Мэдлэг ойлголт

47. хүрээлэн буй орчны химийн бохирдол аль нь вэ? /2 оноо/

А. Хромт нэгдэл Б. Тийрэлтэд онгоцны хөдөлгүүр В. Халдварт өвчин

48. Цацрагийн бохирдол нь ............. хор хөнөөл учруулдаг /2 оноо/

А. Өвчин эмгэг дэлгэрэх Б. Амьд бие мах бодыг хөнөөх

В. Усан орчинд гэрэлтүүлгийн эрчим бууруулах Г. Аль нь биш

Бүтээх

49. Улсын тусгай хамгаалалттай газар нутгийн ангилалыг нэрлэнэ үү ? /4 оноо/

1....................................................... 2.....................................................................

3........................................................ 4....................................................................

50. Байгаль дахь нүүрстөрөгчийн эргэлтийг зурагт харуулав. Аль дөрвөлжин амьтныг илтгэх вэ ? /2 оноо/

10 дугаар ангийн анги дэвших шалгалтын даалгавар №14

Мэдлэг ойлголт: Биологийн олон янз байдал

1. Зураг дээрх амьтан үет хөлтний хүрээний аль ангид хамаарах вэ?

A.Хавч хэлбэртэн

B.Шавж

C.Аалз хэлбэртэн

D.Олон хөлтөн

2. Амьтны аймгийн ангилал зүйн нэгжүүдийг ихээс нь бага руу нь зөв дараалалд оруулаарай. /1 оноо /

a. Зүйл-төрөл-овог-баг-анги-хүрээ-аймаг. b. Аймаг- анги- хүрээ-овог-баг-төрөл-зүйл.

c. Зүйл-овог-баг-төрөл-анги-хүрээ-аймаг d. Аймаг-хүрээ-анги-баг-овог-төрөл-зүйл Эсийн үйл ажиллагаа

3. Өөртөө ногоон хлорофиллийг агуулж нарны гэрлийн шууд оролцоотойгоор ус, нүүрсхүчлийн хийг хувирган шим нэгдлийг үүсгэдэг ургамлын эсийн эрхтэнцрийг юу гэж нэрлэдэг вэ? a. Хромопласт b. Вакуоль c.Эсийн хана d. Хлоропласт

4. Дараах зургийн аль нь бүрэн плазмолизд орсон бэ?

Хооллолт 5. Аль нь хоол тэжээлийн бодис хоол боловсруулах зам дагуу шилжин хөдлөх үйл явжыг илэрхийлэх вэ?

a. Боловсрох b. Гүрвэлзэх c. Шимэгдэх d. Ассимиляцлах Амьсгал ба ялгаруулах

6. Ангина (гүйлсэн булчирхайн өвчин) ба хорхойтсон шүдний нян бөөрийг өвчлүүлсэнийг .... гэнэ.

a.Нефрит b. Ангина c. Бөөр унжих d. Эмгэг үүсэх7. Ямар эрхтэнд шээг үүсдэг вэ ?

a.Давсаг b. Бөөр c.элэг d.Нойр булчирхай 8. Дараах бодисуудын аль нь аэроб болон анаэроб амьсгалын хоёуланд нь үүсэх вэ ?

a.Сүүний хүчил b.Ус c. Гурван фосфорт аденозин d. Хүчилтөрөгч Зохицуулга ба хяналт

9.Энзим доорх химийн бүлгийн аль төрөлд нь багтах вэ?a. Нүүрс ус b. Өөх тос c. Уураг d. Сахар

10.Ургамлын энэ эрхтнээр ус болон түүнд ууссан эрдэс бодис ямар замаар хэрхэн дамждаг вэ?

A. Диффуз

B. Идэвхтэй зөөвөрлөлт

C. Осмос D. Фагоцитоз

Генетик шинжилгээ

11.Дараахаас аль нь гомозигот 3-р бүлгийн цусны генотипыг илэрхийлж байна вэ?

A. АО B. ВО C. ВВ D. АВ

Биотехнологи

12.Доорх энзимийн бүлгээс алийг нь био-угаалгын нунтагт уураг задлах үүргээр ашиглах вэ?a. Амилаза b. Липаза c. Протеаза d. Карбогидраза

ХЭРЭГЛЭЭ: Хооллолт13.Шим тэжээлийн бодисыг нийлэгжүүлэх, задлах, хадгалах, хоргүйжүүлэх үүрэгтэй эрхтэн аль вэ?

a.Нойр булчирхай b. Элэг c. Ходоод d. Бүдүүн гэдэс

С6Н12О6

14.Зураг дээр хоол боловсруулах замын зарим эрхтнүүдийн байрлалыг үзүүлжээ. Аль хэсгүүдээс нь фермент ялгардаг вэ?

a. P ба Rb. Q ба P c. R ба S d. S ба P

Амьсгал ба ялгаруулах15.Зурагт хүний амьсгалын нэгэн хэлбэрийг харуулжээ, нэрлэж , урвалыг гүйцээж

бичнэ үү ? ..........................................

Зохицуулга ба хяналт

16.Дараах зургийг ажиглан А үсгээр тэмдэглэсэн бүтцийг нэрлэнэ үү?

А. Энзим

В.Субстрат

С.Энзим, субстратын комплекс

D.Энзим, бүтээгдэхүүн бодис

17.Энзимийг идэвхжүүлэх үйлчилгээтэй бодисыг .......... , энзимийн идэвхийг дарангуйлж, зогсоох үйлчилгээтэй бодисыг .............. гэнэ.a.активатор, дентураци b. ингибитор, саатуулагч c. Активатор, ингибитор d. Катализ

Эсийн хуваагдал

18.Мейоз хуваагдлын үед явагдах зөв өгөгдлийг сонгоорой.

А. Профаз I-д кроссинговер явагданаВ. Профаз II-д Гомолог хромосомууд хослол үүсгэнэС. Анафаз I-д охин хроматитууд салдагD. Профаз II-д кроссинговер явагдана

Генетик шинжилгээ

19. Хамгийн сүүлийн 23-р хос хромосом нь бусад аутосомын хромосомоос ялгаатай байдаг ба үүнийг ................. гэнэ.

a.бэлгийн хромосом b. биеийн хромосом c. Гомологи хромосом d. центромер

20.Дрозофилл ялааны 8 хромосомтой биеийн эс хуваагдахад хэдэн хромосомтой бэлгийн эс үүсэх вэ? A. 2 B. 4 C. 8 D. 16

21.BВDd биеэс хэдэн төрлийн гамет үүсэх вэ?

A. 1 B. 2 C. 4 D. 8

Биотехнологи

22. Хүний инсулины генийг геномоос яаж салгах вэ? А. Плазмидаар В. Пектиназа ферментээр С. Рестриктаза ферментээр D. Бүгд бурууЗАДЛАХ ДААЛГАВАР: Биологийн олон янз байдал23.Гүлмэр нь хоёр нутагтан, гүрвэл нь мөлхөгч бөгөөд хоёулаа сү үлтэй. Эдгээрийг ямар шинжээр нь ялган таньж болох вэ / 1 оноо/

a. Зүрх 3 тасалгаатай b. Хүйтэн цустай c. Дотоод араг ястай d. Гүлмэрийн арьс чийглэг хайрсгүй

Эсийн үйл ажиллагаа24.Бодисын молекулууд их концентрацтайгаас бага концентрацтай руу өөрөө аяндаа нэвчих үзэгдлийг .................. , уусгагчийн молекул бага концентрацтайгаас их концентрацтай руу хагас нэвтрүүлэгч ханаар нэвтрэхийг ............ –ийн үзэгдэл гэнэ. / 1 оноо/

a. Осмос, диффуз b. Осмос, сонгон нэвтрэх c. Диффуз, осмос25.Эсийн мембран яагаад хагас нэвтрүүлэх чанартай байдаг вэ. / 1 оноо/

a. Бага молекулт нэгдэл аажим нэвтэрдэг. b. Өндөр молекулт нэгдэл аажим нэвтэрдэг.

c.. Бага ба өндөр молекулт нэгдэл хоёулаа аажим нэвтэрдэг. Хооллолт26.Нарийн гэдэсний урт ойролцоогоор 7 м урт боловч түүний гадаргуу үлэмж их байдгийн шалтгаан юу вэ

a. Түүний хананд байрлах хэдэн сая хуруу хэлбэрийн хөхлөг боловсорсон хоолыг богино хугацаанд шимнэ

b. Гэдсний хананы хөхлөг цөөн байдагч шим бодисыг төвөггүй шимдэг. c. Гэдэсний хана нь гөлгөр бөгөөд шим бодисыг хурдан шимж чадна.

Амьсгал ба ялгаруулах 27.Хөнгөн атлетикийн 400 метрийн гүйлтэд оролцсон тамирчны булчингийн

эсэд явагдсан анаэроб (хүчилтөрөгчгүй) амьсгалын үед үүссэн бодис аль нь вэ? 2оноо

A.. глюкоз B.сүүний хүчил C.ус D.этилийн спирт

28.Эцсийн шээсэнд агуулагдах бодисуудын доогуур зурна уу.

Ус, уураг, глюкоз, амин хүчил, кератинин, эрдэс давс, шээсний хүчил

29.Амьсгалах авах үйл явцыг сонгоно уу.

a.Хавирга завсрын булчин суларч, өрц татагдан, уушгины эзлэхүүн ихэснэb.Хавирга завсрын булчин агшиж, өрц сулран, уушгины эзлэхүүн ихэснэ.c.Хавирга завсрын булчин агшин, өрц татагдан, уушгины эзлэхүүн багаснаd.Хавирга завсрын булчин агшин, өрц татагдан, уушгины эзлэхүүн ихэснэ

Зохицуулга ба хяналт30.Зураг дээр мэдрэлийн эрхтний тогтолцооны хэсгүүдийг зөв нэрлэсэн

хувилбарыг сонгоно уу. 2оноо

1 2 3 4

а мэдрэлийн судал

тархи нугас хүлээн авуур

b мэдэрхүйн эрхтэн

нугас мэдрэлийн судал

хүлээн авуур

c мэдрэлийн судал

нугас мэдэрхүйн эрхтэн

хүлээн авуур

D мэдэрхүйн эрхтэн

тархи мэдрэлийн судал

хүлээн авуур

31.Дараах энзимийн үүргийг зөв харгалзуулна уу? 1. Пепсин А. Нүүрс усыг задална. 2. Липаза Б. Уургийг задална. 3. Амилаза В. Өөх тосыг задална.

a.1Б, 2В, 3А b. 1В, 2Б, 3А c. 1А, 2В, 3БЭсийн хуваагдал,Удамшил хувьсал32.Зурагт 3 ба 5 дугаараар ямар үе шатыг илэрхийлсэн байна вэ?

А. Интерфаз, анафаз b. Телофаз, анафаз c. Профаз, телофаз d. Метафаз, анафаз

33.Хар усан гахайг цагаан усан гахайтай эрлийзжүүлэхэд дан хар усан гахай гарчээ. Аль өнгө нь доминант вэ?

а.цагаан b. хар c.аль нь биш34. II бүлгийн цусыг ямар бүлгийн цустай хүнд сэлбэж болох вэ? /1оноо/ А.зөвхөн II B.II ба I C.II ба III D.III ба IY E.I ба IIIГенетик шинжилгээ35.Тодорхой нэг шинж тэмдгээр ялгаатай бие махбодыг хооронд нь эвцэлдүүлэхийг юу гэх вэ?

а.моногибрид b.дигибрид c.тригибридЭкосистем36.Говь цөлийн экосистемийн дараах бүрэлдэхүүн хэсгүүдээс аль нь хоёрдогч биологийн бүтээгдэхүүнийг үүсгэх вэ?

A. Хунчир B. Замба гүрвэл C. Цульхир D. Хэрээ нүд

Популяци

37.Тоншуулын тоо хэмжээ багасах нь тухайн ойн ямар амьтанд хамгийн их нөлөө үзүүлэх вэ?

А. Шавжийн тоо толгой нэмэгдэнэ. В. Ургамлын бүрдэл нэмэгдэнэ .

С. Төөлүүрийн тоо хэмжээ ихэсч хүр эрвээхийн тоо нэмэгдэнэ.

Байгаль дах бодисын эргэлт

38.Агаараас азотыг хамгийн ихээр нөөцөлдөг нь ямар овгийн ургамал вэ?

А.Тоонолжтон В.Буурцагтан С.Үетэн D.Гол гэсэртэн

D. Шимэгчдийн тоо хэмжээ ихэснэ.

Биотехнологи

39. Аль бичил биетнийг пенициллины үйлдвэрлэлд ашигладаг вэ?

А. Сүүн хүчлийн бактери В. Хөгц мөөг С. Хөрөнгөний мөөг

ҮНЭЛЭХ ДААЛГАВАР: Байгаль дах бодисын эргэлт

40.Зурагт хүчилтөрөгчийн эргэлтийг үзүүлжээ.

Агаар мандал дахь хүчилтөрөгчийн эх үүсвэр юу вэ?II. Хүчилтөрөгч нарны хэт ягаан туяаны нөлөөгөөр ямар бодис болж хувирах вэ?III. Тухайн үүссэн бодисын үүрэг юу вэ?IV. Үүнд хүний үзүүлж буй сөрөг нөлөөг тайлбарлаарай.

Экосистем

41.Говь цөлийн экосистемийн идэш тэжээлийн хэлхээний гишүүдийг зөв дэс дараалалд оруулна уу.

