہ:: نوےئ:

رشامیئ اھکن:::: ریتی::: اور:::::::اطخںیئ ےس:::: مہ::: نوںیئ:::

:::: وج:::::::: ا ریما::

ۂ

ق

شن

ق

ش ::::: :::::: دنپار: ::::: وٹاٹ: وٹاٹ ںیہی::::::: وت::

:: ہپ:: دؽ:: اھکیئ:: وچٹ: ے: ںیم: وج::: اھکیئ: ںیہی::: ارک:: وت:

ارقح:رعض:رکات:ے:ہک:ومعام:اجسدہ:ینیشن:یک:اان:انف:ےس:دبتلی:نوانلکشم:نوات:ے:نکیل:اہلل:واول :

یک:تبحص:ایمیک:اتریث:ےس:ھچک:لکشم:ںیہن:ے۔

دوعۃ:ا ی:اہلل:ےک:ےلسلس:ںیم:ھجم:رپ:اکی:زامہن:ااسی:زگرا:ے:ہک:تہب:ولگ::کہ فرمایا۔115

ریمے:دنمش:نوےئگ:یتح:ہک:ںیم:سج:ونکںی:ےس:اپین:اح ل:رکات:اھت:اس:رپ: یھ:اپدنبی:اعدئ:

رکدی:یئگ۔ایس:زام ے:ںیم:وخاب:داھکی:اھت:ہک:رضحت:اشہ:لضف:رنمح:اصبح:رۃمح:اہلل:ہیلع::

57

دصاےئ:بیغ

:رضحت:میکح:االتم:اھتونی :یلست:دے:رے::اور رۃمح:اہلل:ہیلع:رشتفی:الےئ:ںیہ:اور

مہ: ے:داعےئ:دہاتی::ںیہ۔اہلل:اعتیل: ے:بس:ک ےن: مت:رفامدےی:اور:اتس ے:واول ::ےک:ےیل

؎:::::::: یک۔:ریما:یہ:رعش:ے:سج:ںیم:ہشیمہ:اک:امہرا:ومعمؽ:ایبؿ:نوایگ:ے

سج: ے:ایک:دؽ:وک:اپش:اپش ےس: رومتس: وج

دؽ:::ےس:::داع:::دای ہہت:: یھ: وک: اس: ے: ادمح

اور:دےھک:نوےئ:دؽ:ےس:اکی:مظن:ومزو :نویئ:سج:وک:بج: یھ:ڑپاتھ:نو :وت::ایس:دوراؿ:مغ:زدہ

؎ اںیھکن:اابکشر:اور:دؽ:رو ے:اتگل:ے::::::::

:::: ::::: مغ::::::::: راز::::::: رںیہ::::::::: اپھچیت::::: ::: ےکپچ ےکپچ:::

ےک رمی:اںیہ:ومغن :ےک:اسےچن:ںیم:ڈلھ

نوےئ::ریمی:اس:مظن:وک:رضحت:ومالان:وھپوپلری:رۃمح:اہلل:ہیلع: ے: یھ:انساھت:اور:تہب:یہ:أتمرث

ےھت:)رھپ:رضحت: ے:وخد:یہ:بیجع:درد:ےس:اےنپ:اؿ:ااعشر:وک:ڑپاھ(

رزوراہ:قح:ںیم:ولظمؾ:اور:درد:رھبے:دؽ:یک:ا

::: ڑبھ:::: دانمش رشور:::: رھپ:: ے::::: راہ::

اہج دو رب::: رفاید:::: ے:::: ےس:::: ھجت:

:::: ے:::: راہ:::::: نو ااحتم رھپ:::: اک:: قشع:::

انس و:: ریت ےس:: تمس::: رہ:: ںیہ::: اےت:::

ےس: وشؼ:: اتسںیل:: ےک:: رھب:: یج: وک:: ھجم::

زاب قح:: الخػ:: اگ:: وھکول : ہن::: ںیم

::::: یک:::::: رپیتس::: قح::::: ایع : وجر::: زسا:

:::::: ے:::::::::::: ربمغیپا تنس انیقی:::::::

اج رقاب ::: رمی:: رپ:: رمیض::: یک:: اؿ::

: اہلل:::: اہک اقلب::: اس:::: ںیم::: اھت:::: اہلل::

دصاےئ:بیغ 58

دربلا رس::::: ہک::: ابدش:::: اؿ:::: وخرتش

درگیا دحثی:::: از:: ادی:: ہتفگ::

ریمے:رھگ:ےک:اسےنم:یہ:رحصا:ے:واہ :مہ:وجاین:ںیم:رتس:زہار:رمہبت::کہ فرمایا۔116

امس:ذات:ینعی:اہلل:اہلل:ایک:رکےت:ےھت:رحصا:ےک:انسےٹ:ںیم:ذرک:ےک:فطل:وک:ںیم: ے:اےنپ:اس:

؎ رعش:ںیم:ایبؿ:ایک:ے:::

ایگ:ںیم:وھبؽ:اتسلگ :ےک:اسرے:ااسف ے:

ے رحصا:::: وکست::::: ااسی::::: ھچک:::: ایپؾ::::: دای::::::

ارقح:ارتخ:رعض:رکات:ے:ہک:اتسلگ :ےس:رماد:اکانئت:یک:ذلںیت:ںیہ:اہلل:اعتیل:یک:تبحم:یک:ذلت:

ےک:اسےنم:اکانئت:یک:مامؾ:ذلںیت:چیہ:نواجیت:ںیہ:اہتبل:رہ:اسکل:وک:اےنپ:رمدش:ےک:اتبےئ:نوےئ:

ااکرب:ےک:ومعمالت:ذرک:یتح:ہک:اےنپ:خیش:ےک:ومعمالت::ذرک:وک:اکیف:اور:انعف:اور:ریثک:انھجمس:اچےیہ

:ہن:رکین:اچےیہ:ویک :ہک :اور:ادعتساد::یک:لقن: یھ:دبوؿ:ااجزت:اور:وشمرہ رہ:صخش:ےک:وقی

افتموت:نوےت:ںیہ۔

اسکل:اہلل:اعتیل:یک:تبحم:اک:فطل:اور:وشؼ:اقلےئ:ابری:اعتیل:اک:زمہ:بج::کہ فرمایا۔117

؎ اےنپ:ابنط:ںیم:اپاجات:ے:وت:رھپ:اس:اک:احؽ:ہی:نوات:ے::::::::

:::: اک::: رطضمب:::: دؽ ے: اغیپؾ::: ہی:

ے اراؾ:: ہن: ے: وکس : نب: رتے:

ے: اکؾ::: طقف::: وک::: مہ::: ےس::: زتےنپ:::

ے ااعنؾ::::: اک::::: تبحم:::: سب::: یہی:::::

ے اخؾ:: ا یھ:::: اشدی::: قشع::: رتا:::

ے ااجنؾ::::: رکف:::: ںیم:::: ااغز:::: وج:::::

کہ فرمایااور:

نو ہن:: اتلم:: ےسج: ںیم:: زتےنپ: اک::: تنج: فطل::

ںیہن لمسب: رتا::: نکیل:: نو:: وت::: نو::: اک::: یس:: وہ::

59

دصاےئ:بیغ

ربخ ےب: اھت:: ےس: قشع: رومز:: اچیبرہ::: سیق:::

ںیہن لمحم: ںیہن: ان ہ: ںیم: راہ: یک: اؿ: ورہن:

؎ :زتپ:ےک:ںیہ:اور:ہی:رعش:ڑپاھ:::::وشؼ:ےک:ینعم:کہ فرمایااور:

