kktc mİllÎ eĞİtİm ve kÜltÜr bakanliĞi temel ...talimterbiye.mebnet.net/ogretim...
TRANSCRIPT
KKTC
MİLLÎ EĞİTİM VE KÜLTÜR BAKANLIĞI
TEMEL EĞİTİM PROGRAMI
GİRİŞ
2016
2 Temel Eğitim Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı
Temel Eğitim Program Geliştirme Projesi Sorumlusu
Dr. Havva Dağsever
Temel Eğitim Program Geliştirme Projesi Yürütücüsü
Prof. Dr. Ahmet Pehlivan Proje Danışmanları
Prof. Dr. Müfit Kömleksiz
Prof. Dr. Buket Akkoyunlu Proje Program Geliştirme Uzmanları
Doç. Dr. Canan Perkan
Yrd. Doç. Dr. Hasan Özder
Bu program, Temel Eğitim Program Geliştirme Projesi (TEPGEP) kapsamında geliştirilmiş ve KKTC Millî Eğitim ve Kültür Bakanlığı, Talim ve Terbiye Dairesi tarafından KKTC ilkokul ve
ortaokullarında 2016-2017 öğretim yılından itibaren kullanılması için hazırlatılmıştır.
Temel Eğitim Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı 3
Değerli Eğitimciler,
İki binli yıllarda, 21. yüzyıl becerilerine sahip öğrencileri yetiştirmek amacıyla gelişmiş ülkeler yeniden yapılanma arayışı ve çabasına girmişlerdir. Çağımızda, yeni nesillerden problem çözmeleri, eleştirel düşünmeleri, girişimci ve yaratıcı olmaları, teknolojiyi etkili kullanmaları, yaşam boyu öğrenmeleri ve etkili okuryazarlık becerilerine sahip olmaları istenmektedir. Kuşkusuz bu becerilerin kazandırılacağı yerler eğitim kurumları, yani okullarımızdır.
21. yüzyıl becerilerinin kazandırılmasında eğitim programlarının yeri çok önemlidir. Eğitim programlarında demokratik değerlerin temel alınması, milli değerlere yer verilmesi, öğrenciyi merkeze alarak bireysel farklılıkların ön plana çıkarılması, çağdaş öğrenme, öğretme ve değerlendirme yaklaşımlarının kullanılması eğitimin başarısı için çok önemlidir. KKTC olarak biz de 21. yüzyılda yerimizi almak ve Temel Eğitim Program Geliştirme Projesini hayata geçirmek için çok çalıştık. Bu proje kapsamında temel eğitim programları ve ders kitaplarının hazırlanması çalışmalarına başlanmış, okul öncesi, 1., 4. ve 6. sınıflarımızın öğretim programları ile ders kitapları tamamlanarak 2016 – 2017 eğitim yılında uygulanmaya konulmuştur.
Öğretim programlarımızda beceri anlayışı egemendir. Programlarda yer alan; okuryazarlık, iletişim ve bilgi teknolojileri yeterliliği, girişimcilik, araştırma ve problem çözme, kişisel ve sosyal yetkinlik, eleştirel ve yaratıcı düşünme, işbirliği becerileri belirlenirken farklı ülkelerin eğitim programları incelenmiş ve ülkemizin şartlarına en uygun olanlar alınmıştır.
Öğrenciyi merkez alan bir anlayışla hazırlanan programlarda sadece çağdaşlığa önem verilmemiş; çağdaşlık yanında milli ve kültürel değerlerimiz de ara disiplinler yoluyla işlenmiştir.
Kitaplar öğrencilerin eğlenirken öğrenecekleri bir anlayışla, rengarenk, örneklerle ve sorularla zenginleştirilerek hazırlanmıştır.
Bakanlık olarak hazırlanan eğitim programlarının ve ders kitaplarının bundan sonraki süreçlerde de takipçisi olacağım. Bu çalışmada emeği geçen herkese bir kez daha teşekkür ediyor, programın ülkemiz için hayırlı olmasını diliyorum.
Sevgi ve saygılarımla...
Dr. Özdemir Berova
Milli Eğitim ve Kültür Bakanı
4 Temel Eğitim Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı
Değerli Meslektaşlarım,
İçinde bulunduğumuz 21. yüzyılda küreselleşmeyle beraber yaşamın her alanında baş döndürücü bir hızda, büyük bir değişim ve gelişim yaşanmaktadır. Her geçen gün yükselen eğitim düzeyine, iletişim ve teknolojideki yeniliklere ayak uydurabilmek için öğrencilere uygun eğitim programlarının hazırlanması gerekmektedir.
Bireyin; insan hak ve özgürlüklerine saygılı, çevreye duyarlı, grup çalışması yapabilen, eleştirel düşünebilen, problem çözebilen, kendine güvenen biri olarak yetişmesinde temel eğitimin rolü çok büyüktür.
Hızlı gelişmeler sonucunda, eğitim programlarının güncellenmesi çağın bir zorunluluğudur. Program yenilenirken bilimsel bulgular ışığında hareket edilmiş, öğrencilerin kendi yeteneklerini geliştirmelerini sağlayabilecekleri, yaratıcılıklarını ortaya koyabilecekleri bir program olması amaçlanmıştır. Eğitimde çağdaş program geliştirme sürecinde; planlama, geliştirme, değerlendirme ve yaygınlaştırma aşamaları izlenmiş, ayrıca bu alanda dünyadaki son yönelimler, çalışmalar ve yaklaşımlar takip edilmiştir.
Değişim ve gelişimlerden yola çıkarak, Temel Eğitim Program Geliştirme Projesi (TEPGEP) kapsamında çalışmalara başlanmış ve ülkemizde her dersin öğretim programı hazırlanmış, öğretim programlarına göre de ders kitapları yazılarak bir öğretim yönetim sistemi oluşturulmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda ülkemizde ilk kez hazırlanan öğretim programları ile ders kitapları 2016-2017 eğitim-öğretim yılında sisteme dahil edilmiş ve kademeli olarak uygulanmaya başlanmıştır.
Okul öncesi, 1. , 4. ve 6. sınıfların öğretim programları ile ders kitapları projenin ilk kademesini oluşturmaktadır. İkinci, 5. ve 7. sınıfların öğretim programları ile ders kitapları 2017-2018 eğitim-öğretim yılında sisteme girerek projenin ikinci kademesini oluşturacaktır. 2018-2019 eğitim-öğretim yılında 3. ve 8. sınıfların öğretim programlarının ve ders kitaplarının sisteme dahil edilmesiyle proje tamamlanacaktır.
Üç akademik yılda uygulamaya girecek bu proje ile bilgi çağı diye adlandırdığımız bu yüzyılın çocuklarının; ezberden uzak, bilgiyi ve teknolojiyi kullanabilen, yaratıcı, üretken bireyler olabilmeleri hedeflenmektedir.
Temel Eğitim Program Geliştirme Projesi kapsamında yazılan öğretim programları ile ders kitapları, Talim ve Terbiye Dairesi tarafından hazırlatılmıştır. Projenin hazırlanma aşamasında emeği geçen tüm akademisyenlere, öğretmenlere ve TTD Kurul Üyelerine, TEPGEP'in yürütücülüğünü yapan DAÜ Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Pehlivan'a ve Doğu Akdeniz Üniversitesine teşekkür ederim.
Eğitim adına gaile çeken tüm yüreklere sonsuz teşekkürler…
Dr. Havva Dağsever
Talim ve Terbiye Dairesi Müdürü
(TEPGEP Sorumlusu)
Temel Eğitim Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı 5
SUNUŞ
Bilim ve teknolojide yaşanan hızlı gelişmeler, toplumların gereksinim duyduğu nitelikli insan tanımını da değiştirmiştir. Günümüzde giderek yoğunluk kazanan uluslararası rekabet ve yaşanan hızlı bilimsel ve teknolojik gelişmeler, insan becerilerini ve bilgisini tek sürdürülebilir rekabet avantajı hâline getirmiştir.
Rekabet gücünün her yerde belirleyici olması ve yaşanan bilim ve teknoloji devriminin uyum yeteneği yüksek, yeni beceriler kazanmış, öğrenmeye açık ve işbirliği içinde çalışabilen iş gücüne olan talebi artırması; verimliliğe, eğitime ve araştırma-geliştirmeye (ARGE) yönelik yatırımlara ağırlık verilmesi sonucunu doğurmuştur. Bu nedenle, gelişmiş ülkelerde yaşam boyu eğitime önem verilmekte, temel eğitimin niteliğinin yükseltilmesine çalışılmakta, eğitim sistemi ile iş gücü piyasası arasındaki ilişkilerin güçlendirilmesine ağırlık verilmektedir.
Bunun yanı sıra, insan hak ve özgürlükleri ile çevre bilincine yönelik tüm dünyada ortaklaşa bir anlayışa doğru gidildiği de gözlenmektedir. İnsan hak ve özgürlükleri ile çevre bilinci olmazsa olmaz temel konular arasına girmiş bulunmaktadır
Dünyamızda yaşanan bu gelişmelere paralel olarak öğrenme ve öğretme alanlarındaki bilimsel çalışma bulguları, öğretme ve öğrenme anlayışımızın da değişmesini zorunlu hâle getirmiştir. Yeni öğrenme anlayışına göre öğrenen, uyarıcıların pasif bir alıcısı değil; onların çözümleyicisi, bilgi ve davranışların aktif oluşturucusudur.
Bireysel farklılıkların belirginleştiği günümüzde öğrenmeyi ve bilgiye ulaşmayı öğrenmiş, insan ve çevre haklarına saygılı, üretken ve yaratıcı bireyler yetiştirmek başlıca hedef hâline gelmiştir. Bütün bu hızlı değişimler toplumsal yaşamımızı da büyük ölçüde etkilemiş, toplumumuzdaki değer yargıları, toplumun bireyden ve bireyin toplumdan beklentileri büyük ölçüde değişmiştir.
Bütün bu gelişmeler eğitim programlarının değiştirilerek çağa uygun bir hâle getirilmesini ve geleceğe yönelik olmasını zorunlu kılmaktadır. Bu zorunluluk nedeniyledir ki gelişmiş ülkelerde eğitim programları ortalama her beş yılda bir, günün gereksinimleri doğrultusunda değiştirilmekte veya geliştirilmektedir. Hatta günümüzde bazı ülkelerde (örneğin Avustralya) programlar günü gününe revize edilebilmektedir.
Ülkemiz, hızla gelişme, dünyaya ayak uydurma ve çağı yakalama çabası içerisindedir. Dolayısıyla gerek bilim ve teknolojide yaşanan gelişmelerin gerekse eğitim bilimleri alanlarındaki kuram ve uygulamaların ülkemize uyarlanması bir gerekliliktir. Bu zorunluluktan ortaya çıkan Temel Eğitim Program Geliştirme Projesi (TEPGEP) 2013 yılında hayata geçirilmiş, projenin sonucunda da ekteki öğretim programları ortaya çıkmıştır.
6 Temel Eğitim Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı
Tabii ki bir ülkenin programını yazmak çok kolay bir iş değildir. Öncelikle böyle bir iş kolektif çalışmayı, iş birliğini ve inanmayı gerektirir. Bu açıdan bakılınca KKTC Millî Eğitim ve Kültür Bakanlığı sorumluluğunda Doğu Akdeniz Üniversitesi öncülüğü ve yürütücülüğünde gerçekleşen bu projede çalışanların emeği büyüktür. Çalışanların yanında projede birçok kişinin katkısı ve emeği vardır. Bunların hepsini burada sıralamak mümkün değildir. Projeye katkı koyan tüm akademisyen ve öğretmenlerimize minnettarız.
TEPGEP'in sorumluluğunu üstlenen başta Talim ve Terbiye Dairesi Müdürü Dr. Havva Dağsever'e, tüm Talim ve Terbiye Dairesi çalışanlarına, projeye katkı sağlayan akademisyenlere ve öğretmenlerimize teşekkürü bir borç biliriz. Bunun yanı sıra, projenin başlamasından günümüze değin tüm milli eğitim bakanları projemizi desteklemiştir. Projenin hayata geçirilmesinde katkı koyan tüm eğitim bakanlarımıza, özellikle projenin uygulanmasında kararlılık gösteren Sayın Bakanımız Dr. Özdemir Berova'ya çok teşekkür ederiz. Ayrıca projenin alınmasında ve başlangıcında büyük katkı koyan Prof. Dr. Halil İ. Yalın'a da teşekkür ederiz.
Prof. Dr. Ahmet Pehlivan
DAÜ Öğretim Üyesi
(TEPGEP Yürütücüsü)
Temel Eğitim Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı 7
İÇİNDEKİLER TEMEL EĞİTİM PROGRAMI GİRİŞ .............................................................................................................................. 8
Programın Gerekçesi ........................................................................................................................................................ 8
Programın Genel Yaklaşımı ........................................................................................................................................ 11
Programın Amacı ............................................................................................................................................................ 12
Başat Öğrenme-Öğretme Yaklaşımları .................................................................................................................. 13
Başat Ölçme Değerlendirme Yaklaşımları ............................................................................................................ 14
Ele Alınan Temel Beceriler ......................................................................................................................................... 15
Okur Yazarlık ............................................................................................................................................................... 15
Bilgi ve İletişim Teknolojileri Yeterliği (BİT) ................................................................................................. 16
Girişimcilik ................................................................................................................................................................... 16
Kişisel ve Sosyal Yetkinlik ...................................................................................................................................... 16
Eleştirel ve Yaratıcı Düşünme .............................................................................................................................. 17
Problem Çözme ........................................................................................................................................................... 17
İşbirliği ........................................................................................................................................................................... 18
Ara Disiplinler .................................................................................................................................................................. 18
Duyarlı ve Etkin Vatandaşlık ................................................................................................................................. 19
Ekonomik Katılım ...................................................................................................................................................... 19
Trafik ve Güvenlik ..................................................................................................................................................... 19
Bütünleştirme .................................................................................................................................................................. 19
Ders Öğretim Programları .......................................................................................................................................... 22
Gerekçe ............................................................................................................................................................................... 22
Ders Öğretim Programın Amacı........................................................................................................................... 22
Ders Öğretim Programının Çıktıları ................................................................................................................... 22
İçerik ............................................................................................................................................................................... 22
Öğrenme Çıktıları....................................................................................................................................................... 22
Çizelge 1 ......................................................................................................................................................................... 23
Ders Öğretim Programı Çıktıları ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi ............................................................... 23
Öğrenme Çıktıları ve Temel Beceriler Arasındaki İlişkiler ....................................................................... 24
Öğrenme Çıktıları ve Ara Disiplinler Arasındaki İlişkiler ......................................................................... 24
Kaynakça ............................................................................................................................................................................ 24
HAYAT BİLGİSİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI GİRİŞ ........................................................................................ 27
Gerekçe ............................................................................................................................................................................... 27
Amaç .................................................................................................................................................................................... 28
Program Çıktıları ............................................................................................................................................................ 28
8 Temel Eğitim Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı
TEMEL EĞİTİM PROGRAMI GİRİŞ
Programın Gerekçesi
1571 Kıbrıs’ın fethinden günümüze Kıbrıslı Türkler farklı yönetimler altında yaşamışlardı. Osmanlı döneminde Kıbrıs’ta Türkler için ilk açılan okullar sıbyan ve medresedir (Behçet 1969, Süha 1971: 222). Kıbrıslı Türklerin ilk ilkokulu olan sıbyanda alfabe, yazı, okuma, Kuran-ı Kerim ve hesap öğretilirdi.
Kıbrıs 1878 yılında İngiliz egemenliği altına girmiş, bu yönetim 1959 yılına kadar sürmüştür. İngilizler adaya geldiklerinde ilk olarak adada eğitim sistemini değiştirmişlerdir (Weir 1952: 24). İngiliz hükümeti adada her iki toplum için maarif encümenleri atamış, köy komisyonları oluşturmuştur. Türk ve Rumlara ait maarif encümenlerinin başında bir İngiliz bulunmakta, üyeler ise toplum temsilcilerinden oluşmaktaydı. Eğitim programlarının oluşturulması, okutulacak dersler, ders kitaplarının seçimi encümenin sorumluluklarından birkaçıdır (Weir 1952: 29, Behçet 1969, Süha 1971: 226). Bu dönemde Türkler eğitim programlarını ve ders kitaplarını Türkiye’den almışlardır (Behçet 1969: 97; Fedai, 1993 ). Bu durum 1931 isyanı sonrasına kadar devam etmiştir. 1931 isyanı sonrasına kadar Türk ve Rumların eğitimine pek kısıtlama getirmeyen İngilizler, isyandan sonra farklı bir tutum izlemişlerdir. Eğitimde Türkiye’den ders kitabı, getirtilmesi yasaklanmış, Kıbrıslı Türklerin Türkiye eğitim sistemi ile bağları koparılmaya çalışılmıştır. Kısıtlamalar 1948’e kadar sürmüştür (Behçet 1969, Süha 1971: 226-227). Bu dönem kitapsız, programsız eğitimin yapıldığı bir dönemdir. Kısaca belirtmek gerekirse İngiliz yönetiminde Kıbrıslı Türkler her zaman eğitimde Türkiye’yi takip etmişler (Weir 1952: 80), kitapları, programları oradan almış, yükseköğretim yapmak için çoğunlukla Türkiye’yi seçmişlerdir.
İngiliz yönetimi Kıbrıs’ta sona ermiş, 1960 yılında Kıbrıs Cumhuriyeti kurulmuştur. Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası’nda eğitim iki toplumun Cemaat Meclislerinin sorumluluğuna bırakılmıştır (Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası, 1960). Böylece okul pogramlarının hazırlanması, kitapların okutulması Kıbrıs Türk Cemaat Meclisinin sorumluluğuna girmiştir. Bu dönemde de ilkokullarda uygulanan eğitim programları Türkiye’den getirtilmiştir. Kıbrıs Cumhuriyeti döneminde Kıbrıs Türk Cemaati eğitim programlarının hazırlanmasında tamamıyla özgür olmasına karşın, tamamıyla Türk Milli Eğitim Bakanlığıyla aynı programları izlemiştir (Süha, 1971: 228).
1960’lı yıllar Kıbrıs’ta savaş yıllarıdır. Türkler ile Rumlar arasındaki kavga devam etmektedir. Bu çatışma eğitim sistemlerini de etkilemiş, Türk toplumunda eğitim savaş yüzünden sekteye uğramıştır. 1974 Barış Harekatı sonrasında Kıbrıslı Türkler önce Kıbrıs Türk Federe Devleti’ni, ardından da Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni kurmuşlardır. Bu dönemde, yeni eğitim yasaları oluşturulmuş ve Milli Eğitim Bakanlığı kurulmuştur. Kurulan Kıbrıs Türk Federe Devleti’nin eğitim alanındaki en büyük eksikliklerinden biri eğitim programlarıydı. Bu ihtiyacı sağlamak için devlet aynen Türkiye okulöncesi ve ilkokul programlarını okullarda uygulamıştır. Türkiye eğitim sistemi ile bir paralellik izlenmiştir (Çağlar&Reis, 2007: 224, 261). Bu dönemde programlar Türkiye’den getirtilmiştir. Ancak bu eğitim gereksiniminin bir
Temel Eğitim Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı 9
bölümünü karşılayabilmiştir. Özellikle KKTC’nin kurulması ile birlikte, yeni kurulan devletin Türkiye’ye paralel olarak Kıbrıs Türk toplumunun özelliklerine uygun eğitim programı ve insan yetiştirme gereksinimi de doğmuştur. Bu gereksinim KKTC Milli Eğitim Yasasının Temel İlkelerinde de açık bir şekilde ifade edilmiştir:
Madde 22 (1), “Kıbrıs milli eğitim kurumlarında uygulanan öğretim programları ile Türkiye’deki özdeş eğitim kurumlarında uygulanmakta olan öğretim programları arasında Kıbrıs Türk toplumunun gereksinimleri de gözetilmek ve aşağıda 22 (b) fıkra kuralları saklı kalmak koşuluyla uyum sağlanır.” (KKTC Milli Eğitim Yasası 1986: 57).
Açıklamadan da anlaşılacağı üzere bu dönemde bir yandan iki ülke eğitim programları arasında paralellik aranırken, öte yandan Kıbrıs Türk toplumunun gereksinimlerinin dikkate alınması gerektiği devletin temel ilkesi olarak görülmüştür. Ancak bu realitede böyle olmamış, Türkiye’den olduğu gibi alınan programlar okullarda tam anlamıyla uygulanamamış, çoğunlukla kitaba dayalı programsız eğitim anlayışı günümüze kadar gelmiştir. Özellikle Türkçe, yurttaşlık eğitimi, sosyal bilgiler gibi Kıbrıs Türk toplumunun gereksinimlerine hitap edecek ve onun dinamiğinin devamlılığını sağlayacak derslerde bu durum daha da göze çarpmaktadır.
Dünyada eğitim bilimi ve dolayısıyla program geliştirme alanındaki gelişmeler Türkiye’de program geliştirme konusunda önemli arayışların ve model oluşturma çalışmalarının yoğun biçimde yaşanmasına neden olmuştur. Türkiye’de 2004 yılında ilköğretim programların geliştirilmesi amacıyla kapsamlı bir çalışma başlatılmıştır. Bu çalışmada programların geliştirilmesinin gerekçeleri; bilgi kavramı ve bilgi toplumu anlayışındaki gelişmeler, hayat boyu öğrenme yaklaşımını esas alan bir öğretme anlayışının gelişmesi, AB normlarına uygunluk olarak sıralanmıştır (TC MEB 2005).
2004 yılından başlayarak Türkiye’de yaşanan bu gelişmeler Kıbrıs’a tam şekli ile yansıyamamıştır. Bu dönemde Türkiye’de yapılandırmacı eğitim anlayışına uygun okulöncesi ve ilkokul programları hazırlanmıştır. Kıbrıs Türk eğitim sisteminde öngörülse de bu program anlayışı Kıbrıs’a uyarlanamamıştır.
2003 yılından itibaren Kıbrıs’ta ayrı bir eğitim sistemi geliştirme çabalarına rastlanmaktadır. Eğitim sisteminde yerelliğe önem verme anlayışı sonucunda ilkokullarda ders kitaplarının yazımına geçilmiş, tüm derslerle ilgili yerel kitaplar yazılmıştır. Ders kitapları yazıldıktan sonra bazı dersler ile ilgili ayrı ayrı programlar hazırlama çabalarına girişilmiştir. Tüm derslerin programları yazılamamış, kısacası ilköğretimde dersler arasındaki bütüncüllük ilkesi sağlanamamış, çoğu dersle ilgili olarak kitap basmakla kalınmıştır. Bu da günümüzde KKTC’de kitaba dayalı eğitim yapılmasına neden olmuştur. Program geliştirme alanıyla bağdaşmayan kitaptan hareketle program yazma ve kitaba dayalı eğitim anlayışı, günümüzde okullarda egemen hâle gelmiştir. Okulöncesi eğitimde ise çağdaş program anlayışı açısından önemli sorunların olduğu görülmektedir. Örneğin, günümüzde çağ dışı olarak kabul edilen teneffüs anlayışı yeni sistemde de öngörülmektedir (bkz. KKTC MEB 2005: 10)
10 Temel Eğitim Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı
Çağdaş okul öncesi eğitim programlarının, oyun temelli, çocuğun bireysel gereksinimlerini, ilgilerini merkeze alan, gerek fiziksel öğrenme ortamları, gerekse psikolojik iklim bakımından sağlıklı, çağdaş eğitim standartlarına uygun bir şekilde donanmış okullarda, yetkin öğretmenlerle, aile ve toplumla işbirliği içerisinde yürütülmesi gereklidir. Bu ölçütler göz önünde bulundurulduğunda, ülkemizdeki anaokullarında, alan uzmanı olmayan öğretmenlerin görev alması, günlük eğitim rutinlerinin, ders saati, teneffüs saati biçiminde kesin sınırlarla ayrılması, çocuğun gerçek öğrenme etkinliği olan “oyunun” eğitim programının dışında bırakılması çağdaş eğitimsel ve gelişimsel hedeflere ulaşılmasını tehdit edeceğinden, okul öncesi eğitim sistemlerinin dünyadaki çağdaş modeller ışığında, modern eğitim anlayışıyla güncellenmesi, geliştirilmesi ve yapılandırılması gereklidir.
Tarihsel süreç açısından bakıldığında, Kıbrıs Türk toplumunun, KKTC’nin kuruluşu da dahil, günümüze değin hiçbir dönemde bütünüyle kendine özgü bir temel eğitim programının olmadığı görülmektedir. Kıbrıs Türk toplumunun gereksinimlerini ve özelliklerini dikkate alacak, ülke koşullarına ve toplumun beklentilerine uygun, dünyadaki gelişmeleri de gözönüne alan, araştırma sonuçlarına dayalı, okul öncesi eğitimi de içerecek biçimde çağdaş bir temel eğitim programının hazırlanmasının kaçınılmaz olduğu gözlenmektedir. Bir ülkenin kendi varlığını sürdürebilmesi ve bağımsızlığı açısından da kendine özgü eğitim programlarının oluşturulmasının ne denli önemli olduğu artık tartışılmamaktadır.
Kısaca özetlemek gerekirse, aşağıda belirtilen gerekçeler, bu programın hazırlanmasında etkili olmuştur:
KKTC’de temel eğitim düzeyinde uygulanan tutarlı bir temel eğitim programının bulunmadığı söylenebilir. Dersler, genellikle ders kitapları doğrultusunda işlenmektedir. Oysa bir öğretim programı olmadan ne ders kitaplarının yazılması, ne de derslerin işlenmesi mümkün değildir. Böyle bir durumun, KKTC’nin yetiştirmeyi hedeflediği insan tipiyle de uyuşmadığı ileri sürülebilir. Bu nedenle temel eğitim aşamasından başlamak üzere, ders öğretim programlarının hazırlanmasına büyük bir gereksinim duyulmaktadır.
Her ülke kendi koşullarına uygun eğitim programları hazırlamalıdır. Dolayısıyla ülke bazında gereksinim analizi yapılarak, “KKTC’de nasıl bir insan istiyoruz?” sorusuna yanıt bulunması ve elde edilen veriler çerçevesinde de öğretim programlarının oluşturulması gerekmektedir.
Bilim ve teknoloji alanında yaşanan hızlı gelişmeler, eğitim programlarının da sürekli olarak yenilenmesini ve programların çağdaş öğrenme-öğretme yaklaşımlarına göre biçimlendirilmesini zorunlu kılmaktadır. Uygulanacak bir program olmadığı için, çağdaş gelişmelerin programlara yansıtılması da mümkün olmamaktadır. Bu nedenle çağdaş gelişmeler doğrultusunda hazırlanacak temel eğitim programı çerçevesinde hazırlanacak ders öğretim programları ilk adımı oluşturacaktır. İleride oluşabilecek değişme ve gelişmelere göre bu programlar yeniden biçimlendirilebilecektir. Aynı
Temel Eğitim Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı 11
zamanda, hazırlanacak temel eğitim programı, ortaöğretim programının biçimlendirilmesinde de önemli bir rol oynayacaktır.
Öğretmenlerin ve yöneticilerin yeterliklerinin değerlendirilmesinde, eğitim programları başat bir rol oynamaktadır. Bu anlamda hazırlanacak temel eğitim programı, bu alanda görev yapan öğretmen ve yöneticilerin yeterliklerinin ortaya konulmasında, performans değerlendirmede, yükseltmelerde etkili olabilecektir.
Öğrenme-öğretme materyalleri ders öğretim programları çerçevesinde hazırlanmalıdır. Hazırlanacak ders öğretim programları, gereksinme duyulan öğrenme-öğretme materyallerinin hazırlanmasına da kaynaklık edecektir.
Programın Genel Yaklaşımı
Bir eğitim programının temel öğeleri olan hedef, içerik, eğitim durumu ve değerlendirme boyutları temele alınan eğitim felsefesi ya da felsefeleri çerçevesinde biçimlendirilir. Bir eğitim programının geliştirilmesinde ilk adım temel alınan eğitim felsefesi/felsefelerini belirlemektir. Her ülke kendine özgü koşullar çerçevesinde eğitim felsefelerini belirlemekte ve eğitim programlarını oluşturmaktadır. KKTC’de geliştirilecek Temel Eğitim Programı’nın da, ülke gerçekleriyle tutarlı, toplumun ve bireyin her yönüyle gelişmesini temele alacak, hem geçmişi, hem bugünü, hem de geleceği içinde barındıracak eğitim felsefelerine göre oluşturulması gerekmektedir. Bu çerçevede bakıldığında aşağıda belirtilen nedenler çerçevesinde eklektik bir yaklaşımla programların oluşturulmasının uygun olacağı düşünülebilir:
1. KKTC genç bir ülkedir. Ülke sürekli bir yapılanma içerisinde bulunmaktadır. Gerek kendi içinde, gerekse bulunduğu coğrafi koşullar nedeniyle birçok sorunla karşı karşıyadır. Dolayısıyla yetiştireceği insanda bulunması gereken en önemli özelliklerden biri, toplumsal problemlerin çözümüne katkıda bulunacak, sorunların çözümü için öneriler geliştirebilmektir. Yeni bir toplumun kurulmasında bu bireylerin çok önemli bir rolü olacaktır. Bunun da yeniden kurmacı (reconstructivist) bir eğitim felsefesini gerektirdiği söylenebilir.
