kompetencje emocjonalne nauczyciela - edu-trendy.pledu-trendy.pl/files/67.pdf · inteligencja...
TRANSCRIPT
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
PYTANIA • Czym są emocje i jaką rolę odgrywają emocje w pracy nauczyciela?
• Co mówią na ten temat badania naukowe i jakie badania na gruncie pedagogiki były do tej pory prowadzone?
• Czym są kompetencje nauczyciela? Co składa się na kompetencje emocjonalne nauczyciela?
• Jak nauczyciel może zadbad o rozwijanie własnych kompetencji emocjonalnych?
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Portugalski profesor neurologii behawioralnej, Uniwersytet w Południowej Kalifornii,
Katedra "Brain and Creativity"
Antonio Damasio
Błąd Kartezjusza:
Emocje, Rozum i Ludzki
Mózg (1999)
Tradycyjne poglądy na
naturę umysłu
nie mogą być słuszne.
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Kartezjusz: „myślę, więc jestem”
Damasio: „jestem, więc myślę”.
Wprowadzenie sztywnego, dychotomicznego podziału, pokutującego zresztą do dziś, było największym błędem Kartezjusza.
Damasio kwestionuje dogmat sprzeczności między emocjami a racjonalnymi decyzjami i określa właściwą rolę uczud w funkcjonowaniu człowieka.
Codzienne podejmowanie decyzji zazwyczaj zawiera ocenę, zarówno poznawczą, jak i emocjonalną wartości bodźca.
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
„lustrzane neurony” są podstawą empatii, intuicji, współczucia, okazywania miłości…mają ogromne znaczenie we wszystkich procesach uczenia się
Neurobiologiczny system umożliwiający wymianę i dostrajanie; obwody mózgowe, które uaktywniają się, prowadząc do pojawienia się emocji, gdy spostrzegamy czyjś stan emocjonalny
Prawidłowo wykształcone komórki lustrzane są podstawą poczucia własnej wartości, umiejętności wchodzenia w relacje z innymi oraz rozwijania kompetencji.
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Słowo emocja, jak wskazuje „Słownik języka polskiego” (2005, s. 193), to „silne wzruszenie, podniecenie, wzburzenie; silne uczucie np. gniewu, strachu, wstydu, radości, żalu”.
Słowo to pochodzi z języka łacioskiego, e(x)movere, czyli poruszad. I stanowi połączenia łacioskiego ex − jako, od, z czego oraz motio – ruch (Kopalioski, 1983).
Mówiąc o emocjach, podkreśla się gwałtowne uczucia (stany afektywne) o silnym zabarwieniu i wyraźnym wartościowaniu (o charakterze pobudzenia pozytywnego lub negatywnego), które poprzedzone są jakimś wydarzeniem.
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
• Emocje to stany krótkotrwałe i intensywne, jakie odczuwa doświadczający je człowiek.
• Emocje pojawiają się w odpowiedzi na konkretne wydarzenia (mają określoną zewnętrzną przyczynę) i są skierowane na określony obiekt (np. radujemy się z czegoś lub na widok kogoś; złościmy się na coś lub na kogoś).
• Emocje powstają w wyniku zaburzenia równowagi stosunku człowieka do aktywizujących jego potrzeby przedmiotów i zjawisk świata otaczającego oraz zjawisk zachodzących w nim samym.
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Wypowiedź jednego z uczniów technikum:
„Miałem w 1 klasie technikum nauczycielkę Prawa. Była
beznadziejna. Dyktowała od niechcenia notatkę do zeszytu, a
jak jej się nie chciało to kazała nam czytać i samemu ją robić. A
potem ciągle ta sama gadka "ćwiczenie 1..., ćwiczenie 2". Itd...
nic ciekawego! Kompletnie!. Większość z nas spała na jej
lekcjach. Jej monotonny i pozbawiony entuzjazmu głos aż
usypiał..”
Natomiast teraz jestem w 2 kl. i na szczęście zmienili nam
nauczyciela. Teraz mamy pana. Nic nam nie dyktuje, prawie nie
korzystamy z książki.
