kimya sektörü güvenlik raporu

Gültekin Cangul / İş Güvenliği Uzmanı 1

Bu rehber çalışma ; kimya sektöründe faaliyette bulunan işyerlerinde karşılaşılabilecek risklerin; iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevzuatlar ile edinilmiş tecrübeler ışığında, alınması gerekli başlıca tedbirlerin uygulanması amacı ile tavsiye niteliğinde hazırlanmıştır.

Kimya Sektörleri için İş Sağlığı ve Güvenliği Bilgilendirmeve Önleyici Tedbirler Rehberi


KİMYA SANAYİ

Kimya sanayii, kimyasal maddeler ve bunların türevlerinin üretimini yapan süreçlerin, işlemlerin ve kuruluşların tamamıdır. Kimya sanayii hayat standardımızı artıran, hastalıklara karşı korunmamızı ve tedavi edilmemizi sağlayan, temizlik ve hijyen konularında katkıda bulunan, giyinme ve beslenmede insanlığın ihtiyacını karşılayan bir sanayi dalıdır. Dünyada kimya sanayiinin üretiminin diğer sektörlerde kullanım açısından oransal dağılımı aşağıdaki tabloda gösterilmektedir. Sektörün girdi verdiği sektörler incelendiğinde, ürünlerinin imalat sanayiinin yanında yaşamımız için de kritik öneme sahip olduğu görülecektir.


Kullanım Alanlarına Göre Toplam Kimya Sanayii Üretiminin Dağılımı NACE Rev.1 Sektörler Yüzde

Tüketici Ürünleri 30,4 25 Plastik ve Kauçuk Ürünlerin İmalatı 12,2 N Sağlık işleri ve sosyal hizmetler 11,4 A,B Tarım, Avcılık, Ormancılık, Balıkçılık 6,3 30,31,32,33 Elektrikli ve optik donanım imalatı 4,2 F İnşaat 4,1 17,18 Tekstil ve tekstil ürünleri imalatı 3,9 27,28 Ana metal ve fabrikasyon metal ürünleri imalatı 2,8 21,22 Kağıt hamuru, kağıt ve kağıt ürünleri imalatı; 2,7 71,72,73,74 Makine kiralaması, Bilgisayar ile ilgili faaliyetler,

Araştırma ve geliştirme faaliyetleri, diğer iş faaliyetleri 2,0

26 Metalik olmayan diğer mineral ürünlerin imalatı 1,8 15,16 Gıda ürünleri, içecek ve tütün imalatı 1,8 34,35 Elektrikli ve optik donanım imalatı 1,8 C Madencilik ve Taş ocakçılığı 1,4 23 Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri ve

nükleer yakıt imalatı 1,3 20 Ağaç ürünleri imalatı 1,0 E Elektrik, gaz, buhar ve sıcak su üretimi ve dağıtımı 0,8

Diğer 10,1


KİMYA SANAYİ

Türk Kimya Sektöründe çeşitli büyüklüklerde işletmeler bulunmaktadır. Sektörün yaklaşık % 83’ünü oluşturan 1 ile 9 kişinin çalıştığı küçük ve ortabüyüklükteki işletmeler (KOBİ) kimya sektörünün yapısını belirlemektedir. Eğer işçi sayısı 10 ile 49 olan KOBİ’lere bakılırsa, bu rakam % 96,5’e ulaşır. Geriye kalan ve 50’den fazla çalışanı bulunan işletmeler ise Türkiyestandartlarına göre büyük işletmeler olarak kabul edilmektedir. Ülkemizde kimya sektörü üretimi içinde önde gelen ürünler arasında petrokimyasallar, gübreler, ilaçlar, sentetik elyaf ve iplikler, sabun ve deterjanlar veboyalar sayılabilir.

Sektörel bazda iş kazaları ve meslek hastalıklarında sıralamalara baktığımızda en yüksek orana sahip 5 sektörden birisinin Kimya Sektörü olduğu görülmektedir.

SGK istatistik verileri incelendiğinde kimya sektöründe yılda ortalama 600 / 1200 iş kazası meydana geldiği ortalama 2 / 5 adet arası meslek hastalıkları tanısı konulduğu görülmektedir.


KİMYA SANAYİ

Türk Kimya Sektöründe çeşitli büyüklüklerde işletmeler bulunmaktadır. Sektörün yaklaşık % 83’ünü oluşturan 1 ile 9 kişinin çalıştığıküçük ve orta büyüklükteki işletmeler (KOBİ) kimya sektörünün yapısını belirlemektedir. Eğer işçi sayısı 10 ile 49 olan KOBİ’lere bakılırsa, bu rakam % 96,5’e ulaşır. Geriye kalan ve 50’den fazla çalışanı bulunan işletmeler iseTürkiye standartlarına göre büyük işletmeler olarak kabul edilmektedir. Ülkemizde kimya sektörü üretimi içinde önde gelen ürünler arasında petrokimyasallar, gübreler, ilaçlar, sentetik elyaf ve iplikler, sabun ve deterjanlar ve boyalar sayılabilir.

Sektörel bazda iş kazaları ve meslek hastalıklarında sıralamalara baktığımızda en yüksek orana sahip 5 sektörden birisinin Kimya Sektörü olduğu görülmektedir.

SGK istatistik verileri incelendiğinde kimya sektöründe yılda ortalama 600 / 1200 iş kazası meydana geldiği ortalama 2 / 5 adet arası meslek hastalıkları tanısı konulduğu görülmektedir.


Kimyasal riskler hayatımızın her anında maruz kalabileceğimiz önemli unsurlardan biridir. Keza İş ve Çalışma hayatımızda da pek çok kimyasalile çalışma zorunluluğu da bulunmaktadır. İş hayatında karşılaşılan kimyasallardan bazıları; madeni yağlar, incelticiler, patlayıcılar, parlayıcılar, tinerler, boyalar, gazlar, akaryakıt ürünleri, hijyen kimyasalları, temizlik ürünleri, incelticiler…Yaşamımızda ise; Kozmetik ürünleri(ruj,oje, pudra vb…, temizlik kimyasalları(deterjanlar, çamaşır suyu, sabunlar vb…,), ilaçlar(hap, şurup vb….) daha sayılamayan pek çok kimyasalla içiçe yaşama zorunluluğu getirmektedir. Önemli olan bunların doğru ve sağlıklı kullanımı. Doğru ve yerinde kullanılmayan bütün kimyasallarinsanoğlu için çok büyük tehlike arz etmektedir. Çünkü kimyasal zararı kullanırken ödeyeceğimiz tutarlar, onun etkisini ve zararını gidermekiçin yapılan çalışmalardan çok daha ucuzdur. Sonuç olarak; kimyasal hasarların, insanoğluna zararlarının giderilmesi için binlerce kat masrafve gider yapmak zorunda kalınmaktadır. Bu nedenle kimyasalların doğru ve yerinde kullanımı çok önemli bir husus arz etmektedir. Bu yazımızda kimyasalların etkilerinin neler olabileceği detaylı olarak anlatılmaya çalışılacaktır. Kimyasal riskler İş Güvenliği'ninde önemli birunsurudur.

20.yy.ikinci yarısında kimya sanayi tüm sanayi ile karşılaştırıldığında çok hızlı bir büyüme gerçekleştirmiştir. 50 yıl önce yılda sadece1.000.000 ton kimyasal üretilirken bugün bu rakam 400.000.000 tona ulaşmıştır.

Bugün dünyada 80.000 ile 100.000 arasında kimyasalın kullanılmakta olduğu tahmin edilmektedir. Bu kimyasalların büyük bir bölümü ticariürünlerin karışımları olarak bulunmaktadır.

5.000 ila 7.000 arasında değişen sayıda kimyasalın zararlı olduğu bilinmektedir.

Zararlı kimyasalların 3.000 kadarı kanserojen etkili olduğu bilinmektedir.


Kimyasallar sadece kimya sanayinde çalışanlar için değil sanayinin tüm faaliyet alanlarında çalışanlar içinde risk oluşturmaktadır.Bütün kimyasallar aynı derecede tehlikeli değildir. Aynı yolla, aynı şekilde ve aynı sürede zarar vermezler.Bir kimyasal birden çok tehlikeli özelliğe sahip olabilir.Kimyasala maruziyet koşulları ve maruz kalan kişinin özellikleri de kimyasalların riskini de önemli ölçüde etkileyebilir.Kimyasal kullanımında riski arttıran faktörler:Bazı kimyasalların zararlarının yıllar sonra çıkması nedeni ile tehlikesizmiş gibi kabul edilmesiKimyasal maruziyet sonunda hemen gözle görülür ,belirgin ve farkedilebilir bir etkinin ortaya çıkmamasıKullanılan pek çok kimyasalın etiketinde sadece ticari isminin bulunup içerikleri hakkında bilgi olmamasıKimyasalların değişik isimlerinin bulunması vb.Bu riskleri kaldırmanın yolları:Tehlikeli kimyasalı kullanmamak yada tehlikesiz yada daha az tehlikeli olanla değiştirmektir.Bunun için;Bir kimyasal yerine kullanılan başka bir kimyasalın aynı işlevi görmesi,ucuz ve kolay elde edilebilir olması aynı zamanda da sağlığa vegüvenliğe zararlı olmaması yada daha az zararlı olması gerekir.


Kimyasal madde : Doğal halde bulunan, üretilen veya herhangi bir işlem sırasında veya atık olarak ortaya çıkan veya kazara oluşan her türlü element, bileşik veya karışımlardır.

Kimyasalların güvenli bir şekilde üretilmesi ,kullanılması,taşınması ve yok edilmesi diğer bir deyişle kimyasal risklerin kontrol altındatutulabilmesi için ilk ve en önemli adım kimyasalların özelliklerinin ve aynı zamanda da çevreye ve insana verebileceği zararlarınınbilinmesidir.Kullanılan kimyasalların sayısı dikkate alındığında bu pek mümkün görülmemektedir.

Kimyasallarla ilgili bilgilerin kullanıcının kolaylıkla anlayabileceği , zararları ve önlemleri de içerecek sistematik bir biçimde düzenlenmesigerekir.


Bunun için ilk adım; Kimyasalların sınıflandırılmasıdır.Fiziksel ve kimyasal özelliklerine göre; Etkilerine göre, Taşıdıkları risklere göre,Genel sınıflamalar olduğu gibi,Tehlikeli kimyasallara ait uluslararası sınıflamalarda bulunmaktadır.Kimyasalların sınıflandırılması:

Genel olarak:1- Organik kimyasallar-Alifatik yapıda olanlar(düz zincir yapıda)-Aromatik yapıda olanlar(halkalı yapı)2-İnorganik kimyasallar

Üretim sektöründe:1- Ham maddeler2- Ara maddeler3- Son maddeler

Sağlık ve güvenlik açısından:1- Etkileme seviyesi2- Çevreye etkisi


KİMYA SANAYİNDE MEYDANA GELEN İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ Kazalar;Hasarsız veya ehemmiyet teşkil etmeyen kazalar (Ramak Kala Olaylar)Geçici iş görmezliğe sebep olan kazalarSürekli iş görmezliğe sebep olan kazalar

Kazaların başlıca sebepleri ;Eğitim ve bilgi eksikliği, ilgisizlik, düzensizlik, etrafın temiz tutulmaması gibi faktörler kaymalara, düşmelere, burkulmalara ve kırılmalara neden olmaktadır. İşin yapılması sırasında rotasyon, takım çalışması ve güvenlikeğitimleri bu risklerin azaltılmasına yardımcı olmaktadır. Kimya sanayi çok büyük ekipmanlar kullanarak farklı ürünler üretmektedir. Kimya sanayi sadece üretim odaklı çalışmamakta, aynı zamanda depolama ve lojistik hizmetleri de vermektedir. Kimyasal süreçlerde birçok risk bulunmaktadır.Bu riskler toksik, alev alma, patlama, korozyon ve kimyasal reaksiyonlar sonucunda oluşan risklerdir. Ayrıca kimyasal reaksiyonlarda kullanılan sıcaklık ve basınç da risk unsuru olarak değerlendirilmektedir. Kimya sektöründe meydana gelen kazalar, enerji, ekipman, çalışan ve kimyasalların birbirini olumsuzetkilemesi sonucunda oluşmaktadır. Kimya sektöründe meydana gelen kazaların bazıları ise düşmelerden, kesiklerden ve diğer etkenlerdenkaynaklanmaktadır.


