kierunki zmian w ksztaŁceniu zawodowym 10 kwietnia 2014r

KIERUNKI ZMIAN KIERUNKI ZMIAN W KSZTAŁCENIU ZAWODOWYMW KSZTAŁCENIU ZAWODOWYM

10 kwietnia 2014r.10 kwietnia 2014r.

Zmiany ustawy o systemie oświatyZmiany ustawy o systemie oświaty

Zmiany w kształceniu zawodowym zostały wprowadzoneustawą z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy

o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 29 września 2011r. Nr 205, poz.1206).

Wdrażanie zmian rozpoczęło się 1 września 2012 r.

Cele wprowadzonej reformyCele wprowadzonej reformy

poprawa jakości i efektywności kształcenia zawodowego oraz zwiększenie jego atrakcyjności poprzez systemowe powiązanie szkolnictwa zawodowego z rynkiem pracy, w tym:

wdrożenie mechanizmu skłaniającego szkoły do dostosowywania oferty edukacyjnej do potrzeb regionalnego i lokalnego rynku pracy i oczekiwań pracodawców,włączenie pracodawców w system kształcenia i egzaminowania;

zwiększenie dostępności i elastyczności kształcenia zawodowego oraz systemu potwierdzania kwalifikacji, w tym:

uelastycznienie struktury kształcenia zawodowego i włączenie szkół zawodowych w system kształcenia ustawicznego poprzez kwalifikacyjne kursy zawodowe,upraktycznienie egzaminu zawodowego.

Modernizacja kształcenia zawodowegoModernizacja kształcenia zawodowego

Podstawowe kierunki wdrażanych zmian:Podstawowe kierunki wdrażanych zmian:

modyfikacja struktury szkolnictwa zawodowego nowelizacja klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego przygotowanie kompleksowej obudowy programowej kształcenia

zawodowego (nowa podstawa programowa kształcenia w zawodach) modernizacja systemu egzaminów zewnętrznych wprowadzenie nowych pozaszkolnych form kształcenia ustawicznego

rozwój współpracy z pracodawcami zmiana wizerunku szkolnictwa zawodowego

4

Nowa struktura szkolnictwa zawodowego Nowa struktura szkolnictwa zawodowego i edukacji ustawiczneji edukacji ustawicznej

Od 1 września 2012 r. w systemie szkolnym funkcjonują:

szkoły prowadzące kształcenie zawodowe: trzyletnia zasadnicza szkoła zawodowa czteroletnie technikum szkoła policealna

oraz następujące szkoły ogólnokształcące dla dorosłych: szkoła podstawowa dla dorosłych (szósta klasa) trzyletnie gimnazjum dla dorosłych trzyletnie liceum ogólnokształcące dla dorosłych

Osoby dorosłe mają możliwość połączenia zdobywania wykształcenia ogólnego z nabywaniem kwalifikacji zawodowych

w systemie pozaszkolnym (w tym zwłaszcza na kwalifikacyjnych kursach zawodowych)

5

Nowa struktura szkolnictwa zawodowego i edukacji ustawicznej

Warunkiem rozpoczęcia kształcenia w zawodzie w szkole pondgimnazjalnej prowadzącej kształcenie zawodowe jest posiadanie przez kandydata zaświadczenia lekarskiego zawierającego orzeczenie o braku przeciwskazań zdrowotnych do podjęcia praktycznej nauki zawodu, wydane zgodnie z przepisami art. 20f ustawy o systemie oświaty.

Kształcenie uczniów w zasadniczych szkołach zawodowych, w tym także specjalnych, obejmuje kształcenie ogólne i zawodowe. Od 1 września 2012r., zarówno kształcenie ogólne jak i zawodowe realizowane jest przez cały trzyletni cykl edukacyjny. Przyjęte rozwiązanie jest rozwiązaniem postulowanym min. przez środowiska oświatowe związane z kształceniem specjalnym.

Klasyfikacja zawodów szkolnictwa zawodowegoKlasyfikacja zawodów szkolnictwa zawodowego

Klasyfikacja zawodów szkolnictwa zawodowego, ustalona rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23

grudnia 2011r. ( Dz. U z dn. 3 stycznia 2012 poz. 7)

obejmuje m. in. :

zawody, w których kształcenie jest prowadzone w szkołach i wyodrębnione w ramach wskazanych zawodów kwalifikacje

typy szkół ponadgimnazjalnych, w których może odbywać się kształcenie w danym zawodzie

kwalifikacje wyodrębnione w zawodach, których kształcenie może być prowadzone na kwalifikacyjnych kursach zawodowych


Rozporządzenie nie wskazuje zawodów, w których nie mogą kształcić się osoby niepełnosprawne, wskazuje natomiast zawody zarezerwowane wyłącznie dla osób niepełnosprawnych:

Technik masażysta- kształcenie dla osób niewidomych i słabowidzących, Technik tyfloinformatyk - kształcenie dla osób niewidomych i

słabowidzących, Technik prac biurowych - kształcenie dla osób niewidomych i

słabowidzących, Pracownik pomocniczy obsługi hotelowej – kształcenie dla osób

upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim, Technik realizacji dźwięku - kształcenie dla osób niewidomych i

słabowidzących.