1. Хар цох 2.махчин шувуу 3. Могой 4.Зараа 5.Цулхир

Биологийн олон янз байдал

42.Хялбар түлхүүр бичиг ашиглан зурагт өгөөгдсөн амьтныг тодорхойлоорой.3 оноо

1.а. Хүйтэн цустай............................................................ 2-ыг дага1.б. Бүлээн цустай .......................................................... 4-ийг дага2.а. Сэлүүртэй, гэхдээ мөчгүй ......................................... А бодгаль2.б. Дөрвөн мөчтэй ............................................................ 3-ыг дага3.а. Биеийн гадаргууд хайрсгүй........................................ B бодгаль3.б. Хайрстай...................................................................... C бодгаль4.а. Өдтэй............................................................................ D бодгаль4.б. Үсэн бүрхүүлтэй......................................................... E бодгаль

Зохицуулга ба хяналт

43.Хөрөнгө мөөгний анаэроб амьсгалыг илрүүлэх туршилтын үед хөрөнгө мөөгний уусмал дээр тос нэмж, давхарга үүсгэдэг. Үүний зөв тайлбарыг сонгоно уу. 4 оноо

A.Хөрөнгө мөөгний уусмалд хүчилтөрөгч нэвтрүүлэхгүйн тулд

B.Хөрөнгө мөөгний уусмал ууршихаас сэргийлэхийн тулд

C.Хөрөнгө мөөгний амьсгалаар үүсч байгаа нүүрсхүчлийн хийг ялгаруулахгүйн тулд

Эсийн хуваагдал

44.Амьд биеийн хуваагдлын 2 хэлбэрийг харьцуулан, үе шат бүрийн гол ялгааг олж хүснэгтийн харгалзах нүдэнд нөхөн бичээрэй 5 оноо

Үе шат Митоз МейозПрофаз Кроссинговер явагддаггүй Кроссинговер явагдана

Метафаз Хос хроматид эсийн төвд жагсана

АнафазКроссинговероос болж хроматидууд өөр шинж чанартай болсон байна

ТелофазЭх эстэй адилхан тооны хромосомын бүрдэлтэй төл эс үүснэ

Үүсэх эсийн тоо, хромосомын бүрдэл

Дөрвөн ширхэг гаплойд бүрдэлтэй эс үүснэ

Амьд бие дэх ач холбогдол

Бэлгийн бус үржлийн үндэс болдог

БҮТЭЭХ ДААЛГАВАР:Амьсгал ба ялгаруулах

45. Дараах зургийг ажиглан

А. холтослог давхраа

В. тархилаг давхрааг зааж тэмдэглэнэ

үү. 2 оноо

Эсийн үйл ажиллагаа

46.Гэрлийн микроскопын бүтцийг ажиглан дараах даалгаврыг хийнэ үү.2 оноо

Гэрлийн болон электрон микроскопын тухай дараах хүснэгтийг бөглөнө үү

Ялгаа Гэрлийн микроскоп Электрон микроскоп

Харагдах эсийн эрхтэнцэр

Бөөм, эсийн мембран ...............................................

Харагдах байдал .................................. Эсийн эрхтэнцэрүүдийн хэлбэр, дотоод гадаад бүтэц харагдан

47.Цусны эсүүдийн үүргийг нь зөв харгалзуулсан хувилбарыг сонгоно уу

А. 1А,2В,3С В. 1С,2А,3В С. 1А,2В,3С

Биотехнологи

48 .Амилаза ферментийг бичил биетэнг ашиглан их хэмжээгээр гарган авдаг болсон. 18 хэмд ажиллах амилаза энзимийг ямар бүтээгдэхүүн хийхэд хэрэглэх нь хамгийн үр дүнтэй вэ?

А. Угаалгын нунтаг үйлдвэрлэлд В. Спирт үйлдвэрлэлд

С. Сахар үйлдвэрлэлд D. Бурам үйлдвэрлэл

Экосистем

49.Цөөвөр чоно гөрөөсийг иддэг, гөрөөс өвс иддэг. Өвс энергийн эх үүсвэрээ хаанаас авах вэ?

A. Гөрөөс B. Нүүрсхүчлийн хий C. Цөөвөр чоно D. Нарc

50.Хромосомын найрлагын 90-92 хувийг нь:

А. РНХ В. Нуклеопротейн С. ДНХ D. Са, Мg,Fe- ионууд

Түлхүүр№121c 37c

2b 38b

3d 39c

4a 40d

5b 41b6a 42c

7b 43a

8c

9c

10b

11c

12c

13b

14a

А Эритроцит 1 Цус бүлэгнэхэд оролцоно

В Лейкоцит 2 О2-ыг зөөвөрлөнө

C Тромбоцит 3 Эсрэг бие үүсгэнэ

15 Анаэроб амьсгал, СО2+H2O

16b

17c

18a

19a

20b

21b

22a

23d

24c

25a

26a

27a

28b

29 ус,кератин,шээсний хүчил

30a

31b

32b

33d

34b

35a

36b

44. 5оноо Үе шат Митоз МейозПрофаз Кроссинговер явагддаггүй Кроссинговер явагдана

Метафаз Хос хроматид эсийн төвд жагсана

Кроссинговерт орсон гомологи хромосомууд эсийн төвд эгнэн жагсана

Анафаз

Гомологи хромосомууд хроматидаараа салж эсийн 2 туйл руу хөдөлнө

Кроссинговероос болж хроматидууд өөр шинж чанартай болсон байна

ТелофазЭх эстэй адилхан тооны хромосомын бүрдэлтэй төл эс үүснэ

Хромосомын тоо 2 дахин буурсан эсүүд бүхий 4 эс үүсдэг

Үүсэх эсийн тоо, хромосомын бүрдэл

Хоёр ширхэг диплойд бүрдэлтэй эс үүснэЭх эстэйгээ адил байна

Дөрвөн ширхэг гаплойд бүрдэлтэй эс үүснэ

Амьд бие дэх ач холбогдол

Бэлгийн бус үржлийн үндэс болдог

Бэлгийн үржил явагдах боломж бүрдэнэ. Бэлгийн эсүүд үүснэ

45.зураг дээр зөв зааж тэмдэглэсэн байдалд оноо өгнө.

46. Гэрлийн болон электрон микроскопын тухай дараах хүснэгтийг бөглөнө үү

Ялгаа Гэрлийн микроскоп Электрон микроскоп

Харагдах эсийн эрхтэнцэр

Бөөм, эсийн мембран .Рибосом, лизосом жижиг эрхтэнцэр нэрлэвэл

Харагдах байдал Хар цагаанаар харагдана.

Гадаад бүтэц харагдана

Эсийн эрхтэнцэрүүдийн хэлбэр, дотоод гадаад бүтэц харагдан

47. 1. Ногоон ургамлын хооллолт, фотосинтез

2. Озон

3. Хэт ягаан туяаны хортой үйлчлэлээс хамгаалах

4. Орчны борхирдол, хөргүүр, фреон гэх мэтчилэн хүүхдийн бичсэн санааг үнэлнэ

48. 5,1,4,3,2

49.b

50b

X АНГИЙН БИОЛОГИЙН ХИЧЭЭЛИЙН АНГИ ДЭВШИХ ШАЛГАЛТ №15

Биологийн олон янз байдал

1.Биологийн салбар шинжлэх ухааныг .................. гэнэ.

А. Ангилал зүй В. Таксном С. Хос нэршил D. Бүгд зөв

2. Ангилал зүйн шинжлэх ухааны суурийг тавьсан эрдэмтэн аль нь вэ?

А. Г. Мендель В Ламарк С. К.Линней

3. Хавчийн ангийн нийтлэг шинжийг олоорой.

1. 4хос хөлтэй 2. заламгайгаар амьсгалдаг 3.бие нь толгой-цээж хэвлий гэсэн 2 хэсгээс тогтдог 4. Уушгаар амьсгалдаг 5. Бие нь толгой, цээж, хэвлий гэсэн 3 хасгээс тогтдог. 6. 6хос хөлтэй.

4. Дараах схемыг ажиглаад нөхөж бичээрэй. Ургамлын аймгийг юу гэж 2 ангилдаг вэ?

А. Далд үртэн, нүцгэн үртэн

В. Спорт доод, спорт дээд

С. Замаг, хаг

D. Спорт ургамал, үрт ургамал

Эсийн үйл ажиллагаа

1.Нэг бодисын молекулууд нөгөөдөө нэвтэрч харилцан үйлчлэх, холилдох үзэгдлийг .......................... гэнэ.

А. Диффуз В. Осмос С. Плазмолиз D. Концентрац

2. Дараах бодсуудаас саатуулагч ба ингибиторыг олоорой.

А. К В. СО С. Fe D.Cu

3. Пенициллинийг ямар бичил биетнээс гарган авдаг вэ?

А. Нян В. Мөөг С.Бактер D. Хөрөнгө мөөгөнцөр

4, PH=7 бол түүүнийг ямар орчин гэх вэ? Нөхөж бичээрэй.

PH=7 бол .............................

5. Дараах нэр томъёог задлагч энзимтэй зөв харгалзуулаарай.

А.Уураг 1. Липаза

В. Өөх тос 2. Протеаза

6. Фермент гэж юу вэ?

............................................................................................................................................................

........................................................

Хоололт

1.Ходоодонд ямар задлагч энзим байдаг вэ?

А.Липаза В. Пепсин С. Амилаза D. Ренин

2. Уураг задалдаг эрхтэнг хэд гэсэн дугараар тэмдэглэсэн байна вэ?

4

5

6 А.2 В.4 С.7 D.1

2

3

7 1

3. Дээрхи хоол боловсруулах эрхтний зургаас ханаар глюкоз шимэгдэн цусруу ордог эрхтнийг хэд гэсэн дугаараар тэмдэглэсэн байна вэ?.

А.7 В.1 С.4 D.3

4. Автотроф хооллолттой амьд биеийг сонго.

А.Мөөг В.Ургамал С. Хүн D. Чоно

5. Азот дутагдахад ургамалд ямар шинж тэмдэг илрэх вэ? Нэрлэж бичээрэй.

.................................................................................

Амьсгал ба ялгаруулах

1. Эсийн дотор тэжээлийн бодис хүчил төрөгчийн оролцоогүйгээр дутуу исэлдэн чөлөөлөгдсөн энерги ГФА-д нөөцлөгдөх үйл явцыг ............. гэнэ.А. Аэроб амьсгал Б. Анаэроб амьсгал В. Аль нь ч биш Г . Фотосинтез

2.Уушгинд явагдах хийн солилцоог .............. гэнэ.

А. Гадаад амьсгал Б.Дотоод амьсгал В. Амьсгал Г. Аэроб амьсгал

3. Цуснаас илүүдэл бодисыг ялгаж чадахгүй болж бөөрний үндсэн үйл ажиллагаа алдагдахыг ............. гэнэ.

А. Бөөр Б. Бөөрний дутагдал В. Бөөрний тэвш Г. Бөөрний чулуу

4. Аэроб амьсгалын үеэр үүсэх нүүрсхүчлийн хий ба усны харьцаа ямар байх вэ?

А. 6:1 Б. 1:1 В.1:6 Г 6:5

5. Бөөрний гадаад бүтцэд юу орох вэ? Зөв хариултыг олоорой.

А. Давсаг, шээсний сүв, шээсний цорго Б. Нефрон, шээсний сүв В. Холтослог давхраа, шулуун суваг Г. Холтослог давхраа, цуглуулах цорго

6. хүн минутанд хэдэн удаа амьсгалах вэ?

А. 20-26 Б. 32-37 В.22-27 Г.12-17

7. Бөөрний өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх арга замыг бичээрэй.

............................................................................................................................................................

...................................

8. Аэроб амьсгалын тэгшитгэлийг гүйцээж бичээрэй.

С6Н12О6+А=CO2+ Б+Е

А. О2,Н2О Б. Н2, О2 В. СО, Н2О Г. SO2,NO

Зохицуулга ба хяналт

1.Мэдрэлийн эсийг бүх сэртэнтэй хамтад нь юу гэдэг вэ?

А. Нейрон Б. Нерв В. Аксон Г. Дендрит

2. Аливаа цочиролд төв мэдрэлийн системийн заавал оролцоотойгоор бие махбодиос хариу үйлдэл үзүүлэхийг юу гэдэг вэ?

А нөхцөлт рефлекс Б. Болзолт рефлекс В. Болзолт бус рефлекс Г. Рефлекс

3. Физиологийн үйл ажиллагааг зохицуулагч химиийн идэвхт бодисыг ...................... гэнэ.

А. Гормон Б. Энзим В. Хурдасгуур Г.Шингэний зохицуулга

4. Аксон гадна талаараа нягт хатуу бүрхүүлээс тогтдог. Үүнийг ......................... гэнэ

Энэ давхрааа нь 2 төрлийн эсээс тогтоно. 1. Макрогли 2. ..................................

А. Нейрон,аксон Б. Нейрогли, микрогли В. Аксон, дендрит Г. микрогли, нерв

5. Нейрон нь их бие болон сэртэнгээс тогтоно.Уртыг нь ......, богиныг............... гэнэ.

А. Нейрон,аксон Б. Нерв, аксон В. дендрит, аксон Г. Дендрит, нерв

6. Дараах мэдрэлийн эсэээс аксоныг олж тэмдэглээрэй.

7_ Зургийг ажиглан “F“ дугаартай дотоод шүүрлийн булчирхайнаас ялгарах дааврынхэмжээ ихэсвэл ямар өвчин үүсэх вэ?

[1 оноо] A. Аддисон

Б. Чихрийн шижин Г.Үргүйдэл Д. Базед Е. Салст хаван

8. Дотоод шүүрлийн булчирхайн зургийг ажиглан нэрийг зөв тохируулна уу. [6 оноо]

Дотоод шүүрлийн булчирхай

1 2 3 4

A Б Г Д

Бөөрний дээд булчирхай

Бамбай булчирхай

Өнчин тархи Бэлгийн булчирхай

Эсийн хуваагдал, удамшил хувьсал

1.Хүн 46 хромосом бол хичнээн ширхэг хроматидаас тогтох вэ?

А.46 Б.23 В.92 Г.82

2.Хүн 46 хромосомтой бол бэлгийн эс хэд вэ?

А.23 Б.23хос В.46 Г.46 хос

3. Дараах ойлголтуудыг ихээс нь бага руу нь бичээрэй.

А. Ген-хромосом-хроматид-ДНХ Б. Хромосом-хроматид-ген-ДНХ

В. ДНХ-ген –хромосом-хроматид Г. Хроматид-хромосом-ген-днх

4. Дараах митоз хуваагдлын үе шатудын зургийг нэртэй зөв харгалзуулаарай.

генетик

шинжилгээ

1.Тодорхой нэг шинжээр ялгаатай бодгалиудыг хооронд нь эвцэлдүүүлэхийг ........................... гэнэ.

А. Гибрид удам Б. Моногибрид эрлийзжүүлэг В. Дигибрид эрлийзжүүлэг Г. Бүгд буруу

2. Доминант гомозигот генотиптэй биеийг олоорой.

А. Аа Б. АА В.аа Г. А

3. Рецессив гомозигот генотиптэй биеийг олоорой.

А. Аа Б. АА В.аа Г. А

4. Гетерозигот генотиптэй биеийг олоорой.

