kinanƆtakadakaaku · iliayã17:1-22:54 adonia a zĩnda kana kí ũu...

56
1 KINANƆ 1:1 1 1 KINANƆ 1:13 KINANƆ TAKADA KAAKU Sulemanu kíblena 1:1-2:46 Kí Sulemanu yã 3:1-11:43 Yudankↄ̃ n Isarailinkↄ̃ kpaatɛna 12:1-16:34 Ilia yã 17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1 Gurↄↄ kɛ̀ kí Dauda zi kũ ̀ kótokoto, baa tó wà bisankùàla, ĩa ègↄ̃ kpɛɛ à dɛɛmɛ. 2 Ben à ìbanbènɛ: Wa dii kí, ǹ tó wà nkparɛ wɛtɛnnɛ, àgↄ̃ zĩi kɛɛnnɛ àgↄ̃ n gwaa, àgↄ̃ daɛɛ n saɛ lɛ ĩa tón n dɛ dro. 3 Ben wà gàa wà kpáɛ kɛ̀ nkparɛ maaazi Isarailinbùsun píngi, ben wà bↄ̀ Sunɛmu ngbɛ̃ Abisagaa, wà à sɛ̀ wà sùo kínanɛ. 4 Nkparɛ pì nɛ́ nmaaamɛ. Ègↄ̃ kína gwaa àgↄ̃ zĩi kɛɛnɛ, mde kí à dↄ̃ ngbɛ̃ ũro. 5 Dauda naↄ̃ Agi nɛ́ Adonia a zĩnda dìɛ kɛ̀ a ka, ben à bè ámbe é kí ble. Ben à sↄ̃ goronsɛ̀ kↄ̃ nsↄ̃ deenkↄ̃ ngↄ̃ gbɛ̃ gↄ̃ↄn baplaa akuri kɛ̀ aↄ̃ égↄ̃ bàa lɛɛ wàgↄ̃ tɛ́arɛ aɛn. 6 À dee e kpãkɛ̃zi ziki à be, à kɛ̀ dia nɛ́ɛ kɛɛ lɛɛro. Àpi sↄ̃ nɛ́ gↄ̃ maaamɛ. Abusalomu bé à yↄ̃ mì à kpàa. 7 Ben à lɛdolɛ kɛ̀ kↄ̃ n Zeruya nɛ́ Yoabuo kↄ̃ n sa'ori Abiatao, ben aↄ̃ zɛ̀o. 8 Mde sa'ori Zadki kↄ̃ n Yoyada nɛ́ Bɛnayao kↄ̃ n annabi Natão kↄ̃ n Simɛio kↄ̃ n Dauda gbɛ̃nnankↄ̃ n à dogarinↄↄ e zɛoro. 9 Adonia saa ò kↄ̃ n sãankↄ̃ n zùnkↄ̃ n zùnɛ mɛ̀kpananMlɛ̃ ̀ gbɛ kɛ̀ kú Ɛnlogɛli saɛa. À a dãaro kínɛnsìsi ń píngi kↄ̃ n Yuda kɛ̀ aↄ̃ↄ dɛ kína ìba ũunń píngi. 10 Èe annabi Natã sísiro ke Bɛnaya ke Dauda dogarinke a zĩnda dãaro Sulemanu. 11 Ben Natã gàa à Sulemanu da Basɛba là à bè: Nɛ́ɛ ma kɛ̀ Agi nɛ́ Adonia kí blè wa dii kí Dauda dↄ̃ na sairoo? 12 Tↄ̀ , ǹ tó mà lɛ́ damma sa lán nɛ́ kɛ nà, ǹ n zĩnda mì sí kↄ̃ nn nɛ́ Sulemanu pↄ́ o. 13 Ǹ fɛɛ ǹ gá kí Dauda le ǹ benɛ, kɛ̀ à

Upload: others

Post on 02-Feb-2020

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 1:1 1 1 KINANƆ 1:13

KINANƆ TAKADA KAAKUSulemanu kíblena 1:1-2:46Kí Sulemanu yã 3:1-11:43Yudanↄ kↄn Isarailinↄ kↄkpaatɛna 12:1-16:34Ilia yã 17:1-22:54

Adonia a zĩnda kana kí ũu1 Gurↄↄ kɛ kí Dauda zi kũ kótokoto, baa tó wà bisanↄ

kùàla, ĩa ègↄ kpɛɛ à dɛɛmɛ. 2 Ben à ìbanↄ bènɛ: Wa diikí, ǹ tó wà nↄkparɛ wɛtɛnnɛ, àgↄ zĩi kɛɛnnɛ àgↄ n gwaa,àgↄ daɛɛ n saɛ lɛ ĩa tón n dɛ dↄro. 3Ben wà gàa wà kpáɛ kɛnↄkparɛmaaazi Isarailinↄ bùsun píngi, ben wà bↄ Sunɛmunↄgbɛ Abisagaa, wà à sɛ wà sùo kínanɛ. 4Nↄkparɛ pì nɛ nↄmaaamɛ. Ègↄ kína gwaa àgↄ zĩi kɛɛnɛ, mↄde kí à dↄ nↄgbɛũro.

5Dauda naↄ Agi nɛ Adonia a zĩnda dìɛ kɛ a ka, ben à bèámbe é kí ble. Ben à sↄgoronↄ sɛ kↄn sↄdeenↄ kↄn gↄgbɛgↄↄn baplaa akuri kɛ aↄégↄ bàa lɛɛ wàgↄ tɛarɛ aɛnↄ. 6 Àdee e kpãkɛzi ziki à be, à kɛ dia nɛɛ kɛɛ lɛɛro. Àpi sↄ nɛgↄ maaamɛ. Abusalomu bé à yↄ mì à kpàa. 7 Ben à lɛdolɛkɛ kↄn Zeruya nɛ Yoabuo kↄn sa'ori Abiatao, ben aↄ zɛo.8 Mↄde sa'ori Zadↄki kↄn Yoyada nɛ Bɛnayao kↄn annabiNatão kↄn Simɛio kↄn Dauda gbɛnnanↄ kↄn à dogarinↄↄe zɛoro. 9 Adonia saa ò kↄn sãanↄ kↄn zùnↄ kↄn zùnɛmɛkpananↄ Mlɛgbɛ kɛ kú Ɛnlogɛli saɛa. À a dãaro kínɛnↄsìsi ń píngi kↄn Yuda kɛ aↄↄ dɛ kína ìba ũunↄ ń píngi. 10 Èeannabi Natã sísiro ke Bɛnaya ke Dauda dogarinↄ ke a zĩndadãaro Sulemanu.

11 Ben Natã gàa à Sulemanu da Basɛba là à bè: Nɛɛ makɛ Agi nɛ Adonia kí blè wa dii kí Dauda dↄna sairoo? 12Tↄ,ǹ tó mà lɛ damma sa lán nɛ kɛ nà, ǹ n zĩnda mì sí kↄn nnɛ Sulemanu pↄo. 13 Ǹ fɛɛ ǹ gá kí Dauda le ǹ benɛ, kɛ à

Page 2: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 1:14 2 1 KINANƆ 1:30la dànnɛ yã à bè n nɛ Sulemanu bé eé kí ble a gɛɛ ũ à vɛɛa kpatan sↄ nɛ? À kɛ dia Adonia gↄ kí ũu? 14 Gurↄↄ kɛ ńkpɛ nɛɛ yã oonɛ, mɛ gɛ mà yã'i kaara se. 15 Ben Basɛbagàa à kína lè à kpɛn, guu kɛ Sunɛmu nↄgbɛ Abisaga e àgwaan. Kí sↄ zi kũ. 16 Basɛba kùɛ à mì pɛɛnɛ, ben kí à là àbè: Bↄn ń yezi? 17À wèàla à bè: Ma dii, ḿbe ń sì mamↄman zↄblerinɛ kↄn Dii n Luda tↄo, n bè ma nɛ Sulemanu bé eékí ble n gɛɛ ũ à vɛɛ n kpatan. 18 Tia sↄ ma dii kí, Adoniabé à kɛ kí ũ, bensↄ ń à yã dↄro. 19 À saa ò kↄn zùnↄ kↄnzùnɛ mɛkpananↄ kↄn sãanↄ paripari, à n nɛnↄ sìsi ń píngikↄn sa'ori Abiatao kↄn zĩkpɛ dↄn'aɛde Yoabuo, mↄde èe nzↄbleri Sulemanu sísiro. 20Ma dii kí, ḿbe Isarailinↄ píngisↄkpanzi, wà ma tó dé bé eé kɛ kí ũ n gbɛn. 21Ma dii kí, tón gaa n dezinↄ kúkiia, mapi kↄn ma nɛ Sulemanuo, weégↄwa gwaa taarideenↄ ũmɛ.

22 Kɛ à kpɛ èe yã oo kↄn kínao, ben annabi Natã mↄ.23Wàòkínɛ kɛ annabiNatã kúkɛ. BenNatã gɛ à kùɛ kínanɛà dàɛ a puua 24 à bè: Ma dii kí, ḿbe n bè Adonia kɛ kí ũ àvɛɛ kpatan n gɛɛ ũↄ? 25 Zaakɛ à gàa à saa ò gbãa kↄn zùnↄkↄn zùnɛ mɛkpananↄ kↄn sãanↄ paripari. À n nɛnↄ sìsi ńpíngi kↄn n zĩkpɛ dↄn'aɛdeeo kↄn sa'ori Abiatao. Aↄↄe pↄbleeo, wèe ímii tia, aↄↄe bee: Luda kí Adonia dↄ kↄn aafiao!26 Mↄde èe mamↄma n zↄbleri sísiro ke sa'ori Zadↄki keYoyada nɛ Bɛnaya ke n zↄbleri Sulemanu. 27Ma dii kí, aselɛ n kɛ lɛɛ, benn gi gbɛkɛ eé vɛɛ kpatann gɛɛ ũu owamↄwan zↄblerinↄnɛziↄ?

Sulemanu kana kí ũ28Benkí Dauda bè: ÀBasɛba sísimɛ. Kɛ Basɛbamↄ à gɛ, à

mↄ à zɛ kí aɛ. 29Benkína la dànɛ à bè: KↄnDii kuunao! Àmↄkɛ à ma bↄ nawɛa píngi guu. 30 Ladana kɛ má kɛnnɛ kↄnDii Isarailinↄ Luda tↄo, ma bè n nɛ Sulemanu bé eé kí blema gbɛn à vɛɛ kpatan ma gɛɛ ũ, mɛ papa gbãa kãnkãmmɛ.

Page 3: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 1:31 3 1 KINANƆ 1:4731 Ben Basɛba kùɛ à mì pɛɛ tↄↄtɛ kínanɛ à bè: Ma dii kíDauda, Luda n dↄ kↄn aafiao gurↄ píngi!

32 Ben kí Dauda bè: À sa'ori Zadↄki sísimɛ kↄn annabiNatão kↄn Yoyada nɛ Bɛnayao. Kɛ aↄ mↄ kína kiia, 33 àbèńnɛ: À ma ìbanↄ kakↄa é ma nɛ Sulemanu sɛ à à dima bãagãsↄa, é gáo Giↄ. 34 Gwen sa'ori Zadↄki kↄn annabiNatão é nↄsi kúa aↄ à ká Isarailinↄ kí ũ, é kuru pɛ à wii lɛ àbe: Luda kí Sulemanu dↄ kↄn aafiao! 35 Beee gbɛra é suo,eé vɛɛ kpatan àgↄ kí blee ma gbɛn. Àmbemá dìɛ Isarailinↄkↄn Yudanↄ dↄn'aɛdee ũ. 36 Ben Yoyada nɛ Bɛnaya bèkínanɛ: À kɛ lɛ! Dii n Luda n lɛgbɛ sí ma dii kí! 37 LánDii kúnyo nà ma dii kí, àgↄ kú kↄn Sulemanuo lɛ, à à kíkɛsɛ lezĩ dɛ n pↄla se.

38 Ben sa'ori Zadↄki kↄn annabi Natão kↄn Yoyada nɛBɛnayao kↄn dogarinↄ gàa wà Sulemanu dì kí Daudabãagãsↄa, aↄ gàa zɛnɛ Giↄ. 39 Ben sa'ori Zadↄki nↄsi tùusɛ Dii kpɛn, à nↄsi pì kù Sulemanua. Ben wà kuu pɛ, baadepíngi wii lɛ wà bè: Luda kí Sulemanu dↄ kↄn aafiao! 40Benbaade píngi bↄ wà tɛzi, aↄↄe suu aↄↄe gaasia pɛɛ, aↄↄepↄnnaa kɛɛ maamaa ai tↄↄtɛ nìgã kĩi kɛ aↄↄe kɛɛ pì yãnzi.

41 Kɛ Adonia kↄn gbɛ kɛ à ń sisinↄ pↄ blè wà yãa, aↄↄemↄↄ fɛɛ, ben aↄ kĩi pì mà. Kɛ Yoabu kuru'ↄ pì mà, ben àbè: Bↄ zↄka bé à dↄ wɛtɛ guu lɛɛ? 42 Èe yã pì o à yãaro,ben sa'ori Abiata nɛ Yonatã gàa káo gↄↄ. Ben Adonia bè:Ǹ gɛ. Gbɛ bɛɛdeen n ũ, mɛɛ sii baaru nnaan n suo. 43 BenYonatã bèAdonianɛ: Lɛnlo! Wadii kí Dauda Sulemanukpàkpatan. 44 À sa'ori Zadↄki kↄn annabi Natão kↄn Yoyadanɛ Bɛnayao kↄn a dogarinↄ gbàrɛ aↄ gáo, ben aↄ gàa wà àdì kína bãagãsↄa. 45 Ben sa'ori Zadↄki kↄn annabi Natãonↄsi kùa aↄ à kà kí ũ zaa Giↄ. Kɛ aↄ bↄ gwe, aↄ sù kↄnpↄnnakɛnao, ben wɛtɛ lògo. Kĩi kɛ á màn gwe. 46 Baadiamɛ Sulemanu vɛɛ kpatan kↄ. 47 Ben wa dii kí Dauda

Page 4: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 1:48 4 1 KINANƆ 2:7ìbanↄ mↄ wà ì kpàa se, aↄ bè Luda Sulemanu tↄ bↄ dɛ àpↄla! Luda à kíkɛɛ gba gbãaa dɛ à pↄla! Ben Dauda mì nàɛà dↄnzi kɛ Diinɛ a daɛbↄa 48 à bè: Wà Dii Isarailinↄ Ludasáabu kpá, kɛ à tò ma wɛɛ sì ma gɛɛ kana kí ũlɛ gbãa.

49 Kɛ gbɛ kɛ Adonia ń sisinↄↄ mà lɛ, ben aↄ làakari fɛɛ,baade a zɛ kũ. 50 Kɛ Adonia e vĩa kɛɛ Sulemanunɛ yãnzi,ben à fɛɛ à gàa à nà Dii gbãgbãkiizi, à a koba kũ. 51 Benwà bè Sulemanunɛ: Adonia e vĩa kɛɛnnɛ, à gàa à nà Diigbãgbãkiizi à à koba kũna, èe bee ǹ la da amↄa n zↄblerinɛgbãa, kɛ nɛ a dɛro. 52Ben Sulemanu bè: Tó à a zĩnda kũnadↄ gbɛ maaa ũ, baa à mìkã wɛn do eé lɛɛ tↄↄtɛro. Tó wà gàwà à zaa ke èa sↄ, à gàmɛ. 53 Ben kí Sulemanu gbɛnↄ zĩ, aↄAdonia gò Dii gbãgbãkiia. Kɛ Adonia pì mↄ à kùɛnɛ, benSulemanu bènɛ: Ǹ tá n bɛ.

2Dauda lɛdiɛna Sulemanunɛ

1Kɛ Dauda gagurↄↄ kà kĩi, à lɛ dìɛ a nɛ Sulemanunɛ à bè:2Mɛɛ gaa anduna gbɛ píngi gákiia. Ǹ zɛ gbãa, nɛ n zĩndaↄdↄa kɛ nɛgↄgbɛn n ũ! 3Ǹgaegↄ Dii n Luda yãnↄ kũna, nɛgↄtɛ à zɛzi, nɛgↄ à ↄdↄkii gwaa, nɛgↄ à yãdiɛnanↄ kũna kↄn àdokayãnↄ kↄn à yã'onnɛnanↄ, lán à kúMusa doka takadannà, yã kɛ nɛɛ kɛɛ píngi égↄ bↄↄ maa, n tá píngi égↄ nna.4 Lɛn Dii é yã kɛ à òmɛɛ papa lɛ à bè, tó ma nɛnↄ ń zĩndakũna dↄ bensↄ aↄↄ tɛ ma zɛzi kↄn nↄsɛo do kↄn pↄyezinaopíngi, ma boriinↄ égↄ vɛɛna Isarailinↄ kpatan gurↄ píngi.

5Ń yã kɛ Zeruya nɛ Yoabu kɛmɛɛ dↄ, lán à Isaraili zĩkpɛdↄn'aɛde gↄↄn plaaanↄ dɛdɛ nà, Nɛɛ nɛ Abana kↄn Yɛta nɛAmasao. À gbɛ pìnↄ dɛdɛ, èe kɛ sↄ zĩ gurↄnlo. Aↄ aru gↄ àmusu, à kù à asaaa kↄn à kyateenↄ. 6Ǹ yã kɛnɛ n ↄndↄnalɛn. Ǹton tó à mìkã pura kũ gbasa à daɛ miran yĩi guuro.7Ǹ gbɛkɛɛ kɛ Giliada gbɛ Bazilai nɛgↄgbɛnↄnɛ. Ǹ ń diɛ gbɛ

Page 5: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 2:8 5 1 KINANƆ 2:22kɛ égↄ pↄ blee lɛdoonↄ tɛ, zaakɛ aↄmbe aↄ zɛmao gurↄↄkɛ mɛɛ bàa sii n vĩi Abusalomunɛ. 8 Bɛyãmi bori Gera nɛSimɛi, Bahurimu gbɛ kúnyo dↄ. À ma ka pãsĩpãsĩ gurↄↄ kɛmɛɛ gaa Manaimu. Kɛ à mↄ à ma le Yodazi, má sìnɛ kↄnDiio kɛ mɛ à dɛro. 9Baa kↄn beeeo ǹton à tó pã wɛɛtãmmasairo. Ń ↄndↄ, ń dↄ dian nɛ kɛnɛ nà à ga zɛgbãn à gɛmiran.

10 Ben Dauda gà. Yerusalɛmu fáandi kɛ wà à vĩin wèbe Dauda wɛtɛ. 11 À kɛ Isarailinↄ kí ũ ai wɛ baplaa,Ɛblↄnu wɛ swɛɛplaa, Yerusalɛmu wɛ baaakuri awɛɛ'aagↄ.12 Sulemanu vɛɛ a de gbɛn bensↄ à kpata kãsãa pɛɛna.

Adonia gana13 Agi nɛ Adonia gàa à Sulemanu da Basɛba lè, ben

Basɛba à là à bè: Aafian n mↄↄ? À wèàla à bè: Aafiamɛ!14 Adonia ɛara à bè: Má yã vĩ mà onnɛ. Basɛba bè: Ǹ o!15Ben Adonia bè: Ń dↄ kɛ kpata nɛma pↄmɛ yã. Isarailinↄwɛɛ kúma ń píngi mà kɛ ń kí ũ, ben yã lìɛ, ma dãaro bé àkpata blè, zaakɛ Dii bé à à kà. 16 Tia sa yã mɛn doon mɛɛwɛɛ kɛɛmma, ǹton gí kɛmɛziro. Basɛba bè: Ǹ o! 17 Benà bè: Ǹ wɛɛ kɛmɛ kí Sulemanua à Sunɛmu nↄgbɛ Abisagakpáma nↄↄ ũ, zaakɛ eé gíonnɛro. 18 Basɛba bènɛ: Tↄ, mɛonɛnnɛ.

19 Kɛ Basɛba gàa à kí Sulemanu lè Adonia yã pì musu,ben kína pì fɛɛ à gàa à dààlɛ à kùɛnɛ, ben à ɛara à mↄ à vɛɛa kíblekitan. Ben wà mↄ Basɛbanɛ kↄn kíblekita pãndeo,ben à vɛɛ kí ↄplaazi. 20 Basɛba bè: Pↄken má yezi mà wɛɛkɛmma, ǹton ma tɛro. Ben kí bè: Ǹ wɛɛ kɛ Naa, mɛ n tɛro.21 Ben Basɛba bè: Ǹ tó wà Sunɛmu nↄgbɛ Abisaga kpá nvĩi Adoniaa à à sɛ nↄↄ ũ. 22 Ben kí Sulemanu a da là à bè:Bↄyãnzin nɛɛ Sunɛmu nↄgbɛ Abisaga wɛɛ kɛɛ Adonianɛzi?Ǹ kpata wɛɛ kɛnɛ gↄↄmɛee! Zaakɛ ma vĩimɛ. Nɛɛ kpatawɛɛ kɛɛnɛ kↄn sa'ori Abiatao kↄn Zeruya nɛ Yoabuomɛ.

Page 6: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 2:23 6 1 KINANƆ 2:3423 Ben kí Sulemanu sì kↄn Diio à bè: Tó Adonia e kora awɛndizi yã kɛ à wɛɛ kɛ kɛ yãnziro, Luda yã kɛmɛ pãsĩpãsĩ.24 Zaakɛ Dii ma ka kpatan, à ma diɛ ma de Dauda gɛɛ ũ, àma borii gbà gbãaa lán à à lɛ gbɛ nà, má sì kↄn Diio Adoniaé ga gbãamɛ. 25 Ben kí Sulemanu Yoyada nɛ Bɛnaya dà, àgàa à Adonia lɛ à dɛ.

Sulemanu pɛna Abiataa kↄn Yoabu ganao26 Kína bè sa'ori Abiatanɛ: Ǹ ɛara ǹ tá n guun Anato.

À kↄ sìo ǹ gamɛ, mↄde mɛ n dɛ tiaro, zaakɛ ḿbe n DiiLuda àkpati sɛ n dↄo ma de Daudanɛ aɛ, bensↄ n zɛo ànawɛa píngi guu. 27 Lɛn Sulemanu pɛ Abiataa lɛ, à à bↄDii gbãgbãna zĩin, lɛ yã kɛ Dii ò Ɛli bɛdeenↄ musu zaa Siloe à papa yãnzi.

28 Kɛ Yoabu yã pì baaru mà, ben à bàa sì à gàa Diibisakuta kiia, à nà Dii gbãgbãkiizi à à koba kũ. Yoabu zɛkↄn Adoniaomɛ yã, mↄde èe zɛ kↄn Abusalomuoro. 29Wàò kí Sulemanunɛ kɛ Yoabu bàa lɛ à gàa Dii bisakuta kiia, àkú sa'okii pì saɛ, ben Sulemanu bè Yoyada nɛ Bɛnayanɛ àgá à yãao gwe. 30 Kɛ Bɛnaya kà Dii bisakuta kiia, à bènɛ:Kína bè ǹ bↄ gwe! Ben Yoabu bè: Auo! Gura kɛn mɛ gan.Ben Bɛnaya gbɛnↄ zĩ kínaa à bè: Lán Yoabu wèmala nànyɛ. 31 Ben kína bènɛ: Ǹ kɛnɛ lán à ò nà. Ǹ à dɛ, nɛ à vĩi, lɛà gbɛdɛna pã yã tón wí mapi kↄn ma de bɛdeenↄ musuro.32 Dii é tó à gbɛdɛna yã wí à musu, zaakɛ à lɛɛ taarisaidegↄↄn plaaa kɛ aↄ maaa dɛalaanↄa. À Nɛɛ nɛ Abana, Isarailizĩkpɛ dↄn'aɛde kↄn Yɛta nɛAmasa, Yuda zĩkpɛ dↄn'aɛdeeodɛdɛmade lɛ saɛ. 33Aↄ dɛna yã égↄwii Yoabu kↄn a boriinↄmusu gurↄ píngi, mↄde Dii égↄ Dauda kↄn a boriinↄ kↄna uao kↄn a kpatao gbaa aafia gurↄ sãnda píngia. 34 BenYoyada nɛ Bɛnaya gàa à Yoabu lɛ à dɛ, ben wà à vĩi a bɛ zaa

Page 7: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 2:35 7 1 KINANƆ 3:3gbáan. 35 Ben kína Yoyada nɛ Bɛnaya dìɛ zĩkpɛ dↄn'aɛdeeũ Yoabu gbɛn, sa'ori Zadↄki sↄ, Abiata gbɛn.

