K.K.T,C

Y AKIN DOGU UNIVERSiTESi

FEN -EDEBiYAT FAKULTESi

TURK DiLi ve EDEBiY A.TI BOLUMU

AHMET RASiM'in "SEHiR MEKTUPLARI(l-2)"

ADLI ESERiNiN iNCELENMESi

"MEZUNiYET <;ALISMASI"

Damsman: Doc.Dr.Bulent YORULMAZ

Haztrlayan: Cevher CONKBA YIR

950455-4A

Haziran 1999

LEFKOSA/K.K.T.C

I

ONSOZ

Bu rnezuniyet cahsmasi Yakm Dogu Unuversitesi Fen - Edebiyat Fakultesi

Turk Dili ve Edebiyati kapsarnmda yapilnustir.

Bu calismada Ahrnet Rasirn'in hayati.gazetecilik yonu.uslubu ve eser verdigi

edebi turlerle birlikte.Sehir Mektuplan eserindeki kihk-kiyafet.aksesuarlara ait

unsurlarla,yiyecek ve iceceklerle ilgili unsurlann aciklamalan

bulunmaktadrr.Cikartilan genel indeksi de calisma sonunda yer almaktadir.

Bu rnezuniyet cahsmasinda beni yonlendiren.dort yilhk egitim hayatim

boyunca benden yardimlanm esirgerneyen degerli hocarn Do9. Dr. Bulent

Y orulrnaz' a tesekkur ederirn.

CEVHER CONKBA YIR

25 Mayis 1999

it;iNDEKiLER

ONSOZ

it;iNDEKiLER

1 Giri~

1.1 Sehir Mektuplan(l-2)

1.2 Yazarm Hayan

1.3 Gazeteci Ahmet Rasim 'in Dogusu

1.4 Ahmet Rasim'in Uslubu

1.5 Ahmet Rasim'in Eser Verdigi Edebi Tiirler

2 Aciklamalar

2.1 Kihk Kryafet ve Aksesuarlara Ait Unsurlar

2.2 Yiyecek- Icecekler ile ilgili Unsurlar

3 indeks

4 Kaynakca

I

II

III

II

1 GiRiS

1.1 SEHiR MEKTUPLARI(l-2)

Mezuniyet cahsmasi olarak "Sehir Mektuplan"

eserinin secilmesinin nedeni,Ahmet Rasim' in donemindeki

Istanbul hayatma ait maddi kulturnn ayrmtilanyla

ogrenilmesi ve bu tarz bir cahsma hazirlarken dikkat

edilmesi gereken noktalarm neler oldugunun ogrcnilmcsini

saglayacak olmasmdandi.

"Sehir

kiyafet.aksesuar

Mektuplan(l-2)" eserinde kihk-

ve icecekle ilgili unsurlar

cikartihrken.yazann kendisinden once yazi diline

gecmemis.bugun de sozluklere girmemis.isitilmemis

unsurlar ve mizahi unsurlarla karsilasilrmsur.Gunumuzde

unutulmus olanlar ortaya cikaruhrken.bilinmeyenler de

bulunabildigi olcude aciklannusnr,

Sehir Mektuplan'nm butunu iki cilt (1-2,3-4) olarak

sunulmustur.Cogunlugu 1897-1899 yillan arasmda kaleme

ahnnus fikra-sohbet-deneme kansmu bu mektuplar Ahmet

Rasim' e yazar kisiligini kazandmms.edebiyatnnzdda o

zamana kadar rastlanmarrus bir tarzm da ilk ornegini

olusturmustur.r'Sehir Mektubu" basligiyla yayimlanan bu

yazilar Ahmet Rasimin uzun yillar "Sehir Mektupcusu"

olarak amlmasma yol acnustir.Ahmet Rasim bu yazilanyla

"Vilayet Mektupculugu" diye fahri bir go rev

yaratnus.yasadigi kentin kamu vicdamm tek basina temsil

etmis.dile getirmistir.

Sehir Mektuplarr'nda istanbul'un genis bir

panoramasi yer ahr.Ahmet Rasim,kentteki hayati hem

gazeteci,hem de siradan bir insan gozuyle gunluk izlenimler

halinde yaziya gecirmistir.lstanbul gibi karmasik bir

imparatorluk baskentinde olup bitenler.ici disi.girdisi

ciknsi.butun kozmopolitligi ve yerel-yerli ozellikleri yazan

dikkat suzgecinden gecmistir.

Doneminin bir kent kutugu sayilabilecek bu yazilar

toplammda Ahmet Rasim'in kullandigi dil.anlattiklan kadar

kendine hastir.Konuya gore cesni degistiren bu dilde

istanbul halk agiziyla donemin Osmanhcasi yanyana,zaman

zaman da icicedir.Bircok yerde de Osmanhca bir mizah

unsuru olarak kullamlrrustir.Bu yuzden oylesine

incelenmistirki donemin niteliklerini tasnnadikca cogu

kezfarketmek bile guctur.

Sehir Mektuplarr eski harflerle iki defa

basilrrusnr.Ivou' deki ilk basnnda 2 7 6 mektup vardir. Arna

her nedense 59 mektup ikiser defa yer alm1~tir.1912-1913'de

dort cilt olarak yapilan ikinci basimda bu tekrarlar biri

dismda (n. Mektupla 121 mektup aymdir) ayiklannus.ilk

basimdaki 9. Mektup almmamis.bir de numaralama yanhs

yapilarak 40'dan 42'ye atlanusttr.Incelenen ucuncu yayimda

ikinci basnna uyulmustur.Numaralama yanhslan

giderilmis.iki basun karsilastmlarak hayli cok olan dizi

hatalan duzeltilmeye cahsilrmsnr.

Ucuncu yayimm en onemli ozelligi metinlerin diline

hie; mudahale edilmemis olmastdrr.Boylelikle Ahmet

Rasim'in bir eseri ilk defa kaleminden cikngi bicimiyle

okuyucuya sunulmustur.

1.2YAZARIN HAYATI

AHMETRASiM

(1864 - 1932)

istanbul'da

doqmustur. Babasi

Fatih'in Sariquzel mahallesinde

Bahaeddin K1 on sl I Mentesopu llan ndan

Efendi,daha o doqrnadan annesi Nevber harum'i terkettiqi icin

cocukluqu annesinin yanmda,gelenekli arna yoksul bir +rayat

icinde qecmistir.Biraz mahalle mekteplerinde,biraz cami

avlulannda yararnazlrktan sonra,bir akraba himmetiyle ozel

ogrenim gordu.Sonra Darussafaka'ya yazildr.Cok sevdiqi bu

okulu birincilikle bit1rdi.Konaklarda iscilik ederek.dikis dikerek

velhasil ogul ugrunda sacrru supurqe ederek didinen annesi

Nevber harnm,Ahmet Rasim'in en buyuk sevgilisi ve hatiralanru

sukran ve sayq: hisleriyle dolduran kadmdir.Oqlunu sade

buyutmekle.okutmakla kalrnarrus, Turk ve Muslurnan terbiyesinin

buyuk inceliqiyle.olqun bir insan olarak da yetistirrnistir.

Rasim, Darussafaka'yi bitirdikten sonra (1883) bir iki y1I

Posta ve Telgraf nezaretinde memurluk .birkac y1I bgretmenlik

ve omrunun son gunlerinde(1927-1932) istanbul mebusluqu

yaprrussa da,bunlar gegici gorevlerdir.Esasta o tam elli y1I

gazetecilik yapmistrr.Bu bakrrndan Turk basmmm en surekli

yazan buyuk bir qazetecisidir.vlsab-l Ali Caddesi"ne adeta

karasevdasi vardrr.:

Basin hayatrna giri~i,Ahmet Midhat Efendi'ye hayranl1g1

ve onun verdigi hevesle olrnustur. Ustad: gibi halk zevkini

oksayan ve hizmet askryla yazan kalemi,elli y1I sevilerek

okunrnustur. istibdat, Mesrutiyst ve Cumhuriyet devirlerinin

hemen butun gazetelerinde trkrasohbet ve hikayeleri crkrrustrr.

I. Dunya Harrbi'nde yapt1g1 Romanya seyahatleri bir yana

(Bu gezinin ilgi 9eken intibalan Romanya Mektuplan'ndadir)

Ahmet Rasim, istanbul'dan aynlmarrustrr.Sevdiqi ve her kose

bucaqrru tanid1g1 istanbul sehrinin bir 9ag1ni,hareketli ve cekici

renk dolu tablolar halinde sunan bu degerli yazar,21 Eylul

1932'de Heybeliada'da vefat etmis.ada rnezarhqma

gomulmu~tur.

