klimaat en grondwater in de provincie utrecht · onderzoek klimaat en grondwater aanleiding -...
TRANSCRIPT
Klimaat en grondwater in de provincie Utrecht
“Verdrogen en/of verzuipen”?
Joachim Hunink
Marcel Boerefijn
NHV symposium “Klimaat en Hydrologie; Bedreiging of kans?”
13 november 2007
Onderzoek klimaat en grondwater
Aanleiding- Nieuwe klimaatscenario’s KNMI (2006)- HDSR model (2006)
Opzet- Tauw-innovatie fonds, stage onderzoek Universiteit Utrecht- Opdrachtgevers: Tauw en HDSR- Klankbord (informeel): Provincie, Vitens
Inhoud presentatie- Doel, modellering en effecten (Joachim)- Kans of bedreiging? (Marcel)
Doelstelling
“Wat is het effect van klimaatverandering op het grondwatersysteem in de provincie Utrecht?”
Werkwijze
1. Klimaatveranderingen voor 2050?� literatuur
2. Effect op grondwatersysteem? � grondwatermodel
3. Afgeleide effecten (wonen, natuur en landbouw)?� Waternood
4. Maatregelen en implementatie in ruimtelijke ordening?� bouwstenen
Klimaatgegevens modellering
KNMI 2006 scenario G G+ W W+
Zomer
Gemiddelde temperatuur (°C) + 0,9 + 1,4 + 1,7 + 2,8
Gemiddelde neerslag (%) + 2,8 - 9,5 + 5,5 - 19,0
Potentiële verdamping (%) + 3,4 + 7,6 + 6,8 + 15,2
Winter
Gemiddelde temperatuur (°C) + 0,9 + 1,1 + 1,8 + 2,3
Gemiddelde neerslag (%) + 3,6 + 7,0 + 7,3 + 14,2
Potentiële verdamping (%) 0,0 0,0 0,0 0,0
102%107%101%104%405Winter
193%109%156%100%-87Zomer
77%107%86%106%317Jaar
W+WG+GHuidig (mm)Potentieel neerslagoverschot
Modellering grondwater
• Model:• Instationair Modflow model. Toplaag Capsim• Gridgrootte: 250 * 250 m
• Invoer klimaatgegevens:• Aanpassen neerslagreeks in Capsim module.• Aanpassen potentiële verdamping Capsim module• Geen aanpassingen modflow.
• Uitkomsten:• GxG• Kwel/wegzijging• Waterbalans per polder
Studiegebied
Verandering grondwaterstanden (GHG)
Verandering grondwaterstanden (GLG)
Verandering grondwaterstand
• Algemeen:• Sterk wisselend beeld• Uitkomst afhankelijk van locatie, scenario en seizoen
• Veenweide: • algemeen: snel reagerend systeem
• GHG: geringe stijging (ivm ontwatering)
• GLG: 2/4 kans op forse daling
• Heuvelrug:• algemeen: traag reagerend systeem
• GHG: stijging of daling
• GLG: gelijke ontwikkeling als GHG
Effecten hydrologie
• Afvoer peilgebieden:• 2/4 kans op (sterke) toename waterin- en uitlaat (10 tot 50 %)
• Reactie waterbalans afhankelijk van deelgebied en scenario.
• Grondwaterstroming:• Verandering omvang kwel/infiltratie
• Vrijwel geen verandering van (regionaal) locatie kwel of
infiltratiegebieden
Afgeleide effecten
• Landbouw:• Weinig verandering gemiddelde doelrealisatie
• Lokaal wel veranderingen (bv. afname natschade veenweidegebied)
• Natuur:• Afname lokale natuurwaarden• Veengronden: verslechtering waterkwaliteit (oxidatie en waterinlaat)
• Bebouwing:• Grondwateroverlast: met name flanken Heuvelrug
• Grondwateronderlast: veengebied
Discussie modellering
• Aanbevelingen:• CO2 effect meenemen (gevoeligheidsanalyse)
• Detailstudies: fijner modelgrid
• Implementatie neerslagmodule KNMI
Omgaan met onzekerheid
Feiten:
-Klimaat veranderd
-Maar hoe?
Vraag:
-Hoe bereiden we ons voor?
Dit deel:
-Enkele bouwstenen
-Accent op maatregelen
Wanneer kans of bedreiging?
‘levensduur’ (jaren)
‘ver
ande
rings
-ter
mijn
’ (ja
ren)
0,1 10 100
0,1
10
100
Beregening
Woonwijk/ industrie
Grondwater-onttrekking
Bemaling
Drainage/ Infiltratie
Sanering
Relevant?!
Peilbesluit
Anticiperen op kans/bedreiging is maatwerk
Gro
ndw
ater
aanv
ullin
g (m
m/ja
ar)
2005 2050-2100
030
0
500
1) Huidig klimaat(huidig debiet)
2a) Rekening houden met (toename onttrekking?)
2b) Rekening houden met(afname onttrekking?)
Bv.25% kans
Bv. 25% kans
1) Veiligheid en onomkeerbaara) waterkering
b) bodemdaling
c) natuur (grw. afhankelijk)
2) Nutsvoorzieningena) drinkwater
b) energie
3) Overiga) hoogwaardig gebruik
b) overig (landbouw etc.)
Wanneer kans of bedreiging?
Maatregel leidt na klimaatverandering tot andere ef fecten op...
Bedreiging of kans?!
Implementatie
Instrumenten:
•Grondwater-beleid
•MER en vergunning: maatwerk, referentiesituatie 2050?
•Watertoets: scenario’s beschikbaar stellen?
Ten slotte:
•(Overige) ontwikkelingen niet vergeten!
•Wetenschappelijke inzichten (CO2 effect)
•Landbouwpraktijk (gewaskeuze)
•Cumulatieve effecten (10* 2 cm is ook 20 cm in 2050)
Ten slotte
• Rapportage is te downloaden van gmail-account(www.gmail.com):
• Username: tauw.klimaat• Password: klimaatstudie
• Zijn er vragen?