การจดการความร (Knowledge Management)

เรอง โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ปการผลต 2558/59 จงหวดสงขลา

ส านกงานสหกรณจงหวดสงขลา

(1)

ค าน า

สบเนองจากคณะรฐมนตรเมอวนท 27 ตลาคม 2558 ลงมตเหนชอบในหลกการโครงการ ตามมาตรการชวยเหลอเกษตรกรและรกษาเสถยรภาพราคาขาว ปการผลต 2558/59 ซงมาตรการฯ ดงกลาวอยภายใตโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ป 2558/59 โดยกรมสงเสรมสหกรณบรณาการโครงการฯ รวมกบธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.) และกรมตรวจบญชสหกรณ มเปาหมายเพอด าเนนการรวบรวมขาวเปลอกเพอจ าหนายและหรอแปรรปของสถาบนเกษตรกร กลมเกษตรกร และวสาหกจชมชน จ านวน 2.5 ลานตนขาวเปลอก วงเงนสนเชอ 12,500 ลานบาท ใหกบระบบสหกรณ เพอใหมสภาพคลองไปซอขาวรวบรวมจากสมาชก เพอชวยชะลอปรมาณขาวเปลอกทเขาสตลาดในชวงเวลาทขาวเปลอกออกมามาก เกบขาวเปลอกไวแปรรป และเพอสรางมลคาเพมโดยการแปรรปเปนขาวสาร ซงเปนเสรมสรางความเขมแขงใหกบเกษตรกร และสถาบนเกษตร ในการลดตนทนการผลต ชะลอปรมาณขาวเปลอกทเขาสตลาด รกษาเสถยรภาพระดบราคาขาวเปลอกใหมเสถยรภาพ และบรรเทาความเดอดรอนใหกบเกษตรกร

หวงเปนอยางยงวา ผลการด าเนนการรวบรวมขาวเปลอกของสหกรณในจงหวดสงขลาภายใตโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ป 2558/59 จะใหความร ปญหาและอปสรรค ทเกดจากการด าเนนงานแกสหกรณอน ผปฏบตงาน หรอผทสนใจ สามารถน าวธการด าเนนการโครงการฯ หรอขอเสนอแนะ ใชเปนแนวทางในด าเนนงานหรอปรบปรงโครงการฯ ใหดยงขน ในปตอไป กอใหเกดประโยชนแกวงการวชาการของกรมสงเสรมสหกรณ และเปนองคความรใหแก ผทสนใจตอไป

พฤษภาคม 2560

(2)

สารบญ หนา ค าน า (1) บทคดยอ (2) สารบญ (4) สารบญตาราง (5) บทท 1 บทน า 1

1.1 ความเปนมาและความส าคญของผลงาน 1 1.2 วตถประสงคของการด าเนนการ 2 1.3 ระยะเวลาทด าเนนการ 3 1.4 ผรวมด าเนนการ 3

บทท 2 ความรทางวชาการหรอแนวความคดทใชในการด าเนนการ 4 2.1. คมอปฏบตงาน โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพม 4

โดยสถาบนเกษตรกร ปการผลต 2558/59 2.2. แนวทางการด าเนนโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพม 12

โดยสถาบนเกษตรกร ปการผลต 2558/59 2.3. ค าแนะน ากรมตรวจบญชสหกรณ เรอง วธปฏบตทางบญช 13

โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว และสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ปการผลต 2558/59

2.4. การสรางเครอขาย 18 2.5. หลกการตลาด 4P 21 2.6. หลกการออกแบบบรรจภณฑ 23

บทท 3 ผลการด าเนนงาน 40 3.1 เนอหาสาระและขนตอนการด าเนนการ 40 3.2 สวนของงานทผเสนอเปนผปฏบต 41 3.3 ผลส าเรจของงาน (เชงปรมาณ/คณภาพ) 44 3.4 การน าไปใชประโยชน 55 3.5 ความยงยากในการด าเนนการ/ปญหา/อปสรรค 56

บทท 4 ขอเสนอแนะ 57 บรรณานกรม ภาคผนวก

(5)

สารบญตาราง

หนา

ตารางท 1 แสดงแบบส ารวจแผนการรวบรวมขาวเปลอกปการผลต 2558/59 41 (สหกรณ/กลมเกษตรกร) ภายใตโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว และสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ตารางท 2 แสดงแผนการรวบรวมขาวเปลอกปการผลต 2558/59 จงหวดสงขลา 45 ภายใตโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ปการผลต 2558/59 ตารางท 3 แสดงผลการเบกจายเงนกของสหกรณทเขารวมโครงการสนเชอ 45 เพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพม โดยสถาบนเกษตรกร ตารางท 4 แสดงแบบรายงานปรมาณการรวบรวมขาวเปลอกและแปรรปขาวสาร 48 ของสหกรณ ในจงหวดสงขลา ณ วนท 25 พฤษภาคม 2559 ตารางท 5 แสดงแบบรายงานตดตามความเคลอนไหวลกหนทเกดจากการจ าหนาย 52 ขาวเปลอกและยงไมรบช าระเงนจากผซอภายใตโครงการสนเชอ เพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ของจงหวดสงขลา ตารางท 6 แสดงแบบสรปผลโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพม 53 โดยสถาบนเกษตรกร ปการผลต 2558/59 (การรวบรวมเพอจ าหนาย) ของจงหวดสงขลา ตารางท 7 แสดงแบบสรปผลโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพม 54 โดยสถาบนเกษตรกร ปการผลต 2558/59 (การรวบรวมเพอแปรรป) ของจงหวดสงขลา

บทท 1 บทน า

1.1 ความเปนมาและความส าคญของผลงาน

จงหวดสงขลา ตงอยฝงตะวนออกของภาคใตตอนลาง มขนาดพนท 7,393,889 ตารางกโลเมตร หรอประมาณ 4,853,249 ไร มขนาดใหญเปนอนดบท 27 ของประเทศ และใหญเปนอนดบท 3 ของภาคใต รองจากจงหวดสราษฎรธาน และจงหวดนครศรธรรมราช (ส านกงานจงหวดสงขลา,2559) จงหวดสงขลา มเขตการปกครองแบงออกเปน 16 อ าเภอ 127 ต าบล 987 หมบาน (วกพเดย สารานกรมเสร, 2559) ซงบรเวณทมการท านาขาวทส าคญตงอยในเขตลมน าทะเลสาบ ไดแก พนทในคาบสมทรสทงพระ ประกอบดวย อ าเภอกระแสสนธ อ าเภอระโนด อ าเภอสทงพระ อ าเภอสงหนคร ซงถอไดวาเปน“แหลง อขาวอน าของคนภาคใตตอนลาง” (อาชพสวนใหญ.(ม.ป.ป.)) อยางไรกตามเมอเวลาผานไปพนทนาขาวไดลดลงตามลาดบในหลายพนทอนเนองจากปญหาการเกดนาทวมหรอฝนแลง ซงพนทคาบสมทรสทงพระประสบปญหาการขาดแคลนน าเพอการเกษตรเปนประจ า สาเหตหลก คอ ไมมแหลงเกบกกน าในพนทน าตนทนไมเพยงพอเนองจากไมสามารถใชน าจากทะเลสาบสงขลา เมอมการรกตวของน าเคมถงทะเลสาบตอนบน และระบบกระจายน าทไมเหมาะสม แตในชวงหลายปทผานมา มการพฒนาระบบชลประทานปรบปรงโครงการสงน าและบ ารงรกษาระโนด - กระแสสนธ (ส านกงานกอสรางชลประทานขนาดกลางท 16.กองพฒนาแหลงน าขนาดกลาง, 2559) มการใชขาวพนธใหม ใชปยเคม สารเคมและเครองจกรกลมากขน ทงรถไถนาและรถเกยวขาว ดงนน เกษตรกรสมาชกสหกรณและกลมเกษตรกรในพนท จ งสนใจประกอบอาชพท านาขาวมากขนตามล าดบ และพนทการเกษตรในคาบสมทรสทงพระเหมาะสมทจะปลกขาวหลากหลายสายพนธ เชน พนธขาวหอมมะล พนธไรซเบอรร พนธขาวหอมนล พนธปทมทอง พนธขาวขาว กข และพนธขาวพนเมองในทองถน เชน ขาวอายเฉยง ขาวพนธหอมกระดงงา เปนตน สงผลให เมอถงฤดกาลเกบเกยวผลผลตขาวเปลอกจะออกสตลาดจ านวนมาก และประสบปญหาราคาขาวเปลอกตกต า ท าใหเกษตรกรตองรบภาระการขาดทน รายไดตอครวเรอนลดลง ในขณะทตนทนการผลตสงขน

เพอเปนการชวยบรรเทาความเดอดรอนของเกษตรกรและสถาบนเกษตรกร รฐบาลจงมนโยบายชวยเหลอเกษตรกรและสนคาภาคการเกษตร คณะรฐมนตรไดประชมปรกษาเมอวนท 27 ตลาคม 2558 มมตเหนชอบในหลกการโครงการตามมาตรการชวยเหลอเกษตรกรและรกษาเสถยรภาพราคาขาว ปการผลต 2558/59 เฉพาะโครงการท เกยวของกบธนาคารเพอการเกษตร และสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.) ซงจะชวยเสรมสรางความเขมแขงใหกบเกษตรกรและสถาบนเกษตรกร ในการลดตนทนการผลต ชะลอปรมาณขาวเปลอกเขาสตลาด รกษาเสถยรภาพระดบราคาขาวเปลอกใหมประสทธภาพ และบรรเทาความเดอดรอนใหกบเกษตรกร ซงมาตรการช วยเหล อเกษตรกรและรกษาเสถยรภาพราคาขาว ปการผลต 2558/59 ภายใต โครงการส นเช อเพ อรวบรวมข าวและสร างม ลค าเพ ม โดยสถาบ นเกษตรกร เปนโครงการตอเนองจากปการผลต 2557/58 โดยกรมสงเสรมสหกรณบรณาการโครงการรวมกบธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.) และกรมตรวจบญชสหกรณ มเปาหมายเพอด าเน นการรวบรวมข าวเปลอกเพ อจำหน ายและหร อแปรร ปของสถาบนเกษตรกร กล มเกษตรกร และวสาหกจช มชนจ านวน 2.5 ลานตนขาวเปลอก วงเง นสนเช อ 12,500 ลานบาท (หน งหม นสองพ นห าร อยล านบาท) ให ก บระบบสหกรณ เพ อให ม สภาพคล องไปซ อข าวรวบรวมจากสมาช ก

2

เพ อช วยชะลอปร มาณข าวเปล อกท เข าส ตลาดในช วงเวลาท ข าวเปล อกออกมามากเก บข าวเปล อกไว แปรร ป และเพ อสร างม ลค าเพ มโดยการแปรร ปเป นข าวสาร โดยร ฐบาลเป นผ ร บภาระดอกเบ ยแทนสถาบ นเกษตรกรในอ ตราร อยละ 2 สถาบ นเกษตรจายดอกเบ ยในอ ตรารอยละ 2 ต อป ระยะเวลาในการขอร บเง นชดเชยดอกเบ ยจากรฐบาล ไม เก น 12 เด อน โดยมระยะเวลาเบ กเง นก ภายในว นท 30 ม ถนายน 2559 และระยะเวลาการชำระหน ไม เก น 12 เด อน น บแต ว นเบ กเง นก แต ไม เก นว นท 30 ก นยายน 2559 ซงระยะเวลาโครงการเรมต งแต ว นท 1 ต ลาคม 2558 สนสดโครงการวนท 30 ก นยายน 2559

จากปญหาผลผลตขาวเปลอกออกสตลาดจ านวนมาก และประสบปญหาราคาขาวเปลอกตกต า ท าใหเกษตรกรตองรบภาระการขาดทน รายไดตอครวเรอนลดลง ในขณะทตนทนการผลตสงขน สงผลกระทบตอสมาชกสหกรณ/กลมเกษตรกร สถาบนเกษตรกรในจงหวดสงขลา ท าใหสหกรณในพนทคาบสมทรสทงพระ ไดแก สหกรณการเกษตรระโนด จ ากด สหกรณการเกษตรกระแสสนธ จ ากด และสหกรณการเกษตรสงหนคร จ ากด มความสนใจโครงการฯ และสมครใจเขารวมโครงการฯ ส นเช อเพ อรวบรวมข าวและสร างม ลค าเพ มโดยสถาบ นเกษตรกร ปการผลต 2558/59 เพอชวยเหลอสมาชกของสหกรณ/กลมเกษตรกรใหมรายไดเพมขน และแกไขปญหาราคาสนคาเกษตรตกต า ดงนน ส านกงานสหกรณจงหวดสงขลาในฐานะหนวยงานราชการซงมหนาทสงเสรม แนะน า ก ากบ ดแล สถาบนเกษตรกร ในพนทจงหวดสงขลาจงด าเนนการรวมกบธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.) ในพนท และบรณาการรวมกบหนวยงานราชการตาง ๆ ในจงหวดสงขลา ด าเนนการโครงการฯ น ใหเกดประโยชนแกสมาชกสหกรณ/กลมเกษตรอยางสงสด โดยมการประชมชแจงโครงการฯ แกสถาบนเกษตรกรและหนวยงานตางๆ ทราบ โดยมคณะอนกรรมการบรหารโครงการส นเช อเพ อรวบรวมข าวและสร างม ลค าเพ มโดยสถาบ นเกษตรกรเปนคณะรวมกนพจารณา กลนกรอง ชวยเหลอ สหกรณ /กลมเกษตรกร ทเขารวมโครงการฯ วามคณสมบตครบถวนถกตองตามทโครงการฯ ก าหนดหรอไม ซงสถาบนเกษตรกรทผานหลกเกณฑ เงอนไขของโครงการฯ สามารถยนเสนอโครงการพรอมเอกสารหลกฐานรายละเอยด ตางๆ และวงเงนสนเชอของโครงการฯ ตอ ธ.ก.ส. สาขา เพอพจารณาอนมตวงเงนสนเชอ เมอไดรบอนมตสนเชอแลว สหกรณ/กลมเกษตรกรจะตองน าเงนไปใชใหตรงตามวตถประสงค กลาวคอ น าไปรวบรวมขาวเปลอกเพอจ าหนาย และรวบรวมขาวเปลอกเพอแปรรป และตลอดระยะเวลาของโครงการฯ หรอจนกวาจะสนสดฤดกาลเกบเกยว สหกรณ/กลมเกษตรกร มหนาทรายงานปรมาณการรวบรวมขาวเปลอกเพอจ าหนายและแปรรปใหส านกงานสหกรณจงหวดสงขลาทราบเปนระยะสนสดโครงการฯ จะตองสรป ผลโครงการฯ ใหกรมฯ ทราบดวย ดงนน ผเสนอผลงานขอเสนอโครงการส นเช อเพ อรวบรวมข าวและ สร างม ลค าเพ มโดยสถาบ นเกษตรกร ปการผลต 2558/59 ในจงหวดสงขลา ซงเปนการน าเสนอเพอใหทราบวธปฏบต ขนตอนการท างานในสวนของเจาหนาทรบผดชอบโครงการฯ ของส านกงานสหกรณจงหวดสงขลา รวมถงความยงยากในการด าเนนงาน ปญหาอปสรรค และขอเสนอแนะ เพอใหผปฏบตงาน หรอผสนใจใชเปนแนวทางในการด าเนนงาน และปรบปรงเทคนคการท างานใหมประสทธภาพมากขน 1.2 วตถประสงคของการด าเนนการ

(1) เพอชวยชะลอปรมาณขาวเปลอกทเขาสตลาดในชวงเวลาทขาวเปลอกออกมามาก (2) เพอสรางมลคาเพมโดยการแปรรปขาวเปลอกเปนขาวสาร

3

1.3 ระยะเวลาทด าเนนการ 1 ตลาคม 2558 – 30 กนยายน 2559

บทท 2 ความรทางวชาการหรอแนวความคดทใชในการด าเนนการ

เร อ งโครงการส น เช อ เพ อรวบ รวมข าวและสร างม ลค า เพ ม โดยสถาบ น เกษตรกร

ปการผลต 2558/59 จงหวดสงขลา ผเสนอผลงานไดใชความรทางวชาการในการด าเนนการ ดงน 1. คมอปฏบตงาน โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร

ปการผลต 2558/59 2. แนวทางการด าเนนโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบน

เกษตรกร ปการผลต 2558/59 3. ค าแนะน ากรมตรวจบญชสหกรณ เรอง วธปฏบตทางบญชโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว

และสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ปการผลต 2558/59 4. การสรางเครอขาย 5. หลกการตลาด 4P 6. หลกการออกแบบบรรจภณฑ โดยมรายละเอยดดงน

2.1 ค มอปฏบตงาน โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ปการผลต 2558/59 (กรมสงเสรมสหกรณ, 2558)

ความเปนมา คณะรฐมนตรไดประชมปรกษาเมอวนท 27 ตลาคม 2558 มมตเหนชอบในหลกการโครงการ

ตามมาตรการชวยเหลอเกษตรกรและรกษาเสถยรภาพราคาขาว ปการผลต 2558/59 เฉพาะโครงการ ทเกยวของกบธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.) ซงจะชวยเสรมสรางความเขมแขงใหกบเกษตรกรและสถาบนเกษตรกร ในการลดตนทนการผลต ชะลอปรมาณขาวเปลอกทเขาสตลาดรกษาเสถยรภาพระดบราคาขาวเปลอกใหมเสถยรภาพ และบรรเทาความเดอดรอนใหกบเกษตรกร

โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร สาระส าคญของโครงการ 1. หลกการและเหตผล มาตรการชวยเหลอผปลกขาวนาป ปการผลต 2557/58 ภายใต โครงการส นเช อ

เพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร วงเงนสนเชอ 20,000 ลานบาท คาดการณวา จะมปรมาณการรวบรวมและหรอแปรรปขาวเปลอกเปนขาวสารประมาณ 3 – 4 ลานตนขาวเปลอก ซงขอมลของกรมสงเสรสหกรณ ณ วนท 12 มถนายน 2558 ผลการรวบรวมขาวเปลอกเพอขายและ แปรรปมจ านวน 1.85 ลานตนขาวเปลอกและธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.) สนบสนนสนเชอภายใตโครงการดงกลาววงเงนทอนมตใหสนเชอไปแลวจ านวน 12,086.12 ลานบาท ดงนน ในการด าเนนโครงการตอเนองในป 2558/59 จงปรบลดปรมาณเปาหมายในการด าเนนการรวบรวมขาวเปลอกเพอจ าหนายและหรอแปรรปของสถาบนเกษตรกรกลมเกษตรกร และวสาหกจชมชน เปน 2.5 ลานตนขาวเปลอก วงเงนสนเชอ 12,500 ลานบาท (หนงหมนสองพนหารอยลานบาท) ใหกบระบบสหกรณเพอใหมสภาพคลองไปซอขาวรวบรวมจากสมาชก

5

2. วตถประสงค 2.1 เพอชวยชะลอปรมาณขาวเปลอกทเขาสตลาดในชวงเวลาทขาวเปลอกออกมามาก

2.2 เพอเกบขาวเปลอกไวแปรรป 2.3 เพอสรางมลคาเพมโดยการแปรรปเปนขาวสาร

3. เปาหมาย สนบสนนสนเชอแกสถาบนเกษตรกรซงประกอบดวย สหกรณ กลมเกษตรกร และวสาหกจ

ชมชน เพอรวบรวมขาวเปลอกเพอจ าหนาย และ/หรอการแปรรป รวมเปนวงเงนทงสน 12,500 ลานบาท (หนงหมนสองพนหารอยลานบาท) โดยรฐบาลเปนผรบภาระดอกเบยแทนสถาบนเกษตรกรในอตรา รอยละ 2 สถาบนเกษตรจายดอกเบยในอตรารอยละ 2 ตอป ระยะเวลาในการขอรบเงนชดเชยดอกเบยจากรฐบาลไมเกน 12 เดอน

4. ระยะเวลาด าเนนการ 4.1 ระยะเวลาเบกเงนกภายในวนท 30 มถนายน 2559 4.2 ระยะเวลาช าระหนไมเกน 12 เดอน นบแตวนเบกเงนก แตไมเกนวนท 30 กนยายน 2559 4.3 ระยะเวลาโครงการตงแตวนท 1 ตลาคม 2558–30 กนยายน 2559

5. วธการด าเนนงาน 5.1 กระทรวงเกษตรและสหกรณ โดยกรมสงเสรมสหกรณและ ธ.ก.ส. ด าเนนการประชมชแจง

และประชาสมพนธโครงการฯ แกสถาบนเกษตรกรและหนวยงานตาง ๆ ทราบ และด าเนนการในสวนทเกยวของ 5.2 กระทรวงเกษตรและสหกรณ แตงตงคณะอนกรรมการบรหารโครงการสนเชอ

เพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกรระดบจงหวด 5.3 ธ.ก.ส. รวมกบกรมสงเสรมสหกรณ ก าหนดหลกเกณฑ คณสมบตสถาบนเกษตรกร

ทเขารวมโครงการฯ และก าหนดแนวปฏบตในการด าเนนโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร

5.4 สถาบนเกษตรกรทมคณสมบตครบถวนและประสงคจะเขารวมโครงการฯ สามารถ ยนเสนอโครงการ พรอมทงรายละเอยดตาง ๆ และวงเงนสนเชอของโครงการฯ ตามวน เวลา และสถานททก าหนด

5.5 ด าเนนการตรวจสอบคณสมบต เอกสาร และรายละเอยดโครงการทสถาบนเกษตรกร เสนอมาพรอมพจารณาความเปนไปไดในการด าเนนงานโครงการแลวสรปผลการพจารณาใหความเหนชอบในเบองตนแจงใหสถาบนเกษตรกร เพอด าเนนการตอไป

5.6 สถาบนเกษตรกรทเคยเขารวมโครงการทผานการตรวจสอบคณสมบตใหสถาบน เกษตรกรยนเสนอการขอกเงนจาก ธ.ก.ส. ไดเลย หากเปนสถาบนเกษตรกรทจดตงใหมและยงไมเคยเขารวมโครงการจะตองไดรบความเหนชอบจากคณะอนกรรมการบรหารโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกรกอน แลวใหสถาบนเกษตรกรนนยนเสนอการขอกเงนจาก ธ.ก.ส. โดยใชวธปฏบตปกตของธนาคารตามขอบงคบทเกยวของ และเมอ ธ.ก.ส. อนมตวงเงนกแลวใหรายงาคณะอนกรรมการฯ ทราบตอไป

5.7 กระทรวงเกษตรและสหกรณ โดยกรมสงเสรมสหกรณรวมกบ ธ.ก.ส. ด าเนนการตดตามโครงการและประเมนผล

6

6. คาใชจายในการด าเนนงาน 6.1 รฐบาลสนบสนนเงนชดเชยอตราดอกเบยผอนปรนใหกบสถาบนเกษตรกรตามวงเงน

ทธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.) จะใหก ในวงเงนสนเชอ 12,500 ลานบาท (หนงหมนสองพนหารอยลานบาท) ซงเปนเงนทนของ ธ.ก.ส. โดยคดอตราดอกเบยตามโครงการในอตราผอนปรนเทากบMLR – 1 (ปจจบน MLR เทากบ รอยละ 5 ตอป) ซงสถาบนเกษตรกรจะรบภาระดอกเบยในอตรารอยละ 2 โดยรฐบาลเปนผรบภาระดอกเบยแทนสถาบนเกษตรกรในอตรารอยละ 2 ระยะเวลา ในการขอรบเงนชดเชยดอกเบยจากรฐบาล 12 เดอน นบตงแตวนเบกรบเงนก แตตองไมเกนระยะเวลาสนสดโครงการวนท 30 กนยายน 2559

6.2 รฐบาลสนบสนนคาใชจายเบยประกนภยและคาบรหารโครงการฯ ทเกยวของ จ านวน 236.67 ลานบาท

7. หลกประกนเงนกและเงอนไขโครงการ หลกประกนเงนกเปนไปตามหลกเกณฑปกตของ ธ.ก.ส. และก าหนดเงอนไขใหสถาบน

เกษตรกรทเขารวมโครงการ ตองจดท าประกนวนาศภยตามแบบและวธการท ธ.ก.ส. ก าหนด 8. วงเงนกตามโครงการนแยกตางหากจากวงเงนกปกต 9. มอบหมายใหผจดการหรอผทผจดการมอบหมายมอ านาจอนมตเงนกตามโครงการน รายละไมเกน 500 ลานบาท 10. ใหสถาบนเกษตรกรจดท าประกนวนาศภยตามแบบและวธการท ธ.ก.ส. ก าหนด 11. หลกประกน

สถาบนเกษตรกรซงกเงนตามโครงการฯ ตองมหลกประกนตามทก าหนดไวในขอบงคบฉบบท 31และขอบงคบฉบบท 20 ตามทผมอ านาจอนมตเงนกพจารณาก าหนดอยางใดอยางหนง ดงตอไปน

11.1 มอสงหารมทรพยทไมไดจ านองตอเจาหนอนทจ านองเปนประกนหนเงนกโดยผมอ านาจอนมตเงนกไดสอบสวน และพจารณาเปนทพอใจวาอสงหารมทรพยนน มราคาตลาดตามทผมอ านาจอนมตเงนกประเมนไว ไมนอยกวาจ านวนเงนกสวนทไมมหลกประกนตามขอ 10.2 การถอนจ านอง จะกระท าไดตอเมอสถาบนเกษตรกรผกไดช าระหนเงนกตามขอบงคบเสรจสนแลว

11.2 มผลตผลการเกษตรมาเปนหลกประกนการช าระหนเงนกแกธนาคาร โดยจ านวนเงนกในเวลาใดกตาม ตองไมเกนรอยละแปดสบแหงราคาประเมนของผลตผลทน าเปนหลกประกน ผมอ านาจอนมตเงนกมอ านาจผอนผนการน าผลตผลการเกษตรมาเปนหลกประกน ตามขอ 10.2 โดยพจารณาจายเงนกแกสถาบนเกษตรกรผกในวงเงนไมเกนรอยละสามสบของวงเงนกรายปกอนทผกจะน าผลตผลการเกษตรมาเปนหลกประกนแกธนาคารกได เมอสถาบนเกษตรกรผกไดรบเงนกตามวรรคสองของขอ 10.2 แลว ผกตองน าผลตผลการเกษตรมมลคาไมนอยกวารอยละเกาสบของเงนกดงกลาวมาเปนหลกประกนแกธนาคารภายในเวลาทผมอ านาจอนมตเงนกก าหนดผลตผลการเกษตรทน ามาเปนหลกประกนตองเปนผลตผลของสถาบนเกษตรกรผกเอง และมสภาพซงโดยปกตเกบรกษาไดคงทน

11.3 มหลกประกนอนตามทผจดการธนาคารก าหนดเปนประกนการช าระหนเงนก ในกรณทสถาบนเกษตรกรผกไมสามารถจดใหมหลกประกนตามขอ 11.1 , 11.2

หรอ 11.3 ไดใหผมอ านาจอนมตเงนกมอ านาจผอนผน ใหสถาบนเกษตรกรผกไมตองมหลกประกน

7

แตตองใหกรรมการด าเนนการของสถาบนเกษตรกรผกทงหมด จดท าหนงสอค าประกนตามแบบทธนาคารก าหนดในฐานะสวนตวเปนประกนการช าระหนเงนกในกรณทสถาบนเกษตรกรผกผดสญญาไมสามารถช าระหนเงนกคนใหแกธนาคารได กรรมการด าเนนการของสถาบนเกษตรกรทงหมด จะตองรบผดชอบรวมกนชดใชคนเงนกใหแกธนาคารครบถวนตามจ านวนเงนก

12. การด าเนนการหลงการสนสดโครงการ เมอสนสดโครงการ ณ วนท 30 กนยายน 2559 ใหสถาบนเกษตรกรช าระคนเงนกใหเสรจ

สนในกรณทสถาบนเกษตรกรผกไมช าระคนตนเงนทงหมดหรอบางสวน ธ.ก.ส. จะคดดอกเบยเงนกส าหรบตนเงนสวนทมไดช าระตามก าหนดตามอตราปกตของ ธ.ก.ส. และบวกเพมอกไมเกนรอยละสามตอปจนกวาจะช าระเสรจ แตเมอดอกเบยรวมกนแลวจะตองไมเกนอตราตามทกฎหมายก าหนด

13. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 13.1 ชวยชะลออปทานขาวเปลอกในตลาดจากการรวบรวม แปรรปขาวของสถาบนเกษตรกร

เพอรอจ าหนายไมนอยกวา 2.5 ลานตนขาวเปลอก สถาบนเกษตรกรมการแปรรปขาวสารเพมขน 13.2 สามารถลดภาระดอกเบยแกสถาบนเกษตรกร เปนเงนรวม 308.70 ลานบาท

และเพมมลคาจากการรวบรวมและแปรรปขาว 13.3 เกษตรกรทเปนสมาชกสถาบนเกษตรกรจะไดรบประโยชนจากโครงการฯไมนอยกวา

1 ลานครวเรอน สถาบนเกษตรกร มความเขมแขงในการด าเนนธรกจรวบรวม และแปรรปขาว 14. หนวยงานทรบผดชอบ

กรมสงเสรมสหกรณ กรมตรวจบญชสหกรณ และธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.)

