KIRSAL YERLEŞMELERDE YAŞAM KALİTESİNİN

DEĞERLENDİRİLMESİ: BURSA ÖRNEĞİ

SELMAN KÜÇÜKOĞUL

İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Şehir ve Bölge Planlama Doktora Programı Öğrencisi

geo

gyo

urm

emo

ry.w

ord

pre

ss.c

om

Kontrolsüz / Hızlı Kentleşme

Artan Nüfus / Yetersiz Altyapı

Doğal ve Kültürel Zenginlikler

Ucuz Mülk Edinme

Turizm

•Günübirlik Turizm

•Konaklama (Airbnb,vb)

Satın Alma

•Ev / Arsa Satın Alma

Değiştirme

•Ev/ Villa İnşa Etme

•Dokuya Uymayan Malzeme

K E N T

K Ö Y

• Tarım Sektörü

• Diğer İşkollarıYerel Ekonomi

• Konutlar

• Açık AlanlarMekansal Çevre

•Sağlık, Bakım ve Onarım

•Ulaşım ve HaberleşmeHizmetler

Giriş

Kırsal Alanlar / Tanımlar

Nüfus yoğunluğu

Sosyolojikyapı

Ekonomik yapı

Yerel peyzaj

‘’köyler ve nüfusu 5000 den az olan ilçe merkezleri’’ Tarım İst.

‘’20000den daha az nüfusu olan yerler’’ Nüfus İst. (Tc. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bak.)

‘’geniş aile türünün yaygın olduğu,

yüz yüze komşuluk ilişkilerinin var olduğu’’ (Geray, 1998)

‘’iş bölümünün gelişmediği, (Geray, 1998)

ekonomik yapısı büyük ağırlıkla tarıma dayalı’’ (Eminağaoğlu, 2004)

‘’Cami mektep otlak, yaylak, gibi orta malları bulunan, toplu veya dağınık evlerde oturan insanlar bağ, bahçe ve tarlalarıyla’’ (442. Köy Kanunu)

‘’Üretim etkinlikleri tarıma dayalı olan kırsal nüfusun yaşadığı ve çalıştığı alan’’Kent Bilimleri Sözlüğü Keleş 1998

Yaşam-Mekan Kalitesi

Sürdürülebilir

& Kalkınmış

Toplumlar

• Mevcut ve gelecekteki sakinlerin

çeşitli ihtiyaçlarını karşılar,

• Çevrelerine duyarlı,

• Yüksek yaşam kalitesine katkı,

(Türkoğlu, 2015)

Mekan Kalitesi

Yaşam Kalitesi

(Marans 2003).

• Donatı ve hizmetlerin yeterli olmaması,

• Hem kamusal hem özel alanlarda altyapı, bakım ve onarım faaliyetlerinin kente

göre daha yavaş ilerlemesi,

• Farklı ekonomik faaliyet kollarının olmaması ve/veya geliştirilememesi

Yaşam Kalitesi

• Mekansal eğilimler,

• Ekonomik eğilimler,

• Sosyal eğilimler,

• Kültürel eğilimler,

(Türkoğlu, 2015)

‘’WELLBEİNG’’ ‘’Sağlık’’ ‘’Ekonomi’’ ‘’Sosyal’’‘’Mekan’’ Sürdürülebilirlik

Kalkınma

Kırsal Alanlar / Sorunlar

Mekansal Sosyal Ekonomik Demografik Planlama

Bakımsız ve işlevini yitirmiş yapılar

Toplumsal beğeninin değişmesi

Bölgeye ve kültüre aykırı yapılaşmalar

eklentiler

Gelenek ve görenekler unutuluyor

Günlük ihtiyaçlarda dahi kente bağımlı

Kırsalda yaşamanın geri kalmışlık olarak

görülmesi

Tarımdan elde edilen gelir-maliyet

oransız

Tarımdan başka iş kollarının olmaması

Ticari birimlerin kapalı olması /

olmaması

Günlük hayatın boş geçmesi, işsizlik

Ekonomik nedenlerle göçün

artması

Mevcut yasa ve yönetmeliklerin yüzeysel olması

Günümüz ihtiyaçlarını

karşılayamama

Nüfusun genel olarak yaşlı olması

Kentlere uygun plan anlayışının

uygulanması

Donatı ve hizmetlerin yetersizliği

Katılım ve söz söylemenin zayıf

olması

Yıl Toplam İl ve ilçe merkezleri Belde ve köyler

2007 100 70.5 29.52008 100 75 252009 100 75.5 24.52010 100 76.3 23.72011 100 76.8 23.22012 100 77.3 22.72013 100 91.3 8.72014 100 91.8 8.22015 100 92.1 7.92016 100 92.3 7.7

Köylerin boşalması

Bursa

İSTANBUL

BURSA

Kalabalık

Altyapı Yetersizliği

Düşük Yaşam Kalitesi

Sanayi

GöçKÖY

Turizm

Niçin BURSA?

