ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛТЭЙ ХҮНИЙ БИЕ ДААН АМЬДРАХ ЭРХ
TRANSCRIPT
ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛТЭЙ
ХҮНИЙ БИЕ ДААН АМЬДРАХ ЭРХ/ОНОЛ/
Түгээмэл Хөгжил төв
48076-002: ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛТЭЙ ИРГЭДИЙН ОРОЛЦООГ ХАНГАХ, ҮЙЛЧИЛГЭЭГ
САЙЖРУУЛАХ ТӨСӨЛ (L3605/G9191:MON48076)
Агуулга
1. Суурь ойлголт буюу хүний эрхэм чанар...
2. Хэрэгцээ шаардлага №1
3. Бие даан амьдрах эрхийн тухай
4. Хэрэгцээ шаардлага №2
5. Эрх зүйн орчин
6. Бодит хэрэгжилтийг хангахад
7. Эх сурвалж
48076-002: ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛТЭЙ ИРГЭДИЙН ОРОЛЦООГ ХАНГАХ, ҮЙЛЧИЛГЭЭГ
САЙЖРУУЛАХ ТӨСӨЛ (L3605/G9191:MON48076)
Хүний эрхэм зэрэг
нандин чанар...
48076-002: ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛТЭЙ ИРГЭДИЙН ОРОЛЦООГ ХАНГАХ, ҮЙЛЧИЛГЭЭГ
САЙЖРУУЛАХ ТӨСӨЛ (L3605/G9191:MON48076)
Хүний эрхэм чанар
алдагдах нь...
Уламжлалт хандлага
Эмнэлэгийн загвар буюу
сэргээн засах
Асрамжийн төв, тусгай
орчин
Гэр бүлд даатгах
тогтолцоо
Дэд бүтцийн хүртээмжгүй
байдлаар
Бусад
Хэрэгцээ шаардлага №1
48076-002: ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛТЭЙ ИРГЭДИЙН ОРОЛЦООГ ХАНГАХ, ҮЙЛЧИЛГЭЭГ
САЙЖРУУЛАХ ТӨСӨЛ (L3605/G9191:MON48076)
Өдөр тутмын нийгмийн оролцоо, хүний эрх
ХБХ-т сонголт, оролцоо,
шийдвэр гаргах эрхгүй нийгмийн
халамжийн бодлого
ХБХ-ийг гэр бүлд даалгах
ХБХ-ийг төвлөрүүлэн асрамжлах
48076-002: ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛТЭЙ ИРГЭДИЙН ОРОЛЦООГ ХАНГАХ, ҮЙЛЧИЛГЭЭГ
САЙЖРУУЛАХ ТӨСӨЛ (L3605/G9191:MON48076)
Нийгмийн загвараар
Уламжлалт буюу Эмнэлгийн загвар
Мөнгөн, өглөг, халамжаар шийдэх
Өмнө ньХүний эрхэнд суурилсан бие даан амьдрах эрх
Хувь хүний өөрийн сонголт, шийдвэр чухал.
Одоо
48076-002: ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛТЭЙ ИРГЭДИЙН ОРОЛЦООГ ХАНГАХ, ҮЙЛЧИЛГЭЭГ
САЙЖРУУЛАХ ТӨСӨЛ (L3605/G9191:MON48076)
Нийгмийн загвараар
Хөгжлийн бэрхшээл бол
хувь хүний асуудал
Тусгай үйлчилгээ,
тусгаарлагдмал байдал
Тусламжийн ажил
Нийгэмд дарга өмнөөс нь шийддэг
Бид болон тэд
Өвчтөн
48076-002: ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛТЭЙ ИРГЭДИЙН ОРОЛЦООГ ХАНГАХ, ҮЙЛЧИЛГЭЭГ
САЙЖРУУЛАХ ТӨСӨЛ (L3605/G9191:MON48076)
Бие даан амьдрах эрх гэдэг
48076-002: ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛТЭЙ ИРГЭДИЙН ОРОЛЦООГ ХАНГАХ, ҮЙЛЧИЛГЭЭГ
САЙЖРУУЛАХ ТӨСӨЛ (L3605/G9191:MON48076)
Бие даан амьдрах эрхийн хөдөлгөөн?
• 1972 онд АНУ-ын
Калифорни мужийн
Беркли хотод дэлхийн
хамгийн анхны “Бие даан
амьдрах төв” үүсгэн
байгуулагдав.
