ki a ie - publio.pl...niemiecki niemiecki cki j – j ą u. ż aj ą ie ż , z ą g ł e – j ą b...

29
NIEMIECKI dla początkuj ących i średniozaawansowanych (A1B1) GRAMATYKA Czasy i czasowniki SŁ OWNIK polsko-niemiecki i niemiecko-polski Niemiecko-polski sł ownik tematyczny IDIOMY

Upload: others

Post on 22-Jan-2021

5 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ki A ie - Publio.pl...NIEMIECKI NIEMIECKI CKI j – j ą u. ż aj ą ie ż , z ą g ł e – j ą b ę z ą ch h odmian ę e ść k ż e i ł. S ł ki – sk ł si ę o ł u ł has

NIEMIECKI

NIE

MIE

CK

I

NIE

MIE

CK

I

Podstawy gramatyki niemieckiej – zawierają m.in.:

zasady użycia zaimków osobowych, przyimków,

rzeczowników, przymiotników i ich stopniowania.

Przedstawiają również szyk wyrazów w zdaniach,

sposób ich tworzenia, liczebniki porządkowe

oraz główne, itp.

Czasy i czasowniki niemieckie – prezentują

niezbędne informacje dotyczące podstawowych

rodzajów czasów, typów czasowników, ich

zastosowanie i odmianę; ta cześć zawiera także

spis czasowników posiłkowych, modalnych

i nieregularnych.

Słownik polsko-niemiecki i niemiecko-polski

– składa się z około 20.000 artykułów hasłowych,

prezentujących słownictwo z zakresu różnych

dziedzin życia i sfer działalności człowieka.

Niemiecko-polski słownik tematyczny – zawiera

41 kategorii tematycznych. Hasła pogrupowano

według najważniejszych dziedzin życia, a następnie

podzielono na kategorie bardziej szczegółowe.

Na przykład w kategorii Umwelt można znaleźć:

Umweltschutz, Pflanzen, Pilze, Tiere, Fische, Wetter.

Idiomy niemieckie – zawierają około

3.000 najczęściej stosowanych i najbardziej

popularnych wyrażeń idiomatycznych wraz

z ich polskimi odpowiednikami oraz przydatne

przysłowia i powiedzenia.

www.rea-sj.pl

dla początkujących i średniozaawansowanych (A1–B1)

dla p

oczątk

ujących

i śred

nio

zaawan

sow

anych

(A1–B

1)

dla p

oczątk

ujących

i średn

iozaaw

anso

wan

ych (A

1–B1)

Cena: 24,90 zł

GRAMATYKA

Czasy i czasowniki

SŁOWNIKpolsko-niemiecki i niemiecko-polski

Niemiecko-polski słownik tematyczny

IDIOMY

Niemiecki OKLADKA.indd 1Niemiecki OKLADKA.indd 1 2-02-12 9:54:042-02-12 9:54:04

Page 2: ki A ie - Publio.pl...NIEMIECKI NIEMIECKI CKI j – j ą u. ż aj ą ie ż , z ą g ł e – j ą b ę z ą ch h odmian ę e ść k ż e i ł. S ł ki – sk ł si ę o ł u ł has

Projekt okładki: Radosław Pazdrijowski

Opracowanie:Podstawy gramatyki niemieckiej oraz Czasy i czasowniki niemieckie na podstawie licencji wydawnictwa INFOA – Renata MacSłownik polsko-niemiecki oraz Słownik niemiecko-polski – Renata Mac, Ewa JaśkiewiczNiemiecko-polski słownik tematyczny – Monika MichałowskaIdiomy niemieckie – Magdalena Podracka-Wißkirchen

Korekta: Danuta Piętka

© Wydawnictwo REA, 2012

Wszelkie prawa zastrzeżone. Każda reprodukcja, adaptacja całości lub części niniejszej publikacji, kopiowanie do bazy danych, zapis elektroniczny, mechaniczny, fotograficzny, dźwiękowy lub inny wymaga pisemnej zgody Wydawcy i właściciela praw autorskich.

Wydawnictwo REA s.j.Dział Handlowyul. Kolejowa 9/11, 01-217 WarszawaTel.: 22 631 94 23, 22 632 69 03, 22 632 68 82Fax: 22 632 21 15e-mail: [email protected]

Skład i łamanie: Studio Gravite, Olsztyn

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 2Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 2 26-01-12 13:15:5826-01-12 13:15:58

ISBN 978-83-7544-464-3

Page 3: ki A ie - Publio.pl...NIEMIECKI NIEMIECKI CKI j – j ą u. ż aj ą ie ż , z ą g ł e – j ą b ę z ą ch h odmian ę e ść k ż e i ł. S ł ki – sk ł si ę o ł u ł has

WSTĘPNiniejsza publikacja, dzięki szczególnej formie, stanowi doskonałą pomoc nie

tylko dla uczących się języka niemieckiego (na poziomie podstawowym i średniozaawansowanym) czy wyjeżdżających za granicę, ale także dla tych, którzy po prostu interesują się tym językiem.

Można z niej korzystać na każdym etapie nauki, kiedy dopiero zaczynamy poznawać język, ale również kiedy chcemy usystematyzować swoje wiadomości. Dzięki niej poznajemy system języka niemieckiego: zarówno gramatykę, jak i leksykę.

Przejrzysta forma tablic, w których zaprezentowano Podstawy gramatyki niemieckiej oraz Czasy i czasowniki niemieckie, na pewno ułatwi przyswojenie materiału podczas nauki i pomoże w praktycznym stosowaniu języka, np. w korespondencji.

W jednym tomie, podzielonym na 6 odrębnych części, zamieszczono:

Podstawy gramatyki niemieckiej Czasy i czasowniki niemieckie Słownik polsko-niemiecki Słownik niemiecko-polski Niemiecko-polski słownik tematyczny Idiomy niemieckie

• Podstawy gramatyki niemieckiej – zawierają m.in.: zasady użycia zaimków osobowych, przyimków, rzeczowników, przymiotników i ich stopniowania. Przedstawiają również szyk wyrazów w zdaniach, sposób ich tworzenia, liczebniki porządkowe oraz główne, itp.

• Czasy i czasowniki niemieckie – prezentują niezbędne informacje dotyczące podstawowych rodzajów czasów, typów czasowników, ich zastosowanie i odmianę; ta cześć zawiera także spis czasowników posiłkowych, modalnych i nieregularnych.

• Słownik polsko-niemiecki i niemiecko-polski – składa się z około 20.000 artykułów hasłowych, prezentujących słownictwo z zakresu różnych dziedzin życia i sfer działalności człowieka.

• Niemiecko-polski słownik tematyczny – zawiera 41 kategorii tematycznych. Hasła pogrupowano według najważniejszych dziedzin życia, a następnie podzielono na kategorie bardziej szczegółowe. Na przykład w kategorii Umwelt można znaleźć: Umweltschutz, Pflanzen, Pilze, Tiere, Fische, Wetter.

• Idiomy niemieckie – zawierają około 3.000 najczęściej stosowanych i najbardziej popularnych wyrażeń idiomatycznych wraz z ich polskimi odpowiednikami oraz przydatne przysłowia i powiedzenia.

