khÍ nám og kennsla: inngangur -hugsmíðihyggja-
DESCRIPTION
KHÍ Nám og kennsla: Inngangur -Hugsmíðihyggja-. Meyvant Þórólfsson 15. september 2008. Hugsmíðihyggja: Hin hversdagslega skýring. “Trivial constructivism”, með vísan í hugmyndir Jean Piaget: - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
![Page 1: KHÍ Nám og kennsla: Inngangur -Hugsmíðihyggja-](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081419/56814e24550346895dbb8a42/html5/thumbnails/1.jpg)
KHÍNám og kennsla: Inngangur
-Hugsmíðihyggja-
Meyvant Þórólfsson 15. september 2008
![Page 2: KHÍ Nám og kennsla: Inngangur -Hugsmíðihyggja-](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081419/56814e24550346895dbb8a42/html5/thumbnails/2.jpg)
Hugsmíðihyggja: Hin hversdagslega skýring• “Trivial constructivism”, með vísan í hugmyndir Jean Piaget:
• Nemandinn sjálfur er virkur við uppbyggingu eigin þekkingar,
hann öðlast hana ekki frá umhverfi sínu ef hann er óvirkur þiggjandi
• Knowledge is actively constructed by the learner, not
passively received from the environment
• Grundvallaratriði: Sífelld leit að merkingu (making sense of the world).
- Sjá Von Glasersfeld 1990
![Page 3: KHÍ Nám og kennsla: Inngangur -Hugsmíðihyggja-](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081419/56814e24550346895dbb8a42/html5/thumbnails/3.jpg)
Hugsmíðihyggja: Hin róttæka skýring• “Radical constructivism”, með vísan í hugmyndir von
Glasersfeld. Ath. Orðin “viable” og “viability”
• Þekkingaröflun er “dýnamískt” ferli þar sem manneskjan
reynir stöðugt að gera hugmyndir eða hluti raunhæfa/ gerlega. En við vitum aldrei fyrir víst hvort um er að ræða þekkingu á endanlegum raunveruleika (real world).
• Coming to know is a process of dynamic adaptation towards viable interpretations of experience. The knower does not necessarily construct knowledge of a "real" world.
- Von Glasersfeld 1990
![Page 4: KHÍ Nám og kennsla: Inngangur -Hugsmíðihyggja-](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081419/56814e24550346895dbb8a42/html5/thumbnails/4.jpg)
Hvað er hlutlægur veruleiki (objective reality)?
• Truman Burbank trúði því að veröld sín væri hinn eini, sanni veruleiki. Annað kom svo á daginn.
• Róttæk hugsmíðihyggja spyr: “Hvernig getum við sannprófað hvort veruleiki okkar er hinn eini sanni?”
![Page 5: KHÍ Nám og kennsla: Inngangur -Hugsmíðihyggja-](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081419/56814e24550346895dbb8a42/html5/thumbnails/5.jpg)
Hugsmíðihyggja: Hin félagslega skýring• “Social constructivism”, með vísan í hugmyndir Bruners og
Vygotsky
• Einstaklingar byggja ekki upp þekkinguna í einrúmi, heldur
öllu fremur með samvirkni (synergy) við aðra einstaklinga í því menningarlega umhverfi sem þeir tilheyra.
• Learning is an active social process in which individuals make meanings through the interactions with each other and with the environment they live in. Knowledge is thus a product of humans and is socially and culturally constructed.
Wikipedia
![Page 6: KHÍ Nám og kennsla: Inngangur -Hugsmíðihyggja-](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081419/56814e24550346895dbb8a42/html5/thumbnails/6.jpg)
Hugsmíðihyggja: Hin menningarlega skýring• “Cultural constructivism”, “socio-cultural constructivism”
sjá m.a. Vygotsky og James Wertsch
• Við fæðumst öll inn í ákveðna menningu sbr.
“enculturation = innvígsla í menningu”, sem mótar siði okkar, vinnubrögð, aðferðir og háttsemi
• Beyond the immediate social environment of a learning situation are the wider context of cultural influences, including custom, religion, biology, tools and language.
