knowhow nebeer
DESCRIPTION
beerTRANSCRIPT
Water | 3
Worldwide | 4
Activated carbon | 18
Beverage | 22
KnowHow is een uitgave van Norit NV
Jaargang 12 | 2009 nr 2
Verder in dit nummer:
Highlights | 12
De nieuwe BMF generatie van Norit biedt brouwers meer duurzaamheid en flexibiliteit | 6
De nieuwe IntelliTop 2.0 is niet alleen een lust voor het oog | 15
De grootste MBR in de moutindustrie draait uitstekend | 20
2KnowHow
Consumenten hebben sterke persoonlijke voorkeuren voor dranken en zijn bijzonder merkvast
als het specifiek op frisdranken en bieren aankomt. Toch kunnen producenten niet alleen
daarop vertrouwen. Ze moeten altijd oog houden voor de wensen van de consument. Smaak,
gemak en afwisseling zijn zeer zeker belangrijk, maar consumenten laten hun keuze steeds
meer afhangen van hoe “groen” het product en de producent volgens hen zijn. De dranken-
industrie heeft deze trend opgepikt en loopt voorop bij het beschermen van het milieu en de
realisering van een veelbelovende toekomst. De producten en oplossingen van Norit leveren
een belangrijke bijdrage aan deze duurzaamheidsinspanningen.
Duurzaamheid is meer dan alleen maar een
woord. Duurzaamheid staat voor rekening
houden met de economische levensvatbaar-
heid van bedrijven, klanten en werknemers,
milieuvriendelijk behoud van natuurlijke
grondstoffen en maatschappelijke verant-
woordelijkheid voor het in stand houden en
waar nodig verbeteren van de kwaliteit van
leven op aarde. Anderen definiëren het direc-
ter en kenmerken duurzaamheid als “een drie-
ledig resultaat – economisch, sociaal-cultureel en
milieutechnisch.” Eén van de wereldwijd toon-
aangevende bedrijven definieert duurzaam-
heid eenvoudigweg als “zinvol presteren”.
Van alle industrieën was de drankenindustrie
één van de eerste die officiële duurzaam-
heids-programma’s ging ontwikkelen.
Alle bedrijven in de drankenindustrie zijn
voor de vervaardiging van hun producten
afhankelijk van voldoende water van goede
kwaliteit. Daarnaast wordt de wereld gecon-
fronteerd met de dreiging van een ernstig
langdurig watertekort. Daarom is dit een
groot aandachtspunt voor duurzaamheid.
Belangrijke producenten melden een
aanzienlijke reductie in waterverbruik in de
afgelopen drie jaar. Sommige streven daarin
zelfs hun doel voorbij van minder dan vier
liter waterverbruik per liter bier of twee liter
waterverbruik per liter geproduceerde drank.
Deze aanzienlijke reducties zijn het resultaat
van bekwaam management, praktische
procedures, metingen en controles en
efficiënter gebruik van bestaande apparatuur,
ondersteund door een geïntegreerde aanpak
van beheer en geoptimaliseerd gebruik van
water. Als de drankenindustrie echter haar
bestaansrecht wil veiligstellen en aan de
steeds strengere eisen betreffende kosten en
milieu wil voldoen, zullen zij – en anderen
met hen – moeten investeren in het verbeteren
van de kwaliteit en wereldwijde beschikbaarheid
van water door toepassing van innovatieve
technologieën voor watergebruik en water-
hergebruik.
Norit Clean Technologies – consumables,
componenten en gestandaardiseerde systemen
van wereldklasse – helpen onze klanten wereld-
wijd geld te besparen en het milieu te ontzien,
hun doelen voor vermindering van water-
verbruik te realizeren en hun bestaansrecht
veilig te stellen. In het algemeen bieden Norit's
Clean Technologies een hogere procesefficiëntie,
langere levensduur en kostenbesparing, wat
weer tot een duurzamere bedrijfsvoering leidt.
Sinds de laatste vakbeurs Drinktec zijn er vier
jaar voorbijgegaan. In die tijd heeft Norit
hard gewerkt aan het verfijnen van onze
beproefde technologieën, het zo goed moge-
lijk ondersteunen van onze klanten met onze
kennis, ervaring en diensten en aan R&D.
Onze uitgebreide portefeuille met meer dan
tien recentelijk gepresenteerde innovatieve
producten en duurzame oplossingen die in
nauwe samenwerking met klanten uit een
brede reeks drankspecialiteitgebieden zijn
ontwikkeld, wordt gepresenteerd tijdens de
Drinktec, die dit jaar van 14-19 september in
München plaatsvindt. U bent van harte
welkom bij onze stand in München of in een
ander land bij een andere gelegenheid. We
hopen u gauw te helpen geld te besparen,
het milieu te beschermen en met u samen te
werken aan een duurzame toekomst! No
doubts. Norit. Just proof.
René Kuipers
CEO Norit NV
Norit Clean Technologies voor een duurzame toekomst
3KnowHow
Water
Water in brouwerijen
Wereldwijd zien brouwerijen zich genood-
zaakt waterbesparingsprogramma’s serieus
in overweging te nemen, omdat ze worden
geconfronteerd met het feit dat meer dan 70
procent van het gebruikte water als afval-
water eindigt. Internationaal opererende
brouwerijen, zoals SABMiller en Heineken,
hebben duidelijke en ambitieuze doelen voor
de reductie van waterverbruik in hun duur-
zaamheidsrapporten opgenomen. Met
doelen van 3-4 hl waterverbruik per hl bier
als de minimumeis worden waterbeheer-
programma’s toegepast, trainingen voor
werknemers aangeboden en wordt er in
waterfiltratietechnologie geïnvesteerd.
Het urgentiebesef is groot. Stijgende water-
kosten, risico’s van bedrijfsstagnatie, slechte
waterkwaliteit en een wereldwijd toenemende
vraag naar zoet water dwingen de brouwe-
rijen om nu actie te ondernemen. Ook al
heeft de waterschaarste niet op elke brouwerij
ter wereld dezelfde invloed, toch kan niemand
het zich permitteren om de continuïteit van
het bedrijf op het spel te zetten of de druk
van water- en afvalwaterkosten op de
bedrijfslasten te negeren.
In verschillende landen, waaronder India en
Tanzania, zijn er gevallen waarin het water-
verbruik van de brouwerijen indruist tegen
de behoeften van de lokale gemeenschap.
Situaties als deze leiden tot versnelde wet-
geving van de overheid en verplichte investe-
ringen door de brouwerijen. In dergelijke
gevallen zetten brouwerijen een stap vooruit
op het pad van de duurzaamheid om te
vermijden dat ze publiekelijk aan kritiek wor-
den onderworpen die hun kostbare merk en
reputatie kan schaden.
Met 90 jaar ervaring en een uitgebreide reeks
watertechnologieën is Norit als geen ander in
staat om brouwerijen te helpen een duurza-
me waterstrategie toe te passen.
De actieve kool, membranen, pompen en
kwaliteitsbeheersingsapparatuur van Norit
behoren allemaal tot de wereldtop. Met deze
geavanceerde technologieën, samengebracht
in een geïntegreerd ontwerp zoals het duur-
zame brouwerij concept van Norit, kan een
waterbesparing van meer dan 50 procent
worden gerealiseerd in vergelijking met een
moderne brouwerij.
Norit heeft zijn gezamenlijke wereldwijde
water- en brouwervaring gebundeld in een
uitgebreide water-audit om brouwerijen en
mouterijen te helpen een duurzame waterbalans
te bereiken. Tijdens de Norit Water Audit
bepalen Norit en een team van de brouwerij
de water footprint van de brouwerij door de
diverse waterstromen in kaart te brengen en
te onderzoeken. Tijdens deze beoordeling
worden mogelijkheden voor de vermindering
van het waterverbruik vastgesteld, evenals
mogelijke systeem- en technische aanpassingen
om de waterconsumptie verder te reduceren.
De Norit Water Audit wordt afgesloten met
een financiële paragraaf, omdat Norit zich als
geen ander beseft dat duurzame maatregelen
ook zakelijk zinvol moeten zijn.
Overzicht van de Norit Water Audit:
• Strategischedoelen&richting
• Duurzamedoelen&richting
• Water-targets
• Huidigwaterprofiel
• Waterintensieveprocessen
• Waterreductie-targetsperproces
• Waterreductiemogelijkheden&
-oplossingen
• Businesscase
• Prioriteiten&actieplan
Henk Schonewille
4KnowHow
Norit News
Norit Nijhuis heeft recent een opdracht
ontvangen van een groot waterbedrijf in
Guangzhou, P.R. of China, voor de levering
van twaalf grote splitcase pompsets.
Aangezien de Asian Games in november 2010
in Guangzhou worden gehouden, zijn de
pompsets nodig om aan de extra drinkwater-
behoefte te kunnen voldoen. Een belangrijke
reden voor de klant om voor Norit Nijhuis te
kiezen is het extreem hoge rendement van de
pompen. Dit levert het
waterbedrijf een aan-
merkelijke besparing in
de energiekosten op.
Het Marina Barrage-project in Singapore, dat
doordePublicUtilitiesBoardvanSingaporeis
opgezet en waarbij pompen van Norit Nijhuis
worden gebruikt, heeft de Superior
Achievement Award gewonnen in een
wedstrijd die georganiseerd werd door de
American Academy of Environmental
Engineers (AAEE). Deze prijs wordt gezien als
één van de hoogst aangeschreven internationale
prijzen voor duurzame projecten. De Marina
Barrage is niet alleen een voorbeeld van
stedelijke waterduurzaamheid, maar voldoet
ook aan de verplichting van de landelijke
waterorganisatie om het milieu te beschermen.
De zeven drainagepompen, die gebruikt
worden om het waterniveau in het bassin van
de Marina Barrage onder controle te houden,
hebben elk een pompcapaciteit van 40 m3
water per seconde.
In juni 2009 werd tijdens een routine contro-
letest in Ziekenhuis Medisch Spectrum Twente
(MST) de legionellabacterie aangetroffen.
Het ziekenhuis besloot meteen alle 200
douches op deze locatie van Norit Filtrix
H2OK® ShowerFilters te voorzien om de
veiligheid van de patiënten te waarborgen.
Dankzij het uitstekende teamwork waren de
douchefilters binnen twee uur op locatie. En door
de plaatsing van deze ‘point-of-use’-bescherming
kreeg het ziekenhuis de tijd om te werken aan
structurele maatregelen om de groei van de
legionellabacterie in het leidingsysteem tegen te
gaan, door een goede controle van de status van
het waterleidingsysteem en een grondige
desinfectie van dat systeem.
De legionellabacterie kan de zogenoemde vete-
ranenziekte veroorzaken, die levensbedreigend
kan zijn voor patiënten met een verzwakt
immuunsysteem. Na de plaatsing van de douche-
filters voerde Norit Filtrix een controleprogram-
ma uit, waaruit bleek dat de filters de legionel-
labacterie effectief tegenhielden: de patiënt-
veiligheid is nooit in het geding geweest.
Pompen voor de Asian Games, Guangzhou
Sustainability Award voor Marina Barrage Singapore
Legionella-uitbraak in ziekenhuis
5KnowHow
Voor het Sydney Desalination Project in Kurnell heeft Norit Nijhuis onlangs twee ‘split-case’-pompen
geleverd met een gemeten rendement van meer dan 92 procent. Samen met het gemeten motorrendement
is de totale energiebesparing voor de klant meer dan 4 procent hoger dan gevraagd. Dit leidt tot een
potentiële besparing op de energiekosten van € 70.000 per jaar.
waterleidingsysteem van Sydney gepompt.
