KLASYFIKACJA ZABURZEŃ MOWY Z UWZGLĘDNIENIEM PRZYCZYN WYWOŁUJĄCYCH ZABURZENIE

ZABURZENIE MOWY POCHODZENIA ŚRODOWISKOWEGO

•Brak podniet do mówienia•Nadmiar bodźców słownych•Nieodpowiednie wzorce głosek•Niewłaściwe reakcje otoczenia na pierwsze wypowiedzi dziecka

Brak zaburzeń anatomicznych i psychosoneurologicznych

ZABURZENIA MOWY SPOWODOWANE USZKODZENIEM STRUKTUR

KOROWYCH1.Afazja częściowa lub całkowita utrata umiejętności posługiwania się językiem, spowodowana uszkodzeniem odpowiednich struktur mózgowych półkuli dominującej, objawiające się zaburzeniem mechanizmów programujących czynności mowy.

2. Niedokształcenia mowy o typie afazji – charakterystyczne dla dzieci w wieku 2-6 lat. Objawy podstawowe wiążą się z ograniczonymi w różnym stopniu możliwościami ekspresji i percepcji mowy. W związku z tym wyróżnia się trzy typy zaburzeń.

Niedokształcenie mowy o typie afazji ekspresyjnej (dziecko nie mówi, lub mówi bardzo słabo, ale rozumie mowę):

zaburzone rozumienie stosunków przestrzennych, czasowych, pojęć abstrakcyjnych

dysponują pełnym zasobem fonemów,zaburzona praksja i kinestezja

artykulacyjna.

Niedokształcenie mowy o typie afazji perecepcyjej (ograniczone rozumienie mowy otoczenia, mowa czynna dziecka bardzo agramatyczna, żargonowa):

błędne nazywanie,nieadekwatne odpowiedzi na pytania, przy

zachowanej możliwości formuowania wypowiedzi,

brak reakcji na mowę, przy pojawiającej się reakcji na dźwięk,

zachowana umiejętność powtarzania głosek,zachowanie jak u głuchych, z zachowaną

poprawną artykulacją,trudności w pisaniu i czytaniu.

Niedokształcenie mowy o typie afazji mieszanej (oba rodzaje zaburzeń mowy są widoczne u dziecka)

Dyslalie

ZABURZENIA MOWY SPOWODOWANE USZKODZENIEM UKŁADU POZAPIRAMIDOWEGO• Dyzartrie,– to zaburzenia mowy wynikające z uszkodzenia

ośrodków i dróg nerwowych, unerwiających ruchowy aparat mowy. Porażenia powodują zaburzenia napięcia mięśni biorących udział w  mowie (I. Styczek 1970). Ujawniają się albo w postaci braku możliwości realizacyjnych, albo w niewłaściwej realizacji fonemów i zaburzonej realizacji niemal wszystkich prozodycznych komponentów ciągu fonicznego (rytmu, natężenia dźwięków, tempa mówienia, intonacji, akcentowania itp.(S. Grabias 2001). Są to więc zaburzenia o charakterze czysto wykonawczym, a nie programującym.

• Anartria to brak rozwoju mowy spowodowany tymi samymi przyczynami. 

ZABURZENIA PŁYNNOŚCI MOWY

• Jąkanie – zaburzenie płynności mowy, na skutek występowania skurczów mięśni biorących udział w mowie (toniczne, kloniczne, mieszane).

Obejmują różne mięśnie:

oddechowe, fonacyjne, artykulacyjne.

O różnym podłożu:

organicznym, psychologicznym• Rozwojowa niepłynność mówienia

Diagnoza różnicowa

Objawy dominujące Jąkanie wczesnodziecięce

Rozwojowa niepłynność mówienia

lingwistyczne

Biologiczne

frekfencja objawów

Lokalizacja

Wzmożone napięcie

Współruchy

Powtarzanie głosek, sylab,przeciąganie głosek,blokowanie,

pauzy napięte,

dysrytmie

Powyżej 3%

W dowolnym miejscu wypowiedzi

Występuje

Występują

Powtarzanie sylab, słów, pauzy nienapięte,

embolofazje,

Poniżej 3%

Przeważnie na początku

Nie występuje

Nie występują

Psychologiczne

Społeczne

rozwojowe

Logofobia

świadomość jąkania

Odbiór wypowiedzi

Czas trwania niepłynności

Okres niepłynności

Pojawia się

Pojawia się

Jąkanie

Co najmniej pół roku

Wydłuża się

Nie pojawia się

Nie pojawia się

Nie jąkanie

Kilka miesięcy

Skraca się

ZABURZENIA MOWY SPOWODOWANE NIEPRAWIDŁOWĄ BUDOWĄ ANATOMICZNĄ NARZĄDÓW MOWY

• Dysglosje

Zaburzenia mowy w przebiegu chorób neurodegeneracyjnych

takich jak choroba Parkinsona (degeneracje podkorowe), Alzheimera (degeneracje korowe) czy też demencja – zjawisko patologiczne będące następstwem wielu dysfunkcji mózgu. Zaburzenia te obejmują zarówno płaszczyznę segmentalną jak i suprasegmentalną języka i skutkują brakiem lub niedowładem sprawności realizacyjnych, a następnie rozpadem systemu komunikacyjnego (rozpad kompetencji językowej i komunikacyjnej) Jest to specyficzne zaburzenie rozwoju mowy i języka, nie będące objawem innych zaburzeń, takich, jak np.: upośledzenie umysłowe, autyzm, niedosłuch, porażenie mózgowe, mutyzm; nie jest to też wynik poważnego zaniedbania środowiskowego.

INNE PODŁOŻA ZABURZEŃ MOWY

• uszkodzenie narządu słuchu• niepełnosprawność intelektualną• zaburzenia psychiczne

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA ROZWÓJ MOWY U OSÓB Z WADĄ SŁUCHU

Ubytek w dB Upośledzenie słuchu Upośledzenie słyszalności mowy z odległosci 1,5 m

Do 20 dB lekkie Zwykle nie daje się zauważyć-szept nie jest słyszalny

Od 20-40 dB umiarkowane Mowa cicha nie jest słyszalna

Od 40-60 dB niezbyt ciężkie Umiarkowanie głośna mowa nie jest słyszalna

Od 60-80 dB ciężkie Bardzo głośna mowa nie jest słyszalna

Przeszło 80 dB bardzo ciężkie Krzyk nie jest słyszalny

Brak percepcji słuchowej

zupełna głuchota Bardzo głośny krzyk nie jest słyszalny

• Wiek w którym nastąpiło obniżenie słyszalności

• Stopień obniżenia słyszalności

• Charakter niedosłuchu – przewodzeniowy lub percepcyjny

• Aparat i od jak dawna

• Środowisko, w którym dziecko żyje