ขนตอนการปฏบตงานตามโครงการ ขนตอนท 1 การเตรยมความพรอมของสถาบนเกษตรกร 1. กรมสงเสรมสหกรณ ชแจงมาตรการ เบองตนแกสหกรณจงหวดทวประเทศ ตามหนงสอ

กรมสงเสรมสหกรณ ดวนทสด ท กษ 1107/13246 ลงวนท 27 พฤศจกายน 2558 เรอง โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ปการผลต 2558/59 แจงมตคณะรฐมนตร ใหจงหวดพรอมจดสงโครงการฯ แนวทางการด าเนนโครงการฯ ส าเนาค าสงแตงตงคณะอนกรรมการบรหารโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ระดบจงหวด ใหจงหวดเพอใหการด าเนนงานตามมาตรการบรรลเปาหมาย โดยใหสหกรณจงหวดด าเนนการ ดงน

1) ประชาสมพนธใหสหกรณ/กลมเกษตรกรในจงหวดไดรบทราบโครงการฯ และแจงความประสงคเขารวมโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ปการผลต 2558/59

2) ประสานสหกรณ/กลมเกษตรกร จดท าแผนการรวบรวมขาวเปลอก ปการผลต 2558/59 2. สหกรณจงหวดด าเนนการประชาสมพนธใหสหกรณ/กลมเกษตรกรทราบมาตรการ เพอสมคร

เขารวมโครงการฯ โดยแนะน าการเตรยมความพรอมเบองตน ดงน 1) สถาบนเกษตรกรทมความพรอมและสมครใจเขารวมโครงการฯ จะตองจดท าแผนรวบรวมขาวเปลอก (แผนซอ-ขายขาวเปลอก) ปการผลต2558/59 ตามศกยภาพและปรมาณทจะด าเนนการไดรวมเปาหมายทงประเทศ 2.5 ลานตนขาวเปลอก

8

2) สถาบนเกษตรกรอาจจะตองเปดวงเงนกเครดตเงนสดกบ ธ.ก.ส. ใหมตามมาตรการน 3) กรณทเปดวงเงน สถาบนเกษตรกรไดกเตมวงเงนแลว สถาบนเกษตรกรสามารถขอขยาย

วงเงนกไดอก 4) ใหสถาบนเกษตรกรเตรยมจดท าขอมลเปดวงเงนเครดตเงนสด เพอขอกเงนจาก ธ.ก.ส. 5) ใหสถาบนเกษตรกรตรวจสอบวงเงนกยมฯ นายทะเบยนสหกรณ 6) ใหสหกรณจงหวดใหค าแนะน าการจดท าโครงการ (แผนธรกจตามแบบ ธ.ก.ส.)

แกสหกรณ/กลมเกษตรกร 7) ใหสหกรณจงหวดใหค าแนะน าการจดเตรยมความพรอมแกสถาบนเกษตรกรอยางใกลชด

รวมทง ประสานผจดการ ธ.ก.ส. สาขา ในรายละเอยดการปฏบต 8) วตถประสงคเงนก เพอสนบสนนเงนทนหมนเวยนแกสถาบนเกษตรกร (สหกรณภาคการเกษตรและกลมเกษตรกร) รวบรวม แปรรปขาวเปลอก 9) วงเงนตามรายหรอประเภทโครงการ ใหเปนไปตามแนวทางท ธ.ก.ส. ก าหนดเบองตน กลาวคอ วงเงนกยมของสถาบนเกษตรกรผกแตละราย ขนอยกบศกยภาพ และขดความสามารถของสถาบนเกษตรกร ซงสถาบนเกษตรกรไดก าหนดไวในแผนการด าเนนธรกจ ทงน ตองผานความเหนชอบเบองตนตามโครงการทสถาบนเกษตรกรยนเสนอจากคณะอนกรรมการบรหารโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ระดบจงหวดกอน

10) อ านาจพจารณาอนมตวงเกนก คณะอนกรรมการบรหารโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ระดบจงหวด ใหความเหนชอบเบองตนของโครงการ โดยพจารณาตามศกยภาพและขดความสามารถของสถาบนเกษตรกรซงสถาบนเกษตรกรไดก าหนดไวในแผนการด าเนนธรกจและน าเสนอ ธ.ก.ส. พจารณาอนมตการใหสนเชอตอไป

ขนตอนท 2 การประชมชแจงและและประชาสมพนธโครงการใหผทเกยวของทราบ กรมสงเสรมสหกรณ ธ.ก.ส. และกรมตรวจบญชสหกรณ รวมกนชแจงโครงการใหสหกรณ/

กลมเกษตรกร ขนตอนท 3 การตงอนกรรมการบรหารโครงการฯ ระดบจงหวด เพอใหการด าเนนงานตามแนวทางการชวยเหลอเกษตรกรผปลกขาวในฤดการผลต ป 2558/59

มาตรการสนบสนนแหลงเงนทน โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร และโครงการอน ๆ ทเกยวของตามมาตรการสนบสนนแหลงเงนทน และมาตรการสงเสรมการตลาดขาวในสวนทเกยวของกบสถาบนเกษตรกร เปนไปดวยความเรยบรอยและบรรลตามวตถประสงค จงแตงตงคณะอนกรรมการบรหารโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ระดบจงหวด โดยมองคประกอบและอ านาจหนาท ดงน 1. องคประกอบ

- ผวาราชการจงหวด เปนประธานอนกรรมการ เกษตรและสหกรณจงหวด เปนรองประธานอนกรรมการ ผอ านวยการส านกงานธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร หวหนาส านกงานตรวจบญชสหกรณ เกษตรจงหวด รวมเปนอนกรรมการ สหกรณจงหวด เปนอนกรรมการและเลขานการ นกวชาการสหกรณช านาญการพเศษ/ช านาญการ ส านกงานสหกรณจงหวดทสหกรณจงหวดมอบหมาย

9

เจาหนาทธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตรทไดรบมอบหมาย รวมเปนอนกรรมการและผชวยเลขานการ 2. อ านาจหนาท

- อ านวยการ ก ากบ แนะน าการด าเนนโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร โครงการลดดอกเบยเงนกเพอการผลตแกเกษตรกรผปลกขาวนาป ปการผลต 2558/59 และโครงการเชอมโยงการตลาดขาวในประเทศและตางประเทศ ในระดบจงหวด ใหเปนไปอยางมประสทธภาพ

- พจารณาเสนอความเหน กรณสหกรณและกลมเกษตรกร ขอกเงนจากธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร ตามโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกรในกรณทเปนผกรายใหม

- ประสานงาน ชวยเหลอการตลาดขาวเปลอก การตลาดขาวสาร และการเชอมโยงเครอขายใหแกสหกรณและกลมเกษตรกรทเขารวมโครงการ รวมถงชวยเหลอแกไขปญหาอปสรรคการด าเนนงานของสหกรณ กลมเกษตรกร

- ตดตามผลการด าเนนงานของสหกรณและกลมเกษตรกร โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร โครงการลดดอกเบยเงนกเพอการผลตแกเกษตรกรผปลกขาวนาป ปการผลต 2558/59 และโครงการเชอมโยงการตลาดขาวในประเทศและตางประเทศเพอใหการด าเนนงานบรรลเปาหมายโครงการ

- แตงตงคณะท างานตามความเหมาะสม - ปฏบตงานอนตามทไดรบมอบหมาย

ขนตอนท 4 การก าหนดหลกเกณฑและวธปฏบต ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร รวมกบกรมสงเสรมสหกรณ ก าหนดหลกเกณฑ

คณสมบตสถาบนเกษตรกรทเขารวมโครงการฯ และก าหนดแนวปฏบตในการด าเนนโครงการสนเชอ เพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร เพอใหสหกรณ/กลมเกษตรกรปฏบต ดงน

คณสมบตสถาบนเกษตรกรทเขารวมโครงการฯ 1) สถาบนเกษตรกร หมายถง สหกรณทกประเภททจดทะเบยนตามพระราชบญญตสหกรณ พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม ทงน ใหรวมถงกลมเกษตรกรทจดทะเบยนตามพระราชกฤษฎกาวาดวยกลมเกษตรกร พ.ศ. 2547

2) เปนสถาบนเกษตรกร (สหกรณภาคการเกษตรและกลมเกษตรกร) ทมศกยภาพและไมม การทจรตในรอบปการด าเนนงานทผานมา หรอมการทจรตแตไดด าเนนแกไขแลว

3) เปนสถาบนเกษตรกร ทมประวตการช าระหนด ไมมหนคางช าระ 4) ปจจบนยงคงมการด าเนนธรกจอยางตอเนองและมผลประกอบการด 5) ไมมเหตผดปกต หรอไมมขอบกพรองอนเปนสาระส าคญ 6) มหลกประกนเงนกซง ธ.ก.ส. ไดประเมนและวเคราะหแลวเปนไปตามหลกเกณฑ

ทธนาคารก าหนด 7) เปนลกคาทดใหความรวมมอชวยเหลองานของธนาคารมาโดยตลอด 8) ผานการประเมนสถานะและการประกอบธรกจลกคาจากธนาคาร

10

9) ด าเนนกจการธรกจรวบรวมขาวเปลอก และหรอแปรรปขาวสาร หลกเกณฑการขอรบการสนบสนนสนเชอตามโครงการ

1) สถาบนเกษตรกรทจะยนเสนอโครงการ ตองผานความเหนชอบจากคณะกรรมการด าเนนการหรออาจตองผานทประชมใหญดวยแลวแตกรณ และตองมวงเงนกยมเพยงพอตามทประชมใหญของสถาบนเกษตรกรและนายทะเบยนสหกรณใหความเหนชอบไว

2) สถานทยนสมครเขารวมโครงการ สถาบนเกษตรกรทมคณสมบตครบถวนตาม ขอ 1.1 และประสงคจะเขารวมโครงการฯ สามารถยนเสนอโครงการ พรอมทงรายละเอยดตางๆ และจ านวนสนเชอของโครงการฯ ณ สถานท ทคณะอนกรรมการบรหารโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมก าหนด

3) เอกสารหลกฐานการสมครเขารวมโครงการฯ โดยสถาบนเกษตรกรตองแนบเอกสารตามท ธ.ก.ส. ก าหนด

4) คณะอนกรรมการบรหารโครงการฯ ระดบจงหวด ด าเนนการตรวจสอบคณสมบตเอกสาร และรายละเอยดโครงการทสถาบนเกษตรกรเสนอมา พรอมพจารณาความเปนไปไดในการด าเนนงานโครงการแลวสรปผลการพจารณาใหความเหนชอบโครงการในเบองตน แลวแจงใหสถาบนเกษตรกรทราบตอไป

5) การพจาณาผานการเหนชอบของคณะอนกรรมการบรหารโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว และสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร มเกณฑการพจารณาเขารวมโครงการฯ เบองตน ดงน

(1) เปนสถาบนเกษตรกรมประสบการณและความช านาญ (2) เปนสถาบนเกษตรกร ทไมมขอบกพรองในการด าเนนงานทเปนสาระส าคญ (3) ปจจบนยงด าเนนธรกจอยางตอเนอง ในกรณทเปนสถาบนเกษตรกรทไดรบ

การจดทะเบยนใหมยงไมถง 1 ป หากคณะอนกรรมการระดบจงหวดพจารณาแลวเหนสมควรใหกเงน ตามโครงการนได ใหพจารณาเปนราย ๆ ไป

6) ผเกบรกษาเงนสดและผจดท าบญชของสถาบนเกษตรกรตองไมเปนบคคลคนเดยวกน 7) ยนยอมปฏบตตามเงอนไข ทคณะกรรมการบรหารโครงการฯ ก าหนด

ขนตอนท 5 การตรวจสอบเอกสารและคณสมบต คณะอนกรรมการบรหารโครงการระดบจงหวด ตรวจสอบเอกสารและคณสมบตของสถาบน

เกษตรกรทมความประสงคเขารวมโครงการฯ ในเบองตน 1. กรณสถาบนเกษตรกร (ลกคาเกา) ใหสถาบนเกษตรกรนนยนเสนอการขอกเงนจาก

ธ.ก.ส. ไดโดยตรง 2. กรณสถาบนเกษตรกร (ลกคาใหม) ทยงไมเคยเขารวมโครงการฯ จะตองไดรบความเหนชอบจากคณะอนกรรมการฯ กอน แลวใหสถาบนเกษตรกรนนยนเสนอการขอกเงนจาก ธ.ก.ส. โดยใชวธปฏบตโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ปการผลต 2558/59 และเมอ ธ.ก.ส. อนมตวงเงนกแลวใหรายงานคณะอนกรรมการฯ ทราบตอไป

11

ขนตอนท 6 การยนเอกสารก สถาบนเกษตรกรทมความประสงคเขารวมโครงการฯ สามารถยนเอกสารไดท ธ.ก.ส. สาขา

และ ธ.ก.ส. สาขาจะด าเนนการตรวจสอบเอกสารเบองตน เพอเสนอคณะอนกรรมการบรหารโครงการระดบจงหวด พจารณาใหความเหนชอบโดยเอกสารทสถาบนเกษตรกรตองยนตอ ธ.ก.ส. ดงน

1) หนงสอของสถาบนเกษตรกรเพอขอเขารวมโครงการฯ/หนงสอขอกยมเงนเครดตเงนสด 2) รายงานการประชมของคณะกรรมการด าเนนงานของสถาบนเกษตรกร รายงานการ

ประชมใหญครงลาสด (ถาม) 3) แผนการด าเนนงานประจ าป/แผนธรกจ/แผนการเบกรบ – ช าระหนเงนก 4) ประมาณการกระแสเงนสด 5) งบทดลอง ณ วนสนเดอนลาสด 6) ส าเนาวงเงนกยมหรอค าประกนประจ าปทนายทะเบยนสหกรณเหนชอบ (ปลาสด) 7) รายงานกจการประจ าปยอนหลง 3 ป 8) ขอบงคบ ระเบยบวาดวยการขายผลผลต 9) หนงสอน าสงบตรตวอยางลายมอชอ 10) แบบสรปผลการวเคราะหวงเงนกประจ าป 11) ภาพถายอาคารส านกงานและอปกรณทใชในการด าเนนธรกจพรอมแผนทตง 12) รายงานผสอบบญชแบบยาว/รายงานผลการประเมนชนคณภาพการควบคมภายใน ขนตอนท 7 การอนมตเงนก การอนมตเงนก ธ.ก.ส. จะเปนผอนมตเงนก โดยจะใชความเหนของ คณะอนกรรมการบรหาร

โครงการระดบจงหวด ประกอบการพจารณา และเมอ ธ .ก.ส . อนมตแลว จะโอนเงนก เขาบญช ของสหกรณ/กลมเกษตรกรทเขารวมโครงการฯ

ขนตอนท 8 การด าเนนธรกจรวบรวมขาวเปลอกและการแปรรปขาวสาร กรณรวบรวมขาวเปลอกเพอจ าหนาย

1) ใหสถาบนเกษตรกรด าเนนการธรกจซอ-ขายขาวเปลอกในรปแบบการด าเนนธรกจปกตของสถาบนเกษตรกร แบบซอมาขายไป ตามกลไกราคาตลาด หรอการด าเนนธรกจลกษณะตลาดกลางขาวเปลอก

2) ส าหรบสถาบนเกษตรกรทกยมสนเชอเพอรวบขาวเปลอกเพอเกบไวแปรรปเปนขาวสาร ใหด าเนนการจดท าแผนรวบรวมและจดเกบไวตางหาก รวมถงใหมการประกนภยขาวเปลอกตามขอก าหนดของธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร

3) ใหสถาบนเกษตรกรใชเงนกใหเปนไปตามวตถประสงคของโครงการฯ อยางเครงครด กรณรวบรวมขาวเปลอกเพอแปรรป

1) ใหสถาบนเกษตรกรด าเนนธรกจทมโรงส หรอมการแปรรปขาวสาร ทประสงคเขารวมโครงการฯ แจงความประสงคเขารวมโครงการฯ เพอรวบรวมขาวเปลอกเกบไวแปรรป

2) ใหสถาบนเกษตรกรด าเนนการรบซอขาวเปลอกจากสมาชกหรอเกษตรกรทวไปเพอเกบไว แปรรปโดยด าเนนการลกษณะธรกจปกตของสหกรณ ทงน ตองค านงถงวธการปฏบตทถกตอง เชน

12

การจดหาขาวเปลอกทมคณภาพ การจดเกบ การแปรรปเปนขาวสาร และการจดหาตลาดขาวสาร ไวรองรบ 3) การจดเกบขาวเปลอกเพอการแปรรป ใหสถาบนเกษตรกรจดเกบไวในทปลอดภย ถกตองตามลกษณะทควรจดเกบ เพอปองกนมใหขาวเปลอกเสอมคณภาพ

4) การด าเนนการแปรรปตองค านงถงการปฏบตตามหลกวธการทด การน าขาวเปลอกเขาแปรรปในลกษณะ FIFO และมการบนทกบญชใหถกตองตามหลกการบญชโดยทวไป 5) ใหมการจดท าประกนภยขาวเปลอก สหกรณ/กลมเกษตรกรทเขารวมโครงการตามโครงการตามหลกเกณฑทก าหนด

6) สถาบนเกษตรกรควรประสานการจดหาตลาด ชองทางการตลาดขาวสารไวลวงหนา นอกจากนสหกรณจงหวดควรสงเสรมการตลาดขาวสาร เครอขายขาวสาร และชองทางอนๆ ดวย

ขนตอนท 9 การรายงานและตดตาม/การประเมนผล/การสรปผลโครงการ 1) รายงานขอมลผานระบบศนยสารสนเทศ บนทกขอมลรวบรวมขาว ทกวนพฤหสบดภายในเวลา16.30 น. 2) ขอมลทใชรายงานเปนขอมลผลการรวบรวมขาว ตงแตวนศกรของสปดาหทผานมา จนถงวนพฤหสของสปดาหปจจบน

3) การสรปผลเมอสนสดโครงการ (ตามแบบทกรมสงเสรมสหกรณก าหนด) 2.2 แนวทางการด าเนนโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ปการผลต 2558/59 (กรมสงเสรมสหกรณ, 2558) 1. ใหสถาบนเกษตรกรวางแผนการรวบรวมขาวเปลอก ปการผลต 2558/59 รวมกบสหกรณจงหวด 2. สถาบนเกษตรกร จะตองเปดวงเงนกเครดตเงนสดกบ ธ.ก.ส. ใหม ตามโครงการน 3. กรณทเปดวงเงน และสถาบนเกษตรกรไดกเตมวงเงนแลว สามารถขอขยายวงเงนกไดอก 4. ใหสหกรณตรวจสอบวงเงนกยมฯ กบนายทะเบยนสหกรณ

5. หากผขอกเปนลกคาเดมทเขารวมโครงการฯ ปการผลต 2557/58 ใหยนเอกสารการกโดยตรงกบ ธ.ก.ส. เวนแตเปนผขอกรายใหมจะตองผานการพจารณาของคณะอนกรรมการบรหารโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร

6. ใหสหกรณจงหวดใหค าแนะน าการจดท าโครงการ (แผนธรกจตามแบบ ธ.ก.ส.) แกสถาบนเกษตรกร

7. ใหสหกรณจงหวดใหค าแนะน าสหกรณปฏบตตามระเบยบวาดวยการรวบรวมผลตผลหรอผลตภณฑของสมาชก

8. กรณหมดฤดรวบรวมขาว ใหสถาบนเกษตรกรน าเงนช าระหนคน ธ.ก.ส. ทนท โดยไมตองรอจนครบสญญาสนสดโครงการ

9. กรณสถาบนเกษตรกรไมสามารถช าระหนใหกบ ธ.ก.ส. ไดเมอสนสดโครงการฯ ใหจงหวด ดแลชวยเหลอ และเรงด าเนนการใหสถาบนเกษตรกรสงช าระหนใหกบ ธ.ก.ส. โดยเรว เนองจาก ธ.ก.ส. จะคดดอกเบยกบสถาบนเกษตรกรในอตราปกต

10. ใหสหกรณจงหวดก ากบดแลการด าเนนโครงการฯ ใหเปนไปตามวตถประสงคและเปาหมาย ระดบจงหวด

13

2.3 ค าแนะน ากรมตรวจบญชสหกรณ เรอง วธปฏบตทางบญชโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว และสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ปการผลต 2558/59 (กรมสงเสรมสหกรณ.กองพฒนาสหกรณภาคการเกษตรและกลมเกษตรกร, 2559)

ดวยคณะรฐมนตรไดมมตเหนชอบในหลกการโครงการตามมาตรการชวยเหลอเกษตรกร และรกษาเสถยรภาพราคาขาว ปการผลต 2558/2559 ซงโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและ สรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ปการผลต 2558/59 เปนสวนหนงของมาตรการดงกลาว เปาหมายเพอสนบสนนสนเชอแกสถาบนเกษตรกร ซงประกอบดวย สหกรณ กลมเกษตรกรและวสาหกจชมชน เพอรวบรวมขาวเปลอกเพอจ าหนาย และ/หรอเพอการแปรรป รวมวงเงนทงสน 12,500 ลานบาท โดยธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.) คดดอกเบยเงนกจากสถาบนเกษตรกรในอตรารอยละ 2 ตอป และรฐบาลรบภาระดอกเบยแทนสถาบนเกษตรกรในอตรารอยละ 2 ตอป ระยะเวลาโครงการตงแตวนท 1 ตลาคม 2558 - 30 กนยายน 2559 นน

โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ปการผลต 2558/59 มการปรบเปลยนเพมเตมจากโครงการฯ ปการผลต 2557/58 ทเปนสาระส าคญ คอ เปาหมายสถาบนเกษตรกร วงเงนสนเชอและอตราดอกเบยทสถาบนเกษตรกรตองจายรอยละ 2 ตอป กรมตรวจบญชสหกรณพจารณาแลวเหนวา ค าแนะน ากรมตรวจบญชสหกรณ เรอง วธปฏบตทางบญชโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ทก าหนดไปแลวนน ยงคงเหมาะสมเปนแนวทางปฏบตตอไป ดงนน สถาบนเกษตรกรทเขารวมโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ปการผลต 2558/59 ยงคงสามารถน าค าแนะน ากรมตรวจบญชสหกรณ เรอง วธปฏบตทางบญชโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ตามหนงสอกรมตรวจบญชสหกรณ ท กษ 0404/ว86 ลงวนท 25 สงหาคม 2557 มาถอใชโดยอนโลม โดยในขอ 2.9 การช าระคนเงนก ตามโครงการ เปลยนจากช าระดอกเบยในอตรารอยละ 1 ตอป เปนอตรารอยละ 2 ตอป ทงน สามารถ Download ค าแนะน าดงกลาวไดท Website กรมตรวจบญชสหกรณ (ลกคา) ในหวขอระบบบญช

ตามมตคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) เมอวนท 2 กรกฎาคม 2557 เหนชอบและอนมตโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ซงกระทรวงเกษตรและสหกรณ โดยกรมสงเสรมสหกรณรวมกบธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.) สนบสนนสนเชอแกสหกรณภาคการเกษตรและกลมเกษตรกรในการรวบรวมขาวเปลอกเพอจ าหนายและแปรรป วตถประสงคเพอชะลออปทานขาวเปลอกในตลาด ลดภาระดอกเบยแกสหกรณและกลมเกษตรกร และสรางมลคาเพมจากการรวบรวมและแปรรปขาวเปลอก ซงนอกจากจะเปนการเสรมสรางศกยภาพ การรวมกลมแลว ยงสามารถเสรมสรางประสทธภาพการผลตการตลาดขาวในภาพรวมดวย

กรมตรวจบญชสหกรณจงก าหนดวธปฏบตทางบญชโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร เพอใหสหกรณและกลมเกษตรกรทเขารวมโครงการดงกลาว ถอปฏบต ในแนวทางเดยวกน ดงน

1. การด าเนนโครงการ 1.1 กรมสงเสรมสหกรณรวมกบธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.)

สนบสนนสนเชอแกสหกรณและกลมเกษตรกรในการรวบรวมขาวเปลอกเพอจ าหนายและแปรรป รวมวงเงน 20,000 ลานบาท อตราดอกเบยรอยละ 1 ตอป โดยรฐบาลเปนผรบภาระจายดอกเบยแทน

14

สหกรณและกลมเกษตรกรในอตรา MLR -1 ระยะเวลา 12 เดอน 1.2 สหกรณและกลมเกษตรกรทไดรบคดเลอกเขารวมโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว

และสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ยนเสนอขอสนเชอกบธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.)