• Дэлхийн улс орнуудад
дэлгэрэх болсон,
нийгмийн хамгааллын
тогтолцоо болсон
Эд Робертс
48076-002: ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛТЭЙ ИРГЭДИЙН ОРОЛЦООГ ХАНГАХ, ҮЙЛЧИЛГЭЭГ
САЙЖРУУЛАХ ТӨСӨЛ (L3605/G9191:MON48076)
ХҮНИЙ БИЕ ДААН АМЬДРАХ ГЭЖ
Зөв үзэл
✓ Шийдвэр гаргах
✓ Сонголт хийх
✓ Хариуцлага хүлээх
Буруу үзэл
Бүх зүйлээ өөрөө хийж чадах
Хэнээс ч тусламж авахгүй
байх
Үүрэг хариуцлага хүлээх
шаардлаггүй
Бие даах боломжгүйБИЕТ БАЙДАЛААС ИЛҮҮ
СЭТГЭЛ ЗҮЙН ҮЗЭЛ БАРИМТЛАЛ
48076-002: ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛТЭЙ ИРГЭДИЙН ОРОЛЦООГ ХАНГАХ, ҮЙЛЧИЛГЭЭГ
САЙЖРУУЛАХ ТӨСӨЛ (L3605/G9191:MON48076)
Ази болон европын бие даан амьдрахад дэмжих үйлчилгээний
ялгаа
Европ загвар ХБХ-нд гүйцэтгэл, эрх мэдэл,
санхүү бусад асуудлыг хийх
Азийн загвар
БДА дэмжих төв нь гүйцэтгэл,
зохицуулалт, санхүү, менежмент гэх мэтийг хийх
БДА эрхийн үзэл
баримтлал, зорилго
ижил
48076-002: ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛТЭЙ ИРГЭДИЙН ОРОЛЦООГ ХАНГАХ, ҮЙЛЧИЛГЭЭГ
САЙЖРУУЛАХ ТӨСӨЛ (L3605/G9191:MON48076)
Бие даан амьдрах эрх гэдэг
нь
Хувийн туслах
Peer support буюу
зөвлөлдөөн
үйлчилгээ
Бие даан амьдрах
хөтөлбөр
Бусад (хөдөлмөр эрхлэлт,
боловсрол, нийгэм соёлын гэх мэт)
48076-002: ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛТЭЙ ИРГЭДИЙН ОРОЛЦООГ ХАНГАХ, ҮЙЛЧИЛГЭЭГ
САЙЖРУУЛАХ ТӨСӨЛ (L3605/G9191:MON48076)
Хэрэгцээ шаардлага №2
48076-002: ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛТЭЙ ИРГЭДИЙН ОРОЛЦООГ ХАНГАХ, ҮЙЛЧИЛГЭЭГ
САЙЖРУУЛАХ ТӨСӨЛ (L3605/G9191:MON48076)
Эдийн засгийн
оновчтой зарцуулалтыг
нэмэгдүүлэх
Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүнээ
асран халамжлах цаг наргүй
үүргийг гэр бүлээс салгах
Хууль тогтоомжийн
хэрэгжилтийг
хангах
Асрамжийн төвийн
тогтолцоо
НҮБ-ийн гэрээг
хэрэгжүүлэх,
тайлагнах үүрэг
хүлээсэн
БИЕ ДААН АМЬДРАХАД ДЭМЖИХ ТОГТОЛЦООГ БИЙ
БОЛГОХ ХЭРЭГЦЭЭ ШААРДЛАГА
Хүний хөгжил,
хүртээмж, ахмад
настан г.м
48076-002: ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛТЭЙ ИРГЭДИЙН ОРОЛЦООГ ХАНГАХ, ҮЙЛЧИЛГЭЭГ
САЙЖРУУЛАХ ТӨСӨЛ (L3605/G9191:MON48076)
Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн
тоон мэдээлэл
11071
4225
8554
20688
19733
7842
хараа
сонсгол
яриа
хөдөлгөө
н
сэтгэц
хавсарсан
Олдмол 42.8%
Төрөлхийн 57.2%
103.6
ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛИЙН ТӨРӨЛ, ХЭЛБЭР
48076-002: ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛТЭЙ ИРГЭДИЙН ОРОЛЦООГ ХАНГАХ, ҮЙЛЧИЛГЭЭГ
САЙЖРУУЛАХ ТӨСӨЛ (L3605/G9191:MON48076)
15.4%
22%62.6%
Өдөр тутамын энгийн үйлдлүүдийг
хийхдээ бусдаас туслалцаа авах
хэрэгцээ байдаг уу?
мэдэхгүй
үгүй
тийм
5.8%7.7%
86.5%
Хүнд хэлбэрийн хөгжлийн
бэрхшээлтэй иргэдэд “Хувийн
туслахын үйлчилгээ” хэрэгцээтэй гэж
үзэж байна уу?мэдэхгүй
үгүй
тийм
25%
34.9%
40.1%
Та сар бүрийн асаргаан 84500 төгрөгөөс
татгалзаж, сар бүрийн хувийн туслах
үйлчилгээнд хамрагдах уу?