Deze waterdistributie over een dergelijke
lange afstand vereist zeer rendabele pomp-
prestaties.
De Water Delivery Alliance (WDA) is verant-
woordelijk voor het bouwen van de pijplijn
en gaf Norit Nijhuis opdracht pompen te
ontwerpen die aan de gewenste eisen
voldoen. Volgens het contract moest een
capaciteit van ongeveer 4.000 m3 per uur en
8.000 m3 per uur worden bereikt. De twee
‘split-case’-pompen zijn dienovereenkomstig
voor dit project ontworpen en geproduceerd.
Met een gemeten rendement van ruim 92%
tonen de tests van de pompen in de testfaci-
liteit van Norit Nijhuis zelfs betere resultaten
dan vereist, wat resulteert in aanzienlijke
besparingen op de energiekosten.
Wanneer het volledige project is afgerond,
zal dagelijks via het bestaande stedelijke
waterleidingnetwerk 250 miljoen liter drink-
water naar de 1,5 miljoen mensen in het
gebied rond Sydney gedistribueerd worden.
De twee pompen zijn geïnstalleerd in het
pompstation in Kurnell en zorgen ervoor dat
het gezuiverde water in het drinkwater-
leidingnet wordt gepompt. Het Sydney
DesalinationProject inKurnell iséénvande
oplossingen die in de behoefte aan drinkwater
voorziet, aangezien de watervoorziening in
de grootste stad van Australië door klimaat-
verandering, bevolkingsgroei en droogte
wordt bedreigd.
Ongeveer 15 procent van het drinkwater van
Sydney zal uit deze ontziltingsinstallatie
afkomstig zijn. Het water wordt na de omge-
keerde osmose (RO, reverse osmosis), een
proces waarbij ook duplexpompen van Norit
Nijhuis worden ingezet, in drinkwatertanks
opgeslagen. Vanuit de tanks wordt het water
door een 18 kilometer lange pijplijn in het
Aan het einde van de lente werd de Norit
Südmo Academy officieel geopend door enkele
leden van de Raad van Bestuur van Norit (René
Kuipers, Bernard ten Doeschot en Menno M.
Holter-man) en Managing Director Oliver
Rupps. Op regionaal niveau openden Rupps en
de Minister van Economische Zaken van Baden-
Würtemberg,ErnstPfister,deAcademy.
Norit Südmo Academy
Foster’s, een vooraanstaande wereldwijde drankproducent
en in Australië/het Pacifische gebied hét toonaangevende
bedrijf voor alcoholische dranken, heeft de c-DGM van
Norit Haffmans als standaard gekozen.
“Toen we Foster’s in 2008 bezochten, waren ze op zoek
naar een nieuw systeem voor zuurstofmeting om de doel-
matigheid te optimaliseren en de kwaliteitswaarborging te
verbeteren,” aldus Emmanuel Rurema, Sales Manager
Quality Control. Met de hulp van de lokale sales- en service-
partner (JWII), Melanie Hignett en Glen Wright (beide
Foster’s Yatrala Queensland), besloot Ian McInerney,
analytical specialist van Foster’s, de c-DGM voor de hele
Foster’s partnergroep eind 2008 te valideren.
Naast de aantrekkelijke kosten-batenverhouding en goede
inpasbaarheid in de bestaande processen waren de belangrijkste
redenenomhunbestaande Total PackageAnalyzer doorde
c-DGM van Norit Haffmans te vervangen de volgende:
• Kostenbesparing
•Lagereinvesteringskosten–één
apparaat voor de meting van
CO2 en O2
•Lagerebedrijfskosten:
- eenvoudiger te onderhouden
- minder bierverlies
- minder frequent kalibreren
• Accuraat productbeheer
• Reproduceerbaar en niet afhanke-
lijk van een operator
Foster’s Australia – standaardiseert op c-DGM voor bier
Uitmuntende prestatie pompen Norit Nijhuis in SydneyPompenmeteengemetenefficiëntievan92procent besparen energiekosten
6KnowHow
Beverage
De brouwerij-industrie is op het gebied van duurzaamheid aangekomen op het point of no
return. Nu de industrie haar maximumpotentieel heeft bereikt, worden conventionele oplos-
singen ingeruild voor “clean technologies”, technologieën die voldoen aan de steeds verder
stijgende verwachtingen op het gebied van kwaliteit, duurzaamheid en flexibiliteit en –
natuurlijk – lagere kosten. Het biermembraanfiltratiesysteem (BMF) van Norit zorgt voor een
duurzaam brouwproces en bijbehorende werkomgeving, vrij van de veiligheids- en gezond-
heidsrisico’s die waren verbonden aan filtratie met kieselguhr. En aangezien het doel is het
best smakende bier te brouwen, kun je niet om de meetbare verbetering in de smaak en col-
loïdale stabiliteit heen die met BMF wordt gerealiseerd.
Met meer dan 75 biermerken die tegenwoordig
met membranen van Norit worden
gefilterd, 22 ultra-moderne membraanfiltratie-
installaties en ruim 10 jaar ervaring heeft
Norit waardevolle ervaring met kieselguhr-
vrije bierfiltratie opgebouwd. Deze ervaring,
aangevuld met onze on-line systeembewa-
kingsservice voor bestaande installaties, heeft
de basis gelegd voor de ontwikkeling van de
nieuwe BMF-skid en membraanreinigings-
procedure.NoritProcessTechnologyzaldeze
in september tijdens Drinktec 2009 introduceren.
De nieuwe BMF is Norit's antwoord op de
ambitieuze duurzaamheidsdoelstelling van
de brouwerij-industrie en de behoefte van
brouwers om veel verschillende soorten bier
te brouwen om op de markt een speler van
betekenis te blijven.
Het nieuwe BMF-systeem voldoet aan twee
belangrijke duurzaamheidsprincipes: meer
doen met minder en gebruik van materialen
voor eenmalig gebruik vermijden. Het systeem
filtert meer bier met minder water en produ-
ceert minder vast afval. Membraanfiltratie
stelt brouwerijen in staat af te zien van het
eenmalige gebruik van kieselguhr dat schade-
lijk kan zijn voor de veiligheid en gezondheid
van werknemers en tot hoge verwijderings-
kosten en aanzienlijke problemen op het vlak
van de behandeling van vast afval
leiden.
Een gedifferentieerde productportefeuille
vraagt om een filtratietechnologie waarmee
snel tussen verschillende biertypes kan
worden geschakeld. De toegenomen flexibiliteit
en automatiseringsgraad van het nieuwe
BMF-systeem is zeer in trek bij brouwerijen
die lagere volumes of veel verschillende soor-
ten bier brouwen. Met de volledig geautoma-
tiseerde membraanfiltratie wordt de factor
arbeid tot een minimum teruggebracht.
Tegelijkertijd wordt de kans op een menselijke
fout tot een minimum beperkt en kan het
proces naar believen worden stopgezet of
gestart. Bij het omschakelen tussen biersoorten
zijn de bierverliezen minimaal en worden
door het automatisch legen van het filter nog
meer bierverliezen voorkomen.
De nieuwe BMF generatie van Norit biedt brouwers meer duurzaamheid en flexibiliteit
Tijdens Drinktec 2009 zal Norit Process Technology de nieuwe BMF generatie met
al zijn nieuwe kenmerken onthullen, waar-onder de verbeterde opschaalbaarheid, het
skidontwerp en een reinigingsprocedure, waardoor de bedrijfskosten worden
beperkt. Dit is slechts een van de vele redenen om tijdens Drinktec een bezoek te brengen
aan de Norit-stand!
7KnowHow
“De nieuwe BMF generatie is ontworpen als
toekomstbestendig systeem,” aldus Stan
Bergenhenegouwen van Norit Process
Technology. “Het stelt brouwerijen in staat hun
investeringen te beperken tot wat ze nu nodig
hebben en kan al naar gelang het gewenste
brouwvolume worden uitgebreid. Modulair ont-
worpen skids kunnen aan de filterlijn worden
toegevoegd, zodat voorafgaande investeringen
in extra capaciteit kunnen worden beperkt.”
Op mondiaal niveau zetten bevolkingsgroei en
de toegenomen vraag naar biobrandstoffen de
beschikbaarheid van hoogwaardige grondstoffen
onder druk. “De flexibiliteit van de nieuwe
BMF-skids biedt brouwerijen een eenvoudige
mogelijkheid om de gevolgen van fluctuaties in
de kwaliteit van grondstoffen te beperken,”
legt Bergenhenegouwen uit. “Met de BMF-
skids kunnen brouwers vertrouwen hebben in
zowel de kwaliteit als kwantiteit van hun
bierproductie.”
De BMF-technologie van Norit staat bekend
om haar positieve invloed op de kwaliteit van
het gefilterde bier. Het bier dat door het
BMF-systeem wordt gefilterd, bevat een
aanzienlijk lager gehalte aan verouderings-
componenten ten opzichte van met kiesel-
guhr gefilterd bier. Na drie maanden opslag
worden de verschillen tussen met kieselguhr
en met membranen gefilterd bier nog groter.
In tegenstelling tot kieselguhrfiltratie biedt
membraanfiltratie een permanente barrière
tegen stoffen die het bier kunnen doen
bederven, waardoor het een extra voordeel
heeft ten opzichte van conventionele methoden.
De ware doorbraak van BMF van Norit blijkt
uit het feit dat het met betrekking tot bedrijfs-
kosten en kapitaaluitgaven gemakkelijk de
vergelijking met een compleet kieselguhr
filter doorstaat en daarnaast de duurzaam-
heid en flexibiliteit verbetert. Met het voor-
uitzicht van wijdverbreide milieuwetgeving
en verhoogde afvalverwijderingskosten is het
de hoogste tijd om over te stappen op kiesel-
guhrvrije membraanfiltratie.
Rob Boogaard
8KnowHow
Beverage
HSO
DO
Oxidation
Liquid
Headspace
Een constante productkwaliteit is één van de belangrijkste factoren in de brouwerij- en drankenindustrie. Een belangrijke kwaliteitsparameter
is de smaak van het product, die nadelig kan worden beïnvloed door onder andere contact met zuurstof tijdens het productie- en verpakkings-
proces. Tijdens de productie van bier bijvoorbeeld kan oxidatie een kartonsmaak of zelfs voortijdig bederf veroorzaken. Daarom wordt er extra
goed op gelet dat het product in een zuurstofvrije omgeving wordt vervaardigd. Met behulp van kieselguhrvrije biermembraanfiltratie (BMF)
van Norit kan het gehalte opgeloste zuurstof in bier worden beperkt, omdat bij deze filtratiemethode het proces gesloten blijft. Hoewel op
deze wijze de opname van zuurstof wordt beperkt, bestaat tijdens het productie- en verpakkingsproces nog steeds het risico van contact met
zuurstof.
Derhalve is het ook onder ideale verwerkings-
omstandigheden van groot belang om tijdens
het verpakkingsproces de Total Package
Oxygen(TPO)tecontroleren.DeInpackTPO/
CO2 Meter, type c-TPO, van Norit Haffmans
stelt een nieuwe norm in deze belangrijke
fase van kwaliteitsbeheersing.