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Przychodzi na lekcje i albo daje nam jakieś ciekawe zadanie do
zrobienia w grupach. Ciekawe! Zmuszające do myślenia, do
dyskusji, a następnie o tym dyskutujemy. Albo wychodzimy w
teren (ostatnio byliśmy w sądzie). Albo mówi nam krótko i na
temat, o co chodzi na sucho, a zaraz potem opowiada ciekawe
historie dotyczące tego tematu, o tym, co się ostatnio wydarzyło
w kraju itp... Pyta się nas, co sądzimy o tym i o tym, często
żartuje, opowiada dowcipy. A jak zrealizujemy szybciej lekcje to
opowiada, co się ciekawego zdarzyło w niego w szkole (uczy w
dwóch), jakieś śmieszne historyjki.
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Daje nam fajne sprawdziany. Wystarczy, że słuchamy na lekcjach i
wszystko wiemy. Np. Nasza była nauczycielka dałaby nam pytanie,
„Co to jest ubezwłasnowolnienie?" i przyjęłaby tylko suchą
definicję z książki. A pan dałby takie "Wypisz 5 wymyślonych przez
siebie sytuacji, w których osoba może zostać ubezwłasnowolniona".
I to jest kolosalna różnica. Widać, że jego ten przedmiot
fascynuje! Z ochotą przychodzi do pracy! To widać. Z chęcią idę na
Prawo. I tak powinny wyglądać interesująca lekcja i prawdziwy
nauczyciel.
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
„Nauczycielskie pasje pomagają
nauczycielom i uczniom uniknąć
powolnej śmierci wśród mnóstwa
roboty – rytualnej realizacji
porządku dnia, który obejmuje
w szkole sprawdzenie pracy domowej,
realizację materiału, sprawdzenie
wiedzy, wystawienie ocen
i odhaczenie całej sprawy.”
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Nauczycieli z pasją cechują:
poświęcenie, entuzjazm, pokłady intelektualnej i
emocjonalnej energii, z których korzystają w pracy.
Widoczne znamiona pasji oparte są na jasnych celach
moralnych, które wykraczają poza sprawną realizację programu
nauczania.
Nauczyciele z pasją są w pełni świadomi roli, jaką w procesie
nauczania i uczenia się odgrywają EMOCJE.
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Arlie Russell Hochschild opisała stres, jakiemu poddawane są stewardessy, które muszą zachowywad się uprzejmie wobec pasażerów, nawet wówczas, gdy ci są nieuprzejmi i grubiaoscy.
Arlie Russell Hochschild opisuje również sposoby, dzięki którym pracownikom linii lotniczych udaje się zachowywad nie tylko odpowiedni wyraz twarzy, ale i sposób postępowania.
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Arlie Russell Hochschild podkreśla znaczenie kultury dla odczuwania i wyrażania emocji.
• Twierdzi iż społeczeostwa posiadają „kulturę emocji, składającą się z zespołu wyobrażeo na temat tego, co powinni czud ludzie w różnego rodzaju sytuacjach” (Turner, Stets, 2009, s. 51).
• W skład kultury wchodzą ideologie emocjonalne dotyczące odpowiednich postaw, uczud i reakcji emocjonalnych w podstawowych obszarach aktywności.
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Chociaż badania Arlie Russel Hochschild dotyczyły przede wszystkim stewardess i osób zajmujących się wykonywaniem zawodów związanych ze świadczeniem usług bezpośrednich (np. sprzedawcy, doradcy finansowi, kelnerzy) uważa ona, że większośd z nas wykonuje „zawody interpersonalne”.
Zawód nauczyciela bezsprzecznie należy do tej grupy, nauczyciele muszą nieustająco radzid sobie z własnymi uczuciami i uczuciami innych osób, w tym sensie – jak mówi Hochschild – „wszyscy jesteśmy stewardessami” (2009, s.11).
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Nazwała czynności wykonywane przez stewardessy pracą emocjami/pracą emocjonalną (ang. emotional labour) (tamże, s. 6), która wymaga od pracowników odpowiedniego pobudzenia lub/i stłumienia emocji.
Robimy to, by inni odbierali pozytywnie wykonywaną przez nas pracę, nawet wówczas, kiedy musimy udawad, że ją (pracę) lubimy, chod w istocie nie ma to miejsca.