1.3 ระยะเวลาโครงการ ตงแตวนท 1 ตลาคม 2557 ถงวนท 30 กนยายน 2558 2. วธปฏบตทางบญช

ดวยโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกรมการก าหนด เงอนไขการบรหารและการปฏบตงานตามโครงการฯ โดยใหมการตดตามและตรวจสอบการด าเนนการตามโครงการฯ เปนการเฉพาะ จงก าหนดใหสหกรณและกลมเกษตรกรบนทกรายการบญช จดท าบญชยอยทะเบยนและรายงานตางๆ ท เกยวของกบการรวบรวมขาวเปลอกเพอจ าหนายและแปรรป ตามโครงการฯ แยกไวตางหากจากการด าเนนธรกจปกตของสหกรณและกลมเกษตรกร เพอประโยชน ในการตดตามและตรวจสอบการด าเนนการตามโครงการของสหกรณและกลมเกษตรกร

2.1 การรบเงนกโครงการฯ เมอไดรบเงนกโดยการโอนเขาบญชเงนฝากธนาคารของสหกรณและกลมเกษตรกร

ใหจดท าใบโอนบญชแนบตดกบเอกสารการรบเงนก แลวบนทกบญชในสมดรายวนทวไปและผานรายการไปยงบญชทเกยวของในสมดบญชแยกประเภททวไป บนทกบญชโดย เดบต เงนฝากธนาคาร xx เครดต เงนก ธ.ก.ส. - โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว xx

2.2 การรวบรวมขาวเปลอกจากสมาชก ในการรวบรวมขาวเปลอกเพอจ าหนายและแปรรปตามโครงการฯ ใหสหกรณและ

กลมเกษตรกรจดท าทะเบยนสมาชกทขายขาวเปลอก - โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว เพอทราบจ านวนและรายละเอยดของสมาชกทไดรบประโยชนจากโครงการดงกลาว

เมอไดรบขาวเปลอกจากสมาชก ใหจดท าเอกสารเชนเดยวกบการรวบรวมขาวเปลอกในการด าเนนธรกจปกต ประกอบดวย ใบตรวจสอบคณภาพขาวเปลอก ใบชงน าหนกและ ใบเบกเงน โดยระบวา “โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว” สงใหผมอ านาจเพออนมตการจายเงน แลวจายเงนคาขาวเปลอกใหแกสมาชก สนวนจดท าใบส าคญจายแนบไวขางหนาเอกสารดงกลาวา บนทกบญชในสมด เงนสดและสมดซอขาวเปลอกผานรายการไปยงบญชท เกยวของในสมดบญชแยกประเภททวไป บนทกบญชโดย เดบต ซอขาวเปลอก - โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว xx เครดต เงนสด xx จากนน จดท าทะเบยนคมขาวเปลอก - โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว โดยบนทกขาวเปลอกทรวบรวมแยกตามชนดของขาวเปลอก

2.3 การขายขาวเปลอก 2.3.1 การขายขาวเปลอกเปนเงนสด ใหจดท าเอกสารเชนเดยวกบการขายขาวเปลอกเปนเงนสดในการด าเนนธรกจปกต ประกอบดวย ใบชงน าหนกและใบรบเงนขายสนคา โดยระบวา“โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว”สงใหผมอ านาจเพออนมตการขาย แลวรบ เงน

15

คาขาวเปลอกจากผซอ สนวดจดท าใบส าคญรบแนบไวขางหนาเอกสารดงกลาว บนทกบญชในสมดเงนสดและสมดขายขาวเปลอก ผานรายการไปยงบญชทเกยวของในสมดบญชแยกประเภททวไป บนทกบญชโดย เดบต เงนสด xx เครดต ขายขาวเปลอก - โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว xx จากนน บนทกลดยอดขาวเปลอกทขายเปนเงนสดแยกตามชนดในทะเบยนคมขาวเปลอก - โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว 2.3.2 การขายขาวเปลอกเปนเงนเชอ ใหจดท าเอกสารเชนเดยวกบการขายขาวเปลอกเปนเงนเชอในการด าเนนธรกจปกต ประกอบดวย ใบชงน าหนกและใบก ากบสนคา โดยระบวา “โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว”สงใหผมอ านาจเพออนมตการขาย สนวนบนทกบญชในสมดขายขาวเปลอก ผานรายการไปยงบญชทเกยวของในสมดบญชแยกประเภททวไปและจดท าบญชยอยลกหนคาขาวเปลอก - โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว บนทกบญชโดย เดบต ลกหนคาขาวเปลอก - โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว xx เครดต ขายขาวเปลอก - โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว xx จากนน บนทกลดยอดขาวเปลอกทขายเปนเงนเชอแยกตามชนดในทะเบยนคมขาวเปลอก - โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว การรบช าระหนคาขาวเปลอก เมอลกหนมาช าระคาขาวเปลอก ใหตรวจสอบบญชยอยลกหนและจดท าใบเสรจรบเงน แลวรบเงนคาขาวเปลอกจากลกหน สนวนจดท าใบส าคญรบแนบไวขางหนาเอกสารดงกลาว บนทกบญชในสมดเงนสด ผานรายการไปยงบญชทเกยวของในสมดบญชแยกประเภททวไป และบนทกลดยอดลกหนในบญชยอยลกหนคาขาวเปลอก - โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว บนทกบญชโดย เดบต เงนสด xx เครดต ลกหนคาขาวเปลอก - โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว xx

2.4 การแปรรปขาวเปลอก 2.4.1 การเบกขาวเปลอกเพอน าเขาแปรรป ใหจดท าเอกสารเชนเดยวกบการเบกขาวเปลอกเพอน าเขาแปรรปในการด าเนนธรกจปกต ประกอบดวย ใบชงน าหนกและใบเบกขาวเปลอก เขาผลต โดยระบวา “โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว” แลวบนทกลดยอดขาวเปลอกทน าเขาแปรรปแยกตามชนดในทะเบยนคมขาวเปลอก - โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว โดยระบวาเบกเพอน าเขาแปรรป โดยไมตองบนทกบญชแตอยางใด 2.4.2 การบนทกสนคาแปรรป เมอแปรรปขาวเปลอกตามโครงการฯ แลวเสรจ ใหจดท ารายงานปรมาณขาวทสไดประจ าวน เชนเดยวกบการด าเนนธรกจปกต โดยระบวา “โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว” บนทกปรมาณขาวเปลอกทเบกใชเพอการแปรรปและปรมาณขาวสาร ปลายขาวและผลตภณฑพลอยไดทแปรรปส าเรจ รวมทงรายการอน ๆ ทเกยวของ แลวจดท าทะเบยนคมสนคาแปรรป- โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว โดยบนทกขาวสาร ปลายขาวและผลตภณฑพลอยไดแตละชนดทแปรรปส าเรจ

16

2.5 การจดเกบขาวเปลอกและสนคาแปรรป การจดเกบขาวเปลอกและสนคาแปรรปตามโครงการฯ เพอรอจ าหนาย ใหสหกรณและกลม

เกษตรกรแจงสถานทจดเกบใหธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.) เพอทราบ และด าเนนการท าประกนภย โดยรฐบาลเปนผรบภาระคาใชจายเบยประกนภยแทนสหกรณและกลมเกษตรกร

2.6 การขายสนคาแปรรป 2.6.1 การขายสนคาแปรรปเปนเงนสด ใหจดท าเอกสารเชนเดยวกบการขายสนคาแปรรปเปนเงนสดในการด าเนนธรกจปกต คอ ใบรบเงนขายสนคา โดยระบวา “โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว” สงใหผมอ านาจเพออนมตการขาย แลวรบเงนจากผซอ สนวนจดท าใบส าคญรบแนบไวขางหนาเอกสารดงกลาว บนทกบญชในสมดเงนสดและสมดขายสนคา ผานรายการไปยงบญชทเกยวของในสมดบญชแยกประเภททวไป บนทกบญชโดย เดบต เงนสด xx เครดต ขายขาวสาร - โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว xx ขายปลายขาว - โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว xx ขายผลตภณฑพลอยได - โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว xx จากนน บนทกลดยอดขาวสาร ปลายขาวและผลตภณฑพลอยไดทขายเปนเงนสดแยกตามชนดในทะเบยนคมสนคาแปรรป - โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว

2.6.2 การขายสนคาแปรรปเปนเงนเชอ ใหจดท าเอกสารเชนเดยวกบการขายสนคาแปรรปเปนเงนเชอในการด าเนนธรกจปกต คอ ใบก ากบสนคา โดยระบวา “โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว” สงใหผมอ านาจเพออนมตการขายสนวนบนทกบญชในสมดขายสนคา ผานรายการไปยงบญชทเกยวของในสมดบญชแยกประเภททวไปและจดท าบญชยอยลกหนคาสนคาแปรรป - โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว บนทกบญชโดย เดบต ลกหนคาสนคาแปรรป - โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว xx เครดต ขายขาวสาร - โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว xx ขายปลายขาว - โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว xx ขายผลตภณฑพลอยได - โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว xx จากนน บนทกลดยอดขาวสาร ปลายขาวและผลตภณฑพลอยไดทขายเปนเงนเชอแยกตามชนดในทะเบยนคมสนคาแปรรป - โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว การรบช าระหนคาสนคาแปรรป เมอลกหนมาช าระคาสนคาแปรรป ใหตรวจสอบบญชยอยลกหนและจดท าใบเสรจรบเงน แลวรบเงนจากลกหน สนวนจดท าใบส าคญรบแนบไวขางหนาเอกสารดงกลาว บนทกบญชในสมดเงนสด ผานรายการไปยงบญชทเกยวของในสมดบญชแยกประเภททวไปและบนทกลดยอดลกหนในบญชยอยลกหนคาสนคาแปรรป - โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว บนทกบญชโดย เดบต เงนสด xx เครดต ลกหนคาสนคาแปรรป - โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว xx

17

2.7 การรายงาน สหกรณและกลมเกษตรกรตองรายงานผลการด าเนนโครงการฯ ตอคณะอนกรรมการ

บรหารโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกรระดบจงหวดตามแบบ และระยะเวลาทก าหนด

2.8 การตรวจนบและตราคาสนคาคงเหลอ ในวนสนปทางบญชของสหกรณและกลมเกษตรกร ใหท าการตรวจนบสนคาคงเหลอ

ตามโครงการฯ ประกอบดวย ขาวเปลอก ขาวสาร ปลายขาวและผลตภณฑพลอยได เชนเดยวกบสนคาคงเหลอของธรกจปกต โดยแตงตงผไมมหนาทโดยตรงในการเกบรกษาสนคาเปนกรรมการตรวจนบสนคาคงเหลอเพอทราบปรมาณและสภาพของสนคาตามโครงการแตละชนดทเหลออยตามความเปนจรง โดยเปรยบเทยบปรมาณทตรวจนบไดกบทะเบยนคมขาวเปลอก - โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว และทะเบยนคมสนคาแปรรป - โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว และใหตราคาตามราคาทน หรอมลคาสทธทจะไดรบ แลวแตราคาใดจะต ากวา ซงเปนไปตามระเบยบทนายทะเบยนสหกรณก าหนด

2.9 การช าระคนเงนกตามโครงการฯ สหกรณและกลมเกษตรกรทเขารวมโครงการฯ ใหช าระคนเงนกโครงการฯ พรอม

ดอกเบยในอตรารอยละ 1 ตอป แกธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.) ใหเสรจสนภายในวนท 30 กนยายน 2558

เมอโอนเงนฝากธนาคารเพอช าระคนเงนก พรอมดอกเบยโครงการฯ แลว ใหจดท าใบโอนบญชแนบไวขางหนาเอกสารการโอนเงนฝากธนาคาร แลวบนทกบญชในสมด รายวนทวไป ผานรายการไปยงบญชทเกยวของในสมดบญชแยกประเภททวไป บนทกบญชโดย เดบต เงนก ธ.ก.ส. - โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว xx ดอกเบยจายเงนก - โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว xx เครดต เงนฝากธนาคาร xx

2.10 การแสดงรายการและการเปดเผยขอมลในหมายเหตประกอบงบการเงน 2.10.1 การแสดงรายการ โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกรสนบสนนสนเชอแกสหกรณและกลมเกษตรกร โดยมวตถประสงคเพอใชเปนเงนทนหมนเวยนในการรวบรวมขาวเปลอกเพอจ าหนายและแปรรปเปนขาวสาร ปลายขาวและผลตภณฑพลอยไดเกบไวรอจ าหนายในชวงระยะเวลาทเหมาะสม โดยสหกรณและกลมเกษตรกรเปนผรบผดชอบตอผลการด าเนนการตามโครงการฯ ระยะเวลาตงแตวนท 1 ตลาคม 2557 ถงวนท 30 กนยายน 2558 จงใหแสดงรายการบญชทเกยวของกบโครงการฯ ดงน

(1) กรณยงไมสนสดระยะเวลาโครงการฯ แตสนสดรอบระยะเวลาปทางบญชของสหกรณและกลมเกษตรกร ใหแสดงยอดคงเหลอของทกบญชตามโครงการฯ ทเกดขนตงแตวนเรมโครงการฯ (1 ตลาคม 2557) จนถงวนสนปทางบญชของสหกรณและกลมเกษตรกรแยกตามหมวดและประเภทบญชเชนเดยวกบยอดคงเหลอของบญชแยกประเภททวไปในการด าเนนธรกจปกต รายการบญชตามโครงการฯ ทเกยวกบสนทรพยและหนสนใหแสดงในงบแสดงฐานะการเงน ส าหรบรายการบญชตามโครงการฯ ทเกยวกบรายไดและคาใชจายใหปดไปยงบญชทเกยวของ ไดแก ตนทนการผลต ตนทนขายและก าไร (ขาดทน) โดยถอเปนการด าเนนธรกจปกตของสหกรณและกลมเกษตรกร

18

(2) กรณสนสดระยะเวลาโครงการฯ ในระหวางปทางบญชของสหกรณและกลมเกษตรกร ใหแสดงยอดคงเหลอของทกบญชตามโครงการฯ ทเกดขนตงแตวนเรมปทางบญชถดไปของสหกรณและกลมเกษตรกร จนถงวนสนสดโครงการฯ (30 กนยายน 2558) แยกตามหมวดและประเภทบญชเชนเดยวกบ (1) เมอสนสดโครงการฯ ไมตองจดท างบก าไรขาดทนโครงการฯ แยกตางหากจากงบก าไรขาดทนประจ าปของสหกรณและกลมเกษตรกร

2.10.2 การเปดเผยขอมลในหมายเหตประกอบงบการเงน ใหสหกรณ และ

กลมเกษตรกรเปดเผยขอมลเกยวกบจ านวนเงนกยมคงเหลอในวนสนปทางบญช เงอนไขและหลกปฏบตทก าหนดของโครงการฯ ในหมายเหตประกอบงบการเงนหวขอเงนเบกเกนบญชธนาคารและเงนกยมระยะสน ตวอยางการเปดเผยขอมลในหมายเหตประกอบงบการเงน เงนกยมจากธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.) จ านวน…………….บาท เปนเงนกโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร อตราดอกเบยรอยละ 1 ตอป จนถงวนท 30 กนยายน 2558 วตถประสงคเพอใชเปนเงนทนหมนเวยนในการรวบรวมขาวเปลอกเพอจ าหนายและแปรรปเปนขาวสาร ปลายขาวและผลตภณฑพลอยไดเกบไวรอจ าหนายในชวงระยะเวลาทเหมาะสม โดยม………………………………………………..เปนหลกประกน 2.4 การสรางเครอขาย (กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, 2552)

เครอขาย (Network) คอ การเชอมโยงของกลมของคนหรอกลมองคกรทสมครใจทจะแลกเปลยนขาวสารรวมกน หรอท ากจกรรมรวมกน โดยมการจดระเบยบโครงสรางของคนในเครอขายดวยความเปนอสระ เทาเทยมกนภายใตพนฐานของความเคารพสทธ เชอถอ เอออาทร ซงกนและกน ประเดนส าคญของนยามดงกลาว คอ (1) ความสมพนธของสมาชกในเครอขายตองเปนไปโดยสมครใจ (2) กจกรรมทท าในเครอขายตองมลกษณะเทาเทยมหรอแลกเปลยนซงกนและกน และ (3) การเปนสมาชก เครอขายตองไมมผลกระทบตอความเปนอสระหรอความเปนตวของตวเองของคนหรอองคกรนน ๆ

การเชอมโยง ในลกษณะของเครอขาย ไมไดหมายถงการจดการใหคนมานง “รวมกน”เพอพดคยสนทนากนเฉย ๆโดยไมได “รวมกน” ท าสงหนงสงใด เปรยบเหมอนการเอากอนอฐมากองรวมกน ยอมไมเกดประโยชนแตอยางใด การเชอมโยงเขาหากนจะเกดขนกตอเมอเอาอฐแตละกอนมากอกนเปนก าแพงโดยการประสานอฐแตละกอนเขากนอยางเปนระบบและกไมใชเปนแคการรวมกลมของสมาชกทม ความสนใจรวมกนเพยงเพอพบปะสงสรรคแลกเปลยนความคดเหนกนเทานน แตจะตองพฒนาไปสระดบของการลงมอท ากจกรรมรวมกนเพอใหบรรลเปาหมายรวมกนดวยและไมใชการรวบรวมรายชอบคคลทมความสนใจเหมอนกนไวในมอเพอสะดวกแกการตดตอการมอบหมายใหสมาชกแตละคนหาสมาชกเพมขน ยงไดรายชอมามากกยงท าใหเครอขายใหญขน การกระท าเชนนเปรยบเสมอนการขยายถงใสอฐใหโตขนเพอจะไดบรรจอฐไดมากขน แตกองอฐในถง กยงวางระเกะระกะขาดการเชอมโยงประสานกนอยางเปนระบบ

ดงนน เครอขายตองมการจดระบบใหกลมบคคลหรอองคกรทเปนสมาชกด าเนนกจกรรมบางอยางรวมกน เพอน าไปสจดหมายทเหนพองตองกน ซงอาจเปนกจกรรมเฉพาะกจตามความจ าเปน เมอภารกจบรรลเปาหมายแลว เครอขายกอาจยบสลายไป แตถามความจ าเปนหรอมภารกจใหมอาจกลบมารวมตวกนไดใหม หรอจะเปนเครอขายทด าเนนกจกรรมอยางตอเนองระยะยาวกได

19

องคประกอบของเครอขาย เครอขายเทยม (Pseudo network) หมายถงเครอขายชนดท เราหลงผดคดวาเปนเครอขาย

แตแทจรงแลวเปนแคการชมนมพบปะสงสรรคระหวางสมาชก โดยทตางคนตางกไมไดมเปาหมายรวมกน และไมไดตงใจทจะท ากจกรรมรวมกน เปนการรวมกลมแบบเฮโลสาระพา หรอรวมกนตามกระแสนยม ทไมมวตถประสงคชดเจน ลกษณะของเครอขายลวงจะไมมการสานตอระหวางสมาชก ดงนน การท า ความเขาใจกบองคประกอบของเครอขายจงมความส าคญ เพอชวยใหสมาชกสามารถสรางเครอขายแทแทนการสรางเครอขายเทยม

เครอขาย (แท) มองคประกอบส าคญอยอยางนอย 7 อยางดวยกน คอ (1) มการรบรและมมมองทเหมอนกน (common perception) (2) การมวสยทศนรวมกน (common vision) (3) มความสนใจหรอมผลประโยชนรวมกน (mutual interests/benefits) (4) การมสวนรวมของสมาชกทกคนในเครอขาย (stakeholders participation) (5) มการเสรมสรางซ งกนและกน (complementary relationship) (6) มการเกอหนนพงพากน (interdependent) (7) มปฏสมพนธกนในเชงแลกเปลยน (interaction)

การกอเกดของเครอขาย เครอขายแตละเครอขาย ตางมจดเรมตน หรอถกสรางมาดวยวธการตางๆ กน แบงชนดของ

เครอขายออกเปน 3 ลกษณะ ดงน 1. เครอขายทเกดโดยธรรมชาต เครอขายชนดนมกเกดจากการทผคนมใจตรงกน ท างานคลายคลงกนหรอประสบกบสภาพปญหาเดยวกนมากอน เขามารวมตวกนเพอแลกเปลยนความคดและประสบการณ รวมกนแสวงหาทางเลอกใหมทดกวา การด ารงอยของกลมสมาชกในเครอขายเปนแรงกระตนทเกดขนภายในตวสมาชกเอง (ฉนทะ) เครอขายเชนนมกเกดขนในพนท อาศยความเปนเครอญาต เปนคนในชมชนหรอมาจากภมล าเนาเดยวกนทมวฒนธรรมความเปนอยคลายคลงกน มาอยรวมกนเปนกลมโดยจดตงเปนชมรมทมกจกรรมรวมกนกอน เมอมสมาชกเพมขนจงขยายพนทด าเนนการออกไป หรอมการขยายเปาหมาย/วตถประสงค ของกลมมากขน ในทสดกพฒนาขนเปนเครอขายเพอใหครอบคลม ตอความตองการของสมาชกไดกวางขวางขน เครอขายประเภทน มกใชเวลากอรางสรางตวทยาวนาน แตเมอเกดขนแลว มกจะเขมแขง ยงยน และมแนวโนมทจะขยายตวเพมขน

2. เครอขายจดตง มกจะมความเกยวพนกบนโยบายหรอการด าเนนงานของภาครฐเปนสวนใหญ การจดตงอยในกรอบความคดเดมทใชกลไกของรฐผลกดนใหเกดงานทเปนรปธรรมโดยเรว และสวนมากภาคหรอสมาชกทเขารวมเครอขายมกจะไมไดมพนฐาน ความตองการ ความคด ความเขาใจ หรอมมมองในการจดตงเครอขายทตรงกนมากอนทจะเขามารวมตวกน เปนการท างานเฉพาะกจชวคราวทไมมความตอเนอง และมกจะจางหายไปในทสด เวนแตวาเครอขายจะไดรบการชแนะทด ด าเนนงานเปนขนตอนจนสามารถสรางความเขาใจทถกตอง เกดเปนความผกพนระหวางสมาชกจนน าไปสการพฒนาเปนเครอขายทแทจรง อยางไรกตาม แมวากลมสมาชกจะยงคงรกษาสถานภาพของเครอขายไวได แตมแนวโนมทจะลดขนาดของเครอขายลงเมอเปรยบเทยบระยะกอตง

3. เครอขายววฒนาการ เปนการถอก าเนดโดยไมไดเปนไปตามธรรมชาตตงแตแรก และไมไดเกดจากการจดตงโดยตรงแตมกระบวนการพฒนาผสมผสานอย โดยเรมทกลมบคคล /องคกรมารวมกนดวยวตถประสงคกวางๆ ในการสนบสนนกนและเรยนรไปดวยกน โดยยงไมไดสรางเปาหมายหรอวตถประสงคเฉพาะทชดเจนนก หรออกลกษณะหนงคอถกจดประกายความคดจากภายนอก ไมวาจะเปน

20

การไดรบฟงหรอการไปไดเหนการด าเนนงานของเครอขายอนๆ มาแลวเกดความคดทจะรวมตวกน สรางพนธะสญญาเปนเครอขายชวยเหลอและพฒนาตนเอง เครอขายทวานแมจะไมไดเกดจากแรงกระตนภายในโดยตรงตงแตแรก แตถาสมาชกมความตงใจจรงทเกดจากจตส านกทด เมอไดรบการกระตนและสนบสนน กจะสามารถพฒนาตอไปจนกลายเปนเครอขายทเขมแขงท านองเดยวกนกบเครอขายทเกดขนโดยธรรมชาต เครอขายในลกษณะนพบเหนอยมากมาย เชน เครอขายผสงอาย เครอขายโรงเรยนสรางเสรมสขภาพ เปนตน

ปรชญาการสรางเครอขาย การสรางเครอขายตองค านงถงเสมอวา “เครอขาย” เปนกระบวนการพฒนาความสมพนธระหวาง

มนษยกบมนษย การน าเครอขายตองม LINK หมายถง “การเชอมโยง” L – Learning การเรยนร I – Investment การลงทน N – Nature การฟมฟกบ ารง G (K) – Give การรกษาสมพนธภาพ ซงรวมกนเปนค าวา LINK หมายถงการเชอมโยง

การสรางเครอขาย (Networking) การสรางเครอขาย หมายถง การท าใหมการตดตอ สนบสนนใหมการแลกเปลยนขอมลขาวสารและการรวมมอกนดวยความสมครใจ การสรางเครอขายควรสนบสนนและอ านวยความสะดวกใหสมาชกในเครอขายมความสมพนธกนฉนทเพอนทตางกมความเปนอสระมากกวาสรางการคบคาสมาคมแบบพงพง นอกจากนการสรางเครอขายตองไมใชการสรางระบบตดตอดวยการเผยแพรขาวสารแบบทางเดยว เชนการสงจดหมายขาวไปใหสมาชกตามรายชอ แตจะตองมการแลกเปลยนขอมลขาวสารระหวางกนดวย

ความจ าเปนทตองมเครอขาย การพฒนางานหรอการแกปญหาใดๆ ทใชวธด าเนนงานในรปแบบทสบทอดกนเปนวฒนธรรมภายในกลมคน หนวยงาน หรอองคกรเดยวกน จะมลกษณะไมตางจากการปดประเทศทไมมการตดตอสอสารกบภายนอก การด าเนนงานภายใตกรอบความคดเดม อาศยขอมลขาวสารทไหลเวยนอยภายใน ใชทรพยากรหรอสงอ านวยความสะดวกทพอจะหาไดใกลมอ หรอถาจะออกแบบใหมกตองใชเวลานานมาก จะเปนอปสรรคตอการพฒนางานอยางยงและไมอาจแกปญหาทซบซอนได การสราง “เครอขาย” สามารถชวยแกปญหาขางตนไดดวยการเปดโอกาสใหบคคลและองคกรไดแลกเปลยนขอมลขาวสารรวมทงบทเรยนและประสบการณกบบคคลหรอองคกรทอยนอกหนวยงานของตน ลดความซ าซอนในการท างาน ใหความรวมมอและท างานในลกษณะทเออประโยชนซงกนและกน เสมอนการเปดประตสโลกภายนอก ขอเสนอแนะในการพฒนาเครอขาย เพอความยงยน 1) สมาชกทเขารวม ตองเขาใจเปาหมายในการรวมตวกนวาจะกอใหเกดความส าเรจในภาพรวม 2) สรางการยอมรบในความแตกตางระหวางสมาชก ยอมรบในรปแบบและวฒนธรรมองคกร ของสมาชก

21

3) มกจกรรมสม าเสมอและมากพอทจะท าใหสมาชกไดท างานรวมกน เปนกจกรรมทตองแนใจวาท าได และกระจายงานไดทวถง ควรเลอกกจกรรมทงายและมแนวโนมประสบผลส าเรจ อยาท ากจกรรม ทยากโดยเฉพาะครงแรกๆ เพราะถาท าไมส าเรจอาจท าใหเครอขายทเรมกอตวเกดการแตกสลายได 4) จดใหมและกระตนใหมการสอสารระหวางกนอยางทวถงและสม าเสมอ 5) สนบสนนสมาชกทกกลม และทกดานทตองการความชวยเหลอ เนนการชวยเหลอกลมสมาชกทยงออนแอใหสามารถชวยตนเองได

6) สรางความสมพนธของบคลากรในเครอขาย 7) สนบสนนใหสมาชกไดพฒนางานอยางเตมก าลงตามศกยภาพและความช านาญทมอย

โดยรวมกนตงเปาหมายในการพฒนางานใหกบสมาชกแตละกลม สงผลใหสมาชกแตละกลมมความสามารถพเศษเฉพาะดาน เปนพนฐานในการสรางความหลากหลายและเขมแขงใหกบเครอขาย

8) สรางความสมพนธทแนนแฟน ระหวางบคลากรทกระดบของสมาชกในเครอขายในลกษณะความสมพนธฉนทเพอน

9) จดกจกรรมใหสมาชกใหมของเครอขาย เพอเชอมตอคนรนเกากบคนรนใหมในการสบทอดความเปนเครอขายตอไป

10) จดใหมเวทระหวางคนท างานเพอพฒนาหรอแกปญหาในการท างานดานตางๆ อยางสม าเสมอ รวมทงการใหก าลงใจซงกนและกน

11) จดใหมชองทางการท างานรวมกน การสอสารทงายตอการเขาถงททนสมยและเปนปจจบนสรางระบบการสงตองาน และสรางเวบไซตเพอเชอมโยงเครอขายเขาดวยกน การรกษาเครอขาย

ตราบใดทภารกจเครอขายยงไมส าเรจยอมมความจ าเปนทจะตองรกษาเครอขายไว ประคบประคองใหเครอขายสามารถด าเนนการตอไปได และบางกรณหลงจากเครอขายไดบรรลผลส าเรจตามเปาหมายแลว กจ าเปนตองรกษาความส าเรจของเครอขายไว หลกการรกษาความส าเรจของเครอขายมดงน

1) มการจดกจกรรมรวมทด าเนนอยางตอเนอง 2) มการรกษาสมพนธภาพทดระหวางสมาชกเครอขาย 3) ก าหนดกลไกสรางระบบจงใจ 4) จดหาทรพยากรสนบสนนเพยงพอ 5) ใหความชวยเหลอและชวยแกไขปญหา 6) มการสรางผน ารนใหมอยางตอเนอง