رتی:رقتب:ںیم:وپدیشہ:اہبر:فیک:تنج:ے

نام ت:::ے ںیم:ریتے:تبحم:یک::: رجہ: زتانپ:::

ے:اھکل:ے:ہک:امہری:ارواح:اک:قلعت:قح:اعتیل:ےس:ااسی::ارقح:رعض:رکات:ے:ہک:ضعب:دحمنیث:اشمخی

ے:اسیج:ہک:ویلھچم :وک:اپین:ےس:ے:ینعی:سج:فرح:اپین:ےک:ریغب:یلھچم:وک:وکسؿ:ںیہن:اتلم:ارگ:ہچ:اےس:

اور:اپین:ںیم:ارگ:وطافؿ: یھ:نو:وت: یھ:ویلھچم :وک:اپین: مامؾ::اابسب:شیع:وراتح:رفامہ:رکدےی:اجںیئ

؎ ے::::::رفامایے:،:سب:رضحت:رپاتب:ڑگیھ: ے:اس:رعش:ںیم:ایس:تقیقح:وک:ایبؿ::یہ:ںیم:اراؾ:اتلم

ے اغیپؾ:::::: ہی:::: اک::: رطضمب:::: دؽ:::

رتے:نب:وکس :ے::ہن:اراؾ::ے

اک:رگن:دجااگہن:نوات:ے:رضحت:وخاہج:اصبح:رۃمح: رہصخش:یک:تعیبطکہ فرمایا۔118

؎ اھت::::رفامایاہلل:ہیلع:: ے:اےنپ:زماج:ےک:اطمقب:ہی:رعش:

ولتار ےچنھک:وج:ھجم:ےس:وت:اس:ےکےیل:ںیم:نو

اس:::ےک:::ےلگ:::اک:::اہر:::ونب وت: ےک: کھج: وج: ےلم:

؎ نکیل:ریمی:تعیبط:اک:رگن:ہی::ے،ںیم: ے:اس:رعش:ںیم:ایس:ےک:اطمقب:رتمیم:رکدی:ے::

ےچنھک:وج:ھجم:ےس:وت:اس:وک: یھ:دؽ:ےس:ایپر:رکو

اثنر ابر::: زہار:::: رپ::::: اس::: وت::::: ےک::: کھج::: وج::: ےلم:::

ںیم: ے:اکی:رعش:ںیم:روسخ:ةسن:اور:وضحر:دایمئ:یک:تمعن:وک:ایبؿ:ایک: کہ فرمایا۔119

؎ ے:رگم:اسھت:اسھت:دوعی:ےس:ےنچب:اک: یھ:اامتہؾ:وموجد:ے:وہ:رعش:ہی:ے:::::

: دؽ: درد::: ے:::: رکش:::: نوایگ لقتسم:

نوایگ دؽ:: یھ: ؽ: رماد: اشدی: وت: اب:

ایس:ظفل:اشدی:ےس:دوعی:یک:یفن:نویئگ۔:ہک:رفامای

دصاےئ:بیغ 61

جو ر:ے:واہ :وظع:ےک:ےیل کہ فرمایا۔121ج

گ

::::اہلل:اعتیل: ے::اکی:یتسب:سج:اک:انؾ: : : : : : اجان:نوا:۔:

واہ :ےک:رضحات:یک:دہاتی:ےک:ےیل:اکی:وپری:مظن:ریمی:زابؿ:ےس:الہکدی،سج:وک:نس:

رک:وہ:رضحات:تہب:امونس:نوےئ:اور:اکیف:ولگ:دہاتی:ایہتف:نوےئگ۔):رھپ:اےنپ:ااعشر:وک:

رضحت: ے:انسای(

و رج جگ

مظن:رباےئ:ااہایلؿ:

نو اای:::: ایپؾ:::: ےک:::: ےل::: ےیل ےک: وجگر:: الہ:::

نو اای::: اجؾ:: ںیم::: اک::: تبحم::: ےک::: ےل: ںیم: اہھت:::

: وہ::::: ایپؾ ے::::: اک::::: دخا::::: ہکلب::: ںیہن::::: اانپ::::: ایپؾ:::::

نو اای: اکؾ: وہ: ںیم: رک ے: ے: وج: ایپرا: ےس: بس:

ںیم یک:: ریغ:::: یس::: ہن::: اگ:::: وہک ::: ہن::: اینپ اب:ت::::

نو اای:::: ایپؾ::: اک::: قح::::: ےیل ےک::: انس ے:::: ںیم:::

انجب دیبار::: نو :: وت::: اب:: تہب::: اپ::: ےکچ:: وس:

:::: وک:::: اپ:::: :::: اپ: ::: التب ے::::: اک::: :::: اقمؾ: نو اای:::

:: ںیم::: وت:::: وی :: یھ رھپ:: نکیل:::: نو :: نیکسم::: دنبہ

نو اای:::: الغؾ::: اک::::: اعمل: رسور:::: ںیم::: ےک::: نب::::

: دتقمی:::::: ::::: اپ::::: :::: ریغو ::::::: نوےئ: ہلل اان: ےک:

نو اای::::: اامؾ: ںیم::: رک::: نب::: یھبک::: وساچ:::: ہن::: ہی::::

:::: دوتل::::: و:::: امؽ:::: : ہن::::: انمت:::::: یک: ::::: :::: ہلص: رپوا یک::

::::: بل:::::: ::::: نوا:: اتیل::::: ہپ: :::::: اہلل: نو اای::::::: انؾ:::::: اک:

ویپ اجؾ:::: اب::: اک::::: وتدیح::::: ےس:::: وشؼ:::: دووتس :::

::::: یہی: نو اای:::::: ایپؾ::::: ںیم::::: ادمح ::: نوا::: اتہک::

؎ رضحت:وخاہج:اصبح:اک:اکی:رعش:ے:::::::کہ فرمایا۔121

61

دصاےئ:بیغ

ے متس:: تبحم: دبےل: ےک:: تبحم:

تبحم ااقتنؾ:::: ول:::: ہن::: اػ::: ول::: ہن:::

؎ ںیم: ے:اس:رعش:ںیم:اس:فرح:رتمیم:یک:ے::::: ہک:رفامای

تبحم اخؾ: ںیہ: نوےت: ہتخپ:: وییہن::

تبحم ااقتنؾ: رتا:: ے::::: رکؾ::

:دبع:ا ینغ:اصبح: :اشہ :رضحت:ومالان :امہرے:رمدشان :ے:ہک ارقح:رمبت:ارتخ:رعض:رکات

: :اہلل::رفامایوھپوپلری:رۃمح:اہلل:ہیلع: ے:بج:ہی:رعش:انس:وت :اشء وخب:رتمیم:ے:انتیعف:اور::!ام

ز:رپ:ایبؿ::اک:وخب:ہدمہ:فراافدتی:اس:رعش:ںیم:زایدہ:ے:اور:ولسک:اک:ہی:ہلئسم:ادناز:رتتیب

ومالان:ےک:ااعشر:ںیم:ومالان:ےک:یملع:اونار: یھ:نوےت:ںیہ۔:ہک:رفامایرھپ:ارقح:ےس:نوایگ۔:

اہلل:اعتیل:یک:رمیض:ںیم:اےنپ:مامؾ:وخااشہت:اور:رمایضت:اور:ذجابت::کہ فرمایا۔122

؎ وک:انف:رک:دانی:ینعی:اتعب:رکدانی:یہ:ا ل:دنبیگ:ے۔:اور:اانپ:ہی:رعش:ڑپاھ::::::

ے ںیم: وخیش: وخیش: اگلدی: اگ: وک: وخیش:

ے مغ::: ےھجم:: الم::::: اک::::: یس:::: بیصن::: وخاش:::::

ارقح:رعض:رکات:ے:ہک:اس:رعش:ںیم:رصػ:ایس:وخیش:وک:اگ:اگلان:رماد:ے:وج:قح:اعتیل:یک:

اطمقب:رہ:وخیش:تمعن:ے۔رمیض:ےک:الخػ:نو۔:ورہن:رمیض:ایہل:ےک:

مامؾ:اعمالمت:واحالت:وک:اہلل:اعتیل:ےک:رپسد:رکدانی:یہ:دنبیگ:ے:اور: کہ فرمایا۔123

ومال:یک:رمیض:رپ:رایض:رانہ:ومنم:یک:رعماج:ے۔

اغبل:اک:رعش:ے::::؎:کہ فرمایا۔124

اغبل یئگ: اھٹ: یہ: وت:عق: بج:

وکیئ رکے::: ہلگ: اک::: یس::: ایک:::

؎ ںیم: ے:اس:ںیم:ہی:رتمیم:یک:ے::

ادمح یئگ: اھٹ: یہ: تبحم: بج:

راہ ہن: ہلگ: وکیئ: ےس: یس: رھپ:

دصاےئ:بیغ 62

اجان:نوا:واہ :ےک:رضحات:دباع:ت:اور:روسامت::اکی:یتسب:ںیم:وظع:ےک:ےیل کہیافرما۔125

ںیم:التبم:ےھت۔:قح:اعتیل: ے:اؿ:یک:دہاتی:ےک:ےیل:ہی:مظن:ھجم:ےس:الہکدی:سج:ےس:یتسب:

؎::واول :وک:تہب:عفن:نوا:اور:ولگ:وجؼ:در:وجؼ:ریمے:اہھت:رپ:اتبئ:نوےئگ۔:وہ:مظن:ہی:ے

الغؾ اک:: اؿ: فرػ: اک::: رلس::: رخف:: فرػ::: اک:::

ایپؾ وت::::: اگ::::: ےنس:::: اک:::: سک::::: اتب::: یہ:::: وت::::: ںواوہلس::::

اھت ہن:::: اچرہ:::::: وت::::: زدنہ::::: وج::::: یھ:::: ومیس:: نوےت:::

االانؾ ریخ ریپوی:::::: رکںی::::: ہک:: ےک: اس:::: زجب::::

اجؾ اک::::: وتدیح:::: یھبک::: اتکس:: ںیہن:: یہ::: لم::: وک:::: اس:::

اقمؾ اک: راستل وپدیشہ: ے: ےس: رظنو : یک: سج:

اسکل:وک:قح:اعتیل:سج:احتل:ںیم:رںیھک:ویہ:احؽ:اس:یک:رتیق:اک:ذرہعی:ے۔:کہ فرمایا۔:126

ےھت::ارقح:ارتخ:رعض:رکات:ے:ہک:اکی:اصبح:امیبری:ےس:رحؾ:یک:امنز:یک:رحمویم:رپ:مغ:زدہ

ارگ:ہی:صخش:اعرػ:نوات:وت:مغ:ہن::ہک:رفامایرۃمح:اہلل:ہیلع:: ے: رضحت:احیج:ادماد:اہلل:اصبح

:ہی:یھت:ہک:اس:دنبہ:وک::رکات:ویک :ہک : اعرػ:اینپ:وجتزی:وک:انف:رکد ات:ے:۔:قح:اعتیل:یک:وجتزی:

امیبری:یک:یگتسکش:یک:راہ:ےس:رقب:اطع:رکںی:اور:ہی:صخش:رحؾ:یک::::امنز:ےس:رقب:وک:وجتزی:رکراہ:

قح:اعتیل:یک:وجتزی:ےس:وبحمب:اور:الضف:اھجمس۔اھت:سپ:وگای:اس: ے:اینپ:وجتزی:وک:

:وخش:رےنہ:اک:بیجع: :رہ:احؽ:ںیم:رپوکسؿ:اور :اور :وجتزی رضحت:رپاتب:ڑگیھ: ے:انفء

؎ وج:درج:ذلی:ںیہ:::رفامایومضمؿ:اےنپ:اؿ:ااعشر:ںیم:ایبؿ:

اک:فیک:لسلسم::داھکی::ے وت:: مہ: ے:: یھ::: ںیم:: یفیک::: ےب::

ے رےتھک:ںیہ:اس:احؽ:وک:المک::داھکی: یھ:وہ ںیم: احؽ: سج:

:::: رکںی::: وجتزی::: مہ:: وک:: راہ::: سج::: :: وک::: راہ:::: اس:

ل ق

ے داھکی::: اث

ںیہ:اس::راہ::وک::الہس::داھکی:::ے ےلاجےت:: وہ:: ےس:: راہ: سج::

63

دصاےئ:بیغ

اؿ:ااعشر:ےس:تہب::ارقح:ارتخ:رعض:رکات:ے:ہک:رضحت:ڈارٹک:دمحم:دبع:ایحل:اصبح:داتم:رباکمہت

وظحمظ:نوےت:ںیہ:اور:رضحت:وک:اس:ےک:دو:اکی:عرصےع:اید: یھ:ںیہ،ذہلا:یئک:ابر:بج:رضحت:

؎:::::: رپاتب:ڑگیھ:اک::ذرک:اای:وت:اس:عرص ہ:وک:وخد:یہ:ڑپےنھ:ےگل

ےب:یفیک:ںیم: یھ:مہ: ے:وت:اکی:فیک:لسلسم:داھکی:ے

امیئ۔اور:ااہظر:رسمت:رفامےت:نوےئ:اؿ:ااعشر:یک:رعتفی:رف

:::کت:اسکل::رفامایرضحت:دجمد:افل:اثین:رۃمح:اہلل:ہیلع: ے: کہ فرمایا۔127 ے:ہک:بج:

اےنپ:وک:اکرف:رفگن:ےس: یھ:دبرت:ہن:ےھجمس:اگ:اس:یک:دبعتی:اک ہل:اح ل::::ہن:نویگ۔

:اھتونی: :ے:ہک:رضحت:میکح:االتم:ومالان ارقح:دمحم:ارتخ:افع:اہلل:ہنع:رعض:رکات

اس:ومضمؿ:یک:واضتح:اس:فرح:رفامیئ:ے:ہک:اےنپ:وک:مامؾ:املسمون :ےس:وت: ے: رۃمح:اہلل:ہیلع

ؽ:اےنپ:اپ:وک:دبرت:ےھجمس:ہک:نکمم:ے:اس:اک:اخہمت:ااھچ:یف:ااحلؽ:دبرت:ےھجمس:اور:اکرفو :ےس:یف:اامل

نواجوے:::؎:

رگنمدی وخباری:::: را::: اکرف::::: چیہ::::::

ادیم دش::اب ںودشن املسم ::: ہک:

):رویم:(

تم:وھجمس:ہک:نکمم:ے:وہ:املسمؿ:نو:رک:رمے۔:ریقح یس:اکرف:وک: یھ::رتہمج:

؎: اؿ:اضمنیم:ےک:انمبس:رضحت:رپاتب:ڑگیھ:ےک:دوااعشر:درج:ذلی:ںیہ:::::

ریصبت مشچ::: ےس:: بج:: یئگ::: لھک::

مہ ےئگ::: رگ: وخد:: ےس:: رظنو :: اینپ::

:: رفبی: اہ:::: وک::: یس::: امرا ے:::: امکؽ:

امرا ے امؽ: رکف:: ےھجم: وہک : ایک: ںیم:

؎ ۔:اکی:سلجم:ںیم:ہی:رعش:بیجع:درد:ےس:رضحت:واال: ے:انسای:::::128

ںیہ ےتھجمس: اےس: رب ت: یک: اید: یک: اؿ: مہ:

ےکس ہن::: الھب: رگم:: وک:: اؿ: یھ:: اچاہ: الھبان:::

دصاےئ:بیغ 64

ارقح:ارتخ:رعض:رکات:ے:ہک:خیش:ےک:اتبےئ:نوےئ:ذرک:وک:اامتہؾ:ےک:اسھت:دبوؿ:انہغ:اپدنبی:

سفن:اور:اطیشؿ:الھبان:ےس:رک ے:اک:اکی:ااعنؾ:ہی: یھ:ے:ہک:رھپ:دبوؿ:ذرک:نیچ:ہن:اےئ:اگ:۔:

اچںیہ:ےگ:رگم:اسکل:وھبےنل:رپ:اقدر:ہن:نوےکس:اگ۔

۔اوایلےئ:رکاؾ:ےک:رقب:ووضحر:ےک:اقمؾ:یک:رتعف:وک:رضحت:واال: ے:اس:رعش:ںیم:ایبؿ:129

؎:::::: رفامای

رسور:::ے:یھبک:ارتعاػ::وصقر:::ے اطوتع :اک:: یھبک

ےے:کلم:وک:سج:یک:ںیہن:ربخ:وہ:وضحر:ریما:وضحر:

اہلل:اعتیل:ےس:تلفغ:اک:ذعاب:داین:ںیم:ہی:نوات:ے:ہک:اابسب:راتح:ےک::کہ فرمایا۔131

ابووجد:زدنیگ:ےب:وکسؿ:نویت:ے:سج:اک:ومضمؿ:اس:رعش:ںیم:ے:::::::؎

وہ:وشؼ:ے:ہن:وہ:فیک:ے:ہن:رسور:ے وہ:ذوؼ:ے:ہن: ہن:

زیچ:یہ:ےب:زمہ:وج:رظن:ےس::اینپ:وت::دور:::ے اکی: رہ ے::

؎ رجہا:درواصؽ:اک:اامتجع:اس:رعش:ںیم:ے::::::کہ فرمایااور:

ریتا:::ایپؾ:ے ے:::رتا:::انؾ::: اید::: رتی::: ے::: ذرک:: رتا:::

ے::ارگ:بیصن:رتی:راض::وت:ہی::رجہاجؿ:وضحر:ے

؎:::::: ذرک:قح:زدنیگ:ے:اور:تلفغ:اہلل:اعتیل::ےس:ومت:ے:کہ فرمایااور:

ذغا:،رتا:انؾ:روح::یک::ے:::افش یک:رمی:::دؽ اید رتی::

رتا:وھبانل:رمی:ومت:ے،:رتا:ذرک:اح ل:وطر:ے

صاك حق عبادتک وضحر:یلص:اہلل:ہیلع:وملس: ے: یھ::کہ فرمایا۔131 ای ؎27ماعبد

فتک اك حق مع

ف ماعر

اك حق اور:اکی:ادین:ایتم:اور:الغؾ: یھ::رفامای فماعر

فتک مع

ااتہک:ے:وت:ایک:ہی:دوون : ف ربارب:نوےتکس:ںیہ۔ماعر

اقمؾ:ےس: ربمغیپ:یلص:اہلل:ہیلع:وملس: ے:رعمتف:اک:ایلع:اقمؾ:اح ل:رفام:رک:اس:رعیف:ہکلب:ارعف:

ا فوہ:ریغ:انتمیہ:ذات:ے:وت:رعمتف:اک:رہ:اقمؾ:اےنپ:اموفؼ::،ویک :ہکرفامایاک:االعؿ: ماعر

مکتبۃ الشد،با ب الیمان بالملئکۃ،(164)1/324:شعب الیمان للبیھیق ؎27

65

دصاےئ:بیغ

ارپ:چنہپ:رک:اےنپ:رہ:اقمؾ:ام:تحت:وک: فےس:ریبعت:رکات:ے:اور:وج:صخش:رعمتف:ےک:ماعر

اومعم ی:اقمؾ:رپے:اس:اک: ف یھ:رتمک:درہج:اک:نوات:ے:ایس:ومضمؿ:وک:اس:رعش:ںیم:ماعر

:::: ایبؿ:ایک:ایگ:ے ::::؎

:نو :اچے:نو :یہتنمدتبمی:اچے

::: ںیہ ےتہک:: یھبس ما عرفا دووتس::

رہ:اعرػ:اک:ام:رعانف:اس:یک:رتعف:رعمتف:ےک:اابتعر:ےس:اےنپ:ادنر:اابثت:رعمتف:یک:دنلبای : یھ:

راتھک:ے:اور:ہی:یفن:ام:رعانفک:دراجت:رقب:ریغ:انتمہیہ:ےک:اابتعر:ےس:ے۔

إ إ إ إ

دصاےئ:بیغ 66

:اعرافہن(:::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::ابب:وسؾ: )بختنم:الکؾ

:وکست:رحصا ایپؾ

رپوا ے: اہےئ ےک تبحم عمش وج ںیہن

اھجمس ے وک ھجم ںیہ اےئ وہ اشؿ یک دخا:

ااسف ے اسرے::::: ےک::: اتسلگ ::: وھبؽ::: ںیم:: ایگ::

ے رحصا وکست ااسی ھچک ایپؾ دای

ںیم لفحم ریتی واہلل ے اجؿ یک وکس

الہب ے وک دؽ ںیم اتسلگ ںیہ ےلچ ثبع

ںیم نو اک ھجمس ردنی وہ اخک ےگ رکںی

ارتا ے ںیہ ےگل رک یپ یہ وھگٹن اکی وج

ایت: ںیہن کت اواز ہک::: ے: ہی امکؽ

رپوا ے ںیہ رے لج وی ںیم وشؼ ووفر

اک اسیق ہی ے ضیف رگم نو مہ یھ ںیہک

امیپ ے ےک اڑ ںیہ ےتچنہپ اپس امہرے

اھت:ہک:ارگ:خیش:ےس:دیقعت:اور:اابتع:اور:اگہ:اگہ::رفامایاک:وہفمؾ:رضحت:واال: ے: ؎6رعش::رشتخ :

تبحص:ںیم:احرضی:نویت:رے:وت:ارگ:اطبل:دور: یھ:راتہ:نو:وت: یھ:رمدش:اک:اضیفؿ:اس:یک:روح:

:اھتونی:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےس: وک:اتچنہپ:راتہ:ے۔اکی:اطبل: ے:رضحت:میکح:االتم:ومالان

ورتبحص:ںیم:احرضی:ہن:نو:وت:ایک:ولسک:ےط:درایتف:ایک:ہک:رصػ:طخ:واتکتب:اک:ہلسلس:نوا:ا

ایم :ویبی:ارگ:دور:دور:ےس:رصػ:طخ:واتکتب:رکےت:رںیہ:وت:ایک:اوالد::ہک:رفامایںیہن:نواتکس؟:

ہک:اگہ:اگہ:رمدش:یک:سلجم:ںیم::نویتکس:ے؟؟:ایس:اثمؽ:ےس:رواحین:زدنیگ:وک:ھجمس:انیل:اچےیہ

:اور:نیقی:اطبل:ےک:دؽ:ںیم:لقتن:احرضی: یھ:رضوری:ے:اتہک:اس:ےک:بلق:اک :درد

نواجوے:۔:رھپ:اس:تبحص:ےک:ابووجد:دوری:رضم:ںیہن۔

67

دصاےئ:بیغ

الھبان:اچاہ: یھ:اؿ:وک:رگم:الھب:ہن:ےکس:

ےکس ہن: انب:::: رظن:::: یک::: اؿ::: وج: اینپ:::: وک:::: رظن::

: فیطل::: ےکس ہن::: ا یک::: اؿ: ںیم::: اگننو ::: ولجے::

ےکس ہن اٹل:: اہج :: دوون ::: ہپ::: رمیض:: یک:: وج::اؿ::

: اۂنیئ وک:::: دؽ:::: وہ:::: ےکس ہن:::: انب::::: امن::::: قح::

یھبک وہ:: کت:: اج::: ںیہ: دویا ے:: ریتے:: وج:: ںیہن::

ےکس ہن:: رکسما: ںیم: مغ::: ےکس:: ہن::: رو:: ںیم:: وخیش:::

ںیہ ےتھجمس::: اےس::: رب ت::: یک::: اید::: یک::: اؿ:: مہ::

: الھبان:::: ےکس ہن:::: الھب::: رگم::: وک:::: اؿ::: یھ:::: اچاہ:::

رگم یھ::: رھپ::: ہپ::: دؽ:: یھت:: زگر:ان:: وج:: یئگ:: زگر

ےکس ہن:: دنبے::ےھت::بل::الہ:: ےک: رمیض: ریتی: وج:

ےس اؿ وپےئھچ ہن:::: اعمل:::: اک:::: فیک:::: و::: رسور::::

ےکس ہن:::: ااھٹ:::: رس:::: ےس:::: تبحم:::: ااتسؿ:::: وج::::

:: ویہ:::: ::::: اقمؾ:::: ادمح رضحت::::: ے::::::: تبحم::

ےکس ہن::::: ا:: اید:::: ےک:::: اؿ:::: وسا:::: یھ:::: وکیئ:::: اہج ::::

؎:اک:وہفمؾ:انفےئ:وجتزی:ے:سج:اک:الخہص:ہی:ے:ہک:اینپ:راض:اورقح:اعتیل:یک:راض:ںیم:1رعش::رشتخ :

؎ بج:اقتلب:نو:وت:اینپ:وخاشہ:ےس:دتس:ربدار:نواجوے:اور:ہی:عرص ہ:دؽ:ےس:ہہک:دے

اج::دؽ:::ےھجت:::وھچڑا:::ہک::دجرھ:::وہ:::ںیہ:::ادرھ:::مہ

):ذجموب:رۃمحاہلل:ہیلع:(

؎:ںیم:میلست:اور:وفتضی:یک:میلعت:ے:اور:ربص: لیم:یک:نیقلت::ے۔5رعش:

دصاےئ:بیغ 68

؎:ںیم:ااقتستم:یک:میلعت:ے:ضعب:ولگ:ھچک:دؿ:تہب:زور:وشر:ےس:اور:وجش:ورخوش:ےس:6رعش:

رکےت:ںیہ:اور:خیش:یک:تبحم:اک:وخب:ااہظر:رکےت:ںیہ:،نکیل:دنچ:دؿ:ای:دنچ:امہ:ای:دنچ:ذرک:ولغش:

اسؽ:زگر ے:رپ:اہتسہ:اہتسہ:ڈنھٹے:نو:رک:ھٹیب:اجےت:ںیہ:رھپ:ہن:ریپ:اید:اات:ے:ہن:ذرک:ورکف:

اور:داین:ںیم:سنھپ:رک:ابتہ:نواجےت:ںیہ۔:وصخاص::رمدش:ےس:دبامگین:اور:رھپ:اس:یک:تبحم:وک:مک:

:انی:اطیشؿ:اک:ہی:زجمب:ایھتہر:اسکل:وک:ابتہ:رک ے:ںیم:وس:دصیف:اکایمب:ے۔اس:ےیلرکد

::ڑگ:ڑگا:رک:قح:اعتیل:ےس:اماتگن: رمدش:یک:تبحم:اوراس:ےک:اسھت:نسح:نظ:یک:دوتل:وک:وخب:

رے:اور:رمدش:ےک:اعوقش :ےک:اپس:ےھٹیب،:رمدش:ےک:احدسو :ای:ہنعط:زون :ےس:تہب:یہ:

رمدش:ےس:رس:ہن:ااھٹ ے::اکیہی:وہفمؾ:ے:ہک:اہلل:ےک:ےیل:کی:درریگ:مکحم::ۂندور:رے۔:ااتس

ریگ:رپ:لمع:رکے:رشبہکیط:رمدش:عبتم:رشع:وتنس:نو۔

:7رعش: :اطع:؎ : :ایلع:اقمؾ:ے:قح:اعتیل:اؿ:ااکرب:یک:رب ت:ےس:مہ:بس:وک :اک ںیم:رقب:ووضحر

:ہی:ے:ہک:اہلل:اعتیل:یک:تبحم :اس:رعش:اک :اغبل:رفامںیئ،انیم۔وہفمؾ : : :بس:یک:تبحم:رپ

نواجےئ۔:ہی:وہفمؾ:رماد:ںیہن:اسیج:ہک:اجلہ:وعاؾ:ےتھجمس:ںیہ:ہک:ویبی:وچب :اور:ر ہت:دارو :اور:

دوتس:اةحب:اک:قح:بس:وھچڑ:رک:ڑاہڑ:ای:لگنج:ںیم:ریقفی:ےل:ںیل۔:رشتعی: ے:اس:فرہقی:

ر:اپین:اک:ہک:یتشک:ےک:وک:رمگایہ:رقار:دای:ے۔:داین:اور:ارخت:اک:قلعت:اس:فرح:ے:ےسیج:یتشک:او

اپین:رضوری:ے،نکیل:ارگ:اپین:یتشک:ںیم:دالخ:نواجےئ:وت:یتشک:ڈوب: یھ:اجیت:ے:سپ:داین::ےیل

داری: دحثی:اپک:ںیم:ے:ہک:امؽ:، یھ:رضوری:ے:رگم:اہلل:اعتیل:یک:تبحم:اس:رپ:اغبل:رے

اظمرہ:قح:اشرح:وکشمۃ:رشفی: ے:اس:صخش:وک:رضم:ںیہن:وج:اہلل:اعتیل:ےس:ڈرات:ے:۔:اصبح:

ر:وقتی:ے:وج:اہلل:واول :یک:تبحص:ےس:اتلم:ے۔

ل

اھکل:ے:ہک:داین:اسپن:ے:اس:اک:م

‘‘رفش:اای:رظن:رعش:امظع’’

مکحم نو:: ةسن:: ہن:: ےس:: اؿ:: کت:: بج::

مغ مغ:: ہن:: اشدی:: ہن:: اشدی:: وکیئ::

: اید::: اعمل بج اھچای::: یک: اؿ::: اک::

: رفش:::: :: امظع رعش:: رظن:: اای:

69

دصاےئ:بیغ

: : ایگ:::: لم::: امظع: وصقمد:::: ریما::

:: اعمل:::: م::: اب: ے نوش:::

ظ

یم

اعمل اک::: تنج::: ںیم::: زتےنپ::: ے:::

رممہ ہن:::: اک::: دؽ:::::: زمخ: اچےیہ

: ےس: بج:::: یئگ: لھک:::: ریصبت: مشچ:

مہ ےئگ:::: رگ::: وخد::: ےس:: رظنو ::: اینپ:::

: اہبرںی: رنیگن:: یک ولجؤ :::: ریتے::

:::: دےتھکی::::: مہ ےئگ:::::: وس دےتھکی:::::