Nowa klasyfikacja zawodów szkolnictwa zawodowego obejmuje 200 zawodów, w ramach których wyodrębniono łącznie 252 kwalifikacje.

W klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego ujęto:

23 zawody trzykwalifikacyjne,

72 zawody dwukwalifikacyjne

98 zawodów jednokwalifikacyjnych

(7 zawodów z klasyfikacji to zawody szkolnictwa artystycznego, dla których nie wyodrębnia się kwalifikacji).

Dla kwalifikacji wyodrębnionych w 161 zawodach klasyfikacja zawodów szkolnictwa zawodowego przewiduje możliwość prowadzenia kwalifikacyjnych kursów zawodowych (oprócz kształcenia w danym typie/danych typach szkół).

Kwalifikacje w zawodachKwalifikacje w zawodach

10

11

Nowa podstawa programowa dla kształcenia Nowa podstawa programowa dla kształcenia zawodowego ukierunkowana jest na efekty kształcenia zawodowego ukierunkowana jest na efekty kształcenia

Minister Edukacji Narodowej wydał ( Dz. U. z dnia 17 lutego 2012r. , poz.184)

w jednym akcie prawnym nową podstawę programową kształcenia w zawodach.

Nowa podstawa programowa kształcenia w zawodach uwzględnia:

cele kształcenia i treści nauczania opisane w formie oczekiwanych efektów kształcenia

warunki realizacji kształcenia w zawodzie, w tym - minimalną liczbę godzin kształcenia zawodowego, - wyposażenie pracowni w pomoce dydaktyczne i sprzęt

możliwości uzyskiwania dodatkowych kwalifikacji w ramach obszaru kształcenia określonego w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego

12

Nowa podstawa programowa dla kształcenia Nowa podstawa programowa dla kształcenia zawodowego ukierunkowana jest na efekty kształcenia zawodowego ukierunkowana jest na efekty kształcenia

Minister Edukacji Narodowej wydał ( Dz. U. z dnia 17 lutego 2012r. , poz.184)

w jednym akcie prawnym nową podstawę programową kształcenia w zawodach.

Nowa podstawa programowa kształcenia w zawodach sprzyja indywidualnemu określaniu przez szkołę różnorodnych potrzeb uczniów ,

Opisana została ona w formie oczekiwanych efektów kształcenia, co oznacza, że ich uszczegółowienie jest zadaniem przewidzianym dla autorów programów nauczania, którymi przede wszystkim powinni być nauczyciele.

Opracowując program nauczania dla zawodu nauczyciele zatrudnieni w danej szkole planują proces kształcenia, mający na celu uzyskanie zakładanych w podstawie programowej efektów kształcenia, z uwzględnieniem potrzeb uczniów i możliwości ich zatrudnienia.

Zwiększenie dostępności i elastyczności kształcenia Zwiększenie dostępności i elastyczności kształcenia zawodowego oraz systemu potwierdzania kwalifikacjizawodowego oraz systemu potwierdzania kwalifikacji

Modernizacja systemu egzaminów zewnętrznych

egzamin w trakcie nauki (potwierdzanie kolejnych kwalifikacji w zawodzie w trakcie nauki w szkole, a nie dopiero po jej ukończeniu)

część pisemna egzaminu zawodowego z wykorzystaniem indywidualnych stanowisk egzaminacyjnych wspomaganych elektronicznie

upraktycznienie egzaminu zawodowego we wszystkich zawodach i typach szkół prowadzących kształcenie w zawodach

możliwość potwierdzenia efektów uczenia się uzyskanych poza formalnym systemem kształcenia (egzamin eksternistyczny zawodowy)

po potwierdzeniu wyodrębnionej w zawodzie kwalifikacji uzyskuje się świadectwo potwierdzające daną kwalifikację

po potwierdzeniu wszystkich wyodrębnionych w zawodzie kwalifikacji i uzyskaniu odpowiedniego poziomu wykształcenia otrzymuje się dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe oraz suplement do dyplomu

13


Modernizacja systemu egzaminów zewnętrznych

Istotne znaczenie dla osób o szczególnych potrzebach edukacyjnych mają także rozstrzygnięcia dotyczące przeprowadzania egzaminów potwierdzających kwalifikacje, określone w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 lutego 2012 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 262), uwzględniające podczas przebiegu egzaminu uwarunkowania zdrowotnie i możliwości ucznia ze szczególnymi potrzebami edukacyjnymi.

