KIRIM-KONGO HEMORRAJİK FEVER EPİDEMİYOLOJİSİ

Cumhuriyet Üniversitesi, Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı

SİVAS

Dr. Nazif ELALDI

Viral Hemorrajik Fever, insanlarda farklı

viruslar tarafından oluşturulan, ateş ve

kanama ile karakterli bir klinik sendrom

Filoviridae -Marburg virus -Ebola virus Arenaviridae -Lassa virus -Junin -Machupo -Sabia -Guanarito virus Bunyaviridae -Crimean-Congo hemorrhagic fever virus [CCHFV] -Rift Valley fever virus -Hantavirus Flaviviridae -Yellow fever virus -Dengue virus

Hemorrajik Fever virusları

*Bunyaviridae

Bunyavirus gurup

Hantavirus gurup

Nairovirus gurup

Phlebovirus gurup

Tospovirus gurup

•Crimean-Congo hemorrhagic fever virus•Dera Ghazi Khan virus•Hughes virus Group•Nairobi sheep disease virus Group•Qalyub virus Group•Sakhalin virus Group•Thiafora virus Group

* http://www.virology.net/Big_Virology/BVRNAbunya.html

Hemorrajik Fever virusları

Bu viruslarla olan infeksiyonların seyri sırasında -İshal -Kas ağrıları -Öksürük Baş ağrısı -Pnömoni Ensefalopati Hepatit görülür Hemorraji karakteristik, ama olmayabilir Günümüzde modern Yoğun Bakım Tekniklerine

rağmen mortalite yüksek !

CCHFV’ nin neden olduğu hastalık ilk kez II. Dünya Savaşı yıllarında, 1944 ve 1945 yılı yaz aylarında Batı Kırım steplerinde çoğunlukla ürün toplamaya yardım eden Sovyet askerleri arasında görülmüş ve 200’ den fazla kişiyi etkilemiş

O zamanlar Kırım Hemorrajik Fever adı verilmiş

Tarihçe 1

İlerleyen yıllarda hastalığın eski Sovyetler Birliği’ nin

özellikle Orta Asya Cumhuriyetleri olmak üzere

diğer bölgelerinde de uzun yıllardan bilindiği, yine

eski Yugoslavya’ da ve Bulgaristan’ da da olduğu

anlaşılmış

Tarihçe 2

İlerleyen yıllarda etken virus akut dönemde hasta kanından ve Hyalomma marginatum marginatum türü kene ve larvalarından izole edilmiş

İzole edilen ajan muhtemelen kaybolmuş**

*Simpson DIH. Viral haemorrhagic fevers of man. Bull Wld hlth Org 1978; 56: 819-32.

*http://www.angelfire.com/punk/lymedisease/cchf56.html

Tarihçe 3

Congo virus, 1956 yılında Zaire’ de ateşli bir hastadan izole edildi

1967 yılında 5’i laboratuvar kaynaklı 12 CCHF olgusundan virus yenidoğan farelere injekte edilerek soyutlandı

Aynı araştırıcılar, 1956 yılında izole edilen virus ile sonradan izole edilen virusların aynı virus olduğunu gösterdi*

1969 yılında Congo virus ve Kırım Hemorrajik Fever viruslarının aynı virus olduğu gösterildi**

Tarihçe 4

*Simpson IH, et al. East Afr Med J 1967; 44: 87-92**Casals J. Proc Soc Exp Biol med 1969; 131: 233-6

CCHFV, insanlara başlıca vektör olan Hyalomma cinsi keneler ile bulaşır

Günümüzde yaklaşık 850 tür kene var, bunların 30 kadarı CCHF bulaşında rol oynar

Virus, Hyalomma truncatum, Hyalomma marginatum rufipes, Hyalomma impeltatum, Hyalomma impressum, Amblyomma variegatum ve Boophilus decolaratus gibi kenelerden izole edildi

Virus, aynı şekilde sığır, koyun, keçi, yabani tavşan ve tilki gibi hayvanlardan da izole edildi

Bulaşma

Larva Nimf Erkek erişkinkene

Dişi erişkinkene

Nimf (deriye yapışmış)

Erkek erişkinHyalomma

Dişi erişkinHyalomma Dişi erişkin

Hyalomma kan emmiş

Yumurtalar

Larva yumurtadan çıkar

Larva yeni konak arar

Larva I.konakta beslenir

I. Konak

Beslenen larva toprağa düşer

Larva nimfe dönüşür

II. KonakNimf II.konağa yapışır ve beslenir

Nimf erişkin keneye dönüşür

III. Konak

Dişi erişkin kene III.konağa yapışır ve beslenir

Beslenen dişi erişkin kene toprağa düşer

Virus, vektör kenelerin tüm formlarında izole edilebilir Vektör kenelerin larval ve nimfal fazı, Avrupa ve