• Edutech Wiki
![Page 7: KHÍ Nám og kennsla: Inngangur -Hugsmíðihyggja-](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081419/56814e24550346895dbb8a42/html5/thumbnails/7.jpg)
• Education: The act, process, or art of imparting knowledge and skill
• Enculturation: The process of formally and informally learning and internalizing the prevailing values, and accepted behavioural patterns of a culture
answers.com
![Page 8: KHÍ Nám og kennsla: Inngangur -Hugsmíðihyggja-](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081419/56814e24550346895dbb8a42/html5/thumbnails/8.jpg)
Veruleikinn eins og skynjum hann
• Við skynjum umhverfi okkar, getum mælt það og reynt að spá fyrir um ýmislegt sem þar gerist
• Við búum á jörðinni. Okkur er kennt að hún sé reikistjarna í útjaðri stjörnuþoku sem við nefnum Vetrarbrautina.
• Hún snúist umhverfis sólina ásamt a.m.k. 7 öðrum reikistjörnum.
![Page 9: KHÍ Nám og kennsla: Inngangur -Hugsmíðihyggja-](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081419/56814e24550346895dbb8a42/html5/thumbnails/9.jpg)
Manngerð kerfi
• Menning okkar hefur leitt af sér kerfi eins og talnakerfi, málkerfi og önnur táknkerfi, t.d. umferðarljós.
![Page 10: KHÍ Nám og kennsla: Inngangur -Hugsmíðihyggja-](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081419/56814e24550346895dbb8a42/html5/thumbnails/10.jpg)
Fleiri dæmi um manngerð kerfi sem við teljum heppilegt að nemendur læri
2
1
4
3
• Hvernig leysa börn svona ef þau hafa ekki lært formlega aðferð (manngert kerfi)?
4
11
4
5
4
2
4
3
![Page 11: KHÍ Nám og kennsla: Inngangur -Hugsmíðihyggja-](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081419/56814e24550346895dbb8a42/html5/thumbnails/11.jpg)
Úr samræmdu prófi í 10. bekk 1995
• Þrír-fjórðu bolli af sykri samsvarar tólf teskeiðum. Hve margar teskeiðar af sykri eru þá í þremur bollum? Lagt fyrir sem heimaverkefni hjá 11 ára nemendum.
![Page 12: KHÍ Nám og kennsla: Inngangur -Hugsmíðihyggja-](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081419/56814e24550346895dbb8a42/html5/thumbnails/12.jpg)
![Page 13: KHÍ Nám og kennsla: Inngangur -Hugsmíðihyggja-](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081419/56814e24550346895dbb8a42/html5/thumbnails/13.jpg)
Að “veruleikinn” sé háður því hvað og hvernig við skynjum, upplifum og miðlum okkar á milli; hann sé því afstæður. Í raun sé til “margs konar sannleikur”
Dæmisagan um blindu mennina og fílinn, sem þeir reyndu að lýsa, er talin endurspegla þetta vel.
Hvað felst í “hugsmíðihyggju”?
![Page 14: KHÍ Nám og kennsla: Inngangur -Hugsmíðihyggja-](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081419/56814e24550346895dbb8a42/html5/thumbnails/14.jpg)
Leiðir til að útskýra einkenni hugsmíðikenningar
Net af hugtökum:
• Ný hugtök og hugmyndir mæta okkur stöðugt.
• Því betri tenging sem verður milli nýrra hugmynda eða hugtaka (rauður depill) og þeirra sem fyrir eru (bláir deplar) í vitsmunabúi okkar, þeim mun betri skilningur.
Van de Walle 2003
![Page 15: KHÍ Nám og kennsla: Inngangur -Hugsmíðihyggja-](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081419/56814e24550346895dbb8a42/html5/thumbnails/15.jpg)
Það að byggja
• To construct or build something in the physical world requires tools, materials, and effort.
• How we construct ideas can be viewed in an analogous manner.