Turizm

RekreatifEksiklikler

…

…

İkincil Konut Arayışı

İşsizlik

KONUM

TARİHÇE

SANAYİ

TURİZM

TİCARET

İnik

liG

ele

miç

BURSA Kırsalı

• Konutların genelinin bakıma ihtiyaç duyması

• Köy yollarının kötü, ulaşımın zor olması

• Turizmin belli başlı köyler hariç geliştirilememiş olması

• Tarımsal üretim ve tarım uğraşanların azalması

• Üretimin komisyoncular tarafından pazara sürülmesi

• İ.böcekçiliği, bağcılık gibi eski değerlerin yok olması

• Köylünün sağlık imkanlarına kendisi çözmek zorunda

• Sadece muhtar ve ihtiyar heyetinin karar alması

• Günübirlik de olsa ziyaretçi potansiyelinin olması

• Tarımsal ürünlerin marka potansiyelinin olması

• Birçok köyün tarihi değeri olan yapıları olması

• Köylülerin ortak yaptıkları çalışmaların olması

Sorunlar

Potansiyeller

(2030 yılı 1/100.000 Bursa il Çevre Düzeni Planı Kırsal Alan Raporu)

Cu

mal

ıkız

ık

Yöntem

PLACE

STANDARTS

İNCELEME

METODU

KÖY

İNCELEME

ANKETLERİ

SONUÇ

DİYAGRAM

PUANLAMA

TEMALAR / SORULAR

Yöntem

Yöntem

Köyler GELEMİÇ

Köy Profili

Merkezden 10 km uzaklıkta

Bizans döneminden kalıntılar

Ekonomik uğraş Tarım(Erik,elma,ceviz,kiraz,çilek,üzüm,çitlenbik)

Halihazırda ziyaretçisi var

Nüfusu 430 kişi, 150 hane

İlköğretim okul var 21 öğrenci

Sağlık birimi yok

Toplu taşıma düzensiz

Peyzaj Değerleri, SiluetlerKöy Yapısı – Köy Profili

Köyler GELEMİÇ

Sokak Özellikleri Yapı Özellikleri Meydan Özellikleri

GELEMİÇ

Place Standart Öneriler

Köy Profili

Köye gelen ziyaretçiler için duraklama ve vakit geçirme alanları, park alanları düzenlenmeli, köye özgü ürünlerin satışa sunulacağı bir yeraranmalıdır. Bunun için köy kıraathanesine yakın kullanılmayandükkanlar değerlendirilebilir veya mahalle konağında bir stand açılabilir.

Köy Yapısı

Yeni yapılar birbirlerinin açısını kapatmayacak şekildekonumlandırılmalı ve çevresi gözetilerek izinler verilmelidir.

Peyzaj Değerleri ve SiluetlerKöyün manzaraya sahip alanları belirlenip mekânsal olarak, ulaşımrotası ile birlikte köy tanıtım panosunda gösterilmelidir

Sokak Özellikleri

Köy içi yollar çamur ve tozlanmayı önleyecek biçimde, eski yollardamevcut olduğu gibi taşla kaplanmalıdır. Yerel ve doğal malzemeleringerekli düzleme ve şekillendirme işlemlerinden sonra uygun birtasarımla bir araya getirilip kullanılabilir.

Yapı ÖzellikleriSamanlık yapılarının ve harabe yapıların durumları tespit edilip farklıfonksiyonlar için uygunluğu test edilmeli, uygun olanlar farklıfonksiyonlar yüklenerek kullanılmaya ve yaşatılmaya çalışılmalıdır.

MeydanlarBu noktalar vakit geçirme, oturma ve seyir gibi amacalar için de uygunhale gerilmelidir.

Bulgular

Köyler CUMALIKIZIK

Köy Profili

Merkezden 13 km uzaklıkta

Osmanlı vakıf Köyü

Ekonomik uğraş Tarım(Ahududu,böğürtlen,kestane,incir,vişne)

Turizm var, konaklama tesisi var

Nüfusu 710 kişi, 350 hane

İlköğretim okul var 140 öğrenci

Sağlık birimi yok

Toplu taşıma var

KAİP var

Peyzaj Değerleri, SiluetlerKöy Yapısı – Köy Profili

Köyler

Sokak Özellikleri Yapı Özellikleri Meydan Özellikleri

CUMALIKIZIK

Place Standart Öneriler

Köy Profili

Köy girişinde bulunan Eğrek meydanında özet tanıtım levhası ve/veyaköy tanıtım standı olmalıdır. Bu noktalarda köy planı, gezi rotaları vegörülmesi gerekenler hakkında hazırlanacak infografikler bulunmalıdır.

Köy Yapısı

Yerleşimin doğusunda konut dokusunu sınırlayan dere aksı ve çevresiıslah edilerek doğal yeşil koridor olarak tanımlanmalı ve uygun işlevleryüklenmelidir.

Peyzaj Değerleri ve SiluetlerRestorasyonu sağlanan evlerde bahçe ve avluların peyzaj olarak da uygunluğu gözetilmeli, yörede mevcut ve dokuya uygun yeşil dokuteşvik edilmelidir.

Sokak ÖzellikleriSokak üzerinde bulunan aydınlatma, çöp konteynerleri, oturmaelemanları çeşmeler gibi mobilyaların yöreye uygun malzemelerdenyapılarak dokuya uygun halde konulmaları önemlidir

Yapı ÖzellikleriYapı birimlerinin girişleri, avlular ve konut bahçeleri kahvaltıcı veyadükkan olarak kullanılmaktadır. Bu kullanımlar için dokuya uymayaneklentiler, işaretçiler ve strüktürler kontrol altına alınmalıdır.

MeydanlarCami meydanlarında ve özellikle Eğrek meydanında bulunnan satışbirimleri, dükkanlar ve bunlara ait reklam levhalarının tamamınınyeniden tasarlanarak, köye uygun ve kendi aralarında dil, renk ve şekilbütünlüğü oluşturması sağlanmalıdır.

CUMALIKIZIKBulgular

Köyler İNİKLİ

Köy Profili

Merkezden 9 km uzaklıkta

Osmanlı Köyü

Ekonomik uğraş Tarım(Zeytin,erik,şeftali,kiraz,elma,sebze)

Halihazırda ziyaretçisi var

Nüfusu 243 kişi, 200 hane

Taşımalı eğitim, 61 öğrenci

Sağlık birimi yok

Toplu taşıma düzensiz

Peyzaj Değerleri, SiluetlerKöy Yapısı – Köy Profili

Köyler

Sokak Özellikleri Yapı Özellikleri Meydan Özellikleri

İNİKLİ

Place Standart Öneriler

Köy ProfiliKöyün daha önceleri üretilen müşküle üzümü, ipekböcekçiliği için önemarazeden dut ağaçları yetiştirilimesi ve ipekböcekçiliği gibi değerlifaaliyetlerinin devam ettirilebileceği uygun alanlar belirlenmeli, günümüzde halen atadan bilgilere sahip olan köy halkı teşvik edilmelidir

Köy YapısıYerleşim geçmişte aktif bir akarsuyu olan vadi tabanıyla ikiye ayrılmışıtr. Günümüzde vadi tabanına yakın yerleşen yapılar bulunmakta olası birtaşkın için risk altında kalmaktadır. Yapı izni verilirken arazinin jeolojikaçıdan ve 3 boyutlu olarak incelenmesi önem taşımaktadır.

Peyzaj Değerleri ve SiluetlerKöy mevcut durumuyla hoş bir siluete sahiptir. Ancak zamanla harabehaline dönecek olan yıpranmış tescilli eserler restore edilmeli, dokuyauyumsuz eklentilerinden temzilenmelidir. Yeni yapılaşan konutlar da enazından cepheleriyle bu uyumu yakalamaya çalışmalıdır.

Sokak ÖzellikleriKöye giriş yoları üzerinde köy meydanına yakın yerlerde araçlar içinküçük ölçekli otopark yerleri düzenlenmeli, köy meydanındaki araçyoğunluğu önlenmelidir

Yapı ÖzellikleriEski doku özelliği taşıyan tescilli ve tescilsiz konutlarda geçmişte farklırenklerin kullanıldığı görülmektedir. Tek tip ve sonradan karar verilmişbir renk yerine bu renkler araştırılılarak yeniden cephelere uygulanabilir.

MeydanlarÇalı tepe köyün siluetinin görülebildiği en iyi manzara noktalarınasahiptir. Seyir, vakit geçirme amacıyla buralarda sokak mobilyalarınınbulunması konfor sağlayacaktır.

İNİKLİBulgular

KÖY GELEMİÇ CUMALIKIZIK İNİKLİ

YAŞA

M K

ALİ

TESİ

DES

ENİ

NEG

ATİ

F

TEM

ALA

R

Katılım Ve Karar Alma,

Açık Alanlar Ve Meydanlar

Katılım Ve Karar Alma

Katılım Ve Karar Alma,

Hizmetler Ve Donatılar

PO

ZİTİ

F

TEM

ALA

R

Peyzaj Karakteri Ve Topografik Uyum, Yerleşim

dokusu ve Uyum, Altyapı Bakım ve Onarım

Kimlik Ve Aidiyet, Yerleşim Dokusu Ve Uyum,

Sokak Dokusu ve Gezi, Yapılar ve Etkileşim, İş

ve Yerel Ekonomi, Hizmetler ve Donatılar,

Altyapı Bakım Ve Onarım

Kimlik Ve Aidiyet,

Peyzaj Karakteri Ve Topografik Uyum,

Altyapı Bakım ve Onarım

Karşılaştırma ve Sonuç

Öneriler ve Stratejiler

Altyapı

• Yollar• Kanalizasyon

Hizmetler

• Sağlık Tesisi• İlköğretim• Toplu Taşıma

Yerel Ekonomi

• İş Kolları• Ürün Yelpazesi• Güncel Yöntem• Kooperatifler

Kültür

• Gelenek Görenekler• Sergi /Müze /Kültür Evi• Tanıtım• Çocuklar

Turizm

• İnfografikler• Gezi Rotaları• Manzara Noktaları• Satış Tanıtım Standları

Sokaklar

• Döşeme• Sınır Elemanlar• Eklentiler• Levhalar• Güncel İhtiyaçlar

Meydanlar

• Döşeme• Yeşil Alan• Otopark• Mobilya

Yapılar

• Topografya• Siluet• Strüktür• Cephe• Çatı• Malzeme• Güncel İhtiyaçlar

Tescilli Eserler

• Onarım• Eğitim• Rehber• Fonlar

Organizasyonel Kentsel Tasarım Planlama

Kaynakça• Akpınar, F. (2016). Bir Yerel Koruma Çabasının Öznesi Olarak Darkale Köyü. Egemimarlık (Tmmob Mimarlar Odası), 92 (1), 20-25.• Aydemir, E. (2010). Yöresel Mimarinin Ve Kırsal Dokunun Korunması: Artvin. Şavşat Balıklı Mahallesi Örneği (Doctoral dissertation, Fen Bilimleri Enstitüsü).• Bursa Büyükşehir Belediyesi, Alan Başkanlığı, 2013. Bursa ve Cumalıkızık 2013-2018 Yönetim Planı.Erişim tarihi: 08.11.2017• Bursa Büyükşehir Belediyesi, İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı, 2013, Cumalıkızık Köyü Kentsel Ve Doğal Sit Alanları 1/1000 Ölçekli Koruma Amaçlı İmar Planı Revizyonu Araştırma Raporu• Bursa Büyükşehir Belediyesi, İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı, 2013. 2030 Yılı 1/100.000 Bursa İl Çevre Düzeni Planı / Bursa Kırsalının Yapısı İhtiyaçları ve Geleceği’ Raporu • Bursa Yıldırım Belediyesi, (2014). 2015 – 2019 Bursa Yıldırım İlçesi Stratejik Planı Erişim Adresi: http://www.yildirim.bel.tr/ erişim tarihi: 30.08.2017• Countryside Commission, 1996. The Countryside Agency, Village Design Advisory Booklet, West Yorkshire Yer:https://www.gov.uk/government/publications Erişim tarihi: 06.02.2016• Çelik, Z. (2005). Planlı Dönemde Türkiye’deki Kırsal Kalkınma Politika ve Uygulamaları Üzerine Bir Değerlendirme. Planlama Dergisi, 2, 61-71.• Çetin, T. (1999). Modern Türkiye Yaratma Projesinin Orijinal Bir Boyutu: Örnek Köyler, 75 Yılda Köylerden Şehirlere. Tarih Vakfı Yayınları, Numune Matbaası.• Dara, R. (2001). Bursa Köylerinde Dede Pilaviarı. Bursa Defteri, Haziran, 76-82.• Dissart, J. C., & Deller, S. C. (2000). Quality of life in the planning literature. Journal of Planning Literature, 15(1), 135-161.• Dirik, H. (2005). Kırsal Peyzaj (Planlama ve Uygulama İlkeleri). İstanbul Üniversitesi yayın, (4559).• Eminağaoğlu, Z. (2004). Kırsal Yerleşmelerde Dış Mekan Organizasyonu İlgili Politikalar Ve Değerlendirmeler. Ktü Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi.• Eminağaoğlu, Z., & Çevik, S. (2006). Doğa-Kırsal Yerleşme Birliktelikleri. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 7(1), 28-40.• Eminağaoğlu, Z., & Çevik, S. (2007). Kırsal Yerleşmelere İlişkin Tasarım Politikaları Ve Araçlar. Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 22(1).• Erdem, M. (2012). Kırsal Yerleşim Peyzaj Kimlik Özelliklerinin Tespiti, Korunması Ve Geliştirilmesine Yönelik Değerlendirme Matrisi Önerisi (Doktora Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü).• Eres, Z. (2016). Türkiye’de Geleneksel Köy Mimarisini Koruma Olasılıkları. Egemimarlık (Tmmob Mimarlar Odası), 92 (1), 8-13• European Commission, 1999. Study Programme On European Spatial Planning Of The European Commission. Yer: https://ec.europa.eu/commission/priorities/jobs-growth-and-investment_en Erişim tarihi: 02.04.2017• Geray, C. (1985). Türkiye'de Köysel Yerleşme Düzeni. Köy Sosyolojisi Okuma Kitabı, Istanbul - 1985.• Gottlieb, P. D. (1994). Amenities as an economic development tool: is there enough evidence?. Economic development quarterly, 8(3), 270-285.• Gülçubuk, B., Yıldırak, N., Kızılaslan, N., Özer, D., Kan, M., & Kepoğlu, A. (2010). Kırsal KalkınmaYaklaşımları ve Politika Değişimleri. Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi. Ankara: TMMOB, Ziraat Mühendisleri Odası, 1227-1243.• Gülümser, A. A., Baycan Levent, T., & Nijkamp, P. (2011). Türkiye'nin Kırsal Yapısı: Ab Düzeyinde Bir Karşılaştırma. İtüdergisi/A, 9(2).• Gürer, N. (2003). Kırsal geleneksel konut dokusunun turizm balgamında değerlendirilmesi, Cumalıkızık örneği. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.• Kayıkçı, S. (2005). Kitabiyat: Ha-Joon Chang, Kalkınma Reçetelerinin Gerçek Yüzü. Mülkiye Dergisi, 29(248), 117-119• Keleş, R. (1998). Kentleşme Politikası, İmge Kitabevi, Ankara, 2010• Küçükoğul, S. (2018). Kırsal Yerleşmelerde Tasarım Rehberi - Süreç Ve Değerlendirmeler – Bursa Örneği. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi • Marans, R. W. (2003). Understanding environmental quality through quality of life studies: the 2001 DAS and its use of subjective and objective indicators. Landscape and Urban Planning, 65(1-2), 73-83.• Owen, S. (1996). Sustainability And Rural Settlement Planning. Planning Practice & Research, 11(1), 37-48.• Owen, S. (1999). The Role of Village Design Statements In Fostering A Locally Responsive Approach to Village Planning in the UK. Journal of Urban Design, (3), 359-380.• Owen, S. (2002). From Village Design Statements To Parish Plans: Some PointersTowards Community Decision Making İn The Planning System İn England. Planning Practice And Research, 17(1), 81-89.• Öğdül, H. (2002). Kırsal Alanlara Yeni Yaklaşımlar. Planlama (TMMOB Şehir Pl. Odası), (1), 45-50.• Öğdül, H. (2010). Urban And Rural Definitions İn Regional Context: A Case Study On Turkey.European planning studies-Eurplanstud.18.1519-1541.10.1080/ 09654313.2010.492589.• Öğdül, H. (2013). Kırsal Alan Planlaması Tartışmaları 1999-2009. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi• Öğdül, H. (2015). Köylerin Kırsal Kimliğinin Korunmasında Yeni Bir Araç: Köy Tasarım Rehberi. Güney Mimarlık (Tmmob Mimarlar Odası), 19(1), 22-27.• Öğdül, H., 2015, (eds. Öğdül, H., Olgun, İ., Çalışkan, Ç.O.) Kastamonu-Küre, Ersizlerdere Köy Tasarım Rehberi, Kuzey Anadolu Kalkınma Ajansı (KUZKA) yayını.• Örnek, A. (2007). Kırsal kalkınma el kitabı. Heinrich Böll Stiftung Derneği.• Saker, E., Bozkurt, O., Kocabay Z. (1999). Bursa Yerel Gündem 21 Cumalıkızık Koruma Yaşatma 98 Projesi, Özsan Matbaacılık, Bursa.• Sazak, Ş. (1990). Belediye ve mücavir alanlar dışında kırsal alanlarda planlama süreci üzerine bir araştırma ve planlama için ussal bir yöntem önerisi (Doctoral dissertation, Mimar Sinan University, İstanbul).• Şahin, M. – Mert, İ. H. – Şahin, D. (2010). Keles Yüzey Araştırması, 2008, Araştırma Sonuçları Toplantısı 27/3, 163-177• T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, 2015. Ulusal kirsal kalkinma stratejisi (2014-2020) - Kırsal Kalkınma Planı. erişim tarihi: 06.06.2017• T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, 2015. Kırsal Kalkınma Eylem Planı 2015-2018. erişim tarihi: 06.06.2017• Tugaç, A. (1971). Kırsal topluluklarda değişmeler. DPT.• Tunçdilek, N. (1980). Türkiye’de Kır Yerleşmesinin Gelişimi Ve Evrimi. İst. Üniv. Coğr. Enst. Derg, 80(23), 1-2.• Türkiye İstatistik Kurumu, TUIK, 2017. http://www.tuik.gov.tr/Start.do. erişim tarihi: 01.01.2017-01.11.2017• Tütengil, C. O. (1979). 100 Soruda Kırsal Türkiye’nin Yapısı ve Sorunları (3. Baskı) . İstanbul: Gerçek Yayınevi.• Türkoğlu, H. (2015). Sustainable development and quality of urban life. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 202, 10-14.• Vaz, T., Morgan, E. J., & Nijkamp, P. (Eds.). (2006). The new European rurality: strategies for small firms. Ashgate Publishing, Ltd.• Erişim Adresi-1 <http://www.bursa.com.tr/> erişim tarihi: 30.09.2017• Erişim Adresi-2 < http://www.bursa.bel.tr/> erişim tarihi: 30.09.2017• Erişim Adresi-3 < http://www.bursakulturturizm.gov.tr/TR,94930/keles.html > erişim tarihi: 30.09.2017• Erişim Adresi-4 < http://bursayikesfet.com/WebSite/Display.aspx?MyContentID=54> erişim tarihi: 30.09.2017• Erişim Adresi-5 < http://www.keles.bel.tr/> erişim tarihi: 06.10.2017• Erişim Adresi-6 < http://www.keles.gov.tr > erişim tarihi: 06.10.2017• Erişim Adresi-7 < http://www.yildirim.bel.tr > erişim tarihi: 06.10.2017• Erişim Adresi-8 < hayalcigezgin.blogspot.com.tr > erişim tarihi: 08.11.2017• Erişim Adresi-9 < http://iznik.gov.tr > erişim tarihi: 08.11.2017• Erişim Adresi-10 < http://www.iznik.bel.tr > erişim tarihi: 08.11.2017• Erişim Adresi-11 < http://www.kulturportali.gov.tr > erişim tarihi: 08.11.2017• Erişim Adresi-12 <http://www.bursa.com.tr/> erişim tarihi: 30.09.2017

Teşekkürler