Traditionele TPO-meting
OmdeTPOvaneenproducttebepalen,moet
de zuurstof in zowel de kopruimte (HSO) als
de opgeloste zuurstof (DO) in de vloeistof
worden gemeten. Er bestaan diverse analyse-
methoden om beide gehaltes te meten. Bij
traditionele systemen moet opgeleid
personeel verscheidene stappen en metingen
uitvoeren om de HSO- en DO-gehaltes te
bepalen. Alleen de monsterbereiding kost al
10 tot 15 minuten en omdat het product uit
de oorspronkelijke verpakking moet worden
gehaald, bestaat tevens het risico van contact
met zuurstof tijdens het meetproces. Daarnaast
is het met traditionele meetmethoden niet
mogelijk om vast te stellen of het om HSO of
DO gaat. Hieruit volgt het belang van een
geautomatiseerde methode voor het verrichten
van exacte metingen.
Verbeterde TPO-meting
Metbehulpvandec-TPOvanNoritHaffmans
kunnen brouwers en drankenproducenten de
laatste fase van het productieproces – het
verpakken – beter beheersen. Dit sterk
geautomatiseerde, flexibele systeem meet
zowel HSO als DO en vereist geen monsterbe-
reiding. Bovendien blijft het monster in de
verpakking, waardoor de kans op contact met
zuurstof in de omgeving sterk wordt geredu-
ceerd en dranken met pulp of vezels ook
kunnen worden gemeten.
Het systeem kan ook door minder getraind
personeel worden gebruikt. Zodra de meting
is begonnen, is toezicht op de volledig
automatische uitvoering niet langer nodig.
De resultaten van de individuele metingen
worden direct op het scherm van de c-TPO
getoond en kunnen in het laboratorium
worden geïnterpreteerd.
“Het meten van het totale zuurstofgehalte,
verdeeld in HSO en DO, is efficiënter en
maakt het mogelijk de resultaten van de indi-
viduele metingen veel beter te differentiëren,”
vertelt Peter Houwen, Product Manager
Quality Control bij Norit Haffmans. “Doordat
beide delen zuurstofgehalte gemeten wor-
den, worden onvolkomenheden in de pro-
ductie sneller geconstateerd waardoor betere
en afdoende maatregelen worden genomen.
Indien alleen het totale zuurstofgehalte
wordt gemeten, kan de exacte bron van de
productfout niet of slechts moeizaam worden
gevonden.”
Dit principe is gebaseerd op de beproefde
optische zuurstofmeettechnologie van Norit
Haffmans, die ook al wordt toegepast bij
tijdens het productieproces ingezette instru-
Duurzaamheid realiseren
Sterk geautomatiseerde optische zuurstofmeting
Luchtruimte
HSO
DO
Vloeistof
Oxidatie
9KnowHow
ComparisonTPOmeasurement
(novel method versus traditional mehod)
Novel
Samples
Traditional
menten voor kwaliteitsbeheersing. “Optisch
meten biedt producenten van bier en
dranken vele voordelen,” vervolgt Houwen.
“Zoals optimale productbewaking, zeer
nauwkeurige zuurstofmeting, meetresultaten
onafhankelijk van wie het systeem bedient,
gebruiksgemak, lage ijkfrequentie en lage
onderhoudskosten.”
Met behulp van de c-TPO kan het verpakte
product direct worden geanalyseerd, waar-
door de kwaliteitsborgingsanalyse kan
worden geoptimaliseerd. “Met dit unieke
meetsysteem helpen wij fabrikanten van bier
en dranken op het vlak van duurzaamheid en
traceerbaarheid van hun eindproducten,”
aldus Houwen.
Rendement van investeren
De tijd die op de monsterbereiding wordt
bespaard en het feit dat er minder getraind
personeel nodig is om de metingen te
verrichten, dragen beide bij tot het rende-
mentvandec-TPO.Bijdeberekeninghiervan
moet overigens niet alleen rekening worden
gehouden met het pure analysewerk en de
bediening, maar ook met de vereiste mate
van onderhoud en calibratie. Op basis van de
beoordeelde resultaten worden de in de
productiefabrieken uit te voeren onderhouds-
en herstelwerkzaamheden beheerst en wordt
gericht geoptimaliseerd. Dit draagt tevens bij
tot een ononderbroken productie.
Enomdatdec-TPOdirectzoweldezuurstof
in de luchtruimte als de opgeloste zuurstof
snel meet en daardoor de oorzaak van
contaminatie met zuurstof direct kan worden
aangewezen, wordt er geen duur product
verspild. Tijdens het afvullen – waar de laatste
productiefase plaatsvindt – is de invloed van
uitvaluiteindelijkhetgrootst.Dec-TPOstelt
de klant in staat de meest kritische fase te
beheersen en zo uitval te beperken en
tegelijkertijd bij te dragen aan de duurzaam-
heidsdoelstellingen van het bedrijf.
Frank Verkoelen
Sterk geautomatiseerde optische zuurstofmeting
VergelijkingTPOmeting
(nieuwe methode versus traditionele
methode)
Nieuw
Monsters
Traditioneel
10KnowHow
Pumps
Onder het motto “Voorkomen is beter dan genezen, spoor schade en slijtage pro-actief op”,
biedt Norit Nijhuis sinds een paar maanden een nieuwe dienst aan: het professioneel uitvoeren
van trillingsmetingen. Dit kan voor klanten een aanmerkelijke energiebesparing en verlenging
van de levensduur van pompen opleveren. Het weergeven van trillingen gebeurt aan de hand
van de drie vibratie-meetgrootheden: verplaatsing, snelheid en versnelling. De trillingsmeting
laat de werkelijke toestand van nieuwe, bestaande of gereviseerde pompen en ander
roterend equipment zien. Voor de klant betekent dit dat met een geringe investering een
defect of slijtage aan machinerie vroegtijdig kan worden opgespoord en onnodige stilstand en
reparatiekosten worden voorkomen. Het periodiek meten van trillingen draagt bij aan een
goede machineconditiebewaking (of predictive maintenance (PdM)). Daarnaast is het een
hulpmiddel om onderhoudsbeurten efficiënter te kunnen inplannen.
Het vakkundig analyseren en interpreteren
van de meetgegevens is essentieel bij het
bereiken van een goede machineconditiebe-
waking.DoordeinzetvaneenPdMdeskundige
met jarenlange ervaring op dit gebied is het
mogelijk om de trend- en spectragrafieken
die uit een meting voortkomen, juist te
beoordelen.
‘Ongeveer tachtig procent van alle machinede-
fecten is gerelateerd aan lagerproblemen’,
zegtJanvanDelden,PdM-specialistbijNijhuis
Services. ‘Te denken valt daarbij aan slechte
smering, uitlijnfouten, excessieve belasting,
foutieve montage of levensduuroverschrijding.
De exacte oorzaak komt aan het licht door
middel van de metingen en de spectrumanalyse.
We maken daarbij gebruik van professionele
apparatuur. Afwijkingen in de drie vibratie-
meetgrootheden verplaatsing, snelheid en
versnelling, geven een mogelijke storing aan.
Met een goed uitgevoerde machineconditie-
bewaking kan een geringe investering een
aanmerkelijke besparing op (productie)kosten
en energie opleveren, doordat de bron van
het probleem vroegtijdig kan worden weg-
genomen. Het aanhouden van incourante
voorraden reservedelen is niet meer nodig.
Het machinepark kan optimaal benut
worden, zonder onverwachte downtime.
De dienst wordt voorlopig alleen nog in
Nederland aangeboden. Inmiddels zijn bij
diverse klanten van Norit Nijhuis naar alle
tevredenheid trillingsmetingen uitgevoerd,
waarbij de PdM-specialist aan de hand van
een betrouwbare analyse de klant verder
helpt bij het uitzetten van een onderhouds-
plan.
Inge Sluijter
Nieuwe dienst van Norit Nijhuis: TrillingsmetingenEen aanmerkelijke energiebesparing en verlenging van de levensduur.
• Realisatievaneenproductiekostenbesparing
• Verlagingvoorraadkosten
• Minimalisatieenergiekosten
• Vroegtijdigdetecterenvanstoringen
• Verhogingvandemachinebeschikbaarheid
• Minimalisatievanonvoorzienestilstand
• Optimalisatievanonderhoudsbeurten
• Verkortingvandereparatie-enonderhoudsduur
• Verhogingvandelevensduurvandeinstallatie
• Verbeteringvandekwaliteitvanheteindproduct
Voordelen machineconditiebewaking voor de klant:
11KnowHow
Norit Nijhuis presenteert Visvriendelijke pompNorit Nijhuis heeft samen met FishFlow
Innovations een visvriendelijke pomp
ontwikkeld, die volgens de laatste officiële
test van VisAdvies BV meer dan 97% van de
passerende vis onbeschadigd doorlaat. Zelfs
100% van de paling met verschillende leng-
tes – in het wild een bijna bedreigde dier-
soort – komt onbeschadigd door deze pomp.
Een belangrijke duurzame innovatie, die
Norit Nijhuis samen met FishFlow aan de
markt presenteerd.
Nederland ligt voor een groot deel onder NAP
(waterpeil). Om de waterstand te beheersen en
de inwoners te beschermen tegen overstro-
mingen, zijn in het verleden gemalen, dijken,
stuwen en sluizen gebouwd.
Een aantal vissoorten trekt van zout naar
zoet water om zich te kunnen voortplanten.
Door de maatregelen van de Nederlandse
waterschappen om de waterhuishouding te
regelen, wordt deze natuurlijke vismigratie
verstoord. Bovendien sterven jaarlijks grote
hoeveelheden vis, doordat ze worden beschadigd
in de pompen van gemalen. Met als gevolg:
een nadelig effect op de visstand. De water-
schappen helpen de vis met visvriendelijke
methodes om door de Nederlandse wateren
te kunnen passeren. Echter is voor de pom-
pen in gemalen tot op heden geen duurzame
oplossing gevonden.
De bijzonderheid van de visvriendelijke pomp
zijn de waaier (hydrauliek) en leischoepen.
Die hebben een aangepaste vorm waarmee
een bepaalde stroming in het water wordt
gebracht, zodat de vis het gemaal veilig
passeert.
Op 15 juni jl. vond een onafhankelijk onder-
zoek van VisAdvies BV plaats door middel van
een praktijktest met de nieuwe visvriendelijke
pomp en levende vis. De pomp bleek meer
dan 97% visveilig. Bij dit mooie resultaat
hoeft niet te worden ingeleverd op de pomp-
prestatie. De visvriendelijke pomp haalt een
pomprendement van meer dan 80%.
Bij het aanpassen van een gemaal bouwt
Norit Nijhuis de pomp geheel volgens klant-
specifieke eisen, waarbij niet alleen de
visvriendelijkheid gewaarborgd wordt, maar
ook het rendement wordt geoptimaliseerd.
Dankzij die optimalisatie is het bij renovatie
in de meeste bestaande gemalen niet nodig
om de elektrische installatie uit te breiden.
Dit betekent dat aanzienlijk minder kosten
gemaakt zullen worden om een bestaand
systeem om te bouwen tot een visvriendelijk
systeem.
De nieuwe visvriendelijke pomp kan op maat
in het bestaande gemaal worden ingepast.