Kimya sektöründe kullanılan ateş alabilen tehlikeli maddeler gerekli önlemler alınmadığında patlamalara yol açarak kazaya nedenolmaktadır (Rehbinder vd., 1985:97). Birçok kimyasal süreçler içerisindeki metalik, plastik tozlar ve toksik etkiler zehirlenmelereneden olduğundan yetersiz havalandırma, tehlikeli gazların, sıvıların ya da diğer materyallerin uygun şekilde depolanmaması, ateşten uzak tutulmaması, çalışılan iş koluna uygun koruyucu kıyafetlerin giyilmemesi (eldiven, çizme, maske, baret, gözlük, tulum, kulak tıkacı v.s.) kimya sektöründe görülen başlıca kazaların nedenleri arasında sayılmaktadır (Richardson, 1992:60).

KİMYA SANAYİNDE MEYDANA GELEN İŞ KAZALARININ SEBEPLERİ

KİMYA SANAYİNDE GÖRÜLEN BAŞLICA MESLEK HASTALIKLARI Ağır metaller (kurşun, civa, arsenik, kadmiyum, krom ve aliminyum vs.), solventler (benzen, toluen, hekzan, trikloretilen, vb.), zehirli gazlar (karbonmonoksit, metan, kükürtlü hidrojen, hidrojen siyanür vs.), pestisitler (organik fosforlu bileşikler, arsenikbileşikleri, klorlu hidro karbonlar vs.), asit ve alkali maddeler gibi bazı kimyasal maddelerin bağımlılığa, davranış bozukluğuna, toksik gibi rahatsızlıklara neden olduğu görülmektedir.

Sıcaklık, gürültü, radyasyon, titreşim ve basınç gibi fiziksel etkenlerin ise kas-iskelet sistemi rahatsızlıklarına yol açtığıgörülmektedir. Solunum yolunu tahriş eden bazı kimyasalların astıma ve akciğer rahatsızlığına yol açtığı ve silika (SiO2) adı verilenmaddenin akciğerlere yerleşmesi sonucu akciğer hastalığının bir tipi olan Silikozis hastalığının ortaya çıktığı görülmektedir. Yinekimya sanayinde kullanılan asbest gibi bazı toksik etkili kimyasalların akciğer, mide, bağırsak, gırtlak kanserlerine ve mesothelioma adı verilen kanser hastalığına yol açtığı da görülmektedir.

Kimya endüstrisinde kullanılan civa gibi maddeler buharlaşıp endüstriyel zehirlenmelere, benzen ise kan kanserine yol açmaktadır. Kısaca, kimyevi maddelerin yol açtığı hastalıklar arasında anemi, karaciğer ve böbrek bozuklukları gelmektedir (YARBİS, 2011). Kimya sektöründe kullanılan organik çözücülerin işgörenlerin merkezi sinir sisteminde, karaciğerinde ve kanın fonksiyonelbirimlerinde tahribat yarattığı görülmektedir. Kimya sektöründe çalışan işgörenlerde başağrısı, yapılan işin dışında yorulma(halsizlik), cilt ve deri rahatsızlıkları sıkça görülebilmektedir.

İşverenin Yükümlülükleri

6331 - İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU

İşverenin genel yükümlülüğü

MADDE 4 – (1) İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olup bu çerçevede;a) Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi vemevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapar.b) İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izler, denetler ve uygunsuzluklarıngiderilmesini sağlar.c) Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır.ç) Çalışana görev verirken, çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğunu göz önüne alır.d) Yeterli bilgi ve talimat verilenler dışındaki çalışanların hayati ve özel tehlike bulunan yerlere girmemesi için gereklitedbirleri alır.

(2) İşyeri dışındaki uzman kişi ve kuruluşlardan hizmet alınması, işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz.

(3) Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği alanındaki yükümlülükleri, işverenin sorumluluklarını etkilemez.

(4) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin maliyetini çalışanlara yansıtamaz.


İşverenin genel yükümlülüğü

Risklerden korunma ilkeleri

MADDE 5 – (1) İşverenin yükümlülüklerinin yerine getirilmesinde aşağıdaki ilkeler göz önünde bulundurulur:

a) Risklerden kaçınmak.

b) Kaçınılması mümkün olmayan riskleri analiz etmek.

c) Risklerle kaynağında mücadele etmek.

ç) İşin kişilere uygun hale getirilmesi için işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı, çalışma şekli ve üretim metotlarının

seçiminde özen göstermek, özellikle tekdüze çalışma ve üretim temposunun sağlık ve güvenliğe olumsuz etkilerini

önlemek, önlenemiyor ise en aza indirmek.

d) Teknik gelişmelere uyum sağlamak.

e) Tehlikeli olanı, tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek.

f) Teknoloji, iş organizasyonu, çalışma şartları, sosyal ilişkiler ve çalışma ortamı ile ilgili faktörlerin etkilerini

kapsayan tutarlı ve genel bir önleme politikası geliştirmek.

g) Toplu korunma tedbirlerine, kişisel korunma tedbirlerine göre öncelik vermek.

ğ) Çalışanlara uygun talimatlar vermek.


6331 - İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU


KİMYA SEKTÖRÜNDE BAŞLICA ALINMASI ve UYGULANMASI GEREKLİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNE DAİR TEDBİRLER TAVSİYELER

Endüstrinin en önemli kolu olan kimya sanayi, ülke ekonomisine sağladığı katkı ile beraber kaza riskinin yoğun olarakyaşandığı bir sektör olarak da dikkat çekiyor. Risk derecesi en yüksek endüstri kuruluşlarının kimya sektöründefaaliyet göstermesi, gerekli önlemler alınmadığı koşulda yaşanacak kazaların geri dönüşü olamayacağını ortayakoyuyor. Bu anlamda imalat işletmelerine sağladığı girdiler dolayısıyla vazgeçilmez sanayi sektörlerinden olan kimyasektöründe, iş sağlığı ve güvenliği konusunda gerekli bilincin oluşturulması ve tedbirlerin alınması hayati bir önemtaşıyor.

Ekonomik büyümenin temel taşlarından olan sektörde, araştırma yapılması gereken en önemli konuların başında işçisağlığı ve güvenliği geliyor. Doğası gereği iş kazalarına maruz kalınma olasılığı çok yüksek olan sektör, dünyada veTürkiye’de iş kazaları sonucu ölüm, sakatlanma, geçici veya sürekli iş göremez hale gelme olaylarının da yoğun olarakyaşanmasına neden oluyor. Bu durumda da işletmelerde işçi sağlığı ve iş güvenliğine yönelik güvenlik süreçlerininyerine getirilmesiyle beraber iş kazalarını önleyici tedbirlerin alınması da önem kazanıyor.


Genel olarak iş kazalarının ne sonuç olarak analiz ettiğimizde başlıca sebeplerin;

• Tehlike kaynaklarının bilindiği halde önlem alınmaması• Çalışanların yeterince iş güvenliği eğitimleri almaması• İşverenlerin iş güvenliği bilincini yeterince farkına varmaması• Çalışanların ortalama eğitim seviyelerinin vasatın altında

kalması• Saha kontrol mekanizmasının yeterli olmaması• Saha güvenlik önlemlerinin yetersizliği• Kişisel koruyucu donanımlarının uygunsuz kullanımı ya da hiç

kullanılmaması• Çalışanlarda iş güvenliği kültürünü benimsenmemesi• Makine ve iş ekipmanlarının bakım , kontrollerinin yetersiz

olması ya da hiç yapılmaması

Gibi etkenler sıralanmaktadır.


Personel Yönetimi

İşe başlamadan önce;

Çalışanların işe giriş sağlık muayene ve tetkikleri yaptırılmalı ve anlaşmalı işyeri hekimi tarafından çalışabilirliği onaylanmalıdır. Çalışanların özlük dosyaları iş kanunu ve diğer kanunlar gereği eksiksiz ve güncel olarak hazırlanmalı ve arşivlenmelidirler.

Tüm çalışanlara, işveren tarafından oryantasyon (işbaşı eğitimi) verilmesi sağlanmalıdır. Kişisel koruyucu donanımları eksiksiz ve uygun standartlarda yeni ve eksiksiz şekilde bir tutanak ile teslim edilmelidirler.

Tüm çalışanlar işe başlamadan önce anlaşmalı iş güvenliği uzmanı tarafından en az 8 saatlik «Temel İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi» alması sağlanmalıdırlar.

İş güvenliği ile ilgili çalışanlara güvenlik kurallarını belirtir taahhütname hazırlanmalı, her çalışana imza karşılığı teslim edilmelidirler.


İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ

İşverenin sağlık ve güvenlik kayıtları ve onaylı deftere ilişkin yükümlülükleri

5) Onaylı defterin asıl sureti işveren, diğer suretleri ise iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi tarafından saklanır. Defterinimzalanması ve düzenli tutulmasından işveren sorumludur. Teftişe yetkili iş müfettişlerinin her istediğinde işveren onaylıdefteri göstermek zorundadır.

«Tespit öneri defteri iş başlangıcından önce alınır ve onaylatılır.»


Organizasyonel ve Yönetim Önlemleri

6331 Sayılı kanun gereği Sağlık ve Güvenlik Planı oluşturulmalı ve gerekli atamaların yapılması gereklidir.

Sağlık ve Güvenlik Koordinatörü sorumluluğunda sağlık ve güvenlik planı eksiksiz olarak uygulanmalıdır.

6331 sayılı kanun gereği çalışan sayısı oranında işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı çalıştırmaları ya da dışarıdan hizmet almaları ve Çalışma bakanlığı «İSGKATİP» programı üzerinden ve ayrıca ıslak imzalı olarak sözleşme imzalamaları gereklidir.

Çalışan temsilcisi şeçimi ve ataması yapılması.

İş güvenliği faaliyetleri ve düzeninin sağlanması, çalışanlarla olan iletişimin sağlanması , çalışma sahasının kontrolü gibi görevlerin yerine getirilmesi amacı ile, İş güvenliği formeni ataması yapılması uygun olacaktır.

Aylık olarak yönetimin gözden geçirme toplantılarının düzenlenmesi.

Risk analizinin yapılması ve risklerin ortadan kaldırılması ya da şiddet derecelerinin azaltılması



Kimyasalların küresel düzeyde yönetimine yönelik uluslararası strateji ve planlar “Çevre ve Kalkınmaya İlişkin Rio Deklarasyonu” ve “Gündem 21” kapsamında belirlenmiştir. Gündem 21’in 19. bölümünde kimyasalların üretiminden atık konumuna gelinceye kadar geçen süreçte etkin yönetimine ilişkin

belirlenen tedbirler çerçevesinde;

Kimyasalların Güvenli Etkin YönetimiÜretilen kimyasalların belirlenerek bu kimyasallarla ilgili tüm verilerin toplanması ve tehlike özelliklerinin tespiti, Tehlike özelliği taşıyan kimyasallardan yüksek üretim miktarına sahip olanlarının önceliklendirilmesi ve risk değerlendirmeye tabi tutularak detaylı olarak tehlikelerinin ortaya konması,Tehlike özelliklerine göre uygulanacak risk azatlım tedbirlerinin belirlenmesi ve uygulanması, etiketleme, ambalajlama, elleçleme, taşıma, kullanım, Güvenlik Bilgi Formu hazırlanması ve ticaret konularına ilişkin usul veesasların belirlenmesi, Yasaklama veya kullanım alanları ile miktarlarının kısıtlanması, Kaza risklerinin azaltımı ve atıklarının çevresel açıdan uygun bertarafı şeklinde uygulamalar benimsenmiştir.


AMAÇ / YÖNTEM

Sahada tehlikelerin

tanımlanması,

Riskin analiz edilmesi, önceliklerin belirlenmesi için sınıflandırılması

Önlemlerin alınması ve aksiyon planının oluşturulması,

Periyodik gözden geçirilmesi.

Kapsam;

Rutin faaliyetler,Rutin olmayan faaliyetler;(temizlik, devreye alma, durdurma, bakım, onarım);Tedarikçi, taşeron vb. faaliyetleri; Ziyaretçi faaliyetleri


Risk Değerlendirmesi; İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yolaçan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılmasıamacıyla yapılması gerekli çalışmaları,

Gültekin Cangul / İş Güvenliği Uzmanı

20

Risk YönetimiPatlayıcı, oksitleyici, çok kolay alevlenir, kolay alevlenir, alevlenir, çok toksik, toksik zararlı, aşındırıcı, tahriş edici, hassaslaştırıcı, kanserojenik, mutajenik, üreme sistemine toksik, çevre için tehlikeli özelliklerden herhangi birine veya birkaçına sahip olan kimyasallar tehlikeli özelliğe sahip kimyasallar olaraktanımlanmaktadır.Hali hazırda üretilen kimyasalların birçoğunun tehlikeli olduğu, üretimi aşamasından bertaraf aşamasına kadar geçen süreçte etkin yönetimi üzerindengerekli tedbirler alınmadığı ve uygulanmadığı takdirde sahip olduğu tehlikeli özelliğine bağlı olarak kısa veya uzun vadede insan sağlığı ve çevre üzerindeolumsuz etkiler yaptığı ve kimyasalların olumsuz etkileri ile karşılaşılması sonrası bu etkilerin giderilmesi yönünde yapılan sağlık ve çevre maliyetlerininyüksek olduğu bilinmektedir.Bu doğrultu da, kimyasalların olumsuz etkilerinden insan sağlığı ve çevrenin korunması ve önleyici tedbirlerin alınması amacı ile risk yönetimi kaçınılmazolmuştur. Ülkemizde AB’ne geçiş sürecinde çeşitli yasalarda da risk, risk yönetimi ve risk değerlendirme kavramlarının yer almaya başladığı bir gerçektir. Risk yönetimi, gerek yeni kimyasalların pazarlama öncesi gerekse halen kullanımda olan kimyasal maddelerin insan sağlığı ve çevreye olan etkileri üzerine kararvermede rasyonel bir yol olarak ortaya konmaktadır.