Simɛi gana36 Kína gbɛnↄ zĩ aↄ Simɛi sìsi, ben à bènɛ: Ǹ bɛɛ bo

Yerusalɛmu kɛ ǹgↄ kún. Ǹton bↄ bɛa kɛ ǹ gá gukearo.37Ǹgↄ dↄ sãnsãn zĩ kɛ n bikũ Kidironua, n gan gwe. Mↄdeḿbe n n zĩnda dɛ. 38 Ben Simɛi bè kínɛ: Yã maaan ń òma dii kí. Mamↄma n zↄbleri mɛ kɛ lán ń ò nà. Ben à kúYerusalɛmu lɛ ai à gì kɛ.

39 Wɛ aagↄↄ gbɛra Simɛi zↄ gↄↄn plaaanↄ bàa sì wà tàMaaka nɛAkisi, Gata kína kiia, benwà bè Simɛinɛ: N zↄnↄↄkú Gata. 40 Ben Simɛi fɛɛ à gàari yì a zaakinɛ, à gàa Akisikiia Gata a zↄ pìnↄ wɛtɛ. Kɛ à ń é, ben à ń sɛɛ Gata à sùńyo.41Benwà ò Sulemanunɛ, Simɛi bↄ Yerusalɛmu à gàa Gata àɛara à sù. 42Ben kína gbɛnↄ zĩ aↄ Simɛi sìsiare, ben à bènɛ:Má tò ń sì kↄn Diio, ben ma lɛ dàmma ma bè, zĩ kɛ n bↄ kɛn gaa gukea, ǹgↄ dↄ kɛ n gamɛ. Ben ń bèmɛ, yã maaamɛ, ńmà. 43Bↄyãnzin n bↄ ladana kɛ ń kɛ kↄn Dii tↄo kpɛɛzi kↄnyã kɛ má dànnɛɛo? 44 Ben kína ɛara à bènɛ dↄ: Yã zaaa kɛń kɛ ma de Daudanɛ dↄngu píngi. Dii bé eé tó à zaaa pì wín musu sa, 45mↄde eé aubarika damagu à tó Dauda kpatakãsãa gↄ pɛɛna ai gurↄ sãnda píngia. 46 Kína Yoyada nɛBɛnaya dà, ben à gàa à Simɛi lɛ à dɛ. Lɛn Sulemanu kpatakãsãa pɛɛ lɛ.

3Sulemanu nd wɛɛkɛna

1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ kↄn Igipiti kí Fili'aunao, à ànɛnↄgbɛ sɛ nↄↄ ũ à sùo Dauda wɛtɛn àton a bɛ kↄn Dii uaokↄn Yerusalɛmu bĩio bo à mì dɛ. 2 Gurↄ beeea wèe kpɛ boDiinɛ kↄro, ben wègↄ saa oo kpiii musu tãagbãgbãkiinↄa.3 Sulemanu ye Diizi, à a de Dauda yãdiɛnanↄ kũna, mↄde èsaa o gbãgbãkii pìnↄa, ben ègↄ tuaetiti kpata gwe.

Page 8: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 3:4 8 1 KINANƆ 3:194 Ben à gàa saa o zaa Gibiↄ, zaakɛ gbãgbãkii pì bé à dɛ

à kpaaanↄla. À sa'opↄ kɛ wè ká tɛn à tɛ kũ ò gwe mɛnwàa sↄↄro. 5 Gwen Dii bↄ à mↄzi nanaa guu gwãavĩ à bè:Ǹ pↄ kɛ ń yezi wɛɛ kɛma. 6 Ben Sulemanu bè: N gbɛkɛɛkɛ n zↄbleri ma de Daudanɛ maamaa, kɛ à dɛnnɛ gbɛ maanáanɛde nↄsɛpuradee ũ yãnzi. N gbɛkɛ bíta kɛnɛ, ń tòmamↄma à nɛ e kí blee à gɛɛ ũ gbãa kɛa. 7 Tia sa Dii maLuda, n mamↄma n zↄbleri kà kí ũ ma de Dauda gbɛn. Nɛféten ma ũ, má yãke gbá dↄro. 8 Mamↄma n zↄbleri, mákú n gbɛ kɛ ń sɛnↄ tɛ. Aↄↄ pari, weé fↄ wà ń naro wà ń lɛdↄro. 9Ǹmamↄma n zↄbleri gba ↄndↄↄ, lɛ màgae yã gↄgↄ ngbɛnↄnɛ a zɛa, màgↄ à maaa dↄkↄzi kↄn à zaaao. Tó lɛnlo,dian mɛ kɛ nà mà yã gↄgↄ n gbɛ pari daa pìnↄnɛ? 10 Yãkɛ Sulemanu wɛɛ kɛ pì kɛ Diinɛ, 11 ben à bènɛ: Zaakɛ yãkɛ ń wɛɛ kɛn gwe, nɛɛ wɛndi gbãa wɛɛ kɛro ke auziki ke nibɛɛnↄ gaa, séde yãgↄgↄna a zɛa dↄnan ń wɛɛ kɛ, 12mɛ kɛlán ń wɛɛ kɛ nà, mɛ n gba ↄndↄ kↄn wɛɛzɛɛo. Gbɛ kee kuun ã ke n gbɛra kɛ eégↄ ↄndↄ lán n bàro. 13Mɛ pↄ kɛ nɛɛ wɛɛkɛro kpámma dↄ. Mɛ n gba auziki kↄn gakuio píngi ai nwɛndi lɛn. Kína ke é ká n ũro. 14 Tó ń tɛmazi, bensↄ ń mayã'onnɛnanↄ kↄnma yãdiɛnanↄ kũna lán n de Dauda kũnanà, mɛ n wɛndi dↄnnɛ kↄn mↄkyakooo. 15 Ben Sulemanuvù, à è kɛ nanaan á ò. Ben à tà Yerusalɛmu, à gàa à zɛ Diibà kuuna kↄn Isarailinↄ àkpati aɛ, à sa'opↄ kɛ wè ká tɛn àtɛ kũnↄ kↄn kɛnnakↄo sa'opↄnↄ ò gwe, ben à pↄnna pↄbleekɛ a ìbanↄnɛ.

Sulemanu yãg g na kaaruan nɛ16 Zĩkea kaarua gↄↄn plaa kenↄ mↄ Sulemanu kiia, aↄ zɛ

à aɛ. 17 Aↄ gbɛ doo bè: Ǹ gaafaa kɛmɛ kí. Mapi kↄn nↄgbɛkɛo wá kú kpɛdↄnkↄmmɛ. Benma nɛ ì wámbewa plaa kpɛpì guu. 18 À gurↄ aagↄdee zĩ nↄgbɛ pì nɛ ì se. Wámbe waplaa kpɛ pì guu, gbɛkee kúwao gwero. 19Kɛ nↄgbɛ pì dàɛ a

Page 9: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 3:20 9 1 KINANƆ 4:8nɛgↄgbɛ pìa gwãavĩ, ben à gà. 20Ben à fɛɛ gwãavĩ lezãndo,àma nɛgↄgbɛ sɛ ma saɛ gurↄↄ kɛ mamↄma n zↄbleri e ii oo,à dàɛ a saɛ, ben à a nɛ gɛ kii sɛ à dàɛmɛ ma saɛ. 21 Kɛ mavu kↄngↄ mà yↄ kpá ma nɛa, ben má è gɛ. Kɛ má gwà tíii,ben má è ma nɛnlo. 22 Ben nↄgbɛ pì gbɛndoo bè: Ɛgɛɛmɛ!Ma nɛ bé à bɛɛ, n pↄ bé à gà. Ben nↄgbɛ káaku bè: Ɛgɛɛmɛ!N nɛ bé à gà, ma pↄ bé à bɛɛ. Ben aↄↄe lɛokpakↄa kɛɛ kínaaɛzĩ.

23 Ben kína bè: Gbɛ kɛkii e bee a nɛ bé à bɛɛ, n pↄ bé àgà, bensↄ gbɛ kɛkãa e bee, ɛgɛɛmɛ, n nɛ bé à gà, a pↄ bé àbɛɛ. 24 Ben kína bè: À mↄmɛ kↄn fɛɛdaao. Ben wà mↄonɛ.25Ben kína bè: À nɛ kɛ bɛɛ zↄkↄrɛ plaa, à à kpadoo kpá gbɛdooa, é à kpadoo kpá dooa. 26Nↄgbɛ kɛ a nɛ bɛɛ sↄ, nɛ pìkɛnɛ wɛnda, ben à bè kínanɛ: Kí, ǹ nɛ kɛ bɛɛ pì kpáa, ǹtonà dɛro. Ben à gbɛndoo bè: Wà à zↄkↄrɛ plaa, wa píngi wàkorazi. 27Ben kína yã mì dɛ à bè: À nɛ kɛ bɛɛ pì kpá nↄgbɛkáakua. Àton à dɛro. À dan gwe. 28Kɛ Isarailinↄ yãkpaɛ kɛkína kɛ pì mà, aↄ vĩa kɛnɛ, zaakɛ aↄↄ è Luda à gbà ↄndↄↄ àyã gↄgↄ a zɛa.

4Sulemanu ìban

1 Kí Sulemanun Isaraili bori píngi kína ũ. 2 À bùsudↄn'aɛdeenↄ tↄn yɛ: Zadↄki nɛ Azarian sa'oriki ũ. 3 Sisanɛnↄ Ɛliↄrɛfi kↄn Ahiaon à takadakɛrinↄ ũ. Ailudi nɛYosafatan yãzibaarukɛri ũ. 4 Yoyada nɛ Bɛnayan à zĩkpɛdↄn'aɛdee ũ. Zadↄki kↄn Abiataon sa'orinↄ ũ. 5 Natã nɛAzarian à gu dↄn'aɛdeenↄ gbɛnsi ũ. Sa'ori Zabudu, Natãnɛn à kpàasi ũ. 6Aisan à bɛgwari ũ. Abada nɛAdoniramunzↄzĩ gbɛnsi ũ.

7 Kí Sulemanu Isarailinↄ bùsu gbɛnsinↄ dìɛdiɛ guunↄagↄↄn kuri awɛɛplaa. Wɛ kↄn wɛo aↄ baade è mↄ kína kↄn auadeenↄnɛ kↄn pↄbleeo aↄ baade kↄn a mↄↄo. 8 Aↄ tↄn yɛ:

Page 10: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 4:9 10 1 KINANƆ 4:27Bɛnuru bé à Ɛflaimu boriinↄ gu sĩsĩdee vĩ. 9 Bɛnidɛka bé àMakaza kↄn Salabimuo kↄn Bɛsɛmɛsio kↄn Ɛlↄni Bɛtanaovĩ. 10Bɛnɛsɛdi bé à Arubo kↄn Sokoo vĩ kↄn Ɛfa guuo píngidↄ. 11 Bɛnabinadabu bé à Dↄru gusĩsĩdee vĩ. Sulemanunɛnↄgbɛ Tafamɛ à nↄↄ ũ. 12 Ailudi nɛ Baana bé à Tanakivĩ kↄn Mɛgidoo kↄn Bɛtɛsã guu kɛ kĩi kↄn Zarɛtão Yɛzɛriligĩzĩ kpa píngi zaa Bɛtɛsã ai Abɛli Mɛↄla ai Yↄkɛmɛamu kãakpa. 13Bɛnigɛba bé à Ramↄ Giliada vĩ kↄn Manase nɛ Yairilakutu kɛ kú Giliada guunnↄ kↄn Agobu guu kɛ kú Basãokↄn à mɛɛwi bĩide mɛn baaagↄↄnↄ. Wà ń zɛ gbãnganↄ kɛkↄn mↄgotɛomɛ. 14 Ido nɛ Ainadabu bé à Manaimu guu vĩ.15Aimaza bé à Nafatali guu vĩ. Àmbe à Sulemanu nɛnↄgbɛBasɛma sɛ nↄↄ ũ. 16 Usai nɛ Baana bé à Asa guu vĩ kↄnAlotio. 17 Parua nɛ Yosafata bé à Isaka guu vĩ. 18 Ela nɛSimɛi bé à Bɛyãmi guu vĩ. 19Uri nɛGɛba bé àGiliada guu vĩ.Amↄrinↄ kí Siↄ kↄn Basã kí Oguo bé wà kú gwe yã. Gɛbanguu pì dↄn'aɛdee ũ ado. 20Yudanↄ kↄn Isarailinↄↄ pari lánísialɛ bùsu'ãatɛ bà. Aↄègↄ pↄ blee wàgↄ í mii wà pↄnnaakɛ.

Sulemanu nnamana k n à nd o21 Zaa Yuflati ai Filisitininↄ bùsun kↄn Igipiti bùsu lɛo,

Sulemanu bé à kí blè bùsu pìnↄa píngi. Bùsu pìnↄ gbɛnↄègↄ tángba kpaaa ai à wɛndi lɛn. 22 Sulemanu ua gurↄ doblɛɛn yɛ: Flawa sàki baplaa akuri, wísiti sàki basↄↄro. 23Zùmɛkpana kɛ wà gwà bɛ mɛn kuri, kpàsa zù mɛn baro, sãmɛn basↄↄro kↄn gãanↄ kↄn zↄnↄ kↄndùanↄ kↄn komaaanↄdↄ. 24 Zaakɛ à kí blè bùsu kɛ kú Yuflati ↄfãntɛgɛkpɛnkpaanↄa píngi sɛna zaa Tifisa ai Gaza, bensↄ yãkete kúgukearo. 25 Sulemanu gurↄↄa Yudanↄ kↄn Isaraili kɛ aↄↄkú zaa Dani ai Bɛsɛbanↄ kaɛna ń bùsun ń làakaria, baadekↄn a geepi línↄ kↄn a kãkãpura línↄ.

26 Sulemanu sↄ kɛ aↄè góro gáɛnↄ kɛsɛ bↄrↄ siigↄ. À sↄkɛ wè diḿmanↄ sↄ, bↄrↄ kuri awɛɛplaa. 27 Gu gbɛnsi pìnↄ

Page 11: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 4:28 11 1 KINANƆ 5:6sↄ, aↄ baade ègↄmↄↄnɛ kↄn blɛɛo a mↄↄn kí Sulemanu kↄngbɛ kɛ aↄè mↄ pↄ bleonↄ pↄ ũ. Pↄke è kɛsãḿmaro. 28Aↄègↄmↄↄ sↄ pìnↄnɛ kↄn éseo kↄn sɛo dↄ guu kɛ aↄↄ kún, lán wàdìɛ ń baadenɛ nà.

29 Luda Sulemanu gbà ↄndↄ kↄn wɛɛzɛɛo maamaa. Weéfↄ wà à dↄna lɛ dↄro, lán weé fↄ wà ísialɛ bùsu'ãatɛ lɛ dↄro nà. 30 Sulemanu ↄndↄↄ dɛ ↄfãntɛbↄɛkpadeenↄ kↄnIgipitinↄ pↄla ń píngi. 31À ↄndↄↄ dɛ gbɛ píngila. À dɛ Ɛzɛrabori Etani pↄla kↄn Maↄli nɛnↄ Emani kↄn Kalakↄlio kↄnDaadao. À tↄ bↄ bùsu kɛ lìgazinↄ guu píngi. 32 À yáasi zùbↄrↄ aagↄ bensↄ lɛ kɛ à dànↄ kà bↄrↄ do kↄn mɛn sↄↄroo.33 À línↄ kↄn lánↄ yã bↄkↄtɛna kɛ, naana zaa sida lí kɛ kúLɛbanↄ bùsun ai à gàa pɛ sɛsↄvlãa kɛ è bↄɛ bĩianↄa. Ànↄbↄnↄ yã dàńnɛ dↄ kↄn bãanↄ kↄn pↄtaa'onkusɛanↄ kↄnkpↄnↄ. 34 Kína kɛ aↄↄ kú anduna guunↄ à ↄndↄ baaru màń píngi. Bùsu kↄn bùsuo píngi ń gbɛnↄ zĩ wà gá à ↄndↄyãma.

5Dii ua kaɛna soru

1 Kɛ Taya kí Hiramu mà kɛ wà Sulemanu kà kí ũ a degɛɛ ũ, à a ìba kenↄ zĩa, zaakɛ Dauda gbɛnnamɛ yã. 2 BenSulemanu lɛkpãsã kɛ Hiramunɛ à bè: 3 Ń dↄ kɛ ma deDauda e e à kpɛ bò Dii a Ludanɛro, kɛ borii kɛ aↄↄ ligazinↄↄe zĩ kaao yãnzi, ai Dii gàa à ń kɛnɛ tinti ũ. 4 Tia sa Dii maLudaa tò ma ĩampakii è. Ibɛɛ kee kú gukearo, mↄnzi keekuuro. 5 Beee yãnzin má yezi mà kpɛ bo Dii ma Ludanɛzi,lán Dii ò ma de Daudanɛ nà, à bè à nɛ kɛ é kpá kpatan àgɛɛ ũu bé eé kpɛ boare. 6 Ǹ gbɛnↄ da aↄ Lɛbanↄ sida línↄzↄzↄmɛ. Ma zĩkɛrinↄ é zĩi pì kɛ kↄn n zĩkɛrinↄ lɛdo, mɛ nzĩkɛri pìnↄ fĩa bonnɛ lán ń ò nà píngi. Ń dↄ kɛ wá gbɛke vĩà lízↄna dↄ lán a Sidↄdeenↄ bàro.

Page 12: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 5:7 12 1 KINANƆ 6:37Kɛ Hiramu Sulemanu yã pì mà, à pↄↄ kɛ nnamaamaa à

bè: Wà Dii tↄ kpá gbãa, zaakɛ à Dauda gbà nɛ ↄndↄdee, èedↄↄ a gbɛ pariinↄnɛ aɛ. 8 Ben Hiramu gbɛnↄ zĩ Sulemanuaà bè: Ma lɛkpãsã kɛ ń kɛmɛɛ mà. Mɛ kɛ lán ń yezi nà sidalínↄ kↄn pini línↄ yã musu. 9Ma zĩkɛrinↄ é lí pìnↄ sɛ zaaLɛbanↄ kpiiinↄ musu, aↄé pitao ísialɛa, mɛ yiyi mà gbɛnↄzĩonnɛ ísiaala. Guu kɛ ń òmɛn, gwen mɛ tó wà káɛnnnɛ,gbasa ǹ táo. Mpi sↄ, yã kɛ má yezi ǹ kɛmɛɛn yɛ: Ǹ pↄbleekpá ma uadeenↄa. 10 Lɛn Hiramu ègↄ sida línↄ kↄn pinilínↄ kpaa Sulemanua lɛ lán à yezi nà. 11 Sulemanu sↄ ègↄpↄwɛɛ kpaaa wɛ kↄn wɛo tↄn wàa plaa kↄn nↄsio lita bↄrↄwàa plaa. 12 Dii Sulemanu gbà ↄndↄↄ lán à à lɛ gbɛnɛ nà.Hiramu kↄn Sulemanuo nna kↄo, ben aↄ lɛdolɛ vĩ.

13Kí Sulemanu gbɛnↄ sɛsɛ Isaraili boriinↄ tɛ píngi à ń dázĩi pì guu gↄↄn bↄrↄ baaakuri. 14 Ègↄ ń zĩ Lɛbanↄ bùsun mↄkↄn mↄo gↄↄn bↄrↄ kuri. Gbɛ pìnↄ è kɛ Lɛbanↄ mↄ do, benaↄè su wà kɛ bɛ mↄ plaplaa. Adoniramun zↄzĩi pì gbɛnsiũ. 15 Sulemanu gbɛ'arinↄ vĩ gukpiideen gↄↄn bↄrↄ basiigↄ,à sɛsɛrinↄ sↄ gↄↄn bↄrↄ baaagↄ akuri. 16 Gbɛ pìnↄ baasi,Sulemanu gbɛnↄ dìɛdiɛ gↄↄn bↄrↄ aagↄ kↄn wàa aagↄo,aↄgↄ wɛɛ tɛɛ zĩi pìzi. 17 Kína yã dìɛ, ben wà gbɛ gbɛntɛmaaanↄ yↄyↄwà à, wà sɛɛ wà sùo kpɛ pì ɛdaɛbↄnↄ ũ. 18LɛnSulemanu zĩkɛrinↄ kↄn Hiramu zĩkɛrinↄ kↄn Gebalideenↄlí zↄzↄ lɛ aↄ kɛkɛ, aↄ gbɛ kɛkɛ kpɛ pì bobↄ ũ.

6Dii ua kaɛna

1 Isarailinↄ bↄna Igipiti wɛ wàa plaa kpɛ basiigↄↄ gbɛra,Sulemanu kíblena wɛ siigↄdeen, à mↄ plaadee kɛ wè beZivi guu, ben à nà Dii ua kaɛnaa. 2 Kpɛ kɛ à bò Diinɛ pìgbãa kà gãsãsuubaaagↄ, à yàasa baro, à lezĩ baaakuri. 3Kpɛpì gbàadaaa vĩ a aɛ, à gbãa sɛnkpɛo gãsãsuu baro, à yàasa

Page 13: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 6:4 13 1 KINANƆ 6:20sↄ gãsãsuu kuri. 4 À à windonↄ bↄbↄ, à lɛnↄↄ dɛ yàasa, àguu kpaa dɛ kpaatogo. 5 À kpɛnɛnↄ bòbo à lìga kpɛ pìzikↄn a Ludakukiio kpa plaplaa kↄn a kpɛɛo. 6 À didikↄanaaagↄgↄ, kpɛnɛ kɛ kú tↄↄtɛnↄ yàasa kà gãsãsuu sↄsↄↄro, kɛkú guranↄ swɛɛdodo, kɛ kú musunↄ swɛɛplaplaa. Dii kpɛgbɛ kɛ kú musunↄ yàasa kɛsã tↄↄtɛ pↄzi, lɛ wà e wà kpɛnɛpì zànↄ didia kpɛ pì gbɛfↄna sai.

7 Kɛ wèe kpɛ pì boo, wà bò kↄn gbɛ kɛ wà à zaa ayↄkiiaomɛ. Wèe eree ke gã ke zĩkɛbↄ ke kĩi ma kpɛ pìbokiiaro. 8 Kpɛnɛ kɛ kú tↄↄtɛnↄ píngi gɛkii kú à sↄↄmɛtɛkpamɛ. Didikii gàa kpɛnɛ kɛ kú guranↄ kↄn kpɛnɛ kɛ di àmusunↄ kiia. 9 Kɛ à kpɛ pì bò à yãa, à dↄ kↄn zà línↄ kↄnsida lí lɛɛtɛgɛɛnↄ. 10 À kpɛnɛ pìnↄ bò kpɛ pì gbãa lɛmmɛ.À píngi lezĩ gãsãsuu sↄsↄↄromɛ, bensↄ wà ń pɛpɛ kpɛ pìakↄn sida lío.

11 Ben Dii yã ò Sulemanunɛ à bè: 12Kpɛ kɛ nɛɛ boo kɛkiyã musu, tó nɛɛ ma ↄdↄkii gwaa, tó n ma yãdannɛnanↄ kɛ,tó ń yã kɛ má dìɛńnɛnↄ kũna nɛɛ zĩi kɛɛa, mɛ lɛ kɛ má gbɛn de Daudanɛ papannɛ. 13 Mɛgↄ kú ma gbɛ Isarailinↄ tɛ,mɛ ń tónlo.

14 Kɛ Sulemanu kpɛ pì bò à yãa, 15 à sida lí lɛɛtɛgɛɛnↄnàna à gũa à guu sɛlɛlɛ zaa tↄↄtɛ ai à sàtazi, ben à pinilí lɛɛtɛgɛɛnↄ kpàɛ à tↄↄtɛ píngi. 16 À kpɛnɛ kɛ kpɛ pìguu Ludakukii ũ, à gbãa kà gãsãsuu baro, ben à sida lílɛɛtɛgɛɛnↄ nàna à gũa sɛlɛlɛ zaa tↄↄtɛ ai à sàtazi. 17 Kpɛpì gãnu gbãa kà gãsãsuu baplaa. 18 Sida lí kɛ wà nàna kpɛpì guu, wà ↄzĩi kɛa lán tùu kↄn lávu pianao bà. À píngi nɛsida límɛ, wè gbɛ ke e gupuraaro. 19Àkpɛpì kpɛnɛ kɛkɛ Diibà kuuna kↄn Isarailinↄ àkpati diɛkii ũ. 20Kpɛnɛ pì gbãa kàgãsãsuu baro, à yàasa dↄ baro, à lezĩ sↄ baro. À vura atɛɛnàna kpɛnɛ pì gũa píngi. À tuaetitikpatakii kɛ wà kɛ kↄn

Page 14: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 6:21 14 1 KINANƆ 6:38sida lío nàna kↄn vurao dↄ. 21 À vura atɛɛ nàna gãnu gũadↄ, ben à mↄkyakoo kɛ wà pì kↄn vuraonↄ lògologo kpɛnɛgũ kɛ à vura nànaa pìa kpɛɛlɛ kpa. 22 À vura nàna kpɛ pìguuguu sɛlɛlɛ kↄn tuaetitikpatakii kɛ kú kpɛnɛ pì saɛo.