Afhankelijk van de situatie kan zelfs alleen de
hydrauliek vervangen worden om een
visvriendelijke pomp te realiseren. Daarbij
kunnen eventueel het pomphuis en de aan-
drijfmotor gehandhaafd blijven.
Norit Nijhuis helpt de klant met duurzame
oplossingen die energie besparen en natuur
en milieu beschermen.
Henk Jan van Essen
Net als de pompen in gemalen vormen de
lagedrukturbines van waterkrachtcentra-
les een groot gevaar voor migrerende vis.
Met de visvriendelijke pompprincipes van
Norit Nijhuis, kunnen ook de waaiers en
leischoepen van turbines visvriendelijk
worden gemaakt.
Visvriendelijke waterkrachtcentrales
12KnowHow
Worldwide
Van 14 tot 19 september komt de dranken- en
voedingswereld weer in München bijeen op
de Drinktec, ’s werelds grootste en belangrijk-
ste beurs voor technologie op het gebied van
dranken en vloeibare voedingsmiddelen. De
Norit Groep – één van de grootste exposanten
van Clean Technologies – zal tijdens de show
meer dan 15 innovaties voor de productie van
dranken en vloeibare voeding introduceren.
Menno M. Holterman, Chief Growth Officer
en lid van de raad van bestuur, vertelt hoe
belangrijk Drinktec is voor de Norit Groep en
haar gewaardeerde afnemers om zich op de
toekomst voor te bereiden. “Drinktec 2009 is
sterker dan ooit gericht op water,” aldus
Holterman. “Iedere fabrikant van drank en
voedingsmiddelen is voor zijn producten
afhankelijk van de beschikbaarheid en kwali-
teit van water. Met het oog op veranderende
regelgeving en het dreigende watertekort
wereldwijd, dat dramatische proporties
begint aan te nemen, is terugdringing van
het waterverbruik een absolute noodzaak.
Op het vlak van duurzaam produceren is de
uitdaging met betrekking tot water een
belangrijk aandachtspunt. Deze aspecten in
aanmerking genomen, kunnen dranken- en
voedingsmiddelenproducenten het zich niet
veroorloven het milieuaspect in hun activiteiten
te verwaarlozen als het streven naar een
betere en, belangrijker nog, veelbelovende
en duurzame toekomst een kans van slagen
wil hebben.”
Hoge kosten van grondstoffen, water, energie
en logistiek dwingen onze afnemers hun
investeringsbeleid bij te stellen en hun schaal-
voordeel te vergroten. Dit blijkt bijvoorbeeld
uit het feit dat enkele vooraanstaande brouw-
groepen onlangs hebben besloten om meer-
dere Greenfield-brouwerijen van drie tot vijf
miljoen hectoliter te realiseren in plaats van
hun bestaande Brownfield-fabrieken tot 10
of zelfs 15 miljoen hectoliter uit te breiden.
“In de vier jaar na Drinktec 2005 hebben we
wederom goed naar de markt geluisterd en
vervolgens onze beproefde technologieën
verbeterd en hard gewerkt aan vernieuwingen
om onze klanten nog beter van dienst te
kunnen zijn,” vervolgt Holterman. “We
hebben ons duurzame brouwconcept met
succes op de markt gebracht en zullen in
München een duurzaam softdrinks concept
introduceren. Naast het presenteren van de
nieuwste innovaties, technologieën en
oplossingen praten wij graag in de ontspannen
sfeer van onze stand met u over huidige
marktontwikkelingen en de toekomst van de
brouw-, drank- en vloeibare voedingsmidde-
lenindustrie. Stap even uit de drukte van de
beurs en geniet met onze processpecialisten
van een glas membraangefilterd water of
bier.”
Norit op Drinktec
2009
Norit stand - Feiten en cijfers
Waar: Hal A3, Stand 313
Oppervlakte: 850 m2
Innovaties: 15
15-9 Norit Asian Night
16-9 Bijeenkomst van International
Section van IBD op Drinktec
16-9NoritStandParty
17-9NoritStandParty
Norit heeft innovatieve technologieën
ontwikkeld, zoals hygiënische afsluiters,
membraantechnologie voor waterleidingbe-
drijven, kooldioxidesystemen (CO2-systemen),
bierbereidingssystemen en kieselguhr-vrije
biermembraanfiltratie (BMF), die worden
samengebracht in het meest geavanceerde,
efficiënst en duurzaamste brouwconcept ter
wereld. Op de beurs introduceert Norit een
nieuwe generatie kieselguhr-vrije membraan-
filtratie: BMF (zie pagina 6).
Tijdens Drinktec presenteert Norit ook haar
innovatieve duurzame softdrinksconcept aan
producenten van koolzuurhoudende frisdranken
en (smaakjes) water. Het concept omvat naast
de beproefde technologie van Norit voor
proceswaterbehandeling en hergebruik van
afvalwater het met behulp van actieve kool
ontkleuren en desodoriseren van suiker, het
continu suiker oplossen en het continu meer-
strooms mengen met behulp van de precieze
afsluiter- en doseertechnologie van Norit
Südmo in combinatie met de betrouwbare
inline-kwaliteitsbeheersingsapparatuur van
Norit Haffmans.
Met de dubbelzitsafsluitertechnologie (DSV)
kunnen procesfabrieken op eenvoudige,
flexibele en ruimtebesparende wijze worden
geautomatiseerd. De nieuwe generatie afsluiters
in de DSV Complete-serie bieden ideale moge-
lijkheden voor in de fabriek voorgemonteerde
plug-and-play klepspruitstukken en blinkt uit
door verbeterde prestaties op basis van een
nieuw actuator- en inzetconcept. De nieuwe
generatie gedecentraliseerde stuurkoppen –
IntelliTop 2.0 – is ontworpen ter verhoging
van de efficiency in de fabriek en regelt,
Duurzame concepten
Kleppentechnologie
Highlights
13KnowHow
kertijd een constante kwaliteit en hoge smaak-
stabiliteit gedurende de houdbaarheidstermijn
van het product te realiseren.
VOS ROTA, de succesvolle lijn troebelheids-
meters, is uitgebreid met uitvoeringen voor
inline-troebelheidsmetingen. Een andere
innovatie van Norit Haffmans is de Inline
Alcohol/Brixmetingopbasisvaneenselectieve
meetmethode, waarmee preciezer kan
worden gemeten en het productieproces dus
beter kan worden beheerst.
Op het gebied van wijn en dranken op wijn-
basis introduceert Norit een innovatief water-
dispergeerbaar granulaat van actieve kool –
Bentonorit – dat in contact met een waterop-
lossing tot poeder wordt gedispergeerd, waar-
door het beter doseerbaar is en zo gemakkelij-
ker aan contacttanks kan worden toegevoegd
(zie pagina 18).
De behandeling van proces- en afvalwater is
altijd van cruciaal belang om aan de geldende
kwaliteitseisen maar ook de steeds verder aan-
gescherpte regelgeving te voldoen en dat
tegen de laagst mogelijke kosten. Het herge-
bruik van proceswater is tegenwoordig een
betaalbare oplossing voor het verminderen
van het waterverbruik. Met behulp van de
Water Audit van Norit kunnen klanten de
waterfootprint van een activiteit bepalen en
verminderen. Hierbij worden mogelijkheden
vastgesteld waarmee klanten hun waterver-
bruik kunnen verminderen en voorstellen
gedaan voor duurzame aanpassingen om de
vereiste of grootst mogelijke waterbesparing
te verkrijgen.
Norit stelt haar uitgebreide kennis van de
behandeling van afval- en proceswater ter
beschikking aan brouwerijen, mouterijen en
producenten van dranken, zuivel, medicijnen
en voedingsmiddelen overal ter wereld. De
AirliftTM MembraanBioReactor (MBR) van Norit
is de ultieme technologie om afvalwater in een
schone en veilige omgeving te behandelen. De
tubulaire membranen van Norit X-Flow, die
niet breken en beperkt vuil worden, werken
bij hoge fluxwaarden en hebben slechts een
kleine footprint doordat de membranen
buiten de bioreactor (zijstroom) worden
gehouden.
Na succesvolle proeven introduceert Norit
Südmo een proefinstallatie voor zandfiltratie
bij de behandeling van mineraalwater. Deze
unit verwijdert ongewenste aardalkaliën
en zorgt voor de ontluchting van methaan en
zwavelwaterstof via de tankdôme. In deze
proeffabriek kan onder productieomstandig-
heden worden getest en aan de hand daarvan
kan een geheel op de wensen van de klant
afgestemde installatie worden gebouwd.
Daarnaast vindt er tijdens de testfase minder
productverlies plaats.
DenieuweLineGuardUF-100vanNoritFiltrix
is een optimale point-of-entry-oplossing voor
hoogwaardig water voor frisdrankautomaten,
koffieapparaten en soortgelijke toepassingen
in de horeca. Het compacte watersysteem met
een capaciteit van 3,6 m3 per uur blinkt uit
doordat het een laag energieverbruik kent,
weinig onderhoud vereist en slechts een zeer
beperkte hoeveelheid afvalwater produceert.
Voor de productie van vloeibare gistings-CO2
moet de CO2 worden gekoeld tot -24 à -34 ºC.
Daarom is een CO2-terugwinningsinstallatie vaak
uitgerust met een koelinstallatie waarbij meestal
NH3 of freon als koelmiddel wordt gebruikt.
Deze koelmiddelen hebben nadelige effecten
op het milieu. Door het niet-corrosieve karakter
van CO2 is het een veilig koelmiddel voor mens
en milieu. Daarnaast beschikt CO2 over goede
thermodynamische eigenschappen. Met het
warmteterugwinningsysteem LiquiVap van
Norit Haffmans kan het energieverbruik van
CO2 terugwinningsinstallaties met wel 60%
worden teruggedrongen.
CO2 Gas Ethanol Scrubber is een beproefde
technologie van Norit Haffmans voor vergis-
tingsprocessen in bijvoorbeeld de wijnbouw
(zie pagina 19).
Samen met de o-DGM, een draagbaar apparaat
waarmee zeer snel en betrouwbaar opgeloste
zuurstof (DO) in water en afvalwater kan wor-
dengemeten,maaktdeInpackTPO/CO2 Meter
de Total O2 Management-productportefeuille
van Norit Haffmans compleet. Met de Inpack
TPO/CO2 Meter kan het totale zuurstofgehalte
in flessen of blikken worden gemeten door het
gehalte opgeloste zuurstof en het gehalte
zuurstof in de kopruimte van verpakte producten
in één meting te bepalen. Total O2 Management
stelt brouwers en drankenfabrikanten in staat
hun gehele productieproces tegen de laagst
mogelijke kosten te optimaliseren en tegelij-
Utilities
Proces- en afvalwater
Drinkwater
Duurzame concepten
Kleppentechnologie
Highlights
Ondersteuning kwaliteitsbeheersing
bewaakt en rapporteert over alle afsluiterfunc-
ties in de procesfabriek (zie pagina’s 14-15).