W dotychczas obowiązującym systemie, egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe mogli zdawać tylko absolwenci szkół prowadzących kształcenie zawodowe. W zmodernizowanym systemie kształcenia zawodowego, osoba nieposiadająca odpowiedniego poziomu wykształcenia, po zdaniu egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie może posługiwać na rynku pracy się świadectwem potwierdzającym daną kwalifikację.

14


Wdrożenie nowego modelu kształcenia zawodowego opartego na elastycznych ścieżkach uczenia się – kwalifikacyjne kursy zawodowe

wprowadzenie kwalifikacyjnych kursów zawodowych (kurs uwzględniający podstawę programową kształcenia w zawodach w zakresie 1 kwalifikacji, umożliwiający przystąpienie do egzaminu zawodowego)

włączenie szkół zawodowych w system kształcenia ustawicznego (umożliwienie szkołom prowadzenia kwalifikacyjnych kursów zawodowych w zakresie zawodów, w których kształcą)

dostosowanie oferty edukacyjnej do potrzeb regionalnego i lokalnego rynku pracy

uelastycznienie systemu kształcenia zawodowego dające możliwość dostosowania kształcenia do indywidualnych potrzeb i możliwości uczących się

15

1616

Kwalifikacyjne kursy zawodoweKwalifikacyjne kursy zawodowe

Uczestnikami kwalifikacyjnych kursów zawodowych mogą być:

• osoby dorosłe, zainteresowane uzyskiwaniem i uzupełnianiem wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych;

• w wyjątkowych przypadkach osoby, które nie ukończyły 18 lat – przypadki, w jakich osoba, która ukończyła gimnazjum, może spełniać obowiązek nauki przez uczęszczanie na kwalifikacyjny kurs zawodowy zostały uregulowane w rozporządzeniu MEN w sprawie przypadków, w jakich do publicznej lub niepublicznej szkoły dla dorosłych można przyjąć osobę, która ukończyła 16 albo 15 lat, oraz przypadków, w jakich osoba, która ukończyła gimnazjum, może spełniać obowiązek nauki przez uczęszczanie na kwalifikacyjny kurs zawodowy.

WnioskiWnioski

Podział zawodów na kwalifikacje zawodowe ma kluczowe znaczenie dla podniesienia jakości kształcenia w szkolnictwie zawodowym oraz zbliżenie go do rynku pracy, ponieważ stwarza podstawy do uelastycznienia procesu kształcenia zawodowego.

Umożliwienie odrębnego potwierdzania kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie w trakcie nauki w szkole ułatwić ma uczniom osiąganie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodach.

Ma to istotne znaczenie także dla uczniów o szczególnych potrzebach edukacyjnych. Daje bowiem możliwość indywidualizacji kształcenia, dostosowanie jego tempa do potrzeb uczniów, wspierania ich w procesie kształcenia i przygotowania do potwierdzenia poszczególnych, wyodrębnionych w danym zawodzie kwalifikacji.

Osoba, która potwierdzi jedną kwalifikację wyodrębnioną w zawodzie wielokwalifikacyjnym otrzyma świadectwo potwierdzające tę kwalifikację i będzie mogła podjąć zatrudnienie jako pracownik wykwalifikowany, wykonując zadania zawodowe przewidziane w podstawie programowej dla tej kwalifikacji, co jest znacznym ułatwieniem dla osób z niepełnosprawnością intelektualną.

17

WnioskiWnioski

Osoby te nie muszą kończyć szkoły ani potwierdzać kwalifikacji w całym zawodzie, tak jak to jest w obecnie funkcjonującym systemie kształcenia zawodowego. Np. osoby dotychczas kształcące się w zwodzie malarz-tapeciarz będą mogły uzyskać świadectwo potwierdzające tę kwalifikację w trakcie nauki, kształcąc się w zawodzie monter zabudowy i robót wykończeniowych w budownictwie. Wykonywanie robót malarsko-tapeciarskich jest jedną z trzech kwalifikacji wyodrębnionych w tym zawodzie. Należy podkreślić, iż jest to jeden z najbardziej popularnych zawodów, w których kształcą się osoby z niepełnosprawnością w stopniu lekkim.