23 À kù lí à kɛrubunↄ ũ mɛn plaa, à dìɛ kpɛnɛ guu.Kɛrubu pìnↄ lezĩ kà gãsãsuu kuri. 24 Aↄ dɛbɛnↄ gbãa kàgãsãsuu sↄsↄↄro. Zaa dɛbɛ do lɛa kɛ ai à do lɛa kãa àgbãa gãsãsuu kuri. 25 Kɛrubu mɛn plaaa pìnↄↄ bↄkↄba,aↄↄ sɛnkpɛmɛ. 26Aↄ plaa ń píngi lezĩ kà gãsãsuu kurikuri.27Ben à ń káɛ kpɛ pì kpɛnɛ guu. Aↄ dɛbɛnↄↄ poroporona, àdoo dɛbɛ gàa à pɛ gũa kãa, à doo pↄ pɛ gũa kɛ, ben aↄ dɛbɛkɛ gↄnↄ pɛ kↄa kpɛnɛ pì guragura. 28 À vura nàna kɛrubupìnↄa dↄ. 29À ↄzĩi kɛ kpɛpì gũnↄa gãnu kↄn kpɛnɛo píngi, àkɛrubunↄ wɛzã kɛ kↄn damina línↄ kↄn lávu piananↄ. 30Àvura kpàɛ kpɛ pì tↄↄtɛ dↄ, gãnu kↄn kpɛnɛo píngi. 31 Àkpɛnɛ pì gbànↄ kↄn à lípɛɛnↄ kɛ kↄn kù lío. À musu kɛsↄntɛ. 32 À ↄzĩi kɛ kù lí gbà mɛn plaaa pìnↄa, à kɛrubunↄwɛzã kɛ kↄn damina línↄ kↄn lávu piananↄ, ben à vuranànaa. 33À gãnu gbà lí kɛ kusua siigↄ kↄn kù lío dↄ. 34À àgbànↄ kɛ kↄn pini lío ↄla plaa. Gbà pìnↄ ↄla píngi è nakↄaguragura. 35 Ben à ↄzĩi kɛ gbà pìnↄa, à kɛrubunↄ wɛzã kɛkↄn damina lío kↄn lávu pianao, ben à vura nànaa.

36À bĩi bò à lìga à uazi. Bĩi pì gbɛ kɛ wà ànↄ vĩ didikↄanalɛo aagↄgↄ, ben sida lí kɛ wà zↄnↄ kpákpa àmusu. 37WàDiikpɛ pì ɛɛ kpàɛ Sulemanu kíblena wɛ siigↄden, à mↄↄ kɛ wèbe Zivi guumɛ, 38benwà à laata kpà àwɛ kuri awɛɛdodeen,à mↄ sↄraagↄdee kɛ wè be Bulu guu lán à kpɛ zĩi dìɛ nà. Àbona kↄn à kɛkɛnao kà wɛ swɛɛplaa.

7Sulemanu bɛ bona

Page 15: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 7:1 15 1 KINANƆ 7:141 Sulemanu a bɛ bona zĩi kɛ píngi wɛ kuri awɛɛ'aagↄmɛ.

2 À kpɛ kɛ wè be Lɛbanↄ líkpɛ bò, à gbãa kà gãsã-suu basↄↄro, à yàasa kà gãsãsuu baplaa akuri, à lezĩsↄ baaakuri. À sida línↄ pɛɛpɛɛ dↄrↄ siigↄ, ben à sidalí kɛ wà ànↄ kpàkpańla 3 mɛn baplaa asↄↄro, dↄrↄ kↄndↄrↄo gɛrogɛro lɛo aagↄ, ben à sida línↄ kpàkpa lí kɛ wàkpà pìnↄla. 4 À à windonↄ bↄbↄ dↄrↄ aagↄgↄ didikↄanaaɛo dↄdↄkↄa. 5 Kpɛ pì lɛnↄ lezĩ kↄn à yàasao píngisɛnkpɛkpɛmɛ. À lɛnↄↄ mɛn aagↄgↄ kãa kpa kↄn kɛ kpaaoaɛodↄdↄkↄa. 6Àwesagbanↄ pɛɛpɛɛ kpɛpì kpɛɛlɛ. Kpɛɛlɛ pìgbãa kà gãsãsuu baplaa akuri, à yàasa sↄ baaakuri. À gãnubò wesagba pìnↄ aɛ, ben à wesagbanↄ pɛɛpɛɛ à gbàadaaadↄ gãnu pì lɛa.

7 À a kíblekita dìɛ gãnu pìn. Gwen è yã gↄgↄn, ben wèbe Yãkpaɛkɛkpɛ. À sida lí lɛɛtɛgɛɛnↄ nàna à gũa zaa tↄↄtɛai à sàtaa. 8 À kpɛ kɛ è in kú aɛ. À bↄkↄba kↄn gãnu pìo.Lɛn kpɛ kɛ à dↄ Fili'auna nɛnↄgbɛ kɛ à sɛ nↄↄ ũunɛ dɛ lɛdↄ. 9Kpɛ pìnↄ bona, gbɛ maaanↄn wà ɛɛ dàɛo ai à gàa pɛ àsàtaa. Wà gbɛ pìnↄ yↄyↄ gbasa wà zↄzↄkↄrɛ kↄn sagasigiokpa plaplaa píngi. Lɛmɛ ua guu kpaa dɛ lɛ kↄn bàazi kpaao.10Wà kpɛ pìnↄ ɛɛ dàɛ kↄn gbɛ gbɛntɛ maaanↄ, à kenↄ gbãakà gãsãsuu kuri, à kenↄ sↄ sↄraagↄ, 11 gbasa wà bò kↄn gbɛmaaa kɛ wà yↄyↄ wà ànↄ kↄn sida lío. 12 À bĩi bò à lìga uabíta pìzi, à gbɛ kɛ wà ànↄ vĩ didikↄana dↄrↄ aagↄ, ben sidalí kɛ wà ànↄ kpákpa à musu, lán Dii kpɛ kↄn à gbàadaaaoua bĩi dɛ nà.

Dii ua p n13 Kí Sulemanu gbɛnↄ zĩ Huramu sísi zaa Taya, ben

wà sùo. 14 Huramu pì da nɛ Nafatali boriimɛ, bensↄgyaanↄↄmɛ. À de nɛ Taya gbɛmɛ, bensↄmↄgotɛ ↄzĩkɛrimɛ.Huramu pì wɛɛzɛɛ vĩ kↄn dↄnao mↄgotɛ zĩ píngi guu. Kɛ

Page 16: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 7:15 16 1 KINANƆ 7:29à mↄ kí Sulemanu kiia, ben à zĩi kɛ à dànɛ kɛ píngi. 15 Àwesagba pì mɛn plaa kↄnmↄgotɛo. À píngi lezĩ kà gãsãsuubaro plaasai, à lɛ yàasa sↄ kuri awɛɛplaa. 16 À à mìfura pìkↄn mↄgotɛo mɛn plaa à dì wesagba pìnↄ musu. Mìfurapìnↄ lezĩ kà gãsãsuu sↄsↄↄro. 17Àmↄkyakoonↄ pì, ben à fĩfĩà mì pìnↄa lán kãmbɛɛ bà, aↄↄ logologona mɛn swɛɛplaa.18 À pↄnↄ pì lán biisio bɛɛnↄ bà à dↄdↄ wesagba mì pìnↄaà lìgazi dↄrↄ plaa, mↄkyakoo pìnↄ gĩzĩ kↄn à musuo. À mìpìnↄↄ sɛnkpɛ píngi. 19À Dii kpɛ gbàadaaa wesagbamì pìnↄpì kↄn dↄnao lán ítɛbaagunna vú bà. Ítɛbaagunna vú pìnↄlezĩ kà gãsãsuu siisiigↄ. 20 Biisio bɛɛ pìnↄↄ dↄdↄ wesagbamì pìnↄ kũdↄkii musu mɛn wàa doodo ligana mↄkyakoopìnↄzi dↄrↄdↄrↄ. 21 Ben à wesagba pìnↄ pɛɛpɛɛ kɛ aↄↄ Diikpɛgbàadaa kũna. À tↄ kpà ↄplaa kpapↄnɛ EéKáɛ, ↄzɛɛ kpapↄ sↄ Gbãaa Kúa. 22Wesagba pìnↄmìnↄ bↄ lán ítɛbaagunnavú bà. Lɛn à wesagba pìnↄ pì lɛ píngi.

23 À mↄ kàsa íkakii ũ bòotoko. À lɛ kɛ kpa ai à lɛ kãakpaa kà gãsãsuu kuri, à lezĩ kà gãsãsuu sↄↄro, à lɛ yàasa sↄbaaakuri. 24À ↄzĩi kɛ íkakii pìa lán tùunↄ bà, à lìga à lɛzi gĩzĩdↄrↄ plaa, gãsãsuu do píngi tùu mɛn kuri. À íkakii pì kàsalɛdo kↄn tùuwɛzãdee pìnↄ. 25 Íkakii pì di zùswaremɛn kuriawɛɛplaaanↄmusu. Zùmɛn aagↄↄnↄmìdↄ gu'igbãroo kpa,mɛn aagↄↄnↄ ↄfãntɛgɛkpɛn kpa,mɛn aagↄↄnↄ sↄↄmɛtɛ kpa,mɛn aagↄↄnↄ sↄ ↄfãntɛbↄɛ kpa. Íkakii pì di ń musu, bensↄaↄ pↄrↄnↄↄ dↄdↄ gura. 26 Íkakii pì gègete kà ↄla yàasa ũ. Àswã dɛ lán oro swã bà, lán ítɛbaagunna swã bà. Gãnↄↄ lɛ wàa do ín è sí.

27 À tadibↄnↄ pì kↄn mↄgotɛo mɛn kuri. Aↄ píngigbãa kà gãsãsuu siigↄ, à yàasa dↄ siigↄ, à lezĩ sↄ aagↄ.28 Kɛ wà tadibↄ pìnↄ pì, wà mↄ lɛɛtɛgɛɛnↄ kpà à gbánↄdagura. 29Benwàmúsuwɛzãnↄ kɛ mↄ lɛɛtɛgɛɛ pìnↄa píngi

Page 17: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 7:30 17 1 KINANƆ 7:44kↄn zùsware wɛzãnↄ kↄn kɛrubu wɛzãnↄo. Wà lávutãnawɛzã kɛ músu pìnↄ kↄn zùswaree pìnↄ musu kↄn à gĩzĩo.30 Tadibↄ pìnↄ mↄgotɛ górogba kↄn gòo vĩ mɛn siisiigↄ.Aↄ gbá vĩ mɛn siisiigↄ dↄ. Gbá pìnↄ musun wè taa din.Wà gbá pìnↄ kàsa, wà lávutãna wɛzã kɛ à kpa siigↄↄa.31Tadibↄ pìnↄ lɛ wɛna bòotoko, à lɛ kpaa bↄna gãsãsuu do,bensↄ à zòoto kà ↄtã do. Wà wɛzã kɛ à lɛ kɛ bↄ musua dↄ.Tadibↄ pìnↄↄmↄ lɛɛtɛgɛ goodadeenↄ vĩ, aↄↄ dɛ bòotokoro.32Górogba pìnↄↄ kú mↄ lɛɛtɛgɛɛ pìnↄ gĩzĩ. À gònↄ pɛpɛnatadibↄ pìnↄ gbánↄa. Górogba pìnↄ lezĩ kà gãsãsuu do kↄna kusuo. 33Wà górogba pìnↄ pì lán sↄgoro pↄ bàmɛ. Wà àgònↄ kↄn à górogbanↄ kↄn à mↄteeenↄ kↄn à oroonↄ kàsakↄn mↄgotɛo píngi. 34 Tadibↄ pìnↄ kũkii vĩ mɛn siisiigↄ agoodanↄa. 35 Tadibↄ pìnↄ musu dɛ bòotoko, à lezĩ kà ↄtãdo. À gbánↄ kↄn à mↄ lɛɛtɛgɛɛnↄↄ na tadibↄ pìnↄ musu.36 À kɛrubu wɛzã kɛ à gbánↄ kↄn à mↄ lɛɛtɛgɛɛnↄa kↄnmúsu wɛzãnↄ kↄn damina línↄ wɛzãnↄo, guu kɛ à è píngi.À lávutãna wɛzã kɛ à lìgazi dↄ. 37 Lɛn à tadibↄ pìnↄ pì lɛ. Àkàsa pↄ dↄnkↄ guumɛ, aↄ bítakɛ kↄn ń bↄnao sɛnkpɛmɛ.

38 Ben à dàga pì kↄn mↄgotɛo mɛn kuri. À píngi è í síà kà gãnↄↄ lɛ siisiigↄ. Dàga pìnↄ yàasa kà gãsãsuu siisiigↄ.Kɛ à dàga pìnↄ dìdi tadibↄ mɛn kuri pìnↄa, 39 ben à kàɛDii kpɛ aɛ, mɛn sↄↄroo ↄplazi, mɛn sↄↄroo ↄzɛzi. À íkakiipì dìɛ ↄzɛzi Dii kpɛ gooda kɛ kú ↄfãntɛbↄɛ sↄↄmɛtɛ kpaasaɛ. 40 Ben Huramu oro túbukabↄnↄ kↄn a sɛɛbↄnↄ kↄn taarusibↄnↄ pì dↄ. Lɛn à Dii ua zĩi kɛ kí Sulemanu dànɛ kɛ lɛ,à à laata kpà píngi. 41 Zĩi kɛ à kɛ pìnↄn yɛ: Wesagba mɛnplaa, à mì kɛ bↄ lán loo bà kɛ kú wesagba pìnↄ musu mɛnplaa, mↄkyakoo kɛ à zã blèo à mì pìnↄa mɛn plaa, 42 biisiobɛɛ kɛ à dↄdↄmↄkyakoo pìnↄa musumɛn wàa plaa. À kɛ aidↄrↄ plaa zãblebↄ ũ wesagba mì pìnↄa. 43Tadibↄ pìnↄmɛnkuri kↄn à dàganↄmɛn kuri. 44 Íkakii mɛn do kↄn zùswaree

Page 18: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 7:45 18 1 KINANƆ 8:8kɛ kú à gĩzĩnↄ mɛn kuri awɛɛplaa. 45 Túbukabↄ pìnↄ kↄn asɛɛbↄnↄ kↄn ta arusibↄnↄ. Pↄ kɛ Huramu pì kí SulemanunɛDii ua pↄ ũunↄ píngi, à ń pí kↄn mↄgotɛ lↄlↄnaomɛ. 46Kínatò wà pↄ pìnↄ kàsa kↄn Yoda gũo zaa Suko kↄn Zarɛtãodagura. 47Sulemanu e tó wà pↄ kɛ wà pì kↄn mↄgotɛo pìnↄyↄ kilooa à à tìisi dↄro, kɛ à kɛ pari yãnzi.

48 Sulemanu pↄ kɛ kú Dii kpɛ guunↄ pì dↄ, tuaetitik-patakii kɛ wà kɛ kↄn vurao kↄn vura teebu kɛ wè Dii burɛdikáɛao 49 kↄn dabu kɛ wà kàɛ gãnu guu kpɛnɛ aɛ ↄplazi kↄnↄzɛzio mɛn sↄsↄↄro. Wà pì kↄn vurao atɛɛ kↄn à fitianↄ kↄnà kpàkonↄ píngi, wà lávu wɛzã kɛḿma. 50À vura ímibↄnↄpì dↄ kↄn fitiadɛbↄnↄ kↄn taanↄ kↄn gↄmbↄnↄ kↄn tɛsibↄnↄkↄn kpɛnɛ kɛ wè be Ludakuki gbà asigbenↄ kↄn gãnu pↄnↄ.51Kɛ kí Sulemanu Dii ua zĩi pì kɛ à yãa píngi, ben à mↄ kↄnvurao kↄn kondogio kↄn pↄ kɛ a de Dauda dìɛ Dii pↄ ũunↄ,ben à kà Dii ua auzikikaɛkiin.

8Tana k n Dii àkpatio a kpɛn

1 Ben kí Sulemanu Isaraili gbɛnsinↄ sìsi Yerusalɛmu, aↄborii dↄn'aɛdeenↄ kↄnńuabɛdeenↄ ńpíngi, lɛ aↄmↄwàDiibà kuunańyo àkpati sɛ Dauda wɛtɛ kɛ wè be Zayↄnwà suo.2Ben Isarailinↄ kàkↄa à aɛ ń píngi mↄ swɛɛplaade Ɛtanimuzĩbaagurↄↄ zĩ. 3 Kɛ Isaraili gbɛnsinↄ pɛkↄrɛ ń píngi, bensa'orinↄ Dii àkpati pì sɛ 4 kↄn dakↄrɛki kutaao kↄn Dii pↄkɛ kú à guunↄ. Sa'orinↄ kↄn Levi boriinↄ bé wà pↄ pìnↄ sɛwà sùo, 5 ben kí Sulemanu kↄn Isaraili kɛ aↄ kàkↄa à aɛnↄsaa ò kↄn sãanↄ kↄn zùnↄ àkpati pì aɛ. Pↄ kɛ aↄ saa òopìnↄↄ parii kɛ bíta, èe sí naroro. 6 Ben sa'orinↄ gɛ kↄn Diibà kuunańyo àkpatio à kpɛn ai kpɛnɛ kɛ wè be Ludakukiin.Aↄↄ dìɛ à diɛkiia gwe kɛrubunↄ gĩzĩ. 7Kɛrubu pìnↄ dɛbɛnↄↄporoporona àkpati pì kↄn à sɛlinↄla. 8À sɛli pìnↄↄ gbãa ai

Page 19: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 8:9 19 1 KINANƆ 8:26wè ń lɛ e Dii kpɛ gãnu guu, mↄde wè e ua kparo. Lí pìnↄↄkú gwe ai kↄn a gbãao. 9Pↄkee kú àkpati pì guuro, tó èe kɛgbɛ walaa mɛn plaaa kɛ Musa dàn zaa Orɛbu, guu kɛ Dii bèa bà égↄ kú kↄn Isarailinↄ aↄ bↄna Igipiti gbɛraa baasiro.

10 Kɛ sa'orinↄ bↄɛ Dii kpɛn, tɛsukpɛ kpɛ pì pà, 11 aↄↄe fↄwà gɛ wà ń zĩi kɛ gwero tɛsukpɛ pì yãnzi, zaakɛ Dii gakuia kpɛ pà. 12 Ben Sulemanu bè: Dii bè égↄ kú tɛsukpɛ siaaguumɛ. 13 Ben à bè Diinɛ: Ma kpɛ naasidee kɛkii bònnɛ,ǹgↄ kú à guu gurↄ píngi. 14 Ben à lìɛ à aɛ dↄ pariia à samaaa òńnɛ. 15 Ben à bè: Wà Dii Isarailinↄ Luda sáabu kpá!À lɛ gbɛ ma de Daudanɛ, ben à pàpa. Zaakɛ à bè, 16 zaagurↄↄ kɛ a a gbɛ Isarailinↄ bↄɛ Igipiti, ée Isaraili wɛtɛ ke diɛwà kpɛ bon arero. Daudan a sɛ a gbɛ Isarailinↄ dↄn'aɛdeeũ. 17 Kɛ ma de Dauda yezi à kpɛ bo Dii Isarailinↄ Ludanɛ,18 ben Dii bènɛ kpɛbonaare lɛ a tↄ gↄ kúa laasuu kɛ à kɛ pìmaa, 19mↄde èe kɛ àpi bé eé boarero, à zĩnda nɛ ke bé eéboare. 20Ben Dii kɛ lán à à lɛ gbɛnɛ nà. Ma gↄma de Daudagɛɛ ũ, ma vɛɛ Isaraili kpatan lán Dii Isarailinↄ Luda à lɛ gbɛnà, ben ma kpɛ kɛ bònɛ lɛ à tↄ gↄ kúa yãnzi. 21 Gwen maDii àkpati diɛkii kɛkɛn. Dii bà kuuna kↄnwa dezinↄ aↄ bↄnaIgipiti gbɛra yã kú à guu.

Sulemanu aduakɛna a gbɛnↄnɛ22 Sulemanu aɛ dↄ Dii gbãgbãkiia Isaraili kɛ aↄ kakↄana

gweenↄ wáa ń píngi, ben à a ↄↄnↄ sɛ musu 23 à bè: DiiIsarailinↄ Luda, gbɛke è sí lɛkↄzinyo musu ke tↄↄtɛro. Ngbɛkɛɛ guu n bà kú kↄn n zↄbleri kɛ aↄↄ tɛ n zɛn kↄn nↄsɛdooonↄ. 24Nyã kɛ n à lɛ gbɛ n zↄblerima de Daudanɛ pàpa.Ń ò kↄn lɛomɛ yã, gbãa san ń pàpa. 25 Tia sa Dii IsarailinↄLuda, n lɛ gbɛ n zↄbleri ma de Daudanɛ n bè, tó à boriinↄń zĩnda kũna dↄ bensↄ aↄↄ tɛ n zɛn lán à tɛzi nà, aↄégↄkú Isaraili kpatan gurↄ píngi. 26 Isarailinↄ Luda, ǹ tó yã

Page 20: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 8:27 20 1 KINANƆ 8:39kɛ ń ò n zↄbleri ma de Daudanɛ kɛ yãpuraa ũ sa. 27MↄdeLuda, nɛgↄ kú tↄↄtɛ kɛ yãpuran yↄ? Musu kↄn a lezĩkɛɛoé fↄ à n síro, benle kpɛ kɛ má bònnɛɛ kɛkii saↄ? 28 Dii maLuda, ǹ làakari dↄmapi n zↄbleria, ǹ ma aduakɛna kↄnmaagbaakpanannɛɛo sí. Ǹ swã kpáwiii kɛ mapi n zↄbleri mɛɛpɛɛnziizi kↄn adua kɛ mɛɛ kɛɛmmaao gbãa. 29Ǹ tó n wɛɛgↄ pɛna kpɛ kɛkiia gwãavĩ kↄn fãantɛo, guu kɛ n bè n tↄégↄ kúa kɛkii pì. Ǹ adua kɛ mapi n zↄbleri mɛɛ kɛɛ aɛdↄnaguu kɛkiia ma. 30 Tó mapi n zↄbleri ke n gbɛ Isarailinↄ aɛdↄ guu kɛkiia, tó wa wɛɛ kɛmma, ǹgae wa wɛɛkɛna sí zaan kúkiia musu ǹ sùu kɛwao.

31 Tó gbɛ taari kɛ a gbɛdaaanɛ, ben wà bènɛ à la da,tó à mↄ à la dà n gbãgbãkii kɛ aɛ, 32 ǹgae zɛńyo zaa nkúkiia musu ǹ ↄdↄańnɛ. Ǹgae yã gↄgↄ n zↄblerinↄnɛ ǹyã da taarideela, lɛ à yãkɛna wí à musu ǹ yã nnaa kpátaarisaideea, lɛ wà e wà dↄ kɛ à yãke vĩro. 33 Tó n gbɛIsarailinↄ ibɛɛnↄ zĩ blèḿma durun kɛ aↄↄ kɛnnɛ yãnzi, aↄtàńyo, tó aↄ ɛara wà aɛ dↄmmawà n sisi, tó aↄ wɛɛ kɛmmawà agbaa kpànnɛ kpɛ kɛkiia, 34 zaa n kúkiia musu ǹgaezɛńyo ǹ sùu kɛńyo kↄn ń durunnↄ, ǹ ɛarańyo bùsu kɛ ńkpà ń dezinↄa kɛkii pì guu.

