KH KHN THI BAO CPTrong nhiu thp k trc i mi, cng ging nh cc nc XHCN khc, Vit Nam thc hin cng cuc xy ng nc theo m hnh XHCN c quan nim lc by gi. Theo , ch s hu ton dn v tp th v t liu sn xut v c ch k hoch ho tp trung ng vai tr l nhng yu t ch o ca m hnh pht trin. Cn nhn mnh rng trong nhng nm thng chin tranh c lit, nhn dn Vit Nam phi ra sc ng vin v tp trung sc mnh ton dn tc va xy dng t nc, va thc hin cuc chin tranh khng cn sc nhm bo v c lp dn tc, thng nht T quc. Vic thc hin m hnh pht trin ny mang li nhng kt qu to ln khng th ph nhn. l s bo m quyt nh ginh thng li trong cuc chin gii phng v bo v T quc, to lp nhng c s vt cht - k thut ban u rt quan trng ca XHCN, mang li cho nhn dn cuc sng t do, vic lm, quyn lm ch x hi cng vi nhng ci thin ng k trong i sng vt cht v tinh thn. Tuy nhin, thc t trc i mi, nht l ca hn 10 nm tin hnh xy dng CNXH trn phm vi c nc ( 1975 1986), chng t rng trong nn kinh t mang m bn sc nng dn - nng nghip, li b chin tranh tn ph nng n, m hnh pht trin gn vi c ch k hoch ho tp trung c nhng khim khuyt ln trong vic gii quyt cc nhim v pht trin, nht l trong lnh vc kinh t. Di y l mt s dn chng cho nhn xt trn :

I.V KINH TDo nh nc qun l nn kinh t ch yu bng mnh lnh hnh chnh da trn h thng chi tiu php lnh chi tit t trn xung di. Cc doanh nghip hot ng trn c s cc quyt nh ca c quan nh nc c thm quyn v cc ch tiu php lnh c giao. Tt c phng hng sn xut, ngun vt t, tin vn, nh gi sn phm, t chc b my, nhn s, tin lng u do cc cp c thm quyn quyt nh. Nh nc giao ch tiu k hoch, cp pht vn, vt t cho doanh nghip, doanh nghip giao np sn phm cho Nh nc. L th Nh nc b, li th Nh nc thu. Cc c quan hnh chnh can thip qu su vo hot ng sn xut, kinh doanh ca cc doanh nghip nhng li khng chu trch nhim g v vt cht i vi cc quyt nh ca mnh. Nhng thit hi vt cht do cc quyt nh khng ng gy ra th ngn sch Nh nc phi gnh chu. Hu qu do hai im ni trn mang li l c quan qun l nh nc lm thay chc nng qun l sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Cn cc doanh nghip va b tri buc, v khng c quyn t ch, va li vo cp

trn, v khng b rng buc trch nhim i vi kt qu sn xut. N tiu dit s cnh tranh th trng tiu dit s sng to con ngi ko nhng th nn kinh t tp trung c quyn ca nh nc dn n s tha ha cht lng sn phm iu ny dn n kinh t ko pht trin i ngho xy ra khp Vit Nam. Hn na, do quan h hng ha tin t b coi nh, ch l hnh thc, quan h hin vt l ch yu. Nh nc qun l kinh t thng qua ch cp pht giao np. Hch ton kinh t ch l hnh thc.V th, nhiu khi tin lng cng khng th mua c hng ha m phi thng qua hnh thc tem phiu .Nhn dn phi xp hng rng rn c khi c ngy ch mu dch vin phn pht hng ha m cui cng vn ko nhn c . y l s mua lng thc (gi nm na l s go), hi y vin chc i lm Nh nc ch c mua 13,5kg/1 thng. Thut ng bun nh mt s go xut hin trong thi k ny: mt s go cn quan trng hn c vic mt tin v c tin cng khng mua c go, d l go , y thc v sn! Theo Kinh t Vit Nam 1955-2000, nh xut bn Thng k Thi bao cp khng c th trng t do v bun bn cng nh v trao i cc mt hng, c th nh lc [u phng] ch li va lm ging cho v sau. Ngi sn xut khng tiu dng l tt, ngi trng lc khng n lc, khng dng lc lm ko hay luc bn i vi nng sn dng ch bin thc phm cho nhn dn th nh nc phi qun l cht ch trn th trng, khng ai bun bn kim li. "Cn b cao n cung cp Cn b thp n ch en Cn b quen n cng hu" L cu v thi by gi Nhng cu v ni ln gi tr ca hng ha thi bao cp :