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 3Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 3 26-01-12 13:15:5826-01-12 13:15:58

Page 4: ki A ie - Publio.pl...NIEMIECKI NIEMIECKI CKI j – j ą u. ż aj ą ie ż , z ą g ł e – j ą b ę z ą ch h odmian ę e ść k ż e i ł. S ł ki – sk ł si ę o ł u ł has

SPIS TREŚCI

Podstawy gramatyki niemieckiej ....................................... 5

Czasy i czasowniki niemieckie .......................................... 29

Słownik polsko-niemiecki ................................................... 65

Słownik niemiecko-polski ................................................. 187

Niemiecko-polski słownik tematyczny ....................... 289

Indeks .......................................................................................... 372

Idiomy niemieckie................................................................. 417

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 4Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 4 26-01-12 13:15:5826-01-12 13:15:58

Page 5: ki A ie - Publio.pl...NIEMIECKI NIEMIECKI CKI j – j ą u. ż aj ą ie ż , z ą g ł e – j ą b ę z ą ch h odmian ę e ść k ż e i ł. S ł ki – sk ł si ę o ł u ł has

• Alfabet niemiecki

• Rodzajnik określony i nieokreślony

• Dopełniacz

• Deklinacja rzeczowników i przymiotników

• Stopniowanie przymiotników

• Przyimki, przysłówki

• Zaimki: osobowe, dzierżawcze, względne, pytające,

wskazujące, przeczące, nieokreśłone

• Przyimki z biernikiem, celownikiem, dopełniaczem

• Spójniki: współrzędne, podrzędne

• Zdania pojedyncze, złożone, okolicznikowe

• Liczebniki główne i porządkowe

• Podstawowe działania arytmetyczne

• Kalendarz

• Określanie czasu i daty

• Użycie przecinka w pisowni

GRAMATYKINIEMIECKIEJ

PODSTAWY

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 5Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 5 26-01-12 13:15:5826-01-12 13:15:58

Page 6: ki A ie - Publio.pl...NIEMIECKI NIEMIECKI CKI j – j ą u. ż aj ą ie ż , z ą g ł e – j ą b ę z ą ch h odmian ę e ść k ż e i ł. S ł ki – sk ł si ę o ł u ł has

6

1 ALFABET NIEMIECKI

2 RODZAJNIK OKREŚLONY I NIEOKREŚLONY

LICZBA POJEDYNCZA LICZBA MNOGA

RODZAJNIKNIEOKREŚLONY

ein Mann (jakiś) mężczyzna eine Frau (jakaś) kobietaein Kind (jakieś) dziecko

Männer (jacyś) mężczyźniFrauen (jakieś) kobietyKinder (jakieś) dzieci

RODZAJNIKOKREŚLONY

der Mann (ten) mężczyznadie Frau (ta) kobieta das Kind (to) dziecko

die Männer (ci) mężczyźnidie Frauen (te) kobietydie Kinder (te) dzieci

3 DOPEŁNIACZ

– imiona własne(tworzymy za pomocą końcówki -s także w rodzaju żeńskim; w imionachzakończonych na spółgłoskę syczącą: za pomocą von)

• Sind das Monikas • To są książki Moniki oder Rolfs Bücher? czy Rolfa? • Operetten von Strauß. • Operetki Straussa. • Wie gefallen Ihnen • Jak podobają się państwu Wagners Opern? opery Wagnera? • Herrn Hübners Eltern • Rodzice pana Hübnera wohnen in Magdeburg. mieszkają w Magdeburgu.

– nieokreślone dane czasowe eines Tages pewnego dnia morgens rano, z rana abends wieczorem, wieczorami eines schönen Morgens pewnego pięknego poranka

A [a:]B [be:]C [tse:]D [de:]E [e:]F [εf]

G [ge:]H [ha:]I [i:]J [jʋt]K [ka:]L [εl]

M [εm]N [εn]O [o:]P [pe:]Q [ku:]R [εʁ]

S [εs]ß [εs’tsεt]T [te:]U [u:]V [fau]W [ve:]

X [ɪks]Y [‘ʏpsi lʋn]Z [tsεt]Ä [ε:]Ö [ø:]Ü [y:]

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 6Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 6 26-01-12 13:15:5826-01-12 13:15:58

Page 7: ki A ie - Publio.pl...NIEMIECKI NIEMIECKI CKI j – j ą u. ż aj ą ie ż , z ą g ł e – j ą b ę z ą ch h odmian ę e ść k ż e i ł. S ł ki – sk ł si ę o ł u ł has

7

4 DEKLINACJA RZECZOWNIKÓW

A. MOCNA

LICZBAPOJEDYNCZA

LICZBAMNOGA(bez końcówki)

LICZBAPOJEDYNCZA

LICZBAMNOGA(końc. -e)

LICZBAPOJEDYNCZA

LICZBAMNOGA(końc. -er)

LICZBAPOJEDYNCZA

LICZBAMNOGA(końc. -s)

B. SŁABA

LICZBAPOJEDYNCZA

RODZAJ MĘSKI

M. der Vogel D. des VogelsC. dem VogelB. den Vogel

M. die VögelD. der VögelC. den VögelnB. die Vögel

M. der TagD. des TagesC. dem TagB. den Tag

M. die TageD. der TageC. den TagenB. die Tage

M. der MannD. des Mann(e)sC. dem MannB. den Mann

M. die MännerD. der MännerC. den MännernB. die Männer

M. der OpaD. des OpasC. dem OpaB. den Opa

M. die OpasD. der OpasC. den OpasB. die Opas

M. der MenschD. des MenschenC. dem MenschenB. den Menschen

RODZAJ ŻEŃSKI

die Mutterder Mutterder Mutterdie Mutter

die Mütterder Mütterden Mütterndie Mütter

die Hand der Handder Handdie Hand

die Händeder Händeden Händendie Hände

----

----

die Omader Omader Omadie Oma

die Omasder Omasden Omas die Omas

----

RODZAJ NIJAKI

das Zimmerdes Zimmersdem Zimmerdas Zimmer

die Zimmerder Zimmerden Zimmerndie Zimmer

das Jahrdes Jahresdem Jahrdas Jahr

die Jahreder Jahreden Jahrendie Jahre

das Kinddes Kindesdem Kind das Kind

die Kinderder Kinderden Kinderndie Kinder

das Autodes Autosdem Autodas Auto

die Autosder Autosden Autosdie Autos

die Frauder Frauder Fraudie Frau

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 7Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 7 26-01-12 13:15:5826-01-12 13:15:58

Page 8: ki A ie - Publio.pl...NIEMIECKI NIEMIECKI CKI j – j ą u. ż aj ą ie ż , z ą g ł e – j ą b ę z ą ch h odmian ę e ść k ż e i ł. S ł ki – sk ł si ę o ł u ł has

8

LICZBAMNOGA(końc. -en, -n)

C. MIESZANA*

LICZBAPOJEDYNCZA

LICZBAMNOGA(końc. -en, -n)

M. die MenschenD. der MenschenC. den MenschenB. die Menschen

RODZAJ MĘSKI

M. der SeeD. des SeesC. dem SeeB. den See

M. die SeenD. der SeenC. den SeenB. die Seen

----

die Frauender Frauenden Frauendie Frauen

RODZAJ NIJAKI

das Augedes Augesdem Augedas Auge

die Augender Augenden Augendie Augen

* wg tej deklinacji odmieniają się rzeczowniki rodzaju męskiego i nijakiego.

5 PRZECZENIE W ZDANIU NIEMIECKIM

W zdaniu niemieckim może być tylko jedno przeznaczenie:

– nein (przeczenie całego zdania, stoi przed zdaniem, oddziela się je przecinkiem) Nein, ich kann nicht kommen. Nie, nie mogę przyjść.

– nicht (przeczenie stojące w zdaniu, przeczy części zdania lub całe zdanie) Ich will nicht lernen. Nie chcę się uczyć. Die Schuhe sind nicht teuer. Te buty nie są drogie. Nicht alle Studenten sind hier. Nie wszyscy studenci są tutaj.– kein (przeczenie rzeczownika) Er hat keinen Freund. Nie ma (żadnego) przyjaciela. Er ist kein Lehrer. Nie jest nauczycielem.– doch (przeczenie pytania zawierającego przeczenie) Willst du nicht mitgehen? Nie chcesz iść z nami? Doch, ich will. (Ależ) tak, chcę.– nicht mehr (połączenie „już nie“) Ich komme nicht mehr. Już nie przyjdę.