А. Аа Б. АА В.аа Г. А

5. III бүлгийн цустай хүний генотипыг олоорой.

А. АА, АВ Б. АА, АО В. ВО, ВВ Г. АВ, ВО

Биотехнологи

1.Бичил биетний амьдрах тохиромжтой нөхцөлийг бүрэлдүүүлсэн тэжээлийн орчинг юу гэдэг вэ?

А. Ферментар Б. Энзим В. Плазм

2.Антибиотикыг ямар бичил биетэнээс гаргаж авдаг вэ?.

А. Сүүн хүчлийн нян Б. Мөөг В. Бактер Г. Гэдэсний савханцар

3. Генийн инженерчлэлийн ач холбогдолын зөвийг олоорой.

1. талх үйлвэрлэхэд ашигладаг 2. Хязгаарлагдмал 3. Харшил өгдөггүй 4. Өртөг өндөр 5. Өртөг бага 6.Хязгаарлагдмал биш А. 1,2,3 Б. 2,5,6 В. 3,4,6 Г. 3,5,6

4. Рестриктаза гэж юу вэ?

............................................................................................................................................................

................

Байгаль дахь бодисын эргэлт

1.Биосфер дэх нүүрстөрөгчийн эх үүсвэр юу вэ?

А. Агаар мандал дахь азот B. Нарны гэрлийн цацраг С. Амьсгал, органик бодисын задрал, исэлдэлтийн явцад үүссэн нүүрсхүчлийн хий D. Далай тэнгисийн ус Е. Органик бодисын задрал 2. Усыг амьдралын бүх үйл ажиллагааны үндэс, фотосинтезийн үе дэх хүчилтөрөгчийн цорын ганц эх булаг хэмээн үздэг. Байгаль дахь усны эргэлтийг харуулсан бүдүүвчийг ажиглан (a-d) үсгэнд тохирох хариултыг (1-4) тоонд зөв харгалзуулна уу.

1.Хөрсний ус 2. Гүний ус 3.Цас 4. Ууршилт

Популяци

1.Популяцыг эзэгнэж буй нутаг дэвсгэрийн хэмжээнээс хамаааруулан 3 ангилдаг. Үүнд 1. Экологийн 2...................... 3 ..........................

А. Газарзүй, жигд Б. Энгийн, бүлэг В. Газарзүй, энгийн Г. Хэсэгчилсэн, жигд

2. Популяцын үндсэн үзүүлэлтийг шинж чанартай нь зөв тохируулаарай.

Популяцийн үндсэн үзүүлэлт

Шинж чанар

А Популяцийн төрөлт 1.Тухайн газар нутаг юм уу эзлэхүүнд оршиж байгаа бодгалийн нийт тоо толгой

В Популяцийн тоо толгой 2.Тухайн популяц өөрийн бүрэлдэхүүнд оролцогч бодгалиудын

тоо толгойг нэмэгдүүлэх чадвар

Экосистем

1.Экологийн хүчин зүйлээс шим ертөнцийн хүчин зүйлийг сонгоно уу? 1.Тунадас 2. Хаг 3. Гэрэл 4. Баавгай 5.Температур 6. Бактери А. 1,3,5 В. 2,4,6 С. 2,5,6 D.3,4,5 Е. 4,5,6

2.Экосистемийн бохирдлын гол хэлбэрүүдийг бохирдлын эх үүсвэр,шалтгаантай нь зөв тохируулаарай. Бохирдлын хэлбэр

Бохирдлын эх үүсвэр, шалтгаан

А Цацрагийн 1. Үйлдвэрлэлийн болон ахуйн гаралтай хог хаягдлууд, мал аж ахуй газар тариалангийн хаягдлууд, далайн тээврийн хаягдал гарах

В Агаарын 2. Үйлдвэрлэл, хэрэглээний явцад CO2, CH4, C2H6, SO2, H2S, NO2 болон бусад хаягдал бодис агаарт дэгдэх

Б Дуу шуугианы

3. Нефтийн бүтээгдэхүүн ашигладаг далайн хөлөг онгоцууд тухайн бүтээгдэхүүнийг тээвэрлэх үед осол сүйрэл гарах, газрын тос, шатдаг хий олборлох үйлдвэрлэлийн үед осол гарах

Г Хог хаягдлын

4. Хүн амын төвлөрөлтэй холбоотойгоор хот суурин газар автомашины,үйлдвэрийн болон бусад дуу чимээ гарах

Д Нефтийн 5. Атомын цахилгаан станцын шаар, цацраг идэвхит бодисын хаягдлыг далайд булшлах, цөмийн туршилт явуулах

3.Дараах экологийн суврагаас 2, 3-р зэргийн хэрэгчийг олоорой.

2-р зэргийн хэрэглэгч-..................

3-р зэргийн хэрэглэгч -................

Шалгалтын хариу№14Биологийн олон янз байдал

1А 2С 3. 2,3,6 4.D

Эсийн үйл ажиллагаа

1.А 2.В 3.В 4. Саармаг орчин 5. 1В,2А 6. Өсгөвөрлөж буй бичил биетэнг фермент гэнэ.

Хооллолт

1.В 2.В 3.А 4.В 5. Азот дутагдах нь хөгшин навчинд эхлэж илрэх бөгөөд ургамал шарлаж иш ба навчны шилбэ бэхэн ягаан туяатай болно.

Амьсгал ба ялгаруулах

1.Б 2.А 3 .Б 4.Б 5.А 6.Г 8.А 7.Ямар нэгэн халдварт өвчнөөр өвчилсөн тохиолдолд төгс эмчлүүлэх хэрэгтэй. Архи, тамхи, халуун ногоо их хэрэглэх нь бөөрийг цочроож өвчлүүлдэг. Иймд эдгээр зүйлсээс татгалзах нь зөв.

Зохицуулга ба хяналт

1.А 2.Г 3.А 4.Б 5.В 6. Нейрон нь их бие болон сэртэнгээс тогтоно.Уртыг нь дендрит, богиныг аксон гэнэ 7.Б 8. 1Г,2А,3Д,4Б

Эсийн хуваагдал, удамшил хувьсал

1.В 2.А 3.Б 4. 1Г,2А,3В,4Д,Е

генетик шинжилгээ

1.Б 2.Б 3.В 4.А 5.В

Биотехнологи

1.А 2.Б 3. Г 4. ДНХ ба генийг тасалдаг ферментүүдийг рестриктаза гэнэ.

Байгаль дахь бодисын эргэлт

1.С 2. 1c,2b, 3d, 4а

Популяци

1.В 2. 1В,2А

ЭКОСИСТЕМ

1.В 2. 1Г,2В,3Д,4Б,5А 3. 2-р зэргийн хэрэглэгч-мэлхий, 3-р зэргийн хэрэглэгч-могой

10-р ангийн ангийн анги дэвших шалгалтын даалгавар№16

Биологийн олон янз байдал

1. Аалз хэлбэртний ангийн нийтлэг шинжийг тодорхойлно уу?

A. 4 хос хөлтэй, бие нь толгой- цээж, хэвэл гэсэн 2 хэсгээс тогтоно.

B. 5 хос хөлтэй, бие нь толгой, цээж, хэвэл гэсэн 3 хэсгээс тогтоно.

C. 3 хос хөлтэй, бие нь толгой цээж хэвэл нь тодорхойгүй.

D. 5 хос хөлтэй, бие нь толгой, цээж, хэвэл гэсэн 3 хэсгээс тогтоно.

2. Нүцгэн үртний хүрээний гол төлөөлөгч аль ньвэ?

A.Жодоо B.Хөвд C.Хаг D.Шивлээ

3. Хүснэгнээс үет хөлтний хүрээний шавьжийн төлөөлөгчид хамаарах шинжийг олно уу?

Сонголт Биеийн хэсэг Хөлний тооA Толгой-цээж,хэвэл гэсэн 2 хэсэг 4 хосB Толгой-цээж,хэвэл гэсэн 2 хэсэг 5 хосC Толгой,цээж,хэвэл гэсэн 3 хэсэг 3 хосD Толгой-цээж,хэвэл гэсэн 2 хэсэг 4 хос

4. Хялбар түлхүүр ашиглан зурагт байгаа амьтанд тохирох шинжийг олно уу?

1.Бие нь хоёр талаараа хавтгай .............................4Бие нь хоёр талаараа хавтгай биш .........................22.Бие нь олон тооны гархи мэт үетэй .....................А Бие нь олон тооны гархи мэт үегүй........................33.Бие нь гадуураа дун бүрхүүлтэй............................ВБие нь гадуураа дун бүрхүүлгүй,урт нарийн ...........С4.Бие нь толгой ,хүзүү,их бие гэж ялгагдана............DБие нь толгой ,хүзүү,их бие гэж ялгагдахгүй............E

Эсийн үйл ажиллагаа:

5. Энзимийг идэвхжүүлэх үйлчилгээтэй бодис аль вэ?

A.Ca+2 B.Cr+3 C.Pb+2 D.NO2

6. Энзим доорх химийн бүлгийн аль төрөлд багтах вэ?

A.Нүүрс ус B.Өөх тос C.Уураг D.Сахар

7. Аль нь осмосын жишээ вэ?

1.Ангид үнэр тархах 2 .Эс плазмоз болох

3.Навчны амсраар CO2 ялгарах 4. Навчны амсраар CO2 шингээх

A.2, 4 B.1, 3, 4 C.1,4,5 D.2,3,5

8. Энзимийг бүтээгч бодис аль нь вэ? \1 оноо \ А. Нүүрс ус B. Өөх тос C. Нуклеотид D. Уураг9. Дараах энзимүүдийг тохирох шим бодисуудтай нь зөв харгалцуул

А. Липаза 1. Уураг В. Протеза 2. Нүүрс ус С. Мальтоз 3. Өөх тос

Хооллолт:

10.Аль нь фотосинтезэд шаардлагагүй вэ?

A.Нарны гэрэл B. Хүчилтөрөгч C.Нүүрсхүчлийн хий D.Ус

11.Фотосинтезэд ус ба нүүрсхүчлийн хийг ямар харьцаагаар ашигладаг вэ?

A.6:3 B.1:6 C.1:1 D.2:5

12.Аэроб амьсгалын үеэр үүсэх нүүрсхүчлийн хий ба усны харьцаа ямар байх вэ?

A.6:1 B.1:1 C.1:6 D.6:5

13. Хоол боловсруулах эрхтэнүүдэд задардаг шим бодисуудыг зөв харгалзуул 1. ходоод А. Цардуул, өөх тос, аминхүчил2. амны хөндий В. Цардуул3. нарийн гэдэс С. Уураг

Амьсгал ба ялгаруулах

14.Бөөр ямар жинтэй бэ?

А. 40-120гр В. 120-200 гр С. 200-280 гр

15. Аэроб амьсгал эсийн ямар органойдод явагдах вэ?А. Митохондри Б. БөөмВ. Сийвэн Г. Гольджийн аппрат

16. Анаэроб ба аэроб амьсгалын төсөөтэй талыг сонгон уу.А. Булчинд хоёулаа нүүрс хүчлийн хийг үүсгэнэВ. Хоёулаа глюкоз задалдагС. Хоёулаа хүчилтөрөгч үүсгэн

17. Анаэроб амьсгалын тэгшитгэл бичнэ үү ...................................................................................................................18. Харгалзуул

А. Митохондри 1. Аэроб амьсгалВ. Сийвэн 2. Анаэроб амьсгалС. Хүчилтөрөгчтэй

D. Хүчилтөрөгчгүй19. Уушгинд явагдах хийн солилцоог

А. Дотоод амьсгал В. Гадаад амьсгал С. А+В зөв20. Амьсгалаар орох ба гарах хийн хэмжээг нөхөж бичнэ үү

Агаарын найрлага Амьсгалаар орох агаарын хэмжээ

Амьсгалаар гарах агаарын хэмжээ

Хүчилтөрөгч 16.3%Азот 79%Нүүрсхүчлийн хий 0.03%бусад 0.07%

21. Амьсгал авах үед хавирга завсрын булчин агшихад уушги ............, өрц.................Зохицуулга ба хяналт22.Мэдрэлийн эсийг ...............гэнэ

А. Нерв В. Нерон С. Аксон D. Дендрит23.Төрөлхийн шинжтэй үе дамжсан рефлексийг.................гэнэ

А. Болзолт бус рефлекс В. Болзолт рефлекс С. Саатал24. Дотоод шүүрлийн булчирхайнаас ялгарах дааврыг үүрэгтэйн зөв харгалзуул

А. Өнчин тархи 1. тироксин

В. Нойр булчирхай 2. инсулинС. Бэлгийн булчирхай 3. эстрогенD.бамбай булчирхай 4.соматотропин

25.Цусан дах сахарын хэмжээг хяндаг булчирхай аль нь бэ?А. Өнчин тархи В. Бэлгийн С. Нойр

26.Мэдрэлийн эсийн урт сэртэнг................., богино сэртэнг.......................гэнэ27.Рефлекс гэж ....................................................................................................хэлнэ28. зургийг ажиглаад ямар булчирхайн зураг болохыг олА. Бөөрний дээд булчирхайВ. Бамбай булчирхайС. Сэрээ булчирхай

Эсийн хуваагдал29. ...................хромосом нь хүүхдийн хүйс тодорхойлдог.

А. Биеийн хромосом В. Бэлгийн хромосом С.гомологи хромосом30. Жимсний ялааны хромосомын гаплойд бүрдэл хэд байдаг бэ?

А. 8 В. 4 хос С. 4 D. 2 хос31. Зургийг сайтар ажиглаад мейоз хуваагдлын ямар үе шат болохыг ол

А. Анафаз -2В. Метофаз-1С. Анафоз-1D. метофаз -2

32. Эсийн хуваагдлын үе шатанд болдог онцлогуудыг зөв харгалзуулА. Анафаз 1. Хромосом бүрийн ДНХ хуваагданаВ. Интерфаз2. Бөөмийн бүрхүүл үүсч цитоплазм хуваагдаж 2 төл эс үүснэС. Профаз 3.бөөм дотор хромосом бүдүүрч эрчлэгдэнэD. телофаз 4. Хос хроматитууд эсийн 2 туйлруу сална

Генетик шинжилгээ

33. Тодорхой нэг шинжээрээ ялгаатай бодгалиудыг хооронд нь эвцэлдүүлэхийг.................эрлийзжүүлэг гэнэ.