35 Tó ludambɛɛ gↄ da wáawaa, lou gì mazi kɛ aↄ durunkɛnnɛ yãnzi, tó aↄ aɛ dↄ guu kɛkiia aↄwɛɛ kɛmma aↄ n sisi,bensↄ aↄ kpɛɛ lì ń durunnɛ kɛ n wɛɛ tãḿma yãnzi, 36 zaa nkúkiiamusu ǹgae zɛńyo ǹ sùu kɛńyo kↄn ń durunnↄ. Ǹgaeń da zɛmaaan, nɛ tó louma n bùsu kɛ ń kpà n gbɛnↄa aↄ pↄũukɛ guu. 37Tódekaa ke gagyãa kà bùsu kɛn, ke pↄwɛɛpↄsike pↄpukpana ke sutɛnↄ ke kwaanↄ ke tó ibɛɛnↄ lìga ńwɛtɛkezi ke tó mↄnzi ke gyãa gɛ ń tɛ, 38 tó aↄ gbɛke yã kɛ à a leedↄ, tó à a ↄↄ dↄ kpɛ kɛkii kpa, tó à wɛɛ kɛmma à agbaakpànnɛ, 39 zaa n kúkiia musu ǹgae zɛo ǹ sùu kɛo, nɛ dↄàlɛ.Ǹgae fĩa bonɛ a yãkɛnaa, zaakɛ ń à nↄsɛ dↄ. Ḿbe ń baade

Page 21: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 8:40 21 1 KINANƆ 8:53píngi nↄsɛ dↄ. 40 Lɛn aↄégↄ vĩa kɛɛnnɛ lɛ ai ń wɛndi lɛnbùsu kɛ ń kpà ń dezinↄa kɛ guu.

41-42 Zaakɛ weé n tↄ bíta kↄn n gãsã gbãaao kↄn n ↄↄ kɛporonao baaru ma, tó gbɛ zĩtↄ kɛ dɛ n gbɛ Isaraili boriiũroo bↄ bùsu zãazãn à mↄ n tↄ yãnzi, tó à aɛ dↄ kpɛ kɛaà wɛɛ kɛmma, 43 zaa n kúkiia musu ǹgae zɛo ǹ yã kɛ àwɛɛ kɛmmaa kɛnɛ, lɛ anduna bori píngi e à n tↄ dↄ, wàvĩa kɛnnɛ lán n gbɛ Isarailinↄ è kɛnnɛ nà, aↄégↄ dↄ kɛ n tↄkú kpɛ kɛ má bò kɛa.

44 Tó n gbɛnↄ bↄɛ wà gàa zĩ ká kↄn ń ibɛɛnↄ, baa guukɛ n ń zĩn píngi, tó aↄ aɛ dↄ wɛtɛ kɛ ń sɛ kɛa kↄn kpɛ kɛmá bònnɛɛ kɛo, tó aↄ wɛɛ kɛmma, 45 zaa n kúkiia musuǹgae zɛńyo agbaa kɛ aↄↄ kpànnɛ yãnzi, ǹ yã nnaa kpáḿma.46 Zaakɛ gbɛke è gí durun kɛziro, tó aↄ durun kɛnnɛ, tón pↄ fɛńzi n ń ná ń ibɛɛnↄnɛ ń ↄzĩ, tó aↄ tàńyo ń bùsunzĩzↄnↄ ũ bùsu zãazã ke à kĩin yoo, 47 tó aↄ nↄsɛ lìɛ bùsukɛ aↄↄe zↄ bleen pì guu, tó aↄ ɛara wà agbaa kpànnɛ gwewà bè: Wa durun kɛ, wa taari kɛ, wa yã zaaa kɛ, 48 tó aↄaɛ dↄmma kↄn nↄsɛo do kↄn pↄyezinao píngi zaa bùsu kɛaↄↄe zↄ bleen ń ibɛɛnↄnɛ pì guu, tó aↄ aɛ dↄ bùsu kɛ ń kpàń dezinↄa kↄnwɛtɛ kɛ ń sɛo kↄn kpɛ kɛ má bònnɛɛ kɛoa, tóaↄ wɛɛ kɛmma, 49 zaa n kúkiia musu ǹgae zɛńyo agbaa kɛaↄↄ kpànnɛ yãnzi, ǹ yã nnaa kpáḿma. 50Ǹgae sùu kɛ kↄnn gbɛ kɛ aↄ durun kɛnnɛɛnↄ kↄn taari kɛ aↄↄ kɛo, ǹ tó gbɛkɛ aↄↄe zↄ bleeńnɛnↄ ńwɛnda gwa, 51 zaakɛ n pↄvĩnanↄmɛ,n gbɛ kɛ n ń bↄɛ Igipitinↄ wɛɛtãmma pãsĩ guunↄmɛ.

52Ǹ tó n wɛɛ gↄ kú mapi n zↄbleria, ǹ swã kpá agbaa kɛmá kpànnɛɛzi kↄn agbaa kɛ n gbɛ Isarailinↄ kpànnɛɛo. Ǹswã kpáńzi gurↄↄ kɛ aↄ wii pɛnzi píngi. 53 Dii Luda, zaakɛanduna bori píngi guu aↄpinↄn n ń sɛ n gbɛnↄ ũ, lán ń ò nzↄbleri Musa gãzĩ nà gurↄↄ kɛ n wa dezinↄ bↄɛ Igipiti.

Page 22: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 8:54 22 1 KINANƆ 8:66

54 Gurↄↄ kɛ Sulemanu e wɛɛ kɛɛ Diia, à kuɛna akosooamɛ kↄn à ↄↄnↄo porona musu. Kɛ à adua kɛ à yãa,ben à fɛɛ à zɛ Dii gbãgbãkiia gwe, 55ben à samaaa ò Isarailikɛ aↄↄ kú gweenↄnɛ ń píngi, à ò gbãngbãn à bè: 56Wà Diisáabu kpá, zaakɛ à wamↄwa a gbɛ Isarailinↄ gbà ĩampakiilán à ò nà. Yãmaaa kɛ à à lɛ gbɛ a zↄbleriMusa gãzĩnↄ pàpapíngi, à kee e lɛɛ pãro. 57 Dii wa Luda gↄ kúwao, lán à kúkↄnwa dezinↄo nà. Àtonwa tónlo, àton pã kpáwaziro. 58Àtó wà swɛ gↄ kúawa wàgↄ tɛ à zɛn, wàgↄ à yãdiɛnanↄ kũnakↄn yã kɛ à dà wa dezinↄnɛnↄ, wàgↄ à ↄdↄkii gwaa. 59Aduakɛ má kɛ Dii wa Ludaa gↄ dↄn fãantɛ kↄn gwãavĩo. Àgↄ yãnnaa kpá mamↄma a zↄbleria kↄn a gbɛ Isarailinↄ lán guue dↄↄ nà, 60 anduna bori píngi é à dↄ kɛ Dii nɛ Ludamɛ, àpãndee kuuro. 61À kũ à a swɛ kpá Dii wa Ludaamámmam,àgↄ à ↄdↄkii gwaa, àgↄ à yãdiɛnanↄ kũna lán á kũna gbãanà.

Dii ua kyakɛna62Ben kína kↄn Isarailinↄ ń píngi saa ò Diia. 63Sulemanu

kɛnnakↄo saa ò Diia kↄn zùnↄ bↄrↄ baro awɛɛplaa kↄnsãanↄ bↄrↄ baswɛɛdo. Lɛn kína kↄn Isarailinↄ ń píngi Diiua kya kɛ lɛ. 64 Zĩ pìa kína gbãsĩ gò ua kɛ kú Dii kpɛ aɛa,ben à sa'opↄ kɛ wè ká tɛn à tɛ kũ ò gwe kↄn pↄwɛɛ gbaaokↄn kɛnnakↄo sa nↄsio, zaakɛ sa'okii kɛ à kɛ kↄn mↄgotɛokɛ kú Dii kpɛ aɛ bítaro, èe fↄ à sì píngiro. 65 Zĩ beeeaSulemanu kↄn Isarailinↄ ń píngi zĩbaa kɛ Dii ń Ludanɛ aigurↄ swɛɛplaa, ben aↄ Kutadↄna zĩbaa kɛ gurↄ swɛɛplaadↄ. À píngi kɛ gurↄ gɛro dosai. Wà pari maamaa, wà bↄzaa Lebo Amata ai à gàa pɛ Igipiti gulɛzɛki swaaa. 66 Àgurↄ sↄraagↄdee zĩ à ń gbáɛ, ben aↄ lɛ zàa aↄ tà ń bɛ kↄnpↄnnaao. Aↄ pↄↄ kɛ nna yã maaa kɛ Dii kɛ a zↄbleri Daudakↄn a gbɛ Isarailinↄnɛ píngi yãnzi.

Page 23: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 9:1 23 1 KINANƆ 9:149

Dii b à m na Sulemanuzi1Kɛ Sulemanu Dii ua kàɛ à yãa kↄn a uao kↄn zĩi kɛ à pↄↄ

kúanↄ píngi, 2ben Dii ɛara à bↄ àmↄzi à gɛn plaadeeo lán àbↄ àmↄzi Gibiↄ nà 3à bènɛ: Ma adua kɛ ń kɛ kↄn agbaa kɛ ńkpàmɛɛomà. Ma kpɛ kɛ ń bò pì dìɛ ma pↄ ũ, ma tↄ égↄ kúayãana sai. Mawɛɛ égↄ kúa,ma pↄↄ égↄ kúa. 4Mpi sↄ, tó ń tɛma zɛn súusu kↄnnↄsɛ puraao lán n deDauda bà, tó ń yã kɛmá dìɛnnɛɛnↄ kũna kↄnma yã'onnɛnanↄ, tó nɛɛ ma ↄdↄkiigwaa, 5mɛn kpata kãsãa pɛɛ Isarailinↄ tɛ, eégↄ yãana vĩro,lán ma à lɛ gbɛ n de Daudanɛ nà, ma bè à boriinↄ égↄ kúIsaraili kpatan gurↄ píngi. 6 Tó mpi ke n nɛnↄ kpɛɛ lìmɛsↄ, tó á ma dokayãnↄ kↄn yã kɛ má dìɛareenↄ kũnaro, tó agaa a dↄ tãanↄzi ai ée ń gbãgbãa, 7mɛ Isarailinↄ bↄɛ bùsukɛ má kpàḿman, mɛ gí kpɛ kɛ má dìɛ ma pↄ ũu pìzi, aↄégↄ fabona pↄ ũ, pena pↄ ũ bori pínginɛ. 8 Baa kↄn kpɛ pìnaasikɛɛo, à yã é bↄ gbɛ kɛ aↄↄe gɛtɛɛ à saɛnↄ saɛ. Aↄé siogá wà be: À kɛ dia Dii kɛ bùsu kɛ kↄn kpɛ kɛonɛ lɛɛ? 9Weébeńnɛ: Kɛ aↄ pã kpà Dii ń Luda kɛ à ń dezinↄ bↄɛ Igipitiziyãnzimɛ. Aↄ zɛ kↄn tãanↄ, aↄↄe ń gbãgbãa aↄↄe kuɛɛńnɛ.Beee yãnzin Dii mↄnzi beee kpàńzi píngizi.

Sulemanu yãkɛna kpaaanↄ10 Sulemanu ua mɛn plaaa pìnↄ kàɛ wɛ baromɛ, Dii ua

kↄn à zĩnda uao. Beee gbɛran 11à Galili bùsuwɛtɛ kpà Tayakí Hiramuamɛn baro, zaakɛ Hiramu sida lí kↄn pini lío kↄnvurao kpàa lán à yezi nà. 12Kɛ Hiramu bↄ Taya à gàa àwɛtɛkɛ Sulemanu kpàawaanↄ gwà, èe kɛnɛro, 13 ben à bè: Magbɛ, wɛtɛ kparee takanↄn ń kpàma gwee? Ben wà tↄ kpàguu pìnɛ Kabulu ai kↄn a gbãao. 14 Hiramu gĩakɛ à vurakpãsã Sulemanunɛ yã tↄn siigↄ.

Page 24: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 9:15 24 1 KINANƆ 9:2815 Gbɛ kɛ Sulemanu ń dá zↄzĩinnↄ yãn yɛ. Gbɛ pìnↄ bé

wà Dii ua kↄn Sulemanu uao zĩi kɛ. Aↄ Milo wɛɛ tàta kↄnbùsuo, aↄ Yerusalɛmu bĩi bò, aↄ ɛara wà Azo kↄn Mɛgidookↄn Gɛzao kɛkɛ wà kàɛ. 16 Igipiti kí Fili'auna lɛɛ Gɛza pìayã, ben à sì à tɛ sↄa à Kanaa kɛ aↄↄ kú à guunↄ dɛdɛ,ben à kpà a nɛnↄgbɛa zãkɛna gbaa ũ gurↄↄ kɛ à à kpãsãSulemanua. 17 Ben Sulemanu ɛara à Gɛza pì kɛkɛ à kàɛkↄn Bɛtoroni gĩzĩ pↄo 18 kↄn Baalao kↄn Tadamↄ kɛ kúà bùsu gbáan-o 19 kↄn wɛtɛ kɛ à kũsãɛ kàɛnnↄ kↄn wɛtɛkɛ à sↄgoronↄ kↄn à sↄnↄↄ kúnnↄ kↄn kpɛ kɛ à yezi àdↄ Yerusalɛmunↄ kↄn Lɛbanↄo kↄn bùsu kɛ èe kí bleeanↄpíngi. 20 Borii kɛ aↄↄ dɛ Isaraili ũroonↄ: Amↄrinↄ, Itinↄ,Pɛrizinↄ, Ivinↄ kↄn Yebusi kɛ aↄ gↄnↄ ń píngi, 21 gbɛ kɛIsarailinↄↄ e fↄ wà ń dɛdɛroonↄ, aↄ borii kɛ aↄ gↄ ń bùsupìnnↄn Sulemanu ń dá zↄzĩin, ben aↄègↄ zĩi pì kɛɛ lɛ aikↄn a gbãao. 22 Èe Isarailinↄ da zↄzĩinlo. Aↄmbe à ń díɛa zĩkpɛɛnↄ ũ, a ìbanↄ, a kína daanↄ, a gbɛnↄ dↄn'aɛdeenↄ,a sↄgorodeenↄ, a sↄdeenↄ. 23 Aↄmbe zĩi kɛ wèe kɛɛ pìgbɛnsinↄ ũ dↄ, aↄↄ gↄↄn wàa plaa kpɛ baswɛɛplaa akuri.

24 Kɛ Fili'auna nɛnↄgbɛ bↄ Dauda wɛtɛ à tà a kpɛ kɛSulemanu bònɛn, à gbɛran SulemanuMilo wɛɛ tàta. 25Wɛkↄn wɛo Sulemanu ègↄ saa oo gɛn aagↄgↄ. È sa'opↄ kɛwè ká tɛn à tɛ kũ kↄn kɛnnakↄo sa'opↄo o sa'okii kɛ à bòDiinɛa, è tuaetiti kpata Dii aɛ gwe dↄ. Lɛn à Dii ua zĩinↄ kɛlɛ mámmam.

26 Kí Sulemanu góro'itɛnↄ kɛ Ɛziↄ Gɛba Elata saɛƐdↄmunↄ bùsun Isia Tɛa lɛa. 27 Hiramu a górodee kɛaↄ ísiaa dↄↄnↄ zĩ, ben aↄ dà ísiaala lɛdo kↄn Sulemanugbɛnↄ. 28 Aↄ gàa Ofi, aↄ vura sɛɛ gwe tↄn gɛro aↄ sùo kíSulemanunɛ.

10Seba bùsu kína kɛ dɛ nↄgbɛ ũ mↄna Sulemanu kiia

Page 25: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 10:1 25 1 KINANƆ 10:131 Kɛ Seba bùsu kína kɛ dɛ nↄgbɛ ũu mà lán Sulemanu

tↄ bↄ nà Dii yã musu, ben à mↄ à yↄ à gwa kↄn yãgbekanazĩ'ũuo. 2 À kà Yerusalɛmu kↄn a ìbanↄ paripari kↄn pↄ gũnnannaanↄ kↄn vura sà bítao kↄn gbɛ bɛɛdee kɛ lakuminↄsɛnanↄ, ben à gàa Sulemanu kiia à yã kɛ kú a nↄsɛ guufàadi bòo píngi. 3 Ben Sulemanu yã kɛ à làlaanↄ bↄkↄtɛnɛpíngi. À ke bↄkↄtɛna e à furo. 4 Kɛ nↄgbɛ pì Sulemanuↄndↄyãnↄ mà píngi, bensↄ à à bɛɛ kɛ à bò è 5 kↄn pↄbleekɛ è bleenↄ kↄn à ìbanↄ gwenao kↄn à bɛ zĩkɛrinↄ kuunaokↄn ń pↄkãsãanↄ kↄn à wɛkpaatɛrinↄ kↄn sa'opↄ kɛ wè kátɛn à tɛ kũ kɛ à ò Dii uanↄ, yã pì à kũ gbãa, ben à lɛ àɛ.6 Ben à bè kínanɛ: N yãkɛnanↄ kↄn n ↄndↄ baaru kɛ mámà zaa ma bùsun-o nɛ yãpuramɛ. 7Mɛɛ yã pìnↄ síro ai magaa ma kao kɛ, ben ma wɛɛ sìàlɛ sa. Wèe omɛ píngi serofá! N ↄndↄ kↄn n auzikinↄↄ dɛ lán ma à baaru mà nàla zã.8Mìnnadeenↄn n gbɛnↄ ũ kↄn n ìba kɛ aↄègↄ kúnyo gurↄpíngi, aↄgↄ n ↄndↄyã maanↄ! 9Wà Dii n Luda sáabu kpá,zaakɛ n yã kànɛ, ben à n ka Isarailinↄ kín. Yenzi kɛ Dii vĩkↄn Isarailinↄ gurↄ píngi bé à tò à n ka kí ũzi, lɛ ǹgↄ yãgↄgↄↄńnɛ a zɛa. 10 Ben nↄgbɛ pì kína gbà vura tↄn siigↄkↄn pↄ gũ nnannaanↄ paripari maamaa kↄn gbɛ bɛɛdeenↄ.Pↄ gũ nnannaa kɛ à kí Sulemanu gbà pìnↄ bíta, gbɛkee emↄonɛ à kà lɛ ziki dↄro.

11Hiramu góro'itɛ kɛ aↄ sù kↄn Ofio kↄn vuraonↄ sù kↄnlí bɛɛdeenↄ maamaa kↄn gbɛ bɛɛdeenↄ dↄ. 12 Ben kína Diiua pↄnↄ kɛo kↄn a zĩnda bɛ pↄnↄ, à mↄrↄnↄ kↄn kúunↄ kɛolɛsirinↄnɛ dↄ. Wèemↄ kↄn lí pì boriio à kà lɛ ziki dↄro, wèewɛɛ si à takalɛ dↄro ai kↄn a gbãao.

13 Pↄ kɛ Seba bùsu kína pì yezi píngi à gbèka kí Sule-manua, ben à à gbà, gbaa kɛ à kɛnɛ yↄnkↄyↄnkↄnↄ baasi.Ben à ɛara à tà a bùsun kↄn a ìbanↄ.

Sulemanu gakuikɛɛ

Page 26: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 10:14 26 1 KINANƆ 10:2914 Vura kɛ è gɛ Sulemanuzi wɛ kↄn wɛo è ká tↄn baro

awɛɛ'aagↄ, 15 tángba kɛ táa'orinↄ kↄn latarinↄ kↄn Larubukínanↄ kↄn a bùsu gbɛnsinↄ èmↄonɛ baasi. 16À sɛngbangobítanↄ kɛ kↄn vura kɛ wà gbɛgbɛo mɛn wàa do, aↄ baadetìisi kà kiloo aagↄgↄ kↄn a kusuo. 17À sɛngbango nɛngonↄkɛo dↄ, aↄ baade tìisi yezi à ká kiloo plaplaa. À sɛngbangopìnↄ kàɛ kpɛ kɛ wè be Lɛbanↄ Líkpɛn. 18Kína kíblekita bítakɛ kↄn wesa swaao, ben à vura atɛɛ kùɛa. 19Kìta pì didikiivĩ, à gbápɛɛkii mɛn swɛɛdo. À kpɛɛnaki musu dɛ mↄↄↄgooda sai. À gãsãdikiinↄ vĩ, músu taka kɛ wà kɛnↄↄ zɛzɛnagãsãdikii pìnↄ saɛ. 20Músu pìnↄↄ zɛzɛna gbápɛɛkii pìnↄakpa plaplaa, à píngi kà kuri awɛɛplaa. Wèe kìta pì takakɛ bùsu ken zikiro. 21 Kí Sulemanu togoonↄ nɛ vuramɛpíngi. Kpɛ kɛ wè be Lɛbanↄ Líkpɛ pↄnↄ píngi nɛ vuramɛatɛɛ. Kondogi pↄkee kú gwero, zaakɛ wè kondogi diɛ pↄkeũ Sulemanu gurↄↄaro.

22 Kína góro'itɛnↄ ègↄ dana ísiaala kↄn Hiramu góronↄ.Wɛ aagↄ píngi aↄègↄ suu kↄn vurao kↄn kondogio kↄnwesaswaao kↄn gbakũnↄ kↄn zãnↄ. 23 Kí Sulemanu auziki kↄnà ↄndↄↄo bíta dɛ anduna kínanↄ pↄla ń píngi. 24 Baadepíngi e zɛ wɛtɛɛ à wɛɛ si Sulemanulɛ à à ↄndↄyã kɛ Ludaadànɛ à swɛn ma. 25 Wɛ píngi baade ègↄ mↄↄnɛ kↄn agbaao: Kondogi pↄnↄ, vura pↄnↄ, utanↄ, gↄkɛbↄnↄ, pↄ gũnnannaanↄ, sↄnↄ kↄn bãagãsↄnↄ. 26 Sulemanu sↄgoronↄkↄn sↄnↄ kàkↄa. À sↄgoro pìnↄ kà wàa swɛɛplaa, à sↄnↄ sↄbↄrↄ kuri awɛɛplaa. Wè à sↄ pìnↄ gwa à sↄgoro wɛtɛnↄ guukↄn à bɛYerusalɛmuo. 27Kína tò kondogi gↄ di Yerusalɛmulán gbɛ bà, bensↄ sida lí kɛ wè kpɛ dↄo pari lán bɛtɛ líbà sɛn. 28 Wè bↄ kↄn Sulemanu sↄ pìnↄ zaa Igipiti kↄnSilisia bùsuomɛ. Kína latarinↄ bé wè gá lúlu gwe. 29 Aↄèsↄgoronↄ lúlu Igipiti kondogi ↄↄ mɛn wàa aagↄmɛ, sↄnↄ sↄ

Page 27: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 11:1 27 1 KINANƆ 11:15mɛn baswɛɛplaa akuri, ben è ɛara à sↄ pìnↄ yá Iti kínanↄakↄn Sirianↄ kínanↄ.

11Sulemanu n n

1 Kí Sulemanu yè bori pãnde nↄgbɛnↄzi pari. Fili'aunanɛnↄgbɛ baasi, ben àMↄabunↄ kↄn Amↄninↄ kↄn Ɛdↄmunↄkↄn Sidↄdeenↄ kↄn Itinↄ sɛsɛ nↄↄnↄ ũ. 2Dii bè Isarailinↄnɛaↄton borii pìnↄ sɛro, zaakɛ aↄé ń sãsãmɛ, lɛ aↄↄ tɛ ńtãanↄzi. Baa kↄn beeeo aↄ yenzi Sulemanu swɛ blè. 3 Àkínɛnↄ sɛsɛ nↄↄnↄ ũ gↄↄn wàa aagↄ kpɛ basↄↄro, bensↄ ànↄ yìgisainↄ vĩ dↄ wàa do kpɛ basↄↄro. Ben à nↄↄ pìnↄ àsãsã. 4 Kɛ zikũ e gɛɛn, à nↄↄnↄ tò à tɛ tãanↄzi, èe a swɛkpá Dii a Ludaa mámmam lán a de Dauda bàro. 5 À tɛSidↄdeenↄ tãa Asatorɛzi kↄn Amↄninↄ tãa Mↄlɛki kɛ Ludazàn-o. 6 À yã kɛ Dii yeziroo kɛ, èe tɛzi kↄn nↄsɛo do lána de Dauda bàro. 7 Ben à gàa à tãagbãgbãkii bò sĩsĩ kɛkú Yerusalɛmu ↄfãntɛbↄɛ kpaa musu Mↄabunↄ tãa ginaKɛmↄsinɛ kↄn Amↄninↄ tãa gina Mↄlɛkio. 8 Lɛn à kɛ lɛa bori pãnde nↄↄnↄnɛ ń píngi, ben aↄ tuaetiti kpàta ńtãanↄnɛ aↄ saa òḿma.