2.5 หลกการตลาด 4P (Nanosoft & Solution Ltd, ม.ป.ป.) 2.5.1 Product คอ สนคาหรอบรการทเราจะเสนอใหกบลกคา แนวทางการก าหนดตว product ใหเหมาะสมกตองดวากลมเปา หมายตองการอะไร เชนตองการน าผลไมท สะอาด สด ในบรรจภณฑ ถอสะดวก โดยไมสนรสชาต เรากตองท าตามทลกคาตองการ ไมใชวาเราชอบหวานกจะพยายาม ใสน าตาลเขาไป แตโดยทวไปแนวทางทจะท าสนคาใหขายไดมอยสองอยาง คอ (1) สนคาทมความแตกตางโดยการสรางความแตกตางนน จะตองเปนสงทลกคาสามารถสมผสไดจรงวาตางกนและ ลกคาตระหนกและชอบในแนวทางน เชนคณสมบตพเศษ รปลกษณ การใชงาน ความปลอดภย ความคงทนโดยกลมลก คาทเราจะจบกจะเปนลกคาทไมมการแขงขนมาก (niche market) (2) สนคาทมราคาต านนคอ

22

การยอมลดคณภาพในบางดานทไมส าคญลงไป เชนสนคาทผลตจากจน จะมคณภาพไมด นกพอใชงานได แตถกมากๆ หรอ สนคาทเลยนแบบแบรนดดงๆ ในซปเปอรสโตรตางๆ จรงๆ แลวส าหรบนกธรกจมอใหมควรเลอกในแนวทาง สรางความแตกตางมากกวา การเปนสนคาราคาถกเพราะ หากเปนดานการผลตแลวรายใหญ จะมตนทนการผลตทถกกวารายยอย แตหากเปนดานบรการ เราอาจจะเรมตนทราคาถกกอน แลวคอยๆ หาตลาดทราย ใหญไมสนใจ 2.5.2 Price ราคาเปนสงทคอนขางส าคญในการตลาด แตไมใชวา คดอะไรไมออกกลดราคาอยางเดยวเพราะการลดราคาสนคา อาจจะไมไดชวยใหการขายดขนได หากปญหาอนๆ ยงไมไดรบการแกไข การตงราคาในทนจะเปนการตงราคาใหเหมาะสมกบ ผลตภณฑ และกลมเปาหมายของเรา เชน หากเราขายน าผลไมทจตจกร ราคาอาจจะตองถกหนอย แตหากขายทสยาม หากตงราคาถกไป เชน 10 บาท กลมทเปนเปาหมายอยากใหซออาจจะไมซอ แตคนทซออาจจะเปนคนอกกลมซงมนอยกวา และไมคมทจะขายแบบนในสยาม ยงไปกวานนหากราคา และรปลกษณสนคาไมเขากน ลกคากจะเกดความของใจและอาจจะกงวลทจะซอ เพราะราคาคอตวบงบอกภาพลกษณของสนคาทส าคญทสด อยางไรกตาม ในดานการท าธรกจขนาดยอมแลว ราคาทเราตองการ อาจไมไดคดอะไรลกซงขนาดนน แตจะมองกนในเรองของตวเลข ซงจะมวธก าหนดราคางายตางๆ ดงน 1) ก าหนดราคาตามลกคา คอการก าหนดราคาตามทเราคดวา ลกคาจะเตมใจจาย ซงอาจจะไดมาจากการท าส ารวจ หรอแบบสอบถาม 2) ก าหนดราคาตามตลาด คอการก าหนดราคาตามคแขงในตลาด ซงอาจจะต ามากจนเราจะมก าไรนอยดงนนหาก เรา คด ทจะก าหนดราคาตามตลาด เราอาจจะตองมานงคดค านวณยอนกลบวา ตนทนสนคาควร เปนเทาไรเพอจะไดก า ไร ตามทตงเปา แลวมาหาทางลดตนทนลง

3) ก าหนดราคาตามตนทน+ก าไร วธนเปนการค านวณวาตนทนของเราอยทเทาใด แลวบวกคาขนสง คาแรงของเรา บวกก าไร จงไดมาซงราคา แตหากราคาทไดมาสงมาก เราอาจจ าเปนตองมการท าประชาสมพนธ หรอปรบภาพลกษณ ใหเขากบราคานน

2.5.3 Place คอ วธการน าสนคาไปสมอของลกคา หากเปนสนคาทจะขายไปหลายๆ แหง วธการขายหรอการกระจายสนคาจะมความส าคญมาก หลกของการเลอกวธกระจายสนคานนไมใชขายใหมากสถานททสดจะดเสมอ เพราะมนขนอยกบวา สนคาของทานคออะไร และกลมเปาหมายทานคอใคร เชนของใชในระดบบน ควรจะจ ากดการขายไมใหมมากเกนไป เพราะอาจจะท าใหเสยภาพลกษณไดสงทเราควรจะค านงอกอยางของวธการกระจายสนคาคอตนทนการกระจายสนคา เชน การขายสนคา ใน 7-eleven อาจจะกระจายไดทวถง แตอาจจะมตนทนทสงกวา หากจะกลาวถงธรกจทเปนการขายหนาราน Place ในทนกคอ ท าเล ซงกควรเลอกท ใหเหมาะสมกบสนคาของเราเชนกน อยางมาบญครองกบ สยามเซนเตอร จะมกลมคนเดนทตางออกไปและลกษณะสนคาและราคากไมเหมอนกนดวยทงๆ ทตงอยใกลกน ทานควรขายทใดกตองพจารณาตามลกษณะสนคา 2.5.4 Promotion คอการท ากจกรรมตางๆ เพอบอกลกคาถงลกษณะสนคาของเรา เชน โฆษณาในสอตางๆ หรอการท ากจกรรม ทท าใหคนมาซอสนคาของเรา เชน การท าการลดราคาประจ าป หากจะพดในแงของธรกจขนาดยอม การโฆษณาอาจจะเปนสงทเกนความจ าเปนเพราะจะตองใชเงน จะมากหรอนอยกขนกบ ชองทางทเราจะใช ทจะดและอาจจะฟรคอ สออนเตอรเนต ซงมผใชเพมจ านวนขนมากในแตละป สออนๆ ทถกๆ กจะเปนพวก ใบปลว โปสเตอร หากเปนสอทองถนกจะม รถแหวทย

23

ทองถน หนงสอพมพทองถน วธในการเลอกสอนอกจากจะดเรองคาใชจาย แลวควรดเรองการเขาถงกลมเปาหมายดวย เชน หากจะโฆษณาใหกลมผใหญ โดยเลอกสออนเตอรเนต(เพราะฟร) กอาจจะเลอก เวบไซตทผใหญเลน ไมใชเวบทวยรนเขามาคยกน เปนตน 2.6 หลกการออกแบบบรรจภณฑ (มหาวทยาลยเชยงใหม.คณะอตสาหกรรมเกษตร, ม.ป.ป.) 2.6.1 การใชบรรจภณฑเปนกลยทธทางดานการตลาด บรรจภณฑมบทบาท ทส าคญยงตอผผลตสนคา เนองจากบรรจภณฑสามารถท าหนาทสงเสรมการขาย กระตนยอดขายใหเพมขน ในเวลาเดยวกนมโอกาสลดตนทนสนคาอนจะน าไปสยอดก าไรสงซงเปนเปาหมาย ของทกองคกรในระบบการคาเสร

การตลาด คอกระบวนการทางดานบรหารทรบผดชอบตอกลมเปาหมายโดยการคนหา ความตองการ และสนองความตองการนนเพอบรรลถงก าไร ตามทตองการ ตามค านยาม การตลาดประกอบดวย องคประกอบส าคญ 3 ประการ คอ กลมเปาหมาย การสนองความตองการ และก าไร การก าหนดกลมเปาหมาย เฉพาะนน จ าเปนตองหาขอมลจากตลาด พรอมทงคนหาความตองการ ของกลมเปาหมายในรปของการบรโภค สนคาหรอบรการ สวนการตอบสนองความตองการนน ตองใชกลไกทางดานสวนผสมทางการตลาด เพอชกจงใหกลมเปาหมายหรอผซอใหเลอกซอสนคาเราแทนทจะซอ ของคแขงเพอบรรลถงก าไรทไดก าหนดไว

สภาวะการจดจ าหนายสมยใหม ในระบบจ าหนายสมยใหม เชน ในซปเปอรมารเกต ซงมสนคาวางขายอยเปนนบพนประเภท แตละประเภท จะมสนคาทเปนคแขงขนวางขายกนเปนสบเพอการเปรยบเทยบเลอกซอ ภายใตสภาวะการขาย เชนน ผซอจะใชเวลาประมาณเศษ 2 ใน 3 ของเวลาทอยในรานเดนจากสนคาประเภทหนง ไปยงสนคาอกประเภทหนง ยกตวอยางเชน ถาผซอโดยเฉลยใชเวลา 10 – 15 นาท ในการเลอกซอสนคา และสมมตวาโดยเฉลยผซอแตละคนจะซอสนคาประมาณ 12 ชน นนกหมายความวา เวลาทใชในการตดสนใจ เลอกซอสนคานนมเวลาเพยง 1 นาท ในสภาพความเปนจรงเวลาทใชในการตดสนใจเลอกซอสนคา จะแปรเปลยนไปแลวแตประเภทของสนคา สนคาบางชนด เชน ไข หม ไก อาจใชเวลาเลอกนาน กลาวคอใชเวลาประมาณ 20 - 50 วนาท ในขณะทสนคาบางชนด เชน ขาว น าอดลม เปนตน จะใชเวลานอยเพยงแค 10 วนาท จากปรากฏการณนยอมเปนทประจกษวา ในยคนผซอใชเวลานอยมาก ณ จดขายในขณะทมสนคา ใหเลอกมากมาย ดวยเหตน บรรจภณฑในยคน จงจ าเปนตองออกแบบ ใหไดรบความสนใจอยางเรงรบ โดยมเวลาผานตาบนหงในชวงเวลา 10 –50 วนาท ทจะสรางความมนใจ ใหแกลกคาเพอตดสนใจซอและวางลงในรถเขน บทบาทของบรรจภณฑดงกลาวน เปนบทบาททางดานการตลาดในปจจบนทไดรบความนยมมากขนเรอย

แหลงขอมลทใชในการออกแบบบรรจภณฑ บรรจภณฑ เปนการออกแบบงานพมพแบบ 3 มต ทเปนพาณชยศลป ดงนน บคลากรทรบผดชอบการพฒนาบรรจภณฑทางกราฟฟก นอกจากเปน นกออกแบบแลวยงตองเปนคนชางสงเกต มความรทางดานธรกจ เนองจากบรรจภณฑทออกแบบนน เปนสอและเกยวของกบกจกรรมตางๆ ทางธรกจการจ าหนาย ในการออกแบบขอมลทผพฒนาบรรจภณฑควรรมดงน

(1) ดานการตลาด เนองจากบรรจภณฑ เปนองคประกอบ สวนหน งของการตลาด การออกแบบบรรจภณฑ จงตองค านงถง หลกการและเทคนคทางดานการตลาด อนประกอบดวย การตงเปาหมาย การจดกลยทธ การวางแผนการตลาด การสงเสรมการจ าหนาย เปนตน นอกจากนยงตองทราบวธการจดเรยง และบรรยากาศ ของการจ าหนาย ณ จดขาย การค านงถงสถานททวางขายสนคา

24

เปนปจจยแรกในการออกแบบ เชน การวางขายในตลาดสด หรอวางขายในหาง เปนตน แนวทางในการออกแบบทวไป คอ การเปรยบเทยบ กบสนคาคแขง การเปรยบเทยบนไมใชการเปรยบเทยบ เพอลอกเลยนแบบ แตเปนการเปรยบเทยบเพอหาจดเดน ของสนคาเพอขาย (Unique Selling Point) การใชค าวา “ใหม”“สด” หรอ “ผลตจากวตถดบธรรมชาต” ลวนเปนค าบรรยายทจะเนน ถงจดขายของสนคา ค าบรรยายดงกลาวจ าตองเปนสงทผลตไดและปฏบตไดจรง ยกตวอยาง เชน การออกแบบมค าวา “ใหม ผผลตตองมนใจวาในตลาดหาสนคาททดแทนหรอคลายคลงกนไดยาก

(2) ตวสนคาทจะใชบรรจ การออกแบบบรรจภณฑจะประสบความส าเรจ ไดตอเมอผออกแบบและ ผทเกยวของทราบถงคณลกษณะ ของตวสนคาอยางถองแท คณสมบต เดนของสนคาทจะสนอง ความตองการของลกคา หรอกลมเปาหมายเปนสงจ าเปนอยางยง ทจะตองสรางขนมา มฉะนน จะไมทราบเลยวาจะเสนออะไร เพอสนองความตองการของผซอ/กลมเปาหมาย และการออกแบบบรรจภณฑ กจะไมสามารถบรรลถง จดเปาหมาย ทายทสดการตลาด ของสนคานนกพงพนาศ

(3) กลมเปาหมาย หรอกลมผซอ ซงอาจเปนผบรโภคสนคาเอง หรอไมไดเปนผบรโภค อาจแยกตามสถานะทางสงคม การออกแบบทด จะตองทราบความตองการของกลมเปาหมาย ปรมาณทบรโภค ความสะดวก ในการน าอาหารออกจากบรรจภณฑ มาบรโภค เปนตน สถานะของผบรโภคทควรค านงถงมดงน - เพศ - อาชพ - ระดบการศกษา - สถานะครอบครว - เชอชาต - ขนาดครอบครว - ศาสนา - สถานะทางสงคมเศรษฐกจ - ยานทพกอาศย -สงอ านวยความสะดวกในชวตประจ าวน การออกแบบบรรจภณฑ ทท าขนโดยไมไดท าการศกษาวจย อาจจะตองใชวธการสงเกต แลวประเมน จากสงทสงเกต น าขอมลทวเคราะห หรอรวบรวมไดสงตอใหนกออกแบบ เพอท าการออกแบบบรรจภณฑ ใหสอดคลองกบความตองการและการบรโภคของกลมเปาหมาย สงทพงใหความส าคญ กบการออกแบบบรรจภณฑ ทผซอไมไดเปนผบรโภค เชน สนคาของฝาก การออกแบบบรรจภณฑ ยงมความส าคญทจะตองสรางภาพพจนทด เพมคณคาแกสนคาใหเหมาะสม กบเปน สนคาฝากจากแดนไกล โดยบรรจภณฑจ าเปนตองสรางมโนภาพ ( Imaginary) ทดตอตวสนคา พรอมทงม การออกแบบบรรจภณฑท ค านงถงความสะดวกในการน ากลบ และพจารณาถงระยะเดนทางพอสมควร กอนจะถงมอผบรโภคดวย ยกตวอยางเชน ไอศกรมทบรรจขายในปรมาณและขนาดบรโภค ของครอบครว ควรจะพจารณาใสน าแขงแหงเพอรกษาคณภาพสนคาในระหวางทาง เปนตน (4) กฎขอบงคบ ในกรณของบรรจภณฑอาหาร องคกรของรฐทเขามามบทบาทควบคมดแล คอ ส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา หรอ อย. ส าหรบผลตภณฑอาหารทบรรจในภาชนะบรรจภณฑปดสนท จ าตองขออนญาตจาก อย. พรอมหมายเลขก ากบ ปรากฏการณใหม ส าหรบสนคาทจดจ าหนายผานทางซปเปอรมารเกตและหางสรรพสนคาใหญๆ คอ การพมพบนบรรจภณฑ หรอฉลากดวยสญลกษณรหสแทงทเรยกวา “บารโคด (Bar Code) ดงภาพท 5 ” ซงเปนรหส ประจ าตวสนคา เพอความสะดวกในการคดเงน และตดสตอกของผขายปลก

25

เมอวนท 10 กนยายน 2540 ทาง อย. ไดมประกาศแตงตง “คณะอนกรรมการเฉพาะกจด าเนนตาม โครงการน าสญลกษณรหสแทงมาใชในฉลากอาหาร” ท าหนาทศกษาขอมล ก าหนดรปแบบ และวธการ น าสญลกษณรหสแทงมาใช ในขนตอนขออนญาตตามพระราชบญญตอาหาร และในขนตอนการตรวจตดตาม ผลตภณฑในทองตลาด ทงนเพอดแลตรวจสอบผลตภณฑอาหาร อยางมประสทธภาพ และปองกน การปลอมแปลงเลขทะเบยนต ารบ และเลขทการรบอนญาตใชฉลาก การท อย. เตรยมการ ทจะน าระบบ สญลกษณรหสแทง มาใชแทนทตวอกษรและตวเลขในอนาคตนน การขออนญาตใชรหสแทงเปนสงทนกออกแบบและผประกอบการแปรรปอาหารควรศกษาและประยกตใช (5) ชองทางการจ าหนาย กญแจส าคญของผลตภณฑอาหาร คอ อายการเกบรกษาของสนคาโดยปกตอาหารสด เชน กวยเตยวสด กระยาสารท เปนตน มอายการเกบทสน เพยงไมกวน เนองจากสญเสย สภาวะคณสมบต ของอาหาร ดวยววฒนาการทางเทคโนโลยของบรรจภณฑ เชน ถามการประยกตใช วธการปรบสภาวะ บรรยากาศภายในบรรจภณฑ (Modified Atmosphere Packaging) ส าหรบกวยเตยวสด พรอมกบการเลอกใช วสดบรรจภณฑ ทถกตองเพอชวยยดอายการเกบสนคาและสงขายไดทวราชอาณาจกรแทน ทจะขายเฉพาะ ทตลาดสด หรอสงขายวนตอวน ดวยเหตน การเลอกใชบรรจภณฑทเหมาะสม ยอมชวยเพมโอกาส ในการเลอกชองทางการจดจ าหนายใหมมากขนโดยการสงใหพอคาขายสง พอคาขายปลก หรอขายสงใหแก หางราน การสงตรงไปยงศนยรวบรวมกระจายสนคา (Distribution Center หรอ DC) เปนตน หรอพจารณา ชองทางการจ าหนาย เรมจากการขายหนาบาน ตลาดสด และขยายไปถงการขายสหางใหญ ทมศนยรวบรวมกระจายสนคา (DC) ยอมมผลตอการออกแบบบรรจภณฑใหเหมาะสมกบแตละชองทาง (6) สภาวะการแขงขน การเกบขอมลของคแขงขนเปนสงจ าเปน อยางยงทจะท าใหบรรจภณฑทออกแบบมา เดนกวาคแขงขนภายใตสภาวะชองทางการจ าหนายหรอจดขายทเปนจรง เชน การวางขาย ณ แหลงทองเทยวซงไมมชนหง วางอยางเรยบรอยเชนเดยวกบในซปเปอรมารเกต การออกแบบ บรรจภณฑยอมตองค านงถง ความสามารถในการวางเรยงซอนไดอยางมนคง เนองจากไมมชนห งรองรบ เปนตน การออกแบบบรรจภณฑ ดวยการลอกเลยนแบบ ของคแขงขนเปนสงทไมสมควรท า อยางยง เพราะจะ มวฏจกรชวตบรรจภณฑสนมาก ในทางปฏบตทวไปการออกแบบบรรจภณฑ ควรสอดคลองกบกลยทธทตงไว และสรางความแตกตางในการออกแบบ เพอใหบรรลถงจดหมายในการออกแบบ (7) สงแวดลอม แมวาในประเทศไทย ยงไมมองคกรใด หรอหนวยงานของรฐออกกฎขอบงคบ ตอการควบคมดแลปญหาของบรรจภณฑ ทมผลกระทบตอสภาพสงแวดลอมอยางจรงจง แตกระแสการรณรงค ใชบรรจภณฑทเปนมตรกบสภาพสงแวดลอม ไดรบความสนใจจากชมชนเมองมากยงขน การออกแบบบรรจภณฑโดยใชวสด ทน ากลบมาผลตใหมสามารถลดปรมาณขยะและก าจดไดงาย จงเปนจดขายเพอเปนการสงเสรมการจ าหนายไดอยางด

ตามทไดอธบายแลววาบรรจภณฑ มบทบาทในสวนผสมการตลาด ในการท าหนาทเสรมกจกรรมการตลาด ในแตละขนตอนของวฏจกรชวตผลตภณฑ รายละเอยดปลกยอยในการชวยเสรมกจกรรมตางๆ มดงตอไปน

1) การใชโฆษณา บรรจภณฑจ าเปนตองออกแบบใหจ าไดงาย ณ จดขาย หลงจากกลมเปาหมายไดเหนหรอฟงโฆษณามาแลว ในกลยทยนบรรจภณฑ มกจะตองเดน กวาคแขงขน หรอมกราฟฟกทสะดดตาโดยไมตองใหกลมเปาหมายมองหา ณ จดขาย

26

2) การเพมชองทางการจดจ าหนาย ชองทางการจดจ าหนายท เปลยนแปลงไป อาจจ าเปนตองม การออกแบบปรมาณสนคาตอหนวยขนสงใหมเพอลดคาใชจาย หรอมการพฒนาบรรจภณฑส าหรบจดขายใหม การเพมหง ณ จดขายทเรยกวา POP (Point of Purchase) อาจมสวนชวยสงเสรมการขาย เมอเปดชองทาง การจดจ าหนายใหม

3) เจาะตลาดใหม มความจ าเปนอยางยงทตองออกแบบบรรจภณฑใหม ในการเจาะตลาดใหม หรอกลมเปาหมายใหม ในบางกรณอาจจ าเปนตองเปลยนตราสนคาใหมอกดวย

4) ผลตภณฑใหม ถาผลตภณฑใหมเปนสนคา ทเกยวเนองกบสนคาเกา เชน เปลยนจากการขาย กลวยตากแบบเกา เพมผลตภณฑใหมมาเปน กลวยตากชบน าผง อาจใชบรรจภณฑเก าแตเปลยนสใหม เพอแสดงความส าพนธกบสนคาเดม หรออาจใชเทคนคของการออกแบบบรรจภณฑ ยนฟอรม แตในกรณท เปนสนคาใหมถอดดามจ าตองออกแบบบรรจภณฑใหมหมด แตอาจคงตราสนคาและ รปแบบเดมไวเพอสรางความสมพนธกบลกคากลมทเคยเปนลกคาประจ า ของสนคาเดม

5) การสงเสรมการขาย จ าเปนอยางยงตองมการออกแบบบรรจภณฑใหม เพอเนน ใหผบรโภคทราบวา มการเพมปรมาณสนคา การลดราคาสนคา หรอการแถมสนคา รายละเอยดบนบรรจภณฑยอมมสวนชวย ในการกระตนใหผบรโภคมความอยากซอมากขน

6) การใชตราสนคา เปนสงจ าเปนอยางยงทจะตองม เพอสรางความทรงจ าทดตอสนคา บรรจภณฑทมตราสนคาใหม ควรจะไดรบการออกแบบใหมดวยการเนนตราสนคา

7) เปลยนขนาดหรอรปทรงของบรรจภณฑ โดยปกตสนคาแตละชนดมวฏจกร ชวตของตวมนเอง (Product Life Cycle) เมอถงวฏจกรชวตชวงหนงๆ จ าเปนตองมการเปลยนโฉมของ บรรจภณฑ เพอยดอายของวฏจกร ในบางกรณ การเปลยนขนาดอาจเกดจากนวตกรรมใหม ทางดานบรรจภณฑ เชน การเลอกใชวสดใหมจงมการเปลยนรปทรงหรอขนาด ไมวาจะเปนสาเหตใดกตามมความจ าเปนอยางยง ทจะตองมการออกแบบบรรจภณฑใหม เพอรกษาหรอขยายสวนแบงการตลาด

กจกรรมทง 7 ทกลาวมาแลวนเปนเพยงแคตวอยาง ของกจกรรมทางดานการตลาดทใช บรรจภณฑ เปนกลยทธทางดานการตลาด ปรากฏการณทางดานการตลาดอนๆ ยอมมเกดขนหลายครง ทจะสามารถใชบรรจภณฑชวยแกไขปญหาทางดานการตลาดได สงส าคญทสดของการพฒนาบรรจภณฑ คอ การพฒนาอยางตอเนองเพราะวาปจจยตางๆ ทมอทธพล ในการออกแบบอาจเปลยนแปลงไดอยเสมอ โดยเฉพาะอยางยงปจจยทางดานตลาดและชองทางการจ าหนาย ดวยเหตนความตองการดานตวสนคา และบรรจภณฑจ าตองพฒนาใหสอดคลองกบความเปลยนแปลงดงกลาว โดยค านงถงปจจย ทางดานการผลต และความสามารถในการแปรรปบรรจภณฑเปนเกณฑ องคประกอบการออกแบบ ตามทไดทราบกนแลว องคประกอบบนบรรจภณฑ มอยหลากหลายประเภท ณ จดขายทมสนคาเปนรอยใหเลอก องคประกอบตางๆ ทออกแบบไวบนบรรจภณฑ จงเปนปจจยส าคญในการเลอกซอบรรจภณฑและสนคานน รายละเอยดหรอสวนประกอบบนบรรจภณฑจะแสดงออกถงจตส านกของผผลตสนคา และสถานะ (Class) ของบรรจภณฑ ซงสามารถขยบเปนสอโฆษณาระยะยาว สวนประกอบทส าคญ บนบรรจภณฑอยางนอยทสดควรประกอบดวย (1) ชอสนคา (2) ตราสนคา (3) สญลกษณทางการคา (4) รายละเอยดของสนคา (5) รายละเอยดสงเสรมการขาย (6) รปภาพ (7) สวนประกอบของสนคา