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 8Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 8 26-01-12 13:15:5826-01-12 13:15:58

Page 9: ki A ie - Publio.pl...NIEMIECKI NIEMIECKI CKI j – j ą u. ż aj ą ie ż , z ą g ł e – j ą b ę z ą ch h odmian ę e ść k ż e i ł. S ł ki – sk ł si ę o ł u ł has

9

6 DEKLINACJA PRZYMIOTNIKÓW

A. PO RODZAJNIKU OKREŚLONYM

LICZBA POJEDYNCZA

RODZAJ MĘSKI RODZAJ ŻEŃSKI RODZAJ NIJAKIM. der nette Mann die nette Frau das nette KindD. des netten Mannes der netten Frau des netten KindesC. dem netten Mann der netten Frau dem netten KindB. den netten Mann die nette Frau das nette Kind

LICZBA MNOGA

WSZYSTKIE RODZAJEM. die nette Männer, Frauen, KinderD. der netter Männer, Frauen, KinderC. den netten Männern, Frauen, KindernB. die nette Männer, Frauen, Kinder

B. PO RODZAJNIKU NIEOKREŚLONYM

LICZBA POJEDYNCZA

RODZAJ MĘSKI RODZAJ ŻEŃSKI RODZAJ NIJAKIM. ein netter Mann eine nette Frau ein nettes KindD. eines netten Mannes einer netten Frau eines netten KindesC. einem netten Mann einer netten Frau einem netten KindB. einen netten Mann eine nette Frau ein nettes Kind

LICZBA MNOGA** W liczbie mnogiej nie używamy rodzajnika nieokreślonego.

C. BEZ RODZAJNIKA

LICZBA POJEDYNCZA

RODZAJ MĘSKI RODZAJ ŻEŃSKI RODZAJ NIJAKIM. süßer Wein gute Wurst gekühltes BierD. süßen Wein(e)s guter Wurst gekühlten Bier(e)sC. süßem Wein guter Wurst gekühltem BierB. süßen Wein gute Wurst gekühltes Bier

LICZBA MNOGAWSZYSTKIE RODZAJEM. gute Weine, Würste, BiereD. guter Weine, Würste, BiereC. guten Weinen, Würsten, BierenB. gute Weine, Würste, Biere

Po zaimkach dzierżawczych i po przeczeniu kein w liczbie pojedynczej tak samo jak po rodzajniku nieokreślonym, w liczbie mnogiej tak samo jak po rodzajniku określonym.

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 9Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 9 26-01-12 13:15:5826-01-12 13:15:58

Page 10: ki A ie - Publio.pl...NIEMIECKI NIEMIECKI CKI j – j ą u. ż aj ą ie ż , z ą g ł e – j ą b ę z ą ch h odmian ę e ść k ż e i ł. S ł ki – sk ł si ę o ł u ł has

10

7 STOPNIOWANIE PRZYMIOTNIKÓW

1. STOPIEŃ 2. STOPIEŃ 3. STOPIEŃ

billig billiger (der, die, das) billigste

tani tańszy najtańszy klein kleiner (der, die, das)

kleinste mały mniejszy najmniejszy

8 STOPNIOWANIE Z PRZEGŁOSEM 1. STOPIEŃ 2. STOPIEŃ 3. STOPIEŃ NAJWYŻSZY RÓWNY WYŻSZY l. poj. l.mn.

jung (młody) jünger (der, die, das) jüngste die jüngstenkurz (krótki) kürzer (der, die, das) kürzeste die kürzestenwarm (ciepły) wärmer (der, die, das) wärmste die wärmsten stark (silny, mocny) stärker (der, die, das) stärkste die stärkstenkalt (zimny) kälter (der, die, das) kälteste die kältestennah (bliski) näher (der, die, das) nächste die nächsten lang (długi) länger (der, die, das) längste die längstengroß (duży) größer (der, die, das) größte die größtenhoch (wysoki) höher (der, die, das) höchste die höchsten

9 STOPNIOWANIE NIEREGULARNE

1. STOPIEŃ 2. STOPIEŃ 3. STOPIEŃ NAJWYŻSZY RÓWNY WYŻSZY l. poj l. mn

gut (dobry) besser (der, die, das) beste die bestenviel (liczny) mehr (der, die, das) meiste die meisten

10 STOPNIOWANIE PRZYSŁÓWKÓW

1. STOPIEŃ 2. STOPIEŃ 3. STOPIEŃ NAJWYŻSZY RÓWNY WYŻSZY bald (wcześnie) eher am ehestengern (chętnie) lieber am liebstengut (dobrze) besser am bestenoft (często) öfter am öftestenviel (wiele, dużo) mehr am meistenwenig (mało) weniger am wenigsten minder am mindesten

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 10Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 10 26-01-12 13:15:5926-01-12 13:15:59

Page 11: ki A ie - Publio.pl...NIEMIECKI NIEMIECKI CKI j – j ą u. ż aj ą ie ż , z ą g ł e – j ą b ę z ą ch h odmian ę e ść k ż e i ł. S ł ki – sk ł si ę o ł u ł has

11

11 ZAIMKI OSOBOWE

mianownik dopełniacz celownik biernik

ich meiner mir michdu deiner dir dicher seiner ihm ihnsie ihrer ihr siees seiner ihm eswir unser uns unsihr euer euch euchsie ihrer ihnen sieSie Ihrer Ihnen Sie

12 ZAIMKI DZIERŻAWCZE

mein, dein, sein, ihr, sein, unser, euer, ihr, Ihrmój twój jego jej jego nasz wasz jej Pański

RODZAJ MĘSKI RODZAJ ŻEŃSKI RODZAJ NIJAKImein Freund meine Schwester mein Kindmeines Freundes meiner Schwester meines Kindesmeinem Freund meiner Schwester meinem Kindmeinen Freund meine Schwester mein Kind

unser Tisch unsere Schule unser Autounseres Tisches unserer Schule unseres Autosunserem Tisch(e) unserer Schule unserem Autounseren Tisch unsere Schule unser Auto

LICZBA MNOGAmeine Freunde unsere Bekanntenmeiner Freunde unserer Bekanntenmeinen Freunden unseren Bekanntenmeine Freunde unsere Bekannten

Analogicznie deklinujemy wszystkie zaimki dzierżawcze i przeczenie kein.

13 ZAIMKI WZGLĘDNE LICZBA POJEDYNCZA LICZBA MNOGA

mianownikdopełniaczcelownikbiernik

derdessendemden

die derenderdie

dasdessendemdas

die deren denen die

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 11Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 11 26-01-12 13:15:5926-01-12 13:15:59

Page 12: ki A ie - Publio.pl...NIEMIECKI NIEMIECKI CKI j – j ą u. ż aj ą ie ż , z ą g ł e – j ą b ę z ą ch h odmian ę e ść k ż e i ł. S ł ki – sk ł si ę o ł u ł has

12

Das ist die Hose, die ich gekauft habe.To są te spodnie, które kupiłam.

Ist das der Mann, den du meintest? Czy to ten mężczyzna, którego miałeś na myśli?

Das ist das Auto, das ich kaufen will.To ten samochód, który chcę kupić.

14 ZAIMKI PYTAJĄCEwer? kto? Wer ist hier? Kto tu jest?wessen? czyj? Wessen Auto ist das? Czyj to samochód?wem? komu? Wem schreibst du? Do kogo piszesz? do kogo?wen? kogo? Wen siehst du? Kogo widzisz?was? co? Was machst du? Co robisz?wo? gdzie? Wo wohnt er? Gdzie on mieszka?wie? jak? Wie heißt sie? Jak ona się nazywa? jaki/jaka/jakie? Wie ist das Buch? Jaka jest ta książka?wohin? dokąd? Wohin geht ihr? Dokąd idziecie?woher? skąd? Woher kommen Sie? Skąd Pan/Pani pochodzi?wann? kiedy? Wann hast du Geburtstag? Kiedy masz urodziny?warum? dlaczego? Warum lernst du Dlaczego uczysz się Deutsch? niemieckiego?

was für jaki,-a,-ie Was für ein Kleid Jaką sukienkę ein? brauchen Sie? pani potrzebuje?welcher? który? Welches Buch liest du? Którą książkę czytasz?

LICZBA POJEDYNCZA LICZBA MNOGA

mianownikdopełniaczcelownikbiernik

welcherwelcheswelchemwelchen

welchewelcherwelcherwelche

welcheswelcheswelchemwelches

welche welcher welchen welche

Welches Buch brauchst du? Którą książkę potrzebujesz?