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Arlie Russell Hochschild odróżnia prace emocjami/pracę emocjonalną (ang. emotional labour) od pracy nad emocjami/zarządzanie emocjami (ang. emotional management), którą to pracę wykonujemy po to by podtrzymad autoprezentację, zgodną z ideologią emocjonalną, regułami odczuwania emocji i ich wyrażania, właściwymi dla danej społeczności
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Jak twierdzi Christopher Day – każde nauczanie (a dobre w szczególności) wymaga zarówno intensywnej, jak i ekstensywnej pracy emocjami (gdy uśmiechamy się, chociaż nie jesteśmy radośni) oraz pracy nad emocjami, która umożliwia nauczycielowi skuteczne pokierowanie klasą (Day, 2009, s. 70).
Jednakże zbyt częste pojawianie się zachowao zarówno pierwszego, jak i drugiego typu nie jest korzystne: kiedy zbyt często pojawiają się zachowania pierwszego typu, może dojśd do utraty zaufania ze strony uczniów, jeśli natomiast jesteśmy nadmiernie zaangażowani emocjonalnie i pomimo tego nie udaje nam się osiągnąd celu i czujemy się bezradni, przemęczeni i załamani, to ryzykujemy wypaleniem zawodowym.
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Badania nad emocjami w pedagogice Sytuacje dydaktyczne: nie mogą zostad opisane bez kontekstu emocjonalnego:
• Każda sytuacja dydaktyczna wytwarza emocje, czasami mogą to byd emocje
niezauważalne, bądź obojętne.
• Każda czynnośd jest podejmowana przez dziecko z jakąś nutką emocji, to one wpływają na trwałośd i skutecznośd zapamiętywania. Im bardziej dziecko przeżywa, doświadcza pozytywnych uczud podczas uczenia się, tym lepiej może zapamiętad podany materiał.
• Szkoła jako miejsce rozwoju emocjonalnego • Wciąż nie dostrzega się należytej wagi kształcenia emocjonalnego nauczycieli.
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Badania nad emocjami w pedagogice
Pojedyncze badania dotyczące emocji i ich roli w procesach
kształcenia.
Brakuje badań nad rolą emocji w nauczaniu i uczeniu się, czy
też badań nad przydatnością pojęcia inteligencji
emocjonalnej/kompetencji emocjonalnych dla badaczy
emocji w kontekście szkoły.
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Badania nad emocjami w pedagogice
Wincenty Okoń (1976; 2003) teoria kształcenia wielostronnego:
Postulat stosowania przez nauczyciela wielu różnorodnych strategii kształcenia, wśród których naczelne miejsce zajmuje konieczność rozwijania sfery emocjonalnej uczniów.
W procesie nauczania należy objąć oddziaływaniem nauczyciela uczucia i wolę ucznia, a nie jedynie jego intelekt. Idea ta przełamała dominujący w II połowie XX wieku w Polsce jednostronny intelektualizm teorii i praktyki edukacyjnej. Postulowano nawet, aby teorię wielostronnego kształcenia traktować jako paradygmat współczesnej dydaktyki.
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Badania nad emocjami w pedagogice
Władysław P. Zaczyński,
Uczenie się przez przeżywanie. Rzecz o teorii kształcenia wielostronnego:
Podmiotowe traktowanie ucznia w procesie nauczania i wychowania, a także uwzględnienie przeżyć w procesie uczenia się pozwoli na dokładne poznanie i zrozumienie teorii wielostronnego kształcenia.
Rozdział III : "Wartości edukacyjne przeżyć emocjonalnych", autor pokazuje na czym polega proces zaangażowania emocjonalnego podczas uczenia się oraz jakie pozytywne elementy mogą być użyteczne dla dydaktyka.
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Badania nad emocjami w pedagogice
Przegląd polskiej literatury pedagogicznej, lata 2000-2010:
• Borowska Teresa, Emocje dzieci i młodzieży: zasoby –
rozwijanie, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego,
Katowice 2006.
• Przybylska Irena, Inteligencja emocjonalna a uzdolnienia
twórcze i funkcjonowanie szkolne młodzieży,
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2007.
• Wiatrowska Leokadia, Kłopoty z emocjami dzieci. Ścieżki
zmian, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2009.
