Kobiety-imigrantki

– co jest potrzebne w ich integracji

Weronika Kloc-Nowak, CEFMR

RÓWNE SZANSE? RÓWNE PRAWA? O SYTUACJI IMIGRANTÓW W POLSCE

Warszawa, 10. marca 2008

Informacje o badaniu:

“FEMAGE – Zapotrzebowanie na kobiety-imigrantki i ich integracja w starzejących się społeczeństwach Europy” finansowane przez 6. Program Ramowy Komisji Europejskiej.

Prof. Charlotte Hoehn (Federalny Instytut Badań Ludnościowych, Niemcy) – Koordynator Projektu;

Izabela Koryś (CEFMR) – autorka metodologii i koordynatorka badań fokusowych w 8 krajach uczestniczących;

Kraje uczestniczące: Austria, Czechy, Estonia, Finlandia, Niemcy, Polska, Słowenia, Węgry

2

3

Źródło opinii• Zogniskowane wywiady grupowe (FGI), wg

wspólnego scenariusza, z uwzględnieniem problemów specyficznych dla danego kraju.

• Uczestnicy:– Pracownicy instytucji odpowiedzialnych za integrację

imigrantek, z różnych poziomów administracji: krajowa,regionalna, lokalna;

– Pracownicy i działacze organizacji pomocowych;– Imigrantki, członkinie organizacji imigranckich;– Reprezentantki organizacji kobiecych;– Pracodawcy zatrudniający imigrantki, reprezentanci

organizacji pracodawców.

4

Integracja – indywidualnie• Narzędzia integracji indywidualnie dobrane do:

– potrzeb imigrantek;– ich sytuacji wyjściowej;– posiadanych zasobów (kapitałów ekonomicznego,

społecznego, kulturowego). (FI)• Dodatkowe inwestycje w indywidualne planowanie

strategii integracji, np. „osobisty trener” dla bezrobotnych rekompensuje słabe umocowanie w nieimigranckich sieciach społecznych (FI);

• Podobne ujęcie – inne kraje z większymi i starszymi społecznościami imigranckimi (AT, DE).

5

Integracja – w społeczności• Potrzeba wspierania wykształcania pozytywnych więzi

społecznych pośród imigrantek:– nieformalnych sieci wsparcia (DE, FI),– wolontariat na rzecz własnej społeczności (HU).

• Promowanie pozytywnych wzorców (zintegrowanych osób) w miejsce tradycyjnych wzorów kulturowych, niesprawdzających się w kraju przyjmującym (DE).

• Motywowanie kobiet z zamkniętych społeczności do udziału w kursach i do samodzielnego załatwiania spraw – zmniejsza izolację społeczną (CZ).

• Korzystanie z sieci migranckich i stowarzyszeń jako doradców i pośredników ułatwiających dostęp do instytucji i innych sieci społecznych (np. zawodowych) (SL).

6

Życie codzienne• Strona internetowa z listą urzędów (numerów

telefonów, godzin otwarcia), do których musi się zgłaszać cudzoziemiec w związku z pobytem i pracą - wielojęzyczna (PL, SL);

• Centra informacji uczące i doradzające, jak sobie radzić w różnych sytuacjach i jak załatwiać codzienne sprawy (PL, SL);

• Kursy orientacyjne – „supermarket courses” (DE);• Szczególnie ważne sfery dla kobiet:

• Opieka medyczna (zdrowie reprodukcyjne),• Edukacja dzieci, kontakt ze szkołą. (CZ, FI)

7

Kursy językowe• Lepszej jakości i bardziej dostępne (DE, SL);• Organizowane przez władze (samorządy), a nie NGOs

(CZ);• Oferowane o dostępnych, także dla osób pracujących,

godzinach;• Powinny zawierać słownictwo odpowiednie dla

sektorów, w jakich pracują uczestniczące w kursie imigrantki (AT);

• Organizując kursy dla kobiet należy zapewnić darmową opiekę nad dziećmi w czasie kursu (AT, CZ, FI);

• Częściowa odpłatność za kurs (ok.1/3) może mieć pozytywny wpływ motywujący na uczestniczki (EE).

