kom je cursus inkijken: antwerpen gent hasselt … · heel wat patiënten zullen je namelijk vragen...
TRANSCRIPT
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
1
Kom je cursus inkijken:
Antwerpen, Frankrijklei 127, 2000
Gent, Oude Brusselseweg 125, 9050
Hasselt, Simpernelstraat 27, 3511
Brussel, Koningsstraat 203, 1210
+32 3 292 33 33
Maak van je opleiding medisch secretariaat een succes!
Beste toekomstige student,
Hartelijk dank voor je interesse in de opleiding medisch secretariaat aan het Centrum Voor
Avondonderwijs.
Op de volgende pagina’s vind je een hoofdstuk en de volledige inhoudstafel van deze opleiding
terug. Ook krijg je alle nodige informatie over je docent en de werking van onze school. Neem deze
info rustig door, zo krijg je een goed beeld van de inhoud van de cursus en weet je zeker dat je voor
de opleiding kiest die het beste bij jou past!
Alle diploma’s die je via het Centrum Voor Avondonderwijs behaalt zijn uitermate praktijk- en dus
jobgericht! Jouw docent heeft immers zélf een succesvolle carrière als Medische
secretariaatsmedewerker. We geven les in kleine groepen zodat jij écht kan rekenen op persoonlijke
begeleiding. Dit is jouw garantie voor een kwaliteitsvolle opleiding.
Heb je nog vragen? Bel ons gerust op het nummer 03 292 33 33 of stuur een e-mail naar
[email protected]. Onze opleidingsconsulenten beantwoorden al jouw vragen en
geven je persoonlijk advies over je studiekeuze.
Blader je graag door de volledige cursus? Ook dat kan. Ze zijn in de vier secretariaten beschikbaar (je
vindt de adressen bovenaan deze pagina). Je hoeft hiervoor geen afspraak te maken, kom gewoon
vrijblijvend tussen 8u30 en 17u00 (in Antwerpen tot 18u30) langs.
We wensen je veel leesplezier en alvast veel succes met je studie!
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
2
Medische secretariaatsmedewerker: een beroep met toekomst!
Hou je van een job met afwisseling waar zowel het communicatieve als administratieve aspect aan
bod komt? Ben je ervan overtuigd dat administratieve diensten helemaal jouw ding zijn? En heb je zin
om aan de slag te gaan binnen de boeiende medische wereld? Dan is deze opleiding medisch
secretariaat zeker iets voor jou! Na afloop van deze cursus heb je de nodige kennis en vaardigheden
verworven om volwaardig en zelfstandig te functioneren in een dokterspraktijk. Je kan ook aan de
slag in een ziekenhuis, een laboratorium of een gezondheidsdienst.
Deze leerrijke en praktijkgerichte cursus gidst je stap voor stap door allerhande aspecten van dit
veelzijdige beroep. De groepsles stoomt je klaar om je administratieve, communicatieve en
organisatorische vaardigheden te verwerven en/of verder te ontplooien. Je verwerft de nodige
medische terminologie en leert hoe je professioneel aan de telefoon of in briefvorm communiceert.
Daarnaast is het belangrijk om je werk op een efficiënte manier te organiseren. Na afloop van deze
cursus heb je alle vaardigheden en kennis om in een medisch secretariaat aan de slag te gaan! Met
dit diploma heb je een waaier aan beroepsmogelijkheden. Niet alleen in ziekenhuizen is er een grote
nood aan goed opgeleide medische secretar(issen)(esses), je kan bijvoorbeeld ook aan de slag bij
gespecialiseerde klinieken, (huis-)artsenpraktijken en verpleeghuizen. De cursus bestaat uit de
volgende onderdelen:
▪ Medische terminologie, anatomie en pathologie
In dit eerste studieonderdeel kom je alles te weten over het menselijk lichaam. Zo maak je in eerste
instantie kennis met de belangrijkste medische termen. Daarnaast is het in een medisch secretariaat
ook belangrijk te weten hoe het menselijk lichaam functioneert. Daarom wordt er in dit onderdeel ook
uitgebreid aandacht besteed aan de anatomie en fysiologie van het menselijk lichaam. Dit omvat
onder meer de belangrijkste spiergroepen en gewrichten, het spijsvertering- en het bloedvatenstelsel,
het lymfesysteem, het ademhalingsstelsel,… Bovendien wordt er ook ingegaan op ziekteleer of
pathologie. Op die manier wordt het voor jou een stuk gemakkelijker om te communiceren met
artsen, medische verslagen op te stellen en patiënten correct verder te kunnen helpen.
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
3
▪ Het sociale zekerheidsstelsel
Als medisch secretar(is)(esse) is het een must om het sociale zekerheidsstelsel van ons land te kennen.
Heel wat patiënten zullen je namelijk vragen stellen over de financiële kant van hun consultatie,
behandeling of hospitalisatie. Daarom leer je in dit cursusonderdeel alles over het RIZIV,
ziekenhuisfacturatie, arbeidsongeschiktheid, moederschapsverlof en nog zo veel meer. Op die manier
kan je iedere patiënt persoonlijk verder helpen.
▪ Communicatie
Tijdens je job als medisch secretar(is)(esse) kom je voortdurend in contact met mensen. Daarom is het
belangrijk dat je ook sociaal vaardig bent. Telefoneren, mailen en brieven schrijven doen we praktisch
dagelijks. Maar op professioneel vlak lijkt dit niet altijd even evident. Als medisch secretar(is)(esse) ben
je vaak de tussenpersoon of het aanspreekpunt tussen artsen en patiënten. Een reden temeer om die
communicatieaspecten gedetailleerd toe te lichten en te beheersen.
▪ Organisatie/ efficiëntie
Na voorgaande hoofdstukken ben je op de hoogte van de meeste medische en sociale aspecten
van uw nieuwe beroep. Maar daarnaast moet je ook het secretariaat kunnen runnen. Daarom is het
belangrijk om je administratie efficiënt te kunnen beheren. Door de veelzijdigheid van het beroep, kan
het zijn dat je met verschillende taken bezig bent op eenzelfde moment. De kunst is dan prioriteiten
stellen om je administratie overzichtelijk te beheren en uit te voeren. Ook timemanagement is van
groot belang. Doelstellingen leren bepalen en uitvoeren kunnen doorslaggevend zijn als medisch
secretar(is)(esse).
Deze eigentijdse en boeiende cursus kwam tot stand in samenwerking tussen het Centrum Voor
Avondonderwijs en zelfstandige beroepsdeskundigen. Een mooie inhoudstafel en een duidelijke
structuur maken de cursussen zeer overzichtelijk. De opleiding is zeer praktijkgericht. Dankzij de
oefeningen die aan de opleiding zijn toegevoegd, oefen je jezelf in de praktijk.
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
4
INLEIDING
Deel 1: Medische Terminologie: De basis
1. Medische Termen
2. Oefeningen
Deel 2: Anatomie en Pathologie
1. Het ademhalingsstelsel
1.1. Anatomie
1.1.1. De neus
1.1.2. De keelholte
1.1.3. Het strottenhoofd
1.1.4. De luchtpijp
1.1.5. De longen
1.2 Ziektes van het ademhalingsstelsel
1.2.1. Longontsteking
1.2.2. Bronchiëctasieën
1.2.3. Primair Bronchuscarcinoom
1.3.4 Longembolie
1.2.5. Pneumothorax
1.2.6. Stoflongen
1.2.8. Mucoviscidose
1.2.9. Tuberculose
1.2.11. Astma
1.2.12. COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease)
1.3 Oefeningen
2. Het spijsverteringsstelsel
2.1 Anatomie
2.1.1. Het spijsverteringskanaal
2.1.3. De alvleesklier
2.1.4. De lever
2.1.5. De galblaas
2.2. Ziektes van het spijsverteringskanaal
2.2.1. Ziektes van de mond
2.2.2. Slokdarmziektes
2.2.3. Ziekten van de maag
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
5
2.2.4 Ziekten van de dunne darm
2.2.5 Ziektes van de dikke darm
2.2.6 Rectum en anus
2.3 Pancreasziektes
2.3.1 Acute pancreatitis
2.3.2 Chronisch recidiverende pancreatitis
2.3.3 Pancreascarcinoom
2.4 Leverziektes
2.4.1 Virale hepatitis
2.4.2 Niet virale infectieuze leveraandoeningen
2.5 Ziektes van de galblaas en galwegen
2.5.1 Galstenen
2.6 Breuken van de abdominale wand
2.6.1 Liesbreuk
2.6.2 Dijbreuk
2.6.3 Navelbreuk
2.7 Oefeningen
3 Het bewegingsapparaat
3.1 Anatomie
3.1.1 Het Passieve Bewegingsapparaat
3.1.2 Het Actieve Bewegingsapparaat
3.2 Aandoeningen van het bewegingsapparaat
3.2.1 Ziekten van de botten
3.2.2 Rugproblemen
3.2.3 Gewrichtsaandoeningen
3.3 Oefeningen
4 Het hart en aanverwanten
4.1 Anatomie
4.2 Hartziektes en aanverwanten
4.2.1 Atherosclerose
4.2.2 Angina pectoris
4.2.3 Acuut myocardinfarct
4.2.4 Hartfalen
4.2.5 Hartritmestoornissen
4.2.6 Stoornis in het prikkelgeleidingssysteem
4.2.7 Ziektes van de hartkleppen
4.2.8 Arteriële hypertensie
4.2.9 Het arteriële systeem
4.2.10 Het veneuze systeem
4.3 Oefeningen
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
6
5 Nierziektes
5.1 Acute nierinsufficiëntie
5.2 Chronische nierinsufficiëntie
5.3 Het nefrotisch syndroom
5.4 Hydronefrose
5.5 Oefeningen
6 Endocrinologie
6.1 De bijnieren
6.1.1 Ziekte van Cushing
6.1.2 Adrenogenitaal syndroom
6.1.3 Ziekte van Addison
6.2 De schildklier
6.2.1 Ziekte van Graves
6.2.2 Hypothyreoïdie
6.2.3 De bijschildklieren
6.3 De hypofyse
6.4 De pancreas
6.4.1 Hyperfunctie van de endocriene pancreas
6.4.2 Hypofunctie van de endocriene pancreas
6.5 Oefeningen
7 Het vrouwelijk lichaam
7.1 Anatomie en werking van de geslachtsorganen
7.2 Gynaecologische problemen
7.2.1 Endometriose
7.2.2 Vaginitis
7.2.3 Vaginisme
7.2.4 Ontsteking van het kleine bekken
7.2.5 Dysmenorroe
7.2.6 Amenorroe
7.2.7 Toxisch shock syndroom
7.2.8 Premenstrueel syndroom
7.2.9 Menopauze
7.2.10 Cervicale dysplasie
7.2.11 Cervixcarcinoom
7.2.12 Goedaardige eierstokcysten
7.2.13 Ovariumkanker
7.2.14 Polycysteuze eierstokken
7.2.15 Myomen in het endometrium
7.2.16 Baarmoederkanker
7.3 De borsten
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
7
7.3.1 Borstkanker
7.3.2 Borstvoeding
7.4 Oefeningen
8 Zwangerschap en geboorte
8.1 Prenatale raadpleging
8.2 Zwangerschapsproblemen
8.2.1 Bloedingen
8.2.2 Zwangerschapstoxicose
8.3 De geboorte
8.4 Complicaties bij de bevalling
8.4.1 Schouderdystocie
8.4.2 Uterusruptuur
8.4.3 Cervixruptuur
8.4.4 Perineumruptuur
8.4.5 Vruchtwaterembolie
8.4.6 Uitgezakte navelstreng
8.5 Mogelijkheden
8.5.1 Inleiden
8.5.2 Effleurage
8.5.3 Epidurale anesthesie
8.6 Onderzoek van de pasgeborene
8.6.1 Apgarscore
8.6.2 Reflexen
8.7 Complicaties bij de pasgeborene
8.7.1 Prematuriteit
8.7.2 Open rug
8.8 Oefeningen
9 Urologie
9.1 Anatomie en werking
9.2 Ziektes van de mannelijke organen
9.2.1 Acute prostatitis
9.2.2 Benigne prostaathypertrofie
9.2.3 Prostaatkanker
9.2.4 Torsio testis
9.2.5 Niet ingedaalde testikels
9.3 Oefeningen
10 Neurologie
10.1 Werking en anatomie van het zenuwstelsel
10.2 Aandoeningen van het zenuwstelsel
10.2.1 Cerebrovasculair accident (CVA)
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
8
10.2.2 Epilepsie
10.2.3 Hersenschudding
10.2.4 Hersenkneuzing
10.2.5 Hersenvliesontsteking
10.2.6 Spanningshoofdpijn
10.2.7 Migraine
10.2.8 Alzheimer
10.2.9 Ziekte van Parkinson
10.2.10 Multiple sclerose
10.2.11 Chorea van Huntington
10.2.12 Spastische verlamming
10.2.13 Myastehnia gravis
10.2.14 Beschadiging van het ruggenmerg
10.3 Oefeningen
11 Hematologie
11.1 Anemie
11.2 Leukemie
12 Dermatologie
12.1 Acne
12.2 Eczeem
12.3 Wratten
12.4 Moedervlek
12.5 Melanoom
12.6 Psoriasis
12.7 Oefeningen
13 De zintuigen
13.1 Het zicht
13.1.1 Ablatio Retinae
13.1.2 Bijziendheid
13.1.3 Verziendheid
13.1.4 Conjunctivitis
13.1.5 Kleurblindheid
13.1.6 Scheelzien
13.1.7 Cataract
13.2 Het gehoor
13.2.1 Otitis media
13.2.2 Otorroe
13.2.3 Ziekte van Menière
13.3 De reuk
13.4 Het voelen
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
9
13.5 Het proeven
13.5.1 Aften
13.6 Oefeningen
14 Infectieziektes
14.1 Pathogene organismes
14.1.1 Bacteriën
14.1.2 Virussen
14.1.3 Schimmels
14.1.4 Parasieten
14.2 Verschijnselen
14.2.1 Lokale ontstekingsprocessen
14.2.2 Koorts
14.3 Rode Hond
14.4 Kinkhoest
14.5 Waterpokken
14.6 Zona
14.7 Bof
14.8 Roodvonk
14.9 Klierkoorts
14.10 Gonorroe
14.11 Chlamydia
14.12 Syfilis
14.13 Genitale herpes
14.14 Genitale wratten
14.15 AIDS
14.16 Oefeningen
15 Medische beeldvorming
15.1 RX
15.2 Echografie
15.3 CT-scan
15.4 MRI-scan
15.5 Oefeningen
16 Ziekenhuishygiëne
16.1 Handen wassen
16.2 Kledij
16.3 Prikaccidenten
16.4 Ziekenhuisinfecties
16.5 Besmettingsbronnen
16.6 Ziekenhuislinnen
16.7 Reiniging en desinfectie
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
10
16.8 Oefeningen
Deel 3: De Sociale Zekerheid
1. Geneeskundige Verzorging en Uitkeringen
1.1 De dienst voor geneeskundige verzorging
1.1.1 Tegemoetkomingen
1.1.2 Honoraria
1.1.3 Het RIZIV-nummer
1.1.4 De nomenclatuur
1.1.5 De SIS-kaart
1.1.6 Code gerechtigde geneeskundige verzorging
1.1.7 Ziekenhuisfacturatie
1.2 De dienst voor de uitkeringen
1.2.1 Arbeidsongeschiktheid
1.2.2 Moederschap
1.2.3 Vaderschap
1.2.4 Adoptie
1.3 De dienst voor geneeskundige evaluatie en controle
1.4 De dienst voor administratieve controle
1.5 Algemene ondersteunende diensten
2 Gezinsbijslag
2.1 De rechthebbende
2.2 De bijslagtrekkende
2.3 Het rechtgevend kind
2.4 Het kraamgeld
2.5 De adoptiepremie
2.6 De kinderbijslag
2.7 Wezenbijslag
2.8 Bijkomende bijslagen
2.8.1 Leeftijdsbijslagen
2.8.2 Jaarlijkse bijslag
2.8.3 Sociale bijslagen
2.8.4 Bijkomende bijslag voor kinderen getroffen door een aandoening en voor gehandicapte kinderen
2.8.5 Bijslag voor éénoudergezinnen
2.9 De forfaitaire bijslag voor kinderen geplaatst bij een particulier
3 Werkloosheid
4 Pensioenen
4.1 Het Rustpensioen
4.2 Het Overlevingspensioen
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
11
5 Arbeidsongevallen
6 Beroepsziektes
7 Jaarlijkse vakantie
7.1 Arbeiders
7.2 Bedienden
8 Oefeningen
Deel 4: Communicatie
1. Het communiceren
1.1 Het communicatieproces
1.2 Omgaan met elkaar
1.2.1 De axen
1.2.2 De inzet
1.2.3 Het communicatiekanaal
1.2.4 Interactietypes
1.3 Feedback geven
1.3.1 Wijzen om feedback te geven
1.3.2 Regels voor het geven van feedback
1.3.3 Regels voor het ontvangen van feedback
1.3.4 Verkeerd gebruik van feedback
1.4 Assertiviteit
1.5 Oefeningen
2 Telefoneren
2.1 Inkomende gesprekken
2.1.1 Verwelkomen
2.2.2 Het gesprek
2.2.3 Doorverbinden
2.2.4 Afsluiten
2.2.5 Enkele tips
2.2 Uitgaande gesprekken
2.3 Het antwoordapparaat
2.3.1 Je eigen antwoordapparaat inspreken
2.3.2 Een bericht inspreken op iemand anders zijn antwoordapparaat
2.4 Voor- en nadelen van telefonische communicatie
2.5 Oefeningen
3 Onthaal
3.1 Algemeen
3.2 Moeilijke situaties
3.3 Conflictsituaties
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
12
3.4 De praktijk
3.5 Oefeningen
4 Briefwisseling
4.1 NBN-normen
4.1.1 Datum
4.1.2 Tijd
4.1.3 Getallen
4.1.4 Telefoonnummers
4.1.5 Bankrekeningnummers
4.1.6 Munteenheid
4.1.7 Adressen
4.1.8 Brieven
4.2 De inhoud
4.2.1 Zie de brief als een goed gesprek
4.2.2 Zorg voor vitamine-R
4.2.3 Neem de klant als vertrekpunt
4.2.4 Gebruik alinea’s
4.3 Medische verslagen
4.4 Postbehandeling
4.4.1 Inkomende post
4.4.2 Uitgaande post
4.5 Oefeningen
Deel 5: Secretariaat
1. Beheer
1.1 De agenda
1.2 Het economaat
1.3 De wachtruimte
1.4 De werkruimte
1.5 Oefeningen
2 Het medisch archief
2.1 Het medisch dossier
2.2 Archiveren van medische dossiers
2.2.1 Alfabetisch (op naam)
2.2.2 Geboortedatum
2.2.3 Inschrijvingsnummer
2.3 Oefeningen
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
13
Deel 6: Starten als zelfstandig Medisch secretaresse
1.1 Inleiding
1.2 Wat is ondernemen en werken als zelfstandige?
1.3 Durven ondernemen!
1.4 Welke commerciële aanpak is de beste?
1.5 Hoe start je als zelfstandige praktisch
1.6 De belasting op de toegevoegde waarde (BTW)
1.7 De boekhouding van een zelfstandige
1.8 Het koopcontract tussen de ondernemer en de cliënt
1.9 Het sociaal statuut van de zelfstandige
1.10 Oefeningen
BRONVERMELDING
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
14
Deel 2: Anatomie en Pathologie
Dit deel van de cursus heeft als doel je een basis bij te brengen van de werking van het menselijk
lichaam en van ziektes die zich kunnen voordoen en hoe deze tot stand komen. Het is een zeer
beknopt overzicht, vermits het onmogelijk is om in 1 cursus alles te bespreken en dat tot in het
kleinste detail. Bovendien wil je niet studeren voor arts. Het is dus enkel een kennismaking.
Er zullen ook heel wat medische termen in voor komen. Deze moet je ook begrijpen en kunnen
vertalen. Vergeet ook niet om de tekeningen goed te bestuderen! Ondanks dat het beknopt is,
heb ik het toch zo ruim mogelijk willen maken. Zodat je van alle medische takken toch een
basiskennis kan opdoen.
1. Het ademhalingsstelsel
Anatomie
De mens kan verschillende dagen zonder eten en drinken. Maar niet zonder lucht. Dat kan slechts
enkele minuten. Onze cellen hebben nu eenmaal zuurstof nodig.
De lucht gaat van je neus en mond naar de keelholte. En vervolgens via de luchtpijp naar de 2
bronchi (enkelvoud: bronchus) die de lucht brengen naar de longen, en waar de bronchi
uiteindelijk vertakken in bronchioli die eindigen in longblaasjes (= alveoli). Deze alveoli zorgen voor
de eigenlijke uitwisseling van zuurstof en kooldioxide die terug uitgeademd wordt.
De neus
De neusholte of cavum nasi is in twee gedeeld. In het midden staat het neustussenschot of
septum nasi. Vooraan op dit tussenschot liggen zeer oppervlakkige bloedvaatjes die gemakkelijk
springen. Dit netwerk van bloedvaatjes heet de plexus van Kiesselbach.
Tussen de neusholte en de mondholte is er het verhemelte. Vooraan is dit hard (= palatum
durum), achteraan is dit zacht (= palatum molle)
De binnenbekleding van de neus bestaat uit slijmvlies of mucosa die de lucht verwarmt en
vochtig maakt. Bovendien zorgt ze ervoor dat de lucht gezuiverd wordt van stof.
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
15
De keelholte
Pharynx
De mondholte en de neusholte komen samen uit in de keel. In de keel zitten de luchtpijp en de
slokdarm. Rond de keelholte zitten een aantal lymfatische structuren die een belangrijke rol
spelen bij de afweer tegen infecties, zoals bijvoorbeeld de huig, de poliepen en de amandelen.
Als je slikt wordt de luchtpijp afgesloten door het strotklepje en de neusholte wordt dan afgesloten
door de huig zodat voedsel, drank en speeksel enkel nog weg kan via de slokdarm.
Het strottenhoofd
Larynx
Het strottenhoofd vormt de ingang van de luchtpijp. Hierin liggen ook de stembanden. Deze trillen
door de lucht die uitgeademd wordt.
De luchtpijp
Trachea
De luchtpijp zit in de hals, voor de slokdarm. De binnenkant is bedekt met slijmvlies.
De longen
De luchtpijp splitst zich in een linker en rechter bronchus die naar de longen gaan. Een long is
geen hol orgaan. De longen bestaan uit longblaasjes en vormen een sponsachtig weefsel. Als
men niet rookt is de kleur grijs-roos. De rechter long is groter dan de linker long, vermits links ook
het hart gelegen is. De rechter long bevat 3 longkwabben, de linker long bevat 2 longkwabben.
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
16
De bronchus splitst zich in vele bronchioli die zich uiteindelijk verder splitsen in longblaasjes of
alveoli. De alveoli zorgen voor de uiteindelijke uitwisseling van zuurstof en koolstofdioxide.
Hiervoor stroomt het bloed in een netwerk van zeer fijne haarvaatjes of capillairen langs de
alveoli.
Om het verhaal af te maken:
Het zuurstofrijke bloed komt in de aders en gaat naar het hart. Van daaruit gaat het bloed via
de aorta (grote lichaamsslagader), naar heel het lichaam. Het bloed voorziet de cellen van
zuurstof en verwijdert het koolzuurgas.
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
17
1.2 Ziektes van het ademhalingsstelsel
Longontsteking
Pneumonie
Er zijn verschillende soorten longontstekingen.
We kunnen ze indelen volgens locatie, volgens oorzaak en volgens verwekker.
Indeling volgens locatie:
Lobaire Pneumonie
Deze pneumonie komt niet vaak meer voor. De ontsteking bevindt zich slechts op 1
longkwab. Dit is een acute aandoening met koude rillingen, zweten , hoge koorts,
hoesten (eventueel met bloed) en pijn bij het ademhalen
Bronchopneumonie
Deze pneumonie komt meestal voor bij baby’s en bejaarden. De ontsteking breidt zich
uit via de bronchi en bronchioli. Toch is deze milder en minder acuut dan de lobaire
pneumonie. De temperatuur stijgt traag, men hoest (eventueel met geel-groene
slijmen), men is kortademig en heeft pijn in de zij.
Indeling volgens oorzaak:
Aspiratiepneumonie
Als voedsel, drank, braaksel of bepaalde voorwerpen in de luchtwegen komen, dan
kan het longweefsel ontstoken raken.
Dit is ook een reden waarom patiënten nuchter geopereerd moeten worden. Zo kan
de maaginhoud niet terugvloeien naar de keel.
Post-stenotische pneumonie
Als een bronchus afgesloten wordt (bijvoorbeeld door een voorwerp dat in het
ademhalingsstelsel komt of door een tumor), dan ontstaat in het longdeel achter de
stenose (=vernauwing) een ontsteking.
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
18
Indeling volgens verwekker:
Bacteriën
Virussen
Schimmels
Bronchiëctasieën
Dit zijn verwijdingen van de wanden van de bronchiën. Ze zijn vaak het gevolg van ziektes als
longontstekingen, mucoviscidose, kinkhoest en tuberculose. Zelden kunnen ze ook aangeboren
zijn.
Door de vergroting van de luchtwegen wordt er veel meer slijm gevormd dat zich ophoopt. Door
de verwijding zijn ook de trilhaartjes in de bronchiën beschadigd. Normaal verwijderen zij het stof
en de kiemen uit de zuurstof, maar nu functioneren zij dus niet meer goed.
Hierdoor kan dus ook het slijm niet opgeruimd worden.
De patiënt heeft een chronische hoest met veel slijmen met een slechte geur. Ook een piepende
ademhaling is mogelijk. Er wordt behandeld met antibiotica.
Primair Bronchuscarcinoom
Primair, omdat het over longkanker gaat die in de long zelf ontstaat. Spreekt men over een
secundaire tumor, dan is deze elders ontstaan en uitgezaaid naar de long.
Na prostaatkanker is dit de vaakst voorkomende kanker bij de man in onze Westerse wereld.
Ze vindt haar oorsprong meestal in het inademen van kankerverwekkende stoffen zoals
tabaksrook en asbest.
Vermits de ziekte meestal pas in een laat stadium ontdekt wordt, is het dikwijls al te laat om te
opereren. Dit heeft als gevolg dat de prognose enorm slecht is. Slechts 10 % van alle mensen met
longkanker zijn 5 jaar later nog in leven.
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
19
1.3.4 Longembolie
Een embool is een trombus (= bloedklonter) die zich verplaatst. Een embool is meestal afkomstig
uit de aders van de onderste ledematen. Ze verplaatst zich via de aders naar het hart en daarna
via de longslagader naar de longen. Hier blijft het embool steken in de kleine vertakkingen van
de longslagader waardoor deze plots wordt afgesloten. Dit kan leiden tot een longinfarct.
Een longinfarct is het afsterven van longweefsel t.g.v. een tekort aan bloed achter het embool.
Een embool kan ontstaan door iedere langdurige inactiviteit (bvb: postoperatief het bed moeten
houden), obesitas, spataders,…
De ernstigheid hangt af van de grootte en plaats van het embool. Als de longslagader wordt
afgesloten heeft de patiënt een zeer acute moeilijke en versnelde ademhaling (dyspnoe en
tachypnoe). De patiënt verkeert (terecht) in doodsangst!
Bij een klassiek longembool heeft de patiënt plots pijn in zijn zij en een moeilijke ademhaling
waardoor hij ook angstig is.
Pneumothorax
Dit is een aandoening waarbij er lucht aanwezig is in de pleuraholte (= de ruimte tussen het
longvlies en het borstvlies). Normaal is deze holte luchtledig. Een pneumothorax veroorzaakt
acute pijn en dyspnoe en ontstaat bijvoorbeeld door een scheurtje in een alveool, tijdens een
operatie of traumatisch (bvb. door een messteek in de borstkas).
Stoflongen
Stoflongen die ontstaan door blootstelling aan een anorganische stof pneumoconiose
Er zijn 3 soorten:
➢ De mijnwerkerslong (=antracose) t.g.v. het inademen van koolstof( = antraciet);
➢ De silicose t.g.v. het inademen van silicium.
➢ De asbestose t.g.v. het inademen van asbest.
➢ De gevolgen zijn kortademigheid en hoesten.
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
20
Mucoviscidose
Taaislijmziekte
Dit is een erfelijke ziekte waarbij er zeer taai slijm aangemaakt wordt dat de afvoergangen
verstopt. Hierdoor krijgt men een ophoping van slijm in de longen wat een perfecte
voedingsbodem voor bacteriën is. Ze veroorzaken infecties en chronische bronchitis. De longen
worden beschadigd door bronchiëctasieën.
Kinderen met mucoviscidose hebben een onophoudelijke hoest en zijn kortademig. Ze kunnen
geen lichamelijke inspanningen doen. Uiteindelijk zullen de longen niet meer werken.
Vanuit de pancreas kunnen geen spijsverteringsenzymen naar de dunne darm gevoerd worden
waardoor allerlei voedingsstoffen niet meer opgenomen kunnen worden. Dit leidt tot
ondervoeding.
Mannen hebben vaak last van infertiliteit doordat de zaadleiders verstopt raken.
De levensverwachting van deze patiënten is slechts 30 à 40 jaar.
Tuberculose
Dit is een pneumonie die verwekt wordt door een bacterie, de tuberkelbacil. Je ademt ze in via
druppeltjes afkomstig van een tuberculosepatiënt die hoest. De bacteriën komen in de longen en
verspreiden zich door de rest van het lichaam. Ze kunnen er jarenlang in sluimerende toestand
verblijven. Veelal zal men er dus nooit enige last van ondervinden.
Ten gevolge van bvb. ouderdom, ondervoeding, alcoholisme, aids,… kunnen de sluimerende
bacteriën gereactiveerd worden en ontstaat er tuberculose. Er is een hoest met slijmen, men
vermagert en is vermoeid.
Er worden in de longen holtes gevormd van waaruit de tuberkelbacillen uitgehoest worden.
Gelijkaardige holtes ontstaan ook in andere organen, in de wervels, in de gewrichten, in de nieren
en de ovaria.
De ziekte is te genezen met medicamenten die er ook voor zorgen dat de ziekte na verloop van
tijd niet meer besmettelijk is.
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
21
Astma
Dit is een chronische longaandoening. Typisch is een hyperreactiviteit van de luchtwegen. De
patiënt heeft een piepende, korte ademhaling en voelt een spanning in de borst. Ongeveer 5%
van de Belgen lijdt aan astma.
De ziekte gebeurt in aanvallen en bij sommigen zijn deze aanvallen frequenter en/of heviger dan
bij anderen. Het gebeurt dat het om een erfelijke aandoening gaat. Maar meestal wordt het
door allergenen veroorzaakt zoals pollen en huisstofmijt.
Astma kan ook ontstaan door luchtverontreiniging, tabaksrook, vochtigheid,… Als men de
oorzaak van de astma kent, is het aan te raden om plaatsen waar de uitlokkende factoren zijn te
vermijden.
Astma valt niet te genezen, maar men kan door medicatie de ziekte goed onder controle
houden. Het gebeurt ook dat de ziekte minder ernstig wordt als men volwassen wordt.
COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease)
CARA (Chronische Aspecifieke Respiratoire Aandoeningen)
een verzamelterm die wordt gebruikt voor ziektes die worden gekarakteriseerd door
een afname van de mogelijkheid tot inademen en door een langzame en moeizame
uitademing, wat maandenlang kan aanhouden. Het gaat hier over Chronische Bronchitis
en Emfyseem.
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
22
Chronische Bronchitis
Dit is een zeer langzaam evoluerende ziekte. Als ze ontdekt wordt, is ze al jarenlang aanwezig. Het
is een typische rokersziekte waarbij men vooral ’s morgens veel hoest. Men is ook vatbaarder
voor bacteriële infecties. Men heeft geregeld last van kortademigheid met een piepend geluid.
Men kan deze ziekte behandelen met een absoluut rookverbod en medicatie.
Emfyseem
Dit is het eindstadium van chronische bronchitis. De wanden tussen de alveoli gaan verloren
zodat de alveoli één grote ruimte vormen. Hierdoor verkleint het gasuitwisselingsoppervlak en
wordt de ademhaling ernstig verstoord.
Emfyseem kan niet genezen worden en zal meestal enkel maar verergeren zodat men uiteindelijk
vasthangt aan permanente zuurstoftoediening.
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
23
1.3 Oefeningen
Vul aan:
1. Het netwerk van bloedvaatjes in je neus die gemakkelijk springen en die een bloedneus
kunnen veroorzaken heet ___________________________.
2. Geef de 4 lichaamsdelen waar de ingeademde lucht passeert, alvorens de longen te
bereiken: ___________________, ___________________, ________________, _____________________.
3. De medische term voor keelholte is _________________. Verwar dit niet met de medische
term voor strottenhoofd: ______________.
4. Een kwaadaardige tumor die in de long zelf ontstaan is noemen we een _____________
_______________.
5. Een longembool kan leiden tot een ______________________.
6. Er zijn 3 soorten pneumoconiose: ______________________, __________________ en
____________________________.
7. Tuberculose wordt verwekt door een bacterie, nl. de __________________.
8. Geef de 2 ziektes die als verzamelnaam COPD hebben: ________________________ en
_________________________.
9. Emfyseem is een _________________________ in een vergevorderd stadium.
10. Een pneumonie kunnen we volgens locatie indelen in een _________________ en een
_________________.
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
24
Het spijsverteringsstelsel
Het spijsverteringsstelsel bestaat uit 6 functies:
1.Voedsel opnemen Eten
2. Voedsel afbreken Kauwen
3. Voedsel transporteren door het
spijsverteringskanaal
Slikken en peristaltiek
4. Voedsel afbreken tot substraten Vertering
5. De substraten overdragen aan het
bloed
Resorptie
6. De resten uitscheiden Ontlasting
Er zijn 6 basisbestanddelen in onze voeding:
1. Vitaminen
2. Eiwitten = Proteïnen
3. Lipiden = Vetten
4. Koolhydraten = Suikers = Sachariden
5. Mineralen
6. Water
We hebben alle 6 deze voedselbestanddelen nodig om ons lichaam goed te laten functioneren.
Het spijsverteringsstelsel stelt stoffen ter beschikking aan het transportsysteem (het bloed) zodat deze stoffen in de weefsels terecht komen.
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
25
2.1 Anatomie
Het spijsverteringskanaal
Ons spijsverteringskanaal verteert de voedselbestanddelen zodat ze geschikt zijn voor resorptie.
Dit gebeurt via de mondholte, de keelholte, de slokdarm, de maag, de dunne darm en de dikke
darm. Deze onderdelen bestaan uit mucosa (slijmvlies), muscularis (spieren) en een glad vlies
(serosa).
Mondholte
Hierin wordt het voedsel gekauwd en gemengd met speeksel waardoor het verkleint. Er wordt
dagelijks meer dan 1 liter speeksel gevormd door de speekselklieren. De afscheiding van speeksel
wordt geregeld door het autonome zenuwstelsel en gebeurt ook als reflex bij het zien, ruiken of
denken aan voedsel.
De 32 tanden (bij volwassenen) in de mondholte vormen het gebit. Elke tand heeft een nummer.
Deze nummering ziet er zo uit:
Tanden 18, 28, 38 en 48 zijn de wijsheidstanden. Vaak ontbreken deze. De tanden vooraan zijn
scherpe snijtanden. Achteraan zitten stompe kiezen. Een tand bestaat uit een kroon en een
wortel.
De tong bestaat uit dwarsgestreepte spieren. Op de tong bevinden zich de smaakpapillen met
de smaaksensoren: op de tongpunt proeven we zoet, aan de zijkanten proeven we zuur en
achteraan proeven we bitter. Zout proeven we over heel de tong.
Niet zo lang geleden is er nog een vijfde smaak ontdekt: umami. Het is ook de tong die bij het
slikken de spijs langs het verhemelte naar de keelholte duwt. Hierdoor ontstaat een slikreflex.
Keelholte
Pharynx
18 17 16 15 14 13 12 11 21 22 23 24 25 26 27 28
48 47 46 45 44 43 42 41 31 32 33 34 35 36 37 38
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
26
Slokdarm
Oesofagus
Deze gespierde buis ligt tussen de luchtpijp en de wervelkolom. Deze spieren zorgen voor de
peristaltiek: een golfbeweging waardoor de slokdarm samentrekt en het voedsel naar beneden
wordt geduwd. De spieren zorgen er ook voor dat de maaginhoud niet terug naar boven vloeit.
Keelholte
Stembanden
Tong
Neusholte
Slokdarm Luchtpijp
Strotklepje
Strottenhoofd
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
27
Maag
In de maag zorgen zuren en sappen voor de verdere vertering van het voedsel. Het doodt ook
bacteriën en schimmels die in het voedsel zitten. Twee tot vier uur na een maaltijd is de maag
terug leeg.
Dunne darm
Intestinum tenue
Hier wordt de vertering voltooid. Ze bestaat uit de twaalfvingerige darm (= duodenum), het
jejunum en het ileum en is meer dan 6 meter lang.
Ook hier zorgt peristaltiek voor de voortgang van de stoffen. Het grootste deel van de opname
van de stoffen (= resorptie) gebeurt in de eerste helft van de dunne darm. Door de resorptie
komen de substraten in het bloed en worden zo via de venen afgevoerd naar de lever.
Dikke darm
Colon
De spijsverteringsresten (= resten die niet verteerbaar zijn) komen in de dikke darm en worden als
faeces via de anus verwijderd. Deze resten in de dikke darm zijn een goede voedingsbodem voor
bacteriën. Er zijn hier echter ook goede bacteriën die vitamines produceren. Deze vitamines
worden geresorbeerd. Door deze activiteiten (en ook door rottingsprocessen) ontstaan er gassen
met flatus tot gevolg.
De dikke darm bestaat uit de blinde darm (=caecum), het colon ascendens, het colon
transversum, het colon descendens, het colon sigmoideum en de endeldarm (= rectum) die
eindigt in de anus.
Als de endeldarm gevuld wordt met faeces, ontstaat er vanuit de hersenen een defecatiereflex.
Door onze zindelijkheidstraining kunnen we deze onwillekeurige reflex onderdrukken en spannen
we onze spieren aan. Bij ontspannen van deze spieren, volgt er ontlasting of defecatie.
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
28
De alvleesklier
Pancreas
Dit is de belangrijkste producent van spijsverteringssappen. De pancreas is een klier dat
pancreassecreet afscheidt in het duodenum.
Buiten dit produceert de pancreas ook nog glucagon en insuline. Glucagon doet de
bloedsuikerspiegel (= glycemie) stijgen. Insuline doet de bloedsuikerspiegel dalen.
De lever
De lever is een klier en bestaat uit 2 kwabben: de rechter en de linker kwab. De rechter is dubbel
zo groot dan de linker.
Al het bloed uit het spijsverteringskanaal wordt naar de lever gevoerd. De substraten in het bloed
worden in de lever nagekeken en verwerkt. Het ‘gezuiverde’ bloed verlaat vervolgens de lever en
gaat naar het hart. Gifstoffen worden afgevoerd via de gal die ook door de lever geproduceerd
wordt.
Deze gal wordt afgevoerd naar de dunne darm (daar helpt gal om vetten te verteren) of
opgeslagen in de galblaas. De lever zorgt ervoor dat de concentratie van de stoffen in het bloed
op peil gehouden wordt.
De galblaas
De gal, afkomstig van de lever en die niet rechtstreeks naar de dunne darm afgevoerd wordt,
gaat via de galwegen naar de galblaas. Hier blijft de gal opgeslagen tot het nodig is om de
dunne darm te helpen met het verteren van vetten.
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
29
Op de studentenpagina vind je een filmpje over de werking van het spijsverteringsstelsel.
Ziektes van het spijsverteringskanaal
Ziektes van de mond
Parodontitis
Letterlijk vertaald, betekent dit: ontsteking rondom de tand. Dus een ontsteking van het weefsel
rond de tand. Het is niet hetzelfde als gingivitis wat ontsteking van het tandvlees betekent.
Bij parodontitis zal uiteindelijk het kaakbot aangetast worden waardoor de tand kan uitvallen.
Gingivitis ontstaat door tandplaque. Parodontitis is het gevolg van een bacteriële infectie.
Glossitis
Dit is een ontsteking van de tong.
Bof
Dikoor
Maag
Appendix
Dunne darm Dikke darm
Galblaas
Lever
Pancreas
Rectum
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
30
Bof komt tegenwoordig niet vaak meer voor, vermits kinderen al jong gevaccineerd worden
tegen deze ziekte. Bij kinderen is de ziekte meestal heel onschuldig.
Als volwassen mannen deze ziekte krijgen, dan kan dit leiden tot onvruchtbaarheid.
Men heeft koorts, spierpijn en pijn bij het slikken. De speekselklieren achter de oren zijn gezwollen,
net zoals de kaken.
Xerostomie
Droge mond
Dit is ten gevolge van een verminderde speekselafvloed. Dit is meestal geen ziekte op zich, maar
een bijverschijnsel van een ziekte of een medicijn.
Slokdarmziektes
Reflux
Hierbij vloeit zure maaginhoud terug naar de slokdarm doordat het klepje onderaan de slokdarm
niet goed werkt. Dit ziet men vooral bij baby’s omdat dat klepje dan nog niet goed ontwikkeld is.
Ook bij zwangere vrouwen werkt dit klepje minder goed. Het gevolg is een ontsteking van het
slijmvlies van de slokdarm.
Slokdarmdivertikel
Divertikel van Zenker
Een divertikel is een uitstulping en het ontstaat doorheen een zwakke plek in de achterwand. De
gevolgen zijn dysfagie en regurgitatie van voedsel en slijm uit het divertikel. Men krijgt een vieze
adem (= foetor ex ore).
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
31
Slokdarmcarcinoom
Dit heeft ernstige dysfagie tot gevolg, wat leidt tot ernstige vermagering. Zelfs het eigen speeksel
kan uiteindelijk niet meer worden doorgeslikt. De prognose is zeer slecht.
Ziekten van de maag
Ulcus pepticum
Dit is een zweer veroorzaakt door peptisch maagsap. Als deze ulcus voorkomt in de maag, dan
spreekt men van een ulcus ventriculi of van de klassieke maagzweer. Een ulcus pepticum kan ook
voorkomen in de dunne darm. Dan spreekt men van een ulcus duodeni.
Het ontstaat als het evenwicht tussen zuren en sappen verstoord geraakt en dit peptisch
maagsap dan in contact komt met het slijmvlies van de maag of dunne darm en daardoor het
slijmvlies beschadigd raakt.
Een van de complicaties is bloedverlies. Dit kan zowel via braaksel gebeuren, als via de anus.
Gastritis
Hierbij wordt een ontsteking van het maagslijmvlies bedoeld. Dit kan acuut en chronisch
voorkomen.
Maagcarcinoom
Deze kanker begint zich meestal al vroeg uit te zaaien. Vooral naar de galwegen en de lever. Als
verschijnselen ziet men vaak maagbloedingen, het braken van bloed, vermagering en
spijsverteringsstoornissen.
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
32
2.2.4 Ziekten van de dunne darm
Acute gastroenteritis
Dit kan veroorzaakt worden door virussen, bacteriën, parasieten of toxische stoffen.
Er is gevaar voor uitdroging. Zeer vaak een beetje water drinken is dus de boodschap (als men in
1 keer veel drinkt, kan dit terug uitgebraakt worden)!
Malabsorptie
Dit is een vaak voorkomend bijverschijnsel van ziektes van de dunne darm. Hierbij worden 1 of
meerdere of zelfs alle voedingsstoffen slecht opgenomen. Er treedt ernstige vermagering op en bij
kinderen groeistoornissen. Er kan ook steatorree (= vettige diarree) optreden, gasvorming en
krampen.
Darmafsluiting
Ileus
Dit kan ontstaan doordat de peristaltiek is uitgevallen of doordat er een inklemming van de darm
is waardoor de darminhoud niet meer verder kan. Dit heeft enorme krampen en braken tot
gevolg.
Ziekte van Crohn
Dit is een chronische darmontsteking. Vaak gaat deze langdurige ontsteking gepaard met
vernauwingen van de darmen, fistels, abcessen en zweertjes in de mond. Vooral mensen tussen
18 en 40 jaar in geïndustrialiseerde landen krijgen deze ziekte. De patiënten hebben last van
krampen, diarree en misselijkheid.
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
33
2.2.5 Ziektes van de dikke darm
Diarree
Dit wordt veroorzaakt door bacteriën, virussen, parasieten of toxische stoffen. Men moet uitkijken
voor dehydratie!
Constipatie
Dit komt vaak voor bij bejaarden. Meestal is het een uiting van onwelzijn, angst, depressie of
vereenzaming. Lichaamsbeweging en vezelrijke voeding zijn belangrijk om constipatie te
voorkomen.
Diverticulose en diverticulitis
Diverticulose = de aanwezigheid van uitstulpingen (= divertikels)
Diverticulitis = de ontsteking van deze uitstulping(en)
Oorzaak van deze divertikels is een te hoge druk in het colon t.g.v. het eten van te weinig vezels.
De divertikels kunnen ontsteken doordat er onverteerd voedsel en bacteriën in achterblijven.
Colonpoliepen
Dit is een benigne tumor, die uitpuilt in het darmlumen en die bekleed is met darmepitheel. De
patiënt vertoont zelden klachten.
Er bestaan 2 soorten:
➢ Hyperplastische poliepen: zij zullen nooit kwaadaardig worden
➢ Neoplastische poliepen: zij kunnen kwaadaardig worden en zo dikkedarmkanker
veroorzaken.
Coloncarcinoom
Het coloncarcinoom komt meer en meer voor in geïndustrialiseerde landen. Het symptoom bij
uitstek is een verandering van het stoelgangspatroon. Hoe vroeger het carcinoom ontdekt wordt,
hoe beter de prognose.
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
34
Appendicitis
Ontsteking van het aanhangsel van de blinde darm.
De patiënt is misselijk en moet braken. Men heeft voortdurend buikpijn.
Dolichocolon
Dit is een abnormaal lange en kronkelige dikke darm. Meestal zal hieruit een volvulus ontwikkeld
worden. Dit is een steeldraai van de darm rond haar eigen as waardoor de darmpassage
afgesloten wordt.
Buikvliesontsteking
Peritonitis
Peritoneum = buikvlies
Het buikvlies is een dun, transparant vlies dat alle organen in de buikholte en de binnenwanden
van de buikholte bedekt. Peritonitis is meestal het gevolg van een perforatie van een orgaan in
de buikholte. Een operatie is dan ook noodzakelijk.
Colitis Ulcerosa
Bij deze langdurige darmontsteking is het rectum altijd aangedaan. Meer nog, de ontsteking
begint hier. Er is anaal bloedverlies. De ontsteking kan zich uitbreiden naar de dikke darm. Men
krijgt een uitgezet colon wat kan leiden tot colonperforatie. Er is ook een gevaar voor
coloncarcinoom.
2.2.6 Rectum en anus
Hemorroïden
= aambeien = spataders van het veneuze netwerk dat rond het anale kanaal ligt.
Anale fissuur
Dit is een klein kloofje rond de anus dat zeer hevige pijn veroorzaakt bij ontlasting.
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
35
2.3 Pancreasziektes
2.3.1 Acute pancreatitis
De spijsverteringssappen die de pancreas produceert, worden pas geactiveerd in het
duodenum. Als de activatie reeds in de pancreas gebeurt, ontstaat er een acute ontsteking.
Wederom is alcoholabusus een belangrijke oorzaak.
Ook galwegstenen kunnen een acute pancreatitis veroorzaken. De patiënt heeft hevige buikpijn.
Afhankelijk van de mildheid van de ontsteking is er een al dan niet gunstige prognose.
2.3.2 Chronisch recidiverende pancreatitis
Door chronische alcoholabusus of het veelvoudig lijden aan galstenen zullen de acute
alvleesklierontstekingen zich steeds vaker opvolgen en kan de patiënt tussendoor niet meer
volledig herstellen. De pijn wordt zeer hevig en verergert bij eten. De patiënt zal hierdoor minder
eten en er treedt een ernstig gewichtsverlies op. Ook geelzucht is een mogelijk symptoom. In een
later stadium krijgt de patiënt diabetes.
2.3.3 Pancreascarcinoom
Men noemt deze kanker ook wel eens de ‘silent killer’. Op het ogenblik dat de klachten ontstaan,
is de tumor meestal al zo ver gevorderd dat behandeling niet meer mogelijk is. De
levensverwachting is na de diagnose nog slechts maximum 1 jaar.
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
36
2.4 Leverziektes
2.4.1 Virale hepatitis
Hepatitis A
Dit krijgt men door het consumeren van besmet voedsel en drinkwater. Op de een of andere
manier is het voedsel en drinkwater besmet geraakt met menselijke ontlasting. Je kan het ook
oplopen in toiletten of bij het geven van handen.
Mensen in westerse landen hebben geen antistoffen tegen Hepatitis A en moeten zich laten
inenten bij het reizen naar landen met een hoog risico voor deze ziekte. De ziekte is echter wel te
genezen.
De patiënt is moe, misselijk en heeft pijn. De urine is donker, de faeces wit. Er kan ook geelzucht
optreden. Zeer zelden ontstaat er levercelnecrose met ernstige leverinsufficiëntie.
Hepatitis B
Dit wordt veroorzaakt door een virus dat overgedragen wordt via seksuele betrekkingen (sperma
en vaginaal vocht), bloed, beten, besmette naalden (drugs) of speeksel. Het zal ook van moeder
op kind overgedragen worden als de moeder besmet is.
Men kan zich wel laten vaccineren.
Behalve vermoeidheid, zijn er weinig of geen symptomen. Maar de hepatitis B kan evolueren
zodat de lever niet meer in staat is zijn functies uit te voeren. Enkel een levertransplantatie kan
dan nog een fatale afloop verhinderen.
Hepatitis C
Dit wordt overgedragen via het bloed of via besmette naalden, maar komt zeer weinig voor in
West-Europa. Een van de enige symptomen is vermoeidheid. Er bestaat geen vaccin.
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
37
2.4.2 Niet virale infectieuze leveraandoeningen
Leptospirose
De ziekte van Weil
De ziekte wordt veroorzaakt door bacteriën in de urine van besmette ratten. Deze leptospiren (=
bacteriën in de nieren van ratten) kunnen maanden overleven in riolen, grachten, sloten,… De
leptospiren komen in het menselijk lichaam via ogen, neus of huid.
Leverabces
Dit ontstaat na een bacteriële infectie in het abdomen. Het gaat om een hoeveelheid etter in
een niet eerder bestaande holte in het leverweefsel.
Toxische hepatitis
De voornaamste oorzaak: alcohol.
Ook andere dingen, zoals medicatie kunnen dit veroorzaken.
Levercirrose
Dit is een chronische ziekte waarbij de normale structuur van de lever is vervormd door knobbels.
Dit leidt tot levercelnecrose en de vorming van littekenweefsel.
Uiteindelijk zal er leverinsufficiëntie zijn en een blokkade in de bloedsomloop. Het bloed zal zich
opstapelen in de venen van het maagdarmkanaal.
Ook hier is de voornaamste oorzaak alcohol. Maar ook Hepatitis B kan levercirrose veroorzaken.
De enige behandeling is een levertransplantatie.
Levertumoren
Een levertumor kan benigne of maligne zijn.
Een kwaadaardige primaire levertumor is zeer zeldzaam. Meestal gaat het om kwaadaardige
levermetastasen afkomstig van andere organen.
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
38
2.5 Ziektes van de galblaas en galwegen
2.5.1 Galstenen
Cholelithiasis
Meestal geeft cholelithiasis geen symptomen. De patiënt zal er meestal weinig last van
ondervinden.
In sommige gevallen kan het gebeuren dat de galsteen de afvoergang van de galblaas naar de
lever afsluit. Men noemt dit dan een galkoliek. Er ontstaat zo een acute cholecystitis (= ontsteking
van de galblaas).
Deze acute cholecystitis heeft op haar beurt weer een aantal gevolgen: De afvoer van de
galblaas is afgesloten waardoor de galblaas uitzet en er een hydrops (= abnormale ophoping
van bepaalde stoffen) ontstaat. Deze hydrops leidt tot een galblaasempyeem (= ophoping van
etter in de galblaas). De wand van de galblaas necrotiseert en perforeert.
Er kan ook een chronische cholecystitis ontstaan. Hierbij verschrompelt de galblaas. Een
cholecystectomie is de oplossing. Als de galsteen de afvoergang tussen galblaas en
twaalfvingerige darm afsluit, ontstaat er een acute cholangitis (= ontsteking van de galwegen)
met rilkoorts.
2.6 Breuken van de abdominale wand
Breuk = hernia = verplaatsing van een orgaan buiten zijn normale holte.
Buikorganen worden op hun plaats gehouden door de spieren van de buikwand. Als een deel
van een orgaan zich doorheen een zwakke plek in de buikwand wringt, ontstaat een hernia.
Als een hernia ingeklemd geraakt, kan de bloedtoevoer afgesloten worden. Een spoedoperatie is
dan aangewezen.
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
39
2.6.1 Liesbreuk
De zaadleider bij de man loopt door het lieskanaal ter hoogte van de liesplooi. Doorheen een
zwakke plek in dat lieskanaal kan een deel van de zaadleider uitstulpen. Er ontstaat een ronde
zwelling in de liesplooi die soms gepaard gaat met hevige pijn.
2.6.2 Dijbreuk
Hierbij is er een uitstulping vanuit de buikholte in het bovenste deel van de dij. Het komt vaak voor
bij obese of zwangere vrouwen.
2.6.3 Navelbreuk
Ter hoogte van de navel is er een zwakke plek in de buikwand. Er is een duidelijke zwelling
zichtbaar. Verder zijn er nauwelijks klachten.
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
40
2.7 Oefeningen
Vul aan:
1. De 6 functies van het spijsverteringsstelsel zijn: ____________________, _____________________,
____________________, __________________, _____________________, ____________________.
2. Achteraan op de tong proeven we __________________.
3. _____________________ = Een golfbeweging waardoor de darmen samentrekken en het
voedsel verder wordt geduwd.
4. Wat zijn de 3 delen van de dunne darm? _________________, _______________,
____________________.
5. De alvleesklier produceert _________________, ________________ en ________________.
6. De lever bestaat uit 2 kwabben: een linker en een rechter. Dewelke is dubbel zo groot als
de andere? _______________.
7. Wat is de functie van de galblaas? ____________________.
8. Welk van deze 2 aandoeningen ontstaat door een bacteriële infectie? Parodontitis of
Gingivitis? ______________.
9. Doordat de speekselafvloed vermindert, krijgt men ________________.
10. Waarom ziet men reflux vaak bij baby’s? ________________________.
11. Een klassieke maagzweer noemen we een ______________________.
12. Een abnormaal lange en kronkelige dikke darm is een ________________.
13. Een kloofje rond de anus dat veel pijn veroorzaakt is een ______________________.
14. Pancreasziektes zijn vaak het gevolg van een slechte levensstijl, nl.
________________________.
15. Tegen welke hepatitis laat je je best vaccineren als je naar Afrika op reis gaat?
______________________.
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
41
16. Van welk lichaamsdeel is de ziekte van Weil een aandoening? ___________.
17. De verplaatsing van een orgaan buiten zijn normale holte noemen we een
_____________________ of een ___________________.
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
42
Je start met de lessen medisch secretariaat waar en wanneer je wil!
Deze cursus bestaat uit 12 lessen. Je volgt één keer per week les op een vaste weekdag. Elke les duurt
3 uren. De leslocaties en startdata van deze groepslessen vind je via deze link:
http://www.centrumvooravondonderwijs.be/opleiding/medisch-secretaresse/#Startdata
De opleiding medisch secretariaat is voor iedereen toegankelijk, je hebt geen vooropleiding nodig.
De theorie en praktijk die je hebt geleerd in de klas oefen je elke week goed in waardoor je de
volgende les onmiddellijk iets nieuws kan leren.
De opleiding medisch secretariaat wordt gegeven in kleine groepjes zodat de persoonlijke
begeleiding gegarandeerd is en de docent echt met jou kan bezig zijn.
Les volgen aan het Centrum Voor Avondonderwijs is meer dan leren alleen. Je volgt les in
professionele lesgebouwen. De docenten zijn zelf vakspecialisten, zodat je altijd de laatste trends of
inzichten mee hebt. Bovendien leer je tijdens de lessen gemotiveerde mensen met dezelfde interesses
kennen, waardoor je ook leert van anderen en een hecht netwerk opbouwt.
Wil je graag een overzicht van de startdata van álle cursussen? Surf dan naar
www.centrumvooravondonderwijs.be/startdata/
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
43
Vijf ijzersterke redenen om te studeren aan het Centrum Voor Avondonderwijs
1. Je behaalt een waardevol diploma
✓ Het Centrum Voor Avondonderwijs is door een groot aantal beroepsfederaties erkend. Je
kan je met je diploma bij deze federaties aansluiten en genieten van allerlei voordelen. Bij
werkgevers in verschillende sectoren heeft het diploma daarom een grote troef bij je
sollicitatie en biedt het je vaak werkzekerheid.
✓ Centrum Voor Avondonderwijs bezit het ISO certificaat. Dit is een onafhankelijk
kwaliteitslabel dat elk jaar opnieuw, na een grondige audit van het cursusmateriaal, de
docenten en het secretariaat, moet worden toegekend. Dit is jouw beste garantie voor een
kwaliteitsvolle en degelijke opleiding.
2. Je kiest voor een praktijk- en jobgerichte opleiding
✓ Al onze opleidingen worden gegeven door zelfstandige specialisten met jarenlange
beroepservaring. Dankzij deze jarenlange ervaring weten we precies welke onderwerpen,
extra uitleg of praktijkvoorbeelden het verschil maken. Hierdoor bereik je snel je doel: je
carrière een boost geven of een nieuwe job vinden.
✓ Veel afgestudeerde studenten startten hun eigen succesvolle zaak na het volgen van een
opleiding bij het Centrum Voor Avondonderwijs.
3. Je kiest voor een persoonlijke begeleiding in een professionele omgeving
✓ Het Centrum Voor Avondonderwijs biedt je een professionele opleiding. Onze ervaren
docenten hebben zelf een succesvolle carrière in jouw studiedomein uitgebouwd. Het
contact tussen jou en je docent is maximaal door te werken met kleine groepen, zodat je
persoonlijke begeleiding krijgt.
✓ Centrum Voor Avondonderwijs helpt je carrière op weg! Heel wat studenten kiezen ervoor
op tijdens de opleidingen stage te lopen, ook al is dat in de meeste gevallen geen
verplichting. Je docent begeleidt je in jouw keuze van een stageplaats en jouw
opleidingsconsulent brengt de nodige papieren in orde. Een handige manier om
praktijkervaring op te doen, waardevolle referenties te krijgen en connecties te leggen!
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
44
4. Je weet zeker dat je de opleiding kiest die bij je past
✓ Nog vragen? Extra informatie nodig? Kom dan gewoon langs op onze secretariaten
(Antwerpen, Gent, Brussel, Hasselt) voor een adviserend gesprek met één van onze
professionele opleidingsconsulenten. Zij helpen jou met veel plezier bij het ontwikkelen van
een studietraject dat volledig aan jouw eisen en wensen voldoet. Je kan er ook je volledige
cursus inkijken!
5. … dit alles aan een uiterst scherpe prijs!
✓ Wist je dat het Centrum Voor Avondonderwijs elk jaar meer dan 12.000 studenten telt? Door
die schaalgrootte kunnen we jouw cursus tegen een bijzonder scherpe prijs aanbieden, en
maximaal inzetten op de kwaliteit van onze lessen. In sommige gevallen is er bovendien de
mogelijkheid om je opleiding in schijven te betalen.
✓ Het examen dat je aflegt op onze school is in je inschrijvingsgeld inbegrepen (inclusief
herkansingen!). Geen verborgen kosten bij het Centrum Voor Avondonderwijs!
✓ Je kan mogelijk genieten van extra financiële voordelen bij je inschrijving, zoals de
Ondernemerskorting voor startende ondernemers, korting indien meerdere familieleden
dezelfde opleiding volgen, korting bij het volgen van een studietraject dat bestaat uit
meerdere cursussen enz. Bel onze opleidingsconsulenten (03 292 33 33) tijdens je inschrijving
om te weten voor welke korting jij in aanmerking komt.
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
45
Overtuigd? Schrijf je snel en eenvoudig in:
Wie studeert aan het Centrum Voor Avondonderwijs heeft een streepje voor. Moderne werkgevers
hechten veel belang aan permanente bijscholing en een praktijkgerichte kennis. Onze school
bouwde in de loop der jaren op dit vlak een ijzersterke reputatie op.
Alle diploma’s die je behaalt via het Centrum Voor Avondonderwijs zijn waardevol, en verhogen je
kansen op de arbeidsmarkt.
Jouw keuze gemaakt? Dan hoef je je alleen nog in te schrijven. Je hebt hiervoor 3 opties:
1. Je vult het inschrijvingsformulier in op www.centrumvooravondonderwijs.be
2. OF je mailt naar [email protected]
3. OF je maakt gebruik van het inschrijvingsformulier op de volgende pagina
(als je je rechtstreeks in één van onze secretariaten komt inschrijven).
Je inschrijving is pas definitief nadat we ook je cursusgeld of het voorgestelde voorschot hebben
ontvangen. Het inschrijvingsgeld voor de cursus medisch secretariaat bevat de kostprijs van het
cursusboek, de lessen die je krijgt van jouw docent en het (her)examen bij ons op school.
Na ontvangst van je inschrijvingsgeld krijg je van ons een bevestigingsmail.
Veel succes!
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
46
INSCHRIJVINGSFORMULIER CENTRUM VOOR AVONDONDERWIJS
Ik schrijf me in voor de cursus:
Leplaats + startdatum:
Naam:
Voornaam:
Straat + Huisnummer:
Postcode + Gemeente:
Telefoon:
GSM:
E-mailadres:
Geboortedatum:
Heb je bij ons al een cursus
gevolgd? JA - NEE
Wens je een factuur na je betaling? JA - NEE
Bij Ja, vul hier je bedrijfsnaam en
BTW-nummer in:
O Ik ga akkoord met de algemene voorwaarden
zoals ze vermeld staan op onze website.
(handtekening)
Veel succes met je opleiding en je verdere carrière!
www.centrumvooravondonderwijs.be
03 292 33 33
47
Deze cursus wordt uitgegeven door:
Centrum Voor Avondonderwijs VZW
Website: www.centrumvooravondonderwijs.be
e-mail: [email protected]
Telefoon: 03.292.33.33
Ondernemingsnummer: 0892.908.160
Erkenningsnummer: DV.O200500
Copyright © Centrum Voor Avondonderwijs
Auteur Liesbet Delcroix
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een
geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij
elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder
voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur.
Ondanks al de aan de samenstelling van de tekst bestede zorg, kan noch de auteur, noch de uitgever
aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige fout die
in deze uitgave zou kunnen voorkomen.