14KnowHow
Beverage
“DSV Complete” van Norit Südmo te zien op de Drinktec De uitgebreide lijn kleppen, afsluiters en componenten van Norit Südmo speelt een belangrijke rol in de fabrieken
waar voeding, zuivel, drank en farmaceutica worden verwerkt. Het productieproces in zijn geheel bepaalt de norm,
maar het gaat uiteindelijk om het eindproduct en de kwaliteit daarvan. Voor fabrikanten is het nu belangrijker dan
ooit om manieren te vinden de productie te verhogen en de kosten zo veel mogelijk te beperken. Norit Südmo is
met de D-serie mixproof afsluiters die steeds verder wordt geoptimaliseerd al ruim 15 jaar toonaangevend op het
gebied van kwaliteit en betrouwbaarheid. Norit Südmo toont in september op Drinktec 2009 de nieuwe generatie
mixproof afsluiters. De DSV Complete-serie beschikt over alle opties voor een duurzaam assortiment economische
en technische concepten voor de procesindustrie.
deze afsluiters wereldwijd tot eerstekeus-
technologie hebben gemaakt. En upgrades
zorgen voor nog betere prestaties in de toe-
komst.
Zoals altijd kunnen gebruikers kiezen tussen
lekarm- en lekvrij- schakelende afsluiters om
aan bepaalde toepassingseisen te voldoen.
Lekvrij-schakelendeafsluitersverdienenaltijd
de voorkeur indien u niet wilt dat er product-
verlies optreedt bij het schakelen van de
afsluiter.
Voor de nieuwe uitvoering is het gehele
assortiment afsluiters van afsluiterhuis tot
afsluiterzittingsafdichtingen opnieuw ont-
worpen op basis van de nieuwste technologie.
Verbeterde loopbussen, verkleinde loop-vlak-
ken, intelligente inbouwruimtes en speciale
contouren voor afdichtingen hebben tot
enorme voordelen voor de werking van de
afsluiters geleid. Zo is het afsluiterontwerp
dusdanig aangepast dat het opzwellen van
het afdichtingsmateriaal onder invloed van
temperatuur, reinigingschemicaliën of agres-
sieve vloeistoffen wordt voorkomen. Hierdoor
wordt de levensduur ervan verlengd en de
procesbetrouwbaarheid geoptimaliseerd.
Daarnaast kan de gehele DSV Complete-lijn
worden gebruikt met een bedrijfsdruk van 10
bar (145 psi).
Ter completering van de serie uitvoeringen
worden de mixproof afsluiters uitgerust met
klepsteelspoeling, waardoor de steel automa-
tisch wordt gereinigd als de zitting omhoog-
komt. Externe CIP reiniging van de steel en
lekruimte blijft beschikbaar voor processen,
waarbij het snel drogen, kristalliseren of uit-
harden van producten voorkomt.
Uit veiligheidsoverwegingen is veel aandacht
besteed aan het onderhoudsgemak van de
afsluiter. Zo is de hoofdveer van de luchtmotor
Mixproof afsluiters
Tegenwoordig dienen de product- en
reinigingscycli in het productieproces
parallel plaats te vinden om
complexe installaties zo efficiënt
mogelijk te laten draaien. De
mixproof afsluiters van Norit Südmo
bieden bedrijven waar hygiënisch en
aseptisch gewerkt wordt de moge-
lijkheid om volautomatisch en be-
trouwbaar meerdere leidingstra-
jecten te schakelen. Deze mixproof
technologie garandeert dat alle
proces- en reinigingsvloeistoffen in
de complexe leidingsystemen ge-
scheiden blijven.
De mixproof afsluiters van Norit
Südmo bewijzen hun functie en
nut bij het gelijktijdig afvullen,
legen en reinigen van opslagtanks. Met
behulp van een matrix kunnen automatische
trajecten vanaf een aantal tanks naar meer-
dere leidingen worden geprogrammeerd,
waarbij vloeistoffen door de boven- en onder-
poorten van individuele afsluiters in de afslui-
termatrix worden geleid. De dubbelzittings-
uitvoering van de mixproofafsluiters zorgt
ervoor dat de verschillende vloeistoffen niet
met elkaar in contact komen.
De DSV Complete-serie van Norit Südmo
beschikt over alle sterke eigenschappen die
Een nieuwe generatie mixproof afsluiters
Uitvoeringsopties voor DSV Complete-
mixproofafsluiters
• Lekarm-schakelend
• Lekvrij-schakelend
• Klepsteelreiniging
• Taktbareafsluiterkleppen
• Reinigingbuitenkantvandeklepstelen
De voordelen van DSV Complete-
mixproofafsluiters
• Economische en toepassingsgerichte
modelopbouw
• Duurzameprocesbetrouwbaarheid
De voordelen van ons afdichtingsontwerp
• Langelevensduur
• Temperatuurbestendigheid
• Compensatie voor opzwellingsfactoren
bij verschillende vloeistoffen
Algemene/technische gegevens
in een kooi constructie ondergebracht en is
deze nu veiliger en onderhoudsvrij. De afslui-
terhuizen worden nog steeds van massief
smeedmateriaal geproduceerd en de afmetin-
gen ervan zijn onveranderd gelaten om syste-
men te kunnen uitbreiden of nieu-
we DSV Complete-afsluiters in
bestaande installaties te
kunnen inbouwen, wat de
continuiteit ten goede
komt.
Thomas Feldmeier
Wireless communication via PDA
15KnowHow
De nieuwste generatie van de stuurkop IntelliTop 2.0 is gelijktijdig
met de dubbele zitting afsluiters “DSV Complete” ontwikkeld.
Gedecentraliseerde regeling via een direct gemonteerde stuurkop
voor mixproof afsluiters garandeert een soepele afwikkeling van
alle processtappen. Vanzelfsprekend kan de IntelliTop 2.0 ook op
alle overige soorten kleppen, zoals vlinderkleppen en enkele
zittings afsluiters gebruikt worden.
De IntelliTop, het innovatieve, intelligente
communicatiesysteem van Norit Südmo, is
ontwikkeld om de efficiency van diverse
productieprocessen te verhogen door alle
afsluiterfuncties te regelen, te bewaken en te
rapporteren. Dit leidt tot snellere responstijden
en voorkomt vrijwel geheel het uitvallen van
de processystemen. Norit Südmo streeft voort-
durend naar betere prestaties, waartoe het
ontwerp van deze stuurkop is vernieuwd.
Twee nieuwe uitvoeringen van de IntelliTop
2.0 worden tijdens de Drinktec onthuld – de
24 V DC en de AS Interface. De DeviceNet en
110 V AC versies zullen volgen in 2010. Tijdens
de Drinktec kunnen bezoekers met eigen
ogen de voordelen van het bijzonder goed
doordachte modulaire ontwerp aanschouwen.
De IntelliTop 2.0 kan worden toegepast op
elke afsluiter waarop nu reeds een eerder
geleverde stuurkop wordt gebruikt. Het
modulaire ontwerp is tevens snel en gemak-
kelijk in onderhoud.
Deze innovatie is gebaseerd op een nieuw
ontwerp dat er niet alleen goed uitziet maar
ook uitzonderlijk goed functioneert. Het
voldoet aan de nieuwste technische criteria
voor de voedings-, dranken- en farmaceutische
industrie en kan snel en effectief ook aan de
buitenkant worden schoongemaakt. De cen-
traal geplaatste rondom zichtbare positie-
indicatie, die al eerder een belangrijk aspect
vormde van de IntelliTop 1.0, is in het
ontwerp gehandhaafd. Norit Südmo biedt
klanten de mogelijkheid om groen, geel of
rood te kiezen voor elke afzonderlijke klep-
positie van de procesafsluiter.
Norit Südmo heeft met de IntelliTop 2.0-stuur-
kop een nieuwe norm gesteld. Een decentraal
werkende regeleenheid stuurt en bewaakt
een procesafsluiter. Door het gemak bij het
opstarten en de korte luchtaanvoerwegen,
worden tijd en middelen bespaard en de
installatiekosten tot een minimum beperkt.
Aan de basis van de IntelliTop 2.0 ligt het
vermogen om maximaal drie schakelposities
van de procesafsluiter te volgen. Drie
programmeerbare knoppen zorgen ervoor
dat het proces snel en betrouwbaar
opgestart kan worden. Dit proces wordt
bevestigd door een positie-indicatie, terwijl
het gesloten trajectmeetsysteem tevens dienst
doet als beschermende buis om verwondingen
te voorkomen als de stuurkop open is en het
binnenwerk bij installatie van de stuurkop
beschermt.
De IntelliTop 2.0 kan alleen als klepstand-
meldsysteem worden gebruikt of als gecom-
bineerd klepstandmeld- en afsluiterschakel-
systeem, waarbij één tot drie magneetklep-
pen worden geactiveerd die voor een zeer
snelle luchtdoorvoer gebouwd zijn. Zij zorgen
voor snelle schakeltijden bij procesafsluiters
die veel stuurlucht nodig hebben. Als optie is
het mogelijk om de luchttoevoer van elke
magneetklep in te stellen om tot fijnafstelling
van de openings- en sluitingstijden van de
procesafsluiter te komen.
De IntelliTop 2.0 voldoet aan de eisen van
moderne automatiseringstechniek. Dankzij
de modulaire flexibiliteit van de stuurkop kan
deze zowel bij eerdere uitvoeringen worden
toegepast als voor updates naar een nieuwere
technologie in geautomatiseerde processystemen.
Dit betekent dat de IntelliTop 2.0 niet alleen
staat voor intelligentie, maar ook voor flexibi-
liteit, gebruiksvriendelijkheid, lage kosten en
procesbetrouwbaarheid. Deze stuurkop is
toonaangevend wat betreft modern industrieel
ontwerp.
Heiko Stark
Tweede generatie intelligentie:
Uitvoeringen:
• 24VDC
• ASinterface
Magneetkleppen:
• 0tot3
• Regelfunctie voor inkomende en uitgaande lucht
Positie-indicatie:
• 3internemettrajectmeetsysteem
• 1externe
LED-klepstand-indicatie:
• Groen/geel/rood
Beschermingsklassen:
• IP65/IP67incombinatie
Kenmerken en technische gegevens
De nieuwe IntelliTop 2.0 is niet alleen een lust voor het oog
16KnowHow
Water
De bezoekers van de Aquatech beurzen in Amsterdam, USA en China konden er al even kennis
mee maken: de nieuwe Norit Filtrix lijn van waterfilters voor consumentengebruik. Met de
Norit H2OK® lijn als uitgangspunt zijn waterfilters ontwikkeld die op het aanrecht geplaatst
worden of direct daaronder gemonteerd worden. Uitgangspunten daarbij: een oplossing voor
elk waterprobleem, een compleet, eenvoudig te installeren product en goed inspelen op de
wensen van consumenten wereldwijd.
Inmiddels staan de producten al enige tijd in
de markt en worden zowel via zorgvuldig
geselecteerde distributeurs als via de Norit
Filtrix webshop geleverd. De productlijn
bestaat nu uit de aQix, een Countertop water-
filter dat direct op het aanrecht geplaatst
wordt en de uFix, een Undersink systeem dat
onderin het aanrechtkastje kan worden
ingebouwd. De consument heeft voor beide
systemen de keuze uit 3 soorten cartridges:
de WaterPurifier+ (combinatie ultrafiltratie
membranen en actieve kool granulaat), de
WaterFilter+ (combinatie microfiltratie
membranen en actieve kool granulaat) en de
WaterConditioner+ (actieve kool blok met
vermogen tot loodverwijdering). Beide syste-
men worden compleet geleverd met het eer-
ste filter, al het benodigde installatiemateriaal
en een duidelijke handleiding in de belang-
rijkste wereldtalen en zijn voorzien van een
aantrekkelijke verpakking.
