kolau nadiraze “25 tebervali, 1921...

კოლაუ ნადირაძე ,,25 თებერვალი, 1921 წელი“

მაია აფშილავა

1

kolau nadiraZe “25 Tebervali, 1921 weli” pedagogi - maia abSilava

skola - italiuri skola `ciskari~

gakveTilis Tema: kolau nadiraZe “25 Tebervali, 1921 weli” sagani: qarTuli ena da literatura klasi: mecxre mizani: moswavlem unda SeZlos literaturuli nawarmoebebidan da mediaresursebidan miRebuli informaciis daxarisxeba da gaazreba, gamoavlinos kritikuli azrovnebis unari winaaRmdegobrivi movlenebis Sefasebisas, gamoxatos sakuTari damokidebuleba wamoWrili sakiTxis mimarT da SeZlos daskvnis gamotana. mediawignierebis miznebi: mediaresursis kritikuli analizi da sinamdvilis reprezentaciis Sefaseba; esg-sTan Sesabamisoba qarT. IX 1 qarT. IX 6 gamoyenebuli aqtivobebi: 1. gonebrivi ieriSi 2. jgufuri muSaoba 3. diskusia 4. sqemebi 5. ese winare codna: moswavleebi icnoben “cisferyanwelTa” literaturul korporacias da mis erT-erT wevrs, kolau nadiraZes. winamdebare gakveTilze mediaresursis gamoyenebiT mzaddeba safuZveli axali masalisTvis - kolau nadiraZis leqsi: “25 Tebervali, 1921 weli”. leqsikoni Talxi, grdemli, golgoTa, totalitarizmi, tirania, menSevikebi, bolSevikebi, iunkrebi



2

fotoze asaxulia gazeTi `komunistis~ pirveli furceli, wiTeli feriT, leninisa da stalinis suraTebiT gaformebuli, sadResaswaulo ganwyobis mauwyebeli, gazeTSic Sesabamisi masalaa gamoqveynebuli. maswavlebeli maTgan irCevs sabWoTa saqarTvelos sadidebel leqssa da statias. aqtivoba I _ kiTxvis aqtivoba

moswavleebs urigdebaT 1941 wlis gazeT “komunistidan” amoRebuli statia “xval sabJoTa saqarTvelos XX wlisTavia” da sandro eulis leqsi “sadRegrZelo” teqstebs vkiTxulobT jgufurad. Aamis Semdeg maswavlebeli or nawilad hyofs jgufs, urigebs winaswar Sedgenil kiTxvars, romlis daxmarebiTac maT unda gaiazron winamdebare leqsi da statia

sandro euli sadRegrZelo saqarTvelos oci wlisTavisTvis



3

aavseT brolis Wiqebi lalisfer RviniT, brZolis dros brZola gvCvevia, _ lxinis dros _ lxini. guli aRgvigzno siamem tanjvis magier, maS Cveneburad davsWeqoT mravalJamier Cveni pirveli sadRegrZelo ekuTvnis imas, vinc gadaurCa mravali gziT tyviebis wvimas vinc mraval erTa bednieri Seqmna samyaro, vinc win miuZRvis milionebs rom gaaxaros, vinc mogvaniWa netareba tanjvis magier, maS, Cvens did belads dRegrZeloba mravalJamier.

es sadRegrZelo iyos Cveni mSromeli xalxis, vinc gmirobis da xalxTa Zmobis droSas ar daxris, vinc saqarTvelos mteri bevrjer moigeria, vinc gauzarda did samSoblos Cveni beria, _ vinc dargo CvenSi sixaruli tanjvis magier, sicocxle imas, dRegrZeloba, mravalJamier. aavseT brolis Wiqebi lalisfer RviniT, brZolis dros brZola gvCvevia, _ lxinis dros _ lxini. guli aRgvigzno siamem tanjvis magier, maS Cveneburad davsWeqoT mravalJamier

kiTxvebi savaraudo pasuxebi

ra grZnobam SeiZleba daaWeqinos qarTvels “mravalJamieri”?

mravalJamieri” qarTvelTaTvis Tavmosawonebeli simReraa, mquxare, xerxemalmagari, erTobiT gamosaTqmeli. “mravalJamieri” gamarjvebis simReraa, gamarjveba ki SeuZlebelia iq, sadac ar aris Tavisuflebis gancda.

vis ekuTvnis pirveli sadRegrZelo?

pirveli sadRegrZelo ekuTvnis imas, vinc gadaurCa tyviebis wvimas, vinc bednieri cxovreba Seuqmna erebs, vinc tanjvisgan dagvixsna da mogvaniWa netareba.