1.3 GAZETECi AHMET RASiM'iN D0GU$U:

Ahmet Rasim, Posta ve Telgraf Nezareti Fen Kaleminde katiplige

atamr.Ancak o, memuriyete ve resmi hayata ahsmaz; hayatuu yazar

olarak kazanmak arzusundadir. Ahmet Rasim Tecuman-1 Hakikat' e, ilk

yazilanndan sonra, fenni konularda kaleme aldigi bazi yazilan ve edebi

tercumelerini gonderir.Bunlar yaymlamr.Boylece Ahmet Rasim basm

alcmindc tanmmaya baslar. 1884 yilmda Ceride-i Havadis gazetesine

tercuman olarak girer,kendisini yalmzca gazetecilige verir.Cedide-i

Havadiste cahsirken de fenni ve edebi yazilanni Tercuman-1 Hakikat e

gondermektedir.1885'te bu gazetenin yazi heyetine kanhr ve profesyonel

manada gazeteci olur.

Ahmet Rasim Muallim Naci'nin Tercuman-1 Hakikat'ten

aynlmasmdan sonra bu gazetedeki faaliyetlerini daha da

yogunlastmr.Zira Midhat Efendi, gazetesinden aynlan Muallin Naci

yerine Ahmet Rasim'i takdir eder tavn takmmrstir.Muallim Naci ise

Tercuman-i Hakikat'ten aynldiktan sonra cikardigi Imdatu'I Midat

dergisine Ahmet Rasim' den yazi gondermesini isteyerek bu gene yazan

tesvik etmistir.

1885-1886 yillannda cikan butun basm organlannda tercume ve

teklif yazilan yaymlamr.Gunes, Safak.Gulsen.Say.Sebat.Hamiyet gibi

dergiler Ahmet Rasim'in kalem tecrubelerine yer verir. Ahmet Rasim,

bazan ihtiyacmi karsilastirmak, bazan da gecimini saglamak amaciyla

ogretici kitaplar da hazirlar. Tarih,fen,dilbilgisi,matematik ve benzeri

alanlarda hazirladrgi bu kitaplar gazetelerde yaymladigi cesitli

konulardaki yazilarla birlikte dusunuldugunde onun ansiklopedist tavirh

bir insan oldugu anlasihr. 1888-1891 yillan arasmda ,dergi imtiyazlannm

kaldmlmasi sebebiyle daha 90k ogretici kitap yazan Ahmet

Rasim.1891 'den itibaren az da olsa elde edilen basm hurriyeti sonucu

yaym hayatma baslayan Servet-i Funun dergisinde fen konularundaki

yazilanrun yanmda tefrika halinde romanlanm da cikarma imkam

bulur.Servet-i Funun dergisinde Leyal-i Izdirap.Mesak-i Hayat ve Afife

adli romanlan tefrika edilir.Servet-1 Funfm yanmda

Maarif,Mektup,Hazine-i Funun gibi dergide fenni ve edebi tercumeleri

yamnda siir.mensur siir.hikaye ve fikra turlerinde telif yazilan da

9Ikar.1894 'te Ikdam gazetesinin yazarlan arasma katthr.

Servet-i Funun dergisi cevresinde Edebiyat-1 Cedide zevki ve

anlayisma vucud veren yazarlar bir araya gelince Ahmet Rasim, bu

edebiyat ve sanat anlayismm karsismda yer alan ve bu gaye ile Baba

Tahir tarafmdan 23 Mayis 1895'te cikartilan haftahk Musavver Malumat

dergisinin onde gelen yazan olur.Ahmet Rasim,bu dergide

"Muhakemat-i Edebiyye" basligi altmda yayrmladigi yazilanyla

Edebiyat-1 Cedide'nin sanat, dil ve edebiyat alanlanndaki zevk ve

edebiyatanlayisuu tenkit etmis, Edebiyat-1 Cedide yazarlanyla kalem

kavgasma girismistir .Aym derginin "K1sm-1 N isa' '(Hammlar kismi )ad1

altmda yaymlanan sayfalannda ve Hammlara Mahsus Malfimat

bolumunde, kendi adi ve Leyla Feride takma adiyla yazi ve sarkilar

yaymlayan Ahmet Rasim, Baba Tahir (Mehmet Tahir)'in cikardigi

gundelik Malumat'ta "Sehir Mektuplan"m okuyucularm dikkatine

sunmustur.Buradaki yazilar gazeteci Ahmet Rasim' in dikkatini ve

anlatma tarzim 90k iyi bicimde ortaya koymaktadir.

iritika(1899) ile Fen ve Edeb(1899) dergilerinde dil,edebiyet

konulannda ciddi ve mizahi yazilar ile roman.hikaye.mektup turunde

kalem tccrubelcreini yayinlanusur.

Onun Resimli Gazete'de (1896),Mecmua-1 Ebiizziya'da (1897-

1898) cesitli konularda yazilar yaymladigi da bilinmektedir.

Malumat kapatildiktan sonra Sabah gazetesinde cahsan Sehir

Mektuplan sahibi, basin uzerindeki basknun son derece agirlastigi

Il.Mesrutiyet oncesi yillarda; hem yazi hayatina devam etmesini ve hem

de kendisini okutmasuu bilen yazarlardandir.

Alunet Rasim, Il.Mesrutiyet ilamndan sonra hem Sabah

Gazetesi'nde yazilanni yaymlamaya devam eder; hem de Haftahk Sura-yi

Ummet, Donamna, Resimli Kitap ve Musavver Muhit gibi dergilere yazi

verir. 1908'de Huseyin Rahmi Gurpmar ile birlikte Bosbogaz adh bir

mizah gazetesi cikanr. Ancak dorduncu sayidan sonra bu gazeteden

aynhr.

Birinci Dunya Savasi yillannda Tasvir-i Efkar; Mutareke

doneminde Y eni Gun.Eski Gun.Zaman ve Vakit gazetelerinde

calisir.Cumhuriyet'm ilamndan sonra Aksam ve Cumhuriyet

gazetelerinde yazilanm yaymlarmsnr.

Il.Abdulhamit doncminde Alman Imparatoru Wilhelm'in Suriye

gezisine Malumat Gazetesi muhabiri olarak istirak etmistir.

Ahmet Rasim'in yazilanyla gerceklestirdigi hizmetleri takdir eden

Ataturk, onun Istanbul' dan milletvekili secilmesini saglar. ( 192 7)

1.4 AHMET RASiM'iN USLUBU;

Ahmet Rasim,Mehmet Emin'in "Turkce Siirler" ile baslatugi

harekete de iltifat etmez; dil ve edebiyatm imkanlann'i, Edebiyat-i

Cedide'ninkilerden farkh bir tarzda zorlama olarak degerlendirir.

Milli zevke uymak gerektigini belirtmis olan Ahmet Rasim,edebi

zevkte ve dilde orta bir yol tutma taraftandir.

Ahmet Rasim, her turlu tasvirde butunu gozler onunde

canlandiracak teferruati secmede son derece ustadrr.

Ahmet Rasim.cok sifat kullanan bir yazardrr.Bu sifatlar zengin bir

kulturun belirtisi olarak dusunulcbilir.

Ahmet Rasim'in hemen butun yazarhk gucunu uslubuna borclu

oldugu soylenebilir.Zaman zaman yasadigi, gozledigi bir kismnn gunu

gunune.kimisini sonradan hanrladigi butun o cevrelerle, vakalan ve

kisileri Istanbul dilinin en zengin kelime ve deyimleriyle anlatmak

gucune sahiptir. Sozluk hazinesi bitmez tukenmez gibidir. 0 kadar

ki.kullandigi kelime ve deyimlerin bir kisnu, ondan once yazi diline

gecmemis bugun ha.la sozcuklere girmemistir.Harekete, giyime, yemege

dair isitilmemis fiil,isim usluptaki butun basansi, hie yapmacigi ve

ozentisi olmayan sozleri tam ustahkla tespit etmesinden doguyor.Coguna

bir muhavereyle basladrgi ve bazisi suf soylesmeler uzcrine kurulmus

fikra ve hatiralanndaki tahkiye uslubu da oylcsine canh ve kisadir.Dilde

hicbir sadelik akmuna katilmaksizm, sirf Ahmed Cevdetl'asa' dan ve

Ahmed Midhat Efendi' den gelen bir ahskanhkla Rasim, bu canh

Turkceyi kullanmisur.

Bu uslup rahat, hafif ve sendir.Zarif, uyamk bir mizahi hemen

butun yazilnna yayilnusur.Olaylann, manzara ve kisilerin ilgi ceker

yanlanm gostermekte ustadrr.

1.5 AHMET RASiM'iN ESER VERDiGi EDEBi TURLER:

Ahmet Rasim ~iir,hikaye,roman,hatira,makale,sohbet,gezi

yazrsi.tarih, okul kitaplan ve farkh sahalarda ogretici eserler kaleme

alnustir.Onun cahsma tarzi, bir ansiklopedistinkini dusundurur.Ancak

hakim karakter gazetccilige aittir.