Norit Filtrix speelt met deze consumentenlijn
duidelijk in op de wereldwijde trend om
kraanwater een extra zuiveringsstap te geven
of gebotteld water te vervangen door gefil-
terd kraanwater. In het professionele gebruik,
zoals bij watercoolers, koffiemachines en
post-mix installaties is deze trend al enige tijd
zichtbaar. Zo zie je bij steeds meer restaurants
een mooie karaf met vers gefilterd water op
tafel verschijnen. Maar ook de consument begint zich
nu steeds meer te beseffen dat gefilterd water in veel
gevallen een betere keuze is. Natuurlijk speelt het
kostenaspect hierbij een rol, want gefilterd water is
immers veel goedkoper dan gebotteld water. Na
jaren van groei met dubbele cijfers is de verkoop van
gebotteld water duidelijk aan het afnemen en neemt
de verkoop van huishoudelijke waterfilters juist toe.
De wereldwijde economische crisis heeft hier zeker
aan bijgedragen, maar een andere reden – al is die
lastiger te meten – is zeer waarschijnlijk het negatie-
ve milieu aspect van gebotteld water. Zoals in de
vorige uitgave van KnowHow reeds uiteengezet, is
het energie- en grondstoffenverbruik en dus de
carbon footprint van gebotteld water vele malen
groter dan dat van gefilterd kraanwater, dat in alle
opzichten een meer duurzaam alternatief biedt.
Daarnaast is er sprake van een toenemend gezond-
heidsbewustzijn onder consumenten onder invloed
van publicaties over schadelijke stoffen in het kraan-
water zoals medicijnresten en microbiologische ver-
ontreiniging. Tenslotte is er ook nog een zeer prakti-
sche, maar daarom niet minder belangrijke, reden
voor consumenten om over te stappen: het scheelt
gewoon heel veel gesleep met zware flessen water
van winkel naar huis.
Frank van Heusden
Norit Filtrix introduceert een nieuwe lijn van consumentenproducten
17KnowHow
Beverage
Nadat Norit X-Flow de opdracht kreeg voor
de ultrafiltratie-installatie voor drinkwater in
de Duitse Eifel – de grootste in Europa – heeft
nu ook Norit Haffmans daar een project
binnengehaald.
De Duitse Bitburger Braugruppe, met produc-
tielocaties in Bitburg, Duisburg, Bad Köstritz,
Lich en Wernesgrün, heeft een CO2-
terugwinningsysteem van Norit Haffmans
gekozen voor de hoofdvestiging in Bitburg.
Het turnkeyproject wordt in 2009 opgeleverd
en in gebruik genomen.
“In de aanbesteding werd het project
omschreven als vervanging van de CO2-
terugwinningslijn 1,” aldus Markus Zutz, area
manager Norit Haffmans. “Maar toen wij de
bestaande installaties inspecteerden, beseften
we dat het project veel complexer zou
worden. Mede dankzij onze uitgebreide
ervaring hebben wij in onze offerte toen niet
alleen rekening gehouden met de installatie
in kwestie maar ook met de bestaande
systemen. Zo konden wij een totaaloplossing
presenteren voor de Bitburger Brouwerij.”
Over het besluit van de brouwerij om voor dit
project met Norit Haffmans in zee te gaan,
zei Christian Prechtl, projectmanager CO2-
terugwinningsinstallaties bij Bitburger
Braugruppe: “Aanvankelijk wilden we slechts
één van de bestaande installaties vervangen
en pas later een tweede identieke lijn toevoegen.
Maar het concept dat Norit Haffmans aan-
bood na inspectie van onze vestiging in
Bitburg en het uitvoeren van een gasanalyse
overtuigde ons ervan dat we opnieuw over
het project moesten nadenken. Hun concept
voorzag niet alleen in vervanging van de
bestaande installatie, maar ook in een combi-
natie met de bestaande systeemtechnologie,
waardoor het gehele systeem uiteraard
verder wordt geoptimaliseerd. Het was zeer
plezierig om een aanbod te ontvangen dat
voorzag in een uitgebreid integraal concept
waarmee we beide systemen kunnen optima-
liseren zonder de begroting te overschrijden.”
Als eerste stap wordt een compressorinstallatie
met een capaciteit van 850 kg/u geplaatst.
Onderstaande hoofdonderdelen zijn ontwor-
penvooreencapaciteitvan1.700kg/u,zodat
ze gecombineerd kunnen worden met de
bestaande installatie om de gewenste zuiver-
heid van de totale CO2-terugwinnings-
installatie te waarborgen.
• Gaswasser
• Pre-cooler
• Actieve-koolfilter/-droger met actieve
kool STC type B
Norit Haffmans leverde een turnkeyconcept
dat aan alle technische eisen van de Bitburger
Braugruppe voldoet en dat door een aantrek-
kelijke Total Cost of Ownership overtuigt.
Volgens Thomas Lauer, Divisiemanager
Techniek,ProductieenMilieuvandeBitburger
Braugruppe, past het nieuwe systeem naad-
loos in de bestaande moderne brouwfacilitei-
ten met geïntegreerd energiebesparingssysteem.
Het concept onderstreept hoeveel waarde de
brouwersgroep hecht aan verbeterde effici-
ency, verminderde CO2-footprint en duur-
zaamheid.
Michel Brueren
Oplossing Norit Haffmans is optimale combinatie van nieuwe technologie en bestaande systemen
18KnowHow
Bentonorit® disperses into Water
Activated carbon
De volgende keer dat u het glas heft en de
lichte amberkleur van een goede witte wijn
bewondert of de eiken, fruitige en peperige
aroma’s waarneemt, bedenk dan dat datgene
waar u zo van geniet deels te danken is aan
actieve kool. Wijn wordt net als vele andere
dranken, waaronder drinkwater, met actieve
kool beter, zuiverder of veiliger gemaakt.
Wijnbereiding is een complex en gestaag
proces dat deels kunst en deels wetenschap is.
Het proces moet zorgvuldig worden beheerst
om de best mogelijke wijn te produceren. De
kwaliteit van een wijn is van vele factoren
afhankelijk, waaronder de verschillende
eigenschappen van de druiven, de bodemge-
steldheid, het weer in de groeiperiode, de
manier waarop de druiven worden geoogst,
de gebruikte kunstmest en het snoeien van
de wijnstokken. De wijnbouwer moet dit alles
in overweging nemen bij het creëren van de
perfecte balans tussen aroma, kleur en smaak
van een specifieke wijn.
Eén heel waardevol middel dat wijnbouwers
al jaren gebruiken om ongewenste substanties
in wijn teniet te doen of eruit te verwijderen,
is actieve kool. Specifiek gezegd kan actieve
kool in poedervorm (PAC) worden gebruikt
om de kleur van wijn te veranderen, rode of
witte wijn te ontkleuren of ongewenste
geuren of aroma’s te verwijderen.
Voor een witte wijn, bijvoorbeeld, kan een
kleuraanpassing nodig zijn om de bruine
relateerde normen in de voedsel- en dranken-
industrieën. De Codex Oenologique
International, uitgebracht door de
Organisation Internationale de la Vigne et du
Vin, waarschuwt voor het gebruik van kool
die met metalen is geactiveerd. Dat is een van
de redenen waarom Norit dit proces nooit
gebruikt voor kool die wordt ingezet bij
voedselverwerking.
Ook kan de actieve kool van Norit tijdens de
wijnbereiding worden toegepast voor de
verwijdering van Ochratoxine A (OTA), een
mycotoxine geproduceerd door een schimmel
die op druiven groeit. Sinds 2006 heeft de EU
voor OTA een maximaal toegestane waarde
van 2 µg/kg vastgesteld, omdat het een
bekendcarcinogeenis.NoritCAPSUPER-WJis
een actieve kool van Norit met een zeer hoge
activiteitsgraad voor de verwijdering van
OTA.
Een feest voor de zintuigen – correctie van wijnkleur en -aroma
tinten te verwijderen, terwijl actieve kool bij
een rosé kan bijdragen aan het realiseren van
de subtiele verschillen tussen de rode
pigmenten. De aroma’s of ongewenste geu-
ren die uit wijn moeten worden verwijderd,
zijn onder andere complexe sulfiden die tij-
dens het wijngistingsproces zijn ontstaan,
bijproducten van de oxidatie of een overheer-
sende eiksmaak.
Net als dat er voor de productie van specifieke
wijnen verschillende druivensoorten worden
gebruikt, zo verschilt ook het type PAC dat
wordttoegepast.PACdievoorhetontgeuren
van wijn wordt gebruikt, wordt met stoomac-
tivatie geproduceerd. Waar een sterk ont-
kleurende kool nodig is om de wijn te verbe-
teren, is het gebruik van kool die met het
fosforzuuractiveringsproces is geproduceerd
veruit te verkiezen boven het gebruik van
kool die is geactiveerd met het zinkchloride-
activeringsproces vanwege de zuiverheidge-
Norit
Wine IndexFenoladsorptie
mg/l
OTA-adsorptie
Relatieve score
1) DeNoritWineIndex(NWI)iseenspecifiekeparametervoorNoritCAPSUPER-WJ
2) Ook verkrijgbaar als waterdispergeerbaar granulaat (Bentonorit-kwaliteit)
Ontkleurende kool
NoritCAPSUPER-WJ2) ≥ 1,0 1) 1 +++
NoritCASPF 0,9 1 +++
Norit CA 1 2) 0,6 1 ++
Desodoriserende kool
Norit DX 10 2) 0,3 4 ±
Multifunctionele kool
NoritSXPLUS 0,6 5 +
+++ = uitstekend ++ = zeer goed + = goed ± = matig
19KnowHow
Actieve kool tijdens het wijnbereidingsproces
PACwordtdoorgaans toegepastopmostof
wijn in contacttanks.DePACkandirect aan
de contacttank worden toegevoegd. Als
alternatief zijn er waterdispergeerbare
gegranuleerde producten beschikbaar
(Bentonorit®), zodat gemakkelijker kleinere
hoeveelheden, met een minimum aan kool-
stofdeeltjes in de lucht, direct aan contact-
tanks kunnen worden toegevoegd.
Vervolgens wordt de contacttank hetzij voort-
durend, hetzij tussen bezinkperiodes door
geschud. Na de benodigde contacttijd wordt
dePACuitgefilterdofsamenmetderestvan
het bezinksel op de bodem van de behandel-
tank verwijderd.
Wijnindex
Norit heeft de Norit Wine Index ontwikkeld,
een speciale testmethode waarmee de adsorp-
tiecapaciteit van onze actieve kool wordt
gemeten. Deze gestandaardiseerde methode
maakt deel uit van het ISO 9001-2000-systeem
voor de kwaliteitscontrole van actieve kool
die bij de bereiding van wijn wordt gebruikt.
De onderstaande aanbevolen kooltypen van
Norit voldoen aan de zuiverheidseisen voor
kool voor oenologisch gebruik in de Codex
Oenologique International.
Marcel Scholten
Vraagt u zich af hoe u de emissie van ethanol tijdens het wijngistings-proces kunt beheersen?Veel wijnmakerijen in Californië moeten
mogelijk hun emissie van ethanol tijdens het
gistingsproces verminderen om de vorming
van ozon op grondniveau te helpen vermin-
deren.