2. Yirmi birinci yüzyıl, bilginin egemen olduğu; girişimciliğin, düşünme ve problem çözme becerilerinin önem kazandığı; birlikte çalışmanın, diğer bir deyişle işbirliğinin başat bir rol oynadığı; insan hakları ve demokrasinin olmazsa olmaz olduğu bir yüzyıla doğru evrilmektedir. Bu durum, KKTC yurttaşlarının da girişimci, araştırmacı, işbirliği içinde çalışan, bilgi teknolojilerine ulaşabilen, demokratik bir yaşam biçimini benimseyen bireyler olarak yetişmesi gerektiğini ortaya çıkarmaktadır. Bu açıdan bakıldığında, programların ilerlemecilik eğitim felsefesinin ilkelerine göre de yapılandırılması gerektiği söylenebilir.
3. KKTC yurttaşları geçmişten günümüze getirdiği gelenek, görenek ve değerleri ile kendilerine özgü bir yaşam biçimine sahiptirler. Bu yaşam biçimi, yurttaşların birbirleriyle ilişkilerini güçlendirmekte, toplumsal bir bağlılık oluşturmaktadır. Geçmişten günümüze getirilen bu değerlerin genç kuşaklara da aktarılması gereği
12 Temel Eğitim Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı
ortaya çıkmaktadır. Bu anlamda daimici ve esasici eğitim felsefeleri öne çıkmaktadır.
4. Çağımızda bireyin tüm yönleriyle gelişmesi ve kendini gerçekleştirmesi özgür bir eğitim anlayışının işe koşulmasıyla gerçekleşebilir. Diğer bir deyişle bireyin kendisinin farkına varması, özelliklerini tanıması ve bu özellikleri doğrultusunda gelişebilmesi, kısaca “ben” olabilmesi eğitim programlarında öncelikle ele alınması gereken konulardan biridir. Varoluşçu bir eğitim felsefesi, böyle bir insanın yetiştirilmesinde başat bir rol oynayabilir. KKTC’de de kendinin farkında olan, kendini gerçekleştirmiş bireylere büyük gereksinme bulunmaktadır.
5. KKTC’nin kendine yeterli bir ülke olabilmesi için üretimi ön plana alması gerekmektedir. Bunun içinde ülkenin gereksinim duyduğu nitelikli işgücünün sağlanması gerekmektedir. Bu çerçevede, politeknik eğitimin temel ilkeleri yol gösterici olabilir.
Yukarıda belirtilen gerekçeler göz önüne alındığında, eğitim programlarının geliştirilmesinde başat eğitim felsefeleri olarak öğrenciyi merkeze alan ilerlemecilik ve yeniden kurmacılık eğitim felsefelerinin ele alınabileceği, ancak diğer eğitim felsefelerinin de göz önünde tutulması gerektiği ortaya çıkmaktadır. Bununla birlikte hiçbir eğitim programının tek bir felsefeye ya da yaklaşıma göre biçimlendirilmesinin mümkün olmadığı da gözönüne alındığında, KKTC Temel Eğitim Programının geliştirilmesinde eklektik bir yaklaşımın daha uygun olduğu görülmektedir. KKTC Anayasası, Milli Eğitim Yasası, Avrupa Birliği eğitim standartları, Milli Eğitim Şuraları Temel Eğitim Komisyonu kararları, öğretmen sendikalarının eğitimin yapılandırılmasına ilişkin görüşleri ve Temel Eğitimi Geliştirme Projesi çalıştayından alınan sonuçlar bu yaklaşımı destekler niteliktedir.
Programın Amacı
Temel eğitim programı (TEP), Kıbrıs Türk Milli Eğitiminin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak, öğrencilerin;
1. Sorgulayan, araştıran, bilgiye nasıl ulaşılacağını bilen, problemlerini bilimsel yöntemlere uygun olarak çözebilen, estetik değerleri içselleştirmiş, değişime açık, kendini tanıyan ve doğru olarak ifade eden, kendine güvenen, sorumluluklarına bağlı, empati duygusu gelişmiş, sağlıklı, mutlu, İYİ NİYETLİ, DÜRÜST VE GÜVENİLİR;
2. İnsan, çocuk ve hayvan haklarına saygılı, çevreye duyarlı, her türlü ayrımcılığa karşı çıkan, düşüncelerini özgürce açıklayabilen, bireysel ve toplumsal haklarını korumasını bilen, hukukun üstünlüğüne inanan, yasalara saygılı, demokrasiyi yaşam biçimi haline getirmiş, Atatürk ilke ve devrimlerini benimsemiş LAİK VE DEMOKRAT,
3. Tarihinden getirdiği temel değerleri bilen, kültürel özelliklerinin farkında olan ve geliştiren, yaşadığı coğrafyayı ve dünya üzerindeki yerini bilen, ÜLKESİNİ GÖNÜLDEN SEVEN,
Temel Eğitim Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı 13
4. Bilgi ve teknoloji okuryazarı olan, yaşam boyu öğrenmeyi benimseyen, işbirliği içinde çalışabilen, girişimci, ekonomik koşulların farkında olan BİLİNÇLİ BİR ÜRETİCİ VE TÜKETİCİ
olarak yetiştirilmesini amaçlamaktadır.
Başat Öğrenme-Öğretme Yaklaşımları
21. yüzyılda artık eğitim sistemlerinin, öğrencilerin ve çağın gereksinimlerini yeniden gözden geçirerek, koşullara ve beklentilere uygun öğrenme ortamları düzenlemeleri gerekmektedir. Bu amaçla çok kanallı, teknolojiyi kullanabilen ve işbirliğine dayalı bir öğrenme sürecinde öğrencilere:
Çeşitli kaynaklardan bilgiye ulaşabilecekleri, Bilgiyi; problem çözme, karar verme ve planlama amacıyla kullanabilecekleri, Bilgiyi günlük yaşama transfer edebilecekleri, Teknolojiyi bilgiye erişim aracı olarak kullanabilecekleri öğrenme ortamları
hazırlanmalıdır.
Bu tür öğrenme ortamlarının hazırlanabilmesi için de bilgiye ulaştıracak; bilginin kullanılmasını, üretilmesini ve iletilmesini sağlayacak her türlü aracı kullanma zorunluluğu vardır. Öğrencilerine bu tür ortamlar sağlamak için, öğretmenlerin belli becerilere sahip olmaları başka bir deyişle, öğrencilerine sözü edilen becerileri kazandırmada öğrenme çevresini, öğrencilerinin bireysel farklılıklarını dikkate alarak farklı öğretim yöntem ve tekniklerini, farklı değerlendirme yaklaşımlarını ve teknolojileri kullanabilecekleri şekilde düzenlemeleri gerekmektedir.
Öğrenciyi merkeze alan öğrenme ortamlarında öğrenci, aktif katılımcı; süreç, işbirliği ve takım çalışması ağırlıklı; öğretmen, rehber rolünde, ve “öğrenmeyi öğrenme” ön plandadır. Burada öğretmenin temel rolü, öğrenme – öğretme ortamını düzenlemek, etkinlikler konusunda öğrencilere rehberlik yapmaktır.
Böyle bir ortamda, öğrenci öğrenen olarak güçlü, motivasyonu yüksek, grupla çalışma ve paylaşma ağırlıklı öğrenme becerileri gelişmiş, eleştirel düşünen, iletişim becerileri güçlü, kaynakları etkili olarak kullanmanın bilincinde olarak yetişmektedir. İçerik, değişen dünyanın değişimleri doğrultusunda yapılandığı için öğrenciler gereksinim duyacakları bilgiye ulaşma, bilgiyi kullanma ve bilgiyi paylaşma becerilerine sahip olmalıdır. Bu tür bir ortam problem çözme yeteneği gelişmiş, bilgiye ulaşma yöntemlerini kullanabilen, analitik düşünme becerilerini geliştirmiş, öğrenme yollarını bilen, ekiple uyumlu ve verimli çalışmalar yapabilen bireyler yetiştirmeyi de kolaylaştıracaktır. Ancak böyle bir ortamın oluşturulması kullanılacak uygun öğretme yaklaşım, yöntem ve teknikleri ile mümkün olabilir.
Yukarıda belirtilen gerekçeler ve TEP’te ele alınan temel beceriler çerçevesinde, TEP’te başat olarak öğrenciyi merkeze alan Kubaşık Öğrenme (İşbirlikli Öğrenme), Probleme Dayalı Öğrenme, Beyin Temelli Öğrenme, Proje Tabanlı Öğrenme, Çoklu Zeka Kuramı gibi
14 Temel Eğitim Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı
öğrenme-öğretme yaklaşımlarına yer verilmektedir. Kuşkusuz her alana özgü öğrenme-öğretme yaklaşım ve yöntemleri de işe koşulacaktır. Yeri ve zamanı geldiğinde öğretmenin güdümünde yürütülen düzanlatım, güdümlü tartışma, örnek olay, gösterip yaptırma gibi öğretme yöntemlerinden yararlanılmalıdır.
Başat Ölçme Değerlendirme Yaklaşımları
Eğitimde öğrenci merkezli anlayışların belirgin biçimde öne çıktığı günümüz koşullarında öğrencinin de değerlendirme sürecine katılması öngörülmektedir. Böylece, öğrenci çalışma sürecine, süreçte geçirdiği aşamalara, öğrenmelerinin nasıl gerçekleştiğine, güçlü ve zayıf yanlarına, eksikliklerini nasıl gidereceğine odaklanmakta ve öğrenmelerinin sorumluluğunu almaktadır.
Öğrenci hakkında toplanan bilgilerin sayısı ve türü arttıkça, öğrenci bütün yönleriyle tanınabilmekte ve öğrenci hakkında verilen kararların doğruluğu da artmaktadır. Geleneksel eğitim yaklaşımlarında yalnızca öğretmenin değerlendirmesi için kullanılan ölçme araçları, öğrencinin bilgi ve becerilerini bir yönüyle ortaya koymakta, tüm yönlerini tanımlama ve geliştirme konusunda yetersiz kalmaktadır. Öğrencinin bilgiye ulaşma ve bilgiyi kullanma becerisini kazanabilmesi, kendisine aktarılan bilgiyle yetinmeyip, öğrenme sürecine katılmasını, araştırmasını, bilgiye ulaşmasını ve bilgiyi kullanmasını gerektirmektedir. Öğrencinin bir bütün olarak gelişimini gözlemek ve kendisini de değerlendirme sürecine katmak, hem öğretmenlerin ve ilgililerin onların yukarıda sıralanan özelliklerini tanımasında hem de öğrencinin bu süreçte kendisini tanımasında yardımcı olacaktır. Bu da öğrenci ile ilgili verilen kararlar ve yapılan yönlendirmelerin doğruluğunun artmasını sağlayacaktır.
Yeni temel eğitim programları değişen koşullar ve doğrular paralelinde sadece ürünü değil, öğrenme süreçlerini de değerlendirmeyi öngörmektedir. Program, her öğrencinin kendini farklı yansıtabileceği düşüncesiyle değişik değerlendirme araç ve yöntemlerini kullanmayı önerir. Bu amaçla değerlendirmede, öğretmenlerin halen kullandıkları klasik ölçme araçları (yazılı yoklamalar, sözlü yoklamalar, çoktan seçmeli testler, eşleştirmeli testler, kısa yanıtlı testler, ödevler vb.) yanında, süreci değerlendirme amaçlı:
performans değerlendirmesini, öğrenci ürün dosyası hazırlanmasını, öğrencilerin duyuşsal gelişimlerini izlemeyi, derse yönelik tutum ve kendilerine güvenleri hakkında bilgi edinmek için ölçekler
(gözlem, görüşme vb.) kullanılmasını da önermektedir.
TEP’te sürecin ve ürünün değerlendirilmesi bağlamında, performans görevleri, ürün seçki dosyası (portfolyo), dereceli puanlama anahtarları, öz değerlendirme, akran/grup değerlendirme, gözlem, görüşme gibi alternatif ölçme-değerlendirme yaklaşımlarına daha çok yer verilecektir. Ancak bu tür yaklaşımlar kullanılarak TEP’te ele alınan temel becerilerin (okur-yazarlık, bilgi ve iletişim teknolojileri yeterliği, girişimcilik, araştırma ve problem
Temel Eğitim Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı 15
çözme, eleştirel ve yaratıcı düşünme, kişisel ve sosyal yetkinlik, işbirliği) geliştirilmesi ve bu becerilerin ne ölçüde kazanılıp kazanılmadığı yoklanabilir.
Ele Alınan Temel Beceriler
Programın başat felsefeleri ve yetiştireceğimiz insanda bulunması gereken özellikler göz önüne alınarak, TEP öğrenme alanları (dersler) ile temel beceriler ve ara disiplnlerden oluşan bir yapı olarak düzenlenmiştir. Program öğrencinin öğrenme alanlarına ait öğrenme çıktılarını elde etmesi yanında, tüm öğrenme alanları içinde 21. yüzyıl insanında bulunması beklenen temel bazı becerileri kazanmasını da ön planda tutmaktadır. Bu yolla öğrenci bir yandan derslerdeki bilgi, beceri ve yeterlilikleri elde ederken, diğer yandan dersler yoluyla çağdaş becerileri kazanmaktadır. TEPte ele alınan temel beceriler aşağıda verilmiştir.
Okur Yazarlık İletişim ve Bilgi Teknolojileri Yeterliği Girişimcilik Problem Çözme Kişisel ve Sosyal Yetkinlik Eleştirel ve Yaratıcı Düşünme İşbirliği
Ele alınan bu beceriler, aşağıda kısaca alt başlıklar altında tanıtılmaktadır.
Okur Yazarlık
Okulda ve okul dışında tüm öğrenmeler okur yazarlık becerisinin geliştirilmesine bağlıdır. Okur yazarlık becerisini kazanmış öğrenci, okulda ve okul dışında başarı sağlayabilir. Okur yazarlık becerisi kişilerin sağlıklı bir birey, katılımcı vatandaş, iyi bir çalışan olmasına katkı sağlar. Yabancı bir dili edinmek, bilgi teknolojilerinde yeterlik temelde okur yazarlık becerisinin gelişmişliğine bağlıdır. Programda okur yazarlık becerisi, anadilinde ve yabancı bir dilde dinleme, okuma, konuşma, yazma; sanal medyayı eleştirebilmeyi kapsar. Okur yazarlık belirli derslerin değil, tüm öğrenme alanlarının ana becerisi konumundadır. Tüm öğrenme alanlarında öncelikli geliştirilecek beceri olarak düşünülmelidir. Okuryazarlığın geliştirilmesine yönelik göstergeler:
Dinleme, okuma ve izleme yoluyla metinleri kavrama (öğrenme alanı ile ilgili metinleri dinleme ve tepkide bulunma, öğrenme alanı ile ilgili metinleri -görsel metinler dahil- okuma ve inceleme, öğrenme alanı metinlerini -görsel metinler dahil- yorumlama ve analiz etme),
Konuşma, yazma ve oluşturma yoluyla metin tasarlama (sözlü, yazılı ve görsel metinler oluşturmak, dili başkaları ile etkileşim için kullanmak, sunu yapmak).
16 Temel Eğitim Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı
Bilgi ve İletişim Teknolojileri Yeterliği (BİT)
Öğrenci bilgi ve iletişim teknolojilerini etkili bir şekilde kullanmayı öğrenerek okulda ve yaşamda etkili iletişim kurabilir, karşısına çıkacak problemleri çözebilir, işbirliği içinde çalışmayı öğrenir. İş hayatında daha başarılı olabilir. Bu nedenle tüm öğrenme alanlarında iletişim ve bilgi teknolojileri yeterliğininin kazanılmasına yardımcı olacak düzenlemeler yapılmalıdır. Bilgi ve iletişim teknolojileri yeterliliğinin göstergeleri:
BİT kullanırken sosyal ve etik kurallar ve uygulamalara riayet etmek, BİT kullanarak araştırma yapmak, BİT kullanarak bilgi oluşturmak, BİT kullanarak iletişim kurmak, BİT’i yönetmek ve işletmek (yazılım ve donanım seçme ve kullanmak, BİT
sistemlerini kavramak, sayısal verileri yönetmek)
Girişimcilik
Girişimcilik günümüzün en önemli becerilerindendir. Küreselleşen dünya rekabeti ve yenilikçiliği gerektirmektedir. Çağa ayak uydurmak ve ülkemizin dünyada tanınması, yerini bulması için girişimci bireyler yetiştirmeliyiz. Bu nedenle tüm öğrenme alanlarında öğrencinin girişimci olmasını sağlayacak eğitim ortamı hazırlanmalıdır. Girişimciliğin göstergeleri:
Yenilikçi ve yaratıcı olma (problemlere, alışılmamış ve yeni çözümler aramak, yeni fikirler geliştirmesi ve bu fikirleri uygulamaya koyma),
İnsiyatif alma (bir kaynağın kabul edilebilir bir risk düzeyini fırsatlara bağlama, sorumluluk duygusu),
Öncü olma ve liderlik (gelişmiş iletişim becerisi, farklı seçenekleri görmek, yüksek başarı güdüsü, duygusal zekâ, doğru kararlarında ısrarcı olma, değişime odaklılık, fırsatlara odaklanma, sorgulama, problem çözme),
Rekabetçi düşünme.
Kişisel ve Sosyal Yetkinlik
Bu temel becerinin amacı, sağlıklı, verimli ve sosyal bireyler yetiştirmektir. Özellikle günümüzde, öğrencinin kendini ve başkalarını anlayabilmesi, sağlıklı ilişkiler kurabilmesi, yaşamla başedebilmesi, başkalarıyla birlikte çalışabilmesi için kişisel ve sosyal becerilerini geliştirmesi büyük önem taşımaktadır. Bunun için tüm öğrenme alanlarında öğrencinin duygularını tanıması, regule etmesi; olumlu ilişkiler kurması, problemlerle başa çıkabilmesi, sorumluluk alabilmesi, empati kurmasına yönelik etkinlikler planlanmalıdır. Kişisel ve sosyal yetkinliğin geliştirilmesine yönelik göstergeler şunlardır:
Kendini tanıma (duygularını bilme, neyi başarıp başaramayacağını bilme) Öz denetim (duygularını ifade edebilme, öz disiplin, bağımsız çalışma, inisiyatif
alma, kendine güvenme, esnek ve uyumlu olma), Toplumsal farkındalık (farklılıklara saygı, topluma katkı sağlama, toplumsal ilişkileri
anlama),
Temel Eğitim Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı 17
Sosyal başarı (iletişim kurma, işbirliği yapma, sorunları müzakere yoluyla çözme, liderlik becerisi geliştirme).
Eleştirel ve Yaratıcı Düşünme
Günümüzde hemen hemen her çağdaş toplumda üzerinde önemli durulan ve tartışılan konulardan birinin yaratıcılık olduğu görülmektedir. Bir toplumun sorunlarını çözebilmesi, ilerlemesi ve diğer toplumlar arasında söz sahibi olabilmesinin temel koşullarından birinin bilimsel ve sanatsal anlamda yaratıcı düşünen bireyler yetiştirmek olduğunu söylemek yanıltıcı olmayacaktır. Yaratıcı düşünme, elde edilen bilgi ve becerilere dayalı olarak, yeni, özgün bir şeyin oluşturulması sürecini içeren üst düzey bir düşünme becerisidir. Sorunlara yeni çözüm yolları bulmak, yeni bir yöntem ya da teknik geliştirmek, özgün bir ürün ya da düşünce ortaya koymak yaratıcı düşünme becerilerinin kazandırılmasıyla mümkün olabilir.
Yaratıcı düşünme sürecinde eleştirel düşünme becerileri, araştırma ve problem çözme becerileri önemli bir rol oynamaktadır. Sözü edilen bu becerilerden yararlanılarak sorunlara yeni çözüm yolları bulunabilir, özgün bir ürün ya da düşünce ortaya konulabilir. Bunların yanı sıra yaratıcı düşünme;
Esneklik, Akıcılık, Özgünlük, Ayrıntılama, Olgu ve olayları farklı yönleriyle algılama, Sıradan olmayan olayların farkına varma,
gibi becerileri içeren bir düşünme sürecidir. Demokrasi bir yönetim biçimi olmaktan öte bir yaşam biçimidir. Akla dayalı bir
yönetim biçimi olan demokrasinin bir yaşam biçimi olarak benimsenmesi, demokrasiyi içselleştirmiş, demokrasi ilkeleriyle tutarlı davranışlar gösteren demokratik yurttaşlarla mümkündür. Demokratik bir yurttaşta bulunması gereken en önemli becerilerden biri eleştirel düşünme becerisidir. Çünkü, eleştirel düşünme, belli bir konu üzerinde akla ve bilimsel kanıtlara dayalı olarak bir yargıya varma sürecini içeren üst düzey bir düşünme becerisidir. Bu bağlamda eleştirel düşünmenin birçok bileşeni, bir başka deyişle birçok alt becerileri bulunmaktadır. Eleştirel düşünme ile ilgili başlıca beceriler şunlardır: Sınıflama, sıralama, yordama, çözümleme (analiz), birleştirme (sentez), karşılaştırma, karar verme, yargılama, değerlendirme, tümevarımsal çıkarım yapma, tümdengelimsel çıkarım yapma, sayıltıları belirleme. Problem Çözme
Problem çözme, günümüzde en çok sözü edilen ve üzerinde en çok durulan üst düzey düşünme becerisidir. Bu beceri özellikle yaratıcı ve eleştirel düşünme sürecine kaynaklık
18 Temel Eğitim Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı
etmekte, eleştirel ve yaratıcı düşünme becerileri de problem çözme becerisinin gelişmesine katkıda bulunmaktadır. Problem çözme becerisinin geliştirilmesine yönelik göstergeler:
Bir sorunu saptayabilme, Yeni olay ya da durumlar karşısında var olan ilişkileri ortaya çıkarma, sınama, Bir problemin çözümü için planlama yapma, Yeni ilişkiler kurma, Güdülen amaca göre belli bir sonuç elde etme.
Bu süreçte, hatırlama, anlama, yorumlama, yordama, çözümleme, değerlendirme, eleştirel ve yaratıcı düşünme gibi zihinsel süreçler önemli rol oynayabilmektedir.
İşbirliği
İlkçağlardan günümüze değin bir insanda bulunması gereken en önemli becerilerden birisinin işbirliği becerisi olduğu söylenebilir. İşbirliği olmaksızın toplum içinde bir insanın yaşamını sürdürmesi hemen hemen mümkün olmadığı gibi, bir grubun varlığını sürdürmesi de grup üyeleri arasındaki etkili işbirliğine bağlıdır. Günümüzde birçok demokratik ülkede, tek bir lider anlayışı yerine paylaşılmış liderlik, takım çalışması çok daha önemli hale gelmiştir. Demokratik bir yaşam biçiminin oluşturulması açısından da işbirliği başat bir rol oynamaktadır. Bireyler işbirliği içinde birbirlerini tanımakta, birbirlerine yardım ve destekte bulunmakta, daha çok eşit ilişkiler kurmaktadırlar. Bu bağlamda, öğrenme-öğretme süreçlerinde öğrenciler arasında işbirliğini geliştirecek grup çalışmalarının yapılması büyük önem taşımaktadır.
TEP’te ele alınan temel becerilere bakıldığında, bu becerilerin birbirlerini önemli ölçüde içerdiği ve birbirlerini destekledikleri görülmektedir. Bir beceriyi geliştirirken, aslında birçok becerinin de geliştiğini söylemek yanlış olmayacaktır.
Yukarıda dile getirilen beceriler dışında, her alana özgü beceriler de bulunmaktadır. Alana özgü beceriler TEP’te ders öğretim programları içinde, öğrenme çıktılarına bağlı olarak yer verilmektedir.
Ara Disiplinler
TEP’te her öğretim programının içinde ara disiplinlere yer verilmiştir. Burada amaç, açık veya örtük öğretim yoluyla ara disiplinleri her program içinde öğrencilere kazandırmaktır. TEP’te yer alan ara disiplinler ülkemizin kendi değer ve koşullarıyla ilgilidir. Bu yolla program öğrencinin 21. yüzyıl becerilerini kazanırken, kendi milli ve toplumsal değerlerinden, ülke sorun ve koşullarından haberdar olmasını da sağlamaktadır. TEP’te “Duyarlı ve Etkin Vatandaşlık”, “Ekonomik Katılım” ile “Trafik ve Güvenlik”in ara disiplinler olarak ele alınması benimsenmiştir. Bu ara disiplinler aşağıda kısaca açıklanmıştır.
Temel Eğitim Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı 19
Duyarlı ve Etkin Vatandaşlık
Duyarlı vatandaşlık programlar arası temasının amacı, öğrenme alanlarında işlenenler yardımıyla öğrencinin; insan haklarının, demokrasinin, yaşadığı toplumun ve değerlerinin farkında olması, topluma ve yaşadığı ülkeye karşı sorumluluklarını bilmesi, çevre duyarlığı, kültürel farkındalık geliştirmesidir. Bunun için derslerde demokrasi bilinci, ülkemizin değerleri, çevre duyarlılığı, her türlü farklılığa saygılı olma gibi konular işlenmelidir. Ekonomik Katılım
Günümüzde bireylerin gelişen ekonomiye katkısı son derece önemlidir. Ülkemizin dünyada hak eden yerini alabilmesi için girişimci, üretici ve ekonomik sisteme katkı koyan bireyler yetiştirmeliyiz. Dolayısıyla derslerde aile ve ülke ekonomisine katkıyı, ülkemizin gelişen, öncelikli sektörlerini (Ör: tarım, turizm, yüksek öğretim) konu alan temalar işlenmelidir. Trafik ve Güvenlik
Trafik ve güvenlik ara disiplinin amacı, öğrencinin kendini her türlü fiziksel, psikolojik ve sosyal etkilere karşı korumayı bilmesi, günümüzde ülkemizin en önemli sorunlarından biri olan trafikte güvenli yaşama becerisi kazanmasıdır. Çocuğun fiziksel, sosyal ve psikolojik güvenliğini korumayla ilgili her türlü konu, tema metin bu ara disiplinin içereğini oluşturur. Trafik farkındalığı yaratma, trafikte saygı, tarfik kurallarına uyma konuları da bu ara disiplinin kapsamı içerisindedir.
Bütünleştirme
2006 Yılında BM tarafından kabul edilen Engelli Hakları Sözleşmesinin 24. Maddesinde:
• Özel gereksinimli bireylerin, genel eğitim sisteminde yer alması, parasız ve zorunlu ilk ve orta öğretim olanaklarından yararlanması, yaşadıkları çevrede eğitime eşit olarak erişimlerinin sağlanması,
• İhtiyaçlarına uygun düzenlemeler yapılması ve eğitim sistemi içinde ihtiyaç duydukları desteğin sağlanması,
• Yükseköğretim, mesleki eğitim, yetişkin eğitimi ve yaşam-boyu süren eğitime ayrımcılığa uğramaksızın diğer bireylerle eşit koşullar altında erişimlerinin sağlanması ifade edilmektedir.
KKTC Milli Eğitim Yasası’nın temel ilkeleri arasında yer alan “Fırsat ve Olanak Eşitliği” ile ilgili maddesinde;
“(1) Toplum bireylerine, eğitim görmede fırsat ve olanak eşitliği sağlanır.
(2) Maddi olanaklardan yoksun başarılı öğrencilerin en yüksek eğitim basamaklarına kadar öğrenim görmelerini sağlamak amacıyla, devletin mali olanaklarına göre parasız yatılı, burs, kredi ve benzeri yollarla gerekli yardımlar yapılır.
20 Temel Eğitim Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı
(3) Durumları dolayısıyla özel eğitime gereksinimleri olan çocukları ve gençleri, topluma yararlı kılacak biçimde yetiştirmek ve onlara sağlıklı, dengeli ve güçlü bir kişilik kazandırmak amacıyla, çağdaş ve bilimsel eğitim yöntem ve olanakları gözetilerek, gerek okul içinde gerekse okul dışında gerekli koruyucu, güçlendirici, geliştirici ve yetiştirici önlemler alınır”. denilmektedir.
KKTC Milli Eğitim Yasası’nın temel ilkelerinden biri olan “Genellik ve Eşitlik” ile ilgili maddesinde de,
“(1) Her yurttaş, hiçbir ayırım gözetilmeksizin öğrenim ve eğitim hakkına sahiptir.
(2) Eğitimde, hiç bir kişiye, aileye veya zümreye ayrıcalık tanınamaz.” ifadeleri yer almaktadır.
Bunun yanı sıra, yine KKTC Milli Eğitim Yasası’nın 41,42,43 ve 44’üncü maddeleri özel gereksinimli bireylerin eğitimi ile ilgilidir. Yasanın 43. Maddesi aşağıdaki gibidir:
“43. Özel eğitimin amaç ve görevleri, Kıbrıs Türk milli eğitiminin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak şunlardır:
(1) Atatürk ilke ve devrimleri ve Atatürk Milliyetçiliği ile belirlenen doğrultuda sosyal ve kültürel bütünleşmeyi sağlamak;
(2) Özel eğitim gereksiniminde olan her öğrenciye ilgi ve yeteneklerini azami derecede geliştirme fırsatı ve olanağını vermek;
(3) Bu öğrencileri, kendilerine ve topluma yararlı yurttaşlar olarak yetiştirmek; gerektiğinde mesleki rehabilitasyonlarını sağlamak.”