SiiRLERi:

Eski bicimlerde yazilnus Gazeller ve sarkilardan ibarettir. Acik

dilleri ve hafif asikhane duygulanyla Nedim tarzmda olan bu siirler,

zamamnda bestelenmis ve 90k sevilmislerdir. Cogu gunumuze kadar

gelen bu sarkilann bazilanm besteleyen de Ahmet Rasim'in kendisidir.

Ahmet Rasim'in Baba Yaver, kebabci Zade Nida vb. Takma

adlarla yazdigi mizahh manzumeleri de vardir.Bunlan sohbetleri arasmda

serpistirir. Zaten kendi buldugu veye baskalanndan aldigi veya cogu

komik, kimisi ciddi manzum parcalanm yazilannda kullanmak, onun bir

ozelligidir.

ROMAN VE HiKAYELERi:

Daha 90k acemi yazarhk caglanmn verimi olan ve cogu pek

romantik, pek vai asklan duygulu-realist bir dekor icinde anlatan roman

ve hikayeleri zamanlarmda 90k olmustur ve birkac kere basilnus olmakla

birlikte, Ahmet Rasim'in kudretini gostermekten uzak eserlerdir.

Bunlardan birkaci: Ilk Sevgili(l 890), Guzel Eleni(l890), Afifetbuyuk

hikaye,1892), Hamamci Ulfet(l922) vb.dir. Bunlar arasmda Hamamci

Ulfet' in bir devrin gizliliklerini, bir insanm derinligini ele ahmasi ile

kuvvetli bir eser oldugu gorulmektedir.

HATIRALARI:

Habra kitaplannm bashcalan.Darussafaka ve gazctecilige baslama

gunlerini anlatan Gecelerim(l927), ilkokul caguu ele alan

Falaka(l927).istanbul'un eski sefahat alcmlcrini anlatan Fuhs-i

Atik(l922),Sultan Hamid devri Babiali'sini tamtan Muharir Sair

Edip(l924) vb.dir.

TARiHLE n.cn.t ESERLERi:

Resimli ve Haritah Osmanh Tarihi, siyasi olaylan kronolojik

olarak anlatmaktadm-l cilt,1910). 1916'da yaymlanan iki Hatirat De;

Sahsiyet eserinde Said ve Kamil Pasa, Abdulhamid devriyle ilgili olmak

uzere yayimladiklan hatiralanm ele alarak hem Abdulhamid' in meshur

iki vezirinin ve hem de padisalun sahsiyetine ait bazi ozellikleri

dikkatlere sunuyor .istibdattan Hakimiyet-i Milli yeye( 1923 )eserinin

birinci cildinde Osmanh lmparatorlugu'nda yenilik hareketlerinin tarihini,

siyasi hadiseler arkasmdaki fikri potansiyele yer vererek anlatmayi hedef

alrmsur. II.ciltte Kmm Savasi'ndan baslannus, Abdulazizm tahttan

indirilmesine ve Birinci Mesrutiyetin ilamna kadar gecen sure icinde

cereyan eden olaylar anlatilrmstrr.

MONOGRAFi:

"Matbuat tarihine medhal" olmak uzere "ilk Buyuk

Muharrierlerimizden Sinasi" adh monografiyi yazrrusnr. 1927'de

yayunlanan bu eserden sonra Namik Kemal, Ziya Pasa, Ahmed Midhat

Efendi ve Ebuzziya Tevfik gibi yazarlar hakkmda monografi yazmaya

nihayetli olan Ahmet Rasim,Tanzimat donemi gazeteciligi hakkmda

bildiklerini degerlendirmek arzusundadir. Arna bu tasavvurunu da

gerceklestirememis tir.

SEYAHAT YAZILARI:

Fikra ve sohbetleri kadar cekici olan seyahat yazismi Romanya

Mektuplarr'nda toplanusur.

Ahmet Rasim'in mustakil kitap halide yayunlanan seyahat yazilan

yalmzca ''Romanya Mektuplan'' adh eseridir. Birinci Dunya Savasi

sirasinda Romanya cephesinde gazeteci olarak bulunan Ahmet

Rasim.intibalanm ve musahadelerini bu yazilarda ifade etmistir.

FIKRA VE MAKALELERi:

Makalat Musahabat(l907), Menakib-i islam(l907), Tarih ve

Muharrirt lvl Oj.Sehir Mektuplan(Dort cilt 1910-1911), Ciddi fa

Mizaht lvl S), Eskal-i Zaman(l918), Gulup Agladiklanm(l926), Muharrir

Bu Ya(l927)adh eserlerinde toplanusur.

Fikra, makale ve hatiralannda elli yilhk Istanbul hayatmm nice

cazip olaylan, insan ve manzara tasvirleri bulunmaktadir: Kenar

semtler.carsi pazarlar, gazete idarehaneleri,mahalle mektepleri,mesireler,

Sahzadebasi

buyuk

eglenceleri.tiyatrolan.ramazan gorunusleri.kapahcarsi,

magazalar.arabaci duraklan.trenler.sirket-i hayriye

vapurlan.kebapcilar ,meyhaneler ,kahvehaneler ,yahlar, tekkeler .kubera

konaklan ... Velhasilbutun canhhgi ses ve renkleriyle bugun kaybolan bir

Istanbul.onun eserlerindendir.

Butun aynntilanyla gosterilen bu cevreler cansiz ve insansiz

degildir.

Garipler, aydmlar, kulhanbeyler, zuppeler, ecnebiler. .. Devrin

meshur simalan: aktorler, kantocular, yazarlar, besteciler, calgicilar,

cuceler, kahveciler .... Kadm pesindeki gem; mirasyediler, akilh duzgunlu

"Fuhs-i atik" kokanklan.salvarh ve geraceli muhabbet tellallan.bahceci

kadmlar.yankesiciler.pasalar.gazete sahiplerinden muvezziine kadar

butun Babi ali tipleri, kabadayilar.sarikh degnekli mektep

hocalan.mubassirlar., ... Kisacasi her smiftan.her cinsten,her soy ve

tabakadan olan bu kisiler konusma siveleri.argolar.kihk kiyafet, adet ve

davranislanyle ofkeleri.kavgalan, nezaketleri,Ahmet Rasim'in

yaztlannda kaynasir dururlar.

III A(:IKLAMALAR

2.1 KILIK- KIYAFET VE AKSESUARLARA AiT UNSURLAR:

-A-

Aba: Yunden dovulerck yapilan kahn ve kaba

kumas.Eskiden cuppe.lnrka.potur.caksir.kalcm ve

terlik yapunmda kullamhrdt.

Alafranga

Alafranga Tekke

Alafranga Terlik

Altm

Altm Diigme

Altmsuyundan yapilnns kelebek aksesuarr

Auber

As tar

A~p Bonetasi

Atlas: Yuzu ipek,tersi pamuk.parlak.kiymetli bir cins ipekli

dokuma.

Ayakkabr

Az Kahps1z

-B-

Basma'dan yapilnus giyecek. Basma:

Baston

Ba~hk

Ba~ Ortiisii

Bilezik

Bismark Pantolon:

Bluz

Bombeli Ceket

Boncuk

Bona ta

Boneta

Boyunbagi

Boyunbagi ignesi

Boyunbagi Tutamagi

Bu ton: Dugme.

Biiriimciik

Ceket

Canfas:

Bismarck isimli bir Alman diplomattan

ismini alan pantolon.

-C-

ince,parlak,iizerinde desen bulunmayan

ama acikh koyulu iki renkli gibi gorunen

tok ipekli kumas.

Car:

Ceket

Ceketli Ciibbe

Cep

Ciibbe

Ciizdan

Canta

Carrk

Carsaf

Cen gel

Cicek

<;ift Diigmeli Y elek

Cift gozltlk

Cizikli Pantolon

Cizme

Corap

Damah Kasketa

Darnen

Dan tel

Dar Pantolon

Dekolte

Kadmlann boydan boya ortundukleri

carsaf

-<=-

-D-

Des tar

-Diba:

Dik Yaka

Dik Diigmeli Y aka

Diz Ortiisii

Don

Diigme

Diigmeli Ceket

Elbise

Elbise Kollu Ceket

Eldiven

Eldivenlik

Elm as

Elmas Tas

Enteri

Etek

Fanila

Feliks For Yakahk

Ferace:

Renkli dokuma,motiflerle suslu luks bir

cesit ipek kumas.canfes kumas.

-E-

-F-

Eski genellikle kadmlann sokaga

cikarken giydikleri mantoya benzer

elbise.

Fes

Fes ibigi

Firkete Ba~hg1

Firflze

Fis tan:

Fis tan

Fistolu Mendil

Fiyanga Krava t

Fular

Calos Kundura

Gan et

Genet

Gomlek

Gozliik

Giimii~ Bilezik

Giivezimsi Ferace:

Halk dili, kadmlann giydigi elbise.

-G-

Mora cakan kirrmzi ferace.