9 Ben Dii Isarailinↄ Luda pↄ fɛ Sulemanuzi, kɛ à kpɛɛlìnɛ à swɛ kúa dↄro yãnzi, zaakɛ Dii bↄ à mↄzi yã gɛn plaa.10 Baa kɛ Dii bènɛ, àton tɛ tãanↄziro, èe yã kɛ Dii dìɛ pìmaro. 11 Ben Dii bènɛ: Zaakɛ ń kɛ lɛ, nɛɛ zɛ kↄn ma bàkuunanyo yã kɛ má dìɛnnɛɛoro, mɛ kpata bↄ n ↄzĩ mà nzↄbleri ke ká n gɛɛ ũ. 12Mↄde n de Dauda yãnzi mɛ kɛ lɛ ngurↄↄaro, n nɛn mɛ kɛnɛ. 13 Baa kↄn beeeo mɛ kpata bↄ àↄzĩ mámmanlo. Bori lɛo doon mɛ tó n nɛ pìnɛ ma zↄbleriDauda kↄn Yerusalɛmu kɛ má sɛ ma pↄ ũuo yãnzi.

Sulemanu ibɛɛnↄ14 Ben Dii tò Ɛdↄmu gbɛ Adada kɛ dɛ wɛɛnɛ ũ íbɛtɛ kpà

kↄn Sulemanuo. 15 Gurↄↄ kɛ Dauda e zĩ kaa kↄn Ɛdↄmunↄ

Page 28: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 11:16 28 1 KINANƆ 11:29yã, à zĩkpɛɛnↄ dↄn'aɛdee Yoabu gàa à Isarailinↄ gɛnↄ vĩi,ben à Ɛdↄmunↄ bùsu gↄgbɛnↄ dɛdɛ gwe ń píngi. 16Àpi kↄna gbɛnↄↄ kú gwe ai mↄ swɛɛdo ai aↄ gàa wà Ɛdↄmunↄ bùsugↄgbɛ pìnↄ dɛdɛo ń píngi. 17Kɛ Adada bàa sì, èe taa Igipitikↄn a de ìba kenↄ. Gurↄ beeea sↄ Adada nɛ gↄkparɛmɛ.18 Aↄ bↄ Midiã aↄ gàa Parani, ben aↄ Paranide kenↄ sɛwà gàańyo Igipiti kí Fili'auna kiia. Fili'auna kpɛ kpàa kↄnpↄbleeo kↄn tↄↄtɛo. 19 Adada yã kà Fili'aunanɛ maamaa,ben à a naↄ Tapɛnɛsi dãaro kpàa nↄↄ ũ. 20 Ben Tapɛnɛsidãaro pì nɛ ì gↄgbɛ ũ, wè benɛ Genuba, ben Tapɛnɛsi nɛpì gwà Fili'auna ua kↄn Fili'auna nɛnↄo lɛdo. 21 Gurↄↄkɛ Adada kú Igipiti, à mà kɛ Dauda gà bensↄ à zĩkpɛɛnↄdↄn'aɛde Yoabu gà dↄ. Ben à bè Fili'aunanɛ: Ǹ ma gbazɛ mà tá ma bùsun. 22 Ben Fili'auna à là à bè: Bↄ bé èekɛsãamma ma kiia, kɛ tò ń yezi ǹ tá n bùsun? À wèàla àbè: Pↄkee e kɛsãamaro, ǹ ma gba zɛ dé!

23 Ben Ludaa tò dↄ Ɛliada nɛ Rɛzↄ kɛ bàa sì a dii Zobakí Adadɛzanɛ yãa fɛɛ Sulemanuzi. 24 Kɛ Dauda Adadɛzagbɛnↄ dɛdɛ, benRɛzↄ gbɛnↄ kàkↄaazi aↄ kɛ gbãamↄnnɛrinↄgãli ũ, ben à gↄ ń dↄn'aɛdee ũ. Aↄ gàa wà vɛɛ Damasiku,ben à gwee sì. 25Rɛzↄn Isarailinↄ ibɛɛ ũ ai Sulemanuwɛndilɛn, yãkete kɛ Adada fɛɛo baasi. À kpata blè Siria bùsun, àgì Isarailinↄ kãzi.

Yeroboamu b na Sulemanu kpɛɛ26Nɛbati nɛYeroboamunɛSulemanu ìba kemɛ. Ɛflaimu

boriimɛ, kɛ bↄ Zɛrɛda, ben à bↄ Sulemanu kpɛɛ. À da nɛgyaanↄↄmɛ, à tↄn Zɛrua. 27 Lán à kɛ nà à bↄ kína kpɛɛnyɛ. Sulemanu wɛɛ kɛ wè be Milo tàta bùsuo, ben à a deDauda wɛtɛ bĩi bò à pɛkↄrɛ. 28 Yeroboamu nɛ nɛgↄgbɛlàakarideemɛ. Kɛ Sulemanu è kɛ ↄwazi pì aĩa vĩ, benà à dìɛ zĩ gbãaa kɛ Yusufu boriinↄↄ e kɛɛ pì gbɛnsi ũ.29 Gurↄↄ beeean Yeroboamu bↄ Yerusalɛmu, ben à dàkↄrɛ

Page 29: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 11:30 29 1 KINANƆ 11:43kↄn annabi Ahia, Silo gbɛo zɛn, à uta dufu dana. Aↄↄ kú sɛngwe ń plaa. 30Ben Ahia a uta dufu pì gà à kɛ à pàrapara lɛokuri awɛɛplaa. 31 Ben à bè Yeroboamunɛ à à parana pì sɛɛmɛn kuri, zaakɛ Dii Isarailinↄ Luda bè: Mɛ Sulemanu bↄkpatammɛ mà Isaraili bori lɛo kuri kpámma. 32 Mɛ borilɛo doo tónɛ ma zↄbleri Dauda kↄn Yerusalɛmu kɛ má sɛIsaraili bori píngi wɛtɛnↄ tɛo yãnzi. 33 Mɛ kɛnɛ lɛ, kɛ àma zĩnna à gàa èe Sidↄdeenↄ tãa Asatorɛ kↄn Mↄabunↄtãa Kɛmↄsio kↄn Amↄninↄ tãa Mↄlɛkio gbãgbãa yãnzi. Èetɛmaziro, èe yã kɛ maamɛɛ kɛro, èe ma ↄdↄkii gwaro, à madokayãnↄ kũna lán a de Dauda bàro. 34 Baa kↄn beeeo mɛkpata bↄ à ↄzĩ mámmanlo, zaakɛ ma gĩakɛ ma à kɛ kí ũ aia wɛndi lɛmmɛ ma zↄbleri Dauda kɛ má sɛ yãnzi, kɛ à mayãdiɛnanↄ kũna bensↄ à ma ↄdↄkii gwà. 35À nɛn mɛ kpatasí à ↄzĩ, mà Isaraili bori lɛo kurinↄ kpámma. 36 Isaraili borilɛo doon mɛ tó à nɛ pìnɛ, lɛ ma zↄbleri Dauda borii gↄ kíbleemɛ Yerusalɛmu gurↄ píngi, wɛtɛ kɛ má sɛ ma tↄ gↄ kúapì. 37Mpi sↄ, ma n sɛ Isarailinↄ kína ũ, lɛ ǹgↄ kí blee pↄ kɛn pↄↄ yezia píngi. 38 Tó nɛɛ yã kɛ má dìɛnnɛɛ kɛɛ píngi,tó ń tɛmazi, nɛɛ yã kɛ maamɛɛ kɛɛ, tó nɛɛ ma ↄdↄkii gwaabensↄ ńma yãdiɛnanↄ kũna lánma zↄbleri Dauda bà, mɛgↄkúnyo, mɛgↄ n boriinↄ kaa Isaraili kpatan gurↄ píngi, lánma Dauda boriinↄ kàn nà. 39Mɛ Dauda boriinↄ ɛara kpɛɛyã kɛ aↄↄ kɛ pì yãnzi, mↄde èe kɛ ai gurↄ pínginlo.

40 Sulemanu zɛ wɛtɛ à Yeroboamu dɛ, ben à fɛɛ à bàasì à tà Igipiti kí Sisaki kiia, à gↄ gwe ai Sulemanu gàa àgào. 41 Sulemanu yã kpaaanↄ kↄn ↄndↄyã kɛ à kɛnↄ píngikú Sulemanu yãnↄ takadan. 42 Sulemanu kɛ Isaraili boripíngi kína ũ Yerusalɛmu wɛ baplaamɛ. 43Kɛ à gà, wà à vĩià de Dauda wɛtɛ, ben à nɛ Reoboamu vɛɛ à gbɛn.

12Isarailin b na Reoboamu kpɛɛ

Page 30: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 12:1 30 1 KINANƆ 12:161Reoboamu gàa Sɛkɛmu, zaakɛ gwen Isaraili bori píngi

gàan lɛ wà à ká kí ũ. 2 Kɛ Nɛbati nɛ Yeroboamu à baarumà, ben à bↄ Igipiti à sù, zaakɛ gwen à kún zaa gurↄↄ kɛ àbàa sì Sulemanunɛ. 3Ben Isaraili kɛ aↄ kↄ kàkↄa pìnↄ à sìsi,ben aↄ gàa wà yã ò lɛdo kↄn Reoboamuo wà bè: 4 N de zĩgbãaa dàwe pãsĩpãsĩ. Mmↄn sↄ, ǹ zĩ gbãaa pì kↄn aso tìisikɛ à dìweeo lago, wé mì siɛnnɛ. 5 Ben à wèńla à bè: À tágĩa ai gurↄ aagↄ, gbasa à ɛara à mↄ. Ben aↄ tà.

6Kí Reoboamu yã pì gbã gbɛnsi kɛ aↄↄ dɛ a de Sulemanuìba ũunↄnɛ à bè: Yã kpareen á è à maa mà sí gbɛ pìnↄlaa?7Ben aↄ wèàla wà bè: Tó n mì sìɛńnɛ gbãa, ben n yã maaasìńla, aↄégↄ dɛ n zↄblerinↄ ũ gurↄ píngi. 8 Ben Reoboamugì gbɛnsi pìnↄ lɛdammazi, à gàa à yã pì gbã a ìba gↄkparɛkɛ aↄ nɛ blè lɛdoonↄnɛ. 9 À ń lá à bè: Gbɛ kɛ aↄ bèmɛ màzĩ gbãaa kɛ ma dee dàńnɛ lagońnɛ pìnↄ, yã kpareen á è àmaawà síńlaa? 10Ben gↄkparɛ pìnↄwèàlawà bè: Gbɛ kɛ aↄbènnɛ n de aso tìisi dìńnɛ ǹ lagońnɛ pìnↄ, ǹ ońnɛ n ↄnɛzãagbère dɛ n de piila. 11 N de aso tìisi dìńnɛ, mmↄn sↄ, nɛasoo pì kaarańnɛ. N de wɛɛ tãḿma kↄn flãomɛ, mↄde flãlɛdeen nɛ wɛɛ tãoḿma.

12 À gurↄ aagↄdee zĩ Yeroboamu kↄn Isarailinↄ ɛara wàmↄwà Reoboamu lè ń píngi, lán à òńnɛ nà à bè, aↄ ɛara wàmↄ gurↄ aagↄↄ gbɛra. 13Ben kína gì gbɛnsinↄ lɛdammazi àyã wèńla pãsĩpãsĩ. 14À tɛ gↄkparɛnↄ lɛdammazi à bè: Asotìisin ma dee dìare, mamↄma sↄ mɛ asoo pì kaaraaremɛ.Flãnma dewɛɛ tãoawa,mapi sↄ, flã lɛdeenmɛwɛɛ tãoawa.15Ben kína gì Isarailinↄ yã mazi, zaakɛ yã pì bↄ Dii kiiamɛ,lɛ yã kɛ à ò Nɛbati nɛ Yeroboamunɛ annabi Ahia, Silo gbɛgãzĩ e à kɛ yãnzi.

16Kɛ Isarailinↄↄ è kína gì ń yã mazi, aↄ bènɛ:Wa bà kú kↄn Daudaoro,wa lɛ kú Yɛsɛ nɛ yãnlo.

Page 31: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 12:17 31 1 KINANƆ 12:32Isarailinↄ, a baade tá a bɛ!Dauda bori, ǹ n zĩnda bɛ kũ!Ben Isarailinↄ tà ń bɛ. 17 Isaraili kɛ aↄↄ kú Yuda boriinↄwɛtɛ guunↄn Reoboamu gↄ ń kína ũ ado. 18 Kí Reoboamua zↄzĩ gbɛnsi Adoniramu zĩ Isarailinↄa, ben aↄ à pàpagbɛo wà à dɛ. Ben kí Reoboamu fɛɛ kↄn wãaao à sì asↄgoron à bàa sì à tà Yerusalɛmu. 19Lɛn Isarailinↄ gì Daudaboriinↄzi lɛ ai kↄn a gbãao. 20 Kɛ Isarailinↄↄ mà ń píngikɛ Yeroboamu sù, ben aↄ à sìsi kakↄana guu, ben aↄ à kàIsaraili boriinↄ kína ũ. Isaraili bori kee e zɛ kↄn Daudaboriinↄo dↄro, tó èe kɛ Yuda boriinↄ baasiro.

21Kɛ Reoboamu kà Yerusalɛmu, à Yudanↄ kàkↄa ń píngikↄn Bɛyãmi boriinↄ. Zĩkari pìnↄ gↄↄn bↄrↄ bakɛndomɛ.Ben aↄↄe gaa zĩ ká kↄn Isarailinↄ, lɛ wà e wà Sulemanu nɛReoboamu kpata sínɛ wà kpáa dↄ. 22 Ben Luda yã sù Ludagbɛ kɛ wè be Semayaa à bè: 23 Ǹ o Yudanↄ kí Sulemanunɛ Reoboamunɛ kↄn Yudanↄ ń píngi kↄn Bɛyãmi boriinↄkↄn gbɛ kpaaanↄ, 24mamↄma Dii ma bè, àton gá zĩ ká kↄna Isaraili daanↄoro. A baade tá a bɛ, zaakɛ yã kɛ kɛ pì bↄma kiiamɛ. Ben aↄ yã kɛ Dii òńnɛ mà aↄ tà.

25Yeroboamu Sɛkɛmu kɛ kú Ɛflaimu gu kpiideen bĩi bò,ben à vɛɛn. Zaa gwen à gàa à Pɛniɛli kɛkɛ à kàɛ. 26 Ben àlaasuu lɛ à bè: Weé ɛara wà Dauda borii sↄkpa kpatammɛfá! 27Tó Isarailinↄↄ e gaa saa o Dii ua Yerusalɛmu, aↄé ɛarawà zɛ kↄn ń dii Yudanↄ kí Reoboamuomɛ, aↄé ma dɛ wàzɛo. 28 Kɛ kína yã pì gwà, ben à vura zùswarenɛ bↄrↄnↄ pìmɛn plaa, ben à bè gbɛnↄnɛ: Isarailinↄ, a gana Yerusalɛmumↄ lɛ. A dii kɛ aↄ a bↄɛ Igipitinↄn yɛ! 29 Ben à à doo dìɛBɛtɛli, à doo sↄ ai Dani. 30 Ben yã pì gↄńnɛ durun ũ, aↄègá dↄnzi kɛ à doonɛ Bɛtɛli, à doo sↄ ai Dani. 31Yeroboamukpɛ bò zù pìnↄnɛ tãagbãgbãkiinↄa, ben à gbɛ dìɛ sa'orinↄũ, baa kↄn gbɛ kɛ aↄↄ dɛ Levi borii ũroonↄ. 32 Ben à mↄsↄraagↄde gurↄ gɛrodee dìɛ zĩbaa ũ lán Yudanↄ pↄ bà se,

Page 32: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 12:33 32 1 KINANƆ 13:14ben à saa ò tãagbãgbãkii kɛ kú Bɛtɛli pìa. À saa ò zùswareekɛ à pì pìnↄa, ben à sa'orinↄ dìɛ gwe. 33 Ben à saa ò sa'okiikɛ à kɛ Bɛtɛli pìa mↄ sↄraagↄde gurↄ gɛrodee zĩ. Gurↄↄ pìnà dìɛ a zĩnda pↄyezia zĩbaa ũ Isarailinↄnɛ.

13Luda gbɛ lɛkɛna Bɛtɛli sa'okiinɛ

1 Luda gbɛke bↄ Yudanↄ bùsun à mↄ Bɛtɛli lán Dii dànɛnà gurↄↄ kɛ Yeroboamu zɛna sa'okii pì saɛ lɛ à saa o. 2Benà sa'okii pì kà à bè: Sa'oki, sa'oki, Dii bè weé nɛ i Dauda bɛ,weé tↄ kpánɛ Yosia. Àpi bé eé saa omma kↄn tãagbãgbãkiisa'ori kɛ aↄↄe zĩi kɛɛ kɛnↄ, eé gbɛntee wánↄ kpátamma.3 Gwe gↄↄ Luda gbɛ pì yã pì kɛna sèeda òńnɛ à bè: Sèedakɛ Dii òn yɛ. Sa'okii pì é parakↄrɛ à túbu é kwɛɛ.

4Kɛ kí Yeroboamu lɛ kɛ Luda gbɛ pì kɛ Bɛtɛli sa'okii pìnɛmà, ben à ↄdↄa zaa sa'okiia gwe à bè: À à kũ! Ben ↄↄ kɛ àdↄa pì gbãgbã, eé fↄ à kòko dↄro. 5 Ben sa'okii pì pàrakↄrɛà túbu kwɛɛ lán Dii dà Luda gbɛ pìnɛ à ò nà. 6 Ben kína bèLuda gbɛ pìnɛ: Ǹ agbaa kpámɛ Dii n Ludanɛ. Ǹ wɛɛ kɛamɛlɛ ma ↄↄ e à su a gbɛn. Ben Luda gbɛ pì agbaa kpà Diinɛ,ben à ↄↄ sù a gbɛn lán a zii bà. 7Ben kína bè Luda gbɛ pìnɛ:Ǹmↄwà gáma bɛwà pↄ ble, mɛ gba dannɛ. 8Ben à bè kínapìnɛ: Baa tó n n auziki kpadoo kpàma, mɛ gányoro. Mɛ pↄble ke mà í mi guu kɛro, 9 zaakɛ Dii bèmɛ màton pↄ blekɛro, màton í mi kɛro, màton sↄ tá kↄn zɛ kɛ ma mↄooro.10 Ben à zɛ pãnde sɛ, èe zɛ kɛ à mↄo Bɛtɛli sɛ dↄro.

11 Annabi zi kee kú Bɛtɛli gwe. Kɛ à nɛnↄ sù, aↄ yã kɛLuda gbɛ pì kɛ gwe zĩ beeea tↄkɛ ń denɛ kↄn yã kɛ à òkínanɛo píngi. 12Ben aↄ de ń lá à bè: Zɛ kpareen à sɛ? Benà nɛnↄ zɛ kɛ Luda gbɛ kɛ bↄ Yudanↄ bùsun pì sɛ gↄgↄnɛ.13 Ben à bèńnɛ: À gàari yimɛ zaakinɛ. Ben aↄↄ yìnɛ aↄ à dìà kpɛɛ. 14 Kɛ à pɛɛ Luda gbɛ pìzi, ben à à lè vɛɛna gbíi lí

Page 33: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 13:15 33 1 KINANƆ 13:33gbáru. Ben à à là à bè: Luda gbɛ kɛ bↄ Yudanↄ bùsumn nũↄ? Àwèàla à bè: Mámbee! 15Ben annabi zii pì bènɛ: Ǹmↄwà gá ma bɛ, ǹ pↄ ble. 16 À wèàla à bè: Mɛ fↄ mà ɛara màtányoro. Mɛ fↄmà pↄ ble ke mà í minyo guu kɛro, 17 zaakɛDii bèmɛ màton pↄ ble ke mà í mi kɛro, màton sↄ tá kↄnzɛ kɛ ma mↄooro. 18 Ben annabi zii pì bènɛ: Annabin maũ lán n bà. Malaika ke bé à Dii yã òmɛ à bè mà pɛɛnzi màsunyoma bɛ, lɛ ǹ pↄ ble ǹ ími. Mↄde ɛgɛɛn annabi pì e too.19Ben Luda gbɛ pì ɛarao, à pↄ blè à bɛ à ímì. 20Gurↄↄ kɛ aↄↄvɛɛna pↄbleezi, Dii yã sù annabi zii kɛ sùo pìa, 21 ben à wiilɛ Luda gbɛ kɛ bↄ Yudanↄ bùsun pìa à bè: Dii n Luda bè, lánn gi a yã mazi nà, nɛɛ yã kɛ à ònnɛɛ maro, 22 n ɛara n mↄn pↄ blè n í mì guu kɛ à ònnɛ ǹton pↄ blenlo ǹton í minlopì, weé n vĩi kↄn n dezinↄoro. 23 À pↄblena kↄn à íminaogbɛra, annabi kɛ sùo pì gàari yìnɛ zaakia. 24 Kɛ à dà zɛn,ben à kpàkũ kↄn músuo, músu pì à dɛ. À gɛ gↄ diɛna zɛn,ben zaaki kↄn músuo gↄ zɛna à gɛ pìzi. 25 Kɛ gbɛ kɛ aↄↄegɛtɛɛnↄ à gɛ è daɛna zɛn gwe kↄnmúsu kɛ zɛzio, ben aↄ gàawà à baaru kpà wɛtɛ kɛ annabi zii pì kún guu. 26Kɛ annabikɛ sùo pì à baarumà, à bè: Luda gbɛ kɛ gì Dii yãmazin gwe.Ben Dii à kpà músua, à à ɛ'ɛkↄrɛ à dɛ lán Dii ònɛ nà. 27Benà bè a nɛnↄnɛ: À gàari yimɛ zaakinɛ. Ben aↄↄ yìnɛ. 28À dàzɛn, ben à gàa à à gɛ lè daɛna, zaaki kↄnmúsuo zɛzi. Músupì e gɛ pì sóro bensↄ èe zaaki pì ɛ'ɛkↄrɛro. 29Ben annabi pìLuda gbɛ pì gɛ sɛ à dì zaaki musu à sùo a bɛ wɛtɛn, lɛ à gɛↄↄ dↄ à à vĩi. 30 Ben à à vĩi a zĩnda mirawɛɛn, à ↄↄ dↄ à bè:Wãiyooma gbɛ! 31Kɛ à à vĩi à yãa, à bè a nɛnↄnɛ: Tóma ga,à ma vĩi mirawɛɛ kɛ ma Luda gbɛ pì vĩin à wa gɛ kpákↄzi.32 Zaakɛ yã kɛ Dii dànɛ à ò Bɛtɛli sa'okii musu kↄn tãakpɛkɛ kú Samaria bùsu wɛtɛ tãagbãgbãkiianↄ é kɛ yãpura.

33Baa kↄn beeeo Yeroboamu e kpɛɛ li a yãzaakɛnanɛro,à ɛara à Isaraili bori píngi dìɛ tãagbãgbãki sa'orinↄ ũ dↄ.

Page 34: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 13:34 34 1 KINANƆ 14:13Gbɛ kɛ aↄↄ yezi wà gↄ tãagbãgbãki sa'orinↄ ũun à ń kɛ àũ. 34 Durun kɛ tò wà Yeroboamu boriinↄ dúgu zↄ aↄ yãaanduna guun gwe.

14Annabi Ahia yã kɛ eé Yeroboamu lee ona

1 Gurↄ beeea gyãa Yeroboamu nɛgↄgbɛ Abia kũ. 2 BenYeroboamu bè a naↄnɛ: Ǹ fɛɛ ǹ n zĩnda liɛ, lɛ wàton ndↄ ma nↄↄ ũro, ǹ gá Silo. Annabi Ahia kú gwe. Àmbe àbèmɛmɛgↄ dɛ Isarailinↄ kína ũ. 3Ǹ burɛdi sɛmɛn kuri kↄnkàranↄ kↄn zↄ tùuo, ǹ gáonɛ. Eé yã kɛ eé nɛ pì lee onnɛ.4 Ben Yeroboamu naↄↄ kɛ lɛ, à fɛɛ à gàa Silo à gɛ Ahia bɛ.Ahia wɛɛ e guu e dↄro, zaakɛ à zi kũ à wɛɛ gↄ dãadãa. 5Diigĩakɛ à ò Ahianɛ kɛ Yeroboamu naↄ nɛ e gyãa kɛɛ, ben èemↄↄ lɛ à yã gbekamma. Ǹ onɛ la, ǹ onɛ la, zaakɛ tó à mↄ,eé a zĩnda liɛnnɛ gbɛ pãnde ũmɛ.