27

(8) ปรมาตรหรอปรมาณ (9) ชอผผลตและผจ าหนาย (ถาม) (10) รายละเอยดตามขอบงคบของกฎหมาย เชน วนผลต วนหมดอาย เปนตน เมอมการเกบขอมลของรายละเอยดตางๆ ดงกลาวมาแลวจงเรมกระบวนการออกแบบ ดวยการเปลยนขอมลทไดรบมาเปนกราฟฟกบนบรรจภณฑ จดมงหมายทว ๆ ไปในการออกแบบมดงน (1) เดน (Stand Out) ภายใตสภาวะการแขงขนอยางรนแรง ตวบรรจภณฑจ าตองออกแบบ ใหเดนสะดดตา (Catch the Eye) จงจะมโอกาสไดรบความสนใจ จากกลมเปาหมายเมอวางประกบกบบรรจภณฑของคแขง เทคนคทใชกนมากคอ รปทรงและขนาดซงเปนองคประกอบพนฐาน ของบรรจภณฑหรออาจใช การตงตราสนคาใหเดน เปนตน (2) ตราภาพพจนและความแตกตาง (Brand Image Differentiate) เปนความรสกทจะตองกอใหเกดขน กบกลมเปาหมายเมอมการสงเกตเหน แลวจงใจใหอานรายละเอยดบนบรรจภณฑการออกแบบตราภาพพจน ใหมความแตกตางน เปนวธการออกแบบทแพรหลายมาก ความรสกรวมทด การออกแบบบรรจภณฑ เปนพาณชยศลปทสรางขนเพอ ใหผซอเกดความรสกทด ตอศลปะทออกแบบบรรจภณฑโดยรวมทงหมด เรมจากการกอใหเกดความสนใจดวยความเดน เปรยบเทยบรายละเอยดตาง ๆ เพอจงใจใหตดสนใจซอ สรางความมนใจเพมขนส าหรบกลมเปาหมายบางกลม และจบลงดวยความรสก ทดทสามารถสนองตอ ความตองการของผซอได จงกอใหเกดการตดสนใจซอ “ซอฉนส” (Buy Me) จงนบเปนรปธรรมสดทายท บรรจภณฑตองท าใหอบตขน ดวยเหตน การชกจงหวานลอมโดยรป ค าบรรยาย สญลกษณ หรอรางวลทไดรบ ยอมสรางใหเกดความรสกอยากเปนเจาของและอยากทดลองสนคาพรอมบรรจภณฑนน ทฤษฎตราสนคา (Branding) ในสภาพธรกจปจจบนทเรยกวาโลกานวตรนน ขอบเขตของชองทางการจ าหนายสนคา จะไมจ ากดอยางสมยกอน โดยสามารถน าไปจ าหนายในอกมมหนงของโลก รวมทงสามารถแหวกมาน ของความแตกตางทางดานเชอชาต ภาษา และวฒนธรรมไดดวยวธการสรางบคลกทเปนเอกลกษณ ( Identity) พรอมกบการสรางภาพพจนทสามารถจดจ าไดงาย (Recognition) ใหแกสนคา ทฤษฎของตราสนคา (Branding) เปนวธการงายๆ มหลกการพอสงเขป คอ การน าสนคาทเหนอยทวๆ ไป ซงไมมความแตกตางจากสนคาของคแขงแตเพมคณคาพเศษลงไปทสนคา แลวสรางภาพพจนของสนคาดวยการตงชอ การใชบรรจภณฑ และการโฆษณาเขาชวยสงเสรมภาพพจนนนๆ กลยทธทางการตลาดในการสรางตราสนคานเรมเกดขน ในประเทศสหรฐอเมรกาเมอกวา 100 ปมาแลวโดยสบซนไลต จากนนไดรบการประยกตน ามาใชกบสนคา พนบานตางๆ เชน กาแฟ ชา ขาวโอต เปนตน ดวยการตงชอใหม ออกแบบบรรจภณฑใหทนสมย ท าโฆษณาทวทงประเทศ และสรางเครอขายการขายทวทงประเทศดวยระบบการจดสง ทตรงตอเวลาและแนนอน การพฒนาขนตอมา ของการใชตราสนคา คอ การแยกประเภทของสนคาและเจาะกลมเปาหมาย ทแตกตางกน เพอขยายตลาดใหกวางขวางมากยงขน ดวยเหตน ในยคปจจบนจงสามารถพบสนคา ทมอรรถประโยชนแตกตางกน และเจาะกลมเปาหมายทกกลมทกเพศทกวย ไมยกเวนแมกระทง อาหารสตวเลยงส าหรบสนข แมว และปลา เปนตน การสรางตราสนคา (Branding) เมอกลาวถงตราสนคา (Brand) จะหมายถงสงทผซอจดจ าได และท าการเลอก ณ จดขาย ทงทในอดตกาลศพทค าวา Branding มาจากการตตราบนสตวดวยเหลกทเผา

28

รอนจนแดงในปศสตว เพอเปนการบงบอกวาสตวนนเปนของคอกใดเจาของใด ศพทค านไดรบการประยกตมาใชกบบรรจภณฑ โดยหมายถงภาพพจนของบรรจภณฑอปโภคบรโภคทบรรจสนคาอยภายใน ววฒนาการของตราสนคามไดมความหมายเฉพาะตราอยางเดยว แตรวมถงรปทรงโครงสรางและการออกแบบทงหมดของบรรจภณฑอปโภคบรโภค จงอาจเรยกไดอกชอหนงวา Total Branding การสรางตราสนคา จนเปนทยอมรบแกกลมเปาหมาย เปนสงทตองใชเวลาและเงนทนพอสมควร ยกตวอยางเชน ผงซกฟอก “เปา” ทพยายามสรางตราสนคา ใหเปนทยอมรบแขงกบ “แฟบ” เมอสบกวาปกอน เปนตน ถาสามารถสรางตราสนคา จนเปนทยอมรบไดแลว ตราสนคาจะเปนสนทรพยทประเมนคามได ขององคกรนนๆ เนองจากผซอทเปนกลมเปาหมายจะมความซอสตยและเชอถอในตราสนคานนๆ (Brand Loyalty) งานทยากทสดในการออกแบบตราสนคา คอ การสรางภาพพจนของบรรจภณฑและตวสนคา ตวอยางของ ผงซกฟอก “เปา” เปนตวอยางทเหนไดชดในการสรางภาพพจนใหแกสนคา โดยการสรางภาพพจน ของความยตธรรม ดวยการหยบเอาความนยมของภาพยนตรเปาบนจนมาเปนอปกรณในการสรางตราสนคา (Brand Device) เพอกอใหเกดความมนใจแกผซอวา จะไดสนคาทมคณภาพและราคายตธรรม ตวอยางของผงซกฟอก“เปา”แสดงใหเหนวา ความคดรเรมเปนสงจ าเปนอยางยงในการออกแบบตราสนคา ภาพพจนของบรรจภณฑทสรางขน จ าตองท าใหกลมเปาหมายจดจ าไดงาย (Recognition) การออกแบบตราสนคาจงจ าเปนทจะตองมอปกรณของตราสนคาเขามาชวย นอกเหนอจากสญลกษณ ทางการคา (Logo) ยงมชอและรปภาพดวย ในกรณของผงซกฟอก “เปา” ดงกลาวแลวคอ รปของทานเปาบนจนและชอเปา ซงตอนแรกใชชอเตมวา “เปาบนจน” และตอมาไดยอสนลงมาเหลอแตค าวา “เปา” นอกจากรปของ ทานเปาบนจนกไมไดใส เนองจากผงซกฟอก “เปา” นตดตลาดเปนทยอมรบกนทวไปแลว ตราสนคา (Brand) และสญลกษณทางการคา (Logo) จากทกลาวมาแลวจะพบวาตราสนคา เปนการรวมสงทมคณคา (Set of Values) ของตวบรรจภณฑไวในความทรงจ าของกลมเปาหมาย ตราสนคาทดจะสอใหทราบถงกลมบรโภคสนคาชองทางการจดจ าหนายของสนคาและความรสกทมตอบรรจภณฑ สบเนองจากตราสนคามหนาทท าใหผซอ/กลมเปาหมายจ าสนคาได (Recognition) โดยมสญลกษณทางการคา และการออกแบบกราฟฟกผนวกอยบนบรรจภณฑ เราจงกลาวไดวาสญลกษณทางการคา เปนสวนหนงของตราสนคา ตามค าจ ากดความจากหนงสอ Glossary of Package Terms สญลกษณทางการคา (Logo) คอ ค าทมาจาก Logotype เปนสญลกษณพเศษทออกแบบมา โดยเฉพาะแทนตวองคกร เพอใชในการโฆษณา และการสงเสรม การจ าหนายสนคา และบรการขององคกรทมขนาด และลกษณะเฉพาะแบบไมซ ากบใคร เพอใชในกจการทางดานการตลาดตางสถานท ดวยวธการแตกตางกนใหกลมเปาหมาย จ า ไดวาเปน กจกรรมขององคกรนนๆ ตราสนคานนจะใชกบสนคาชนดใดชนดหนง ในขณะทสญลกษณทางการคาจะเปนเครองหมาย ตวแทนขององคกร เมอไรกตามทกจกรรมทางดานการตลาด ก าหนดไววาจะตองมการออกแบบบรรจภณฑใหม ตราสนคากจะไดรบการออกแบบใหมไปดวย ในขณะเดยวกนสญลกษณทางการคาโดยสวนใหญ จะยงคงเหมอนเดม อาจจะมการเขาใจผดวาสญลกษณทางการคาจะไมมการเปลยนแปลงใหม แตในสภาพ

29

ความเปนจรงแลว สญลกษณทางการคา มกจะมการออกแบบเปลยนแปลงใหม โดยเฉพาะอยางยง เมอพบวาไมทนสมยและไมสามารถสรางความประทบใจ การใชตราสนคาในเมองไทยนน ยงนยมใชรปของเจาของกจการมาเปนสญลกษณทางการคา ซงอาจจะเปนสมยนยมในอดต แตในปจจบนนถาใชหลกทางดานการตลาดสมยใหม ในการออกแบบ ตราสนคาแลว จะพบวาสญลกษณทางการคาดงกลาว ไมสามารถสนองกบจดมงหมายในการออกแบบ ตราสนคาไดดนก เนองจากการสรางภาพพจนและการจ าเปนไปไดยาก ยกเวนวารปเจาของกจการทใช เปนสญลกษณทางการคานน เปนทรจกของคนทวประเทศหรอทวโลกทตองการสนคานนไปจ าหนาย วเคราะหขนตอนการตดสนใจเลอกซอ ในตลาดสนคาอปโภคบรโภค กลมเปาหมายทจบจายซอสนคา มเหตจงใจทแตกตางกน การออกแบบ บรรจภณฑ ทางดานกราฟฟกตองพยายามสนองตอบตอ สงจงใจของกลมเปาหมายทจะใหเลอกซอสนคา เชน กลมเปาหมายนกทองเทยว เปนตน กลมเปาหมายอาจมการเลอกซอสนคาอปโภคบรโภคแตกตางกน ซงอาจแยกไดเปนดงน 1) ซอนอยแบบดาวกระจาย กลมเปาหมายเหลานมกจะเปนคนโสด ครอบครวขนาดเลก และหนมสาววยรนทมก าลงซอไมมากนก ซอสนคาปรมาณนอยชน แตอาจซอหลายประเภท ขนอยกบก าลงการซอ การออกแบบส าหรบกลมเปาหมายน จะตองค านงถงปรมาณตอบรรจภณฑทนอย มความสะดวกในการใชและเกบหลงการใช 2) ซอมากแบบดาวเตมฟา กลมเปาหมายนอาจจะกวางกวาหรอมมากกวากลมเปาหมายแบบแรก การออกแบบเพอการจบกลมเปาหมายนใหชดเจนจงคอนขางล าบากมากกวา การออกแบบ ทมงใหความส าคญตอสถานทจ าหนายสนคาหรอจดขายเปนหลกในการออกแบบ พรอมทงพจารณาสภาวะคแขง ยกตวอยางเชน อาหารขบเคยวส าหรบผชาย จะตองออกแบบบรรจภณฑทสรางความเปนชายบนบรรจภณฑ และพยายามฉกแนวจากคแขง 3) ซอแบบดาวดวงเดน เปนการซอแบบเฉพาะเจาะจง เชน การซอเครองดมชก าลง กลมเปาหมาย จะสามารถก าหนดไดอยางเดนชด การออกแบบจะเนนอรรถประโยชนและภาพพจนของสนคาเปนเกณฑ เหตจงใจในการซอสนคาเหลานเปนการซอเพราะความนยมและความเชอถอ 4) ซอแบบดาวหาง คอ การซอแบบไมไดตงใจ กลาวคอ เกดความอยากไดอยางฉบพลนเมอเหนสนคา บรรจภณฑส าหรบนกทองเทยวนบไดวาเปนการซอแบบดาวหาง การออกแบบจะเนนสถานทผลต ตราสนคา สวนประกอบทางโภชนาการของสนคา เปนตน สวนรปแบบกราฟฟกคอนขางจะสะดดตา และสะดวกในการน าพา สรระในการอานและประสาทสมผส สวนประกอบตางๆ ทออกแบบบรรจภณฑจะไดรบการอานโดยทางประสาทตา ประสาทความรสก ของคนจะอานขอมลเปรยบเทยบกบประสบการณเดมทม เชน ยหอ สสนในการออกแบบ หรออาจมการเปรยบเทยบกบขอมลของบรรจภณฑคแขงทอยใกลๆ แลวท าการวเคราะห ขบวนการตดสนใจดงกลาวน จะกระท าอยางเรวมากโดยใชเวลาไมกวนาท ขนตอนการตดสนใจซอแสดงได ใตสภาวะการจดจ าหนายในซปเปอรมารเกต ขนตอนของความสนใจในบรรจภณฑใดๆ ทวางอยบนหง มกจะเกดในระยะประมาณ 3 เมตรขนไปหรอในระยะทคนผานหงชน การออกแบบใหเกดความสนใจในระยะน มกจะเกดจากรปทรงและสวนประกอบโดยรวมของบรรจภณฑ เชน ตราสนคา เปนตน

30

บอยครง ทเกดจากโฆษณาหรอมความทรงจ าทดมากอน ในบางครงอาจเกดจากปายโฆษณา ณ จดขาย ราคาทลดพเศษหรอมการสงเสรมการขาย เปนตน ขนตอนความประทบใจในบรรจภณฑจะเกดในระยะไมเกน 3 เมตร ซงเปนระยะทกลมเปาหมาย เรมอานไดวาเปนสนคาอะไร ผลตโดยใคร ในชวงระยะไมเกน 3 เมตรทกลมเปาหมาย เรมอานรายละเอยด บนบรรจภณฑได สวนประกอบในการออกแบบทส าคญ คอ ตองทราบจดเดนของสนคาทเรยกวา Unique Selling Point ซงบรรจภณฑพยายามจะอวด และเชญชวนใหตดตามรายละเอยดบนบรรจภณฑ ดวยการหยบขนมาพจารณา และพจารณาและเปรยบเทยบ ขนตอนทเหลอคอ การเปรยบเทยบหารายละเอยดเพอความมนใจ การตดสนใจซอหรอไมซอนน มกจะเกดในระยะไมเกน 1 เมตร ระยะนเกดขนทระยะประมาณ20 เซนตเมตร คอ ในระยะทกลมเปาหมาย จะหยบบรรจภณฑขนมาศกษาเปรยบเทยบและตดสนใจ 1) สรระการอาน ณ จดขาย ภายในซปเปอรมารเกต หงชนทวางสนคามอยหลายสวนหลายประเภท สนคาในแตละสวน จะถกวางเรยงเปนชนๆ จากการศกษาสรระการอานของคนจะพบวา โดยเฉลยการอานรายละเอยดบนบรรจภณฑทอยบนหงจะอยทระยะหางไมเกน 1 เมตรหรอประมาณ 90 เซนตเมตร จากหงชนทวางแสดงสนคา ณ ระยะหางประมาณ 90 เซนตเมตรน สายตาทกวาดอานไปตามแนวราบ หรอแนวของหงชนจะอยในระยะประมาณ 130 เซนตเมตร ซงจากการศกษาการอานในแนวดงพบวา ระดบความสง ทสายตาจะใหความสนใจมากทสด อยทระดบความสงจากพนประมาณ 110 เซนตเมตร หงชนทอยสงจากพนตงแตระดบ 60 เซนตเมตร ถง 125 เซนตเมตร จะเปนหงชนทไดรบความสนใจ มากกวา หงชนในระดบความสงอนๆ การศกษายงไดศกษาถงโอกาสทสนคา จะถกหยบจากชนทมความสงตางๆ กนผลปรากฏวา สนคาทวางอยในระดบความสงท 93 - 100 เซนตเมตร จากพนจะมโอกาสไดรบการหยบมากทสด เนองจากเปนชนท สะดวกตอการหยบมากทสดซง ใหคะแนนเตม 100 หงชนทมโอกาสไดรบการหยบรองลงมา คอ หงชนทมความสงจากพน 120 - 145 เซนตเมตร นบเปนคะแนนได 85 คะแนน แตในความเปนจรงแลว ระดบความสงทสนคาจะไดรบการมองเหนมากทสด ส าหรบความสงอนๆ ทลดหลนกนไป กลาวไดวาเมอเทยบ ความสงของหงชน จากความสงของไหล หงชนทหางจากไหลทางดานลาง จะมโอกาสไดรบการหยบมากกวาหงชนทอยในระดบสงกวาไหล จากขนตอนและระยะทางทเกยวของดงกลาวน เปนหนาทของผออกแบบบรรจภณฑ จ าตองออกแบบ สวนประกอบของบรรจภณฑตางๆ ดงทกลาวมา เชน ตราสนคา เปนตน ไวทดานใดดานหนง ทง 6 ดานของบรรจภณฑ เพอดงดดความสนใจของผซอ นอกจากนนการจดสรรเล อกต าแหนงของสวนประกอบ การออกแบบบรรจภณฑ เรยงตามล าดบกอนหลง วาจะไวทไหนบนบรรจภณฑแตละดาน นนจะตองเขาใจ ถงสรระการอานของสายตาคน เพงมองสงของใดๆ ในระยะไมเกน 1 เมตร 2) สรระในการอานบรรจภณฑ จากการทดลองโดยใชอปกรณวดการเคลอนไหวของสายตาคนพบวา คนสวนใหญมการเคลอนไหว ของลกนยนตาในการอานคลายคลงกน กลาวคอ (1) เมอสายตาเรมเพงจากจดเรมตนจดใดจดหนงเหมอนๆ กน สายตาจะเรมอานจาก ทางซายมอขนสขางบน (2) การกวาดสายตาจะเรมกวาดจากดานซายไปยงดานในทางตามเขมนาฬกา

31

(3) สายตาจะเสาะหาจดสนสดในการอานซงมกจะเปนขวามอขางลาง การคนพบสรระการอานดงกลาวแลวน จะพบวาต าแหนงของบรรจภณฑทางซายมอ จะไดรบการอานกอนทางขวามอ ในขณะเดยวกนต าแหนง ทางสวนบน ของบรรจภณฑจะไดเปรยบกวาสวนลางของบรรจภณฑ ดงน น ในการออกแบบบรรจภณฑ จากขอมลทไดรบ เชน กลยทธทางการตลาด สภาวะคแขง และปจจยอนๆ ผออกแบบจะสามารถ จดเรยงสวนประกอบตางๆ ของการออกแบบใหสอดคลองกบเปาหมายในการออกแบบกราฟฟกบนบรรจภณฑ 2. ขนตอนการออกแบบ สงทผซอเสยความรสกมากทสด คอ บรรจภณฑไมสามารถท างานไดตรงตามความตองการ หรอไมสามารถท างาน ไดตามทบรรยายบนบรรจภณฑ ตวอยางเชน มการโฆษณาบนบรรจภณฑ วาเปนซองออกแบบใหมฉกเปดไดงาย แตพอเปดซองแลวสนคาเกลอนกระจายไปทวพน เปนตน เหตการณ เชนนผบรโภคจะไมต าหนบรรจภณฑ แตจะไมยอมรบสนคายหอนนๆ เพราะถอวาถกหลอก ไมวาบรรจภณฑทวานจะออกแบบมาสวยงามนาประทบใจเพยงใด ในฐานะเจาของสนคาจ าตอง ยอมรบวา ออกแบบบรรจภณฑมาไมด จากตวอยางทยกมานเปนทประจกษวาจดมงหมายในการออกแบบไมรอบคอบ โดยไมใสใจในสงเลกนอยดงกลาวน จะมผลกระทบตอยอดขายของสนคา เนองจากประสบการณ อนเลวราย ทเกดขน ดวยเหตนการออกแบบบรรจภณฑจ าตองมการวางแผนงาน และก าหนดจดมงหมายรองรบ ซงมหลายประการไวอยางชดเจน ขนตอนการออกแบบอยางสงเขปแสดงดงน - เรมตนดวยการถายภาพผลตภณฑอาหารทจ าหนายและตงชอตราสนคาวา Mrs Paul’s พรอมรปแบบตวอกษร ทสอดคลองกบจดยนของสนคา - เมอใสรายละเอยดลงไปบนบรรจภณฑ ดวยการเนนจดขายวาใชสวนประกอบอาหาร จากธรรมชาต พบวาตราสนคานนเลกเกนไปจงขยายตราสนคาใหใหญขน - ลองเปลยนพนขางหลงเปนพนสเขยวและสแดงเพอเปรยบเทยบความเดน สะดดตาของ บรรจภณฑทออกแบบ - มการทดลองเอาบรรจภณฑทออกแบบลองวางขนหง ณ จดขายเปรยบเทยบกบคแขงขน และส ารวจความเหนของกลมเปาหมาย - บรรจภณฑสดทายททดสอบแลววากลมเปาหมายยอมรบมากทสดและสนองความตองการ ของผซอ ขนตอนการออกแบบกราฟฟกของบรรจภณฑจะคลายคลงกบขนตอนการพฒนาบรรจภณฑ แตอาจจะมสวนปลกยอยทควรค านงถงดงตอไปน 2.1 การตงจดมงหมาย ในการตงจดมงหมาย ในการออกแบบกราฟฟก ของบรรจภณฑ มสงจ าเปนทตองรหรอศกษาขอมล คอ ต าแหนง (Positioning) ของบรรจภณฑของคแขงทมอยในตลาด ในกรณทบรรจภณฑมอยในตลาดแลว การทราบถงต าแหนง ดงภาพท 20 ยอมท าใหตงจดมงหมายในการออกแบบไดงาย นอกจากต าแหนงของสนคา สงทจ าตองคนหาออกมา คอ จดขายหรอ UPS (Unique Selling Point) ของสนคา ทจะโฆษณาบนบรรจภณฑ ทงสองสงนเปนองคประกอบส าคญในการตงจดมงหมายของการออกแบบกราฟฟกบนบรรจภณฑ

32

2.2 การวางแผนปจจยตางๆ ท ไดจากการวเคราะหรวบรวมขอมลขนตอน เพอเตรยมรางจดมงหมาย และขอบเขตการออกแบบ พฒนาบรรจภณฑกอนทจะปรบปรงพฒนาบรรจภณฑ อาจวางแผนได 2 วธ คอ

2.2.1 ปรบปรงพฒนาใหฉกแนวแตกตางจากคแขง 2.2.2 ปรบปรงพฒนาบรรจภณฑ ใหสามารถแขงขนกบคแขงขนโดยตรงไดดวยบรรจภณฑ

ทดกวา หรอดวยคาใชจายทถกกวา การตงเปาหมาย และวางแผนการพฒนาบรรจภณฑดงกลาว ยอมตองศกษาสถานภาพบรรจภณฑของคแขง พรอมกบลวงรถงนโยบายของบรษทตวเอง และกลยทธการตลาด ทจะแขงกบคแขงขน การวางแผนพฒนาบรรจภณฑ สามารถใชการวเคราะหแบบ 5W + 2H ดงน WHY ท าไม WHO ใคร WHERE ทไหน WHAT อะไร WHEN เมอไร HOW อยางไร HOW MUCH คาใชจายทจะใชในการพฒนา 1. WHY ท าไม เหตการณหรอปจจยอะไรท าใหตองออกแบบบรรจภณฑใหม ท าไมตองพฒนากราฟฟกของบรรจภณฑ ท าไมไมแกไขปรบปรงพฒนาอยางอนๆ แทน 2. WHO ใคร ผรบผดชอบในการพฒนาบรรจภณฑน บคคล หรอแผนกทเกยวของมใครบาง 3. WHERE ทไหน สถานททจะวางจ าหนายสนคาอยทไหน ขอบเขตพนททจะวางขายสนคา บรรจภณฑ ทออกแบบครอบคลมพนทมากนอยแคไหน 4. WHAT อะไร จดมงหมายการพฒนาบรรจภณฑคออะไร ขอจ ากดในการออกแบบมอะไรบาง จดขายของสนคาคออะไร การใชงานของบรรจภณฑคออะไร 5. WHEN เมอไร ควรจะเรมงานการพฒนาเมอไร เมอไรจะพฒนาเสรจ วางตลาดเมอไร 6. HOW อยางไร จะใชเทคโนโลยแบบใด อยางไร จะจดหาเทคโนโลยใหมใชวดความสนใจ ของบรรจภณฑ ทออกแบบ 7. HOW MUCH คาใชจายทจะใชในการพฒนาบรรจภณฑมงบประมาณเทาไร ค าตอบทไดรบจากค าถาม 5W + H นจะน าไปสการวางแผนพฒนาบรรจภณฑได ขนตอนการวางแผนออกแบบบรรจภณฑ การวางแผนเรมตนดวยจดประสงคของการพฒนา พรอมดวยขอจ ากดตางๆ รายละเอยดการวางแผนตองประกอบดวยองคประกอบตอไปน ขนตอนท 1 : การวางแผน 1.1 ก าหนดเวลา 1.2 ผลงานทจะไดรบในแตละขนท างาน 1.3 รายละเอยดของตราสนคา (Branding)

33

1.4 ผรบผดชอบในแตละขนตอน ขนตอนท 2 : การรวบรวมขอมล อนไดแก 2.1 ขอมลการตลาด 2.2 สถานะ การแขงขน จดแขง จดออน โอกาส ขอจ ากด (SWOT : Strength, Weakness, Opportunity, Treat) 2.3 ขอมลจากจดขาย 2.4 ความตองการของกลมเปาหมาย/พฤตกรรมผบรโภค 2.5 เทคโนโลยใหมๆ ทางดานวสดบรรจภณฑ ระบบบรรจภณฑและเครองจกร ขนตอนท 3 : การออกแบบราง 3.1 พฒนาความคดรเรมตางๆ ทเกยวของ 3.2 รางตนแบบ ประมาณ 3 – 5 แบบ 3.3 ท าตนแบบ ประมาณ 2 – 3 แบบ ขนตอนท 4 : การประชมวเคราะหปรบตนแบบ 4.1 วเคราะหความเปนไปไดทางเทคนค 4.2 วเคราะหการสนองความตองการของกลมเปาหมาย 4.3 เลอกตนแบบทยอมรบได ขนตอนท 5 : การท าแบบเหมอนราง 5.1 เลอกวสดทจะท าแบบ 5.2 ออกแบบกราฟฟกเหมอนจรง พรอมตราสนคาและสญลกษณทางการคา 5.3 ขนแบบ ขนตอนท 6 : การบรหารการออกแบบ เรมจากการตดตอโรงงานผผลตวสดบรรจภณฑ จนถงการควบคมงานผลต ใหไดตามแบบทตองการ พรอมทงจดเตรยมรายละเอยดการสงซอ (Specification) เพอใหบรรจภณฑทออกแบบสามารถผลตไดตามตองการ ขนตอนสดทายเปนการตดตามผล ของบรรจภณฑ ทออกแบบไปแลว วาสามารถสนองตามจดมงหมายของการออกแบบ และบรรลถงวตถประสงค ขององคกรเพยงใด 3. เทคนคการออกแบบรปลกษณของบรรจภณฑนน สามารถจบตองได ซงโดยปกตแลวมกจะเปนรปทรงเลขาคณต เชน สเหลยมและทรงกลมรปทรงทแตกตางกน ยอมกอใหความรสกทแตกตา งกน ความกาวหนาทางเทคโนโลย คอมพวเตอรท าใหเพมขดความสามารถ ในการออกแบบรปทรงตางๆ กนของวสดหลก 4 ประเภท อนไดแก กระดาษ โลหะ แกว และ พลาสตก ทเหนไดชด คอ กระปองโลหะ ทแตเดมมกเปนรปทรงกระบอก เทคโนโลยสมยใหมสามารถออกแบบเปนรปทรงอนท เรยกวา Contour Packaging รปลกษณใหมน ยอมกอใหเกดความสะดดตาและสรางความสนใจใหแกกลมเปาหมาย นอกจากรปลกษณของตวบรรจภณฑ การออกแบบกราฟฟกตามทไดบรรยายอยางละเอยดมาแลว ยอมมบทบาทอยางมากในการสรางภาพลกษณทดแกกลมเปาหมาย ในหวข อนจะยกตวอยาง ของเทคนค การออกแบบกราฟฟก ทไดรบการประยกตใชอยางกวางขวางเมอโอกาสเอออ านวยให ยอมเหนไดชดวากลองแถวลาง ทออกแบบมกราฟฟกเรยบขนานกบแนวราบ ยอมไมสะดดตาเทากบกลอง