-H-

Ham Ipekten Mamul Bir Gomlek

Hare:

Harir:

Sof gibi ipekten yapilnus bir tur

kumas.Hara da denirdi.

ipek.

Haydari:

Hrrka

Hotoz:

i~ Kusak ipek

ipekli Corap

Ipekli Mendil

ipek Yelek

iskarpin

Isleme

Jile:

Jiipon:

Kabank Biizme

Kadife

Eskiden genellikle dervislerin giydigi

kolsuz.acik yakah aba.hirka,

Eskiden kadmlann sus olarak baslanna

taktiklan renkli bashk.

-i-

-J-

Yelek.

Cogunlukla ic camasin kumasmdan

yapilan ve eteklik altma giyilen ic eteklik.

-K-

Kadife Cepken

Kakrna Baston

Kahp

Kahph

Kahp Kiyafet

Kamcik Baston

Ke~e Kiilah

Kerner

Kerner tokasi

Kese

Ke ten

Keten Gdmlek

Ktlaptanh Ortii:

Kihk Kiyaf et

Kma

Kisa Pantolon

Kiyafet

Kol Derniri

Ko lye

Kordela

Kordon

Korse

Kostiirn

Kostek

Kravat

Pirinc.bakir.kalay gibi madenlerden

cekilerek gumus ve altm yaldiz

vurulmus.sac kadar ince madeni

ipeklerden yapilnus ortu.

Krep:

Kuka Tesbih:

Kukuleta

Kum as Kundura

Kudela

Kusak

Ku~akh Kolun

Kiirk

Kiirklii Ceket

Kiirklii- Pantolon

Kiirklii Y aka

Lastik

Lata:

Lostrin Iskarpin

Lostrin Potin

Madalyon

Madra Kolluk

''Krep ipligi" denilen 90k bukumlu

iplikle dokunan ve kendine has kivnmh

bir gorunusu olan kumas.

Hindistan cevizi agaci kokunden yapilnus

olan tesbih.

-L-

Y akasi ve kollan setre biciminde uzun

ulema cuppesi,

-M-

Makferlan: Omuz K1sm1 bele kadar pelerinli,kolsuz

palto.

Makfelanh Pardesii

Manto

Maske

Ma~a

Matariye:

Me<;

Mendil

Merbut Saat:

Mercanofun Priyol Saati:

Mintan:

Yagmurluk,

Baglannns saat.

Mercanofun priyol marka saat.

Y akasi duz.disa giyilen gomlek.

-N-

Nak~

Nahn

Nazarboncugu

Nial: Ayakkabilar.

-0-

Oluklu Pantolon: Uzerinde uzun cizgileri ve yollan

bulunan,yollu pantolon.

Omut

-0-

6rtii: Ba~ ortusu,

-P-

Paca

Pacasi Bol Pantolon

Pal to

Pantolon

Pantolonun Pacasi

Pantufla

Papu~

Para Cantasr

Padesii

Pardesii Etegi

Pe~e

Pehlivan Y aka Elbise

Pelus: Yun.pamuk.ipek.keci kilt veya kugu

tuyunden yapilan.bir yuzu 90k uzun tuylu

kadifeye benzer kumas.

Peluzi Srrma

Peruka

Pestemal

Prrlanta

Prrlanta igne

Pu-lanta Islemeli Y iiziik

Pike Yelek

Po tin

Potur:

Pudra

Piiskiil

Piiskiillii Kahpsiz Fes

Piiskiillii iri Dublen

Rastik

Redingot:

Rangamiz Sapka

Ridfiy-i mtikevkeb:

Ruba:

Rugani Y arun Potin

Ktrmah.burusuk/potlu) oldugundan bu

adla amhrdi. On tarafi pantolona

benzer.salvar gibikirmah olan arkasi

koruk bicimindedir ve dizlerin hizasma

kadar sarkar .Dizlapaklanndan asagisi

baldira yapisacak sekilde dardir.

-R-

Kruvaze,bele oturan,bol ve genis etekli

yirtmach uzun erkek ceketi.

Y ildizli ortu.hirka.

Eski elbise,giyecek.

Saat

Sac Boyasr

Salta:

Saph Semsiye

Sank

Sa ten

Serpme Ben

Setre Pantolon:

Setre:

Srfir Fes

Sifrr Numara Kahp Fes

Sirma:

Sirmah Mendil

Silindir Sapka

Siirme

Siis

Sal

Sal var

Sam Kumasi

-S-

Eski yakasiz ve iliksiz kollu cepken

biciminde bir cesit kisa ceket.

Eski ditz yakah ve onu ilikli cuhadan

yapilma ceket.

Altm suyu ile yaldizlannus veya yaldizsiz

ince gumus tel.

-s-

Sanj an Krava t:

Sapka

Sapka Tiiyii

Semsiye

Sifoni Kiyafet

Y anar <loner kravat.

-T-

Tablah Kahp

Tabla:

Ta«;

Takma Giimii~ Kordon

Takma Yakah,Piiskiil Boyunbagi

Tebdil-i kryafet: Tamnmayacak bir kihk.

Tek Gozliik

Fes,tepesi genis fes.

Ten Fanilasi

Terlik

Tesbih

Tiftik Palto

Tire Corap

Tokah ingiliz Kemeri

Triko Don

Tulumbacr Y emenisi

Tu valet

Tiil

Tiilbent

Uckur:

Yaka

Y anar Doner Carsaf

Y anar Doner Jile

Y anar Doner Salvar

Yasmak:

Yazma:

Yeldirme:

Yelek

Yelpaze

-U-

Salvar veya ii; donunu bele tutturmak icin

giyeceklerin beline gecirilen ince

kusak. (2 m boyunda ve bir kans eninde

bezden yapihr.uzeri smna ile

islenirdi.eskiden erkekler bunu

caksira, uclanmn islemesi gorulecek

sekilde takardi.)

-Y-

Bazi devir ve yerlerde kadmlarm yalmz

gozlerini acikta birakarak baslanna

ortuleri ince beyaz ortu.

Bir cesit bas ortusu.yemeni.

Bazi yerlerde kadmlann bas ortusu ile

birlikte giydikleri,mantoya benzer,fakat

ondan ince ve hafif ustluk.

Yemeni

Yen

Yiin Kusak

Yiiziik

-Z-

Zafer Fesleri

Zihli Pantolon

Zin cir

2.2 YiYECEK - i(:ECEK iLE iLGiLi UNSURLAR:

-A-

Ab-1 beka: Hayat suyu.olumsuzluk suyu.genclik

suyu,dirilik suyu manasma gelir.

Ab-1 hayat

Agdah Kadayif

Agz1a~ag1

Alnparmak: Palamut baligi ailesinin Sivri' den ayn bir

Arak-1 mahser:

Armut

cinsdir.

Mahser rakisi.

Arp a

A~

Aynkotu Kokii:

Aynkotu: Bugdaygillerden yabani bitki.

Aysekadm

Ayvagdbegi

-B-

Bade: Sarap.icki.

Badem Sekeri

Bahar

Ba ha rat

Balda i<;i Baklava

Bal

Balpk Inciri

Bahk

Bahkyagu Morina bahgmm taze karacigerinden cikanlan

yag.Bol rniktarda Ave D vitarnini icerdiginden

buyume ve kernik gelisimi yetersizliklerine

karsi kullamhr.

Bal Kabag1

Barbunya

Barbunya Tavasr

Beyaz Et

Beyin Tavasi

Beyaz peynir

Brldircm

Biber

Biftek

Bir a

Biskiivi

Bobrek

Borek

Borek i.;i

Bdrtilce

Brezilya Kahvesi

Bulgur

Bum bar

Bursa Kestanesi

But

Biiyiikdere Kebab1

-C- Cacik

Canerigi

Ceviz

Ciger

Ciger Pilryarn

Cild-i hindi: Hindi derisi.

Cagla Bademi

<;ah Fasulyeleri:

Cay

Cay-r sirin-guvfir:

Cerez

<;irpr Suyu:

<;1g Bal

Cikolata

Cilek

Cinekop:

Coban Kebabi

Corba

Corba-yr sikem:

<;orek

Curcur:

Dag Kebab1

Del Basn Kirazi:

Davar Mazaja:

-<;-

Tohumu beyaz.badict yesil.korpesi

krlciksiz.makbul ve lezzetlidir.

Tath.hazmi kolay olan cay,

istanbul icme sulanndan biri.

Lufer. Govdesi hafifpullu,eti beyaz ve

lezzetli bahk.istavritgillerden.10-15

cm'ye kadar olan luferlere cinekop denir.

Iskembe corbasi.

Kucuk.eti tatsiz.lapina familyasmdan

deniz baligi.

-D-

Taneleri iri bir cins kiraz.

Mazak bahgmm bir turu.