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Badania nad emocjami w pedagogice
http://nauka-polska.pl/ przegląd badań naukowych
poświęconych zjawisku emocji: lata 1995-2010
• Leokadia Wiatrowska: Emocje dysfunkcyjne przejawiane
przez uczniów klas niższych w szkołach podstawowych na
wsi i w mieście. Próba pedagogicznej terapii (Uniwersytet
Opolski, 2002).
• Agnieszka Lewicka: Efektywność rozwijania empatii
studentów pedagogiki specjalnej (Uniwersytet Marii
Curie-Skłodowskiej, 2004)
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Badania nad emocjami w pedagogice
Krzysztof Stachyra: Efektywność kierowanej wizualizacji i muzykoterapii w
rozwijaniu kompetencji emocjonalnych studentów pedagogiki (Uniwersytet
Marii Curie-Skłodowskiej, 2005).
Jerzy Korzewski: Wpływ treningu regulacji emocji na sposoby radzenia
sobie ze stresem (Uniwersytet Jagielloński, 2009).
Marzena Chrost: Kształtowanie emocjonalnych i społecznych kompetencji
młodzieży w szkołach publicznych i katolickich (Katolicki Uniwersytet
Lubelski, 2010).
Agata Krasucka: Stres i zaangażowanie jako psychologiczne wyznaczniki
zadowolenia z pracy nauczycieli (Uniwersytet Jagielloński, 2010)
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Podstawowe kategorie pojęciowe, których używa się w kontekście opisu funkcjonowania emocjonalnej sfery jednostki.
ZDOLNOŚĆ (ang. capacity) – wrodzona potencjalna predyspozycja do opanowania określonych umiejętności w sprzyjających warunkach;
UZDOLNIENIE (ang. ability) – wykorzystanie wrodzonego potencjału w sprzyjających warunkach;
SPRAWNOŚĆ (ang. efficiency) – cecha przebiegu określonej czynności, sprawnośd jest tym większa, im szybciej jest wykonywana oraz im mniej błędów popełnimy;
UMIEJĘTNOŚĆ (ang. skill) – sprawnośd posługiwania się zdobytym doświadczeniem (np. wiedzą) przy wykonywaniu określonej czynności.
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
inteligencja emocjonalna jest rozumiana jako zespół
zdolności, które umożliwiają opanowanie skutecznych
sposobów funkcjonowania
kompetencja emocjonalna – to zbiór nabytych
umiejętności, które warunkują efektywnośd radzenia sobie w
konkretnych sytuacjach (Jaworowska, Matczak 2001).
INTELIGENCJA EMOCJONALNA KOMPETENCJE EMOCJONALNE
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Inteligencja emocjonalna - najbardziej popularne są dwa modele:
MODEL ZDOLNOŚCIOWY (ANG. ABILITY MODEL)
MODEL MIESZANY (ANG. MIXED MODEL).
MODEL ZDOLNOŚCIOWY - Peter Salovey i John D. Mayer:
Cztery podstawowe wymiary:
• zdolnośd trafnej percepcji, oceny i wyrażania emocji (postrzeganie emocji);
• zdolnośd znajdowania dostępu do uczud oraz do ich wzbudzania w celu ułatwienia procesu myślenia (wspomaganie myślenia za pomocą emocji);
• zdolnośd rozumienia informacji, mającej znaczenie afektywne i posługiwania się wiedzą o emocjach (rozumienie emocji), oraz
• zdolnośd regulowania emocji, co sprzyja rozwojowi intelektualnemu i emocjonalnemu (kierowanie emocjami).
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
MODEL MIESZANY (ANG. MIXED MODEL).
Model Bar-Ona - inteligencja emocjonalna: „szereg pozapoznawczych zdolności, kompetencji i umiejętności, które umożliwiają jednostce efektywne radzenie sobie z wymaganiami i naciskami środowiskowymi” (Taracha, 2010, s. 65).
15 komponentów, ujętych w 5 grup:
umiejętności intrapersonalne (ang. intrapersonal skills): samoświadomośd emocjonalna, asertywnośd, dbanie o siebie, samoaktualizcja, niezależnośd;
umiejętności interpersonalne (ang. interpersonal skills): związki międzyludzkie, odpowiedzialnośd społeczna, empatia;
zdolności przystosowawcze (ang. adapatability scales): rozwiązywanie problemów, analiza otoczenia, elastycznośd;
radzenie sobie ze stresem (ang. stress-management scales): tolerancja na stres, impuls/odruch, kontrola;
ogólny nastrój (ang. general mood): szczęście, optymizm.