15 ZAIMKI WSKAZUJĄCEder, die, das ten, ta, todieser, diese, dieses ten oto, ta oto, to otojener, jene, jenes ów, owa, owoderselbe, dieselbe, dasselbe ten sam, ta sama, to samoder gleiche, die gleiche, das gleiche ten sam, ta sama, to samosolcher, solche, solches taki, taka, takie

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 12Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 12 26-01-12 13:15:5926-01-12 13:15:59

Page 13: ki A ie - Publio.pl...NIEMIECKI NIEMIECKI CKI j – j ą u. ż aj ą ie ż , z ą g ł e – j ą b ę z ą ch h odmian ę e ść k ż e i ł. S ł ki – sk ł si ę o ł u ł has

13

16 ZAIMKI WSKAZUJĄCE – DEKLINACJALICZBA POJEDYNCZA LICZBA MNOGA

RODZAJ MĘSKI

M. dieserD. diesesC. diesemB. diesen

M. derselbeD. desselbenC. demselbenB. denselben

M. derD. dessenC. demB. den

RODZAJ ŻEŃSKI

diesedieserdieserdiese

dieselbederselbenderselbendieselbe

diederenderdie

RODZAJ NIJAKI

dies(es)diesesdiesemdieses

dasselbedesselbendemselbendasselbe

dasdessendemdas

diese dieser diesen diese

dieselben derselben denselben dieselben

die deren denen die

17 ZAIMKI NIEOKREŚLONEniemandkeinnichtsjemandjederetwasallesallevieleeinigeman

nikt Ich sehe niemand(en). Nikogo nie widzę.żaden Ich habe keine Zeit. Nie mam czasu.nic Er hat nichts mehr. Nie ma już nic.ktoś Ist hier jemand? Jest tu ktoś?każdy Der Zug fährt jeden Tag. Pociąg jeździ każdego dnia.coś Etwas ist geschehen. Coś się stało.wszystko Ist das alles? Czy to jest wszystko?wszyscy Alle sind hier. Wszyscy są tutaj.liczni (dużo) Viele kamen spät. Wielu przyszło późno.niektórzy Einige sind schon hier. Niektórzy są już tutaj.(nieokreślony) Wie sagt man das auf deutsch? Jak to się mówi po niemiecku? Man sagt... Mówi się... Man hat ihn im Radio gehört. Słyszano go w radiu.

mianownik jemand niemanddopełniacz jemand(e)s niemand(e)scelownik jemand(em) niemand(em)biernik jemand(en) niemand(en)

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 13Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 13 26-01-12 13:15:5926-01-12 13:15:59

Page 14: ki A ie - Publio.pl...NIEMIECKI NIEMIECKI CKI j – j ą u. ż aj ą ie ż , z ą g ł e – j ą b ę z ą ch h odmian ę e ść k ż e i ł. S ł ki – sk ł si ę o ł u ł has

14

18 PRZYIMKI Z BIERNIKIEM

bis – do (dotyczące czasu) Bis heute hat er uns nicht besucht. Do dziś nie odwiedził nas.durch – przez (ruch przez; z jednego końca na drugi) Der Zug fährt durch einen Tunnel. Pociąg jedzie przez tunel.durch – powód Ich habe das durch eigene Schuld verloren. Zgubiłam to ze swojej winy.durch – przez, podczas, w czasie Den ganzen Winter hindurch sind wir Ski gelaufen. Przez całą zimę jeździliśmy

na nartach.für – dla Die Blumen sind für dich. Kwiaty są dla ciebie.für – zamiast, za (w zastępstwie) Er arbeitet für zwei. Pracuje za dwóch.für – na (dotyczące czasu) Er ist für drei Wochen verreist. Wyjechał na trzy tygodnie.für – na, po (porównanie, ocena) Für sein Alter ist das Kind gut entwickelt. Na swój wiek to dziecko jest dobrze

rozwinięte.gegen – przeciwko Ich bin gegen diesen Vorschlag. Jestem przeciwko tej propozycji. gegen – o, przeciw (uderzenie w przeszkodę) Die Kinder werfen mit dem Ball gegen die Wand. Dzieci rzucają piłką o ścianę.gegen – około (dotyczące czasu) Gegen Mittagszeit gehen wir nach Hause. Około południa idziemy do domu.gegen – przeciw (wzgląd, porównanie) Gegen gestern ist es heute kalt. W porównaniu z dniem wczorajszym dzisiaj

jest chłodno.gegen – za, na przeciw (równowartość, przeciwdziałanie) Ich gab Ihnen Tropfen gegen Husten. Dałem panu krople na kaszel.ohne – bez (absencja, niedostatek, rozłączenie) Er hat es ohne mein Wissen getan. Zrobił to bez mojej wiedzy.um – około (przestrzeniowo) Die Erde läuft um die Sonne herum. Ziemia kręci się wokół słońca.um – o, w (dotyczące czasu) Ich komme um ein Uhr. Przyjdę o pierwszej.um – o (życzenie, prośba) Es geht vor allem um Genauigkeit. Chodzi przede wszystkim o dokładność.um – o (strata, ubytek) Der Pilot ist ums Leben gekommen. Pilot stracił życie.um – za (wymiana i cena) Einen Tag um den anderen. Dzień za dniem.

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 14Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 14 26-01-12 13:15:5926-01-12 13:15:59

Page 15: ki A ie - Publio.pl...NIEMIECKI NIEMIECKI CKI j – j ą u. ż aj ą ie ż , z ą g ł e – j ą b ę z ą ch h odmian ę e ść k ż e i ł. S ł ki – sk ł si ę o ł u ł has

15

um – o (znaczenie miary, różnicy, wielkości) Sie haben ihren Urlaub um 5 Tage verlängert. Przedłużyli sobie urlop o 5 dni.entlang – wzdłuż (występuje po rzeczowniku) Wir gehen die Blumenstraße entlang. Idziemy wzdłuż ulicy kwiatowej/Idziemy

ulicą kwiatową.

19 PRZYIMKI Z CELOWNIKIEM

ab – z, ze (dotyczące miejsca) Ab Prag hast du gute Verbindung. Z Pragi masz dobre połączenie.ab – od (dotyczące czasu) Ab morgen werde ich besser. Od jutra się poprawię.aus – z, ze (dotyczące miejsca) Meine Freunde sind aus Frankreich gekommen. Moi przyjaciele przyjechali z Francji.aus – z, ze (pochodzenie, materiał) Das Haus ist aus Ziegelstein gebaut. Dom zbudowany jest z cegły.aus – przyczyna, podnieta, pobudka Er hat mir aus Freundschaft geholfen. Pomógł mi z przyjaźni.außer – poza (dotyczące miejsca) Der Hafen war bereits außer Sicht. Portu już nie było widać.außer – oprócz (wykluczenie, wyłączenie) Außer dir ist niemand gekommen. Oprócz ciebie nikt nie przyszedł.bei – przy, pod, u (miejsce) Wir treffen uns beim Rathaus. Spotkamy się przy ratuszu.bei – przy, w czasie, podczas (dotyczące czasu) Beim Lesen brauche ich eine Brille. Do czytania potrzebne mi są okulary.bei – przy, za (warunek) Bei Gefahr Knopf drücken! W razie niebezpieczeństwa nacisnąć guzik.entgegen – naprzeciw, przeciwko (kierunek) Wir kommen dir entgegen. Wyjdziemy ci naprzeciw.entgegen – wbrew, na przekór (przyzwolenie) Sie handeln den gültigen Gesetzen entgegen. Postępują wbrew

obowiązującemu prawu.entlang – wzdłuż, obok (dotyczące miejsca, jeśli przyimek znajduje się przed

rzeczownikiem) Entlang der Straße baut man neue Garagen. Wzdłuż drogi budowane są nowe

garaże.gegenüber – przeciw, naprzeciw, przeciwko (dotyczące miejsca) Er wohnt gegenüber der Schule. Mieszka naprzeciwko szkoły.gegenüber – przeciwko, wobec, w porównaniu z (wzgląd) Gegenüber mir hast du gute Arbeit. W porównaniu ze mną masz dobrą pracę.gegenüber – wobec (stosunek) Wir haben ihm gegenüber Vorbehalte. Mamy wobec niego zastrzeżenia.