Demirhindi Serbeti:

Dereotu

Dilberdudagi:

Di~ Bademi

Di~li Kaya:

Dolma

Dolma-i Yaprak

Do mates

Domates Dolmasi

Dondurma

Do nos:

Ddjene:

Dragonya:

Dut

DutKurusu

Diiz Raki:

Ejder-i Musaggar:

Ekmek

Ek~i

E~i Karadut

Ek~ili Y ahni

Elma

Enginar

Enginar Dolmasi

Erik

~=>~- '/" i. f_A S /}}·~ //. ~ ,4,, .. ~

[

1~., ' 'f..\\ /1 -.;;;· (:\ \\

Zfo ;a\ qr.;, (I)

Demir hindi agacmm keciboynuzu li 41i>i- ::;j badicim audrrau meyvesinden yapil~

serbet.

Bir tur hamur tathsi.

Kaya baligmm bir turu.

Bir bahk turu.

Bir Cesit turlu yemegi.

Trakonya baligi.

D zum cibresinden cikanlan raki.

-E-

Dragonya(trakonya) baligi.

Erkek Parmagi

Et

Etli Bamya

Etli Yiyecekler

Falyanos:

Fasulye

Fasulye Piyazr

Fu;1 Konyajn

Fmdrk

Fmd1k suyu

Fileto:

Fileto Pane

Fileto:

Pane:

Fran cal a

Fransiz Konyagi

-F- Yunus bahginin iri bir turu.

Stgrrlardan.bel omurlanmn iki yamnda

dikensi cikmular boyunca yer alan

yumusak kaslardan ibaret et parcasi.

Kasaphk hayvanlann sirt kismmdaki et.

Ekmek ya da peksemet ununa bulanarak

kizarulmis yemek.

-G-

Gato

Gazoz

Gelemenk:

Gelincik:

Gida

Grda-yr Hazim

Gozleme

Gravyer:

Bir cesit peynir.

Bir bahk turu.

(Isvicre Gravyer kenti admdan)Koyu san

renkte.delikli.yagh bir cesit peynir.

Gillsuyu

Giivar:

Gtlvec

Hazmi kolay olan yemek.

-H- Hamur

Hamur i~i

Har~

Hardalh Salca

Haslannus Hindiba Salatasi:

Hindiba: Bilesikler familyasmdan,yapraklanndan

haslanarak salata yapilan.koku kahveye

kanstmlabilen bir bitki(kikhorion).

Havu~

Havyar

Helva

Hiyar

Hindi

Hindi Basnsr

Hindistan Cevizi

Horosbina:

Horozibigi

Horoz Sekeri

Hurma

Hurma Kayasi:

Hurma Tathsi

Ihlamur

lspanak

Icecek

i.; Pilav

igde

ila.;

Ilarya:

Imambayildr

inek

ingiliz Kmakmasi:

Kmakma:

irmik Helvas1

iskorpit:

Bir bahk turu,

Kaya baliguun bir turu,

-1-

-i-

Platerina bahgmm kucuk cinsi.

Sicak ulkelerde yetisen ve kabugundan

kinin cikanlan bitkiden yapilan icecek.

Eti yenebilen.cirkin gorunuslu.sicak ve

ihk denizlerde yasayan bahk.

ispari:

ispendik:

ispirto

ispirtosuz Kmakma

istakoz

istavrit:

istrongilos:

Iskembe Corbasi

izmarit:

Izmir Kdftesi

Kabak

Kagit Helvasi

Kahpe Gumtls:

Kahve

Kalkan:

Kancar:

Kan Portokah

Kantaron:

Kanyah:

Kaplumbaga

Kaplumbaga Corbasr

Kar

Izmaritgillerden kemikli bahk.Iskarpoz.

Ispendek.Levrek baligina verilen ad.

Sicak ve ihman denizlerde yasayan

U skumrugillerden bir bahk.

Izmarit baligma benzer kemikli bahk.

Kemikli kucuk bahk.

-K-

Bir bahk turu,

Eti 90k makbul olan Kalkan bahklan

Mart-Temmuz arasi oldukca lezzetlidir.

Tavasi.terbiyelisi ve salcahsi

yapilir.Haziran-Agustos arasmda yavru

kalkanlar yenilebilir.

Bir bahk turu,

Hekimlikte kullamlan istah a91c1 ve yara

iyilestirici olarak kullandiklan bitki.

Bir bahk turu.

Karadut

Karagoz:

Karanfil

Kar Helvasi:

izmaritgillerden bir bahk turu.

Temiz kar uzcrine pekmez dokulerck

yapilan bir cesit helva.

Karh Surup

Karnabahar Kocam: Karnabahar sebzesine yapraklann ciktigr

govde.

Karpuz

Ka~ar

Kataif

Kaya: Derelerde yasayan kemikli.kucuk.lezzetli

bahklardir. Genellikle kizartilarak yenir. Turkiye

sulannda pek 90k turu vardir.Disli kaya,hunna

kayasi gibi.

Kayisr Hosafr

Kaymak

Kaymakh Tulumba Tathsi

Kaymak Macunu

Kavun

Kavurma

Kaz

Kaz Filetos u

Kebap

Kebap Kestane

Ke.;i Kebab1

Kefal: Kefal.yagsiz.beyaz.ince etli.haznu

kolaydir.levrek gibi hazirlanir.Yumurtasmdan

konserve yapihr.

Kefal pilakisi

Kekik

Kelle

Kereviz

Kestane

Kestane Palamudu:

Kikrrdak Pogacasi:

Palamut baliguun kucuk bir cinsi.

Icine kikirdak koyarak yapilan bir cins

corek.

K1h~

K1h~ Kebab1

Kiraca:

Krrlangrc:

istavritin kucugu.

Etibeyaz ve makbuldur.Kirlangic

corba.haslama ve piyaz yahnisi yapihr.

Krvrrcik

Kiyrna

Kizartma

Kikla:

Kiraz

Kocayemis Kompostosu: Kocayemis.beyaz veya pembe

cicekli.cilege benzer kmruzi meyveli

Bir cesit bahk,

kucuk agacm meyvesi.Sindirimi

kolaylastmci niteligi tasir.Avrupa' da

sarap ve likor yapumnda kullamhr.

Luferin 30 cm' den uzun cinsine verilen

ad.

Kokulu Iskembe Corbasi

Kafana:

Koliderya:

Kolyoz:

Konyak

Bir bahk Turu.

Uskumrugillerden kemikli bahk.

Koruk Liiferi: Halk dili.Agustaos aymda avlanan

turfanda lufer.

Koyun

Koz Helvasr

Kofte

Kdmurcu Kayasr:

Kuru Incir

Kuru Kaymakh Dondurma

Kuru Kaymak: Suyu ucurulmus kaymak.kaymagm

Kaya bahgmm bir turu.

guncs veya kullenmis ateste

kurutulmus sekli.

Kuru Nane

Kuru Uziim

Ku~

Kutu inciri

Kuzu

Kuzu Ba~1

Kuzu Cigeri

Kuzu Firmda

Kuzu Kafas1

Kuzu Sogii~ii

KiilbastI

Kiiraso:

Kiirasso: Portokal kabugundan yapilan bir likor.

Laba Ezmesi:

Lahana

Lakerda:

Lapina:

Larbunya:

Leblebi

Levrek:

Limon

Limonata

Lohusa Serbeti:

Lokma

Liifer:

-L-

Labada.kablumbagagillerden.su

kryilarmda.sulak yerlerde kendiliginden

biten,yapraklan sebze gibi pisirilip yenen

bitki.Labadamn kavurmasi.salatasi ve

gelincik hindiba ve ebegumeciyle kansik

olarak etli yemegi yapihr.

Palamut,torik,sivri veya zindandelen

bahklanndan yapilan salamura.

Kayahk kiyilarda.sig sularda yasayan

kemikli bahk.

Bir bahk turu.

Levrek bahgmin eti beyaz,lezzetli ve

besleyicidir.Hazrm kolay olan Ievregin

lavasi.haslamasi.pilakisi yapihr.

Lohusa serbetiyle yapilan ve logusa

ziyaretine gelenlere ikram edilen serbet.

Istavritgillerden.eti beyaz ve lezzetli

bahk.

-M- Maa Hardalya Hindistan Tursusu: Hardalla birlikte Hindistan

tursusu,

Makarna

Mandalina

Man tar

Mantarh Pilav

Marni

Maydanoz

Mayonez

Mazak:

Mer can

Mesrubat

Meyve

Meze

Mezyid:

Mrsir

Midye Dolmasi

Minekop

Muhallebi

Miishil

Kihcbahgigillerden bahk turu.

Bir cesit bahk.

-N- Nane

Nar

Nemek: Tuz.

Nohut

Nusln Karpuz:

Omlet

Orkinos:

Orman Kebab1

Okiiz

Ordek

Ordek Dolmasr

Ordek Rak1s1

Paca

Paca Boregi

Palamut

Palamut Tava

Palftze

Pan car

Pancar Tursusu

Papaz Yahnisi

Pasnrma

Patates

Pathcan

Tatl1 karpuz.