мэдэхгүй
үгүй
тийм
20.5%19.9%59.6%
Хэрвээ “Хувийн туслах үйлчилгээ”-ний
туслахын зардлын 10 –ийг үйлчилгээ авч буй
хүн гаргаж, үлдсэн 90-ийг улсаас олгоно гэсэн
нөхцлөөр танд энэхүү үйлчилгээг санал
болговол та авах уу?мэдэхгүй
үгүй
тийм
Хөгжлийн бэрхшээлтэй 300 гаруй иргэдээс хувийн туслахын хэрэгцээ шаардлагын тодруулах судалгааны дүн 2018 он.
48076-002: ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛТЭЙ ИРГЭДИЙН ОРОЛЦООГ ХАНГАХ, ҮЙЛЧИЛГЭЭГ
САЙЖРУУЛАХ ТӨСӨЛ (L3605/G9191:MON48076)
Эрх зүйн орчин
48076-002: ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛТЭЙ ИРГЭДИЙН ОРОЛЦООГ ХАНГАХ, ҮЙЛЧИЛГЭЭГ
САЙЖРУУЛАХ ТӨСӨЛ (L3605/G9191:MON48076)
ХБХЭК 19-р зүйл
Бие даан амьдрах эрх
• Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүст
амьдрахад нь дэмжлэг болохуйц
болон тухайн оршин суугаа
орчиндоо оролцоход нь хувийн
туслалцаа хүртэх боломжтой
байх бөгөөд нийгмээс тусгаарлах,
хөндийрүүлэхээс хамгаалагдана;
“Эрхийг бодит болгох"
Инчеоны стратеги
• Зорилго 4-ийн 4Б, 4В –н
хэрэгжилтийг хангахын тулд
хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүсийн
бие даан амьдрах боломжийг буй
болгох, хувийн туслах, Peer
counseling буюу зөвлөлдөөн зэрэг
үйлчилгээг хэрэгжүүлэх
48076-002: ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛТЭЙ ИРГЭДИЙН ОРОЛЦООГ ХАНГАХ, ҮЙЛЧИЛГЭЭГ
САЙЖРУУЛАХ ТӨСӨЛ (L3605/G9191:MON48076)
НҮБ-ын ХБХ-ын Эрхийн Хорооны
Зөвлөмж
• “31. Конвенцийн 19-р зүйлийн хүрээнд хөгжлийнбэрхшээлтэй хүмүүсийн бие даан амьдрахад ньдэмжих нийгмийн тусламжийн хөтөлбөрүүд дутмагбайгааг хороо анхааралдаа авч байна.
• 32.Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүстэй зөвлөлдөж,тэдгээр нь гэр бүлтэй эсэхээс үл хамаарч хувийнтусламж зэрэг туслах арга хэмжээг авч институтыгтараах төлөвлөгөө боловсруулахыг хороо оролцогчулсад зөвлөж байна.
48076-002: ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛТЭЙ ИРГЭДИЙН ОРОЛЦООГ ХАНГАХ, ҮЙЛЧИЛГЭЭГ
САЙЖРУУЛАХ ТӨСӨЛ (L3605/G9191:MON48076)
ХБХЭХ 9-р бүлгийн 32-р зүйлд
Бие даан амьдрах эрхтэй.
• 32.2. Хувийн туслах үйлчилгээ,
зөвлөлдөх бүлэг буюу харилцан
суралцах, зөвлөгөө өгөх
үйлчилгээгээр хөгжлийн
бэрхшээлтэй хүний бие даан
амьдрах эрх нь хангагдана.