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 15Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 15 26-01-12 13:15:5926-01-12 13:15:59

Page 16: ki A ie - Publio.pl...NIEMIECKI NIEMIECKI CKI j – j ą u. ż aj ą ie ż , z ą g ł e – j ą b ę z ą ch h odmian ę e ść k ż e i ł. S ł ki – sk ł si ę o ł u ł has

16

gemäß – według, w zgodzie (zgoda) Sie handelten seinem Vorschlag gemäß. Postępowali zgodnie z jego

propozycją.mit – z, ze (połączenie, wzajemność) Ich möchte Kaffee mit Zucker. Chciałbym kawę z cukrem.mit – z, ze (środek, pośrednictwo) Ich schicke den Brief mit der Post. Wysyłam ten list pocztą.mit – czasowo Die Ausstellung endet mit dem heutigen Datum. Ekspozycja kończy się

z dniem dzisiejszym.mit – z, ze (sposób) Wir erwarten Sie mit großer Freude. Oczekujemy Pana z wielką radością.nach – do (zmierzanie, celowanie) Die Delegation reist nach Indien. Delegacja podróżuje do Indii.nach – po (dotyczące czasu) Nach der Pause beginnt der Unterricht. Po przerwie zaczyna się lekcja.nach – według, po (zgoda) Nach meiner Überzeugung ist das gut. Według mojego przekonania to dobrze.seit – od (czas) Ich bin hier seit gestern. Jestem tutaj od wczoraj.von – z, ze (dotyczące miejsca, kierunku) Der Zug kommt von Berlin. Pociąg przyjeżdża z Berlina.von – od, ode (pochodzenie, sprawca, twórca, powód) Grüßen Sie ihn von mir! Proszę go ode mnie pozdrowić.von – z, ze (część całości) Nimm ein Stück von diesem Kuchen. Weź sobie kawałek tego ciasta.von – od, z (przyczyna, podnieta) Schon bin ich müde von der Arbeit. Już jestem zmęczony pracą.von – charakter, jakość Es war der Mann von kleiner Gestalt. Był to mężczyzna małego wzrostu.zu – do (miejsce, osoba) Ich muss zum Arzt gehen. Muszę pójść do lekarzazu – na, w (dotyczące czasu) Du kommst zur rechten Zeit. Przychodzisz w samą porę.zu – charakter ruchu Ich fahre gern zu Pferd. Lubię jeździć konno.zu – do, przy, za (dane numeryczne) Wir wohnten im Studentenheim zu dritt. Mieszkaliśmy w akademiku we trzech.zu – na, w, za (cel) Er reichte mir die Hand zum Abschied. Podał mi rękę na pożegnanie.

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 16Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 16 26-01-12 13:15:5926-01-12 13:15:59

Page 17: ki A ie - Publio.pl...NIEMIECKI NIEMIECKI CKI j – j ą u. ż aj ą ie ż , z ą g ł e – j ą b ę z ą ch h odmian ę e ść k ż e i ł. S ł ki – sk ł si ę o ł u ł has

17

20 PRZYIMKI Z CELOWNIKIEM I BIERNIKIEM

an (celownik) – o, przy (dotyczące miejsca) Das Bild hängt an der Wand. Obraz wisi na ścianie. Das Rad lehnt an der Wand. Rower oparty jest o ścianę. An der Tür wartet Ihr Patient. Przy drzwiach czeka pański pacjent.an – w, za (dotyczące czasu, z czasownikiem wyrażającym ruch) Am ersten Weihnachtstag fahren wir zu meiner Großmutter.

W pierwszy dzień Świąt Bożego Narodzenia jedziemy do mojej babci.an – na (ustalenie) Er ist noch jung an Jahren. Jest jeszcze za młody.an (biernik) – na, do (dotyczące miejsca, z czasownikiem wyrażającym ruch) Wer hat die Landkarte an die Wand gehängt? Kto powiesił mapę na ścianie? Er geht langsam ans Fenster. Powoli podchodzi do okna.an – do (dotyczące czasu) Wir tanzten bis an den frühen Morgen. Tańczyliśmy aż do samego rana.an – chyba, około (przybliżenie) Sie ist schon an sechsmal operiert. Była już chyba ze sześć razy operowana.auf (celownik) – na (umiejscowienie na powierzchni przedmiotu) Die Katze sitzt auf dem Dach. Kot siedzi na dachu.auf – na (ruch na pewnej przestrzeni) Die Kinder spielen auf dem Spielplatz. Dzieci bawią się na boisku.auf – w (pobyt w pewnym pomieszczeniu, budynku) Ich bleibe auf meinem Zimmer. Zostanę w swoim pokoju.auf – na (wskazuje na pewną sferę czynności) Ich will auf der Post arbeiten. Chcę pracować na poczcie.auf (biernik) – na (dotyczące miejsca, z czasownikiem wyrażającym ruch) Setzen Sie sich auf den Stuhl. Niech pan usiądzie na krześle. Ich muß aufs Dach steigen. Muszę wyjść na dach. Morgen machen wir uns auf den Weg. Jutro wyruszamy w podróż.auf – za, po (następność) Auf Regen folgt Sonnenschein. Po deszczu przychodzi słońce.auf – na (czasowo) Er hat das Haus auf 5 Jahre gemietet. Wynajął dom na 5 lat. Es geschah vom 16. auf den 17. Januar. Zdarzyło się to z 16 na 17 stycznia.auf – na, w, po (sposób) Ich schreibe das Buch auf Deutsch. Piszę tę książkę po niemiecku.auf – na (przyczyna, powód, cel) Ich mache das auf deinen Wunsch. Zrobię to na twoje życzenie.in (celownik) – w, we, na (dotyczące miejsca) Die Kinder sind im Theater. Dzieci są w teatrze.in – w, za (czasowo) Ich komme in der nächsten Woche. Przyjdę w następnym tygodniu. In einer Stunde ist die Reparatur fertig. Za godzinę naprawa będzie skończona.in – w, z (sposób, miara) Er muß schon in großer Eile sein. Musi się już bardzo śpieszyć.in (biernik) – kierunek (dotyczące miejsca, z czasownikiem wyrażającym ruch) Kommst du in die Stadt mit? Pójdziesz ze mną do miasta?

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 17Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 17 26-01-12 13:15:5926-01-12 13:15:59

Page 18: ki A ie - Publio.pl...NIEMIECKI NIEMIECKI CKI j – j ą u. ż aj ą ie ż , z ą g ł e – j ą b ę z ą ch h odmian ę e ść k ż e i ł. S ł ki – sk ł si ę o ł u ł has