-0-

Tonbahgi

-0-

-P-

Pathcan Begendi

Pathcan Dolmasi

Pathcan imam Bayildr

Pathcan Kebabt

Pathcan Musakka

Pathcan Oturtmasi

Pathcan Silkmesi

Pekmezle Pismis Balkabagi

Pekmezli Tel Kadayif

Pervaze:

Peynir

Pirasa

Pide

Pilav

Pili~

Pili~ eksilisi

Pilic Kizartmasr

Pili~li Pilav

Pilic Sogugu

Pilic Suyunda Corba

Pirinc

Pirzola

Pisi:

Pisi Cevirmesi:

Pocita:

K1r yemegi,

30 cm uzunlugunda

yassi.derisi puturluve yalmz

sag tarafi renkli (kursuni

veya kahverengi) bir bahktir.

Pisi baligmdan yapilan bir

cesit yemek.

Bir bahk turu.

Polenerya:

Portokal

Portakalata

Portakalis Surubu

Puro

Rafadan

Rak1

Ravend-i Hindi:

Revand:

Razaki:

Re~el

Sade Kahve

Sahlep

Sakiz

Salata

Salca

Samsa:

Sap Sogan

Saraos:

Sardalya:

Bir balik turu,

-R-

Kaba govdeli.buyuk.yaprakh.cok yilhk

otsu bitki.Karabugdaygillerden.

Iri.uzun taneli ve kahn kabuklu uzum cinsi.

-S-

Baklava yufkasiyla yapilan

tatlr.

Bir bahk turu.

Ringaya benzeyen ve buyuk

olcude tuketilen kemikli

bahk.

San Havyar

Sarrkanat:

Sarryer Giive~leri

Sarma

Sarrmsak

Sebze

Sebzevat

Semizotu Basn

~idikli Ilarya:

Sigara

Simit

Sogan

Sogii~

Sogii~ Tavuk

Su

Su Boregi

Sucuk

Sucuklu Yumurta

Suda Pismis Kestane

Su Kabagu

Silkker

Siingii Kebabi

Silt

Sutlac

Salgam

15-20 cm'ye kadar olan lufer

baligi.

Ilarya bahgmm hir turu.

Sebze olarak yetistirilen bir

kabak cesidi.

-s-

Sam F1st1g1

Sampanva .; •, '.... ~

Sarap

Seftali

Seker

Ser bet

Sire:

Sis Kebab1

Silrbiyat

Tabldot:

Tabin Helvasr

Tarator

Tarhana Corbasi

Tas Kebab1.

Tath

Tath Limon

Tatbl1Yahni.

Tavuk

Sira.Henuz mayalanmamis uzum suyu.

-T- Belli saatlerde verilen belli

bir fiyata yenilen yernek.

Tavuk Gogsii

Tavuk Suyuna Nohutlu Pilav

Tavsan

Tekir:

Tel Kadayif <

Terbiyeli Paca

Tereyagh Pilav

Barbunya'ya benzeyen

bahk.

Torik:

Trakonya:

Turfanda

Turp

Tursu

Tuyfrr:

Tuz

Tiirlii

Tiitiin

Un

Un Corbasi

Uskumru

Uskumru Dolmasi

Uveyik:

Uziim

Palamut gibi tuzlamasi ve Iakerdasi

yapihr.Kilcrksiz.boyu bir metreye yaklasan

pulsuz bahk.

Y andan basik ince uzun govdeli pullu bahk.

Ku~.

-U-

-0- Y amur kuslan taknmnm kumrugiller

familyasmdan,korularda yasayan.eti icin

avlanan.guvercin buyuklugunde bir kus.

-V-

Visne

Visneli Dondurma

-Y-

Yaban Ordegi

Yag

Yahni

Y assr Kadayif: S1v1 yag.yassi

kadayif.yumurta.serbet.hindistan

cevrzi.ceviz.

Yemek

Yemis

Yogurt

Yogurtlu Kebap

Yufka

Yumurta

Yumurtah Tavuk

Yunan Konyagr

-Z-

Zargana: Denizde yasayan.uzun bedenli,bahklara

ozgu yesil kemikli, uzun bir gaga ile son

bulan uzun kafah,koni biciminde disli

bahklardrr.

Zencefil

Zerdali

Zeytin Yagi

Zeytinyagh Cmar Dolmasi

iNDEKS

Aba, 160

Ab-1 beka, 59

Ab-1 hayat, 278

Agdali Kadaytf, 288

Agziasagi, 87

Alafranga Cank, 15

Alafranga Tekke, 12

Alafranga Terlik, 111

Altm, 122

Altm Dugme, 209

Altm Suyundan Yumusarms Kelebek Aksesuan, 209

Altiparmak, 116

Anahtar Dugmeli Ceket, 198

Anber, 171

Arak-1 mahser, 189

Armut,

Arpa,

Astar,

A~,

A~91 Bonetasi,

42,131,198,281

76

100,105

247

149

Atlas, 190

Aynkotu Koku, 213

Ayakkabi, 24,64,186

Aysekadm, 42

Ayva Gobegi, 149

Az Kahpsiz F es, 189

Bade, 214,297

Badem Sekeri, 198

Bahar, 69

Baharat, 268

Bakla I9i, 150

Bakalava, 88,127,219,262,292

Bal, 193,215,240

Balcik Inciri, 198

Balik, 35,42,83,84, 117,118,123,130,132,141,166,204,229

Bahk Y agi, 49

Bal Kabag1, 70,78,103,282,283,284

Barbunya, 42,151,235

Barbunya Tavasi, 42,145

Basma, 100,139

Baston, 81,85,98,111,122,123,126,132,145,189,271

Ba~hk, 137,138

Bas Ortusu, 247

Beyaz Et, 117

Beyin Tavasi, 35

Beyaz Peynir, 42,151

Bildircm, 110,111,112,115

Biber, 69,283

Biftek, 42

Bilezik, 199

Bira, 141,149,165,199

Biskiivi, 149

Bismark Pantolon, 32

Bluz, 218

Bombeli Ceket, 15,35

Boncuk, 65,188

Bonata, 111

Boneta, 111

Boyunbagi, 32,46, 122,137,148,223

Boyunbagi Ignesi, 171,173

Boyunbagi Tutamagi, 209

Bobrek, 177

Borek, 159

Borulce, 149

Brezilya Kahvesi, 272

Bulgur, 84

Bumbar, 292

Bursa Kestanesi, 189

But, 179

Buton, 188

Buruncuk, 63

Buyukdere Kebabi, 42

Cacik, 212

Caket, 12,234

Canerigi, 277

Canfes, 190

Car, 81

Ceket, 19,20,63,92,98,111,145,149, 198,236

Ceketli Cubbe, 271

Cep, 15,53,92,100,111,112,123,129,200,231,271

Cep Saati, 11

Ceviz, 74,84,113,198,225,292

Ciger, 172,177,187,202,205

Ciger Puryam, 87

Cild-i hindi, 62

Ciibbe, 98

Cuzdan,

Cagla Bademi,

(;ah Fasulyeleri,

Canta,

Cank,

Carsaf,

Cavar Ekmegi,

Cay,

Cay-i sirin-guvar,

Cengel,

Cerez,

Circir Suyu,

Cicek,

Cifte Dugmeli Y elek,

Cift Gozluk,

Cig Bal,

Cikolata,

Cilek

Cinekop,

Cizikli Pantolon,

Cizme,

49,148

218

42

98, 111,192, 193

111

20,33,82

149

36,58,193,261,262,292,294,295,296

262

177

141

248

33,39,40,44,68,82,92,94, 101

272

18

8,10

111,276

216,225,281

115,116

236

72

Coban Kebab1,

Corap,

Corba,

Corba-yi sikem,

Corek,

Curcur,

Dag Kebabi,

Dal Bast! Kirazi,

Damah Kasketa,

Darnen,

Dante 1,

Dar Pantolon,

Davar Mazagi,

Dekolte,

Dereotu,

Destar,

Diba,

Dik Yaka,

Dik Bukme Yaka,

Dilberdudagi,

Dis Bademi,

Disli Kaya,

35

12, 15,20,33,4 7 ,67 ,92, 100,149,260,273

35,42,88, 124,141,200

62

266

117

42

10

15

29,171,175,192

33,46,188,247

12

195

82

172

65,219

248

189

67

35

198

116

Dize Kadar Corap, 15

Diz Ortusu, 175

Dolma, 20,208,243

Dolma-i yaprak, 62

Domates, 142,143

Domates Dolmasi, 42

Don, 12,175,188

Dondurma, 30,216

Donos, 116

Dojene, 12

Dragon ya, 130

Dut, 259,260

Dut Kurusu, 150

Dugme, 198,236

Dugmeli Ceket, 15

Duz Rak1, 165,166

Ejder-i musaggar, 130

Ekmek, 75,109,110,111,149

Ek~i, 266

Ek~i Karadut, 33

Ek~ili Y ahni, 219

Elbise, 19,151

Elbise Kollu Ceket,

Eldiven,

Eldivenlik,

Elma,

Elmas,

Elmas Ta~,

Enginar,

Enginar Dolmasi,

Entan,

Erik,

Erkekparmagi,

Et,

Etek,

Etli Bamya,

Eth Yiyecekler,

Falyanos,

Fanila,

Fasulye,

Fasulye Piyaz,

Feliks For Y akahk,

Ferace,

Fes,

46

32,81,150,156

111 247 '