4

vin aris milionebis didi beladi?

stalini

vis eZRvneba meore sadRegrZelo?

meore sadRegrZelo ekuTvnis mSromel xalxs, romelsac aRmarTuli aqvs “xalxTa Zmobis droSa”

rogor gesmiT “xalxTa Zmobis droSa”?

“xalxTa Zmobis droSa” unda iyos komunisturi wiTeli droSa, romlis qveS gaerTianebuli iyvnen sabWoTa qveynebis erebi

mSobeli xalxis damsaxurebaTa Soris raze amaxvilebs yuradRebas avtori?

qarTvelma xalxma “did samSoblos” gauzarda beria.

ra qveyanas moiazrebs leqsis avtori “did qveyanaSi”?

leqsis saerTo ganwyobis gaTvaliswinebiT “did qveyanaSi” avtori unda gulismobdes sabWoTa socialisturi respublikebis kavSirs da ara im xalxis samSoblos, vinc mReris “mravalJamiers”

rogor fiqrobT, ra aris leqsis mTavari mizani?

leqsis mTavari mizania liderebis gandideba.

gazeTi `komunisti~

xval sabWoTa saqarTvelos XX wlisTavia xval, 25 Tebervals oci wlis xdeba sabWoTa saqarTvelo, Cveni RviZli qveyana, akvnis mrweveli samSoblo. “samSoblo, dedis ZuZui, ar gaicvlebis sxvazeda” aseTi iyo laRi xevsuris siyvaruli Tavisi mamulisadmi, sali kldeebisadmi, romelic mas yvelafers erCia, sakuTar gulis vardad miaCnda. igi sunTqva da sisxlis mimoqceva iyo misTvis. es aris umCqefaresi grZnobis saTave, STagonebis Aankara wyaro, miswrafebaTa navsayudeli, ocneba, natvra, yvelaferi... es aris simbolo, risTvisac cocxlob, azrovneb, moqmedeb, ibrZvi, rom yvela adamiani, yvela WeSmariti patrioti idges misi didebis, misi bednieri cxovrebis saguSagoze. samSoblo! tkbilia TviTon es sityva, magram ra guldamwvari, naRvliani, mwuxriT moculi iyo qarTvelTa samSoblo saukuneTa manZilze, nisli efara, burusi mosavda mis beds, mtrebi esxmodnen, xmliT fatravdnen mis mkerds. sabWoTa saqarTvelo!



5

oci wlis vaJkacs bevri umReris, magram salamuradac rom iqces Cveni samSoblos yvela lerwami, mainc ver gadmoscems aRtacebis im simfonias, romelsac gvasmens dRes sixaruliT didi stalinis mSobeli qveyana. sabWoTa saqarTvelo! gazafxulia, Cveni samSoblos meoce gazafxulia. mTis mwvervalebi Tovls daufaravs, mis kalTebze ki kvlav mwvane feri bibinebs, bunebac gulgaxsnilia. Mmzis sxivebs akaSkaSebs xalxis zeimis Sesaxvedrad. oci wlisaa Cveni ordenosani respublika. istoriis furclebs Cabarda is dro, roca Cveni winaprebi, didi ilias sityvebiT rom vTqvaT, mTebisa da mdelos ayvavebiT daRonebulni, samSoblos Sestirodnen: “mamulo sayvarelo, Sen roRsa ayvavdebi”. Eexla ki mTebsa da mdelosTan erTad TviTon mTeli qarTveli xalxi ayvavebula da bednierebiT aelvarebs stalinur droSas komunizmisken mimaval gzaze. uCveulo, arnaxul gamarjvebas miaRwia Cvenma qveyanam lenin-stalinis partiis meTaurobiT. misi winsvla da warmatebani ganuyrelad dakavSirebulia qarTveli xalxis saamayo Svilis, didi stalinis saukeTeso TanamebrZolis, amxanag berias saxelTan. komkavSiri_komunisturi partiis es pirmSo_ mudam ibrZoda da ibrZolebs am warmatebaTa gasamravleblad, stalinuri droSis qveS darazmuli sabWoTa xalxebis bednieri cxovrebis dasacavad. xval 25 Tebervalia. milionTa zRva sixaruliT, alisferi droSebiT, gmiruli simRerebiT moedeba quCebsa da moednebs bednieri qarTveli xalxi. izeimebs mTeli qveyana, rom isev udidesi madloba, usazRvro siyvaruli gamoTqvas Cveni gulisa da droSisadmi _ mSobliuri stalinisadmi.

kiTxvebi savaraudo pasuxebi

ra dRes eZRvneba winamdebare werili?

werili eZRvneba saqarTvelos gasabWoebis 20 wlisTavis

rad moixseniebs avtori saqarTvelos?

RviZl qveynad, akvnis mrwevel samSoblod, STagonebis ankara wyarod…

rogor afasebs is saqarTvelos warsuls?

warsulSi saqarTvelo iyo mwuxarebiT moculi, burusSi gaxveuli

iyo Tu ara, avtoris SeniSvniT, saqarTvelos warsuli erTgvarovani?

iyo didebis dReebi, magram xanmokle da swrafmavali



6

iyo meti warmateba Tu warumatebloba?! yuradReba miaqcieT adresatis mimarTvis formebs, daakvirdiT saqarTvelos warsuliT amayobs avtori Tu awmyoTi?

Aavtors ar etyoba saqarTvelos warsuliT aRfrTovaneba, iq gacilebiT meti iyo wuxili, vidre bednieri cxovreba. misi, rogorc mamuliSvilis, yvela molodini gaamarTla sabWoTa saqarTvelom.

Kkmayofilia Tu ara werilis avtori awmyoTi da ra ganapirobebs mis kmayofilebas

Aavtoris azriT, saqarTvelom miaRwia arnaxul gamarjvebas, ayvavda ilias saTayvanebeli samSoblo da es moxda komunizmis damsaxurebiT

vis unda vumadlodeT esoden bednieri da uzrunveli cxovrebisTvis?

winsvla da warmatebani ganuyrelad dakavSirebulia qarTveli xalxis saamayo Svilis, didi stalinisa da misi saukeTeso TanamebrZolis, amxanag berias saxelTan.

romel or did qarTvels ixseniebs erTmaniTis gverdigverd avtori, ra aqvT maT saerTo?

Ggakvirvebas iwvevs winamdebare werilSi iliasa da stalinis gverdigver moxsenieba, radgan maT, garda qarTvelobisa, araferi aqvT saerTo.

ra enatreboda ilias saTayvanabel mamulSi? rogor warmoedgina mas sayvareli mamulis “ayvaveba”?

Mmamulis ayvavebaSi, upirveles yovlisa, erovnul Tavisuflebas gulisxmobda ilia.

konkretulad vis mimarT gamoTqvams madlierebas statiis avtori, aris Tu ara igi gulwrfeli? pasuxi daasabuTeT;

statiis avtori samSoblos warmatebebs umadlis or qarTvels: stalinsa da berias.

raze miuTiTebs is faqti, rom samSoblos bednierebas konkretul adamianebs umadlis statiis avtori? misaRebia Tu ara TqvenTvis piris aseTi gandideba?

qveynis bedniereba ar SeiZleba mieweros erT adamians, aseTi gandideba arasdros aris gulwrfeli da es damokidebuleba migvaniSnebs totalitaruli reJimis arsebobaze

aqtivoba III _ prezentacia diskusiis fonze TiTo jgufidan irCeva TiTo warmdgeni, romelic gaaanalizebs teqsts, sakuTar Tvalsazrisebs daasabuTebs argumentebiT;

leqsis mimoxilvis savaraudo versia: leqsis saTauri gviqmnis sadResaswaulo ganwyobas, sadRegrZeloebi warmoiTqmeba “mravalJamieris” fonze. pirveli sadRegrZelos adresati aris didi beladi. leqsSi xazgasmulia misi Rvawli ara konkretulad qarTvelebis,



7

aramed mravali eris winaSe, is milionebis winamZRolia da misi wyalobiT tanjva Seicvala netari cxovrebiT. meore sadRegrZelo mSromel (yuradReba miaqcieT, mSromel da ara mSobel) xalxs ekuTvnis im damsaxurebisTvis, rom man “did samSoblos” gauzarda “Cveni beria”. cxadia, leqsis avtori “did samSobloSi” moiazrebs ara mSobliur qveyanas, aramed sabWoTa kavSirs. Ppoeti sandro euli berias mravalJamier sicocxlesa da dRegrZelobas natrobs. cxadia, rom leqsis mTavari mizania liderebis gandideba da maTi Rvawlis warmoCena.

werilis mimoxilvis savaraudo versia: werili eZRvneba saqarTvelos gasabWoebis 20 wlisTavs. Aavtori samSoblos uwodebs “RviZl” qveyanas, “akvnis mrwevel samSoblos”, ar iSurebs misTvis saqebar sityvebs, cdilobs sakuTari emociebis gaziarebasac mkiTxvelisTvis, magram ratomRac misi sityvebi ar zemoqmedebs Cvenze, mizezi ki amisa, siyalbea. avtori mimarTavs samSoblos, magram saTqmelis ganviTarebis Sesabamisad cvlis mimarTvis formebsac: “samSoblo”, “saqarTvelo” da “sabWoTa saqarTvelo”. aSkaraa, rom igi amayobs mxolod awmyoTi, radgan warsulis didebis dReebi “xanmokle iyo da swrafmavali”. sabWoTa saqarTvelo 20 wlis vaJkacia da igi didi stalinis damsaxurebiTaa esoden bednieri da uzrunveli. werilis kulminaciaa iliasa da stalinis gverdigverd moxsenieba. ilias sityvebiT, Cveni winaprebi Sestirodnen samSoblos, “mamulo sayvarelo, Sen rosRa ayvavdebio”. CvenTvis ar unda iyos Zneli misaxvedri, rom mamulis ayvavebaSi erovnul Tavisuflebas gulisxmobda ilia, werilis avtorisTvis ki swored erovnuli Tavisuflebis xelyofiT daiwyo Cveni samSoblo ayvaveba, axda qarTveli xalxis ocneba, stalinuri droSis qveS gamTlianebuli qveyana Seudga komunizmisken mimaval gzas. Cveni qveynis arnaxuli gamarjveba da warmatebebi dakavSirebulia didi stalinis da misi saukeTeso TanaberZolis berias saxelTan.

videos Cveneba maswavlebeli aCvenebs saqarTvelos gasabWoebis aRsaniSnavad gamarTul sadResaswaulo demonstracias. video prezentacia aris pozitiuri, kadrSi aRbeWdilia uamravi adamianis bednieri saxe. video kadrSi asaxulia saqarTvelos gasabJoebis 60 wlisTavisTvis organizebuli dResaswauli. am dRis aRsaniSnavad Tbiliss estumra uamravi sapatio stumari, maT Soris leonid breJnevi. https://www.youtube.com/watch?v=x6HLdBmrUGE&feature=youtu.be kiTxva: ra daskvnis gamotana SegiZliaT winamdebare mediaresursebis gaTvaliswinebiT? savaraudo pasuxi: qarTuli sazogadoeba aRfrTovanebiTa da sixaruliT xvdeba 25 Tebervals, sazeimod aRniSnavs saqarTvelos gasabWoebis dRes.

https://www.youtube.com/watch?v=x6HLdBmrUGE&feature=youtu.be



8

aqtivoba IV _ SedarebiTi analizi statiisa da leqsis ganxilvis Semdeg maswavlebeli iTxovs sami saerTo niSnis gamokveTas: kiTxva: ra saerTo niSnebs gamokveTdiT leqssa da statiaSi? savaraudo pasuxebi: 1. Oorive eZRvneba 25 Tebervals; 2. Aavtorebi gamoTqvamen awmyoTi kmayofilebas 3. Gganadideben kerZo pirebs: did beladsa da amxanag berias. Semajamebeli kiTxva: rogori reJimisTvisaa damaxasiaTebeli kerZo piris gandideba da awmyoTi kmayofileba? savaraudo pasuxi: totalitaruli reJimi qadagebs awmyoTi kmayofilebas, am dros sazogadoeba ganadidebs calkeul pirovnebebs da maT miawers yovelgvar sikeTes. Aam reJimis pirobebSi ar arsebobs gansxvavebuli azri, ganwyoba da Tu arsebobs, is CanasaxSive nadgurdeba. totalitaruli reJimi sazogadoebaSi nergavs SiSs, undoblobas. adamianebi ar reagireben erTeulTa gasaWirze, eri daTiTokacebulia. aseT sazogadoebaSi veravin gadairCens Tavs, gasaWiri yvelas saTiTaod miadgeba karze da mxolod maSin gaxdeba sacnauri problema. II gakveTili aqtivoba V maswavlebeli moswavleebs awvdis informacias qarTveli iunkrebis Sesaxeb: 1919 wels TbilisSi daarsda qarTuli samxedro skola, iunkerTa saswavlebeli, romelmac ori nakadis gamoSvebac ki ver moaswro. axalgazrdebs ar hqondaT samxedro operaciebSi monawileobis araviTari gamocdileba, magram 1921 wels, roca saqarTvelos damoukideblobas realuri safrTxe daemuqra, isinic gaiwvies frontze. mTelma qalaqma Seityo, rom skola midioda sabrZolvelad, midiodnen simReriT da maT acilebda Tbilisi. kojor-tabaxmelas geografiuli areali iyo umniSvnelovanesi strategiuli wertili rusebisTvis, radgan aqedan gaadvildeboda Tbilisis dabombva. axalgazrda iunkrebma daikaves kojorsa da tabaxmelas Soris 7 kilometriani monakveTi da saarako winaaRmdegoba gauwies mters. 300 iunkeri ebrZoda wiTel armias, marTalia, saqarTvelo damarcxda, magram iunkerebs ar waugiaT brZola. gamocdili pedagogebis wyalobiT maT warmatebiT moigeries wiTeli armiis Semotevebi.



9

1921 wlis Tebervlis brZolebSi daeca 120 iunkeri. isini didi pativiT dakrZales samxedro taZris ezoSi 7 marts, ukve okupirebul TbilisSi. gadarCenilma iunkrebma emigraciiT UuSveles Tavs. isini miiRo poloneTma da Rirseuli mfarvelobac gauwia maT. Aaqtivoba VI maswavlebeli moswavleebs aCvenebs videos qarTveli iunkrebis Sesaxeb, romlebic 1921 wlis Tebervlis dReebSi gmirulad daecnen wiTeli armiis winaaRmdeg brZolaSi. Ees video Seuqmnis maT gansxvavebul warmodgenas saqarTvelos gasabWoebaze. aq detalurad aris aRwerili, Tu rogor daigegma ruseTis mxridan saqarTvelos aneqsia. video aris istoriuli wyaro da maswavlebeli mas iyenebs istoriuli konteqstis gasaTvaliswineblad. https://www.youtube.com/watch?v=Cft6YAspYlc maswavlebeli kiTxvebiT amowmebs, ramdenad gaiazres bavSvebma video informacia. saqarTvelos istoriis romel epizodzea saubari videoSi?

1921 wlis Tebervali

romeli partia idga damoukidebeli saqarTvelos saTavaSi?

saqarTvelos marTavda menSevikuri partia noe Jordanias xelmZRvanelobiT

ra iyo rusebis saqarTveloSi SemoWris motivacia? Aan riT unda axsniliyo ruseTis mxridan saqarTvelos dapyroba?

leninis mier SemuSavda strategiuli gegma, romlis Tanaxmadac Sulaveris komitetis mier xelovnurad organizebuli manifestacia unda gadazrdiliyo masobriv areulobasa da amboxebaSi. amboxebulTa dasaxmareblad ramdenime mimarTulebiT saqarTveloSi unda SemoWriliyo rusuli armia

hqonda Tu ara saqarTvelos Sesabamisi samxedro resursi, rom winaaRmdegoba gaewia me-9 da me-11 rusuli armiisTvis?

saqarTvelos hqonda saukeTeso SeiaraReba. Kkargi organizebis SemTxvevaSi saqarTvelo gaixangrZlivebda damoukideblobis periods, magram ise daeca Tbilisi, rom menSevukurma mTavrobam arsenali ar gaxsna da iaraRis

https://www.youtube.com/watch?v=Cft6YAspYlc



10

udidesi nawili ar gamoyenebula vin iyo tabaxmela_kojris mimarTulebis mTavarsardali?

giorgi mazniaSvili

damarcxdnen Tu ara iunkerebi brZolaSi?

ruseTis armias SeebrZola 300-mde iunkeri, magram ar damarcxda

aqtivoba VII maswavlebeli acnobs bavSvebs, Tu rodis da rogor daiwera kolau

nadiraZis cnobili leqsi ,,25 Tebervali” leqsi daiwera 1963 wels. rogorc Tavad avtori gviambobs, qarTveli inteligentebis mcire jgufs gadauxdia panaSvidi qaSueTis eklesiaSi im iunkrebis xsovnis sapativsacemod, romlebic daecnen kojor-tabaxmelis midamoebSi wiTeli armiis winaaRmdeg brZolaSi 1921 wlis TebervlSi. saxlSi dabrunebul kolaus Semoswolia dardi da dauweria leqsi, romlis Sesaxebac Tavad ojaxis wevrebmac araferi icodnen. Uukve mxcovan kolaus axalgazrda literatorisa da gamomcemlisTvis, Salva demetraZisTvis, saidumlod gadaucia leqsi im imediT, rom is mainc moeswreboda sabWoTa xelisuflebis damxobas da samzeoze gamoitanda leqss. moxda ise, rom kolau cocxali iyo, roca gardaicvala Salva demetraZe da misi arqivi Caibara literaturis muzeumma.

25 თებერვალი

კოლაუ ნადირაძე

თოვდა… და თბილისს ებურა თალხი,

დუმდა სიონი და დუმდა ხალხი.

ძილ-ღვიძლად იგო ქალაქი ჩვენი,

საშინელებას კვლავ სჭედდა გრდემლი -

ისევ გოლგოთა, სისხლი და ცრემლი!

მშობელო დედავ, ისევ გაგყიდეს,

ისევ წამების ჯვარი აგკიდეს,

არ შეგიბრალეს, კვლავ არ დაგინდეს!



11

თოვდა და თბილისს ებურა თალხი.


დაცხრა კოჯორი და ტაბახმელა,

მხოლოდღა თოვლი ცვიოდა ნელა,

ეფინებოდა გმირების გვამებს -

განგმირულ მკერდებს, დალეწილ მკლავებს,

და უძრავ იყო თებერვლის ღამე.



იმ გზით, სად წინათ ელავდნენ ხმლები,

სად სამას გმირთა დაიფშვნა ძვლები,

სად ქართლის დედის ცრემლით ნანამი,

მძიმედ დაეშვა ჩვენი ალამი,

სად გმირთა სისხლით ნაპოხიერი,

თოვლს დაეფარა კრწანისის ველი, -

წითელი დროშით, მოღერილ ყელით,

თეთრ ცხენზე მჯდომი, ნაბიჯით ნელით

შემოდიოდა სიკვდილი ცელით!



1969 SekiTxva: ram ubiZga kolau nadiraZes leqsis dawerisken? (ram misca inspiracia poets leqsis dawerisTvis?) savaraudo pasuxi: 1921 wlis TebervalSi daRupuli qarTveli iunkrebis mogonebam; https://www.youtube.com/watch?v=XS2tOH1Tph4

მოსწავლეები წინასწარ მომზადებული კითხვების დახმარებით იხილავენ კოლაუ ნადირაძის

ლექსს.

https://www.youtube.com/watch?v=XS2tOH1Tph4



12

ra urTierTmimarTebas xedavT sityvebSi: TeTri da Talxi?

TeTri da Talxi antonimuri wyvilia.

ras emsaxureba am leqsikuri erTeulebis dawyvileba?

Tebervlis susxian dRes, Tovlis, anu siTeTris fonze kidev ufro TvalSisacemi gaxda TalxSi gaxveuli Tbilisi.

ris gamo gaexvia Tbilisi TalxSi?

1921 wlis TebervalSi ruseTis armiam daamxo damoukidebeli saqarTvelos menSevikuri mTavroba

ra warmogvidgina avtorma erT mTlianobaSi?

Eeklesia da mrevli “dumda sioni da dumda xalxi”

xedavT Tu ara gansxvavebas dumilsa da siCumes Soris da risi gamoxatuleba SeiZleba iyos dumili?

Ddumili metyveli siCumea da misiT yvelanairi emociis gamoxatvaa SesaZlebeli: SiSis, uRonobis, protestis

rogor axsniT qalaqis “ZilRviZrad” yofnas?

ZilRviZili yofna_aryofnis zRvaria, “iyo da ara iyo raa”, didi emociebis fonze erma dakarga realobis SegrZneba. Aam sityviT avtorma warmoaCina Tavzardacemuli Tbilisis mdgomareoba, romelsac am ubedurebis Jams Tavis sizmrad hgonia da jer kidev ar gamofxizlebula.

raze migvaniSnebs fraza: “saSinelebas kvlav sWedda grdemli”?

1921 wlis 25 Tebervali ar iyo erTjeradad Tavsdamtydari ubedureba, poetma ganWvrita , rom Tebervlis susxiani dRe iqneboda momaval saSinebaTa dasawyisi?

vin gaiara golgoTis gza da ra niSniT daukavSira es gza avtorma saqarTvelos?

golgoTas gza qristes gzaa, kacobidan RmerTobamde gasavleli, yvelaze mtkivneuli, mZime da Seuracxmyofeli. Swored am niSniT daukavSira igi avtorma saqarTvelos.

ra istoriuli konteqstis amokiTxva SeiZleba sityvebSi: “dacxra kojori da tabaxmela”,

miuxedavad imisa, rom brZola ar waugiaT kojorsa da tabaxmelasTan mebrZol iunkrebs, 1921 wlis TebervalSi saqarTvelo damarcxda ruseTTan brZolaSi.

rad moixseniebs kolau nadiraZe samSoblosTvis daRupul vaJkacebs da visTan aigivebs maT?

qarTvel iunkrebs aragvelebTan da krwanisis brZolaSi daRupul gmirebTan aigivebs avtori

vin SemouZRva wiTel armian “moReril yeliT”

wiTel armias wiTeli droSiT SemouZRva TeTr cxenze amxedrebuli



13

yelmoRerebuli sergo orjonikiZe.

ra davkargeT datrialebuli tragediis Sedegad?

davkargeT soWi, lore_somxeTSi, saingilo _ azerbaijanSi da tao_TurqeTSi

maswavlebeli moswavleebs acnobs, Tu rogor gamoepara sabWoTa cenzuras leqsi da rogor moxvda is saqarTvelos gasabWoebis 70 wlisTavisadmi miZRvnil saiubileo krebulSi. wignis gaformebis idea gogi wereTels ekuTvnoda. mxatvarma literaturis muzeums wignisTvis kolau nadiraZis xelnaweri mosTxova. rogorc mxatvari karlo faCulia aRniSnavs, leqsi aravis waukiTxavs, waikiTxes mxolod saTauri `25 Tebervali, 1921 weli~ da CaTvales, rom es iqneboda diTirambebi, sabWoTa saqarTvelos sadidebeli oda. ra ewera Tabaxis furcelze, aravis waukiTxavs, maT Soris arc gamomcemlebs. leqsis avtografi cenzurasac gaepara. wigni daibeWda. erT gverdze iyo nabeWdi leqsi, meoreze ki _ xelnaweri, rogorc gaformebis elementi. leqsis gamoqveynebas krebulis Semdgenlebis gaTavisuflebis garda, mohyva sagangebo sxdoma mweralTa kavSirSi, romelic 1985 wlis 3 seqtembers gaimarTa. didi saSiSroebis miuxedavad, leqsiT amayobda kolau, cxovrebis bolos xom mainc Cavecio komunistebs maxvili! https://www.youtube.com/watch?v=CAENhz9fl0g Semajamebeli kiTxvebi - raze migvaniSnebs leqsis daweris TariRi? Mmisi moulodneli gamomzeureba 1985 wels da reaqcia, romelic mohyva leqsis dabeWdvas? ra iyo aseTi mouTmeneli kolaus leqsSi? savaraudo pasuxi - gansxvavebuli Tvalsazrisi, movlenis sxvagvarad aRqmis mcdeloba sabWoTa xelisuflebam moiTxova upirobo morCileba, uswordebodnen yvelas, visac hqonda gansxvavebuli azri, gansakuTrebiT daupiripirdnen erovnul suliskveTebas, Tumca qadagebdnen yalb patriotizms. TviTSefasebis sqema ra vicodi? ra gavige?

ra minda vicode?

https://www.youtube.com/watch?v=CAENhz9fl0g



14

გამოყენებული მედიარესურსები:

1. https://www.youtube.com/watch?v=x6HLdBmrUGE&feature=youtu.be

2. https://www.youtube.com/watch?v=Cft6YAspYlc 3. https://www.youtube.com/watch?v=XS2tOH1Tph4 4. https://www.youtube.com/watch?v=CAENhz9fl0g

https://www.youtube.com/watch?v=x6HLdBmrUGE&feature=youtu.be

https://www.youtube.com/watch?v=Cft6YAspYlc

https://www.youtube.com/watch?v=XS2tOH1Tph4

https://www.youtube.com/watch?v=CAENhz9fl0g

kolau nadiraze “25 tebervali, 1921...

Documents