Absolwent kwalifikacyjnego kursu zawodowego otrzymuje zaświadczenie o ukończeniu kursu i może przystąpić do egzaminu potwierdzającego kwalifikację w zawodzie – posiadanie umiejętności w zakresie jednej kwalifikacji może być „wystarczające” do podjęcia pracy.

Istotnym wyzwaniem jest upowszechnianie informacji o nowych formach kształcenia ustawicznego adresowanych do osób dorosłych (również wśród pracodawców), w szczególności o możliwości podnoszenia i uzupełniania posiadanych kwalifikacji oraz nabywania nowych na kwalifikacyjnych kursach zawodowych.

18

Podejmowane działania:Podejmowane działania:

1. Dyrektorzy OKE i pracownicy uczestniczyli w konferencjach rozpoczynających rok szkolnych organizowanych przez Kuratorów Oświaty dla dyrektorów szkół, zwracając uwagę m.in.:•na realizację kształcenia zgodnie z podstawą programową;•upowszechnianie nowej formuły egzaminu z wykorzystaniem komputera w części pisemnej,•uświadomienie szkołom znaczenia współpracy z pracodawcami oraz jej wpływu na jakość kształcenia i wyniki egzaminów.

2. W każdym województwie odbędą się spotkania Dyrektorów OKE z dyrektorami szkół szczegółowo omawiające wyniki egzaminu.

3. Rekrutacja kandydatów na egzaminatorów, ze szczególnym uwzględnieniem pracodawców – w tym roku udało się pozyskać 9,5 tysiąca kandydatów na egzaminatorów (obecnie jest ok. 26 000 egzaminatorów).

4. Tworzenie ośrodków egzaminacyjnych u pracodawców (np. technik gazownictwa w Łodzi z udziałem PGNiG)

19

Działania wspierające szkolnictwo zawodoweDziałania wspierające szkolnictwo zawodowe

W celu wsparcia kadry pedagogicznej szkół kształcących w zawodach opracowano i opublikowano:

przykładowe szkolne planyszkolne plany oraz programy nauczaniaprogramy nauczania dla 193 zawodów z klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego – zarówno w układzie przedmiotowym, jak i modułowym

20


W celu wsparcia kadry pedagogicznej szkół kształcących w zawodach opracowano i opublikowano Poradniki (dostępne na stronie www.koweziu.edu.pl)

Kształcenie zawodowe i ustawiczne. Vademecum

Szkolne plany nauczania. Krok po kroku

Programy nauczania dla zawodu. Krok po kroku

Kwalifikacyjne kursy zawodowe. Krok po kroku

Korelacje kształcenia ogólnego i zawodowego. Krok po kroku

Egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie. Krok po kroku

21


Współpraca szkół zawodowych z pracodawcami. Przykładowe rozwiązania

Poradnik – Jak skutecznie prowadzić zajęcia na platformie edukacyjnej

Wyżej wymienione publikacje zostały opracowane w ramach projektów współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego – dostępne są na stronach www.men.gov.pl oraz www.koweziu.edu.pl

22


Wsparcie dla osób realizujących zadania z zakresu poradnictwa edukacyjno-zawodowego

W wyniku konkursu ogłoszonego przez Ministerstwo Edukacji Narodowej powstały narzędzia dla uczniów, doradców zawodowych i rodziców w formie: przewodników, poradników, podręczników, filmów, scenariuszy zajęć, umożliwiających diagnozowanie uczniów ze wszystkich grup wiekowych.

(narzędzia dostępne są na portalu Scholaris oraz na stronie internetowej Ministerstwa Edukacji Narodowej www.men.gov.pl)

W projekcie „Eurodoradztwo Polska” (Euroguidance Poland) opracowywane są publikacje wspierające poradnictwo edukacyjno-zawodowe

(publikacje dostępne na stronie na stronie internetowej Ministerstwa Edukacji Narodowej www.men.gov.pl

oraz www.euroguidance.pl)

23

Działania realizowane w obecnym roku szkolnymDziałania realizowane w obecnym roku szkolnym

Projekt PO KL: Monitorowanie i doskonalenie procesu wdrażania podstawy programowej kształcenia w zawodach

Rozpoczęło się monitorowanie procesu wdrażania PPKZ z wykorzystaniem narzędzi

on-line

Pierwszym efektem monitorowania jest przygotowanie trenerów z całego kraju

do prowadzenia szkoleń z zakresu: opracowywania szkolnych programów nauczania we

współpracy z pracodawcami, szkolnych planów nauczania, korelacji

międzyprzedmiotowych. Szkoleniem objęta zostanie kadra kierownicza szkół

(3000 osób)