II.V X HIB my qun l cng knh, nhiu cp trung gian va km nng ng va sinh ra i ng qun l km nng lc, phong cch ca quyn, quan liu. Trong sut thi k bao cp, do lng hng ha lun trong tnh trng thiu thn, nn s n tr thnh tt c i vi con ngi . Khng ch ci n , m ci mc , i li, vui chi gii tr , con ngi lc no cng trong tnh trng c m sng , phi kho lo co ko lo cho c mt i gia nh. Nhng ngy thiu thn cng li trong tm l con ngi Vit Nam

nhiu loi di ly tng t. Ci hn m ta vn khinh ght, ci hn ngm ngm n vo mu ta. Hn theo nhiu ngha. Lc no cng lo lng, s st. V ch c nhng nim vui tm thng. Mua c cn go khng b mc, vui. Ci cho con trai c v lm ca hng lng thc nn c h mua bn d dng, qu vui. i b my cy s n nghe nh i mt nh bn, cng vui lm. Mt iu na , trong cnh ngho ri ri, ngi ta rt hay soi mi ng nghip v hng xm. Nghi ng xen ln ghen t. Ghen t mt cch t nhin, thm ch khng bit rng ang lm mt hnh ng c c. Cng cnh kh vi nhau, khng l g c ngi hn k km. Vy khng ai c php hn mnh. Khng cho ai ngc u ln c. Cch g cng c th lm, min l ko c nhau xung.Do mi th u do nh nc bao cp, con ngi tr nn li lao ng , km sng to . Kinh t km pht trin tnh trng i ngho xy ra khp ni m ngi dn li ko c quyn lm giu quyn pht biu kin iu khin hng ngn ngi dn vt bin tm ng trn thot.

III.V VN HA GIO DCTng lp vn ngh s khng c t do sng to theo s thch m phi qun trit t tng v ng li ca ng . V vic dy v hc , do lc iu kin t nc cn kh khn nn c s vt cht rt thiu thn, phng c khng nn gio vin hay phi chia c dy sng chiu , ti. Mt im c bit l bnh thnh tch, trng no cng ra ch tiu v c gng thu c thnh tch no . Bn thn ngi gio vin lng khng sng, v h cng b cun vo vng xoy cm o, go tin .

IV. CC YU T BN NGOIVic thc hin k hoch kinh t 5 nm 1976-1980 gp nhiu kh khn. Trc tin l ngun vin tr t pha cc nc x hi ch ngha gim st. c bit, vin tr t Trung Quc chm dt hon ton t nm 1977. Cc ngun vin tr ny gm nhng mt hng quan trng nh go, si, ng, sa, vi vc, thuc men, v.v Sau khi tham gia Hi ng Tng tr Kinh t (cn gi l t chc hp tc kinh t ca cc quc gia thuc h thng x hi ch ngha trong giai on 1949 1991)Vit Nam phi theo th ch gi ca khi ny, trong c nguyn tc gi trt. Vi nguyn

tc ny, mc vin tr 1,5 t ruble cho Vit Nam ch c sc mua bng 600700 triu ruble trc khi vo khi. Th hai, t nm 1978, Khmer tn cng Vit Nam trn ton tuyn bin gii. Chi tiu cho quc phng ca Vit Nam v vy tng mnh. Thng 1 nm 1979, Vit Nam phn cng nh sang Campuchia. Chin s bin gii pha Bc bng n. Chi ph quc phng li cng tng vt. Vin tr cho Lo v Campuchia cng tng ln. Trong khi , nhiu nc phng Ty v Nht Bn vn c vin tr cho Vit Nam ngng cung cp vin tr. Th ba, cui nm 1978 v c nm 1979, ng bng sng Cu Long chu nhng trn l ln. Din tch canh tc b ngp ng ti 5-6 thng. Th t, v quan trng, l c ch kinh t mi p dng min Nam khin cho nn kinh t min Nam ni ring v c nc ni chung sa st. Nhn tng qut, vi c ch k hoch ho tp trung, nn kinh t Vit Nam vn ng thiu nng ng v km hiu qu. Nhng mt cn i v nguy c bt n nh tim tng trong i sng kinh t - x hi b tch nn li Tnh trng thiu ht kinh nin lm gia tng cc cng thng trong i sng x hi. Lng tin ca qun chng i vi s lnh o ca ng v s iu hnh ca Nh nc gim st. Trn thc t, n cui nhng nm 70, t nc thc s lm vo cuc khng hong kinh t - x hi