Risk yönetimi yedi adımdan oluşan süreç olarak tanımlanabilmektedir: Etki değerlendirme (tehlike tanımı, doz-cevap değerlendirmesi) Maruz kalma değerlendirmeRisk karakterizasyonuRisk sınıflandırmaRisk azaltım seçeneklerinin tanımı ve risk-fayda analiziRisk azaltımı İzleme ve gözden geçirme




KİMYA SEKTÖRÜ VE ÇEVRE

Kimya sektörü, gerekli tedbirler alınmadığı sürece, insan sağlığına ve çevreye büyük ölçüde zarar veren sanayikollarından biri olarak değerlendirilmektedir. Sektör tarafından üretilen veya kullanılan kimyasalların birçoğu tehlikeliolup gerek ani yayılımı sonucu kısa vadede, gerekse hava, su ve toprakta kalıcı özellik göstererek uzun vadede insansağlığı ve çevre üzerinde olumsuz etki göstermektedir. Sektörün çevre konusunda kötü bir imaja sahip olduğu bir gerçektir. Bu nedenle çevre; kimya sektöründe üstseviyede ele alınması gereken bir sorun olup, AB ülkelerinde işletme cirolarının % 3 kadarının çevre için sarf edildiğibilinmektedir

Ülkemizde kimyasallar ile ilgili çevre mevzuatının dayanağı 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 13. maddesidir. Bu maddeye istinaden; tehlikeli kimyasalların belirlenmesi, üretimi, ithalatı, atık konumunagelinceye kadar geçen süreçte kullanım alanları ve miktarları, etiketlenmesi, ambalajlanması, sınıflandırılması, depolanması, risk değerlendirilmesi, taşınması ile ihracatına ilişkin usul ve esaslar ilgilikurum ve kuruluşların görüşleri alınarak Çevre ve OrmanBakanlığınca çıkarılacak yönetmelikler ile belirlenir


Kimyasallar yönetimi ile ilgili yönetmeliklere ilişkin mevzuat çalışmaları AB’nin bu konudaki mevcut mevzuatına uyumsağlanması yönünde yapılmaktadır. Bu kapsamda; Çevre ve Orman Bakanlığının koordinasyonunda ilgili kurum, kuruluş ve özel sektör temsilcilerinin katkıve katılımları ile aşağıda belirtilen tüzük ve direktiflere ilişkin uyum stratejisi ve planlar hazırlanmış olup komisyongörüşüne gönderilmiştir.

67/548/EEC sayılı Tehlikeli Maddelerin Sınıflandırılması, Etiketlenmesi ve Ambalajlanması Hakkında Komisyon Direktifiile 99/45/EC sayılı Tehlikeli Müstahzarların Sınıflandırılması, Etiketlenmesi ve Ambalajlanması Hakkında KomisyonDirektifi

Hayvan Deneylerine ilişkin 86/609/EEC sayılı Komisyon DirektifiBiyosidal Ürünlere ilişkin 98/8/EEC sayılı Komisyon DirektifiTehlikeli Kimyasalların İthalat ve İhracatına ilişkin 689/2008/EC sayılı Konsey TüzüğüKalıcı Organik Kirleticilere ilişkin 850/2004/EC sayılı Konsey Tüzüğü96/82/EC sayılı Tehlikeli Madde İçeren Kazaların Kontrolüne İlişkin Seveso II DirektifiOzon Tabakasını İncelten Maddelere dair 2037/2000/EC sayılı Konsey TüzüğüKimyasalların Kaydı, Değerlendirmesi, İzni ve Kısıtlamalarına ilişkin 1907/2006/EC sayılı REACH Tüzüğü

KİMYA SEKTÖRÜ VE ÇEVRE


1. Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmelik

İlgili ulusal mevzuatlar

Bu Yönetmeliğin amacı; piyasaya arz edilen tehlikeli maddelerin ve müstahzarların insan sağlığı ve çevre üzerinde yaratabilecekleri olumsuz etkilerekarşı etkin kontrolünü ve verimli gözetimini sağlamak üzere sınıflandırılmasına, etiketlenmesine ve ambalajlanmasına ilişkin idari ve teknik usul veesasları düzenlemektir. Yönetmelik ile Kimyasallar Danışma Komisyonunun kurulması öngörülmüş ve görevleri belirlenmiştir. Yönetmeliğin hükümlerinin uygulanmasında ilgili kuruluşlar ise Çevre ve Orman Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ve İçişleriBakanlığı’dır. Yönetmeliğin 10. maddesinde üretici ve ithalatçıların başlıca görev ve sorumlulukları şu şekilde tanımlanmaktadır:Maddelerin ve müstahzarların Yönetmelik hükümlerine uygun olarak sınıflandırılması için gerekebilecek testleri yapmak veya yaptırmakTehlikeli maddeler ve müstahzarların Yönetmelik hükümlerine göre sınıflandırılması, etiketlenmesi ve ambalajlanmasını sağlamakİlgili kuruluşun talebi halinde müstahzarın bileşimi ve diğer özelliklerine ilişkin bilgileri ilgili kuruluşa vermek

2. Tehlikeli Maddeler ve Müstahzarlara İlişkin Güvenlik Bilgi Formlarının Hazırlanması ve Dağıtılması Hakkında Yönetmelik

Bu Yönetmeliğin amacı, piyasaya arz edilen tehlikeli maddelerin ve müstahzarların insan sağlığı ve çevre üzerinde yaratabilecekleri olumsuz etkilerekarşı etkin kontrolünü ve verimli gözetimini sağlamak üzere güvenlik bilgi formlarının hazırlanması ve dağıtılmasına ilişkin idari ve teknik usul veesasları düzenlemektir.Yönetmelikte belirtilen tehlikeli bir maddeyi veya müstahzarı piyasaya arz etmekten sorumlu üretici, ithalatçı veya dağıtıcı bu madde veyamüstahzarın profesyonel kullanıcısına Yönetmelikte belirtilen bilgileri içeren bir Güvenlik Bilgi Formu sağlamakla yükümlüdür. Güvenlik BilgiFormunun bir kopyası ilgili kuruluşa ve elektronik bir kopyası da Çevre ve Orman Bakanlığına iletilecektir. Güvenlik Bilgi Formunda yer alan bilgilerindoğruluğu işyerlerinde her bir kimyasal özelinde uygun tedbirlerin alınabilmesi için önem arz ettiğinden, Güvenlik Bilgi Formlarının, güvenlik bilgiformlarının hazırlanmasına ilişkin personel belgelendirmesi konusunda akredite olmuş kuruluş tarafından belgelendirilmiş kişilerce hazırlanmasıöngörülmüştür.


3. Kimyasalların Envanteri ve Kontrolü Hakkında Yönetmelik26.12.2008 tarih ve 27092 sayılı Mükerrer Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren bu Yönetmeliğin amacı; kimyasalların insan sağlığı ve çevreüzerinde yaratabileceği olumsuz etkilere karşı etkin koruma sağlamak üzere envanter oluşturulmasına ve kontrolüne ilişkin idari ve teknik usul ve esaslarıdüzenlemektir. Bu Yönetmelik ile ilk kez kimyasalların envanteri, risk değerlendirmesi, önceliklendirme ve verilerin gizliliğine ilişkin usul ve esaslarbelirlenmiştir. Hazırlanmasında AB’nin uygulamaları dikkate alınmıştır ve ilgili kuruluş Çevre ve Orman Bakanlığıdır.

Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten üç yıl öncesine kadar, mevcut maddeleri ve yeni maddeleri üretenler veya kendi halinde veya müstahzar içinde ithaledenler Yönetmeliğin 7. ve 8. maddelerinden belirtilen bilgileri Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden itibaren on iki ay içerisinde Çevre ve Orman Bakanlığınailetmekle yükümlüdür.

Üretici veya ithalatçılar bilgileri vermek için Çevre ve Orman Bakanlığın internet sayfasındaki özel program paketini kullanacaklar ve sağlanan bilgilerinaçıklanmasının kendisine endüstriyel veya ticari olarak zarar vereceğini düşünüyorlarsa, bu bilgilerin üçüncü kişilere açıklanmamasını yazılı olarak Çevre veOrman Bakanlığından talep edebileceklerdir.

Üretici ve ithalatçılardan sağlanan bilgilere dayanarak, Çevre ve Orman Bakanlığı, insan ve çevreye olan potansiyel etkilere sahip olmaları nedeniyle dikkatgerektiren öncelikli madde veya madde grupları için bir öncelik listesi hazırlayıp yayınlayacak ve öncelik listesinde yer alan maddeler için risk değerlendirmesi yapacaktır.

4. Bazı Tehlikeli Maddelerin, Müstahzarların ve Eşyaların Üretimine, Piyasaya Arzına ve Kullanımına İlişkin Kısıtlamalar HakkındaYönetmelik

26.12.2008 tarih ve 27092 sayılı Mükerrer Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren bu Yönetmeliğin amacı; insan sağlığı ve çevrenin korunmasını teminetmek üzere, bazı tehlikeli maddelerin veya madde gruplarının kendi başına üretimi ve kullanımı, müstahzar içerisinde veya eşyada kullanımı ile bunlarınpiyasaya arzına ilişkin idari ve teknik usul ve esasları düzenlemektir. AB’nin 76/769/EEC sayılı direktifine kısmen uyumlu olarak hazırlanmıştır. TehlikeliKimyasallar Yönetmeliğinde belirlenmiş yasaklama ve kısıtlama şartlarını içermektedir. İlgili kuruluşlar Çevre ve Orman Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığıdır


BÜYÜK ENDÜSTRİYEL KAZALARIN ÖNLENMESİ VE ETKİLERİNİN AZALTILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK

Bu Yönetmelik, tehlikeli maddeler bulunduran kuruluşlarda büyük endüstriyel kazaların önlenmesi ve muhtemel kazaların insanlara ve çevreye olan zararlarının en aza indirilmesi amacıyla, yüksek seviyede, etkili ve sürekli korumayı sağlamak için alınması gerekli önlemler ile ilgili usul ve esasları belirler.

İKİNCİ BÖLÜMGenel Yükümlülüklerİşletmecinin genel yükümlülüğüMADDE 6 – (1) İşletmeci, büyük kazaları önlemek ve büyük bir kazanın meydana gelmesi durumunda, bunların etkilerini çevre ve insanlara en az zarar verecek şekilde sınırlamak için gerekli tüm tedbirleri almakla yükümlüdür.(2) İşletmecinin kuruluş dışındaki uzman kişi veya kurumlardan hizmet alması işletmecinin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz.Bildirimler


MADDE 7 – (1) Ek-1’in Bölüm 1 ve Bölüm 2’sinde belirtilen tehlikeli maddeleri bulunduran veya bulunduracak kuruluşun işletmecisi;a) Faaliyet halindeki kuruluş için bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren,b) Kuruluş faaliyete geçmeden önce,Çevre ve Şehircilik Bakanlığının internet sayfasındaki özel program paketini kullanarak bildirimini yapar.(2) İşletmeci;a) Beyan edilen tehlikeli maddelerin miktarında kuruluşun seviyesini etkileyecek bir değişiklik olması,b) Beyan edilen tehlikeli maddelerin niteliğinde veya fiziki şeklinde değişiklik olması,c) Uygulanan proseslerde değişiklik olması,ç) Çevre ve Şehircilik Bakanlığına veya Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına verilen bilgilerde herhangi bir değişiklik olması,d) Kuruluşun faaliyetine son vermesi veya devredilmesi, hallerinde yirmi iş günü içerisinde bildirimini günceller.