34

แถวบน ทออกแบบเปนเสนเอยงทสะดดตามากกวาเมอวางอยบนหง เทคนคการออกแบบนสามารถน าไปประยกตใชบนกลองทพมพสอดสอยางสวยงาม 3.1 การออกแบบเปนชด (Package Uniform) การออกแบบเปนชดเปนเทคนคทมความนยมมากใชกนมาก จากกราฟฟกงายๆ ทเปน จด เสน และภาพ มาจดเปนรปบนบรรจภณฑ สรางอารมณรวมจากการสมผสดวยสายตา หลกเกณฑในการออกแบบ คอ ใหดงายสะอาดตา แตตองทนสมยและเหมาะแกการใชงาน ความงายสะอาดตามผลตอการดงดดความสนใจ ความทนสมยชวยสรางความแปลกใหม สวนความรสกวาเหมาะแกการใชงานเสรม ความรสกวาคมคาเงน และความมนใจในตวสนคา จากการออกแบบเปนชดของสนคา มผลตอการท าใหผบรโภคเกดความทรงจ าทดถาออกแบบไดตรงกบ รสนยมของกลมเปาหมาย การออกแบบบรรจภณฑ เปนชดเปรยบเสมอนชดแบบฟอรม ของเสอผาคนทใส เชน มชดสท ชดพระราชทาน ชดมอฮอม เปนตน การออกแบบเสอผาทเป นชดน เมอใครเหน กทราบวาชดอะไร แมวาจะใชเสอผาและสสน ทแตกตางกน การออกแบบบรรจภณฑเปนชดนกมหลกการคลายคลงกน การออกแบบเสอผาเปนชด ยงมชอเรยก แตในการออกแบบบรรจภณฑ ไมมชอเรยก จงจ าตองยดเอกลกษณบางอยาง บนบรรจภณฑเปนตวเชอมโยงใหรวาเปนชดเดยวกน อาจใชสญลกษณทางการคา ใชสไตลการออกแบบ ใชการจดเรยงวางรายละเอยดบนบรรจภณฑใหอย ในระดบเดยวกน นอกจากนรปแบบของตวอกษรจะตองเปนสไตลเดยวกน เปนตวอยางของเทคนคการออกแบบเปนชด 3.2 การเรยงตอเปนภาพ ณ จดขาย เทคนคการออกแบบวธน ยดหลกในการสรางภาพ ณ จดขายใหเปนภาพใหญ อาจจะดเปนภาพ ทปะตดปะตอ หรออาจเปนภาพกราฟฟกขนาดใหญ โดยมจดมงหมายเพอดงดดความสนใจของผบรโภคในระยะทางไกล ตามรายละเอยดเรองสรระในการอาน และประสาทสมผสของผซอ ณ จด เนองจากโอกาส ทตวบรรจภณฑ และรายละเอยดบนบรรจภณฑ จะสามารถมองเหนในระยะเกน 10 เมตรขนไปนนเปนไปไดยาก ดวยเหตนจงตองใชพนทบนหงทวางสนคานนจดเปนภาพใหญเพอดงดดความสนใจ สงพงระวงในภาพทตอขนจากการเรยงบรรจภณฑนน จะตองเปนภาพทสรางความประทบใจ หรอกระตนใหเกดความอยากไดของกลมเปาหมายทอาจเคยเหนภาพดงกลาวจากสออนๆ เชน บนตวบรรจภณฑทเคยบรโภค หรอสอโฆษณาตางๆ เปนตน การตอเปนภาพของบรรจภณฑนยงตองระมดระวง ขนตอนการแปรรปบรรจภณฑ เชน การทบเสน และการพมพบนบรรจภณฑจะตองแนนอนมคณภาพด เพอวาภาพทตอขนมาจะเปนภาพทสมบรณตามตองการ 3.3 การออกแบบแสดงศลปะทองถน เทคนคการออกแบบวธน มจดมงหมายอนดบแรก คอ การสงเสรมสนคาทผลตภายในทองถน เพอเสนอแกนกทองเทยว ใหซอกลบไปเปนของฝาก ถาสนคาดงกลาวไดรบความนยมในวงกวาง กสามารถน าออกขาย ในตลาดทมขนาดใหญขน หรออาจสงขายไปยงตางประเทศได ถาสามารถควบคมคณภาพ การผลต และมวตถดบมากพอ พรอมทงกระบวนการผลต แบบอตโนมตทสามารถวางแผนงานการผลตได รายละเอยดบนบรรจภณฑท ใชสอความหมายเพอเปนของฝากน มกจะใชสงทรจกกนดในทองถนนน เชน รปจระเขชาละวนของจงหวดพจตร รถมาของจงหวดล าปาง ภมประเทศในทองถน เปนตน

35

ในบางกรณอาจน าวสดทผลตไดในทองถนมาใชเปนบรรจภณฑ เพอความแปลกใหม นอกเหนอจากรายละเอยดของกราฟฟก การออกแบบบรรจภณฑเพอซอไป เปนของฝากจ าตองพจารณาถงความสะดวก ในการน ากลบของผซอ และความแขงแรงของบรรจภณฑในการน าไปมอบเปนของขวญ ตวอยางของกลองบรรจอาหารทะเลอบแหง มการออกแบบหหวเพอความสะดวกในการน ากลบ 3.4 การออกแบบของขวญ เทคนคในการออกแบบบรรจภณฑ แบบของขวญคอนขางจะแตกตางจากเทคนคตางๆ ทไดกลาวมา สาเหตเนองจากผซอสนคา ทเปนของขวญไมมโอกาสบรโภค และหลายครงทการตดสนใจซอเกดขน ณ จดขาย ดวยเหตนการออกแบบบรรจภณฑของขวญทดจงมบทบาทส าคญมากตอความส าเรจของการขายสนคา โดยเฉพาะอยางยงในเทศกาลตางๆ ดงตวอยางของเหลาบรนดซนโตรทปกตเปนสนคาของเพศชาย แตการออกแบบบรรจภณฑสามารถออกแบบในรปของขวญ และกลมเปาหมายกสามารถเจาะไปยงกลมผหญงได เทคนคตางๆ ดงกลาวมาแลวน เปนเทคนคทนยม ใชอยางแพรหลาย นอกเหนอจากเทคนค การออกแบบ กราฟฟกแลว ในฐานะนกออกแบบกราฟฟกยงจ าตองรถงขอมลทางดานเทคโนโลย ทงในดาน การบรรจ และการพมพ ดงตอไปน - ขอมลของเครองจกรทจะใชในการบรรจ เชน การขนรป การบรรจ การปด การขนยาย พรอมวสดบรรจภณฑทใช - ในกรณทเปนผลตภณฑอาหารทพฒนาขนมาใหม หรอการเลอกใชวสดบรรจภณฑ ทมโครงสรางซบซอนมากๆ ผลการทดสอบความเขากนไดของผลตภณฑอาหารและวสดบรรจภณฑ ควรแจงไปยงนกออกแบบกราฟกดวย - นกออกแบบกราฟฟก ควรจะทราบถงขอจ ากดของโครงสรางทพฒนา โดยฝายเทคโนโลย เชน ชองปากทเปดของบรรจภณฑ ความเหนยวขน ของผลตภณฑ อายขยของผลตภณฑอาหาร การเกบ การขนสง เปนตน - รายละเอยดเกยวกบการพมพ ระบบการพมพ ทจะใชกบวสดบรรจภณฑ ทจะเลอกใชจ านวนสทจะพมพได วธการเคลอบ ขอจ ากดใดๆ ทเกยวกบการพมพเหลานเปนรายละเอยดทจ าเปนมาก ส าหรบการออกแบบกราฟฟก - ในกรณทสนคาเดยวกนบรรจในบรรจภณฑตางประเภทกน เชน อาหารเหลวบรรจในขวด และซอง นกออกแบบกราฟฟก มความจ าเปนอยางยงทจะตองทราบถงขอจ ากด ของบรรจภณฑ แตละระบบ - ในการออกแบบกราฟฟก ส าหรบวสดบรรจภณฑตางประเภทกน จะใชเทคนคการออกแบบ ทแตกตางกน กญแจส าคญของการออกแบบ ใหสมฤทธผล คอ การสอสารระหวางแตละฝายทเกยวของ เพอใหนกออกแบบ กราฟฟก สามารถใชความคดรเรมตางๆ สรางสรรคงานทางศลปะใหสอดคลองกบเปาหมายในการออกแบบ การพมพบรรจภณฑ Printing and packaging ขนตอนทายทสดของการบรรจภณฑคอการผลต ซงอาจจะผกผนขนตอนของการผลต รปราง ของภาชนะ หรอลกษณะของกราฟฟกกนไดวา ขนตอนใดตองผลตขนมากอน เชน การบรรจภณฑประเภทรปทรงแขงตว (rigid forms) อาท ขวดแกว ขวดพลาสตก เซลามกส ตองผลตเปนรปทรงภาชนะ

36

บรรจส าเรจรปมากอนแลว คอยสรางลกษณะของกราฟฟกบนบรรจภณฑขนทหลง หรอบรรจภณฑทสรางขนมาจากกระดาษ ฟลมพลาสตก รปอลมเนยมฟอยส แผนเหลกอาบดบก (tin plate) จะตองสรางลกษณะกราฟฟกบนแผนระนาบ 2 มต ของวสดใหเสรจกอนน ามาขนรปเปนบรรจภณฑทสมบรณ เปนตน แตไมวาจะผกผนขนตอนอยางใดกตาม การสรางงานลกษณะกราฟฟคบรรจภณฑเพอการบงชขอ งเอกลกษณเฉพาะ ผลตภณฑจะตองคงอยโดยอาศยเทคนคและกรรมาวธของการพมพเขามาชวย ดงนนเมอกระบวนการก าหนดโครงสราง และการออกแบบกราฟฟคบรรจภณฑผานการลงมตเปนทยอมรบ ระหวางผออกแบบและผผลตแลว จงตองมกระบวนการเลอกพมพบรรจภณฑทเหมาะสมกนโครงสราง และความตองการทางคณภาพของผลงานดวย เชน บรรจภณฑทรงกลม อาท ขวดน าอดลม ขวดแชมพสระผม ตองปองกนการหลดลอกของสจากความเปยกชน ระบบการพมพทเหมาะสมจงตองใชวธการพมพ ซลคสกรน(silk screen) โดยพมพสสนลวดลายงานกราฟฟกลงบนผวของบรรจภณฑโดยตรงเพราะภาชนะบรรจ มผวโคง เปนตน ระบบการพมพ (the printing process) ระบบการ พมพท ใชในการสรางสรรคตกแตง ลกษณะกราฟฟกบนบรรจภณฑในวงการอตสาหกรรมทกวนนนน สวนใหญจะเกยวของกบหลกการพมพ 4 กระบวนการใหญๆ ตามลกษณะของการสรางแมพมพคอ 1. กระบวนการพมพผวนน (relief printing process) ไดแก การพมพระบบ press letter และการพมพระบบ flexo. 2. กระบวนการพมพรองลก (intaglio printing process) เชน การพมพระบบกราเวยร gravure 3. กระบวนการพมพพนราบ (planographic printing process) ไดแกการพมพในระบบออฟเซต 4. กระบวนการพมพผานฉากพมพ (serigraphic printing process) ไดแก การพมพระบบซลคสกรน silk screen การพมพฉลลาย stencil การพมพระบบเลตเตอรเพรส การพมพโดยระบบเลตเตอรเพรส เปนระบบการพมพทเกาแกทสดมอายกวา 500 ปมาแลว โดยนกประดษฐ ชาวเยอรมนชอ กเตนเบอรก gurenburg เปนผคดคนการพมพโดยใชตวอกษร แตละตวมาผสมกน เปนค าขนไดคนแรก ท าใหการพมพหนงสอเปนทแพรหลายตงแตบดนนเปนตนมา การเกดภาพในการพมพของระบบน เกดขนโดยวธทกระดาษถกกดลงบนแมพมพ ทไดรบการคลงหมกแลวโดยตรง การกดทบลงไปท าใหหมกถายทอดลงบนกระดาษเกดเปนภาพพมพขน แมพมพของระบบเลตเตอรเพรสมลกษณะนนสงขนมาจากพน คอสวนทเปนภาพจะสงขนมากกวา บรเวณทไมใชภาพ หมกจะจบตดเฉพาะบรเวณทเปนภาพสงขนมานเทานน แมพมพอาจเปนตวเรยงโลหะ หรอเปนบลอกทงชนกได ส าหรบตวเรยงโลหะนน ท าดวยโลหะผสมของตะกวและดบกกดเปนสวนใหญ มความสงจากฐานจนถงผวตวอกษร 0.918 นว ตวอกษรทใชมขนาดแตกตางกนทงความสง และความหนา ดงทเหน ในหนงสอทวๆ ไป ตงเรยงโลหะนจะใชเรยงไดเฉพาะขอความทเปนตวอกษรเทานน สวนพวกแผนภม กราฟ ตาราง หรอภาพ จะตองใชแมพมพทเปนบลอกแทน การพมพในระบบน เหมาะส าหรบใชพมพบรรจภณฑทท ามาจากวสดจ าพวกกระดาษเปนสวนใหญเชน พมพบนกลองกระดาษแขงแบบพบ ถงกระดาษ ซองกระดาษ หรอพมพเปนแบบตราฉลาก

37

ส าหรบ ปดผนกบน บรรจภณฑ เปนตน แตขอเสยของคณภาพการพมพกมอย เชน ท าใหเกดรอยดนนนขนดานหลงของกระดาษ ขอบภาพและตวอกษรไมเรยบ เนองจากกระดาษและแมพมพโลหะถกกดอดใหสมผส และดงกระดาษออกมาโดยตรง อกทงแมพมพท าดวยโลหะแขง อาจท าใหเกดการทะลฉกขาดจากการกดอดพมพได การพมพระบบเฟลกโซ หลกการพมพระบบ flexo นน แมพมพท าดวยยางบรเวณทเกดภาพ จะนนสงขนมาจากพนเชนเดยวกบ แมพมพในระบบเลตเตอรเพรส การท าแมพมพจะตองท าแมพมพบนสงกะสกอนแลวจงเอา bakelite ไปทาบนแผนสงกะสทกดกรดเปนแมพมพเมอถายแบบมาแลวน าแผนยางไปอดบน bakelite จงจะไดแมพมพยางออกมา กรรมวธกคลายคลงกบการตรายางทใชปมในส านกงานทวไป แมพมพยาง ทไดเรยกวา polymer plate ซงเปนยางสงเคราะหมความเหมาะสมในการใชงาน เพราะทนทานรบหมกไดด ระบบการพมพจะมลกกลงยางจมอยในอางหมก ลกกลงจะพาหมกมาตดทลกกล งเหลก ลกกลงเหลกนจะถายทอดหมกไปใหลกกลงอกลก ทจะถายทอดหมกใหแมพมพยางแลวคอย ถายทอดลงบนผว ของวตถ โดยมลกกลงเหลกอกอนตดอย บรรจภณฑทท าดวยระบบเฟลกโซกไดแก กลองกระดาษลกฟก ถงกระดาษ ถงปนซเมนต ถงใสปย ถงพลาสตกใหญๆ กลองนม UHT เปนตน การพมพระบบกราเวยร การเวยรเปนกรรมวธการพมพแบบแมพมพรองลก intaglio ซงสวนทเปนภาพ หรอลายเสน ทพมพ จะถกกดเจาะ เปนบอเลกๆ จ านวนนบลานบอเรยกวา เซลล ซงขงหมกส าหรบทจะพมพลงบนวสดอะไรกตาม สวนบรเวณทไมใชภาพจะเปนผวเรยบและอยสงกวาบอหมก บอหมกแตละบอแยกออกจากกนโดยผนง ทเรยกวา cell wall หรอ land บอเลกๆ นขงหมกไวในปรมาณทไมเทากนแลวแตขนาดของบอปรมาณหมก ถามากกจะท าใหสเขมมากกวาบอทมหมกนอยกวา ท าใหสามารถพมพภาพทมโทนตอเนองได แมพมพกราเวยรนท ามาจากเหลกรปทรงกระบอก ซงมผวชบดวยทองแดง และบอหมกเลกๆ กจะถกกดลงในชนของทองแดงน หรอแมพมพอาจน ามาเปนแผน แลวน ามาหมรอบลกกลงเหลกอกชนหนง หลกการพมพกราเวยร แมพมพทถกกดเปนภาพแลว จะหมนอยในอางหมกเหลวเหมอนกบการพมพแบบเฟลกโซ หมกจะเกาะอยในบอหมกทกดไวและจะมมดปาดหมก (doctor blade) เปนเหลกสปรงยาวๆ กดแนบ สนทอยกบผวของแมพมพท าหนาทปาดหมกออกจากผว หมกกจะตดอยกบเฉพาะ ในบอหมก เมอผานวสดแผนเรยบเขาไปจะมลกกลงเหลกท าหนาทกด (impression) วสดตดกบแมพมพ หมกเหลวเมอรบแรงอดกจะถายทอดหมก (transfer) จากแมพมพลงบนผวของวตถเปนลายเสน ทางกราฟฟกออกมา การพมพระบบกราเวยรด เปนระบบการพมพทสามารถผลตภาพลายเสน (line work) และภาพฮาลฟโตน (half tone) ไดอยางมคณภาพและรวดเรว อกทงยงพมพบนผววตถตางๆ ไดอกหลายประเภท โดยเฉพาะอยางยงบรรจภณฑทท าจากวสดจ าพวกพลาสตกและอลมเนยมฟอยส ระบบการพมพในระบบนจงเปนทนยมใช ในการบรรจภณฑเปนจ านวนมาก เพราะคณภาพการพมพทดเทยมกบระบบออฟเซท ไดเชนกน บรรจภณฑทใชการพมพระบบกราเวยรน ไดแก

38

- กลองกระดาษพบ - หอของทยดหยนได - กระดาษหอของขวญ - กระดาษหอของ - ฉลาก ตรา ทงแผนและมวน ประเภทสงพมพพเศษอน ๆ - สงพมพพเศษ กนกรองบหร กระปองโลหะ เปนตน การพมพระบบออฟเซท การพมพดวยระบบออฟเซทเปนทแพรหลายนยมใชกนทวโลก จะสงเกตไดวาในปจจบน ระบบนมสวนผกพนกบชวตประจ าวนจนแยกไมออกไมวาหนงสอพมพ หนงสอต ารา นวนยาย วารสารรายสปดาห รายเดอน โปสเตอร แผนพบหรอโบรชวร ทกรายการนพมพดวยระบบออฟเซททงสน หรออาจจะกลาวไดวาการพมพดวยระบบออฟเซทมบทบาทเขามาแทนทระบบเลต เตอรเฟรสทลาหลงไป งานออฟเซทสามารถใหคณคาของงานพมพไดสงเนองจากมการผสมผสานของเมด สกรนไดอยางละเอยดหลกการพมพ ในระบบน มความแตกตางจากการพมพระบบเลตเตอรเฟรสโดยสนเชง กลาวคอ 1. แมพมพเปนแบบผงระนาบแทนทจะเปนตวนน 2. แมพมพจะรบหมก แลวถายทอดภาพไปยงตวกลาง คอผายางแบลงเกตแลวจงลงไปบนกระดาษ ไมใชเปนการสมผสโดยตรงเหมอนระบบเลตเตอรเฟรส 3. การทแมพมพเปนแบบผวระนาบ ท าใหสวนทเปนภาพทตองรบหมก และสวนทไมใชภาพ ทจะรบหมกไมได อยในระดบเดยวกน จงตองหาวธทจะท าใหสวนทเปนภาพเทานนทจะรบหมก และถายทอดไปยงแบลงเกต ซงท าไดโดยการน าน ามาเคลอบผวสวนทไมใชภาพ แลวปลอยใหสวนทเปนภาพ (ซงไมรบน าหมก) รบหมก ดงนนระบบออฟเซทจงมน าเขามาเกยวของดวย การพมพระบบซลคสกรน การพมพซลคสกรน กคอการน าผาไหม (silk) ทผลตขนมาเพอการพมพนโดยเฉพาะน ามาขงใหตง กบขอบไมหรอกรอบโลหะ แลวสรางภาพขนบนผาไหมซงมสภาพเปนฉากพมพ (screen) ปดกนในสวนทไมตองการใหเกดเปนภาพทบตน และปลอยใหสวนทตองการใหเปนภาพโปรงไว การพมพปดกนผาไหมน มหลายวธการ เชน ระบายดวยสน ามน แซลแลค ฟลม ตลอดจนถงการใชน าบาวาว แสงปดกน และเมอน าแผนฟลมไปวางทาบลงบนสงทจะพมพทงรปทรง 3 มต หรอแผนเรยนทมพนผวไมขรขระมาก เชน กระดาษ ผา แกว พลาสตก โลหะ ไม ฯลฯ แลวหยอดสลงบนแมพมพใชยางปาด (squeegee) ทมผวหนาตดเรยบ ปาดดนสใหผานแมพมพทะลออกไปตดบนพนรองรบ ซงกจะไดภาพพมพตามทตองการ การพมพดวยระบบซลคสกรนน มบทบาทกบภาชนะบรรจภณฑเปนอยางมาก เพราะเปนวธเดยว ทจะพมพบนวสดหรอภาชนะผวโคง เชน ขวดแกว ขวดพลาสตก กระปองโลหะทผานการขนรปแลว จากการพมพระบบตางๆ ทกลาวมาแลว จะเหนวามเทคนกและระบบการพมพทน ามาใช พมพบนบรรจภณฑ มากมายหลายกรรมวธ และมใชวาจะมแตกรรมวธทกลาวมาแลวเทานน ระบบการพมพ ในปจจบน นบวามการพฒนากาวหนาไปมาก ระบบการพมพตางๆ ถกคดคนมามากมาย แตถงอยางไร กเปนการแตกยอดออกไปในกระบวนการพมพ 4 ประการ หรอการประสานกนในเทคนคกรรมวธทกลาวมาแลวขางตน เชน การพมพระบบองคเจค เปนการพมพดวยการยงหมกออกมาเปนจดประกอบเปน

39

ตวอกษร และขอความตอเนองบน บรรจภณฑกพฒนาขนมาแทนการพมพแบบ stencil และ silk screen การพมพระบบแพด (pad transfer printing) กเปนการประสานหลกการระหวางการพมพระบบออฟเซท ซลคสกรนและเฟลกโซ เพอใหพมพบนวตถทม

บทท 3 ผลการด าเนนงาน

3.1 เนอหาสาระและขนตอนการด าเนนการ

สมาชกสหกรณในคาบสมทรสทงพระ ไดแก สหกรณการเกษตรระโนด จ ากด สหกรณการเกษตรกระแสสนธ จ ากด และสหกรณการเกษตรสงหนคร จ ากด สวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรม (ท านา) เปนหลก ในปการผลต 2558/59 สมาชกสหกรณ ไดรบผลกระทบผลผลตขาวเปลอกออกสตลาด จ านวนมาก และประสบปญหาราคาขาวเปลอกตกต า ท าใหสมาชกสหกรณตองรบภาระการขาดทน รายไดตอครวเรอนลดลง สหกรณจงตระหนกถงความเดอนรอนของสมาชก จงสมครใจเขารวมโครงการฯส นเช อเพ อรวบรวมข าวและสร างม ลค าเพ มโดยสถาบ นเกษตรกร ปการผลต 2558/59 เพอท าใหสมาชกสามารถขายขาวเปลอกไดราคาสงขน และน าขาวเปลอกทรวบรวมไดไปแปรรปเปนขาวสาร เปนการสรางมลคาเพมอกทางหนง ในการรวบรวมขาวเปลอกของสหกรณ/กลมเกษตรกรในจงหวดสงขลา ภายใตโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ปการผลต 2558/59 เรมตงแต วนท 1 ตลาคม 2558 จนถงวนท 30 กนยายน 2559 มการขนตอนในการด าเนนการตามแนวทางการปฏบตของโครงการฯ ดงน

3.1.1 ประชาสมพนธใหสหกรณ/กลมเกษตรกรในจงหวดสงขลารบทราบโครงการฯ และแจงความประสงคเขารวมโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางม ลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ปการผลต 2558/59

3.1.2 ประสานสหกรณ/กลมเกษตรกร แนะน าการเตรยมความพรอมสถาบนเกษตรกร ทมความพรอมและสมครใจเขารวมโครงการฯ ตองท าแผนรวบรวมขาวเปลอก (แผนซอ - ขายขาวเปลอก) ปการผลต 2558/59 ตามศกยภาพและปรมาณทจะด าเนนการได

3.1.3 แจงเวยนค าสงแตงตงคณะอนกรรมการบรหารโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ระดบจงหวด

3.1.4 จดประชมชแจงโครงการฯ ใหสหกรณ/กลมเกษตรกร และผทเกยวของทราบ 3.1.5 ก าหนดหลกเกณฑและวธปฏบตในการด าเนนโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสราง

มลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร เพอใหสหกรณ/กลมเกษตรกรปฏบต 3.1.6 จดประชมคณะอนกรรมการบรหารโครงการฯ ระดบจงหวด เพอตรวจสอบเอกสารและ

คณสมบตและสถาบนเกษตรกรทมความประสงคเขารวมโครงการฯ ในเบองตน 3.1.7 สถาบนเกษตรกรทมความประสงคเขารวมโครงการฯ สามารถยนเอกสารไดท ธ.ก.ส. สาขา

และ ธ.ก.ส. สาขา จะด าเนนการตรวจสอบเอกสารเบองตน เพอเสนอคณะอนกรรมการบรหารโครงการฯ ระดบจงหวด พจารณาใหความเหนชอบ

3.1.8 จดประชมคณะอนกรรมการบรหารโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว และสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตร ระดบจงหวด เพอพจารณาเงนกใหกบสหกรณทเขารวมโครงการฯ ทยนค าขอกกบธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร และตดตามผลการด าเนนงาน และแกไขปญหาใหแกสหกรณ/กลมเกษตรกรทเขารวมโครงการฯ

41

3.1.9 ธ.ก.ส. จะเปนผอนมตเงนก โดยใชความเหนของคณะอนกรรมการบรหารโครงการฯ ประกอบการพจารณา เมอ ธ.ก.ส. อนมตแลว จะโอนเงนกเขาบญชของสหกรณ/กลมเกษตรกรทเขารวมโครงการฯ

3.1.10 สถาบนเกษตรกรด าเนนการธรกจรวบรวมขาวเปลอกและการแปรรปขาวสาร 3.1.11 ส านกงานสหกรณจงหวดรายงานและตดตาม/ประเมนผล/สรปผลโครงการฯ

ใหกรมสงเสรมสหกรณทราบ 3.2 สวนของงานทผเสนอเปนผปฏบต โดยมสดสวนของผลงานรอยละ 80

การรวบรวมขาวเปลอกของสหกรณในจงหวดสงขลา ภายใตโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ปการผลต 2558/59 ผจดท าผลงานไดด าเนนการโดยมรายละเอยดแตละขนตอน ดงน

3.2.1 ผจดท าผลงาน ศกษาหลกเกณฑเงอนไข วธปฏบตของโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ป 2558/59 อยางละเอยดถถวน หลงจากนนจดท าบนทกขอความถงสหกรณจงหวดสงขลา เพอลงนามแจงประชาสมพนธโครงการฯ ใหสหกรณการเกษตรในเขตพนททมการปลกขาว ไดแก อ าเภอระโนด อ าเภอกระแสสนธ อ าเภอสทงพระ และอ าเภอสงหนคร รบทราบโครงการฯ พรอมจดท าบนทกขอความใหกลมสงเสรมสหกรณทรบผดชอบชวยประชาสมพนธโครงการฯ อกทางหนง

3.2.2 ด าเนนการจดท าหนงสอพรอมสงแบบส ารวจแผนการรวบรวมขาวเปลอกปการผลต 2558/59 (สหกรณ/กลมเกษตรกร) ภายใตโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ตามแบบทกรมสงเสรมสหกรณก าหนด ใหสหกรณทมความประสงคเขารวมโครงการฯ คอ สหกรณการเกษตรระโนด จ ากด สหกรณการเกษตรกระแสสนธ จ ากด และสหกรณการเกษตร สงหนคร จ ากด เพอจดท าแผนรวบรวมขาวเปลอกเพอขาย และรวบรวมขาวเปลอกเพอแปรรป ดงตวอยางตอไปน