А. Дигибрид В. Моногибрид С. Полигибрид34. Хэлбэр хэмжээ бүрдлээрээ ижил биш хромосомыг юу гэдэг бэ?

А. Гомолог В. Гомолог биш С. Доминат D. Рецессив 35.Моногибрид эвцэлдүүлгийн 2-р үед илрэх удамын пенотипийн харицаа ямар байх бэ?

А. 1:1 В. 3:1 С. 1:2:1 D. 9:3:3:136.Цусны улаан эсийг үүрэг онцлогт нь зөв харгалзуул .

Цусны эсүүд Үүрэг

1 A Биед гаднаас орж ирсэн өвчин үүсгэгчдийг устган, дархлааг дэмждэг.

2

B Эд эсүүдэд хүчилтөрөгч, нүүрсхүчлийн хийх зөөвөрлөх

3

C Цус бүлэгнүүлэх

Биотехнологи 37. Биотехнологийн үндэсийг боловсруулсан эрдэмтэн хэн бэ?

А. Луи Пастер В. Мендель С. Броун

38. Дараах бичил биетний алийг нь пенциллин хийхэд ашигладаг бэ?

А. Сүүн хүчлийн бактери В. Хөгц мөөг С. Хөрөнгө мөөг

39.Хүний инсулины генийг геномоос яаж салгах бэ?

А. Плазмидаар В. Пектиназа ферментээр С.рестриктаза D. Бүгд буруу

Байгаль дах бодисын эргэлт

40. Эх газраас ууршсан ус хур тундас болж эх газартаа буцаж буухыг усны ................эргэлт гэнэ

А. Гадаад эргэлт В. Дотоод эргэлт С. Их эргэлт

41. Усны ууршилтийн зургийг ажиглаад тооны оронд тохирох үгийг нөхөж бич

1..................................

2.....................................

Популяци

42.Тухайн нутаг дэвсгэрт юмуу эсвэл эзэлхыүүнд байгаа нийт бодгалийн тоог популяцийг .................. гэнэ

А. Нягтшил В. Тоо толгой С. Амьдрах чадвар

43. Популяцийг эзэгнэх газар нутгийн хэмжээгээр 3 ангилдаг.Нэрлэж бичнэ үү

1.................. 2......................... 3.........................

44. Тухайн нэгж талбай юмуу эсвэл тодорхой хэмжээний эзэлхүүнд дэх бодгаль болон биомассын тоон үзүүлэлтийг ......................гэнэ

А. Нягтшил В. Тоо толгой С. Амьдрах чадвар

45. Популяци ..............................................................хэлэн

Экосистем

46.Экосистетийн тэжээлийн хэлхээг зөв дараалалд оруулна уу

1.ялаа 2. Балт ургамал 3.шар шувуу 4. Аалз 5.малтаахай

А. 1,2,4,5,3 B.2,1,4,3,5 C.2,4,1,5,3,

47. Байгалийн нөхөн сэргэдэггүй нөөцөд аль хамаарах бэ?

А. Амьтан В. Нефть С. ургамал

48. Хүлэмжийн үзэгдлийн гол эх үүсвэр вэ?

А. Хүчилтөрөгчийн хий В. Нүүрсхүчлийн хий, метан С.хлор фторт,нүүрс төрөгч

49. Зөв харгалзуул

1 Дархан цаазат газар А Ховор тогтоцтой, түх, соёлын өвийг хамгаалах зорилгоор 2

2 Дурсгалт газар В Байгалийн нөөц баялагыг хамгаалах, нөхөн сэргээх зорилготой

3 Байгалийн нөөц газар С Аялал жуулчлал4 Байгалийн цогцолборт газар D Байгалийн унаган төрхийг

хамгаалах

50. Английн эрдэмтэн А. Тэнсли 1935 онд экологийн шинжлэх ухаанд ямар нэр томьёог оруулсан бэ?

А.Популяци В. Экосистем С. Биоценоз D. бүлгэмдэл

Дэд сэдэв Д\Д Хариулт ыБиологийг олон янз байдад

1. А2 A3 C4 E

Эсийн үйл ажиллагаа 5 А6 C7 B8 D9 A3, B1, C2

Хооллолт 10 B11 C12 B13 1C, 2 B, 3A

Амьсгалалт ба ялгаруулалт

14 B15 A16 B17 C6H12O6 2C2H5OH+2CO2

18 1A,C 2 B, D19 B20 Хүчилтөрөгч-20.9%, азот- 79%, нүүрсхүчил-

4%, бусад- 0.07%21 Тэлж, доошлох

Зохицуулга ба хяналт 22 B23 B24 A4, B2, C3, D125 C26 Аксон, дендрит27 Рефлекс Ямар нэг цочиролд төв

мэдрэлийн системийн оролцоотойгоор бие махбодиос хариулах хариу үйлдлийг хэлнэ.

28 BЭсийн хуваагдал 29 B

30 C31 B32 A4, B3, C1, D2

Генетик шинжилгээ 33 B34 A35 C36 1C, 2A, 3B

Биотехнологи 37 A38 B39

Байгаль дах бодисын эргэлт

40 A41 Хур тундас, ууршилт42 B43 Жигд, жигд биш, бүл маягийн44 А45 Нэгдмэл газар нутагт хамтран амьдарч тоо

толгойгоо удаан хугацаанд барих чавдар бүхий нэг зүлийн амьд биеийг хэлнэ

Экосистем

46 B47 B48 B49 1A, 2D, 3B, 4C

10-р ангийн биологийн хичээлийн даалгавар №17

БИОЛОГИЙН ОЛОН ЯНЗ БАЙДАЛ1. Хос нэршлийн зарчмаар нэрлэгдсэн амьд биеийг сонгон уу

А. Baicterium Б. Цэцэгт ургамал В. ДОХ Г. Homo sapiens2. Зүйлийн хос нэршлийг анх нээсэн эрдэстэн

А. К.Линней Б. Броун В. Шлейдэн 3. Түлхүүр бичиг ашиглан дараах амьтны ангийг тодорхойлно уу

1. Сээр нуруугүй амьтан......................................2 + Сээр нуруутан амьтан.......................................Хөвчтөний хүрээ 5

2. Бие нь гадуураа хитин бодисоос тогтсон хатуу бүрхүүлтэй , 6- 8 хөлтэй ........Үе хөлтний хүрээ + Бие нь чийглэг арьсаар бүрхэгдсэн зүрх нь 3 тасалгаатай, ус ба хуурай газрыг сэлгэн амьдардаг 4

мөчтэй ..........................................хоёр нутагтны анги4. Хүснэгтийг гүйцээгээрэй

Харьцуулсан шинж Нэг талт ургамал Хос талт ургамалНавчны судал торлосонҮндэс Голлосон ба сахлагИшний бүтэц Бүдүүрч өсдөгЭСИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА

5. Шилэн аягатай усанд ууттай цай хийхэд явагдаж байгаа үзэгдлийг нэрлэнэ үү?1.

6. Дараах энзимүүдийг тохирох шим бодисуудтай нь зөв харгалцуул А. Липаза 1. Уураг Б. Протеза 2. Нүүрс ус В. Мальтоз 3. Өөх тос

7. Энзимийн үндсэн хэсгүүдийг зөв нэрлэж бичээрэй

8. Булчинд анаэроб амьсгалаар юу үүсдэг вэ? /+ үүсэнэ / /- үүсэхгүй /

Сүүний хүчил Нүүрсхүчлийн хий

А + +Б + -В - +Г - -

9. Энзимийн бүтэц эвдрэхийг юу гэдэг бэ?А. Ингибитор Б. Активатор В. Денатураци

10. Эсийн осмосын үзэглдлийг тохирох хэсэгт зөв харгалзуулна уу

1.

А. Эс хөөж томорсон

2.

Б.Эс хорчийсон

3.

В.Эс хэвийн байсан

ХООЛЛОЛТ11. Хоол боловсруулах эрхтэнүүдэд задардаг шим бодисуудыг зөв харгалзуул

1. амны хөндий А. Цардуул, өөх тос, аминхүчил2. ходоод Б. Цардуул3. нарийн гэдэс В. Уураг

12. Фотосинтезийн процесс ургамлын эсийн ....................-д явагдана.А. Бөөм Б. Митохондри В. Хлоропласт Г. Эндоплазмын тор

13. Хүснэгтийг гүйцээХарьцуулсан шинж Аэроб Анаэроб

Эсийн хаана явагддагУрвалд ордог бодисУрвалын эцэст үүсэх бодис

АМЬСГАЛ БА ЯЛГАРУУЛАЛТ14. Анхдагч ба эцсийн шээсний найрлагад оролцох бодисуудыг /+/ зөв тэмдэглэнэ үү

Шээс үүсэх хэлбэр

Ус ДавсЭрдэс бодис

Глюкоз ШээгАмин хүчил

Анхдагч шээс

Эцсийн шээс

15. Бөөрний өвчнөөс сэргийлэх арга замыг нэрлэж бичээрэй

16. Амьсгалаар гарч буй агаарт нүүрхүчлийн хий хэдэн хувийг эзлэх бэ?А. 20% Б. 16% В. 4% Г. 0.03%

17.Аэроб амьсгал эсийн ямар органойдод явагдах вэ?А. Митохондри Б. БөөмВ. Сийвэн Г. Гольджийн аппрат

18. Анаэроб ба аэроб амьсгалын төсөөтэй талыг сонгон уу.А. Булчинд хоёулаа нүүрс хүчлийн хийг үүсгэнэБ. Хоёулаа глюкоз задалдагВ. Хоёулаа хүчилтөрөгч үүсгэн

ЗОХИЦУУЛГА БА ХЯНАЛТ

19. Мэдрэлийн эсийг............... гэнэ. Мэдрэлийн эсийн урт сэртэнг.............., богино сэртэнг................гэж нэрлэнэ.20. Хоёр нейроны уулзварыг юу гэдэг бэ?

А. Нерв Б. Дендрит В. Синапс 21. Рецепторын тохирох хэсгүүдэд зөв харгалзуул

А. Экстерорецептор 1. Яс, булчин, үе холбоосонд байрланаБ. Проприрецептор 2. Дотор эрхтэнд байрланаВ. Интерорецептор 3.арьсанд байрлаж халуун хүйтэн, өвдөлтийг мэдэрнэ.

22. Эсийг нэрлэнэ үү .....................................

23. Дотоод шүүрлийн булчирхай, тэдгээрээс ялгарах дааврыг нэртэй нь зөв тохируулна уу?

Дотоод шүүрлий

н булчирх

ай

1 2 3 4 5 6

А Б В Г Д Е Ялгарах даавар

адерналин

соматотропин

инсулин тестостерон паратирин

тироксин

24. Рефлекс гэж ............................................................................................................... хэлнэ.ЭСИЙН ХУВААГДАЛ БА УДАМШИЛ ХУВЬСАЛ25. Хэмжээ хэлбэр, бүтцийн хувьд ижил хромосомыг юу гэдэг бэ?

А. Гомологи хромосом Б. Гомологи биш хромосом В. Аутосомын хромосом26. Дараах зургийг ажиглаад мейоз хуваагдлын ямар үе шат бэ?

А. Телофаз Б. Профаз В. АнафазГ. Метафаз

27. Мейоз хуваагдлаар ямар эс үүсэх бэ?А. Биеийн эс Б. Бэлгийн эс В. Элэгний эс Г. Үсний эс

28. Мейоз хуваагдлын ач холбогдлыг бичээрэй....................................................... ..............................................................................................................................29. Бөөмийн бүрхүүлээс ээрүүлийн утаслагууд үүсэх ба хос хромотид эсийн төвд байрлах эсийн хувааглдын үе шатыг нэрлэнэ үү

А. Профаз Б. Митофаз В. Анафаз Г. Телофаз 30. Эсийн цикл нь

А. G1-S-G2 Б. S-G1-G2 В. G2- S-G1 Г. S-G2-G1

31. Эс хуваагдлаар үүсэхээс мөхөх хүртлэх хугацааг............... гэнэ. Хуваагдалд орж байгаа эсийг..........., хуьаагдлан эцэст үүсэж байгаа эсийн ...............гэнэ. 32. Митоз хуваагдал 2 үе шатыг нэрлэж, онцлог шиэжүүдийг нь бичнэ үү

33. Бие махбодын шинж тэмдгүүдийг юу гэдэг бэ?А. Фенотип Б. Генотип В. Аль нь ч биш

34. Хүснэгийг нөхХарьцуулах шинж Байгалийн шалгарал Зориудын шалгаралЯвагдах хугацааХөдөлгөгч хүчин зүйлШалгарлын эцэст юу үүсэх бэ

ГЕНЕТИК ШИНЖИЛГЭЭ35. Аллель генүүд бие биенээсээ ялгаатай байвал

А. Гомозигот бие Б. Гетерозигот бие В. Доминат 36. Эцэг эхийн цусны бүлгийг анхааралтай ажиглан дараах гэр бүлд III бүлгийн цустай хүүхэд төрөх магадлалыг олно уу?\

А. 50 % Б. 25% В. 75 % Г. 100 %

37. Ямар тохиолдолд нэгдүгээр бүлгийн цустай хүүхэд төрөх бэ?

А. АО х АВ б. АА х ВО В. АО х ОО Г. ВВ х АО38. Моногибрид эвцэлдүүлгийн үед хоёрдугаар үр удамд фенотидийн харьцаа ямар байх бэ?

А. 3:1 Б. 1:1 В. 9:3:3:1 Г. 9:3:439. Хүүхдийн хүйсийг юу тодорхойлдог бэ?

А. Эцгийн цусны бүлэг Б. Эхийн цусны бүлэгВ. Эцгийн хромосомууд Г. Эхийн хромосом

БИОТЕХНОЛОГИ40. Дараах бичил биений алийг нь пепциллиний үйлдвэрт ашигладаг бэ?

А.Хөгц мөөг Б. Сүүн хүчлийн бактериВ. Хөрөнгөний мөөг Г. Гэдэсний савханцар

41. Инсулин нь хүний биеийн сахарын хэмжээг зохицуулж байдаг даавар юм. Энэ даавар хүний ямар булчирхайнаас ялгардаг бэ?

А. Элэг Б. Бөөрний дээд булчирхайВ. Бамбай булчирхай Г. Нойр булчирхай

42. Генийн инженерчлэл гэж ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... хэлнэБАЙГАЛЬ ДАХЬ БОДИСЫН ЭРГЭЛТ43. Усны эргэлтийн зургийг ажиглаад тооны оронд тохирох үгийг нөхөж бичнэ үү

1. ..................................2....................................3...................................