Kantitatif risk değerlendirmesiMADDE 8 – (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki alt ve üst seviyeli kuruluşlarda büyük endüstriyel kaza tehlikelerinin belirlenmesi ve bu tehlikelerden kaynaklanacak risklerin değerlendirilmesi amacıyla kantitatif metotlarla risk değerlendirmesi yapılır.(2) Kantitatif risk değerlendirmesinde, büyük kazaya yol açabilecek tehlikeler ve aşağıda belirtilen hususlar dikkate alınır:a) Tehlikeli kimyasalların sınıflandırılması, bu kimyasalların miktarları ve karşılıklı etkileşimleri.b) Kimyasal maruziyetin insan ve/veya çevre açısından değerlendirilmesi.c) Patlayıcı ortamlar ve bu ortamların kalıcılığı, patlayıcı ortam sınıflandırması ve bu alanlarda kullanılacak ekipmanların uygunluğu.


Kantitatif risk değerlendirmesiç) Proses içerisindeki tehlikeli ekipmanların belirlenmesi ve gruplandırılması.d) Proses tehlikeleri ile proses ekipmanlarının ve/veya enstrümanlarının karşılıklı etkileşimleri.e) Proses enstrümanlarının ve acil durum kapatma sistemlerinin güvenilirlik değerlendirmesi ve sertifikasyonu.f) Bakım ve onarım işlerinde güvenilirlik verisi.g) Güvenilirlik merkezli gerçekleştirilecek bakım ve risk temelli kontrol yöntemleri.ğ) Büyük kaza senaryolarının kök neden ve sonuç analizi.h) Geçmişte yaşanan kazalar ve bu kazaların nicel tekrarlanma olasılıkları.ı) İnsan hataları ve güvenilirlik analizi.


Mümkün olan en yüksek önlem seviyesiMADDE 9 – (1) İşletmeci, kantitatif risk değerlendirmesine göre belirlediği tehlikeli ekipmanlar için senaryo edilen her bir büyük kazanın her türlü sonucunun meydana gelme frekansını 1x10-4/yıl seviyesine veya bu seviyeden daha küçük bir seviyeye indirmek zorundadır.

Büyük kaza önleme politika belgesiMADDE 10 – (1) Alt seviyeli kuruluşun işletmecisi, asgari olarak Ek-3’te belirtilen bilgileri içerecek şekilde bu maddenin beşinci fıkrası uyarınca çıkarılacak tebliğdeki formatı ve formattaki bilgileri dikkate alarak kazaların önlenmesi ile ilgilipolitikasını belirten büyük kaza önleme politika belgesini hazırlar veya hazırlatır. İşletmeci bu belgeyi Çevre ve ŞehircilikBakanlığı bildirim sistemine yükler, aslını ise kuruluşta muhafaza eder.(2) Büyük kaza önleme politika belgesi;a) Faaliyet halindeki kuruluşlar için bu maddenin yürürlüğe girmesini müteakiben 6 ay içerisinde,b) Kuruluşun, bulundurduğu tehlikeli maddelerin cinsi ve/veya miktarındaki değişiklik nedeniyle alt seviyeli bir kuruluş haline gelmesi durumunda;1) Söz konusu değişiklik bu maddenin yürürlük tarihinden önce ise, yürürlük tarihini müteakip bir yıl içerisinde,2) Söz konusu değişiklik yürürlük tarihinden sonra ise kapsama dahil olduğu tarihi müteakiben bir yıl içerisinde,c) Diğer durumlarda faaliyete geçmeden önce, hazırlanır.


(3) Büyük kaza önleme politika belgesi;a) Kuruluşta büyük bir kazaya neden olabilecek; kazaya ramak kalma veya kullanılan prosesin, mevcut tehlikeli maddelerin niteliğinin, miktarının veya depolama şeklinin değiştirilmesi,b) Ek-3’te belirtilen güvenlik yönetim sisteminde bir değişiklik yapılması durumlarında,işletmeci tarafından gözden geçirilir ve gerekirse güncellenir.

Güvenlik raporuMADDE 11 – (1) Üst seviyeli bir kuruluşun işletmecisi, asgari olarak Ek-2’de belirtilen bilgileri içermek kaydıyla bu maddenin on ikinci fıkrası uyarınca çıkarılacak tebliğdeki formatı ve formattaki bilgileri dikkate alarak bir güvenlik raporu hazırlar veya hazırlatır. Güvenlik raporu; kuruluşun, kuruluşun çevresinin, kuruluşta yürütülen faaliyetlerin ve proseslerin tanıtımının yapıldığı, Ek-3’te belirtilen ilkeleri içerecek şekilde kuruluşta uygulanan güvenlik yönetim sistemi ile ilgili bilgilerin ve işletmecinin taahhütlerinin bulunduğu bir belgedir.


(2) İşletmeci güvenlik raporunu;a) Faaliyet halindeki kuruluşlar için bu maddenin yürürlüğe girmesini müteakiben 6 ay içerisinde,b) Kuruluşun, bulundurduğu tehlikeli maddelerin cinsi ve/veya miktarındaki değişiklik nedeniyle üst seviyeli bir kuruluş haline gelmesi durumunda;1) Söz konusu değişiklik bu maddenin yürürlük tarihinden önce ise, yürürlük tarihini müteakip bir yıl içerisinde,2) Söz konusu değişiklik bu maddenin yürürlük tarihinden sonra ise, kapsama dahil olduğu tarihi müteakiben bir yıl içerisinde,c) Diğer durumlarda faaliyete geçmeden önce,hazırlar ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına gönderir. Belirtilen sürelerde kuruluşa ait güvenlik raporunun mücbir nedenler haricinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına ulaşmaması halinde güvenlik raporunun olmadığı kabul edilir.(3) Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca uygun/olumlu görüş verilmeyen güvenlik raporları hakkında yeterlilik verilmez.(4) Güvenlik raporunun içerik ve yeterlilik açısından incelenmesi;a) Sadece, güvenlik raporunun bu maddenin on birinci fıkrası uyarınca çıkarılacak tebliğdeki formata uygun olup olmadığı ve söz konusu tebliğe göre kuruluş hakkında güvenlik raporunda istenen asgari bilginin bulunup bulunmadığının tespiti hakkında yapılan incelemedir,b) Güvenlik raporunun ait olduğu kuruluşun, insan ve çevre açısından sağlığının ve güvenliğinin yeterliliği hakkında yapılan bir inceleme değildir,c) Kuruluşta denetim yapılmaksızın gerçekleştirilir.


(5) Yeni kurulacak kuruluşun işletmecisi, kuruluşa ait güvenlik raporunda belirtilen bilginin içerik ve yeterlilik açısından incelenmesi işlemi sonuçlanıncaya kadar kuruluşu işletmeye açamaz.(6) Güvenlik raporunda belirtilen bilginin kuruluştaki durumu yansıtması esastır ve bu bilginin doğruluğundan işletmeci sorumludur. Güvenlik raporunun içerik ve yeterliliğinin incelenmesi, işletmeci tarafından sağlanan bilginin doğru olduğu varsayılarak yapılır.(7) İşletmeci:a) Güvenlik raporunu, güncellenen güvenlik raporunu veya güvenlik raporunda eksik bilgi tespit edilmesi halinde söz konusu eksik bilgiyi bu Yönetmelikte belirtilen süreler içerisinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına yazılı ve ıslak imzalı bir nüsha ve bu nüshanın dijital haldeki üç kopyası olarak gönderir.b) Güvenlik raporunun Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yeterli bulunduğunun kendisine bildirilmesini müteakiben on iş günü içinde bildirim ve kayıt sistemine yükler.(8) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı;a) Güvenlik raporunun tamamının incelendiği her durumda bu incelemeyi söz konusu raporun kendisine ulaşmasını müteakiben dört ay içerisinde,b) İnceleme sonucu yeterli bulunmayan güvenlik raporuna ilişkin eksik bilginin incelenmesini ise söz konusu eksik bilginin kendisine ulaşmasını müteakiben bir ay içerisinde tamamlar.(9) İşletmeci; güvenlik raporunun incelenmesi safhasında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yazılı olarak ilâve bilgi talep edilmesi halinde gerekli bilgiyi sağlar.


Acil Durum PlanlarıDâhili acil durum planı

MADDE 13 – (1) Üst seviyeli bir kuruluşun işletmecisi, asgari olarak Ek-4, Kısım 1 ve Kısım 2’de belirtilen bilgileri içermek kaydıyla, bu maddenin on ikinci fıkrası uyarınca çıkarılacak tebliğdeki formatı ve formattaki bilgileri dikkate alarak bir dâhili acil durum planı hazırlar veya hazırlatır.(2) İşletmeci, güvenlik raporunun içerik ve yeterlilik yönünden uygun bulunduğunun kendisine bildirilmesinden itibaren otuz iş günü içerisinde dâhili acil durum planını Çevre ve Şehircilik Bakanlığına gönderir. Belirtilen sürede kuruluşa ait acil durum planının Çevre ve Şehircilik Bakanlığına ulaşmaması halinde dâhili acil durum planının olmadığı kabul edilir.(3) İşletmeci, dâhili acil durum planının hazırlanması konusunda 17 nci maddenin birinci fıkrasında belirtilen alanda yer alan tesis yetkilileri, acil servis hizmetlerini yürüten birimler, ilgili Valilik, kuruluşun Organize Sanayi Bölgesi içinde yer alması durumunda Organize Sanayi Bölgesi Müdürlüğü, kuruluşun Endüstri Bölgesi içinde yer alması durumunda Endüstri Bölgesi İşletme Müdürlüğü ile bilgi ve görüş alışverişinde bulunur.


Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği

Atık üreticisinin yükümlülükleri Madde 9 - Atık üreticisi; a) Atık üretimini en az düzeye indirecek şekilde gerekli tedbirleri almakla, b) Atıkların insan sağlığı ve çevreye yönelik zararlı etkisini, bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak en aza düşürecek şekilde atık yönetimini sağlamakla, üç yıllık atık yönetim planını bu Yönetmeliğin yürürlüğe giriş tarihinden itibaren altı ay içinde hazırlayarak valilikten onay almakla, c) Bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak, atıklarını tesislerinde geçici olarak depolaması durumunda valilikten izin almakla, d) Ürettiği atıklarla ilgili kayıt tutmakla, atığını göndereceği lisanslı geri kazanım yada bertaraf tesisinin istemiş olduğuuluslararası kabul görmüş standartlara uygun ambalajlama ve etiketleme yapmakla,


Tehlikeli Atıkların Kontrolü YönetmeliğiKimyasal maddelerle iştigal eden ve üretim faaliyetleri sonucu tehlikeli atık üreten ve bertaraf eden tesislerde bir acil durum planıhazırlanmasını ve bu konuda ilgili ve sorumlu personelin eğitilmesini zorunlu kılmaktadır.

Oluşturulacak plan tehlikeli madde kazaları acil önlem yönetimini açıklamalı, bu amaçla kaza bildirimi sürecini, sorumlu bölüm vekişileri, acil bir durumda bu bölüm ve kişilerin görev ve sorumluluklarını, acil müdahale yöntemlerini belirlemelidir. Planda ayrıca, potansiyel tehlike alanları, sistemler, acil bir durumda kullanılacak malzeme, makine ve ekipman envanteri, üretim ve depolamatesislerinin yerleşim planları ile tesislerin tahliye planları yer almalıdır.

Plan herhangi bir personel, malzeme, ekipman ya da yöntem değişikliğinde revize edilmelidir.

Planın amacı tesis içinde yağ ve tehlikeli kimyasal maddelerden kaynaklanabilecek kaza olasılığını asgariye indirmek ve önlemektedir. Bu tür kazalar zamanında ve gerekli müdahaleler yapılmadığı zaman insan ve çevre sağlığını ciddi boyutta tehlikeye sokabilecektürdedir.


Endüstriyel faaliyetlerden kaynaklanan büyük endüstriyel kazaların önlenmesi, kazalara karşı hazırlıklı olunması ve kazalarıngerçekleşmesi durumunda uygun biçimde müdahale edilebilmesi amacı ile;Proje sonucunda hazırlanan web sayfası ve elektronik bildirim sistemi ile Seveso II Direktifi kapsamında olan ve tehlikeli kimyasalbulunduran tesislerin bildirimde bulunma zorunluluğu vardır ve şu ana kadar 950 tesis bildirimde bulunmuştur.Ayrıca, Çevre ve Orman Bakanlığınca Büyük Endüstriyel Kazaların Kontrolüne İlişkin Yönetmelik Taslağı hazırlanmıştır. Bu Yönetmeliğegöre tesisler taşıdıkları risklere göre sınıflandırılacak ve tesislerden bulundukları sınıfa göre yükümlülüklerini yerine getirmeleri talepedilecektir. Yönetmelik kapsamında bulundurdukları maddelerin cinsi ve miktarı nedeni ile üst seviyeli tesis sınıfına giren işletmelerden güvenlikraporu ve dahili acil durum planı hazırlamaları talep edilecektir.