8

Aktywizacja zawodowa imigrantek

• Niezbędne jak najwcześniejsze włączanie na rynek pracy państwa przyjmującego (AT, FI);

•Łączenie pracy i nauki języka we wczesnym okresie integracji ogranicza uzależnienie od pomocy socjalnej (FI);

•Indywidualne wsparcie w zarządzaniu ścieżką kariery poprzez współpracę służb zatrudnienia, pracodawców, instytucji (AT);

•Ułatwienie uznawania kwalifikacji, szczególnie wysokich i poszukiwanych:

– Uproszczenie procedur (SL);

– Obniżenie/zwrot opłat (CZ);

•Drogi (np. kursy) przekwalifikowania się, by dostosować imigrantki do potrzeb lokalnego rynku pracy (SL).

9

Odbiór imigrantów

• Zamiast jednostronnego obrazu cudzoziemców – oddać głos w mediach samym imigrantkom (AT);

• Widoczność imigrantów powinna zostać poprawiona, dobrze zintegrowani imigranci pełniący różne role społeczne (np. wykonujący różne zawody) jako wzór dla innych imigrantów i następnych pokoleń (AT, HU);

• Potrzeba kampanii społecznej poprawiającej wiedzę o sytuacji imigrantów, o zyskach z ich obecności i wkładzie w budżet kraju przyjmującego (składki, podatki) (AT);

10

Bariery w integracji• Tradycyjne wzorce kulturowe, przekazywane

międzypokoleniowo – np. poczucie, że Marokanka nie może być nauczycielką (DE), że Wietnamczyka i tak nikt nie przyjmie do pracy wśród Polaków (PL);

• Konieczność opieki nad licznymi dziećmi szczególnie przez muzułmanki (FI);

• Sprzeciw mężczyzn wobec uczestnictwa kobiet w kursach, akcjach integracyjnych (PL, FI);

• Poczucia obcości, różnic kulturowych i braku licznych kręgów społecznych (znajomych, krewnych) nie da się zwalczyć – niemożność 100% integracji (PL).

11

Przykłady dobrych praktyk• Osobisty asystent - „trener” dla długotrwale

bezrobotnych imigrantów (FI);• Telefon zaufania dla imigrantek ofiar

przemocy – 24h, 10 języków, przeszkoleni pracownicy medyczni i socjalni – (Wielokulturowe Stowarzyszenie Kobiet Monika – FI)

• Etno catering – wspólne gotowanie kobiet z różnych kultur - budowa więzi między imigrantkami, szczególnie po traumatycznych przeżyciach i kobietami ze społeczeństwa przyjmującego (Fundacja Berkat - CZ);

12

Przykłady dobrych praktyk – cd.

• Mobilne centrum informacyjne o prawach różnych grup imigrantów odwiedzające różne miasta (organizacja pomocy uchodźcom OPU – CZ);

• Inkubator organizacji – pomoc dla nowych organizacji imigranckich w rozpoczęciu działalności i zdobyciu funduszy (Fińska Rada na rzecz Uchodźców – FI);

• Centrum usług dla imigrantów – operuje 9 językami i zespołem tłumaczy, wyjaśnia cudzoziemcom decyzje administracyjne i ułatwia kontakty z urzędami (Urząd Miasta Helsinki – FI).

13

Dziękuję!

Publikacja raportu porównawczego z FGI wkrótce:

I.Koryś, W. Kloc-Nowak (2008), “Where should we get them from?: The growing concern over the need for migrants’ workers and the complexity of integration issues”. Forthcoming in FEMAGE Working Paper Series, Wiesbaden: Bundesinstitut fuer Bevoelkerungsforschung.

http://www.bib-demographie.de/cln_051/nn_970514/EN/Projects/FEMAGE/ReportsPapers/reportspapers__node.html?__nnn=true

Oraz na stronie: www.cefmr.pan.pl