(ХБХЭК-н сонголт хийх, оролцох гэсэн
зарчимд тулгуурласан)
• 2017 оны 11-р сарын 08
ХНХ сайдын тушаал
А/184
• Монгол улсын засгийн
газрын тухай хуулийн 24-р
зүйл, ХБХЭ тухай хуулийн
32-р зүйлийн
хэрэгжилтийг хангах
журам батлагдсан
48076-002: ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛТЭЙ ИРГЭДИЙН ОРОЛЦООГ ХАНГАХ, ҮЙЛЧИЛГЭЭГ
САЙЖРУУЛАХ ТӨСӨЛ (L3605/G9191:MON48076)
Бодит хэрэгжилтийг хангахад
ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛТЭЙ ХҮНИЙ
БИЕ ДААН АМЬДРАХ ЭРХ/ПРАКТИК/
48076-002: ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛТЭЙ ИРГЭДИЙН ОРОЛЦООГ ХАНГАХ, ҮЙЛЧИЛГЭЭГ
САЙЖРУУЛАХ ТӨСӨЛ (L3605/G9191:MON48076)
Бие даан амьдрахад дэмжих үйлчилгээ
Хүний эрхийг хамгаалах
Зөвлөлдөөн буюу peer counseling
Хувийн туслах, БДА хөтөлбөр
Бусад
48076-002: ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛТЭЙ ИРГЭДИЙН ОРОЛЦООГ ХАНГАХ, ҮЙЛЧИЛГЭЭГ
САЙЖРУУЛАХ ТӨСӨЛ (L3605/G9191:MON48076)
Хэрэгжилтийг хангахад
Ажил эрхлэх, боловсол эзэмших, өдөр тутмын нийгэм соёлын амьдралд оролцох
Хувь хүний хөгжлийн үйл ажиллагаа
Төрийн чиг үүргийг гэрээлэх
тогтолцоо
ХБ-ийн онцлог, хэрэгцээг үнэлэн тогтоох буюу ICF
Нийгмийн хандлагад нөлөөлөх
ТББ-ийн чадавх буюу үйлчилгээг
хангах менежмент
48076-002: ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛТЭЙ ИРГЭДИЙН ОРОЛЦООГ ХАНГАХ, ҮЙЛЧИЛГЭЭГ
САЙЖРУУЛАХ ТӨСӨЛ (L3605/G9191:MON48076)
Бие даан амьдрах эрхийг хэрэгжүүлэхэд
Бие даан амьдрах
эрх
ICF буюу хэрэгцээний
үнэлгээ
Хувийн туслах үйлчилгээ
Бие даан амьдрах хөтөлбөр
Байр, орон сууцТуслах
хэрэглэгдэхүүн
Боловсрол
Хүртээмжтэй орчин
Ажил эрхлэлт
48076-002: ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛТЭЙ ИРГЭДИЙН ОРОЛЦООГ ХАНГАХ, ҮЙЛЧИЛГЭЭГ
САЙЖРУУЛАХ ТӨСӨЛ (L3605/G9191:MON48076)
Бие даан амьдрах төвийн онцлог
• Хувь хүний эрхэм зэрэг, нандин чанарыг хүлээн зөвшөөрөх, хангах
• Төвийн үйл ажиллагааны удирдлага зохион байгуулалтыг зайлшгүй хөгжлийнбэрхшээлтэй хүн голлох.
• Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүсийн өөрсдийн санал, үзэл бодол, оролцоон дээрүндэслэн хэрэгжих үйлчилгээ үйл ажиллагаа бий болох.
• Төр, төрийн бус байгууллагууд гэрээлэн ажиллах боломж.
• Хүнд хэлбэрийн хөгжлийн бэрхшээлтэй хүн ажил эрхлэх боломж бий болгодог.
• ХБХ нь ажил олгогч болох
• Цагын ажлын тогтолцоо бий болдог.
• Бие даан амьдрах төв нь зөвхөн гишүүддээ үйлчилдэг
• ХБ хүмүүсийн талаар нийгэмд эерэг ойлголт хандлагийг нэмэгдүүлэхээс гадна хүнбүхэнд хүртээмжтэй дэд бүтцийн орчин бий болох.
48076-002: ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛТЭЙ ИРГЭДИЙН ОРОЛЦООГ ХАНГАХ, ҮЙЛЧИЛГЭЭГ
САЙЖРУУЛАХ ТӨСӨЛ (L3605/G9191:MON48076)
Эх сурвалж
• From Wikipedia, the free encyclopedia: http://en.wikipedia.org/wiki/Independent_living (OHCHR), T. O. (2015 оны 4). http://www.ohchr.org. From United Nations human rights.
• Masako Okuhira, H. R. (2008). Solidarit, The independent living movement in Asia:. Disability and Society, 417-429.
• Жанет Лорд, К. Г. (2009). Хүний Эрхийн Төлөө, хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүсийн эрхийг хамгаалах үйл ажиллагаа, нөлөөлөл. Улаанбаатар хот: ADMON.
• ЭРХ ЗҮЙН МЭДЭЭЛЛИЙН НЭГДСЭН СИСТЕМ. http://www.legalinfo.mn/: http://www.legalinfo.mn/law/details/562
• Наканиши, Ш. (2006). 自立生活センターの誕生. Tokyo.
• О.Мөнхсайхан. (2015 оны 10). Хүний эрхэм чанар (human dignity). From http://www.trends.mn/n/945
• СЭЗИС- магистр Ч.Ундрахбаяр: “Бие даан амьдрах эрх” судалгааны материал
Баярлалаа
Түгээмэл Хөгжил төв
Хаяг: Баянгол дүүрэг, 2-р хороо, 58-р байр.
Утас: 76015800
Цахим хаяг: [email protected]
48076-002: ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛТЭЙ ИРГЭДИЙН ОРОЛЦООГ ХАНГАХ, ҮЙЛЧИЛГЭЭГ
САЙЖРУУЛАХ ТӨСӨЛ (L3605/G9191:MON48076)