6 Kɛ Ahia à kɛsɛ kĩi mà, èe gɛɛ kpɛn, à bè: Ǹ gɛYeroboamunaↄ! Bↄyãnzinnn zĩnda lìɛ lɛzi? Yã pãsĩn Ludabè mà onnɛ. 7Ǹ gá ǹ o Yeroboamunɛ, Dii Isarailinↄ Ludabè, ámbe a n sɛ n gbɛnↄ tɛ, a n kɛ a gbɛ Isarailinↄ dↄn'aɛdeeũ. 8 A kpata bↄ Dauda boriinↄ ↄzĩ, ben a n kpan, mↄde ńdɛ lán à zↄbleri Dauda bàro, kɛ à a yãdiɛnanↄ kũna, à tɛzikↄn nↄsɛo do à yã kɛ á yezi kɛ. 9 N yã zaaa kɛ dɛ gbɛ kɛaↄ dↄnnɛ aɛnↄla, n gaa n tãanↄ kɛ n zĩndanɛ, mↄ kɛ ń kàsapìnↄ, ben n kpɛɛ lìare, n a pↄↄ fɛ. 10 Beee yãnzin é mↄnzikpá n boriinↄzizi, é n gↄgbɛnↄ kaatɛ Isarailinↄ guu zↄnↄkↄn wɛɛnɛnↄ ń píngi, é tɛ sↄ n bɛɛa, lán wè tɛ sↄ zùgbↄanà ai à tɛ kũ à yãa píngi. 11 Gbɛɛnↄ é n borii kɛ aↄé gagawɛtɛnnↄ só, bãanↄ é n gbɛ kɛ aↄé gaga sɛnnↄ ble. Dii bé à òlɛ. 12Mmↄn sↄ nↄgbɛ, ǹ fɛɛ ǹ tá bɛ. Tó n kɛsɛ pɛɛ wɛtɛ guugↄↄ, nɛpì é ga. 13 Isarailinↄ é à gɛ ↄↄ dↄwààvĩi. Yeroboamuboriinↄ tɛ ń píngi, àmbe weé vĩi ado, zaakɛ àmbe ado kɛ

Page 35: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 14:14 35 1 KINANƆ 14:28Dii Isarailinↄ Luda yã maaa èa Yeroboamu ua. 14 Dii ékína pãnde diɛ a gbɛ Isarailinↄnɛ. Àmbe eé Yeroboamuboriinↄ dɛdɛ. Gbãa kɛa! Bↄↄↄ? Lɛmɛ, tiaaɛmɛ! 15 Dii égò tↄ Isarailinↄa, aↄé gↄ lán kàba kɛ èe nigãa í guu bà. EéIsarailinↄ bↄɛ bùsu maaa kɛ à kpà ń dezinↄa kɛn à ń fãakↄaYuflati baa kãa kpa, kɛ aↄ Asatorɛ lí pɛɛpɛɛ aↄ Dii pↄↄ fɛonɛyãnzi. 16 Eé Isarailinↄ kpáḿma durun kɛ Yeroboamu kɛ àIsarailinↄ dà à kɛnan yãnzi.

17 Ben Yeroboamu naↄ fɛɛ èe taa. Kɛ à kà Tiza, kɛ àkɛsɛ zɛ kpɛɛlɛa gↄↄ, ben nɛgↄgbɛ pì gà. 18 Wà à vĩi, benIsarailinↄ ↄↄ dↄ ń píngi lán Dii ò a zↄbleri annabi Ahiagãzĩ nà. 19 Yeroboamu yã kpaaanↄↄ kú Isarailinↄ kínanↄgĩayãkɛnanↄ takadan, zĩ kɛ à kànↄ kↄn à kíkɛyãnↄ píngi.20 Yeroboamu kí blè wɛ baro awɛɛplaamɛ. Kɛ à gà, ben ànɛ Nadabu vɛɛ à gbɛn.

Yudan kí Reoboamu21SulemanunɛReoboamunYudanↄ kína ũ. À kí blè awɛ

baplaa awɛɛdodeemmɛ, ben à kí blè Yerusalɛmu wɛ gɛroawɛɛplaa, wɛtɛ kɛ Dii sɛ Isaraili bori píngi wɛtɛnↄ tɛ lɛ à tↄgↄ kúa. À da tↄn Naama, Amↄni boriimɛ. 22 Yudanↄ yã kɛDii yeziroo kɛ, aↄ à pↄↄ fɛ dɛ ń dezinↄla ń píngi ń durunkɛ aↄↄ kɛ yãnzi. 23 Aↄ tãagbãgbãkiinↄ bò ń zĩndanɛ sĩsĩlezĩ sãnda píngi musu kↄn lí bíta sãnda píngi gbáruo, aↄgbɛnↄ kↄn línↄ pɛɛpɛɛn. 24 Baa se tãagbãgbãki kaaruanↄↄkú Isarailinↄ bùsun gↄgbɛnↄ kↄn nↄgbɛnↄ. Lɛmɛ Isarailinↄborii kɛ Dii pɛḿmańnɛnↄ dà zaaanↄ sɛɛ lɛ píngi.

25 Kí Reoboamu kíblena wɛ sↄↄrodee guun Igipiti kíSisaki mↄ à lɛɛ Yerusalɛmua. 26À Dii ua auzikinↄ kↄn kíbɛpↄnↄ nàkↄa à vura sɛngbango kɛ Sulemanu pìnↄ sɛɛ píngi.27 Ben kí Reoboamu sɛngbango pìnↄ gɛɛ pì kↄn mↄgotɛo ànà a bɛ dogari dↄn'aɛdeenↄnɛ ń ↄzĩ a bɛ kpɛɛlɛ. 28 Tó kína

Page 36: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 14:29 36 1 KINANƆ 15:14e gaa Dii ua, dogari pìnↄ ègↄ sɛngbango pìnↄ kũna. Tó aↄɛara wà sù, aↄè ɛara wà káɛ ń kpɛn.

29 Reoboamu yã kpaaanↄ kↄn yã kɛ à kɛnↄ píngi kúYudanↄ kínanↄ gĩayãkɛnanↄ takadan. 30 Reoboamu kↄnYeroboamuo ègↄ zĩ kaa kↄo gurↄ píngi. 31 Kɛ Reoboamugà, wà à mira kpàkↄzi kↄn a dezinↄ pↄo Dauda wɛtɛ. À datↄn Naama, Amↄni boriimɛ. Ben à nɛ Abia vɛɛ à gbɛn.

15Yudan kí Abia

1Nɛbati nɛYeroboamukíblenawɛ baro plaasaidee guunAbia gↄ Yudanↄ kína ũ 2 à kí blè Yerusalɛmu wɛ aagↄmɛ.À da tↄn Maaka, Abusalomu boriimɛ. 3 À durun kɛ a deekɛnↄ kɛ píngi, èe a zĩnda kpá Dii a Ludaa lán a dezi Daudabàro. 4 Mↄde Dauda yãnzin Dii à Ludaa tò à bori kí blèYerusalɛmu, à à borii pì dìɛ à gɛɛ ũ à tò Yerusalɛmu gbãaaè. 5 Zaakɛ Dauda yã kɛ Dii yezi kɛ, èe gí yã kɛ Dii dìɛnɛmaziro ai a wɛndi lɛn, tó èe kɛ yã kɛ à kɛ Iti bori Urianɛbaasiro.

6Abia kↄn Yeroboamuo ègↄ zĩ kaa kↄo ai Abia wɛndi lɛn.7Abia yã kpaaanↄ kↄn yã kɛ à kɛnↄ píngi kú Yudanↄ kínanↄgĩayãkɛnanↄ takadan. 8Kɛ à gà, wà à vĩ Dauda wɛtɛ, ben ànɛ Asa vɛɛ à gbɛn.

Yudan kí Asa9 Isarailinↄ kí Yeroboamu kíblena wɛ barodee guun Asa

gↄ Yudanↄ kína ũ, 10 ben à kí blè Yerusalɛmu wɛ baplaaawɛɛdo. À dazi tↄn Maaka, Abusalomu boriimɛ. 11 Kí Asayã kɛ Dii yezi kɛ lán a dezi Dauda bà. 12 À pɛ tãagbãgbãkikaaruanↄa a bùsun, ben à tãa kɛ a dezinↄ kɛnↄ kwɛ píngi.13Baa se à a dazi Maaka bↄ kpatan, kɛ à Asatorɛ lí gina pɛɛyãnzi. Kí Asa lí pì zↄ à tɛ sↄa Kidironu guzurɛn. 14À a zĩnda

Page 37: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 15:15 37 1 KINANƆ 15:27kpà Diia ai a wɛndi lɛn, mↄde èe tãagbãgbãkii kɛ wà bònↄgbororo. 15 À vura kↄn kondogio kↄn pↄ pãnde kɛ api kↄna deo dìɛ Dii pↄ ũunↄ sɛɛ à kàɛ Dii ua.

16Asa kↄn Isarailinↄ kí Baasao ègↄ zĩ kaa kↄo ai ń kíblenagurↄlɛn. 17 Baasa bé à gàa à lɛɛ Yudanↄ bùsua, ben èe bĩiboo à liga Ramazi, lɛ gbɛke tón bↄ ke à gɛ Yudanↄ kí Asabùsunlo yãnzi. 18 Ben Asa kondogi kↄn vura kɛ gↄ Dii ualàasinnↄ sɛɛ kↄn pↄ kɛ kú a bɛ làasinnↄ, à nà a ìbanↄnɛ ńↄzĩ, ben à ń zĩ Damasiku, Siria bùsu kí Bɛnadada, Tabirimↄnɛ, Ɛziↄ dio kiia à bè: 19 Wà lɛdolɛ kɛ lán ma de kↄn ndeo kɛ nà yã. À kondogi kↄn vuraon yɛ. Ǹ lɛdolɛ kɛ ń vĩkↄn Isarailinↄ kí Baasao gboro, lɛ à gumala kↄn a zĩkpɛɛnↄ.20 Ben Bɛnadada lɛdolɛ kɛ kↄn Asao à a zĩkpɛɛnↄ gbàrɛ aↄgàa wà lɛɛ Isaraili wɛtɛnↄa. Aↄ Iyona sì kↄn Danio kↄnAbɛli Bɛtɛmakao kↄn Gɛnɛsarɛti guuo kↄn Nafatali boriinↄguuo dↄ píngi. 21 Kɛ Baasa à baaru mà, ben à bĩibonaRamazi tò à tà Tiza. 22 Ben kí Asa kpàakpa kɛ Yudanↄnɛń píngi, èe gbɛke tɛ boro à bè, aↄ Rama gbɛnↄ kↄn lí kɛBaasa e bĩi booonↄ sɛɛ. Ben à bĩi bòo à lìga Gɛba kɛ kúBɛyãmi boriinↄ guuzi kↄn Mizipao. 23 Kí Asa yã kpaaanↄↄkú Yudanↄ kínanↄ gĩayãkɛnanↄ takadan, à nɛgↄgbɛkɛyãnↄkↄn yã kɛ à kɛnↄ píngi kↄn wɛtɛ bĩi kɛ à bònↄ. Kɛ à zi kũ,gyãa à kũ a gbálanↄa. 24 Kɛ à gà, wà à mira kpàkↄzi kↄna dezinↄ pↄo a dezi Dauda wɛtɛ, ben à nɛ Yosafata vɛɛ àgbɛn.

Isarailin kí Nadabu25 Yudanↄ kí Asa kíblena wɛ plaadee guun Yeroboamu

nɛ Nadabu kɛ Isarailinↄ kína ũ à kí blè wɛ plaamɛ. 26À yãkɛ Dii yeziroo kɛ kɛ à zɛ kↄn yã kɛ a dee kɛ à Isarailinↄ dàdurun guuo. 27Ahia nɛBaasa, Isaka bori lɛ kpàkↄsↄzi gurↄↄkɛ àpi kↄn Isarailinↄↄ e ligaa Filisitiniwɛtɛ Gibetↄzi, ben à à

Page 38: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 15:28 38 1 KINANƆ 16:7dɛ gwe. 28À à dɛ Yudanↄ kí Asa kíblenawɛ aagↄdee guumɛ,ben à vɛɛ à gbɛn. 29 Kɛ à nà kíblenaa, ben à Yeroboamuboriinↄ dɛdɛ ń píngi, èe ń gbɛke tóro, à ń káatɛ lán Diiò a zↄbleri Ahia, Silo gbɛ gãzĩ nà. 30 Yã pì kɛ lɛ durunkɛ Yeroboamu kɛ yãnzi, kɛ à Isarailinↄ dà à kɛnan à DiiIsarailinↄ Luda pↄↄ fɛonɛ. 31 Nadabu yã kpaaanↄ kↄn yãkɛ à kɛnↄ píngi kú Isarailinↄ kínanↄ gĩayãkɛnanↄ takadan.32 Kí Asa kↄn Isarailinↄ kí Baasao zĩ kà kↄo ai ń kíblenagurↄlɛmmɛ.

Isarailin kí Baasa33Yudanↄ kí Asa kíblenawɛ aagↄdee guunAhia nɛBaasa

kɛ Isarailinↄ kína ũ. À kí blè Tiza wɛ baro awɛɛsiigↄ. 34 Àyã kɛ Dii yeziroo kɛ, kɛ à zɛ kↄn Yeroboamu yãkɛnao kↄndurun kɛ à Isarailinↄ dà à kɛnan-o.

161Dii yã sù Anani nɛYehua, ben à yã ò Baasanɛ à bè: 2Ma

n bↄ bùsutin, ma n kɛma gbɛ Isarailinↄ dↄn'aɛdee ũ, ben nzɛ kↄnYeroboamuyãkɛnanↄonmagbɛ Isarailinↄ dàdurunguu, ben aↄ durun pìnↄ ma pↄↄ fɛ. 3Mmↄn kↄn n boriinↄ,mɛ a dúgu zↄmɛ sa. Mɛ kɛ n uanɛ lán má kɛ Nɛbati nɛYeroboamu uanɛ nà. 4 Gbɛɛnↄ é n gbɛ kɛ aↄé gaga wɛtɛguunↄ só, bãanↄ é n gbɛ kɛ aↄé gaga sɛnnↄ ble. 5 Baasa yãkpaaanↄ, yã kɛ à kɛnↄ kↄn à nɛgↄgbɛkɛyãnↄↄ kú Isarailinↄkínanↄ gĩayãkɛnanↄ takadan. 6 Kɛ Baasa gà, wà à vĩi Tiza,ben à nɛ Ela vɛɛ à gbɛn.

7Dii yã pì ò Baasanɛ kↄn a boriinↄ annabi Yehu, Anani nɛgãzĩ, yã zaaa kɛ à kɛ à Dii pↄↄ fɛonɛ lánYeroboamuboriinↄↄkɛ nà yãnzi kↄn Yeroboamu borii kɛ à ń kaatɛnↄ yão dↄ.

Isarailin kí Ela

Page 39: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 16:8 39 1 KINANƆ 16:238 Yudanↄ kí Asa kíblena wɛ baaasↄↄro awɛɛdodee guun

Baasa nɛ Ela kɛ Isarailinↄ kína ũ à vɛɛ Tiza wɛ plaa. 9 Àìbanↄ do Zimirin à sↄgoronↄ kpadoo gbɛnsi ũ, ben à lɛkpàkↄsↄzińyo. Gurↄↄ kɛ í Ela kũ a bɛgwari Aza kpɛn zaaTiza, 10 ben Zimiri gɛ à à dɛ Asa kíblena wɛ baaasↄↄroawɛɛplaadee guu, ben à vɛɛ à gbɛn. 11 Kɛ à kí blè gↄↄ, benà Baasa boriinↄ dɛdɛ ń píngi, èe gↄgbɛ ke tó à danɛnↄ keà gbɛnnanↄ tɛro. 12 À Baasa borii pìnↄ kàatɛ ń píngimɛ,lán Dii ò annabi Yehu gãzĩ nà. 13 Baasa kↄn a nɛ ElaoDii Isarailinↄ Luda pↄↄ fɛnɛ durun kɛ aↄↄ kɛ tãa pãpãanↄyã musu, ben dↄ aↄ Isarailinↄ dà à kɛnan yãnzi. 14 Elayã kpaaanↄ kↄn yã kɛ à kɛnↄ píngi kú Isarailinↄ kínanↄgĩayãkɛnanↄ takadan.

Isarailin kí Zimiri15 Yudanↄ kí Asa kíblena wɛ baaasↄↄro awɛɛplaadee

guun Zimiri kí blè Tiza gurↄ swɛɛplaa. Gurↄ beeea Isarailizĩkpɛɛnↄ bùra kú Filisitini wɛtɛ Gibetↄ saɛ. 16 Kɛ zĩkpɛɛpìnↄↄ mà Zimiri lɛ kpàkↄsↄ kↄn gbɛnↄ kínazi à à dɛ, benaↄ ń dↄn'aɛde Ɔmiri kà Isarailinↄ kína ũ ń bùran gwe gↄↄ.17 Ben Ɔmiri kↄn Isaraili zĩkpɛɛnↄ fɛɛ Gibetↄ aↄ gàa wàlìga Tizazi. 18 Kɛ Zimiri è aↄ a wɛtɛ sìawa, ben à dìdi àgɛ a bɛ kpɛdidikↄana musun à tɛ sↄa, ben à tɛ kũ, à gà19 durun kɛ à kɛ yãnzi. À yã kɛ Dii yeziroo kɛ kɛ à zɛ kↄnYeroboamu yãkɛnao. À durun kɛ, ben dↄ à Isarailinↄ dà àkɛnan. 20 Zimiri yã kpaaanↄ kↄn lɛ kɛ à kpàkↄsↄńyo Elaziokú Isarailinↄ kínanↄ gĩayãkɛnanↄ takadan.

Isarailin kí Ɔmiri21 Isarailinↄ kpàatɛ lɛo plaa. Aↄ kpadoonↄↄ yezi wà

Ginati nɛ Tibini ká kí ũ, ń kpadoonↄ sↄ Ɔmiri. 22 Kɛ gbɛkɛ aↄ zɛ kↄn Ɔmirionↄ gbãaa dɛ gbɛ kɛ aↄ zɛ kↄn Ginatinɛ Tibinionↄla, ben wà Tibini dɛ, Ɔmiri kí blè. 23 Yudanↄ

Page 40: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 16:24 40 1 KINANƆ 16:34kí Asa kíblena wɛ baaakuri awɛɛdodee guun Ɔmiri kɛIsarailinↄ kína ũ, à kí blè wɛ kuri awɛɛplaa. À kɛ Tiza wɛswɛɛdo, 24 ben à Samaria sĩsĩ lù Sɛmaa kↄn kondogio kiloobaaagↄ akuri, ben à wɛtɛ kàɛa à tↄ kpànɛ Samaria kɛ Sɛmabé à sĩsĩ pì vĩ yã yãnzi. 25Ɔmiri yã kɛ Dii yeziroo kɛ à durunkɛ dɛ gbɛ kɛ aↄ dↄnɛ aɛnↄ pↄla ń píngi. 26 À zɛ kↄn Nɛbatinɛ Yeroboamu yãkɛnao píngi. À Dii Isarailinↄ Luda pↄↄfɛnɛ kↄn durun kɛ à kɛ tãa pãpãanↄ yã musuo à Isarailinↄdà à kɛnan dↄ. 27 Ɔmiri yã kpaaanↄ kↄn yã kɛ à kɛnↄkↄn à nɛgↄgbɛkɛyãnↄↄ kú Isarailinↄ kínanↄ gĩayãkɛnanↄtakadan. 28 Kɛ à gà, wà à vĩi Samaria, ben à nɛ Ahabu vɛɛà gbɛn.

Isarailin kí Ahabu29 Yudanↄ kí Asa kíblena wɛ baplaa plaasaidee guun

Ɔmiri nɛ Ahabu kɛ Isarailinↄ kína ũ à kí blè Samaria wɛbaro awɛɛplaamɛ. 30 À yã kɛ Dii yeziroo kɛ dɛ gbɛ kɛ aↄdↄnɛ aɛnↄ pↄla ń píngi. 31À zɛna kↄnNɛbati nɛYeroboamudurunkɛnao e kɛnɛ yãke ũro, ben à Sidↄdeenↄ kí Ɛtabaalinɛnↄgbɛ Yɛzɛbɛli sɛ nↄↄ ũ, ben à nà Baali tãagbãgbãnaa,ègↄ kuɛɛnɛ. 32À kpɛ bò Baalinɛ Samaria, ben à à gbãgbãkiipɛɛ kpɛ pì guu. 33À Asɛra lí pɛɛn dↄ à ɛara à Dii IsarailinↄLuda pↄↄ fɛnɛ dɛ Isarailinↄ kína kɛ aↄ dↄnɛ aɛnↄ pↄla ńpíngi.

34 Ahabu gurↄↄan Bɛtɛli gbɛ Iyɛli Yɛriko kɛkɛ à kàɛ. Kɛà à bĩi ɛɛ dàɛ, ben à nɛgↄgbɛ káaku Abiramu gà. Kɛ à àzɛ gbànↄ pɛɛ, ben à nɛ zãade Segubu gà lán Dii ò Nuni nɛYↄsua gãzĩ nà.

17Gbáa kãnkãnan annabi Ilia gwana

Page 41: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 17:1 41 1 KINANƆ 17:191 Tisibɛ gbɛ Ilia bↄ a bɛ Giliada bùsun à gàa à Ahabu lè

à bè: Kↄn Dii Isarailinↄ Luda kɛ mɛɛ dↄↄzi kuunao, zaa wɛkɛa kpíi é kpáro, lou é maro, séde gurↄↄ kɛ má ò baasiro.

2 Ben Dii yã sù Iliaa à bè: 3 Ǹ fɛɛ ǹ gá ↄfãntɛbↄɛ kpa, ǹutɛ Kɛriti swawɛɛn Yoda baa kãa kpa. 4Nɛgↄ swaa pì í mii.Má dìɛ gbáa kãnkãnanↄnɛ aↄgↄ n gwaa gwe. 5 Ben à gàa àkɛ lán Dii ònɛ nà, à vɛɛ Kɛ riti swawɛɛn Yoda baa kãa kpa.6Gbáa kãnkãnanↄ ègↄmↄↄnɛ kↄn burɛdio kↄn nↄbↄo kↄngↄkↄn uusiɛo, ben ègↄ swaa pì í mii.

Zarɛfa gyaanↄↄ Ilia gwana7Gurↄ plaaa gbɛra swaa pì í bàba kɛ lou e ma bùsu pìnlo

yãnzi. 8Ben Dii yã sùa à bè: 9Ǹ fɛɛ ǹ gá Zarɛfa Sidↄ bùsun,ǹgↄ kú gwe. Ma gyaanↄ ke dìɛ àgↄ n gwaa gwe. 10Ben à fɛɛèe gaa Zarɛfa. Kɛ à kà wɛtɛ pì saɛ, à gyaanↄ ke lè, èe yàkawɛɛ gwe. Ben Ilia lɛ zù gyaanↄↄ pìzi à bè: Ǹ gá mↄmɛ kↄnío, baa féte, màmi. 11Kɛ èe gaa tↄ, Ilia ɛara à lɛ zùzi à bè: Ǹmↄmɛ kↄn burɛdi kusuo dↄ. 12 Ben nↄgbɛ pì bènɛ: Kↄn Diin Luda kuunao, baa burɛdi má vĩro, séde wísiti ↄkũ doo kɛgↄ gbaka guu kↄn nↄsio féte tùu guu baasiro. À yàkan mɛɛwɛɛ kɛ, lɛ mà tá bɛmà pↄblee kɛo, wà ble kↄnma nɛo wàgↄga dãa. 13 Ben Ilia bènɛ: Ǹton tó vĩa n kũro. Ǹ gá kɛ lán ńò nà, mↄde ǹ burɛdi kɛo féte ǹ mↄomɛ gĩa, nɛ gbasa ǹ n pↄkɛ kↄn n nɛo. 14 Zaakɛ Dii Isarailinↄ Luda bè, wísiti gbakapì égↄ da koriro, bensↄ nↄsi é yãa tùu pìnlo ai gurↄↄ kɛ eétó lou ma bùsu pìn. 15Gyaanↄↄ pì gàa à kɛ lán Ilia ònɛ nà,ben pↄblee mↄḿma ai gurↄ ũgbangba, àpi kↄn a bɛdeenↄkↄn Iliao. 16Wísiti e yãa gbaka pìnlo, bensↄ nↄsi e yãa tùupìnlo, lán Dii ò Ilia gãzĩ nà.