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Modele mieszane
inteligencja emocjonalna rozumiana jest w ten sposób, że obok zdolności (ang. ability), znajdują się także inne składowe, np. skłonności czy preferencje (optymizm, zdolnośd motywacji, empatia itp).
Nie ma jednoznacznej definicji inteligencji emocjonalnej. Pytanie, czy inteligencja emocjonalna jest zdolnością, umiejętnością, kompetencją czy może zbiorem przekonao lub czym innym.
Terminy: „zdolności”, „kompetencje”, „umiejętności” stosowane są dowolnie, zamiennie, zwłaszcza przez przedstawicieli modeli mieszanych.
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Krytycy zarzucają teorii Golemana brak podstaw naukowych i popularyzatorskie, nie w pełni profesjonalne podejście (Śmieja, Orzechowski, 2008).
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Carolyn Saarni - oparła swą koncepcję na teorii Stevena Gordona, który jako pierwszy użył pojęcia kompetencja emocjonalna.
W teorii Gordona doświadczenie emocjonalne osadzone jest w relacjach międzyludzkich i ma charakter społeczny. W toku socjalizacji jednostki nabywają kultury emocjonalnej danego społeczeostwa, co pozwala im byd kompetentnymi emocjonalnie w określonych sytuacjach. Jedną z miar kompetencji emocjonalnej jest umiejętnośd trafnego odczytywania zdefiniowanych kulturowo przekazów.
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Nazywanie poszczególnych stanów emocjonalnych
Rozróżnianie emocji u innych
Świadomość własnych stanów emocjonalnych
Elementarne umiejętności kompetencji emocjonalnej
Struktura kompetencji emocjonalnej (opracowanie własne na podstawie (M.
Leopold, 2006).
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Poczucie emocjonalnej skuteczności
Adaptacyjne radzenie sobie z emocjami
Adekwatny poziom głębokości przeżywania
Wiedza i umiejętności budujące poczucie
skuteczności emocjonalnej
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Świadomość tego, co wyznacza naturę relacji interpersonalnych
Empatia
Rozumienie przeżyć emocjonalnych innych osób
Wykorzystywanie posiadanych informacji o innej osobie
Wiedza dotycząca wpływu ekspresji emocjonalnej na zachowanie innych
Wiedza dotycząca wpływu emocji na inne procesy
Wiedza i umiejętności wykorzystywane w relacjach z innymi
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Kompetencje emocjonalne nauczyciela mają charakter praktyczny
• „nabywamy je zawsze sami, własnym wysiłkiem i na własny rachunek, co nie oznacza jednak, że bez udziału innych. Ale inni nie są tu nadawcami tych kompetencji, lecz uczestnikami dialogu, poszukującymi – podobnie jak my – odpowiedzi na właściwe dialogowi pytania” (Kwaśnica 2003, s. 303n),
• „unieważnilibyśmy te kompetencje czy raczej – nadalibyśmy im karykaturalny sens, próbując je kształtowad tak samo, jak kształtuje się kompetencje techniczne” (Kwaśnica 2003, s. 304).
• szkoła jest miejscem, gdzie dzięki wchodzeniu w relacje interpersonalne uczymy się wrażliwości i zaangażowania na rzecz dobra innych.
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
•Empatia •Entuzjazm •Przebaczanie •Optymizm •Władza wychowawcza •Budowanie relacji interpersonalnych •Pewnośd siebie •Sprawiedliwośd społeczna •Zaufanie •Znajomośd kultury uczniowskiej
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Empatia
Umiejętnośd współodczuwania i nawiązywania odpowiedniego kontaktu z uczniami; uważnego słuchania; wrażliwośd; rozumienie odmienności młodych ludzi. Empatia jest podstawą diagnozy i wsparcia pedagogicznego.
Entuzjazm
Jest to zaangażowanie, zapał i gorliwośd w dzieleniu się swoją wiedzą; chęd dzielenia się wiedzą. Entuzjazm przejawia się w dużej mierze w języku ciała: ekspresji głosu, wyrazie twarzy, gestach, postawie ciała… Entuzjazm sprawia, że treści stają się ciekawe dla ucznia, co powoduje ich zaangażowanie w wykonywane zadania, a w konsekwencji lepsze efekty kształcenia.