44. Дэлхийн гадаргын ............% ус эзэлдэг бол хүний биеийн ..........% ус эзэлдэг бол далайн хөвөн биетний ...............% ус эзэлдэг байна.ПОПУЛЯЦИ 45. Амьдрах орчны ижил төсөөтэй нутгийн хүрээнд оршин амьдардаг зүйлийн доторх орон зайн хязгаарлагдмал бүлэглэлийг ..................гэнэ.

А. Эгэл популяци Б. Газар зүйн популяци В.Экологийн популяци46. Нэгж талбай эзэлхүүнд оршин амьдарч буй бодгалиудын тоо эсвэл биомассын үзүүлэлтийг популяцийн ..........................гэнэ.

А. Популяцийн төлөрхөг чанар Б. Популяцийн нягтшил В. Популяцийн тоо толгой47. Популяци гэж юу вэ? Тодорхойлолтыг бичнэ үү...................................................................

.............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................ЭКОСИСТЕМ48. Вирус, паразти хорхойгоом болж хүн өвчилдөг. Аль бохирдолд хамаарагдах бэ?

А. Химийн бохирдол Б. Цацрагийн бохирдол

В. Биологийн бохирдол49. Байгалийн шавхагддаг баялагт ордог мөртлөө нөхөн төлждөг баялагт аль нь орох бэ?

А. Далайн ус Б. Амьтан, ургамал В. Газар доорх баялаг50. Агаар мандалд озоны хэмжээ багасч хэт ягаан туяа ихэссэний улмаас хүний эрүүл мэндэд ямар хор нөлөө үзүүлэх бэ?

А. Хавдарын өвчин ихсэх Б. Арьсны хавдар ихсэх В. Нүдний болор цайх51. Хүснэтийг гүйцээ \тийм бол +\

Байгалийн нөөц баялаг Шавхагддаг Үл шавхагддагЦоохор ирвэсХар мөөгҮлийн цагаан оготноШонхор шувууНефть Алт Байцаа

Сэдэв дд Хариулт Биологийн олон

янз байдал1 Г.homo sapiens2 A. Линней3 +,+ хоёр нутагтан4

Харьцуулсан шинж

Нэг талт ургамал

Хос талт ургамал

Навчны судал

шугаман торлосон

Үндэс Голлосон ба

Голлосон,салаалсан

сахлагИшний бүтэц

Бүдүүр өсдөггүй

Бүдүүрч өсдөг

Эсийн үйл ажиллагаа

5 Диффуз, тархах6 А3,Б1, В27 1.субстрат 2.бүтээгдэхүүн, 3.энзим, 4.энзим субстратын

комплекс8 А9 В10 1В, 2б, 3А

Хооллолт

11 1Б, 2В, 3А12 В13 Харьцуулсан

шинжАэроб Анаэроб

Эсийн хаана явагддаг

Митохондрийн дотор- сийвэн

Митохондрийн гадна- митохондри

Урвалд ордог бодис

С6Н12О6- Глюкоз С6Н12О6- Глюкоз

Урвалын эцэст үүсэх бодис

Нүүрсхүчлийн хий- СО2, ус- Н2О

Этилийн спирт- С2Н5ОН, Нүүрсхүчлийн хий- СО2

Амьсгал ба ялгаруулалт

14Шээс үүсэх

хэлбэрУс Давс

Эрдэс бодис

Глюкоз ШээгАмин хүчил

Анхдагч шээс +

+ + + + +

Эцсийн шээс

+ + - - + -

15 1.шүд эрүүл байх2. хорт зуршил хэрэглэж болохгүй3. давс бага хэрэглэх4. халуун ногоотой хоол бага идэх5.өвдсөн тохиолдо заавал эмчид хандах6. өдөр шингэн зүйл сайн уух

16 В.4%

17 А. Митохондри18 Б. Хоёулаа глюкоз задарна

Зохицуулга ба хяналт

19 1. Нейрон 2. Аксон 3. дендрит20 В. синапис21 А3, Б1, В222 Мэдрэлийн эс- нейрон23 1. Б, 2.А, 3. Е , 4.Д ,5.В, 6.Г24 Ямар нэг цочиролд төв мэдрэлийн системийн

оролцоотойгоор бие махбодиос хариулах хариу үйлдлийг рефлекс гэнэ.

ЭСИЙН ХУВААГДАЛ БА

УДАМШИЛ ХУВЬСАЛ

25 А. Гомологи хромосом26 В. анафаз27 Б. Бэлгийн эс28 1. Бэлгийн үржил явуулна

2. Удамшлийн хувьд ялгаатай шинж үүсн29 Б. метофаз30 А.31 1. Мөчлөг, 2.эх эс, 3. Төл эс32 1. Метофаз –хромосомууд эсийн төв хэсэгт эгнэн

байрлана 2. Анафаз- хромосом центросерээрээ салж

хроматитууд эсийн 2 туйлруу сална.33 А. фенотип34

ГЕНЕТИК ШИНЖИЛГЭЭ

35. Б. Гетерозигот36. А. 50%37. В. АОхОО38. А. 3:139. В. Эцгийн хромосом

БИОТЕХНОЛОГИ40. А. Хөгц мөөн41 Г. Нойр булчирхай42 Бактерийн эсэд тодорхой генүүдийг тасалж залгахыг

БАЙГАЛЬ ДАХЬ БОДИСЫН

ЭРГЭЛТ

43 1.хур тундас 2. Гол горхи 3. Усны ууршилт44 1. 71% , 2. 70%, 3.90%45 А. Эгэл популяци46 А. Нягтшил 47 Нэгдмэл нэг газар нутагт хамтран оршдог,орчны

өөрчлөлтийг тэсвэрлэн тоо толгойгоо удаан барих чав\двар бүхий нэг зүйлийн бодгалийг популяци гэнэ.

ЭКОСИСТЕМ48. В. Биологийн бохирдол49. Б. Амьтан, ургамал

50 Б. Арьсны хадар ихсэх

1. Биологийн олон янз байдал- мэдлэг ойлголт- сонгох №18

 1Оноо: 1

Харьцуулах шинж

Байгалийн шалгарал

Зориудын шалгарал

Явагдах хугацаа

Урт удаан богино

Хөдөлгөгч хүчин зүйл

байгаль хүн

Шалгарлын эцэст юу үүсэх бэ

Шинэ зүйл, дэд зүйл

Үүлдэр, сорт

Наранцэцэгийн шинжлэх ухааны нэрийг зүйлийн хос нэршлийнзарчмаар бичжээ. Зөв нэрийг сонгоно уу.

A.Нelianthus Аnnuus

B.. Нelianthus annuus

C.helianthus Аnnuus

D.helianthus annuus

Биологийн олон янз байдал- Чадвар- сонгох

 2Оноо: 1

Зурагт Eudorcas rufina хэмээх гөрөөсийг үзүүлжээ. Уг гөрөөсийг ангилал

зүйн том нэгж болох аймаг, хүрээ, ангийн шинжээр зөв тодорхойлсон мөрийг сонгоно уу

Аймаг Хүрээ Анги

1 Амьтан Хөвчтөн Сүүгээр бойжигч

2 Амьтан Сээр нуруугүйтэн Сүүгээр бойжигч

3 Амьтан Хөвчтөн Eudorcas rufina

4 Амьтан Сээр нуруугүйтэн Өвсөн тэжээлтэн

A. 1

B. 2

C. 3

D. 4

Биологийн олон янз байдал- Чадвар- Задгай

 3Оноо: 2

Доор өгөгдсөн зургийг сайтар ажиглан хараад, таних түлхүүрийг уншиж,

алхмын дагуу шилжин энэ амьтны ангийг тодорхойлно уу.

A.Хүн, амьтны биед шимэгчилж амьдардаг, 5-8мм урт, булчингийн

тууш давхраатай Дугариг хорхойн хүрээ

B. Бие хатуу бүрхүүлгүй, гархи мэт олон үеэс тогтсон, хойд ба өмнөд

хэсэгтээ цөөвтөр өргөстэй Гархит хорхойн хүрээ

C. Үе бүхий 3 хос хөлтэй, хос далавчтай, трахейгаар амьсгалдаг. Шавжийн анги

D.Толгой цээжний хажууг дагасан 4 хос хөлтэй, трахей юмуу уушгаар

амьсгалдаг. Голдуу бараан өнгөтэй . Аалз хэлбэртний анги

2. Эсийн үйл ажиллагаа- Мэдлэг ойлголт- сонгох

 4Оноо: 1

Навчны дотоод бүтцийн зургийг ашиглан диффузийн замаар шилжилт

явагддаг хэсгийг заана уу.

A. 1

B. 2

C. 3

D. 4

Эсийн үйл ажиллагаа- Чадвар- сонгох

 5Оноо: 1

Төмсний жижиг хэрчмийг концентрацитай сахарын уусмалд хийхийн өмнө хэмжихэд түүний урт 60см байв. 24 цагийн дараа хэмжихэд төмсний хэрчмийн урт 54см болжээ. Төмсний хэрчмийн урт яагаад өөрчлөгдсөн бэ?

A.Төмсний эс рүү ус шилжсэн

B.Сахарын уусмал ууршсан.

C.Сахарын молекул төмс рүү нэвтэрсэн

D.Төмсний эсээс ус гадагш шилжсэн

Эсийн үйл ажиллагаа- мэдлэг ойлголт- задгай

 6Оноо: 2

12-р ангийн сурагч Батад сургуулийнх нь эмч гарт байдаг бактериуд тэдгээрийн үзүүлдэг хор хохирлын талаар танилцуулжээ. Гэтэл Бат түүнийг өөрийн нүдээр хараагүй учир эмчийн ярианд итгээгүй байна. Түүнд хэрхэн, яаж түүний гарт агуулагдаж буй бичил биетнүүдийг микроскопоор харуулах вэ? Үйл ажиллагааг зөв дэс дараалалд оруулна уу.

1. Тэжээлийн орчноо петрийн аяганд хийж царцаах2. Гараас нь арчдас авч, түүнийгээ тохиромжтой нөхцөлд өсгөвөрлөх

3. Бэдмэлээ микроскопт харах

4. Өсгөвөрөөс авч түр зуурын бэлдмэл бэлтгэх

5. Тэжээлийн орчин бэлтгэх

6.

Нийт: 0

Эсийн үйл ажиллагаа- Чадвар - задгай

 7Оноо: 2

Дараах прокариот, эукариот эсийн ижил ба ялгаатай талуудаас тус тус 2-г зурагт нэрлэж тайлбарлаарай. /Хүснэгт/ Ижил талууд- Ялгаатай талууд-

 

3. Хоололт- мэдлэг ойлголт- сонгох

 8Оноо: 1

Хүний идэж буй хоол хүнстэй хамт маш олон төрлийн нян, бичил биетнүүд

хоол боловсруулах замд орж ирдэг. Нян, бичил биетнийг устгах үйлчилгээтэй ямар бодис ходоодны шүүсний найрлагад байдаг вэ?

A.Салс

B.Давсны хүчил

C.Протеаза энзим

D.Липаза энзим

Хоололт- чадвар- сонгох

 9Оноо: 1

Ургамал хөрснөөс шаардлагатай эрдэс ионыг шингээж авдаг. Ургамалд магнийн ионы дутагдал ямар нөлөө үзүүлэх вэ?

A.Фотосинтез удааширна

B.. Фотосинтез нэмэгдэнэ

C.Өсөлт удааширна

D.Өсөлт хурдасна

 10Оноо: 1

Хүний идсэн хоолонд агуулагдах цардуул ямар эрхтэнд, ямар энзимийн тусламжтай задардаг вэ?

A.Амны хөндийд амилаза энзимийн нөлөөгөөр задарна

B.Ходоодонд протеаза энзимийн нөлөөгөөр задарна.

C.Нарийн гэдсэнд липаза энзимийн нөлөөгөөр задарна.

D.Бүдүүн гэдсэнд амилаза энзимийн нөлөөгөөр задарна.

 11Оноо: 1

Хоол хүнсний найрлагад агуулагдах цардуулыг илрүүлэхэд хэрэглэгддэг

бодис аль нь вэ?

A.Биуретийн уусмал

B.. Иодын уусмал

C.Метилийн хөхийн уусмал

D.Спиртийн уусмал

Хоололт- Хэрэглээ- сонгох

 12Оноо: 1

Зурагт нарийн гэдэсний хөхлөгийг үзүүлжээ. Хөхлөгийн хучуур эдийн

давхаргаар боловсорч дууссан хоол тэжээл цус, тунгалагт шимэгдэнэ. Хөхлөгийн бүтцийн хэсгүүдийг зөв нэрлэсэн мөрийг сонгоно уу.

1 2 3

А Хучуур эд Лимфийн судал Хялгасан судас

Б Хучуур эд Хялгасан судас Лимфийн судал

В Хялгасан судас Лимфийн судал Хучуур эд

Г Лимфийн судал Хялгасан судас Хучуур эд

A.А

B.Б

C.В

D.Г

 13Оноо: 1

Сурагчид хүний ходоодонд уураг хэрхэн задардаг болохыг илрүүлэх туршилт явуулжээ. Тэд 4 хуруу шилэнд өндөгний альбумин уураг болон протеаза

энзимийг ижил хэмжээтэй хийж өөр өөр нөхцөлд тавив. Аль хуруу шилэнд

байгаа уураг хамгийн хурдан задрах вэ?

A.pH=1 ба 200С-д байгаа хуруу шил

B.pH=2 ба 370С-д байгаа хуруу шил

C.pH=7 ба 400С-д байгаа хуруу шил

D.pH=14 ба 450С-д байгаа хуруу шил

Хоололт- Чадвар- Задгай

 14Оноо: 2

Шим бодисын молекулууд хоол боловсруулах замын эрхтнүүдээр дамжихдаа механик болон химийн боловсруулалтад орж мономер үүсгэн задраад цус, тунгалагт шимэгдэн эд, эсэд хүрдэг.

Механик боловсруулалт хоол боловсруулах замын аль хэсэгт, хэрхэн явагддаг

болохыг тайлбарлана уу.

.......................................................................................................................................

.......................................................................................................................................

..................................................................................................................................