18

neben (celownik) – obok, przy (dotyczące miejsca) Wir wohnen neben der Schule. Mieszkamy obok szkoły.neben – obok, pomimo (obecność kogoś, czegoś) Neben anderen Möglichkeiten. Oprócz innych możliwości.neben (biernik) – obok (dotyczące miejsca, z czasownikiem wyrażającym ruch) Er setzte sich neben mich. Usiadł obok mnie.über (celownik) – (po)nad (dotyczące miejsca, z czasownikiem wyrażającym ruch) Das Flugzeug fliegt über den Wolken. Samolot leci nad chmurami.über (biernik) – przez, po (dotyczące miejsca, z czasownikiem wyrażającym ruch) Der Weg führt über einen Fluß. Droga prowadzi przez rzekę.über – przez (dotyczące czasu) Es hat die ganze Nacht über geregnet. Padało całą noc.über – ponad (ilość) Das Buch kostet über 100 Euro. Książka kosztuje ponad 100 euro.über – na, ponad (gromadzenie) Das ist Wunder über Wunder. To jest cud nad cudy.unter (celownik) – pod (dotyczące miejsca) Der Hund liegt unter dem Sofa. Pies leży pod kanapą.unter – pod, za, z (sposób) Mütter gebären Kinder unter Schmerzen. Matki rodzą dzieci w bólach.unter – pod, mniej niż (sposób, miara) Der Film ist für Jugendliche unter 16 Jahren verboten. Film nie jest dozwolony dla

młodzieży poniżej 16. roku życia.unter – między (relacje międzyludzkie) Ich muss es dir unter vier Augen sagen. Muszę ci to powiedzieć w cztery oczy.unter (biernik) – pod (dotyczące miejsca, czasownikiem wyrażającym ruch) Der Hund setzte sich unter den Tisch. Pies usiadł pod stołem.unter – między (społeczeństwo) Sie ging nie unter die Menschen. Nigdy nie chodziła między ludzi.vor (celownik) – przed (dotyczące miejsca, z czasownikiem wyrażającym ruch) Ich warte auf dich vor der Schule. Zaczekam na ciebie przed szkołą.vor – przed, o, za (dotyczące czasu) Ich war hier vor 6 Uhr. Byłem tutaj przed szóstą.vor – z, ze, od, dla (przyczyna) Vor Freunde küsste sie ihn. Z radości pocałowała go.vor (biernik) – przed (dotyczące miejsca, z czasownikiem wyrażającym ruch) Sie trat vor den Spiegel. Stanęła przed lustrem.hinter (celownik) – za (dotyczące miejsca) Die Garage liegt hinter dem Haus. Garaż jest za domem.hinter (biernik) – za (dotyczące miejsca, z czasownikiem wyrażającym ruch) Er will hinter das Haus gehen. Chce pójść za dom.zwischen (celownik) – między (dotyczące miejsca) Mein Roman lag zwischen anderen Büchern. Moja powieść leżała między

pozostałymi książkami.

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 18Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 18 26-01-12 13:15:5926-01-12 13:15:59

Page 19: ki A ie - Publio.pl...NIEMIECKI NIEMIECKI CKI j – j ą u. ż aj ą ie ż , z ą g ł e – j ą b ę z ą ch h odmian ę e ść k ż e i ł. S ł ki – sk ł si ę o ł u ł has

19

zwischen – między (dotyczące czasu) Ich komme zwischen drei und vier Uhr. Przyjdę między trzecią a czwartą.zwischen – (po)między (wzajemność, stosunek) Was ist der Unterschied zwischen mir und dir? Jaka jest różnica między mną a tobą?zwischen (biernik) – między (dotyczące miejsca, z czasownikiem wyrażającym ruch) Ich setze mich zwischen den Sohn und die Tochter. Usiądę między synem i córką.

21 PRZYIMKI Z DOPEŁNIACZEM

außerhalb – poza (dotyczące miejsca) Sie wohnen außerhalb der Stadt. Mieszkają poza miastem.außerhalb – poza (dotyczące czasu) Außerhalb der Saison herrscht hier Ruhe. Poza sezonem jest tu spokój.diesseits – po tej stronie (dotyczące miejsca) Diesseits der Landkarte seht ihr Tiefebenen. Po tej stronie mapy widzicie niziny.innerhalb – w (dotyczące miejsca) Du musst innerhalb des Kreises stehen. Musisz stać w kręgu.innerhalb – za, w, w ciągu, w czasie (dotyczące czasu) Innerhalb dieser Woche wird die Arbeit fertig sein. W tym tygodniu praca

będzie skończona.jenseits – na, po drugiej stronie (dotyczące miejsca) Jenseits des Grenze liegt Frankfurt. Po drugiej stronie granicy leży Frankfurt.längs – wzdłuż (dotyczące miejsca) Wir fahren längs des Flusses. Jedziemy wzdłuż rzeki.oberhalb – nad, wyżej (dotyczące miejsca) Dort oberhalb der Berge geht die Sonne auf. Tam nad górami wschodzi słońce.statt – zamiast (stosunek zastępczości) Statt des Abenteuerfilms spielte man einen historischen Film. Zamiast filmu

przygodowego dali film historyczny.trotz – na przekór temu, pomimo (przypuszczenie) Trotz des Regens gingen sie spazieren. Mimo deszczu poszli na spacer.unterhalb – pod, poniżej (dotyczące miejsca) Unterhalb der Burg fließt ein Fluß. Pod zamkiem płynie rzeka.unweit – niedaleko (dotyczące miejsca) Unweit des Hauses gibt es einen kleinen See. Niedaleko domu jest małe jezioro.während – w czasie, podczas, w okresie, w ciągu (czas) Das Kind spielte während der Autofahrt. Dziecko bawiło się podczas podróży autem.wegen – dla (powód, przyczyna) Heute ist wegen technischer Schwierigkeiten geschlossen. Dzisiaj jest

zamknięte z powodów technicznych.wegen – ze względu na, z powodu, dla (cel) Er hat das Haus wegen seiner Kinder gebaut. Zbudował ten dom ze względu

na swoje dzieci.

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 19Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 19 26-01-12 13:15:5926-01-12 13:15:59

Page 20: ki A ie - Publio.pl...NIEMIECKI NIEMIECKI CKI j – j ą u. ż aj ą ie ż , z ą g ł e – j ą b ę z ą ch h odmian ę e ść k ż e i ł. S ł ki – sk ł si ę o ł u ł has

20

22 PODSTAWOWY PODZIAŁ SPÓJNIKÓW

SPÓJNIKI WSPÓŁRZĘDNE (Koordierende Konjunktionen)- łączą zdania równoważne (główne)

zdanie główne spójnik zdanie główne

Mutter ist zu Hause und ich gehe in die Schule.

Mama jest w domu a ja idę do szkoły.

SPÓJNIKI PODRZĘDNE (Subordinierende Konjunktionen)- podporządkowują zdanie podrzędne zdaniu głównemu albo innemu zdaniu

podrzędnemu

zdanie główne spójnik zdanie podrzędne

Ich bleibe hier bis der Regen aufhört.

Zostanę tutaj, aż/lub/póki nie przestanie padać.

23 SPÓJNIKI WSPÓŁRZĘDNE

SZYK ZDANIA PROSTY

– aber ale, jednak(że)– denn ponieważ, bo– doch ale, jednak(że), tym niemniej, przecież– oder lub, albo– sondern lecz– und i, a

SZYK ZDANIA PRZESTAWNY– außerdem poza tym– dann potem, w takim razie– deshalb, darum, deswegen dlatego– sonst w przeciwnym razie, inaczej, albo– so więc– trotzdem pomimo to, jednak(że)– entweder ... oder albo ... albo– weder ... noch ani ... ani– nicht nur ... sondern auch nie tylko ... lecz także

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 20Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 20 26-01-12 13:15:5926-01-12 13:15:59

Page 21: ki A ie - Publio.pl...NIEMIECKI NIEMIECKI CKI j – j ą u. ż aj ą ie ż , z ą g ł e – j ą b ę z ą ch h odmian ę e ść k ż e i ł. S ł ki – sk ł si ę o ł u ł has

21

24 SPÓJNIKI PODRZĘDNE

– als kiedy, gdy– als dass aby, żeby– als ob jako by, jakoby– (an)statt dass zamiast

(an)statt ... zu ...– außer daß chyba że (tylko)– außer um ... zu chyba że (tylko) za, do– bevor zanim– bis niż, kiedy, dopóki nie– da dlatego że, kiedy– damit żeby– dass że, żeby, niech– ehe niż, (prędzej) niż– falls kiedy, w przypadku, że, jeżeli– indem tym, że– insofern (als) o ile, jeżeli– insoweit (als) i ile– je ... desto im ... tym– je nachdem w zależności od– kaum dass jak tylko– nachdem po– nur dass tylko że– ob czy, o ile, jeżeli– obwohl aczkolwiek, chociaż, mimo że– ohne dass (i) nie, i/a nawet

ohne ... zu– seit, seitdem od (tej pory co), od (tego czasu co)– so dass tak ... że, tak (że), a więc– sobald (sowie) jak tylko– sofern o ile, jeżeli– solange dopóki– sooft kiedykolwiek, jednakże– soviel o ile, jeżeli– soweit o ile, póki– sowie jak tylko, również, także– (an)statt, statt...dass, statt...zu zamiast– trotzdem pomimo że– um ... zu aby, żeby– während podczas gdy, kiedy– weil dlatego że, ponieważ– wenn jeśli, jeżeli, kiedy, gdy– wenn auch...so doch nawet kiedy, ... to i– wie jak, jako– zumal szczególnie, zwłaszcza, tym bardziej że

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 21Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 21 26-01-12 13:15:5926-01-12 13:15:59

Page 22: ki A ie - Publio.pl...NIEMIECKI NIEMIECKI CKI j – j ą u. ż aj ą ie ż , z ą g ł e – j ą b ę z ą ch h odmian ę e ść k ż e i ł. S ł ki – sk ł si ę o ł u ł has

22

25 ZDANIA POJEDYNCZE

OZNAJMUJĄCE:– Das Kind ist im Kindergarten. Dziecko jest w przedszkolu.– Heute bin ich zu Hause. Dzisiaj jestem w domu.– Es regnet. Pada deszcz.