Umiejętnośd przebaczania
To umiejętnośd pozbywania się negatywnych uczud (np. urazy, złości, gniewu), które powstały w sytuacjach konfliktowych. Umiejętnośd przebaczania to: zrozumienie przyczyn negatywnych emocji; umiejętnośd rozładowywania negatywnych emocji oraz umiejętnośd ponownego nawiązania z uczniem pozytywnej relacji, współpracy.
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Optymizm
To radośd, pogoda ducha, wesołośd, wiara w pozytywny efekt nauczycielskiego działania. To także wiara w możliwości uczniów i ich sukcesy. Optymistyczny nauczyciel stawia uczniom wysokie wymagania i dąży do osiągnięcia celu mimo przeszkód i trudności.
Władza wychowawcza
Władza jest tu rozumiana jako „duchowy” autorytet nauczyciela. Jest to świadomośd władzy, którą pedagog posiada, ale także świadomośd możliwości i konsekwencji jej nadużywania w stosunku do uczniów (ośmieszanie, krytyka, poniżanie).
Budowanie relacji interpersonalnych
Podstawą tego atrybutu jest samoświadomośd (tylko nauczyciel, który rozumie własne emocje jest w stanie tworzyd pozytywne relacje z uczniami), szacunek dla innych, zaufanie, empatia, uczciwośd.
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Pewnośd siebie
Ta umiejętnośd wiąże się z posiadaniem niezależności i radzeniem sobie z trudnościami i porażkami. Nauczyciel posiadający wysokie poczucie własnej wartości i pewny siebie (opanowany, potrafi kontrolowad własne zachowania), podejmuje świadome decyzje, nowe wyzwania i potrafi uczyd się na własnych błędach.
Sprawiedliwośd społeczna
Jest to podstawowy warunek tego, aby nauczyciel cenił uczniów i traktował ich z szacunkiem. Sprawiedliwy nauczyciel umie dostrzec uprzedzenia i przejawy dyskryminacji wobec uczniów i przeciwstawia się tym zjawiskom. Nie ulega stereotypom, jest tolerancyjny.
Zaufanie
To budowanie atmosfery zaufania i szacunku w kontaktach z uczniami. Umiejętności te rozwijamy poświęcając swój czas uczniom, wysłuchując ich, zachęcając do otwartości i zaangażowania, dostrzegając i rozwijając potencjał uczniowski. Ważne są także: uczciwośd i prawdomównośd wobec uczniów.
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Znajomośd kultury uczniowskiej
Na ten atrybut składa się wiedza o uczniach i środowisku, w którym żyją. Chodzi tu zarówno o wiedzę na temat rozwoju dzieci i młodzieży, jak i wiedzę dotyczącą kultury uczniowskiej.
Na ten atrybut – to także umiejętnośd zaakceptowania różnic dzielących światy: uczniowski i nauczycielski. Nauczyciel powinien byd wrażliwy na te różnice, unikad protekcjonalności, pomagad uczniom „wchodzid” w dorosłe życie.
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Edukacja emocjonalna
Kształtowanie kompetencji emocjonalnych nauczycieli ma sprzyjad
• nawiązywaniu lepszych relacji pomiędzy nauczycielami i uczniami,
• poprawie ich wzajemnych stosunków,
• wspomaganiu dobrych zachowao uczniów i podnoszeniu ich wyników w nauce,
• odporności i umiejętnościom nauczycieli w radzeniu sobie z sytuacjami trudnymi,
• zdobyciu przez nauczycieli kontroli nad działaniem i wytrwałości w realizacji zadao,
• pokonywaniu rozczarowao i podejmowaniu różnorakich wyzwao.
WIE
DZ
A
PR
AK
TY
KA
IN
TE
GR
AC
JA
Jeżeli chcemy coś zmienić w naszym dziecku,
należy się temu dobrze przyjrzeć i zastanowić,
czy to nie coś, co warto zmienićw nas samych
Carl Jung
Jeżeli chcemy coś zmienić w naszym dziecku,
należy się temu dobrze przyjrzeć i zastanowić,
czy to nie coś, co warto zmienić w nas samych
Carl Jung
Dziękuję za uwagę