Acil durum planları ile öngörülen büyük kaza senaryolarının gerçekleşmesi durumunda kazaya en uygun şekilde müdahale edilebilmesiamaçlanmaktadır.Tehlikeli kimyasalların üretimi, satışı, depolanması, kullanılması ve taşınması faaliyetleri ile tehlikeli atıkların toplanması, taşınması, geçicive ara depolanması, geri kazanımı, yeniden kullanılması ve bertarafı faaliyetlerinde bulunanlar, 2872 sayılı Çevre Kanunu ile getirilenyükümlülükler açısından müteselsilen sorumludurlar.

Sorumlular belirtilen mesleki faaliyetleri nedeniyle oluşacak bir kaza dolayısıyla üçüncü şahıslara verebilecekleri zararlara karşıtehlikeli kimyasal ve tehlikeli atık mali sorumluluk sigortası yaptırmak zorunda olup, faaliyetlerine başlamadan önce Çevre ve OrmanBakanlığından gerekli izni almakla yükümlüdürler.

Sigorta yaptırma zorunluluğuna uymayan işletmelere bu faaliyetler için izin verilmemektedir.

“Türkiye’de Seveso II Direktifi’nin Uyumlaştırılması Projesi”


REACH AB’nde kimyasal maddelere ilişkin mevcut birçok mevzuatı tek bir çatı altında toplayan REACH (Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals) Tüzüğü;

Kimyasalların kaydı, değerlendirilmesi, izni ve kısıtlanması anlamına gelmektedir.AB’nin yeni kimyasallar politikasını oluşturan REACH Tüzüğü, 1 Haziran 2007 tarihinde yayımlanmış bir yıl sonra ise yürürlüğe konmuştur. REACH Tüzüğü, kimyasalların risklerinin etkin yönetimi için kapsamlı bir sistemi tanımlamaktadır ve kimya sektörünü büyük ölçüde etkilemektedir.

Yeni sisteme göre, kimya ve ara girdi tedarik eden sanayinin kimyasallarının neden olduğu tehlikeleri ve riskleri yönetebilmek üzere daha fazlasorumluluk alması ve maddelere ilişkin güvenlik bilgilerini temin etmesi gerekmektedir. Üreticiler ve ithalatçılar ise üretime ve ticarete konumaddelerin özelliklerine ilişkin bilgileri toplamakla sorumludurlar. Ayrıca, kayıt, değerlendirme, izin ve kısıtlama süreçlerine takiben, uygunalternatiflerin tespiti ile en tehlikeli kimyasalların aşamalı bir şekilde ikamesi öngörülmektedir.

REACH Tüzüğü, radyoaktif maddeler, gümrük incelemesine tabi olan maddeler, izole edilmiş ara ürünler, tehlikeli madde taşımacılığı kapsamındaki maddeler, atıklar ve nihai kullanıma sunulmuş ilaç, kozmetik ve yiyecekler veya askeri amaçlı kullanılan kimyasallar gibi özel kimyasal haricindeki tüm kimyasallarıkapsamaktadır. Teknik mevzuat açısından bugüne kadar yapılan uygulamalardan farklı olarak ortak kurum ve ortak uygulama ile yeni bir yapıyı öngörmekte olan söz konusutüzüğe göre, AB üye ülkelerinde faaliyet gösteren ve yılda bir tondan fazla kimyasal madde üreten veya ithal eden şirketlerin, söz konusu kimyasal maddeleri, AB örgütlenmesi içinde yer alan Avrupa Kimyasallar Ajansı (European Chemicals Agency – ECHA) yönetimindeki merkezi bir veri tabanına kaydettirmelerizorunlu bulunmaktadır. REACH sisteminin ilk aşaması olan Avrupa Mevcut Ticari Kimyasal Maddeler Envanteri (European Inventory of Existing Commercial Chemical Substances –EINECS) listesinde yer alan kimyasal maddeler için ön kayıt süreci 1 Aralık 2008 tarihinde sona ermiştir. REACH kapsamında ön kaydını tamamlamışkimyasalların kayıt süreci maddenin tehlikeli bir kimyasal olup olmaması ve pazara sürülen maddenin yıllık tonajına bağlı olarak 2010, 2013 ve 2018 yıllarınakadar aşamalı olarak devam edecektir. Kaydı yapılmış tüm madde dosyaları, kayıt yükümlülüklerine uygunluk yönüyle, ECHA tarafından değerlendirmeye tabitutulacaktır. Değerlendirme sonucunda oluşturulacak izin listesinde yer alan maddelerin piyasaya sürülmeleri aşamasında ECHA’dan izin alınması zorunluolacaktır. Bazı kimyasal maddelerin AB pazarında kullanılması veya pazara sürülmesi, ECHA tarafından yapılacak değerlendirme sonucu kısıtlanacak veyatamamıyla yasaklanacaktır.


U YG U L A M A L A R


Sürekli çalışmaya göre tasarlanmamış olan ve girişleri ve çıkışları kısıtlı olan alanlar, kapalı alanlar olarak nitelendirilmektedir. Girişizni gerektiren kapalı alanlar terimi ise; tehlikeli ya da tehlike oluşma ihtimali olan, ortama giren bir kişiyi yutma tehlikesine sahipbir malzeme ihtiva eden, içeri doğru kapanan kapılar veya aşağı eğimli olan duvarlar ya da içeriye giren bir kişinin boğulmasına yada içeride kapalı kalmasına neden olabilecek daha küçük bir alana daralan duvarlar, korumasız makineler, açıkta duran kablolar, sıcaklık stresi gibi bilinen sağlık ve güvenlik tehlikelerini taşıyan alanlar gibi özelliklerin bir ya da birkaçına sahip olan alanlarıkapsamaktadır

Kapalı alanlara: Depolama tankları; Tankerler; Kazanlar; Basınçlı kaplar; Silolar ve diğer kompartımanlı tanklar; Derin çukur ve oyuk gibi üzeri açık boşluklar; Boru hatları; Kanalizasyon tesisleri; Kuyular; Kanallar ve benzeri yapılar; Kargo tankları; Küçük bir ambar vasıtasıyla girilen gemi bordası boşlukları; Petrol tankları; Atık tankları; Örnek olarak verilebilir.

KAPALI ORTAM ÇALIŞMALARINDA ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER


Kapalı Alanlardaki 3 Farklı Tehlike Türleri

1. Oksijence Yetersiz Ortamlar

Oksijen Seviyesi Etkileri

22.0% Oksijence zengin ortam20.8% Normal seviye - Giriş için güvenli (± 0.2%) 19.5% Oksijence yetersiz ortam16.0% Karar verme ve teneffüs bozukluğu14.0% Çok hızlı yorulma ve hatalı karar verme11.0% Teneffüs güçlüğü ve birkaç dakika içinde ölüm

Oksijen azlığı çok çabuk bir şekilde bilinç kaybına ve ölümesebep olmaktadır. Oksijen azlığı tüm kapalı alanlardagörülebildiğinden dolayı kapalı alanlardaki en tehlikeli faktörolarak karşımıza çıkmaktadır. Olumsuz etkileri, koku ya da fiziksel belirti göstermeden ortaya çıkmaktadır.



Kapalı Alanlardaki 3 Farklı Tehlike Türleri

2.Patlayıcı Ortamlar Patlamanın olması için üç unsurun bir araya gelmesi gerekir. BunlarOksijen, Yanabilir madde (yakıt), Ateşleme kaynağıHavada normalde %20,8 oranında oksijen vardır ve bu yanma için yeterli bir miktardır. Bununla beraber oksijeninhavada oranının artması maddenin yanma ve patlama ihtimalini artırır. Oksijence zengin ortam (%22den fazla) giysi vesaç gibi parlayıcı maddelerin şiddetle tutuşmasına neden olur. Bu nedenle hiçbir zaman kapalı alanın havalandırmasıiçin saf oksijen kullanılmamalıdır. Bunun yerine normal hava tercih edilmelidir.

3. Zehirli ortamlarUzman bir kişi tarafından alanın güvenli olduğunu belirtmediği sürece, kapalı alandaki herhangi bir maddenin (sıvı, buhar, gaz, sis ve toz) tehlikeli olduğu varsayılmalıdır. Zehirli maddeler hızlı etki gösteren zehirlerden uzun dönemde kansereneden olan kanserojenlere neden olmaktadırlar.Genellikle kapalı olan ortamlarda depolanan zehirli ürünlere örnek olarak: Kimyasal ürünlerPetrol ürünleriHidrojen sülfit BenzenMetan ÇözücülerBoruların ve diğer üretim ekipmanlarının içinde bulunabilen radyoaktif kalıntılardırSoğutma sistemlerinde sızıntı (CO2, amonyak, propan/bütan vb. maddeler) Balık depolarındaki amonyak Anotlardanve/veya akümülatörlerden yayılan hidrojen 6 ve bunlara benzer zehirleyici gazlardır.




1. Güvenlik Sistemlerinin OluşturulmasıEğer kapalı alana girişten kaçınılamıyorsa, kapalı alan içinde çalışmak için güvenli bir sisteme sahip olunduğundan eminolunmalıdır. Kapalı alandaki mevcut tehlikelerin belirlenmesi için risk değerlendirmesi yapılmalı, yapılan risk değerlendirmesine göre kapalı alanın yapısına, ilgili risklere ve işe bağlı olarak gerekli önlemler alınmalıdır. Alınanönlemlerin de dâhil olduğu güvenli bir çalışma sistemi oluşturulmalı, geliştirilmeli ve uygulamaya konulmalıdır. Güvenlibir çalışma sisteminin içinde asgari şu başlıklar yer almalıdır: Süpervizör ya da eğitimli formen atanmasıKişilerin çalışmaya uygunluğuİzolasyonKapalı alana girmeden önce temizlikGiriş bölgesinin boyutunun kontrolüHavalandırmanın sağlanmasıKapalı alanda gerekli ölçümlerin yapılmasıÖzel ekipmanlar ve ışıklandırmaSolunum aparatıAcil durum planlarıKurtarma tertibatıAlarmın kontrolüÇalışma izniKişisel Koruyucu Donanım (KKD) Çalışanların eğitimi


2.Acil durum planlarıYapılan çalışmaların planlandığı gibi gitmediği ve çalışanların sağlığının ve güvenliğinin tehlikelere maruz kaldığızamanlarda, bu tehlikeleri ortadan kaldıracak ya da bu tehlikelerin zararlarını azaltacak önceden hazırlanmış bir acil durum planı olmalıdır. Kapalı alanlar da yapılacak çalışmalar için hazırlanan Acil durum planı kapalı alanın yapısına, belirlenen risklere, acil durum kurtarma hizmetine göre değişir. Acil durum planları içerisinde asgari şu başlıklar yer alır; İletişimKurtarma ekipmanları ve hayata döndürme ekipmanlarıDestek personeli ve kurtarma personeli


2.1. İletişimKapalı alanda bir çalışma yapılırken burada çalışanlar, acil bir durum söz konusu olduğunda dışarıdaki çalışanlara budurumu iletebilmelidirler. Bu iletişim, alarm ile ya da kapalı alanın elverdiği herhangi bir iletişim aracıyla sağlanabilir. Acildurum planının işleyebilmesi için iletişim çok önemlidir. Ayrıca gece çalışması ve vardiyalı çalışmalar, hafta sonları ve tesisinkapalı olduğu zamanlar (tatiller gibi) da göz önüne alınarak neler olabileceği ve alarmın nasıl çalıştırılabileceğidüşünülmelidir


2.2 Kurtarma ekipmanları ve hayata döndürme ekipmanları


Kurtarma ekipmanı ve hayata döndürme ekipmanı acil durumlarda kurtarma personellerinin kullanacağı ekipmanlarolarak nitelendirilir. Hayata döndürme ekipmanları ve kurtarma ekipmanlarının seçimi, acil durum planlarına ve kapalıalanların özelliklerine bağlıdır. Hayata döndürme ekipmanına örnek olarak solunum maskesi, kurtarma ekipmanlarına isekurtarma halatları, baret, alev geçirmez kıyafetler, oksijen tüpleri örnek verilebil

2.3 Destek personeli ve Kurtarma personeli

Acil durumlarda aktif rol oynayan iki unsur vardır. Bunlardan birincisi destek personeli, ikincisi ise kurtarma personelidir

Destek personeli kapalı alan içinde çalışanlarla iletişimi sağlayan herhangi bir acil durumda gerektiğinde kurtarmapersoneline haber veren ve acil durum prosedürünün başlamasını sağlayan kişidir

Kurtarma personeli acil durum gerçekleştiğinde acil durum dahilinde olan kurtarma operasyonunu yürütecek olanpersoneldir. Kurtarma personeli eğitilmeli, hazırlanmış olan acil durum planlarını uygulamalı ve uygun ekipmanı veteknikleri (kurtarma halatları, solunum ekipmanı, destek elemanının yardımı) kullanmalıdır. Acil durum planları ve tahliyeprosedürleri kurtarma operasyonuna dâhil olan tüm bölümler tarafından anlaşılmalı ve kabul edilmelidir.