Als er geen verwijderingssysteem is geplaatst,
verdampt bij het gisten van de wijn een deel
van het geproduceerde ethanol van het wijn-
oppervlak en komt het via de CO2-gas-
ventilatiestroom in de lucht terecht. Deze
ventilatiestroom, die ethanol en andere
wateroplosbare bestanddelen zoals acetalde-
hyde bevat, wordt specifiek aangepakt voor
een maximale bescherming van het milieu
tegen vluchtige organische stoffen (VOC).
Wijnmakerijen moeten een oplossing vinden
om deze VOC op betrouwbare wijze, maar
tegen zo laag mogelijke kosten tot het
vereiste niveau te verwijderen.
De Winery CO2 Gas Ethanol Scrubber van
Norit Haffmans bevat beproefde technologie.
In deze wasser wordt van een doorpomp-
waterwassysteem gebruik gemaakt om water-
oplosbare onzuiverheden, voornamelijk
ethanol, te verwijderen uit CO2-gas dat als
bijproduct vrijkomt. Deze technologie, waar-
bij speciaal intern roestvrijstalen pakkingsma-
teriaal en een torenontwerp worden gebruikt,
biedt de meest effectieve, kostenbesparende
oplossing voor de verwijdering van VOS. De
apparatuur van Norit Haffmans levert een
optimaal waseffect met een zo laag mogelijk
waterverbruik.
De voordelen van deze technologie
• Geenenergienodig
• Constructievanroestvrijstaalals
bescherming tegen roest
• Specialepakkingvanroestvrijstaal
zorgt voor zo laag mogelijk
waterverbruik
• Geenrecirculatiepomp
• Weinigonderhoud
• Tegenstroomontwerp voor optimale
efficiëntie van adsorptie
• Efficiënteverwijderingvanethanol
Mary George
Water
20KnowHow
geproduceerd. Na oplevering van de tweede
fase kwam daar nog eens 900 m3 per dag bij,
resulterend in een totale afvalwaterstroom
van 2.400 m3 per dag.
Net als de mouterij zou de bouw van de MBR
ook in twee fasen worden gerealiseerd. De
uitbreidingen voor de tweede fase staan met
rood aangegeven in het stroomschema.
Ontwerp
Het influent komt de afvalwaterzuiveringsin-
stallatie binnen in de pompkelder, waar de
vaste stoffen door middel van bezinking wor-
den verwijderd. Het afvalwater gaat dan van
de pompkelder naar de buffertank, waarbij
de kafjes afkomstig van het kiemingsproces in
de mouterij uit het afvalwater worden
gefilterd door twee parallel geplaatste
gewelfde zeven. Daarna wordt het afval-
water door nog een paar zeven vanuit de
buffertank naar de bioreactor gepompt. Deze
fijne zeven verwijderen achtergebleven vaste
stof om ophoping in de bioreactor te voorkomen.
De bioreactor verwijdert COD en stikstof in
een pre-denitrificatieproces. Door de toevoe-
ging van ijzer(III)chloride kan eveneens
fosfaat worden verwijderd. Het behandelde
water wordt van het geactiveerde slib gescheiden
met behulp van de Crossflow-membraan-
technologie van Norit. Dit zijstroommem-
braanproces is gebaseerd op het principe van
snelheid. Door hoge snelheid in de membranen
ontstaat turbulentie waardoor de membranen
minder vuil worden. Als gevolg daarvan
kunnen de filtratietijden worden verlengd en
hoeft er minder vaak te worden schoon-
gemaakt.
Oplevering
De eerste fase van de Crossflow MBR werd in
mei 2008 opgeleverd. Binnen twee maanden
kon de MBR al de volledige afvalwaterstroom
van de eerste fase verwerken.
De tweede fase werd in februari 2009 opgele-
verd, waarmee de capaciteit op 2.400 m3 per
dag komt.
De grootste MBR in de moutindustrie draait uitstekendIn 2005 heeft Holland Malt, een moutfabriek
in Eemshaven, de eerste turnkey Crossflow
MBR van Norit in gebruik genomen. Kort na
de ingebruikname is de MBR installatie in
Eemshaven bezocht door vertegenwoordigers
van de Obolon brouwerij uit Oekraïne. In
2006 heeft Obolon besloten dat de Norit MBR
technologie onderdeel moest worden van
haar nieuw te bouwen Greenfield mouterij.
Over Obolon
Brouwerij Obolon is vernoemd naar een deel
van Kiev dat beroemd is vanwege het artesi-
sche water. Dit water van bijzonder hoge
kwaliteit wordt in het brouwproces van
Obolon gebruikt.
De brouwerij, welke nog stamt uit het
Sovjettijdperk, was bijzonder populair onder
de lokale bevolking en begon, na de
onafhankelijkheid van Oekraine, als eerste
bedrijf met de export van bier richting Europa
en de VS. Obolon wordt wereldwijd
beschouwd als traditioneel Oekraïens bier.
In tegenstelling tot de meeste Oekraïense
brouwerijen heeft Obolon eigen mouterijen.
Om aan de toenemende vraag te voldoen,
heeft Obolon de capaciteit van de moutpro-
ductie vergroot door in Chemerivtsy een
nieuwe mouterij te bouwen.
Project
De bouw van de Obolon-mouterij bestond uit
twee fasen. In de eerste fase van het project
werd gemiddeld 1.500 m3 afvalwater per dag
Influentdebiet 1.500m³/d 2.400m³/d
Aantal UF-skids 4 6
Aantal modules per UF-skid 6 6
Membraanoppervlak per UF-module 27 m² 27 m²
Ingebruikname Mei 2008 Maart 2009
MLSS 15g/l
Technische gegevens
Na oplevering
fase 2
Na oplevering
fase 1
Norit Crossflow MBR – Afvalwaterzuivering Obolon – Chemerivtsy - Oekraïne
21KnowHow
®
®
In Zeeuws-Vlaanderen is onvoldoende zoet
water beschikbaar om als proceswater voor
de lokale industrie te dienen. Tot op heden
wordt proceswater verkregen uit zout water
afkomstig uit de Westerschelde in een
proces dat veel energie en geld kost.
Inmiddels is een kostenbesparende methode
ontwikkeld om proceswater te produceren
uit communaal afvalwater in de gemeente
Terneuzen. Hiertoe zal de afvalwaterzuive-
ringsinstallatie De Drie Ambachten worden
uitgebreid. Met een maximale hydraulische
capaciteit van ruim 14.000 m3/dwordtdeze
afvalwaterzuiveringsinstallatie de op één
na grootste door Norit gebouwde
MembraanBioReactor (MBR).
De sterke kanten van de membraantechno-
logie van Norit X-Flow en de pomptechno-
logie van Norit Nijhuis zijn in dit uitmun-
tende MBR-concept samengebracht. De
pompen in deze MBR-installatie, waarmee
biomassa opnieuw door het membraansys-
teem wordt geleid, zijn speciaal ontworpen
en hoogst rendabel voor deze toepassing,
waardoor het energieverbruik met 25
procent wordt verlaagd.
Een MBR is een effectief en economisch
zuiveringsproces voor terugwinning en
hergebruik van water. Het hoogwaardige
afvalwater van de MBR zorgt ervoor dat er
onmiddellijk proceswater beschikbaar is
voor lokale bedrijven. Het gehele project is
een samenwerking tussen Waterschap
Zeeuws-Vlaanderen, Evides Industriewater
BV, Witteveen & Bos, Royal Haskoning en
Norit. De vier laatstgenoemde partijen
werken onder de naam Nethwater samen in
waterzuiveringsprojecten voor de internationale
procesindustrie.
Bouw van MembraanBioReactor van 14.000 m3/din Nederland
Membranen en pompen gaan hand in hand
Klantenondersteuning
Norit kan de operators van Obolon waar
nodig via internet assisteren. Na de inge-
bruikname was echter slechts beperkte onder-
steuning nodig. De operators leerden snel
met de Crossflow MBR te werken, ondanks
dat ze geen ervaring hadden met afvalwater-
zuivering.
Toekomst
Naast de crossflow-technologie heeft Norit
Membrane Technology tevens de Airlift™
technologie voor afvalwater ontwikkeld. De
eerste Norit Airlift™ MBR wordt nu gebouwd
voor een Russische moutgroep die bezig is
met de bouw van een Greenfield-mouterij in
Kursk.
De Norit AirliftTM-technologie heeft haar
waarde al bewezen in communaal afvalwa-
terzuivering en kent inmiddels ook industrië-
le toepassingen. Vanwege het zeer lage ener-
gieverbruik is het een veelbelovende techno-
logie.
Robin ter Maat
22KnowHow
Beverage
Op 4 oktober 1842 onthulde brouwer Josef
Groll op St Martin’s Market in Pilsen zijn
nieuwe creatie die voor veel sensatie zorgde:
nog nooit had iemand een goudkleurig bier
gezien. Naar aanleiding van protesten van de
inwoners van Pilsen over de slechte kwaliteit
en korte houdbaarheid van bier veranderde
Groll het brouwproces van open vaten met
bovengisting in ondergisting, het zogenaamde
lageren. De brouwers van Pilsner Urquell zijn
al ruim twee eeuwen bezig om ervoor te
zorgen dat het bier dezelfde speciale
ervaring biedt als in 1842. Dat heeft in 2006
geleid tot het besluit om kieselguhr geheel
uit het brouwproces te verwijderen en over
te schakelen op biermembraanfiltratie (BMF)
van Norit.
De historische Brouwerij in Pilsen, met de
beroemde brouwerijpoort, binnenplaats,
oude brouwerijkelders en het brouwmuseum,
trekt het hele jaar door toeristen. Jaarlijks
bezoeken tienduizenden bezoekers uit
Tsjechië en het buitenland de brou-
werij om het een en ander te
leren over de geschiedenis
van, en de unieke technolo-
gie, die wordt toegepast
voorhetmakenvanPilsner
Urquell.
We spraken met Tibor Kovács,
voormalig technisch directeur
vanPilsnerUrquell,ommeerte
weten te komen over het ambiti-
euze filtratieproject, waarbij de
brouwerij de conventionele kiesel-
guhrfilters verving door twee bier-
membraanfilter units, elk bestaande
uit 72 filters van Norit. Scheikundige
Kovács studeerde aan de Universiteit
van Boedapest en trad ruim 15 jaar gele-
den in dienst bij SABMiller. Na enkele uitzen-
dingen naar Zuid-Afrika en het Europese
hoofdkantoor in Boedapest kwam hij drie
jaar geleden als technisch directeur van
PlzenskýPrazdrojnaarPilsen.
“Ik vond het een enorme uitdaging om
technisch directeur te worden bij de brouwerij
van het wereldberoemde biermerk Pilsner
Urquell,” aldus Kovács. “Vooral omdat
PlzenskýPrazdrojin1999deelginguitmaken
van SABMiller.” SABMiller, één van de groot-
ste brouwconcerns ter wereld, was geïnteres-
seerd in Pilsner Urquell vanwege de rijke
historie van de brouwerij, de merkbekend-
heid in ruim 50 landen, de status als eerste
pilsener op aarde en de loyaliteit van de
Tsjechenjegensdebrouwerij.PilsnerUrquell
werd een van de internationale premiummerken
van SABMiller, samen met Miller Genuine
Draft,PeroniNastroAzzurroenGrolsch,dat
pas sinds kort onderdeel is van SABMiller.