Дээрх даалгаврын оноо : 2

Хоололт- Хэрэглээ- Задгай

 15Оноо: 2

Зурагт хүний хоол боловсруулах тогтолцооны зарим эрхтнүүдийг үзүүлжээ. Зураг дээр хоол боловсруулахад туслах үүрэгтэй 3 эрхтнийг зааж нэрлэнэ үү.

4. Амьсгал ба ялгаруулах- мэдлэг ойлголт- сонгох

 16Оноо: 1

Аэроб амьсгалын эхний шатны нэр, явагддаг орчныг зөв илэрхийлсэн хувилбарыг сонгоно уу

A.аэроб исэлдэлт, митохондри

B.гликолиз, митохондри

C.гликолиз, эсийн сийвэн

D.спиртэн исэлдэлт, эсийн сийвэн

 17

Оноо: 1

Зурагт бөөрний хөндлөн огтлолыг үзүүлжээ. X, Y, Zтоогоортэмдэглэгдсэн

бүтцийг хэсгүүдийг зөв нэрлэнэ үү.

X Y Z

1 Тархилаг давхраа Бөөрний цорго Холтослог давхраа

2 Бөөрний цорго Холтослог давхраа Тархилаг давхраа

3 Холтослог давхраа Бөөрний цорго Тархилаг давхраа

4 Холтослог давхраа Тархилаг давхраа Бөөрний цорго

A.1

B.2

C.3

D.4

 18Оноо: 1

Амьсгалыг дотоод ба гадаад амьсгал гэж ангилдаг. Гадаад амьсгал уушгины цулцанд явагддаг. Тэгвэл дотоод амьсгалд тохирох шинж аль нь вэ?

A.нүүрсхүчлийн хий хялгасан судаснаас уушгины цулцан руу диффузлэгдэнэ.

B.хүчилтөрөгч уушгины цулцангаас хялгасан судас руу диффузлэгдэнэ

C.хийн даралтын зөрүүгээр хүчилтөрөгч хялгасан судаснаас эс рүү диффузлэгдэнэ.

D.уушгины цулцан дахь нүүрсхүчлийн хий амьсгалын замаар гадагшилна.

Амьсгал- Чадвар- сонгох (бүтээх)

 19Оноо: 2

Эсийн амьсгалын үндсэн тэжээлийн бодис болох глюкозын молекулын

томъёог сонгоно уу.

A.

B.

C.

D.

Амьсгал- Хэрэглээ- сонгох

 20Оноо: 1

Хөрөнгө мөөгний анаэроб амьсгалыг илрүүлэх туршилтын үед хөрөнгө мөөгний уусмал дээр тос нэмж, давхарга үүсгэдэг. Үүний зөв тайлбарыг сонгоно уу.

A.Хөрөнгө мөөгний уусмалд хүчилтөрөгч нэвтрүүлэхгүйн тулд

B.Хөрөнгө мөөгний уусмал ууршихаас сэргийлэхийн тулд

C.Хөрөнгө мөөгний амьсгалаар үүсч байгаа нүүрсхүчлийн хийг ялгаруулахгүйн тулд

D.Уусмал дахь сахарын уусмалын концентраци багасахаас сэргийлэхийн тулд

 21Оноо: 1

Амьсгалаар орж байгаа болон амьсгалаар ялгарч байгаа нүүрсхүчлийн хийнялгааг илрүүлэх туршилтын үед В колботой шохойн усны өнгө илүү тодорч, сүүн цагаан болсон. Үүнд нөлөөлсөн зүйл юу вэ?

A.амьсгалаар ялгарч буй 4%-ийн нүүрсхүчлийн хий

B.. агаарын найрлаган дахь 0,04%-ийн нүүрсхүчлийн хий

C.агаарын найрлаган дахь 21%-ийн хүчилтөрөгч

D.тасалгааны 200С-ийн температур

Амьсгал- Чадвар- задгай

 22 Оноо: 4

Хүний уушгины амьсгалын багтаамж ойролцоогоор 0,5 л байдаг.

Уушгины амьсгалын багтаамжийг сайжруулахын тулд хийж болох үйлдлээс хоёрыг нэрлэнэ үү.

………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………

Дээрх даалгаврын оноо : 2

Амьсгал авах, гаргах үйл явцад оролцох эрхтнүүдийн төлөв байдлыг илэрхийлсэн хүснэгтийг гүйцээж нөхнө үү.

Дээрх даалгаврын оноо : 2

Амьсгал- Хэрэглээ- Задгай

 23Оноо: 2

Аэроб амьсгалын үндсэн тэгшитгэл өгөгджээ.

Үйл Хавирга Уушги Өрц Хавирга завсрын булчин

Амьсгал авах Дээш өргөгдөн гадагш тэлнэ

Агшина

Амьсгал гаргах Доошлон, дотогш болно.

Сулран дээшилнэ.

C6H12O6 + 6O2 = 6CO2 + 6H2O + 2830 кЖ

Доорх хүснэгтэд ялгаатай хэмжээ бүхий глюкозын задралаас ялгарах энергийн хэмжээг нөхөж бичнэ үү.

Глюкрзын хэмжээ \ молекул Ялгарсан энерги \ кЖ

1 2830

2 5660

4 ……....

7 .............

5. Зохицуулга ба хяналт- Мэдлэг ойлголт- Сонгох

 24Оноо: 1

Хүн гэнэтийн сэтгэл хөөрөлд орсон тохиолдолд зүрх түргэн цохилох, цусны даралт ихсэх зэрэг шинж тэмдгүүд илэрдэг. Энэ нь ямар дотоод шүүрлийн булчирхайн үйл ажиллагаатай холбоотой вэ?

A. Бөөрний дээд булчирхай

B. Бамбай булчирхай

C. Нойр булчирхай

D. Өнчин тархи

 25Оноо: 1

Эдийн шингэн хаанаас үүсэх вэ?

А. Цусны сийвэнгээс

B. Эсийн шүүснээс

C. Чөмөгнөөс

D.Тунгалгийн шингэнээс

 26Оноо: 1

Өнчин тархинаас ялгарах дааврыг юу гэж нэрлэдэг вэ?

A.Самототропин

B.Адреналин

C.Тироксин

D.Тестостерон

Зохицуулга ба хяналт- Хэрэглээ- сонгох

 27Оноо: 2

Зураг дээр мэдрэлийн эрхтний тогтолцооны хэсгүүдийг зөв нэрлэсэн хувилбарыг сонгоно уу.

1 2 3 4

а мэдрэлийн судал

тархи нугас хүлээн авуур

б мэдэрхүйн эрхтэн

нугас мэдрэлийн судал

хүлээн авуур

в мэдрэлийн судал

нугас мэдэрхүйн эрхтэн

хүлээн авуур

г мэдэрхүйн эрхтэн

тархи мэдрэлийн судал

хүлээн авуур

A.а

B.б

C.в

D.г

 28Оноо: 2

Мэдрэлийн эсийн хэсгүүдийг зураг дээр зааж нэрлэнэ үү.

Зохицуулга ба хяналт- Чадвар- Задгай

ЗАДЛАХ 2 ОНОО 2 ТЕСТИЙГ 1 ТЕСТ 4 ОНООТОЙГООР ОРЛУУЛАВ

 29Оноо: 4

Зургийг ажиглаад асуултад хариулна уу.

I. Цусан дахь глюкозын хэмжээг зохицуулдаг гормон ялгаруулдаг булчирхай аль вэ?II. Дотоод шүүрлийн хэсгийн “α” эсээс ялгардаг гормоны үүргийг бичнэ үү.III. Дотоод шүүрлийн хэсгийн “β” эсээс ялгардаг гормоны үүргийг бичнэ үү.IV. “β” эсээс ялгардаг гормоны үйл ажиллагаа алдагдвал эрүүл мэндэд хэрхэн нөлөөлдөг вэ?

 30 Оноо: 4 Үнэлэх 4 оноотой 1 тест

Зургийг ажиглаад дараах асуултад хариулаарай.

I. Зурагт ургамлын ямар гармоныг илэрхийлсэн байна вэ?II. “а” зурагт тухайн гормон ургамлын a,b аль хэсэгт ихээр агуулагдаж байна вэ?III. “b” дугаартай зургийг ажиглаад учрыг тайлбарлаарай.

A)  B)

6. Эсийн хуваагдал- удамшил, хувьсал- Хэрэглээ- сонгох

 31Оноо: 1

Улаан өнгөтэй (AA) лиш цэцгийг цагаан өнгөтэй(aa) цэцэгтэй эвцэлдүүлэхэд F2 үед гарах удмуудын фенотипийг тодорхойлно уу.

A. АА генотиптэй,75% улаан

B. Аа генотиптэй,25 % улаан

C. аа генотиптэй,25 % цагаан

D. Аа генотиптэй,100% улаан

 32Оноо: 1

Урт иштэй (AA) вандуйг богино иштэй (aa) вандуйтай эвцэлдүүлэхэд F2 үед гарах удмуудын фенотипийг тодорхойлно уу.

A. АА генотиптэй,75% улаан

B. Аа генотиптэй,25 % улаан

C. аа генотиптэй,25 % цагаан

D. Аа генотиптэй,100% улаан

Эсийн хуваагдал- удамшил, хувьсал- Хэрэглээ- задгай

 33Оноо: 4 2 оноотой 2 тестийг 4 оноотой 1 тестээр орлуулав

Хүний биед явагдах химийн боловсруулалт нь энзимийн оролцоотой явагддаг. Зурагт энзимийн ажиллах зарчмийг харуулжээ.

Зурагт А, В, С, D үсгээр тэмдэглэгдсэн хэсгүүдийг нэрлэнэ үү.

Нийт: 1

Эсийн хуваагдал- удамшил, хувьсал- Чадвар- задгай

 34Оноо: 5

Үл мэдэгдэгч генотиптой бие махбодыг дигомозигот рецессив генотиптэй бие махбодтой эрлийзжүүлэгт оруулахад Fb-д 1:1:1:1: генотиптэй биемахбод гарсан бол тухайн биеийн үл мэдэгдэгч генотипийг олоорой. /Сонжих эрлийзжүүлэгийн генетик бичиглэл хийнэ үү.

7. Генетик хяналт- Мэдлэг ойлголт- сонгох

 35Оноо: 1

Уургийн бионийлэгжлийг эхлүүлдэг код аль нь вэ?

A. АУГ

B. УАГ

C. УГА

D. УАУ

Генетик хяналт- Хэрэглээ- сонгох

 36Оноо: 1

ДНХ-ийн нийлэгжилт явагдахад хеликаза энзимийн хэмжээ буурах нь ямар үйл явцыг саатуулах вэ?

A. Хоймсон гинжийг нийлүүлэхгүй байх

B. ДНХ эрчлээсийг бууруулах

C. 2 гинж хоорондын устөрөгчийн холбоог салгах

D. Репликацийн сэрээ үүсгэх

 37Оноо: 1

ДНХ-ийн нийлэгжилт явагдахад лигаза энзимийн хэмжээ буурах нь ямар үйл явцыг саатуулах вэ?

A. Хоймсон гинжийг нийлүүлэхгүй байх

B. ДНХ эрчлээсийг бууруулах

C. Оказакийн фрагментийг холбох

D. Репликацийн сэрээ үүсгэх

 38Оноо: 1

ДНХ-ийн нийлэгжилт явагдахад SSB уургийн үүргийн тухай зөв дүгнэлт аль нь вэ?

A. Хоймсон гинжийг нийлүүлэхгүй байх

B. ДНХ эрчлээсийг бууруулах

C. Устөрөгчийн холбоог салгах

D. Репликацийн сэрээ үүсгэх

Генетик хяналт- мэдлэг ойлголт- Задгай

 39Оноо: 2

Зурагт харуулсан ДНХ-ийн нийлэгжлийн процесст оролцох энзимүүдийг харгалзах зураасынх нь тушаа нэрлэж бичээрэй./Зарим энзим хоёр удаа давтагдсан байгаа/

А. ДНХ полимераза

Б. Лигаза

В. Хеликаза

Г. Топоизомераза

Д. ДНХ праймаза

Е. SSB уураг

Ё. Оказакын хэрчим

З. РНХ праймер

8. Биотехнологи- Мэдлэг ойлголт- сонгох

 40Оноо: 1

Амилаза ферментийг бичил биетэнг ашиглан их хэмжээгээр гарган авдаг болсон. 18 хэмд ажиллах амилаза энзимийг ямар бүтээгдэхүүн хийхэд хэрэглэх нь хамгийн үр дүнтэй вэ?

А. Угаалгын нунтаг үйлдвэрлэлд

В. Спирт үйлдвэрлэлд

С. Сахар үйлдвэрлэлд

D. Бурам үйлдвэрлэлд

 41Оноо: 1

Орчин үеийн молекул биологийн судалгаанд ДНХ-ийн молекулын дэс дарааллыг тодорхойлох дээр үндэслэсэн арга нь алинд нь хамаарах вэ?

A. Генийн инженерчлэлийн арга

B Клонингийн арга

C. Полимержих гинжин урвал

D. Секвенцийн арга

Биотехнологи- Хэрэглээ- Задгай

 42

Оноо: 2

Зурагт инсулин үйлдвэрлэлийг үзүүлжээ.

I. Инсулинийг хүний ямар эрхтний, ямар эсээс ялгаж авдаг вэ?............................................................

II. Өнөө үед инсулины хэрэгцээ нэмэгдэх болсон шалтгааныг тайлбарлаарай.

 43Оноо: 2

Инсулины бэлдмэл гарган авах технологийн бүдүүвчийг доор харуулав.a) Инсулины “1” шатанд явагдах үйл явцыг тайлбарлан бичнэ үү.

Дээрх даалгаврын оноо : 1Биотехнологи- Мэдлэг ойлголт- Задгай

 44Оноо: 2

Сүүлийн жилүүдэд хүн төрөлхтөн хувиргасан гентэй жимс, хүнсний ногоог өргөн хэрэглэх болсон. Үүний давуу болон сул талуудаас тайлбарлан бичнэ үү.

9. Экосистем- Мэдлэг ойлголт –Задгай

 45Оноо: 2

P, Q, R энергийн хэлбэрүүдийг зөв илэрхийлсэн мөрийг сонгоно уу.