17 Beee gbɛra nↄgbɛ bɛdee pì nɛ e gyãa kɛɛ. Kɛ gyãagbãaa kpà maamaa, ben à wɛndi bↄ. 18 Ben nↄgbɛ pì bèIlianɛ: Luda gbɛ, bↄ bé à wa ka kɛ n mↄmazii? N mↄ madurun dↄ Ludan lɛ à ma nɛ dɛ yãnzin yↄ? 19 Ben Ilia bènɛ:

Page 42: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 17:20 42 1 KINANƆ 18:12Ǹ n nɛ pì kpáma. Ben à nɛ pì sì nↄgbɛ pì ↄzĩ à dìdio kpɛmusu guu kɛ à pìtan. À à dàɛ a gádoa gwe, 20 ben à wii pɛDiizi à bè: Dii ma Luda, ḿbe ń tò gyaanↄↄ kɛ ma pita à bɛnɛ gà n pↄsiaa kpàziↄ? 21Ben à dàɛ à a zĩnda pòro nɛgↄgbɛpìla gɛn aagↄ à wii pɛ Diizi à bè: Dii ma Luda, ǹ tó à wɛndiɛara à su àmɛ guu. 22Dii Ilia wiipɛnamà, ben wɛndi ɛara àsù nɛ pìa à fɛɛ. 23Kɛ Ilia nɛgↄgbɛ pì sɛ à pìtao, à gɛo kpɛn,ben à à kpà à daa à bè: Ǹ gwa, n nɛ pì wɛndi sù! 24 Bennↄgbɛ pì bè Ilianɛ: Má dↄ sa kɛ Luda gbɛn n ũ. Dii yã kɛ bↄn lɛn nɛ yãpuraamɛ.

18Ilia k n Obadiao

1 À gurↄ plaaa kɛ, ben Dii yã sù Iliaa lousaiwɛ aagↄdeeguu à bè: Ǹ gá ǹ n zĩnda ↄdↄa Ahabunɛ, mɛ tó lou ma àbùsun. 2 Ben Ilia fɛɛ èe gaa a zĩnda ↄdↄa Ahabunɛ.

Kɛ dekaa gbãaa kpà Samaria, 3 ben Ahabu a bɛgwariObadia sìsi. Obadia pì sↄↄ Dii vĩa vĩ maamaa. 4Kɛ Yɛzɛbɛlie Dii annabinↄ dɛdɛ yã, ben Obadia ń gbɛ kenↄ sɛɛ gↄↄnbasↄↄro à ń útɛ gbɛwɛɛnↄ guu gↄↄn baplaa akurikuri, benà ń gwá kↄn pↄbleeo kↄn ío. 5 Ben Ahabu bè Obadianɛ:Wà dↄdↄ guuzi wà gá íbↄkiinↄ kↄn swawɛɛnↄn píngi. Wègↄdↄro ke wé sɛ e wà kpá wa sↄnↄa kↄn wa bãagãsↄnↄ. 6 Benaↄ guu kpàatɛ, aↄ baade a zɛ sɛ. 7 Kɛ Obadia tɛna, ben aↄkpàkↄa kↄn Iliao. À à dↄ, ben à dàɛ a puua à bè: Ma dii Ilia,ḿbe gweↄ? 8 Ilia wèàla à bè: Mámbee! Ǹ gá o n diinɛ mákú kɛ. 9 Ben Obadia bè: Bↄ taarin má kɛ, kɛ nɛɛ mamↄman zↄbleri naa Ahabunɛ a ↄzĩ à ma dɛɛ? 10Má sì kↄn Dii nLudao bori ke bùsu kee kuu kɛ ma dii gì gbɛnↄ zĩḿma wàn wɛtɛnziro. Tó wà bè ń kú gwero, è tó aↄ ladamɛ. 11 Bennɛɛ oomɛ dↄ mà gá mà o ma dii Ahabunɛ kɛ ń kú kɛↄ?12 Tó ma da zɛn, mɛgↄ dↄ guu kɛ Dii Nini é n sɛ à tányoro.

Page 43: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 18:13 43 1 KINANƆ 18:26Tó ma gaa má ò Ahabunɛ, tó à mↄ èe n ero, eé ma dɛmɛ.Mamↄma n zↄbleri sↄmá Dii vĩa vĩ zaama ↄwazikɛgurↄmɛ.13Ma dii Ilia, kɛ Yɛzɛbɛli e Dii annabinↄ dɛdɛɛ, nɛɛ yã kɛmá kɛ maroo? Mámbe ma ń gbɛkenↄ sɛɛ gↄↄn basↄↄro,ma ń útɛ gbɛwɛɛnↄ guu gↄↄn baplaa akurikuri, ma ń gwákↄn pↄbleeo kↄn ío. 14 Ben n bèmɛ dↄ mà gá mà o ma diiAhabunɛ ń kú kɛↄ? Eé ma dɛee. 15 Ben Ilia bè: Má sì kↄnDii Zĩkpɛde kɛ mɛɛ dↄↄzio, mɛ ma zĩnda ↄdↄanɛ gbãa sa.

Ilia k n Baali tãagbãgbãrin Kamɛli kpiii musu16 Ben Obadia gàa à dà Ahabulɛ à yã pì ònɛ, ben Ahabu

gàa da Ilialɛ. 17 Kɛ Ahabu Ilia è, à bènɛ: Isarailinↄ bùsudɛri, ḿbe gweↄ? 18Ben Ilia bè: Èe kɛ mámbe ma Isarailinↄbùsu dɛro,ḿbe kↄnnde bɛdeenↄ ámbe á dɛ, zaakɛ a pã kpàDii yãdiɛnanↄzi a dↄ Baalizi. 19Ǹ Isarailinↄ sísi ń píngi, wàdakↄrɛ Kamɛli kpiii musu lɛdo kↄn Baali tãagbãgbãri gↄↄnwàa plaa kpɛ baplaa akuri kↄn Asɛra tãade gↄↄn wàa plaaakɛ aↄè pↄ ble kↄn Yɛzɛbɛlionↄ.

20Ahabu Isarailinↄ sìsi ń píngi, ben à tãadee pìnↄ kàkↄaKamɛli kpiii musu. 21 Ben Ilia sↄ gbɛnↄzi à ń lá à bè: Alaasuu égↄ kpaatɛna ai bↄrɛmɛ? Tó Dii nɛ Ludamɛ, à tɛzi.Tó Baalimɛ sↄ, à tɛzi. Aↄↄe yãke siàlaro, 22 ben Ilia bèńnɛ:Dii annabinↄ tɛ mámbe ma gↄ mado. Baali tãagbãgbãrinↄsↄ, gↄↄn wàa plaa kpɛ baplaa akurimɛ. 23 À zùswareenↄkpáwa mɛn plaa, tãadee pìnↄ à mɛn doo sɛ aↄ zↄzↄkↄrɛwà ká yàkala, aↄton tɛ naaro. Mamↄma sↄ, mɛ à doo kɛkɛmà ká yàkala, mɛ tɛ naa sero. 24 Aↄmↄnnↄ é Baali sísi,mamↄma sↄ mɛ Dii sísi. Aↄ gbɛ kɛ mà, ben à sù tɛo, àmbeLuda ũ. Ben baade píngi bè: Yã maaamɛ! 25 Ben Ilia bètãadee pìnↄnɛ: À zùsware mɛn doo sɛ à kɛkɛ káaku, zaakɛámbe á pari. À a tãa sísi, mↄde àton tɛ naaro. 26 Ben aↄzùswaree kɛ wà kpàḿma sì aↄ kɛkɛ, ben aↄↄe Baali sisii zaakↄngↄ ai ↄfãntɛ gàa káo mìdangura. Aↄↄe ↄ wãa, aↄↄe ligaa

Page 44: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 18:27 44 1 KINANƆ 18:42sa'okii kɛ wà bòzi, aↄↄe bee: Baali, nɛ yã mawaroo? Baakↄn beeeo aↄↄe yãke maro, èe yã maḿmaro. 27 Kɛ ↄfãntɛkà mìdangura, ben Ilia e ń lalandi kɛɛ à bè: À wii lɛ gbãa àkaara, à dɛ diimɛ gwɛɛ! Ke à laasuu tà gu pãndeamɛ. Ke àgàa bĩikpɛɛ kɛmɛ. Ke à gàa wɛtɛamɛ. Ke èe ii oomɛ, ben éeà vuroo? 28Ben aↄↄe wii lɛɛ kↄn kòto gbãaao, aↄↄe ń zĩndalilii kↄn fɛɛdaao kↄn sário lán aↄↄ kↄ dↄo nà, ai aru e plaa ńmɛa. 29Kɛ ↄfãntɛ gòmìa, ben aↄↄe yã yaa ai sa uusiɛ ogurↄↄgàa à kào. Baa kↄn beeeo èe yãke síńlaro, èe yã maḿmaro,èe swã kpáńziro.

30 Ben Ilia bè pariinɛ: À sↄmazi kɛ! Kɛ aↄ sↄzi ń píngi,ben à Dii gbãgbãkii kɛ gbòro kɛkɛ èe boo. 31 À gbɛ sɛsɛmɛn kuri awɛɛplaa Yakubu boriinↄ pari lɛn. Yakubun Diiyã ònɛ yã à bè wàgae benɛ sa Isaraili. 32Kɛ à Dii gbãgbãkiipì bò, ben à wɛɛ yↄ à lìgazi. Wɛɛ pì kà à í sí lita gɛro. 33 Àyàka kà sa'okii pìla, à zù pì zↄzↄkↄrɛ à kà yàka pìa à bè: Àí tↄ lo siigↄ, é ká sa'opↄ pìa kↄn yàka pìo. 34 Kɛ aↄↄ tↄ, benà bè: À ɛara à tↄ dↄ. Kɛ aↄↄ tↄ, ben à bè: À ɛara à tↄ à kɛgɛn aagↄ. Ben aↄↄ tↄ ai gɛn aagↄ. 35 Í pì bàa lɛ à lìga sa'okiipìzi ai wɛɛ pì pà. 36Sa uusiɛ ogurↄ ben annabi Ilia sↄzi à bè:Dii, Ibraĩ kↄn Isaakuo kↄn Isarailio Luda, ǹ tó wà dↄ gbãakɛ ḿbe Isarailinↄ Luda ũ bensↄ n zↄblerin ma ũ, mɛɛ yã kɛkɛɛ kɛ ḿbe nma dan yãnzi. 37Ǹ yãmama Dii! Ǹ yã mama,lɛ gbɛ kɛnↄ e wà dↄ kɛ Dii, ḿbe ń Luda ũ bensↄ nɛɛ ń nↄsɛliɛńnɛ lɛ aↄ ɛara wà summa. 38Ben Dii tɛ sù sa'obↄ pìa kↄnyàkao kↄn gbɛnↄ kↄn bùsuo, aↄ tɛ kũ, ben í kɛ kú wɛɛ pìnbàba. 39Kɛ gbɛnↄↄ è, ben aↄ dàɛ ń puua wà bè: Diimɛ Ludaũ! Diimɛ Ludaũ! 40Ben Ilia dàńnɛ à bè: ÀBaali tãagbãgbãripìnↄ kũkũ, aↄ gbɛke tón pitiaguro. Kɛ wà ń kũkũ, ben Iliagàańyo Kisↄ guzurɛn à ń dɛdɛ gwe.

41 Ilia bè Ahabunɛ: Ǹ gá pↄ ble ǹ í mi, zaakɛ ma lou kĩimà dↄ. 42 Ben Ahabu gàa pↄ ble à í mi. Ben Ilia dìdi à gàa

Page 45: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 18:43 45 1 KINANƆ 19:10Kamɛli mìsↄntɛa à vɛɛ à mì kà tú. 43 À bè a zĩkɛrinɛ: Ǹ gáguu gwa ísiaa kpa. Ben à gàa à gwà. Kɛ à sù à bè: Pↄkee kúgwero. Ben Ilia bènɛ à ɛara à gá gwa dↄ, ben à gàa lɛ ai gɛnswɛɛplaa. 44À gɛn swɛɛplaadeeo zĩkɛri pì bè: Ma lou sèedaè sɛtɛɛgɛ lán ↄla bà, èe fɛɛɛ ísiaala. Ben Ilia bènɛ: Ǹ gá ǹo Ahabunɛ à sↄgoro dↄ sↄnↄa à gɛn à pita kpiiia ai lou gↄgá à dãdã. 45 Lou e sisii busɛbusɛ, zàga'ĩa fɛɛ, ben lou màmaamaa. Ahabu kú sↄgoron, èe taa Yɛzɛrili. 46 Dii gbãaamↄ Iliaa, ben à a utadaa kàkakↄa à kũ, à bàa lɛ à Ahabu kɛai à gàa káo Yɛzɛrili.

19Dii yã'ona Iliao Orɛbu

1 Ben Ahabu yã kɛ Ilia kɛ tↄkɛ Yɛzɛbɛlinɛ píngi, lán àtãadee pìnↄ dɛdɛ nà kↄn fɛɛdaao ń píngi. 2 Ben Yɛzɛbɛlilɛkpãsã kɛ Ilianɛ à bè: Ai zia mↄndaa'i, tó mɛɛ kɛnnɛ lánń kɛ tãadeenↄnɛ nàro, tãanↄ yã kɛmɛ pãsĩpãsĩ! 3 Ben vĩaIlia kũ, ben à fɛɛ à bàa sì à a zĩnda mìbↄkii wɛtɛ. Kɛ à kàBɛsɛba, Yudanↄ bùsun, gwen à a zĩkɛri tòn, 4 ben à táa ògbáan gurↄ do. À gàa à vɛɛ sɛ lí gbáru, ben à adua kɛ à eà ga à bè: Dii, yã kɛkii mↄma lɛ. Ǹ ma wɛndi sɛ gↄↄ, zaakɛmá dɛ ma dezinↄlaro. 5 Ben à dàɛ èe ii oo sɛ lí pì gbáru.

Èe gì kɛro ben malaika mↄ à ↄ kɛa à bè: Ǹ fɛɛ ǹ pↄ ble.6 Kɛ Ilia guu gwà, ben à kàra aasana è kↄn í tùuo kaɛna amìzi. Ben à pↄ blè à ímì à ɛara à dàɛ. 7DiiMalaika ɛara àmↄà gɛn plaadeeo, à ↄ kɛa à bè: Ǹ fɛɛ ǹ pↄ ble, zaakɛ tá gbãannɛɛ mↄↄ o. 8 Ben à fɛɛ à pↄ blè à í mì. Pↄblee pì tò à gbãaaè, ben à táa ò gurↄ baplaa fãantɛ kↄn gwãavĩo ai à gàa àkà Luda kpiii kɛ wè be Orɛbua. 9Ben à gɛ gbɛwɛɛn à ì gwe,ben Dii yã sùa à bè: Ilia, bↄn nɛɛ kɛɛ kɛ? 10Àwèàla à bè: DiiLuda Zĩkpɛde, ma làakari fɛɛ maamaa, zaakɛ Isarailinↄ pã

Page 46: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 19:11 46 1 KINANƆ 19:21

kpà n bà kuunańyo yãzi, ben aↄ n gbãgbãkiinↄ gbòro aↄ nannabinↄ dɛdɛ kↄn fɛɛdaao. Mámbema gↄmado, ben aↄↄema wɛɛ se. 11 Ben Dii bè: Ǹ bↄ ǹ gá zɛ ma aɛ kpiii musu,mɛ gɛtɛ n aɛ.

Zàga'ĩa gbãaa fɛɛ, èe kpiii pìnↄ paraa èe gbɛnↄ wiwii Diiaɛ, mↄde Dii kú ĩa pì guuro. Ĩa pì gbɛra tↄↄtɛ nìgãnigã,mↄde Dii kú tↄↄtɛ nigãnigãna pì guuro. 12 Tↄↄtɛ nigãna pìgbɛra ben tɛ bↄ, mↄde Dii kú tɛ pì guuro. Tɛ pì gbɛra benkòto busɛ bↄ tɛɛɛ. 13 Kɛ Ilia kòto pì mà, à a utadaa kù awɛɛla. Ben à bↄ à gàa à zɛ gbɛwɛɛ pì lɛa, à mà wà bèare:Ilia, bↄn nɛɛ kɛɛ kɛ? 14À wèàla à bè: Dii Luda Zĩkpɛde, malàakari fɛɛmaamaa, zaakɛ Isarailinↄ pã kpà n bà kuunańyoyãzi, ben aↄ n gbãgbãkiinↄ gbòro aↄ n annabinↄ dɛdɛ kↄnfɛɛdaao. Mámbe ma gↄ mado, ben aↄↄe ma wɛɛ se. 15 BenDii bènɛ: Ǹ ɛara ǹ táDamasiku gbáan. Tón ka gwe, ǹAzailiká Sirianↄ kína ũ, 16 nɛ Nimisi dio Yehu ká Isarailinↄ kínaũ, nɛ Abɛli Mɛↄla gbɛ Safata nɛ Ɛlisa kɛ n gɛɛ ũ annabiũ. 17 Gbɛ kɛ bↄ Azaili fɛɛdaa lɛzĩ, Yehu bé eé à dɛ. Tó àbↄ Yehu fɛɛdaa lɛzĩ sↄ, Ɛlisa bé eé à dɛ. 18 Baa kↄn beeeomá Isarailinↄ kũna gↄↄn bↄrↄ swɛɛplaa, kɛ aↄ gbɛkee e kúɛBaalinɛ à lɛ pɛaro.

Ɛlisa sisina19 Ben Ilia fɛɛ à bↄ gwe à gàa à Safata nɛ Ɛlisa lè, èe bú

wii kↄn zùnↄ swaaro kuri awɛɛplaa. Àmbe à tɛ zù swaarokpɛɛdeezi. Ben Ilia sↄzi à a gyaba gò à dààla. 20 Ben Ɛlisaa zùnↄ tò gwe à bàa lɛ à bↄ à tɛ Ilia kpɛɛ, ben à bènɛ: Ǹ tómà gá lɛ za ma de kↄn ma daoa gĩa, mɛ gbasa mà mↄ màtɛnzi sa. Ben Ilia bènɛ: Ǹ gá ǹ ɛara ǹ su. Asa ń dↄ yã kɛmá kɛnnɛ. 21 Ben Ɛlisa ɛara à gàa à a zùnↄ kòto kpà à tɛ lèkↄn a zù swaaro gbóngoo, ben à zù pìnↄ nↄbↄ fùfu kɛ à kpàgbɛnↄa aↄↄ sò. Ben à bↄ à tɛ Iliazi, à gↄ à plaadee ũ.

Page 47: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 20:1 47 1 KINANƆ 20:1420

Bɛnadada kↄn a zĩkpɛɛnↄ ligana Samariazi1 Siria kí Bɛnadada a zĩkpɛɛnↄ kàkↄa ń píngi. Kí gↄↄn

baaakuri awɛɛplaaanↄↄ kúo kↄn ń sↄnↄ kↄn ń sↄgoronↄ.Ben aↄ gàa wà lìga Samariazi aↄ lɛɛa. 2 Ben à gbɛnↄ zĩ Ahabua wɛtɛ guu à bè: Ma Bɛnadada ma bè, 3 n kondogikↄn n vurao gↄma pↄ ũ. N nↄmaaanↄ kↄn n nɛmaaanↄ gↄma pↄ ũ dↄ. 4 Ben Isarailinↄ kína bè: Ma dii kí, mapi kↄnpↄ kɛ má vĩinↄ gↄ n pↄ ũ píngi lán ń ò nà. 5 Ben Bɛnadadaɛara à gbɛnↄ zĩa dↄ à bè: Ma Bɛnadada ma gbɛnↄ zĩ man kondogi kↄn n vurao kↄn n nↄↄnↄ kↄn n nɛnↄ làmma.6 Zia mↄndaa'i mɛ ma gbɛnↄ zĩmma aↄ n bɛɛ kpokɛ kↄn ngbɛnↄ bɛɛnↄ, aↄé a pↄ bɛɛdeenↄ sɛɛ wà suomɛ píngi. 7BenIsarailinↄ kína a bùsu gbɛnsinↄ sìsi ń píngi à bèńnɛ: Á èlán èe ma lɛ wɛtɛɛo nàↄ? Kɛ à gbɛnↄ zĩma, à ma nↄↄnↄkↄn ma nɛnↄ kↄn ma kondogio kↄn ma vurao làma, mɛɛgíonɛro. 8 Ben gbɛnsi pìnↄ kↄn gbɛ kpaaanↄ bènɛ: Ǹton àyã maro, ǹton wenɛro. 9Ben à bè Bɛnadada zĩrinↄnɛ: À gáà o ma dii kínɛ, pↄ kɛ à là mamↄma a zↄbleria káakun mɛkɛ. Pↄ kɛ à làma zãa kɛkiin mɛ kɛro. Ben zĩri pìnↄ ɛara wàgàa Bɛnadadaa kↄn lɛkpãsã pìo. 10 Ben à ɛara à gbɛnↄ zĩ Ahabua dↄ à bè: Tó Samaria bùsuti gↄ à kà kɛ ma gbɛnↄ e àkↄkↄ ↄkũ doodo, tãanↄ yã kɛmɛ pãsĩpãsĩ! 11 Ben Isarailinↄkína bè: À gá à onɛ, gbɛ kɛ èe zĩka'uta daa tón ĩa dã lángbɛ kɛ uta pì bↄ à kàɛ bàro. 12Kɛ Bɛnadada yã pì mà gurↄↄkɛ èe í mii kↄn a kína daanↄ ń bisakutaanↄ guu, ben à bè agbɛnↄnɛ aↄ soru kɛ. Ben aↄ gàa soru kɛ.

Ahabu zĩblena Bɛnadadaa13 Annabi ke mↄ à Isarailinↄ kí Ahabu lè à bènɛ: Dii bè,

n zĩkpɛ parii kɛgweenↄ èↄ? É ń nannɛ n ↄzĩ gbãa, nɛgↄ dↄkɛ ámbe Dii ũ. 14 Ben Ahabu à là à bè: Dé bé eé beee kɛɛ?

Page 48: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 20:15 48 1 KINANƆ 20:28À wèàla à bè: Dii bè, n bùsu gu gbɛnsinↄ ↄwazi zĩkarinↄbé wé kɛ. Ben Ahabu à là dↄ: Dé bé eé na zĩa káakuu? Àwèàla à bè: Ḿbee! 15 Ben Ahabu gu gbɛnsinↄ ↄwazi zĩkaripìnↄ kàkↄa gↄↄn wàa do kpɛ baaakuri awɛɛplaa. Ben à azĩkpɛɛnↄ kàkↄa ń píngi, aↄ kɛ gↄↄn bↄrↄ swɛɛplaa. 16 Aↄfɛɛ wɛtɛn ↄfãntɛo di mìdangura, gurↄↄ kɛ í e Bɛnadadakↄn a kína daa pìnↄ dɛɛ ń bisakutaanↄ guu. 17 Ben gugbɛnsinↄ ↄwazi zĩkari pìnↄ bↄɛ káaku. BenBɛnadada zĩrinↄgàa wà ònɛ, gbɛnↄↄ e bↄↄ Samaria. 18 Ben Bɛnadada bè:Tó aafian aↄↄe mↄↄn yoo ke kↄn zĩo, à ń kũkũ bɛɛ. 19 Kɛgu gbɛnsinↄ ↄwazi pìnↄ bↄ wɛtɛ guu, zĩkpɛɛnↄↄ tɛ ń kpɛɛ,20 ben aↄ baade a ibɛɛ dɛ. Kɛ Sirianↄ lɛkↄa, ben Isarailinↄpɛḿma, ben Siria kí Bɛnadada kↄn a sↄde kenↄ bàa sì wà ńkɛ sↄ musu. 21 Ben Isarailinↄ kína bↄ à gàa à sↄdeenↄ kↄnsↄgorodeenↄ dɛdɛ à Sirianↄ ásaru kɛ maamaa. 22 Annabipì ɛara à mↄ à Isarailinↄ kína lè à bè: Ǹ n zĩkpɛɛnↄ kaaraǹgↄ kú kↄn soruo, zaakɛ tó Sɛtãntɛ kà, Sirianↄ kína é ɛaraà mↄ lɛɛmma dↄ.

23 Ben Sirianↄ kína ìbanↄ bènɛ: Isaraili tãanↄ nɛ sĩsĩtãanↄmɛ. Beee yãnzin aↄ gbãaa dɛwalazi. Tó wée zĩ kaańyo gusararaan, wa gbãaa égↄ dɛńla. 24Ǹ n kína daanↄlendee kpá, nɛ dↄn'aɛde pãndenↄ diɛdiɛ ń gbɛn. 25 Séde nzĩkpɛɛnↄ kↄn n sↄnↄ kↄn n sↄgoronↄ gↄ pari lán káakupↄkɛ n korazinↄ bà, wé zĩ káńyo gusararaan, wa gbãaa égↄdɛńla. Kína ń yã mà, ben à kɛ lɛ.