PYTAJĄCE:– pytania rozstrzygające Tworzymy stawiając czasownik na początku zdania: – Hast du heute Zeit? Masz dzisiaj czas? – Fahren Sie ins Gebirge? Jedzie pan w góry? – Bleibst du zu Hause? Zostajesz w domu? – Bist du hungrig? Jesteś głodny?– pytania uzupełniające Na początku tych zdań znajdują się zaimki pytające: was?, wer?, wann?, wohin?, wo?,... – Was möchtest du zum Essen? Co chciałbyś do jedzenia? – Wann kommst du nach Hause? Kiedy przyjdziesz do domu?

ROZKAZUJĄCE– Geh sofort nach Hause! Idź natychmiast do domu!– Kinder, seid mal ruhig! Dzieci, bądźcie wreszcie cicho!– Fragen wir ihn danach! Zapytajmy go o to!

WYKRZYKNIKOWE– Welch ein schöner Tag! Jaki piękny dzień!– Habt ihr schon jemals einen Czy piliście już kiedyś lepsze wino?!

besseren Wein getrunken?!

KONSTRUKCJA RAMOWA:Na końcu zdania znajdują się: bezokolicznik, imiesłów przeszły, prefiksy rozdzielne:– Wollen Sie heute kommen? Chce pan dzisiaj przyjść?– Ich muss nach Hause gehen. Muszę iść do domu.– Hast du den neuen Film gesehen? Widziałeś ten nowy film?– Er ist zu schnell gefahren. Jechał za szybko.– Ich rufe dich an. Zadzwonię do ciebie.

26 ZDANIA ZŁOŻONE WSPÓŁRZĘDNIE

Złożone są z przynajmniej dwóch zdań głównych.

SZYK PROSTYSpójniki aber, denn, doch, oder, sondern, und nie mają wpływu na szyk

wyrazów w zdaniu:Ich komme nicht, denn ich habe keine Zeit.

Nie przyjdę, ponieważ nie mam czasu.

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 22Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 22 26-01-12 13:15:5926-01-12 13:15:59

Page 23: ki A ie - Publio.pl...NIEMIECKI NIEMIECKI CKI j – j ą u. ż aj ą ie ż , z ą g ł e – j ą b ę z ą ch h odmian ę e ść k ż e i ł. S ł ki – sk ł si ę o ł u ł has

23

SZYK PRZESTAWNYSpójniki außerdem, dann, deshalb, darum, deswegen, sonst, so, trotzdem, entweder ... oder, weder ... noch, nicht nur ... sondern auch zmieniają szyk wyrazów w zdaniu, bezpośrednio po spójniku stawiamy czasownik.

Er war krank, deshalb kam er nicht.Był chory, dlatego nie przyszedł.

27 ZDANIA ZŁOŻONE PODRZĘDNIE

Złożone są z co najmniej jednego zdania głównego i jednego zdania pobocznego.

Rodzaje zdań pobocznych:

Dopełnieniowe – odpowiada na pytania wszystkich przypadków oprócz mianownika

– spójniki: dass, ob, wann, warum, wohin, woEs freut uns, dass du schon gekommen bist.Cieszy nas, że już przyszedłeś.

Przydawkowe – określa podmiot zdania głównego, po którym występuje. (względne) – jako spójniki stosujemy zaimki względne:

der, die, dessen, dem, ...Das ist das Buch, das du brauchst.To ta książka, którą potrzebujesz.

Warunkowe – odpowiada na pytania: unter welcher Bedingung? (pod jakim warunkiem), in welchem Fall? (w jakim przypadku), wann? (kiedy)

– spójniki: wenn, fallsWenn ich Zeit habe, rufe ich dich an.Jeśli będę miał czas, zadzwonię do ciebie.

Przyzwalające – odpowiada na pytanie: trotz welcher Bedingung? (mimo czego) – spójniki: obwohl, obgleich, obschon, trotzdem

Er arbeitet noch, obwohl es schon alt ist.Jeszcze pracuje, chociaż jest już stary.

Skutkowe – wyraża skutek czynności określonej w zdaniu głównym – spójniki: so dass/sodass, so ..., dass, dermaßen ..., dass,

zu ..., als dassEr war so krank, dass seine Mutter den Arzt gerufen hat.Był tak chory, że jego matka wezwała lekarza.

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 23Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 23 26-01-12 13:15:5926-01-12 13:15:59

Page 24: ki A ie - Publio.pl...NIEMIECKI NIEMIECKI CKI j – j ą u. ż aj ą ie ż , z ą g ł e – j ą b ę z ą ch h odmian ę e ść k ż e i ł. S ł ki – sk ł si ę o ł u ł has

24

28 ZDANIA OKOLICZNIKOWE

Wyrażają okoliczniki, które rozwijają orzeczenie zdania głównego.

– czasu – wyraża relacje czasowe; odpowiada na pytania: wann? (kiedy), seit wann? (od kiedy) bis wann? (do kiedy), wie lange? (jak długo)

– spójniki: als*, wenn, während, bevor/ehe, seitdem/seit, bis, sobald, solange, sooft, nachdem**Ich bleibe hier, solange du hier bist.Zostanę tu, dopóki ty tutaj jesteś.

* Spójnik als stosujemy wyłącznie dla czynności jednorazowej mającej miejsce w przeszłości:Als ich im Sommer in Berlin war, besuchte ich das Pergamonmuseum.

** Spójnik nachdem wymaga zastosowania następstwa czasów:Nachdem ich einen Kredit bekommen habe, kaufe ich eine Wohnung.Gdy tylko dostanę kredyt, kupię mieszkanie.

zdanie podrzędne zdanie nadrzędne

Perfekt Präsens/Futur I

Plusquamperfekt Imperfekt

– przyczyny – odpowiada na pytania: warum? weshalb? (dlaczego), aus welchem Grund? (z jakiego powodu)

– spójniki: weil, da*Er kommt nicht, weil er krank ist.Nie przyjdzie, ponieważ jest chory.

* Spójnik da stosujemy, gdy zdanie podrzędnie stoi przed zdaniem głównym:Da ich Halsschmerzen habe, gehe ich zum Arzt.Ponieważ boli mnie gardło, idę do lekarza.

- sposobu – wyraża sposób wykonywania czynności; odpowiada na pytania: wie? (jak), auf welche Weise? (w jaki sposób), in welchem Maße? (w jakim stopniu)

– spójniki: indem dadurch dass, ohne dass, anstatt dass, sofern, je ... desto, Sie half der Mutter, indem sie das Geschirr abgewaschen hat.Pomogła mamie w ten sposób, że umyła naczynia.

- celu – wyraża cel lub zamiar; odpowiada na pytania: wozu? (po co), warum? (dlaczego), zu welchem Zweck? (w jakim celu)

– spójniki: damit, um ... zu*Ich lerne Deutsch, damit ich in Deutschland arbeiten kann.Uczę się niemieckiego, by móc studiować w Niemczech.