ตารางท 1 แสดงแบบส ารวจแผนการรวบรวมขาวเปลอก ปการผลต 2558/59 (สหกรณ/กลมเกษตรกร) ภายใตโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ท

ชอสหกรณ/กลม

เกษตรกร

โรงส แผนรวบรวมเพอ

จ าหนาย (ตน)

แผนรวบรวมเพอแปรรป (ตน)

รวมปรมาณ รวบรวม

(ตน)

ประสงคขอกเงน ธ.ก.ส. (ลานบาท)

ม ตน/วน

1 xxxx / / xx xx xx xx 2 xxxx / / xx xx xx xx 3 xxxx / / xx xx xx xx

รวมทงสน xx xx xx xx ทมา : กรมสงเสรมสหกรณ (2559)

จากตารางท 1 แสดงแบบส ารวจแผนการรวบรวมขาวเปลอก ปการผลต 2558/59 (สหกรณ/กลมเกษตร) ภายใตโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร

42

ขอมลในตารางประกอบดวย ชอสหกรณ /กลมเกษตร โรงส และก าลงการผลต แผนรวบรวม เพอจ าหนาย (หนวยเปนตน) แผนรวบรวมเพอแปรรป (หนวยเปนตน) ผลรวมปรมาณรวบรวม (หนวยเปนตน) และสหกรณมความประสงคขอกเงนจาก ธ.ก.ส.จ านวนเทาไร นอกจากน ไดประสานสหกรณ ทเขาประสงคเขารวมโครงการฯ โดยลงพนทรวมกบกลมสงเสรมสหกรณทรบผดชอบ เขาไปแนะน าสหกรณ เพอเตรยมความพรอมจดท าแผนรวบรวมขาวเปลอกเพอขาย และแผนรวบรวมเพอแปรรป ตามแบบส ารวจทกรมฯ ก าหนด โดยค านงถงศกยภาพและปรมาณทสหกรณจะด าเนนการได โดยใหสหกรณเปรยบเทยบผลการรวบรวมขาวเปลอกจากปกอนเปนฐานในการวางแผนการรวบรวม รวมถงก าลงการผลตของเครองสขาวทสหกรณมโรงสเปนของตนเอง เมอสหกรณรายงานแผนการรวบรวมสงใหส านกงานสหกรณจงหวดสงขลาทราบแลว ผจดท าผลงาน ไดบนทกขอมลรายงานแผนการรวบรวมขาวเปลอกเพอขาย และเพอแปรรป เขาระบบขอมลการผลตพชของสถาบนเกษตรกร ของกรมสงเสรมสหกรณ 3.2.3 กรมสงเสรมสหกรณ ไดแจงแนวทางการด าเนนโครงการฯ และสงส าเนาค าสงกระทรวงเกษตรและสหกรณ แตงตงคณะอนกรรมการบรหารโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว ระดบจงหวด และอ านาจหนาท พรอมรายชอสหกรณทแจงความประสงคเขารวมโครงการฯ ใหจงหวดด าเนนการตามวธปฏบต หลกเกณฑ เงอนไขของโครงการฯ นน ผจดท าผลงาน ไดด าเนนการจดท าบนทกขอความถงผวาราชการจงหวดสงขลา เพอพจารณาลงนามในหนงสอเพอแจงเวยนค าสงกระทรวงเกษตรและสหกรณ แตงตงคณะอนกรรมการบรหารโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว ระดบจงหวดใหคณะอนกรรมการทเกยวของทราบ ประกอบดวย เกษตรและสหกรณจงหวดสงขลา หวหนาส านกงานตรวจบญชสหกรณสงขลา เกษตรจงหวดสงขลา และผอ านวยการส านกงานธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตรจงหวดสงขลา และด าเนนการจดท าบนทกขอความแจงเวยนค าสงฯ ดงกลาว ใหกลมสงเสรมสหกรณ ทรบผดชอบสหกรณทเขารวมโครงการฯ รบทราบ

3.2.4 แนวทางการด าเนนโครงการฯ และรายชอสหกรณทแจงความประสงคเขารวมโครงการฯ พรอมค าแนะน ากรมตรวจบญชสหกรณ เรอง วธปฏบตทางบญชโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ปการผลต 2558/59 ใหสถาบนเกษตรกรทเขารวมโครงการฯ ถอปฏบต และจดท าบนทกขอความแจงใหกลมสงเสรมสหกรณทรบผดชอบทราบ เพอแนะน า สงเสรม สหกรณทเขารวมโครงการฯ ปฏบตตามคมอปฏบตงานโครงการฯ แนวทางการด าเนนโครงการฯ และค าแนะน ากรมตรวจบญชสหกรณอยางเครงครด และจดท าหนงสอถงสหกรณท เขารวมโครงการฯ เพอสงส าเนาโครงการฯ แนวทางการด าเนนโครงการฯ และรายชอสหกรณทแจงความประสงคเขารวมโครงการฯ ใหสหกรณทราบ เพอจะไดศกษาขอมล วธปฏบต หลกเกณฑ เงอนไข ไดอยางถกตอง 3.2.5 เมอกองแผนงาน ไดจดสรรเงนงบประมาณรายจายประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2559 เพอเปนคาใชจายในการด าเนนงานโครงการฯ ผจดท าผลงาน ไดด าเนนการจดท าแผนปฏบตงาน (Action Plan) ใหสอดคลองกบแผนทกองแผนก าหนด เสนอผอ านวยการกลมสงเสรมและพฒนา การบรหารการจดการสหกรณ และผอ านวยการกลมสงเสรมและพฒนาธรกจสหกรณ จากนนเสนอใหสหกรณจงหวดสงขลาลงนามอนมตแผนปฏบตงาน ประกอบดวย กจกรรมคาใชจายในการตดตาม

43

ตรวจเยยม และแนะน า สถาบนเกษตรกรทเขารวมโครงการ และคาใชจายการประชมและฝกอบรมจากนน ด าเนนการจดท าบนทกขอความถงผวาราชการจงหวดสงขลา เพอจดท าหนงสอเชญประชมคณะอนกรรมการบรหารโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ปการผลต 2558/59 และผทเกยวของ เขารวมประชม และจดท าหนงสอเชญประชมไปยงสหกรณทเขารวมโครงการฯ จดท าบนทกขอความถงผอ านวยการกลมสงเสรมสหกรณทรบผดชอบ เพอใหเขารวมประชมตามวน เวลา และสถานททก าหนด เพอซกซอม ท าความเขาใจ วธปฏบต หลกเกณฑ เอกสารหลกฐานตางๆ ในการขออนมตสนเชอจาก ธ.ก.ส. และน าผลการอนมตสนเชอเสนอทประชมคณะอนกรรมการบรหารโครงการฯ พจารณาจดท าหนงสอถงสหกรณทเขารวมโครงการฯ ขอใชสถานท และท าหนงสอเชญสหกรณการเกษตรในคาบสมทรสทงพระ ใหเขารวมประชมเชอมโยงสรางเครอขายการผลตการตลาดขาวของจงหวดสงขลา ณ ส านกงานสหกรณ 3.2.6 การจดประชมคณะอนกรรมการบรหารโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาว และสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตร ระดบจงหวด ผจดท าผลงาน ไดด าเนนการจองหองประชม จดเตรยมระเบยบวาระการประชม ประสานงานคณะกรรมการบรหารโครงการฯ สหกรณ และกลมสงเสรมสหกรณทรบผดชอบใหเขารวมประชมตามวน เวลา และสถานททก าหนด จดบนทกรายงานการประชม ชแจงหลกเกณฑโครงการฯ เพอใหคณะอนกรรมการรวมกนพจารณาใหสหกรณเขารวมโครงการฯ ยนค าขอกตอธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร และตดตามผลการด าเนนงาน และแกไขปญหาใหแกสหกรณ/กลมเกษตรกรทเขารวมโครงการ ณ หองประชมส านกงานสหกรณจงหวดสงขลา ถอดเทปบนทกเสยงการประชม พมพรายงานการประชมเสนอประธานในทประชมลงนามตรวจสอบรายงาน การประชม และท าหนงสอถงคณะอนกรรมการบรหารโครงการฯ พรอมสงส าเนารายงานการประชม ทบนทกเรยบรอยแลว ใหคณะอนกรรมการบรหารโครงการฯ แกไขรายงานการประชมภายในก าหนด ซงการจดประชมในแตละครง ไดประสานงานขอขอมลรายละเอยดจาก นางสาวบวรลกษณ มาศปน เจาหนาทธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตรจงหวดสงขลา และนางรจรา อารยะญาณ นกวชาการสหกรณช านาญการ กลมสงเสรมและพฒนาธรกจสหกรณ เพอน าขอมลมาจดท าเอกสารประกอบระเบยบวาระการประชม นอกจากน มการจดประชมเชอมโยงสรางเครอขายการผลตการตลาดขาวของจงหวด ณ ทท าการสหกรณการเกษตรกระแสสนธ จ ากด พรอมจดท าระเบยบวาระการประชม บนทกเทปการประชม จดบนทกรายงานการประชม และจดท ารายงานการประชมเรยบรอย 3.2.7 เมอมตทประชมใหมการตดตามการด าเนนโครงการฯ ใหเปนไปตามหลกเกณฑทโครงการฯ ก าหนด ผจดท าผลงาน จงไดรวมกบกลมสงเสรมสหกรณทรบผดชอบสหกรณ ลงพนท ณ ส านกงานสหกรณทเขารวมโครงการฯ เพอแนะน า สงเสรม สหกรณในการรวบรวมขาวเปลอกเพอขาย และเพอแปรรปเปนขาวสาร พรอมบนทกภาพกจกรรมตางๆ เชน ภาพการรวบรวมขาวเปลอกในแตละสหกรณ ภาพการจดประชมคณะอนกรรมการฯ เปนตน บนทกลงแผน CD และรายงานผลการด าเนนกจกรรมตามโครงการฯ ใหกรมสงเสรมสหกรณทราบเปนรายไตรมาส 3.2.8 เมอสมาชกสหกรณเรมฤดการรวบรวมขาวเปลอก สหกรณมหนาทรายงานผลการด าเนนงาน ปรมาณการรวบรวมขาวเปลอก มลคาทจ าหนายได ใหส านกงานสหกรณจงหวดสงขลา ทราบทกวนพฤหสบดของทกสปดาห จนกวาจะสนสดโครงการฯ ซงผจดท าผลงานรวมกบเจาหนาทธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตรจงหวดสงขลา และเจาหนาทสงเสรมสหกรณในพนท ลงพนทไปตดตาม

44

ผลการรวบรวมขาวเปลอกของสถาบนเกษตรกรทเขารวมโครงการฯ ตลอดระยะเวลาทมการรวบรวมขาวเปลอก และผจดท าผลงานได ด าเนนการสรปผลโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ป 2558/59 ทงรวบรวมเพอจ าหนายและรวบรวมเพอแปรรป สงใหกรมสงเสรมสหกรณทราบ ภายใน 15 วน หลงจากสนสดโครงการฯ

ในการด าเนนการตามโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ปการผลต 2558/59 ผเสนอผลงาน ไดปฏบตตามคมอปฏบตงานโครงการฯ ดงกลาว ทกรมสงเสรมสหกรณก าหนด และไดแนะน าใหสถาบนเกษตรกรทเขารวมโครงการฯ ด าเนนการบนทกบญชโครงการฯ ใหถกตองครบถวน ตามค าแนะน ากรมตรวจบญชสหกรณ เรอง วธปฏบตทางบญชโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ปการผลต 2558/59

ปญหาและอปสรรค ในการด าเนนโครงการฯ พบวา 1. ดานการรวบรวมขาวเปลอกเพอจ าหนาย

1.1 สหกรณรวบรวมขาวเปลอกแลว ไมมยงฉางเกบขาวเปลอก และไมมโรงสขาวเปนของ ตนเอง ตองพงพาโรงสเอกชนภายนอกรบซอขาวเปลอก ท าใหสหกรณรบภาระตนทนคาขนสงเพมขน

1.2 โรงสขาวเอกชน ไมมารบซอขาวเปลอกตามทสหกรณก าหนด เนองจากผลผลตออกนอย และโรงสขาวทรบซอขาวสารอยตางจงหวด ท าใหเสยเวลาในการเดนทาง ท าใหขาวเปลอกเนาเสยหายบางสวน

1.3 สถาบนเกษตรกร ไดรบสนเชอจากโครงการฯ ไมทนตอความตองการใชเงน เนองจาก ลวงเลยระยะเวลาการเกบเกยว หรอ ฤดการผลต ซ งภาคใตเรมปลกขาวและเกบเกยวผลผลตประมาณ เดอนตลาคม – มนาคม ของทกป 2. ดานการรวบรวมขาวเปลอกเพอแปรรปเปนขาวสาร

2.1 สหกรณมเครองสขาวขนาดเลก แตเกดปญหาเครองจกรช ารดเสยหายบอยครง ก าลง การผลตไมเพยงพอตอความตองการของตลาด

2.2 ไมมตลาดรองรบสนคาทแนนอน เพราะขาวทน ามาแปรรปเปนขาวพนพนเมอง เชน ขาวอายเฉยง ขาวสงหยดข ขาวขาว กข 70 ซงขาวพนธดงกลาว เปนทตองการในตลาดเลก ไมสามารถน าไปจ าหนายในตลาดกลางหรอตลาดขนาดใหญได สหกรณตองจดหาแหลงจ าหนายขาวสารเอง

ผน าเสนอผลงาน จงน าแนวคดดานการตลาดการขนสงโลจตตกส และการเชอมโยงเครอขาย มาประยกตใช ในการแกไขปญหา โดยแนะน าใหสหกรณด าเนนการ ดานการขนสง ใหสหกรณตดตอโรงสขาวชมชน และโรงสขาวจงหวดใกลเคยง เพอลดตนทนการขนสง ดานการตลาด ใหสหกรณ หาตลาดรองรบกอนการปลกขาว เชน โรงพยาบาล หางสรรพสนคา สหกรณอนๆ โดยใหสหกรณรวมตวกน เพอเชอมโยงตลาดขาวสารระหวางกน แนะน าใหสหกรณสรางตราสนคาเปนของตนเอง เนนการประชาสมพนธขาวเพอสขภาพและออกแบบบรรจภณฑใหสวยงามเพอเพมมลคาใหกบสนคา เปนตน 3.3 ผลส าเรจของงาน (เชงปรมาณ / คณภาพ) 3.3.1 เชงปรมาณ ปงบประมาณ พ.ศ. 2559 จงหวดสงขลาไดประชาสมพนธโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ปการผลต 2558/59 ใหสหกรณ/กลมเกษตรกรไดรบทราบโครงการ และแจงความประสงคเขารวมโครงการฯ พบวา จงหวดสงขลา มสหกรณสมครใจเขารวมโครงการฯ จ านวน 3 สถาบนเกษตรกร คอ สหกรณการเกษตรระโนด จ ากด สหกรณการเกษตร

45

กระแสสนธ จ ากด และสหกรณการเกษตรสงหนคร จ ากด ซงสหกรณมแผนการรวบรวมขาวเปลอก เพอจ าหนายและรวบรวมขาวเปลอกเพอแปรรป ดงน

ตารางท 2 แสดงแผนการรวบรวมขาวเปลอกปการผลต 2558/59 จงหวดสงขลา ภายใตโครงการสนเชอ เพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ปการผลต 2558/59

ท

ชอสหกรณ/กลมเกษตรกร

โรงส แผนรวบรวมเพอจ าหนาย

(ตน)

แผนรวบรวม

เพอแปรรป (ตน)

รวมปรมาณ รวบรวม

(ตน)

ประสงคขอกเงน ธ.ก.ส. (ลานบาท) ม

ตน/วน

1 สหกรณการเกษตรระโนด จ ากด

- - 3,000 - 3,000 20

2 สหกรณการเกษตรกระแส-สนธ จ ากด

- - 100 - 100 5

3 สหกรณการเกษตรสงหนคร จ ากด

/ 3 - 100 100 10

รวมทงสน 3 3,100 100 3,200 35 ทมา : ส านกงานสหกรณจงหวดสงขลา (2559) จงหวดสงขลา มสหกรณ เขารวมโครงการฯ ยนความประสงคขอก เงนจากธนาคาร เพอการเกษตรและสหกรณการเกษตรสาขาในพนททสหกรณตงอย จ านวน 3 สหกรณ ไดรบอนมตสนเชอจ านวน 3 สหกรณ วงเงนทธนาคารฯ อนมต จ านวน 32.5 ลานบาท (สามสบสองลานหาแสนบาทถวน) เบกจายเงนกทงสน จ านวน 23.80 ลานบาท (ยสบสามลานแปดแสนบาทถวน) คงเหลอสงคนธนาคาร เพอการเกษตรและสหกรณการเกษตรจงหวดสงขลาทงสน จ านวน 8.70 (แปดลานเจดแสนบาทถวน) รายละเอยดปรากฏ ดงน

ตารางท 3 แสดงผลการเบกจายเงนกของสหกรณทเขารวมโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสราง มลคาเพม โดยสถาบนเกษตรกร

ท ชอสหกรณ/กลมเกษตรกร วงเงนท

ไดรบอนมต (ลานบาท)

อนมต เมอวนท

เบกรบเงน (ลานบาท)

คงเหลอ สงคน ธ.ก.ส. (ลานบาท)

1 สหกรณการเกษตรระโนด จ ากด 12 17 ม.ค.59 7.80 4.20 2 สหกรณการเกษตรกระแสสนธ จ ากด 16 18 ก.พ.59 16 - 3 สหกรณการเกษตรสงหนคร จ ากด 4.5 17 พ.ค.59 - 4.5

รวมทงสน 32.5 23.80 8.70 ทมา : ส านกงานสหกรณจงหวดสงขลา (2559)

เมอสนสดโครงการ (30 กนยายน 2559) สหกรณทงหมดสามารถสงช าระเงนกพรอมดอกเบยใหแก ธ.ก.ส.สาขาทไดสหกรณไดรบสนเชอภายในก าหนด

46

ผลการด าเนนโครงการ ไดด าเนนการในสวนทรบผดชอบ ตามแผนปฏบตงาน (Action Plan) ประจ าป พ.ศ. 2559 แผนงานพฒนาเศรษฐกจระดบฐานราก กจกรรมหลก สงเสรมและพฒนาธรกจของสหกรณและกลมเกษตรกร ภายใตโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ปการผลต 2558/59 ประกอบดวย 2 กจกรรม คอ 1. จดประชมและฝกอบรม ประกอบดวย

1.1 จดประชมคณะอนกรรมการบรหารโครงการฯ จ านวน 3 ครง 1.2 จดประชมเชอมโยงสรางเครอขายการผลตการตลาดขาวของจงหวด จ านวน 1 ครง

2. ตดตาม ตรวจเยยม และแนะน าสถาบนเกษตรกรทเขารวมโครงการ

ผเสนอผลงาน ไดด าเนนการจดท าเอกสารประกอบการประชม เพอจดประชมคณะอนกรรมการบรหารโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ระดบจงหวด ซงไดมการจดประชม จ านวน 3 ครง และสามารถจดประชมเชอมโยงสรางเครอขายการผลตการตลาดขาวของจงหวด จ านวน 1 ครง ณ ส านกงานสหกรณ และลงพนทตดตามการด าเนนงานของสหกรณจ านวน 3 สหกรณ บนทกภาพกจกรรมตางๆ เชน ภาพการรวบรวมขาวเปลอกในแตละสหกรณ ภาพการจดประชมคณะอนกรรมการฯ เปนตน บนทกลงแผน CD และรายงานผลการด าเนนกจกรรมตามโครงการฯ ใหกรมสงเสรมสหกรณทราบเปนรายไตรมาส จ านวน 4 ครง และตดตามผลการรวบรวมขาวเปลอกของสถาบนเกษตรกรทเขารวมโครงการฯ รายงานผลการด าเนนงานใหกรมสงเสรมสหกรณทราบทกวนพฤหสบดของทกสปดาหจนกวาจะสนสดโครงการฯ เมอสนสดโครงการฯ ด าเนนการสรปผลโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ป 2558/59 ทงรวบรวมเพอจ าหนายและรวบรวมเพอแปรรป สงใหกรมสงเสรมสหกรณทราบ ภายใน 15 วน รายละเอยด ดงน 1. จดประชมคณะอนกรรมการบรหารโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพม โดยสถาบนเกษตรกร ระดบจงหวด จ านวน 3 ครง

1.1 ครงท 1 เมอวนท 21 มนาคม 2559 จดประชม ณ หองประชมส านกงานสหกรณจงหวดสงขลา มคณะอนกรรมการฯ เขารวมประชมทงหมด 7 คน จากคณะอนกรรมการทงหมด 8 คน และมผเขารวมประชม จ านวน 13 คน รวมทงสน 20 คน โดยสหกรณจงหวดสงขลา ในฐานะอนกรรมการและเลขานการ ไดมอบหมาย ใหผเสนอผลงาน และนายประวต แดงบรรจง นกวชาการสหกรณช านาญพเศษ กลมสงเสรมและพฒนาการบรหารการจดการสหกรณ อนกรรมการและผชวยเลขานการฯ ชแจงค าสงกระทรวงเกษตรและสหกรณ ท 1037/2558 เรอง แตงตงคณะอนกรรมการบรหารโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ระดบจงหวด ลงวนท 20 พฤศจกายน 2558 และอ านาจหนาทของคณะอนกรรมการบรหารโครงการฯ และชแจงมาตรการชวยเหลอเกษตรกรและรกษาเสถยรภาพราคาขาว ปการผลต 2558/59 ภายใตโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ขนตอน วธปฏบต เอกสารทใชในการขอก/พจารณาเงนกโครงการฯ ทตองเตรยมเสนอตอ ธ.ก.ส. พรอมนผเสนอผลงาน ไดรบมอบหมายใหชแจงขนตอน วธปฏบต มาตรการลดดอกเบยเงนกใหเกษตรกรผปลกขาวปการผลต 2558/59 ของสมาชกสหกรณ /กล มเกษตรกร ให สหกรณ และคณะอนกรรมการบรหารโครงการฯ ทราบ ในสวนของเจาหนาทธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร นางสาวบวรลกษณ มาศปน อนกรรมการและผ ช วยเลขานการ แจ งต อท ประชมคณะอนกรรมการฯ วาจงหวดสงขลา มสหกรณเขารวมฯ โครงการฯ ปการผลต 2558/59 จ านวน 3

47

สหกรณ ไดอนมตสนเชอแลวจ านวน 2 สหกรณ วงเงนสนเชอทอนมต 28 ลานบาท ประกอบดวย สหกรณการเกษตรระโนด จ ากด จ านวน 12 ลานบาท และสหกรณการเกษตรกระแสสนธ จ ากด จ านวน 16 ลานบาท สวนอก 1 สหกรณ คอ สหกรณการเกษตรสงหนคร จ ากด อยระหวางสงเอกสารหลกฐานยนขอกสนเชอตอ ธ.ก.ส. ซงมตทประชมรบทราบผลการด าเนนงานการอนมตสนเชอใหแกสถาบนเกษตรกร ทเขารวมโครงการฯ และพจารณาอนมตเพมเตมในหลกการในสหกรณการเกษตรสงหนคร จ ากด และหากมสถาบนเกษตรกรใดประสงคเขารวมโครงการฯ เพมเตม ใหเรงด าเนนการยนเอกสารหลกฐานเพอขอกจาก ธ.ก.ส. สาขาตอไป

1.2 ครงท 2 เมอวนท 31 พฤษภาคม 2559 จดประชม ณ หองประชมส านกงานสหกรณจงหวดสงขลา มคณะอนกรรมการฯ เขารวมประชมทงหมด 7 คน จากคณะอนกรรมการทงหมด 8 คน และมผเขารวมประชม จ านวน 13 คน รวมทงสน 20 คน สบเนองจากการประชม ครงท 1/2559 เมอวนท 21 มนาคม 2559 ฝายเลขานการไดแจงเวยนรายงานการประชมใหคณะอนกรรมการฯ พจารณาแกไขรายงานการประชม ปรากฏวา นางสาวบวรลกษณ มาศปน เจาหนาท ธ.ก.ส. อนกรรมการและผชวยเลขานการฯ ขอแกไขรายงานการประชมในวาระท 3.4 ซงไมเปนสาระส าคญ คณะอนกรรมการฯ จงมมตรบรองรายงานการประชมคณะอนกรรมการบรหารโครงการฯ ครงท 1/2559 เมอวนท 21 มนาคม 2559 ในวาระตดตามผลการประชมครงทผานมา ฝายเลขานการ เสนอรายงานผลการรวบรวมขาวเปลอกใหคณะอนกรรมการบรหารโครงการฯ ทราบ ดงน

48

ตารางท 4 แสดงแบบรายงานปรมาณการรวบรวมขาวเปลอกและแปรรปขาวสารของสหกรณ ในจงหวดสงขลา ณ วนท 25 พฤษภาคม 2559

วงเงนทไดรบอนมต

(ลานบาท) ปรมาณ (ตน) จ านวน (บาท) ปรมาณ (ตน) จ านวน (บาท) ปรมาณ (ตน) จ านวน (บาท) 1 สกก.กระแสสนธ จก. 16 ขาวขาว กข. 2,130 16,000,000.00 60 432,155.00 60 432,692.00 2.82 1.15 537.00 2 สกก.ระโนด จก. 12 ขาวขาว 3,000 12,000,000.00 261.93 1,808,336.00 261.93 1,886,913.00 8.73 5.01 78,577.00

ขาวหอมปทม 853.73 6,352,863.50 853.73 6,438,253.50 28.46 16.32 85,390.00 3 สกก.สงหนคร จก. 4.5 - 100 4,500,000.00 - - - - - -

32.5 5,230 32,500,000.00 1,175.66 8,593,354.50 1,175.66 8,757,858.50 40.01 22.48 164,504.00

*หมายเหตธ.ก.ส. อนมตวงเงน จ านวน 5 ลานบาท ใหสหกรณการเกษตรสงหนคร จ ากด เมอวนท 13 พ.ค.59รอยละแตละสหกรณ ค านวณจาก ((ผลการรวบรวมปรมาณของแตละสหกรณX 100/ปรมาณตามแผนของแตละสหกรณตงไว))รอยละเทยบกบแผนทงหมด ค านวณจาก ((ผลการรวบรวม (ปรมาณ)ทงหมด X 100/ผลรวมปรมาณแผนการรวบรวมทงหมด))

รวมทงสน

แผนการรวบรวม ผลการรวบรวม ผลการจ าหนาย

ปรมาณรวบรวมขาวเปลอกเพอขาย

ท ชอสหกรณ ชนดของขาว

แบบรายงานปรมาณการรวบรวมขาวเปลอกและแปรรปขาวสารของสหกรณขอมล ณ วนท 25 พฤษภาคม 2559

รอยละแตละ

สหกรณ

สวนตางจากการจ าหนาย (บาท)

รอยละเทยบกบ

แผนทงหมด

ทมา : ส านกงานสหกรณจงหวดสงขลา (2559)