24

Działania realizowane w obecnym roku szkolnymDziałania realizowane w obecnym roku szkolnym

Organizacja wojewódzkich spotkań z pracodawcami

Przeprowadzenie regionalnych spotkań z pracodawcami poświęconych

włączeniu pracodawców w proces kształcenia i egzaminowania, w tym

tworzenia ośrodków egzaminacyjnych (w tym roku 4 spotkania)

Wsparcie przedstawicieli jst (powiatów)

Wsparcie w zakresie przygotowywania wniosków o dofinasowanie projektów

ukierunkowanych na wyposażanie i doposażanie szkół i placówek, planowanych

do realizacji w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych na lata 2014-2020

Rozwój poradnictwa edukacyjno-zawodowego

Doskonalenie dyrektorów gimnazjów, doradców zawodowych, nauczycieli

pełniących funkcję doradcy, nauczycieli przedmiotów oraz opracowanie materiałów

wspomagających realizację zadań z zakresu doradztwa zawodowego w gimnazjum

25

Działania planowane w obszarze kształcenia zawodowego Działania planowane w obszarze kształcenia zawodowego

1. Wyposażenie/doposażenie szkół i placówekTworzenie w szkołach i placówkach kształcenia zawodowego warunków zbliżonych do rzeczywistego środowiska pracy zawodowej

2. Współpraca szkół zawodowych z ich otoczeniem, w tym rozwój tzw. partnerstw wiedzy (szkoły, pracodawcy, urzędy pracy, uczelnie)Rozwój współpracy szkół i placówek kształcenia zawodowego z ich otoczeniem, w tym zwłaszcza z pracodawcami i szkołami wyższymi (staże i praktyki dla uczniów w przedsiębiorstwach, rozwój współpracy szkół z uczelniami)Modernizacja treści i metod kształcenia zawodowego poprzez włączenie pracodawców w system identyfikacji potrzeb kwalifikacyjno-zawodowych na rynku pracy oraz weryfikacji wymagań kwalifikacyjnych, zwłaszcza w ujęciu sektorowymDoskonalenie umiejętności nauczycieli zawodu we współpracy z uczelniamii rynkiem pracy

3. Doradztwo zawodowe dla dzieci, młodzieży i dorosłychRozwój doradztwa zawodowego dla dzieci, młodzieży i dorosłych

26

Działania planowane w obszarze kształcenia ustawicznegoDziałania planowane w obszarze kształcenia ustawicznego

1. Nowe elastyczne formy kształcenia ogólnego i zawodowego dorosłychRozwój nowych form organizacyjnych w kształceniu dorosłychPoszerzenie oferty kursów zawodowych dla osób dorosłych realizowanych we współpracy z pracodawcami

2. Rozwój technologii informacyjno-komunikacyjnych i multimediów (kształcenie na odległość)Rozwijanie oferty publicznych elektronicznych zasobów edukacyjnych, w tym do kształcenia zawodowego

3. Tworzenie centrów kształcenia zawodowego i ustawicznego Tworzenie i rozwój ukierunkowanych branżowo centrów kształcenia zawodowego i ustawicznego

27

WnioskiWnioski

Nowa perspektywa finansowa jest szansą dla rozwoju i podniesienia jakości szkolnictwa zawodowego.

Komisja Europejska kładzie nacisk na rozwój szkolnictwa zawodowego, postrzegając w nim istotne narzędzie do walki ze skutkami spowolnienia gospodarczego w Unii Europejskiej (w tym w Polsce) oraz środek do przeciwdziałania bezrobociu młodych ludzi.

Aby fundusze europejskie wykorzystane zostały celowo i racjonalnie Ministerstwo Edukacji Narodowej wskazało pracowników, którzy zostali powołani na stałych członków grup roboczych wspierających prace nad Regionalnymi Programami Operacyjnymi w poszczególnych województwach.

Ministerstwo Edukacji Narodowej we współpracy z Krajowym Ośrodkiem Edukacji Zawodowej i Ustawicznej opracowuje rekomendowane wyposażenie pracowni i warsztatów szkolnych. Przygotowany materiał będzie prezentowany przedstawicielom organów prowadzących szkoły zawodowe na konferencjach, w których przewiduje się udział około 400 przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego. Materiał ten zostanie także przekazany marszałkom województw w celu wykorzystania w planie działań związanych z wyposażeniem szkół.

28

Dziękuję Państwu za uwagęDziękuję Państwu za uwagę

kierunki zmian w ksztaŁceniu zawodowym 10 kwietnia 2014r

Documents