: اک:: ؿ::ا ے: ہی:: ذ : ورہن::: رکؾ:: اح

مہ: ںیہن:: ھچک اور::: اخک::: ںیہ::: اخک:::

‘‘اغبئ:نوااجات:ے:اجحابت:اک:اعمل:’’

: اعمل اک::: اجحابت::: ے::: اجات::: نوا:: اغبئ:

اعمل اک::: ابیغمت::: نو ے::: اگل:::: وہشمد::::

اعمل اک:: امغنت:: ےک:: قشع:: ےسج: ے:: اتلم::

اعمل اک:: احملت: ےک: زتسی: بجع:: ے: اک:: اس

ے ربںی:: رعش:: دؽ: ہک: نو ے اگل:: وسحمس::

: اہلل:: اعمل اک::: الماقت::: یک:: اؿ:: ہی:: رے:

ریخ رگم: نو :: اتہک:: ہی:: ابت::: ںیہن: یک:: ےنہک:

: رھپات:: اعمل اک::: احمالت:: ںیم: اگننو : ے:

ے سبھی

چ

ںیہ دفا:: ہپ: تبحم: وج:: ےس:: اؿ وپ

: انکست:: اک::: رحاکت::: اعمل: اک::: احملت: اک::

دصاےئ:بیغ 71

: اہبرںی یک:: تنج::: ے: رکد ات:: وہ:: رقابؿ:

: اپات: : وج: ے: : انماجت:: ےس: تمسق:: اعمل اک:

: ےنھجمس:: رعش:: یھ:: وک::: رفش::: ںیم: ادمح اگل:

اعمل: اک ایخالت::: ےک:: اؿ:: بج::: نوا:: اطری:::

‘‘رباکت:بلط:اصدؼ’’

تبحم:ںیم ںیہ:اصدؼ::اپ:رگ:اے:دوتس:ارقار:

تبحم:::ںیم درابر: ےگ: اجںیئ: رکےیل: وخد:: بلط::

: ابمرک:: : اؿ: : ااکفر: رغؼ:: ںیہ:: وج::: وک: ںیم تبحم:

: چنہپ: ںیم تبحم: ےک:زلگار: اجںیئ:ےگ::اک::دؿ::اڑ:

‘‘رمدش:اک:ضیف:اور:اامۂل:رذالئ’’

دؽ:: زرب::اھت::نو ے::وک::ادمح ::اظنؾ و:: زری:::

ایگ اک::رکش::ے:::اعلم:::دبؽ:: نکیل:::دخا:::

‘‘رقب:یک:ذلت:ولےنٹ:واول:’’

وضحری و رقب وک یس اشخب

دوری ذلت وک یس اور

وضحری اجؿ ے اب اح ل

وجہمری اشؿ رے اہلل

دوری: وکشہ ے ا یھ وک سج

ادوھری ے یہ تبحم یک اس

واول: ولےنٹ ذلت یک رقب

دوری مغ ے تبحم اجؿ

71

دصاےئ:بیغ

ںیم ذمبہ: ےک تبحم: الہ

وضحری نیع ے یھ تبیغ

تبحم: لیمکت وی ہن نویت

وپری وج: نویئ انمت اینپ

انحص رضحت رقتب رفتق

رضوری ںیہ یہ: دوون ںیم قشع

وضحری: ااسحس ںیہن یہ وخد

دوری: ںیہن ےس اؿ یھبک ورہن

ے رظن شیپ رمیض یک اؿ

دوری یسیک رقتب یسیک

اہلل: اہلل اہلل اہلل

ونری وت اب ے یھ اخیک

ادمح ے رپدہ ولجہ رہ

دوری ے یھ رھپ اور ے رقتب

‘‘تعن:اپک’’

ملسو هيلع هللا ىلصدمحم ااکنر اک اہلل ے ااکنر

ملسو هيلع هللا ىلصدمحم ارقار ے ارقار اک اہلل

اےئ رظن وت اطع نو انیب رگددیہ

ملسو هيلع هللا ىلصدمحم اونار ںیہ ےس ایہل اونار

اکر رسو وک نج ںیہن ےس وبنی تنس ے

ملسو هيلع هللا ىلصدمحم ارسار یھبک ےگ ںیلھک ہن: رپ اؿ:

دصاےئ:بیغ 72

وگش نت ہمہ ےس ادب ااحصب ےھت نواجےت

ملسو هيلع هللا ىلصدمحم اتفگر ےھت رکےت انس فرح اس

اںیئ لب ےک رس: اہی اجؿ رکںی: رقابؿ:

ملسو هيلع هللا ىلصدمحم: درابر ہی ے ملسو هيلع هللا ىلصدمحم درابر

اھتہ ںیہن یک دمارج ےک اؿ نو وپےتھچ ایک

ملسو هيلع هللا ىلصدمحم ااصنر ہی ںیہ ملسو هيلع هللا ىلصدمحم ااصنر

‘‘تخب:ہتفخ:وک:اب:ے:اگجان’’

الھبان: وک اؿ زرہ ے زرہ

اان یک اؿ اید رتایؼ اور

اٹلان بس ے ہپ:: اؿ دؽ اجؿ

اگلان دؽ ںیہن ااسؿ وکیئ

اھکان: ہپ ےنیس ریت رپ ریت

الان ہن رپ زاب یھ اػ اور

رگاان یلجب ہپ دؽ نشلگ

رکسماان رتا مایتم ے

الجان تبحم عمش ںیم دؽ

انبان وک وخد رپواہن اور

اگلان: ے رٹ یک اؿ یک انؾ

اگجان ے اب وک ہتفخ تخب

دگاان دگ دؽ ےک رہ رہ اک اؿ

رکسماان رک وھجؾ رما اور

73

دصاےئ:بیغ

اان ںیم وصتر اک یس اػ

اگمگجان ::::::::اک ااسحس ریمے

انبان ےس فرح وس وس اانپ

اکھٹان ھچک ے اک تبحم اس

اان ےک ارقح ںیم دؽ وخد اک اؿ

اپان وصقمد ںیہ ےتہک وک اس:

انسان تبحم دااتسؿ

انبان وک اہج اعقش اک اؿ

انبان ونجم :::::: وک:::::::::: واول :: نوش::::::

ذ اہےئ انسان لزںیل اک اح

‘‘زدنیگ:مہ: ے:رم:ےک:اپیئ:ے:’’

ے شبیئ ریتی ںیم دؽ اید

ے الیئ رگن ددی رسحت

ے اگلیئ یک انؾ ریتے: رٹ

ے اپیئ ے دؽ نیکست ےس اس

رقاب نوا ویہ داھکی ے سج

ے درلابیئ اشؿ ایک واہ

: ویک ے ںیم دؽ اج دڑھنک:

ے الیئ ایپؾ ھچک ابص ایک

ڈاال الج ے قشع اشت

ے اپیئ ےک رم ے مہ زدنیگ

دصاےئ:بیغ 74

‘‘رمے:اسھت:اےیئںیم:لچ:راہ:نو :اپ:’’

:::: اب الجےیئ تبحم:::: عمش::: اےنپ::::: ںیم::::: دؽ::::

اگمگجےیئ رھپ::::: وک: رات::: فرح::: یک: اترو ::::

::: یک::::: تبحم:::: ےگ::: ںیکس::: لچ: ہن::: اہنت:::: ںیم: راہ:

:: لچ:: ںیم:: اےیئ: اسھت:: رمے: اپ: نو :: راہ:

اپےیئ ہن::: تمہ::: یک::: راےئ:: انفےئ::: کت::: بج:::