Güney Afrika arasında göç eden göçmen kuşlar üzerinde var

Bu kuşlar virusun iki kıta arasında taşınmasına yol açabilir

İnfekte keneler arasında trans-ovariyal geçiş var

Bulaşma

Virus, sığır ve koyun gibi büyük memeli ve tavşan ve kirpi gibi küçük memelilerde belirtisiz infeksiyon ve bir hafta kadar süren geçici viremi yapar

İnsanlarda CCHF hastalığı oluşturur

Bulaşma

Erişkin keneler, kan emdiği sırada virusu infekte hayvanlardan aldıktan sonra; -Virus 36 içinde replike olmaya başlar-3-5 gün sonunda virus maksimuma ulaşır-Virus titresi azalarak aylarca devam eder

İnfekte kene aylarca virus bulaştırabilir

Bulaşma

Gonzalez JP, et al. Res Vir 1991; 142 (6): 483-8.

İnsanlara virus bulaşı; İnfekte kenelerin ısırmasından sonra Viremik hayvanların kesilmesi sırasında hayvana ait

kan ve dokulara temastan sonra İnfekte hastalardan (Nozokomiyal)

-Direkt temas-İnfekte doku ve kan teması ile-Laboratuvardan olmaktadır

Bulaşma

Bir araştırmada 123 CCHF olgusunda predispozan faktörler*;

Kene ısırık öyküsü 54 (%44)

Hayvan teması ile birlikte kene ısırığı 45 (%37)

CCHF hastası ile temas (nozokomiyal) 7 (%6)

Bilinmeyen 17 (%13)

Bulaşma

*http://www.angelfire.com/punk/lymedisease/cchf81.html

Tarım çalışanları Hayvancılık yapanlar

-Çiftlik çalışanları -Çobanlar -Kasaplar -Mezbaha çalışanları -Et ürünleri market işçileri

Veterinerler ve hasta hayvan ile teması olanlar Endemik bölgelerde görev yapan sağlık personeli Askerler Kamp yapanlar Deri fabrikası çalışanları RİSK ALTINDA

CCHF Risk gurupları

İlk epidemilerin nedeni insanlar?-Kırım’ daki ilk epidemide;

II. Dünya Savaşı yıllarında kene ile infekte bölgelerin tarıma açılması

-Eski Sovyetler Birliği ve Bulgaristan’ da olan diğer epidemilerde;

Ziraatçılık ve hayvancılıktaki değişmeler

Dünyada majör epidemilerin nedenleri

Capua I. Avian Pathology 1998; 27 (2): 117-20

Epidemilerde mevsimlerin rolü

CCHF mevsimsel özellik gösterir (vektör kenelerin hareketleri sıcak iklimde artar

Eski Sovyetler Birliği’ nde Haziran-Temmuz aylarında olgu sayısı en fazla

Güney Afrika Cumhuriyeti’ nde olguların çoğu ilkbahar ve sonbahar da

Genelde çoğu olgu Haziran-Eylül arasında Ocak ayında da görülebilir

Epidemilerde mevsimlerin rolü

CÜTF Hastanesinde 2003 içinde takip edilen 75 olgu 19 Nisan 2003-10 Ağustos 2003 tarihleri arasında

kliniğe başvurdu

CCHF’ nin ülkelerde dağılımı

Bulgaristan’ da ortalama yıllık 25 CCHF var* WHO’ ya göre Irak’ ta CCHF’ nin 1989-2001

yılları arasındaki insidansı 0.01/100.000 ile 1/100.000 arasında**

Irak’ ta insidansın en yüksek olduğu 1991 yılında 196 olgu bildirimi var **

*Vassilenko MS, et al. Lancet 1990; 335: 791-2**WHO 2003. Communicable Disease profile Iraq. Updated 19 March 2003. Communicable Disease Working Group on Emergencies, HQ Division of Communicable Disease Control, EMRO WHO Office, Baghdad

MAJOR CCHF EPİDEMİLERİ (1)

* Papa A, et al. Emerg Infect Dis. 2002; 8: 50-3.**Vesenjak-Hirjan J et al. J Hyg Epidemiol Microbiol Immunol. 1991;35(2):129-40.

Ülke adı

Bölge Zaman Olgu sayısı

(n)

Mortalite

n (%)Sovyetler

BirliğiKırım 1944-45 200 ?

Bulgaristan

? ? ?

*Çin Xinjiang (Kuzeybatı)

1965-94 (30 yıl)

260 54 (%21)

Xinjiang (Kuzeybatı)

1997 (45 gün)

26 5 (%20)

**Makedonya

1976 20 ?

MAJOR CCHF EPİDEMİLERİ (2)

* Al-Tikriti et al.Bull World Health Organ. 1981;59(1):85-90.** http://www.angelfire.com/punk/lymedisease/cchf81.html*** Capua I. Avian Pathology 1998; 27 (2): 117-20.

