Klein klein kleutertje kost ruim 1 miljoen (Belang van Limburg : 25 september 2008)

HASSELT - Dinsdag kregen alle Vlaamse kleuter-, basis- en secundaire scholen een brief van SEMU, de beheersvennootschap van muziekuitgevers. Ze worden gevraagd om een licentie te nemen voor het kopiëren van partituren en liedjesteksten. Daarvoor moeten ze een vast bedrag per leerling overschrijven: 0,77 euro per kleuter, 1,77 euro voor een leerling van het lager en 2,77 euro voor een leerling van het secundair.

Op dit moment overtreden alle scholen de wet", zegt directeur Marc Hofkens van SEMU. "Ik zie dat bijvoorbeeld bij mijn twee kleuters. Per trimester krijgen ze een boekje mee met liedjes die ze in de klas hebben gezongen. Die liedjes zijn illegaal gekopieerd uit liedbundels." Een school die kopieën van Klein, Klein, Kleutertje en Zie ginds komt de stoomboot ronddeelt, is dus in overtreding? Hofkens: "In principe wel, ja."

De maatregel is sowieso van toepassing in het volledige kleuter- en lager onderwijs. Als al die scholen de licentie betalen voor al hun leerlingen, int SEMU dit jaar al bijna een miljoen euro. Daar komen nog eens enkele honderdduizenden euro's bij voor het secundair onderwijs. Toch staat er op de website van SEMU te lezen dat geen enkele instelling zomaar verplicht is om de licentie te nemen. Hofkens: "De school kan er ook voor kiezen om uitsluitend met originele liedbundels en partituren te werken voor elke leerling; dat wil dus zeggen dat al die boeken in veelvoud aangekocht moeten worden. Een licentie is dus veel goedkoper."

Scholen krijgen tot 24 oktober om zich in regel te stellen. Nadien zal SEMU controles uitvoeren in scholen die niet betaald hebben. "Daar zijn we wettelijk ook toe verplicht." De vereniging kan in de kasten gaan snuffelen op zoek naar illegale kopieën. Dat gebeurde al in de muziekacademie van Turnhout, omdat die geweigerd had om een licentieovereenkomst te sluiten en dus enkel met originele partituren mocht werken. De vereniging nam toen een groot aantal "illegaal" gekopieerde partituren in beslag en de academie zag zich genoodzaakt alsnog een licentie te nemen.

Er was discussie over 'Zie ginds

komt de stoom-boot'. Behoort dat tot het publieke domein of niet?

De onderwijskoepels zijn niet tevreden over de communicatie van SEMU. "In haar brief laat de vereniging uitschijnen dat er over die licentie een akkoord met ons bestaat, maar dat is niet zo", zegt Jaak Palmans van het Katholiek Onderwijs. "De onderhandelingen zijn afgesprongen. De onderwijskoepels kunnen niet instemmen met de zeer hoge vergoedingen die SEMU per leerling vraagt. Bovendien houdt SEMU vast aan een te enge interpretatie van het begrip 'publieke domein', waardoor de rechten van de scholen geschaad worden." Concreet was er discussie over Zie ginds komt de stoomboot. De netten menen dat de tekst tot het publieke domein behoort en dus vrij van rechten is, maar SEMU vindt van niet. OVSG, de koepel van het gemeentelijk onderwijs, vindt verder dat er enkel betaald moet worden voor leerlingen die effectief gebruik maken van kopieën van partituren en liedjesteksten, en niet zomaar voor iedereen.

Intimiderend

De drie netten stuurden hun scholen de afgelopen weken een brief om te benadrukken dat ze niet akkoord gaan met de opgelegde tarieven, maar dat elke school wel vrij is om toch een licentie af te sluiten. "We reiken wel alternatieven aan", zegt Palmans. "Zo kunnen scholen nagaan of het nog wel nuttig is om liedjesteksten of partituren uit te delen aan kleuters." Toch vreest hij dat door het afspringen van de onderhandelingen, er extra controles zullen volgen na het Allerheiligenverlof. De maatregel komt bij de scholen hard aan. Er liepen al tientallen ongeruste telefoons binnen bij de koepels. "Dit is gisteren tijdens een vergadering van de scholengroep al druk besproken. De maximumfactuur is pas ingevoerd en nu mogen de lagere scholen opnieuw zelf voor deze extra kost opdraaien", zegt Rohnny Michiels, directeur van de Vrije Basisschool in Herk-de-Stad. "Wij hebben 85 kleuters en 170 leerlingen in de lagere. Ons kost zo'n licentie ongeveer 400 euro per jaar, maar ik heb collega's die meer dan 800 euro moeten ophoesten."

Rechter

SEMU kwam al vaker in opspraak door de intimiderende manier waarop het muziekacademies, koren, orkesten en fanfares ertoe beweegt een licentie te nemen voor het kopiëren van muziek. In 2003 dreigde de organisatie er zelfs mee een 70-tal leerkrachten en directeurs uit het muziekonderwijs voor de rechter te dagen, omdat ze op grote schaal partituren zouden kopiëren voor leerlingen.