اےیئ ںیم::: لفحم::: یک قشع::: الہ:: اپ::: ویک ::

اھچےیئ ںیم:: رھب اہج : ےک::: نب: ارب: اک: رتمح:::

:::: لج:: ہی:::: اعمل:::: اھجبےیئ رک:: ربس:::: ے::::: راہ:

انؾ اک:::: ایس::: ةسن:::: ے::: انؾ::: اک:::: ایس::: ةسن:::

: اؿ:::: :: وھچڑ:: وک::: یلگ::: یک:::: اپےیئ ہن:::: ا ے::::: ےک:

: اینپ::: ارگ اپ:::: یھ: اچںیہ: اھبانگ::: ےس:: فرػ:

اپےیئ ہن ا ے:::: رپ:: زہار رکںی::::: وکشش:

‘‘رساب:ے:ہی:ںیہن:ےاپین،:رفبی:ویک :اپ:اھکرے:ںیہ’’

دخا:ےس:نو:رک:ےک:اپ:اغلف:اہج :ںیم:ویک :دؽ:اگلرے:ںیہ

ںیہے::ہی::ںیہن:ے::اپین،:رفبی::ویک ::اپ:اھکرے:: اب: رس

:: ایک: ہی !:ہی::مایتم:متس: واہلل ے::: بضغ: ںیہ اپ:::ڈاھ:رے::

ںیہ رے:: اھجب::: اامی : عمش:: وج: ابیق:::::: ے ںیہن::: ڈر::ایک::: اک::: دخا:::::

تبحم::ےک::اپرے:::ںیہ زمے: اطبل:: ںیہ:: وج:::: ےک:: تبحم:: ےئم:::

: ےس: تبحم:: یھبک::: ںیہ:: ارے::: ےس::: تبحم:::: یھبک::: ںیہ اجرے::::

75

دصاےئ:بیغ

‘‘قشع:اک:ااحتم :’’

اکی:دور:ھجم:رپ:ااسی:زگرا:ے:ہک:دنی:یک:ااشتع:اور:غیلبت:ںیم:ضعب:ولوگ ::ہک:رفامای

ے:ےب:دح:اتسای۔ایس:زام ے:ںیم:ہی:ااعشر:ومزو :نوےئ:اور:دےھک:نوےئ:دؽ:یک:اواز:ے۔ارقح:

ارتخ:رعض:رکات:ے:ہک:رضحت:رپاتب:ڑگیھ: ے:اؿ:ااعشر:وک:بج: یھ:انسای:وت:اوھکن :ےس:

؎:::: :رپ: یھ:رتق:ورگہی:اطری:نوایگاوسن:اجری:نوےئگ:اور:اسنیعم

ااحتم رھپ: اک: قشع ے راہ: نو

انس و ریت: ےس تمس: رہ ںیہ: اےت:

اج رقابؿ: ریمی رپ رمیض یک اؿ:

اہک اقلب اس: ںیم اھت: اہلل اہلل:

دااتس انسؤ : وک سک یک قشع:

دا راز ے ںیہن: وکیئ بج اہےئ

:::::: ےنیج فطل:::::: اہک اح ل اےس اک:

: یپ:::: اروغا رشاب::::: ے::::: سج:::: ںیہن:::

دااتس یک:::: مغ::::: و درد::::: ای::: وخیش::::: نو:::::

اہن فطل:: ے:: اک:: اؿ::: اشلم ںیم::: بس::

دوھا ےس: نمیشن:::: اگ:::: اےھٹ::: ےک لج::

رااگیئ ریمی::::: ہن:: یگ:::::: اجےئ: اہ::

امس دںیھکی::: وہ::::: اک:: ذتل:::: یک:::: قشع:::

اامس ںیم قح:: ریمے:: یھ زںیم: ے

:: رما::: اگ:: اٹمےئ:: ایک: اشن و: انؾ::::

زای و وسد:: ںیہن:: ںیم:: ےضبق::: ےک سج::::

دصاےئ:بیغ 76

:::: یتکس:: ںیہن: ا::: زخا ںیم::::: اس::::: یھبک:

::: اتسلگؿ::::::: :::: ے:::: ::::: قشع:::: ::::: اک:: اتسلگ ہی:

::: ے::::: اکمؿ ال:::: نیکم:::::::: بج::::: رپ:::::: دمد:::

رہماب : ان::: رمے::::: ایک ےگ:::: رکںی:: رھپ::::

::: ڑبھ:::: ::::: رھپ:: ںیہ::::: رے:: دانمش رشور:

: رب::::: رفاید:::::: ے: ےس::::: ھجت::::: اہج دو::

:::: ے:::::: :::: فیعض:::::: دنبہ::: رتا:::: انوتا و::::

: ریتے:::: اہک اجےئ::::: رک::::: وھچڑ::::: وک::: در:::

:::::: ریما::::::: ::::::: ے::: رس::: ::::::: اور:: ااتس ریتا:

انج رکش: ےیل ریمے:: یہی: ے::

::::::: قح::::: :::::::: یک:: رپیتس::: :::: زسا: ایع وجر:::

:::::::: : ے::::::::: :::: انیقی::::: :::::: ربمغیپا تنس::::

:::: ھجم:::: : وک: :: رھب: یج:::: ےس وشؼ:::: اتسںیل:::: رک::

:::: الخػ:: ںیم:::: زابؿ اگ:::::: وھکول ہن:::: قح:

::::: رمةح:::::::::: رمةح دص::::::::::: رمةح:::::::: دص::::

:::::: ںیم:::::: اہک یمظع:::::: تمعن:::::: ہی::::::: اہک :

::: وخرتش::::::: ::::::::: ا ::::::: :::: ابدش:: :::::: دربلا رس::

:::: ہتفگ:::::::: ::::: ادی::::: درگیا دحثی::: در:::::

‘‘:رتی:راض:وت:ہی:رجہ:اجؿ:وضحر:ے:ے:ارگ:بیصن’’

ے رسور: ہن: ے: فیک: وہ: ہن: ے: وشؼ: وہ: ہن: ے: ذوؼ: وہ: ہن:

ے دور:: وت: اینپ: ےس: رظن: وج: زمہ: ےب: یہ: زیچ:: اکی:: رہ:: ے:::

77

دصاےئ:بیغ

: ریتا:::: انؾ::: رتا::::: ے::: اید: رتی:::: ے: ذرک:::: رتا::::: ے ایپؾ:::::

ے وضحر::: اجؿ رجہ::: ہی:: وت::: راض::: رتی::: بیصن:: ارگ::: ے:::

افشء ے: یک::: روح:::: انؾ::: ،:رتا:: ذغا: رمی::: یک دؽ::: ای::د: رتی::

ے وطر::: اح ل:: ذرک::: رتا::: ے::: ومت::: رمی:: وھبانل::: رتا:::

ے وصقر::: ارتعاػ:: یھبک::: ے:: رسور::: اک::: اطوتع ::: یھبک::::

ے وضحر: ریما وضحر: وہ ربخ: ںیہن: یک: سج: وک: کلم: ے::

‘‘مغ:رفتق:’’

یک لفحم:: اے:::دوتس:: یئگ::: اڑ:::: روقن::: یہ:::: اجےت::: رتے:::

یک دؽ: رمے: راتح: اػ: ںیم: رھب: دؾ: ی: نیھچ: ے: سک: ہی

اک اس:::: وپانھچ::::: ایک::::: اھت:::: اک:: دؽ:::: اعمل::: وج:::: ںیم:::: وضحری:::::

یک دؽ::: رمے::: احتل::: نویئ:: ایک:: ےس: ایک:: ںیم:: تبیغ::: رگم:::