Ülke adı

Bölge Zaman Olgu sayısı

(n)

Mortalite

n (%)

Yorum

*Irak Ramadi 1979 10 (8 K, 2 E)

7 Sağlık pers 2

**Güney Afrika Cumh

.... 1981 123 27 (%22)

***Güney Afrika Cumh

1994 Ekim 17 1(%6) Devekuşu çiftliği

MAJOR CCHF EPİDEMİLERİ (3)

* Country report Pakistan. Vector-borne diseases in Pakistan. Inter-Country workshop, Khortoum, Sudan, January 21-23, 2003.

Yıllar

Bölge Olgu (n) Ölen (n)1976 Rawalpindi 13 31978 Baluchistan 9 81987 Quetta 6 21994 Sibi 4 11995 Kohlu 6 41998 Kohlu 5 11999 Peshawar 6 22000 Sibi/Quetta 7 32000 Laki Marwat 2 12000 Peshawar 1 02000 Loaralai/Quetta 37 122000 Karachi 5 3Toplam   101 40

Pakistan’ da CCHF Epidemileri (1976-2000)*

MAJOR CCHF EPİDEMİLERİ (4)

* Rizvi M. Pakistan: Congo fever outbreak shows fear, shows lack of capacity. http://gateway.proquest.com/openurl?ctx_ver=z39.88-2003&res_id=xri:pqd&rft_val_fmt=ori:fmt:kev:mtx:journal&genre=article&rft_id=xri:pqd:did=000000270278991&svc_da ** el-Azazy OM, Scrimgeour EM. Trans R Soc Trop Med Hyg. 1997 May-Jun;91(3):275-8*** Khan AS, et al. Am J Trop Med Hyg 1997; 57 (5): 519-25.

Ülke adı

Bölge Zaman Olgu sayısı

(n)

Mortalite

n (%)

Yorum

*Pakistan Rawalpindi 2002 100 En az 2 Sağlık pers 1

**Suudi Arabistan

Mekke 1989-90 40 12 (%30) Mezbaha

çalışanları

***Bileşik Arap Emirl.

1994-95 35 22 (%62) Mezbaha işçiEt market işçiDeri Fabr. işçi

MAJOR CCHF EPİDEMİLERİ (5)

Ülke adı

Bölge Zaman Olgu sayısı

(n)

Mortalite

n (%)Afganistan 1998 Mart 19 12 (%64)Kazakistan 1999 Mart 10 2

Rusya Stavropol 1999 Temmuz

65 6 (%9)

Kosova 2001 Haziran

69 6 (%9)

İran 2000-20023 epidemi

127 14 (%11)

Moritanya 2003 Mart 35 6 (%17)

NOZOKOMİYAL CCHF EPİDEMİLERİ (1)

Ülke adı

Bölge Zaman Sağ pers

sayısı (n)

Eksitus(n)

Güney Afrika Cumh

1967 5Lab. kayn.

?

Pakistan Rawalpindi

1976 4 2

Irak Bağdat 1979 2 2Birleşik

Arab Emir.Dubai 1979

Kasım5 2

Güney Afrika Cumh

Cape Town

1984 Eylül

7 1

Pakistan Karaçi 1994 Aralık

3 ?

NOZOKOMİYAL CCHF EPİDEMİLERİ (2)

Güney Afrika Cumhuriyeti’ nde Cape Town’ daki Tygerberg Hastanesi’ nde 1984 Eylül ayında oluşan nozokomiyal CCHF epidemisinde

Bir indeks CCHF olgusunu takiben 7 nozokomiyal sağlık personeli olgusu

Epidemi sonunda indeks olgu ile birlikte 1 sağlık personeli eksitus olmuş

Hastanedeki CCHF epidemisi bariyer yöntemleri ile durdurulmuş

van Eeden PJ, et al. S Afr Med J. 1985 Nov 9;68(10):711-7

NOZOKOMİYAL CCHF EPİDEMİLERİ (3)

Epidemiyolojik araştırmalar sırasında - 3’ ü iğne batması toplam 9 yaralanma saptanmış- 3’ ünde CCHF gelişmiş - İğne batmasının yarattığı morbidite 3/9 (%33) - 46 hemorrajik hasta teması saptanmış - 4’ ünde CCHF gelişmiş - İnfektivite oranı 4/46 (%8.7) - Toplam 459 CCHF hasta temas öyküsü saptanmış - Yaklaşık infektivite oranı 7/459 (%1.5)

van Eeden PJ, et al. S Afr Med J. 1985 Nov 9;68(10):711-7

Risk altındaki ülkelerCCHF virus izolasyonu

CCHF, dünyada her geçen gün olgu sayılarının artması nedeniyle günümüzde bir problem

Sonuç