Van de Walle 2003
![Page 16: KHÍ Nám og kennsla: Inngangur -Hugsmíðihyggja-](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081419/56814e24550346895dbb8a42/html5/thumbnails/16.jpg)
Nemandinn sem þekkingarsmiður
Þekking í náttúrufræðum: • ...hugtakanet þar sem einstök
hugtök fá merkingu sína gegnum tengsl við önnur hugtök, ... eðlismassi fær merkingu sína gegnum tengsl við hugtökin massi og rúmmál...
Aðalnámskrá grunnskóla – náttúrufræði 2007
![Page 17: KHÍ Nám og kennsla: Inngangur -Hugsmíðihyggja-](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081419/56814e24550346895dbb8a42/html5/thumbnails/17.jpg)
Misskilningur eða skortur á skilningi getur leitt til þess að sótt er í fyrri reynslu eða fyrri hugmyndir með misgóðum árangri...
Verkefni um orðmyndun í íslensku:• Þeir sem búa á Selfossi nefnast
Selfyssingar. Hvað nefnast þeir sem búa á Hornströndum?
• Svar eins nemanda í 7. bekk: “Strandir og Norðurland vestra”
![Page 18: KHÍ Nám og kennsla: Inngangur -Hugsmíðihyggja-](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081419/56814e24550346895dbb8a42/html5/thumbnails/18.jpg)
Er heppilegast að hugsa sér, endanlega og staðlaða þekkingu sem við teljum að allir geti tileinkað sér eða?
• Atferlishyggja gerir í raun ráð fyrir að svo sé. Til sé endanleg þekking og veruleiki sem allir geti skilið og lært á sama hátt…þessa þekkingu megi öðlast kerfisbundið með skipulegri atferlismótun.
Input Output
![Page 19: KHÍ Nám og kennsla: Inngangur -Hugsmíðihyggja-](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081419/56814e24550346895dbb8a42/html5/thumbnails/19.jpg)
Þetta endurspeglast í áhugahvöt (Motivation) – Stundum stjórnast námið af ytri áhugahvöt
• “Þarf maður að vita allt í heiminum?”
• “Kemur þetta á prófinu?”
• “Ég ætla að ná 8. Segðu mér bara hvað ég þarf að læra. Kenndu mér aðferðina og ég reyni að ná þessu.”
• Einblína nemendur e.t.v. of mikið á próf og einkunnir? Er það kannski bara gott mál?
![Page 20: KHÍ Nám og kennsla: Inngangur -Hugsmíðihyggja-](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081419/56814e24550346895dbb8a42/html5/thumbnails/20.jpg)
Eða er það blekking ein að hugsa sér endanlega og staðlaða þekkingu sem allir geti tileinkað sér?
• Hugsmíðihyggja gerir ráð fyrir að þekking sé afstæð. Einstaklingar og samfélög byggi upp „persónubundna“ sýn á veruleikann sem sé háð túlkun, samhengi og merkingu. Mislangt sé gengið í að “hafna” hugmyndinni um endanlegan og hlutlægan ytri veruleika (sbr. róttæka og félagslega hugsmíði).
![Page 21: KHÍ Nám og kennsla: Inngangur -Hugsmíðihyggja-](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081419/56814e24550346895dbb8a42/html5/thumbnails/21.jpg)
Það styður við innri áhugahvöt
• “Af hverju má maður ekki læra það sem maður hefur áhuga á og vill dýpka sig í og sleppa öðru í staðinn?”
• Rannsóknir sýna að ákveðin þverstæða getur myndast varðandi innri og ytri áhugahvöt. Innri sé jafnan sterkari, en ytri geti náð yfirhöndinni með undarl. hætti
changingminds.org
![Page 22: KHÍ Nám og kennsla: Inngangur -Hugsmíðihyggja-](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081419/56814e24550346895dbb8a42/html5/thumbnails/22.jpg)
Lykilhugtök hugsmíðikenningar: Forhugmyndir og fyrri reynsla og þekkingDavid Ausubel 1968
í Educational Psychology - A Cognitive View :• Það sem hefur mest áhrif á nám og námsárangur er það
sem nemandinn veit fyrir. Sannreyndu hvað það er og kenndu honum svo í samræmi við það.