KİMYASAL MADDELER İLE ÇALIŞMALARDA GENEL GÜVENLİK TEDBİRLERİ

Her türlü kimyasal madde ile çalışıdığı durumlarda, muhtemel tehlikeleri araştırmalı ve çalışmalara başlamadan önceriskleri kontrol altına almaya yönelik yöntemler belirlenmelidir. Söz konusu kullanım kapsamında mevcut riskler şuşekilde değerlendirilmelidir.

Kullanılacak maddeye ait "RİSK" ve "GÜVENLİK" ibarelerini belirleyin. Bunları kimyasal madde satıcılarından alınantehlikeli madde etiketlerinden, tehlikeli maddenin güvenlik bilgi formundan veya uygun kitaplardan öğrenebilirsiniz. Temas şekli ne olursa olsun RİSK düzeyi AŞIRI TOKSIK olan bir madde söz konusu tehlikeler dikkatledeğerlendirilmeden ve güvenlik birimine danışılmadan kullanılmamalıdır. Kişisel teması engelleyecek kontrol uygulamaları yetkili bir kişi tarafından dikkatle tasarlanmalı, yazılı olarakhazırlanmalı ve uygulanmalıdır.



Uygun koruyucu giysi ve ekipman kullanın.

Ambalajı, iyi havalandırılmış bir alanda ve dikkatlice açın.

Maddeyi çıkarırken ve kullanırken, solumayla, cilt, göz ve giysi temasıyla alınacak riski indirgeyen bir metod seçin. Kirli araç-gereçleri asla kullanmayın.

Çalışma boyunca kesinlikle bir şey yiyip içmeyin ve sigara içmeyin.

Ellerinizi yıkayın, sahayı temizleyin ve sağlığa zararlı tehlikeli maddenin etkisinde kalmış olan giysinizi değiştirin.

Atıklara ve döküntülere karşı önlemler alın ve tehlikelere karşı uygun metodlar kullanın.


Dikkat Edilmesi Gereken Temel Durumlar

Malzeme Güvenlik Bilgi Formları detaylı olarak incelenmelidir.

Ayırma işlemi yapılırken kimyasalların kaç grup olacağı konusunda kesin bir sayı yoktur.

Kimyasalları oldukça fazla gruba ayırabilmek ve bu grupları ayrı ayrı depolayabilmek güvenliği artıracaktır. Fakat bu kuralne kadar çok geniş depolama alanına sahip olunduğu ile çok ilgilidir.

Malzemenin tehlikesini anlayabilmek ve nasıl depolanması gerektiği konusunda bilgi sahibi olabilmek için etiketler net birşekilde okunuyor olmalıdır.



Dikkat Edilmesi Gereken Temel Durumlar

Kimyasal maddeler alfabetik olarak depolanmazlar.

Metal tozları ile temas eden asitler parlayabilme özelliğine sahiptir.

Aynı tehlike sınıfında olup fakat birbirleri ile temas etmemesi gereken kimyasallar birbirlerinden ayrıdepolanmalıdırlar. Birden fazla tehlike sınıfına giren kimyasallar olabilir. Böyle durumlarda tüm depolama kuralları ayrıntılı bir şekildegözden geçirilmelidir.

Asit ve bazlar birbirlerinden ayrı depolanmalılar.

Oksitleyiciler, yanıcı ve parlayıcılardan uzak tutulmalıdır.

Oksitleyici maddeler ile yanıcı solventler yangına neden olabilmektedir. Ayrı depolanmalıdırlar.



Dikkat Edilmesi Gereken Temel DurumlarKimyasal maddeler alfabetik olarak depolanmazlar.



KİMYASAL MADDELER İLE ÇALIŞMALARDA GENEL GÜVENLİ KULLANIM VE KONTROLÜ TALİMATI

Kimyasal Malzemelerin Genel Güvenli Depolama Kuralları

Kimyasal maddeler tehlike sınıflarına uygun olarak depolanmalıdır.

Toksik ve çok toksik kimyasallar ile patlayıcılar bağımsız bölüm veya kabinlerde depolanmalıdır.

Özellikle yanıcı kimyasallar ısı kaynakları ve güneş ısınlarından korunacak biçimde depolanmalıdır.

Tüm tehlikeli kimyasalların Güvenlik Bilgi Formları (MSDS) sağlanmalıdır.

Ambalajlı kimyasalların etiketleri standartlara uygun olmalıdır.

İşletmeler uluslararası normlara uygun ve kendi bünyelerinde kullandıkları bir etiketleme ve işaretleme sistemi geliştirebilirler.

Depolama raflarının üzerine izin verilebilecek en fazla depolama miktarları açıkça görülecek şekilde yazılmalıdır.

Depolama raflarından malzemenin düşmemesi için önlem alınmalıdır.

Cam türü, kolay kırılabilir kaplar genellikle göz hizasının altında depolanmalıdır.



Kimyasal Malzemelerin Genel Güvenli Depolama KurallarıDepo binaların yıldırım koruması olmalıdır.

Depo binalarının dökülme ve sızmaya karsı güvenli drenajları olmalıdır.

Depo rafları ve kapıları topraklanmalıdır.

Depo zemini kaymaz ve kolay temizlenebilir malzemeden yapılmış olmalıdır.

Depo kapsında Güvenlik ve Sağlık Đşaretleri Yönetmeliğine uygun işaretleme yapılmalıdır.

Depoda yangın güvenliği önlemleri alınmış olmalıdır.

Kimyasal maddenin özelliğine uygun bir havalandırma sistemi kurulmalıdır.

Kimyasal madde dökülme ve sızmalarına karsı gerekli engelleyici malzeme ve uygun Kişisel Koruyucu Donanım (KKD) olmalıdır.Boy ve göz duşu bulunmalıdır.

İlkyardım malzeme kiti bulundurulmalıdır.

Özellikle yanıcı kimyasallar ısı kaynakları ve güneş ısınlarından korunacak biçimde depolanmalıdır.



Depolama Koşulları

Aşağıdaki basit ana koşuların sağlanması tüm kimyasalların depolanmasında uygulanabilmektedir.

Kimyasal tipine ve tehlike sınıfına göre depolanma alanları etiketlenmelidir.

Depo alanları sıklıkla / belli zamanlarda denetlenmelidir.

Koridorlar, geçiş yerleri, yürüme alanları, kapı önleri, giriş ve çıkışlar temiz tutulmalıdır.

Depo alanları iyi havalandırılmalı, depolarda sabit ve uygun sıcaklık korunmalıdır.

Yangın kaynakları bertaraf edilmeli, ortamda açık alev, direk güneş ışını maruziyeti engellenmelidir.



Depolama KoşullarıKimyasalların yerleştirilmesinde birbirleri ile temas etmemesi gerekli maddeler dikkate alınarak yerleştirme yapılmalıdır.Kimyasal maddelerin yerleştirildiği rafların tahta olması tercih edilmelidir.Kimyasal maddelerin depolandığı raflar duvara sıkıca tutturulmalıdır.Tüm rafların ön kısımları koruma seti ile çevrelenmelidir.Kimyasal maddeler yer düzeyinde veya ulaşılamayacak kadar yüksekte olmamalıdır. Rafların ara yüksekliği 2 m’yi geçmemelidir.Depoda bulunan tüm kimyasalların kayıtlı olduğu bir envanter sistemi olmalıdır. Ciddi bir izleme gerçekleştirilmelidir.



Depolama KoşullarıDepoda duman detektörü ve benzeri yangın uyarı sistemlerinden birisi bulunmalıdır. İhtiyaç kadar madde saklanmalıdır.Maddelerin etiketleri okunacak şekilde bulunmalıdır. Depoda bulunan her kimyasal maddenin etiketlenmesi zorunludur. Etiketüzerinde kimyasal maddenin adı, tehlike sınıfı, zarar vereceği hedef organ, satın alma tarihi, kullanılmaya başlandığı tarih ve son kullanım süresi bulunmalıdır.Peroksit oluşturma özelliğinde olan kimyasal maddelerin etiketleri satın alınma tarihi ve kullanılmaya başladığı tarihi içermelidir. Bu kimyasal maddelerin etiketlerinde “kullanılmaya başladığı tarihten itibaren 3 - 6 - 9 aylık veya 1 yıllık bir sürede imha edilmelidir.” açıklaması bulunmalıdır.Düzenli olarak son kullanım tarihleri izlenmeli ve günü geçen kimyasal maddeler atık depolamaya gönderilmelidir.Özellikle yanıcılar için özel olarak tasarlanmış buzdolapları kullanılmalıdır.



Depolama Koşulları

Acil yardım ekipmanları (yangın söndürücüler vb.) kolay ulaşılabilir yerlerde ve kullanıma hazır tutulmalıdır.

Kimyasalların dökülmesi, dağılması, su kanallarına ulaşması engellenmelidir. Damlatan ya da akıtan yerler hemen temiz hale getirilmelidir.

Depolamada Yapılmaması Gerekenler

Kimyasallar çeker ocaklarda muhafaza edilmemelidir, sadece çok tehlikeli gazlar gaz kabinlerinde ya da çeker ocaklarda muhafaza edilebilinir.

Kimyasallar kirli yerlerde ya da açıkta, su kaynağı girişlerine yakın bölgelerde, çevreyle temas edebileceği alanlarda bırakılmamalıdır. Kimyasallar pencere pervazlarında ya da balkonlarda açıkta bırakılmamalıdır.



Depolama Dolapları

Kimyasal saklamada sadece uygun, onayı alınmış dolaplar kullanılmalı, dolaplar rastgele değiştirilmemelidir.Kimyasal dolapları içinde bulunan kimyasalların tehlike sınıflarına uygun etiketleri ile etkilenmelidir.

Saklama Rafları

Raflar sabitlenmiş halde olmalıdır. (Dolap rafına ya da başka sabit bir yüzeye)Deprem gibi doğal afet hallerine karşı, kimyasalların düşmesini engellemek için rafların kenarları yükseltilmelidir (min.15 cm) Raflara kimyasal bulaşması ya da dökülmesi engellenmelidir.Raflar direk güneş ışığından ve açık alev kaynağından uzak tutulmalıdır.Kimyasallar raf kenarlarından çıkıntı yapmayacak şekilde yerleştirilmelidir. Büyük kimyasal şişeleri yerden maksimum 2 fit yükseklikte tutulmalıdır.Korozif kimyasallar daha alçak raflarda tutulmalıdır.



Saklama Kapları

Kaplar kapalı tutulmalıdır.Kapların havalandırma delikleri açık bırakılmamalıdır.Sıvılar için kapların içinde ikinci bir koruma kabı bulundurulmalıdır.Yanıcı solventler için onaylanmış kaplar kullanılmalıdır.



Atık Kimyasalların Depolanması ve Bertarafı

Kullanılan kimyasal ve ambalaj atıkları belli kurallar çerçevesinde depolanarak bertarafı «Katı Atıkların KontrolüYönetmeliği» ve «Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği» ne uygun olarak yapılmalıdır. Bölümlerin ihtiyaçlarına göre belirlemiş olduğu atık sahası ve atık odaları mevcut olmalıdır.Bu alanlar «Sağlık ve Güvenlik İşaretlemeleri» yönetmeliğine uygun olarak işaretlenmelidir. Tüm atıklar Ana Atık Deposuna taşındıktan sonra ilgili yönetmelikler ve yerel yönetim kurallarına uygun şekilde tahliyeedilmelidir.



Atık Kimyasalların Depolanması ve Bertarafı

Başlıca tehlikeli atık kaynakları;

Kullanılmış, bozulmuş ve kontamine kimyasallar, boyalar, yağlar, Bozulmuş deney ürünleri ve kimyasallar, Deney ekipmanı temizleme artıkları,Hammadde döküntüleri ve deney sonrası açığa çıkan kimyasal karışımlar,Hammadde ambalajlarındaki atıklar,Raf ömrü bitmiş kimyasallar,İhtiyaç dışı kimyasallar (kaynağı ve niceliği bilinen/bilinmeyen kimyasallar) olarak bilinmektedir.


Kimya endüstrisinde yaşanan kazalardan biriside yüksekten düşmelerdir.

Özellikle, yüksek depo alanları, tankerler, tanklar, üretim sahası, kondense tankları, soğutma kuleleri gibi bir çok yerde çeşitli risk şiddetlerine sahip yüksekten düşme riskleri bulunmaktadır.

Risk şiddetinin arttıran zeminden kaynaklı ayrıca , kaygan, sıcak, metal gibi yüzeylerde kaza sayısını arttıran etkenlerdir.