P Q R

А Химийн Гэрлийн Дулааны

B Дулааны Химийн Гэрлийн

C Гэрлийн Дулааны Химийн

D Гэрлийн Химийн Дулааны

 46Оноо: 2

Хэзээ ч амьд байгаль дээр бүлгэмдлүүд дан тэжээлийн хэлхээ байдлаар байдаггүй бөгөөд хоорондоо ямар нэг байдлаар холбогдож идэш тэжээлийн сүлжээ, тор үүсгэсэн байдаг. Тэгвэл дараах идэш тэжээлийн торноос зөв хэлхээг олно уу. Яагаад энэ хариултыг сонгосноо тайлбарлаарай.

А. Хялгана-Зурам-Баавгай

B. Нохойн хошуу-Чоно-Могой-Бүргэд

C. Зөв хариулт алга

D. Ургамлын иш-Туулай-Баавгай

 47Оноо: 5

Говь цөлийн экосистемийн идэш тэжээлийн хэлхээний гишүүдийг зөв дэс дараалалд оруулна уу.

1. Махчин шувуу

2. Хар цох

3.Могой

4. Зараа

5. Цулихар

10-р анги жишиг -19

Бүлэг сэдэв:Амьд биеийн үндсэн шинж ангилал

Мэдлэг ойлгот:

1. Бөөм агуулсан амьд бие аль нь вэ?А. Бактер Б. Хөх ногоон замаг В. Ургамал

2. Спорт доод ургамалд аль нь орох вэ?А. Замаг Б. Шивлээ В. АрцЧадвар:

3. Үет хөлтний хүрээний нийтлэг шинж аль нь вэ?А. Нялцгай биетэй Б. Хөл нь олон тооны үеэс тогтоно В. ХөвчтэйБүлэг сэдэв:Амьд Биеийн бтэц амьдралын үйл ажиллагаа:

4. Ууссан бодис уусгагчийн молекулд жигд тархан байршихад чигэлсэн процессийг ............................... гэнэ.А. Осмос Б. Диффуз В. Плазмолиз

5. Диффузийн жишээ аль нь вэ?А. Халуун усанд дүрдэг цай хийх Б. Арц уусгах В. Бүгд зөвХэрэглээ

6. Өвөл нуурын мөс битүү хөлдөхөд нуурын загас бүгд мөхөх аюултай. Гэвч хэзээ ч ийм явдал тохиолддоггүй. Зөв гаргалгааг сонгоно уу?А. Усны хөлдөлтөөс хамаарна.Б. Загас усны молекулын хүчилтөрөгчөөр амьсгална.В. Агаар усанд нэвчих диффуз явагдана.

7. Протоплазм нь эсийн бүрхүүлээс салж хөндийрөх үзэгдлийг............................. гэнэ.А. Плазмолиз Б. Диффуз В. Осмос

8. Үндэсний системээр ус нэвчин ороход хоёр хүч үйлчилнэ. Үүнд: А. Ууршилт Б. Даралт В. Аль аль нь

9. Мод цагт 650г ус ууршуулж, харин үндэсний систем нь цагт 520г шингээж авдаг. Энэ нь физологийн хэвийн үзэгдэл юм. Гадаад орчны ямар нөхцөлд энэ харилцаа хадгалагдах вэ?А. Агаарын чийг буурч, агаарын температур нэмэгдэх үедБ. Агаарын температур буурах үедВ. Агаарын чийг буурах үедМэдлэг ойлголт:

10. Бидний бие махбодод ашигтай эрчим хүч үүсгэгч нүүрс ус, өөх тос болон бүтцийг бүрдүүлэгч уураг, амьдралын хэвийн үйл ажиллагааг хангах амин дэм, эрдэс бодисыг ............................................... гэнэ.А. Найрлага Б. Шим тэжээл В. ХооллолтЧадвар:

11. Фотосинтезийн процесс ургамлын эсийн ..................................-д явагдана.А. Гольджийн аппарат Б. Митохондри В. Хлоропласт

12. Нэл молекул ГФА-аас фосфорын хүчил чөлөөлөлдөхөд ойролцоогоор хичнээн хэмжээний дулаан ялгарах вэ?А. 40кж Б. 30кж В.20кж

13. .............................. нь булчинлаг, хөндийт эрхтэн бөгөөд аарцгийн төвд оршиж, шээс ялгаран гарах тохиромжтой мөч хүртэл шээсийг хуримтлуулна.А. Нефрон Б. Давсаг В. Тахир сувагХэрэглээ:

14. Бөөрний бүтцийн зургаас 6 дугаартай нь ямар нэртэй вэ?А. Суваг Б. Тархилаг давхараа В. Нефрон

15. Мэдрэлийн эсийг бүх сэртэнтэй нь хамт юу гэж нэрлэдэг вэ?А. Аксон Б. Дендрит В. Нейрон

16. Болзолт бус рефлекс аль нь вэ?А. Хүүхэд хөхөө хөх Б. Уулга алдах В. Хийж хэвшсэн зүйлМэдлэг ойлголт:

17. Хүнээс хүнд халдварладаг өвчнийг ................................. гэнэ.А. Зооноз Б. Антропноз В. Аль нь ч биш

18. Хүний цусан дах сахарын хэмжээг зохицуулдаг даавар аль нь вэ?А. Инсулин Б. Тироксин В. Адерналин

19. ДОХ ямар замаар халдварлах вэ?

А. Гар барихад Б. Цус цусан бүтээгдэхүүн В. Дундаа нэг аягатай байхад

Чадвар :

20. Зүйл бүрийн нэг онцлогийг илэрхийлсэн хромосомын зургийг ........................... гэнэ.А. Кариотип Б. Бэлгийн хромосом В. Биеийн хромосом

21. Митоз хуваагдал хэдэн үе шаттай вэ? А. 3 Б. 4 В. 8

Бүлэг сэдэв: Амьд биеийн үржил хөгжил

Мэдлэг ойлголт:22. Эцэг эхээс шинж тэмдэг үр удамдаа дамжих үзэгдлийг .......................... гэнэ.

А. Удамшил Б. Хувьсал В. ШалгаралЧадвар:

23. Дор өгөгдсөн нэр томъёондаль тодорхойлолт нь тохирохыг сонгоно уу?1. Аллель генүүд А. Нэг аллель генийн илрэл нөгөө аллелийнхаа илрэлийг давамгайлах2. Удамшил Б. Тухайн бодгалийн бүх шинж тэмдгийн нийлбэр3. Гетерозигот В. Өөрийн шинж тэмдгээ дараагийн үе удамдаа дамжуулах4. Давамгайлал Г. Гомолог хромомсомуудын ижил хэсгүүд дээр байрлан нэг шинж

Тэмдгийн хөгжлийг хариуцах генүүд 5. Фенотип Д. Аллель генүүд ялгаатай байх бодгаль

А. 1а, 2б, 3в, 4г,5д Б. 1г, 2в, 3д, 4а, 5б В. 1б,2а,3в,4д,5г24. Удамшлаараа ялгаатай хоёр биеийн эвцэлдүүлгээс гарсан үр төлийг юу гэж нэрлэдэг вэ?

А. Гибрид удам Б. Гомолог бие В.Гомолог биш бие25. Вандуйн шар өнгө нь ногоон өнгөө давамгайлдаг. Тэгвэл 2 өнгийн гомозигот биеийг өөр хооронд нь

эвцэлдүүлэхэд 2-р удамд илрэх биеийн хувийг олно уу?А. 25% ,25% Б. 75%,25% В. 100%Чадвар:

26. Хүнд зайлшгүй шаардлагатай зүйлсийг амьд эс эсвэл түүний хэсгүүд, үйл ажиллагааны үр дүнд бий болсон бүдээгдэхүүний оролцоотойгоор үйлдвэрлэх технологийг ....................... гэнэ. А. Биотехнологи Б. Генийн инженерчлэл В. Антибиотик

27. Пенциллийн хэмээх эмийг юунаас гаргаж авдаг вэ?А. Амьтнаас В. Ургамлаас В. МөөгнөөсХэрэглээ:

28. Манай дэлхийн агаар мандалд орших усны уурын.......% нь далай тэнгисийн гадаргаас, ........% нь эх газарын гадаргаас үүсдэгийг эрдэмтэд тооцоолжээ.А. 86%, 14% Б. 80%, 70% В. 70%, 50%Задлах:

29. Нэгдмэл нэг газар нутагт хамт оршин амьдарч, бие биедээ байнга харилцан нөлөөлдөг, хүрээлэн буй орчны нөхцлийн өөрчлөлтийг тэсвэрлэн, тоо толгойн байдлаа удаан хугацаанд тогтмол барих чадвар бүхий нэг зүйлийн бодгалиудыг ................................. гэнэ.А. Экосистем Б. Популяци В. Биосфер

30. Нэг төрлийн эзэмшил нутгийн багахан хэсгийг эзэгнэн оршиж байгаа зүйлийн доторх бодгалийн цогц бүтцийг юу гэдэг вэ?

А. Газарзүйн Б. Экологийн В.Энгийн31. Хөдөлмөрийн үйл ажиллагаанд хүний ашиглаж буй байгалийн бүхий л юмс, үзэгдлийн цогц

нийлэмжийг ....................................................... гэнэ.А. Байгалийн нөөц баялаг Б. Хүрээлэн буй орчин В. Шавхагддаг нөөцЧадвар:

32. Үл шавхагддаг нөөцөд аль нь орох вэ? А. Ус Б. Ургамал В. Агаар

Задгай даалгаварБүлэгсэдэв:Амьд биеийн үндсэн үинж ангилал

Бүтээх :1. Хавтгай хорхойн үндсэн ангид юу юу орох вэ? Нэрлэж бичээрэй.2. Дараах энзимүүдийг нэрлээрэй.

1.Нүүрс ус ....................................2.Өөх тос ......................................3.Уураг .........................................

3. Таримал башир цэцэгийн улаан өнгө нь доминант, цагаан өнгө эи рецессив генээр тус тус давамгайлдаг. Тэгвэл улаан өнгийн гомозигот биеийг цагаан өнгийн гомозигот биетэй солибцон тоос хүртээсэн бол 2-р удамд илрэх генотип ба фенотипийн харьцааг ол.

Үнэлэх:

4. Дараах зургийг ажиглан тайлбарлаарай.

10-р анги шалгалтын хариу

1 В

2 А

3 Б

4 Б

5 В

6 В

7 А

8 В

9 А

10 Б

11 В

12 А

13 Б

14 А

15 В

16 А

17 Б

18 А

19 Б

20 А

21 Б

22 А

23 Б

24 А

25 Б

26 А

27 В

28 А

29 Б

30 В

31 А

32 В

Задгай даалгавар

1 Туузан хорхой, соруулт хорхой, сормууст хорхой

2 Нүүрс ус----карбогидраза, уураг---протеаза, өөх тос---липаза

3 Генотип нь 1:2:1, фенотип нь 3:1 гарна.

4 Байгаль дахь усны эргэлт

10-р ангийн Биологийн шалгалтын сэдэв 80 минут жишиг-20

I хэсэг \Сонгох хэлбэрийн даалгавар\ Мэдлэг ойлголт

Био

логи

йн

орон

янз

1. Амьд биес үүссэн цаг хугацаа аль нь вэ? (1 оноо) А. 1,5-3 сая жилийн өмнө Б. 2-2,5 тэр бум жилийн өмнө В. 3,5-4 тэр бум жилийн өмнө Г. 3-4 сая жилийн өмнө

2. Эрхтэний ялгарал гараагүй хавтгай биетэйгээс гадна иш, навчтай боловч амьдрах орчиндоо ризойдоор бэхлэгддэг, гаметофитын шат зонхилдог спорт дээд ургамал аль нь вэ? А. Хөвд Б.Хаг В. Ойм Г. Шивлээ

Эси

йн ү

йл а

жил

лага

а 3. Аль нь диффузийн үзэгдлийг зөв тодорхойлсон байна вэ? (1 оноо) А. Нэг бодисын молекул нөгөөдөө нэьтэрч харилцан уусах Б. Өөрөө аяндаа явагдах, харилцан бие биедээ нэвчих молекулуудын эмх замбараагүй хөдөлгөөн В. Ууссан бодис уусгагчийн молекулд жигд тархан байршихад чиглэсэн процесс Г. А + Б + В

4. Ямар тохиолдолд эсэд тургор (эс хөөж, улмаар задарч хагарах)-ын үзэгдэл явагдах вэ? (1 оноо) А. Гипертоник уусмалд хийхэд Б. Гипотоник уусмалд хийхэд В. Изотоник уусмалд хийхэд Г. Хуурай, халуун орчинд байлгавал

Хоо

лолт

5. Хүний биед хоол хүнс боловсорч, шингэх үйл явц ямар ямар үе шаттайгаар явагддаг вэ? (2 оноо) А. Хоол боловсрох Б. Ассимиляци В. А+Б Г. Механик боловсруулалт

Ам

ьсга

л ба

ял

гару

улал

т 6. Хүний биед сүүний хүчил үүсэх шалтгаан юу? (1 оноо) А. Даралт ихсэх Б. Ядарч, сульдах В. О2-ын дутагдал Г. Уушгины хавдар

7. Хүнд хоногт ойролцоогоор хэр хэмжээний анхдагч шээс үүсдэг вэ? (1 оноо) А. 1,5 л Б. 165-180 л В. 25-40 л Г. 200-240 л

8. Давсагны эзэлхүүн нь (1 оноо) А. 100 – 400мл Б. 400-700мл В. 700-1000мл Г. 1000-1300мл

Зохи

цуул

га б

а хя

налт

9. Нойр булчирхайнаас ялгардаг даавар аль нь вэ? (1 оноо) А. Тимозин, мелатонин Б. Глюкагон, тироксин В. Эстроген, прогестерон Г. Инсулин, глюкагон

10. Мэдрэлийн эрхтэн тогтолцооны үндсэн нэгжийг ............................ гэнэ. (1 оноо) А. Нейрон Б. Нерв В. Аксон Г. Дендрит

11. Дотоод шүүрлийн булчирхайнаас ялгарах шингэнийг юу гэдэг вэ? (1 оноо) А. Гормон Б. Шүүрэл В. Даавар Г. А+В

Гене

тик

шин

жил

гээ 12. Тодорхой нэг шинж тэмдгээр ялгаатай бодгалиудыг хооронд нь

эвцэлдүүлэхийг ................................ гэнэ. (1 оноо) А. Полигибрид эрлийзжүүлэг Б. Моногибрид эрлийзжүүлэг В. Дигибрид эрлийзжүүлэг Г. Тригибрид эрлийзжүүлэг

Био

техн

олог

и 13. Биотехнологийн шинжлэх ухааны үндсийг боловсруулахад чухал хувь нэмэр оруулсан хүн хэн бэ? (1 оноо) А. Луи Пастер Б. К. Линней В. Н.П. Наумов Г. Рудольф Вирхов

Хэрэглээ

Хоо

ллол

т

14. Ургамалд эрдэс бодисын зохистой хэрэглээ алдагдахад янз бүрийн өөрчлөлтүүд гардаг. Магни дутагдахад ямар шинж тэмдэг илрэх вэ? (2 оноо) А. Навч захаасаа шарлах, навчны судал ногоон хэвээр үлдэх Б. Навч цөөрч, ердийнхөөс илүү бараан болно В. Залуу навч хэлбэргүй үрчгэр болно. Г. Шар толбо, навчны судлууд хооронд сунасан цоорхой үүсэх

15. Архи уусан хүний судасны ханаар спирт (хорт бодис) нэвчин цусанд ордог. Энэхүү цасан дахь спиртийг ямар эрхтэн шүүж, цэвэрлэдэг вэ? (2 оноо) А. Бөөр Б. Ходоод В. Элэг Г. Бүгд

Ам

ьсга

лалт

ба

ялга

руул

алт

16. Унтлагын өрөөнд тасалгааны цэцэг тавьдаггүйн гол шалтгаан аль нь вэ? (2 оноо) А. Гэрэлтэй фотосинтезийн их тул агаараас СО2-ийг нэмж авах шаардлагатай Б. Харанхуйд фотосинтез зогсч, эсийн амьсгалын урвал дангаараа явагдана В. Харанхуйд О2 навчны амсраар орж, эсийн хана болон мембранаар эсэд нэвчинэ. Г. Б+В

Зохи

цуул

га б

а хя

налт

17. Хувийн амьдралын явцад үүсдэг, түр зуурын шинжтэй рефлексийн жишээ аль нь вэ? (2 оноо) А. Хоолны үнэр авахад ходоодны шүүс ихээр ялгарах Б. Санамсаргүй халуун зүйлд хүрэхэд цочиж, холдох В. Хумсаа мэрэх, хуруугаа хөхөх Г. Аль нь ч биш

18. Нейрон нь их бие болон сэртэнгээс тогтдог. Урт сэртэн буюу аксоны шинж аль нь вэ? \2 оноо\ А. Төгсгөлдөө олон салаа үүсгэх ба салаанууд нь булцууг үүсгэдэг Б. Их биетэй ойрхон, уураг тархины төвийн хэсэгт байрладаг. В. Нэг гол судал болж мэдрэлийн ширхэгүүдийг үүсгэнэ Г. Тохирох шинж алга

Эси

йн х

уваа

гдал

, уд

амш

ил,х

увьс

а 19. Жимсний ялааны хромосомын гаплойд бүрдэл нь хэд байдаг вэ? (1 оноо) А. 8 Б. 4 хос В. 4 Г. 2 хос

Гене

тик

шин

жил

гээ

20. Гетерозигот III бүлгийн цусны генотип аль нь вэ? (1 оноо) А. IOIB Б. IBIB B. IAIA Г. IAIO

21. II бүлгийн цустай хүн цус алдсан тохиолдолд ямар бүлгийн цустай донор хэрэгтэй вэ? (1 оноо) А.I ба IY Б. I ба II В. I ба III Г. Зөвхөн II

22. Вандуйн шар өнгөний ген, ногоон өнгөний генийг давамгайлан удамшдаг. Тэгвэл энэ шинжээр гетерозигот вандуйнаас хэдэн янзын гамет боловсрох вэ? (1 оноо) А. 1 Б. 3 В. 2 Г. 4

Био

техн

олог

и 23. Ханиад хүрч, хатгаа тусахад ууж, тариулдаг пенициллин, тетрациклин, эритромицин зэрэг эмийг .................................... с гаргаж авдаг. (1 оноо) А. Мөөгөнцөр Б. Дээд ургамал В. Бактер Г. Химийн бодис

Задлах

Био

логи

йн

олон

янз

24. Ангилал зүйн том нэгж болох хүрээ болон ангийг зөв харгалзуулсан хувилбарыг сонгоорой (2 оноо) 1. Аалз хэлбэртний анги А. Зөөлөн биетний хүрээ 2. Хоёр нутагтаны анги Б. Хавтгай хорхойн хүрээ 3. Толгой хөлтний анги В. Хөвчтөний хүрээ 4. Туузан хорхойн анги Г. Үет хөлтөний хүрээ А. 1-Г, 2-В, 3-А, 4-Б Б. 1-Б, 2-А, 3-Г. 4-В В. 1-Г, 2-А, 3-Б, 4-В Г. 1-Б, 2-А, 3-В, 4-Г

Эси

йн ү

йл

ажил

лага

а 25. Хүний биеийн энзимийн идэвхтэй ажиллах оптимал температур хэд вэ? (2 оноо) А. 390С Б. 370С В. 750С С. 300С

26. Нүүрс усыг задлагч энзимийг юу гэдэг вэ? (2 оноо) А. Липаза Б. Протеаза В. Карбогидраза Г. Катализатор

Хоо

ллол

т 27. Хоол хүнсний холимгийг ходоодны шүүстэй хольж 370С температурт байлгав. Цагийн дараа дараах босуудын аль нь задарч эхлэх вэ? (2 оноо) А. Эрдэс Б. Өөх тос В. Нүүрс ус Г. Уураг

Ам

ьсга

л ба

ялг

аруу

лалт

28. Аэроб амьсгал ямар органойдод явагдах вэ? (2 оноо) А. Митохондри Б. Сийвэн В. Бөөм Г. Эндоплазмын торлог

29. Амьсгал авах үед (2 оноо) А. Уушги агшина Б. Өрц агшин доошилно В. Хавирга завсрын булчин суларна Г. Хавирга доошлон, дотогш болно

30. Эрүүл хүний шээсний үзүүлэлт аль нь вэ? (2 оноо) А. Б. 1. Хоногт ялгарах хэмжээ 1,0 – 1,5л 2,5 – 4л 2. Орчин \рН\ 5 – 7 2 – 4 3. Өнгө Сүрлэн шар Улбар шар 4. Глюкоз Байхгүй Байна

Зохи

цуул

га б

а хя

налт

31. Дараах өгөгдлүүдийг зөв харгалзуулсан хувилбар аль нь вэ? (2 оноо) 1. Мэдрэхүйн нейрон а. Төвөөс зугтах буюу эфферент ширхэгүүд 2. Синапс б. Нэг гол судал болж нийлсэн мэдрэлийн ширхэгүүд3. Хөдөлгөөний нейрон в. Төвд тэмүүлэх буюу афферент ширхэгүүд4. нерв г. Хоёр нейроны уулзвар А. 1-в, 2-г, 3-а, 4-б Б. 1-г, 2-б, 3-в, 4а В. 1-а, 2-в, 3-г, 4-б Г. 1-б, 2-а, 3-б, 4-в

32. Дотоод шүүрлийн булчирхайнуудыг дааврын нэртэй нь зөв харгалзуулсан хувилбарыг сонгоорой. (2 оноо)1. Сэрээ булчирхай а. Тироксин 2. Боргоцой булчирхай б. Глюкагон 3. Нойр булчирхай в. Мелатонин 4. Бамбай булчирхай г. Тимозин

А. 1а, 2б, 3г, 4в Б. 1г, 2в, 3б, 4а В. 1в, 2а, 3г, 4б Г. 1а, 2в, 3б, 4г

Эси

йн х

уваа

гдал

, уд

амш

ил,х

увьс

ал

33. Эсийн хуваагдлын үе шатны нэр, ше шатанд болдог үйл явцуудыг зав харгалзуулаарай. 1. Анафаз а. Хромосом бүрийн ДНХ хуваагдана 2. Интерфаз б. Бөөмийн бүрхүүл үүсч цитоплазм хуваагдан, 2 төл эс үүснэ 3. Профаз в. Бөөм дотор хромосомууд тодрон эрчлэгдэн бүдүүрнэ 4.Телофаз г. Хромосом бүрийг бүрдүүлдэг хос хроматид эсийн 2 туйлруу сална А. 1г,2а,3в,4б Б. 1а, 2б, 3в,4г В. 1г,2а, 3б, 4в Г. 1в, 2г, 3а, 4б

34. Гадаад орчны янз бүрийн хүчин зүйлийн улмаас бодгалийн морфологи болон физиологийн шинж чанарт (фенотипэд) илрэх хувьслыг ямар хувьсал гэдэг вэ? (2 оноо) А. Удамшдаг хувьсал Б. Модификаци хувьсал В. Удамшдаггүй хувьсал Г. Б+В

Гене

тик

шин

жил

гээ 35. Усны булганы хүрэн өнгөний ген нь хөхөвтөх саарал өнгөний гений давамгайлан

удамшдаг. Тэгвэл энэ шинжээр гетерозигот хоёр булгыг эвцэлдүүлэхэд гарах удмуудын фенотипийн харьцаа ямар байх вэ? (2 оноо) А. 1:1 Б. 3:1 В. 2:2 Г. 4:0

Био

техн

олог

и 36. Хулд загасанд өсөлтийн гормоны генийг шилжүүлэн суулгахад хурдан өсөж, жин нэмэгдэхээс гадна гадна өнгө хувирч, өвчинд амархан өртдөг болсон. Энэ ойлголт алинд нь хамаарах вэ? (2 оноо) А. Биотехнологи Б. Шалгарал В. Генийн инженерчлэл Г. Хувьсал

Бай

галь

дах

ь бо

дисы

н

37. Транспирацийн үзэгдэл байгаль дахь усны эргэлтэнд хамаатай юу? (2 оноо) А. Тийм Б. Үгүй

Поп

уляц

38. Дараах популяцийн хэлбэрүүдийг тодорхойлолттой зөв харгалзуулсан хувилбарыг сонгоно уу. (2 оноо) . 1. Энгийн популяц А. Амьдралын нэг төрлийн нөхцөлтэй нутгуудад суурьшин

амьдар байгаа нэг зүйлийн богалиудын бүлэг 2. Экологийн популяц Б. Нэг төрлийн эзэмшил нутгийн багахан хэсгийн эзэмшиж

байгаа нэг зүйлийн бүлэг 3. Газар зүйн популяц В. Нэгдмэл нэг газар нутагт хамт оршин амьдарч, бие

биедээ байнга харилцан нөлөөлдөг, хүрээлэн буй орчны өөрчлөлтийг тэсвэрлэн, тоо толгойн байдлаа

удаан хугацаанд тогтмол барих чадвар бүхий нэг зүйлийн бодгалиуд

4. Популяц Г. Тодорхой нэг биоценозид тохиолдох нэг зүйлийн бодгалиудын бүлэг А. 1Б,2Г,3А,4В Б. 1Г,2В,3А,4Б В. 1В,2А,3Г,4Б Г. 1А,2Б,3В,4г

Эко

сите

м 39. Вирус, паразит зэргээс болж хүн өвчилдөг. Энэ нь биосферийн аль бохирдолд хамаарах вэ? (2 оноо) А. Химийн Б. Биологийн В. Цацрагийн Г. Шуугианы

II хэсэг \Задгай хэлбэрийн даалгавар\Үнэлэх

Био

логи

йн

олон

янз

40. Аль нь ангилал зүйн нэгжүүдийг томоос багаруу зөв дарааллуулан бичээрэй. (3 оноо) 1. .............. – 2. ............. – 3. .............. – 4. ............... – 5. .............. – 6 .................. \Хүрээ – анги – анги – баг – овог – төрөл – зүйл \

Зохи

цуул

га б

а хя

налт

41. Дараах хүснэгтэд тохирох үгийг нөхөж бичээрэй (4 оноо) № Нэр Ялгаруулах даавар 1 Өнчин тархи Гонадотропин, Окситоцин2 Төмсөг 3 Эстроген, прогестрон4 Нойр булчирхай5 Тимозин

\2- Андроген, тестостерон, 3- өндгөвч, 4- инсулин, глюкагон, 5- Сэрээ булчирхай\

Эси

йн х

уваа

гдал

, уд

амш

ил,х

увьс

ал

42. Митоз хувааглын ач холбогдлоос 2-ыг дурдаж бичээрэй. (5 оноо) 1. ........................................................................................... 2. ........................................................................................... \амьд биеийн өсөлт хөгжлийн үндэс болно, нөхөн төлжилтыг явуулна, бэлгийн бус үржлийн\

Бай

галь

дах

ь бо

дисы

н эр

гэлт

43. Байгаль дахь усны эргэлтийн ерөнхий бүдүүвчийг зураарай (4 оноо)

Эко

сист

ем

44. Байгалийн нөөц баялагийг шавхагддаг ба үл шавхагддаг гэж ангилдаг. Тохирох хүдэнд + тэмдэг тавиарай. (5 оноо)Байгалийн нөөц баялаг Шавхагддаг Үл шавхагддаг Цагаан зээр Нарны гэрлийн цацраг Хар мод Хар тэнгисийн усны нийт нөөц Нүүрсний уурхай

Бүтээх

Эси

йн ү

йл

ажил

лага

а

45. Ургамлын эсэд явагдах плазмолизын үзэгдлийг дүрслэн зураарай. (2оноо)

46. Ургамлын эсийн хана, амьтны эсийн бүрхүүл нь ямар бүтцээрээ ялгаатай вэ? (2оноо)

Хоо

ллол

т

47. Схемийг гүйцээгээрэй (2 оноо)

\Механик боловсруулалт, Химийн боловсруулалт\

Ам

ьсга

л ба

ял

гару

улал

т 48. Анаэроб амьсгалын урвалын тэгшитгэлийг бичээрэй. (2 оноо) \ С6Н12О6 2 С2Н5ОН + 2 СО2 + 210кЖ \

Био

техн

олог

и 49. Биотехнологий ололт амжилтаас 2-ыг дурдаж бичнэ үү. (2 оноо) 1. ........................................................................................ 2. .........................................................................................

Поп

уляц

50. Популяцийн ангилалыг бүдүүвч зургаар илэрхийлнэ ? (2 оноо)

Эко

сист

ем

51. Улсын тусгай хамгаалалттай газар нутгийн ангиллыг нэрлэж бичээрэй. (2 оноо) 1............................................................................................................. 2. ........................................................................................................... 3. ........................................................................................................... 4. ...........................................................................................................