49

จากตารางท 4 ขางตน แสดงรายงานปรมาณการรวบรวมขาวเปลอกและแปรรปขาวสาร ของสหกรณในจงหวดสงขลา ของสหกรณทง 3 แหง สหกรณไดยนเอกสารขอกเงนจาก ธ.ก.ส.สาขา ในพนท เพอใหสหกรณน าไปด าเนนธรกจรวบรวมขาวเปลอกเพอจ าหนาย และรวบรวมขาวเปลอกเพอแปรรป ในฤดการผลต ป 2558/59 ตามโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ปการผลต 2558/59 ซงสหกรณทง 3 แหง ไดรบอนมตสนเชอจาก ธ.ก.ส. เรยบรอยแลว วงเงนทไดรบอนมต จ านวน 32.5 ลานบาท ประกอบดวย สหกรณการเกษตรกระแสสนธ จ ากด จ านวน 16 ลานบาท, สหกรณการเกษตรระโนด จ ากด จ านวน 12 ลานบาท และสหกรณการเกษตรสงหนคร จ ากด จ านวน 4.5 ลานบาท ชนดขาวทรวบรวม ไดแก ขาวขาว กข.ขาวขาว และขาวหอมประทม แผนการรวบรวมขาวเปลอกทง 3 สหกรณ จ านวน 5,230 ตน มลคาทงสนจ านวน 32.5 ลานบาท ผลการรวบรวมทงสน 1,175.66 ตน มลคา 8,593,354.50 บาท ผลการจ าหนาย จ านวน 1,175.66 ตน มลคา 8,757,858.50 บาท เมอเปรยบเทยบกบแผนการรวบรวมทงหมด พบวา สหกรณรวบรวมขาวเปลอกไดรอยละ 22.48 และมสวนตางจากการจ าหนายจ านวน 164,504 บาท

จากขอมล ณ วนท 25 พฤษภาคม 2559 ผลการรวบรวมขาวเปลอกเพอจ าหนายและแปรรป ทไมเปนไปตามแผนทตงไว เนองจากราคารบซอขาวเปลอกในตลาดมความผนผวน และสหกรณไมมตลาดรบซอขาวเปลอกทแนนอน เพราะไมมโรงสขาวเปนของตนเอง ตองพงพาพอคาคนกลางหรอโรงสขาวเอกชน นอกจากน คณะอนกรรมการฯ แนะน าใหสหกรณจดท าแผนการสงเสรมการปลกขาวอนทรยเพอสขภาพ และใหสหกรณแปรรปขาวเปลอกเปนขาวสารกอนจ าหนาย เปนการสรางมลคาเพมใหขาวสารอกทางหนง และธ.ก.ส. ไดรายงานผลการเบกจายเงนกของสหกรณทเขารวมโครงการฯ ใหสหกรณด าเนนการเบกจายเงนใหแลวเสรจภายในวนท 30 มถนายน 2559 และสงช าระคนภายในวนท 30 กนยายน 2559 และขอใหสหกรณน าเงนกไปใชตามวตถประสงค

ฝายเลขานการ ไดประมวลภาพการด าเนนกจกรรมโครงการฯ กอนการรวบรวมขาวเปลอกและหลงการรวบรวมขาวเปลอก รวมถงภาพการจดประชมเชอมโยงสรางเครอขายการผลตการตลาดขาวของจงหวดสงขลา ณ หองประชมสหกรณการเกษตรกระแสสนธ จ ากด เมอวนท 11 เมษายน 2559 มตทประชมรบทราบ

1.3 ครงท 3 เมอวนท 28 กรกฎาคม 2559 จดประชม ณ หองประชมส านกงานสหกรณจงหวดสงขลา มคณะอนกรรมการฯ เขารวมประชมท งหมด 6 คน จากคณะอนกรรมการทงหมด 8 คน และมผเขารวมประชม จ านวน 14 คน รวมทงสน 20 คน สบเนองจากการประชม ครงท 2/2559 เมอวนท 31 พฤษภาคม 2559 ฝายเลขานการไดแจงเวยนรายงานการประชมใหคณะอนกรรมการฯ พจารณาแกไขรายงานการประชม ปรากฏวา นางจรพร ศรรงส แทนหวหนาส านกงานตรวจบญชสหกรณ ขอแกไขรายงานการประชม ซงไมเปนสาระส าคญ คณะอนกรรมการฯ จงมมตรบรองรายงานการประชมคณะอนกรรมการบรหารโครงการฯ ครงท 2/2559 เมอวนท 31 พฤษภาคม 2559 ในวาระเพอทราบฝายเลขานการ เสนอรายงานปรมาณการรวบรวมขาวเปลอกและแปรรปขาวสารของสหกรณท เขารวมโครงการ ฯ ขอมล ณ วนท 27 กรกฎาคม 2559 พบวา สหกรณการเกษตรระโนด จ ากด และสหกรณการเกษตร กระแสสนธ จ ากด สามารถรวบรวมขาวเปลอกเพอจ าหนายรวมกน จ านวน 2,175.80 ตน มลคา 14,807,366.50 บาท และจ าหนายไดรวมกน จ านวน 2,174.53 ตน มลคา 15,158,488.50 บาท คดเปนรอยละ 41.60 ของแผนการรวบรวมทงหมด ในสวนของการรวบรวมขาวเปลอกเพอแปรรปเปนขาวสาร

50

ของสหกรณการเกษตรสงหนคร จ ากด ยงไมไดด าเนนการ เนองจาก สหกรณไดรบสนเชอจากธนาคาร เพอการเกษตรและสหกรณการเกษตรหลงจากฤดการผลต และฤดการเกบเกยว สหกรณจงขอสงคนเงนกทงจ านวนใหแก ธ.ก.ส. ท าใหผลการรวบรวมขาวเปลอกของสหกรณไมสอดคลองกบแผนการรวบรวมขาวเปลอกทก าหนด และจากการลงพนทตดตามผลการรวบรวมขาวเปลอก พบวา มบรษทเอกชนเขามาแทรกแซงราคารบซอขาวเปลอก โดยใหราคาสงกวาทสหกรณรบซอ ท าใหสหกรณเสยโอกาสในการรบซอขาวสารจากสมาชกคณะอนกรรมการบรหารโครงการฯ จงแนะน า ใหสหกรณทเบกเงนกเพอไปด าเนนการรวบรวมขาวเปลอก เมอสนสดฤดการเกบเกยว ใหสหกรณเรงด าเนนการสงเงนคนเงนกแกธ.ก.ส. เพอไมใหสหกรณรบภาระดอกเบยทเกดขน และแนะน าใหสหกรณจดท าแผนการตลาด และจดหาชองทางการจดจ าหนาย หรอตลาดรบซอขาวสารลวงหนา มตทประชมรบทราบ 2. จดประชมเชอมโยงสรางเครอขายการผลตการตลาดขาวของจงหวด จ านวน 1 ครง

จงหวดสงขลา ไดท าหนงสอเชญสหกรณในคาบสมทรสทงพระ เขารวมประชมเชอมโยงสรางเครอขายการผลตการตลาดขาวของจงหวดสงขลา โดยมการจดประชม ณ หองประชมสหกรณการเกษตรกระแสสนธ จ ากด เมอวนท 11 เมษายน 2559 มสหกรณเขารวมประชม จ านวน 5 สหกรณ คอ สหกรณการเกษตรระโนด จ ากด สหกรณการเกษตรกระแสสนธ จ ากด สหกรณการเกษตรสทงพระ จ ากด สหกรณการเกษตรกรสงหนคร จ ากด และสหกรณการเกษตรเกาะยอ จ ากด ซงจากการประชมรวมกน สหกรณมแนวทางการจดท าโลโก/ตราสนคา พรอมบรรจภณฑ เพอบรรจขาวสารออกจ าหนาย และจดใหมการประชมเครอขายการผลตการตลาดขาวเปนประจ าทกเดอน เพอแลกเปลยนความคดเหน และหาแนวทางในการจ าหนายผลตผลของสหกรณ

3. ตดตาม ตรวจเยยม และแนะน าสถาบนเกษตรกรทเขารวมโครงการ

ลงพนทตดตาม ตรวจเยยม และแนะน า สหกรณทเขารวมโครงการฯ จ านวน 3 สหกรณ เมอวนท 23 -25 มนาคม 2559

4. บนทกภาพกจกรรมตาง ๆ เชน ภาพการรวบรวมขาวเปลอกในแตละสหกรณ ภาพการจดประชมคณะอนกรรมการฯ เปนตน บนทกลงแผน CD และรายงานผลการด าเนนกจกรรมตามโครงการฯ ใหกรมสงเสรมสหกรณทราบเปนรายไตรมาส

จงหวดสงขลา ไดบนทกภาพกจกรรมตลอดการด าเนนโครงการฯ ตงแตภาพกจกรรมการจดประชมคณะอนกรรมการบรหารโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ปการผลต 2558/59 การจดประชมเชอมโยงสรางเครอขายการผลตการตลาดขาวของจงหวดสงขลา การตดตาม ตรวจเยยม และแนะน าสถาบนเกษตรกรทเขารวมโครงการฯ ซง จงหวดสงขลา ไดประมวลภาพตามกจกรรมดงกลาวขางตน รายงานใหกรมสงเสรมสหกรณทราบ จ านวน 4 ครง ดงน

4.1 ครงท 1 สนสดไตรมาสท 1 (ธ.ค.58) รายงานเมอวนท 28 มกราคม 2559 (ตามบนทกขอความส านกงานสหกรณจงหวดสงขลา ท สข 0010/57 ลงวนท 28 มกราคม 2559)

4.2 ครงท 2 สนสดไตรมาสท 2 (ม.ค.59) รายงานเมอวนท 5 เมษายน 2559 (ตามบนทกขอความส านกงานสหกรณจงหวดสงขลา ท สข 0010/369 ลงวนท 5 เมษายน 2559)

4.3 ครงท 3 สนสดไตรมาสท 3 (ม.ย.59) รายงานเมอวนท 1 กรกฎาคม 2559 (ตามบนทกขอความส านกงานสหกรณจงหวดสงขลา ท สข 0010/753 ลงวนท 1 กรกฎาคม 2559)

51

4.4 ครงท 4 สนสดไตรมาสท 4 (ก.ย.59) รายงานเมอวนท 14 ตลาคม 2559 (ตามบนทกขอความส านกงานสหกรณจงหวดสงขลา ท สข 0010/1248 ลงวนท 14 ตลาคม 2559)

5. ตดตามผลการรวบรวมขาวเปลอกของสถาบนเกษตรกรทเขารวมโครงการฯ รายงาน ผลการด าเนนงานใหกรมสงเสรมสหกรณทราบทกวนพฤหสบดของทกสปดาหจนกวาจะสนสดโครงการฯเมอสนสดโครงการฯ ด าเนนการสรปผลโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ป 2558/59 ทงรวบรวมเพอจ าหนายและรวบรวมเพอแปรรป สงใหกรมสงเสรมสหกรณทราบ ภายใน 15 วน

จงหวดสงขลา ไดรายงานผลการตดตามการรวบรวมขาวเปลอกของสถาบนเกษตรเกษตรกรทเขารวมโครงการฯ รายงานผลการด าเนนงานใหกรมสงเสรมสหกรณทราบทกวนพฤหสบด

เมอสนสดโครงการฯ 30 กนยายน 2559 จงหวดสงขลา ไดท าหนงสอแจงใหสหกรณ การเกษตรระโนด จ ากด สหกรณการเกษตรกระแสสนธ จ ากด และสหกรณการเกษตรสงหนคร จ ากด จดท ารายงานตดตามความเคลอนไหวลกหนทเกดจากการจ าหนายขาวเปลอกและยงไมไดรบช าระเงน จากผซอ และใหจดท าแบบสรปผลการด าเนนงานผลการรวบรวมขาวเปลอกและการแปรรปขาว โครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ปการผลต 2558/59 ตามหนงสอส านกงานสหกรณจงหวดสงขลา ท สข 0010/927,928,928 ลงวนท 11 สงหาคม 2559 ปรากฏผล ตามตารางท 5 – 7 ดงน

ตารางท 5 แสดงแบบรายงานตดตามความเคลอนไหวลกหนทเกดจากการจ าหนายขาวเปลอกและยงไมรบช าระเงนจากผซอ ภายใตโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ของจงหวดสงขลา

(หนวย : บาท)

1สหกรณการเกษตรกระแสสนธ จ ากด - - - - -

2 สหกรณการเกษตรระโนด จ ากด นางสาวกาญจนา เมองจนทร 5,757,780.50 - - 5,757,780.50

3สหกรณการเกษตรสงหนคร จ ากด

- - - - -

รวม 5,757,780.50 - - 5,757,780.50

ไมมลกหน เนองจากสหกรณเพงเรมด าเนนการตอนนเนนน ามาแปรรป ขายเปนขาวสาร

แบบรายงานตดตามความเคลอนไหวลกหนทเกดจากการจ าหนายขาวเปลอกและยงไมไดรบช าระเงนจากผซอภายใตโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร

ส านกงานสหกรณจงหวดสงขลาขอมล ณ วนท 15 สงหาคม 2559

ท ชอ สหกรณ/กลมเกษตรกร ชอลกหน (ระบชอ)รายการ หมายเหต

ยอดลกหนคางช าระยกมาลกหนเพมขนระหวางเดอนรบช าระ ยอดลกหนคงเหลอยกไป

ทมา : ส านกงานสหกรณจงหวดสงขลา (2559)

52

ตารางท 6 แสดงแบบสรปผลโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ปการผลต 2558/59 (การรวบรวมเพอจ าหนาย) ของจงหวดสงขลา

แบบฟอรม 2 (รายจงหวด)

ปรมาณ (ตน)

มลคา (บาท)

รายไดคาบรการ(บาท)

ปรมาณ (ตน)

มลคา (บาท)

ตนทนคาบรการ(บาท)

ปรมาณ (ตน)

มลคา (ราคาทน) (บาท)

รายได(บาท)

คาใชจาย (บาท)ก าไร (ขาดทน)

(บาท)

1 สหกรณการเกษตรระโนด จ ากด 12,000,000.00 7,800,000.00 7,800,000.00 - 2,098.00 14,612,448.50 - 2,099.00 14,261,326.50 - - - 109,846.00 14,612,448.50 14,371,172.50 241,276.00

2 สหกรณการเกษตรกระแสสนธ จ ากด 16,000,000.00 16,000,000.00 16,000,000.00 - 76.00 546,040.00 1,322.00 76.00 545,503.00 - - - - 547,362.00 545,503.00 1,859.00

28,000,000.00 23,800,000.00 23,800,000.00 - 2,174.00 15,158,488.50 1,322.00 2,175.00 14,806,829.50 - - - 109,846.00 15,159,810.50 14,916,675.50 243,135.00

ประโยชนทเกษตรกรไดรบจากโครงการ1. จ านวนเกษตรกรสหกรณการเกษตรระโนด จ ากด จ านวน 2,087 ราย รบซอรวบรวมขาวจากสมาชก จ านวน 42 ราย2. จ านวนเกษตรกรสหกรณการเกษตรกระแสสนธ จ ากด จ านวน 1,451 ราย รบซอรวมรวมขาวจากสมาชก จ านวน 9 ราย รายไดของสมาชกทเพมขนตอรายเฉลย 55,460 บาท รายไดทเพมขนตอรายเฉลย 46,363 บาท

สงช าระแลว (ลานบาท)

2.4 สรปผลการด าเนนงาน

2. ผลการด าเนนงานรวบรวมเพอจ าหนาย

2.1 ขายขาวเปลอกตามโครงการ 2.2 ซอขาวเปลอกตามโครงการ2.3 ขาวเปลอก

คงเหลอคาใชจายใน

การด าเนนงานโครงการฯ

รวม

วงเงนกทไดรบอนมตจาก ธ.ก.ส.

(ลานบาท)

เงนกทขอเบก (ลานบาท)

คงเหลอ(ลานบาท)

แบบสรปผลโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ป 2558/59 (การรวบรวมเพอจ าหนาย)ส านกงานสหกรณจงหวดสงขลา

โทรศพท 074 550 684 โทรสาร 074 550 684 E-mail cpd_sangkhla@cpd.go.th

ท สหกรณ / กลมเกษตรกร

1. วงเงนก ธ.ก.ส.

ทมา : ส านกงานสหกรณจงหวดสงขลา (2559)

53

ตารางท 7 แสดงแบบสรปผลโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ปการผลต 2558/59 (การรวบรวมเพอแปรรป) ของจงหวดสงขลา

แบบฟอรม 3 (รายจงหวด)

ขายขาวสาร ขายผลตภณฑพลอยไดรวม

ตนทนขาวเปลอกทสง

เขาแปรรป

คาใชจายในการแปรรปฯ

1 สหกรณการเกษตรสงหนคร จ ากด 4,500,000.00 4,500,000.00 4,500,000.00 - 10.00 90,000.00 3.00 27,000.00 7.00 63,000.00 60,000.00 3,000.00 27,000.00 5,000.00 31,000.00

4,500,000.00 4,500,000.00 4,500,000.00 10.00 90,000.00 3.00 27,000.00 7.00 63,000.00 3,000.00 27,000.00 5,000.00 31,000.00

ประโยชนทเกษตรกรไดรบจากโครงการ1. จ านวนเกษตรกรสหกรณการเกษตรสงหนคร จ ากด จ านวน 4,745 ราย รบซอรวบรวมขาวจากสมาชก จ านวน 4 ราย2. รายไดของสมาชกทเพมขนตอรายเฉลย 31,000 บาท

2.2 สงขาวเปลอกแปรรป

วงเงนกทไดรบอนมตจาก ธ.ก.ส.

(ลานบาท)

เงนกทขอเบก (ลานบาท)

คงเหลอ(ลานบาท)

2.1 ซอขาวเปลอกตามโครงการ

ท สหกรณ / กลมเกษตรกร

แบบสรปผลโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ป 2558/59 (การรวบรวมเพอแปรรป)ส านกงานสหกรณจงหวดสงขลา

โทรศพท 074 550 684 โทรสาร 074 550 684 E-mail cpd_sangkhla@cpd.go.th

ปรมาณ (ตน)

มลคา (บาท)

2. ผลการด าเนนงานรวบรวมเพอแปรรป

มลคา (บาท)

มลคา(ราคาทน) (บาท)

1. วงเงนก ธ.ก.ส.

ปรมาณ (ตน)

ปรมาณ (ตน)

รวม

2.3 ขาวเปลอกคงเหลอ

รายได (บาท)

2.4 สรปผลการด าเนนงาน

สงช าระแลว (ลานบาท) ก าไร (ขาดทน)

(บาท)

คาใชจาย (บาท)

ทมา : ส านกงานสหกรณจงหวดสงขลา (2559)

54

55

จากตารางท 5 ขางตน แสดงแบบรายงานตดตามความเคลอนไหวลกหนทเกดจากการจ าหนายขาวเปลอกและยงไมรบช าระเงนจากผซอ ภายใตโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพม โดยสถาบนเกษตรกร ของจงหวดสงขลา พบวา สหกรณการเกษตรระโนด จ ากด มลกหนคางช าระหน จ านวน 1 ราย เปนเงนจ านวน 5,757,780.50 บาท

จากตารางท 6 ขางตน แสดงแบบสรปผลโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพม โดยสถาบนเกษตรกร ปการผลต 2558/59 (การรวบรวมเพอจ าหนาย) ของจงหวดสงขลา สรปผลได ดงน 1. สหกรณการเกษตรระโนด จ ากด รบเงนกจาก ธ.ก.ส. จ านวน 12 ลานบาท เบกจายไป 7.8 ลานบาท ผลการรบซอขาวเปลอกตามโครงการ จ านวน 2,099 ตน มลคา 14,261,326.50 บาท ผลการจ าหนายขาวเปลอก จ านวน 2,098 ตน มลคา 14,612,448.50 บาท 2. สหกรณการเกษตรกระแสสนธ จ ากด รบเงนกจาก ธ.ก.ส. จ านวน 16 ลานบาท เบกจายไป 16 ลานบาท ผลการรบซอขาวเปลอกตามโครงการ จ านวน 76 ตน มลคา 545,503 บาท ผลการจ าหนายขาวเปลอก จ านวน 76 ตน มลคา 546,040 บาท จากตารางท 7 ขางตน แสดงแบบสรปผลโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพม โดยสถาบนเกษตรกร ปการผลต 2558/59 (การรวบรวมเพอแปรรป) จงหวดสงขลามสหกรณการเกษตรสงหนคร จ ากด เขารวมโครงการฯ รบเงนกจาก ธ.ก.ส. จ านวน 4.5 ลานบาท เบกจายไป 4.5 ลานบาท ผลการรบซอขาวเปลอกตามโครงการ จ านวน 10 ตน มลคา 90,000 บาท สงเขาเปลอกแปรรป จ านวน 3 ตน มลคา 27,000 บาท 3.3.2 เชงคณภาพ 1. สหกรณและกลมเกษตรกร มแหลงเงนทนและเสรมสภาพคลองทางการเงนในธรกจ การรวบรวมขาวเปลอกเพมมากขน 2. การสรางมลคาเพมใหแกขาวเปลอก โดยการน าแปรรปเปนขาวสาร และออกแบบบรรจภณฑทไดมาตรฐาน พรอมท าการตลาดโดยการเชอมโยงเครอขายขาวสารระหวางกน ท าใหสหกรณ/กลมเกษตรกรเกดความเขมแขง สรางรายไดเพมใหกบสหกรณ/กลมเกษตรกรในรปแบบของสหกรณทแทจรง

3.4 การน าไปใชประโยชน 3.4.1 ส านกงานสหกรณจงหวดสงขลา สามารถน าแนวทางการด าเนนงาน หลกเกณฑเงอนไขของโครงการฯ ซกซอมท าความเขาใจ แนะน า สงเสรม และแกปญหาใหกบสหกรณ /กลมเกษตรกร ใหสามารถด าเนนการเปนไปตามวตถประสงคของโครงการฯ ไดอยางถกตอง 3.4.2 สหกรณ/กลมเกษตรกร ไดรบสนเชอจาก ธ.ก.ส. เปนการเสรมสรางสภาพคลองทางการเงน เพมศกยภาพในการด าเนนธรกจและสามารถน าไปใชหมนเวยนในระบบได เพราะเปนเงนทนดอกเบยต า 3.4.3 สหกรณเปนแหลงรบซอ-ขาย แปรรป ขาวเปลอกจากสมาชก ท าใหสมาชกมรายไดเพมขน ลดตนทนการผลตและคาใชจายในครวเรอน บรรเทาความเดอนรอนใหแกสมาชก และเปนการสรางมลคาเพมใหกบผลตผลทางการเกษตร รกษาเสถยรภาพระดบราคาขาวเปลอก ชวยชะลอปรมาณขาวเปลอกเขาสตลาดในชวงทขาวเปลอกออกมามาก

56

3.4.4 สหกรณ/กลมเกษตรกร ทเขารวมโครงการฯ สามารถน าความรไปปรบปรงการด าเนนงานใหมประสทธภาพ รวมทงมศกยภาพในการรวบรวมขาวเปลอก สามารถสรางเครอขายธรกจรวบรวมและแปรรปขาวสารไดทงภายในจงหวดและตางจงหวด 3.4.5 ท าใหสหกรณน าปญหาหรออปสรรคจากการด าเนนการ รวมกนหาวธการปรบปรงใหดขนหรอตอยอดการสรางมลคาเพมใหกบขาวเปลอกในอนาคต เชน การออกแบบบรรจภณฑ การเชอมโยงตลาดสนคาเกษตรระหวางกน เปนตน

3.5 ความยงยากในการด าเนนการ/ปญหา/อปสรรค 3.5.1 สหกรณ/กลมเกษตรกรทเขารวมโครงการฯ ยงไมเขาใจขนตอน วธปฏบต การยนเอกสารหลกฐานตางๆ ในการขอสนเชอตอธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร ท าใหสหกรณไดรบอนมตสนเชอจาก ธ.ก.ส. ลาชา ลวงเลยฤดกาลเกบเกยวหลงจากฤดกาลเกบเกยวขาว ท าใหสมาชกไมมขาวขายใหแกสหกรณ/กลมเกษตรกร ผเสนอผลงาน ไดด าเนนการแกไขปญหาโดยการจดประชมชแจงโครงการฯ พรอมจดท าคมอใหแกสหกรณ/กลมเกษตรกร เพอน าไปใชเปนแนวทางในการด าเนนงาน และมอบหมายให ธ.ก.ส. เปนผชแจงในสวนของขนตอน วธปฏบต การยนเอกสารประกอบการขออนมตสนเชอตางๆ 3.5.2 สหกรณทเขารวมโครงการฯ ไมมตลาดรองรบการซอขาวเปลอกทแนนอน และไมมการออกแบบผลตภณฑ เพอเพมมลคาใหกบขาวเปลอกทแปรรปเปนขาวสาร 3.5.3 เมอสหกรณ/กลมเกษตรกร รวบรวมผลผลตเสรจสนในชวงฤดกาลเกบเกยว สหกรณไมน าเงนกสงคน ธ.ก.ส. ในทนท เนองจากยงไมครบก าหนดสญญา (30 กนยายน 2559) ท าใหสหกรณรบภาระดอกเบยทเพมขน และภาครฐเสยประโยชน ผเสนอผลงาน ไดด าเนนการแกไขปญหาดงกลาว โดยการเชญสหกรณ/กลมเกษตรกร เขารวมประชมคณะกรรมการบรหารโครงการฯ เพอเนนย า และก าชบใหสหกรณ/กลมเกษตรกร เรงด าเนนการสงเงนคน ธ.ก.ส. ภายในก าหนด ปองกนการน าเงนไปใชนอกเหนอจากวตถประสงคในการขอสนเชอ 3.5.4 การตดตามผลและการรายงานผลการด าเนนงานธรกจรวบรวมขาวเปลอกในสหกรณ / กลมเกษตรกร เกดความลาชา สหกรณ/กลมเกษตรกร ไมรายงานอยางสม าเสมอ ท าใหขอมลทไดรบ ไมเปนปจจบน ผเสนอผลงานไดด าเนนการแกไขปญหาโดยการอธบายท าความเขาใจ เกยวกบแบบฟอรม ทใชรายงาน แกเจาหนาทสหกรณ/กลมเกษตรกร และเจาหนาทสงเสรมสหกรณทรบผดชอบ ใหเขาใจตรงกนเพอปองกนความผดพลาด คลาดเคลอนในการท างาน

1

บทท 4 ขอเสนอแนะ

จากการด าเนนการตามโครงการการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบน

เกษตรกร ในฤดการผลตป 2558/59 ของส านกงานสหกรณจงหวดสงขลา ตงแตวนท 1 ตลาคม 2558 จนถงวนท 30 กนยายน 2559 มสหกรณเขารวมจ านวน 3 สหกรณ ซงมปญหาและอปสรรคในการปฏบตงานตามทไดกลาวมาแลว และในสวนของการแกไขปญหา มขอเสนอแนะดงตอไปน 1. ธ.ก.ส. สาขา ควรมการชแจงขนตอนการขอสนเชอจากธนาคาร วธการเบกเงน และการสงช าระเงนคน พรอมเอกสารหลกฐานประกอบตางๆ ในทประชมคณะอนกรรมการโครงการสนเชอเพอรวบรวมขาวและสรางมลคาเพมโดยสถาบนเกษตรกร ระดบจงหวด เพอเปนการซกซอมท าความเขาใจ กบสหกรณทเขารวมโครงการฯ ท าใหเกดความถกตอง และรวดเรวในการรวบรวมเอกสารประกอบการพจารณาอนมตสนเชอ 2. ควรใหมผแทนจากส านกงานพาณชยจงหวด อตสาหกรรมจงหวด และพฒนาชมชน เขามาเปนคณะอนกรรมการฯ เพอชวยเหลอดานการสงเสรมทางตลาด ชองทางการจดจ าหนาย การออกแบบผลตภณฑ เปนตน 3. เมอสนสดฤดกาลเกบเกยว/รวบรวมผลตผล ควรแนะน าใหสหกรณน าสงเงนพรอมดอกเบยคน ธ.ก.ส.โดยเรว เพอรกษาผลประโยชนของสหกรณเอง และภาครฐลดรายจายงบประมาณสวนดอกเบยชดเชยใหแกสหกรณได 4. ควรใหกลมสงเสรมสหกรณชวยตดตามผลและการรายงานผลการด าเนนงานธรกจรวบรวมขาวเปลอกในสหกรณ/กลมเกษตรกร และรายงานปญหาอปสรรค รวมถงการตรวจสอบ ตดตามการใชเงนก ใหตรงตามวตถประสงค