63,138,151,198,208

87

63

142,149,159,281

262

34

161

87

42,68,83, 109,123,166

69,111,250

42

35

132

92

42,142,149,281

1,212,222,292

85

34,100,187

19,31,50,51,65,81,85,86,98, 111,122,156

Fes lbigi,

Fu;1 Konyagi,

Fmdik,

F111d1k:: -~tl)'l.l,

Fileto,

Fileto Pane,

Firkete Basligr,

Firuze,

Fis tan,

Fisto,

Fistolu Mendil,

Fiyanga Kravat,

Francala,

Fransiz Konyagi,

Fular,

Gales Kundura,

Gan et,

Gato,

Gazoz,

Gelemenk,

Gelincik,

157,166,195,218,233,236,262,272,295

149

227

198,225

248

42

35

209

271

148,199

94

21S

236

109,144

226

85

189

188,236

125

292

42,151

116

Genet,

G1da '

Gida-yi hazm,

Gomlek,

Gozleme,

Gozluk,

Gravyer,

Gulsuyu,

Gumus Bilezik,

Guvar,

Guvec,

Gulvezimsi Ferace,

218

88

262

4 7 ,63, 111,122,156,187,236,262

84

12, 13, 18,25,34,41,48,60,61,67 ,68

81,98,99,l l l,146,157,159,173,191

195,222,256,262

42,151

177

209

261

67,69

33

15 Ham Iplikten Mamul Bir Gomlek,

Hamur,

Hamur Isi,

Har9,

Hardalh Salca,

Hare,

Harir,

Haslannus Hindiba Salatasi,

110,166,224

35

289

117

106,272

247

149

Havuc, 83

Havyar, 229

Haydari, 271

Belva, 20,56,62

H1rka, 173,271

Hiyar, 240

Hindi, 111

Hindi Bastisi, 87

Hindistan Cevizi, 201

Horosbina, 117

Horozibigi, 87

Horoz Sekeri, 100

Hotoz, 127,187

Burma, 198,200

Hunna Kayasi, 116

Burma Tath, 124

Ihlamur Suyu, 226

Ispanak, 138

Icecek, 151,165

i9 Kusak, 279

i9 Pilav, 88

Igde, 225

ila9,

Ilarya,

Imambayildi,

Inek,

ingiliz Kmakmasi,

Ipek,

ipekli Corap,

ipekli Mendil,

Ipekli Y elek,

Irmik Helvasi,

iskarpin,

iskorpit,

Ispari,

ispendik,

ispirto,

ispirtosuz Kmakma,

istakoz,

istavrit,

istrongilos,

Iskembe Corbasi,

Isleme,

izmarit,

15,36,49, 150

116

208,243

75

49

15,33,81,85,86,92, 188,195

86

126,137

67

292

12,32,33,4 7 ,86, 188,213,218,237,247,273

116

117

116

177

61

295

116

116,117

50,145,200

33

116,130

Izmir Koftesi, 42

Jile, 188

Jupon, 33,46

Kabak, 39,63,135

Kabank Buzme, 247

Kadife, 188

Kadife Cepken, 198

Kag1t Helvas1, 161

Kahpe Gumus, 116

Kahve, l l,25,40,58,63,70,83,84,101,111,125,142,157,162,

165,177,197,201,211,214,219,264,272,276

Kakma Baston,

Kahp,

Kahph Fes,

Kahp Kiyafet,

Kalkan,

Kamcik Baston,

209

30,31,85, 174,193,195

92

252

116

82

116

200

87

117

188

Kancor,

Kan Portakah,

Kan tar on,

Kanyah,

Kaplumbaga,

Kaplumbaga Corbasi, 87

Kar, 33;37,156,157,162,183

Karadut, 187,216

Karagoz, 11 7

Karanfil, 201

Kar Helvasi, 37,288

Karh Surup, 239

Karnabahar Ko9anh, 149

Karpuz, 12,42,45,123,225

Kasar, 42,151

Kataif, 282

Kaya, 116

Kayisi Ho~afi, 292

Kaymak, 172,187,215

Kaymakli Tulumba Tathsi, 35

Kaymak Macunu, 100

Kavun, 42,70,225

Kavurma, 17 8

Kaz, 111

Kaz Filetosu, 87

Kebap, 62,145,147,110,172,174,209,245

Kebap Kestane, 154

Ke9eKulah, 53,111

Ke9i Kebabi, 35

Kefal, 116

Kefal Pilakisi, 42

Keklik, 141,165,166,186

Kelle, 295

Kerner, 12,111

Kerner Tokasi, 150

Kereviz, 142

Kese, 19,100,147,148,200,274

Kestane, 76,118,138,198,225

Kestane Palamudu, 116

Keten, 12,15

Keten Gomlek, 12

Kikirdak Pogacasi, 101

Kilaptanh Ortu, 247

K1h9, 116,117,151

K1h9 Kebab1, 35

K1l1k K1)'af'et, 240

Kma, 175

K1ra9a, 116

Kirlangic, 116

Kisa Pantolon, 15,189

Krvircik, 143

Kiyafet, 15,27 ,28,51, 72, 77 ,98, 122,173,183,256,271

Kiyma, 62

Kizartma, 35,208

Kikla, 117

Kiraz, 8,136,149,175,212,216,225,281

Kocayernis Kompostosu, 88

Kofana, 116

Kokulu Iskembe Corbasi, 3 5

Ko 1 Demiri, 3 9

Koliderya, 116

Kolye, 175

Kolyoz, 116

Konyak, 30,124,165,226,227

Kordela, 106

Kordon, 67,85,122,145,150,209

Korse, 46,128,247,272

Koruk Luferi, 115,116

Kostum, 37,174

Koyun, 107,179

Koz Helvasi, 139

Kofte,

Komurcu Kayasi,

Kostek,

Kravat,

Krep,

Kukla Tesbih,

Kukuleta,

Kum as,

Kundura,

Kur de la,

Kuru Incir,

Kuru Kaymakh Dondurma,

Kuru Nane,

Kuru Uzum,

Ku~,

Kusak,

Kusakh Kolun,

Kutu Inciri,

Kuzu,

Kuzu Ba~1,

Kuzu Ciger,

Kuzu Finnda,

289

117

171

81,85,92,111,174,l89,272

100

48

135,137,138,159,160

12,98,100,111,175

20,96,97, 151,156,260

149,199

198

10,67

150

225

89,100,112,113,150,180

15,20,85,252

198

181

43,94,172,220

35,42

42

35,42

Kuzu Sogit~u,

Kulbasti,

Kuraso,

Kurk,

Kurklu Ceket,

Kurklu Palto,

Kiirklu Y aka,

Labada Ezmesi,

Lahana,

Lakerda,

Lapina,

Larbunya,

Lastik,

Lata,

Leblebi,

Levrek,

Limon

Limonata,

Lohusa Serbeti,

Lostrin Iskarpin,

Lostrin Potin,

Lufer,

172

177,179

165

153,156

271

295

35,158

87

83,138,142,149

116

117

116

92,149,157,262

98

63

116,165

84,117,192

201,276,292

187

189

81,86

115,117,118,119,129,130,131

Maa Hardalya Hindistan Tursusu,

Madalyon,

Madra Kolluk,

Makarna,

Makferlan,

Makferlanh Pardesu,

Mandalina,

Mantar,

Mantarli Pilav,

Manto,

Marul,

Maske,

Masa,

Matariye,

Maydanoz,

Mayonez,

Mazak,

Me~,

266

199

149

292

189

271

80,92,93, 155,292

293

35

247

212

145

171,175

137

116,117,131

165,172,188

194

146

Mendil, 53,56,61,68,85,86,87 ,92,100, 135

Merbut Saat, 122

Mercan, 117

Mercanofun Priyol Saati, 209

Mesrubat, 295

Meyve, 35,225,255

Meze, 151,152,161,174

Mezyid, 116

Misrr, 119

Midye Dolmasi, 145,262

Minekop, 117

Min tan, 20,198

Muhallebi, 138,216,262

Mushil, 202

Nak~, 192

Nalm, 150,186

Nane, 150

Nar, 90,198,208

N azarboncugu, 188

Nemek, 291

Nial, 20

Nohut, 149,159

Nu~in Karpuz, 56

Oluklu Pantolon, 189

Omlet, 35

Omut, 247

Orkinos,

Orman Kebabi,

bkiiz '