• Meginhugmynd hugsmíðikenningar er að byggt sé á
hugmyndum og hugtökum sem þegar hafa lærst.
• En stundum hvíla forhugmyndir á veikum grunni (schema) og þær geta jafnvel talist rangar.
![Page 23: KHÍ Nám og kennsla: Inngangur -Hugsmíðihyggja-](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081419/56814e24550346895dbb8a42/html5/thumbnails/23.jpg)
Dæmi: NáttúrufræðiVarmaflutningur:
• Tilfærsla á varma frá heitum stað eða hlut yfir á kaldari stað eða hlut.
• Algeng ranghugmynd er að kuldi færist úr ísmolanum yfir í vatnið.
• Kennari sem tekur mið af hugsmíðihyggju miðar að því að grafast fyrir um forhugmyndir (ranghugmyndir) barna og búa svo til námsaðstæður og verkefni sem hjálpa nemendum að „endursmíða“ hugmyndir sínar.
![Page 24: KHÍ Nám og kennsla: Inngangur -Hugsmíðihyggja-](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081419/56814e24550346895dbb8a42/html5/thumbnails/24.jpg)
Endursmíði hugmynda og hugtaka
• Hugsmíðikenning: Það er eðli mannlegrar hugsunar að reyna að “endursmíða” hugmyndir svo hlutirnir gangi upp og komist í jafnvægi
• Með endursmíðinni reynum við að gera hlutina raunhæfa eða gerlega (e. viable – viability = gerleiki).
• Hlutverk kennara getur verið vandasamt þegar kemur að endursmíði hugmynda því hann “skilur ekki fyrir nemendur sína”.
-Good og Brophy, Glasersfeld
![Page 25: KHÍ Nám og kennsla: Inngangur -Hugsmíðihyggja-](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081419/56814e24550346895dbb8a42/html5/thumbnails/25.jpg)
Menntun og aðstæðubundið nám
• Töluverð ábyrgð hvílir á kennaranum við að leiða barnið upp á æðri stig hugsunar með því að kynna sér fyrst forhugmyndir og beina þeim svo í réttan farveg (menntun = enculturation = eins konar innvígsla í menningu)
• Aðstæðubundnu námi (e. situated learning) má líkja við nám lærlings hjá meistara við raunverulegar aðstæður. Aðstæður sem líkastar veruleikanum.
![Page 26: KHÍ Nám og kennsla: Inngangur -Hugsmíðihyggja-](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081419/56814e24550346895dbb8a42/html5/thumbnails/26.jpg)
Vinnupallafyrirkomulag og samvinnunám
• Vinnupallafyrirkomulag (e. scaffolding). Samspil inntaks og viðfangsefna eins og bygging þar sem vinnupallar og verkfæri eru til staðar.
• Kennarinn veitir mikinn stuðning í upphafi, en ábyrgð á náminu færist smátt og smátt yfir á herðar nemandans.
• Gagnkvæm samvinna við mótun og uppbyggingu þekkingar (e. collaborative learning).
![Page 27: KHÍ Nám og kennsla: Inngangur -Hugsmíðihyggja-](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022081419/56814e24550346895dbb8a42/html5/thumbnails/27.jpg)
Hugsmíðikenning: Óljós mörk geta verið milli náms annars vegar og kennslu hins vegar
• Jerome Bruner sagði frá eðlisfræðikennara sem var að kenna erfitt hugtak:
• Kennarinn: „Ég fór í gegnum þetta og leit svo á nemendur mína. Þeir sýndu engin svipbrigði um skilning. Ég fór aftur í gegnum það og enn skildu þeir ekki neitt. Ég reyndi í þriðja sinn og þá loks kviknaði á perunni hjá sjálfum mér. Þá loks skildi ég.“
Process of Education 1977