26Kɛ Sɛtãntɛ kà, Bɛnadada Sirianↄ kàkↄa, ben à gàa zĩ kákↄn Isarailinↄ zaa Afɛki. 27Wà Isarailinↄ kàkↄa wà kũsãɛkɛńnɛ, ben aↄ gàańzi. Sirianↄ dàgula baama píngi, benIsarailinↄ bùra kàɛ lán blè kpàsa nɛngo sɛtɛɛgɛ lɛo plaaanↄbà, wà aɛ dↄkↄa. 28 Ben Luda gbɛ pì mↄ à bè Isarailinↄkínanɛ: Dii bè, zaakɛ Sirianↄↄ e daa sĩsĩnↄ diin a ũ, guzurɛdiin a ũro, é à zĩkari parii kɛkiinↄ nannɛ n ↄzĩ, nɛgↄ dↄ kɛ

Page 49: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 20:29 49 1 KINANƆ 20:41ámbe Dii ũ. 29 Aↄ bùranↄ aɛ dↄdↄkↄa lɛ ai gurↄ swɛɛplaa,à gurↄ swɛɛplaadee pìn aↄ nà zĩa. Ben Isarailinↄ Siriakɛsɛdeenↄ dɛdɛ gↄↄn bↄrↄ basↄↄro zĩ pìa. 30Kɛ gbɛ kpaaanↄlɛkↄa wà sì Afɛki wɛtɛn, ben à bĩi lɛɛ à sìḿma. Gbɛ pìnↄ kàgↄↄn bↄrↄ baaasↄↄro awɛɛswɛɛplaa. Bɛnadada sↄ bàa sì àsì wɛtɛ pìn se, à gàa à ùtɛ kpɛtu. 31 Ben à ìbanↄ bènɛ: Wámà Isarailinↄ kínanↄ gbɛkɛɛ vĩ. Wà pↄsia utanↄ dↄ wa pii,wà bà dↄ wawaalɛ, wà bↄ wà gá wà à le. Wègↄ dↄro ke eé ntó wɛndio. 32Ben aↄ pↄsia utanↄ dↄ ń pii, aↄ bà dↄ ń waalɛ,aↄ gàa wà Isarailinↄ kína lè wà bè: N zↄbleri Bɛnadada bèǹ a tó wɛndio. Ben Isarailinↄ kína bè: Ase à kpɛ kuuↄ? Magbɛmɛ. 33Yã pì kɛ gbɛ pìnↄnɛ àisi maaa ũ, ben aↄ yã pì dãwà kũ wà bè: Ee, Bɛnadada nɛ n gbɛmɛ. Ben kína bè: Àgá à à sɛ à suo. Kɛ Bɛnadada sù, ben Ahabu bènɛ à gɛao asↄgoron. 34 Ben Bɛnadada bènɛ: Wɛtɛ kɛ ma de sì n deanↄmɛ ɛara mà sↄkpannɛ, nɛgↄ laa yaa Damasiku lán ma deekɛ nà Samaria. Ben Ahabu bè: Wà lɛdolɛ kɛ beeemusu, mɛn gbarɛ. Ben à lɛdolɛ kɛo à à gbàrɛ.

Annabi yãdana kí Ahabula35 Dii bè annabi gãli gbɛkenɛ à o a gbɛdaaanɛ à a lɛ. Kɛ

annabi pì ònɛ, ben à gì. 36 Ben à bènɛ: Zaakɛ nɛɛ Dii yãmaro, tó wa kɛkↄa gↄↄ, músu é n dɛmɛ. Kɛ aↄ kɛkↄa, benmúsu à è à dɛ. 37 Annabi pì gbɛke è dↄ, ben à bènɛ à a lɛ.Ben à à lɛ à kɛnna. 38 Ben annabi pì bisa kù a wɛɛla à azĩnda lìɛ, ben à gàa èe kína dãa zɛ lɛa. 39 Kɛ kína e gɛtɛɛ,ben annabi pì lɛ zùzi à bè: Mamↄma n zↄbleri, kɛ ma gaazĩlan, ben gbɛke mↄ ma kiia kↄn gↄgbɛ keo, à bè màgↄ àdãkpaa. Tó má tò à pìtimagu, ma wɛndi musu, kesↄmà fĩabo kↄn kondogio kiloo baplaa sↄↄrosai. 40Kɛ ma làakari tàgu pãndea, ben gↄgbɛ pì gɛ zɛla. Ben Isarailinↄ kína bènɛ:Lán weé wɛɛ tãmma nàn ń ò gwe. 41 À bisa pì gò a wɛɛla

Page 50: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 20:42 50 1 KINANƆ 21:13kpakpaa, ben Isarailinↄ kína à dↄ annabi ũ. 42 Ben annabipì bènɛ: Dii bè, zaakɛ n gↄgbɛ kɛ á dìɛ à gaa gbàrɛ, nɛ ga àgɛɛ ũ, n gbɛnↄ é gaga à gbɛnↄ gɛɛ ũ. 43 Ben Isarailinↄ kínadà zɛn à tà a bɛ zaa Samaria. À nↄsɛ yàka à uu sìsi.

21Nab ti geepi líkpɛ

1 Beee gbɛra Yɛzɛrili gbɛkee kuu, à tↄn Nabↄti. À geepilíkpɛ vĩ gwe Samaria kí Ahabu bɛɛ saɛ. 2 Ben Ahabu bènɛ:Ǹ n geepi líkpɛ kpáma mà kɛ dò kara ũ, zaakɛ à kú ma bɛɛsaɛ. Mɛ geepi líkpɛ kɛ à maa dɛ beeela kpámma à gɛɛ ũ.Tó ń yezi, mɛ fĩa bonnɛ kↄn kondogio lán à kũ nà. 3 BenNabↄti bè Ahabunɛ: Kai, eé sí kɛro! Mɛ fↄ mà túbi kɛ madezinↄ tòmɛɛ kpámmaro. 4 Ben Ahabu nↄsɛ yàka, à tà bɛkↄn pↄsiaao kɛ Yɛzɛrili gbɛ Nabↄti bènɛ é túbi kɛ a dezinↄtòare kpáaro yãnzi. Ben à dàɛ a gádoa à aɛ dↄ gũa à gì pↄblezi. 5 À naↄ Yɛzɛbɛli mↄ à à là à bè: Bↄ bé à n le n uusìsi, nɛɛ pↄ bleroo? 6 Ben à wèàla à bè: Ma bè Yɛzɛrili gbɛNabↄtinɛ à a geepi líkpɛ kpáma, mɛ fĩa bonɛ kↄn kondogio.Tó geepi líkpɛ pãnden à yezi sↄ, mɛ kpáa à gɛɛ ũ. Ben à bèé kpámaro. 7 Ben à naↄ Yɛzɛbɛli bènɛ: N Isarailinↄ kí inayãkɛnan yɛↄ? Ǹ fɛɛ ǹ pↄ ble kↄn pↄnnaao, mɛ Yɛzɛrili gbɛNabↄti geepi líkpɛ sínnɛ.

8 Ben à takadanↄ kɛkɛ kↄn Ahabu tↄo à à tambari lɛa,à kpãsãkpãsã gbɛnsinↄ kↄn kínɛ kɛ aↄↄ kú Nabↄti wɛtɛguunↄnɛ. 9 Takada pìnↄ guu à bè: À lɛyigurↄↄ diɛ à àkpàakpa kɛ. À vɛɛkii maaa kpá Nabↄtia gbɛnↄ tɛ 10 à gbɛginanↄ wɛtɛ gↄↄn plaa à ń káɛ à aɛ, lɛ aↄ yã dia wà be àLuda kↄn kínao tↄ zaaa sì. À à kũ à bↄo wɛtɛ kpɛɛ, é à pápagbɛo à dɛ. 11Ben Nabↄti wɛtɛ gbɛnsinↄ kↄn kínɛnↄↄ kɛ lánYɛzɛbɛli ò takada kɛ à kpãsãńnɛnↄ guu nà. 12Aↄ lɛyigurↄↄdìɛ, ben aↄ vɛɛkii maaa kpà Nabↄtia gbɛnↄ tɛ. 13 Ben gbɛ

Page 51: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 21:14 51 1 KINANƆ 21:29

gina gↄↄn plaaa pìnↄ mↄ wà vɛɛ à aɛ, aↄ yã dìa gbɛnↄ wáawà bè à Luda kↄn kínao tↄ zaaa sì. Ben wà à kũ wà bↄowɛtɛ kpɛɛ wà à pàpa gbɛo wà dɛ. 14 Ben wà lɛkpãsã kɛYɛzɛbɛlinɛ wà bè, wà Nabↄti pàpa gbɛo wà dɛ.

15Kɛ Yɛzɛbɛli mà wà Nabↄti pàpa gbɛo wà dɛ, ben à gàaà bè Ahabunɛ: Ǹ fɛɛ ǹ gá Nabↄti geepi líkpɛ kɛ à gìonnɛɛpì sí n pↄ ũ, zaakɛ à kuu dↄro à gà. 16Kɛ Ahabu mà Nabↄtigà, ben à fɛɛ èe gaa lɛ à à geepi líkpɛ sí a pↄ ũ.

17BenDii yã sù Tisibɛ gbɛ Iliaa à bè: 18Ǹ fɛɛ ǹ gá Samariakí Ahabu le. À gàa Nabↄti geepi líkpɛ sí, à kú gwe. 19Ǹ onɛkɛ mamↄmaDii ma bè, à gbɛ dɛ à mↄ à túbi sín gweroo? Nɛonɛ dↄ kɛ guu kɛ gbɛɛnↄ Nabↄti aru sãsãn, gwen aↄé àpi pↄsãsãn se.

20 Kɛ Ahabu Ilia è à bè: Ma ibɛɛ, ai tia nɛɛ ma tóroo?Ben Ilia bènɛ: Ee, mɛɛ n tóro, zaakɛ n n zĩnda dà yã kɛ zaaDiinɛ kɛnan. 21BenDii bè émↄnzi kpáńzi é n boriinↄ kaatɛ,n gↄgbɛ ke é gↄ Isarailinↄ bùsunlo, baa wɛɛnɛ kesↄ zↄ. 22 Ékɛ n uanɛ lán à kɛ Nɛbati nɛ Yeroboamu uanɛ nà, lán à kɛAhia nɛ Baasa uanɛ nà, zaakɛ n Isarailinↄ dà durunkɛnann à pↄↄ fɛnɛ. 23Yɛzɛbɛli sↄ, Dii bè gbɛɛnↄ é à só Yɛzɛrili bĩisaɛ. 24Gbɛɛnↄ é n gbɛ kɛ aↄé gaga wɛtɛ guunↄ só, bãanↄ én gbɛ kɛ aↄé gaga sɛnnↄ ble.

25Gbɛkee kuu ziki kɛ à a zĩnda dà yã kɛ Dii yeziroo kɛnanlán Ahabu bàro, bensↄ à naↄ Yɛzɛbɛli è tɛ kán. 26 À yã kɛwà tɛnↄ kɛ maamaa, à tɛ tãanↄzi lán Amↄrinↄↄ kɛ nà, kɛ Diipɛḿma Isarailinↄnɛ.

27Kɛ Ahabumà lɛ, ben à a uta gà à kɛ à pↄsia utanↄ dà ai àìo, ben à lɛ yì à gↄ tɛ kↄn pↄsiaao. 28Ben Dii yã sù Iliaa: 29Ńè dian Ahabu a zĩnda nàɛmɛ nàↄ? Zaakɛ à a zĩnda nàɛmɛ,mɛ yã zaaa pì kɛ à bɛɛnɛ à gurↄↄaro. À nɛgↄgbɛn mɛ yãzaaa pì kɛ à bɛɛnɛ.

Page 52: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 22:1 52 1 KINANƆ 22:1522

Mikaya annabikɛyã zaa ona Ahabunɛ1 À kà wɛ aagↄ kɛ Sirianↄ kↄn Isarailinↄↄ e zĩ ká kↄoro.

2Àwɛ aagↄdee pì guun Yudanↄ kí Yosafata gàa à Isarailinↄkína lè. 3 Isarailinↄ kína bè a gbɛnↄnɛ: Ádↄ kɛ RamↄGiliadanɛ wa pↄmɛ yãroo? Mↄde wée à sina Sirianↄ kínaa yãkɛro. 4 Ben à Yosafata là à bè: Nɛ gámao zĩ ká kↄn RamↄGiliadadeenↄroo? Ben Yosafata wèàla à bè: Pↄ dↄnkↄn waũ, ma gbɛnↄ nɛ n gbɛnↄmɛ. Ma sↄnↄ nɛ n sↄnↄmɛ. 5 Benà ɛara à bènɛ: Ǹ Dii gbeka ǹ ma gĩa. 6 Ben Isarailinↄ kínaannabinↄ kàkↄa lán gↄↄn wàa plaaa bà, ben à ń lá à bè: Màgá zĩ ká kↄn Ramↄ Giliadadeenↄon yↄ, ke màton gáro? Benaↄ wèàla wà bè: Ǹ gá! Dii é ń nannɛ n ↄzĩ. 7 Ben Yosafatabè: Dii annabi kee kú kɛ wà à laroo? 8 Ben Isarailinↄ kínawèàla à bè: Gↄgbɛ kee kuu dↄ, à tↄn Mikaya, Imlã nɛmɛ.Eé fↄ à yã gbekawe Diia, mↄde má ye à yãziro, zaakɛ è yãmaaa e à omɛ zikiro, séde à zaaa. Ben Yosafata bè: Kí, ǹtono lɛro! 9 Ben Isarailinↄ kína a ìbanↄ doke sìsi à bènɛ: Ǹ gáǹ Imlã nɛ Mikaya sísi à mↄ kpakpaa.

10 Isarailinↄ kí kↄn Yudanↄ kí Yosafatao baade akíble'uta dana, aↄↄ vɛɛna ń kíblekitaa pↄwɛɛgbɛkii kɛ kúSamaria bĩilɛa, ben annabi pìnↄↄ e annabikɛyã oo ń aɛ ńpíngi. 11 Kenana nɛ Zedekia mↄsi pì lán koba bà à bè: Diibè koba kɛnↄn nɛ Sirianↄ zↄzↄo ǹ ń dɛdɛ ń píngi. 12 Benannabi pìnↄↄ e yã dↄnkↄ oo ń píngi wèe bee: Ǹ gá lɛɛ RamↄGiliadaa, nɛ fuaro. Dii é ń nánnɛ n ↄzĩ.

13 Gbɛ kɛ gàa Mikaya sísi bènɛ: N annabi daanↄ lɛ kɛdon yee! Yã nnaan aↄↄe oo kínanɛ. Ǹ yã dↄnkↄ pì o se ǹ yãnnaa onɛ. 14 Ben Mikaya bè: Má sì kↄn Dii kuunao, yã kɛDii òmɛɛn mɛ o kínanɛ.

15 Kɛ à kà, ben kína à là à bè: Mikaya, wà gá zĩ ká kↄnRamↄ Giliadadeenↄon yↄ, ke wàton gáro? Ben à wèàla à

Page 53: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 22:16 53 1 KINANƆ 22:31bè: Ǹ gá lɛɛḿma! Nɛ fuaro. Dii é ń nánnɛ n ↄzĩ. 16 Benkína bènɛ: Gɛn ũgbanmɛ n da ǹ sí kↄn Dii tↄo kɛ yãpuraannɛ omɛɛ? 17 Ben Mikaya bè: Ma Isarailinↄ è fãakↄanasĩsĩnↄ gɛɛzi lán sãa kɛ aↄↄ dãri vĩroonↄ bà. Ben Dii bèmɛ,gbɛ pìnↄↄ dↄn'aɛdee vĩro. Aↄ baade tá a bɛ aafia. 18 BenIsarailinↄ kína bè Yosafatanɛ: Nɛɛ ma gweroo? Mɛɛ onnɛkɛ è yã nnaa e à omɛ zikiro, séde à zaaa? 19 Ben Mikayaɛara à bè: Ǹ Dii yã ma! Ma Dii è vɛɛna a kpatan, ludambɛzĩkpɛɛnↄↄ zɛzɛ à saɛ ń píngi ↄplazi kↄn ↄzɛzio. 20 Ben Diibè: Dé bé eé ↄndↄↄ daɛmɛ Ahabuzi à gá lɛɛ Ramↄ Giliadaalɛ à ga gwee? Ben gbɛke bè la, gbɛ pãnde bè la dↄ. 21 Bennini ke bↄ à mↄ à zɛ Dii aɛ à bè: Mámbe mɛ gá ↄndↄↄ daɛzi.Ben Dii à là à bè: Nɛ kɛ diamɛ? 22 Ben à wèàla à bè: Mɛgá mà kɛ nini ɛgɛdee ũ mà yã sóso mà ká à annabinↄnɛ ńlɛn. Ben Dii bè: Nɛ ↄndↄↄ daɛzi, nɛ fuaro. Ǹ gá kɛ lɛ. 23 LɛnDii tò nini ɛgɛdee pì yã sòso à kà n annabi kɛnↄnɛ ń lɛnlɛ ń píngi. Mↄnzin Dii kpànzi. 24 Ben Kenana nɛ Zedekiagàa à Mikaya sãn kɛ à bè: Bↄrɛn Dii Nini gòmala à gàa à yãònnɛɛ? 25 Ben Mikaya wèàla à bè: Nɛ dↄ zĩ kɛ n bàa lɛ ngaa utɛ kpɛtu. 26Ben Isarailinↄ kína bè: À Mikaya kũ à táowɛtɛ kí Amↄ kↄn ma nɛ Yoasio kiia, 27 é ońnɛ ma bè wà àda kpɛsiaan, wàgↄ burɛdi kpáa kↄn ío fétefete ai mà gá suoaafia. 28 Ben Mikaya bè: Tó n gaa n su aafia, ɛndɛ Dii e yão ma gãzĩro. Ben Mikaya ɛara à bè: Asa a baade píngi mayã pì mà.

Ahabu gana zaa Ram Giliada29 Isarailinↄ kí kↄn Yudanↄ kí Yosafatao gàa Ramↄ

Giliada. 30Ben Isarailinↄ kína bè Yosafatanɛ: Mɛma zĩndaliɛ mà si zĩn. Mmↄn sↄ, ǹgↄ kú kɛ kↄn n kíble'utao dana.Ben Isarailinↄ kína a zĩnda lìɛ à sì zĩn. 31 Sirianↄ kína gĩakɛsↄ à ò a sↄgoro dↄn'aɛde gↄↄn baaakuri awɛɛplaaanↄnɛ àbè: Àton aɛ pɛ gbɛkea zĩnlo, baa démɛ, séde Isarailinↄ

Page 54: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 22:32 54 1 KINANƆ 22:47kína ado. 32Kɛ sↄgoro dↄn'aɛdee pìnↄ Yosafata è, aↄↄe daaIsarailinↄ kínamɛ. Kɛ aↄ sↄ dàa, ben Yosafata wii lɛ. 33 Kɛaↄↄ è Isarailinↄ kínanlo, ben aↄ à tò gwe.

34Kɛ gbɛke kà gbàrɛ, ben à gàa à Isarailinↄ kína pà à gɛà mↄ'uta pɛkↄrɛkii dagura. Ben à bè a sↄgorodeenɛ: Ǹ sↄlɛ liɛ wà bↄ zĩn, wà ma kɛnnamɛ gwe. 35 Zĩ pì gbãa kpàzĩ beeea, ben wà kína pì kũkũna a sↄgoro guu, wà aɛ dↄSirianↄa. Guu kɛ wà à kɛnnan pì e aru bↄ èe kwɛɛɛ sↄgoroguu. Zĩ pìa uusiɛn à gà. 36 Kɛ ↄfãntɛ e gɛɛ, zĩkpɛɛnↄ wiiikàkũn wà bè, baade tá a bùsun ai a bɛ wɛtɛ. 37 Lɛn kína pìgà lɛ, ben wà à gɛ sɛ wà sùo Samaria wà vĩi. 38Wà à sↄgoropìpi Samaria íkaɛkiia, guu kɛ kaaruanↄ è zú on, ben gbɛɛnↄmↄ wà à aru sãsã lán Dii gĩakɛ à ò nà.

39Ahabu yã kpaaanↄↄ kú Isarailinↄ kínanↄ gĩayãkɛnanↄtakadan, yã kɛ à kɛnↄ píngi kↄn kpɛkɛ à bò kↄnwesa swaaokↄn wɛtɛ kɛ à kɛkɛ à kàɛnↄ. 40Kɛ Ahabu gà, ben à nɛ Aaziavɛɛ à gbɛn.

Yudan kí Yosafata41 Isarailinↄ kí Ahabu kíblena wɛ siigↄdee guun Asa nɛ

Yosafata kɛ Yudanↄ kína ũ. 42 À wɛ baaakuri asↄↄrodeeguun à kɛ kí ũ, ben à kí blè Yerusalɛmu wɛ baaasↄↄro. Àda tↄn Azuba, Sili nɛmɛ. 43 À zɛ kↄn a de Asa yãkɛnanↄ zɛpíngi guu, èe pãnɛro, à yã kɛ Dii yezi kɛ. Baa kↄn beeeo èetãagbãgbãkii kɛ wà bònↄ gbororo. Wà kpɛ wè saa ooa wèetuaetiti kpataa gwe.

44 Yosafata kↄn Isarailinↄ kínao kú kↄo aafia. 45 Àyã kpaaanↄↄ kú Yudanↄ kínanↄ gĩayãkɛnanↄ takadan, ànɛgↄgbɛkɛyãnↄ kↄn zĩ kɛ à kànↄ píngi. 46 Tãagbãgbãkikaarua kpaaa kɛ aↄ gↄ à bùsun zaa a de Asa gurↄↄanↄ, àpɛḿma gↄgbɛnↄ kↄn nↄgbɛnↄo ń píngi. 47 Ɛdↄmunↄ bùsukína vĩ gurↄ beeearo, séde gbɛnsi kɛ Yudanↄ kí dìɛ.

Page 55: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

1 KINANƆ 22:48 55 1 KINANƆ 22:5348À góro'itɛ latabↄnↄ kɛ lɛ aↄ gá vura sɛ Ofi, mↄde aↄↄe

e wà bↄ táo ísiaalaro, zaakɛ góro pìnↄ wìwi zaa Ɛziↄ Gɛba.49Gurↄ beeean Ahabu nɛ Aazia bè Yosafatanɛ à tó a gbɛnↄda ísiaala kↄn à gbɛnↄ lɛdo, mↄde Yosafata e wero. 50 KɛYosafata gà, wà à mira kpàkↄzi kↄn a dezin pↄo a deziDauda wɛtɛ, ben à nɛ Yoramu vɛɛ à gbɛn.

Isarailin kí Aazia51 Yudanↄ kí Yosafata kíblena wɛ gɛro awɛɛplaadee

guun Ahabu nɛ Aazia kɛ Isarailinↄ kína ũ Samaria, à kíblè wɛ plaa. 52 À yã kɛ Dii yeziroo kɛ kɛ à zɛ kↄn a dekↄn a dao yão kↄn dↄ Nɛbati nɛ Yeroboamu kɛ Isarailinↄdà durunkɛnan yão. 53 À dↄ Baalizi à à gbãgbã, ben à DiiIsarailinↄ Luda pↄↄ fɛnɛ lán à dee kɛ nà.

Page 56: KINANƆTAKADAKAAKU · Iliayã17:1-22:54 Adonia a zĩnda kana kí ũu 1Gurↄↄkɛ̀kíDaudazikũ̀kótokoto, baatówàbisan ... 1 Sulemanu lɛdolɛ kɛ̀kↄ̃n Igipiti kí Fili'aunao,

56Luda yã takada k n Bokobaru yão

The New Testament and portions of the Old Testament in theBokobaru language of Nigeria

copyright © 2005 SIM InternationalLanguage: BokobaruTranslation by: SIM

This translation text ismade available to you under the terms of the Creative CommonsLicense: Attribution-Noncommercial-No Derivative Works. (http:// creativecom-mons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/) In addition, you have permission to port the textto different file formats, as long as you do not change any of the text or punctuationof the Bible.Youmay share, copy, distribute, transmit, and extract portions or quotations from thiswork, provided that you include the above copyright information:

You must give Attribution to the work.You do not sell this work for a profit.You do not make any derivative works that change any of the actual words or

punctuation of the Scriptures.Permissions beyond the scope of this license may be available if you contact us withyour request.This translation is made available to you under the terms of the Creative CommonsAttribution-Noncommercial-No Derivatives license 4.0.Youmay share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format,provided that:

You include the above copyright and source information.You do not sell this work for a profit.You do not change any of the words or punctuation of the Scriptures.

Pictures includedwith Scriptures and other documents on this site are licensed just forusewith those Scriptures and documents. For other uses, please contact the respectivecopyright owners.2014-09-22PDF generated using Haiola and XeLaTeX on 12 Jan 2020 from source files dated 22 Nov2019c31548a1-5316-53c2-be42-674e0e4c5ae5