Gerek Engelli Hakları Sözleşmesinde, gerekse KKTC Milli Eğitim Yasasında yer alan bu ifadeler bütünleştirme kavramı odağında anlam bulmaktadır. Bütünleştirme, her birey için bireysel farklılıkları ne olursa olsun, sosyal, kültürel, eğitimsel, yaşamsal etkinlik ve fırsatlardan tüm toplum üyelerinin eşit düzeyde yararlanmasını öngören bir üst kavramdır. Bütünleştirme en genel anlamda “toplumla” bütünleştirilmiş olmayı ya da bir toplumun üyesi olmayı ve bireyin topluma tamamlayıcı olarak katılmadığında toplumun yapısının eksik kalacağını ifade eden bir durum ya da olgudur. Özel gereksinimli bireyler toplumla bir bütün olarak düşünüldükleri sürece toplumsal yaşam zenginleşecektir.
Özel gereksinimli bireyler toplumla bütünleştirildiğinde; kabul görme, saygı ve hoşgörü, toplum içinde bir bütünlük, fırsat eşitliği, işbirliği, farklılıkların daha fazla tanınması, farklılıkları anlamaya çalışma ve farklılıklara uyum sağlama, toleransın artması, tüm alanlarda olanaklara ulaşılabilirlik, eğitime ve topluma daha fazla katılım, herkese uygun ve rahat, güvenli sosyal çevreler, tam katılımı kolaylaştırıcı, kapsayıcı değişim ve değişiklikler düzenlenebilir.
Özel gereksinimli bireylerin bütünleşmesi eğitim ortamlarında ve öğrenme çevrelerinde evrensel tasarım ilkelerinin uygulanması ile olasıdır. Evrensel tasarım ilkeleri; öğrencilere bilgi edinme ve öğrenme için seçenekleri çeşitlendirmeyi, öğrenciye bildiklerini sergilemeleri için zayıf ve güçlü yanları göz önünde bulundurularak düzenlenmiş yollar sunmayı, öğrencinin ilgi alanlarından yola çıkarak, onların kendilerini tanımalarını sağlamayı
Temel Eğitim Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı 21
ve sınıf yönetimini sağlayarak öğrenmeye motive etmeyi içerir. Bu kapsamda eğitim ve öğretim sürecinde evrensel tasarım ilkelerini uygularken;
• Öğrencinin, özelliklerine ve ihtiyaçlarına uygun amaçlar belirlenmeli, • Araç gereçler öğrenci gereksinimlerine göre uyarlanmalı, • Öğrenme ortamı öğrencileri bağımsızlaştıracak şekilde düzenlenmeli, • Bağımsız işlevde bulunmayı sağlayacak destek teknolojiler kullanılmalı, • Öğretim yöntem ve tekniklerini yetersizliğe göre düzenlenmeli, • Öğretme süreci yetersizlik türü ve öğrencinin güçlü yanlarına göre
çeşitlendirilmeli, • İletişim seçenekleri güçlü yanlarına göre çeşitlendirilmeli • Değerlendirmede uyarlamalar yapılmalı, • Öğrencilerin bilgi edinme kaynakları seçeneklendirilmeli ve • Süreçte aile ve diğer profesyonellerle işbirliği ve ortak çalışma içinde
olunmalıdır. Özetle sınıfta özel gereksinimli bir öğrenci varsa:
• Sosyal kabul çalışmaları • Ortam Düzenlemeleri • Araç Gereç Düzenlemeleri • Öğretimsel Uyarlamalar
Öğretim İçeriğinde Uyarlama Ek Öğretim Amaçları Öğretimin İçeriğini Basitleştirme Öğretimin İçeriğini Farklılaştırma
• Öğretim Yönteminde Uyarlama Öğretim Girdisinde Uyarlamalar “Öğretimin Zorluk Düzeyi”
(Niceliğinde/Sunuluş Biçiminde/ Araç Gereçte) Öğretim Çıktısında Uyarlamalar “Öğrenciden Beklenilen Görevin
Zorluk Düzeyi” (Niceliğinde/Sunuluş Biçiminde/ Araç Gereçte) • Değerlendirme Uyarlamaları • Öğrencinin Davranışlarının Kontrolü odağında “Sınıf Yönetimi”
sağlanmalıdır.
Ancak yukarıdaki düzenlemelere yer verildiği durumda toplumla bütünleşmiş olarak özel gereksinimli öğrenciler de toplumda eşit hak ve olanaklara sahip ve bağımsız işlevde bulunabilen öğrenciler olacaktır. Bu nedenle, temel eğitim programını uygulayan başta öğretmen olmak üzere tüm ilgililer, özel gereksinimli öğrencilere uygun bütünleştirilmiş eğitim ortamları oluşturmalı ve bu yolla özel gereksinimli bireylerin toplumla bütünleştirilmesine katkı sağlamalıdır.
22 Temel Eğitim Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı
Ders Öğretim Programları
Bu başlık altında, Temel Eğitim Programı içinde yer alan Türkçe, matematik, hayat bilgisi, sosyal bilgiler, fen ve teknoloji, Kıbrıs Türk tarihi, teknoloji ve tasarım, beden eğitimi, müzik ve görsel sanatlar, din kültürü ve ahlak bilgisi, İngilizce derslerine ilişkin ders öğretim programları yer almaktadır. Her ders öğretim programında, gerekçe, ders öğretim programının amacı, program çıktıları, içerik, öğrenme çıktıları, öğrenme çıktılarıyla bağlantılı açıklamalar, temel beceriler, ara disiplinler, öğrenme çıktılarıyla program çıktıları arasındaki bağıntılara yer verilmektedir. Aşağıda alt başlıklar altında ders öğretim programlarının yapısı kısaca açıklanmıştır.
Gerekçe
Ders öğretim programının yapılış gerekçesi, genel yapısı ve niteliği, diğer derslerle bağlantısı, dersin yaşamla ilişkisi 200-250 sözcüğü geçmeyecek şekilde açıklanmıştır. Ders Öğretim Programın Amacı
Ders öğretim programının amacı, programın nasıl bir öğrenen profili istediğini ortaya koyan genel bir ifadedir. Programın amacı, tek bir cümleyle ifade edilmiştir. Ders Öğretim Programının Çıktıları
Ders öğretim programı çıktıları, program sonunda öğrencinin hangi niteliklerle/yeterliliklerle donanmış olacağını tanımlayan ifadelerdir. Program çıktılarını belirlemek için öncelikle alana ilişkin gereksinim analizi yapılmıştır. Gereksinim analizi sonucunda, olasılı program çıktıları belirlenmiştir. Olasılı program çıktıları, belirlenen ölçütlere uygunluk açısından (örneğin; etik kuralların dikkate alınıp alınmadığı, gerçekçi dile getirilip getirilmediği gibi) değerlendirilip kesinleşmiş ders öğretim programı çıktıları yazılmıştır. Ders program çıktılarının dersin amacıyla tutarlı olmasına, olabildiğince 10-15 ifadeyi geçmemesine, gerçekçi ve ulaşılabilir nitelite olmasına, açık, gözlenebilir ve ölçülebilir olmasına dikkat edilmiştir. İçerik
Bu aşamada, ders öğretim programının özelikleri dikkate alınarak içerik belirlenmiştir. İçerik oluştururken önce öğrenme alanları, sonra öğrenme alanlarına uygun üniteleri belirlenmiştir. Yine alana uygun olarak bazı programlarda içerik yalnızca bağımsız üniteler biçiminde oluşturulmuştur. Dersin yapısına göre sarmal ya da doğrusal programlama yaklaşımlarından biri kullanılmıştır. Görsel sanatlar dersi öğretim pogramında ise kübik programlama yaklaşımı tercih edilmiştir. Üniteler belirlendikten sonra, sıra ünitelere ilişkin olarak öğrenme çıktılarının yazılmasına gelmiştir. Öğrenme Çıktıları
Öğrenme çıktıları dersin sonunda öğrencilerin sergilemesi gereken özellikleri ifade eder. Öğrenme çıktıları planlı, düzenli öğrenme-öğretme yaşantıları yoluyla bireylere
Temel Eğitim Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı 23
kazandırılması düşünülen bilgiler, yetenekler, beceriler, tutumlar, ilgiler ve alışkanlıkların ifadesidir. Öğrenme çıktıları yazılırken; dersin süresine, öğrenci özelliklerine, çok ayrıntıya yer vererek çok fazla sayıda olmamasına dikkat edilmiştir.
Öğrenme çıktıları aşağıdaki ölçütler dikkate alınarak değerlendirilmiştir. Öğrenme çıktıları;
Üst düzey düşünme becerilerini geliştirecek nitelikte midir? Öğrenci için gerçekten değerli midir? Öğrencilerin düzey ve özelliklerine uygun mudur? Öğrenme-öğretme ilkeleriyle uyumlu mudur? Ders öğretim programı çıktılarıyla tutarlı mıdır? Açık ve anlaşılır yazılmış mıdır? Birbirlerini destekler nitelikte midir? Gerçekleştirilebilecek nitelikte midir? Her üniteye ilişkin öğrenme çıktıları yazıldıktan sonra, aşağıdaki çizelgede olduğu
gibi, (Çizelge 1) öğrenme çıktılarına ilişkin olarak açıklamalara yer verilmiş; temel kavramlar, öğrenme çıktılarıyla ilişkili olarak programın temel aldığı beceriler ve ara disiplinler yazılmıştır. Çizelge 1
Ünite ile İlgili Öğrenme Çıktıları, Açıklamalar, Temel Kavramlar, Beceriler, Ara Disiplinleri Gösteren Örnek Çizelge
ÜN
İTE
Öğrenme Çıktıları
Açıklamalar
Temel Kavramlar
Beceriler
Ara Disiplinler
Ders Öğretim Programı Çıktıları ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
Öğrenme çıktıları yazıldıktan sonra, ünitelerle ilgili her bir öğrenme çıktısının hangi ders öğretim programı çıktısı/çıktılarıyla ilişkili olduğu belirlenmiştir. Bu süreç, dersin
24 Temel Eğitim Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı
programa nasıl katkıda bulunduğunun görülmesine ya da dersin programa olan katkısını artırmak için öğrenme çıktılarının yeniden gözden geçirilmesine katkı sağlamıştır. Öğrenme Çıktıları ve Temel Beceriler Arasındaki İlişkiler
Öğrenme çıktıları yazıldıktan sonra, öğrenme çıktılarıyla programdaki temel beceriler ve bunların göstergeleri arasındaki ilişkiler kurulmuş ve programda belirtilmiştir. Öğrenme Çıktıları ve Ara Disiplinler Arasındaki İlişkiler
Öğrenme çıktıları yazıldıktan sonra, öğrenme çıktılarıyla ara disiplinler arasındaki ilişkiler kurulmuş ve programda belirtilmiştir.
Yukarıda genel yapısı açıklanan ders öğretim programları, ekte verilmiştir.
Kaynakça
Behçet, H. (1969). Kıbrıs Türk maarif tarihi (1571-1968). Lefkoşa: Halkın Sesi Yayınları.
Çağlar, M. & Reis, O. (2007). Çağdaş ve küryerel eğitim planlaması. Ankara: PegemA Yayıncılık.
Doğanay, A. (2007). Üst düzey düşünme becerilerinin öğretimi. A. Doğanay (ed.), Öğretim ilke ve yöntemleri (s.279-331). Ankara: PegemA Yayıncılık.
Fedai, H. (1993). Dil devriminin ilk 10 yılında Kıbrıs’tan saptamalar. Yeni Kıbrıs 9: 34-38.
Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası. (1960). Kıbrıs Hükümet Matbaası, 16 Ağustos 1960.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Anayasası. (1985). KKTC Resmi Gazete, 5 Mayıs 1985.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Milli Eğitim Yasası. (1985). KKTC Resmi Gazete, 51, 11 Haziran 1986.
Milli Eğitim Bakanlığı (KKTC MEB) (2005). Kıbrıs Türk eğitim sistemi. Lefkoşa.
Orr, J. WC. (1972). Cyprus under British rule. London: Zeno Publisher.
Süha, A. (1971). Kıbrıs Türk maarif tarihi. Milletler arası birinci Kıbrıs tetkikleri kongresi. Ankara: Türk Kültürü Araştırma Enstitüsü.
Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı İlköğretim Programları (TC MEB) (2005). ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx adresinden elde edildi.
Weir, WW. (1952). Education in Cyprus, some theories and practices in education in the island of Cyprus. Nicosia: Cosmos Press.
Temel Eğitim Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı 25
KKTC
MİLLÎ EĞİTİM VE KÜLTÜR BAKANLIĞI
HAYAT BİLGİSİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI
(1. - 3. SINIFLAR)
2016
26 Temel Eğitim Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı
TEPGEP Sorumlusu
Dr. Havva Dağsever
TEPGEP Yürütücüsü
Prof.Dr. Ahmet Pehlivan
Proje Danışmanları
Prof.Dr. Müfit Kömleksiz
Prof.Dr. Buket Akkoyunlu
Akademik Danışmanlar
Prof.Dr. Müfit Kömleksiz
Prof.Dr. Fitnat Kaptan
Dr. Nihat Ekizoğlu
Dr. Müge Taçman
Komisyon
Uzm. Mustafa Oygar
Uzm. Mutlu Devecioğlu
Milhan Burukhan Örses
Esra Uluçaylı
Bu program, Temel Eğitim Program Geliştirme Projesi (TEPGEP) kapsamında geliştirilmiş ve KKTC Millî Eğitim ve Kültür Bakanlığı, Talim ve Terbiye Dairesi tarafından
KKTC ilkokullarında 2016-2017 öğretim yılından itibaren kullanılması için hazırlatılmıştır.
Temel Eğitim Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı 27
HAYAT BİLGİSİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI GİRİŞ
Gerekçe
Hayat Bilgisi dersi öğrencinin; yaşamı ile bağ kurmasını, problem çözme gücünü, yaratıcılığını aynı zamanda gözlem, araştırma, inceleme yapma becerilerinin geliştirilmesini sağlayan dinamik bir derstir.
Hayat Bilgisi program çıktıları, çocukların deneyim dünyasına uygun olarak birey, sağlık, doğa, toplum çerçevesinde seçilmiş ve konular etrafında yoğunlaşmıştır.
Program çıktıları özellikle çocuğun kendini -birey merkezinde- psikolojik ve fiziksel olarak tanıması üzerine odaklanmıştır. Bu türden bir yaklaşım öğrencinin kendiyle ilgili öz-güven, öz-saygı, öz-denetim ve öz-benlik geliştirerek çevresini anlamlandırmasına yardımcı olacaktır.
Hayat Bilgisi Dersi Programı’nda çocukların kendilerini tanımalarına, anlamalarına, değerli ve sevilen birer birey olarak hissetmelerine ve içsel gelişimlerini geliştirmelerine önem verilmektedir. Bu içsel gelişim öz-değer ve özgüveni destekleyecek birtakım fırsatlar (kendi hedeflerini belirleme, değerlendirme ve kendi kişisel davranışlarını yönetebilme) sunar. Ayrıca öz-yeterlilik duygusunun geliştirmesi ile çocukların kendi kişisel denetimini sağlama, hareketlerini, kararlarını kontrol edebilme, kendi başına öğrenebilme imkânı sağlanmış olur. Hazırlanan Hayat Bilgisi Dersi Programı’nda, çocukların kişisel özelliklerinin ve becerilerinin geliştirmesi (duygularını yönetebilme, çatışmaları çözebilme ve yeni durumlarla başa çıkabilme) ön plana çıkarılmıştır. Ayrıca bu programda çocukların alacakları karar ve davranışlarla kendi sağlıklarından sorumlu olduklarının bilincinde olmaları amaçlanmıştır. Gelişmiş iletişim becerilerine sahip çocuklar, saygı göstermeyi, değer vermeyi ve anlayışlı olmayı öğrenirler. Öğrenciler kişiler arası gelişim sağlandığında daha kolay ilişki kurabilir ve bunu sürdürebilir ayrıca insan ilişkilerinde dürüstlüğün ve güvenin önemli bir erdem olduğunun bilincinde olurlar. Programda, öğrencilerin sosyal ilişkilerde diğer insanlara değer vermeyi ve sağlıklı iletişim kurmayı öğrenmesi ana hedefler arasındadır.
Yukarıda belirtilen gerekçeler doğrultusunda öğrencilere, bireysel farklılıklarını, gelişim özelliklerini ve yeteneklerini göz önüne alan; fiziksel, duygusal, sosyal ve zihinsel yönden sağlıklı gelişimlerini destekleyen eğitim fırsatları yaratılmalıdır. Çocukların sağlıklı bir birey olarak gelişimine fırsat tanımak için yaşadığımız çağ ve ülke gerçekleriyle çocukların ihtiyaçlarını dikkate alan, aile katılımını destekleyen, öğrenciyi merkeze alan, toplumun
28 Temel Eğitim Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı
ihtiyaçlarını önemseyen, her çocuğun bireysel farklılıklarını gözeten ve geliştirilmesini destekleyen bir hayat bilgisi programının geliştirilmesi ülkemiz için bir gereklilik olmuştur.
Amaç
Bu programın amacı, kendini tanıyan ve seven, tehlike ve istismardan korunabilen, sağlıklı ve düzenli yaşama alışkanlığı kazanmış, iletişim becerileri gelişmiş, çevresindeki olgu ve olayları gözlemleyen, duyarlı olan, problem çözen, sorumluluklarını bilen, etik ve estetik duygusu gelişmiş, tutumlu, ülkesini seven, haklarının farkında olan bireyler yetiştirmektir.
Program Çıktıları
1. Kendini tanır ve öz-denetimini sağlar. 2. Kendine ilişkin öz- benlik, öz-saygı ve öz-güven geliştirir. 3. Kendini tehlike ve istismardan koruma yollarını açıklar. 4. Trafik kurallarını kavrar ve bu kurallara uyarak güvenliğini sağlar. 5. Vücudunu tanır ve sağlığını koruma sorumluluğunun önemini açıklar. 6. Kendini ifade eder, ailesi, arkadaşları ve çevresi ile sağlıklı iletişim kurar. 7. Doğa olaylarının yaşam üzerine etkilerini kavrayarak doğaya ve çevreye zarar verecek
davranışlardan kaçınır, çevresini güzelleştirir. 8. Kendine ve çevresine karşı sorumluluklarını yerine getirir 9. Parasını ihtiyaçlarına göre hesaplı harcar, eşyaları ekonomik olarak kullanır, korur ve
israfın doğal kaynakları tüketebileceğinin farkına varır. 10. Farklı meslek gruplarını tanır. 11. Ülkesinin vatandaşı olmaktan gurur duyarak kültürünü benimser, sahip çıkar ve farklı
kültürlere saygı duyar. 12. Demokrasiyi bir yaşam biçimi olarak benimser. 13. Ülkesinin önde gelen sporcu, yazar ve sanatçılarını tanır. 14. Atatürk ilke ve devrimlerini benimser, Kıbrıs Türk Liderlerini tanır.
29
Tem
el E
ğitim
Hay
at B
ilgisi
Der
si Ö
ğret
im P
rogr
amı
Ö
ğren
me
Çıkt
ıların
ın P
rogr
am Ç
ıktıl
arın
a Da
ğılım
ı
Prog
ram
çık
tılar
ı Ö
ğren
me
Çıkt
ıları
Birin
ci sı
nıf
İkin
ci S
ınıf
Üçü
ncü
Sını
f 1.
Ke
ndin
i tan
ır ve
öz-
dene
timin
i sağ
lar.
1.
1.1,
1.1
.2, 1
.1.3
, 1.
1.4,
1.1.
5,1.
1.6,
1.
1.7,
1.1.
8,1.
1.9
2.1.
1, 2
.1.2
, 2.
1.3,
2.1
.4,
2.1.
5, 2
.1.6
,
3.1.
1, 3
.1.2
, 3.
1.3,
3.1
.4,
3.1.
5, 3
.1.6
, 3.
1.7,
3.1
.8,
3.1.
9
2.
Kend
ine
ilişk
in ö
z- b
enlik
, öz-
sayg
ı ve
öz-g
üven
gel
iştiri
r. 1.
1.1,
1.1
.2, 1
.1.3
, 1.
1.4,
1.1.
5,
1.1.
6,1.
1.7,
1.1.
8,1.
1.9
2.1.
1, 2
.1.2
, 2.
1.3,
2.1
.4,
2.1.
5, 2
.1.6
,
3.1.
1, 3
.1.2
, 3.
1.3,
3.1
.4,
3.1.
5, 3
.1.6
, 3.
1.7,
3.1
.8,
3.1.
9 3.
Ke
ndin
i teh
like
ve is
tism
arda
n ko
rum
a yo
lların
ı açı
klar
1.
1.10
, 1.1
.11,
1.1
.12,
1.
2.16
, 1.4
.1, 1
.4.2
, 1.
4.3,
2.1.
6, 2
.2.3
, 2.
2.4,
2.2
.5,
2.2.
6, 2
.2.7
,
3.1.
6, 3
.1.7
, 3.
1.8,
3.1
.9,
3.4.
1, 3
.4.2
, 3.
4.3,
4.
Ku
ralla
rı ka
vrar
ve
bu k
ural
lara
uya
rak
güve
nliğ
ini s
ağla
r. 1.
1.10
, 1.1
.11,
1.1
.12,
1.
2.15
, 1.4
.1,
2.1.
7, 2
.1.8
, 2.
2.5,
2.2
.6,
2.2.
7, 2
.2.8
, 2.
2.12
,
3.2.
1, 3
.2.2
, 3.
2.3,
3.2
.4,
3.2.
5, 3
.2.6
, 3.
2.17
, 3.2
.18,
3.
2.19
, 3.4
.1,
3.4.
2, 3
.4.3
, 3.
4.4,
3.4
.5,
5.
Vücu
dunu
tanı
r ve
sağl
ığın
ı kor
uma
soru
mlu
luğu
nun
önem
ini a
çıkl
ar.
1.2.
1, 1
.2.2
, 1.2
.3,
1.2.
4, 1
.2.5
, 1.2
.6,
1.2.
7, 1
.2.8
, 1.2
.9,
1.2.
10, 1
.2.1
1, 1
.2.1
2,
1.2.
13, 1
.2.1
4, 1
.2.1
5,
2.2.
1, 2
.2.2
, 2.
2.3,
2.2
.4,
2.2.
5, 2
.2.6
, 2.
2.7,
2.2.
8,
2.2.
9, 2
.2.1
0,
3.2.
1, 3
.2.2
, 3.
2.3,
3.2
.4,
3.2.
5, 3
.2.6
, 3.
2.7,
3.2
.8,
3.2.
9, 3
.2.1
0,
30
Te
mel
Eği
tim H
ayat
Bilg
isi D
ersi
Öğr
etim
Pro
gram
ı
1.2.
16, 1
.3.7
, 2.
2.11
, 2.2
.12,
2.
2.13
, 2.
2.14
,2.2
.15,
2.
2.16
, 2.
2.17
, 2.
2.18
, 2.3
.11,
3.2.
11, 3
.2.1
2,
3.2.
13, 3
.2.1
4,
3.2.
15, 3
.2.1
6,
3.2.
17, 3
.2.1
8,
3.2.
19, 3
.4.2
0,
6.
Kend
ini i
fade
ede
r, ai
lesi,
ark
adaş
ları
ve ç
evre
si ile
sağl
ıklı
iletiş
im k
urar
. İle
tişim
ve
ulaş
ım a
raçl
arın
ı tan
ır ve
kul
lanı
r 1.
1.7,
1.4
.4, 1
.4.5
, 1.4
6,
1.4
.7, 1
.4.8
, 1.4
.9,
1.4.
10, 1
.4.1
1,1.
4.12
, 1.
4.18
, 1.4
.20,
2.4.
1, 2
.4.2
, 2.
4.3,
2.4
.4,
2.4.
5, 2
.4.6
, 2.
4.21
,
3.4.
6, 3
.4.7
, 3.
4.8,
3.4
.9,
3.4.
10, 3
.4.1
2,
3.4.
14, 3
.4.2
4,
3.4.
38,
7.
Doğa
ola
ylar
ının
yaş
am ü
zerin
e et
kile
rini k
avra
yara
k do
ğaya
ve
çevr
eye
zara
r ve
rece
k da
vran
ışlar
dan
kaçı
nır,
çevr
esin
i güz
elle
ştiri
r.
1.3.
1, 1
.3.2
, 1.3
.3,
1.3.
4, 1
.3.5
, 1.3
.6,
2.3.
1, 2
.3.2
, 2.
3.3,
2.3
.4,
2.3.
5, 2
.3.6
, 2.
3.7,
2.3
.8,
2.3.
9, 2
.3.1
0,
2.3.
12,
3.3.
1, 3
.3.2
, 3.
3.3,
3.3
.4,
3.3.
5, 3
.3.7
, 3.
3.8,
3.3
.9,
3.3.
10, 3
.3.1
1,
3.3.
12, 3
.4.1
, 3.
4.2,
3.4
.15,
3.
4.16
, 8.
Ke
ndin
e ve
çev
resin
e ka
rşı s
orum
lulu
klar
ını y
erin
e ge
tirir
1.1.
13, 1
.2.8
, 1.2
.9,
1.2.
10, 1
.2.1
1, 1
.2.1
2,
1.2.
13, 1
.2.1
4, 1
.3.5
, 1.
3.6,
1.3
.7, 1
.4.1
9,
2.1.
7, 2
.1.8
, 2.
2.3,
2.2
.4,
2.2.
13, 2
.2.1
4,
2.2.
15, 2
.2.1
6,
2.2.
17, 2
.2.1
8,
2.3.
10, 2
.3.1
1,
2.3.
12, 2
.4.2
0,
2.4.
21,
3.2.
4, 3
.2.5
, 3.
2.6,
3.3
.1,
3.3.
2, 3
.3.3
, 3.
3.4,
3.3
.6,
3.4.
10, 3
.4.1
1,
3.4.
12, 3
.4.2
0,
31
Tem
el E
ğitim
Hay
at B
ilgisi
Der
si Ö
ğret
im P
rogr
amı
9.
Para
sını i
htiy
açla
rına
göre
hes
aplı
harc
ar, e
şyal
arı e
kono
mik
ola
rak
kulla
nır,
koru
r ve
isra
fın d
oğal
kay
nakl
arı t
üket
ebile
ceği
nin
fark
ına
varır
. 1.
1.14
, 1.4
.13,
1.4
.14,
1.
4.15
, 1.4
.16,
2.
1.9,
2.4
.9,
2.4.
10, 2
.4.1
1,
3.4.
13, 3
.4.2
1,
3.4.
22, 3
.4.2
3,
3.4.
28, 3
.4.2
9,
3.4.
30, 3
.4.3
1,
3.4.
32,
10. F
arkl
ı mes
lek
grup
ların
ı tan
ır.
1.4.
16, 1
.4.1
7,
2.4.
12, 2
.4.1
3,
3.4.
31, 3
.4.3
2,
11. Ü
lkes
inin
vat
anda
şı ol
mak
tan
guru
r duy
arak
kül
türü
nü b
enim
ser,
sahi
p çı
kar v
e fa
rklı
kültü
rlere
sayg
ı duy
ar.
1.3.
8, 1
.4.2
0, 1
.4.2
1,
1.4.
22, 1
.4.2
3,
2.3.
2,2.
4.7,
2.
4.8,
2.4
.17,
2.
4.18
, 2.4
.19,
2.
4.20
, 2.4
.21,
3.4.
17, 3
.4.1
8,
3.4.
25,3
.4.2
6,
3.4.
27, 3
.4.3
3,
3.4.
34, 3
.4.3
5,
12. D
emok
rasiy
i bir
yaşa
m b
içim
i ola
rak
beni
mse
r.
1.1.
4, 1
.4.1
9,
2.4.
14, 2
.4.1
5,
2.4.
21,
3.4.
19, 3
.4.2
1,
3.4.
22, 3
.4.2
3,
3.4.
36, 3
.4.3
7,
13. Ü
lkes
inde
ve
düny
ada
önde
gel
en sp
orcu
, yaz
ar v
e sa
natç
ıların
ı tan
ır.
2.
4.16
, 3.
4.25
, 3.4
.26,
3.
4.42
, 14
. Ata
türk
ilke
ve
devr
imle
rini b
enim
ser,
Kıbr
ıs Tü
rk L
ider
lerin
i tan
ır.
1.4.
24, 1
.4.2
5, 1
.4.2
6,
2.4.
22, 2
.4.2
3,
3.4.
39, 3
.4.4
0,
3.4.
41,
32 Temel Eğitim Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı
BİREY
BİREYSEL GELİŞİMİM
BEN VE TOPLUM
SAĞLIĞIM
BEN VE DOĞA
İÇERİK
Hayat Bilgisi Programı dört temel öğrenme alanı üzerine kurulmuştur. Bu alanlar: bireysel gelişim, sağlığım, ben ve doğa ve ben ve toplum olarak isimlendirilmiştir. Hayat Bilgisi Programı’nda bireyin yaşına ve gelişim özelliklerine uyumlu olarak edineceği bilgi ve beceriler belirlenen bu öğrenme alanlarında verilmiştir.
33
Tem
el E
ğitim
Hay
at B
ilgisi
Der
si Ö
ğret
im P
rogr
amı
D
ÜZE
Y: 1
. SIN
IF
1. Ö
ĞRE
NM
E AL
ANI:
BİRE
YSEL
GEL
İŞİM
Pr
ogra
m
çıkt
ı ili
şkis
i İç
erik
Ö
ğren
me
Çıkt
ıları
Açık
lam
a Te
mel
Ka
vram
lar
Ara
Dis
iplin
ler
Bece
riler
PÇ. 1
PÇ
. 2
Bire
ysel
ge
lişim
1.
1.1
Fizik
sel v
e du
ygus
al
özel
likle
rini a
çıkl
ar
Fizik
sel v
e du
ygus
al ö
zelli
kler
ini f
ark
eder
ek k
endi
ni ta
nım
ası v
e ta
nıtm
ası ü
zerin
de d
urul
acak
.
Fi
zikse
l öze
llikl
eri y
önün
den:
Sa
ç re
ngi,
göz r
engi
, boy
, kilo
, ci
nsiy
et, a
yakk
abı n
umar
ası v
b.
Du
ygus
al ö
zelli
kler
i yö
nünd
en:
Neş
eli,
hare
ketli
, ses
siz sa
kin,
ö
fkel
i, şa
kacı
, uys
al v
b.
Bede
nsel
de
ğişim
Fi
zikse
l de
ğişim
Du
ygu
Ki
şisel
ve
Sosy
al
Yetk
inlik
PÇ. 1
PÇ
. 2
Bire
ysel
ge
lişim
1.1.
2 İlg
i duy
duğu
ala
nlar
ı aç
ıkla
r Ö
ğren
cini
n ilg
i duy
duğu
ala
nlar
ın
nele
r old
uğu
üzer
inde
kon
uşul
acak
.
Ya
pmak
tan
zevk
ald
ığı/
yapm
akta
n ho
şlanm
adığ
ı et
kinl
ikle
r
Sevd
ikle
ri /s
evm
edik
leri
Kişis
el v
e So
syal
Ye
tkin
lik
PÇ. 1
PÇ
. 2
Bire
ysel
ge
lişim
1.
1.3
İnsa
nlar
ara
sında
ki
benz
erlik
ve
fark
lılık
ları
açık
lar
Bire
yler
ara
sında
ki b
enze
rlik
ve
fark
lılık
ların
doğ
al o
lduğ
u üz
erin
de
duru
laca
k.
Benz
erlik
Fa
rklıl
ık
Ki
şisel
ve
Sosy
al
Yetk
inlik
PÇ. 1
Bi
reys
el
1.1.
4 Ke
ndisi
ile
diğe
r Ar
kada
şlarıy
la b
enze
r ve
fark
lı Ho
şgör
ü
Kişis
el v
e
34
Te
mel
Eği
tim H
ayat
Bilg
isi D
ersi
Öğr
etim
Pro
gram
ı
PÇ. 2
PÇ
. 12
geliş
im
bi
reyl
er a
rasın
daki
be
nzer
lik v
e fa
rklıl
ıkla
rı aç
ıkla
r
yönl
erin
i keş
fetm
eler
i sağ
lana
rak
herk
esin
fark
lı öz
ellik
lerin
in
yaşa
mın
a re
nk k
attığ
ına
deği
nile
cek.
So
syal
Ye
tkin
lik
PÇ. 1
PÇ
. 2
Bire
ysel
ge
lişim
1.1.
5 Ha
yalle
rini i
fade
ede
r
Haya
llerin
in v
e te
rcih
lerin
in
belir
lenm
esi ü
zerin
de d
urul
acak
.
Kı
sa/ u
zun
vade
li ha
yalle
r ku
rma(
Tene
ffüs,
haf
ta so
nu
vs.)
Gel
ecek
Ha
yal
Kurm
a Pl
anla
ma
Ya
ratıc
ı Dü
şünm
e Kişis
el-
sosy
al
Yete
rlik
PÇ. 1
PÇ
. 2
Bire
ysel
ge
lişim
1.1.
6 Du
yu o
rgan
ları
arac
ılığı
yla
çevr
esin
deki
kişi
nes
ne
ve o
layl
ar a
rasın
daki
ili
şkile
ri aç
ıkla
r
Duyu
ları
arac
ılığı
yla
çevr
esin
de
geliş
en o
lgu
olay
ve
nesn
eler
in
yaşa
mı ü
zerin
deki
etk
ilerin
in
fark
ına
vard
ırıla
rak,
yaş
amın
ı ona
gö
re d
üzen
leye
rek
kend
ini
koru
yabi
lmes
i üze
rinde
dur
ulac
ak.
Tr
afik
ve
Güv
enlik
Ki
şisel
ve
sosy
al
Yete
rlik
PÇ. 1
PÇ
. 2
PÇ. 6
Bire
ysel
ge
lişim
1.1.
7 Ka
rşıla
ştığ
ı bir
duru
m
ya d
a so
runl
a ilg
ili
duyg
u ve
düş
ünce
lerin
i öz
gürc
e ifa
de e
der
İhtiy
aç d
uydu
ğu za
man
çek
inm
eden
ya
rdım
iste
me
bece
risin
in
geliş
tirilm
esi ü
zerin
de d
urul
acak
.
Du
rum
lar v
e ol
ayla
r ka
rşısı
nda
düşü
ncel
erin
i, gö
rüşle
rini v
e hi
sset
tikle
rini
çeki
nmed
en (k
ırıcı
olm
adan
) ifa
de e
debi
lme
Ben
dili
Se
n di
li
Ki
şisel
ve
Sosy
al
Yete
rlik
İşbi
rliği
35
Tem
el E
ğitim
Hay
at B
ilgisi
Der
si Ö
ğret
im P
rogr
amı
PÇ. 1
PÇ
. 2
Bire
ysel
ge
lişim
1.
1.8
Deği
şimin
ken
di y
aşam
ı üz
erin
deki
etk
ilerin
i aç
ıkla
r
Deği
şimin
doğ
al b
ir sü
reç
oldu
ğu
üzer
inde
dur
ulac
ak.
Büyü
me
sonu
cund
a
bede
nsel
değ
işikl
ikle
rin
olm
ası,
Be
dens
el d
eğişi
m
sonu
cund
a ise
aya
kkab
ıların
ve
giy
siler
in k
üçül
mes
i vb.
Deği
şim
Büyü
me
Arka
daşlı
k Be
dens
el
deği
şim
Ki
şisel
ve
Sosy
al
Yetk
inlik
Pr
oble
m
çözm
e
PÇ. 3
PÇ
. 4
Bire
ysel
ge
lişim
1.1.
9 Çe
vres
el te
hlik
eler
i fa
rk e
der
1.1.
10 T
ehlik
eli d
urum
lara
yol
aç
an e
tmen
leri
açık
lar
1.1.
11 T
ehlik
e ve
istis
mar
dan
koru
nma
yolla
rını
açık
lar
Tehl
ike
ve is
tism
ara
nede
n ol
an
duru
mla
r ve
kend
ini b
u te
hlik
eler
den
koru
ma
yolla
rı üz
erin
de d
urul
acak
.
Ka
ybol
ma,
yal
nız k
alm
a,
raha
tsız
edic
i dok
unuş
lar,
sakl
anm
ası z
or sı
rlar,
kend
ini e
ndişe
ye so
kan
raha
tsız
edic
i duy
gula
r, ta
nım
adığ
ı kişi
lerd
en g
elen
te
klifl
er,
güve
nli o
lmay
an
yerle
r
Tehl
ikel
i dur
umla
rda
yapı
laca
klar
(aile
, öğr
etm
en,
polis
vb.
)
Güv
enlik
Te
hlik
e
Güv
enlik
Pr
oble
m
Çözm
e
PÇ. 8
Bi
reys
el
geliş
im
1.1.
12 D
avra
nışla
rında
etik
ku
ralla
ra u
yman
ın
önem
ini k
avra
r
Etik
dav
ranı
şların
nel
er o
labi
lece
ği
konu
sund
a fa
rkın
dalık
yar
atıla
rak
arka
daşla
rı, a
ilesi
ve y
akın
Etik
da
vran
ış G
üven
irlik
Daya
rlı v
e Et
kin
Vata
ndaş
lık
Kişis
el v
e So
syal
Ye
tkin
lik
36
Te
mel
Eği
tim H
ayat
Bilg
isi D
ersi
Öğr
etim
Pro
gram
ı
çevr
esiy
le il
işkile
rinde
etik
de
ğerle
rin g
özet
ilmes
i üze
rinde
du
rula
cak.
İy
i ve
kötü
dav
ranı
şlar,
Ve
rilen
sözü
n tu
tulm
asın
ın
önem
i,
Güv
enili
rlik,
dür
üstlü
k,
doğr
uyu
söyl
eme,
Başk
alar
ının
sıra
sına
sayg
ı gö
ster
me,
Başk
asın
ın fi
krin
i vey
a ür
ettiğ
ini ü
stle
nmem
e,
Ba
şkal
arın
ın e
şyal
arın
ı ku
llanı
rken
izin
iste
me
ve
kişis
el a
lanı
na sa
ygı
göst
erm
e,
O
yun
oyna
rken
, spo
r ya
park
en h
ileye
ba
şvur
mam
a, k
azan
mak
ka
dar k
aybe
tmen
in d
e do
ğal
oldu
ğu v
b.
Dürü
st
Söz v
erm
ek
PÇ. 9
Bire
ysel
ge
lişim
Be
n ve
To
plum
la d
a ili
şkile
ndiri
lebi
lir.
1.1.
13 Z
aman
yön
etim
inin
ön
emin
i kav
rar
Prog
ram
lı ol
man
ın ö
nem
ine
deği
nile
cek.
Yapa
cağı
işle
ri ön
celik
sır
asın
a gö
re p
lanl
ama
ve
G
erek
li pl
anla
may
ı yap
arak
oy
una,
oku
la, a
ileye
ve
diğe
r et
kinl
ikle
re y
eter
li za
man
ın
Plan
lı ol
mak
37
Tem
el E
ğitim
Hay
at B
ilgisi
Der
si Ö
ğret
im P
rogr
amı
kala
cağı
nın
fark
ında
lığı
kaza
ndırı
laca
k.
2. Ö
ĞRE
NM
E AL
ANI:
SAĞ
LIĞ
IM
PÇ. 5
Sa
ğlığ
ım
1.
2.1
Vücu
dunu
güç
lü v
e sa
ğlık
lı tu
tma
yolla
rını
açık
lar
Düze
nli u
yku,
din
lenm
e, d
üzen
li eg
zers
iz ya
pma,
doğ
ru d
uruş
üz
erin
de d
urul
acak
. Dü
zenl
i su
içm
e, k
atkı
mad
desi
içer
en b
esin
lerd
en u
zak
durm
a,
doğa
l yol
lard
an b
esle
nmen
in
önem
ine
deği
nile
cekv
e de
ngel
i be
slenm
e ile
ilişk
i kur
ulac
ak.
Doğr
u du
ruş,
De
ngel
i Be
slenm
e,K
atkı
m
adde
si (d
oğal
ol
may
an
tatla
ndırı
cıl
ar,
koru
yucu
lar
, gıd
a bo
yala
rı)
Sa
ğlığ
ını
koru
ma
PÇ. 5
Sa
ğlığ
ım
Bire
ysel
ge
lişim
İli
şkili
çık
tı:
1.1.
10; 1
.1.1
1
1.2.
2 Ke
ndin
in v
e ba
şkal
arın
ın g
üven
liği
için
dik
kat e
tmes
i ge
reke
n ku
ralla
rın
fark
ında
olu
r.
1.2.
3 Vü
cuda
zara
r ver
ici
davr
anışl
arın
get
irece
ği
sonu
çlar
ı kes
tirir.
Oku
lda,
sını
fta
ve o
kul d
ışınd
a he
m
kend
inin
hem
de
başk
alar
ının
vü
cudu
na za
rar v
erec
ek
davr
anışl
arın
nel
er o
labi
lece
ği
üzer
inde
dur
ulac
ak.
Kend
i ve
başk
alar
ının
vüc
udun
un
nede
n ön
emli
oldu
ğu a
çıkl
anar
ak,
zara
rlı h
arek
et y
a da
dur
umla
rın
nele
r old
uğun
un b
elirl
enm
esi
üzer
inde
dur
ulac
ak.
38
Te
mel
Eği
tim H
ayat
Bilg
isi D
ersi
Öğr
etim
Pro
gram
ı
PÇ. 3
PÇ
. 5
Sağl
ığım
(g
üven
lik)
1.2.
4 Ba
sit y
aral
anm
alar
da
yapı
lmas
ı ger
eken
işl
emle
ri aç
ıkla
r.
İlk y
ardı
mda
, öze
llikl
e ka
nam
alı
duru
mla
rda
hijy
en k
oşul
ların
ın
sağl
anm
ası.
Örn
eğin
, ark
adaş
ının
kan
ayan
ya
rasın
a çı
plak
elle
dok
unul
mam
ası
gere
ktiğ
i üze
rinde
dur
ulac
ak
İlk y
ardı
m
Traf
ik v
e G
üven
lik
Prob
lem
çö
zme
PÇ. 5
Sa
ğlığ
ım
1.2.
5 Be
sinle
ri sın
ıflan
dırır
Yi
yece
kler
i hay
vans
al v
e bi
tkise
l ol
arak
sını
fland
ıraca
k.
Bitk
isel
yiye
cek
Hayv
ansa
l yi
yece
k
PÇ. 5
Sa
ğlığ
ım
1.2.
6 Yi
yece
kler
in in
san
yaşa
mı ü
zerin
e et
kile
rini a
çıkl
ar
Aşırı
yağ
, şek
er iç
eren
bes
inle
ri,
yapa
y gı
da m
adde
leri
içer
en
gıda
ları
tüke
tmen
in o
bezit
eye
nede
n ol
abile
ceği
üze
rinde
du
rula
cak.
Obe
z O
bezit
e Tr
afik
ve
Güv
enlik
PÇ. 5
Sa
ğlığ
ım
1.2.
7 Be
slenm
ede
deng
eli,
düze
nli v
e öl
çülü
ol
man
ın ö
nem
ini
açık
lar
Deng
eli b
esle
nme
ihtiy
acı,
yete
rli
mik
tard
a sıv
ı (su
) alım
ının
öne
mi,
kim
ileri
için
sağl
ıksız
(ale
rji d
urum
u)
olan
bes
inin
kim
ileri
için
sağl
ıklı
oldu
ğu k
onus
unda
fark
ında
lık
yara
tılm
ası ü
zerin
de d
urul
acak
Besin
pi
ram
idi
Deng
eli
besle
nme
Aler
ji
Traf
ik v
e G
üven
lik
PÇ. 5
Sa
ğlığ
ım
1.2.
8 Yi
yece
k ha
zırla
rken
te
miz
lik k
ural
ların
a uy
man
ın ö
nem
ini
açık
lar.
Yıka
nmas
ı, ke
silec
ekse
kes
ilen
yerin
ve
ya a
letin
tem
izliğ
i, ba
zı m
adde
lerin
kol
ayca
boz
ulab
ilece
ği,
yiye
cekl
erin
bel
li bi
r sür
ede
tüke
tilm
esi g
erek
liliğ
i, aç
ıkta
satıl
an
yiye
cekl
er g
ibi k
onul
ara
deği
nile
cek.
Tem
izlik
Traf
ik v
e G
üven
lik
PÇ. 5
PÇ
. 8
Sağl
ığım
1.
2.9
Tem
el h
ijyen
kur
alla
rını
uygu
lar.
Kişis
el h
ijyen
in ö
nem
i üze
rinde
du
rula
cak.
giy
siler
ini k
orum
a,
Kişis
el
hijy
en
Traf
ik v
e G
üven
lik
39
Tem
el E
ğitim
Hay
at B
ilgisi
Der
si Ö
ğret
im P
rogr
amı
di
şlerin
i düz
enli
fırça
lam
a, e
l yı
kam
a, v
ücut
tem
izliğ
i vb.
PÇ
. 5
PÇ. 8
Sa
ğlığ
ım
1.2.
10 İ
laçl
arın
kul
lanı
lma
koşu
lların
ı açı
klar
. 1.
2.11
İla
çlar
ın y
anlış
ku
llanı
lmas
ının
ge
tirec
eği z
arar
ları
tahm
in e
der.
Vücu
da il
aç a
lman
ın a
ncak
dok
tor
kont
rolü
nde
ve b
elirt
ilen
dozla
rda
olab
ilece
ği k
endi
kar
arım
ızla
veya
do
ktor
olm
ayan
kişi
lerin
öne
riler
i ile
ilaç
alm
anın
yan
lış o
lduğ
u üz
erin
e du
rula
cak.
Doz
İlaç
Traf
ik v
e G
üven
lik
PÇ. 5
PÇ
. 8
Sağl
ığım
1.
2.12
Bul
aşıc
ı has
talık
lard
an
koru
nma
yolla
rını
sıral
ar.
İnsa
ndan
insa
na b
ulaş
abile
cek
hast
alık
ların
nel
er o
lduğ
u, b
ulaş
ıcı
hast
alık
ların
han
gi y
olla
rdan
bu
laşt
ığı ü
zerin
de d
urul
acak
. Ha
stal
ıkla
rın y
ayılm
asın
ın
önle
nmes
i içi
n al
ınm
ası g
erek
en
basit
tedb
irler
üze
rinde
dur
ulac
ak.
Örn
eğin
din
lenm
e, e
l hijy
eni,
arka
daşla
rına
fazla
yak
laşm
ama,
ki
şisel
eşy
alar
ını (
men
dil,
bard
ak,
vs.)
payl
aşm
ama
gibi
dur
umla
ra
dikk
at e
dere
k he
m k
endi
hem
de
arka
daşın
ın sa
ğlığ
ını k
orun
mak
için
al
ınab
ilece
k ön
lem
ler o
lduğ
u üz
erin
de d
urul
acak
.
Bula
şıcı
hast
alık
Hi
jyen
Traf
ik v
e G
üven
lik
PÇ.5
PÇ
8
Sağl
ığım
(g
üven
lik)
Topl
umla
da
ilişk
ilend
irilir
.
1.2.
13 A
cil y
ardı
m
num
aral
arın
ın in
san
yaşa
mı a
çısın
dan
önem
ini k
avra
r. 1.
2.14
Aci
l yar
dım
nu
mar
alar
ını b
ilir
Acil
duru
mla
rda
hang
i kur
um v
e ki
şiler
den
yard
ım a
lınab
ilece
ği v
e bu
nlar
ın il
etişi
m n
umar
alar
ı üz
erin
de d
urul
acak
tır. 1
55, 1
12,
199,
177
…
Acil
yard
ım n
umar
alar
ı, ha
ngi
Tehl
ike
Ac
il du
rum
Tr
afik
Traf
ik v
e G
üven
lik
Prob
lem
Çö
zme
40
Te
mel
Eği
tim H
ayat
Bilg
isi D
ersi
Öğr
etim
Pro
gram
ı
1.2.
15 A
cil b
ir du
rum
da
ulaş
abile
ceği
yak
ın
çevr
esin
deki
kişi
lerin
ile
tişim
bilg
ilerin
i ed
inir.
duru
mla
rda
aran
dıkl
arı v
e bu
nu
mar
alar
ın g
erek
siz y
ere
meş
gul
edilm
emes
inin
öne
mi ü
zerin
de
duru
laca
k.
Acil
bir d
urum
da u
laşıl
mas
ı ger
eken
ki
şinin
(Ann
e, b
aba,
abi
, abl
a,
velis
inin
…) a
dını
tele
fon
num
aras
ını
ve a
dres
inin
bili
nmes
i ve
önem
i üz
erin
de d
urul
acak
. 3.
Ö
ĞRE
NM
E AL
ANI:
BEN
VE
DO
ĞA
PÇ.7
Be
n ve
Doğ
a
1.3.
1 G
ök c
isim
lerin
i tan
ır
1.3.
2 G
ece
ve g
ündü
z ol
uşum
unu
açık
lar
Uza
y, A
y, y
ıldız,
dün
ya v
e gü
neşt
en
söz e
dile
cek.
Dü
nyan
ın k
endi
çev
resin
de
dönm
esin
i bir
simül
asyo
nla
veya
bir
mod
el ü
zerin
de g
özle
mle
nmes
i sa
ğlan
acak
ve
bunu
n so
nucu
nda
gece
ve
günd
üz o
luşu
mu
açık
lana
cak.
Ay, y
ıldız,
dü
nya,
gü
neş,
gök
ci
smi,
uzay
G
ece
/gün
düz
PÇ.7
Be
n ve
Doğ
a
1.3.
3 M
evsim
lerin
öz
ellik
lerin
i açı
klar
Do
ğa o
layl
arı,
mev
simle
r, m
evsim
lerin
öze
llikl
eri a
çıkl
anac
ak.
Mev
sim
Rüzg
ar
Fırt
ına
Si
s
PÇ.7
Be
n ve
Doğ
a 1.
3.4
Yağı
ş çeş
itler
i ve
Yağı
ş çeş
itler
i açı
klan
acak
. Ya
ğmur
41
Tem
el E
ğitim
Hay
at B
ilgisi
Der
si Ö
ğret
im P
rogr
amı
ar
alar
ında
ki il
işkile
ri aç
ıkla
r Ka
r Do
lu
PÇ.7
PÇ
8
Ben
ve D
oğa
1.3.
5 Dü
zenl
i ve
düze
nsiz
çevr
enin
ken
di
yaşa
mın
a et
kile
rini
açık
lar
Düze
nli b
ir çe
vren
in n
asıl
olm
ası
gere
ktiğ
i üze
rinde
dur
ulac
ak.
Güz
el, t
emiz,
düz
enli
bir ç
evre
de
yaşa
man
ın e
tkile
ri ko
nusu
nda
fark
ında
lık y
arat
ılaca
k.
Örn
eğin
sını
fın te
mizl
enm
esi,
tem
iz tu
tulm
ası,
çiçe
k ye
tiştir
mes
i, çi
çekl
erin
ba
kım
ını y
apm
ası v
s.
Eleş
tirel
ve
ya
ratıc
ı dü
şünm
e
PÇ.7
PÇ
. 8
Ben
ve D
oğa
1.
3.6
İnsa
nın
çevr
esiy
le
etki
leşim
inin
doğ
al
yaşa
m ü
zerin
deki
et
kile
rini a
çıkl
ar
İnsa
nın
için
de y
aşad
ığı ç
evre
yle
etki
leşim
için
de o
lduğ
u üz
erin
de
duru
laca
k.
Örn
eğin
, çev
reyi
kirl
etm
enin
so
nuçt
a he
m k
endi
ni h
em d
e di
ğer
canl
ıları
etki
lem
esi g
ibi.
İnsa
n, h
ayva
n ve
bitk
ilerin
ya
şam
ların
ı sür
düre
bilm
eler
i içi
n bi
rbirl
erin
e ih
tiyac
ı olm
asın
a de
ğini
lece
k.
Çevr
eyle
et
kile
şim
Pr
oble
m
Çözm
e
PÇ. 5
PÇ
. 8
Ben
ve D
oğa
(G
üven
lik)
1.3.
7 De
prem
anı
nda
yapı
labi
lece
kler
i uy
gula
r
Oku
lda
ya d
a sın
ıfta,
dep
rem
an
ında
yap
ılmas
ı ger
eken
ler
açık
lana
rak,
uyg
ulan
acak
.
Acil
duru
m
plan
ı De
prem
Ha
yat
üçge
ni
Traf
ik v
e G
üven
lik
Prob
lem
Çö
zme
4.
ÖĞ
REN
ME
ALAN
I: BE
N V
E TO
PLU
M
PÇ. 3
PÇ
. 4
Ben
ve
Topl
um
1.4.
1 Ya
kın
çevr
esin
deki
te
hlik
eli y
erle
ri,
duru
mla
rı aç
ıkla
r.
Kald
ırım
da, k
avşa
kta
ve y
olla
rda
yaya
vey
a bi
sikle
tli o
lara
k uy
ulm
ası
gere
ken
kura
llar,
yarım
Tehl
ike
U
yarı
levh
ası
Traf
ik v
e G
üven
lik
42
Te
mel
Eği
tim H
ayat
Bilg
isi D
ersi
Öğr
etim
Pro
gram
ı
inşa
atla
rdak
i teh
likel
er,
Kazı
ve y
ol ç
alışm
alar
ı,
Levh
a ve
işar
etle
re d
ikka
t edi
lmes
i ge
rekt
iği ü
zerin
de d
urul
acak
Kavş
ak
Kald
ırım
PÇ. 3
Be
n ve
To
plum
(g
üven
lik)
Bire
ysel
ge
lişim
le d
e ili
şkile
ndiri
lebi
lir.
1.4.
2 Zo
rbal
ık v
e şid
detle
ka
rşıla
şıldı
ğınd
a ba
şvur
ulac
ak k
işi v
e ku
rum
ları
açık
lar
Oku
l içi
şidd
et, z
orba
lık
duru
mla
rında
kim
e ba
şvur
acağ
ını
öğre
nmes
i ve
bu d
urum
da y
apm
ası
gere
kenl
er ü
zerin
de d
urul
acak
.
(Sın
ıf ku
ralla
rı işl
enirk
en, o
rada
ge
çen
kura
llarla
ilişk
ilend
irile
cek)
Zorb
alık
Tr
afik
ve
Güv
enlik
Pr
oble
m
Çözm
e
PÇ. 6
Be
n ve
To
plum
1.4.
3 Ha
talı
davr
anışı
n te
lafis
inde
özü
r di
lem
enin
öne
min
i ka
vrar
İnsa
nlar
ın h
ata
yapa
bile
ceği
, hat
a ya
pıla
n du
rum
lard
a öz
ür d
ilem
enin
ge
rekl
iliği
üze
rinde
dur
ulac
aktır
.
Hata
Ö
zür
dile
mek
İş
birli
ği
PÇ. 6
Be
n ve
To
plum
1.4.
4 Ö
zrü
kabu
l etm
enin
bir
neza
ket v
e uz
laşı
davr
anışı
old
uğun
u fa
rk e
der
Hata
lı da
vran
ışını
kab
ul e
dere
k öz
ür
dile
yen
bir k
işini
n öz
rünü
kab
ul
etm
enin
olu
mlu
bir
özel
lik
oldu
ğuna
değ
inile
cek.
Nez
aket
(k
ibar
olm
a)
Uzla
şı (a
nlaş
ma/
ba
rışm
a)
İş
birli
ği
PÇ. 6
Be
n ve
To
plum
1.4.
5 Ke
ndin
i ifa
de e
tmen
in
yolla
rını k
eşfe
der
Dil,
bed
en d
ili, d
ram
a, re
sim,
müz
ik, j
estle
r, m
imik
lerin
insa
nlar
la
iletiş
im k
urm
a yo
lların
dan
oldu
ğu
üzer
inde
dur
ulac
ak.
Bede
n di
li Di
l M
imik
ler
Pr
oble
m
çözm
e El
eştir
el
düşü
nme
işbirl
iği
PÇ. 6
Be
n ve
To
plum
1.4.
6 Et
kin
dinl
emen
in
önem
ini a
çıkl
ar.
Etki
n di
nlem
enin
öne
mi v
e ge
rekl
iliği
üze
rinde
dur
ulac
aktır
. İn
sanl
arın
etk
in b
ir şe
kild
e na
sıl
Etki
li di
nlem
e
Oku
ryaz
arlı
k
43
Tem
el E
ğitim
Hay
at B
ilgisi
Der
si Ö
ğret
im P
rogr
amı
dinl
endi
ği ö
rnek
lerle
gös
teril
ip sı
nıf
atm
osfe
ri iç
inde
uyg
ulan
acak
(s
orul
ar so
rma,
baş
ıyla
ona
ylay
arak
ar
kada
şını d
inle
diği
ni g
öste
rme,
göz
te
mas
ı kur
ma.
..).
PÇ. 6
Be
n ve
To
plum
1.4.
7 Em
pati
kurm
anın
insa
n ili
şkile
ri aç
ısınd
an y
eri
ve ö
nem
ini a
çıkl
ar
Kend
ini b
ir ba
şkas
ının
yer
ine
koyu
p dü
şünm
enin
birç
ok so
runu
ort
adan
ka
ldıra
cağı
fark
ında
lığı y
arat
ılaca
k.
Empa
ti
Kişis
el v
e So
syal
Ye
tkin
lik
İşbi
rliği
PÇ
. 6
Ben
ve
Topl
um
1.4.
8 N
ezak
et v
e sa
ygı
kura
lların
ı keş
fede
r 1.
4.9
Nez
aket
kur
alla
rına
uym
anın
kişi
lera
rası
iletiş
im a
çısın
dan
önem
ini a
çıkl
ar.
İnsa
nlar
ın a
dını
n do
ğru
söyl
enm
esi,
başk
alar
ının
kişi
sel e
şyal
arın
a sa
ygı
duyu
lmas
ı, ne
zake
t ve
görg
ü ku
ralla
rının
kul
lanı
lmas
ının
üz
erin
de d
urul
acak
.
Nez
aket
G
örgü
ku
ralla
r
İş
birli
ği
PÇ. 6
Be
n ve
To
plum
1.
4.10
Baş
lıca
iletiş
im
araç
ların
ı açı
klar
1.
4.11
Tek
nolo
jinin
ilet
işim
ar
açla
rının
gel
işim
i üz
erin
deki
etk
ilerin
i aç
ıkla
r
Basın
, ra
dyo,
TV,
bilg
isaya
r in
tern
et, t
elef
on, g
ibi i
letiş
im
araç
ların
a de
ğini
lece
k.
Geç
mişt
en g
ünüm
üze
iletiş
im
tekn
oloj
ilerin
de m
eyda
na g
elen
de
ğişim
in fa
rk e
ttiri
lece
k ve
bilg
i ed
inm
e iç
in fa
rklı
iletiş
im a
raçl
arı
oldu
ğuna
değ
inile
cek.
İletiş
im
araç
ları
PÇ. 9
Be
n ve
To
plum
1.4.
12 K
ayna
klar
ı eko
nom
ik
kulla
nman
ın ö
nem
ini
fark
ede
r
Bilin
çli k
ayna
k ku
llanı
mı,
israf
gib
i ko
nula
ra d
eğin
ilece
k.
Örn
eğin
; Yi
yece
k
Elek
trik
Su
Kâ
ğıt v
b…
İsra
f Bi
linçl
i ka
ynak
ku
llanı
mı
Aile
büt
çesi
Ekon
omik
Ka
tılım
44
Te
mel
Eği
tim H
ayat
Bilg
isi D
ersi
Öğr
etim
Pro
gram
ı
Kayn
akla
rı bi
linçl
i kul
lanm
anın
aile
bü
tçes
ine
katk
ısı ü
zerin
de
duru
laca
k.
PÇ. 9
Be
n ve
To
plum
1.
4.13
Bili
nçli
tüke
ticin
in a
yırt
ed
ici ö
zelli
kler
ini
açık
lar
Bir ü
rünü
satın
alır
ken
ihtiy
acı o
lup
olm
adığ
ı, bü
tçes
ine
uygu
n ol
up
olm
adığ
ı, ür
ünle
r üze
rinde
ki k
alite
işa
retle
rini a
lgıla
may
a de
ğini
lece
k.
Ör:
alış
veriş
list
esi y
apm
a vs
Bilin
çli
tüke
tici
Ekon
omik
Ka
tılım
Prob
lem
Çö
zme
PÇ. 9
Be
n ve
To
plum
1.
4.14
Par
anın
bili
nçli
kulla
nılm
asın
ın
önem
ini t
artış
ır
Cep
harç
lığın
ı har
cark
en p
lanl
ı da
vran
man
ın ö
nem
i üze
rinde
du
rula
cak.
Ai
le b
ütçe
si aç
ıkla
naca
k.
Tasa
rruf
yap
arak
par
a bi
riktir
men
in,
daha
büy
ük h
arca
ma
gere
ktire
n ih
tiyaç
ları
karş
ılam
aya
imkâ
n sa
ğlay
acağ
ı üze
rinde
dur
ulac
ak.
Tutu
mlu
luk
Tasa
rruf
Ai
le b
ütçe
si Tü
ketic
i
Ekon
omik
Ka
tılım
Prob
lem
Çö
zme
PÇ. 9
PÇ
. 10
Ben
ve
Topl
um
1.4.
15 P
ara
kaza
nmak
için
ça
lışm
ak g
erek
tiğin
i aç
ıkla
r
Nas
ıl pa
ra k
azan
ıldığ
ı, iş
yaşa
mı v
e m
esle
kler
ve
açık
lam
alar
ı üze
rinde
du
rula
cak.
Pa
ranı
n ta
nım
lanm
ası v
e işl
evi
açık
lana
cak.
Mes
lek
İs y
aşam
ı Ek
onom
ik
Katıl
ım
PÇ. 6
Be
n ve
To
plum
1.
4.16
Ark
adaş
lığın
öne
min
i aç
ıkla
r
Arka
daşlı
ğın
insa
n ya
şam
ında
ki
önem
i üze
rinde
dur
ulac
ak.
Ör.
Arka
daşla
rla g
eçiri
len
keyi
fli
zam
anın
öne
mi,
Sır s
akla
ma,
ar
kada
şını s
evm
esi,
yala
n sö
ylem
emes
i, ar
kada
şıyla
oy
nam
ası,
arka
daşın
a ya
rdım
et
mes
i…
Arka
daş
PÇ. 8
Be
n ve
1.
4.17
Top
lum
için
de b
irlik
te
Örn
eğin
tiya
tro
oyun
u izl
erke
n G
örgü
Kişis
el v
e
45
Tem
el E
ğitim
Hay
at B
ilgisi
Der
si Ö
ğret
im P
rogr
amı
PÇ. 1
2 To
plum
ya
şam
anın
ger
ektir
diği
ku
ralla
ra u
yman
ın
önem
ini a
çıkl
ar
sess
iz ol
unm
ası,
cep
tele
fonu
nun
kapa
lı ol
mas
ı, tr
afik
te k
ural
lara
uy
ma,
sayg
ı gös
term
e, d
eniz
kena
rında
, pik
nik
alan
ında
çev
reyi
te
miz
tutm
a ,to
plu
taşım
a ar
açla
rında
(oto
büs v
s.) k
ural
lara
uy
ma…
kura
lları
Duya
rlı v
e Et
kin
Vata
ndaş
lık
Sosy
al
Yetk
inlik
PÇ. 6
PÇ
. 11
Ben
ve
Topl
um
1.4.
18 A
ile ü
yele
ri ar
asın
daki
ili
şkile
ri aç
ıkla
r Çe
kird
ek a
ile ta
nıtıl
acak
. Ev
inde
yaş
ayan
aile
bire
yler
i ta
nıtıl
acak
. Ai
le b
ireyl
eri h
akkı
nda
konu
şula
cak.
Ai
le iç
i yar
dım
laşm
a ve
güv
en
üzer
inde
dur
ulac
ak.
Aile
bire
yler
i ara
sında
ilet
işim
, işb
irliğ
i, ai
le il
e ya
pıla
bile
cek
eğle
ncel
i faa
liyet
ler ü
zerin
de
duru
laca
k.
Anne
Ba
ba
Kız K
arde
ş Er
kek
Kard
eş
Çeki
rdek
ai
le
Gen
iş ai
le
Amca
day
ı ha
la te
yze
yeng
e ye
ğen
kuze
n ne
ne
dede
bü
yükb
aba
büyü
kann
e Ba
baan
ne
anne
anne
PÇ.1
1 Be
n ve
To
plum
1.
4.19
Yaş
adığ
ı ülk
enin
baş
lıca
coğr
afi ö
zelli
kler
ini
tanı
r
Kıb
rıs’ın
ada
olu
şu,
dağl
arı,
doğa
l gü
zelli
kler
i, ad
aya
özgü
hay
vanl
ar
ve b
itkile
r açı
klan
acak
Ada
Da
ğlar
Bi
tkile
r Ha
yvan
lar
PÇ.1
1 Be
n ve
1.
4.20
Ülk
esin
in b
aşlıc
a G
elen
ek v
e gö
rene
kler
imizi
n ne
ler
Kültü
r Du
yarlı
ve
46
Te
mel
Eği
tim H
ayat
Bilg
isi D
ersi
Öğr
etim
Pro
gram
ı
Topl
um
kültü
rel ö
zelli
kler
inin
fa
rkın
da o
lur
oldu
ğuna
değ
inile
cek.
Tar
ihi y
erle
r, ye
mek
ler,
oyun
lar v
b. k
onul
ara
deği
nile
cek.
Kültü
rel
fark
ında
lık
Etki
n Va
tand
aşlık
PÇ 1
1 Be
n ve
To
plum
1.
4.21
Ülk
esin
in te
mel
se
mbo
llerin
i tan
ır 1.
4.22
Bir
yurt
taş o
lara
k ul
usal
gün
ve
etki
nlik
lere
kat
ılım
ın
anla
mın
ı açı
klar
KKTC
’de
yaşa
dığı
na v
urgu
yap
ılaca
k.
Mill
i gün
ler,
etki
nlik
ler,
kut
lam
alar
ak
tivite
lere
kat
ılman
ın g
etire
ceği
bi
rlik
bütü
nlük
üze
rinde
dur
ulac
ak.
Mill
etin
i, M
illiy
etin
i, Di
nini
, Bay
rağı
, M
illi M
arşı’
nı, B
aşba
kan’
ın a
dı,
Cum
hurb
aşka
nı’n
ın a
dı, b
aşke
ntin
ad
ı, şe
hirle
ri ki
mlik
kar
tı vs
. gib
i ko
nula
ra d
eğin
ilece
k.
KKTC
Ü
lke
Mill
i Gün
Ba
yram
Di
ni b
ayra
m
Mill
i mar
ş
Duy
arlı
ve
Etki
n Va
tand
aşlık
PÇ. 1
4 Be
n ve
To
plum
1.
4.23
Rau
f Rai
f Den
ktaş
’ın
ülke
miz
için
yer
i ve
önem
ini a
çıkl
ar
Rauf
Rai
f Den
ktaş
’ın k
im o
lduğ
u ile
ilg
ili b
ilgi v
erile
cek.
Ta
rihim
iz aç
ısınd
an ö
nem
i, ül
kem
iz iç
in y
aptık
ları
üzer
inde
dur
ulac
ak.
Rauf
Rai
f Den
ktaş
ile
ilgili
ara
ştırm
a ya
ptırı
laca
k.
Birin
ci
Cum
hurb
aşka
nı
KKTC
Duya
rlı v
e Et
kin
Vata
ndaş
lık
PÇ. 1
4 Be
n ve
To
plum
1.
4.24
Dr.
Fazıl
Küç
ük’ü
n ül
kem
iz iç
in y
eri v
e ön
emin
i açı
klar
Dr. F
azıl
Küçü
k’ün
kim
old
uğu
ile
ilgili
bilg
i ver
ilece
k, ü
lkem
iz iç
in
yapt
ıkla
rı aç
ıkla
naca
k, ta
rihim
izdek
i ye
ri ve
öne
mi ü
zerin
de d
urul
acak
Dr
. Faz
ıl Kü
çük
ile il
gili
araş
tırm
a ya
ptırı
laca
k
Lide
r Tü
rk
Topl
umu
Kıbr
ıs Tü
rkle
ri Dr
. Faz
ıl Kü
çük
Duya
rlı v
e Et
kin
Vata
ndaş
lık
PÇ. 1
4 Be
n ve
To
plum
1.
4.25
Ata
türk
’ün
yeri
ve
önem
ini a
çıkl
ar
Atat
ürk’
ün h
ayat
ı ve
devr
imle
ri üz
erin
de d
urul
acak
.
Atat
ürk
Devr
im
Duy
arlı
ve
Etki
n Va
tand
aşlık
47
Tem
el E
ğitim
Hay
at B
ilgisi
Der
si Ö
ğret
im P
rogr
amı
DÜ
ZEY:
2. S
INIF
1.
Ö
ĞRE
NM
E AL
ANI:
BİRE
YSEL
GEL
İŞİM
Pr
ogra
m
çıkt
ı ili
şkis
i Ko
nula
r Ö
ğren
me
Çıkt
ıları
Açık
lam
a Te
mel
Ka
vram
lar
Ara
Dis
iplin
ler
Bece
riler
PÇ. 1
PÇ
. 2
Bire
ysel
G
elişi
m
2.1.
1 İlg
i ve
yete
nekl
eri
aras
ında
ki
ilişk
ileri
açık
lar.
2.1.
2 Ke
ndisi
nin
olum
lu v
e ol
umsu
z yö
nler
ini i
fade
ed
er.
Kend
inin
fizik
sel v
e du
ygus
al ö
zelli
kler
ini
tanı
yara
k ol
umlu
ben
lik im
gesi
geliş
tirilm
esi ü
zerin
de d
urul
acak
tır.
Yete
nek
Dış g
örün
üş
(fizi
ksel
öze
llik)
Ka
rakt
erist
ik
özel
lik
Kuvv
etli
(güç
lü) y
ön
Ki
şisel
ve
Sosy
al
Yetk
inlik
PÇ. 1
PÇ
. 2
Bire
ysel
ge
lişim
2.
1.3
Her b
ireyi
n fiz
ikse
l ve
kara
kter
istik
ol
arak
tek
ve
özel
old
uğun
u bi
lir.
Her b
ireyi
n bi
ricik
, eşs
iz ol
duğu
üze
rinde
du
rula
cakt
ır.
Parm
ak iz
i
Kişis
el v
e So
syal
Ye
tkin
lik
PÇ. 1
PÇ
. 2
Bire
ysel
ge
lişim
2.
1.4
Bire
ysel
öz
ellik
lerin
i di
kkat
e al
arak
ha
yalle
rinin
ge
rçek
leşm
e ol
asılı
klar
ını
yoru
mla
r.
Kuru
lan
haya
llerin
ger
çekl
eşm
esin
i sa
ğlam
ak iç
in y
apılm
ası g
erek
enle
r üz
erin
de d
urul
acak
He
defle
rine
ulaş
mak
için
çab
a ha
rcam
ası
gere
ktiğ
inin
fark
ına
vard
ırılm
ası ü
zerin
de
duru
laca
k.
Gel
ecek
Ha
yal K
urm
a Pl
anla
ma
Kişis
el T
erci
h
Ya
ratıc
ı Dü
şünm
e Ki
şisel
- so
syal
Ye
terli
k
PÇ. 1
Ki
şisel
gel
işim
2.
1.5
Duyu
Ö
ğren
cile
rin, b
ir du
rum
kar
şısın
da d
uyu
Duyu
Org
anla
rı
48
Te
mel
Eği
tim H
ayat
Bilg
isi D
ersi
Öğr
etim
Pro
gram
ı
PÇ. 2
/ s
ezgi
or
ganl
arı
arac
ılığı
yla
çevr
esin
deki
ki
şi, n
esne
ve
olay
lar
aras
ında
ki
ilişk
ileri
orta
ya
koya
r.
orga
nlar
ını k
ulla
nara
k bu
dur
umun
fark
lı bo
yutla
rı ar
asın
daki
ilişk
ileri
kurm
ası
üzer
inde
dur
ulac
aktır
.
Kişis
el-
Sosy
al
Yete
rlik
PÇ. 1
PÇ
. 2
PÇ. 3
Bire
ysel
ge
lişim
/ gü
venl
ik
2.1.
6 Ço
cuk
istism
arın
a ne
den
olab
ilece
k du
rum
ları
fark
eder
.
Fizik
sel,
ruhs
al v
e du
ygus
al sa
ğlığ
ın
önem
i vur
gula
naca
k.
Örn
ek o
layl
ar in
cele
nere
k te
hlik
e,
tehl
ikel
i, ho
şa g
itmey
en d
urum
lar v
e bu
nlar
la b
aşa
çıkm
a yo
lları
irdel
enec
ek.
Kayb
olm
a, y
alnı
z kal
ma,
güv
enilm
eyen
ve
bili
nmey
en m
adde
lerle
tem
as;
raha
tsız
edic
i dok
unuş
lar,
sakl
anm
ası z
or
sırla
r, ta
nım
adığ
ı kişi
lerd
en g
elen
tekl
ifler
ve
güv
enli
olm
ayan
yer
ler ü
zerin
de
duru
laca
k bu
dur
umla
r kar
şısın
da n
eler
ya
pıla
bile
ceği
irde
lene
cek.
Güv
enlik
Te
hlik
e
İstis
mar
Traf
ik v
e G
üven
lik
Prob
lem
Çö
zme
PÇ. 4
PÇ
. 8
Bire
ysel
ge
lişim
(e
tik)
Ben
ve
Topl
umla
da
ilişk
ilend
irile
bilir
2.1.
7 Et
ik k
ural
lara
uy
gun
ve
uygu
n ol
may
an
davr
anışl
ar
aras
ında
ki
fark
ları
açık
lar.
2.
1.8
Etik
dav
ranı
şın n
eler
ola
bile
ceği
ko
nusu
nda
fark
ında
lık y
arat
ılara
k;
terc
ihle
rinde
etik
değ
erle
re d
ikka
t etm
e,
başk
alar
ının
etik
olm
ayan
dav
ranı
şların
ı ke
şfet
me,
onl
arla
müc
adel
e et
mes
i gib
i ko
nula
ra y
er v
erile
cek.
İy
i ve
kötü
dav
ranı
şı ay
ırdın
a va
rmas
ı, ve
rilen
sözü
n tu
tulm
asın
a ön
em v
erm
esi
(güv
enili
r, dü
rüst
insa
n ol
abilm
ek)
Etik
Et
ik d
avra
nış
Etik
olm
ayan
da
vran
ış
Güv
enili
r Dü
rüst
Sö
z ver
mek
El
eştir
el
düşü
nme
Kişis
el v
e So
syal
Ye
tkin
lik
49
Tem
el E
ğitim
Hay
at B
ilgisi
Der
si Ö
ğret
im P
rogr
amı
Topl
um iç
inde
et
ik k
ural
lara
uy
gun
davr
anm
anın
ön
emin
i yo
rum
lar.
vurg
ulan
ıp so
rum
lulu
k al
man
ın ö
nem
ine
deği
nile
cek.
Sı
nıft
a, o
kuld
a işb
irliğ
i faa
liyet
lerin
e ka
tılar
ak ü
zerin
e dü
şen
soru
mlu
luğu
ye
rine
getir
ilmes
inin
öne
min
e de
ğini
lece
k.
Doğr
uluk
, dür
üstlü
k ve
ada
let ü
zerin
de
duru
laca
ktır.
Ai
lesi,
akr
abal
arı v
e ya
kın
çevr
esin
de e
tik
değe
rlere
ne
kada
r öne
m v
erild
iğin
i gö
zlem
leye
rek,
etik
dav
ranı
şların
güv
en
duyg
usun
u na
sıl g
üçle
ndird
iğin
i ve
etik
ol
may
an d
avra
nışla
rın d
a gü
ven
duyg
usun
u na
sıl ze
dele
diği
üze
rinde
du
rula
cak
PÇ. 9
Bi
reys
el
geliş
im/ ö
z yö
netim
Be
n ve
To
plum
la d
a ili
şkile
ndiri
lebi
lir.
2.1.
9 G
ünlü
k/ha
ftal
ık et
kinl
ikle
riyle
ilg
ili za
man
pl
anla
mas
ı ya
par.
Prog
ram
lı ol
may
a ve
oyu
n iç
in
harc
ayac
ağı s
üre
ile d
ers ç
alışm
a ar
asın
da h
arca
yaca
ğı sü
re a
rasın
da
deng
e ku
rman
ın ö
nem
ine
deği
nile
cek.
G
ünlü
k ya
paca
ğı iş
leri
önce
lik sı
rasın
a ko
yma
Takv
im k
ulla
nma
Prog
ram
lı ol
mak
50
Te
mel
Eği
tim H
ayat
Bilg
isi D
ersi
Öğr
etim
Pro
gram
ı
2.
ÖĞ
REN
ME
ALAN
I: SA
ĞLI
ĞIM
PÇ
. 5
Sağl
ığım
2.
2.1
Vücu
dum
uzu
n bö
lüm
leri
ni v
e or
ganl
arın
ı bi
lir.
Duyu
Org
anla
rı ve
Gör
evle
ri İç
Org
anla
rı İş
itme,
gör
me,
ta
t alm
a,
hiss
etm
e,
kokl
ama
Beyi
n, k
alp,
ak
ciğe
r, m
ide,
bö
brek
PÇ. 5
Sa
ğlığ
ım
Bire
ysel
ge
lişim
le d
e ili
şkile
ndiri
lebi
lir.
2.2.
2.
Sağl
ığın
ı ko
rum
a so
rum
lulu
ğun
un ö
nem
ini
açık
lar.
Her i
nsan
ın ö
ncel
ikle
ken
di sa
ğlığ
ını
koru
mad
a bi
rinci
der
eced
e so
rum
lu
oldu
ğu, k
endi
dav
ranı
ş ve
alışk
anlık
ların
ın sa
ğlığ
ı üze
rinde
etk
ili
oldu
ğu g
ibi k
onul
ar ü
zerin
de
duru
laca
ktır.
Soru
mlu
luk
Traf
ik v
e G
üven
lik
PÇ. 3
PÇ
. 5
PÇ. 8
Sağl
ığım
Be
n ve
To
plum
ve
Bire
ysel
ge
lişim
le d
e ili
şkile
ndiri
lebi
lir
2.2.
3.
Vücu
da za
rar
vere
bile
cek
davr
anışl
arı
açık
lar.
2.2.
4.
Vücu
da za
rar
veric
i da
vran
ışlar
ın
getir
eceğ
i so
nuçl
arı
kest
irir.
Oku
lda,
sını
fta
ve o
kul d
ışınd
a he
m
kend
inin
hem
de
başk
alar
ının
vüc
udun
a za
rar v
erec
ek d
avra
nışla
rın n
eler
ol
abile
ceği
ve
bunl
arda
n ka
çını
lmas
ı ge
rekt
iği ü
zerin
e du
rula
cak
Sa
ygı g
öste
rilm
ediğ
inde
nel
er o
labi
lece
ği
üzer
ine
tart
ışıla
cak
Soru
mlu
luk
Sayg
ı Tr
afik
ve
Güv
enlik
PÇ. 3
PÇ
. 4
PÇ. 5
Sağl
ığım
2.
2.5.
Bu
laşıc
ı ha
stal
ıkla
rdan
ko
runm
ak iç
in
alın
acak
Hem
ken
dini
n he
m d
e çe
vres
inde
kile
rin
sağl
ığın
ı kor
umak
için
alın
mas
ı ger
eken
ön
emle
r üze
rinde
dur
ulac
ak.
Grip
salg
ının
dan
koru
nmak
için
yap
ılmas
ı
Bula
şıcı
hast
alık
Tr
afik
ve
Güv
enlik
51
Tem
el E
ğitim
Hay
at B
ilgisi
Der
si Ö
ğret
im P
rogr
amı
önle
mle
ri sa
ptar
. ge
reke
nler
, soğ
uk a
lgın
lığın
ı önl
emek
için
ya
pılm
ası g
erek
enle
r, ha
pşırm
a es
nasın
da y
apm
ası g
erek
enle
r, ta
rak,
m
endi
l, tır
nak
mak
ası,
giys
i gib
i kişi
sel
eşya
ların
ı bir
başk
ası i
le o
rtak
ku
llanm
amas
ı ger
ektiğ
i üze
rinde
du
rula
cak.
Ver
ilen
bir ö
rnek
ola
ya il
işkin
uy
gula
nmas
ı ger
eken
kor
unm
a yo
lların
ı be
lirle
mes
i üze
rinde
çal
ışmal
ar y
apıla
cak
PÇ. 3
PÇ
. 4
PÇ. 5
Sağl
ığım
2.
2.6.
İla
çlar
ı uyg
un
yer v
e za
man
ında
ku
llanm
anın
ön
emin
i aç
ıkla
r. 2.
2.7.
İla
çlar
ın y
anlış
ku
llanı
lmas
ını
n ge
tirec
eği
zara
rları
belir
ler.
Vücu
da il
aç a
lman
ın a
ncak
dok
tor
kont
rolü
nde
ve b
elirt
ilen
dozla
rda
alın
abile
ceği
ken
di k
arar
ımızl
a ve
ya
dokt
or o
lmay
an k
işile
rin ö
neril
eri i
le il
aç
alm
anın
yan
lış o
lduğ
u üz
erin
e du
rula
cakt
ır.
Örn
ek o
layl
ar in
cele
nere
k ya
nlış
ilaç
kulla
nım
ın g
etire
ceği
zara
rlar
irdel
enec
ek.
Doz
İlaç
Traf
ik v
e G
üven
lik
PÇ. 4
PÇ
. 5
Sağl
ığım
2.
2.8.
Te
mel
hijy
en
kura
lların
ı uy
gula
r.
Kişis
el h
ijyen
in ö
nem
i üze
rinde
du
rula
cak.
Ki
şisel
hijy
en d
eney
imle
ri, h
ijyen
ik y
emek
ye
me
alışk
anlığ
ı, gi
yinm
ede
tem
el
bece
riler
gel
iştirm
e ve
giy
siler
ini k
orum
a,
dişle
rini d
üzen
li fır
çala
ma
ve k
orum
a, d
iş ba
kım
ı, e
l yık
ama,
vüc
ut te
miz
liği g
ibi
Kişis
el h
ijyen
Tr
afik
ve
Güv
enlik
52
Te
mel
Eği
tim H
ayat
Bilg
isi D
ersi
Öğr
etim
Pro
gram
ı
PÇ. 5
Sa
ğlığ
ım
(bes
lenm
e)
2.2.
9 Be
sinle
ri öz
ellik
lerin
e gö
re
sınıfl
andı
rır.
Mey
ve se
bze,
kah
valtı
lık y
iyec
ekle
r, ye
tiştir
ilebi
len
yiye
cekl
er, h
ayva
nsal
yi
yece
kler
gib
i bes
inle
rin ç
eşitl
i öz
ellik
lerin
e gö
re sı
nıfla
ndırı
labi
lece
ği
üzer
inde
dur
ulac
ak
Bitk
isel y
iyec
ek
Hayv
ansa
l yi
yece
k
PÇ. 5
Sa
ğlığ
ım
(bes
lenm
e)
2.2.
10 B
esin
lerin
de
ngel
i be
slenm
edek
i ro
llerin
i aç
ıkla
r.
Atışt
ırmal
ıkla
r, m
eyve
, seb
zele
r, ik
ram
lar,
bazıl
arı i
çin
sağl
ıklı
olup
baz
ıları
için
sağl
ıksız
ola
n yi
yece
kler
(bes
in
intö
lera
nsı /
hass
asiy
eti o
lanl
ar) a
lerji
k yi
yece
kler
kon
usun
da fa
rkın
dalık
ya
ratıl
acak
Sağl
ıklı
atışt
ırmal
ık
Gıd
a al
erjis
i
PÇ. 5
Sa
ğlığ
ım
(bes
lenm
e)
2.2.
11. S
ağlık
lı be
slenm
e iç
in
geni
ş bir
yiye
cek
seçe
neği
nin
oldu
ğunu
ke
şfed
er.
Yiye
cekl
eri g
rupl
ara
(tahı
l, m
eyve
sebz
e,
hayv
ansa
l, ya
ğlar
ve
tatlı
) ayı
rıp b
esin
pi
ram
idin
deki
yer
lerin
in fa
rkın
a va
rdırı
lara
k sa
ğlık
lı be
slenm
e iç
in b
u yi
yece
kler
den
yete
rince
tüke
tmes
inin
ön
emin
e de
ğini
lece
k. (e
kmek
, pat
ates
, ta
hıl,
mey
ve v
e se
bzel
er, s
üt p
eyni
r yo
ğurt
; et b
alık
ve
türe
vler
i...)
Besin
pira
mid
i
PÇ. 4
PÇ
. 5
Sağl
ığım
(b
esle
nme)
2.
2.12
. Yiy
ecek
ha
zırla
rken
hi
jyen
ku
rala
rına
uym
anın
ön
emin
i sa
vunu
r.
Mey
ve v
e se
bzel
erin
yık
anm
ası,
kesil
ecek
se k
esile
n ye
rin v
eya
alet
in
tem
izliğ
i, ba
zı m
adde
lerin
kol
ayca
bo
zula
bile
ceği
, aç
ıkta
satıl
an y
iyec
ekle
r gi
bi k
onul
ara
deği
nile
cek.
Hijy
en B
akte
ri
Traf
ik v
e G
üven
lik
PÇ. 5
PÇ
. 8
Sağl
ığım
(g
üven
lik)
2.2.
13. A
cil y
ardı
m
num
aral
arın
ın
insa
n ya
şam
ı
Acil
duru
mla
rda
hang
i kur
um v
e ki
şiler
den
yard
ım a
lınab
ilece
ği v
e bu
nlar
ın il
etişi
m n
umar
alar
ının
Acil
duru
m
Traf
ik
Traf
ik v
e G
üven
lik
Prob
lem
Çö
zme
53
Tem
el E
ğitim
Hay
at B
ilgisi
Der
si Ö
ğret
im P
rogr
amı
*Top
lum
la d
a ili
şkile
ndiri
lir.
açısı
ndan
ön
emin
i aç
ıkla
r.
2.2.
14. A
cil y
ardı
m
num
aral
arın
ı ku
llanı
r. 2.
2.15
. Aci
l bir
duru
mda
ul
aşab
ilece
ği
yakı
n çe
vres
inde
ki
kişil
erin
ile
tişim
bi
lgile
rini
edin
ir.
öğre
nilm
esi ü
zerin
de d
urul
acak
. Ac
il ya
rdım
num
aral
arı,
hang
i du
rum
lard
a ar
andı
klar
ı ve
bu n
umar
alar
ı ge
reks
iz ye
re m
eşgu
l edi
lmem
esin
in
önem
i üze
rinde
dur
ulac
ak (1
55, 1
12,
199,
177
,101
)
PÇ. 5
PÇ
. 8
Sağl
ığım
(g
üven
lik)
2.2.
16. K
azal
ara
nede
n ol
abile
cek
duru
mla
rın
sonu
çlar
ını
açık
lar.
Güv
enlik
tedb
irler
ini a
lman
ın b
ireyi
n ke
ndisi
ni v
e çe
vres
inde
kile
ri te
hlik
eden
ko
rudu
ğu ü
zerin
de d
urul
acak
tır.
Tehl
ikel
i şey
lerle
oyn
amam
a, m
akin
eler
le
iş ya
park
en k
oruy
ucu
şapk
a gi
yme,
ko
ruyu
cu g
özlü
k ta
kma
vs.
Bir i
ş yap
mad
an ö
nce
güve
nlik
te
dbirl
erin
i alm
anın
tehl
iked
en
koru
duğu
na d
eğin
ilece
k.
Ayrıc
a ok
ulda
, evd
e, ç
iftlik
te, s
uda,
ken
di
ve b
aşka
ların
ın g
üven
liği i
çin
uyul
mas
ı ge
reke
n ku
ralla
ra d
ikka
t etm
esi ü
zerin
de
duru
laca
k.
Kaza
G
üven
lik
tedb
iri
Traf
ik v
e G
üven
lik
54
Te
mel
Eği
tim H
ayat
Bilg
isi D
ersi
Öğr
etim
Pro
gram
ı
PÇ. 5
PÇ
. 8
Sağl
ığım
(g
üven
lik)
2.2.
17. E
vde
ve
okul
da
tehl
ikel
i m
adde
lerin
ke
ndin
e ve
çe
vres
ine
vere
ceği
za
rarla
rı aç
ıkla
r.
Yapa
y gü
bre,
alk
ol, d
eter
jan,
tarım
sal i
laç
vb. m
adde
lerin
ned
en za
rarlı
old
uğun
u ne
den
uzak
dur
mas
ı ger
ektiğ
ine
açık
lık
getir
ilece
k.
Tehl
ikel
i m
adde
ler
Traf
ik v
e G
üven
lik
PÇ. 5
PÇ
. 8
Sağl
ığım
(g
üven
lik)
2.2.
18. D
üzey
ine
uygu
n te
mel
ilk
yar
dım
te
knik
lerin
i uy
gula
r.
Basit
yar
alan
ma
duru
mun
da y
apıla
cak
olan
lar ü
zerin
de d
urul
acak
Ka
naya
n bö
lgey
e ba
skı u
ygul
anm
ası
Çarp
ma
duru
mun
da a
ğrı o
lan
bölg
eye
buz k
onm
ası g
ibi…
İlk
yar
dım
esn
asın
da h
ijyen
koş
ulla
rına
dikk
at e
dilm
esi k
onul
arı ü
zerin
de
duru
laca
k
Dram
a çe
rçev
esin
de c
anla
ndırm
alar
ya
ptırı
laca
k.
İlk y
ardı
m
Traf
ik v
e G
üven
lik
3.
Öğr
enm
e al
anı:
Ben
ve D
oğa
PÇ. 7
Be
n ve
Doğ
a
(doğ
a ol
ayla
rı)
2.3.
1.
Çevr
esin
de
geliş
en d
oğa
olay
ların
ı gö
zlem
ler
Doğa
ola
ylar
ı, m
evsim
ler,
mev
simle
rin
özel
likle
ri, y
ağış
çeşit
leri
Gec
e gü
ndüz
olu
şum
u vs
. üze
rinde
du
rula
cak
Gec
e-gü
ndüz
M
evsim
Ya
ğmur
Fı
rtın
a
Sis
Depr
em
55
Tem
el E
ğitim
Hay
at B
ilgisi
Der
si Ö
ğret
im P
rogr
amı
PÇ. 7
PÇ
. 11
Ben
ve D
oğa
(ülk
enin
ayı
rt
edic
i öz
ellik
leri)
2.3.
2.
Ülk
esin
in
başlı
ca c
oğra
fi öz
ellik
lerin
i aç
ıkla
r.
Ülk
enin
har
ita ü
zerin
de g
öste
rimi,
ada
oluş
u, y
eryü
zü şe
kille
ri, ik
limi,
dağl
arı,
flora
, fau
nasıg
ibi d
eğin
ilece
k.
Ada
Fl
ora
Faun
a
PÇ. 7
Be
n ve
Doğ
a (fe
n m
adde
nin
halle
ri)
2.3.
3.
Mad
dele
ri ha
llerin
e gö
re
sınıfl
andı
rır.
2.3.
4.
Mad
dele
rin
şeki
l de
ğişt
irme
özel
likle
rini
açık
lar.
Mad
de, m
adde
nin
halle
ri sın
ıflan
mas
ı üz
erin
de d
urul
acak
Su
yun
hâl d
eğişt
irmes
ini g
özle
mle
yere
k m
adde
nin
kayb
olm
adığ
ını,
sade
ce şe
kil
deği
ştird
iği a
çıkl
anac
ak
Mad
deni
n ka
tı, sı
vı v
e ga
z hâl
lerin
i gö
zlem
lene
cek
Göz
lem
lerin
den
hare
ketle
mad
dele
ri sın
ıflan
dıra
cak
Katı
Sı
vı
Gaz
M
adde
nin
halle
ri Do
nma
Ar
aştır
ma
Öğr
enm
eyi
öğ
renm
e G
özle
m
yapm
a
PÇ. 7
Be
n ve
Doğ
a (d
ünya
nın
hare
keti)
2.3.
5.
Düny
a’nı
n he
m k
endi
, he
m d
e G
üneş
’in
çevr
esin
de
dönm
esi
sonu
cund
a m
eyda
na
gele
n ol
gula
rı be
lirle
r.
Düny
a’nı
n he
m k
endi
çev
resin
de h
em d
e G
üneş
’in ç
evre
sinde
dön
mes
i son
ucun
da
mey
dana
gel
en o
lgul
arın
ara
ştırm
ası;
Bu
nlar
ara
sında
ki b
enze
rlik
ve fa
rklıl
ıkla
rı ay
ırt e
tmes
i Ta
kvim
i kul
lana
rak
hava
dur
umun
daki
de
ğişik
likle
ri gü
nlük
ve
haft
alık
ola
rak
gözl
emle
mes
i,
gözl
em so
nuçl
arın
ı gra
fikle
gös
term
esi
yoru
mla
mas
ı üze
rinde
dur
ulac
ak
Düny
a G
üneş
PÇ. 7
Be
n ve
Doğ
a (y
önle
r)
2.3.
6.
Gün
eşin
ha
reke
tleriy
le
yönl
er
aras
ında
ki
Gün
eş'in
doğ
uşun
u ve
bat
ışı
gözl
emle
nere
k do
ğu v
e ba
tı ka
vram
ların
ın k
avra
nmas
ı üze
rinde
du
rula
cak,
evi
ni b
ölüm
lerin
i oku
lda
Gün
eş
Doğu
Ba
tı
56
Te
mel
Eği
tim H
ayat
Bilg
isi D
ersi
Öğr
etim
Pro
gram
ı
ilişk
ileri
kura
r. sın
ıfını
n ye
rini y
önle
re g
öre
tarif
etm
esi
üzer
inde
dur
ulac
ak
PÇ. 7
Be
n ve
Doğ
a m
evsim
ler
2.3.
7.
Mev
sim
deği
şiklik
leri
ile h
ava,
su v
e to
prak
ta
mey
dana
ge
len
deği
şiklik
ler
aras
ında
ki
ilişk
ileri
açık
lar.
Mev
sim d
eğişi
klik
lerin
e ba
ğlı o
lara
k ha
va,
su v
e to
prak
ta m
eyda
na g
elen
de
ğişik
likle
ri fa
rk e
der.
Bu d
eğişi
min
insa
n ya
şam
ı üze
rinde
ki
etki
leri
ilişk
ilend
irile
rek
açık
lana
cak
Mev
simle
r M
evsim
De
ğişik
liği
PÇ. 7
Be
n ve
Doğ
a (g
ökyü
zü)
2.3.
8.
Göz
lem
ledi
ği
gök
cisim
lerin
i lis
tele
r
Gök
yüzü
nü g
özle
mle
r ve
gözl
emle
diği
gö
k ci
simle
rini l
istel
er.
PÇ. 7
Be
n ve
Doğ
a (k
onum
) 2.
3.9.
Bi
r yer
i, ko
num
ile
ilgili
te
mel
ka
vram
ları
kulla
nara
k ta
rif e
der.
Konu
n ka
vram
ı gel
iştiri
lece
k, b
ir ye
ri bu
lunu
lan
konu
ma
göre
tarif
inin
ya
pılm
ası ç
alışm
alar
ı yap
tırıla
cak.
Sa
ğınd
a, so
lund
a, a
ltınd
a, il
erisi
nde,
ön
ünde
, ark
asın
da, k
arşıs
ında
, üst
ünde
al
tına
vs…
PÇ. 7
PÇ
. 8
Ben
ve D
oğa
(çev
re)
2.3.
10. İ
nsan
, doğ
a ve
çe
vre
aras
ında
ki
yaşa
msa
l ili
şkile
ri yo
rum
lar.
İnsa
n, ç
evre
, doğ
a et
kile
şimin
e yö
nelik
po
ster
, afiş
ler h
azırl
ama
çalış
mal
arı
yapı
laca
k
Çevr
e ve
doğ
a ile
ilgi
li üz
erim
ize d
üşen
so
rum
lulu
klar
ın, y
aşam
sal i
lişki
lerin
in
nele
r old
uğu
üzer
inde
dur
ulac
ak
Çevr
eyle
et
kile
şim
PÇ. 5
PÇ
. 8
Sağl
ığım
(g
üven
lik)
2.3.
11. Y
angı
n ve
de
prem
O
kuld
a ve
rilen
yan
gın
ve d
epre
m a
larm
ı an
ında
ki k
ural
ları
uygu
lanm
ası i
le
Acil
duru
m
plan
ı Tr
afik
ve
Güv
enlik
Pr
oble
m
çözm
e
57
Tem
el E
ğitim
Hay
at B
ilgisi
Der
si Ö
ğret
im P
rogr
amı
anın
da a
cil
duru
m p
lanı
nı
uygu
lar
depr
em ö
nces
inde
, de
prem
sıra
sında
de
prem
sonr
asın
da y
apılm
ası
gere
kenl
erin
uyg
ulan
arak
gös
teril
mes
i üz
erin
de d
urul
acak
tır.
Depr
em
kura
lların
a/pr
osed
ürle
rine
uym
a PÇ
. 7
PÇ. 8
Be
n ve
Doğ
a (ç
evre
) 2.
3.12
. Kirl
iliği
n ha
va,
su, t
opra
k ve
in
san
yaşa
mı
üzer
inde
ki
etki
lerin
i be
lirle
r.
Kirli
liğin
hav
a, su
, top
rak
ve d
olay
ısı il
e in
san
yaşa
mı ü
zerin
deki
etk
ilerin
in
belir
lenm
esi k
onul
arı ü
zerin
de d
urul
acak
.
Yaşa
m k
alite
si Çe
vre
kirli
liği
düze
nsiz
yapı
laşm
a
4.
ÖĞ
REN
ME
ALAN
I: BE
N V
E TO
PLU
M
PÇ. 6
Be
n ve
To
plum
(il
etişi
m)
Bire
ysel
ge
lişim
le d
e ili
şkile
ndiri
leb
ilir
2.4.
1.
Çeşit
li du
rum
lard
a ka
rşısı
ndak
i ki
şiyle
em
pati
kura
r.
Çeşit
li du
rum
lard
a dü
şünü
rken
em
pati
kurm
anın
çöz
üm ü
retm
ede
ve k
arar
ve
rmed
e et
kili
oldu
ğu se
zdiri
lece
k Ka
rşısı
ndak
i ile
em
pati
gere
ktiri
len
etki
nlik
ler y
aptır
ılaca
k
Empa
ti
Kişis
el v
e So
syal
Ye
tkin
lik
PÇ. 6
Be
n ve
To
plum
(il
etişi
m)
Bire
ysel
ge
lişim
le d
e ili
şkile
ndiri
leb
ilir
2.4.
2.
Arka
daş v
e do
st
kavr
amın
ı in
cele
r.
Birli
kte
zam
an g
eçirm
e, k
onuş
ma,
oy
nam
a, b
irlik
te y
olcu
luk
yapm
a, b
irbiri
ni
bağı
şlam
a, b
irbiri
ne g
üven
me,
duy
arlı
olm
a gi
bi ö
zelli
kler
e de
ğini
lece
k.
Arka
daşlı
k ve
dos
tluk
aras
ında
ki
benz
erlik
ve
fark
lılık
lar b
elirl
enec
ek
Dost
luk
Arka
daşlı
k
Ki
şisel
ve
Sosy
al
Yetk
inlik
58
Te
mel
Eği
tim H
ayat
Bilg
isi D
ersi
Öğr
etim
Pro
gram
ı
PÇ. 6
Be
n ve
To
plum
(il
etişi
m)
Bire
ysel
ge
lişim
le d
e ili
şkile
ndiri
leb
ilir
2.4.
3.
Davr
anışl
arıy
la
çevr
esin
deki
leri
etki
leye
bile
ceği
ni k
eşfe
der.
İyi s
ınıf
arka
daşlı
ğı k
urm
a, y
eni g
elen
leri
iyi k
arşıl
ama,
mak
ul d
üzey
de ri
sk a
lma,
uy
guns
uz b
ir di
l kul
lanm
ama,
ba
şkal
arın
ın g
örüş
lerin
e sa
ygı g
öste
rme,
ke
ndi f
ikrin
i açı
kça
söyl
eme,
ken
dini
ikna
et
me
istey
enle
rle u
zlaşa
bilm
e, ç
evre
siyle
uy
gun
iletiş
im k
urab
ilme
ile ç
evre
sini
etki
leye
bile
ceği
üze
rinde
dur
ulac
ak
Kişis
el v
e So
syal
Ye
tkin
lik
PÇ. 6
Be
n ve
To
plum
(il
etişi
m)
Bire
ysel
ge
lişim
le d
e ili
şkile
ndiri
leb
ilir
2.4.
4.
İletiş
im k
urm
a sü
reci
nde
neza
ket v
e sa
ygı
kura
lların
a uy
ar.
İletiş
imi k
urm
a ve
sürd
ürm
e an
lam
ında
in
sanl
arın
adı
nı d
oğru
söyl
enm
esi,
neza
ket v
e gö
rgü
kura
ların
ı ku
llanm
asın
ın ö
nem
i üze
rinde
dur
ulac
ak.
Nez
aket
Sa
ygı
Ki
şisel
ve
Sosy
al
Yetk
inlik
PÇ. 6
Be
n ve
To
plum
(il
etişi
m
araç
ları)
2.4.
5.
Bilg
i edi
nme
süre
cind
e fa
rklı
iletiş
im
araç
ların
ı ye
rinde
ve
doğr
u ku
llanm
anın
ön
emin
i açı
klar
.
Tele
vizy
on, t
elef
on, t
elgr
af, b
ilişim
ar
açla
rı vb
. yer
inde
kul
lanı
lmas
ının
ön
emi a
çıkl
anac
ak b
u ar
açla
rdan
han
gi
amaç
lar i
çin
yara
rlanı
ldığ
ı açı
klan
acak
Sı
nıf ç
alışm
alar
ını,
ödev
lerin
i yap
arke
n bu
ara
çlar
dan
yara
rlanm
anın
yol
ları
açık
lana
cak…
İletiş
im a
racı
İletiş
im
ve B
ilgi
Tekn
oloj
iler
i Ye
terli
ği
PÇ. 6
Be
n ve
To
plum
(a
ile)
2.4.
6.
Aile
ve
yakı
n ak
raba
lar
aras
ında
ki
ilişk
ileri
yoru
mla
r.
Aile
içi y
ardı
mla
şman
ın ö
nem
i, ai
le
bire
yler
inin
bir
birin
e de
stek
ver
mes
i üz
erin
de d
urul
acak
. Ak
raba
lar v
e ak
raba
lık d
erec
eler
i ta
nıtıl
acak
Anne
Ba
ba
Kız K
arde
ş Er
kek
Kard
eş
Dede
Ki
şisel
ve
Sosy
al
Yetk
inlik
59
Tem
el E
ğitim
Hay
at B
ilgisi
Der
si Ö
ğret
im P
rogr
amı
Ai
le a
ğacı
olu
ştur
ulac
ak
Nen
e Ha
la
Amca
Da
yı
Teyz
e Ku
zen
Yeğe
n PÇ
. 11
Ben
ve
Topl
um
(ülk
e kü
ltür)
2.4.
7.
Ülk
esin
in
başlı
ca k
ültü
rel
özel
likle
rini
tanı
r
Doğa
l güz
ellik
leri,
tarih
i yer
leri,
ye
mek
leri,
oyu
nlar
ı, yö
rese
l el -i
şli v
b.
konu
lara
değ
inile
cek
Müz
e ziy
aret
leri,
serg
i ziy
aret
i, ko
nser
ka
tılım
sağl
anac
ak
Du
yarlı
ve
Etki
n Va
tand
aşlık
PÇ. 1
1 Be
n ve
To
plum
(k
ültü
r)
2.4.
8.
Kültü
rüne
özg
ü ge
lene
k ve
gö
rene
kler
i far
k ed
er.
Gel
enek
ve
göre
nekl
erim
izin
nele
r ol
duğu
na d
eğin
ilece
k G
elen
ek g
ören
ekle
re u
yma
ve b
unla
ra
yöne
lik e
tkin
likle
r yar
atıla
cak.
Gel
enek
/ gö
rene
k Du
yarlı
ve
Etki
n Va
tand
aşlık
PÇ. 9
Be
n ve
To
plum
(e
kono
mik
- tu
tum
lu
olm
a)
2.4.
9.
Kayn
akla
rı bi
linçl
i ola
rak
kulla
nman
ın
ekon
omik
du
rum
una
katk
ısını
açı
klar
.
2.4.
10. P
aras
ını
birik
tirir.
Bilin
çli k
ayna
k ku
llanı
mı,
israf
ı önl
eme
gibi
kon
ular
a de
ğini
lece
k.
Yiye
cek,
ele
ktrik
, su,
kâğ
ıt vb
. Ka
ynak
ları
bilin
çli k
ulla
nman
ın a
ile
bütç
esin
e ka
tkısı
üze
rinde
dur
ulac
ak
Cep
harç
lığın
ı har
cark
en p
lanl
ı dav
ranm
a,
tüke
tim y
apar
ken
bütç
esin
e gö
re
istek
leriy
le g
erek
li ol
an a
rasın
daki
de
ngey
i kur
mas
ının
ger
eklil
iği ü
zerin
de
duru
laca
k.
Tasa
rruf
yap
arak
par
a bi
riktir
men
in,
İsra
f Bi
linçl
i ka
ynak
ku
llanı
mı
Aile
büt
çesi
Ekon
omik
Ka
tılım
60
Te
mel
Eği
tim H
ayat
Bilg
isi D
ersi
Öğr
etim
Pro
gram
ı
daha
büy
ük h
arca
ma
gere
ktire
n ih
tiyaç
ları
karş
ılam
aya
imkâ
n sa
ğlay
acağ
ı üz
erin
de d
urul
ur.
Para
sını b
ilinç
li ku
llana
rak
artır
ma,
ge
reki
rse
kum
bara
da b
irikt
irme
üzer
inde
du
rula
cak.
PÇ
. 9
Ben
ve
Topl
um
(eko
nom
ik-
tutu
mlu
ol
ma)
2.4.
11. T
üket
ici
hakl
arın
ın
önem
ini a
çıkl
ar.
Tüke
tici H
akla
rı üz
erin
de d
urul
acak
. Tü
ketic
i hak
ların
ı kor
uma
dern
eği v
e gö
revi
ne d
eğin
ilece
k.
Hakl
arı i
hlal
edi
ldiğ
inde
yap
abile
cekl
eri
üzer
ine
tart
ışıla
cak.
Tü
ketic
i hak
ların
ın y
asal
arla
kor
uma
altın
da o
lduğ
u ko
nula
rına
deği
nile
cek.
Tüke
tici
hakl
arı
Ekon
omik
Ka
tılım
Ki
şisel
ve
Sosy
al
Yetk
inlik
PÇ. 1
0 Be
n ve
To
plum
(m
esle
kler
)
2.4.
12. T
oplu
mda
ki
başlı
ca m
esle
k gr
upla
rını v
e işl
evle
rini
açık
lar.
2.4.
13. G
eçm
iştek
i ve
günü
müz
deki
ba
şlıca
m
esle
kler
in
işlev
lerin
i ka
rşıla
ştırı
r.
Farlı
ala
nlar
da ç
alışa
n m
esle
k gr
upla
rı ve
bu
nlar
ın ro
l ve
işlev
leri
üzer
inde
du
rula
cak
G
eçm
işte
kabu
l gör
en m
esle
kler
le
günü
müz
de k
abul
gör
en m
esle
kler
ar
asın
daki
fark
lılık
lar k
arşıl
aştır
ılaca
k
mes
lek
PÇ. 1
2
2.4.
14. Ç
ocuk
ların
da
birt
akım
ha
klar
a sa
hip
oldu
ğunu
n fa
rkın
da o
lur.
Duya
rlı v
e Et
kin
Vata
ndaş
lık
Kişis
el v
e So
syal
Ye
tkin
lik
61
Tem
el E
ğitim
Hay
at B
ilgisi
Der
si Ö
ğret
im P
rogr
amı
PÇ. 1
2 Be
n ve
To
plum
2.
4.15
. Çoc
uk
hakl
arın
ın
içer
iğin
i açı
klar
.
Çocu
k ha
klar
ının
nel
er o
lduğ
u üz
erin
de
duru
laca
k
Du
yarlı
ve
Etki
n Va
tand
aşlık
Kişis
el v
e So
syal
Ye
tkin
lik
PÇ. 1
3 Be
n ve
To
plum
(d
eğer
ler)
2.4.
16. Ü
lkes
ine
hizm
et
etm
iş sp
orcu
ve
sana
tçıla
rı ta
nır.
İsim
lerin
i ve
başa
rılar
ını a
raşt
ırır ö
ğren
ir
Duya
rlı v
e Et
kin
Vata
ndaş
lık
PÇ. 1
1 Be
n ve
To
plum
(y
urtt
aşlık
)
2.4.
17. Ü
lkes
inin
ulu
sal
sem
bolle
rini,
başlı
ca
yöne
ticile
rini,
başk
entin
i ve
coğr
afi
konu
mun
u ta
nır.
2.4.
18. U
lusa
l gün
ve
bayr
amla
rı ku
tlam
ak iç
in
özgü
n pl
anla
r ya
par.
2.4.
19. D
ini b
ayra
mla
rı ku
tlam
anın
to
plum
sal
yaşa
m
açısı
ndan
ön
emin
i açı
klar
.
Mill
etin
i, m
illiy
etin
i, di
nini
, bay
rağı
, mill
i m
arşı
yöne
tim şe
klin
i, ba
şbak
anın
adı
, cu
mhu
rbaş
kanı
nın
adı,
kim
lik k
artı,
ba
şken
tin a
dı, ü
lken
in h
arita
üze
rinde
gö
ster
imi,
ada
oluş
u vs
gib
i kon
ular
a de
ğini
lece
k.
Yakı
n çe
vred
eki d
iğer
ülk
eler
le fa
rkla
rı kı
yasla
ma
üzer
ine
etki
nlik
ler y
apıla
cak.
Se
vgi,
barış
, vat
anse
verli
k, k
ültü
rel
değe
rleri
koru
ma
ve g
elişt
irme
üzer
inde
du
rula
cakt
ır.
Ülk
esin
in u
lusa
l sem
bolle
ri, d
ünya
daki
ye
ri, y
önet
icile
ri, b
aşke
nti i
le il
gili
tem
el
bilg
iler ü
zerin
de d
urul
acak
Di
ğer ü
lkel
erle
fark
ların
ın b
elirl
enm
esi
Bayr
ağı’n
a ve
İstik
lâl M
arşı’
na n
eden
sa
ygı g
öste
rilm
esi g
erek
tiği ü
zerin
de
duru
laca
k M
illî b
ayra
mla
rı ku
tlam
a am
acıy
la h
azırl
ık
yapm
a ça
lışm
alar
ına
yer v
erile
cek
Ada
U
lusa
l se
mbo
l
Duya
rlı v
e Et
kin
Vata
ndaş
lık
Kişis
el v
e So
syal
Ye
tkin
lik
PÇ. 8
Be
n ve
2.
4.20
. Top
lum
için
de
Fark
lı kü
ltürd
eki i
nsan
lar,
sosy
oeko
nom
ik
Kültü
r Du
yarlı
ve
Kişis
el v
e
62
Te
mel
Eği
tim H
ayat
Bilg
isi D
ersi
Öğr
etim
Pro
gram
ı
PÇ.1
1 To
plum
/ (e
tkin
va
tand
aşlık
)
fark
lı kü
ltürle
rin v
e so
syo-
ekon
omik
dü
zeye
sahi
p bi
reyl
erin
ol
duğu
nu fa
rk
eder
.
düze
yler
i far
klı o
lma,
dur
umla
rı üz
erin
de
duru
laca
k.
Eşitl
ik
Ön-
yar
gı
Etki
n Va
tand
aşlık
So
syal
Ye
tkin
lik
PÇ. 6
PÇ
. 8
PÇ. 1
1 PÇ
. 12
Ben
ve
Topl
um
Bire
ysel
ge
lişim
le d
e ili
şkile
n-di
rilir.
2.4.
21. T
oplu
m iç
inde
ya
şam
anın
ge
rekt
irdiğ
i da
vran
ışlar
ı ka
zanı
r
Örn
eğin
tiya
tro
oyun
u izl
erke
n se
ssiz
olun
mas
ı, ce
p te
lefo
nunu
n ka
palı
olm
ası,
traf
ikte
kur
alla
ra u
yma,
birb
irini
n sır
asın
a sa
ygı g
öste
rme,
den
iz ke
narın
da, p
ikni
k al
anın
da ç
evre
yi te
miz
tutm
a vb
futb
ol
veya
spor
kar
şılaş
mal
arın
da k
üfre
tmem
e,
topl
u ta
şıma
araç
ların
da (o
tobü
s vs.
) ku
ralla
ra u
yma
sayg
ı gös
term
e
Gör
gü k
ural
ı Du
yarlı
ve
Etki
n Va
tand
aşlık
Tr
afik
ve
Güv
enlik
Kişis
el v
e So
syal
Ye
tkin
lik
PÇ. 1
4 Be
n ve
To
plum
(li
der)
2.4.
22. K
ıbrıs
Tür
k to
plum
u lid
erle
rini v
e ül
kesin
e hi
zmet
lerin
i aç
ıkla
r.
Lide
rlerin
(Dr F
azıl
Küçü
k, R
auf R
aif
Denk
taş)
, top
lum
ların
yaş
antıl
arın
ı nas
ıl de
ğişt
irdiğ
ini a
çıkl
ayar
ak, g
eçm
işte
ve
günü
müz
de T
ürk
topl
umun
a lid
er o
lan
kişil
er h
akkı
nda
araş
tırm
a ya
par.
Du
yarlı
ve
Etki
n Va
tand
aşlık
Kişis
el v
e So
syal
Ye
tkin
lik
PÇ. 1
4 Be
n ve
To
plum
(li
der)
2.4.
23. A
tatü
rk il
ke v
e de
vrim
leri
çerç
eves
inde
Tü
rk u
lusu
nun
sahi
p ol
duğu
ha
k ve
öz
gürlü
kler
i in
cele
r.
Atat
ürk’
ün ö
nder
liğin
de T
ürk
mill
etin
in
sahi
p ol
duğu
hak
ve
hürr
iyet
leri
araş
tırır.
At
atür
k de
vrim
leri
Duya
rlı v
e Et
kin
Vata
ndaş
lık
63
Tem
el E
ğitim
Hay
at B
ilgisi
Der
si Ö
ğret
im P
rogr
amı
DÜ
ZEY:
3. S
INIF
1.
Ö
ĞRE
NM
E AL
ANI:
BİRE
YSEL
GEL
İŞİM
Pr
ogra
m
çıkt
ı ili
şkis
i Ko
nula
r Ö
ğren
me
Çıkt
ıları
Açık
lam
a Te
mel
Ka
vram
lar
Ara
Dis
iplin
ler
Bece
riler
PÇ. 1
PÇ
. 2
Bire
ysel
G
elişi
m
3.1.
1.
Kişis
el
özel
likle
ri aç
ısınd
an
kend
ini
değe
rlend
irir.
Kişis
el ö
zelli
kler
ini t
anıy
arak
olu
mlu
be
nlik
imge
si ge
liştir
en b
ireyi
n ke
ndin
i de
ğerle
ndirm
e sü
reçl
eri e
le
alın
acak
tır.
Kişis
el ö
zelli
kler
i açı
sında
n gü
çlü
veya
ge
liştir
mes
i ger
eken
yön
leri
değe
rlend
irile
cek
Kend
ini t
anıtı
rken
, kişi
sel g
örüş
lerin
i ve
terc
ihle
rini i
fade
ede
rken
, ba
şkal
arın
ın g
örüş
lerin
e ve
te
rcih
lerin
e sa
ygı g
öste
rilm
esin
in
önem
i üze
rinde
dur
ulac
ak.
Yete
nek
Dış g
örün
üş
(fizi
ksel
öz
ellik
) Ka
rakt
erist
ik
özel
lik
Kuvv
etli
(güç
lü) y
ön
Zayı
f yön
(G
elişt
irilm
esi
gere
ken
yön
olar
ak
alın
mal
ıdır)
Ö
z- e
leşt
iri
Ki
şisel
ve
Sosy
al
Yetk
inlik
Pr
oble
m
Çözm
e,
Oku
ryaz
arlık
PÇ. 1
PÇ
. 2
Bire
ysel
ge
lişim
3.
1.2.
Ki
şisel
imaj
ını
oluş
turm
ada
etki
li ol
an
fakt
örle
ri ke
şfed
er.
3.1.
3.
Kişil
ik
özel
likle
rine
uygu
n bi
r im
aj
geliş
tirir.
Kend
ine
uygu
n bi
r im
aj o
luşt
urur
ken
kara
r ver
me
süre
cini
etk
ileye
n fa
ktör
ler ü
zerin
de d
urul
acak
tır.
İste
diği
şeki
lde
kend
ine
uygu
n bi
r im
aj
oluş
turm
aya
yöne
lik ç
alışm
alar
ı ge
rçek
leşt
irile
cekt
ir. (k
endi
saç
mod
elin
e ka
rar v
erm
esi,
kıya
fetle
rinin
se
çmes
i, m
üzik
tarz
ı, sp
or v
s)
Kara
r ver
mes
ini e
tkile
yen
fakt
örle
rin
nele
r old
uğu
nele
rden
et
kile
ndik
leri/
veya
etk
ilenm
edik
leri
Öz-
İmaj
Ka
rar v
erm
e
Kişis
el v
e So
syal
Ye
tkin
lik,
Prob
lem
çö
zme
64
Te
mel
Eği
tim H
ayat
Bilg
isi D
ersi
Öğr
etim
Pro
gram
ı
üzer
inde
dur
ulac
ak.
(Aile
/ark
adaş
/öğr
etm
en tv
/ re
klam
/inte
rnet
./bilg
isaya
r oyu
nu v
b.)
Kend
i yet
enek
lerin
in v
e ya
pabi
lece
kler
inin
fark
ında
olm
ası,
mot
ivas
yonu
nun,
iste
ğini
n,
arzu
ların
ın, d
uygu
ların
ın k
işise
l im
ajın
ı ol
uştu
rabi
lmes
i içi
n al
t bas
amak
lar
nite
liğin
de o
laca
ğı u
nutu
lmam
alıd
ır.
PÇ. 1
PÇ
. 2
Bire
ysel
ge
lişim
3.
1.4.
G
erçe
kleş
tireb
ilec
eği k
ısa v
e uz
un sü
reli
amaç
larıy
la
ilgili
pla
nlar
ya
par.
Hede
flerin
e ul
aşm
ak iç
in y
apac
ağı
plan
lar ü
zerin
de d
urul
acak
Am
acın
ı ger
çekl
eştir
mey
e ça
lışırk
en
karş
ılaşa
bile
ceği
ele
ştiri
lere
açı
k ol
mas
ı, Am
açla
rına
ulaş
abilm
ek iç
in k
işise
l ol
arak
çab
a ha
rcam
ası,
Kayb
etm
e ve
ya b
aşar
ısız o
lma
olas
ılığı
nı g
öze
alar
ak, y
enili
kler
i den
eme
cesa
reti
göst
erm
esi v
e bu
ndan
zevk
alm
ası
konu
ları
üzer
inde
dur
ulac
ak.
Kısa
ve
uzun
vad
ede
amaç
ve
hede
flerin
e na
sıl u
laşa
cağı
nı ta
nım
lar.
(Bir
aşam
alı v
eya
iki a
şam
alı k
ısa
vade
li pl
anda
n uz
un v
adel
i pla
na
geçi
ş)
…. Y
apar
sa …
. Eld
e ed
ilece
k Ki
şisel
terc
ihle
rini b
elirl
erke
n ha
ngi
nede
nler
in e
tkili
old
uğun
u, o
nun
terc
ihle
rini e
tkile
yen
duru
mla
rın n
eler
ol
duğu
nu fa
rk e
tmes
i sağ
lana
cak.
Plan
lam
a Kı
sa v
adel
i am
aç
Uzu
n va
deli
amaç
Ki
şisel
ve
Sosy
al
Yetk
inlik
Pr
oble
m
çözm
e
Eleş
tirel
ve
Yara
tıcı
Düşü
nme
65
Tem
el E
ğitim
Hay
at B
ilgisi
Der
si Ö
ğret
im P
rogr
amı
PÇ. 1
PÇ
. 2
Bire
ysel
ge
lişim
3.1.
5.
Fark
lılık
ların
bi
reye
ola
n ka
tkıla
rını
değe
rlend
irir.
Fark
lılık
lara
sevg
i ve
hoşg
örü
ile
yakl
aşılm
ası ü
zerin
de d
urul
acak
tır.
Birb
irind
en fa
rklı
özel
likle
re sa
hip
olan
ar
kada
şların
yaş
amım
ıza y
aptığ
ı ol
umlu
kat
kıla
r üze
rinde
dur
ulac
ak.
(Far
klı g
elişe
n ve
/vey
a fa
rklı
sosy
al v
e ek
onom
ik g
rupl
arda
ki k
işile
rle b
irlik
te
yaşa
man
ın g
üzel
liğin
i far
k ed
erek
on
lara
kar
şı ön
yar
gısız
dav
ranı
şlar
serg
iler)
Ar
kada
şlarıy
la b
irlik
te n
eler
ba
şara
bile
cekl
eri ü
zerin
e ta
rtışı
laca
k (B
irlik
te v
akit
geçi
rme,
kon
uşm
a bi
rbirl
erin
e gü
venm
e, p
ayla
şma,
ya
rdım
etm
e, h
erke
sin fa
rklı
özel
likle
rinde
n ya
rarla
nma
gibi
ka
tkıla
r vb.
)
Du
yarlı
ve
Etki
n Va
tand
aşlık
Kişis
el v
e So
syal
Ye
tkin
lik,
İşbi
rliği
PÇ. 1
PÇ
. 2
PÇ. 3
Bire
ysel
ge
lişim
(G
üven
lik)
3.1.
6.
Tehl
ikel
i, ist
ismar
a aç
ık
duru
mla
rla b
aş
etm
e yo
lların
ı or
taya
koy
ar.
3.1.
7.
Kend
i vüc
ut
bütü
nlüğ
ünü
koru
yaca
k gü
venl
ik
önle
mle
rini
uygu
lar.
Kend
i vüc
ut b
ütün
lüğü
nü k
orum
a yo
lları
üzer
inde
dur
ulac
aktır
. Te
hlik
e, te
hlik
eli d
urum
lar,
hoşa
gi
tmey
en d
urum
lar v
e bu
nlar
la b
aşa
çıkm
a yo
lları
üzer
inde
dur
ulac
ak.
Oyu
n or
tam
ının
düz
enle
nmes
ine
ve
güve
nlik
le il
gili
düşü
nüp
kara
r ve
rilm
esi,
hem
ken
dini
hem
de
arka
daşla
rının
güv
enliğ
ini k
orum
ası v
e bu
yön
de so
rum
lulu
k üs
tlenm
esi
üzer
inde
dur
ulac
ak.
Kend
i vüc
ut b
ütün
lüğü
ne za
rar
vere
bile
cek
duru
mla
ra k
arşı
güve
nlik
Güv
enlik
Te
hlik
e
İstis
mar
Traf
ik v
e G
üven
lik
Prob
lem
Çö
zme
66
Te
mel
Eği
tim H
ayat
Bilg
isi D
ersi
Öğr
etim
Pro
gram
ı
duru
mla
rını u
ygul
amas
ı üze
rinde
du
rula
cak.
(T
rafik
te; e
mni
yet k
emer
ini b
ağlı
tutm
ası a
rka
koltu
kta
otur
up k
emer
ini
bağl
amas
ı, el
ini k
olun
u ta
şıt
içer
isind
en d
ışarıy
a çı
karm
amas
ı ok
ulda
oku
l bah
çesin
deki
güv
enlik
ku
ralla
rına
uym
ası o
yun
park
ı ku
ralla
rına
uym
a, m
erdi
venl
eri
kulla
nma;
evd
e bı
çak,
mak
et b
ıçağ
ı, ila
çlar
vb.
) PÇ
. 1
PÇ. 2
PÇ
. 3
Bire
ysel
ge
lişim
(etik
) Be
n ve
To
plum
la d
a ili
şkile
ndiri
lebi
lir.
3.1.
8.
Yakı
n çe
vres
inde
etik
ku
ralla
ra u
yan
bire
yler
in
davr
anışl
arın
ı an
aliz
eder
. 3.
1.9.
Et
ik k
ural
lara
uy
ulm
adığ
ında
or
taya
çı
kabi
lece
k so
runl
ara
çözü
m ö
neril
eri
getir
ir.
Yaşa
mın
ın h
er a
lanı
nda
etik
da
vran
ışlar
serg
ilem
e ve
bun
u ya
şam
bi
çim
i hal
ine
getir
me
duru
mla
rı üz
erin
de d
urul
acak
. G
ünlü
k ya
şam
ında
etik
değ
erle
re n
asıl
uyul
ur?
Uyu
lmam
a du
rum
ları?
Alın
abile
cek
önle
mle
r vb.
Etik
dav
ranı
ş G
üven
ilir
Dürü
st
Söz v
erm
ek
Duya
rlı v
e Et
kin
Vata
ndaş
lık
Kişis
el v
e So
syal
Ye
tkin
lik
Eleş
tirel
ve
Yara
tıcı
düşü
nce
2.
ÖĞ
REN
ME
ALAN
I: SA
ĞLI
ĞIM
PÇ
. 4
PÇ. 5
Sa
ğlığ
ım
(güv
enlik
)
3.2.
1.
Acil
yard
ım
num
aral
arın
ın
insa
n ya
şam
ı aç
ısınd
an
Acil
duru
mla
rda
hang
i kur
um v
e ki
şiler
den
yard
ım a
lınab
ilece
ği v
e bu
nlar
ın il
etişi
m n
umar
alar
ı üze
rinde
du
rula
cakt
ır. 1
55, 1
12, 1
99, 1
77…
Tehl
ike
Vü
cut
bütü
nlüğ
ü Ac
il du
rum
Traf
ik v
e G
üven
lik
Prob
lem
Çö
zme
67
Tem
el E
ğitim
Hay
at B
ilgisi
Der
si Ö
ğret
im P
rogr
amı
önem
ini a
çıkl
ar
3.2.
2.
Acil
yard
ım
num
aral
arın
ı ku
llanı
r 3.
2.3.
Ac
il bi
r du
rum
da
ulaş
abile
ceği
ya
kın
çevr
esin
deki
ki
şiler
in il
etişi
m
bilg
ilerin
i ed
inir.
Acil
yard
ım n
umar
alar
ı, ha
ngi
duru
mla
rda
aran
dıkl
arı v
e bu
nu
mar
alar
ı ger
eksiz
yer
e m
eşgu
l ed
ilmem
esin
in ö
nem
i üze
rinde
du
rula
cakt
ır.
Acil
yard
ım n
umar
alar
ı han
gile
ridir.
Ha
ngi d
urum
da h
angi
leri
aran
mal
ıdır.
G
erek
siz m
eşgu
l edi
lmem
elid
ir.
Acil
bir d
urum
da u
laşıl
mas
ı ger
eken
ki
şinin
(Ann
e, b
aba,
abi
, abl
a,
velis
inin
) adı
nı te
lefo
n nu
mar
asın
ı ve
adre
sinin
bili
nmes
i üze
rinde
du
rula
cak.
Traf
ik
PÇ. 4
PÇ
. 5
PÇ. 8
Sağl
ığım
(g
üven
lik)
3.2.
4.
Düze
yine
uy
gun
tem
el il
k ya
rdım
te
knik
lerin
i uy
gula
r.
Basit
yar
alan
ma
duru
mun
da y
apıla
cak
olan
lar ü
zerin
de d
urul
acak
Ka
naya
n bö
lgey
e ba
skı u
ygul
anm
ası,
çarp
ma
duru
mun
da a
ğrı o
lan
bölg
eye
buz k
onm
ası g
ibi…
İlk
yar
dım
esn
asın
da h
ijyen
ko
şulla
rına
dikk
at e
dilm
esi k
onul
arı
üzer
inde
dur
ulac
ak.
İlk y
ardı
m
Traf
ik v
e G
üven
lik
PÇ. 4
PÇ
. 5
PÇ. 8
Sağl
ığım
(h
ijyen
) 3.
2.5.
Hi
jyen
ku
ralla
rına
uyul
mad
ığın
da
orta
ya
çıka
bile
cek
soru
nlar
ı be
lirle
r.
3.2.
6.
Tem
el h
ijyen
ku
ralla
rına
Kişis
el h
ijyen
in ö
nem
i üze
rinde
du
rula
cak.
Ki
şisel
hijy
en d
eney
imle
ri, h
ijyen
ik
yem
ek y
eme
alışk
anlığ
ı, gi
yinm
ede
tem
el b
ecer
iler g
elişt
irme
ve
giys
ilerin
i kor
uma,
dişl
erin
i düz
enli
fırça
lam
a ve
kor
uma,
el y
ıkam
a, v
ücut
te
miz
liği,
diş b
akım
ı gib
i hijy
en
kura
ların
a uy
ulm
ası g
erek
tiğin
i
Kişis
el h
ijyen
Tr
afik
ve
Güv
enlik
Pr
oble
m
Çözm
e
68
Te
mel
Eği
tim H
ayat
Bilg
isi D
ersi
Öğr
etim
Pro
gram
ı
uym
ayı
alışk
anlık
hâl
ine
getir
ir.
gere
kçel
eri i
le sa
vunm
ası,
uym
ayan
ların
uym
ası i
çin
öner
ilerd
e bu
lunm
ası ü
zerin
de d
urul
acak
tır.
PÇ. 5
Sa
ğlığ
ım
3.2.
7.
Yaşa
m b
içim
i ve
bes
lenm
e ile
vü
cut
orga
nlar
ını
koru
ma
aras
ında
ki
ilişk
ileri
sapt
ar.
Org
anla
rı ko
rum
ada
yaşa
m ta
rzı v
e be
slenm
enin
öne
mi i
le
ilişk
ilend
irile
cek
Tr
afik
ve
Güv
enlik
PÇ. 5
Sa
ğlığ
ım
(bes
lenm
e)
3.2.
8.
Sağl
ıklı
bir
yaşa
m iç
in
deng
eli
besle
nme,
uy
ku, d
inle
nme
ve fi
zikse
l et
kinl
ikle
rin
önem
ini
belir
ler.
Sağl
ıklı
yaşa
m iç
in d
enge
li be
slenm
e,
uyku
, din
lem
e, fi
zikse
l akt
ivite
ve
spor
ya
pman
ın ö
nem
ine
deği
nile
cek
Sağl
ık
Besle
nme
Deng
eli
besle
nme
Fizik
sel
aktiv
ite
PÇ. 5
Sa
ğlığ
ım
(bes
lenm
e)
3.2.
9.
Büyü
me
ve
geliş
me
açısı
ndan
sa
ğlık
lı be
sinle
r tü
ketm
enin
ön
emin
i aç
ıkla
r. 3.
2.10
. GDO
’lu v
e
Gıd
anın
öze
llikl
eri,
kate
goril
eri
(kar
bonh
idra
t, pr
otei
n, y
ağla
r, vi
tam
in, s
u ve
min
eral
ler)
GDO
’lu
yiye
cekl
er v
e ho
rmon
gib
i be
slenm
emiz
i olu
msu
z etk
ileye
n fa
ktör
lerin
yaş
amım
ıza e
tkile
rine
deği
nile
cek.
Gıd
a/be
sin
GDO
Ho
rmon
Traf
ik v
e G
üven
lik
69
Tem
el E
ğitim
Hay
at B
ilgisi
Der
si Ö
ğret
im P
rogr
amı
horm
onlu
yi
yece
kler
in
sağl
ık
üzer
inde
ki
olum
suz
etki
lerin
i aç
ıkla
r.
PÇ. 5
Sa
ğlığ
ım
(bes
lenm
e)
3.2.
11. S
ağlık
lı be
slenm
e ile
sa
ğlık
sız
besle
nme
aras
ında
ki fa
rkı
ifade
ede
r. 3.
2.12
. Bes
lenm
ede
deng
e ve
öl
çünü
n ro
lünü
ta
kdir
eder
Kend
i bes
lenm
e al
ışkan
lığın
ın ö
lçül
ü ve
düz
enli
olm
a du
rum
u ta
rtışı
laca
k.
Deng
eli b
esle
nme
için
ger
ekli
olan
be
sinle
ri ta
nım
laya
rak,
bes
lenm
enin
bü
yüm
eyi p
erfo
rman
sı ve
gel
işmey
i na
sıl a
rttır
dığı
üze
rinde
dur
ulac
ak
Sağl
ıklı
besle
nme
Sağl
ıksız
Be
slenm
e Bü
yüm
e G
elişm
e
Traf
ik v
e G
üven
lik
PÇ. 5
Sa
ğlığ
ım
(bes
lenm
e)
3.2.
13. Y
iyec
ekle
ri hi
jyen
ku
ralla
rına
uygu
n ol
arak
ha
zırla
r.
Yiye
cekl
erin
hijy
en k
oşul
ların
a uy
gun
olar
ak n
asıl
hazır
ladı
ğı ü
zerin
de
duru
laca
k.
Hijy
en
Bakt
eri
Traf
ik v
e G
üven
lik
PÇ. 5
Sa
ğlığ
ım
(bes
lenm
e)
3.2.
14. B
esin
m
adde
leri
alırk
en g
öz
önün
e al
ınm
ası
gere
ken
ölçü
tleri
belir
ler.
Pake
tlem
e ve
sunu
mun
, raf
öm
rünü
n,
rekl
amın
, ith
al v
eya
yerli
üre
tim
olm
asın
ın fi
yatın
ın k
endi
tüke
tim
davr
anışı
üze
rinde
ki e
tkile
rine
deği
nile
cek.
Raf ö
mrü
Re
klam
İth
al ü
rün
Yerli
ürü
n
Traf
ik v
e G
üven
lik
Eleş
tirel
ve
Yara
tıcı
Düşü
nme
70
Te
mel
Eği
tim H
ayat
Bilg
isi D
ersi
Öğr
etim
Pro
gram
ı
PÇ. 5
Sa
ğlığ
ım
3.2.
15. V
ücut
or
ganl
arın
ın
göre
vler
ini
açık
lar.
Vücu
t org
anla
rının
gör
evle
ri üz
erin
de
duru
laca
k İç
org
anla
rı ve
duy
u or
ganl
arın
ı ko
rum
anın
öne
mi ü
zerin
e du
rula
cak.
İşitm
e,
görm
e, ta
t al
ma,
hi
sset
me,
ko
klam
a Be
yin,
kal
p,
akci
ğer,
mid
e,
böbr
ek,
kara
ciğe
r, ba
ğırs
akla
r
PÇ. 5
Sa
ğlığ
ım
3.2.
16. B
ulaş
ıcı
hast
alık
ların
ne
denl
erin
i aç
ıkla
r.
Bakt
eri v
e vi
rüsle
rin b
ulaş
ıcı
hast
alık
lara
ned
en o
lduğ
un ü
zerin
de
duru
laca
k. E
nfek
siyon
, bul
aşıc
ı ha
stal
ıkla
rın y
ayılm
a yo
lları
açık
lana
cak.
Bula
şıcı
hast
alık
En
feks
iyon
(G
enel
ola
rak
ve tı
p di
linde
bi
linen
en
feks
iyon
, ba
kter
i ve
para
zitle
rin
insa
n vü
cudu
na
gire
rek
geliş
en
hast
alık
lara
de
nilir
)
Traf
ik v
e G
üven
lik
PÇ. 4
PÇ
. 5
Sağl
ığım
3.
2.17
. Gel
işi g
üzel
ilaç
ku
llanı
mın
Vü
cuda
ilaç
alm
anın
anc
ak d
okto
r ko
ntro
lünd
e ve
bel
irtile
n do
zlard
a Do
z
Traf
ik v
e G
üven
lik
Sa
71
Tem
el E
ğitim
Hay
at B
ilgisi
Der
si Ö
ğret
im P
rogr
amı
in
san
sağl
ığın
a et
kile
rini
sapt
ar.
olab
ilece
ği k
endi
kar
arım
ızla
veya
do
ktor
olm
ayan
kişi
lerin
öne
riler
i ile
ila
ç al
man
ın y
anlış
old
uğu
üzer
ine
duru
laca
ktır.
G
elişi
güz
el il
aç k
ulla
nman
ın y
anlış
ol
duğu
, ins
anda
baş
ka so
runl
arın
ol
uşm
asın
a ne
den
olab
ilece
ği ü
zerin
e du
rulu
r
İlaç
PÇ. 4
PÇ
. 5
Sağl
ığım
(s
orum
lulu
k)
Bire
ysel
ge
lişim
le d
e ili
şkile
ndiri
lebi
lir.
3.2.
18. R
uh sa
ğlığ
ı ile
fiz
ikse
l sağ
lık
aras
ında
ki
ilişk
ileri
fark
ed
er.
3.2.
19. S
ağlığ
ını
koru
ma
soru
mlu
luğu
ed
inm
enin
ruh
sağl
ığı v
e fiz
ikse
l sağ
lık
açısı
ndan
ön
emin
i açı
klar
Çocu
ğun
duyg
ular
ını i
fade
etm
esin
e ol
anak
sağl
amak
, çoc
uğa
acı k
orku
ve
kayg
ı gib
i duy
gula
rın h
erke
s içi
n be
nzer
old
uğu
ve h
erke
sin b
unu
yaşa
dığı
, öfk
esin
i şid
dete
ba
şvur
mad
an if
ade
edeb
ilece
ği. b
öyle
du
rum
lard
a sö
zel ç
özüm
üre
tici
ifade
ler k
ulla
nmay
a yö
nelm
esi g
ibi.
Ruh
sağl
ığın
ın n
e ol
duğu
açı
klan
acak
Ru
h sa
ğlığ
ını k
orun
mas
ı içi
n ya
pılm
ası
gere
kenl
er ü
zerin
de d
urul
acak
Ru
h sa
ğlığ
ı iyi
bir
insa
nın
davr
anışl
arın
ın n
asıl
olm
ası g
erek
tiği
üzer
inde
dur
ulac
ak
Ruh
sağl
ığın
ı kor
umad
a in
sanı
n,
sevg
iye
ve sa
ygıy
a da
yalı
bağl
ar
kurm
asın
ın,
eğle
ndiri
ci, d
inle
ndiri
ci v
e ki
şiyi g
elişt
irici
sana
t, sp
or v
e to
plum
sal y
ardı
mla
şma
gibi
uğr
aşla
rla
uğra
şman
ın ö
nem
li ol
duğu
üze
rinde
du
rula
cak
Is
lak
kıya
fetle
kal
mam
ama,
düz
gün
bir
Tr
afik
ve
Güv
enlik
Ki
şisel
ve
Sosy
al
yetk
inlik
72
Te
mel
Eği
tim H
ayat
Bilg
isi D
ersi
Öğr
etim
Pro
gram
ı
öğle
yem
eği y
eme,
düz
enli
olar
ak
uygu
n sp
or v
eya
egze
rsiz
yapm
a, d
ers
çalış
ma
ve o
yun
deng
esin
i kur
ma,
do
ğru
duru
şa sa
hip
olm
a, c
ildin
i za
rarlı
gün
eş ış
ınla
rında
n ko
rum
anın
ön
emin
e de
ğini
lere
k fa
rkın
dalık
ka
zand
ırıla
cak.
3.
Ö
ĞRE
NM
E AL
ANI:
BEN
VE
DO
ĞA
PÇ. 7
PÇ
. 8
Ben
ve D
oğa
(duy
arlıl
ık)
3.3.
1.
Düny
ayı
payl
aştığ
ı in
sanl
ara,
bi
tkile
re v
e ha
yvan
lara
ka
rşı
duya
rlılık
gö
ster
ir.
Yaşa
dığı
mız
düny
anın
gel
eceğ
i içi
n bi
linçl
i dav
ranı
şlard
a bu
lunm
a ge
rekl
iliği
üze
rinde
dur
ulac
ak.
Öğr
enci
çev
reye
zara
r ver
mey
ecek
, ko
rum
ası i
çin
müc
adel
e ve
rece
k bi
tkile
rin v
e ha
yvan
ların
doğ
al y
aşam
or
tam
ların
ın k
orun
mas
ı ve
onla
ra
zara
r ver
ilmem
esi ü
zerin
de d
urul
acak
Çevr
eyle
et
kile
şim
Sürd
ürül
ebili
r çe
vre
Do
ğal k
ayna
k
Ger
i dö
nüşü
m
Duya
rlı v
e Et
kin
Vata
ndaş
lık
Eleş
tirel
ve
Yara
tıcı
Düşü
nme
İşbi
rliği
PÇ. 7
PÇ
. 8
Ben
ve D
oğa
(sor
umlu
luk)
3.
3.2.
Do
ğal
çevr
enin
ko
runm
ası
ile il
gili
soru
mlu
lukl
arın
ın
önem
ini
açık
lar.
Sını
f, ok
ul, e
v ve
çev
reye
ilişk
in
soru
mlu
lukl
arı ü
zerin
de d
urul
acak
Ö
rnek
: Öde
v ya
par,
çevr
eyi t
emiz
tuta
r, za
man
a di
kkat
ede
r, gi
bi
Du
yarlı
ve
Etki
n Va
tand
aşlık
PÇ. 7
PÇ
. 8
Ben
ve D
oğa
(ç
evre
/duy
arl
ılık)
3.3.
3.
Yakı
n çe
vres
inde
ol
uşan
çe
vre
kirli
liğin
in
Çevr
e ki
rliliğ
inin
ned
en o
luşt
uğun
u,
yara
ttığ
ı olu
msu
zlukl
arın
nel
er
olab
ilece
ğini
açı
klay
arak
bun
un
gide
rilm
esi i
çin
öner
ide
bulu
nmas
ı ko
nuyl
a ilg
ili p
roje
üre
tmey
e te
şvik
Çevr
e ki
rliliğ
i Ya
şam
ka
lites
i Dü
zens
iz ya
pıla
şma
Duya
rlı v
e Et
kin
Vata
ndaş
lık
Prob
lem
çö
zme
G
irişim
cilik
El
eştir
el v
e
73
Tem
el E
ğitim
Hay
at B
ilgisi
Der
si Ö
ğret
im P
rogr
amı
nede
nler
ini
belir
ler.
3.3.
4.
Çevr
e ki
rliliğ
inin
ön
lenm
esi
için
özg
ün
öner
iler
getir
ir.
edilm
esi ü
zerin
de d
urul
acak
yaş
adığ
ı ül
kede
çev
re k
irlili
ği k
anya
klar
ı vey
a ne
denl
er ü
zerin
de d
urul
acak
pro
je
sunu
m y
aptır
ılaca
k (C
MC,
ele
ktrik
sa
ntra
lleri,
su a
rıtm
a at
ık su
dep
olam
a ve
kat
ı çöp
dep
olam
a vs
. dü
zens
iz ya
pıla
şman
ın, g
ürül
tünü
n vb
. çe
vrey
e et
kile
rine
deği
nile
cek.
Ya
ratıc
ı Dü
şünc
e
PÇ. 7
Be
n ve
Doğ
a (d
oğa
olay
la
rı)
3.3.
5.
Çevr
esin
de
geliş
en
doğa
ol
ayla
rının
in
san
yaşa
mın
a et
kile
rini
açık
lar
Mev
simle
rin, i
klim
in v
e di
ğer d
oğa
olay
ların
ın in
san
yaşa
mın
a ol
an
etki
leri
üzer
inde
dur
ulac
ak
Gec
e-gü
ndüz
m
evsim
Ya
ğmur
Fı
rtın
a
Sis
Depr
em
PÇ. 8
Sa
ğlığ
ım
(güv
enlik
)
3.3.
6.
Yang
ın v
e de
prem
an
ında
aci
l du
rum
pl
anın
ı uy
gula
r
Oku
lda
veril
en y
angı
n ve
dep
rem
al
arm
anı
ndak
i kur
alla
rını u
ygul
amas
ı ile
dep
rem
önc
esin
de,
depr
em
sıras
ında
dep
rem
sonr
asın
da
yapı
lmas
ı ger
eken
lerin
uyg
ulan
arak
gö
ster
ilmes
i üze
rinde
dur
ulac
aktır
.
Acil
duru
m
plan
ı De
prem
Traf
ik v
e G
üven
lik
Prob
lem
Çö
zme
PÇ. 7
Be
n ve
Doğ
a (c
oğra
fya)
3.
3.7.
Do
ğada
ki su
dö
ngüs
ünü
açık
lar.
Doğa
daki
su d
öngü
sünü
n aç
ıkla
nmas
ı üz
erin
de d
urul
acak
.
PÇ. 7
Be
n ve
Doğ
a (c
anlıl
arın
dü
nyas
ı)
3.3.
8.
Canl
ıların
or
tak
özel
likle
rini
Canl
ıların
ort
ak ö
zelli
kler
i üze
rinde
du
rula
cak
Canl
ılard
a de
ğişim
aşa
mal
arın
ı ayı
rt
74
Te
mel
Eği
tim H
ayat
Bilg
isi D
ersi
Öğr
etim
Pro
gram
ı
sa
ptar
. 3.
3.9.
Ca
nlı
varlı
klar
ar
asın
daki
ili
şkile
ri ka
rşılı
klı
bağı
mlıl
ık
açısı
ndan
de
ğerle
ndiri
r.
etm
e üz
erin
de d
urul
acak
Ca
nlıla
rın b
irbirl
erin
i nas
ıl et
kile
dikl
eri
üzer
inde
dur
ulac
ak
PÇ. 7
Be
n ve
Doğ
a (c
anlıl
ar)
3.3.