“Dat Pilsner Urquell een internationaal
premiummerk van SABMiller werd, was
erkenning voor de twee eeuwen brouwken-
nis en constante aandacht voor goede en
constante productkwaliteit,” zegt Kovács.
“Maar als een van de paradepaardjes van
SABMiller stonden we wel voor de uitda-
ging om de rijke, oorspronkelijke smaak
overal ter wereld te garanderen. Onze
brouwmeesters waren bekend met de voor-
delen van membraanfiltratie ten aanzien
van de kwaliteit van het filtraat. Een van
hun uitgangspunten was het verlagen van
het ijzergehalte van het filtraat en het zo
veel mogelijk beperken van het aantal fijne
deeltjes achter het filter om aanslag te
voorkomen. Daarom hebben we diverse
alternatieve filtratiemethoden en meerdere
leveranciers onderzocht.”
“TIJDENSHETPROJECTWERDENTWEE
MEMBRAANFILTRATIE-SKIDSMETELK72
MEMBRANENGEÏMPLEMENTEERD”
Om meer inzicht in de alternatieve technolo-
gieëntekrijgen,voerdePilsnerUrquellmedio
2005 verscheidene pilotonderzoeken uit.
Destijds vond men het moeilijk om informatie
te verzamelen over alternatieven voor kiesel-
guhr. “Ook nu vinden wij dat zowel brouwe-
rijen als leveranciers van kieselguhrvrije
filtratie veel baat kunnen hebben bij het uit-
wisselen van informatie,” merkt Kovács op.
“In onze laboratoria hebben we een aanzienlijke
verbetering in de smaakstabiliteit van door
membranen gefilterd bier geconstateerd en
uit berekeningen is gebleken dat kieselguhr-
filtratie en membraanfiltratie vanuit kosten-
oogpunt vergelijkbaar zijn. Als relatief jonge
technologie biedt membraanfiltratie een
groot scala van mogelijkheden voor optimali-
satie.”RedengenoegvoorPilsnerUrquellom
diversemembraanleveranciersinPilsenuitte
nodigen.
“Toen was het de bedoeling om membraan-
filtratie uitsluitend toe te passen voor het
merkPilsnerUrquellenconventionelefiltratie
voor Gambrinus,” zegt Kovács. Uit het haal-
baarheidsonderzoek bleek echter dat het
goed zou zijn om membraanfiltratie in de
gehele brouwerij in te voeren. Afgezien van
de verbetering van de smaakstabiliteit waren
de stijgende kosten van kieselguhr verwijde-
ring en de Total Cost of Ownership (TCO)
daarvoor doorslaggevende redenen.
Na de verschillende membraanleveranciers te
hebben vergeleken, ging de voorkeur van
Pilsner Urquell uit naar de technologie van
Norit. “We waren onder de indruk van de
eenvoud van het systeem van Norit,” zegt
StanBergenhenegouwen,MarketingManagerbijNorit Process Technology, sprakmetTibor
Kovács,technischdirecteurvanPilsnerUrquell,overhoedeovergangvanfiltratiemetkiesel-
guhr naar de biermembraanfiltratie van Norit het brouwproces heeft beïnvloed.
Pilsner Urquell – het eerste goudkleurige bier ter wereld kiest voor membraanfiltratie
23KnowHow
„WÄHRENDDESPROJEKTSWURDENZWEIMEMBRANFILTRATIONS-SKIDS MIT JE 72 MEMBRANEN EINGEBAUT“
Kovács. “In tegenstelling tot andere mem-
braanleveranciers maakt Norit bijvoorbeeld
geen gebruik van een centrifuge. Een ander
voordeel van het systeem is dat als het proces
wordt verstoord door bijvoorbeeld het niet
voorhanden hebben van een helder bier tank
(BBT), het ontbreken van aanvoer voor het
filter of een stroomstoring, de filters gewoon
kunnen stoppen en later opnieuw beginnen.”
“Toen we met de overschakeling op membranen
begonnen, ontdekten we opnieuw dat
brouwen geen exacte wetenschap is,” merkt
Kovács op. “Alle kwaliteitsparameters waren
precies volgens of boven de specificaties en
de verwachte verbetering in smaakstabiliteit
werd ook meteen geconstateerd. Maar de
filtercapaciteit (output) voldeed niet direct
aan de verwachtingen. Norit en ons manage-
mentteam ontdekten onmiddellijk welke
processen gewijzigd moesten worden en er
werd een plan van aanpak opgesteld om de
output te vergroten.”
Ervaring na één jaar
“Op dit moment zijn wij een geheel kiesel-
guhrvrije brouwerij,” zegt Kovács. “Dat
betekent dat er jaarlijks zes miljoen hectoliter
PilsnerUrquellenGambrinusdoormembranen
wordt gefilterd. We zijn onder de indruk van
de constante kwaliteit van het filtraat en het
zeer lage zuurstofgehalte.” Het bedienend
personeel en management hebben het BMF-
systeem van Norit inmiddels volledig onder
controle en zien het als een cruciaal onder-
deel van het brouwproces. Op dit moment
klopt de hoogte van de kosten van het filtra-
tieproces met onze verwachtingen en met de
haalbaarheidsonderzoeken.
Projectbeschrijving
Tijdens het project werden twee membraanfil-
tratie-skids met elk 72 membranen
geïmplementeerd. (De configuratie van één
filtratielijn bestaat uit een buffertank voor
ongefilterd bier, de BMF-skid en een buffertank
voor gefilterd bier.) Tegelijkertijd werd er een
nieuweCIP-setgeïnstalleerdomdeskidsschoon
te maken. “Norit heeft een unieke technologie
footprint,” zegt Kovács. “Aangezien de BMF
van Norit bier met een bijzonder laag zuurstof-
gehalte oplevert, besloten we ook te investeren
in het waterontluchtingssysteem van Norit
Haffmans om het lage zuurstofgehalte tijdens
het vullen te behouden.
Verder wordt alle afsluitertechnologie gele-
verd door Norit Südmo, de pomp door Norit
Nijhuis en het hart van de technologie – de
membranen – uiteraard door Norit X-Flow.
Norit tekende ook voor het gehele automati-
seringssysteem van dit project. De hoge auto-
matiseringsgraad is een echt voordeel van het
systeem. Het zorgt ervoor dat het proces con-
stant is, evenals de kwaliteit van de output.”
Bierkwaliteitsprijs
“Vanaf het begin hadden we al de voordelen
van de verbetering in smaakstabiliteit door
de membranen en kort daarna had het
systeem zichzelf al terugverdiend,” zegt
Kovács.“IndeVS isPilsnerUrquelldoorhet
vooraanstaande Beverage Testing Institute
(BTI) bekroond met de hoogste score die een
pilsener ooit heeft behaald voor smaak en
kwaliteit: 93 van de maximaal 100 punten na
een blinde sensorische beoordeling door een
jury van onafhankelijke deskundigen. Zonder
meer bewijs dat we status hebben gekregen.”
Kunt u achteraf stellen dat de totale vervan-
ging van diatomeeënaarde door membranen
in verhouding staat tot de uitvindingen van
Groll in 1842? “De uitvindingen van Groll
veroorzaakten natuurlijk een revolutie waar
80% van de brouwerijen mee te maken
kreeg. De effecten van membranen zullen
kleiner zijn, maar membranen sluiten naad-
loos aan op de ambitie van Groll om een
beter bier te brouwen,” aldus Kovács.
Nieuwe brouwnorm
“Door de invoering van deze nieuwe techno-
logie kan overal ter wereld van het frisse,
unieke karakter van Pilsner Urquell worden
genoten,” zegt Kovács. "De goede samenwer-
king tussen ons management en het team van
Norit heeft geleid tot een geïntegreerde
oplossing waar we trots op kunnen zijn en die
in onze ogen een nieuwe wereldnorm heeft
gesteld op het gebied van bierfiltratie.”
Stan Bergenhenegouwen
Tibor Kovács
Pilsner Urquell – het eerste goudkleurige bier ter wereld kiest voor membraanfiltratie
KnowHow Published by Norit NVHertmerweg42/cP.O.Box897620 AB BORNEThe Netherlands Chief EditorsMenno M. HoltermanSimone Bäro Editorial BoardGrace MalaiholloHansLangeSjoerd van der SterrenWilma Deen
Copy EditorMary George DesignSPPR Pleaseaddressanyquestionsabout the content [email protected] To subscribe to KnowHowemail: [email protected] visit www.norit.com
Beverage
24KnowHow
Adelholzener Alpenquellen, een vooraan-
staande mineraalwater producent gevestigd in
de regio Chiemgau in Duitsland, voldoet met
haar nieuwe en ultramoderne installatie aan
de huidige marktuitdagingen voor maximale
kwaliteit, met behoud van productieniveau
tegen lagere kosten.
In 2007 startte Adelholzener Alpenquellen met
de bouw van een nieuwe centrale mineraalwa-
terinstallatie. Norit Südmo werd als projekt-
partner uitgekozen, omdat hun ontwerpvoor-
stel voorzag in lagere energie- en materiaal-
kosten en gelijktijdig de voor de zuivering van
water benodigde ruimte verkleinde. Adel-
holzener Alpenquellen koos als milieubewust
bedrijf voor het duurzame concept van Norit
Südmo.
De nieuwe installatie heeft zeven waterbehan-
delingslijnen, elk ontworpen met een
maximumcapaciteitvan60m³/u. Indeinstal-
latie kan water uit twee bronnen over verschil-
lende filterlijnen worden verdeeld, waardoor
de betrouwbaarheid groter en de kans op een
storing kleiner is.
De centrale bevat een afsluitermanifold op
twee niveaus dat het water van de twee
bronnen naar de filterlijnen leidt en ze samen
naar de twee hoogreservoirs voert die uitge-
rust zijn met 30 mixproofafsluiters. Dubbele
“block-and-bleed” vlinderklepafsluiters waarin
geschakeld kan worden tussen afdichten en
afblazen werden gebruikt om de ‘cleaning-
in-place’ (CIP) met het afsluitermanifold te
verbinden.
Vervolgproject dankzij de expertise van Norit
Südmo
Naast het waterbehandelingsproject, dat in
mei 2009 in gebruik is genomen, is Norit
Südmo nu ook voor een tweede project inge-
schakeld. Dit project gaat om een opslagruimte
met drie nieuwe mineraalwatertanks. Norit
Südmo was verantwoordelijk voor het ontwerpen
en het op de waterbehandelingslijnen aanslui-
ten van de tanks. Sinds de inbedrijfstelling in
juni worden de beproefde manifolds met
mixproof afsluiters gebruikt om het mineraal-
water vanaf de waterbehandelingslijnen te
verdelen over de watertanks die op een heuvel
staan. Daarnaast worden ze ingezet voor de
verdeling over drie ondergrondse lijnen voor
transport naar de productielijnen in de
installatie die zich in het dal bevindt.
Dankzij deze moderniseringsmaatregelen
kan Adelholzener Alpenquellen de bestaande
bronnen nog flexibeler benutten, waarmee
de basis is gelegd voor een duurzame
productie in de toekomst.
Sascha Wesely
Beiers bedrijf versmelt rijke historie met duurzame toekomst
Adelholzener Alpenquellen: