ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

KHOA LUẬT

ĐỖ VĂN HÙNG

CÁC BIỆN PHÁP TƯ PHÁP ÁP DỤNG ĐỐI VỚI

NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN PHẠM TỘI THEO

PHÁP LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM

(Trên cơ sở các số liệu thực tiễn của địa bàn tỉnh Hà Giang)

Chuyên ngành: Luật hình sự và tố tụng hình sự

Mã số: 60 38 01 04

LUẬN VĂN THẠC SỸ LUẬT HỌC

Người hướng dẫn khoa học: GS.TSKH. Lê Văn Cảm

Hà Nội - 2016

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết

Để đảm bảo sự nhận thức khoa học thống nhất về một số thuật ngữ

pháp lý hình sự có liên quan; trước khi đi vào nội dung của đề tại luận văn

này, tác giả muốn lưu ý rằng: Kể từ khi Bộ luật hình sự (sửa đổi) đã được

Quốc hội khóa XIII thông qua tại kỳ họp thứ 10 (ngày 27/11/2015), thì thuật

ngữ “trẻ em” được hiểu là người dưới 16 tuổi và “người chưa thành niên”

được hiểu là người dưới 18 tuổi.

Điều 37 Hiến pháp năm 2013 quy định: “Trẻ em được Nhà nước, gia

đình và xã hội bảo vệ, chăm sóc và giáo dục; được tham gia vào các vấn đề về

trẻ em. Nghiêm cấm xâm hại, hành hạ, ngược đãi, bỏ mặc, lạm dụng, bóc lột

sức lao động và những hành vi khác vi phạm quyền trẻ em” [47,tr.3].

Như vậy, ngoài những định chế bảo vệ quyền trẻ em trong quan hệ lao

động, quan hệ hôn nhân – gia đình, Hiến pháp năm 2013 còn xác lập lập cơ

chế bảo hộ và bảo đảm hầu hết các quan hệ xã hội là các quyền của trẻ em

phải được toàn thể xã hội chăm lo, bảo vệ; được sống trong môi trường phù

hợp để phát triển, được học tập, rèn luyện.

Tuy nhiên trong những năm gần đây, tình hình trẻ em phạm tội ngày

càng diễn biến phức tạp, có chiều hướng gia tăng về số lượng và tính chất

nguy hiểm của hành vi. Chính vì vậy bảo vệ trẻ em đã trở thành vấn đề cấp

thiết và được cả xã hội quan tâm. Ở phương diện pháp lý, để tăng cường hiệu

quả công tác đấu tranh phòng chống tội phạm người chưa thành niên, việc

tổng kết thực tiễn và phát hiện những vướng mắc, bất cập trong các quy định

của Bộ luật hình sự liên quan đến người chưa thành niên phạm tội là một yêu

cầu đòi hỏi đang được đặt ra hiện nay. Theo quy định của Bộ luật hình sự,

mục đích của việc xử lý người chưa thành niên phạm tội chủ yếu nhằm giáo

2

dục giúp đỡ các em có cơ hội sửa chữa sai lầm, phát triển lành mạnh để trở

thành công dân tốt cho xã hội. Vì vậy, người chưa thành niên phạm tội có thể

áp dụng các biện pháp tư pháp hoặc miễn trách nhiệm hình sự để đưa về gia

đình, cơ quan tổ chức giám sát. Tuy nhiên, trong thực tế xét xử, do người

chưa thành niên phạm tội đa phần phạm vào các tội phạm nghiêm trọng, đặc

biệt nghiêm trọng (cướp, cướp giật, giết người, chống người thi hành công

vụ) nên thường bị xử án tù (ít trường hợp được hưởng án treo và áp dụng các

biện pháp tư pháp khác).

Người chưa thành niên nói chung trong hầu hết các trường hợp đều

chưa có đầy đủ quyền công dân tham gia vào những quan hệ xã hội được điều

chỉnh bởi quy phạm pháp luật, nhưng tùy thuộc vào từng cấp độ tuổi, họ có

thể được pháp luật thừa nhận năng lực hành vi trong một số quan hệ xã hội có

điều kiện nhất định. Nhưng các em lại dễ bị lợi dụng, xúi giục, hoặc bị lừa dối

để tham gia vào những việc làm trái pháp luật hoặc bị buộc trở thành nạn

nhân của sự phân biết đối xử, ngược đãi, bóc lột, xúc phạm nhân phẩm và

những hành vi trái pháp luật khác.

Pháp luật nói chung và pháp luật hình sự nói riêng phải luôn coi người

chưa thành niên là đối tượng đặc biệt cần được bảo vệ không chỉ trong cuộc

sống hằng ngày mà ngay cả khi đối tượng này vi phạm pháp luật. Luật hình

sự cần phải quy định những biện pháp chế tài riêng để xử lý, thủ tục tố tụng

cũng phải phù hợp với lứa tuổi chưa thành niên nhằm thể hiện tính nhân đạo

trong chính sách của Nhà nước. Tuy nhiên, chế tài đó cũng cần đủ mạnh để có

sức răn đe, phòng ngừa việc tội phạm chưa thành niên đó tái phạm cũng như có

sức răn đe đối với cộng đồng. Tuy không áp dụng hình phạt tù chung thân và tử

hình đối với người chưa thành niên phạm tội nhưng một số chế tài cần thiết khác

vẫn được áp dụng như: cảnh cáo, phạt tiền, cải tạo không giam giữ và tù có thời hạn…

3

Tóm lại, mục tiêu hàng đầu của hệ thống tư pháp người chưa thành

niên và của các hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội là nhằm: 1)

phòng ngừa tội phạm là người chưa thành niên, đồng thời 2) phục hồi và tái

hòa nhập cho họ. Để làm được điều đó, việc xử lý đối với mỗi người chưa

thành niên phạm tội phải phù hợp với hoàn cảnh riêng của từng người cũng

như tương xứng với những thiệt hại cho hành vi vi phạm gây ra. Trong trường

hợp này, sự phù hợp có nghĩa là hình phạt phải phản ánh hoàn cảnh của người

chưa thành niên và hoàn cảnh phạm tội cũng như tính chất của tội phạm chứ

không chỉ cân nhắc mức độ nghiêm trọng của hành vi phạm tội. Khi cân nhắc

cách thức xử lý một tội phạm hoặc một hành vi bị cho là tội phạm cũng cần

cân nhắc vấn đề an sinh của người chưa thành niên đó ở mọi thời điểm, đặc

biệt phải cân nhắc xem người đó có nhu cầu đặc biệt hay khả năng bị tổn

thương nào không. Bộ luật hình sự 1999 quy định nguyên tắc xử lý đối với

người chưa thành niên phạm tội tại Điều 69 đã khẳng định việc xử lý người

chưa thành niên phạm tội chủ yếu nhằm giáo dục, giúp đỡ họ sửa chữa sai

lầm, phát triển lành mạnh và trở thành công dân có ích cho xã hội; điều này

thể hiện sự nhân đạo của hệ thống pháp luật nước ta nói chung, chính sách

hình sự nói riêng.

Do đó, khi quyết định hình phạt đối với người chưa thành niên phạm

tội phải tuân theo những nguyên tắc nhất định. Người chưa thành niên phạm

tội thì hình phạt được quyết định nhẹ hơn so với người đã thành niên phạm tội

có các tình tiết khác tương đương. Khi quyết định hình phạt đối với người

chưa thành niên cần phải cân nhắc đến các đặc điểm về tâm sinh lý, các yếu tố

gia đình và xã hội để đưa ra những phán quyết xác đáng nhằm bảo đảm quyền

con người của người chưa thành niên phạm tội. Ngay cả khi người chưa thành

niên phạm tội bị truy cứu trách nhiệm hình sự thì họ vẫn có khả năng không

4

bị áp dụng hình phạt. Như vậy, có thể nói việc truy cứu trách nhiệm hình sự

và áp dụng hình phạt đối với người chưa thành niên là biện pháp cuối cùng.

Thay vào đó là các biện pháp tư pháp nếu như các biện pháp này có đủ tác

dụng cải tạo họ thành công dân có ích. Các biện pháp tư pháp áp dụng đối với

người chưa thành niên phạm tội được quy định tại Điều 70 Chương X Bộ luật

hình sự năm 1999:

“1. Đối với người chưa thành niên phạm tội, Tòa án có thể quyết định áp

dụng một trong các biện pháp tư pháp có tính giáo dục, phòng ngừa sau đây:

a) Giáo dục tại xã, phường, thị trấn;

b) Đưa vào trường giáo dưỡng”.

Qua nghiên cứu trong những năm gần đây, tỷ lệ người chưa thành niên

phạm tội được đưa ra xét xử ít hơn rất nhiều so với người chưa thành niên vi

phạm pháp luật bị phát hiện. Mặc dù vậy, hình phạt tù có thời hạn, dù là chế

tài nghiêm khắc nhất vì liên quan đến việc tước quyền tự do của người chưa

thành niên phạm tội, song lại là biện pháp được áp dụng nhiều nhất. Các biện

pháp không tước quyền tự do của người chưa thành niên phạm tội được áp

dụng rất hạn chế; đặc biệt là hiệu quả áp dụng biện pháp giáo dục tại xã,

phường, thị trấn là thấp; thực tế áp dụng biện pháp này cho thấy hầu hết

những người chưa thành niên vi phạm pháp luật đều thuộc các gia đình có

hoàn cảnh đặc biệt hoặc đã bỏ học nên việc thực hiện biện pháp giáo dục tại

cộng đồng đối với những người này gặp khó khăn vì không có gia đình hay

nhà trường hỗ trợ trong quá trình thực hiện. Cũng chính vì lý do này, nên

trong quá trình xử lý người chưa thành niên phạm tội, có trường hợp Thẩm

phán sử dụng biện pháp cảnh cáo thay vì áp dụng biện pháp này.

Thêm vào đó, chưa có hướng dẫn chính thức nào về biện pháp giáo dục

hay giám sát tại cộng đồng dẫn đến khó khăn trong việc xác định trách nhiệm

5

và phương thức giám sát giáo dục. Các nguồn lực nói chung, kể cả nguồn

nhân lực để thực hiện giám sát và giáo dục còn thiếu. Do đó, có trường hợp

việc giám sát chỉ bao gồm đến gặp người chưa thành niên phạm tội mỗi tháng

một lần, yêu cầu viết tường trình thừa nhận hành vi phạm tội, ngoài ra không

có gì hơn. Mặc dù biện pháp giáo dục hay giám sát cộng đồng là một biện

pháp lý tưởng để khuyến khích sự phục hồi và tái hòa nhập vào cộng đồng,

song nó sẽ không phải là một biện pháp có hiệu quả nếu không thực hiện tốt

các chương trình và dịch vụ dành cho người chưa thành niên.

Trên cơ sở thực tiễn xét xử các vụ án người chưa thành niên phạm tội

trên địa bàn cả nước và trong địa bàn tỉnh Hà Giang (2009 - 2014), tác giả

nghiên cứu một số vấn đề về các biện pháp tư pháp đối với người chưa thành

niên phạm tội, tìm giải pháp hoàn thiện hệ thống pháp luật hình sự và giải pháp

về mặt thực tiễn nhằm góp phần phòng, chống tội phạm người chưa thành

niên, bảo đảm an ninh trật tự, an toàn xã hội. Đây cũng là lý do để học viên

quyết định lựa chọn đề tài: "Các biện pháp tư pháp áp dụng đối với người

chưa thành niên phạm tội theo pháp luật hình sự Việt Nam (Trên cơ sở các

số liệu thực tiễn của địa bàn tỉnh Hà Giang)" làm đề tài luận văn của mình.

Tác giải nhận thấy: Do phạm vi và mục đích, các công trình trên chưa đi sâu

vào các biện pháp tư pháp áp dụng đối với người chưa thành niên phạm tội, về

phương diện nghiên cứu lý luận chuyên sâu và thực tiễn áp dụng trên một địa bàn

cụ thể thì vẫn chưa được quan tâm một cách đúng mức và không trùng với đề tài

mà học viên nghiên cứu. Tình hình nghiên cứu và các công trình tiêu biểu trên là tư

liệu quan trọng để học viên kế thừa nghiên cứu trong luận văn của mình.

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu:

3.1. Mục đích nghiên cứu: làm sang tỏ về mặt lý luận và những nội

dung cơ bản của hệ thống biện pháp tư pháp áp dụng đối với người chưa

thành niên phạm tội theo pháp luật hình sự Việt Nam trên cơ sở đó đề xuất,

6

kiến nghị hoàn thiện các quy định về biện pháp tư pháp đối với người chưa

thành niên phạm tội và những giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng các biện

pháp tư pháp đối với người chưa thành niên phạm tội theo pháp luật hình sự

Việt Nam.

3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu: làm rõ khái niệm, dấu hiệu (đặc điểm) cơ

bản của biện pháp tư pháp áp dụng đối với người chưa thành niên phạm tội;

so sánh với một số biện pháp xử lý chuyển hướng đối với người chưa thành

niên phạm tội của một số nước trên thế giới.

Phân tích về trình tự, thủ tục, thẩm quyền áp dụng các biện pháp tư đối

với người chưa thành niên phạm tội, làm rõ những hạn chế chung của các

biện pháp tư pháp và những hạn chế riêng của từng biện pháp tư pháp áp dụng

đối với người chưa thành niên phạm tội.

Đề xuất hoàn thiện các biện pháp tư pháp áp dụng đối với người chưa

thành niên phạm tội.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

4.1. Đối tượng nghiên cứu: Đúng như tên gọi của luận văn: Các biện

pháp tư pháp áp dụng đối với người chưa thành niên phạm tội theo pháp luật

hình sự Việt Nam (Trên cơ sở số liệu thực tiễn của địa bàn tỉnh Hà Giang),

giai đoạn 2009 - 2014.

4.2. Phạm vi nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu Một số vấn đề lý luận

và thực tiễn về các biện pháp tư pháp áp dụng đối với người chưa thành niên

phạm tội trong Phần chung (Chương VI, Chương X) của BLHS Việt Nam

hiện hành. Trên cơ sở các số liệu thực tiễn truy tố, xét xử giai đoạn 2009 -

2014 của các cơ quan tiến hành tố tụng tỉnh Hà Giang.

5. Cơ sở phương pháp luận và các phương pháp nghiên cứu

5.1. Cơ sở phương pháp luận: Luận văn nghiên cứu dựa vào cơ sở

phương pháp luận là chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và các

quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về pháp luật, về đấu tranh phòng

7

chống tội phạm và trên cơ sở chính sách hình sự của Nhà nước Cộng hòa xã

hội chủ nghĩa Việt Nam.

5.2. Phương pháp luận của việc nghiên cứu: Luận văn được nghiên cứu

trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa

duy vật lịch sử;

Trong quá trình thực hiện đề tài, học viên sử dụng các phương pháp:

tổng hợp, phân tích, so sánh, thống kê, logic, tham khảo ý kiến các chuyên gia

và các cán bộ làm công tác thực tiễn…

7. Ý nghĩa của Luận văn:

5.1. Phân tích một cách tương đối cụ thể, tương đối toàn diện một số

vấn đề lý luận nội dung các biện pháp tư pháp áp dụng đối với người chưa

thành niên phạm tội trong Phần chung của pháp luật hình sự Việt Nam;

5.2. Trình bày khái quát nội dung các biện pháp tư pháp áp dụng đối

với người chưa thành niên phạm tội một cách hệ thống theo lịch sử từ sau

cách mạng tháng tám năm 1945 đến nay; Qua đó làm rõ các vấn đề về lý luận

trong khoa học pháp lý gắn với thực tiễn áp dụng sinh động nhằm bổ sung,

hoàn thiện các quy định của Bộ luật hình sự hiện hành về biện pháp tư pháp

áp dụng đối với người chưa thành niên phạm tội;

5.3. So sánh, đối chiếu một số nét cơ bản có chứa đựng các nội dung về

quyền của người chưa thành niên vi phạm pháp luật và những biện pháp bảo

vệ thích hợp đối với họ trong quá trình vận dụng của hệ thống tư pháp đối với

người chưa thành niên của một số Quốc gia trên thế giới;

5.4. Trên cơ sở kết quả các số liệu đã được một số công trình khoa học

thống kê, số liệu của các cơ quan tiến hành tố tụng của trung ương và tỉnh Hà

Giang tổng kết, thể hiện trong báo cáo và một số bản án có hiệu lực pháp luật

của Tòa án hai cấp trong tỉnh; nghiên cứu đánh giá tổng quát thực tiễn kinh

nghiệm, rút ra những tồn tại, hạn chế, nguyên nhân của tồn tại và hạn chế

8

trong việc áp dụng các biện pháp tư pháp đối với người chưa thành niên phạm

tội trong Phần chung của Bộ luật hình sự Việt Nam; đồng thời nêu lên một số

kiến nghị, giải pháp nhằm thực hiện tốt hơn, mang lại hiệu quả cao hơn việc

áp dụng các biện pháp tư pháp đối với người chưa thành niên phạm tội, phù

hợp với Hiến pháp sửa đổi năm 2013;

6. Kết cấu của luận văn

Ngoài các phần Mở đầu, Kết luận và Danh mục tài liệu tham khảo, nội

dung của Luận văn gồm 03 chương:

Chương 1: Một số vấn đề lý luận về các biện pháp tư pháp đối với

người chưa thành niên phạm tội

Chương 2: Thực trạng các quy định của pháp luật hình sự Việt Nam về

các biện pháp tư pháp áp dụng đối với người chưa thành niên phạm tội

Chương 3: Những giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng các biện

pháp tư pháp đối với người chưa thành niên phạm tội theo pháp luật hình

sự Việt Nam.

9

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Lưu Hoài Bảo (2014), Một số giải pháp phòng chống tội phạm do người

chưa thành niên thực hiện, Tạp chí Kiểm sát, (số 14).

2. Nguyễn Lai Bình (2012), Vai trò của Nhà trường trong phòng ngừa tội

phạm do người chưa thành niên gây ra trên địa bàn tỉnh Điện Biên, Tạp

chí Kiểm sát, (số 09).

3. Ban chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam (1960), Chỉ thị số

197/CT - TƯ ngày 19/3/1960 về đường lối cơ bản đấu tranh với người

chưa thành niên phạm tội.

4. Bộ Chính trị (2014), Kết luận số 92-KL/TW ngày 12/3/2014 của Bộ Chính

trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 49-NQ-TW, ngày 02/6/2005 của Bộ

Chính trị khóa IX về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020.

5. Bộ Tư pháp - Vụ Pháp luật hình sự - hành chính, UNICEF Việt Nam (2012),

Báo cáo đánh giá các quy định của Bộ luật hình sự liên quan đến người

chưa thành niên và thực tiễn thi hành, NXB Tư pháp, Hà Nội.

6. Bộ Tư pháp - Vụ Pháp luật hình sự - hành chính, UNICEF Việt Nam

(2012), Báo cáo đánh giá luật pháp và thực tiễn thi hành pháp luật về xử

lý chuyển hướng, tư pháp phục hồi đối với người chưa thành niên vi

phạm pháp luật, NXB Tư pháp, Hà Nội.

7. Lê Cảm - Đỗ Thị Phượng (2004), Tư pháp hình sự đối với người chưa

thành niên phạm tội, những khía cạnh pháp lý hình sự, Tạp chí Tòa án

nhân dân, (số 22).

10

8. Lê Cảm - Đỗ Thị Phượng (2004), Tư pháp hình sự đối với người chưa

thành niên phạm tội, những khía cạnh pháp lý hình sự, Tạp chí Tòa án

nhân dân, (số 20).

9. Lê Cảm (2006), Những vấn đề lý luận về bảo vệ các quyền con người

bằng pháp luật trong lĩnh vực tư pháp hình sự, Tạp chí Tòa án nhân

dân, (số 13).

10. Lê Cảm (2006), Những vấn đề lý luận về bảo vệ các quyền con người bằng

pháp luật trong lĩnh vực tư pháp hình sự, Tạp chí Tòa án nhân dân, (số 14).

11. Lê Cảm (2005), “Sách chuyên khảo sau đại học”, Những vấn đề cơ bản

trong khoa học Luật hình sự (Phần chung), NXB Đại học Quốc gia, Hà Nội.

12. Lưu Ngọc Cảnh (2010), Các hình phạt và biện pháp tư pháp áp dụng đối

với người chưa thành niên phạm tội theo luật hình sự Việt Nam (Trên cơ

sở nghiên cứu thực tiễn địa bàn thành phố Hà Nội), Luận văn thạc sỹ,

Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội.

13. Nguyễn Kiên Cường (2006), Pháp luật của tiểu bang Victoria, Australia

đối với trẻ em phạm tội, Tạp chí Viện khoa học Kiểm sát, (số 4).

14. Cục thống kê Hà Giang (2015), Niên giám thống kê 2014, Hà Giang.

15. Chính phủ (2012), Nghị định số 10/2012-NĐ-CP ngày 17/02/2012 Quy

định chi tiết thi hành biện pháp tư pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn

đối với người chưa thành niên phạm tội, Hà Nội.

16. Trần Văn Dũng (2005), Những đặc điểm cơ bản về trách nhiệm hình sự

của người chưa thành niên phạm tội trong lịch sử lập pháp hình sự Việt

Nam, Tạp chí Toà án nhân dân, (số 22).

17. Trần Văn Dũng (2003), Trách nhiệm hình sự của người chưa thành niên

phạm tội trong luật hình sự Việt Nam, Luận văn thạc sỹ luật học, Đại

học Luật Hà Nội.

11

18. Đảng cộng sản Việt Nam (2002), Nghị quyết số 08-NQ-TW ngày

02/01/2002 của Bộ chính trị về một số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư

pháp trong thời gian tới, Hà Nội.

19. Đảng cộng sản Việt Nam (2005), Nghị quyết số 48-NQ-TW ngày

24/5/2005 của Bộ chính trị về chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống

pháp luật Việt Nam đến năm 2010, định hướng đến năm 2020, Hà Nội.

20. Đảng cộng sản Việt Nam (2005), Nghị quyết số 49-NQ-TW ngày

02/6/2005 của Bộ chính trị về chiến lược cải cách tư pháp đến năm

2020, Hà Nội.

21. Nguyễn Đình Gấm (2002), Nguyên nhân tâm lý xã hội của tội phạm vị

thành niên, Tạp chí tâm lý học, (số 5).

22. Phạm Minh Hạc (1992), Tâm lý học, NXB. Giáo dục, Hà Nội.

23. Hoàng Việt luật lệ (1998), NXB Văn hoá thông tin, Hà Nội.

24. Hội đồng Chính phủ (1975), Quyết định số 164 của Hội đồng Chính phủ

về việc tăng cường bảo vệ trật tự trị an ở các tỉnh, thành phố ngày

11/11/1967, Hệ thống hóa luật lệ về hình sự tập I(1945-1979), Trong tập

Tòa án nhân dân tối cao, Hà Nội - 1975.

25. Hồng Phong Minh (2014), Thành lập “Tòa Gia đình và người chưa

thành niên”-một phương thức thực hiện nguyên tắc hiến định và đáp ứng

yêu cầu thực tiễn, Tạp chí Tòa án nhân dân, (số 09).

26. Lê Triều hình luật (Nguyễn Quang Thắng dịch), NXB. Văn hóa-thông

tin, 1998, Hà Nội.

27. Liên hợp Quốc (1948), Tuyên bố toàn cầu về Quyền con người, (United

Nations (1948) The Universal Declaration of Human Rights.

28. Liên hợp Quốc (1966), Công ước các quyền dân sự và chính trị,( United

Nations (1966) The International Convenant on Civil and Political Rights).

12

29. Liên hợp Quốc (1985), Quy tắc Bắc Kinh, (United Nations (1985)

Standard Minimum Rules for Administration of Juvenile Justice).

30. Liên hợp quốc (1989), Công ước về Quyền trẻ em.

31. Liên hợp Quốc (1990), Quy tắc Havana, (United Nations (1990) United

Nations Rules for the Protection of Juveniles Deprived for their Liberty.

32. Liên hợp Quốc (1997), Hướng dẫn về Làm việc với trẻ em trong hệ thống tư

pháp hình sự, (United Nations Economic and Social Council (1997)

Guidelines for Action on Children in the Criminal Justice System).

33. Nguyễn Đức Mai (2014), Các yêu cầu đặt ra đối với việc thành lập Tòa

án người chưa thành niên, Tạp chí Tòa án, (số 16).

34. TS. Dương Tuyết Miên (2006), Quyết định hình phạt trong Hoàng Việt

luật lệ, Tạp chí Luật học, (số 11).

35. Lê Minh (2015), xây dựng, hoàn thiện pháp luật về tư pháp người chưa

thành niên, tạp chí Giáo dục thời đại, 2013, Hà Nội.

36. Phạm Thị Thanh Nga (2014), Thực thi Công ước Quyền trẻ em ở Việt

Nam: Tuổi chịu trách nhiệm hình sự và chế tài đối với người chưa thành

niên phạm tội, Tạp chí Nghiên cứu lập pháp, (số 18 (274).

37. Nguyễn Thị Tố Nga (2011), Các biện pháp tư pháp áp dụng đối với

người chưa thành niên phạm tội theo quy định của pháp luật hình sự,

Luận văn thạc sĩ luật học, Khoa luật-Đại học Quốc gia Hà Nội.

38. Lại Viết Quang (2015), Nâng cao hiệu quả hoạt động của Viện Kiểm sát

trong giai đoạn điều tra vụ án cố ý gây thương tích do người chưa thành

niên gây ra, Tạp chí Kiểm sát, (số 05).

39. ThS. Vũ Thị Thu Quyên (2012), Quyền của người chưa thành niên

phạm tội trong pháp luật quốc tế và pháp luật Việt Nam, Báo Tạp chí

Dân chủ và Pháp luật, số 5.

13

40. Quốc hội (1946), Hiến pháp nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, Hà Nội.

41. Quốc hội (1985), Bộ luật Hình sự, Hà Nội.

42. Quốc hội (1988), Bộ luật tố tụng hình sự, Hà Nội.

43. Quốc hội (1999), Bộ luật Hình sự, Hà Nội.

44. Quốc hội (2004), Luật bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em, Hà Nội.

45. Quốc hội (2015), Bộ luật Hình sự (sửa đổi), Hà Nội.

46. Quốc hội (2012), Luật xử lý vi phạm hành chính, Hà Nội.

47. Quốc hội (2013), Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Hà Nội.

48. Hoàng Cẩm Tú (2001), Một số đặc điểm phát triển tâm sinh lý của trẻ

em tuổi vị thành niên, Kỷ yếu hội thảo khoa học – cơ sở khoa học và

thực tiễn để quy định độ tuổi trẻ em trong luật chăm sóc và giáo dục trẻ

em. Uỷ ban bảo vệ và chăm sóc trẻ em Việt Nam và Viện khoa học giáo

dục bộ giáo dục tổ chức, Hà Nội.

49. Hoàng Minh Khôi (2012), Một số thực trạng và giải pháp đổi mới các

biện pháp xử lý hành chính người chưa thành niên vi phạm pháp luật,

Tạp chí phát triển nhân lực, (số 1(27).

50. Lương Ngọc Trâm (2014), Hoàn thiện các quy định của pháp luật hình sự

về hình phạt áp dụng đối với người chưa thành niên phạm tội, Tạp chí

Tòa án, (số 19).

51. Nguyễn Thanh Tùng (2012), Thực tiễn xét xử người chưa thành niên

phạm tội, đề xuất và kiến nghị, Tạp chí Tòa án nhân dân, (số 03).

52. Quách Hữu Thái (2010), Những vướng mắc trong thực tiễn xét xử người

chưa thành niên phạm tội, Tạp chí Tòa án nhân dân, (số 06).

53. Tạp chí nghiên cứu lập pháp (2014), Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội

chủ nghĩa Việt Nam-Nền tảng chính trị, pháp lý cho công cuộc đổi mới

toàn diện đất nước trong thời kỳ mới, NXB lao động xã hội, Hà Nội.

54. Tòa án nhân dân tối cao (2013) Báo cáo tổng kết thực tiễn thi hành các

14

quy định của pháp luật về áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào

trường giáo dưỡng, đưa váo cơ sở giáo dục và đưa vào cơ sở chữa bệnh

từ 2003 đến nay.

55. ThS. Phạm Anh Tuyên (2014), Các biện pháp thay thế xử lý hình sự đối

với người chưa thành niên phạm tội, Tạp chí Dân chủ và Pháp luật, (Số

chuyên đề).

56. Trần Thị Minh Thư (2014), Xử lý chuyển hướng đối với người chưa

thành niên phạm tội theo pháp luật một số nước trên thế giới và pháp luật

Việt Nam, Tạp chí Kiểm sát, (số 09).

57. Trường Đại học Luật Hà Nội, Giáo trình Luật hình sự Việt Nam.

58. Trịnh Quốc Toản (chủ biên, 2007) Tội phạm do người chưa thành niên thực

hiện trên địa bàn thành phố Hà Nội - Thực trạng và giải pháp, Hà Nội.

59. Trịnh Tiến Việt (2014), Cần hoàn thiện chương X Bộ luật Hình sự Việt

Nam - Những quy định đối với người chưa thành niên phạm tội, Tạp chí

Kiểm sát, (số 07).

60. Trịnh Tiến Việt (2010), Những khía cạnh pháp lý hình sự về các hình

phạt và biện pháp tư pháp áp dụng đối với người chưa thành niên phạm

tội, Tạp chí Tòa án nhân dân, (số 13-14).

61. Viện chính sách công và pháp luật (2014), Cải cách tư pháp vì một nền

tư pháp liêm chính, sách chuyên khảo, NXB Đại học quốc gia Hà Nội.

62. Viện chính sách công và pháp luật(2014), Bình luận khoa học Hiến

pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013, NXB Lao

động và xã hội, Hà Nội.

63. Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hà Giang, Báo cáo số 297/BC-VKS năm

2009, Báo cáo số 342/BC-VKS năm 2010, Báo cáo số 301/BC-VKS năm

2011, Báo cáo số 311/BC-VKS năm 2012, Báo cáo số 368/BC-VKS năm

2013, Báo cáo số 542/BC-VKS năm 2014.

64. Viện khoa học pháp lý, Bộ tư pháp (2015), Thông tin khoa học pháp lý, (số 2).

15

65. Viện nghiên cứu lập pháp, Trung tâm nghiên cứu khoa học (2015), Các

biện pháp thay thế hình sự áp dụng đối với người chưa thành niên phạm

tội, Hà Nội.