Bu amaçla tüm işletme sahası içinde düşmelere karşı toplu ve kişisel koruyucu önlemlerin alınması gereklidir.Toplu koruma önlemlerinin alınamadığı durumlarda, kişisel koruyucu donanım, hayat hatları ve yüksekte güvenli çalışmayı sağlayacakekipmanın hazırlanması ,Yüksekte yapılacak çalışmaların devamlı süpervizyonu için teknik personel görevlendirilmesi;Yüksekte altlı-üstlü ve eş zamanlı yapılacak çalışmaların koordine edilmesi, alt kotlarda riskli alanların çevrilerek erişime kapatılmasıgereklidir.

Yüksekte Güvenli Çalışmanın ve Düşmeden Korunma Temel Prensipleri


Çalışmaya başlamadan önce risk değerlendirmesi sırasında güvensiz durumları tespit ederken aşağıdaki konulara özellikle dikkatedilmelidir: * Çalışma alanlarına erişim için kullanılacak araçlar, * Çalışma alanında personelin üzerinde bulunacağı döşeme, platform vb. yüzeyler, * Çalışma alanında personelin kullanacağı yürüme yolları, * Çalışma alanındaki muhtemel kırılgan yüzeyler



Çalışma alanı için muhtemel acil durumlar için hazırlık yapılması , Yüksekte askıda kalma durumunda, personel kurtarma yöntemininbelirlenmesi , Şiddetli rüzgar, yağmur ihtimallerine karşı hava tahmin raporlarının sağlanması gereklidir.

Çalışma esnasında kullanılması planlanan malzeme, alet ve ekipmanlar, Yüksekte yapılacak montaj çalışmalarında kullanılacak kaldırmaekipmanları, Çevresel şartlar (aydınlatma, hava ve zemin koşulları), Çalışma alanındaki tertip düzen ile temizlik durumu sürekli olarak kontrol ve takibi sağlanmalıdır.

Yüksekte çalışma ekipmanı, hayat (yaşam) hatları ile kişisel koruyucu donanımlardaki aksaklıklar ve eksiklikler, Yüksekte çalışmayapacak personelin niteliği ve sağlık durumu, Yüksekte altlı-üstlü ve eş zamanlı yapılacak çalışmaların koordinasyonu, Çalışma alanındaki diğer muhtemel aksaklıklar belirlenmelidir.


Düşmelere Karşı Kişisel Koruyucu Donanımlar

Toplu koruma tedbirlerinin düşme riskini tamamen ortadan kaldıramadığı, uygulanmasının mümkün olmadığı, daha büyük tehlikedoğurabileceği, geçici olarak kaldırılmasının gerektiği hallerde, yapılan işlerin özelliğine uygun bağlantı noktaları veya yaşam hatlarıoluşturularak tam vücut kemer sistemleri veya benzeri güvenlik sistemlerinin kullanılması sağlanır. Çalışanlara bu sistemlerle beraberyapılan işe ve standartlara uygun bağlantı halatları, kancalar, karabinalar, makaralar, halkalar, sapanlar ve benzeri bağlantı tertibatları; gerekli hallerde iniş ve çıkış ekipmanları, enerji sönümleyici aparatlar, yatay ve dikey yaşam hatlarına bağlantıyı sağlayan halattutucular ve benzeri donanımlar verilerek kullanımı sağlanır. (Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Madde:5/2-a Ek-IV/A-2/d)

Herhangi bir sebeple betonarme platform kenarında güvenli korkuluğun bir kısmının geçici olarak kaldırılmasının gerektiği durumlarda, bu alanlarda gerekli güvenlik tedbirleri alınır ve çalışanlara uygun kişisel koruyucu donanımlar verilir.(Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Madde:5/2-a Ek-IV/A-5)

Tam Vücut Kemer Sistemi / Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri

CE / EN 361 Paraşüt tipi emniyet kemerİGültekin Cangul / İş Güvenliği Uzmanı 65

Toplu koruma tedbirlerinin düşme riskini tamamen ortadan kaldıramadığı, uygulanmasının mümkün olmadığı, daha büyük tehlikedoğurabileceği, geçici olarak kaldırılmasının gerektiği hallerde, yapılan işlerin özelliğine uygun bağlantı noktaları veya yaşam hatlarıoluşturularak tam vücut kemer sistemleri veya benzeri güvenlik sistemlerinin kullanılması sağlanır. Çalışanlara bu sistemlerle beraberyapılan işe ve standartlara uygun bağlantı halatları, kancalar, karabinalar, makaralar, halkalar, sapanlar ve benzeri bağlantı tertibatları; gerekli hallerde iniş ve çıkış ekipmanları, enerji sönümleyici aparatlar, yatay ve dikey yaşam hatlarına bağlantıyı sağlayan halattutucular ve benzeri donanımlar verilerek kullanımı sağlanır. (Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Madde:5/2-a Ek-IV/A-2/d)


Yaşam Halatları (EN795-2012 yatay yaşam halatları) (EN353-1 dikey yaşam hatları)

YATAY YAŞAM HALATI (HATTI)


Halat Tutucular


Toplu koruma tedbirlerinin düşme riskini tamamen ortadan kaldıramadığı, uygulanmasının mümkün olmadığı, daha büyük tehlikedoğurabileceği, geçici olarak kaldırılmasının gerektiği hallerde, yapılan işlerin özelliğine uygun bağlantı noktaları veya yaşam hatlarıoluşturularak tam vücut kemer sistemleri veya benzeri güvenlik sistemlerinin kullanılması sağlanır. Çalışanlara bu sistemlerleberaber yapılan işe ve standartlara uygun bağlantı halatları, kancalar, karabinalar, makaralar, halkalar, sapanlar ve benzeri bağlantıtertibatları; gerekli hallerde iniş ve çıkış ekipmanları, enerji sönümleyici aparatlar, yatay ve dikey yaşam hatlarına bağlantıyısağlayan halat tutucular ve benzeri donanımlar verilerek kullanımı sağlanır. (Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Madde:5/2-a Ek-IV/A-2/d)

Halat Tutucular ( EN 353-2 – CE)


Kişisel Koruyucu Donanımlar

İşverenler, çalışanlarına, standartlara uygun ve CE işaretli kişisel koruyucu donanım temin etmekle yükümlüdür.

(İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Madde:26/1-o, Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Madde:5/2-a Ek-IV/A-11)


(KKD)

Kişisel Koruyucu Donanımlar

Solunum Koruyucular (CE-EN 149)

MADDE 7 – (1) İşveren, yapılacak risk değerlendirmesi sonucu alınacak iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri ile kullanılması gerekenkişisel koruyucu donanımı belirler.

(KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN İŞYERLERİNDE KULLANILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK)

İşverenin YükümlülükleriGenel kural

MADDE 5 – (1) Kişisel koruyucu donanım, risklerin, toplu korunmayı sağlayacak teknik önlemlerle veya iş organizasyonu ve çalışmayöntemleriyle önlenemediği, tam olarak sınırlandırılamadığı durumlarda kullanılır. Kişisel koruyucu donanım, iş kazası ya da meslekhastalığının önlenmesi, çalışanların sağlık ve güvenlik risklerinden korunması, sağlık ve güvenlik koşullarının iyileştirilmesi amacıylakullanılır. İşveren, toplu korunma tedbirlerine, kişisel korunma tedbirlerine göre öncelik verir. (KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN İŞYERLERİNDE KULLANILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK)

Kulak Koruyucular (EN352/1/2/3) Baret (EN397) El Koruyucular (EN 420)


Kişisel Koruyucu Donanımlar TSE / EN Standartları

Gövde Koruyucuları EN Standartları:

EN 340 Genel İş ElbiseleriEN 343 YağmurlukEN 465 Kimyasal Koruyucu ElbiseEN 467 Sıvı Kimyasallara Karşı Koruyucu GiysilerEN 470 Önlüklerin Genel ÖzellikleriEN 471 Fosfor İşaretli ElbiselerEN 469 - EN 531 Isı ve Alevden Koruyucu

Ayak Koruyucuları EN Standartları:

EN 345 Güvenlik Ayakkabısı 200 jullEN 346 Güvenlik Ayakkabısı 100 jullEN 347 Güvenlik Ayakkabısı Minimal Risk

Kulak Koruyucuları EN Standartları:

EN 352-1 KulaklıklarEN 352-2 Kulak TıkaçlarıEN 352-3 Kulaklı Baretler

Göz Koruyucuları EN Standartları:

EN 166 Genel ÖzelliklerEN 167 Optik Test MetodlarıEN 168 Farklı Optik Test MetodlarıEN 169 Kaynak FiltreleriEN 170 Ultraviole FiltrelerEN 171 İnfaret FiltrelerEN 175 Kaynak Siperleri, BaşlıklarEN 207-208 Laser FiltrelerEN 379 Elektronik Kaynak Başlıkları

Emniyet Kemeri EN Standartları:EN 353 Emniyet Kemeri Halatı Frenleme SistemiEN 355 Yüksekten Ani Düşmeyi Önleyici Şok Absorbarları ve EmniyetHalatlarıEN 358 Bel Tipi Emniyet Kemeri ve Emniyet HalatıEN 360 Yüksekten Ani Düşmeyi Önleyici Geri Sarmalı ve Ataletli Tip makaralar, aparatlar ve Örgü Kolonlu HalatlarEN 361 Paraşüt Tipi Emniyet KemeriEN 362 Emniyet Kancası


El Koruyucuları EN Standartları:EN 374 Kimyasal Madde ve Mikro Organizma EldivenleriEN 374-2 Kimyasal Maddeyi İçine Alma Direnci (3 kademe)EN 374-3 Kimyasal Maddeyi İçine Alma Direnci (6 kademe)EN 388 Anti Statik - Mekanik İş EldivenleriEN 407 Sıcak İş ve Isı EldivenleriEN 420 Genel Amaçlı EldivenlerEN 421 İyoize Işınlara - Rasyasyona Karşı EldivenlerEN 511 Soğuk İş EldivenleriEN 659 Yangınla Mücadele Eldivenleri

Kişisel Koruyucu Donanımlar EN Standartları

Solunum Sistemi Koruyucuları EN Standartları:EN 136 Tam Yüz MaskeleriEN 137 Solunum Tüp ve SırtlıklarıEN 139 Temiz Hava Beslemeli MaskelerEN 140 Yarım Yüz MaskeleriEN 141 Gaz Buhar FiltreleriEN 143 Partikül (zerrecik) FiltreleriEN 146 Kendinden Hava Beslemeli Başlık MaskelerEN 149 Bakım Gerektirmeyen MaskelerEN 403 Kaçış MaskeleriEN 405 Bakım Gerektirmeyen Gaz - Buhar Maskeleri (filtrelerideğiştirilmeyen maskeler)

Baş Koruyucuları EN Standartları:

EN 397 Baret


İŞ EKİPMANLARI

İLGİLİ MEVZUAT - İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI YÖNETMELİĞİ

İşverenlerin YükümlülükleriGenel yükümlülükler

MADDE 5 – (1) İşveren, işyerinde kullanılacak iş ekipmanının yapılacak işe uygun olması ve bu ekipmanın çalışanlara sağlık ve güvenlikyönünden zarar vermemesi için gerekli tüm tedbirleri alır.(2) İşveren:a) İş ekipmanını seçerken işyerindeki özel çalışma şartlarını, sağlık ve güvenlik yönünden tehlikeleri göz önünde bulundurarak, buekipmanın kullanımının ek bir tehlike oluşturmamasına dikkat eder.b) İş ekipmanının, çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden tamamen tehlikesiz olmasını sağlayamıyorsa, kabul edilebilir risk seviyesineindirecek uygun önlemleri alır.



İş ekipmanının kontrolüMADDE 7 – (1) İşyerinde kullanılan iş ekipmanının kontrolü ile ilgili aşağıdaki hususlara uyulur.a) İş ekipmanının güvenliğinin kurulma ve montaj şartlarına bağlı olduğu durumlarda, ekipmanın kurulmasındansonra ve ilk defa kullanılmadan önce ve her yer değişikliğinde ekipmanın, periyodik kontrolleri yapmaya yetkilikişiler tarafından kontrolü yapılır, doğru kurulduğu ve güvenli şekilde çalıştığını gösteren belge düzenlenir.b) İşverence, arızaya sebep olabilecek etkilere maruz kalarak tehlike yaratabilecek iş ekipmanının;1) Periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişilerce periyodik kontrollerinin yapılması,2) Çalışma şeklinde değişiklikler, kazalar, doğal olaylar veya ekipmanın uzun süre kullanılmaması gibi işekipmanındaki güvenliğin bozulmasına neden olabilecek durumlardan sonra, arızanın zamanında belirlenipgiderilmesi ve sağlık ve güvenlik koşullarının korunması için periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişilerce gereklikontrollerin yapılması,sağlanır.c) Kontrol sonuçları kayıt altına alınır ve yetkililer her istediğinde gösterilmek üzere uygun şekilde saklanır.(2) İş ekipmanı işletme dışında kullanıldığında, yapılan son kontrol ile ilgili belge de ekipmanla birliktebulundurulur.

Çalışma süresince kullanılan tüm iş ekipmanları periyodik bakım ve kontrolleri yetkililerce yapılmalı ve yapılan tüm faaliyetlerin kaydı tutulmalıdır. İş ekipmanlarının ehil olmayan, operatörlük belgesi ya da mesleki yeterlilik sertifikası olmayanların kullanmalarına müsaade edilmemelidirler.

KALDIRMA – İLETME – TAŞIMA EKİPMAN VE AKSESUARLARI

İş ekipmanlarını (forklift, ekskavatör, kule vinç vb) kullananların operatör belgeleri olmalıdır.Kendinden hareketli iş ekipmanları, bu ekipmanların güvenli kullanımı ile ilgili uygun eğitim almış çalışanlar tarafındankullanılır.(İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği Madde:6/2 Ek-II/2.1)

Operatörlük Belgesi

İŞ EKİPMANLARI


Kaldırma Ekipmanları – Sapanlar / Halatlar / Kancalar / Bağlantı ElemanlarıİŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI YÖNETMELİĞİ3.1.4. Kaldırma aksesuarları, sapanın şekli ve yapısı dikkate alınarak, kaldırılacak yüke, kavrama noktalarına, bağlantı elemanlarına ve atmosferşartlarına uygun seçilir. Kaldırmada kullanılan bağlantı elemanları kullanımdan sonra sökülmüyorsa, bunların özellikleri hakkında kullanıcılarınbilgi sahibi olması için belirgin bir şekilde işaretlenir.3.1.5. Kaldırma aksesuarları bozulmayacak veya hasar görmeyecek şekilde muhafaza edilir.

3.2.2.1. Kaldırma için kullanılan aksesuarlar da güvenli kullanım için gereken özelliklerini gösterecek şekilde işaretlenir3.1.4. Kaldırma aksesuarları, sapanın şekli ve yapısı dikkate alınarak, kaldırılacak yüke, kavrama noktalarına, bağlantı elemanlarına ve atmosferşartlarına uygun seçilir. Kaldırmada kullanılan bağlantı elemanları kullanımdan sonra sökülmüyorsa, bunların özellikleri hakkında kullanıcılarınbilgi sahibi olması için belirgin bir şekilde işaretlenir.3.1.5. Kaldırma aksesuarları bozulmayacak veya hasar görmeyecek şekilde muhafaza edilir..

İŞ EKİPMANLARI


İŞ EKİPMANLARI

Seyyar Merdivenler

Yapılan işe ve bulunması halinde ulusal standartlara uygun, basamaklarıkaymaz malzemeden yapılmış veya kaymaz malzeme ile kaplanmış, yeterli sağlamlıkta el merdivenleri kullanılır. Basamakları, kolları veyabağlantı yerleri kırılmış, çatlamış, yıpranmış, hasar görmüş ekipmanlarkullanılmaz. El merdivenleri düzenli olarak kontrol edilerek kusurlumerdivenlerin kullanılmaması sağlanır.

(Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Madde:5/2-a Ek-IV/B-47)

Yüksekte yapılan geçici işler uygun bir platformda, güvenlik içinde veuygun ergonomik koşullarda yapılamıyorsa, güvenli çalışmakoşullarını sağlayacak ve devam ettirecek en uygun iş ekipmanıseçilir. Toplu koruma önlemlerine kişisel koruma önlemlerine göreöncelik verilir. İş ekipmanının boyutları, yapılacak işin doğasına veöngörülen yüke uygun, geçişlerin tehlikesiz şekilde yapılmasınısağlayacak şekilde olması gerekir.

(İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları YönetmeliğiMadde:6/2 Ek-II/4.1.1)


Elektrik

Kişilerin, doğrudan veya dolaylı teması sonucu elektrik çarpması riskine karşı korunması sağlanır.(Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Madde:5/2-a Ek-IV/A-13)

Yapı alanı içerisindeki ana pano ve tali elektrik panolarında uygun kaçak akım rölesi kullanılır.(Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Madde:5/2-a Ek-IV/A-16)


Elektrik

Yapı alanında veya çalışanların erişebileceği yerlerde bulunan elektrik panoları, tevzi tabloları ile kontrol tertibatı ve benzeri tesisat, kilitli dolap veya hücre içine konulur. Bakım, onarım ve yenileme nedeniyle gerilim altındaki tesisatın tecritlerinin çıkarılmasıgerektiğinde uyarı ve koruma amacıyla gerekli tedbirler alınır.

(Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Madde:5/2-a Ek-IV/A-17)


Elektrikle çalışan iş ekipmanlarının gövde güvenlik topraklaması yapılır.



Elektrik

Acil Durumlar

YangınYapı alanının özelliklerine, çalışan barakalarının ve diğertesislerin boyutlarına ve kullanım şekline, alandakiekipmana, alanda bulunan maddelerin fiziksel ve kimyasalözelliklerine, bulunabilecek azami kişi sayısına bağlı olarakuygun nitelikte ve yeterli sayıda yangınla mücadele araç vegereci ile gerekli yerlerde yangın dedektörleri ve alarm sistemleri bulundurulur.



Yangınla mücadele araç ve gereçleri, yangın dedektörlerive alarm sistemlerinin düzenli bakımlarının ve mevzuatauygun sürelerde periyodik kontrollerinin yapılmasısağlanır.



İŞYERLERİNDE ACİL DURUMLAR HAKKINDA YÖNETMELİK

MADDE 11 – (1) İşveren; işyerlerinde tehlike sınıflarını tespit edenTebliğde belirlenmiş olan çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 30 çalışana, tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 40 çalışana ve az tehlikelisınıfta yer alan işyerlerinde 50 çalışana kadar;

b) Yangınla mücadele, konularının her biri için uygun donanıma sahipve özel eğitimli en az birer çalışanı destek elemanı olarak görevlendirir. İşyerinde bunları aşan sayılarda çalışanın bulunması halinde, tehlikesınıfına göre her 30, 40 ve 50’ye kadar çalışan için birer destek elemanıdaha görevlendirir.

Acil Durumlar

Yangın


YANGIN SINIFLARI Yangın sınıfları hangi yangın söndürücü söndürme tüpü nerede kullanılır kullanılmalı Yangın, Yanan maddenin halinegöre sınıflandırılmaktadır: •A SINIFI YANGIN : Yanan maddenin ahşap, kağıt vb. gibi katı madde olduğu yangınlardır. •B SINIFI YANGIN : Yanan maddenin benzin, tiner vb. gibi yanıcı sıvılar olduğu yangınlardır. •C SINIFI YANGIN : Yanan maddenin LPG, Asetilen vb. gibi yanıcı gaz olduğu yangınlardır. •D SINIFI YANGIN : Kaynağı Sodyum, Potasyum vb. gibi hafif metallerin olduğu yangınlardır. Ayrıca Elektrik trafo, pano vb. gibi yerlerde çıkan yangınlar için "E Sınıfı Yangın" tanımlaması kullanılmaktadır.

Acil DurumlarYangın


Acil DurumlarYangın

HANGİ YANGIN SÖNDÜRÜCÜ NEREDE KULLANILIR?

•Kuru Kimyevi Tozlu Yangın Söndürücüler : A, B, ve C sınıfı yangınlarda etkilidir. Elektrik yangınlarını da söndürebilmekte olan ve fiyat / performans grafiği yüksek olduğu için en çok tercih edilen yangın söndürücülerdir. •Karbondioksitli (CO2) Yangın Söndürücüler : B ve C sınıfı yangınlarda etkilidir. Zehirli bir gaz olmayan , sadece ortamiçinde çok yüksek oranda yoğunluğa ulaştığında boğucu olan CO2'li yangın söndürücüler, yalıtkan özelliklerinden dolayıelektrik yangınlarında en çok kullanılan yangın söndürücülerden biridir. Kullanım sonrası herhangi bir atık / tortubırakmaması, bu yangın söndürücüleri mutfak, laboratuvar, vb. gibi yerlerde tercih edilmesine sebep olmaktadır.A sınıfı yangınlarda etkili olmadığı bilinmelidir. •Köpüklü Yangın Söndürücüler : A, B ve C sınıfı yangınlarda etkilidir. Kullanıldığında köpük, yanan maddenin üzerinikaplayarak oksijenin keser ve yangını söndürür. Bu özelliğinden dolayı özellikle benzin / mazot yangınlarında çoketkilidir ve akaryakıt terminalleri ve dolum istasyonlarında veya tiner / boya depolarında tercih edilen yangınsöndürücüdür. Su bazlı olduğu için elektrik yangınlarında kesinlikle kullanılmamalıdır! Ülkemizde çıkan yangınlarınönemli bir kısmının elektrik pano ve trafolarından kaynaklandığı göz önüne alındığında ortamda sadece busöndürücünün bulunması oldukça tehlikelidir. Bu söndürücüler, köpüklü olduğuna dair kolayca görülebilecek şekildeetiketlendirilmelidir. •Halokarbonlu (HCFC) Yangın Söndürücüler : B ve C sınıfı yangınlarda etkilidir. Uçucu gaz olması, yalıtkan olması vekarbondioksitli söndürücülerden daha uzak menzile sahip olması, bu yangın söndürücülerin özellikle elektronik aksamınbulunduğu yerlerde ve bilgi işlem / otomasyon odalarında tercih edilmesine sebep olmaktadır.


SULU SİSTEM YANGIN DOLABISULU SİSTEM TÜPLÜ MODEL TEK KAPAKLI KÖPÜKLÜ SİSTEM YANGIN DOLABI

DAVLUMBAZ SÖNDÜRME SİSTEMİ

BİNALARIN YANGINDAN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK DÖRDÜNCÜ BÖLÜMMutfaklar, Çay Ocakları, Sobalar ve BacalarMutfaklar ve çay ocaklarıMADDE 57- (1) Konutlar hariç olmak üzere, alışveriş merkezleri, yüksek binalariçinde bulunan mutfaklar ve yemek fabrikaları ile bir anda 100'den fazla kişiyehizmet veren mutfakların davlumbazlarına otomatik söndürme sistemi yapılmasıve ocaklarda kullanılan gazın özelliklerine göre gaz algılama, gaz kesme ve uyarıtesisatının kurulması şarttır.

YangınAcil Durumlar

Acil Durumlar

İlk YardımÇalışma koşullarının gerektirdiği her yerde ilkyardım ekipmanları kolay erişilebilir yerlerde bulundurulur ve Sağlık ve Güvenlik İşaretleriYönetmeliğine uygun şekilde işaretlenir. Acil servis adresleri ve telefon numaraları görünür yerlerde bulundurulur. (Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Madde:5/2-a Ek-IV/A-52)

İLKYARDIM YÖNETMELİĞİd) İlkyardım: Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye düşüren durumda, sağlık görevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar, hayatınkurtarılması ya da durumun daha kötüye gitmesini önleyebilmek amacıyla olay yerinde, tıbbi araç gereç aranmaksızın mevcutaraç ve gereçlerle yapılan ilaçsız uygulamaları,e) İlkyardımcı: İlkyardım tanımında belirtilen amaç doğrultusunda, hasta veya yaralıya tıbbi araç gereç aranmaksızın mevcut araçve gereçlerle ilaçsız uygulamaları yapan ilkyardım eğitimi alarak ilkyardımcı belgesi almış kişiyi,


Sağlık ve Güvenlik İşaretlemeleri

SAĞLIK VE GÜVENLİK İŞARETLERİ YÖNETMELİĞİ

Genel yükümlülükMADDE 5 – (1) İşveren, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 10 uncu maddesinin birinci fıkrası gereğince işyerindegerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre; işyerindeki risklerin ortadan kaldırılamadığı veya toplu korumaya yönelikteknikler veya işin organizasyonunda kullanılan önlem, yöntem veya süreçlerle yeterince azaltılamadığı durumlarda, buYönetmelikte yer aldığı şekliyle sağlık ve güvenlik işaretlerini bulundurur ve uygun yerlerde kullanılmasını sağlar.

Emredici İşaretler Uyarıcı (İkaz) İşaretleri



Sağlık ve Güvenlik İşaretlemeleri

SAĞLIK VE GÜVENLİK İŞARETLERİ YÖNETMELİĞİ

Yasaklayıcı İşaretlerAcil Çıkış, Güvenlik İşaretleri Yangın İşaretleri

kimya sektörü güvenlik raporu

Education