10. C
anlıl
arı
veril
en
ölçü
tlere
gö
re
sınıfl
andı
rır.
3.
3.11
. Bitk
i ya
da
hayv
an
besle
men
in
insa
n ve
do
ğa
üzer
inde
ki
etki
lerin
i aç
ıkla
r.
Canl
ıları
sınıfl
andı
rara
k, e
vind
e bi
tki
yetiş
tirm
eye
veya
hay
van
besle
mey
e ist
ekli
olur
ve
onla
rın ih
tiyaç
ların
ı ka
rşıla
mak
için
soru
mlu
luk
alır.
PÇ. 7
Be
n ve
Doğ
a (m
adde
) 3.
3.12
. Isıt
ılan
mad
dele
rin
uğra
dığı
de
ğişim
leri
açık
lar.
Isıtı
lan
mad
dele
rin u
ğrad
ığı
deği
şimle
ri gö
zlem
ler.
75
Tem
el E
ğitim
Hay
at B
ilgisi
Der
si Ö
ğret
im P
rogr
amı
PÇ. 3
PÇ
. 4
PÇ. 7
Ben
ve
Topl
um
(güv
enlik
) Be
n ve
Do
ğayl
a da
ili
şkile
ndiri
lebi
lir.
3.4.
1.
Doğa
l afe
tler
sıras
ında
ya
pılm
ası
gere
ken
işlem
leri
sıras
ıyla
uy
gula
r. 3.
4.2.
Do
ğal
afet
lerd
en
koru
nmak
için
ye
ni ç
özüm
yo
lları
bulu
r.
Doğa
l afe
tler s
ırasın
da e
vind
e ya
pılm
ası g
erek
enle
ri, y
etişk
inle
r eş
liğin
de u
ygul
ayar
ak g
öste
rir.
Doğa
l afe
tlerd
en k
orun
abilm
ek iç
in
çözü
m y
olla
rı ür
etir
Tr
afik
ve
Güv
enlik
Pr
oble
m
Çözm
e
PÇ. 3
PÇ
. 4
Ben
ve
Topl
um
(güv
enlik
) Bi
reys
el
geliş
imle
de
işkill
endi
rileb
ilir.
3.4.
3.
Zorb
alık
ve
Şidd
et tü
rlerin
i aç
ıkla
r. 3.
4.4.
M
aruz
kal
ınan
zo
rbal
ık v
e şid
det t
ürü
çerç
eves
inde
ya
pılm
ası
gere
ken
işlem
leri
açık
lar.
Mar
uz k
alın
abile
cek
şidde
t tür
lerin
in
nele
r old
uğun
u dü
zeyi
ne u
ygun
ör
nekl
erle
açı
klam
ası ü
zerin
de
duru
laca
k Zo
rbal
ık v
e Şi
ddet
in sa
dece
fizik
sel
olm
adığ
ı düş
ünce
lerin
de
bask
ı altı
na
alın
arak
zorb
alık
yap
ılabi
lece
ğine
de
ğini
lece
k.
Zorb
alık
ve
şidde
te m
aruz
kal
ınm
ası
duru
mun
da y
apılm
ası g
erek
enle
r üz
erin
de d
urul
acak
Zorb
alık
Fi
zikse
l/ Du
ygus
al
şidde
t
Traf
ik v
e G
üven
lik
Kişis
el v
e So
syal
Ye
tkin
lik
PÇ. 4
Ben
ve
Topl
um
(güv
enlik
)
3.4.
5.
Dijit
al
orta
mla
rdak
i bi
lgi g
üven
lik
adım
ların
ı uy
gula
r
İnte
rnet
ort
amın
da p
ayla
şılm
ası
uygu
n ol
an v
e ol
may
an d
urum
lara
de
ğini
lece
k.
Kim
lik b
ilgile
ri, e
v ad
resi,
öze
l bilg
ileri,
şif
rele
ri, te
lefo
n nu
mar
ası v
b.
payl
aşılm
amas
ı, so
syal
pay
laşım
sit
eler
inde
çok
öze
l dur
umla
rın
İnte
rnet
So
syal
pa
ylaş
ım
İle
tişim
ve
Bilg
i te
knol
ojile
ri ye
terli
ği
4.
ÖĞ
REN
ME
ALAN
I: BE
N V
E TO
PLU
M
76
Te
mel
Eği
tim H
ayat
Bilg
isi D
ersi
Öğr
etim
Pro
gram
ı
payl
aşılm
amas
ı yer
ve
zam
an
bilg
ilerin
in p
ayla
şılm
amas
ı, in
tern
ette
ki o
yunl
ar, t
anım
adığ
ı ki
şiler
den
gele
n ar
amal
arın
ce
vapl
anm
amas
ı gib
i…)
PÇ. 6
Be
n ve
To
plum
(il
etişi
m)
3.4.
6.
Başlı
ca k
itle
iletiş
im
araç
ların
ın
kulla
nım
al
anla
rını
belir
ler.
3.4.
7.
Başlı
ca k
itle
iletiş
im
araç
ların
ın
insa
nlar
üz
erin
deki
et
kile
rini
sapt
ar.
Tele
vizy
on, k
omed
i, de
rgi,
hika
ye
kita
bı, v
ideo
; hik
aye
ve te
kerle
mel
ere
fark
lı so
nlar
yar
atm
a; e
n se
vdiğ
i vi
deoy
u, m
üziğ
i ve
tele
v izy
on
prog
ram
ını b
elirl
eme;
çeş
itli
prog
ram
ların
, rek
lam
ların
vid
eo v
e CD
’lerin
içer
iğin
i keş
fetm
e, ç
ocuk
lara
yö
nelik
rekl
amla
rı fa
rk e
tme
(rek
lam
ve
pro
gram
lar a
rasın
daki
kon
u fa
rkla
rını b
elirl
er, f
avor
i rek
lam
ları,
re
klam
ların
am
acı.)
gibi
kon
ular
a de
ğini
lece
k.
Kurg
u Re
klam
İletiş
im v
e Bi
lgi
Tekn
oloj
ileri
Yete
rliği
Ki
şisel
ve
Sosy
al
Yetk
inlik
PÇ. 6
Be
n ve
To
plum
(il
etişi
m)
Bire
ysel
ge
lişim
le d
e ili
şkile
ndiri
lebi
lir
3.4.
8.
Dost
luk
ve
arka
daşlı
ğa
önem
ver
ir.
3.4.
9.
Arka
daş
eksik
liği
duru
mun
da
bire
yin
yaşa
yaca
ğı
duyg
u ve
dü
şünc
eler
i ta
hmin
ede
r.
Arka
daşlı
ğın
eksik
liği d
urum
lard
a ya
şanı
labi
lece
k du
rum
lar v
e bu
nlar
ın
gide
rilm
e yo
lların
a de
ğini
lir.
Dost
luk
İş
birli
ği
PÇ. 6
Be
n ve
3.
4.10
. Çev
resin
i Çe
vres
ini g
özle
mes
i, ne
zake
t N
ezak
et
77
Tem
el E
ğitim
Hay
at B
ilgisi
Der
si Ö
ğret
im P
rogr
amı
PÇ. 8
To
plum
(il
etişi
m)
gözl
emle
yere
k ne
zake
t ku
ralla
rına
uygu
n ol
an v
e ol
may
an
davr
anışl
arı
belir
ler.
3.4.
11. Ç
evre
siyle
ne
zake
t ve
sayg
ı kur
alla
rı çe
rçev
esin
de
iletiş
im k
urar
.
kura
lların
a uy
man
ın g
etird
iği s
onuç
ları
araş
tırm
ası ü
zerin
de d
urul
acak
. Sı
nıf v
e ok
ul k
ural
ları
çerç
eves
inde
ne
zake
t kur
alla
rına
uym
ası,
başk
alar
ının
kişi
sel e
şyal
arın
a sa
ygı
duym
ası ü
zerin
de d
urul
acak
İy
i sın
ıf ar
kada
şlığı
, yen
i gel
enle
ri iy
i ka
rşıla
mas
ı, ris
k al
mas
ı, uy
guns
uz d
il ku
llanm
amay
a öz
en g
öste
rmes
i ba
şkal
arın
ın g
örüş
lerin
e sa
ygı
göst
erm
esi k
endi
fikr
ini a
çıkç
a ifa
de
etm
esi i
le ç
evre
sini o
lum
lu şe
kild
e et
kile
yebi
lece
ği b
öyle
ce d
aha
çok
kabu
l gör
eceğ
i üze
rinde
dur
ulac
ak
Sayg
ı İş
brili
ği,
Kişis
el v
e so
syal
Ye
tkin
lik
PÇ. 6
PÇ
. 8
Ben
ve
Topl
um
(İlet
işim
) Bi
reys
el
geliş
imle
de
ilişk
ilend
irile
bilir
3.4.
12. Ç
evre
sini
gözl
emle
yere
k ha
ngi i
letiş
im
türle
rinin
ku
llanı
ldığ
ını
belir
ler.
PÇ. 9
Be
n ve
To
plum
ile
tişim
m
edya
3.4.
13. R
ekla
mla
rın
tüke
tici
davr
anışl
arı
üzer
inde
ki
etki
lerin
i aç
ıkla
r.
Tüke
tim v
e ih
tiyaç
ların
be
lirle
nmes
inde
rekl
amın
olu
mlu
ve
olum
suz e
tkile
ri üz
erin
de d
urul
acak
Ço
cukl
ara
yöne
lik re
klâm
lar
tart
ışıla
cak.
Re
klâm
lar,
ihtiy
açla
r ve
imkâ
nlar
ar
asın
daki
ilişk
i sor
gula
naca
k.
Med
ya
El
eştir
el v
e Ya
ratıc
ı Dü
şünm
e
PÇ. 6
Be
n ve
3.
4.14
. Em
pati
kurm
a Ka
rar v
erm
ede
soru
n çö
zmed
e em
pati
Empa
ti
Ki
şisel
ve
78
Te
mel
Eği
tim H
ayat
Bilg
isi D
ersi
Öğr
etim
Pro
gram
ı
Topl
um
(ilet
işim
em
pati)
Bi
reys
el
geliş
imle
de
ilişk
ilend
irile
bilir
yolu
yla
karş
ısınd
aki
kişin
in d
uygu
ve
dü
şünc
eler
ini
anal
iz ed
er.
kurm
a ye
tene
ği g
elişt
irile
cek
sınıf
ve
okul
içi i
letiş
imle
rinde
em
pati
kurm
ası
üzer
inde
dur
ulac
ak.
Arka
daşla
rı ve
ya y
akın
çev
resiy
le
yaşa
dığı
sevi
nç h
üzün
kay
gı e
ndişe
gi
bi d
uygu
ları
karş
ılıkl
ı yaş
amay
a ve
hi
sset
mey
e yö
nelik
etk
inlik
ler
yapı
laca
k.
Soru
n çö
zme
Ka
rar v
erm
e So
syal
Ye
tkin
lik
PÇ. 8
Be
n ve
To
plum
(d
uyar
lılık
)
3.4.
15. T
oplu
mda
en
gelli
bi
reyl
erin
ka
rşıla
ştığ
ı gü
çlük
leri
sapt
ar.
3.4.
16. E
ngel
li bi
reyl
erin
ka
rşıla
ştık
ları
güçl
ükle
rin
orta
dan
kald
ırılm
ası i
çin
yeni
öne
riler
ge
tirir.
Enge
li bi
reyl
erin
topl
umda
var
ol
duğu
nu v
e on
ların
da
yaşa
m h
akkı
ol
duğu
üze
rinde
dur
ulac
ak
Sağl
ıklı
insa
nlar
ın o
nlar
ın d
urum
ların
ı an
lam
aya
çalış
mas
ı ger
ektiğ
i ve
onla
rın y
aşam
ına
enge
l ola
n du
rum
ların
ort
adan
kal
dırıl
mas
ı içi
n ya
pıla
bile
cek
üzer
inde
dur
ulac
ak.
Yara
tıcı ç
özüm
ler ö
nerm
eler
i sa
ğlan
acak
. To
plum
da e
ngel
li bi
reyl
erin
ka
rşıla
ştığ
ı güç
lükl
erin
ned
enle
ri ar
aştır
ılaca
k.
Enge
lli
Duya
rlı v
e Et
kin
Vata
ndaş
lık
Eleş
tirel
ve
Yara
tıcı
Düşü
nce
PÇ. 1
1 Be
n ve
To
plum
du
yarlı
lık
3.4.
17. I
rk, d
il, d
in,
cins
iyet
, ek
onom
ik v
arlık
gi
bi k
ayıtl
arla
sın
ırlan
mak
sızı
n he
rkes
in
ülke
sinin
eşit
bi
r yur
ttaş
ı
Bütü
n in
sanl
arın
eşit
değ
erde
, biri
cik
tek
özel
old
uğu
kim
seye
sosy
al
stat
üsü
ve e
kono
mik
güc
ü ba
kım
ında
n ay
rıcal
ık y
apılm
adan
dav
ranı
lmas
ı ge
rekt
iği ü
zerin
de d
urul
acak
.
kültü
r Eş
itlik
Ö
n- y
argı
Duya
rlı v
e Et
kin
Vata
ndaş
lık
Kişis
el v
e So
syal
Ye
tkin
lik
:
79
Tem
el E
ğitim
Hay
at B
ilgisi
Der
si Ö
ğret
im P
rogr
amı
oldu
ğunu
aç
ıkla
r.
3.4.
18. B
ireys
el v
e to
plum
sal
fark
lılık
lar
nede
niyl
e or
taya
çık
an
ayrım
cılık
lara
ka
rşı ç
ıkar
. PÇ
. 12
Ben
ve
Topl
um
(duy
arlıl
ık)
3.4.
19. D
emok
ratik
bir
topl
umda
iyi,
dürü
st v
e gü
veni
lir b
ir yu
rtta
ş olm
anın
ön
emin
i aç
ıkla
r.
Dem
okra
tik u
ygul
amal
arın
üs
tünl
ükle
rini o
kul y
aşan
tısın
daki
ör
nekl
erde
n ha
reke
tle ta
rtışı
r.
Dem
okra
si Dü
rüst
va
tand
aş
Duya
rlı v
e Et
kin
Vata
ndaş
lık
PÇ. 5
PÇ
. 8
Ben
ve
Topl
um
Bire
ysel
ge
lişim
le d
e ili
şkile
ndiri
lebi
lir.
3.4.
20. K
endi
ve
başk
alar
ının
vü
cudu
na sa
ygı
göst
erm
eyi
alışk
anlık
hal
ine
getir
ir.
Hem
ken
dini
n, h
em d
e çe
vres
inde
kile
rin v
ücut
büt
ünlü
ğünü
n ön
emli
oldu
ğu ü
zerin
de d
urul
acak
. Sı
nıft
a, o
kul b
ahçe
sinde
ve
mah
alle
de
yapt
ığı t
üm fa
aliy
etle
rde
hem
ke
ndin
in h
em d
e ba
şkal
arın
ın v
ücut
bü
tünl
üğün
e za
rar v
eric
i da
vran
ışlar
dan
kaçı
nılm
ası g
erek
tiği
üzer
inde
dur
ulac
ak, ö
rnek
ola
ylar
in
cele
nece
k.
Kişi
sel v
e So
syal
Ye
tkin
lik
PÇ. 9
PÇ
. 12
Ben
ve
Topl
um
(hak
lar)
3.4.
21. T
üket
ici o
lara
k m
ağdu
r old
uğu
duru
mla
rda
yapa
cağı
Tüke
tici H
akla
rını ü
zerin
de d
urul
acak
Tü
ketic
i hak
ları
koru
ma
dern
eği v
e gö
revi
nden
hab
erda
r edi
lece
k Ha
klar
ı ihl
al e
dild
iği z
aman
Tüke
tici
hakl
arı
Duya
rlı v
e Et
kin
Vata
ndaş
lık
Ekon
omik
Prob
lem
Çö
zme
80
Te
mel
Eği
tim H
ayat
Bilg
isi D
ersi
Öğr
etim
Pro
gram
ı
başv
uru
ve
işlem
leri
açık
lar.
yapa
bile
cekl
eri ü
zerin
e ta
rtışı
laca
k
Katıl
ım
PÇ. 9
PÇ
. 12
Ben
ve
Topl
um
(hak
lar)
3.4.
22. S
atın
ala
cağı
ür
ünün
üz
erin
de
bulu
nan
yazı
ve
işare
tlerin
an
lam
ını
açık
lar.
3.4.
23. B
ilinç
li bi
r tü
ketic
i ola
rak
bir ü
rün
alırk
en
izlen
mes
i ge
reke
n aş
amal
arı
uygu
lar.
Ürü
nler
üze
rinde
ki k
alite
işar
etle
rini
algı
lar T
SE g
ibi İ
SO 9
001
gibi
işa
retle
rin n
e an
lam
a ge
ldiğ
ini
açık
lar…
Bi
r ürü
nü sa
tın a
lırke
n ih
tiyac
ı olu
p ol
mad
ığı,
bütç
emize
uyg
un o
lup
olm
adığ
ı, so
n ku
llanı
m ta
rihi,
gara
nti
belg
esin
in o
lup
olm
adığ
ı ürü
nler
üz
erin
deki
kal
ite iş
aret
lerin
i alg
ılam
a
Ör:
Alış
veriş
list
esi y
apm
a vs
Fa
tura
alm
anın
ve
sakl
aman
ın ö
nem
i
Bilin
çli
tüke
tici
Duya
rlı v
e Et
kin
Vata
ndaş
lık
Duya
rlı v
e Et
kin
Vata
ndaş
lık
PÇ. 6
Be
n ve
To
plum
(a
ile/s
orum
lulu
k)
Bire
ysel
ge
lişim
ile
de
ilişk
ilend
irile
bilir
.
3.4.
24. A
ile iç
inde
ki ro
l ve
so
rum
lulu
klar
ını a
çıkl
ar.
Kend
isi v
e ai
lesi
ile il
gili
beğe
ndiğ
i öz
ellik
ler,
eksik
gör
düğü
nok
tala
r üz
erin
de d
urul
acak
. Ai
le b
ireyl
erin
in so
rum
lulu
klar
ı pa
ylaş
mas
ı ger
ektiğ
i, ke
ndisi
nin
ve
aile
bire
yler
inin
aile
için
de n
e gi
bi
soru
mlu
lukl
ar a
labi
lece
ği ü
zerin
de
tart
ışıla
cak
Aile
içi y
ardı
mla
şman
ın ö
nem
i üz
erin
de d
urul
acak
Du
yarlı
ve
Etki
n Va
tand
aşlık
Eleş
tirel
ve
Yara
tıcı
düşü
nme
81
Tem
el E
ğitim
Hay
at B
ilgisi
Der
si Ö
ğret
im P
rogr
amı
PÇ. 1
1 PÇ
. 13
Ben
ve
Topl
um
(Kül
tür)
3.4.
25. Ç
evre
sinde
ki
kültü
rel,
sana
tsal
ve
spor
tif
faal
iyet
lere
ilgi
du
yar.
Müz
eler
e ge
zi dü
zenl
enec
ek, s
ergi
, ko
nser
vb.
kat
ılına
cak.
Spo
r m
üsab
akas
ına
izley
ici o
lara
k ka
tılm
ası
teşv
ik e
dile
cek.
Ülk
emiz
in ö
nem
li sa
natç
ıların
ın k
imle
r old
uğu,
ese
rleri
veya
çal
ışmal
arı ü
zerin
de d
urul
acak
Du
yarlı
ve
Etki
n Va
tand
aşlık
PÇ. 1
1 PÇ
. 13
Ben
ve
Topl
um
(kül
tür)
3.4.
26. D
ünya
ca ü
nlü
önem
li sa
natç
ı ve
spor
cula
rı ta
nır.
İsim
leri
ve b
aşar
ıları
araş
tırıla
cak,
bu
nlar
öğr
etile
cek
PÇ. 1
1 Be
n ve
To
plum
(k
ültü
r)
3.4.
27. Ü
lkes
inin
tarih
i ve
kül
türe
l m
irasın
a de
ğer
verir
Tarih
i ve
ören
yer
leri,
gel
enek
sel
oyun
ları,
yem
ekle
ri, fl
ora
ve fa
unas
ını
araş
tırm
ası ü
zerin
de d
urul
acak
.
Flor
a Fa
una
Du
yarlı
ve
Etki
n Va
tand
aşlık
PÇ. 9
Be
n ve
To
plum
(e
kono
mi)
3.4.
28. K
KTC
ekon
omisi
aç
sında
n tu
rizm
, tar
ım
ve
yüks
eköğ
retim
in
önem
ini
açık
lar.
G
irişim
cilik
Ekon
omik
Ka
tılım
G
irişim
cilik
PÇ. 9
Be
n ve
To
plum
(t
utum
lu
olm
a)
3.4.
29. K
ayna
klar
ı ek
onom
ik
kulla
nman
ın
uzun
vad
edek
i et
kile
rine
yöne
lik
çıka
rımla
rda
bulu
nur.
Bilin
çli k
ayna
k ku
llanı
mı i
sraf
, gib
i ko
nula
r üze
rinde
dur
ular
ak,
kayn
akla
rı bi
linçs
izce
kulla
nman
ın
yara
taca
ğı so
nuçl
arın
nel
er o
labi
lece
ği
gibi
kon
ular
a de
ğini
lece
k.
Kayn
akla
rı bi
linçl
i kul
lanm
anın
aile
bü
tçes
ine
katk
ısı ü
zerin
de d
urul
acak
Ka
ynak
ları
ekon
omik
kul
lanm
anın
İsra
f Bi
linçl
i ka
ynak
ku
llanı
mı
Aile
büt
çesi
Ekon
omik
Ka
tılım
82
Te
mel
Eği
tim H
ayat
Bilg
isi D
ersi
Öğr
etim
Pro
gram
ı
ülke
eko
nom
isine
kat
kıla
rı üz
erin
de
duru
laca
k.
PÇ. 9
Be
n ve
To
plum
(p
lanl
ama)
Bi
reys
el
geliş
im il
e de
ili
şkile
ndiri
lebi
lir.
3.4.
30. Z
aman
ını e
tkin
pl
anla
mam
anın
ge
tirec
eği
sonu
çlar
ı ke
stiri
r.
Plan
lı ol
man
ın ö
nem
ini k
avra
yara
k bo
ş zam
anla
rını e
tkin
bir
şeki
lde
plan
lam
asın
ın, y
emek
, uyk
u de
rs,
çalış
ma
ve o
yun
saat
lerin
e uy
man
ın
kişis
el b
aşar
ısına
etk
ileri
üzer
inde
du
rula
cak.
G
ünlü
k ya
şam
ında
takv
im v
e sa
atte
ba
ğlı p
lanl
ama
yapm
anın
öne
mi
üzer
inde
dur
ulac
ak
Plan
lı ol
mak
PÇ. 9
PÇ
. 10
Ben
ve
Topl
um
(mes
lek
seçi
mi)
3.4.
31. Ü
retic
i bir
bire
y ol
man
ın a
ile v
e to
plum
aç
ısınd
an
önem
ini
açık
lar.
3.4.
32. M
esle
k se
çim
imde
göz
ön
ünde
bu
lund
urul
mas
ı ge
reke
n te
mel
no
ktal
arın
fa
rkın
a va
rır.
Aile
ve
ülke
eko
nom
isini
n (T
arim
-tu
rizm
/eği
tim)
geliş
mes
i içi
n ür
etm
enin
öne
min
e de
ğini
lece
k
Üre
tici b
ir bi
rey
olm
anın
aile
ve
topl
um a
çısın
dan
önem
i üze
rinde
du
rula
cak
Gel
ecek
te, m
esle
ğini
seçe
rken
göz
ön
ünde
bul
undu
rmas
ı ger
eken
no
ktal
ar so
rgul
anac
ak
Üre
tim
Üre
tici
Tarım
turiz
m
Ekon
omik
Ka
tılım
83
Tem
el E
ğitim
Hay
at B
ilgisi
Der
si Ö
ğret
im P
rogr
amı
PÇ. 1
1 Be
n ve
To
plum
(y
urtt
aşlık
)
3.4.
33. U
lusa
l ba
yram
ların
da
yand
ığı
tarih
sel o
lgu
ve
olay
ları
açık
lar.
3.4.
34. U
lusa
l ba
yram
ları
kutla
mak
için
al
tern
atif
öner
iler ü
retir
. 3.
4.35
. Ülk
esin
in b
ir yu
rtta
şı ol
mak
tan
guru
r du
yar.
KKTC
vat
anda
şı ol
duğu
vur
gula
naca
k.
Mill
i gün
ler,
etki
nlik
ler,
kut
lam
alar
ak
tivite
lere
kat
ılman
ın g
etire
ceği
birl
ik
bütü
nlük
üze
rinde
dur
ulac
ak
Öze
l gün
lerin
topl
umsa
l pay
laşım
lar
için
öne
mli
günl
er o
lduğ
u üz
erim
de
duru
laca
k,
Mill
î bay
ram
ları
kutla
ma
nede
nler
i aç
ıkla
naca
k Ba
yram
ların
dah
a et
kili
kutla
nmas
ı iç
in fi
kir ü
retm
e ça
lışm
alar
ı ya
ptırı
laca
k.
Mill
î bay
ram
gün
lerin
in g
eçm
işte
yaşa
nan
tarih
i ola
ylar
la il
işkile
ri ta
rtışı
laca
k
KKTC
Yu
rtta
ş-
vata
ndaş
Ü
lke
Mill
i Gün
Duya
rlı v
e Et
kin
Vata
ndaş
lık
PÇ. 1
2 Be
n ve
To
plum
(ç
ocuk
Ha
klar
ı)
3.4.
36. Ç
ocuk
ha
klar
ının
ön
emin
i aç
ıkla
r.
Çocu
k ha
klar
ı evr
ense
l bild
irges
inin
ço
cukl
ar a
çısın
dan
önem
ini a
çıkl
ar,
düny
ada
çocu
klar
ın k
arşı
karş
ıya
kald
ığı g
üçlü
kler
üze
rine
tart
ışma
yapı
laca
k
Du
yarlı
ve
Etki
n Va
tand
aşlık
84
Te
mel
Eği
tim H
ayat
Bilg
isi D
ersi
Öğr
etim
Pro
gram
ı
PÇ. 1
2
3.4.
37. D
emok
rasi
ilkel
erin
in
uygu
lanm
amas
ı du
rum
unda
or
taya
çık
acak
so
runl
arı
sıral
ar.
Düşü
nce
özgü
rlüğü
, oy
verm
e ha
kkı,
eşitl
ik g
ibi i
lkel
ere
vurg
u ya
pıla
bilir
.
Duya
rlı v
e Et
kin
Vata
ndaş
lık
PÇ. 6
Be
n ve
To
plum
(u
laşım
)
3.4.
38. U
laşım
ar
açla
rının
ge
çmişt
en
günü
müz
e de
ğin
geçi
rdiğ
i de
ğişim
leri
ince
ler.
Ula
şım a
raçl
arın
ın g
eçm
işten
gü
nüm
üze
geçi
rdiğ
i aşa
mal
ar
üzer
inde
dur
ulac
ak.
PÇ. 1
4 Be
n ve
To
plum
(li
der)
3.4.
39. Ü
lkes
i içi
n hi
zmet
etm
iş lid
erle
ri ve
to
plum
üz
erin
deki
et
kile
rini
sapt
ar.
Dr F
azıl
Küçü
k, R
auf R
aif D
enkt
aş’ın
lid
erlik
ve
önde
rlik
kim
likle
ri Kı
brıs
Türk
leri
ve K
KTC
için
öne
mle
ri üz
erin
de d
urul
acak
Du
yarlı
ve
Etki
n Va
tand
aşlık
PÇ. 1
4
Ben
ve
Topl
um
(Ata
türk
)
3.4.
40. A
tatü
rk’ü
n öğ
reni
m h
ayat
ı ha
kkın
da
araş
tırm
a ya
para
k ed
indi
ği b
ilgile
ri ya
zılı,
sözlü
ve
ya g
örse
l
At
atür
k De
vrim
leri
Duya
rlı v
e Et
kin
Vata
ndaş
lık
Oku
ryaz
arlık
Bi
lgi v
e İle
tişim
Te
knol
ojile
ri Ye
terli
ği
85
Tem
el E
ğitim
Hay
at B
ilgisi
Der
si Ö
ğret
im P
rogr
amı
yo
llarla
ifad
e ed
er.
3.4.
41. A
tatü
rk’ü
n ul
usal
bir
lider
ol
arak
Tür
k ul
usun
a ya
ptığ
ı hi
zmet
leri
açık
lar.
PÇ. 1
1 Be
n ve
To
plum
3.
4.42
. Far
klı ü
lkel
erde
ya
şaya
n in
sanl
ar
hakk
ında
fa
rkın
dalık
ge
liştir
ir
Düny
adak
i top
lulu
klar
, ülk
eler
, diğ
er
şehi
rler,
onla
rın y
aşay
ış şe
kille
ri,
yem
ekle
ri, g
iysil
eri k
ültü
rleri,
öz
ellik
leri,
bay
rakl
arı,
dille
ri, ö
nem
li ta
rihi y
erle
ri vb
. kon
ular
a de
ğini
lere
k Dü
nya
Kültü
rü o
luşt
urul
mas
ına
katk
ı sa
ğlan
acak
.
Düny
a Kü
ltürü
ve
Mira
sı
Duya
rlı v
e Et
kin
Vata
ndaş
lık