:: راہ:: دقؾ::::: :: ںیم:: تبحم::: :::: ے::::: سج::::: ا یھ::: راھک ںیہن:

یک: اکلم:::: خیش:::: رکاتم::::: اج ے::::: ایک::::: وہ::: ےھجمس::: ایک::: وہ:::

‘‘وہ:رابین: یھ:الہک:رک:ںیہن:نوات:ے:رابین:’’

رعافین: اجؾ:::: اج:رک::::: اخیم ے::ںیم:::::: ہن:::: ے:::: سج:::: ایپ::::

احبسین وبحمب:: دووتس::::::: ے:::::: ںیہن:::::: اتکس::::::: نب::::: وہ::::::

: ے: ںیہن: افین وج ںیم: رمیض ےک:: وبحمب:: ںیہن:: اہ :

::::: نوات::::::: ںیہن::::: رک::::: الہک:::: یھ:::::: رابین:: وہ::::::: رابین ے::

::::: سفن:::::: اےنپ:::::: ے:::: سج:::: یک::: ںیہن:::: رقابین یک:: اامرہ:

زیداین ضیف:: ےئش:: ایک::: ے::: اج ے:: ایک::: وہ::: ےھجمس:::: ایک:::: وہ::::

دصاےئ:بیغ 78

:: رکدںی:: رتک:: ےس: دؽ::: دصؼ: کت:: بج:: ہن::

اسفنین ح

رواحین فطل:: نواگ::::: ہن::::: اح ل::::: وک::::: اپ:::: یھ:::: یھبک::::

: ہن:::: ::::: ےگ:::::: وھچڑو::::: :::: دب::::: اامعؽ:: ارگ:: اطیشین ااعفؽ::

ونراین:: بلق اہمترا::: رہزگ یھبک نواگ:: ںیہن

: ہن::: :::: اک سفن:: نو::: ستہیک::: کت::: بج::: ے رطخہ:: یہ: رطخہ:

اطیشین ااکفر:::: نوےئ:::::: ریھگے::::: رھب::::: رمع::::: ےگ:::: رںیہ::

:::: ںیہ::::::: ےس:::::: ااسکنری:::::: اخاسکری:::::: وتاعض::::::: اخ ی مہ:

::: ےس:::::: ربکت:::::: :::: ںیہن::::::: ںیہ::::::: ےتھجمس::::: اثین وکیئ:::::: اانپ::::

: اہک : ::::: وتہب:: ارے::::: اچنہپ:::::: اہک :::::: ےس:: اہلل: اعمذ:

رعایین ریتی::: ے بضغ::: ےس:: وقتی::: و::: زدہ::::: ابلس::::

:: اڑا:::: : رک: وک مہ:: یگ::: اجےئ:: ےل:::: اہک :::: اج ے:::: دخا:::: ہی:::

::::: ایہل!::::: ::::::: رمح:: : رفامدے: :::: :::: نواںیئ:: :::: ںیہ::: وطافین ہی:

: یلم::::: ےیجیل ھجمس:::: یک::::: اکلم خیش::::::: تبحص:: ہن:::: وک::::: سج:::

:: وہ::::: زیداین ارسار وافق:::::: ے::::::: ںیہن:: نواتکس:::::

ے ھچک:::: بس::::: وت:::: دیپا:::: نوایگ:::: قلعت::: رگ ےس::: دخا::::

ااشفین لگ:::: ریتی::::: ہی::: یگ:::: اےئ::: اکؾ:: ہن::: ھچک:::: وت::: ںیہن::

:::: اینتب::::: ااس ںیہن::: ے:::: لکشم:::::: تخس::::: یک:::: اایبنء:

: وج: ے:::: اتھجمس:::::: ::: اس دووتس:::: ااس ::: :::: یک: انداین ے:

رپ تنس: یک ملسو هيلع هللا ىلص اعمل:: رسور::: ےس: دؽ: رقابؿ ے:: وج:::

:::::: تنج دووتس:::::: نویگ::: یک::: اس:::: ابمرک:::: امہمین ںیم:::

::: ابمرک:: نو::: ابمرک:::::: ادمح نوایگ:::: اک::::::: اس::::: وج::::: نو:::

:::: ے::::: ولعمؾ:::::: اےس:::::: ::::: ایک:: رابین ااطلػ:::::: ے::::: زیچ::

--------

79

دصاےئ:بیغ

اسامین ہنتف امہری رفامدے دور ایہل

نو اطع اامیین فیک اب یھ وک :اعزج دنبہ

رفاواین یک تبحم وک سج یلم ےس دقمر

اامیین عمش رونش ے نویت ےس اہھت ےک ایس

دوتل یک سج:وک:یلم:ے:دنی ے: تخب وخش ویہ

اطلسین اتج اگ رکے: ایک رک ےل ے ینغتسم وہ

اجےئ نو: دور امہری امین نم ہی رکفی ےب ہی

رپاشیین یک رشحم::::: روز نو رظن شیپ ارگ

نو اح ل ہن ہی کت بج االخص ے روح یک لمع

اتابین ریتے ںیم ولمع اامیؿ یگ اےئ ںیہن

ںیم تبحم مت یتسہ اینپ اٹمدو اہ اٹمدو

الیجین اور لزا ی: اطسبیم: ںیہ ےتہک یہی

ذ:::رضحت ےس دؽ وگش مت ونس ںیہ ےتہک ہیاح

رواحین ے یتلم ذغا بت نو انف ںیم تبحم

اخباقین دش ققحم ینعم اںی اسؽ یس از سپ

امیلسین: کلم از ہب ںودؿ دخا اب دکیؾ ہک

إ إ إ إ

دصاےئ:بیغ 81

‘‘مہ:دؽ:وک:رکش:ارؾ:دےتھکی:ںیہ::وت’’

یس:اشرع:اک:اکی:رعش:ے:وج:تہب:وہشمر:ے:۔:اور:زبروگ : ے::رفامایاکی:سلجم:ںیم:

یھ:اس:وک:ڑپاھ:ے۔:وہ:ہی:ے۔

ںیہ: دےتھکی: رکؾ: اک: اس: مہ: رپ: دؽ: وج:

ںیہ دےتھکی::: مج:: اجؾ: از:: ہب: وک:: دؽ:: وت:::

ںیم: ے:اےنپذوؼ:ےک:اطمقب:دورسے:عرصےع:ںیم:رتمیم:رکدی:ے۔:رھپ:ایس:رحب:ںیم:وپری:

؎ اکی:لزؽ:یہ:نویئگ:۔:اس:وک:شیپ:رکات:نو ::::::

ںیہ دےتھکی رکؾ اک اس مہ رپ: دؽ وج

ںیہ دےتھکی ارؾ رکش وک دؽ مہ وت

ںیہ دےتھکی متس ںیہ دےتھکی رکؾ

ںیہ دےتھکی مہب اسام ےک تبحم

ںیہ دےتھکی مغ ہن ںیہ دےتھکی وخیش

ںیہ دےتھکی رکؾ اگنہ یک اؿ مہ

ںیہ دےتھکی رتحمؾ در ویفض

ںیہ دےتھکی مہ وج اب ربخ ایک ےسک

ںیہ دےتھکی مجع وسز ںیم دؽ یھبک

ںیہ دےتھکی رحؾ اسز وک دؽ یھبک

م: اؾ: فیک یھبک

شلل

ںیہ: دےتھکی ا

ںیہ دےتھکی زتلمؾ رب ت یھبک

رپ بل یہ اےت ےک اؿ انؾ ابت ایک ے

ذ :::: مہ ںیہ دےتھکی من مشچ: رتی اح