* Konstrukcję bezokolicznikową um ... zu stosujemy tylko wtedy, gdy podmiot w obu zdaniach jest taki sam:Ich lerne Deutsch, um in Deutschland studieren zu können.Uczę się niemieckiego, by móc studiować w Niemczech.

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 24Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 24 26-01-12 13:15:5926-01-12 13:15:59

Page 25: ki A ie - Publio.pl...NIEMIECKI NIEMIECKI CKI j – j ą u. ż aj ą ie ż , z ą g ł e – j ą b ę z ą ch h odmian ę e ść k ż e i ł. S ł ki – sk ł si ę o ł u ł has

25

29 LICZEBNIKI GŁÓWNE

0 null, die Null 1 ein(s) 2 zwei 3 drei 4 vier 5 fünf 6 sechs 7 sieben 8 acht 9 neun10 zehn11 elf12 zwölf13 dreizehn14 vierzehn15 fünfzehn16 sechzehn17 siebzehn18 achtzehn19 neunzehn20 zwanzig

21 einundzwanzig 22 zweiundzwanzig 23 dreiundzwanzig 30 dreißig 40 vierzig 50 fünfzig 60 sechzig 70 siebzig 80 achtzig 90 neunzig 100 hundert 101 hunderteins 102 hundertzwei 200 zweihundert 600 sechshundert 1 000 (ein) tausend 2 651 zweitausendsechshunderteinundfünfzig 6 000 sechstausend

1 000 000 eine Million 1 000 000 000 eine Milliarde

30 LICZEBNIKI PORZĄDKOWE

1. der, die, das erste 2. der, die, das zweite 3. der, die, das dritte 4. der, die, das vierte 5. der, die, das fünfte 6. der, die, das sechste 7. der, die, das siebte 8. der, die, das achte 9. der, die, das neunte 10. der, die, das zehnte 11. der, die, das elfte

12. der, die, das zwölfte 13. der, die, das dreizehnte 14. der, die, das vierzehnte 20. der, die, das zwanzigste 21. der, die, das einundzwanzigste 22. der, die, das zweiundzwanzigste 30. der, die, das dreißigste100. der, die, das hundertste101. der, die, das hunderterste351. der, die, das dreihundert- einundfünfzigste

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 25Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 25 26-01-12 13:15:5926-01-12 13:15:59

Page 26: ki A ie - Publio.pl...NIEMIECKI NIEMIECKI CKI j – j ą u. ż aj ą ie ż , z ą g ł e – j ą b ę z ą ch h odmian ę e ść k ż e i ł. S ł ki – sk ł si ę o ł u ł has

26

31 PODSTAWOWE DZIAŁANIA ARYTMETYCZNE

DODAWANIE

ODEJMOWANIE

MNOŻENIE

DZIELENIE

32 DNI TYGODNIA

der Montagder Dienstagder Mittwochder Donnerstagder Freitagder Sonnabend (Samstag)*der Sonntag

wann? am Montag

poniedziałekwtorekśrodaczwartekpiąteksobotaniedziela

w poniedziałek

33 MIESIĄCEder Januarder Februarder Märzder Aprilder Maider Junider Julider Augustder Septemberder Oktoberder Novemberder Dezember

wann? im August

styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień

w sierpniu

2 + 3 = 5 zwei plus drei ist [gleich] fünf

6 - 2 = 4 sechs minus zwei ist [gleich] vier

2 x 3 = 6 zwei mal drei ist [gleich] sechs

8 : 2 = 4 acht durch zwei ist [gleich] vier

* wyrażenie południowoniemieckie

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 26Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 26 26-01-12 13:15:5926-01-12 13:15:59

Page 27: ki A ie - Publio.pl...NIEMIECKI NIEMIECKI CKI j – j ą u. ż aj ą ie ż , z ą g ł e – j ą b ę z ą ch h odmian ę e ść k ż e i ł. S ł ki – sk ł si ę o ł u ł has

27

34 PORY ROKU

der Frühlingder Sommerder Herbstder Winter

wann? im Sommer

wiosnalatojesieńzima

latem

35 OKREŚLANIE CZASU I DATYgodz. 1 : 00 Es ist 1 Uhr. / Es ist eins.godz. 3 : 00 Es ist 3 Uhr. / Es ist drei.godz. 3 : 05 Es ist 5 nach 3.godz. 3 : 10 Es ist 10 nach 3.godz. 3 : 15 Es ist ein Viertel 4. / Es ist ein Viertel nach 3.godz. 3 : 20 Es ist 10 (Minuten) vor halb 4.godz. 3 : 30 Es ist halb 4.godz. 3 : 35 Es ist 5 Minuten nach halb 4.godz. 3 : 40 Es ist 10 (Minuten) nach halb 4. / Es ist 20 (Minuten) vor 4.godz. 3 : 45 Es ist drei Viertel 4. / Es ist ein Viertel vor 4.godz. 3 : 50 Es ist 10 (Minuten) vor 4.godz. 3 : 55 Es ist 5 (Minuten) vor 4.

Heute ist der 25. Juni 1986.(der fünfundzwanzigste Juni neunzehnhundertsechsundachtzig)Berlin, den 26. Januar 1986(den sechsundzwanzigsten)München, am 18. Juni 1995(am achtzehnten)

36 Użycie przecinka w pisowniZasady stawiania przecinka nie różnią się zbytnio od tych, które stosuje się w j. polskim. Małe różnice istnieją w następujących przypadkach:

1. Przecinek przed spójnikami und i oder: Zasady nowej interpunkcji nie przewidują oddzielania przecinkiem zdań połączonych

spójnikami und i oder (jak również entweder – oder, weder – noch). Inge ist in der Küche und bäckt Kuchen. Inge jest w kuchni i piecze ciasto. Przecinek stawiamy, żeby zaakcentować odmienne informacje w zdaniach. Ich habe Klavier gespielt, und er hat gelesen. Grałem na fortepianie, a on czytał.

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 27Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 27 26-01-12 13:15:5926-01-12 13:15:59

Page 28: ki A ie - Publio.pl...NIEMIECKI NIEMIECKI CKI j – j ą u. ż aj ą ie ż , z ą g ł e – j ą b ę z ą ch h odmian ę e ść k ż e i ł. S ł ki – sk ł si ę o ł u ł has

28

2. Przecinek przed bezokolicznikiem z zu: Zasady nowej interpunkcji nie przewidują oddzielania przecinkiem części

składowych konstrukcji bezokolicznikowej. a) jeżeli nie jest rozwinięta

Es ist schon Zeit zu gehen.Już pora iść.

b) jeżeli zastąpiony czasownik wyraża modalnośćHans scheint krank zu sein.Wydaje się, że Jan jest chory.

c) jeżeli znajduje się na początku zdania i jest podmiotemFleißig zu arbeiten ist unsere Pflicht.Naszym obowiązkiem jest pilnie pracować.

Przecinek można postawić oddzielając człony konstrukcji bezokolicznikowej, aby uniknąć nieporozumień i zaakcentować ich odmienność.

a) jeżeli jest rozwinięta co najmniej jednym czasownikiemEs ist Zeit, sofort zu gehen.Już pora, żebyśmy natychmiast wyszli.

b) jeżeli na nią wskazuje jakieś słowo w zdaniu pobocznymEr dachte nicht daran, zu arbeiten.Nie myślał o tym, żeby pracować.

c) w przypadku bezokolicznika z um zu, ohne zu, statt zuIch komme, um euch zu helfen.Przychodzę, żeby wam pomóc.

Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 28Uniwersalny slownik POL-NIE.indb 28 26-01-12 13:15:5926-01-12 13:15:59

Page 29: ki A ie - Publio.pl...NIEMIECKI NIEMIECKI CKI j – j ą u. ż aj ą ie ż , z ą g ł e – j ą b ę z ą ch h odmian ę e ść k ż e i ł. S ł ki – sk ł si ę o ł u ł has

Niedostępne w wersji demonstracyjnej.

Zapraszamy do zakupu

pełnej wersji książki

w serwisie