Ordek,

Ordek Dolmasi,

Ordek Rakisi,

Ortu,

Paca,

Paca Boregi,

Pacas: Bol Pantolon,

Palamut,

Palamut Tava,

Palto,

Paluze,

Pancar,

Pancar Tursusu,

Pantolon,

Pantolon Pacasi,

Pantufla,

Papaz Y ahnisi,

Papuc,

116

35,42

230

111

87

35

44,218,247,257

102

123

198

116,118,131,132,151,181

117,212

32,85,92,98, 100,137,148

170

92,238

238

15 ,26,27 ,4 7 ,67 ,81,85 ,92, 111

122,123,149,175

272

138

118

64,92,212,217 ,231,232,233,237

Para Cantasi,

Pardesii,

Pardesii Etegi,

Pastirma,

Patates,

Path can,

Pathcan Begendi,

Pathcan Dolmasi,

Pathcan imam Bayildi,

Pathcan Kebabi,

Pathcan Musakka,

Pathcan Oturtmasi,

Pathcan Silkmesi,

Pec;e,

Pehlivan Y aka Elbise,

Pekmezle Pismis Balkabagi,

Pekmezli Tel Kadayif,

Pelus,

Peluzi Srrma,

Peruka,

Pervaze,

Pestemal,

171

175,272

175

75,145

149

l 14,142,144,208,243,293

42

42,262

42

42

42

42

42

129,230

35

282

87

82

188

128

248

177,280

Peynir,

Prrasa,

Prrlanta,

Prrlanta Igne,

Prrlanta lslemeli Yuzuk,

Pide,

Pike Yelek,

Pilav,

Pili~:,

Pili9 Ek~ilisi,

Pilic Kizartmasi,

.Pili9 Pilav,

Pilic Sogugu,

Pilic Suyuna Corba,

Pirin9,

Pirzola,

Pi~i,

Pi~i Cevirmesi,

Pocita,

Polenerya,

Portakal,

Portakalata,

149,151

83,142,149

188

187

188

144

236

125

111,166

42

42

42

42

42

192

42

116

117

116

116

42,93, 151,155,192,193,198,292

202,282

Portakalis Surubu,

Po tin,

Pudra,

Puro,

Puskul,

Puskullu Kahpsiz F es,

Puskullu iri Dublen,

Rafadan,

Raki,

Rastik,

Ravend-i hindi,

Razaki,

Recel,

Redingot,

Rengamiz Sapka,

Riday-1miikevkeb,

Rub a,

Rugani Yanm Potin,

36,49

85,92,122,173,174,216,234,236

175,199

149

51,137,138,195, l 98;218,236

20

272

191

152,161,199,228,229,241,242

175,187

192

198

101,266

26,122

50

9

101,122,134,173,185,234

33

Saat, 8,26,29,44,66,95,99, 126,133,142,151,152,156,164

166,167,181,185,196,198,199,227,229,231,233,235

236,241,245,262,271,279,280,286

Sa9 Boyasi, 187

Sade Kahve,

Sahlep,

Sakiz,

Salata,

Salca,

Salta,

Sams a,

Saph Semsiye,

Sap Sogan,

Saraos,

Sardalya,

San Havyar,

Sank,

Sankanat,

Sanyer Guvccleri,

Sanna,

Sarnusak,

Sa ten,

Sebze,

Sebzevat,

Semizotu Basti,

Serpme Ben,

151,166

118,149

1 50

35,117,138,142,272,292

76,172,208

53,271

126

188

172

117

45,149

149

80

116

69

35

179,244

111

35,42, 70, l 09,243,262,27 4

281

35

81

Setre Pantolon, 189

Sifir Fes, 198

Sifir Numara Kahp Fes, 272

Sirma, 33,95,198

Smnah Mendil, 101

Sidikli Ilarya, 116

Sigara, 12,57 ,59,60,61,68,92,122,141, 170,200,201,241

259,267,276

Silindir Sapka, 26

Simit, 53,93

Sogan, 138,149

So git~, 50

Sogus Tavuk, 200

Su, 12, 13,37 ,40,47 ,51,69, 70, 78,96, 100,134,142,180,209

215,231,244,246,249,252,257,261,273,274,278

Su Boregi, 262

Sucuk, 75

Sucuklu Yumurta, 87

Suda Pismis Kestane, 154

Su Kabagi, 70,103

Sukker, 58,170,288

Songu Kebabi, 35

Surme,

Sus,

Slit,

Sutlac,

Sal,

Salgam,

Sal var,

Sam Frstigi,

Sampan ya,

Sanjan Kravat,

Sapka,

Sapka'Tuyu,

Sarap,

Seftali,

Seker,

Semsiye,

Serbet,

175,187

137

89,111,118,215,278

35,216

90,137,156

142

90,156

216

156

36

189

32,33,67,108,111,149,108,159,166

33

42,166,240

42,45,255

25,33,98, 100,126,145,209,215,227,240,274

294,295

12,23,30,71, 77 ,85,87 ,97 ,98,104,111, 135,136

137,138,149, 15,158,159,218,221,234,236,247

271,281

162,272

279

Sire,

Si~ Kebab1,

Surbiyat,

Tablah Kahp,

Tabldot,

Tac;,

Tabin Helvas1,

Takma Gurnus Kordon,

Takma Y akah.Puskul Boyunbagi,

Tarator,

Tarhana Corbasi,

Tas Kebab1,

Tath,

Tath Limon,

Tathh Y ahni,

Tavuk,

Tavuk Gogsu,

Tavuk Suyuna Nohutlu Pilav,

Tavsan,

Te bdil- i ki yafet,

Tek Gozluk,

Tekir,

48

35,42,123

35

122

145

188

139

156

15

292

123

42,125

35,284,294

198

179

101,111,165,283

62,97

124

111

12

18

116,151

Tel Kadayif, 138

Ten F anilasi, 47

Terbiyeli Paca, 292

Tereyagh Pilav, 42

Terlik, 12,124,138,149

Tesbih, 51,64,150,271

Tiftik Palto, 161

Tire Corap, 198

T okah Ingiliz Kemeri, 33

Torik, 116,117

Trakonya, 116

Triko Don, 92

Tulumbaci Y emenisi, 53

Turfanda, 266

Turp, 149,228

Tursu, 64,84,147,292

Tu valet, 20,271,272

Tuyfir, 10

Tuz, 45,69, 100,133,283

Till, 33,172

Tulbent, 87,177,249

Turlu, 42,243

Tutun,

Uckur,

Un,

Un Corbasi,

Uskumru,

U skumru Dolmasi,

Uveyik,

Uzum,

Vi~ne,

Visneli Dondurma,

Yaban Ordegi,

Yag,

Yahni,

Yaka,

Y anar Doner Carsaf,

Y anar Doner Jile,

Yanar Doner Salvar,

Y assi Kadayif,

Yasmak,

Yazma,

Yeldirme,

Yelek,

37 ,98,151,177, 199,200,205,266,268

61

20

266

117,132

262,266

111

43,63,123

8,33,46, 188,204,281

10

165

76,172,244,245,266

187

19,46,52, 181,151,272

129

189

129

124

20,33,187

156,191

20,33,44

15,19,20,32,46,92,122,200,272

Yelpaze,

Yemek,

Yemi~,

Yen,

Yogurt,

Y ogurtlu Kebap,

Yufka,

Yulaf,

Yumurta,

Yumurtah Tavuk,

Yunan Konyagi,

Yuvarlak Dugme,

Yiin Kusak,

Yuzuk,

Zafer F esleri,

Zargana,

Zencefil,

Zeytin Y agi,

Zeytinyagli Cinar Dolmasi,

Zihli Pantolon,

Zincir,

31,67,68,69,244

19,30,41, 76,185,241,278

20,42,43,225

33

146,201,244

149

65

76

62,63,66,150,172,283,284,285,291

174

226

236

48

63,67, 188,198,209,210,290

193

117

193

117,244

35

198

15,111,189,293

j KAYNAK(:A

Sozluk Ansiklopedisi, Milli vet Larousse, ve

stanbul 1992

2. Kemal. Teruel Titrk9e Sozhik, 2.Baski, Inkilap Kitabevi,

Istanb

3. Develli - it. Osmahca- Turk9e Ansiklopedik Lugat, 13. Bash,

aymlan, Ankara 1996

mk Edebiyatl, C.III, Istanbul I urk Edebiyati Vakfi

Yaymlan,

5. Meydan La::-~ sse. Buyuk Lugat ve Ansiklopedi Yaymlan, 1992

6. Rasim, Ahmet.

C.l-II, Arba Ya

7. Turk ve n-

Istanbul 198

8. Yegen, Ekrem

Baski, inkilap v ~ _

uri Akbayar, 3. Baski,

51, Istanbul 1992

le"""'' ••••• _ Alaturka ve Alafran2:a Yemek Ogretimi, 8.